სარისკო ქცევა, რისკის შეფასება სარისკო ქცევა, რისკის შეფასება დადა

ქცევის ცვლილების ეტაპებიქცევის ცვლილების ეტაპები

ირმა კირთაძე2015

რა არის ქცევა ქცევა არის გარემოსთან ურთიერთობაში

ობიექტის ან ორგანიზმის მოქმედება და რეაქცია, რომელიც შეიძლება იყოს შეგნებული (გააზრებული) ან გაუაზრებელი, აშკარა ან ფარული, თვითნებური (ნებაყოფლობითი) ან არათვითნებური (ძალდატანებითი).

რა არის რისკი? რისკი არის წარმოდგენა (კონცეფცია),

რომელიც გვიჩვენებს ნეგატიური გავლენის შეფასებას, რაც შეიძლება აღმოცენდეს რაიმე არსებული პროცესის ან მომავალი შემთხვევის მოვლენისას.

რისკი შეიძლება შეფასდეს, როგორც რაოდენობრივად ასევე თვისებრივად.

სარისკო ქცევა ქცევა, რომელიც დაკავშირებულია რისკთან სარისკო ქცევა, არის სპეციფიური ქცევა,

რომელიც ზრდის მოსალოდნელი დაავადებიანობის ალბათობას.

რისკის შეფასება შეიძლება კატეგორიების მიხედვით: დაბალი, საშუალო და მაღალი, ან რისკი საერთოდ არ არის ან რისკის შეფასება ინსტრუმენტით, მაგ.: რისკის შეფასების ბატარეა(RAB).

რისკის შეფასება არ არის – არ არსებობს ინფექციის გადაცემის

თეორიული საშიშროება დაბალი – არსებობს თეორიული რისკი, რაც

დაკავშირებულია ბიოლოგიური სითხეების და მათი გაცვლის შესაძლებლობის არსებობასთან

საშუალო – პოტენციური რისკი ყოველთვის არსებობს (მონაწილეობს ბიოლოგიური სითხეები)

მაღალი – არსებობს, როგორც პოტენციური, ასევე დადასტურებული რისკი

აივ-ინფექციით ინფიცირების რისკი

კონტაქტის სახე დაინფიცირების რისკი ყოველ 10,000

კონტაქტზესისხლის გადასხმა 9,250ნემსის გაზიარება ნარკოტიკების ინექც. მოხმ. 63კანქვეშ (ნემსის შერჭობა) 23დაუცველი, პასიური ანალური კონტაქტი 138დაუცველი, აქტიური ანალური კონტაქტი 11დაუცველი ჰეტეროსექსუალური კონტაქტი-ქალი 8

დაუცველი ჰეტეროსექსუალური კონტაქტი - კაცი 4

ორალური კონტაქტი (ორივე პარტნიორისთვის) დაბალიკბენა უმნიშვნელოშეფურთხება უმნიშვნელო

წყარო: http://www.cdc.gov/hiv/policies/law/risk.html

C ჰეპატიტით ინფიცირების რისკი

კონტაქტის სახე დაინფიცირების რისკი %

ნემსის შერჭობა 0-დან 10% HCV რნმ იდენტიფიცირებადი წყაროდან ნემსის შერჭობით

6.1%

ინფიცირებული ქირურგის მიერ ოპრაციის ჩატარებისას

0-დან 3.7%

ტატუირება 2.73 (95% CI 2.38-3.15)

დაუცველი ჰეტეროსექსუალური კონტაქტი - ხანგრძლივი მონოგამური კონტაქტის შემთხვ.

0-დან -3% (2.5% ოცი წლის და მეტი

ურთი)კბენა უცნობიაინფიცირებული სისხლის თვალში მოხვედრა უცნობია

http://www.hpsc.ie/A-Z/EMIToolkit/appendices/app23.pdf

ვირუსული ჰეპატიტების გადაცემაგადაცემის გზა A B C D Eსაკვებით + 0 0 0 +ფეკალურ-ორალურით + 0 0 0 +წყლით + 0 0 0 +ნედლი ზღვის პროდუქტით (მოლუსკი, მიდია, და სხვ.)

+ 0 0 0 S

შიდა ინსტიტუციური გზით + + + + +ნარკოტიკების ი/ვ მოხმარებით X + + + 0სისხლის გადასხმით X + + + Xჰემოდიალიზით 0 + + + 0სქესობრივი კონტაქტით S + S + Sანალურ-ორალური კონტაქტით + 0 0 0 Sორალურ-ორალური კონტაქტით + S 0 0 +საყოფაცხოვრებო ნივთებით + S S S +დედიდან შვილზე S + S + S

+ გავრცელებული; X არახშირი; 0 არასდროს; S- საეჭვოა

მაღალი სარისკო ქცევის მატარებელი სუბ-პოპულაციები ნარკოტიკების მომხმარებლები

კომერციული სექს-მუშაკები

მამაკაცები, რომლებსაც სქესობრივი კავშირები აქვთ მამაკაცებთან (მსმ)

ჯანმოს მიერ აღიარებული 9 ინტერვენცია ნიმებისთვის

1. შპრიცების და ნემსების პროგრამა2. ოპიოიდების ჩანაცვლების თერაპია და ნარკოიტკულ

საშუალებებზე დამოკიდებულების სხვა მკურნალობა3. ნებაყოფლობითი კონსულტრიება-ტესტირება აივ

ინფექციაზე4. ანტირეტროვირუსული მკურნალობა5. სქესობრივი გზით გადამდები ინფექციების მკურნალობა6. კონდომების პროგრამა ნიმებისა და მათი

პარტნიორებისთვის7. სამიზნე ინფორმაცია, განათლება და კომუნიკაცია8. ვირუსული ჰეპატიტების პრევენცია, ვაქცინაცია,

დიაგნოსტირება და მკურნალობა9. ტუბერკულოზის პრევენცია, დიაგნოსტირება და მკურნალობა

რა უნდა ვიცოდეთ ბენეფიციარის - ნარკოტიკების ინექციური მომხმარებლის (ნიმ)შესახებ?

ინექციური არაინექციური

შესუნთქვა მოწევა დალევა, დაღეჭვა და ა.შ ინჰალაცია (მრავალჯერადი შეყნოსვა) და სხვა...

მნიშვნელოვანია ვიცოდეთ, ბენეფიციარი რა ტიპის საინექციო ინსტრუმენტებს ხმარობს

ნემსი და შპრიცი კოვზი, რაიმე სასაგნე მინა, ბოთლის

ლითონის თავსახური ღერო, დახვეული ფული, მილი, ჩიბუხი ბამბა, რაიმე ფილტრი, სიგარეტის ფილტრი გამოსარეცხი წყალი მინა, ჭურჭელი (პუზირი), სხვა რაიმე

კონტეინერი

ინფორმაცია, რომელიც უნდა იქნას მოპოვებული ბენეფიციარისგან

რა ტიპის ნარკოტიკულ საშუალებებს მოიხმარს (სტაჟი, დაწყების ასაკი, მოხმარების სიხშირე ..), ინექციის ადგილები და აბსცესები

გაზიარების პრაქტიკა, ნემსის სამეგობრო წრე, ინექციის ადგილი (ქუჩა, კიბის ქვეშ, სარდაფი)

სომატური დაავადებები სოციალური სტატუსი, ოჯახი,

შემოსავლები, საცხოვრებელი ადგილი

რა სჭირდება რას გეგმავს როგორ ფიქრობს რითი

შეგვიძლია დავეხმაროთ

ჩაუტარებია თუ არა ოდესმე ტესტირება აივ-ზე ჰეპატიტზე და სხვა სგგი

რას ნიშნავს მისთვის ტესტირება? განსაზღვრება იმისა, თუ რამდენად აცნობიერებს ტესტირების მოსალოდნელ შედეგებს

როგორია მისი კრიზისთან გამკლავების პირადი გამოცდილება

რას მოიმოქმედებს თუ ტესტზე მიიღებს დადებით პასუხს

ვის შეიძლება ესაუბროს ამის შესახებ

შესაძლო დადებითი პასუხისთვის მომზადება

რას გააკეთებს ტესტირების შედეგების მოლოდინში

ინფორმაცია, რომელიც უნდა იქნას მიწოდებული ბენეფიციარისთვის

ინფორმაცია სარისკო ქცევებზე, აივ/შიდსზე, ჰეპატიტებსა და სხვა სგგი-ზე, მათ პროფილაქტიკასა და მკურნალობაზე

რას გულისხმობს ტესტირება, რა ინფორმაციას იძლევა და რას არა

რას ნიშნავს ტესტირებაზე დადებითი და უარყოფითი პასუხი, ტერმინთა განმარტებები (მაგ.: “ფანჯრის პერიოდი”)

გადაცემის გზები და ინფექციისგან დაცვის შესაძლო ხერხები

უფრო უსაფრთხო სქესობრივი კავშირის ტექნიკები, აივ-ინფექცია და კონტრაცეფცია

ნარკოტიკული საშუალებების უსაფრთხოდ მოხმარება

დახმარების შესახებ სრული ინფორმაციის მიწოდება,

ინფორმაციის მიწოდება პოტენციური სერვისებისა და რეფერალის შესახებ

ნუ მისცემთ ტყუილ დაპირებებს, ზედმეტად დამაიმედებელ დაპირებებს, იყავით რეალისტი.

ქცევის სტაბილური ცვლილება ხდება მხოლოდ მაშინ, როცა ადამიანი გადის შემდეგ სტადიებს (პროჰასკა და დიკლემენტე) ვერ აცნობიერებს პრობლემას; აცნობიერებს პრობლემას; შეწუხებულია იმით, რომ მისი ქცევა სარისკოა; იძენს ცოდნას პრობლემის შესახებ; მოტივირებულია იმოქმედოს სარგებლისა და

შეცნობადი რისკის საფუძველზე; ცვლილების მისაღებად მზად არის მოიქცეს

მიღებული ცოდნის შესაბამისად; ცდილობს მოიქცეს ახლებურად; შეცვლილი ქცევის ეფექტურობას აფასებს

წარმატების შემთხვევაში; მხარს უჭერს ამ ცვლილებას.

ქცევის ცვლილების ეტაპები (პროჰასკა და დიკლემენტი)

ირმა კირთაძე, 2015. დამოკიდებულების კვლევითი ცენტრი ალტერნატივა ჯორჯია.

თუ გექნებათ კითხვები დამიკავშირდით:irma@altgeorgia.ge

მოცემული პრეზენტაციის გამოყენების შემთხვევაში გთხოვთ, მიუთითოთ წყაროდ: