برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

1

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

2

كاتمومن حیزبی دم

رووخنم ند ده من الفاوم من شاوم، زیندان و به

سووتنم الن ده م یاسای دژی مافی گه و گه من ئه

ڵ نایه و چاوی ھه ر تیشكم خوی شه به م له و ڕۆژه من ئه

ھیچ تۆفان دا نایه به له م پشتم گه و داره من ئه

باتم ری ڕی خه باوه و به ن وره من ڕبواری خاوه

من حیزبی دمۆكراتم ستی كوردم، ئه لی ده شخه من مه

شانازیم، مژووی ڕوون و دوور و سوورم مژووی لو ڕژ له

كۆی نوورم كان ئاسۆی ھیوا و مه وساوه ژار و چه بۆ ھه

ندانم ندیل و ئاڕارات و زاگرۆس و سامره من قه

دانم ر ھه و سهرین وام، ڕاپه من چوارچرام، من پشه

باتم الوژم پرشنگ ڕژی ڕی خه ی گه ستره من ئه

من حیزبی دمۆكراتم ستی كوردم، ئه ی ده شخه من مه ش شعری مامۆستا ببه

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

3

------------------- پرست -------------------

٢.......................... بيبش پیرۆتی............... ........................................................ حیزبی دموكاتم من -١ ٥.......... .................................................................................................کوردستان دموکاتی حیزبی -٢ ٩.............................. ....................................................."بیاننامی دامزرانی حیزبی دموکراتی کوردستان" -٣ ١١.................. یاوە ویکیپید ئازادی ئینسایکۆپیدیای ل............. ................................کوردستان دموکراتی حیزبی -٤ ١٦....... کوردستان و کورد .... ............. کوردستان دموکاتی حیزبی زرانی دامه ی ساه ٧٠ ی بۆنه به ندی ناوه ی کۆمیته ی یاننامه به -٥ ٢٠... کوردستان و کورد ... .......... ھبژاردەیک ل قسکانی کاک خالید عزیزی، سکرتری گشتیی حیزبی دیموکراتی کوردستان -٦ ٢٨........ ش لورستانی ئاره: دیمان...... ....................ە زاد لگڵ مامۆستا عبدو حسن» کوردستان«وتووژی تایبتیی -٧ ٣٣....................... ن فتوحیکوستا............................................................................... ساڵ ٧٠دوای -٨ ٣٧.................. عومر باکی ....................................ن شوڕاکا ی به به ڕوه تی به سه حیزبی دموکات و سپاردنی ده -٩ ٣٩.............................. قادر وریا ................................................................. گالوژ و مژووی نومان -١٠ ٤٢....................... خالید محممدزادە.......................................... !دیموكرات و دیموكراتیزاسیون كردنی دیموكرات -٩ ٤٥...................... ریمی ئازاد که ....................................... موکراتی کوردستان و مافی ئایین و ئایینزاکانحیزبی د -١٠ ٤٨...................... مادح ئحمدی .................................................... ساڵ، رنسانسی دووەم پویست ٧٠دوای -١١ ٥٢....................... خالید محممدزادە ............................................................. » ئمه چۆن بووین به ئمه -١٢ ٥٤............. فردین کریمی .................................... پناسی رکخراوە مدەنییکان ل حیزبی دموکراتی کوردستاندا -١٣ ٥٧................ حقی مجید............ ............................................مژوویی برپرسایتی و تمن حفتا ساڵ -١٤ ٥٨........................ حسن ماوەرانی..... ................................حیزبی دموکراتی کوردستان ب بۆنی حفتاسالی -١٥ ٦٢............... ئارەش لۆرستانی: دیمان.................. ............... یدو بھراموتووژی رۆژنامی کوردستان لگڵ عب -١٦ ٦٥.................. ................ دکح دامزرانی سارۆژی گالوژ ی٢٥ بۆنی ب الوان و ژنان یکیتییکانی شی ھاوبه پیامی -١٧ ٦٧................................. ھاوار بازیان............... ..................................................سان دیموكرات ٧٠ -١٨١٩- فتا یادی لح زرانی ساموکراتی حیزبی دامدی گوڵ ھیوا...... ..................... دا کوردستان دم٧٠.................... مح ٧٤............... حمانی وریا ره............... ........................ تی خبات ل رۆژھتی کوردستانحیزبی دموکرات، زەروورە -٢٠ ٧٦...................................... ناسر باباخانی............. ............................................. !گورەتر ل حیزب -٢١ ٧٨..................... عومر باکی.............. ..................... ات و بڕوەبریی وت لریگی قانوونوەحیزبی دموکر -٢٢ ٨٢........................... رەزا محممد ئمینی................. .................................... حیزبی دمۆکرات و دەست -٢٣ ٨٦......... نگ قادری ھوشه.......... ............... بی دموکراتی کوردستان، ئادرەسک بۆ بوونی مژووی خباتی نتوەیکحیز -٢٤

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

4

٨٩ ............................ن رۆژنامی کوردستان لگڵ قادر وریا ئندامی دەفتری سیاسیی حیزبی دیموکراتی کوردستا یوتووژ -٢٥ ٩٢......................... ................... حسن شخانی............................ بات ستراتیژیک و ستراتیژیی خهئامانجی -٢٦ ٩٦......... ئاشین: و بۆ کوردی........ ئارەش لورستانی..... ................. ناسی؟ سازی یا ئوستوره مبول حیزبی دموکرات، سه -٢٧ ٩٩........................ قادر وریا.................. ............................ سالی دامزرانی حیزبی دیموکراتی کوردستان ٧٠ -٢٨ ١٠٢ ............... علی لیالخ.................. .............. دا مژووی حیزبی دیمۆکراتی کوردستان نگ له رھه ب و فه ده وتی ئه ره -٢٩ ١٠٥.................... نبی سامان فق............. ..................................... برەو قۆناغکی نوی خبات و تکۆشان -٣٠ ١٠٧.. .............ئحمدی مادح: دیمانه...... ........... زاده حسن عبدو مامۆستا گڵ ل »كاناڵ كورد«تایبت دیداری -٣١٣٢- انکی شۆڕشگریترەوەی ن١٢٥...................... قادر وریا............ ........................................ حدک، زیندووک ١٢٧......... .................. شونم ھمزەیی................. ................ پروەردە ل خباتی حیزبی دموکراتی کوردستاندا -٣٣ ١٣٠........ عرووفی فا مه مسته..... ............ دا نترناسیۆنال سوسیالیست ئه تیی حیزبی دیموکراتی کوردستان له ندامه پیرۆز ب ئه -٣٤ ١٣٢.................... دزاده همم خالید محه............. ................................ ! كانی رامۆشكراوه فه ركه و ئه دیموكرات حیزبی -٣٥ ١٣٤....... کورد کاناڵ ....... ................کوردستان دموکراتی حیزبی گشتیی سکرتری لگڵ »کوردکاناڵ« تایبتی وتووژی -٣٦ ١٤٤........ نی رەحمان نقشی ئامادە کرد...... .................ن سای دامزرانی حیزبی دموکاتی کوردستا ٧٠رۆژژمری مژووی -٣٧٣٨- ات لموکری حیزبی دبندامانی ڕی ئقشی ..... ............کۆنگرەی رابردوو دا ١٥لیست١٦٣......... ئامادە کردنی رەحمان ن ١٧٩................... بکس ھۆ شرکۆ]................. شعر.......... [............و پیه نیشتمانم شاعیری شرکۆی کی یه نامه -٣٩ ١٨٤................................. ئحمد قادری ]..................... شعر....... [...................شانازی خرو فه ساڵ فتا حه -٤٠ ١٨٥ ................... یشقن نامحەر :یندرک ەدامائ .............................. دموکات کاروانی شھیدانی حیزبی -٤١

.کوردستان کۆماری دراوی سداره له ھیدانی شه * دموکرات حیزبی کۆچکردوی و ری ڕبه ھیدانی شه له ک یه لیسته * .ئران ئیسالمیی کۆماری ترۆری قوربانیانی له شیک به ی لیسته * .دموکرات حیزبی کانی بارانگراوه گولله نگری الیه و رگه پشمه ندام، ئه ک کۆمه ی لیسته * .نووب دیھش نیشتمان و خاک له داکوکی و رگری به له که حیزب یناکەدیھش گرمشپ ل کشب یرامائ *

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

5

کی پشه

دا تـا کـورد نـه ی بـه و ئیمکانـه می جیھـانی دا، ئـه کـه ڕی یه دوای شه ڕاست به تی نوه ژھهرۆ کان له وه ته نه -ت وه وتی پکھنانی ده ره ئاسـتی پویسـتدا لـه یی کـورد لـه وه تـه بوونی وشـیاریی نه رکخـراو نـه. خۆ ربه تی سـه وـه ن ده خـاوه ش ببتـه کـه ی ناوچه وه درینه ته و نه ئهکی الیـه لـه دا ی ئمه که مه له کاروباری ناوچه رده و سه کانی ئه ی زلھزه رانه روه ردانی نادادپه ستتوه و ده ک هالی م دا له ی بیسته ده تای سه ره سه

- ت وـه ھۆی داڕشـتنی سـنووری ده بـوو بـه م بارودۆخـه ئـه. خۆی خـۆی ربه تی سـه وه ده له ی کورد وه ته شکرانی نه ھۆی ببه وه، بوون به دیکه و حاشـا کـردن لـه ی کوردسـتان وه شـکردنه دابه ر حیسـابی دووبـاره سـه و له ک یـه وه ته ند نه قازانجی چه به که کانی ناوچه پکھاتووه ازهت وه ته نه

تــای ره ســه ش بــوو بــه مژووییــه دره و غــه ر ئــه ھــه. تی سیاســی دا ســه ده لــه یــه وه ته م نه شــداربوونی ئــه و مــافی به یی کــورد وه تــه پناســی نه .نووس دا دیھنانی مافی دیاریکردنی چاره پناوی وه ی کورد له وه ته ی نه باتی رزگاریخوازانه خه و پتچوو له کی نوی خوناوی یه وره ده

مگیرکردنی قا ی ســه پــۆژه کراو لــه شــکی جیانــه ئــرانیش دا، به یی کــورد لــه وه تــه ی سیســتماتیکی پناســی نه وه نــد پالنــی ســینه رچه ھه

وتی سروشتیی ره رێ له یان توانیوه نه ونه و ھه موو ئه م ھه ، به وی بووه ھله زاشای په رکاری ره سه ھاتنه به" ی ئرانی وه ته نه - ت وه ده‘’تی رۆژھــه ۆدنی کــورد لــهناســیۆنالیزمی مــ. دا بگــرن تی کوردســتان رۆژھــه یی کــورد لــه وه تــه تیی نه ســایه ندنی مژوویــی که ســه شه گه

وه شه کی دیکه الیه و له ی کوردی گه کانی کۆمه تییه بابه یشتنه می پگه رھه به وه که الیه یشتن له کی شایانی تگه یه شوه به کوردستانیش، که ی1942(تاوی ی ھـه1321سـای لـه وه ه" ک.ژ"ی ـه ری پکھنـانی کۆمـه ی روونـاکبیری کـورد بـوو، لـه یی بـژارده وه تـه باتی نه می خه رھه به

له کورد رزگاریی و یی وه ته نه بیری ی وه رزبوونه به ر سه له ی بنچینه" ک.ژ" ی ه کۆمه ی پناسه. گرت وه خۆیه به یی رکخراوه شوازی دا)زایینی

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

6

لـه و چـاالکی ودای مـه ی وه بوونـه رین بـه ھـۆی بـه سـاڵ، 3 پـاش لـه ک.ژ. بـوو کـورد بـۆ یی وه تـه نه تی وـه ده زرانی دامـه و کوردسـتان موو ھه ی مه رده ســه و ئــه کــانی توژه و چــین موو ھــه کــه کوردســتان تی رۆژھــه لــه کــوردی تکی ســه ده پکھنــانی بــۆ مینــه زه پکھــاتنی ندی روبه ســه دیمـوکراتی حیزبـی پیـه، م بـه. کوردسـتان دیمـوکراتی حیزبـی بـه دا خـۆی گـایج وه، بکاته ج دا خۆی کانی ڕیزه له واری کورده ی گه کۆمه

د، ممـه محه قـازی وا پشـه تیی رایـه ربه بـه دا زایینـی ی1945 ی ئـووتی16 ر بـه رامبه تاوی به ی ھه 1324سای الوژی گه ی25 له کوردستان .زرا دامه

بـه و كـورددا لی گـه مـژووی لـه گرینـگ گـۆڕانكی نوختـه بـه". ک.ژ" ی ـه کۆمه ی بناخـه ر سـه لـه كوردسـتان دیموکراتی حیزبی زرانی دامه

مـژووی لـه جـار م كـه یه بـۆ كـورد لی گـه كـه بوو حیزبه م ئه تیی رایه ڕبه به. ژمردرێ ده مان كه وه ته نه باتی خه له نوێ قۆناخكی تای ره سه بـه کـوردیی تی سـه ده سـتاتووی جـار م کـه یه بـۆ کوردسـتان کۆمـاری. بھنـ پـک دا كوردسـتان شكی به له کوردستان یکۆمار توانی دا خۆی دیموکراتیــک، تداریی ســه ده مانــگ 11 پــاش کوردســتان کۆمــاری نــد رچه ھه. دا نیشــان ، وه دیموکراتیکــه رۆککی نــوه بــه و مــودرن کی یه شــیوه کۆمـاری لـه تداری سـه ده دیمـوکراتیکی زموونی ئـه م بـه کـرا، رگ مـه جوانه وه ئرانـه ی مه رده سـه و ئـه تیی پاشـایه تی سـه ده ھرشـی ھۆی به

دته دا کانی دیموکراتیکه و یی وه ته نه مافه دیھنانی وه پناوی له کورد لی گه سیاسیی باتی خه مژووی زینی کی یه ڕه الپه به دا، کوردستان کوردســتان کی خــه ی ئیــراده لــه رزگــرتن ســی ئه ر ســه له مای بنــه جــدا له کــه دا کۆمــاره و لــه تداری ســه ده دیمــوکراتیکی ری وھــه جه. ژمار ئــه لـه ر ھـه ک نـه دانرابـوو، دیکـه کی الیـه له دراوسـی کانی وه تـه نه ڵ گـه له ھـاوڕزی بـه ڵ تکـه ژیانکی وه پکه پناوی له ودان ھه و ک الیه له

نـراو داده گرنـگ رووداوکـی به دا راست نوه تی رۆژھه موو ھه له ئستا م ھه و وسا ئه م ھه لکوو به دا، مه رده سه و ئه ئرانی و کوردستان ئاستی رمانی فـه بـه دا یان رزگاریخوازانـه اتیب خـه پناوی له کۆمار و حیزب رانی ربه له دیکه شکی به و د ممه محه قازی وا پشه ند رچه ھه. نرێ داده

وه نـه ری نیشـانده رێ روا ھـه کوردسـتان کۆمـاری ی وتنخوازانه پشـکه و دیموکراتیک زموونی ئه م به دران، سداره له ئران تیی پاشایه رژیمی . ب ده و بووه کورد لی گه ی رزگاریخوازانه ی وه بزووتنه ی وه نه دوای له

م ئـه رانی تكۆشـه درا، كوردسـتان دیمـوكراتی حیزبـی ری یكـه په لـه كـه بـوو وره گـه بركـی زه كوردستان كۆماری رووخانی ی وه ئه ڵ گه له دیمـوكراتی حیزبـی. وه كـرده پ سـت ده یان یی وه ته نه ی رزگاریخوازانه باتی خه و وه خسته رك خۆیان دا كورت ت نیسبه به كی یه ماوه له حیزبه

وتنی ركه سـه زۆر كـردوون، تۆمـار كـورددا ی وه تـه نه مـژووی لـه زینـی سـی فه زۆر دا خـۆی نی مـه ته سـاڵ 65 لـه زیاتر ی ماوه له كوردستان . بووه شكانیش ت و نوشوستی تووشی و ھناون ست ده به ی وره گه

م ئـه بـوو، كـورد رزگـاریخوازیی ی وه بزووتنـه گشـتی بـه و حیزبـه م ئـه وتنی ركه سـه ی لووتكـه كه نكوردستا كۆماری زراندنی دامه له بجگه

جارێ موو ھه و وه كردۆته تاقی خۆی دا بژاردن ھه ی ملمالنه له جار ند چه ، كردوه رپا به ی1346ـ 47 سانی پشكۆی ی وه بزووتنه حیزبه ئیسـالمی کۆمـاری ڕۆیی ره سـه و دیكتـاتۆری دژی به ی مانانه قاره باتكی خه یه ده س له پتر ی ماوه بۆ نجام ره سه و ھناوه تس ده به وتنی ركه سه . بردوه ڕوه به

له جار ند چه و دیوه هخۆو به ی1346ـ 47 ی كدارانه چه ڕینی راپه شكانی تك و كوردستان كۆماری رووخانی دا كاته و له ر ھه حیزبه م ئه

ری تكۆشه دان سه و یان ده به و کان ره رکوتکه سه ھزه و پۆلیس الماری په ر به وتۆته كه دا ئیسالمیی رژیمی و تی پاشایه رژیمی ورانی ده

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

7

. پاوه سه ردا سه به ئعدامیان ت نانه ته و قورس حوكمی یان زۆربه كه وه زیندانه ته وتوونه كه

نیزیـك كـه بـوون ھید شـه نـدامی ئه و كادر زار ھه پنج له زیاتر دا یه شانازی پله و مانانه قاره باته خه و له كوردستان دیموكراتی حیزبی

و قاسـملوو دوكتـور و د ممـه حهم قـازی وا پشـه: رز بـه پایه ری ربـه سـ نـاوی وه مووشـیانه ھه رووی سـه لـه و بـوون ری ربه كادری له سیان كه 25 . وه وشنه دره ده ندی فكه ره شه دوكتور له چ و تی پاشایه می رده سه له چ وا رمانه فه تی سه ده ، دا ئران له وه ته نه-ت وه ده دروستکردنی تی قه سه ی پرۆسه ستپکی ده پاش له

ئـران نـو ی دیکـه کانی وه تـه نه و کـورد تیی وایـه ته نه پرسـی ری سـه چاره بۆ نگاوک ھه بووه نه ئاماده کات ھیچ دا، ئیسالمی کۆماری می رده سه کـورد، تیی وایـه ته نه وای ره پرسـی و ئـران بوونی وه تـه نه فره لـه حاشـاکردن و وا رمانه فـه تی سـه ده ی تخوازانه واویه ته ی روانگه. وه نته ھه

. بووه یه کشه و هئ وامبوونی رده به ھۆکاری ی وه ره ده لـه ئرانـی ناسـیۆنالیزمی ن الیـه له لکوو بـه ، وه یـه ندی ناوه تی سـه ده ن الیـه لـه ر ھه ک نه وام رده به دا ئران له کورد ی له سه مه

حاشـای یی وه تـه نه کی یه له سـه مه ک وه وه ئرانیشـه روونـاکبیرانی و ری راسـه سه ئوپۆزیسیونی له شک به ن الیه له ت نانه ته و، سمی ره التی سه دهـوه ی وه ئـه بری لـه کـه دایـه وه له یـه روانگه و ئـه گرفتـی. کـراوه لیـاردان بـۆ لـه گه م ئـه مـافی و کـورد ی له سـه مه یی وه تـه نه رۆکی نر ســه لـه ب

پناسـی ھژمـونیی پاراسـتنی بـۆ وڵ ھـه ، وه یـه ڕاسـتی و لـه خـۆگلکردن و چاونووقانـدن ڕـی لـه وێ یھـه ده ما، بنـه بـه بکا خۆی نووسی چاره بیـره و ئـه تی خزمه له ئامرازک له جگه نیه شتک ئرانیش، رزیی ئه تی واویه ته رگرتنی وه ما بنه به و تابۆڕاگرتن ک وه. بدا حاکم ی وه ته نه

.دا یه شۆڤینیستی و نادیموکراتیک

پرســی ڵ گــه له نــدی پوه لــه دموکراســییش باســی ت نانــه ته کــه یه وه تداره ســه ده تــوژی ی تخوازانــه واویه ته روانگــه و ئــه ھۆی بــه ر ھــه به دیموکراسیی بوونی نه میشه ھه دا خۆی وتی ره له کورد ی وه بزووتنه. کرێ ده بۆ ی کارانه واشه چه کی یه وه خوندنه دا، ئران له تی وایه ته نه

خوازیــاری وام رده بــه کــورد ی وه تــه نه کــه ن خــه ده ری ده رابــردوو کانی زموونــه ئه. دانــاوه کــورد ی له ســه مه کرانی رنه ســه چاره گرینگــی ھۆکــارکی تی سـه ده بـوونی نـادیموکرات ر بـه له وه داخـه به م به. بووه دا کوردستان تی رۆژھه له کورد یی وه ته نه ی له سه مه ی دیموکراتییانه ری سه چاره. وه تـه دراوه م وه نـگ بروزه زه بـه ڵ تکـه و نادیموکراتیـک زمـانکی بـه کـورد لی گـه ی ئاشتیخوازانه ویستی وام رده به دا، کوردستان ر سه به زاڵ یـان کوردسـتان، تی رۆژھـه لـه کـورد تیی وایـه ته نه ی له سـه مه ری سـه بۆچاره وتووژ و دیالۆگ له رگرتن کوه که ویستی و ئاشتیخوازانه تی نیه ی وه بزووتنـه الوازکردنـی و سیاسـی رانی ربـه نوبردنی لـه بۆ داوک ک وه یان وه ته کراوه ت ره واوه رمانه فه تی سه ده رانی نونه ن الیه له ر ھه

. رگیراوه وه ل کی که کورد، لـه ت سـه ده ی وه کۆکردنـه مای بنه ر سه له ئرانی ی وه ته نه -ت وه ده دروستکردنی ی پۆژه که خستوه ریان هد کان رووداوه وتی ره و زموون ئه جی کاتک ھیچ دا، دیکه کانی وه ته نه موو ھه ر سه به ک یه وه ته نه پناسی پاندنی سه و ئران کانی وه ته نه پناسی له حاشاکردن و ند ناوه . یه یه راستی و ئه گری نه حاشاھه کی یه گه به مرۆدا، ئه ئانی له سیاسی پرسی گرینگترین ک وه کان وه ته نه پرسی ئارادابوونی له . گرتوه نه

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

8

لـه جگـه نیـه شـتک ، بـووه دایـک لـه تی قه سـه بـه تاوه ره سـه لـه ر ھـه کـه ئرانییش تخوازی واویه ته ناسیۆنالیزمی وتی ره ر سه له سووربوون

ژیانی وه پکـه ئاسۆی زیاتری رچی ھه لکردنی حیسابی ر سه له و مژوویی کی یه رایی رگه نته سه به دان درژه ئاقاری به رپرسانه نابه وکی ھه .ئران نو کانی وه ته نه ی بانه ه داوته

ی مژینـه له ویسـتی رچاوگرتنی بـه له به و دا وه ره سه ی خاه و ئه رووناکایی ر به له ، وه کوردستانه دموکاتی حیزبی ی ڕوانگه له ، ربۆیه ھه وتــی ره کــه کــرێ ده ر ســه چاره واوی تــه به کاتــک نیا تــه کــورد تیی وایــه ته نه ی له ســه مه کوردســتان، ئســتای سیاســیی وتــی ره و کــورد ی وه تــه نه

– ئــرانیش کانی وه تــه نه ی داخوازانــه ژیــانی وه پکــه تــانی ره ده. بنچینــه بــه بکــا دکــور ی وه تــه نه ی ئازادانــه ویســتی و ببــێ خــۆی سروشــتیی نـو کانی وه تـه نه سیاسـیی ی ئیـراده لـه رزگرتن وال مالوئه ئه ب که خس ڕه ده کاتک – رابردوو ی ساته کاره و م سته پ مژووه و ئه ڕای ره سه

.ئران داھاتووی بۆ یی وه ته نه پرسی ری سه چاره مای بنه به بکرێ دا، کوردستان تی رۆژھه له کورد ی وه ته نه وان له ک یه و ئران

١٥ی کۆنگره سند کراوی په کوردستان، دموکراتی حیزبی نوخۆی وی په و رنامه به: سرچاوە

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

9

بسم الل الرحمن الرحیم

"بیاننامی حیزبی دموکراتی کوردستان"

ــوو، ب باســکی بھــزی ــر پــ نرانــی دموکراســی ھگیرســا ب ژ ــازادی و ل ــۆ ب ھــۆی دوژمنــانی ئ ــانگیر ک ب ــاگری شــڕی جیھ ئدنیای دموکراسی سـرکوت و . سربازانی ئازای ھاوپیمانی گورەی ئم کوژایوە

ــر دەســتی ژ ــانی ل ــانی جیھ ــی و نتوەک ــای فاشیســتی ک ھوــی دەدا گالن دنیـک چـک شـکاو لتعـی تکی قوەیشـ خسـیر بکـا برەڕۆدا یر ملھوڕو سـفند ن

بو بـوو و ھروەھـا ک چـاوەروان دەکـرا بـۆ ئـازادیی گالن و نتوەکـانی جیھـان ئمۆ گالنی دنیا ل گورە و چووک دەیـانھوێ لو رگـایی ک . رگا خۆش کرا

و بـــرن و ل ـــک وەرگ ـــراوە ک ـــازادی خـــۆش ک ـــۆی برەو ئ ـــانی ک ب ھ ـــی ی لنمنشــووری مژوویــی ئــاتالنتیکوە دراوە ســوود ببیــنن و ھســۆڕاندنی کاروبــاری خۆیــان ب دەســتوە بگــرن و چارەنووســی خۆیــان ب میــل و ویســتی خۆیــان دیــاری

.بکن ک د سـانـدین سـکـوو چھا و بران دەژیـین سـائ ل ی کورد کمئ

بداخوە کاربدەستانی سرەڕۆی ئـران ب ھـیچ . توەیی و محللی دا خباتمان کردوە و قوربانیمان داوەل پناوی ماف و دەستی نجۆرک حازر نبوون قسی حیسبیی ئم قبووڵ بکن و تنانت نیان ھشتوە ئم لو مافش کـک وەربگـرین ک قـانوونی ئساسـی

ب . اوەو بردەوام وەمــی ئــم گــولل بۆمــب و تــۆپ و زینــدان و تبعیــد و یخســیری بــووەبــۆ ئیالتکــان و ویالیتکــانی ئــران دای نــب زۆری ســرنزە ب ھــۆی . تــایبتی ل ســردەمی بیســت ســای رەزاخــان دا تنــانت ل بر کردنــی جــل و برگــیش دا ئــازاد نبــووین

ن تفرو تونا کردوە و چاویـان ل نـامووس و شـڕەفی ئـموە بـووەو بـۆ ئفسرانی دزو خائین و تاالنکرەوە ھموو دارایی و ژیانی ئمیائـمش مـژوو، . ئـاخر ئـمش ئینسـانین. ل نو بردن و خاش ب کردنی نسلی ئـم ل ھـیچ نزمـی و دڕنـدەیی یک خۆیـان نپاراسـتوە

بنـرێ؟ بـۆچی نـاتوانین ل نـو مـای خۆمـان دا بۆچی دەب مافی ئـم ل ژـر پـ. زمان و شونواری خۆمان ھی ک المان خۆشویستنئـازاد و موختــار بــین؟ بــۆ چـی رگــا نــادرێ منــدانی خۆمـان ب زمــانی کــوردی پروەردە بکیــن؟، بـۆ چــی نــاین کوردســتانی ویالیتکــی

خودموختار ب و ل الین ئنجومنی ویالیتی یوە ئیدارە بکرێ ک قانوونی ئساسی دیاریی کردوە؟ ونیشتمانانی بڕز دەب بزانن حق نادرێ، حق وەردەگیرێ، ئم دەبـ بـۆ وەرگرتنـی مـاف و دەسـتی نتوەیـی و محللیـی ھا

بـۆ ئم مبسـت پیـرۆزەی حیزبـی . ئم خبـات یکیتـی و یکەنگیـی پویسـت، رکخـراو و پشـنگی پویسـت. خۆمان خبات بکیـن ئوە ھاونیشتمانانی خۆشویست،دەب چاو و گوی خۆتان بکنوە و ل دەوری . و دەستی بکار کردوە دموکاتی کوردستان دامزراوە

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

10

حیزبـی دمـوکراتی کوردسـتان . حیزبی نتوەی خۆیان کۆببنوە و ل پنـاوی وەرگرتنـی مـافی رەوای نتوەیـی خۆتـان دا فیـداکاری بـکن

ئوە ک نتوەی ل مترسیی تفرو تونا بوون رزگار دەب و ھبـوون و نـامووس و شـڕەفی تنیا ل ژر ئای . رنونی ئوەی ربر ونوەیی خۆی وەدەست بتران دا خودموختاریی نتی ئو سنووری دەون ل زێ و دەتوانوەیی خۆی دەپارتن.

کانی ئــم ل بنـدەکانی خــوارەوە دا خوالســ دروشــم. ھاونیشـتمانان، ئــم بـجگ ل مــافی رەواو ئینســانیی خۆمـان ھیچمــان نـاوێ

:ئوە دروشمکانی ئمن. بیان خۆیننوە و ھموو گلی کورد، فرد فردیان ت بگینن. کراون نتوەی کورد ل نوخۆی ئران دا بۆ ھسووڕاندنی کـارو بـاری محللیـی خـۆی سـربخۆ و ئـازادیی بـ و ل سـنووری دەوتـی -١

.موختاریی خۆی وەدەست بنئران دا خود٢- وە بچڕھۆی زمانی کوردی بواوی کاروباری ئیدارەکان بو ت بزمانی زگماکیی خۆی ھ ندنی بمافی خو. لسر بناخی قـانوونی ئساسـی، ئنجـومنی ویالیتیـی کوردسـتان ب زوویـی ھبژـردرێ و ب ھمـوو کاروبـاری کـۆمتی و -٣

.ەدری یان بسر دا بکادەوتی رابگاو چاو .کاربدەستانی دەوت دەب ب ب قس ل خکی ناوچکان بن -٤دەب لسر ئساسی قانوونکی گشتی ل نوان الدێ یی و خاوەن ملک دا رککوتنک پـک بھنـرێ و دواڕۆژی ھر دووال دابـین -٥ .بکرێ

ا بتایبتی لگڵ نتوەی ئازەربایجان و کمایتی یکـانی تـر ک ل حیزبی دموکاتی کوردستان تدەکۆش ک ل خبات د -٦نک بھواو پکی تتی یتی و برایکیی ،کان و ھی دیکنی یرمکان و ئئازەربایجان دەژین، ئاسۆری ی.

٧- رھدانی فرەپش بردنی کشتوکاڵ و بازرگانی و پرەو پئامانجی ب اتی کوردستان بموکش ساغی و باشـتر حیزبی دنگ و لکردنــی ژیــانی ئــابووری و معنویــی گلــی کــورد دەســت دەکــا ب ســوود وەرگــرتن ل ســامانکانی سروشــتی و کانگاکــانی کوردســتان و لم

دەکۆش دا تگایر. .تمانی خۆمانئم دەمانوێ تواوی گلکانی ئران ھلی تکۆشانی ب ئازادی یان بدرت بۆ بختوەری پشخستنی نیش -٨

)د.(برنامک ب کوردی دەست نکوت بۆی ل دەقی فارسی یوە وەرگیدراوە

کورت مژووی حیزبی دموکراتی کوردستانی ئیران -کتبی چل ساڵ خبات ل پناو ئازادی : سرچاوە

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

11

حیزبی دموکراتی کوردستان

ۆپیدیای لویکیپیدیاوە ئازادی ئینسایک یوانم لییشــتن بــۆ وتــارە ئگ وازی ســتانداردی ئاســتی بوتــار نووســینی شــ ویســت ویکیســازی ویکیپیــدیادا، لــت پبب .تکــای . بکن باشتر پڕەی ئم دەتوانن ئگر

سکرتر زیزی عه خالید ◄ سرکردە حیزبی نیوبو تله دوو ٢٠٠٦ ییسامبرد( ١٣٢٤ گالوـــژی ی ٢٥ ◄ دامزران

– کوردســتان دمــۆکراتی حیزبــی گهیاندنیرا یبهیاننامه. ئــران ستانیردکو تیارکدمــو ) ئران

کوردســـــــتان ڕۆژھتـــــــی دمـــــــۆکاتی الوانـــــــی یکیتیـــــــی ◄ الوان لقـــــــیhttp://www.lawan.com/ku/

}}} ژنان لقی{{{ ژنان لقی ستانهردکو تیهژهرۆ له ردکو ی وهنهته سیونورهچا نیدیکرراــید افیــم نیوەدیھنا ◄ ئامانج کوردستان ڕۆژھتی ◄ چاالکییکان ناوچی

کورد خوازی نتوە ◄ ئایدۆلۆجیا دەکۆش ت دانهرا روهپهداد و لیستراپلو ،تیکاکردمو زادواـئ هکیـیگکۆمه نیدیھنا وه پناویله ◄ سرەکییکان کردەوە

یهھ نگهال نوان ستایهتییدۆ و ۆڤمر افیــم و تیــئاش انیهکــئالهدــئی هــب ڕی وهاــب ◄ نودەوتی پیوەندی یهڕادافید تیکیاکردمو ئرانکی ی ارچوهچو له نستاردکو ریکۆما دنیـــنزرامهدا ◄ دروشم کورد و کوردستان kurdistanukurd.org ماپڕ

پرست

کوردستان دموکراتی حیزبی -١ نکا یهتی ڕه بنه نسیپه هپر و ئامانج -٢ )نماون دا ژیان ل( حدک ربرانی -٣ حدک مژووی ل کورتیک -٤ بگنامکان ٥,١ حدک مژووی ل کورتیک -٥

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

12

حیزبی دموکراتی کوردستان

Kurdistan Democratic Party

ه"حیزبی دموکراتی کوردستان"ناوی حیزب،

رۆژھتـی ئـازادیخوازانی و وتپـارزان ک دموکرات، و نتوەیی یخوازیرزگار حیزبکی ،)حدک( کوردستان دیموکراتی حیزبی * .دەکاتوە کۆ دا خۆی ریزەکانی ل کوردستان .ھی سیاسی دەستی ل دین جیایی ب بروای سکوالرەو حیزبکی حدک* .دەکا سیاسی یپلورالیزم ل پیرەوی دا رکخراوەکان و حیزب گڵ ل خۆی یکانی پیوەندی ل حدک*

نتییهکاهڕنسیپه بنههپرو ئامانج .ستانهردکو تیهرۆژه له ردکو ی وهنهته سیونورهچا نیدیکرراــید افیــم نیوەدیھنا کوردستان دموکراتی حیزبی انجیــئام -١ـــشدرو -٢ ـــس میــ ــی تیژیکیاترــ ــوکراتی حیزب ــتان دم ـــنزرامهدا کوردس ــوهارچچو له نستاردکو ریکۆما دنیــ ــی ی تیکیاکردمــو ئرانک

.یهڕادافید یهـــــبناغ ردیهـــــب هـــــب ئــران کانیوههـــــنهت نــوان یهـــــنرا روهپهداد وهـــــنازاخودا هتییـــــیهکی کوردســتان دمــوکراتی حیزبــی -٣

.زان ده ڕالفید تیکیدموکرا ئرانکی دنیـــنزرامهدا .دەکۆش ت دانهرا روهپهداد ولیستراپلو ،تیکاکردمو زادواـئ هکیـیگکۆمه نیھنادی وه پناویله کوردستان دموکراتی حیزبی -٤ .یهھ نگهال نوان ستایهتییدۆ و ۆڤمر افیــم وتیــئاش هکانیــئالهدــئی هــب ڕی وهاــب کوردستان دموکراتی حیزبی -٥

)ل ژیان دا نماون(ربرانی حدک

شرەفکندی سادق ← ملووقاس عبدولەحمان ← محممد قازی

له وچاالکی ودایمه ی وهنهرینبووبه ھۆیبه ڵ،اـس س پاش ک بوو رکخراوە ئو ک.ژ کۆمی یا کورد ژیانوەی کۆمی◄

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

13

یمهردهسه وئه کانیـژەهتو وینــچ وهموھــ هــک نتاــسردکو تیهرۆژھــ هــل ردیوــک دەستکی پکھنانی ۆـب هـمینزه پکھاتنی یبهندروسه

ی٢٥ له حدک پی، مهـب. کوردستان دموکراتی حیزبی هـب دا یۆـخ جگای بکاتوە، ـج دا یۆـخ انیـکهیزڕ هـل واری ردهوـک یهگـکۆمه نیزرامهدا. زرامهدا ، دمحهممه قـازی پشـوا یهتییرـبرا به دا یینیزا ی١٩٤٥ تیوئو ی١٦ هــب رهـمبرابه ویهتاھـ ی١٣٢٤ یاـس گالوژی یتارههـــس هـــب داو کــورد گهلی مــژووی له گرینگ ڕانکــیگۆ نوخته به". ک.ژ کــۆمی" یهـــبناخ رهـــس هـــل کوردســتان دمــوکراتی حیزبــی

دا یۆــخ مـژووی هــل راــج کمیه بۆ کـورد گهلی ک ووـب هـحیزب مهـئ ربرایتیهـب. دەژمردرێ کورد وەینهته خهباتی له ێنو خکیاـقۆن یهکیهیوــش هـب ییردوـک تیسهده ویتاتوـس رجا میهکه بۆ کوردستان کۆماری. بھن پک دا کوردستان بشکی هـل کوردستان کۆماری نیاوـت ،کـــتیایموکرد ییارتدهـــــسده گـــــمان ١١ شاـــــپ کوردسـتان کۆمـاری دـــــچهنرھ. دا ناـــــنیش وه،هــتیکایموکرد نـوەرۆککی هــب و دـرنوـم هـــل اریتدهــــسده تیکیاوکرـــیمد نیوموزهــئ مهـــب ا،رــک رگهــنهماجو وههــنئرا یمهردههــس وهــئ ایهتییــپاش تیهــسده ھرشی ھۆیهــب

ـــاری ـــتان کۆم ـــی یهکیڕهالپه به دا، کوردس ـــک گهلی سیاسیی خهباتی مـــژووی زرین ـــل ردوـ ـــانی پنـــاوی هـ ــــماف وەدیھن وییوههـــــــنهت هـــ ی ورههــــگ تنیرکوهــــس زۆر یـداخۆ تهمهنی ڵسا ٦٧ له یاترز ی وهما له کوردستان دموکراتی حیزبی. رماژهــــئ دت دا هکانیــــتیکایموکردـــیکد بشــکی و دمحهممه قــازی پشــوا .وهبو تکشــکانیش و نوشوستی شیوتو و ھنــاون ستده هـــــب ـــل هــ هـــل راـــکۆم و حــدک نیرــبرا هــــژ مانیرهـــف هـــب دا نهیاـــنازایخورگارز هباتیـــخ نــاویپــران ایهتییــــپاش یــــیمرداره هــــل ئداهــــتکــا وهــــل رهھــــ هــــحیزب مهــــئ. دران ســ دا بژاردنهھــ یهــملمالن هـــل راـــج دـــچهن و هوــید وههخۆــب ی١٣٤٦ ـــ ٤٧ یهــنکداراچه ینیڕهــپرا تکشکانی و کوردستان کۆماری انیــخروو دا ئیسالمیی یمیرژ و پاشایهتی یمیرژ یــنورا ده هــل راــج دــچهن ھناوە تــــسدهبه تنیرکوهــس رێاــج وهموھــ و وههــتکردۆ اقیــت یۆــخ

کمیحو نبهیازۆر ک وههــنایندز هــنهتوتوکو ریهــشتکۆ دانهــس و ناــیده هــب و نکارهکوتکهرهــس ھزە و ۆلیسـپ ریهالماـپ رهـب هـتۆتکو ونوـب یدههـش میادـئهن کادرو پشمرگ، زارهھـ پنج له یاترز کوردستان دموکراتی حیزبی. وهسهپا ردابهسه نمیائعدا تتهنانه و رسقو٢٥ كـنیزی ک ری کادری هـل نیاـسکبروویهـــس هـــل و ونوـــب ر ویاــــن وهیانهـــشوموھ ری ســبوا: رزهــپایهب رشـو دمحهممه قـازی پ

.وشنوه دره ده یفكهندرههـش دوکتور و قاسملوو عبدولەحمان ◄ژووی ماوەی لم مئ کی رووداو دا حیزبلستنی: وەک داوە روویان گرینگ گنانی و گۆنگرە پانزدە بکھنـد پکـۆنفرانس چ ل

حیزبـی ربـازی و سیاسـی سـربخۆیی سـاخکردنوەی بـۆ جوراوجـۆر یتیشـرا ل کـومیتیک چنـد کردنـی دیاری و دا سخت ھلومرجی و قیرانکــان زۆربی ل دەربــازبوون ئوان ســرەرای. دیــوە خــۆیوە ب لتبــوونی و دابــران و ئینشــعاب جــار چنــد.دەدیتــرێ دمــوکرات

تکۆشـرانی ھابشـی مـژووی ئاکـامی ل ک ژەیئاما جگای تری الینکی حیزب ئم بنمای کوتنوەی وەسریک و تکبوونوەی دموکراتکـان ربـازی درژەدەرانـی بـۆ تری رگایکی ی راستی ئم دەرکوتنی. ناکرینوە جیا یک ل ک کردوون دیاری بۆ ربازکی دا

ــان ــدان ک دەدات نیش وــۆ ھ ــری ب ــاری چارەس ــی یکج ــکیالتی قیران ــو تش ن ــان ــت. ریزەکانی ــرو ب پوس ی٢٨ ل ک ھنــانوەی ەبیــا ھشــت کــۆنگرەی دوای ،) شۆرشــگر ربرایتــی( کوردســتان دمــوکراتی حیزبــی الینــی دا) ١٩٨٨ ینویهژا ی١٨( ی١٣٦٦ رینباابهفر جی

تیدمــوکرا حیزبــی گشتیی تــریسکر ارییدد بــه مئهنجارسه اتکردمــو حیزبی کانیهیزر له انبردا لــک و جیایی ڵسا ٩ شپا ک بــوونوە یبنکه له شگیررشۆ ربرایتـی ڵهــگ هــل یدــنوهنا یهــکۆمیت و یـسیاس ریهـفتده میادـئهن دـچهن و حسنزادە عبدو ئران کوردستانی

ی١٨ ل ک بـوو ال دوو ھر دانیشـتنکانی و دیـالۆگ دەسـتپکردنوەی سـرەتای کوردسـتان باشووری رانیی هسهیدقه له سیاسی ریفتهده ب کۆنگرە دوو ماوەی بۆ و گرت سری تکبوونوە ئم چی ئگر .وهیهھنا ستده وه یخو چهییرپا کیه و یهکیهتی ١٩٩٧ ینوییهژا

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

14

وا ھر حــدکا نــاو ل تکبــوونوەی ئم ب نــارازی کمیــنی الینــی بم کــرد کاریــان حســنزادە عبــدو ربرایتــی ب یکوە ئران کوردستانی دموکراتی حیزبی جۆرە بم و گرت دەستوە ب ناوەندیان کومیتی زۆرنی دا سزەھم نگرەیکۆ ل تا مانوەو دژەبر سرانسـری ک تشـکیالتی قـوی قیرانکـی ھـۆی ب نیـو و ساڵ دوو ب نزیک ماوەی بۆ ھیجری مستفا سکرتری ب ١٣ کۆنگرەی لدوای

/٦( ھتـاوی ی ١٣٨٥ / ٩ / ١٥ ل تر جـارکی سـرئنجام دوولت کردبووی کردەوە ب و اگرتبوود خوارێ تا ڕا سرێ ل ھر قوارەکی ھر ئستا تا و کوردستان دموکراتی حیزبی و ئران کوردستانی دموکراتی حیزبی: وات بش دو ب بوو رەسمی ب) زایینی ٢٠٠٦ / ١٢ و کوردسـتان دمـوکراتی حیزبـی گشـتی سـکرتری عزیـزی خالیـد. گرتووە جیا ب ۆیانخ پازدەھمی و چواردە کۆنگرەی دموکرات الی دوو

ب ک کــۆنگرە بریـاری پـی ب و رابــردوو مـاوەی ل ھیو دمـوکرات گورەی بنمـای وەســریکوتنوەی ب قـوی بـاوەری حیـزبکی سـر زۆریـش رادەیکـی تـا داوەو خۆیـان پشـووی ھاوریـانی گڵ ل بـوونوە نزیـک لـک بـۆ ھویـان بۆداوە دەنگیان ئندامانی زۆرینی .کوتوون یـه ھه کوردسـتان کانی سیاسـیه نه ھزوالیه نیوان ی وه بوونه نیزیک لک و ھاوکاری به قوولی رکی باوه کوردستان دیموکراتی حیزبی◄

و وه بوونـه نیزیـک لـک سـتی به مه بـه وخۆ راسـته وتـووژی و دیـالوگ بـۆ کان نـه الیه موو ھـه ری ھانـده تکۆشاوه رابردوودا سای ند چه له و زرانی دامـه سـارۆژی مین وته وحه ست شه ی بۆنه به ک سیاسی ری فته ده یامی په له .ب ش ھاوبه کاری و نگاوی ھاوھه و کریزی یه به یشتن گه

ئـران کوردسـتانی دیمـوکراتی حیزبی له پشوومان ھاوریانی که ۆشحالینخ ئمه ″ : - ھاتووە کراوە دەر کوردستان دموکراتی حیزبی وسـتکی ھه له و وه خشاندۆته خۆیاندا ویستی ھه به چاویان دا دواییانه م له حیزب، بوونی ت له ر سه به ساڵ ش شه ربوونی تپه پاش دا، ویسـته ھه م ئـه ئمـه کان، گیروگرفتـه ری سـه چاره بـۆ وتـووژ و دیالۆگ ونه بکه خۆ و هراست ئمه ڵ گه له ن ئاماده که یاندوه گه رایان دا تازه و دیـالوگ وه ئـه ، یانـدوه گه ڕامـان ش دیکـه جـاری زۆر ک وه ین، کـه ده لیـ پشـوازیی و زانـین ده دروست و باش نگاوکی ھه به وان ئه ی نوییه بیـروڕای ئاگاداری بۆ. کا ده خۆش کریزی یه و وه بوونه نیزیک لک رگای که یه نه الیه دوو رتنیگ رز و کتر یه بوولی قه و دانیشتن وه پکه ویسـتی ھه دوای بـه و ، دواییانـه م لـه دیمـوکرات الی دوو ر ھـه کانی سـکرتیره نیـوان لـه کـه دا دانیشتنیش م که یه له که نین یه گه راده گشتی ، دا زرانی دامـه ی سـاه ٦٧ لـه کوردستان دموکراتی حیزبی.[[ وه داگرتۆته پمان یامه په و ئه ر سه له ھات، پیک ، دا حدکا ری ربه نوی

ر ھـه ی وه ئـه بـۆ دینـ کـار بـه خـۆی وی ھـه موو ھـه و وه کاتـه ده دووپـات ی تیخوازانـه کیه یه وستی ھه به خۆی بوونی ند پابه دیکه جارکی بـۆ جیـددی زۆر ھوکـی ٢٠١٢ سـای ل تـایبت ب دا مـاوەی لو ″.وە بقۆزیتـه کریزی یـه بـه یشتن گه بۆ بار له تکی رفه ده و شانس

ال دوو ھر بارەگـای ل رەسـمی ب جـارکیش چند کردوەو پ دەستی دموکرات بشی دوو ھر ربرایتی الیان ل پرس ئم چارەسری .ھبووە دانشتنیان

بگنامکان

١٥ ی كۆنگره بۆ ندی ناوه ی كۆمیته سیاسیی راپۆرتی /http://www.kurdistanukurd.com حدک ب سر ماپرەکانیhttp://www.kurdistanukurd.com/ku/balga/raporti%20siyasi.pdf ه و رنامه بهوخۆی وی پسندکراوی په حدک، ن

بۆ حدک، ندیی ناوه ی کۆمیته ڕاپۆرتی http://www.kurdistanukurd.com/ku/balga/Barnama-Peraw.pdf 15 ی کۆنگره

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

15

و رنامه به http://www.kurdistanukurd.com/ku/balga/raporti%20kongrai%2014%20kdp.pdf ١٤ ی کۆنگره ١٤ ی كۆنگره سندكراوی په حدک، نوخۆی وی په

http://www.kurdistanukurd.com/ku/balga/bername%20u%20asaname.k14.kdp.pdf هکانی گشتییه ھ شھیدانی ل کاروانک نامیلکی http://www.kurdistanukurd.com/ku/balga/hela%20gshtiyakan.pdf ئمه ربازی چاپمنی http://kdpmedia.org/more.php?id=5188 حدک

http://www.kurdistanukurd.com/ku/blawkrawekan.php http://www.kdppress.org) ئینگلیسی( وت ی وه ره ده ڕی ماپه http://kdpmedia.org/index.php وت ی وه ره ده ڕی ماپه /http://www.kurdch.tv كاناڵ كورد /http://www.shehid.com ھید شه

http://kdpmedia.org/more.php?id=5412 فیسبووک ل حدک فرمییکانی الپرە https://www.facebook.com/khalid.azizi.1945)عزیزی خالید(فیسبووک ل حدک گشتی کرتریس رەسمی پیجی https://www.youtube.com/channel/UCP-IcLuGWndVmH040BsKeHA یوتیوب ل حدک کوردستان ڕۆژھتی دیموکاتی الوانی یکیتیی ناوەندی ماپڕی ► کوردستان دمۆکراتی ژنانی یکتی ►

حدک شھیدانی سایتی ١٥ ی کۆنگره سندکراوی په حدک، نوخۆی وی په و رنامه به کورد و کوردستان سایتی وەکانسرچا نقشی رەحمان کوردستانئامادەکردنی دموکراتی حیزبی ی ساه ٦٧مژووی کورتهــژووی کورتــه مــوکراتی حیزبــی مراننوســینی کوردســتان دــور ئ ــدولەحمان دکت ــدوع ، قاســملوو عب ــامی ئرشــیوی حســنزادە ب رۆژن

گیارەنگ ماپری - کوردستان

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

16

زرانی ی دامه ساه ٧٠ی بۆنه ندی به ی ناوه ی کۆمیته یاننامه به

حیزبی دموکاتی کوردستان

!کان ڕزه به ھاونیشتمانه !کوردستان باتگی خه کی خه !کوردستان وکاتیدم حیزبی نگرانی الیه و دۆستان ندامان، ئه وتووی کــه ھه ی ڕۆــه ســتی ده ر ســه له کوردســتان دمــوکاتی حیزبــی) ١٣٢٤ الوژی گــه ی٢٥( مۆدا ئــه ک وه ڕۆژکــی لــه ر وبــه مه له ســاڵ٧٠

ئــای وه یه شــانازی بــه ی وه بۆئــه زرا دامــه مر نــه دی ممــه محه قــازی وا پشــه کــورد ی وه تــه نه شـــانی ر ســـه بخاتـــه کوردســـتان تی خۆرھـــه لـــه کـــورد لی گـــه ی ڕزگاریخوازانـــه باتی خـــه م ئـه رانی تکۆشـه فیـداکارترین لـه ک کۆمـه سـتی ده بـه وه نـه دوای لـه وه نـه و کانی ڕۆه موو ھـــه ڕای ره ســـه حیزبـــه م ئـــه تائســـتا وســـاوه له. بســـپرێ کوردســـتانی لـــه شـــه بهــپه که ــه کانی ندوکۆس ــا، ر س ــه ڕگ ــاو لوه ب ــه یی هش ــگانه رکی ئ ــه خــۆی ی شۆرش ــه ب نجام ئ .وی زه ر سه وته بکه له گه م ئه باتی خه ئای ھشتوه ی نه و یاندوه گه

کانیی ره ربـه به یـدانی مه له حیزبه م ئه وامیی رده به و وه مانه مزی ڕه بۆ وێ بمانه ر گه ئه

: نونن ده خۆیان کی ره سه ھۆی ند چه شتك موو ھه پش بوانین دا تکۆشان پقوربانیی دا دمـوکات حیزبـی ی رنامه به له کوردستانیان کی خه نی کۆمه کانی ئامانجه زایی شاره و لزانی به ھاوڕکانی واو پشه که وه م،ئه که یه

وتــوژه چین موو ھــه ئامــانجی دا کان یه گشــتی ــهھ لــه ھشــتا ش ده ســه که چاره ســ بــه نزیــک ڕینی تپــه پــاش کــه جۆرک بــه ، کــردوه ــه گه . کرێ ده دی به تدا واریی کورده ی کۆمه کانی یه نیشتمانی

کانیان ئامانجـه و خۆیـان ڵ کۆمـه کانی یه جۆراوجۆری موو ھه و بووه کوردستان کی خه موو ھه حیزبی وه ره سه ی وھۆیه به ر ھه که وه ئه م، دووه

. ستاون وه پشتی له وه بارکه موو ھه له ش ربۆیه ھه و وه دیتۆته دا حیزبه م ئه ی رنامه به و حیزبه م له

وردو دا دوژمنــانی و دۆســتان نیشــانکردنی ست ده و بات خــه کانی دروشــمه بژاردنی ھــه لــه حیزبــه م ئــه ڕگــادا ی درــژه لــه کــه وه ئــه م، ســیه نگاوی ھـه ندوکۆسـپ که“ و وه پرینگاونـه نه بات خـه ڕگـای ر سه کانی یه دژواری له دموکات رانی تکۆشه که وه ئه نجامیش ره سه. بووه بین واقیعکردوون نه شل پ”.

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

17

: ھاتوون تووش تایشی نوشوستیی و وه کردوونه تاقی ی وره گه وتنی رکه سه دا نشوه ورازو پھه دوورودرژو ڕبازه و له ئمه حیزبی

و ھـاتوه پک حیزبـه م ئـه سـتی ده ر سـه له) کوردسـتان کۆمـاری زرانی دامـه( کـورد ی وه تـه نه ی ڕزگاریخوازانه باتی خه مژووی ڕووداوی گرنگترین

. دیوه وه سداره ر سه به ردارانی سه ری سه و ڕێ ر سه ھاتۆته کوردی ھیوای کۆشکی ڕووخانی ردا رامبه به له ، کراوه تۆمار وه حیزبه م ئه ناوی به و ن درژخایــه زینــدانی حــوکمی و ندیخانــه به وتوونــه که کــانی ڕیزه باتگی خــه دان ســه به و پــۆلیس بوی ر بــه ھرشــی ر بــه وتۆتــه که نــدجار چه کک یـه لـه حاه و به .پاوه سه ردا سه به یان یی ئاواره ژیانی و بوون ندران ھه ی ڕیوه په یان دیکه دانی سه و پاوه سه ردا سه به ئیعدامیان ت نانه ته مـاوه ر ھـه قیـب ڕه ی ئـه“ بـانگی و قاندوه شـه زاشـای ڕه مه حه ی”ئارام ی جزیره“ ندی مه گۆم دا دیکتاتۆری تی حکوومه کانی ورانه ده شترین ڕه له ی وه وتنه که ک ریه سـه وه“ ک وه ڕووداوی ردا رامبـه بـه له و ھـاتوه دابان لـک تووشـی نـدجار چه. داوه دا ران بـه خه بـ گوی بـه ی”کوردزمان ومی قه . کردوه تۆمار ی”دموکات حیزبی ی وره گه ی ماه بنه

و داداوه چـۆکی دا نوشوسـتی لـه نـه و بـووه بـایی خۆ لـه دا وتن رکه سـه له نـه م بـه. دیـون زۆری شـکانی ت و وتن رکه سه حیزبه م ئه کورتی به ی باتگانه خه رسکی ده تشکانک ر ھه له و دیکه وتنکی رکه سه بازی پرده کردۆته وتنکی پشکه و وتن رکه سه ر ھه ، ھاتوه ھیوایی ب تووشی

. رگرتوه وه !کورد ئازادیخوازی لی گه و نـج ڕه می رھـه به ھنـاون، سـتی ده به دا خۆی ی باتگانه خه ژیانی ی ساه٧٠ وی ڕه له کوردستان دموکراتی حیزبی که وتانه سکه ده و ئه

ــین گرووپــک و ک کۆمــه نیا تــه تکۆشــانی ــان شــی به لــه ت ڕواــه به نــد رچه ھه. ن ــدام ئه کــادرو و ری ڕبــه دا زۆری گه ر پشــمه رو رمانــده فه و ن واری کورده ی کۆمه جۆراوجۆری گرووپی و سته ده ژووتو چین تی ھیممه و وڵ ھه به شانازییانه و ئه م به ن، که ده ل یان نداری خاوه کان فیداکاره

و تی پادشـایه پیـاوکوژی ڕژیمـی دوو کانی شـه ڕه چاه له نیان مه ته کانی ساه باشترین له زۆر شکی به که زیندانییانه و ئه. ھاتوون ست ده به قبـووڵ ئازیزانیـان سـتدانی ده له ت نانـه ته و دووری نجـی ڕه کـه یاسـیس زینـدانییانی و ھیدان شـه ی وکارانـه س که و ئـه ، بردوه ر سه به دا ئاخوندی

نـدامی ئه نـد چه یـان ک یـه که وانه ئه ن، بکه وتن رکه سه به ست ھه ئازادی دوژمنانی داوه نه ڕگایان و ھاتوون نه دا چۆک به ت قه م به ، کردوه نجـی ڕه و ”بـوون ن تـه وه ب ن تـه وه ر سـه له“ کـه وانـه ئه ، داوه سـت ده له دا نجه شـکه ئه ژر لـه یـان کدارانه چه کانیی ره ربه به یدانی مه له شیان له

لـه خۆیـان شـی به رباری سـه کـه رانه تکۆشـه ژنـه و ئـه بوون، نـه غافـ یان که نیشـتمانه و ل گـه می غـه یـادو له ت قه م به چژن ده دووروتی کانی ساه تاترین له که رانه روه نیشتمانپه یه ئایینی مامۆستا و ئه ستۆ، ئه گرتۆته کانیشیان پیاوه ی باتگانه خه رکی ئه له شک به بات خه یـدانی مه رگی جـه به ی ڕۆـه یانـدنی پگه ی قوتابخانـه کردۆتـه کانیان وته مزگه و حوجره و بردوه ڕوه به یان حیزبی رکی ئه خۆیان دا نگ بروزه زه نی خـاوه رکامیان ھـه ، کـردوه یه ری روه سـه کـاروانی م ئـه چوونی وپش ره بـه به گیان کۆمه وه که ڕگایه ر ھه له ی وانه ئه موو ھه کورتی به و بات خه .دموکاتن حیزبی مژووی کانی شانازییه له شک به

!ویست خۆشه ھاوڕیانی

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

18

و ڕز ی مایه بوونه ڕابردوودا له که یه ھه و بووه باتگانه خه ریتی نه شوازو ۆرز نی خاوه کوردستان دموکراتی حیزبی تان که حیزبه نجام ره سه و حیزب ی وپگه جگه ری سه چوونه به ک کۆمه توان ده دا ودواشمان مه له تکۆشانی له دانیان درژه و حیزبه م ئه ئیعتیباری

:بکا ی واکه ڕه باته خه وی ڕه وتنی رکه سه

و فکـری تکۆشـانی ، داناوه شارستانی باتی خه بۆ زۆری ڕزکی و ناوه دانه ڕگا تاقه به باتی خه له تی تایبه کی یه شوه خت وه ھیچ حیزب

وا پـی حیـزب. انیـوهز مان کـه وه ته نه ی خوازانه ڕزگاری باتی خه گرنگی کی یه قه ئه به ڕووناکبیرانی خشی نه تی تایبه به تی یه کۆمه و سیاسی . مانه که نه درژخایه باته خه له قۆناغک بینی ک خه داخوازکی ر ھه ھنانی ست ده به تدارو سه ده ڕژیمی به کشه پاشه چووکترین بووه

ــه ــه ھه حیزبــه م ئ ــه ڕی بــاوه میش ــه مه ی خوازانه ئاشــتی ری ســه چاره ب ــه ته کــوردو ی له س ــ ری ســه چاره ت نان و یی ناوچــه گیروگرفتــه موو هھ ردا سـه به ی کدارانـه چه باتی خـه وه کانه ره رکوتکه سـه تـه حکوومه ن الیه له رکات ھه م به. بووه ھه وه خوازانه ئاشتی ڕگای له کان یه یی وه ته نونه . بووه نه سلیم ته دا ملھوڕی زۆرو ر رامبه به له و کردوه کورد کانی یه ئازادی و ماف له رگریی به مانانه قاره پاب سه

ی کـه وه ته نه باتی خـه رجی لومـه ھه بینانـه واقیع ، بووه ھـه کـورد لی گـه بـۆ نووس چـاره دیاریکردنی مافی به ڕی باوه میشه ھه ی وه ئه ڵ گه ده . گرتوه ھه ی)فیدڕالیزم یان موختاریخود( دا ئران ی چوارچوه له کورد ی له سه مه ری سه چاره دروشمی و نگاندوه سه ڵ ھه خۆی

ی دیکـه النی گـه ڵ گـه ده باتی ھاوخـه بـه پویسـتیی دا ئـران ی چوارچـوه لـه کـورد کانی یـه ئازادی و مـاف ھنانی سـت ده به بـۆ که تی زانیویه

ڕکخـراوه و حیـزب ڵ گـه ده یمانی ھاوپـه ت نانه ته و وه بوونه نزیك لک بۆ زۆری وکی ھه دا ڕگایه و له و یه ھه کانیان یه سیاسی ڕکخراوه و ئران . داوه ئران کانی یه یی ناوچه و ری رانسه سه

وی ھـه دا تک رفـه ده موو ھـه لـه بۆیه. کراوه ش دابه دا وت ند چه نو له و که یه وه ته نه کورد که بووه ھه وه به ڕی باوه میشه ھه حیزبه م ئه

و لـه مژوویـی زینـی ی ڕه الپـه زۆر کوردسـتان باشـووری ڵ گـه ده تی تایبـه به و داوه کوردسـتانی ی دیکـه کانی شه به ڵ گه ده ردی دهھاو و ھاوکاری .کردوون تۆمار دا بواره

پشـتیوانیی ڕاکشانی دنیاو به کورد ی له سه مه ناساندنی وی ھه و دیپۆماسی به شیاوی خکی بایه وه کۆنه له کوردستان دموکاتی حیزبی

ــه نونه ــۆ یی وه ت ــه مه الی ب ــورد ی له س ــه و داوه ک ــه و ل ــه دا ڕگای ــت ده به باشیشــی وتنی رکه س ــاوه س ــه له. ھن ــه بیرمان ــه یه ک کۆنفانســی مین ک سترانی به پش ی وه ئه ر به له و ھات پک قاسملوو دوکتۆر ھید شه ری ڕبه تکۆشانی و وڵ ھه به پاریس له کورد ی له سه مه ر سه له یی وه ته نونه

.کرا وی یادی به ش پشکه کۆنفانسه و ئه کرا، تۆر که کۆنفانسه !کوردستان ری تکۆشه کی خه

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

19

و کـپ اد ئیسـالمی کۆمـاری دیکتـاتۆریی تی سـه ده ژر لـه ئـران موو ھـه گشـتی به و کوردستان تی خۆرھه مۆدا ئه رجی لومه ھه له رچی گه ئه

م به. دیاره نگ ده ب نیایی بهین ده د زعه وه م ئه ژخایه ناتوانن در رانـی و کوردسـتان ئاسـمانی ری بـه ی شـه ڕه وره ھـه و ئـه. بـگرتـوه ئ کی یــه ئیراده بــه کــه وه کاتــه ده تــازه ن بــه دمــوکات حیزبــی. وێ کــه ده ر ده وه مان کــه وته ئاســۆی لــه ئــازادی خــۆری و وێ ڕه ده نجام ره ســه ڕگای و ن بکه پ ی متمانه بگرن، پشتی میشه ھه ک وه یه وه ئه ھیوامان بۆیه. دا ده درژه ئوه کانی ئامانجه دیھنانی وه ڕگای وه وتره پته

. یه ئوه تی ھیممه و وڵ ھه به تی ڕه بنه خشی نه که نیه گومانیش و نزڵ مه گاته ده مووان ھه وی ھه به یه قافه م ئه. ن بده پشان سوی حیزب، دسۆزانی و دۆستان و کوردستان کی خه موو ھه له پیرۆزبایی ورای دا کوردستان دموکاتی حیزبی زرانی دامه ی ساه٧٠ له

وه ینـه که ده تـازه ن بـه و نـرین ده ھاوڕکـانی موو ھـه دو ممه محه قازی ھید شه حیزب وای پشه رو زرنه دامه پاکی گیانی بۆ گداری مه ئه فاو وه .بین فادار وه یان که ڕبازه به ر تاسه که

.کانیان رزه ربه سه ماه بنه و کوردستان ھیدانی شه موو ھه پاکی گیانی له سو .کانیان فیداکاره ماه بنه و نگاری ره به مانانی قاره سیاسی زیندانییانی له سوکی خه موو ھه له وس ی قه کوردستان موکرات قایمی ره ھهد. .کانی یه یی وه ته نه و نیشتمانی رکه ئه یاندنی گه ج به بۆ کوردستان دموکاتی حیزبی وێ رکه سه

ندیی ناوه ی کۆمیته کوردستان دموکاتی حیزبی

)٢٠١٥ ئووتی ی١٦( ١٣٩٤ الوژی گه ی٢٥ ستان و کوردماپڕی کورد: سرچاوە

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

20

ھبژاردەیک ل قسکانی کاک خالید عزیزی، سکرتری گشتیی اتی کوردستان،موکحیزبی د

وڕەسمی لی ٧٠ رزرانی سادا کوردستان دیموکراتی حیزبی دام

!ئازیز برایانی و خوشك خۆشویست، میوانانی دەكم پیرۆزبـایی ھروەھـا. كوردسـتان دمـوكراتی حیزبـی دامزرانـی سای حفتا ادیی ڕوڕەسمی بۆ دەكم بخرھاتنتان دڵ ب پر

م لرجنـــدامان ســكان و ئرگشـــمنگــران و پحیزبـــی دۆســـتانی و الی ڕۆژھتـی ل خـك كۆمنی ل تایبتی زۆر پیرۆزباییكی دموكرات،ــا تمنــی درژایــی ب ك كوردســتان، ل راتدمــوك حیزبــی ســای حفت

.بوون دموكرات حیزبی پنای و پشت ژیانیدا بوارەكانی ھموو

بـــۆ خۆمـــان پزانینــی و ڕـــز الیكمـــان ھمــوو خـــۆیتی جــگی.…ــنری زرــی دام ــوكرات، حیزب ــیس دم ــوری ڕەئ ــتان، جمھ ــوای كوردس پش

ــی ــوكرات، حیزب ــازی دم ــمد ق ــرین محم ــا. بن ــان ل ھروەھ كاتــدا ھم بـوون، دمـوكرات حیزبـی سیاسی ژیانی بشداری سادا، حفتا ماوەی ل ك تكۆشرانی ئو تواوی بۆ خۆمان، نینیپزا و ئمگناسیی

لـوتك ب كوردسـتان ڕۆژھتـی ل كوردیـان نتوایتـی جـووالنوەی و كوردسـتان، وكۆمـاری دموكرات حیزبی دامزراندنی ب خۆی كاتی .گیاند

….فلســزرانــی و فمــوكراتی یزبــیح دامكوردســتان، د وە ڕۆژی لمككی دوای یكــورت، مــاوەی زرانــی بكوردســتان كۆمــاری دام و مدەنـی ژیـانی قـانوونی پرۆسـی ل بـووە دروسـت بـۆی دمـوكرات حیزبـی بـووە، دروست وت ئیدارەی بۆ دموكرات حیزبی ك دەریخست

ڕۆژھتی ل كورد كشی قانوونی چارەسری ماف، قانوونكردنی ب كوردستان، یكۆمگ لنو خۆی نتوەییكانی ئرك بھزكردنی و، ومدەنــی قــانوونی ڕكــوپكی پرۆســیكی بخــات ئرانــدا ل كــورد قزیی ھكوتــووە بــۆی دەرفتی و مجــال لو كوردســتان، .بووە ئوە بۆ ھر دموكرات حیزبی وجوودی فلسفی

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

21

دیموکرات پیامی سیاسی حیزبی

ـــووە، زۆر مژووییشـــی ئیفتخـــاراتی گومـــان ب بینیـــوە، زۆر نیشـــوی و ھوراز ژیانیـــدا، ســـاڵ حفتـــا مـــاوەی ل دمـــوكرات حیزبـــی ب دروسـت خـۆی ل زۆریشـی ئینتزاراتكـی بـوون، دموكراتـدا حیزبـی ل زۆر جماوەركی ئوەی لبر كاتدا، ھمان ل و بووە دەسكوتیشی

دەكۆشــن ت دمــوكرات، حیزبــی ئنــدامانی كــادرو و دمــوكرات حیزبــی ڕیبرانــی دیســان ، دەڕووخــ كۆمــار كاتــك بــووە وەئ ھر. كــردووە و خۆیــان نتوایتییکــانی بنمــا ل دیفــاع ب. ڕابگــرن برز خباتــدا جۆراوجــۆری میــدانی ل كۆمــار ئرزشــكانی و كۆمــار شــونواری دژی ل دمـوكرات، حیزبـی تكۆشـانی و خبـات. بـدەن ئیـدام حیـزب ئو سیاسیی ژیانی دا ھویان ركۆما و دموكرات حیزبی بنماكانی

ئرانـی كوردستانی و كرد زیندانی دموكراتی حیزبی ڕبرانی و ڕووخاند كوردستانی كۆماری ك پھلوی حكوومتی یكم حكوومت، دوو حكـوومتی و دەكـرێ ئیـنقالب ئـران، ل. بـوو سـاڵ 32 دەوری نمـابوو، ئـم ۆشـانیتك بـۆ دەرفت و مجـال ك دەكـرد ئیدارە بجۆرك ك ئوە ھر ئـران، كوردستانی ل وتووژ لرگای دموكراتیك و ئاشتییان چارەسریی بنمای لسر ھر ، دادەمزرێ ئیسالمی كۆماری

ئو ك بـوو ئوە تكۆشـانكی و ھوڵ ھمـوو بـوو، كوردسـتان جمھـوری ڕەئیس ك خۆیدا دەستی پڕی لو بوو محمد قازی بیرۆكییشی كگڕڵ مـوزاكرە و گفتوگۆ لگتی لر ناوەنـدی حكـوومـران، ئینقالبـی دوای دیسـان ، بكـرێ چارەسـیـامی ئمـوكرات حیزبـی پد

و شــڕ لڕگــای نــاكرێ میللتــك، اتیكییکــانیدموكر مــاف میللتــك، نتوایتییکــانی مــاف میللتــك، سیاســیی كشــی بــوو ئوە خكــی ك دا خــۆی ھوكــی ھمــوو یــش]٥٧[ ئینقالبــی دوای بنمــای ئو لســر دمــوكرات، حیزبــی بــۆی ، بكــرێ چارەســر خونشــتن و میللـی دەسـتی دیـك یجـارك بـۆ و ھبـ كشـیان و شـڕ ل دوور و مدەنـی و ئـارام ژیـانكی ئینقالبدا بدوای كوردستان ڕۆژھتی

بكیــنوە، برپـای ئـران كوردســتانی ل دایمزرانـدبوو، ئـم جمھـورەكی ڕەئــیس و مـابۆوە میـرات ب ئــم بـۆ ك خۆیـان دمـوكراتیكی و یتیكـۆم ژیـانی بتـوانن لئارامیشـدا جـۆرە بو. بـن بشـدار خۆیـان قـانوونی و مدەنـی و سیاسـی ژیانی ئیدارەی ل خك بجۆرك .بووە دموكرات حیزبی سیاستی جوھری ھمیش ئوە ھروەكی ، برنپش خۆیان فرھنگی و ئابووری

دمـوكراتی حیزبـی ڕبرانـی و دمـوكرات حیزبـی مـافخوازانی و دیموكراتیـك و ئاشـتی پیـامی ئیسـالمی كۆمـاری حكوومتی بداخوە كـورد خكی دیك جاركی بۆ بۆی. نكرد چارەسر كشیی ئو موزاكرە لڕگای كورد كیخ نونرایتی ھیئتی لگڵ وەرنگرت،

تی لی كوردستان ڕۆژھوانچیلی پڕیان خۆیان مردا شسحمیل بكرا ت .كی بۆیجار مـوكرات حیزبی دیككـانی و دنالی ،دیـك و پكـردەوە دەسـتی دمـوكرات حیزبـی بـۆ ئران، ئینقالبی دوای تكۆشان و باتخ ل دیك دەوركی. بوونوە خۆیان ل دیفاع ب مجبوور

مممیلی ئحكی و قوربانی موتھادەتكی و بووین زۆر شر زۆریشمان فیداكارییو ھل گایدا ر.

مئ خۆماندا سیاسیی ژیانی ل میشمان ھووە ھو بووە ئئ یـامپ كی كیـامت، یئیـدارە بـۆ سیاسـیی پو نیـا نی تگـوب كـۆمگی و كۆڕ ل بك بكینوە، ئاگادار كوردستان دەرەوەی ل ئرانییكان نتنیا بگینین، كوردستان ڕۆژھالتی ل كورد خكی

ئــران توویداھــا چارەســریی و ئــران ل قســ ڕۆژان ل ڕۆژــك ئگر گوتومــان ھمیشــ. داوە پیاممــان ئو ھمیشــ نودەوتیشــدا و درژخــاین تجرووبیكــی و درــژ و دوور كارنــامیكی ك كوردســتان دمــوكراتی حیزبــی و كــورد نتوەی ئــران ل نــاكرێ ، دەكــرێ

ــز ل ھی، چارەســرییكان و كشــكان لگڵ تعــامول چــۆنیتی ل ڕەنگینــی راوبخــرێ پ .زخســتنی لراوــوكرات حیزبــی پ ب دم داوە ھوی ڕابردوو سای حفتا درژایی ب ک كوردستان، ڕۆژھتی ل نتوەیك داخوازییكانی و ویست راوزخستنیپ ل معنای

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

22

ھبـووە، كوردیان كشی دەوتانی ئو لگڵ تعامول چۆنیتی ب ھمیش ئم نتوەیی پیامی. دەكا خبات خۆی مافكانی بۆ وــك بل جۆرمــن ع ــدا عیالقــاتی و ڕەوابیــت ل ك بكی ــز خۆمان ــین ھرگی ــۆ كشــ ئســبابی ب نب ــانی ب ــك پارچك ب ھمیشــ و دی

.ھبووە لگیان پوەندیمان و عیالق جۆرك ب ك بكین دەوتان ئو لگڵ خۆمان عیالقاتی ڕابردووی ل دیفاع ئیفتخاراتوە

یکی کوردستانحیزبی دیموکرات و پوەندیی لگڵ پارچکانی د

ئوە دەقــیقن كوردســتان كۆمــاری ل بارزانییکــان بشــداری ھروەكــی دیــكدا، پارچكــانی تكۆشــانی و خبــات لگڵ لپوەنــدیینـیدەگ ك ر لك ھنك شــوتوێ كـورد بــۆ فورســــككانی ، ھشــب دەتـوانن دیــك واوی لكانی توتنــد دەســكھرەمو بــن، بئ یجروبت ك بكانی بۆ جۆرشش بكـی دیـكك وەربگـرێ لـ .مر ئـسـساسـی لوە بـاوەڕ ئب تی باشـترین كباشـترین و دۆسـتای خۆیاندا لنو بكین، ل دیفاعیان نودەوتی كۆمگی ل دموكرات حیزبی وەك ك ئوەی كوردستان دیكی پارچكانی ل پشتیوانی لو بكیـن پروەردە وا ئـران كوردسـتانی كـۆمگی ھمیشـ خۆمانـدا عیالقـاتی ل و، برایتـی و یتبـای و یكیزی ب بكین كۆمك

ل ئوەمــان ھر ھمیشــش و، بگینــن بجــ دیــك پارچكــانی لگڵ خۆیــان نتوەیــی ھاوبســتگی ، دەگــونج بۆیــان بــوارانی كاروبــاری ل نداوە خۆمــان ب ئیجازەمــان ھرگیــز. كوردســتان ۆژھتـیڕ لگڵ تعــامول چــۆنیتی ل ھبــوە ئینتــزار دیــك پارچكـانی

خۆیـان گیروگرفتكـانی چارەسـریی بـۆ پـارچیك ھر كـوردی وای پمـان. بكیـن دەخـالت كوردسـتان دیـكی پـارچیكی ھیچ نوخۆیی پوەنــدیی پوەنــدییدا لو ھر. ھی ارەدابــو لو ڕكوپكیــان برچــاوڕوونییكی و دەومنــد مژوویكــی و دەومنــد پاشــخانكیــژینممــوكرات، حیزبــی تــاریخی و لڵ دگئامــاژەی نــاكرێ كوردســتان باشــووری ل كــرێ پن .زرانــی ڕۆژی لو كوردســتان كۆمــاری دام بیرەوەریـی. دامزرا نیزیـك عیالقیكـی و ڕەوابیـت و دۆسـتایتی بنـاغی كوردسـتان، كۆمـاری ل ئـراق كوردستانی تكۆشرانی بشداریی ئو بنـاغی كوردسـتان كۆمـاری سـردەمی ل دمـوكرات حیزبـی تكۆشـرانی بیرەوەریـی كوردسـتان، كۆمـاری ل عراق، كوردەكانی ئفسرە

پـش سـاڵ دەیـان دەگڕـتوە حیزبكانیـان و كوردستان ڕۆژھتی تكۆشرانی لگڵ ئم حیزبی پوەندیی. كرد بھزتر دۆستایتییــۆی. ئســتا ــم دۆســتانی ل زۆر بشــكی ب ــزیكوە ل ك لوانی ئ ــات ل ن ــی تكۆشــانی و خب ــوكرات حیزب ــردووە پشــتیوانیان دم و ك

لوان بشـك دابـووە، لگیـان خـۆی دۆسـتایتی و عیالقات ل بووە، كوردستان باشووری ل دموكرات حیزبی كاتك و بوون لگیان سپاســی و ڕــز لــرە خــۆیتی جــی ، ھــاتوون ھانــای ب تنگــاندا ڕۆژەكــانی ل و گرتــووە پشــتیان و بــوون دمــوكرات یحیزبــ خمخــۆری الیكیـان ھمـوو دۆسـتایتی و تكۆشـان و خبـات ل چـاو ئیحتراموە ب و بكین پشكش خۆمانیان ئمگناسیی و بنرین بۆ خۆمانیان .دەكین

مژووی تکۆشانی حیزب

و بـ وت لنوخـۆی دەبـ ك كوردستان دموكراتی حیزبی برنامی و ئم میلی بپچوانی دموكرات حیزبی مژووی ل كبش ل. بووین تبعید ل ئم بداخوە ، ب بشدار خكدا كۆمیتی و سیاسیی ژیانی ل ، ھب علنی و ئاشكرا فعالییتكی

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

23

حیزبــی ڕبرانــی ژیــانی زۆری زۆربی ئیــنقالب، دوای كــورت مــاوەیكی و كوردســتان كۆمــاری ســردەمی غیــری ب ائــمد سیاســیی مــژووی

.بووە دوورەوتیدا و تبعید و تاراوگ ل دموكرات

… مـان لكاتــدا ھ كی ككی داوە، زۆری قوربـانییســب زۆری ئیفتخــاراتری كـردووە، كــنزری دامكحیــزب ،موا ئـشــقــازی پ ھزاران و كادر سدان كران، تیرۆر شرەفكندی دوكتور و قاسملوو دوكتور ئم ڕبری دوو درا، سدارە ل كۆمار ڕووخانی دوای محمد،

حیزبـی بنماكـانی و ئرزش برزراگرتنـی لپنـاو خۆمـان تكۆشـانی و خبـات ل ھرگیـز بم ، بووه ھید شه ربازەدا لو پشمرگمانوەســتاوین مــوكرات،دن .بــات لكۆشــانی و خوەی خۆمانــدا تئ بــووە توانامانــدا ل ت بكــی نیســبخۆمــان خ گنــاس كمبــوون ئ ل

خۆمانـدا پوەنـدیی ل. كـردووە جبجـ دیـك پارچكانی برامبر خۆمان نتوایتی ئركی. گیاندووە بجمان كوردستان، ڕۆژھتی داوە ھومـان و ھبـ گیروگرفتمـان النیكمـی داوە ھومـان دیك پارچكانی و كوردستان ڕۆژھتی و ئرانی یدیك حیزبكانی لگڵ

سئوالنوە، مینم بجۆب مان لكاتدا ھ موو موازاتی بو ھئ تسیاسـ كۆشـان و دروسـتانو فیـداكاریی و ت ،حیزبـی قوربانیـان مئ وخۆییدا ئیدارە لن مو ببووە، شكیلحیزبی ن مكـی وەك ئـمـاوەری حیزبج كـی ككـدا زۆری خگـك وەك بـووە، لحیزب ك

ژیــانی ل خــۆی ئنــدامانی داوە ھوــی كۆنگرەكــانی، و كــۆنفانس گرتنــی چــۆنییتی ل دموكراســی پەنســیپكانی ب بــووە پابنــد ئو ھمـووی ئیسـتراتیژی، مسـائیلی نتوەیییکـان، سیاسـییکان، یکـان،كۆمیتی پرسـ تكۆشـاوە ھمیش بن، بشدار حیزبكیدا

و بربــاس بــت گرمــی ب ئــمدا حیزبــی لنــو ھی، كوردســتانوە ڕۆژھتــی كــۆمگی و حیــزب ژیــانی ب پیوەنــدیی ك شــتانی . بكرێ بۆ لكدانوەی لكۆینوە

دروسـت كوردسـتان نـو كـۆمنی بـۆ ھروەھـا و خۆمـان ئنـدامانی ل زۆر خككـی ۆبـ ھومـدكی و ھیوا ئم حیزبی نو دموكراسی

ئیـدارەی ئـم ڕۆژان ل ڕۆژك ك كوردستان، ڕۆژھتی كۆمگی بۆ بوو پیام ئو ئمدا حیزبی لنو دموكراسیی تمرینی كردبوو، چـۆن بگرین عادەت ئوەی بۆ خك، خوندنوەی بۆ خك، پدانی اریبشد بۆ بكین پ دەست خۆمانوە ل دەب بكین، خۆمان وتی

ڕبریـی ل ل گلیـی ئو حقیان گشتی ب دموكرات حیزبی ئندامانی. بكین وت ئیدارەی بیكوە و بكا كار یك لگڵ جمعك ئینسـاف ب یك لگڵ ڕەنـگ خۆمـان حیـزبكی یـدارەیئ ل ئم ك بكن زیندووشوە ڕبرانی و شھید ڕبرانی ب دموكرات حیزبی

بـدەین، قوربانی ھزار پنج ل زیاتر بووین ئامادە دانین، ڕبرانیشمان بووین ئامادە ئیسالمی كۆماری دژی فیداكاری بۆ ئم نبووبین، ھومـان بار زۆر ل وەالناوە، خۆمان حیزبیی ندییبرژەوە بار زۆر ل بووە، گوزەشتمان بار زۆر ل دیك پارچكانی برژەوەندیی لپناو

بـۆ و خۆمـان حیزبـی ئیـدارەی ل بم بگینـین، بجـ خۆمـان نتوایتـی ئركـی داوە ھولمـان بگـرین، خۆماندا جرگی ب ددان داوە دمـوكرات، حیزبـی بكیـن، كـار وا یوەنمـانتوان باشـی ب زۆر ڕابردوودا سای پنجا ماوەی ل. لسرە ڕەخنمان یكتر لگڵ حاوانوە

سرۆك و دادەمزرن كۆمار ئم حیزبكی كاتك كوردستان، ڕۆژھالتی ل بوو خك چاوەڕوانی ئوە. بدەین نجات گیروگرفتان لو نخونـدەوار زۆری شـیب ك كوردسـتان ئسـتای پـش سال حفتا كۆمگی توژەكانی و چین ھمووی كۆمار سرۆك و دادەمزرن كۆمار ڕۆژھتــی ل ســران لنــو بــوو برز ســری دەكــردن، پ حكــوومتی ئیــدارەی دادەنــان، پــ قــانوونی كــردنوە، کــۆی یك لگڵ بــووە،

ل مانمحمد قازی پشوا حیزبكی دەبا ئم كردبای، ئیدارە باشتر حیزبمان ئو دەبا ئیم ئران، سیاسیی گۆڕەپانی ل نوەڕاست، ل ئوە، حزووری ل خۆمان ل خۆمان گلیی ، پش بردبا ڕكوپكتر بشوەیكی كاروانمان ئو خۆمان سیاسیی كاری و ژیان ئیدامی

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

24

ــداكاری ك كوردســتان، ڕۆژھتــی خكــی حــزووری ــۆ قوربانییــان و فی ــۆ دەقــیقن داوە، حیــزب ئو ب ــا یــادی ل ئوەی ب ســای حفت دروست ئیفتخاراتكانیمان بیكوە ك الیكمان ھموو ھی، حیزبوە بو بشمان ك الیكمان، ھموو دموكرات، حیزبی یدامزران ك كوردسـتان، خكـی كـۆمنی نـو بریـنوە وای و بكین ئیدارە وای و بكینوە دروستی بیكوە دیسانك الیكمان ھموو كردووە،

ل بـوو، كوردستان جمھوری ڕەئیس و حیزب پشوای ھومدی و ھیوا ك ئاواتكانیان و ھومد و ھیوا و بكن رتوویكگ حیزبكی ل چاوــانی ــیی گۆڕەپ ــاتووی سیاس ــی داھ ــتان، ڕۆژھت ــان ك كوردس ــوم بۆم ــی معل ــان لگڵ ن ــدان و دەی ــیناریۆی س ــاڕوون س لو برەوڕووە، ن .ئران كۆمگی سیاسیی ژیانی نو بچین حیزبوە بو حاتدا

سای حیزب دەکینوە فرستکان بۆ کورد زۆرن ٧٠لکاتک دا یادی

مئ كدا لردەمفتا یادی سی حزرانی ساموكرات حیزبی داموە، دیندەك لزرانی ڕۆژی كوە حیزبی دامموكراتتاكو دھ ئگر. بـووە زۆر گلـك كـورد ب پوەندیـدار موزووعـاتی ل نـاوچك، ل ،ئـران ل نوەڕاسـت، ڕۆژھتـی ل ئاوگۆڕەكان ئستا

پارچكـانی ل و خۆیـان ماكـانی ل خـك و دمـوكرات حیزبـی تكۆشـرانی و دمـوكرات حیزبی ڕبرانی كۆمار، ھیوای و ڕووخا كۆماردیــك بــاتی بردەوام جۆراوجــۆر خیان بر دەدا، ئیــدامگئ بــجن و ھوعــامی و فــالئتكــوردان ق ر كوردســتان، باشــووری لگئ

ل كــورد نتوەی ئســتا و دابنــ چــۆك ب كــورد نیتــوانی ھرگیــز ســووریا، ل كــورد قبــوونكردنی ئگر توركیــا، ل كــورد ئینكــاری شـونی لو كوردسـتان، ڕۆژھالتـی ل بم خۆشـبینی، جگای ك سناریۆیك لگڵ دیك پارچكانی ھموو ل و نوەڕاست ڕۆژھتی

لنـو و بـت دیـار ڕەنگـی و بـت دەنگـی دمـوكرات حیزبی نھ ك ئوەی ئیسالمی جمھوری سیاستی دامزرا، تدا دیموكراتی حیزبی و فیـداكاریی ئـم، نیھسـتانوەكا و شكسـت ئـم، تكۆشـانی و خبـات ڕابردووی بم. ھومد و ھیوا جگای ببتوە خك كۆمنی

حكـوومتی لبرامـبر ئـم ك تكۆشـان و خبـات سـاڵ حفتـا دەـ ئوە تكۆشـاندا و خبـات ل ئم كارنامی ئم، قوربانییكانی بحیـز ئو دانـاین، بچـۆك داھاتوشـدا ل ھرگیزاوھرگیـز شـوەیش بو نھـاتووین، بچۆكدا ئیسالمی كۆماری حكوومتی و پھلوی ھزاران و كوردسـتان ڕۆژھالتـی تكۆشـری ھزاران و مـحمد قـازی پشوا خونكی گیاندنی ئنجام ب بۆ خۆی تكۆشانی و خبات

.خۆشبینین و گشبین میداندا لو ئم و پش دەچت بردەوام حیزب، ئو قوربانیی

كـورد بـۆ بـاش فورسـتی ئسـتاش و مـژوودا ل ھكوتووە كورد بۆ ورستف زۆرجار ك كردوە بوە دەركی باشی ب زۆر ئم حیزبی دەگڵ تعامول بجۆرك نوەدەوتیش زلھزەكانی بكن، فورست ئو ئینكاری ناتوانن ناوچییش فاكتۆرەكانی تنانت ھكوتووە،

ل. گمك نـــو دـــن بجۆرـــك بـــك بـــكن نكـــاریئی نـــاتوانن نتنیـــا ھی، كـــوردەوە ب پپوەنـــدییان ك دەكن فـــاكتۆران ئو ئو چـۆن كـورد ڕبرانـی ئوە، سر دەگڕتوە ھكوتووە كورد بۆ فورستانی لو بشك وای پمان ئم ك ئاوادا، كشوھوایكی

توە فورســو تــا. بقــۆزنی ئــییوەنــدیی جپ تــی بوە ڕۆژھكوردســتان ،یھ مــ ك دەدی لوەدا رەســرییكمانچا ل بشــك ئ گشـبین دا، خۆمـان تكۆشـانكی و ھوڵ ھموو كوردستان دموكراتی حیزبی ل ئم. بچن یكگرتنوە برەو دموكرات حیزبی ھردووالی

و مـوژدە تـدا،دموكرا حیزبـی دامزرانـی سـای حفتـا یـادی برەبرەی ل ك تكۆشـاین مسـئولییتوە ئیحساسـی ب بـوویین، خۆشبین و ئیحساسـی سـرەڕای بـوارەدا لو ئگر. ڕابگینین كوردستان ڕۆژھتی ل خك كۆمنی ب دموكراتیش حیزبی یكگرتنوەی پیامی

دیسان بم نھناوە، وەدەست سركوتنكمان ئستا تا قزی ئو داھاتووی بۆ پرۆشبوون ب و ئم خمخۆری و زۆر مسئولیتكی

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

25

مئ دەوە و ھیوا بر كار ھومسوە لین ئدەكۆشین و دەكت یـزی یاریدەدەری داھاتوودا لكی یگتـی كـۆمبـین، كوردسـتان ڕۆژھ .برتپش مسئولییت ئو بتوان داھاتوودا ل ك واحید ڕكخراوەیكی بكین یكیزی پیامی وە

ن و پیامی ئمھلومرجی ھستیار لباشووری کوردستا

ــرەدا. … ــی ل تی جــۆی ــاژەیك خ ــومرجكی ب ئام ــووری حساســی زۆر ھل ــن كوردســتان باش ــووری ل ك دەســكوت ئو. بكی باش

و پارچكـان ھمـوو ھومـدی و ھیـوا قیبلگـای ب بـوو كۆمـار چـۆن كوردسـتان، كۆمـاری دامزرانـی دوای سـاڵ حفتا ڕك ھی، كوردستان دامزرانـی دوای سـاڵ حفتـا ، ب بدوادا زۆری دەسكوتی خۆیدا ئیدامی ل و دابمزرن كوردی حكوومتكی نموونی چوودە ئوە برەو

باشــووری ل دەســكوت ئو ســركوتنی. موقعیــیتدای لو دەقــیقن كوردســتان، باشــووری یــان كوردســتان ھرمــی دمــوكرات، حیزبــی ئیـدامی ل و خـۆی نوعـی ل بگـرە كوردسـتان، پارچكـانی ھمـوو بـۆ ھومـدە و ھیـوا جگـای گورەی، دەسـكوتكی نتنیـا كوردستان

ھی، كـورد سـركوتنی ب پیوەنـدی جـی ئو تا ناوەڕاست ڕۆژھتی ل كورد سیاسیی پۆژەی ل ك بكا، گورە كاری دەتوان خۆیدا كوردســـتان باشـــووری ل ك حساســـی وەزعیـــیت ئو كردنـــی دەرك ب ئـــم .نخســـترتوە پراوـــز ل ھرگیـــز دیـــك جـــاركی بـــۆ

شپنیا ، ھاتۆتداوامان ت وەیكـانی ئـو حیزبمـانی نرلبـا كوردسـتان، پ خۆیـان گیـانی ل ن، مـاینـم داننـازول بك بـۆ تی حیزبــی ســای حفتــا یــادی ل ئــم چــاوەڕانی. نچــ لدەســت ، ھــاتۆتگۆڕێ كوردســتان باشــووری ل ھلــومرجی ئو بــۆوەی بــكن،

خـوای بـۆی. ھی پـی ھومـدمان و ھیـوا كوردسـتان باشـووری ل ئـوە بقرای ئمش ك وەربگیرێ وا پیام ئو ك ئوەی دموكراتخواستیانـدن زیان و زەرەر نو گب ،وتكـی دەسـككـی و كوردسـتان باشـووری خكـانی خش پارچوا دیـك ئاسـانی ب خشـنایانب .

ب موسـئوولین و سیاسـیی كاربدەسـتانی و سیاسـی ڕبرانـی ئـم ئركـی بـۆی. كردووە دروست فورستی ئو تا کردوە فیداكاری خك ئو ئــمش ك بــكن دروســت كوردســتان باشــووری داھــاتووی مســئوالن، برچــاوڕوونییكی ب فیــداكاریی ھمــوو بو ئــاوڕدانوەیك

.ھی ئینتزارەمان

پیامی سیاسیی حیزبی دیموکرات بۆ خکی رۆژھتی کوردستان فتا یادی لی حزرانی ساموكرات حیزبی دامیامی دسیاسیی پ مـك بـۆ ئوخـۆی خنت لو دەقـاودەق وئ یـامی پسیاسـیی

ل خۆمـان، مافكـانی خسـتنی ج لپناو كوردستان ڕۆژھتی ل ردكو ئم ك كوردستان جمھووری ڕەئیس و دموكرات حیزبی پشوای خبـاتكی ئـم خبـاتی دەقـۆزینوە، فورسـتكانی ھمـوو. وەردەگرین كك تكۆشان میدانكانی ھموو ل خبات، بوارەكانی ھموو

،ندییی ئیسـالمی كۆمـاری فرەڕەھمجبـوور ئـم ڕ بڕی و كـرد شـر شـسـدا بمئـ كانی كـردو حمیـلترگشـممـوكرات حیزبـی پو د مافكـــانی جخســـتنی و جبجكـــردن و خبـــات میـــدانی بم كـــرد كوردســـتان ل دیفاعیـــان خۆیـــان قارەمـــانیی ب دیـــك الینكـــانی حیزبـی ل ڕـز ترینباشـ دەتـوانن كاتك كوردستان ڕۆژھتی تاككانی ھموو بربرین، زۆر كوردستان ڕۆژھتی ل ئم نتوایتی. نبـن تفـاوەت ب وت لنوخـۆی خبـات بوارەكـانی ھموو ل ك ئوەی بگرن، محمد قازی لپشوا ڕز باشترین و بگرن دموكرات

مــ ــات ئ ــرخنین، برز وت لنوخــۆی مدەنــی فعــالینی چــاالكیی و خب ــۆ دەن ــووی ب ــانی ل ك كســانی ئو ھم جۆراوجــۆری بوارەكنگی،فدەبی، رھی پاراستنی قانوونی، ئدیفاع كوردستان، ژینگ كوردستان، خاكی ل كانی لوڕەسمورۆز، ڕن موو لیدانان، ھم ل

پشتوانیان دەكن، كوردستان ڕۆژھتی ل كورد نتوایتی ویستی و خواست ل دیفاع ، دەكرێ بۆیان ك شونك ھر ل دانیشگاكان،

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

26

ین لگایج. دەك یقینمـوكرات حیزبـی ڕاسـتر دوێ ھئ كـی و یمـوكراتی حیزبـی زۆری خر كوردسـتان دوخـۆی ھنل تزۆرن. و لرە ناتوانن ئستا كردووە، خباتیان و كار دموكرات حیزبی بۆ جۆراوجۆردا میدانكانی ل و نی دیار نویان ك ونانی سبازە ئو موكریـان ل كوردسـتاندا كۆمـاری سـردەمی ل ئگر. زۆرن ئوان بگـرین، لـ ڕزیـان دموكراتـدا حیزبـی كانیڕوڕەسم ل ناتوانن و بن

نتوایتیـان، ھستی زیندووكردنوەی بۆ ئیالم، ئوستانی ل ك ئوانی زۆرن ئران ئینقالبی دوای وە. بوون خوارەوەتر ل دواتر بوون، دمـوكرات حیزبـی دامزرانـی و مـحمد قـازی بیـرۆككی لگڵ و كـورد نتوایتـی جوونوەی وویڕابرد لگڵ ئستا پردی دەیانوێ و خبــات و مــژوو ب ئــاوڕدانوە ب خۆیــان، نتوایتــی ئیحساســی و ھســت ب ك كرماشــان ئوســتانی ل ئوان زۆرن. بــكن بقــووەت ل ، ورمـ و سـن و كرماشـان و ئـیالم ب كوردسـتان ئوسـتانكانی ھمـوو ل نیئوا زۆرن بـوارەدا، لو پشـنگن ئستا خۆیان تكۆشانی مـحمد قـازی پشـوا یـادی ھروەھـا و حفتاسـا و دمـوكرات حیزبـی ڕابـردووی وە ئـاوڕ دیك بشكانی ل ئران كوردستانی دەرەوەی

و بـ دامزرا مـیللتدا ئو نـو ل ك حیزبك بۆی. كوردستان داھاتووی بۆ و ئم داھاتووی بۆ گشبینین و خۆشبینی جگای دەدەنوە، چنـدین بگـرە سـاڵ حفتـا نتنیـا دنیـام كردبـ دروسـتیان توژەكـان و چـین ھمـوو ب و پیـاو و ژن ب كوردستان كۆمگی تنوعاتی كوردسـتان ڕۆژھالتـی خكـی نـادا كـۆڵ بـۆیش. دانا كۆڵ ھرگیز و دەب بردەوام ، داب تكۆشان و خبات ل ئگر دیك سای حفتا

میشھ كاندا ڕۆژە لختل سگموكرات حیزبی لدواش و بوون دوبمنیاین لیامی دموكرات، حیزبی سیاسیی پوخۆی دنتدا لو زتر و قووەت بھن بدەك.

وای کوردستانلپوەندیی لگڵ پرۆسی ئاشتی ل تورکی و دەستی کورد ل رۆژئا

. دەزانـین سیاسـی فعـالییتی و سیاسی كاری و مدەنی خباتی و گفتوگۆ و موزاكرە ب تنیا توركیا ل كورد كشی ڕگاچارەی. … بگینـ تـوركی ل كسـان بو خـۆی پیـامی ، بكۆشـ ت داوە ھوی مسئولییتوە ئیحساسی ب و پرۆشوە ب ھمیش ئم حیزبی

نگریال كو ین ئو بیرۆك ی بگش كوردی كۆمتوركی نیبگ و كی ئتستا فورسوتووە، ئكدەستی ھدەن لشـا، زۆری. نك ل كشـكیان گیشـتن بوە تـورك و كـورد و ھـكوت فورست ئو تا تكۆشان، و خبات و زیندان و فیداكاری و قوربانی ساڵ دەیان فورسـتی ئو ندەن ڕگـا و بـكن برخـورد مسـئولییتوە ئیحساسـی ب الینكـان ھیـوادارین. بكن چارەسر ۆگفتوگ و موزاكرە ڕگی

.سیفر خای سر بگڕینوە دیك جاركی و بچ تك ھكوتووە،

زەمانـك ، بـ خـۆی تكیدەسـ خـاوەنی توانیـویتی كورد و ھی لوێ ك دەسكوتی ئو كوردستاندا ڕۆژئاوای لگڵ لپوەندیی و حیزبـی تنوعـات ھمـوو ، بزانـ خۆی ئی ب سووری كوردی كۆمگی ھمووی بی، سركوتوو خۆیدا ئیدامی ل دەتوان دەست ئو

ئقییتـی وەالنـانی لسـر الیك ھمـوو ھیـوادارم. بـن وتـدا ئیـدارەی ل بیكوە سـووری كوردسـتانی سیاسـییكانی الین و سیاسی قزیی ب بـدا زۆرتـر ھیـوایكی بتـوان موشـارەكتش ئو و موشـارەكت بـۆ كن خـۆش زەمیـن دیـك الینكانی نادیدەگرتنی و ئینكار .گشتی ب كورد

حیزبی دیموکرات و ئوپۆزیسیۆنی ئرانی و کوردستانی

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

27

ــدیی ل ــوكرات حیزبــی ك ئرانــی ئۆپۆزیســیۆنی لگڵ پوەن ــ دم ــورد كشــی ریچارەس ــا كوردســتان ڕۆژھتــی ل ك ل ئســتاش ت

لنو ئم ھتا كاتوە، كم دوژمن بكا، زیاد خۆی بۆ دۆست بووە ئوە ھمیش دموكرات حیزبی كارنامی ، دەبین ئراندا چوارچوەیرانیییرە ئكوردەكاندا غ موو بكی ھجیاواز بیروبۆچوون ك ،یانین، زیاتر خۆمان بۆ دۆست ھجالی بكیـن دروسـت زۆرتر مدەك ك

ی لزیق می ئم و بن حای جۆرە بزیق مئ بتوان راندا سیاسیی گۆڕەپانی لوە ڕەنـگ پتر ئسـتاش. بـداتئ مئـ دەكۆشـین ت دەكۆشـین ت دەكن، كـورد لیمسـ ب ئعتـراف دەكن، قبـووڵ ئـم قزیی جۆرـك ب ك ئوانی ئرانی ئۆپۆزیسیۆنی ھموو لگڵ

فـاكتۆری جـۆر ھیچ ب تیدا ك ئران داھاتووی ئیدارەی بۆ ب دروست موناسیب ئاترناتیوكی ك بگرین یك شونكدا ل تنوعات ئو . ب چارەسرییك ل بشك بك ، نكرێ ئینكار تنیا ن كوردی

نگیشـتووین، نتـیجیك ب ئـم ئسـتا تـا بداخوە بـم دەبـ ك كوردسـتان تیڕۆژھ كوردی ئۆپۆزیسیۆنی لگڵ لپوەندیی بوە ئســـتا تــا ك ئوەی. دەكیــن داھــاتوو ل چــاو خۆشــبینییوە ب دمــوكرات حیزبــی ل ئــم و خۆشــبینم كاتــدا ھمــان ل بم

كۆتـایی ختـی ب ئـم ك نـی ئوە معنـای ب بكیـن، ستدرو یك لگڵ حایبون لك و كۆدەنگی جۆرك یام برەیك نگیشتووین گوفتمـانكی دروسـتكردنی لسـر ھـاوبش، پرسـی لسـر دیـك الینكـانی لگڵ دەدەیـن ھوڵ ئـم دیك جاركی بۆ بۆی. گیشتووین

…. نبكی قووەت ب ئوە و بكین كار كوردستان ڕۆژھتی داھاتووی بۆ یكدەنگی و یكیزی واحید، مــوو ھیــوادارم دا کۆتــایی لكمــان ھك الیكــۆم ــك بیبوون لبــایی و حــایــزی و تكیــن یكی بــۆ. بكزرانــدنی جــارحیزبــی دام

ھمـوو و كوردسـتان جمھـوری ڕەئـیس یكم محمد قازی پشوا یادی ئیحتراموە و حورمت ب و دەكم پیرۆز ئوە ھموو ل دموكرات ، بـن سـركوتوو الیكتـان ھمـوو. دەكیـن سـادا حفتـا ماوەی ل دموكرات حیزبی تكۆشانی و خبات ڕگای كارانیفیدا و تكۆشران

.كوردستان و كورد بژی ، كوردستان ئای ب شكاوە

و دا”کوردستان“ ی رۆژنامه ی ٦٦٢ ژماره لوه بۆته ب

٢٠١٥ی ئاگۆستی ٢٢: ڕکوتی / ماپڕی کوردستان و کورد : سرچاوە

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

28

زادە لگڵ مامۆستا عبدو حسن» کوردستان«وتووژی تایبتیی

ش لورستانی ئاره: دیمان

دەســتی دامزرانـدنی و کـۆمگ ئیــدارەی بـۆ کوردسـتان دیمــوکراتی حیزبـی دەـن: پرســیار یکم وەک مامۆسـتا: لورسـتانی ش ئـاره بۆچوون؟ ئم دەڕوانن چۆن ، دامزراوه سیاسی کـه ھی بوە ندیی پوه :زادە حسن عبدوی مامۆستا

حیزبـی ک بـ ئوە مبست ئگر. چیی ی قسه لو مبستــۆ ھر دمــوکرات ــک ھیچــی کلکــی ب و بــ ده ئوە ب ــای، دی ن

بتـوان ک حیزبـک بۆ شانازیی ھرچندە. نیم لگی ئمن جیــددی سیاســیی حیزبکــی ھمــوو جــدا له. بکــا ئیــدارە ڵ کۆمــهــۆی ــک ک دادەمزرێ ب ڕۆژ ــان زوو ڕۆژان ل ــگ ی ــان درەن ل ی

و بگـرێ دەسـتوە ب وتکی دەسـتی دا نونجی مودایکی بـ. نیـی غریـب شـتکی ھـیچ ئم کوابـ. بکـا ئیـدارە دەزانـ کی خـه مسحتی ب باشو پی بۆخۆی ک جۆرەی بو کۆمکی

ل کمتـر وه خیـه یک وەسـر ھمـووی دا خۆی تکۆشانی ساڵ ٧٠ ماوەی ل دموکرات حیزبی بم دامزراوە، ئوەش بۆ دموکرات حیزبی ، ووهبـ سـک رته به ی که ته سـه ده ی ناوچـه ھم ، بـووه دەسـتوە ب کـۆمی ل کم زۆر بشـکی ئیـدارەی ساڵ ٤ ل کمتر بین یان ساڵ ٣

کارمنــدان دا کوردســتانیش کۆمــاری دەورانــی ل ت نانــه ته ونــه بــۆ بــوون، کم ھنــاون بکــاری و بــردوون بڕــوەی ســتانی ده ئو ھمنیدەورانکا ل ھبووە، دا ئران میللیی شوڕای مجلیسی ل نونری بووه کۆمار مرکزی ک ھاباد مه نپچاوە، تاران لگڵ ندییان پوهدا، دیک ڕاست کانی لکی ناوچه دا ئینقالب پاش سارینتر یر ببدا دەسـتی لرگشـمبـوو پ ک کر نھ نیـا بم تشـی بزۆری ب

دیسـانک بم سری، خستبووە ڕەحمانی ب گمارۆیکی ئیسالمی کۆماری دەوتی دیکشوە لالیکی دەکرد، ئیدارەی دموکرات حیزبی بـووب، دەسـتوە ب مـوتقی حـاکمیتی دموکرات حیزبی ک نیی وا ھبوو، دەوتوە ب ھر ندییان پوه ڕەسمییکان کارە و نشارەکاوابم بۆ کئ شانازییه حیزب ک لکی بوە کئ ـوە ڵ کۆمه بڕرێ، بم بر بوە بـۆ ھبـووە، دروسـت ئشـی نکر دەلیلھ وەیئ

ک ر گوتم کوووە ساڵ ٧٠ لگیـن حیساب زۆری ئک سـاڵ ٤ بکشـب تـی لم کـردوە ئیـدارە وبـاتی سـاڵ ٦٦ بنـی خبـاتی و نھخ .بردوە بڕوە خباتی دیکی شوەکانی و چکداران خباتی و سخت

کوردســتان کــۆمگی یدەســت بدەســتوەگرتنی بــۆ تــایبت کوردســتان، دیمــوکراتی حیزبــی وابــ پمــان ئگر: لورســتانی ش ئــاره دەگل خـۆی نـاتوان ئاکامـدا ل بووە، یان و دەب تایبت وشکییکی جۆرە و ئیدارەگرایی تووشی حیزب ئو چاالکیی کوات ؛ دامزراوه

ئو تا حیزب ئو نا، یان بواین، ئو لسر ئوەش وەرگرین، خۆی وەک لکدانوەی ئم ئگر بگونجن، راستقین ھلومرجی وەردەگرێ؟ پکھاتی ئم پداویستییکان و ھلومرج گورەی ب دەڕووخ کوردستان کۆماری کاتی

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

29

نـاکرێ دمـوکرات حیزبـی گـوت ئوەم جـۆران ل جۆرـک ب دا دیکش پرسیارەکی جوابی ل پموای: زادە حسن عبدوی مامۆستا بـۆ ھمـووی ھی، دا دمـوکرات حیزبی سیاسیی برنامی ل ک ئیداریی برنام ئو بکین شاتم ئستا ھر دامزراوە، ئوە بۆ بین رزگـاریخوازانی تکۆشـانی ئوەی پـاش دەیـھوێ دمـوکرات حیزبـی ک برنـامیک یانی دی، دت کنگ نیی معلوم ک رجک لومه ھه

حیزبـی برنـامی بکیـن ماشـا ته ورد ئگر دا حـایش عینـی ل بکـرێ، پیادە دا کۆمڵ ل ئو ھنا، دەست ب سرکوتنی کورد میللتی ئوجـار ھی، ئوە بۆ پشنیاری بم کوردستان، خکی ب داویتی دموکرات، حیزبی ب نداوە ئیدارەیی ئو جۆر ھیچ ب دموکرات بـواری ل ھبـووە ئیمکـانی ئوەنـدەی وای پـم ئمـن کـردۆتوە، اقیتـ خـۆی کردوەو خباتی جۆراوجۆردا بواری ل حیزب ئو ک دەبینین

ڵ کۆمـه ئیـدارەی بـواری ل کمتـر دا سیاسـی و دیپلۆماسـی بـواری ل دا، فرھنگی و تبلیغاتی بواری ل دا، دیپلۆماسی بواری ل دا، تشکیالتی زۆری گینا ئـه بـوو، کم دەرفتـی بـوو، کم ئیمکانـاتی ی وه ئـه ر هبـ له ھبـوو، عـوزری ـدا کۆمه ئیـدارەی بـواری ل چونکی ، نبووە چاالک

.وکوڕی کم ل و ئیشکاالت ل بوو پ دەنا خۆشویست، خۆمایی حاکمیت ئو. ھبوو ئیشکاالت

١٣٢١ ک-ژ یکـۆم بـۆ کوات ک؛ ئوە ئویـش گـۆڕێ، دـت پرسـیارک وەربگـرین پوەر ب ئوە وتکانی ئگر: لورستانی ش ئاره چیی؟ ھۆکارەکی نبوون، حیزب دوو ھاوکات واتایی بو کوردستان؟ دیموکراتی حیزبی ب دەب ١٣٢٤ سای بم دادەمزرێ،

ــدوی مامۆســتا ــزب دوو ھر نک دووانــه ئوم وای پــم ئمــن دا لڕاســتی :زادە حســن عب ــای ل حی ــوون، یک پن ــانت نب تن

حیزبـی ب گۆڕیـوه نـاوی »ک-ژ« کـۆمی بکـوو دامزرێ دمـوکرات حیزبـی نچووە ال »ک-ژ« کۆمی یانی وون،نب ھر تبدیلیش گـۆڕا ئوەی بـۆچی کـه وه ئـه. دروسـت ئوە دەبینـی ک بـکی ئسناد ب مراجع دەتوانی و سبت دا تاریخ ل ئوە کوردستان، دموکراتی

زۆری دەالیلـی ڕەنگ ،بـم ھـک بدەلیل مـن کـرەدا دەتـوانم ئوە لـنمبیھ وەیئ ی ککـی وەکـوو »ک-ژ« کـۆمکخراون ڕسـیرف ــاری ل »ک-ژ« کــۆمی: دەــ دا برنامکــان ل بشــک ل مســلن ھــاتبوو، پک ناسیۆنالیســتی ــنوە لبــاری ئوەی، فــنوە ب دی

،ک حیزبی دەی ئیسالمیجامیع ئیسالمی ک ،دایسـیحییم ت ،ـداییارسـانی ت ،ـدایی تشـیع ،ـدایسـوننیی ت ،ـدایی تکجـوول دایچۆن ت تک دەبحیزب کی بۆ کشالی دەکا، کار ب دیک مان ڕەنگخۆش پ بن و کئ مان دروشمستراتیژیی ناوەتخوارێ، ھ

کوردسـتانی سـربخۆیی گورەو کوردسـتانی داوای ھیـوا، کـوووە و خۆیبوون وەکوو خۆشی، پش رکخراوەکانی وەکوو ھر »ک-ژ« کۆمی) راسـت ھر ئسـتاش تـا بداخوە و( دا وەختـی ئو ھلـومرجی ل ک گیشـتن نتـیجی بو دموکرات حیزبی برنامداڕژانی دەکرد،

تـدەچ، رـی پتـر دەژی تـدا کوردیان ک تانداو ئو چوارچوەی ل کورد ی له سه مه ری سه چاره ناواقعیی، زۆر شوعارە ئو وەدیھنانی برنـامی ئو پاشان ل گۆڕی، برنامکیان بۆی ب پتر تڕەفداری و دۆست دەتوان و دەچ ییدا وه ته نونه گای کۆمه گرووی ب پتر

ڕووی کــراوەیمــوو بژەکــان و چــین ھدا، تو ڕووی کــراوەیکــان برانییدا، ئ ڕوو کــراوەیکانی یبشــی بت دا، کوردســتان دیــکنــانت ئوە تـــدانیی، کوردستانیشـــی تنـــانت دەکـــا، کـــوردایتی لســـر تئکیـــد ســـیرفن کـــه ناوـــک دەگڵ ئوە دەرەوەدا، دنیـــای بڕووی

ــاخونتوە ــۆی ن ــاوی ب ــان ن ــگی ل دموکراتی ــومی ج ــا »ک-ژ« ک ــد. دان ــارە ھرچن ــائ ک ھی نزەر دوو ئســتاش دی »ک-ژ« ای ک بــۆی ، نبــووه ســازگار زۆر نــوەرۆک ئو دەگڵ نــاوە ئو ھرحــاڵ ب بم کوردســتان، ژیــانوەی یــان کــوردە ژیــانوەی ی کراوه کــورت

.گۆڕیوە ناوەکشیان گۆڕیوە برنامکیان

حیزبی تمنی سدەی نیو اتو حیزب، رابردووی سای ٥٠ مژووی که ئوەی برباس، دیکی بابتکی: لورستانی ش ئاره

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

30

دەفرموون؟ چ ئوە بووە، لتبوون و جیابوونوە مژووی دیموکرات،

بم دخـوازە، و بـاش شـتکی دابان لـک و ئینشـعاب وابـ پـی ک نیـی کس ھـیچ وای پم ئمن :زادە حسن عبدوی مامۆستا وەخـتش ئو لالیک سـرەو پشـت ل خبـاتی سـاڵ ٧٠ حیـزب ئو لالیک ئوەی، حیزبی ئو تاریخی بین ک زۆرە غدرکی ئوەــک کاون لــ ــاون لــک ئوانی نبــ ئیستســناییدا زۆر حــاتی ل داب ــان داب ــان ڕــی ل ھمووی ــووه وا تکۆشــاون، دا ئامانجک ل نب

لسـر نـازانم و کورسی لسر و مقام لسر ئوان ک دەکرن مموتتھ جار زۆر ئرێ پاشانیش داب، الیان حیزب ئو ئامانجکانی یکگرتـوو دمـوکراتی حیزبـی سـا نـۆ مـاوەی بـۆ ئوە ئسـتا ھر مسـلن نـی، وا شـتی قت نـاکن، ھڵ پکوە ئوە و پاڕە و پووڵحیزب دوو حیزب، دوو بۆت واوی بعنا، تم ر باشسـک؟ چ لر پـارەیســک چ لقامکی ئـرمن ؟مجـار و دیـکئ کـار عیبـاڕەتب

کوابـ. نـی مادییشـمان ئیمتیـازاتی لوەی بجگ ،»بنژرێ تدا یککمانی ک نی خاکمان میتر دوو حیزبکان دوو ھر ب« دنموە، کـوردی تی تایبـه ن ،دمـوکرات حیزبـی بـه ت تایبـه ن ئحـزاب لتبـوونی ک دەبینـین پاشـانیش چـی؟ جـاوی و چـی گزی و چی کورسیی،رانئ خسووسی نم رانییانئ خسووسی نکوردە، م تانی لوتووی زۆر وشککـان دنیادا پتبوونیـان حیزبوێ، لـدەکن تلسـم ھر ھن، ھولنـدمان دمـوکراتی حیزبـی سـ ھولنـد ل گـوتی کـردم بـاس بـۆی شماشی مستفای کاک خۆمان برادەری نمدەزانی ئمن

حیزبـــی تـــدەکوێ، ئینشـــعابی دمـــوکرات حیزبکـــی دا دمـــوکرات وتکـــی ل ی، ھـــه پارلمانـــدا ل نونریشـــیان ھرســـکیان ئســـتا ک کـرا پشـنھادک گڕایوە، لتبـوون سـرحدی ل) نـی لبیـر ڕەقمکیـم ئسـتا( دا کۆنگرەکـانی ل یکک ل فرانس سوسیالیستی

ــن ــکن سازشــک ب ــ و ب ــرد، یانسازش ــاوا شــتی ک ــی، ئم کوابــ دەبــ ھر ئ ــاوەڕی ب وان ــن ب ــبران ب گورە گلییکــی ئگر م و ڕ پـکوە زەرفیتی ک دەب پیدا ئوەی لسر دابانش لک و دابان ئو وای پم ک ئوەی ب وارید دموکرات حیزبی ھسوڕنرانی

جـودا بۆچـوونی بـاوەڕو و بیـر ک دەکوێ پـش بوە حیـزب باشـ دەنـا زەعـیف، جیاوازەکانیـان بـاوەڕە بیرو پشبردنی برەو و کردن ھه ل چــونکی نــی، حیــزب ئوە قووقــوو بــن ھمــوو قــوو گــوتی ســک که ئگر نمــران ل یکــک قولــی ب ئگر دەنــا. تــداب جــودای

پیـەوی ناچـارن دیـک ئوانی و ھی دەستی ر فه نه یک یان نن،نازا ھیچ دیک ئوانی و دەزان شت س که یک یان دا وا حاتکی برن یکگرتـوودا ڕکخراوکـی چوارچـوەی ل باوەڕەکانیـان بیرو جیاوازیی ناتوانن ک ئوە بم نی، باش حیزبکی وا حیزبکی بکن، .واریدە ردیکو ئحزابی ب بتایبتی حیزبک ھموو ب ک بجی ئینقادکی ئوە پش،

ئـوە رای پـدەکا، دەسـت قاسـملوو دکتـور دوای جیابوونوەکـان رەوتـی ک دەکـرێ تاوانبـار بوە دیمـوکراتی حیزبـی: لورسـتانی ش ئاره ؟ بووه چ ناکۆکییان و کش ئو ھۆکاری بڕزتان بوای ب ھروەھا چیی؟ ، بـ کۆنتر سایش ٥٠ له بداخوە دا کوردستان دموکراتی حیزبی ل باندا لک تاریخی ئو ڕەنگ: زادە حسن عبدوی مامۆستا ــدا قاســملوو دوکتــور ک بــ دەورانش لو کــۆنتر ــووە، شــھید تی ــوو، شــھیدبوونی ســای ەمــین٢٦ ســاڵ ئو قاســملوو دوکتــور ب بم ب

حیـزب ئیـنقالب پـاش دا خبات تازەی قۆناغی ل ھر ووداقاسمل دوکتور دەورانی ل یکدانی، بووە قاسملوو دوکتور دوای ک ئینشعابک -٤٦ ڕاپڕینـی ت نانـه ته داوە، ڕوویـان ئینشـعابک چنـد وەختـیش ئو پـش ل ،٨ کـۆنگرەی و ٤ کۆنگرەی له. تکوتوون ئینشیعابی دوو بوو، موخالیفی ناوەندی کومیتی بوو، کئینشیعاب نتیجی کوردستان دموکراتی حیزبی مژووی زینکانی الپڕە ل یکک ک یش٤٧

کومیتی ل کسیان س یان دوو تنیا ک کرد ئیدارە حرەکتیان ئو و بوون حرەکت ئو دەگڵ حیزب کادرەکانی ل بشک

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

31

پش لوە ساڵ ٥٠ ک تئینشیعابا ئو ک نیی وا ئم حیساب بو نبوون، ناوەندی کومیتی ل ھیچیان دیک ئوانی بوون، ناوەندی قاسـملوودا دوکتـور حیـاتی ل ھبوو، قاسملوومان دوکتور ب قاسملووی، دوکتور دوای یان ئوەی ھمووی سا ٥٠ ئو و بوون دروست

موویــان لدا ھ دەر ڕەنــگقک بحــوزووری ی ،بــووبم نو بی لیــاتم دا حکیــان بــووە، ئینشــعابمان ٥ النــیککر یقســیمی ھت ل ئینشــعاب ئو لســر قاســملوو دوکتــور وەک یککــی مســلن لھــاتوە وای ک دا، خــۆی نــو ل راســت و چپ بــووە، دمــوکرات حیزبــی دیکیـان یککـی تنانت. ئینقالبی کومیتی یککیان ساخکرەوە، کومیتی بناوی بوو شتک دانی رھه سه یکیان دەنرێ، وەدەر عراق

ک کھاتنی دەبرێ ناوی مکموکراتی حیزبی« پتی کوردستان درایبـین یـان ،»کاتی ڕوە »مووەقـوەت قیـادەی« بش ئڕینـی پـڕاپ عرزم وەکـوو دەالیلکشـی وانی مسلک کواب. بوون جریان بم بوون، کم راست بوو، پیدا دموکراتدا حیزبی ل ئران گالنی ڕـبری نیـین، دا خۆمـان میللتـی لنـو ئـم ک ئوەی ئویـش گـرنگ، زۆر شـت یک مـنوە دیـدگای ل بم بـ شـت زۆر ڕەنگ کردی

و دەرد ن وتــن، دەرەوەی ل ئــرانیش ھمــوو تنــانت و خــۆرھت کــوردی دیــکی سیاســییکانی حیــزب بداخوە و دمــوکرات حیزبــی دەلیلم ھندک چونکی دەکم خک فشاری باسی بۆیه ئمن لسرە، خکیان فشاری ن دەبینن، محسووس شوەی ب خککی مرگی نماینــدەگی ھیئتــی بنــاوی شــتک شــڕەکدا بدوای بــوو، تحمیــل بســردا مانگمــان ٣ شــڕی ب ناســراو شــڕی ١٣٥٨ ســای ھی؛ بـوو کـوردەواری کـۆمی کـانی بژارده فشـاری بـکم ئیعتـراف دەبـ بڕاسـتی بوو، دروست کورد گلی نونرایتیی دەستی یان کورد خلقی گلـی نـونرایتیی ھیئتـی ئو ک بـوو ئوە بکن، کار پکوە و کون ڕک دەب بوون ڕبران سری سواری ھاتن کرد، دروست ئوەی عـزەدین شـخ مامۆسـتا مرحـوومی دەگڵ دیـارە، کوردسـتانیان لقـی فیـدائی چریکـی و کـۆم و دموکرات حیزبی جریان، چوار ل کوردە تـدای، بکـاریی نوعـک تـدا، بکـاریی یانی شتان، جۆرە ئو بۆ دەخوقن زیاتر مجالکی نوخۆدا ل نبوون کواب بوو، دروست

.شیتان کارگی بتاڵ دەستی دە که ھی مشھووریش مسلیکی

وکـا ئـران کوردسـتانی دیمـوکراتی حیزبـی و کوردستان دیموکراتی حیزبی بریا سد دەگوترێ پرسیار، دوایین وەک: لورستانی ش ئاره کشـ بو سـرنجدان ب حیـزب دوو ئو لبـارە؟ کـارە ئم بۆ زەمین بڕزتان بوای ب کردبایوە، حیزبیان دامزرانی سای ٧٠ یادی

،یقینتــان راســتپ ر وایگکگرتــووش ئو بــن یی لرجلــومســتادا ھچییــان ئ دەکــرێ پ ۆ کمــنــاتوانن جیــا حیزبــی دوو وەک ئ بیکن؟ خـۆزگ بـای، وا بریـا نگرتوە، بری کس بۆ بریایان دارێ دەن ھی شتک دا کوردەواری نو ل: زادە حسن عبدوی مامۆستا

ئگر معلــووم، جــوابکی نــی موســاعید یــان موســاعیدە زەمیــن ک ئوە ئــاو، و نــان نــابت کس بــۆ و ناکــا دەرمــان دەردــک بــای وا ئمـۆ ک دەکـا چ حیزب یک ب ببن حیزب دوو ئو ئگر داخوا ک ئوە بم دەگرت، پکوە جژنیان ئو ھبای موساعید زەمینیبیکا، ناتوان کی من باوەڕی بوقولعادە شتف م بکا، ناتوانئسیر بکیت کجارتی زۆری یتایبباری بوە لر ڕەوانییســک لخ

بم دەبـ، تر خۆشـبین ئایینـدە ب خـک سـرێ، دەبـات پتر دەب دروست ک حیزبی ئو ئیعتباری دەب، کوردەواری کۆمی لسر و ب وای پـم من ئـه بگـرنوە، یک حتمن تانکوردس دموکراتی حیزبی و ئران کوردستانی دموکراتی حیزبی ک ناکا پویست ئوە بۆ خۆ

نــین، حیــزب دوو ئو تنیــا دا ئــران کوردســتانی سیاســی ســحنی ل ئیــدی ئســتا خــۆ دەنــا کــردوە، ون دوعامــان ڕــگی فارســی قولــیــکش رکخــراوی ــاترە، یکــک. ھن دی ــرە یکــک زی ــاکین ئوە موناقشــی کمت ــ بم. ن ــان ب دەب ــ ئو ھمووانم دەکون رکانی هئ ک ئوەی ڕگش عملیترین و رگ ھاسانترین و رگیه تنیا ئوە بکین، ج جبه ھمووانمان ب سیاسی حیزبی وەکوو سرشانمان

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

32

ینر برەکات، سک موشتین پوە و بکش کاری پین، ھاوبگینا بکئ ر داگرتن پسوەی لن ئتمح کان دەبب ببن کۆم ئوەمان سا ١٠-٩-٨ ئزموونکی بداخوە چونکه جیک، گینت نامان من باوەڕی ب یک ب ببن دموکراتکان دەب حتمن یک،پ ت دەنانت ت بوە نیسبکی کۆمزموونش، ١٥ ئوان چونکی سای ئم زایینی ی٢٠٠٠ ساکئینشعابیان جار ی وت، تـو کب

یم پو پای ککگرتنن یتمئسیری حت ،یی ئیعتباری ھکحیزب رێ، دەباتم سب وعـی گـۆڕینی بن کۆشـان و کـار لدا ت نیا حوزووردا لت وە بکی بوونکی یان حیزب دوو ییبوون وگۆڕی زۆر نادا، ڕوو حیزب سئا دیک رمان لن دەوروبھ ئسیری کت

بھشـوە جه لبـارەی من ئـه بـن، کاریگر دەتوانن ئوانش داوە، ڕوویان یان دەدەن ڕوو ئم ئیرادەی خاریجی ل لسرە، کمتر ئمیان خکـی، ب دەدا ھومـدک و ڕووحـییک بھ جـه بم نـاگۆڕێ، ھـیچ ئـران ل دووسـبی بـ پـک بھ جه سبین ئستا دەم جار زۆر

.بگرین کم ب ناب ئوەی

و دا”کوردستان“ ی رۆژنامه ی ٦٦٢ ژماره لوه بۆته ب

٢٠١٥ی ئاگۆستی ٢٢: ڕکوتی / ماپڕی کوردستان و کورد : سرچاوە

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

33

ساڵ ٧٠دوای

کوستان فتوحی

ھنگاوکی پبایخ

ــوکراتی حیزبــی ــاتی ب کوردســتان دیم ــازادیی رــی ل بپســانوە خب ــافی و ئ ــا م ــۆ چــارەنووس ریکردنیدی ــورد، نتوەی ب خــاوەنی ک

ـــی ـــنگدار رابردوویک ـــانازی زۆر و پش ـــروەریی و ش ـــانی. س ـــات ئو الپرەک خبــی ــکوتی ل پیت ــرخ دەس ــانی نریتــی و بن ــگو ک دیموکراتی ئو پــگی ج

. کــردوە ئعتبــار بڕــزو دا جیھانییکــان و کــوردی کــۆم کــۆڕو نــو ل حیزبیــان دەکـا، ل باسی بایخوە ب کات ھموو دیموکرات حیزبی دەسکوتانی لو یکک دامزرانــی. دا خــۆی ریزەکــانی ل بــووە ژنــان حــوزووری و ژنــان رکخــراوی بــوونی

ب دا کوردسـتان کۆمـاری دەورانـی ل ھنگـاوی یکم ک ژنـان ب تایبت رکخراوی پشـکوتوانی و گرنگ ھنگاوە لو یکک ھنرایوە، مافکانیاندا وەدەستھنانی اوپن ل ژنان بزواندنی و میدان ھنان مبستی

تیی واقعی کیی کۆمگو کوردستانی کۆمدا لت دەورانتایبب ی لگۆڕی موکریان ناوچ.

تمنـی دەیی ھشـتمین نـو نـاوەت پـی کوردسـتان رۆژھتـی حیزبی درینترین و جماوەریترین وەک دموکرات حیزبی ک ئمۆ. کـردوە دروسـت خۆشـی داھـاتووی بۆ برپرسیاریتیی بارەوە زۆر ل بدنیاییشوە کردوە، تۆمار گشاوەی مژوویکی ئوەی لگڵ خۆی،

دۆخـی بۆ وتوانیپشک خوندنوەیکی کوردستان، ل بووە حیزب یکم رابردوودا ل چونک شوە بھمان دا ژنانیش لگڵ لپوەندیی و رۆڵ ل ئاورـک دا حیـزب تمنـی سـای یمـین٧٠ ل خـۆیتی جـی. سرشـان دەکوت لوبارەیوە قورسی برپرسایتیی کردوە، ژنان

لم ئگر. بـدا کوردسـتان کۆمـاری بیـرۆکیی بم گشـ توانیـویتی چنـدە تـا بـزانین و بـدەینوە حیـزبدا ئو ریـزی ل ژنان نخشی :دن دا بزەین پرسیاران ئم شت ھموو پش بدەینوە، پرس لو ئاورک و دەبینوە ورد درژە و دوور ووەمژ

و فرھنگـی سیاسـی، کـۆمیتی، جۆراوجۆرەکـانی بـوارە نـو بـۆ ژنـان میـدانی ھنـان بۆ لموبر ساڵ ٧٠ محممد قازی پشوا

محمـمد قـازی ربـازەکی خاوەنـدارتیی ک دیمـوکرات حیزبـی ئایـا بزانـد، رادەیک تـا دیکـور کـۆمگی تقلیدییکانی سنوورە ھتد، توانیویان چند تا ژنان ئایا دابژێ؟ ژنان ئاکتیڤانی بشداریی بۆ برنام و برتپیش بباشی پرۆسی ئو توانیویتی دەکا،

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

34

و لی نکدا قـازی حیزبمـمکـی محن ئـاکتیڤ رۆـرییـان و بگکاریگ تی واقعـی گـۆڕینی لیدیمـوکرات حیزبـی سـتراکتۆری و کـۆم

.ببینینوە ئاسان حیزبدا لم ژنان نخشی و دیموکرات حیزبی مژووی ب خرا چاوخشاندنکی ب دەتوانین پسیاران ئم ومی ھب؟

بوونوەی ئاگا لسر زۆری کاریگریی کۆمارەوە ئو الین ل وت، ئیدارەی سیستمی و کوردستان کۆماری دامزرانی بدنیاییوە دەبینـین کوردسـتان، کۆمـاری دامزرانـی ھـۆی بووە حیزبی ئو قوارەی نو بینوە ئگر بم داناوە، دەوران لو کوردستان کۆمگی

لنـو النـیکم ەوە،١٣٥٧ شۆڕشـی دوای ل تـایبتیب ھلومرجکـان، و کـۆمگ پشـکوتنکانی بپـی بارەیوە لو دیموکرات حیزبی رۆ و نخـش ئو ژنـانیش و، پشـ بیبـات دایشـت، محمـمد قـازی پیشـوا برنامیی ئو نیتوانیوە پویست وەک دا خۆی ریزەکانی .نیانگاوە بیگرن دەبوو ئاکتیڤی

رابــردوودا دەیکــانی ل دیمــوکرات حیزبــی کــارانی ئو گرنگیــی و خبــای ل نــی، مانــای بو کمووکووڕییکــان، ھنانبرباســی(

کم کردوونـــی دا کوردســـتان رۆژھتـــی نوخـــۆی ل دیاردەکۆمیتییکـــان لگڵ پوەنـــدیی ل ھتـــاویی ی٦٠ دەیتـــی ل بتـــایبت ژردەســتی ل ژنــی دژە کلتــووری زۆر و،بــو بدەســتوە کوردســتانی ل بشــک دەســتی دیمــوکرات حیزبــی دەوران ئو ک بکــرنوە؛

).کردن بنرخی کاری زۆر مافکانیان لسر خک کردنوەی ئاگا ل و سینوە دا خۆی

دابـاو ک بنـدە و قیـد کۆمک گیدراوی ژن رۆی و حوزووری دا قۆناغش لم تنانت ، دیموکرات حیزبی نوخۆی بینوە بمنــی وەی و جیھــانبینی لــو پیاوســاالری بیرکــردنن گم تــاکوو. کــۆمش ئوەختڵ دیمــوکرات حیزبــی ســاتگوەی لر ئســل چــکو ر

لو نکـردوە دەربـاز خـۆی و، پیاوسـاالری کۆدەکـانی سـینوەی بـۆ نداوە ھوـی جۆراوجـۆر، بیانووی ب دەڕوا، کوردستان کۆماری ربازی رۆشـنبیرانی و یکسـانیخوازان تیـژی لچـاوی ئوە نـاتوان ئمـۆ بیـانوویک و پاسـاو ھیچ دیارە. ماون کۆمگدا لنو قیدوبندانی

نـو ل و کـۆمگ ل ژن رۆـی و دۆخ ئاسـت ل بیـرچپ و سـیکۆالر و دیمـوکرات حیزبکی ک بشارتوە کوردستان کۆمگی راستقینی .نب دا چاوەڕوانییکان شیاوی ئاستکی ل بیارەکانی و ھوست حیزبکدا

پوەرەکـانی و ھبـووە پیاوسـاالرانیان بنـاغیکی زۆربیـان بـین دەتـوانین ھموویـان، نـین ئگر کوردستان، حیزبکانی دیارە زگاریـدەریر شـپۆلکی نبـوونت کـردوە، حیزبکـان ل روویـان ژنـانی لو زۆر بـۆی. بـووە بھـز تـدا ژنیـان کۆیلبوونی و الوازبوون

.دا حیزب نو و کۆمگ لنو پیاومزنی ساختاری تکدانی و پیاوساالری بندەکانی و کۆت لدەست »خود« وەک تنیــا نــاب و ھی یکســانیخوازی قــووی بــاوەڕکی ب پویســتی دا حیزبــک ھر ل کارکردنیــان و رۆڵ و ژنــان بــوونی ئــاکتیڤ

و دیمــوکرات ســیکۆالر، حیزبکــی ک پشــکوتووە و ئــازاد کــۆمگیکی خونــی چســپاندنی و نپیــادەکرد ئوە. بوانــرێ لــی دروشــمک فکـر ب ک شـڕک دەوێ، عقـی گۆڕینی شڕی پیاو، و ژن بۆ یک وەک مافی ل قسکردن. بکات بۆ کاری برپرسیاران گرنک پشەوــرێ ــی گــۆڕینی. دەک ــان کــۆمگدا، ل ژنــان دۆخ ــکھ ل ژنــان رۆــی ی رحیزب دا بــی بــددی زۆر رەخــن کــۆمیتیی نریــت ل جی

ب بتنیـا ئاوگۆڕیکیش ھیچ. دی بت محا دەستنتوە، لژنان بوابخۆیی ک تقلییدییکان سنوورە بزاندنی و پیاوساالرییکان . نای وەدیی بیار و قانوون دانانی و دروشم دانی

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

35

سندکراوەکانی حیزبی دموکراتپ

ــاو ئگر ــارات ل چ ــندکراوەکانی و بی ــی پس ــوکرات حیزب ــدیی ل دیم ــانی لگڵ پوەن ــاف و یکس ــی و م ــان ئرک ــن، دا ژن ک بکی

و بیــار کردنــی بکلتــوور و چســپاندن بــۆ بم لســرە، رەخــنی حیزب،کمتــرین رۆشــنبیرەکانی کســایتیی بیــری و فکــر برھمــی کـاری رابردوودا ل کوردستان کۆمگی نریتیی و پیاوساالری کلتووری ئگر. دەوێ خۆی شیاوی بایخی و یددیج کاری پسندکراوەکان

ر کــردۆتســ شــکــردن گرۆشــنبیریی ئاســتی و ن دا لگو کــۆم تی بر تــایبســژنــان، ل کــانی لدا دوایــی دەوران ــو لســاختاری ن دا حیـزب پسـندکراوەکانی ل پرۆسـیی ئو سرخسـتنی و گش بۆ نبووە رادەی بو ستقینیرا ئیرادە ئو و پروەردە ئو دا حیزب

بـاوەڕ. نبـووە ھماھنـگ پسـندکراوەکان بیـارو لگڵ حیـزبوە، سیاسیی دەستی لالین تاککان فکری پروەردەی یانی. ھبوونکسانی بوەی و ینگکردنوان ھاوسکان نمرۆڤ دەب گرنگیدان ل روەردە بنـانی و پکان بارھـین، بـۆی دا ئینسـانڕبگ حیـزب ک ل

ریزەکــانی نــو ل قــووڵ گــۆڕانکی ک نداوە یکســانیخوزان و پشــکوتوان پروەردەیکــی ب گرنگــی بوشــوەی دا نوخــۆیی موناســباتی ھلـومرج ئو ھـۆی ب ک کـردۆتوە چندپات و دووپات قسیان ئم ھمووکات دیموکرات حیزبی سیاسیی ربرانی. بکا دروست دا خۆی

،تییــایب ــڕی وات ت ــداری ش ــومرجی و چک ــیی ھل ــتان، سیاس ــزب کوردس ــوە حی ــانی نیتوانی ــۆی ئامانجک ــارەی ل خ ــی ب ــان دۆخ ل ژن بن؟ رۆژھت یسبین و ئمۆ نسلی ب قناعت دەتوان تاکی قسان ئم ئایا بم! بکا پیادە کۆمگدا

. نکـردوە دەدا، نیشـان الواز بـوونوەرکی وەک ژن کلتـوورەی ئو کـۆی لگڵ شـڕی سـردەمیان ئۆرگانیزمک، وەک حیزب ربریی

ربـۆیم تــاکوو ھی ئنژن بــوونی دوایــیش سـا یـدانی لبــاتی متی و سیاسـی خرگایشــمدا پ ــو لکــی گشـتیی رای نو کورســتان خ . بـووە لگڵ ھر بکمبینـی چـاوکی کرابـ، قبـوویش ئگر کـراوە، قبـووڵ زەحـمت ب حیـزبیش نو تاککانی ل زۆر بۆ انتتنستاش دەبینین بۆیم پاش ئمـوو ئھ ی دوای سـایـارەکوا بشـد قـازی پمـمرکۆماری محـو بـۆ ژنـان ھانـدانی بـۆ کوردسـتان، سـن

ل ژنـان موشـارکتی و ئو و بـووە دروسـت دا کوردسـتان کـۆمگی ئسـتای ل ئـاوگۆڕەی ئو نیسـبتی ب و سیاست و خبات میدانی و بشــداریی ئو پشــکوتنکان، و گــۆڕان لگڵ براورد ب دا دیمــوکرات حیزبــی ریزەکــانی ل کم النــی ھیــان، دا جۆراوجۆرەکــان بــوارە

تیتوانیوە ژن و نابینرێ موشارەکن ر کیرۆکلیدی و کاریگ دا حیـزب سیاسـیی ژیانی ل بــژەی. ھمیـی رژن ک حیزبـی ریزەکـانی ل .بۆچوونی ئم دەرخری دا، بیاردان ئاستی ل و دموکرات

مووکات راسترەکی پشتیوانانی وەک ژنان ھو س بـاتی توانای بی خوەی مـافخوازانندراون، کـورد بـزووتنم ناسـب اکـردەوەد ل

بتـوانن النیکم نی ھزەیان ئو ئستاش تا دیارن، والواز پاشکۆ ھزکی وەک زۆرتر دا دیموکرات حیزبی ساختاری لنو پشتیوانان، ئم ەیلو جگ و بوون بشدار بزووتنوەدا له ژنان کندوکۆسپکان ھموو سرەڕای وه کرده به ی وه له جگه. بنندەر پاشکۆیتیی لم خۆیان

ــتی ل ــزبش مانفیس ــنگی دا حی ــرێ، ھاوس ــردەوە ل بم دەبین ــاختاری ل دا ک ــزب س ــنگییکی دا حی ــرێ زۆر ناھاوس ــونک. دەبین ــزی چ ھ دا لخۆیــان رفۆرمیــان ئم ک بــوون پیــاوان لو زۆریــان بکــوو بــوون، پیــاوان ھر نک حیــزب پروەردەکــاری و بیــاردەر بڕــوەبر،

وەک ھمیشـ. دەبینـ پیـاو ل الوازتـر مرۆڤکـی ب ژن ک کلتوورـک نسـروەتوە، دا لخۆیـان کلتوورەیـان ئو یـان نکردوە، دروست .لمیدان ھزکی وەک نک کراوە، ژن ل چاو پشتیوان ھزکی

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

36

بچاوخشــاندنکی ھر بم ی،ھ روون ئامــارکی دەرنــانی و لکــۆینوە و ورد خسارناســییکی ب پویســتیی مســلی ئم بگومــان

ــان دەردەکوێ ســرپیی، ــاوان لچــاو ژن ــارە. ھبــووە برپرســایتییکلیدییکانیان ل کم زۆر دەرســدکی پی ــاکرێ حاشــای دی ئم لن ژن ب رانـبرب لکـۆمگدا زای تـوانین ئو ھـۆی ب دا دیمـوکرات حیزبـی ل ژن رـژەی دا ئسـ ھر دەگڕـتوە ئوە بـۆ بشکی بم. کران باس سرەوە ل ھۆکارانی ئو بۆ دەگڕتوە دیکشی ئوەی. دەگرێ ھڵ تایبتی باسکی خۆی ئوە. بوون کم ھبووە

و قسل یژنان روویان ک و کـردوە دیمـوکرات حیزبـی ریـزی ل و قسـل کخـراوەیر زرانـد، دیمـوکرات حیزبـی کیـانتوانی بـۆ دایمن

بکن؟ دروست ئستا لوەی جیاوازتر ژوویکیم

ژنانیش لم ھسنگاندن و رەخنان بدەر نین پیـاوی بادەسـتییی ئو قبـووی خـۆی. ھبووە زۆری کاریگری سپاوە بسریدا کۆمگدا ل ک دۆخک خوقاندنی ل خۆی ژن

پیـاو ناکـات، دابشـی یـان نـاھن خـۆی دەسـتی ل واز ئاسان ھزک ھیچ اد راستی ل. کردوە قبووڵ ھواردنانی ئم خۆی کردوە،ــزەی ئو ھ ردەوام کــۆ ب ــانوەی ب ــز م تی و ھخــۆی دەســ ــانی ل ــووە دا ملمالنــ و بربرەک ــاو. ب ــو پی نی لگــۆم ب کوردســتان ک

ئو ژن دا کــوردی حیزبــی ل. کــراوە ناچــار بدنیــاییوە بنــ، دەســتکی ل لبشــک واز ویســتبتی کاتــک ھر ئحزابکانیشــیوە لمشـیان ھرچنـد. بگـوڕێ ب، سکرتر و ربری و برپرس و فرماندە پیاو ھر مۆدل ئم ک نداوە نیشان لخۆی بھزەی ئیرادە

.نی سرەکی تاوانباری کورد ژنی دا

ھـزی و ئیـرادە ئوەی بۆ و کردن ھاوسنگ بۆ یکسانیخواز مرۆڤی پگیاندنی بۆ دەویست ستراتیژی پروەردەیکی دۆخ ئم گۆڕنی بتــوان پگرتــوە، فرچکــی لمنــداییوە ھر و بــووە لگــی کــۆمگدا و بنمــا نــو ل ترســی ئم و ببخشــرتوە ژن ب دەروونــی و بتوە رووبروو لگیان ری دنسر کۆسپانی ئو واننات نب، دەروونییی ھزە ئو و بوابخۆیی مرۆڤک. بستوە دا لخۆی

.الیانبرێ

حیزبـی ل بداخوە ک ھبووە برابریخواز پیاوی ب و ئیرادە ب و ئاگا ئازا، ژنی زۆری ڕیژەی ب پویستی ھاوسنگی دروستکردنی ســاختارە و بکــا دروســت ھاوســنگیی ئو ک نبــووە دروســت ھــزە ئم بــارەیوە لو ئمــۆش تــاکوو دا کــورد ژنــانی رکخــراوی و کــوردی

. پویسـت پشـکوتووی کۆمیتی زەمینی راستقین، یکسانیخوازی پیاوی و ئاگا بخۆ، بوا بھز، ژنی دیارە. بگۆڕێ و پیاوساالرە حیزبـی نـو ل یکسـانیخواز پیـاوانی و ژنـان یفکـر خبـاتکی ب و زەمینی بو پویستمان ئستامان ل جیاواز داھاتوویکی بنیاتنانی و ژنــان خـودی شــانی سـر دەکوــت زۆری بشـکی دیموکراتــدا حیزبـی ل برپرســیارەتیی ئم بتـایبتی. ھی دا کوردســتان دیمـوکراتی قۆنـاغیکی دا حیـزب ژیـانی ییدە ھشـتمین ل ھیـوای بو. دایمزرانـدوە حیـزب ئم ک کوردستان دیموکراتی ژنانی یکیتیی رکخراوی

.بکرێ پ دەست خبات لم نوێ

و دا”کوردستان“ ی رۆژنامه ی ٦٦٢ ژماره لوه بۆته ب

٢٠١٥ی ئاگۆستی ٢٢: ڕکوتی / ماپڕی کوردستان و کورد : سرچاوە

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

37

شوڕاکان ی به به ڕوه تی به سه حیزبی دموکات و سپاردنی ده

عومر باکی

داواکـاری کـات موو ھـه و بووه ھـه ک خـه تی تداریه سه ده به قووی ری باوه وه زرانیه دامه تای ره سه له ر ھه کوردستان دموکاتی حیزبی ٧٠ ی مـاوه لـه ره بـاوه و ئـه. ن بکـه خۆیـان وتـی ی ئیـداره بـ ده ک خـه کـه بـوو وه ئـه

. وه ته داوه نگی داره دموکات حیزبی انیک وه کرده و وکار شوعار ل ڕابردوودا سای

گای کۆمـه پشکوتنی بۆ کردن کار و زران دامه دوای کوردستان دموکراتی حیزبی ١٣٢٤ نــدانی ربه ی2 رۆژی لــه کۆمــار یانــدنی ڕاگه بــۆ کــردن خۆش مینــه زه و کوردســتان

تی سـه ده ژـر ی ناوچه یر به روه به و سیاسی تی سه ده گرتنی وه سته ده به تی رعیه شه لـه دیمـوکات حیزبـی له خۆی ڕوانی چاوه دا وه کۆبوونه و له ک خه و گرێ رده وه ک خه له سی که زار ھه٢٠ کی یه وه کۆبوونه له کۆماری دوارۆژی

دا نووسـینه و لـه ی وه ئه و بکا یان ج به ج حیزب که کا ده ئیفتخار و وه کاته ده حیزب ندی ناوه کومیتی رووی رووبه و دەکا ه گه دا خاڵ ٦ستمانبی ئیشاره م ی ین بکه پسـته به مه و ئـه بـۆ کـا ده داوا و کـا ده شـورا جلیسـی مه زرانی دامـه لـه بـاس کـه یه یاندراوه ڕاگه و ئه ی2 خا

و ئـه یتوانی نـه که بوو م که نده وه ئه کۆمار نی مه ته وه داخه به م هب. بکرێ ئاماده وه حیزبه ن الیه له گادا کۆمه نو له بژادرن ھه ستنی به .خسن به دا ک خه نو له شورا جلیسی مه بژاردنی ھه بۆ ستنه به و ل ھه

بـه پ و مووکات ھه و ۆوهب نه ز پاشگه خۆی ی ڕه باوه و له ت قه م به بات خه ی دیکه قۆناغکی وته که دموکرات حیزبی کۆمار رووخانی دوای حیزبـی تی، پاشـایه نیزامـی رووخـانی ھـۆی بـه تاوی ھه ی57 سای کاتک و کردووه ئومبستش بۆھاتندی کاری بۆئازادی بات خه پی

ک خـه بیری و انگهرو له و کرد حیزب له روویان لشاو به ک خه و وه بکاته پ ست ده خۆی ئاشکرای باتی خه توانی کوردستان دموکاتی و ت دەسـه ی زیفـه وه جگـاو وت ری بـه روه به بـۆ بـ ده کـه بوو حیزب له روانیان چاوه و بوو کۆمار می رده سه تداری سه ده مان ھه حیزب دا

حیـزب کـاری شـونی رو فتـه ده و بنکـه لـه روویان تی یه کۆمه و ئابووری خۆیان، ی رۆژانه گیروگرفتی ری سه چاره بۆ بۆیه. وه بگرته ت حاکمیه رکردنی ســه چاره لخــزمت حیــزب چاالککــانی ندامــه ئه و رگه پشــمه و کــادر توانــای و وزە لــه شــک به کــه وه ئــه ھــۆی ببــووە وه ئــه و کــرد ده

بۆکـاری گرفـت ئوەداوەک ولگل وه تـه اوهد نگـی ره بروونـی چـوار کـۆنگره بـۆ نـدی ناوه ی میته کو ڕاپۆرتی له وه ئه. داب ک خه گیروگرفتی شۆڕشـی وتنی رکه سـه داوای«. کـا ده شـوراکان زرانـدنی دامه پویسـتی له باس بمسلک وگرینگیدان بۆچارەسری بم دەکا، باسی حیزب

و ن کـه ده حیـزب کـانی رکخراوه لـه روو یان رۆژانـه گیروگرفتـی ری سـه چاره بـۆ گوندنشـین کی خه تی تایبه به ک خه ی زۆربه ئران، النی گه بــۆ خراپشــی نی الیـه م بــه دابنــن، بوونـه نــد ڕمه باوه و ئــه بـۆ رــز بـ ده ئمــه و حیزبــه بـه ک خــه نــدبوونی ڕمه باوه ری خـه ده خــۆی وه ئـه ئمـه حیزبی کانی رکخراوه دا ئاکام له و تی وه ده ی ئیداره له جۆرک به بوون حیزبی کانی رکخراوه ویش ئه یه ھه ئمه حیزبی شکیالتی ته

و رک ئـه بردنی روه بـه لـه وه دیکـه کی الیـه له نییـه دا ست رده به له پویستمان ئیمکانات چونکه ن بکه ک خه وگرفتی گیر ری سه چاره ناتواننرده پده گرفته و ئه ری سه چاره بۆ ،… ن که ده داوا وه حیزبی راوی سپ ک خه ئابووری و رۆژانه کانی کاره ب تهر ھـه شـوراکان سـتی ده بدر

». یه ئمه سیاسی کانی گرینگه رکه ئه له کک یه کوردستان کانی شاره و کان گونده له شوڕا ھنانی پک دا ئستا له بۆیه

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

38

کوردسـتان کی خه وکات ئه ر کھه دا نه ی له ھه و ت فورسه و ئه کوردستان ر سه به وه یه ئیسالمی کۆماری ن الیه له ڕ شه پاندنی داسه وه داخه به حیزبـی دیسـان م بـه. بچـ روه بـه کوردسـتان وه شـوراکانه رگای له و بژرن ھه خۆیان رانی نونه وه دموکاتکه بژاردنکی ھه رگای له

ئـاخری تا ھـه بکـرێ پشـنیار دا بیـاری ١٣٦٠ / ٤ / ١٣ نـدی ناوه ی کومیتـه رینی بـه ی هو کۆبوونـه لـه ناو دانه ست ده ر سه له ستی ده دموکات و ئـه بـۆ ر ھـه و بژردرن ھـه کی خـه شـوراکانی دا ئـران کوردسـتانی رزگـارکراوی شاروشارسـتانی و ناوچه و گوند موو ھه له ١٣٦٠ پاییزی

شـوراکان بـوونی پویسـتی بـه ی ئیشـاره دا کـه ه گه کی پشـه لـه و کـرد ند سـه په »ڕاکانشو ێ له گه« ناوی ژر له کی یه له گه سته به مه پـ وه رسـته په کۆنه تی حکوومـه ن الیـه لـه کوردسـتان کی خـه وای ره مـافی موو ھـه کـه کوردستان مرۆی ئه رجی لومه ھه له«: نووس ده و کردوهــل ــراوه ش ــه و ک ــه جگ ــه ل ــه ڕی شــه پاندنی داس ــه ر، ماورانگ ــابووری مارۆی گ ــداره داخســتنی ئ ــه ته و کان ئی ــا ده ت نان ــخانه نه و رمانگ و خۆش

زرانــدنی دامه رگــای لــه تی یــه کۆمه و نــاوخۆیی بــاری و کــار بردنی روه بــه بــۆ پویســته بریــوه ئمــه ی گــه له ژینــی تــانی ره ده کان، فرگــه کـه خـا، ری ده جیھـان و ئـران النی گـه بـۆ تـر جـارکی و بگـرێ وه دسـته بـه خـۆی نورسـی چاره سـتانکورد کی خـه کـردوه بـه ل گه شوڕاکانی

زاڵ دا خــۆی چارەنووسـی بسـر و الدا ژیـان وکۆسـپی ھمووکنـد رۆژگاریشــدا رەشـترین ل دەتـوانی و شۆرشـگیرە پشـکوتوو، ئـازادیخواز،لــه گه»بــ ــک خــاڵ ٢٢ و ش بــه ٧ و ک تایه ره ســه لــه شــوراکان یبژاردن ھــه بــۆ کان رجــه مه کان، گشــتییه شــته لــه باســی کــه ھــاتووه پ و .کا ده شوراکان ئیجرایی ھزی و شوراکان وتی رکه ده و داھات شوراکان، رکی ئه و ت الحیه سه ی ڕاده بژران، ھه

ھــزی تی ســه ده ژــر لــه کانی ناوچــه و گونــد ی زۆربــه لــه وه حیزبــه ناوەنــدی ی کومیتــه ن الیــه له یــه له گه و ئــه کردنــی ند ســه په دوای و تی یـه کۆمه رۆژانـه بـاری و کـار شوراکان وه کرده به چووه روه به شوراکان بژادنی ھه کرابوون ناودر ئازادکراو ی ناوچه به که رگه پشمه

ک ھزـک ھنـانی ھتاپـک بـوو دا ختیار ئه له دموکاتیان حیزبی ی هرگ پشمه ھزی ئیجرایی کاری بۆ و ست ده گرته کیان خه ئابووریشووراکان ئیختیاری ل ،له داب ی بینـی تله گه م وتـه حه شـی به لـه 22 خـا ـزه و ئـه ھـاتنی پیـک تـا«: داھـاتووه کـهشـمه ھنی کا رگه پ

کۆمـاری کانی کـه یه دوای لـه یک ھرشـ م بـه» .دـنن جـ بـه رکـه ئه و ئـه شوراکان داخوازی ر سه له ئران کوردستانی دموکاتی حیزبی پـارتیزانی قۆنـاغی و ره بـه و گـۆری ڕیان شـه تـاکتیکی رگه پشـمه ھزی و دموکات حیزبی و دا نه کوردستانی به ئارامی دەرفتی ئیسالمی

یه شـوه و بـه ٦ ی کـۆنگره بـۆ نـدی ناوه ی کومیتـه ڕاپـۆرتی لـه تا وه ئـه بوو ر هھ خۆیان کارایی شوراکان ش حاه و به م به .وه گواسته ڕیان شه :کا ده وه رگه پشمه ھزی ن الیه له پشتگیریان پویستی و شوراکان گرینگی له باس

و ئــازاد نیــوه گونــدەکانی ی زۆربــه لــه ن ده ده خۆیــان کان تییــه یه کۆمه کــاره بــه درــژه وا ر ھــه شــوراکان کــان، کراوه ئــازاد ناوچــه لــه«

شۆرا ھزیکردنی به و پشتگیری و خۆیانن جی له ر ھه ک خه کانی راوه بژرده ھه شورا کانیش، راوه داگیرکه گونده له ھندک له ت نانه ته کۆسـپکی شـوراکان چونکـه وه، رگه پشـمه ھزی ن هالی له تی تایبه به و حیزب ن الیه له کانه گرینگه پویسته له شک ب کان راوه بژرده ھه شـک ».سـتی ببه پـ پشـتیان توانی ده ئمه حیزبی که ژمار ئه دنه ک یه پگه ک وه م ھه و ئیسالمی کۆماری تی حاکمیه رگای ر سه له ن وره گه حیزبـی ، ھشـتباوه دمـوکرات حیزبی بۆ ی ته رفه ده و جال مه و ئه ئیسالمی کۆماری ملھوری و دیکتاتۆری و پاو داسه ڕی شه ر گه ئه نییه دا وه له

بـه کـرد ده وه شـوراکانه ن الیـه لـه وت روەبردنی بـه وسیسـتمی گرت ده خۆی ی ره باوه و ئه پشتی لماندبووی سه وه کرده به کی روه ھه دیموکرات ٧٠ مـژووی لـه نرخـه به وتکی سکه ده شوڕاکان ھبژاردنی و یاسا و ه گه رکخستنی و ک خه تی سه ده به ڕ باوه بگومان. واقع مری ئه

. دا کوردستان دموکراتی حیزبی ی ساه

٢٠١٥ی ئاگۆستی ٢٢: ڕکوتی/ ماپڕی کوردستان و کورد : سرچاوە/ ٦٦٢ ژماره ”کوردستان“ ی رۆژنامه: سرچاوە

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

39

گالوژ و مژووی نومان

قادر وریا

کوردسـتان ڕۆژھتـی لـه كـورد لی گـه رخی ھاوچـه و نـوێ مژووی له رووداوه خۆشترین و گرنگترین ی وه ره وەبیرھنه ھم الوژ، گه مانگی . خوناوی و تاڵ رووداوی چند یادی وه خاته ده ئران كی خه و مان كه له گه ھم دا،

دیمـوكراتی حیزبـی و) ١٩٤٢( »ك. ژ»كـورد ی وه ژیانه ی ه كۆمه كه یه مانگه و ئه الوژ، گه

دا، كـورد لی گـه مـژووی له كامكیان ر ھه رووداوه دوو م ئه). ١٩٤٥( دامزراوە تیدا كوردستانی كی خـه زموونی ئـه م كه یه چونكه بوو، گرنگ رووداوكی میان، كه یه. یه ھه خۆیان شونی و جگا

و باتگ خـه و سیاسـی ی ـه كۆمه و و ركخـرا پكھنـانی لـه یان كه نیشـتمانه ی شه به و له كوردستان و سیاســی حیزبكــی زرانی دامــه بــۆ بنچینــه و ســمایه ده بــه ببــ تــوانی و، دابــوو ر روه نیشــتمانپه

ژیـانی لـه كیرخان رچـه وه بیین بس ئوەندە ھر رووداویش دووھم گرنگیی بۆ. میانه رده سه خسـته كوردسـتانی رۆژھالتـی لـه كـورد لی گـه ی ئازادیخوازانه و تی وایه ته نه باتی خه و خوقاند دا كورد ی وه ته نه له وره گه شكی به سیاسیی

ژیـانی لـه مژوویـی و گرنـگ سیاسـیی ئـاوگۆڕی و رووداو ونی ھـه و رچاوه سـه بـه بـوو و، مـۆدن و وتنخوازانه پشـكه ، پساوه نه وكی ره ر سه .دا تك میلله

لـه راسـت دووكیـان ر ھـه كـه ن رووداوانه و ئه گرنگتر مووانیان ھه له كه ، خوناوییشه و تاڵ رووداوی ھندك ی وه ره بیرخه الوژ گه م به

ددیق، موسـه دوكتور نیشتمانیی تی حكوومه دژی له وی ھله په رژیمی ی١٣٣٢ الوژی گه ی٢٨ كودتای میان كه یه. دا روویان دا، مانگه م ئه ی٢٨ رمان فه یاندنی راگه م، دووھه. دا ئران ری رانسه سه له نیشتمانی ی وه بزووتنه ی كشه پاشه و شكان و، ددیق موسه ركارالچوونی سه له ھۆی بووه كه و ر ربـه ینی خومـه دا،١٣٥٨ الوژی گـه ی٢٨ لـه بـه! دا١٣٥٨ الوژی گـه ی٢٨ له وه یه ینی خومه ن الیه له كورد لی هگ دژی له جیھاد فتوای یا

یان،كان یـه تی وایه ته نه مافـه و ئـازادی داواكردنـی ر سـه لـه كوردسـتان كی خـه خـۆڕاگریی و شـلگیری كـه ئـران، ئیسـالمیی كۆماری ری بنیاتنه و ھـز موو ھـه بـه دا(*) » گانه سـه قـوای» بـه رمانی فـه و ركـرد ده كوردسـتان كی خـه دژی لـه جیھـادی رمانی فه« كردبوو، راسانی ھه و تووڕه

دا عات سـه ٢٤ ی مـاوه لـه ن، سـازبكه كوردسـتان نـو بـۆ وایی ھـه پردكـی كـوپتر ھلی و فۆكـه به و كوردستان ر سه رنه به ھرش وه توانایانه .»گرت وه سته ده به چکدارەکانی ھزە یی رمانده فه بۆخۆشی و بیگرن

بـه كـه( شـیرازی ییادی سـه مران، چـه فا مسـته ك وه تكاری جینایـه ی مـۆره نـدین چه خـۆی ی كـه دناوه به فتـوا كردنـی ج بـه ج بۆ ینی خومه كه تكار جینایه خایی خه و) ورم پاریزگی( رۆژئاوا ربایجانی ئازه له خۆی ری نونه ، نی سه حه) ركردبوو ده ناوبانگی كوردستان سسابی قه كوردستان له خۆی رمانی فه بردنی ڕوه به رپرسی به ك وه ركرد، ده دا رژیم بدادگاكانی له كوردی ی رۆه یان ده كردنی ئیعدام ستووری ده

)1. . . ( كرد كوردستان ی وانه ره زۆری ھزكی و كرد دیاری

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

40

وه كـه الیه له. بـوو نـاخۆش و تـاڵ دیموكرات حیزبی و كوردستان ڕۆژھالتی كی خه بۆ وه باره دوو له الوژ، گه ی٢٨ كودتای وتنی ركه سه

بـۆ ئـران كی خه و، بوون دا وته و ئه ر سه به ڕۆیی ره سه و دیكتاتۆری ی وه زابوونه دی شایه دیكه جاركی ئران كی خه موو ھه ك وه وانیش ئه و ئــران لــه كــورد لی گــه باتی خــه وه شــه دیكه كی الیــه له. وه وتنــه كه دوور كانیان یــه ئازادی و مــاف بــه یشــتن گه لــه نادیــار ر وســه ئه كی یــه وره ده

بــه وه كوردســتانه كۆمــاری رووخــانی دوای لــه ، ری رانســه سه نیشــتمانیی ی وه بزووتنــه كردنی شــه گه ڵ گــه لــه كــه دیمــوكرات حیزبــی تكۆشــانی .بوون كشه پاشه به ناچار گرتبوو، یان ره په ونه ب كی یه شوه

حیزبــی ن الیــه له تكۆشــان و بات خــه وامیی دهر بــه كوردســتان، لــه الوژ گــه ی٢٨ دوو ر ھــه دوای لــه راكش رنج ســه و ش ھاوبــه خــای م بــه

دوو و ئـه نوان له دیاره. بوو دا له گه و ئه كانی یه تی وایه ته نه مافه و ئازادی پناوی له و رڕۆیی سه و دیكتاتوری دژی به كورد لی گه و دیموكرات زۆر جیــاوازیی ،)١٣٥٨ و١٣٣٢ الوژی گــه ی28 دوای لــه دیمــوكرات حیزبــی و نكوردســتا ئــران، گشــتیی و سیاســی رجی لومــه ھه( دا رجــه لومه ھه .بوو ھه

لـه و كان ندیخانـه به نـو لـه دیمـوكرات، حیزبی رانی تكۆشه و كورد لی گه كانی باتگه خه رۆه ، وه ه١٣٣٢ الوژی گه ی٢٨ دوای له ر گه ئه

بـه یان باتـه خه م ئـه دا٤٧ و٤٦ كانی سـاه لـه و دابمركـ تی پاشـایه رژیمـی دژی بـه بات خـه كوانووی یانھشت هن دا وتی دووره و ری ده ربه ده دوو بـه نزیـك ی مـاوه بـۆ كوردسـتان ، وه ه١٣٥٨ الوژی گـه ی٢٨ دوای لـه ، پۆپـه چه یانـده گه خۆیـان فیداكاریی له پ و كدارانه چه ڕینی راپه كی یـه كانی ره ربه به و بات خـه لـه كـورد لی گـه. ئـاگر پارچـه ك یـه بـه بـوو دا ئیسـالمی كۆمـاری ئینسـانكوژانی و ران ھرشـكه پـی ژـر له ، یه ده

چـۆك به و اند كۆنه ری نگه سه به كرد خۆی نیشتمانی ھبوو، دا بڕیوەبردنی ل یکمی ڕۆی کوردستان دیموکراتی حیزبی كه ردا رامبه نابه خـۆی چکـداری شوەی ب چی ئگر دا ئستا ھلومرجی ل كه باتك خه. دا ئیسالمی كۆماری دیكتاتوریی و زۆرداری ر رامبه به له ھاتن دانه

،نالم نانوب گری چونککان ھکی داخوازەکانی و ئامانجالتی خڕۆژھ ،کـی و کوردستانراپردووی پـ روەری لقوربانیـدانی و سـ ،یر ھویست وا ھگای و خۆشلی پشتیوانیی جم کورد گی لشب وەتا. کوردستانر ئھ ر لالتی ژمی دەسننھو جی ئـژیمڕ نیشـاندانی بـۆ پـش، دـت بـۆ برتسـکی و بچـووک تنـانت دەرفتکـی و ھل ک ھر خـک ئو دیتوومـان، جـار چنـدین دا ئستا

.دەیقۆزنوە خباتکی و دیموکرات حیزبی ل خۆیان یپشتیوانی

شـڕی ڕاوەسـتانی دوای ب و ھتـاوی ی١٣٦٧ سـای ک بـوو کوشـتارە ئو گالوـژ، مـانگی ناخۆشـکانی بیـرەوەرەیی ل دیک یککی ســرماوەزی مــانگی کۆتاییکــانی تــا ک کوشــتارە ئو دەســپکی. خــرا وەڕێ سیاســییکان بنــدیی دژی عــراق و ئــران ڕژیمــی دوو نــوان

ــد، ــتوە خایان ڕــۆ دەگ ــانی ب ــژی کۆتاییک الوــان گ ــتارەوە ئم ھــۆی ب. ســاڵ ھم ــانی ڕۆل ل کس ھزاران کوش ک وت خباتکارەک .ئستندرا لی گیانیان دابوون، ئشکنج و ئازار ژر ل بندیخان ل بوو ساالنک

ب ک ئــران شــای. بشــارتوە ھمیشــ بــۆ روونــاکی گالوــژی تــریفی نیتوانیــوە ریکیپرەســت،تا دیکتــاتۆرانی وھوری تم بم دەربنــ، ئــران خکــی ئــازادیخوازیی و نیشــتمانی بــزووتنوەی چنــگ ل یکجــاری ب ڕــژیمکی برۆکــی ویســتی گالوــژ ی٢٨کودەتــای

جـار ئم و بـۆوە خـکوە ئو پنگخـواردووی تـوورەیی و ڕق بسـی تووشـی ب تووشـیان ڕیـژیمکی، و خـۆی دواتر ساڵ ٢٥ سرئنجام ی٢٨ ل کوردستان خکی دژی شڕ ڕاگیاندنی ب ک ئیسالمییش کۆماری ڕیژیمی دامزرنری خومینی. نکوت فریایان شتک ھیچ

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

41

ماسـتی ب دەکـا کوردسـتان و دەشـکن تـک ـکخ ئو خـۆراگریی ڕۆژـک چنـد ب لشکرکشیی ئو دوای وابوو پی دا، ١٣٥٨گالویژی ب ک وا ھر. گ بن بردە ئارەزووەی ئم سرئنجام و دی نھات ئارەزووەی ئم ھر و بوو تیپڕ تمنیشی کۆتایی سای ١٠ مییو،

.بنن ڕژیم ئم دژی ئرانی ئازادیخوازانی تکۆشانی و خبات ب کۆتایی نیانتوانی سیاسییکانیش بندیی کوشتاری

مبری ئژووە جم .دا جار دوا ل م و تاریکی دەبۆن دیکتاتۆری و ستق و رووناکی و بون ، ئازادی و حربکس.

خـۆڕاگریی ل ئوەنـدە نـاوبراو. بـوو دەریـایی و ھوایـی زەمینی، چکداری ھزی س ھر » گانه سه قوای« ل خومینی مبستی(*) ل سـڕ و کوردسـتان بگـات دا کـوێ ب دەریـایی ھیـزی نپرسـیبوو خۆی ل بوو دڵ ل داخ و تووڕە ڕژیمکی برامبر نکوردستا خکی

!!بکا؟ کورد گلی گڵ

عرووفی مه. م دا،»كوردستان له ڕ شه ساڵ بیست له ئاوڕك» وتاری ١٣٧٨ الوژی گه ٢٧٤ ژماره كوردستان،) 1(و دا”کوردستان“ ی مهرۆژنا ی ٦٦٢ ژماره لوه بۆته ب

٢٠١٥ی ئاگۆستی ٢٢: ڕکوتی / ماپڕی کوردستان و کورد : سرچاوە

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

42

!موكراتد موكراتیزاسیون كردنیو د موكراتد

خالید محممدزادە

ر سـه به ئیـدئۆلۆژی میتـۆدی پـی بـه كان حیزبـه شـكردنی ابهد می رده سـه» : ـ ده سیاسی زانستی ندی بیرمه) epstein(پستین ئه لیئۆن كان سیاسـییه حیزبه ندی پۆلنبه له حیزب جۆر دوو ر سه له قسه ئیستا له ب ده و چووه م ئـه نیـه گرنـگ واتـه. » نادیموكراتیكـه و دیموكراتیـك حزابی ئـه بـوونی ویش ئـه ین، بكه

حیزبانـه م ئـه كـه گرنگـه ی نده وه ئه سیاسین، ی فیكره و ۆلۆژیائایدئ كام به ر سه حیزبانه نـده چه خۆیـان نـو لـه و لگا كۆمـه ل گـه لـه وتیان لسـوكه ھه و سیاسـی فتاری ره و كاركرد له

.دیموكراسین ماكانی بنه ندی پابه م ئـه كـوی لـه ئیمـه كانی حیزبـه پرسـین ده و كـوردی حیزبـی دیموكراسـی ر سـه له كردن قسه بۆ ك مایه بنه و ر پوه به ین كه ده یه قسه م ئه ن؟ ندیه به پۆلین كـه حیزبـی كـاری لتوری كـه و سیاسی حزابی ئه بوونی ئایدئۆلۆژیك كوردستان، داگیركاریی دۆخی بچ بیر له شمان وه ئه ناب رچی گه ئه و داری رمایه سـه و ئیمپریالیسـتی دژی بات خـه بیـانووی بـه دیموكراسـی مكی چـه كردنـی تی دژایه ئاستی تا بووه ستالینی مای بنه ر سه له زیاتر

لـه م بـه حیـزب، دیموكراتیكی فۆرمی ر سه له كردن قسه و بونیادنان بۆ پكھیناوه متر كه ئمه الی ی جاله مه و ئه یی شیره عه ناسیونالیزمی سیاسـی كـاركردی و تیئـۆری لـه كـه بینـرن ده رانك ربه م ھه و دا ھه ریان سه »دیموكرات« نو به حزابی ئه م ھه میژوویی قوناغی لك كۆمه

ت رۆژھـه لـه رانیگ ھـه و مكـه چه م ئـه شـونی و پ ب ده ت تایبه به و بووه سیاسی كاری تی وییه وله ئه له بۆیان دیموكراسی مكی چه خۆیان، !؟ دموكراته ی كه ناوه ك وه حیزبه م ئه ئایا بپرسین و بگرین ھه دیموكرات حیزبی له

سـكی كه و كردبت دیموكراسی ر سه له ی قسه زۆرترین تر كانی حیزبه ڵ گه له رد راو به به ر گه ئه دیموكرات حیزبی ك وه حیزبك بگۆمان

،»بنرـت ال وه دیموكراسـی بۆ بات خه داگیركاری دژی بات خه بیانوی به ناب»: واب پی كه وه بیركردنه له ئاسته و ئه اتهبگ قاسملو ك وه ولی ھـه لـه نیـه رمت كـه ھـیچ ، ی وه ره ده بـه روو م ھـه و نوخـوی بـه روو م ھه ئازادی و دیموكراسی به ر رامبه به حیزبه م ئه تی رپرسیاره به وه ئه . نیشتمانی رزگاری بۆ حیزبه م ئه

سـاختاری ك وه م ھـه بوون ھادینـه نه بۆ ماوه زۆری حیزبی دیموكراسی ده پمان رته كه م له حیزبه م ئه چاالكی ساڵ ٧٠ زمونی ئه م به زۆر زیانی دا قوناغ زۆر له پارته م له دیموكراسیخواز رانی ریبه بوونی بغای ھاوكات ، سیاسی كاری لتوری كه ك وه م ھه و یی ركخراوه كاری

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

43

بـوونی بـه پویسـتیت میشـه ھه تـۆ دیموكراتیـك، لی سـاختارگه بوونی نـه لـه واتـه ، داوه كردن قبونـه كتر یـه و لكتـرازان ئاستی تا ی وره گه

.بن حیزبی یموكراسید ری پارزه تا بووه دیموكرات رانكی ربه

چـون ك وه ئـران ی چوارچـوه لـه كانمان مافـه پاراسـتنی بـۆ نیه دروشمک نیا ته و خوت ی وه ره ده بۆ نیا ته نیه سیاسی دروشمکی دیموكراسی زامنیـك نوخـۆ لـه دیموكراسـیه م ئـه م بـه كـرا، ده یر سـه خودموختاری پاراستنی بۆ زامنك ك وه ئران بۆ دیموكراسی دروشمی زۆر سانكی

.كان جیاوازییه پاراستنی بۆ بوو نه

و نــادا ك مانایــه ھــیچ ئینشــعاب دیموكراســی لی سیســتمگه لــه دواجــار لــه چــون یه قســه م لــه ئیــدن ته مــۆری كان ئینشــعابه بــوونی بیگۆمــان .ژیان وه پیكه و بوون وه پكه بۆ دیموكراتیك تركی چه ژر له كانه اوازیهجی ی وه كۆكردنه ی پناسه ترین تایی ره سه له دیموكراسی

و ئه تر چی تر كانی نه الیه ڵ گه له ساڵ ٧٠ پاش دیموكرات حیزبی جیاوازی و ملمالن ك ھه كه نیه یه ساده ملمالنر سـه لـه ریانه شـه ند

ھنـا، باسـه م بـه كۆتـایی كوردسـتان كۆمـاری زرانی دامـه بـه و ئسـتا پش ساڵ ٧٠ ھزه م ئه كوو به تر، وی له تره یی وه ته نه یان كامه ی وه ئه دژه ھـزی كوو بـه نـادیموكراتن ر ھـه ك نـه زۆریـان شـكی به كـه ترــ كانی نه الیه ڵ گـه له دیموكرات حیزبی ئستای جیاوازی و ملمالن كوو به

ئازادیــه و مــرۆڤ مــافی لــه رزگــرتن و ئــازادی و دیموكراســی وداكانی مــه ی وه رفراوانتركردنــه به ر ســه لــه بــ ده ـ بینرێ ده تــدا ندیموكراسیشــیا كـۆی م بـه. بـ ھـاوتی بـۆ رزگـرتن مای بنـه ر سـه لـه ئـازاد كی گایـه كۆمه بونیادنانی بۆ ودان ھه دا دواجار له و سیاسی و تی یه كۆمه .درت نه بۆ وی ھه و كرت نه ئۆرگانیزه وه حیزبه نوخۆی له ونه ھه م ئه ر گه ئه نابی ر مسۆگه مانه ئه

و معی جه سـته ده ئـازادیی و تی مایـه كه لـه گرتن نـه رـز و ئـازادی و دیموكراسـی بوونی نـه می رھـه به خـۆی كوردسـتان، دیمـوكراتی حیزبی

وه لـره واتـه كه. وه بنرتـه بونیـاد كـردن قوربـانی سیسـتمی ر سـه له مدیسان ھه ناتوای ، قوربانیه خۆی كه ھزك واته ، كانه سییه كه تاكه ی وه ئــه ئاســتی تــا و دیموكراتیــك حیزبكــی پنــاو لــه ین بكــه پارتــه م ئــه سیاســی كــاری لتوری كــه و ســاختار كــۆی ر ســه لــه قســه كــرێ ده

. وه بمننه پارزراوی به حیزبیش نوخۆی كانی جیاوازییه و وه ببینته دا تی خۆی گا كۆمه كانی جیاوازییه ئـازادی كرـت ده لـره م بـه بكرـت پرسـه م ئـه كانی نـه ھه ره و ر سـته به كـۆی ر سـه لـه قسـه گونج نـه وادا كـورتی یاداشـتكی له نگه ره ی وتـه ركه ده ك وه قـد نه و خنـه ره پانتـایی ی وه رفراوانكردنـه به و ت قالنیـه عه پاراسـتنی و وه بیركردنـه ئـازادی و نووسـین ئازادی و برین راده لـه دیموكراسـی كانی وته سـكه ده و راسـیدیموك پاراسـتنی تری چه بكرت حدك له داوا و بكرت ر سه له ی قسه ت نیه ده مه و دیموكراسی زای فه

. ب نوخۆی

و ق عـه ئـازادی لـه دیفـاع ری نگه سـه لـه و تر كانی حیزبـه لـه ك كۆپیـه بـه ب نـه و بكـات دروسـت جیـاوازی وه نـده ھه ره م لـه ب ده حدك ش وه ئـه د قـه به كوو به نیه رزگاریخواز حزایی ئه به پویستمان نیا ته قۆناغه و له ئمه. وه بمنته جیاواز رای و كان سییه كه تاكه ئازادییه

پـی كوردسـتان رۆژاوای و باشـوور زموونی ئـه دوو ر ھـه. وه بمنتـه كان ئازادییـه ری پـارزه كه جۆریك به ئازادیخوازه حزابی ئه به پویستمان كان، ئازادییه سنوورداركردنی و لگا كۆمه پشخستنی وتی ره ر سه له بن ك یه به نیشتمان رزگاری دوای هل رزگاریخواز حزابی ئه كرت ده وتین

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

44

نیشـتمانی رزگـاری بـۆ وڵ ھـه نـده چه حیزبیـك ، یـه ھه كوردسـتان له ی سیاسیه رقه له پ لتوره كه و به رنجدان سه به و ئاوادا كی زایه فه له .كورد ھاوتی بۆ ت حورمه و رز ی وه ڕانه گه و دیموكراسی و ئازادی پاراستنی بۆ ب تریك چه ئاست مان ھه به ب هد دات ده

بكات كانی نوخوییه ئازادییه نیه كیش بیانوویه ھیچ و كان نادیموكراته حیزبه ی ره به نو وه بیته ناتوان حدك تر چی ش وه ئه ڵ گه له وتی سـوكه ھه دری چـاوه گا كۆمـه گشـتی رای ئسـتا لـه كـه ب نه ون رچاو به له مان راستیه و ئه و حیزبی ی كورتماوه وتی سكه ده قوربانی به

ھــزه ئو زیــانی بـه انتــو ده نادیموكراتیــك لـدوانكی و چوون ھــه و نگاو ھــه ر ھـه و كــات ده حیــزب نـدامانی ئه ی رۆژانــه فتــاری ره و سیاسـی . وه بشكته

میـدیای ، حیزبـی و تی حكوومـه سانسـۆری بـوونی لـه و كـوردی گای كۆمـه تریبـونی به بكات تریبونی كۆی حدك كرت ده ش وه ئه ل گه له . ب ھاووتیان و كان جیاوازییه رووی به كراوه میدیای حدك

.خوازیت ده ھزه م له وه ئه ر ھه حیزبه م ئه دانی انیقورب و بات خه ساڵ ٧٠

و دا”کوردستان“ ی رۆژنامه ی ٦٦٢ ژماره لوه بۆته ب

٢٠١٥ی ئاگۆستی ٢٢: ڕکوتی / ماپڕی کوردستان و کورد : سرچاوە

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

45

حیزبی دیموکراتی کوردستان و مافی ئایین و ئایینزاکان میری ئازاد که

ژر لـه تک بابـه دا تاوی ھـه ی١٣٢٥ الوژ گـه ی٢٩ ممه شـه س ڕۆژی ی٧٩ ی ژمـاره لـه کوردسـتان دموکراتی حیزبی ئۆرگانی کوردستان، له

» نـاوه خۆی سای مین پنجه له پی ئمه دموکراسی و ئازادی ی مبارزه« ؛ نیشانی ناو دوای لـه جارئمـه م کـه یه بۆ: تی نووسیویه) حمیدی محمد سید( ر نووسه و وه بته ده بو

و گرپوچکـه زاران ھـه ڵ گـه له و دموکراسـی و ئـازادی ی ڕگـه لـه کانی ره ربه به چوارساڵ ڕی وپـه ئه لـه و ئاشکرا به وڕۆ ئه ، وی عنه مه و مادی و سیاسی و تی یه کۆمه وگرفتی گیر

سـنووری لـه مان رگه پشـمه زاران ھـه زرانـدوه دامه کدارمان چه ھزی دا کاتک له و ھزدا گۆڤـاری و ڕۆژنامـه سـت ربه سه و ئـازاد تکی حاـه به و داناوه وانی پاسه بۆ دا کوردستان

.وه ته کردۆه کورددا لی گه ڕووی به دواڕۆژ بۆ ھومدمان کی یه رکه ده … و وه ینه که ده بو دا دنیا به خۆمان) ملی - یی وه ته نه( ی ــه کۆمه« ی ڕکخــراوه بوونی درووســت ی ســاه پــنج کانی وته ســکه ده ی وه گانــه بــه کوردســتان کۆمــاری بــوونی دموکراتیــک تی ســه خه و تاوی ھــه ی١٣٢٤ الوژی گــه ی٢٥ لــه کوردسـتان دمــوکراتی حیزبــی زرانـدنی دامه تا ھــه دا تاوی ھــه ی١٣٢١ سـای لــه »ک-ژ کــورد ی وه ژیانـه

و شـادومانی ڕی وپه له ر نووسه و وه وشته دره ده دا باسکراو تی بابه ری نووسه ی دانه م له دا ساڵ مان ھه ندانی ڕبه ی 2 له کۆمار وونیب رپا به …کات ده کورد لی گه دواڕۆژی بۆ ئومد رگای ده ی وه کرانه باسی دا ھیواداری

لــه وایی رمانه فـه و سیاسـی زمونکی ئـه بـۆ »کـۆ« واتـای بـه چ و تــاک تـایوا بـه چ »کـورد« بـۆ کوردسـتان کۆمـاری بـه پیـاھگوتن

ژیــانی کانی وناره کــه ته شارســتانیه ی پگــه کاتــدا مان ھــه لــه و بــووه مــژوو کانی پکدادانــه و ڕ شــه و ئــاژاوه نــدی ناوه کــه جیھــان شــکی به ری وروبـه ده وتـانی ئسـتای بـه چاوـک ر گـه ئه وه بتـه ده دوور »خـۆ کردنـی م هر ئافـه»ی یبـه عه لـه و بـ ده مانـادار کـات بووه تی مرۆڤایه ژۆکراوی ئـاوه وشـی ڕه و خشـنین ده دا زایینـی ی١٩٤٦ لـه کۆمار می رده سه له و کوردستان تی ڕۆژھه موکریانی له کوردستان ی وکاته ئه کۆماری کان مرۆڤـه … و سـوریا و تورکیـه و عـراق و ئـران وتـانی له ئستاش. بینین ده کان رۆڤهم تی ڕافه شه و ت رامه که و ڕز و ئازادی و ژیانکی یـه خرایی بـه دا وتانـه م لـه تی مرۆڤایـه. نـین ئـارام و ئاسـووده کان ته سـه ده ی وه کـرده و زمان و ست ده ئازاری له جۆراوجۆر شوازی به و لووت و رھنان چاوده و ڕاندن په پ و ست ده و مرۆڤ سووتاندنی و ربین سه. گرێ ده ھه نگاو ھه وه پاشه و ره به کراو نه ڕوان چاوه و یر سه

ــین گــوێ ــه ده و ب ــردن ده و رکردن ده رب ــان و رک ــردن ت ــردن تک ھــه و ک ــداڵ و ژن و ک ــدن من ــانی و ڕفان ــردن بازرگ ــه ک ــه ب ــاده و کان مرۆڤ م کار بـه و مـرۆڤ دژه یاسـای نووسـینی و ـدان ھه سداره تی په و کردن زیندان و کردن پاکتاو و کوشتن ی سته ره که جۆر موو ھه و کان ره ھۆشبه

به کان خراپه کرداره موو ھه و دێ لوه کانیان مرۆڤه مافی کردنی پشتگیری بۆنی که ی ڕسانه یاساو و ئه خستنی گوێ پشت و ھنانیان شکه به و دایه ته وه ده چوار م ئه نوان له و شکراوه دابه کورد چونکه وه داخه به و کردوه وتانه م له ڕووی یگشت ریتکی نه ک وه وه داخه

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

46

م ئــه تی ھامــه نه لــه خــۆی وێ بیــه رکات ھــه و بســووت وه وتانــه م ئــه تی گبــه نه و تی ھامــه نه ئــاگری بــه بــ ده وتانــه م ئــه ی گــه کۆمه لــه و بـه! ن که ده رکوتی سه نگی رھه فه و ربازی سه و سیاسی ئامرازی زاران ھه به ربھن ده) وسطایی قرون( » وه ڕاستیانه ناوه رخه چه» گه مهکۆ

ت ڕوپه شـه ی پکـه و کهش له وتانه م ئه نن ده دا وه به دان م که النی چاکه! وه شته بوه ھه ناب و گۆڕن نه وتانه م ئه ی خشه نه ی پاساوه ک یــه و کپارچـه یه و سـت کده یه ر گـه ئه وتــک نـا ده ـدوراون ھه ک یـه له و نووســاون وه پکـه کـه ماره و ڕ شـه بــه و ھـاتوون پـک کان تیـه په مکوتیـان ده یـان وسـنن بچه دیکـه کی هی سـته ده و رپ سـه سـتنه ھه ک یه سته ده تاوێ نه تاوێ ک نه ب، ده زمان ک یه و دڵ ک یه ، ب نگ رھه فه … ن بکه

تی رایـه به ڕوه به و سیاسـی شـتحای لـه خـۆی وه کرده ده وه له بیری دا بوونی دروست کاتی له و دا ١٩٤٦ له کوردستان دموکراتی حیزبی

کوردسـتان ی گـه کۆمه سیاسی و ئابووری و نگی رھه فه وتویی کهدوا بکاری به سه یزانی ده ی وه ئه ر به له ، بکات ڕزگار ئران تی وه ده ی زانانه نه کانی ڕاسـتییه ڵ گـه له خـۆی یتوانی نـه کـات ھـیچ کان ئرانییـه تـه وه ده سروشـتی … ئرانـه کانی تـه وه ده ی سازانه نه و نگ ھاوسه نا ڕفتاری

یـان ده بـه ئـایینی تی دژایـه ، )داری رده بـه( تی کۆیالیـه می سیسـته ، نـاوخۆ تـای کوده و لھاوژی پـه وه کۆنه له ر ھه. بگونجن خۆی ری وروبه ده ھخامنشـــی می رده ســـه رلـــه ھه رمی فـــه ئـــایینی ک وه پاندن خۆســـه و کتر یـــه دژی لـــه ئایینزاکـــان و ئـــایین کردنـــی گـــژدا بـــه و نموونـــه

. جیھانه له شه به م ئه تدارانی سه ده گۆڕی نه تی سیاسه ساته چرکه م ئه تا ھه وه کانه یه)خمینی ھه(

ــه ــه پچه ب ــتان وه وان ــه که یه ک وه کوردس ــایی کی ی ــه فه و جوگرافی ــه نگی رھ ــه و ت شارســتانیه ی النک ــه و ر ھون ــان وه پک ــوده و ژی و یی ئاس ئایینی ک وه ی وانه ئه چ کان ئایینه ربۆیه ھه …دا ڕی هدف به و فرۆشی ڕ شه له نه بووه دا زی به نه و خۆڕاگری له کورد تی ئازایه. بووه وه وانه حه

ــی« وا) میترائیســم( وانــی مھره ــه ڕبه »موغــان پیران ــان تی رای ــرد ده ی ــایینی و ک ــه ئ ــه زدا م ــرد ده تی رۆکایه ســه شــت رده زه ک ــه و ک خــودی ل لــه وه کانیـه پۆپه و لــق موو ھـه بـه ئیســالم دواتـر و کــه ولهجو و ت سـیحیه مه ، نـدایی مه کانی ئایینــه ک وه چ بـوو ــدا ھه ریان سـه دا کوردسـتان … ژیان ده وه پکه دا کوردستان ری رتاسه سه کانی گوندوشاره له دا بارگرژی تی حاه مترین که له کانیان نگره الیه و وه وانه حه دا کوردستان

م بـه بینـی ده ک یـه دژبه دا ڕۆک نـاوه لـه ئـایینی جـۆر نـد چه ولر وھـه ورمـ و رکوک کـه و مووسـ و کرمانشـان لـه ئسـتا ر ھـه ونـه بۆ ی کـه که خه و کوردسـتان سروشـتی و وڕۆح نـاخ ، نیـه یر سـه شـتکی مـه ئه … وه تـه واونه حه و ژیـن ده دا گه کۆمه و له وه پکه کانیان نگره الیه

ی گـه کۆمه داوه ڕووی سـازان نه و ئـاۆزی رکات ھـه کو بـه ، بکـات دروسـت رسـووڕمان هس تـاکوو نیـه دیـارده مـه ئه ، وه گرته وشه ڕه م به خووی مـۆدن و کـۆن وروپای ئـه یـان ، مسـر و ئـران ، ڕۆمـا ک وه وتـان موو ھـه مـژووی درژایـی بـه کـات … کـردوه رسووڕمان سه تووشی کوردی ڕای ره سـه ین که ده وه خۆمانه بۆ شانازی بووه کان گه کۆمه ریتی نه و داب له ش به ئایینزاکان و ئایین به کردن تی سووکایه یان کردن پاکتاو

ی نیـوه ر سـه به ھیتـر تی سـه ده می رده سـه لـه بینـین ده کـات. خالقیانه ئه دژه کرداره و له خاونه داونمان و ست ده کان یه ته ھامه نه موو ھه لـه گیـان بـه و دڵ بـه کوردسـتان کانی کـه جووله کردنـه رین ئافه و وه گانه شیاوی کرن ده نابود و نیست که لهجوو میلیۆن ش شه ، دا وروپا ئه

ی 2 ڕۆژی لــه ھاباد مــه کانی کــه جووله ری نونــه داودزاده ونــه بــۆ. دان کوردیــه ته ســه ده م ئــه کردنــی شــه گه و کۆمــار رپابوونی بــه تی خزمــه کـوردانی دیـاره وه ناگرتـه ھاباد مـه شـاری نیا تـه ش مـه ئه و ین گـه ڕاده رمی فـه بـه کۆمار بۆ کوردستان کانی که جووله نگریی الیه دا ندان ڕبه

خستنی ترسی مه له خۆ ی ڕاده گاته ده ئمه ی کانه جووله کورده وبرا خوشک و ئه فیداکاری و وه گرته ده بۆکانیش و بانه و قز سه ی که جووله ی گوره به دا تاوی ھه ی١٣٢١ سای له که قزوبانه سه له ت تایبه به) تشکیالتی فعالیت( کوردستان کۆماری بۆ کردن نھنی کاری ک وه

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

47

ــاری« ــۆن بی ــه که»گ ــتی ده وه وتبوون ــه ده س ــایی شاھه تی و ــران نش ــای ده و ئ ــه زگ ــه ربازی س ــه م ئ ــه وت ــه ل ــه و ئ ــد ڕی پ ــ و تون و ژیتی

کانی شاره له و مھاباد له کان نیه رمه ئه یان که جووله کوردانی ھۆنیه ب … کرد ده شاره دوو م ئه کی خه ڵ گه له وتی سوکه ھه دا کاری خراپه دموکاتی حیزبی ن الیه له هک کوردستان کۆماری.ن که ده کوردستان کۆماری به ت خزمه وه یه دسۆزی به و یی لباوه به نده وه ئه ر وروبه ده

لـه کـه مـرۆڤ کانی یـه مایی بنـه یاسـا لـه بـوو بریتـی وه ڕره م ئه و ڕۆییشت ده دا حیزبه م ئه داڕژراوی وی ڕه آبه رپاکرابوو به وه کوردستانه و »مرۆڤ مافی ردونی گه ی جاڕنامه» به ن یکهب کرد ده بۆ کاریان جیھان وتانی مریکا، ئه له »سانفرانسیسکۆ»کۆنفانسی له سادا مان ھه . وه نه بکه بۆ ی جگه مایی وبنه خالقی ئه کی یه کۆه ک وه دا»کان کگرتوه یه وه ته نه« پاکراوی ر به تازه رکخراوی له

ر سـه له یـان وزانیاری یشـتوبوون گهتی و پسـپۆڕ و دار ئاگـه ککی خـه کوردسـتان دمـوکاتی حیزبـی ی رنامـه به و یاسـا نـی را داڕژه واته که

می سیســته لــه ی وه ئــه بــۆ رگرتــوه وه لــ کیان وکــه وه ته ناســیوه دمۆکراســییان ماکانی بنــه و بووه ھــه مه رده ســه و ئــه جیھــانی بــارودۆخی ،لـه١٣٢٥ الوژی گـه ی٢٠ مه کشـه یه واریر بـه ٧٥ ژمـاری کوردسـتان ی رۆژنامـه لـه ونـه بـۆ. بھنن کاری به کوردستاندا کۆماری وایی رمانه فه

دری چـاوه و کوردسـتان ویسـتی خۆشه و ند شـکۆمه وای پشـه تی زره حـه ی داـده ژـر لـه: ھـاتوه دا »ری ئاگـادا« نـاوی ژـر لـه دا 4 ی ڕه الپـه کـوڕوکچ منـدانی بـ ده و بـووه دروسـت ھاباد مه له »عبری« ھا روه ھه و کوردی ی وانه ی وه گوتنه بۆ ک یه قوتابخانه دا نگ رھه فه تی زاره وه دسـتگیر وه پۆلیسـه ی بنکـه ن الیـه لـه کـردن نـاونووس بـۆ ھن نـه خـۆی منـدای س کـه ر ھـه و بـن نوسین و خوندن فری دا قوتابخانه م له . زاده داود سلیمان: عبری ی قوتابخانه رپرسی به ـ. خوندن ر به خرنه ده کان منداه و کرن ده

قـایم »فی قه سه»رز به دا، ١٣٢٥ الوژی گه ی٦ مه کشه یه رواری به کوردستان ی رۆژنامه ی٤ ی ڕه الپه له و دا دیکه کی یه ئاگاداری له یان

ســای واله(ی نیانــه رمه وئــه ئه داوه بیــاری کوردســتان کۆمــاری:ن یــه گه ڕاده ری وروبــه ده و شــاره م ئــه کی خــه به مھابــاد، ی)رمانــدار فه( قام مــه خۆیان بۆزدی وه ڕنه گه ده) کراون کوردستان تی رۆژھه ری ده ربه ده وه کانه عوسمانیه ن الیه له کوردستان باکوری قانی نی رمه ئه وله دا١٩١٥ ڕاگیــران تووشــی رۆیشــتنیاندا کــاتی لــه بــا ین بگــه جــی بــه یــه ھه ی رزوقۆــه وقه لــه ومامه حیســاب ورده وانــدا ئه ڵ گــه له س رکــه ھه حیزبــی ماکانی بنــه و رنامــه به کــه بــوو کوردســتان کۆمــاری ســتانی ده کاربه ی رپرســیارانه به وتی ســوکه ھه لــه نمونــه نــد چه مانــه ئه…بن نــه

بـه نـد رچه ھه ، زینانـه رۆژه و لـه سـاڵ ٧٠ دوای ئسـتا.کـردنن رین ئافـه و رـز شـیاوی ڕاسـتی به و بـرد ده رـوه بـه کورسـتانیان دموکاتی و ئــه موو ھــه ی وه خوندنــه یان وه گانــه بــه مه رده وســه ئه نۆســتالۆژیای م بــه بــوونی،ڕووخنرا رپا بــه لــه مانــگ یــازده دوای کۆمــار وه داخــه کـات ده ڕامانیـدا و یاڵ خـه لـه وه ئـه ودای سه و نیناھ مرۆڤ له واز وه گنه ده کوردستان کۆماری می رده سه ژیانی کانی ڕاستیه که ی تانه بابه !!؟ وه بنه ده دروست رؤژانه و ئه وه دیسانه ئاخۆ

ھا روه وھـه دموکاسـی و ئـازادی بـه بـوون بوامنـد و خۆبـوون بـه متمانـه ویش ئـه: رج مـه ک یـه بـه م بـه! یـه»رێ ئـه« م وه بگومان دمـوکاتی حیزبـی بـژی. کوردسـتان دمـوکراتی حیزبـی رسـاکانی و یاسا و ماکان بنه به ندی پبه ی رگه له کوردستان کۆماری خۆشویستنی ! کوردستان دموکراتی حیزبی ی ساه ٧٠ ی وه یادکردنه پیرۆزب! کوردستان

و دا”کوردستان“ ی رۆژنامه ی ٦٦٢ ژماره لوه بۆته ب

٢٠١٥ی ئاگۆستی ٢٢: ڕکوتی / ماپڕی کوردستان و کورد : سرچاوە

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

48

ساڵ، رنسانسی دووەم پویست ٧٠دوای

مادح ئحمدی تمنتــرین ب وەک دیمــوکرات حیزبــی ئگرچــی. دەبــ تــپڕ دیموکراتــدا حیزبــی تمنــی بســر دەیی 7 ئمســاڵ گوــژی ی25 کـراوی اررزگـ خـاکی بستک ھشتا واقیع ئرزی لسر بم ناسراوە، کوردی حیزبی

داھـاتوودا ل دیـک حیزبکـانی وەک ئویش ک ئوەی چاوەڕوانی و نیی بدەستوەــپڕ دوای و بکــاتوە تــاقی حــوکمانیی وراز دەیــان کردنــی تو و ھوتن نشــرکســ

.بن بدەست

ل ھر ک خبـاتییوە ھشـتمی دەیی دەنـت پ کاتدا ل دیموکرات حیزبی تپڕینـی دوای »کوردسـتان نیشـتمانیی یكتیـی« كوردسـتان ریباشوو ل خۆی نزیك تمنـی ل دامزراوە دیموکرات حیزبی دوای ساك ك یش»کوردستان دیموکراتی پارتی« و دەست گیشت دامزرانیدا بسر ساڵ ١٦ سـای ل وت ئو ئـازادی سـوپای سـاڵ ١٣ یدوا كۆسۆڤۆ ل دەبینین بۆین دوورتریش ئگر. دەست گیشت شوە بھمان سایدا ٤٥

و سـركوتن شۆڕشگان ناوخۆ شڕی ساڵ ٥٠ دوای سودان باشووری ل ھروەھا راگیاند، سربیا ل خۆیان سربخۆیی و سركوتن ٢٠٠٨ .راگیاند خۆیان سربخۆیی ٢٠١١ سای ٧ وەی دەیمــان بــات قۆنــاغی لشــتنی و خچت تــامی نکــیح بــۆ دەســکــی سیاســی یزبنمم تک و نیــی ی رەنــگوا نمــوون ل

درـژە مژووە ئم پاش ئگرچی دیموکرات حیزبی. نماوە ئاسواری و پھاتووە کۆتایی ئوا ھشب ئگر یان ب، دەگمن زۆر مژوودا حیزبـی چارەنووسـی تووشـی دیمـوکراتی بـیحیز قۆنـاغش، ئم کشـانی درـژە کاتـدا ھمـان ل بم دەسـت، نگیشتووەت لخبات

کـۆمگی ل دیمـوکرات حیزبـی کـۆمیتیی ریشـی بوونی پتو بۆ دەگڕتوە یکم پلی ب ئمش ھۆکاری بگومان. نکرد »تودە« .خبات ل حیزب ئم بوونی بردەوام ھروەھا و کوردستان رۆژھتی

وەی ئامـــاژە بب م تـــا کئ ال قۆنـــاغوە نـــیبم٨٠ ک دەی لکـــورد پرســـی چارەنووســـی ســـ تـــی لـــدراوی کوردســـتان رۆژھگر

ئاکامـدا ل و بمن بیوێ ئگر دیموکرات حیزبی و فرەن دیموکراتوە حیزبی نیسبت ب چاوەڕوانییکان دیموکرات، حیزبی چارەنووسیت بگاتت، براوە و دەسب و ناتوانوەی بش سـتاش تا کـژەیدر ئ ردەوام دەدا، پـب بـ .مـوو بـۆ چـونکک ھوە روون الیبـۆەت حیـزب ئم ک ئـاراوە ھـاتووەت زەروورەت ئو لمـژە و نیی ومدەر قۆناغ ئم بۆ رکخراوەیی پکھاتی و کردن کار متۆدیی گوتار،

مــژووی پرشــنگدارەکانی الپڕە ھــدانوەی الی ل ادیموکراتــد حیزبــی تمنــی ســای ٧٠ ل. ھی بنڕەتــی گۆڕانکــاریی ب پویســتی کشاوە؟ درژەی ئوەندە و یکالکرەوە ئنجامکی نگیشتووەت ساڵ ٧٠ دوای حیزب ئم خباتی بۆ ک بپرسین ھق دیموکرات حیزبی

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

49

کــردن بــاس الی ل ــک لدا ھۆکــاری کۆمدیــک قبــات ســاڵ ٧٠ دوای دیمــوکرات حیزبــی بــۆ بپرســین ھیتوانیــوە خکــورد پرســی ن ل

بگا؟ خۆی مافکانی ب رۆژھت ل حیزبدا ئم پرۆگرامکانی سایی ل کورد و بکاتوە یکالیی نیشتمان رۆژھتی ئگر. بــن تــوژینوە چنــدین بــابتی رەنــگ ک ھی ورد خسارناســیی و شــیکاریی ب پویســتی پرســیاران ئم وەمــدانوەی ئـرانیش ل بـۆی داخـراوە، و دڕنـدە زۆر ئیسـالمی کۆمـاری دەسـتی ک بـوترێ زۆرجـار رەنـگ بکیـن، پرسـک ل چـاو گشـتی ەیبشو

پنـا رەنـگ ھروەھـا. بگات مافکانی کمی النی ب کورد و پشوە بچت کورد پرسی ئوەی بۆ ناب دروست تورکیا ھاوشوەی فزایکیینر ببوە بئ موە ین ککان و دەرەکیی فاکتۆرە بییکـورد پرسـی و دیمـوکرات حیزبـی بـۆ ناوچ ت لرۆژھ تیـدەر و بـار لیارم

دەبــ بــابتدا ئم شــکاریی ل و ھی کاریگرییــان فــاکتۆران ئم بگومــان. خــۆی مافکــانی ب بگــا پــارچی لو کــورد تــا نبــوون، .بگیردرن لبرچاو

و خــۆی قورســایی ئنجــامی ل و یکــالکرەوە فــاکتۆری ببــت نیتوانیــوە خــۆی دیمــوکرات حیزبــی بــۆ ک ئوەی نگ،گــر لـرەدا ئوەی

بکـات؟ دروسـت خـۆی بـۆ نـودەوتی و نـاوچیی پشتیوانی و بخات پش رۆژھت ل کورد پرسی ئران، بۆ ناوچکدا ل سازیی قیران کـاریگریی ھـاتووە ھتا شرەفکندی دوکتۆر و قاسملوو دوکتۆر تیرۆری دوای دیموکرات حیزبی یندەبین بکین ل چاو ئگر پناوەدا لم

ھۆی بوون ناوخۆیی قیرانی کۆمک رابردوودا دەیی دوو ماوەی ل. پراوزەوە چووەت و بووەتوە کمتر و کمتر ھاوکشکان لسر بـۆ بگڕـنوە ئگر. نمنـ دەوری کوردسـتاندا ئاسـتی ل سـرەکی یـاریکرکی وەک و ئسـتا دۆخی ئو بگات دیموکرات حیزبی ئوەی دیموکرات حیزبی ک کاتی ئو تا گۆشی س ئم دەبین بگرین، لبرچاو پارچدا چوار ھر ھزەکانی ئاستی ل سکوچکیک و دواوە

حیزبــــی: شـــوەی بم) رابـــردوو ســـدەی نوەدەکــــانی ســـتیناوەڕا تـــا وات( کوردســـتان رۆژھتــــی نـــاوخۆی ل پشـــمرگی ھـــزی و ھزەکـــان ملمالنـــی ئســـتا ســـردەم ئو بپـــچوانی). باشـــوور(یکتـــی و پـــارتی ،)رۆژاوا و بـــاکور(پکک) رۆژھت(دیمـــوکرات

برەکی و دەکـا سـرۆکایتی »پکک« برەیکیـان ک بـووە دابش برەدا دوو بسـر چوارپارچدا ھر ئاستی ل جمسربندییکان .برەیدا دوو ئم بسر بوون دابش بشوەیک کام ھر دیکش سیاسییکانی الین و ھزە و ی»پارتی« دیکش

ــیی بو پ ــی ک ــوکرات حیزب ــرین دیم ــی بتمنت ــوردیی حیزب ــاوەنی و ک ــک خ ــاناریی کۆم ــزە و ش ــاییکی و رەم ــی قورس و مژووی جـاران گۆشـکی سـ ک بـوا ئاراستی ئو برەوە دەب گورەی، کوردستانی پارچی دووەمین خباتکی میدانی و ھی کۆمیتی

.قورسایی خاوەن و بھز کارتکی ب ببتوە و بکاتوە دروست

کوردسـتان کۆمـاری تکچـوونی یدوا. پراوـزەوە دەکوـت دەی دوو ل زیـاتر کۆمار پاش وات رابردوودا، سدەی ل دیموکرات حیزبی ژــر ل زیــاتر دا٥٠ دەیی ل. نــاب ئوتــۆی چــاالکییکی ســاڵ چنــد مــاوەی بــۆ و تکــدەچ دیمــوکراتیش حیزبــی رکخراوەیــی شــیرازەی

سـانی یشۆڕشـگان بزووتنوەی دیارە. باشوور ل کورد بزووتنوەی پاشکۆی دەبت دا٦٠ دەیی ل و دەب دا»تودە« حیزبی کاریگریی پکھــاتی رووی ل دیمــوکرات حیزبــی کــات ئو. ســردەمدا لو دیمــوکرات حیزبــی مــژووی گرنگیــی و زــین خــاکی) ٦٨ـــ٦٧( ٤٧ـــ٤٦

ب نمــاوە، خۆیــدا خبــاتی راســتقینی میــدانی ل ئوتــۆی کــاریگرییکی و بــووە قــووڵ قیرانکــی تووشــی سیاســییوە و رکخراوەیــی دەکات حیزب قاسملوو دوکتور قۆناغدا لو. دەب دروست دیموکراتدا حیزبی ژیانی ل گروە ئاوگۆڕکی قاسملوو ردوکتۆ گڕانوەی

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

50

ئم. دادەڕـژێ بـۆ سـردەمی ئو وەمـدەری سیاسـیی قوارەیکـی و دەکـا رزگـاری باشـوور بـزووتنوەی پاشـکۆی ل و سـربخۆ حیزبکینسانســ قۆنـاغی وەک دەکــرێ قۆنـاغم یرکی ـژووی لیـن نیشــان دەسـت دیموکراتــدا حیزبــی مبک دواتــر ک ـتوەی ھــۆی دەبحیــزب ئ یـاریکرکی و دیـار کـارتکی دیمـوکرات حیزبـی رابـردوو سـدەی نوەدەکـانی تـا بدواوە قۆناغ لم. ب گشدا و ھکشان ل بردەوامرەکییس ـزە ناو لکان ھت دا، کوردسـتانیینـانت کـداق لری ۆناغم یـاریککری و یمـی کـاراکتکی مکان گر کوردسـتانییسـل

و ربرایتـی و کسـایتیی. قاسـملووی دوکتـۆر وەک ستراتیژیسـتی ربرکـی قۆنـاغش ئو ئنـدازیاری. بـووە پـارچ چـوار ھر ئاستی ئو گرنگـی الینکـی و ب گورە ھزکی خاوەن دیموکرات حیزبی ئوەی بۆ بوون بنڕەتیی ھۆکاری قاسملوو دوکتۆر پالنکانی و سیاست

یکوچکســـ ـــ ـــی ھکشـــانی رەوتـــی ئگر. کـــرد باســـمان لســـرەوە ک ب ـــرۆری دوای دیمـــوکرات حیزب ـــۆر و قاســـملوو دوکتـــور تی دوکت وات. دەبـوو دیـک بشـوەیکی ئسـتا رۆژھت ل کـورد پرسـی چارنووسی بگومان بوای، بردەوام و داربای پ درژەی شرەفکندی،

وتـانی مـزی لسـر دیـار دۆسـییکی دەبـووە رۆژھت ل کـوردیش دۆزی و ئکتیـڤ فـاکتۆرکی دەبـووە دیمـوکرات حیزبـی حاتدا لوکزەکــان و نــاوچناوەنــدە و زلھ تییــودەورەکــان نروەھــا. کاریگیــدەتوانی ئیســالمیش کۆمــاری ھم نئ پرســ را بخــاتــزەوەپو و .بکات سرکوتی

ری دوو دانــی دەســت لــبی رندی، دوکتــۆر و قاســملوو دوکتــۆر وەک کــارامرەفکشــ خــوارەوە ھــاتن نــدیل لدان و قرھو ســ

ببـت ئکتـیڤوە فـاکتۆرکی ل دیمـوکرات حیزبـی کـرد وای ،…و حیـزب ریزەکـانی لکترازانـی و نـاوخۆیی ملمالنـی کۆمک پرەگرتنی .پراوزەوە بخرت و) یدەک یان( الوەکی یاریکرکی ببت سرەکییوە یاریکرکی ل و پاسیڤ کیکارت

رابـردووی ل رەخـن جـورئتوە ب پویست یکمدا قۆناغی ل ئوا بچین، گش داھاتوویکی برەو بمانوێ ئگر ساڵ، ٧٠ دوای رۆژھتـی ل کورد پرسی نمانتوانیوە ئم ساڵ ٧٠ دوای. بکین دیموکرات حیزبی ایئست دۆخی بۆ نوێ خوندنوەیکی و بگرین خۆمان

بم ببـات، ناو ل کورد بزووتنوەی و دیموکرات حیزبی نیتوانیوە ئگرچی دوژمن برانبریشدا ل و چاالک کارتکی بکین کوردستانوەدا دان دەبین ببن تی کتوانیـوی مئـ ـ بخـاتراوو کـورد پرسـی و زەوەپی لرکوت کوردسـتان پـارچگـا و بکـات سـدا رن ـتبب

ھـزە تنـانت و دەسـت ھشـتا ئرانـدا، چوارچـوەی ل کـورد مافکـانی کردنـی دەسـتبر بـۆ ھوـدان ساڵ ٧٠ دوای. چاالک پرسکی ئرانـدا خـاکی یکپـارچیی پاراسـتنی بیانووی ژر ل و دەکن کورد پرسی سیری ئمنییوە روانگیکی ل ئۆپۆزسیۆن سرانسرییکانی

پۆزیشـنی و دروشـمکان بـۆ نـوێ خونـدنوەیکی ک بوەی پویسـتمان رووەوە لم. دەوەسـتنوە دیـک نتوەکانی و کورد مافکانی دژی .بکین نسرییکانسرا ھزە و تاران لگڵ مام دیک شوەیکی ب بوەی پویستمان. بکین ئران ل کورد

ــارە ل یکــک ــورد دۆزی ھنکشــانی ســرەکییکانی ھۆک ــاوەی ل کوردســتان رۆژھتــی ل) ئکتیــڤ دۆزکــی وەک( ک دەیی دوو م پارچی لو کورد پرسی پشخستنی بۆ کار ھزەوە ھاوکشی روانگی ل نھاتووە دیموکرات حیزبی ک ئوەی بۆ دەگڕتوە رابردوودا،

گۆڕانکـاریی ئنجـامی ل ک بـووە ئوە چـاوەڕوانی و ئارایی بارودۆخی دەستی داوەت خۆی دیموکرات حیزبی ماوەدا لو بپچوانوە ،بکال شیی ھاوککاندا و ناوچالواز ئیسالمی کۆماری جیھانیی ،یان ب وخکی و بتبۆ دەرف ەخسـوەی بـۆ بوە ئـتت بچم. رۆژھئ

تم سیاسھ وە رووی لریی دەرەکییتیڤی کاریگگبووە نر ھسکورد دۆزی ل ت لم و رۆژھھ وە رووی لکی ناوخۆییزایف .بوو الوازتر پ حیزبی ھات ھتا و بب نوخۆیی ملمالنی و کش سرقای مرۆییکانی توانا و وزە ک خولقاند

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

51

و بوونوە درژ ھۆکارەکانی دەڕوانت خۆیوە روانگی ل کس ھر بگومان بدەینوە، حیزب مژووی رووداوەكانی ل ئاوڕ ئگر

ھی بـــۆ بگڕنـــنوە ســـرەکی ھۆکـــاری کس ھنـــدێ رەنـــگ بـــارەوە لم. ســـاڵ ٧٠ دوای دیمـــوکرات حیزبـــی خبـــاتی ســـرنكوتنی توەران ئم کـرا بـاس پشـتریش وەک. دڕندەی زۆر نكماندوژم و نڕەخساندووین بۆ دەرەتانی ھلومرج نا یان حیزب، کاربدەستانی

دەتــوان ئایــا تمنوە بو حیزبــك ك بپرســین ئوەش دەبــ کشــان، ئم ســرەڕای بم بــن، تــوژینوە چنــدین بــابتی دەتــوانن و دیمـوکرات حیزبـی کۆمیتی ــ مژوویی پگی بلبرچاوگرتنی ھیوایی؟ ب مایی و نیی وەمدەر نا یان داھاتوو؟ بۆ ب ھیوایک

ل کـورد داھـاتووی بـۆ گورەی ھیـوایکی دیمـوکرات حیزبـی بگومـان کوردسـتان، رۆژھتـی ل کـورد پرسـی لسر حیزب ئم کاریگریی چارەنووسـی تووشـی ک ەیلو دوورە زۆر و ئومـدە جگی ھشتا بم خایاندووە، زۆری خباتکی ئوەی سڕای و کوردستان رۆژھتی

.ب »تودە« حیزبی

ک بوات ئاراستی ئو برەو و ھستوە دیموکرات حیزبی ئوەی بۆ بووە دروست دەرفتک ئستا نشینی، پراوز دەی دوو دوای کــک دەرفت لم ێبمــانو ئگر. ســرەکی یــاریکرکی ب ببــتوە و بگــۆڕێ کوردســتان پــارچی چــوار ھر ئاســتی ل ھــز بانســی سـرەکی، یـاریکرکی ب ببینوە) یدەک یان( الوەکی یاریکرکی ل و ئکتیڤ فاکتۆرکی ب ببینوە پاسیڤوە کارتکی ل و وەربگرین

ل سـر و ئمـۆ سـردەمی حیزبـی ب بـیکین و بکیـن حیزبدا ل بنڕەتی گۆڕانکارییکی دەب وات. دیکی رنسانسکی ب پویستمان بســر دەی دوو ل زیــاتر تپڕینــی دوای ئگر. دیمــوکرات حیزبــی ئنــدامانی و الینگــران و خــک بــۆ بگڕنیــنوە ھیــوا و ورە نــوێ

دوای ئسـتاش بـوو، پویسـت دیموکراتـدا حیزبـی ل یکم رنسانسـی رابـردوودا سـدەی کـانی٧٠ سـرەتای ل دیمـوکرات، حیزبـی تمنی .پویست دووەم رنسانسی نشینی، پراوز دەی دوو تپڕینی دوای و تمن ەید حوت تپڕی

ئوەی بۆ گونجاوە بستنکی دیموکرات، حیزبی دەوری ل ک مرۆییی سرمای ئو و دیموکرات حیزبی کۆمیتی ـ مژوویی پگی و گـرنگ نـواندا لم ئوەی بم جـاران، کـاریگرەکی و سرەکی ھزە ب بکرتوە دیموکرات حیزبی و بکرێ لسر دووەمی رنسانسی

. دیمـوکرات حیزبـی ریزەکانی یکگرتنوەی بکین، نیشانی دەست دیموکراتدا حیزبی ل دووەم رنسانسی قۆناغی مرجی پش وەک دەکرێک ھیچ واتنالی نیا بت نسانسـی نـاتواندووەم ر ـک خۆیـدا لپ نـوە و بـتبب ـزی برەکی، ھکـوو سـوە بکگـرتنی دەتـوان

.بکرتوە دیک گۆڕانکارییکانی بۆ دەروازە رگایوە لو و ب دووەم رنسانسی قۆناغی سرەتای

و دا”کوردستان“ ی رۆژنامه ی ٦٦٢ ژماره لوه بۆته ب

٢٠١٥ی ئاگۆستی ٢٢: ڕکوتی / ماپڕی کوردستان و کورد : سرچاوە

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

52

» ئمه چۆن بووین به ئمه

خالید محممدزادە ی دیكـه كانی پارچه بۆ بات خه من» بل یه وه ئه ستی به مه كوردستانی یا یی وه ته نه ده خوی به سك كه یا حیزبك كات ت رۆژھه له

ك یــه و ئــه بــۆ كوردســتان» بــ وی یــه ده دا رســته ك یــه لــه و »م كــه ده كوردســتانیش !» نیه كی جیاوازییه ھیچ و كوردستانه

و جـوان بلـی تا ھـه دا تیـۆری له كردنه پناسه خۆ م ئه یا خۆرانانه م ئه رچی گه ئه

یـا وه ته شـكاوه یا ، وه شكته ده وانه پچه به راست دا پراكتیك له م به ، سنده په عام . بووه وانه پچه به راست انهبینیوم ئمه ی وه ئه م النیكه :ین بكه تی رۆژھه یی وه ته نه دروشمی ر سه له قسه ئاست) ٣( ر سه له ب ده سازه م ئه ر سه له كردن قسه بۆ ، نیـه گوتـاره م ئـه مای هبنـ ت رۆژھـه و ت رۆژھـه لـه روو و ت رۆژھـه بـۆ نیه گوتاریك ، گوتاره م ئه ت رۆژھه ئاستی ر سه له: م كه یه. كوردسـتانه التی رۆژھـه بـۆ چـاالكی متر كـه و كوردسـتانه ی دیكه كانی شه به بۆ چاالكییان زۆرترین تی رۆژھه یی وه ته نه نی الیه و س كه واته گوتــاری وایكــردوه ش مــه ئه ، تــه رۆژھه لــه پشــت و كوردســتان ی دیكــه كانی پارچــه لــه رووی ، یی وه تــه نه دــ خــوی بــه كــات خلوقــه مه م ئــه ر ھـه ك نـه كردن قسـه له ناسه ھه م ئه ت، رۆژھه له ب غایب گوتاری ئستا تا وه كورستانه كۆماری له ی كه كوردستانیه فۆرمه له یی وه ته نه كـارگوزاری ك وه دواجـار لـه چاالكوانـانی و مارـت داده یی وه تـه نه كـاركردی لـه ش دیكـه كانی شـه به بۆ نیه یی وه ته نه كاركردی ت رۆژھه بۆ

.ن كه ده ر به له حیزبی رگی به و وه مننه ده حیزب ئیعالمی ی كینه مه و حیزب

م ئـه ی لوتكـه لـه و کوردسـتان كۆماری رووخانی واید بۆ وه ڕته گه ده دیكه كانی شه به بۆ ی كه حیزبیه فۆرمه له یی وه ته نه گوتاری :م دووھه ھـاتنی ھانـاوه بـه ، گوتـاره م ئـه دانی رھه سـه لـه سـاڵ ٥٠ دوای م بـه. گرـت ده جـ توفیـق د حمـه ئه ك وه سـكی كه حیزبیـه و سیاسـی ھیه

یتوانیوه نــه و رن تپــه یی وه تــه نه باتی خــه بــۆ توفیــق د حمــه ئه تی قییــه عه مان ھــه یتوانیوه نــه تی رۆژھــه كوردســتانی گوتــاری بــاكووریش، . حیزبی تی خزمه و یی وه ته نه تی خزمه نوان له بكات جیاوازی

بـه بـ ده و كرـت ده حیزبـی گوتـاری بـه ل تكـه كوردسـتان، ی دیكـه كانی شـه به لـه زوو ر ھـه ی كه تیه رۆژھه فۆرمه له یی وه ته نه گوتاری

بـۆ حیزبـه دوو و ئـه روانینـی مان ھه جاریش زۆر و كه كه په یا پارتیه یا واوی ته به گوتاره م ئه دا ئستاش له ، حیزبی تی سیاسه له شك به و كـه كه په و پـارتی بـه دانن پیاھه ریكی خه كه نبوو یی وه ته نه ناوی به بینی ده ك خه ك كۆمه رۆژانه تۆ. وه ھننه ده م رھه به ت رۆژھه

.ن كه ده ت كاله وه به ڕی شه و كتر یه ر سه به شاخن ده ھه حیزبه دوو م ئه پناو له ر ھه خلوقه مه م ئه زۆرجاریش

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

53

و سـوژه خولقـانی لـه نـاتوانن كـه ین كـه نه لـك ھزگـه یـا ھزـك غـایبونی ر سـه لـه قسـه ناكرت وه شه وانه ئه موو ھه به: م سھه یئاست ئاســتی ر ســه لــه نیا تــه ت رۆژھــه ی ئیھمالكردنــه م ئــه. خــۆی ڵ گــه لــه وه بكاتــه ئاشــت تی رۆژھــه مرۆڤــی كــه رمــه ھه م لــه وره گــه رووداوی

نــه ن ســوژه وان ئــه بــۆ بــاكوور و باشــوور و ن وه بیركردنــه لــه جــوره م هئــ گری ھــه سیاســی ھزكــی لــه زیــاد مرۆكــه ئه و وه تــه ماوه نه ســی كه تاكه .ت رۆژھه

. بـن ت رۆژھـه ی١٩٧٩ سـالی دوای كـانی رووداوه ری خوقنـه و وه بنننه بونیاد كوردستان كۆماری كه ژین ده ھزانى و ئه غیابی له ئمه دروسـت وره گـه رووداوی و وره گـه شـۆكی كـه ھزیكـه غـايبوونى یرانی قـه. شوناسـه و شون یرانی قه ت رۆژھه مرۆڤی یرانی قه ش وه ئه ڵ گه له

. راكشی خۆی ی كه رمه ھه الی بۆ ھاوتیانی رنجی سه و بكات كــاركرد بــه م بـه تین رۆژھــه حیزبـی امینــد ئه نــدام، ئه بـه كــه تیشـه رۆژھه كانی حیزبــه نــدامانی ئه لـه زۆرــك گرفتـی ، گرفتــه م ئـه .كوردستانن كانی شه به ی دیكه كانی سیاسیه ھزه وتووی شونكه ی وه خایكردنـه گوتـاری و حیـزب مای بنـه ر سـه لـه شـون گوتـاری ، یی وه تـه نه گوتـاری كـه كوردسـتان ی دیكـه كانی پارچـه ی وانـه پچه به ر سـه له یی وه ته نه گوتاری و شون جھشتنی گوتاری ت، رۆژھه یی وه ته نه گوتاری خۆیان، له سیاسی و مرۆیی كی یه وزه موو ھه له ته رۆژھه . نیه ت رۆژھه مای بنه

مرۆڤـی لـه شۆكه م ئه ی وه ئه بۆ بین ئران ر سه له كان تییه وه نوده و یی ناوچه گۆرانكارییه ری كاریگه ڕی چاوه ب ده یا وادا دۆخكی له و ت رۆژھــه م كــه یه ی پلــه به كــه ت رۆژھــه مای بنــه ر ســه لــه بــ دروســت یی وه تــه نه خودئاگــایی لــه فۆرمــك بــ ده یــا بــدریت، تی رۆژھــه

. ب میالك بۆی دانیشتوانی !»من انگشت ناخن جز من پشت نخارد كس»: ی ده فارس ك وه دا ت حاه دوو ر ھه له رگیراوه وه الم زیباكه سادقی كتیبكی ناوی له یاداشته ناوی ـ ١(

و دا”کوردستان“ ی رۆژنامه ی ٦٦٢ ژماره لوه بۆته ب

٢٠١٥ی ئاگۆستی ٢٢: ڕکوتی / ماپڕی کوردستان و کورد : سرچاوە

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

54

ان ل حیزبی دموکراتی کوردستانداپناسی رکخراوە مدەنییک

فردین کریمی

ب مـژوو درژایـی بـه مـرۆڤ م بـه ژمار ئـه دنـه مـودین دونیـای دیـاردەی ک وه زیاتر کان ”ئۆ جی ئن” یان ناحوکمییکان رکخراوه گــــرفت و کشــــ دەرەقتــــی تنیــــا ب خــــۆی ک راســــتییی بو کــــردن پ ھســــت

ب ھاتوه نــه کان دڕنـده ئـاژە ترسـی مه یــان بـووملرزە سـو، وەک سرووشـتییکان بتــوان تـا ھنــاوە کسـی چنـد بچــووکی کـۆمگلکی پکھنـانی بــۆ پنـای ناچـار و ســادە نمــوونیکی دەتــوان ســرەتاییان رکخســتن ئم. بپــارزێ خــۆی ژیــانی

ئوەی بر ل ویـشئ. بـ ئمۆیـی شـوەی ب مدەنییکـان ڕکخـراوە ل سرەتاییکان کتاک شدارییان خۆیان خواستی و ویست بم بل شنچ کـردووە دا گرووپـان . ی ساسـنامه ئه و رنامـه به پـی بـه و نـاحوکمی سـازمانکی ی چوارچـوه لـه وا سـانک که لـه پکھـاتوە نی ده مـه ی ریکخـراوه دا پناسـه ک یه له

ی چوارچـوه لـه چاالکییکانیـان. دەکن چـاالکی نیی پشتوە ل سیاسی و ئابووری مبستی که سیاسی یره غه بواری له خۆیان به ت تایبه .گێ ده کی ره سه وری ده ویست لرەدا. دەب بشدار تیدا خۆی خواستی به تاک ک شدای ھاوبه کاری

بــه نــدی پیوه کــه حوکمییــه یره غــه ســازمانکی نی ده مــه ی کخــراوهر برچــاوە، سیاســییکی الینــی زیــاتر کــه تــردا کی یه پناســه لــه

رکخـراوە دامزرانـدنی. دیاره ی که بوونه ناحوکمی نی الیه زۆرتر لرە ئاشکرای. ناب بشدار تداریدا وه ده کاروباری له و نییه وه ته وه ده ئامــانجی چـاوگرتنی بر ل بــ و بـوون سیاســی غیـرە خۆبخشــان،: وەپکھـاتو ســرەکی بنمـای ســ سـر ل ئساســدا ل مدەنییکـان

و کـردن جبجـ دان، بیـار ل خرایـی برانـبر ل دەگـێ ئنـداز دەس رۆـی ئـۆ جـی ئـن ئاشـکراتر شـوەیکی ب. مـای و ئابووری کــۆمیتی کاروبــاری بــۆ زیــاتر مدەنییکــان اوەرکخــر. تدا ســه ده و ک خــه نیــوان ل پــردک زیــاتر و دەوتانــدا سیاســتی داڕشــتنی بشـداری سیاسـیدا کاروبـاری ل راسـتوخۆ نـاب و نـاتوانن ھیـان ک پناسـیک و شـوناس پـی ب ئوان گرچـی واتا کراون ترخان دیــک واتــایکی ب .گــاداکۆم ل ســرەکی گــۆڕانکی بــۆ بــن ھۆکــارێ و گوشــار ببــن سیاســییکان بــابت ســر ل دەتــوانن بم بــکن،کاروبـاری ل راستوخۆ ناتوانن عورف و یاسا پی ب ک داڕژراوە کۆمیتی کارگلکی ئساسی سر ل مدەنییکان رکخراوە شۆناسی و ئامـان ل کانسـوزە نمـوون بۆ ھی رکخراوەکاندا ل ھندێ دەس بر ل ک رێ ماوه جه ھۆی ب دەبینین بم بن بشدار دا سیاسی

مــژووی ئرانــدا ل پــی بم. ب ھــه سیاســییکان بیــارە و دەوت ســر ل فراوانــی کــاریگری دەتــوان کوردســتاندا ل ژینگپــارزان ک دەبینـتوە دا ئـایینی شـونگل و زیکرییکـان کـۆڕە, خانقـا, تکـی مـزگوت، چوارچوەی ل خۆی زیاتر رکخراوان ئم پکھنانی

رکخـراوە دیـکش جـورگلکی ب ھاوکـات بم شـیوە ھمـان ب کوردسـتانیش ل. دەردەکوـت مدەنییکان رکخراوە و سنف وەک دواتر ل و کوردستاندا دمۆکراتی حیزبی ل ژنان ب ک بایخک و روڵ نموون بۆ. بووە کالسیک شیوەی ب چند ھر بوونیان مدەنییکان

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

55

پشوای ک لوەی نیشان قازی میناخانمی سرپرەستی ب ژنان یکیتی پکھننانی ب دان رگا و دراوە کوردستاندا اریکۆم سردەمی

رکخــراوە رگــای ل کۆمگــا کردنــی دمــۆکراتیزە ل چــاوی پرۆشــوە ب کوردســتانوە کۆمــاری دامزرانــدنی ســرەتای ل ھر نمــرــانوە ــوو مدەنییک ــا. ب ــکش نینموونک ــان الوان وەک دی ــاییی ب ھســت لو نیش ــاتی ئو بۆش ــتان ک ــر. کوردس ــانی ک دوات رکخراوەک

ب ئسـتش ھتـا و دواتـر و پشـوا سـردەمی ل چ کوردسـتان دمـۆکراتی حیزبی ک سلما راستیی ئو دامزران مندان و خوندکاران حیــــــزب دەرەوەی ل چ و حیـــــزب نـــــاوخۆی ل چ ک بـــــووه دا ئوە ھوـــــی ل بردەوام و برندواوە خبـــــاتی الینی ئو باشـــــی

بـۆ راسـت و درووسـت شوەی ب ئگر. بنت پک مانی زه تی رووره زه پی به و جۆراوجۆرەکاندا بوارە ل مدەنی و سینفی رکخراوەگلکی خۆیـدا سیاسـی ژیـانی جیاوازەکـانی قۆنـاغ ل ک گوشـارانی ئو ھمـوو وـای کوردستان دمۆکراتی حیزبی دەبینین بوانین بابت ئم

کم بـ رکخـراوان ئم چاالکی و کارکردن بزانین دەب ھاوکات. بدات مدەنی کۆمگای و جماوەری خباتی ب پرە توانیوی ھیبووەــوڕی و ــووە ک ــوونی کم. نب ــامووزش، ب ــدا ب ئ ــی الڕی ــراوان ئم بردن ــت ب رکخ ــیسیا مبس ــان س ــتکی ھر ی ــک، مبس ــوونی دی نب

رکخـراوە سـرەکییکانی کۆک ل یکک. باس جگای ک رەخنانی لو نموون چند ھتد و جیاواز بوارگلی ل زانستی ی لکۆینوەــاموزش بکــرتوە کردەوەیــی دەبــ و ھــاتوە رکخــراوەیک ھر بنمــای و ئساســنام ل ک مدەنییکــان ــ و ئ ب خــک ب دان اریزانی سـرکتوو بـوارە لم منـدان و الوان و ژنـان وەک رکخراوەکـان رادەیک چ تـا. ھتـد و تـایبت خولی کردنوەی وەک جیاواز شیوەگلکی

ک چشـــن لم رکخراوەکـــانی تـــایبتی ب. نـــین رکخراوەیکـــدا نـــاوی قدەر ل و بـــوون کم چاالکیـــان ئو دنیـــاییوە ب. بـــوون؟ ھر ب نیـزامیی راھنـانی و چکـدارکردنوە کـردن پـی ئامـاژه جگـای ک دیک گرینگی باسکی. بن چاالکتر بوارە لم ھی دەرفتیان وەک دژبرانــی و خــک برانــبر ل قیــزەون کردەوەیکــی ھمــوو ک حکــوومتکین ب دژ سیاســیی حیزبکــی ل ئــم دیــارە. مبســتک

خۆمـان دەبـ نـاگرێ چـاو بر ل سیاسـیی ئخالقـی شـوەیک ھـیچ ب ک حکوومتک برانبر ل ئمش و دەکا ۆمبارانب ترۆر، ئعدام ل ناتبـای چکـداربوون ک سـرەکییی خا لو تگیشتن ب بم. خۆمان ل کردن پارزگاری و برەنگاربوونوە بۆ و بکین ئامادە ک بـین حیزبـک دوارۆژی وشـیاری و بکـۆینوە بـابت لم تبینـیوە ب و قـووتر شوەیکی ب دەب داڕکخراوەیی و مدەنی کاری گڵ

و نودەوتیکـان کونوانسـیۆن ک نکـردوە مرۆڤـی دژە کردەوەیکـی ئسـتا تـا و سیاسـی تکۆشـانی سـدە چـارەگ سـ ب نزیک خاوەنیکان پرینسیبخالقییئ ر لت پا ژب وەک و بنگ ری لس روەردەی. برکاری خولی و نیزامی پم فبوارە ل دەتـوان کی بوەیشـ

دیــک دەر ب کــی لکخراوەیدەنــی رــت مھاوکــات. بکر نــانی کــار بن ھم بــۆ منــدائ ســتبکــدار و مکردنیــان چ کی دەتــوانخــا ــا ل جــگ ک بــ رچــاو ب و زەق نرنــی ــان ســیۆنکونوان گڵ ل بــوون ناتب ب رــک منــدان مــافی کونوانســیۆنی وەک نودەوتییک

ئم ب دژ دواڕۆژ ک و نیارانوە دەس بدات حاشاھنگر بگیکی دەتوان ئم. مدەنیی سازمانکی شوناسی پناسو پچوانی بـ؟ چکـدار شـڕکری یـان پـارزەر ریـزی ل دەتوان مدەنی رکخراوەیکی نیو تاکی ئایا ئوەی دیک پرسیارکی. وەربگرن ل ککی چمکــی دوو پیناســی دەبــ پرســیارە ئو وەمــی بــۆ بکــات؟ چــاالکی مدەنیشــدا ســازمانکی چوارچــوەی ل دەتــوان پشــمرگیک واتــا

رگشـمنـدامی و پکـی ئکخراودەنـی ربـزانین م .ئاشـکرای ک چ تـا کرادەی ک لر و دوورن یکـی و دەور چ انکامیـ ھت رۆتــایب لم تنگیشـتن لـ بـۆ دەگڕـتوە مدەنـی رکخراوەیکـی ناوی ب تر تاقمکی ھر یان الوان ژنان، کردنوەی چکدار ل باس. دەگنتو باب تکی دەبنگـاتیڤ خا ر لـک سـکـات گشـت وا حیزب وە بئاگـای وریـایی خـۆی ەوەیکـرد دژ و کـردەوە و سیاسـی رەفتـاری ل حیزب ئو ساختاری ھیکی یان خیانت سر ل قامک ناتوانن دۆستانیش چ و نیاران چ ک دەکات رابردوویکوە ب شانازی بووەو لـه سـته بـه مه م ئـه بـۆ ک یـه رکخراوه پکھنـانی و گادا کۆمـه نو له خوندکاران ریی کارگه و روڵ به دان خ بایه دیکوە الیکی ل. دابنن وری ده توانیویانه خوندکاران مژوودا کانی جیاوازه قۆناغه له ر گه ئه که ت ده پی مان راستییه و ئه کوردستاندا دمۆکراتی حیزبی

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

56

وه وانـه ئه زمانی له ل گه خواستی و ست ھه که خویندکارانه کردنی رکخراو به رگای له کوردستان له بم بگن، کاندا شۆڕشه له کی ره سه بـایخ زیـاتر ک بـ شـاراوە لـ ئوەمـان ناب بم. بوون خبات جوراوجۆرەکانی شوە پشنگی خوندکاران کات ھموو و دەکرت داوا ل جـۆرێ ک دەبینـین ھاوکـات. بکـات دیـاری سرھدانکان ئاراستی دەتوان ک کۆمگای ل نخشیان و ئرک و خوندکاران ب دان

حیزبکـی کـاری زیـاتر ک دەبـن بشـدار چاالکیگلکـدا ل و دەکوـت وەدیار خوندکاراندا رکخراوەیی کرداری ل سرلشواوی و ئاۆزیک و سیاســییک نکخــراوەیت رتــایب نــدکاران بخو .بــوون دەنــگ بــ ر لرانــبنــد گومانــاوای کوشــتنی بنــدکار چخو تــی لرۆژھ ک ئسـتا بـزانین دەبـ کۆتایدا ل. نرنیی خاکی خوندکاری رکخراوەیکی بۆ ھتد و چووینی سحر حاتمی، شیدا وەک نکوردستا

یرانی دونیادا لیـی قژینگ و لئـارادای کوردسـتانیش ل مـان بکـی و شـیوە ھلکخراوەگت رم تـایببـوارە ب رپرسـانن کـار بدەک .بین پاپشتیان ھمیش وەک ک باش وا مریوان ی“ چیا یسوز ئنجومنی” وەک

٢٠١٥ی ئاگۆستی ٢٢: ڕکوتی / ماپڕی کوردستان و کورد : سرچاوە

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

57

حفتاساڵ تمن و برپرسایتی مژوویی

مجید حقی

ــ مــاوەیدا لو تــا زۆرە، تمنکــی حیزبــک بــۆ دا ناوەراســت رۆژھتــی ل حفتاســاڵ تبتوان ڵ للی خــۆی گجۆراوجــۆر دیــاردەگ

حیزبی. بکات رنونی خۆی بایخکانی و ئامانج برەو کۆمگا و کۆمگا ناو بھنت و بخوقنت ئمرۆیی مرۆڤی، بایخکانی و بھاو بنمای سر ل ئمرۆ تا دامزراندیوە سرەتای ل دموکرات

لیک و کۆنسنسـووس رگـای ل چینایتیکـان و یکـۆمیت پرسـ چارەسـری بـوون، نتوەیی و کـوردی، پروەردەی و زمـان کردنی بفرمی کوردستان، کۆماری کوردستان، ئای پشمرگ، گیشتن،

لکگرـدانی داھـنری حیـزب ئو. دامزراوە مرۆڤـی کڕامتـی ل رزگـرتن پلـۆرالیزم، و دموکراسیــــات ــــاو ل خب ــــاری پن ــــی دی ــــافی کردن ــــات و چــــارەنووس م ــــۆ خب ــــی برەوپــــش ب پرســــ بردن

ــان ــۆیش ھر. کۆمیتیک ــوکراتی حیزبــی ب ــتان دم ــرای ئــران ی/کوردس وەی وئ ــک ککی ل و نتوەکمـان خـوازانی رزگـاری خبـاتی پانتـایی حیزبکـانی برپرسـترین کوردە، گلی نتوایتی خباتی شانازی جی حیزبکانی

ر لرامبب مووھ کاندا و ھموکۆریک تی زۆرترین دەبرپرسایت بگرھ. ژووی لموو مک ھیچ کوردستاندا، ھحیزب نی رادەی کموکرات حیزبی برانی دبزی روەی رشپ رگشمھید ئاسا پبـووبن شـ

و شۆرشـگیری ئخقـی ئاسـتی ک ئوەی وـرای شانازی ئم. کردبت دوایی کۆچی ئاسایی مرگی ب ک ھبووە حیزب ئو ربری کم و بنمـای و کوردسـتانی کۆمگـای ھمـوو برامـبر ل دەکـات برپـرس حیـزب ئو دەدات، نیشان حیزب ئو ئاستکانی ھموو فیداکاری .شھید ربرانی و شھیدان

و بـردووە سپی سرکوتی ب پنای زۆرتر ناوخۆیی کانیکش چارەسری ئاست ل دموکرات حیزبی بداخوە شانازیان، ئو سرەرای

رووەوە لو. لکــدابرانکان و جیــابوونوە ئاســتی گیانــدووت و ھشــتووە بجــ بچارســرنکراوی یــان کــردووە کــپ کشــکانی یــانــی ــری“ ل ســتراتژیک بیرکردنوەیک ــوەبری“ و ”کشــکان چارەس رکان بشــــی ”ک ــووکیی ئرکک ــیربر ھن ــزب ایت ــوو ب حی ھم

ل لبـووردن داوای بـوران دەکات، رابردوو سروەریکانی ب شانازی ک ھرچۆنک حیزب ربری ھاتووە ئوە کاتی. خۆیتی بشکانی بـت، گدرەنـ زۆر سـبین لوانی. چارەنووسسـازن و قـووڵ ئـاوگۆری بردەم ل کوردسـتان رۆژھتی و ئران. بکات رابردوو ھکانی

بــۆی فتــادەمین لرۆژی حزرانــدنی ســامــوکرات حیزبــی داموە رەوتــی ھیــوادارم دا، دکگــرتنکریــزی و یی کی بوەیکــات و جیــدی شــ ھنگـاو کوردسـتان کۆمـاری دامزرانـدنی سـای حفتـا یـادی برەو یکگـرتنوە مزگنـی ب نتوەکمـان و بکرت جبج کراو بۆدیاری

وەرچرخـانکی دمـوکراتیش حیزبـی ئمـرۆی ربرانـی. روویـدا مژوویـی وەرچرخـانی 1946 سـای ربنـدانی دووی ل ەکھرو با. بنندیک ژووی لکانی مموکرات حیزبی شانازین تۆمار دوان بدەن، نیشان و بکبواری ئی رقینوا، راستشندی و قاسملوو پرەفکو شـ

.کوردستانن سربستی و ئازادی رگی شھیدی ھزاران

٢٠١٥ی ئاگۆستی ١٧: ڕکوتی / کوردستان و کوردماپڕی : سرچاوە

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

58

ب بۆنی حفتاسای حیزبی دمۆکراتی کوردستان

حفتا ساڵ خبات و تکۆشان

حسن ماوەرانی

ــاڵ ــا س ــت حفت ــی گیش ــتان، تمن ــوکراتی کوردس ــی دم ــپری. حیزب ــژ ت کی دور و درنــا ــانی ئو س و ب ھزاران کس ل ریزەکھنــانی ئامانجکــانی ئو حیــزبدا، ژیــان و تمنــی خۆیــان کــردە قوربــانی ل پنــاو وەدی

.حیزبدا

بداخوە پاش حفتاسان، ھشتا ئو کموکۆڕییـانی ک لسـرەتای پکھـاتنی ئو وڵ و تکۆشانکی ئوتۆ حیزبوە ب درژایی تمنی لگی بوون، ھر ل ئاڕا دان و ھ

لالین ھچکام ل الباکانی ب میـرات بجمـاوی ئو حیـزب بـۆ کـار کـردن لسـر ئو گۆڕێ دانیی ل م و کۆڕییانک .

ک یـفتـی کـوردی تۆمـار کـردووە، حوایتی نبـاتی ڕزگـاریخوازانینـی خکـی زڕەیپ نـدـدا چنی خۆمت ل ک و حیزبئ

. و بارودۆخ ھاتووە ک نکراوە ئو کم و کۆڕییان چارە بکاتووشی ئ

.ک ەوە دەدوم.د.بر لوەی ک پنج بۆ ئو کم و کۆڕییان ڕاکشم کورتیک ل الپڕە زرینکانی تۆمار کراو ل الین ح وەی کـورد ، ک دەکـرێ بـن بـجگ ل ک لسرەتای دامزرانیوە ب پشت ئستوور بـوون ب خبـاتی پشـووی کـۆمی ژیـان.د.ح

ک ەوە پکھـاتبوو، تـوانی کۆمـاری دمـۆکراتی کوردسـتان ب پشـوایتی .ژ.بڕوەبرایتیکی ھموو دامزراوەکانی لسر بنچیـنی کتــایب کــانی تــری نیشــتمانی داگیرکراومــان بشــداری و پشــتیوانی کوردەکــانی پارچد و بممــر قــازی مــحھیدی نمــر و شــت بــارزانی ن

)١٩٤٦ -١٩٤٥. (الپڕەیکی زرین ل مژووی کورددا ک ھتا ئیستا ونی نبۆتوە. پشمرگکانی ، دابمزرنی

پرەیکی زینی تر ک دەب ببت نمـونیکی ڕاھنـان ب دەسـت پشـوای نمـر ل بـدادگای سـپایی ئـران و ل پشـت دەرگـای ئویش داکۆکی ئازایان و بورانی پشوا بوو ک سرەڕای ئوەک دەیزانی دوژمن ھتا نیکوژێ وازی لناھنی، ب بستراو تۆمار کرا،

ب ھـۆی ھوـی تکۆشـرە ئازادیخوازەکـانی . ئو ل زینـدانی دوژمنـدا دوژمنـی محـاکم کـرد. حیماسوە ل کورد و کوردستان داکـۆکیی کـرد )١٩٤٦. (پشوا وەبن خۆمشی مژوو نکوت و بۆ وەچی دواڕۆژ تۆمار کرا ئرانی ئم داکۆکی بورانی

دیارە ھتا ئستا گک کوردی خباتگر ل بدادگاکانی داگیرکران لڕوی دوژمندا وەستاون و داکۆکیان ل ئامانج و ویستکانی

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

59

بم گرنگـی داکـۆکی پشـوا لوەی دای ک ئو وەک سـرۆکی . ەگلکیان کـردووە و مرگ نیتوانیـوە ئم مبسـتیان لبیـر ببـاتو

)١٩٤٦. (کورد ب وریایی بم ئرک ھستا

ک، ک زۆربی بڕوەبرەکــانی خۆیــان ب خۆپــارزی .د.پــاش ڕووخــانی کۆمــار، ھســتانی کۆمــک گنــج ب ئرکــی بووژانــدنوەی حڕا حیزبیـان بووژانـدەوە و ل مـاوەەی چندسـاندا توانیـان بـبن ب ھزکـی سیاسـی ئم کۆم گنج ل ھـج. گۆشگیر بوون، ھستان

دا ل مھاباد ل ڕاستیدا پشـتی ڕژیمیـان ١٩٥٢ک ھمدیسان جارکی تر ب بردنوەی ھبژاردنی پارمان .ژ.برچاو و پاش سردەمی کمـاوەی سـ سـان عزیـز یۆسـفی ، مـام غنـی . کـانی محـاکم کـرانبڕوەبری حیزب عزیز یۆسفی و ھاوری ١٩٥٨ل سای . ل ئرزدا

ــران ــدام ڕاگی ــر حــوکمی ئیع ژتی لــان و شــریع ــرۆڤ و گلــک ل . بلوری ــافی م ــدا ب ھــۆی زەختــی الینگرانــی م ــان ندا و لئنجام کؤیــدانی ئبد ــاری کــاک عزیــز و . سیاســتمدارە ناوخاســکانی نــونتوەیی، ئیعــدامکیان کــرا ب زین ٢٥مــام غنــی ھرکــام ب کۆب

. سایی زیندان بوون ب قارەمانی نتوەیی

بــزوتنوەی شســتکانی کــۆمیتی شوڕشــگی حیزبــی دمــۆکراتی کوردســتان ، پرەیکــی دیــکی زــین بــوو ک ل مــژووی خبــاتی ۆفیـق ، سـکرتری ھبژـردراوی حیـزب ل کـۆنگرەی دەرک لبـارو دۆخکـدا ک ئحـمد ت. رزگاریخوازانی نتوایتی کورددا تۆمـار کـرا

لسر زۆری ئندامان داخراودا، ب کكوەرگرتن ل پوەنـدیی لگڵ بڕـوەبرایتی شوڕشـی بـارزانی گورە، سیاسـتی الدان و تـرۆری دسـتان ک جگایـان پـ نـاکرتوە، واتـا ئندام چاککانی حیزبی ڕەپشگرتبوو، دوو ئندامی ب نرخی حیزب دوو ڕۆلی بمتی کور

بشـیک ل ئنـدامکانی حیـزب ک زۆربیـان ڕوونـاکبیر . شھید سدیقی ئنجیری و شھید ئسعدی خودایاری ناجوانمران تـرۆر کـرانب ھۆی پوەندیی لگڵ بڕوەبرایتی شوڕشی باشور . بوون ، ملیان ب ویستکانی سکرتر و زەختی بڕوەبڕایتی شورشی باشور ندا

کـۆمیتی شوڕشـگری . ھتـی کوردسـتان ل دژی ڕژیمـی ئـران بیبـوو ئران، ھر چشن دەرەتانکی ل جونوەی خباتکارە کانی ڕۆژ حیزبــی دمــۆکرات بــۆ نجــات دانــی حیــزب لو قیــرانی بڕــوەبریی تــاک کســی بــ برنــامیی و سیاســتی ملكجــی ب بشــداریی

پاشـان ب یکگـرتن ئو کـۆمیتی . حمدەمینی سیراجی، مال ئاوارە، سمایلی شریفزادە، ساالری حریدەری و سناری مامیـدی دامزرا کی زۆر لــ ــات، و بش ــول ک ــق قب ــمد تۆفی ــرەڕۆیی ئح ــرەوی و س ــاتر تک ــدەتوانی لوە زی ــی ک نی ــولیمانی معین ــھید س ل گڵ ش

ــان کــز و تق و لق کــردپشــمرگکان ل ڕاســ کــۆمیتی شوڕشــگری حیزبــی . تیدا پــگی ئحــمد تۆفیــق و ڕاســترەوەکانی وەفــادار بویدمۆکراتی کوردستان ب ناچاری ب ھۆی زەختی شورشـی باشـور لسـریان، لناوچیـا و دؤکـانی ڕۆژھتـی کوردسـتان بـو بـوونوە و

وە پتر لداخھیدیان دا ٢٠٠بش .ر لبریتـی ھ نجـام درا کوەرەکـانی ژیـانی ئگ ھ كـی لوە ین بـارزانیالیمان کاتیشـدا لھبوو ل فرمانی کوشتنی شھید سولیمانی معینی ، وتبژی کۆمیتی شوڕشگیی حیزبی دمۆکراتی کوردستان و رادەستکردنوەی بشـک

. ل پشمرگکان ب ئران

کراو ل مـژووی کـورددا، برخـۆدان ل ئاسـت کۆمـاری پت و سـدارەی ئیسـالمی ک مـاوەیکی ھشـت قۆناخ زینـی دیـکی تۆمـارــابوونوە و دەرکــردن و . ســانی شــڕی چکــدارانی خایانــد ــوو ب ھــۆی جی گرچــی لم قۆنــاخدا ھ و ھکــاریی زۆر کــرا ک ب

ژوویی خۆی ھم بایخی متیش، بسایت تیرۆری کنانتتیوایتی نباتی رزگاریخوازانینی خکی زرگو ب ی .

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

60

لۆچکندین ھل چر ھناو ھ ڕاستیشدا لکتر و لی جیا لدوو ھ بۆت یفتا ساح و حیزبوە ئداخئیستا ب .

تنـی ئزمـون ل شوڕشـی بـارزانی باشوریش بب وەرگر. ب ناچار یان ب زانست ھر ھ پشت ئستور ب پاپشتیی زلھزکی باشور

دژی کۆماری ئیسالمی ت لکی کوردی ڕۆژھر چاسمدیسان ڕیگر و کۆسپ لورە، ھگ . ھتـــا نووســـینی ئو دـــان ھیچکـــام ل . ک بھردووالبـــایوە ل ئاســـت گلـــک کم و کـــۆڕیی خۆیـــان کمـــتر خم بـــوون.د.ح

ئگرچــی لــرە و لوێ چنــد کتبــک وەک . ئو حیــزب ب شــوەیکی زانســتیان تۆمــار بــکن الباکــانی حیــزب نیــانتوانیوە مــژوویــان بھــۆی رقبرایتــی نووســرەک ل ئاســت زۆر کس و زۆر رووداودا جگــای ــاک کســی نووســراون، ک بداخوە زۆربی ــرەوەری ت بی

ھر حیزبکـی . ت بۆ برگری ل دووپات و چندپاتکردنوەی ھکـانلڕاستیدا تۆمارکردنی مژووی حیزب بشک لخبا. متمان نینــدامکان شــیدەکاتوە و دەیخــات بر بــاس و لکــۆینوە ــۆ ئن ــژووی خــۆی ب ــادیردا م . پشــکوتوو ل دەورەی ڕاھنــان و پروەردەی ک

شک ل کسـایتیکانی حیزبـی دمـۆکرات، ک تنانت بڕیوەبڕایتی ھردوو ھی حیزب ب ئاشکرا تنانت یادکردنوەش ل بتنیا ل مسادا بڕز خالید عزیزی بۆ یکمجار ل س دەیی ڕابردوودا، بڕـزەوە . ل مژووی کورددا شانازیان پدەکرێ خۆ الدەدەن

. یادی ل بشکیان کردەوە

و پکیان ھب ھتا وەچی ئستایان بیکات سرچاوەیک بۆ حدک ب ھر دوو البایوە ھتا ئستا نیانتوانیوە ئارشیڤکی ڕک . لکۆینوە و توژینوە

گۆڕێ دایر کورسی لسن لنیا دەکرێ بکی ئیدیۆلۆژیک و تڕوون بوونی سنور بڕاستیدا ب ل اویی دوو ھکداب .

نمـوونی دیـار و ئاشـکرای دانـانی مـقرە ل سـنوورەکانی کلشـین ک .ب برنامیی زەق بۆ چاالکی و تنیا وەدواکوتنی ڕووداوەکـان

. ک کۆتایی ھات.ک.ک و پ.د.ک بخۆشیوە ب ھۆی ھوی ح. ک .ک.بداخوە بوو ب ھۆی پکھپرژان و تق ل گڵ پ

یـدیۆ فـیلم ھگـرتن ل میوانکـان ل شھید بوونی دوو سکرتر، ژاراوی کردنی خواردنی مقر، ب ڤ. کم بایخدان ب باری پاراستن ب باشـور ک دارە بـۆ وەگرتنـی ئیعتیـراف، وە دەیـان ڕوداویتـر لت و سـن بازجوەکانی کۆمـاری پالی پاشان نیشاندانیان ل و ل کۆی

ــزب پویســتیی ب سیســتمکی پا ــکرا روون دەکنوە ک ئو حی ــوون ئوە ب ئاش ــھید ب ــدا ش ــان کس ل ئنجامی ــتن ھی ک ل دەی راس . برانبر خۆتخزاندنی سیخور و تیرۆریستکانی باشوری و ڕۆژھتیی ئراندا بیان پارزێ

ھــی حــدکای ئو حیــزب ھر نوەک باھـاتب و ن بــاران تنیــا دووپــاتکرەوەی ئو . نـاڕوونی و ــی ل ســتراتژی و تاکتیـک دا

ک یرنــامن ٤٥بالی ر لوبمکــۆنگرەی ســال ل دەمینــی ســیراجی دیــاریکرا و لمریمــی حیســامی و کــاک حھید قاســملو، کــاک کشــگرچی لم دوایدا فیدرایان ل جگـای وشـی خودمختـاری دانـاوە بم . ھناوە ساڵ گۆڕانی بسر ھیج ن ٤٥واتا . سیھمدا پسند کرا

. ناوەرۆکی برنامک ھمان ک بوو

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

61

سرەتای جیابوونوە پنجیان بۆ چند شت و یک لوان سربخۆیی دۆفاکتۆ ب شوازی فیدرای ڕاکشا ھی حدک گرچی ل

وتــنت کنــاننــد ســاڵ، تڕ بــوونی چــپم پــاش تب )کخــراوەی ســیخوڕیی کۆمــاری ) یــان خســتیاننڵ ڕگ ژ لر میــزی وتــووســ ئایئا ھگراوەتوە سر داواکارییکانی کۆنگرەی چوارەم؟. ێبمجورە دیار نیی ک ئو حیزب چی دەو. ئیسمی

کمــو کــۆڕییکی تــر بــایخندان ب ڕکخــراوەی سیاســی ل نــاوخۆدا و دیتنــی ھمــوو شــتک تنیــا بشــوازی پشــمرگایتی ســدەی

ــردوو ــیش دەگڵ. ڕاب ــانت رقبرایت ــن و تن ــک وەک یک متاکورتن کردوو الیــدا ھ ــر دەکن لم کارەش ــاردنوەی ب پلی . یکت نپشمرگ بۆ سرسنور ونیکی برچاوی ئو کردەوەی ک بداخوە نک وەک ڕابردووش ب نھنی بکو ب کامرا و ونھگرتن و

ەکـرێ بـین کاتـک د. دیار نی دەب چند کسیش ل ئنجامی ئو کاراندا شھید بن ھتـا بو ھیش بزانـرێ. پرۆپاگندەشوەب دەیـان شـانی ثشـمرگی ناوشـار . حیزبک ک بیھوی خباتی چکداری بکا، بر لخبات ڕکخستنکی بھز لنـاوخۆدا پکـدنی

خۆ سرچاوەی چک و دارایی پتو دەکا و ل پاشان ب نھنی بنک و بارەگا ل ناو چیا و دارستان و شـون چتونکـانی نـاو. ڕکدەخا . پاشان ڕادەگن ک دیسان پشمرگ وەجموجۆڵ دەخا. دادەمزرنی و گرتنی ھر چشن ونیکیش لو شونان قدەغ دەکا

بـازاری شـڕ و دمقـوای نـاو . سرباری ھموودەردان خود بوونی دوو ھکی ک ب ھیچ کلوجک ناین سر ڕگای یکگـرتنوە

بداخوە ب فرمـی . ینگرە بستزمانکانیان وەھا توندە ک گر چکیان بدەست بای سینگی یکتریان کوناوژن دەکـردئینتیرنت لناو الھیچکامیــان بــۆ ئنــدامکانیان یاســاخ نکــردووە ک خــۆ لمجــۆرە کــاران ندەن ک دیــاریش نیــی چنــدە ســیخوڕی ڕژیــم ل ســر ڕایی

. البارانئینتیرنت دندەدەن ئم کارە ن

ب لبرچـــاوگرتنی ئو کم و کۆڕیـــان ھر دەبـــ چـــاوەڕوان بـــین ک بکـــو کـــارکی کـــارا و شـــھامتکی بـــون ل کـــادر و ک بخــاتوە ســر ئو شــون و پــاییی ک لڕاســتیدا دەبــوای ھیبــ و .د.ئنــدامکانی ئو حیــزب بتــوان ئو بــارودۆخ بگــۆڕێ و ح

. شایانتی

ادارم حفتاسالی لدایکبوونی حیزبی دمۆکرات ببت نوخت وەرچرخانکی مژوویی لم حیزبدا ک مایی شادی رەوانی ھمـوو ھیو .شھید و خۆبختکرانی پشووی ب و دوستان و ئندامکانی ئستاشی شاد کات

٢٠١٥ی ئاگۆستی ١٥: ڕکوتی / فیس بووکی نووسر: سرچاوە

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

62

وتووژی رۆژنامی کوردستان لگڵ عبدو بھرامی

ئارەش لۆرستانی: دیمان

حیزبی دیمۆکراتی کوردستان لسر بنمای روشون و پداویسـتییک دامزراو ئایـا ل ھلـومرجی ئمـۆدا ھمـان : ش لورستانی ئاره ڕوشون و پداویستی ل گۆڕێ دا ماون؟

زبی دیمۆکراتی کوردستان ل سر کۆمک بنما و بۆ ومدانوە بۆ پدوایستییک ک چ ل کۆملگی ئو کـاتی حی :ھرامی و به عه

ب م . کوردســتان و چ ل کــۆمگی ئســتای کوردســتان دا ھســت پــدەکرا، دامزراوەجیاوازییوە ک بژاردەکانی کۆمگی دەیی بیستی ھتـاوی ل رۆژھتـی کوردسـتان

راورد لگڵ زۆرینی رەھـای دانیشـتوانی کوردسـتان تگیشـتنکی قووتریـان ل ب ببــۆی پیــان وابــوو کــاتی ئوە ھــاتوە میکــانیزمکی . بــارەی دیــاردەی حیــزبوە ھبــوو

لم روانگیوە دامزرانی حیزبـی . مودرن بۆ کانایزەو ربریکردنی خبات بدۆزنوەــاوگۆڕکی گ ــۆکراتی کوردســتان ئ ــوودیم ــۆمگی ئو . ورە ب ــارەیوە ک ک گورە لمب

سردەمی کوردستان و ناوچ کـۆمگیکی خکـی و دەرەبگـایتی بـوو ک تاککـان ل راســتی دا حیــزب ھاتریــب لگڵ گــۆڕینی شــوازی ربرایتیــی بــزووتنوە نتوایتییکــان دەیھویســت . لودا ســربخۆییان نبــوویی کــۆمکــی نــوزکوردســتان دروســت بکــاھ ئازادەکــان. تییش ل تــاک کھــاتوو لکــی پزھ . ل حیزبــی دیمــۆکراتی کوردســتان جــگ

بستنی سیاسی و کۆمیتیی ئو سردەم، ومک بوو بـۆ پداوییسـتیک ک زۆر پشـتر وات ل سـردەمی شۆڕشـ رزگاریخوازانکـانی وات فـۆرمکی نـوێ بـوو بـۆ کانـالیزەکردنی خبـات و دواتـر برـوەبریی وت ل دەرفت .کوردەوە ل کۆمگی کوردسـتان بدی دەکـرا

ــان دا ــورد ل . مژووییک ــازادیخوازانی ک ــی شوناســخوازانو ئ ــرای بر بزاڤ ــوێ ک ــی ن ــۆکراتی کوردســتان برگک ــی دیم ــی حیزب ب دامزرانسرەڕای ئاستنگ جۆراوجۆرەکان بووت خاوەنی ئۆرگانیزمکی ریشـدار ک رۆژھتی کوردستان و بزووتنوەی کورد لم بشی کوردستان

ل راســتی دا دەکــرێ بــین ئم حیــزب ب ھمــوو . ئســتاش ســرەڕای ھورازو نشــو و نــاکۆکیی نوخۆییکــان درــژە ب ژیــانی خــۆی دەداوەی نژوویی بۆ بـزووتنکی مو دینامیزم ناسپ وە بۆتکانییموکووڕییتـی کوردسـتانکی رۆژھوەیـی و ئـازادیخوازانت . م حیـزبئ

ـک داینی خکـانی کـۆمـژوو، ویسـت و ئاواتشـوناس، م ی لریش تدارییش دا دەریخست ککانی دەسکورت زموونئ گومـان . لبــۆ د ــاتووش دا ب ــان ئســتاش و ل داھ ــاتی و زەمانییک ــاو ھم پداویســتیی ک ــۆکراتی ھم بســتن و بنم ــی دیم ــانی حیزب ــژەدان ب ژی ر

.بم ئم حیزب پویست وەک ئۆرگانیزمکی سردەمیان بردەوام خۆی نوێ بکاتوە. کوردستان دەکن

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

63

کۆماری کوردستان ل ماوەی حفتا ساڵ خباتی حیزبی دیمۆکراتی کوردستان دا ب چ تایبتمندیگلکوە ناسـراوە : ش لورستانی ئاره گیکی ل بردەوامیی بزووتنوە دا بوە؟و چ گرن

کۆماری کوردستان چپۆپی ئامانج برزەکانی بزووتنوەی نتوەیی خکی کوردستان بـوو ک بـۆ مـاوەیکی کـورت :ھرامی و به عه

ی ئو پناسـ ل دوورە ئم کۆمـارە ل راسـتی دا مـۆدلیک ک ب پـ. ل بشکی بچووکی جوغرافیـای کوردسـتان دا برگـی راسـتیی پۆشـیبم واتای ک تاککـانی کوردسـتان و بـزووتنوە ئامـانج برزەکانیـان ل چوارچـوەی . دیمنی خبات ل قوارەیکی گورەتر دا دەکرێ

تمـاوەی ئم کۆمـارە وەک نمـوونیکی ھرچنـد بچـووک و کور. مۆدلیک دا پناس دەکن ک حفتا ساڵ لوەپـش بکـردەوە پیـادە کـراوەدەســتی نتوەیــی پوتانســیلی گورەی بــۆ خبــاتی درژخــاینی بــزووتنوەی نتوەیــی رۆژھتــی کوردســتان و تنــانت بشــکانی

ل راسـتی دا کۆمـاری کوردسـتان ل بـاری زەینیشـوە یارمتیـدەرە بـۆ ئوەی رۆکـانی نتوەی کــورد . دیـکی کوردسـتانیش دروسـت کـردوە .نتریان ل ئامانجی برز وات دەوتی نتوەیی ھبھستکی راستقی

ئاکاری سیاسی ل مژووی خباتی حیزبی دیمۆکراتی کوردستان دا چ واتا و پگیکی ھی؟: ش لورستانی ئاره

بـۆ سـینوەی ئو حیزبی دیمۆکراتی کوردستان بو پی ک خـاوەنی گوتـارکی ئـازادیخوازن و دیمـۆکراتیک و ھوڵ :ھرامی و به عه

رزی سیاســییکی بگــری ئاکــارنـاخی خــۆی دا ھ وەی کــورد کــراوە، لتن ــژوودا لم ل دەدا ک ــژووییم مڵ . سـتگل م حیــزبئداوە لخـۆی نی بـگت رش قوحـاناوی داوە، بخت و خوکی سباتژیانی سیاسی و خ ژەی بکی دژواردا درژیۆپۆلیتیک وەدا لئ ــا لگڵ گوتــارەکی بگــرتبرو زیــان ب برژەوەنــدیی ــانت ســتراتژیکیش دا ئاکــارکی ناتب ــان تن پنــاوی برژەوەنــدی تــاکتیکی و ی

نـیتــی کوردسـتان بگدەرەوەی سـنوورەکانی رۆژھ ت لنـانـک، تلنگکی . الیتیــدەریارم م باکگراونـدە ئاکـارییبـاوەڕی مــن ئ بی ل داھاتووش دا ، وات ل ھلـومرکی جیـاوازتریش دا ب کلتـوورکی سیاسـیی پشـکوتووانوە بچـت نـو گمی باشیش بوە بۆ ئوە

.سیاسی لگڵ خنیم کانی گۆڕەپانی سیاسیی کوردستانوە

ھگــری چ ســای کۆمــاری ئیســالمی دەتــوان ٣٧ئزمــوونی رووخــانی حکــومتی پھــلوی و دەســتدارەتیی : ش لورســتانی ئــاره ئزموونگلک بۆ بزووتنوەی کوردو بتایبت حیزبی دیمۆکرات ب؟

ــوونی رووخــانی حکــوومتی پاشــایتیی پھــلوی و ھم ھۆکارەکــانی ھاتنســرکاری حکــوومتی :ھرامی و بــه عــه ــان ھم ئزم بگوم

کلــک بــن بــۆ بــزووتنوەی کوردســتان و حیزبــی ســرەڕۆی ئیســالمی و رووخــانی ئم حکــوومتش دەتــوانن ھگــری ئزمــوونی جیــاوازو بئگر ل گۆشـنیگای رووخـانی حکــوومتی پھـلوی و ھاتنسـرکاری حکـومتی ســرەڕۆ و مزھبیـی کۆمـاری ئیســالمییوە ل . دیمـۆکرات

و دوای رووخـانی کۆمـاری ئزموونکان بوانین دەتـوانین روانگیکـی روونترمـان ل بسـتن و زەمیـنی ھبـ ک ئزموونکـانی رووخـان بزووتنوەی کوردستان و حیزبی دیمۆکرات ن ل رووخـانی حکـومتی پشـوو و ن ھاتنسـرکاری حکـوومتی ئسـتادا . ئیسالمی شک دەدەن

یگای فاکتۆری دیـاریکر نبـوون و، رەنـگ ل داھـاتووش دا ئو دەورکـی سـرەکییان نبـ، ھر بـۆی دەبـ ل پـلی یکم دا ل گۆشـن برژەوەندییکانی بزووتنوەی کوردستان و سنگی ئم بزووتنوەی ل ھاوکش سیاسی و نیزامی و ئابوورییکانوە خۆی بۆ ئزموونی

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

64

ــا ــادە بک ــوومتی ئســتا ئام ــی . دوای حک ــزووتنوەی رۆژھت ــدییکانی ب ــانی پشــوو دەریانخســتوە بســتنوەی برژەوەن چــونک ئزموونک

پـم وایدەبـ ل روانگیکـی دیـکوە بـۆ ئم پوەنـدیی . ناوەندی دەستی سیاسیی ئرانوە تووشی تچووی زۆرماان دەکاکوردستان بئگر ل روانگی ھودان بۆ ھنان ئارای پگیکی بھزی کوردستانییوە بـۆ پرسـی دیمۆکراسـی ل ناوەنـد بچـین توانیومـان . بچین

زووتنوەی کوردســتان قــایم و قــورس بکیــن و ھم لم رگــایوە دەتــوانین ببیــن نمــوون بــۆ ئــازادیخوازان ل ھم پــگی خۆمــان وەک بــکانی دیکردەستوە ژتویسـتی . ناوەندو نکوردسـتان پ کی جیـاوازتر لزمـوونئـارای ئ نـانوە بگوترێ ھئ ویستدا پوەندییم پل

ستوو ببات و پشتبی خوازی نوش بیتی کوردستان ھر خاکی رۆژھس وە لوازەکانی پاراستنی رەواو مانموو شھ.

حیزبی دیمۆکراتی کوردستان چ پوەندییکی ل نوان خباتی مدەنی و برگریی چکـداراندا دروسـت کـردوە و لم : ش لورستانی ئاره ؟ نوەدا چۆن دەڕوانت داخوازییکانی کۆمگی مدەنیی کوردستان

بداخوەی ھم لبر نبوونی بستنی لبار بۆ خبـاتکی مدەنیـی ببشـت و خـاوەن داخـوازی روون و ھم لبر :ھرامی و به عه

ـتیتوانیـوە ببتـی کوردسـتان نی رۆژھگوەوە، کـۆمو بـزووتنکانی نسیاسیی حیزب کان بسیاسیی دی ئامانجوەی ھاتنسترانبئوەی ل نیـوەی دووەمـی دەیی حفتـای ھتـاوییوە ل کوردسـتان . شوازە ل خبات ب ک پی دەگـوترێ خبـاتی مدەنـیخاوەنی ئو

بدی دەکــرێ زیــاتر دەتــوانرێ ل چوارچــوەی چــاالکیی مدەنــی چاالکــانی بــوارە جۆراوجۆرەکــان دا پناســ بکــرێ، ک ل زۆر حــات دا من پم وای حیزبی دیمۆکراتی کوردسـتان النـیکم ل دە سـای رابـردوودا . برین و سرانسری نی شوازی ناوچیی ھی، یان ب گشتی

توانیویتی روانگیکی نوترو روونتر ل پوەندی لگڵ چاالکانی مدەنی دا و تنانت شـوەیک ل تکۆشـانی سیاسـیی نیـوە قـانوونی تنب گۆڕێ دای سک دا لرتکی بئاست ل قـازانجی . ئاراوە ک ـک بتل و دەرفھ شـنرچھ ل دەبـ ،ینـو م روانگی ئپ ب

روانگیک ک شونوارەکانی ل نو چاالکانی بوارە . بجماوەریکردنی خبات و برینکردنوەی بستنی خباتی مدەنی کلک وەرگیرێو حیزب و رن ک لدەکرێ، نست پتی کوردستان داجۆراوجۆرەکان دا زیاتر ھکخراوەکانی رۆژھ.

ــاره ــردووی : ش لورســتانی ئ ــۆ ٧٠ب ســرنجدان ب راب ــزووتنوەی نتوەیــی و دیمــۆکراتیکی کوردســتان ب ســای حیزبــی دیمــۆکرات، ب

درژەدان ب تکۆشان لگڵ چ گیروگرفتگلک برەوڕووی؟ ی ئاستم و دژوار ک حیزبی دیمۆکرات و بزووتنوەی کوردستانی ل مـاوەی راستیکی ئوەی ب سرنجدان ب دۆخک :ھرامی و به عه

ــان و ٧٠ ــی تکۆش ــین ک رەوت ــاوەڕوان ب ــاکرێ چ ــۆڕێ دای ن ــتا ل گ ــومرج دژوارەش ک ئس ــوە، ئو ھل ــدا تپڕی ــردوودا پ ــای راب سدا کم ژیۆپـۆلیتیکـو ئن بـات لوازە جۆراوجۆرەکـانی خوەی شت جۆشدانتایبگرفـت و دژواری و ب دوور لب ،تـی کوردسـتانرۆژھ

قوربانیـــدان بـــ . رەی رۆب بـــاتی ســـی خدەســـمای وەی بتـــوانن لتـــی کوردســـتان و حیزبـــی دیمـــۆکرات بـــۆ ئوەی رۆژھبـــزووتنویستایان بلک وەرگرن پکی جیاواز کناوی بنیادنانی داھاتوویپ تی کوردستان لباتکارەکانی رۆژھواو مانـا خت کی بوەیڕانگ

یبات ھی خقیننی راستستکلتـووری . بۆ ب ب کشـدا دەکرێ پاشباتکارانری خندانو شوقینکی راستنستب م باوەڕە دام لل پاسیفیسم و پاوانخوازیی نو حیزب و رکخراوەکانی رۆژھتی کوردستان دا بگیرێ

٢٠١٥ی ئاگۆستی ١٥: ڕکوتی / کورد ماپڕی کوردستان و : سرچاوە

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

65

گالوژ ی٢٥ بۆنی ب الوان و ژنان یکیتییکانی شی ھاوبه پیامی کوردستان دموکاتی حیزبی دامزرانی سارۆژی

کــادرو ھمــین سـاوەگڕی دامزرانـی حیزبــی دمـوکاتی کوردســتان، پیرۆزبـایی خۆمـان ئاراســتی ڕیـبری، ٧٠ی گالوـژ ٢٥ب بـۆنی

پشمرگو بنمای سربرزی شھیدان، زیندانیانی سیاسـی و ـــدامان ـــی کوردســـتان ئن ـــزب و ســـرجم خک ـــی حی و الینگران

.دەکین

!بڕزان

ھروەک دەزانــن یکــک ل گرینگتــرین رووداوەکــانی مــژووی ھــاوچرخی سیاســی نتوەی کــورد ل رۆژھتــی کوردســتان، دامزرانــی و دموکاتیک ھـات میـدانی خبـاتی و پکی سیاسی ک وەک حیزبکی خاوەن برنامو پۆگامکی رک. اتی کوردستان بووحیزبی دموک

حقخوازانی گلی کـوردو روونـاکی خسـت دـی ھمـوو گلـی کـورد لو بشـی کوردسـتاندا و بو شـوەی قۆنـاغکی نـوێ ل خبـات بـۆ .ستی پکرددموکاسی و رزگاری گلکمان دە

ئاشکرای ک رەوتی ئازادیخوازی ل ئاستی جیھان دا، ل پرەسندن دایو سرجم توژەکانی کۆمگـای مدەنـی ل ھمـوو شـونکی ئو جیھان دا ھوڵ دەدەن زۆربی ھیزەکانیان بۆ ھاوسنگیی نوان دەست و کۆمگا و دەستبربوونی پتری مافکانیان و کاریگریان

ل ھمـان کـات دا . بارەت ب وەگڕخستنی ھزی تاک و کۆ، لنو دەستتکی یاسا توەر و تا رادەیک دمۆکاتیک دا، بکار بـننس. و ئـابووری دای ک ژیـانی خـککی خسـتۆت مترسـییوە وەزعی ئاۆزی زۆر ناوچی جیھان ل قیرانی قوی سیاسیی و کۆمیتیی

و توژەکـانی کۆمگـا و رکخراوکی سیاسی ئگر بیانھوێ رۆی برچاویان ل کۆمگادا ھب، دەب ھوڵ بدەن چنب بۆی ھر حیزو الوان ک رۆــی ســرەکی ل ل دەوری برنــامو ئامانجکانیــان کــۆ بــکنوەو ل ھــزو تواناکانیــان کــک وەربگــرن، ب تــایبتی ژنــان

ھموومـان بـاش دەزانـین ک ب بـ بشـداری چاالکـانی ژنـان و الوان ل . وایتـی و یکسـانی دا دەگـنبزاڤی ئازادیخوازی و مافی نت .بوارە جۆراوجۆرەکاندا پشکوتن ب دەست نایت و پویست بایخکی تایبت بدرت بو دوو توژە

!ھاونیشتمانانی بڕز

حیزبی دمـوکاتی کوردسـتان دەکیـنوە ک بـارودۆخی رۆژھتـی ناوەراسـت ب ھمین ساوەگڕی دامزرانی ٧٠ئم ل کاتکدا یادی

.گشتی و کوردستان ب ھموو پارچکانیوە بتایبتی، ب قۆناغکی ھستیار دا تدەپڕت

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

66

ۆراجۆر درژەی ل کوردستانی رۆژھت گلی کورد خاوەنی خباتکی درژو پ ل قوربانی دانو ئو خبات ئستاش ب شوەی ج

یی توانا . ھپ ب ،کانی دیکشب باتی کورد لھاوکاری و پشتیوانی خ موکراتی کوردستان، لحیزبی د ک رنجی سج چـونک . ئو نریـت دەتـوان بھزتـرین خـای پـۆزەتیڤی سـرکوتنی خبـات ل دژی ژـر دەسـتی دا، ھـاوبش بـت. کمترخم نبـوەــ ــان دەزان ــرەوی یکریــزیھمووم ــورد ل گ ــاتی گلــی ک ــرکوتنی خب ــاتی ھــزە ین ک رەمــزی س ــی کــوردو ھاوخب ــوویی خکی و یکگرت

کانی کورد دایسیاسیی.

و الوانی دمـوکات، داوا ل ھمـوو ھـزە سیاسـییکانی کـورد دەکیـن ک ھوـی زیـاتر بـۆ لـک بۆی، ئم وەک رکخراوەکانی ژنانــوونوە بــدەن ــۆ ھاوخبــاتی نزیــک ب ــنن و بســتنی گونجــاو ب ــک بش پــاری ھــاوب ــر ئوەی ک . و ک ھر وەھــا راســتیکی حاشــا ھنگ

. و گشانوەی پرسی نتوەیی ل کوردسـتانی رۆژھت ھبـ یکگرتوویی دموکاتکان دەتوان کاریگری گرینگی ل بووژانوەی خباتی بوھ ھیوادارین ب موو الیکگرتوویوچانی ھو ھاوکاری و یت ک ئک بپ باتیو ھاوخ.

ـــوکراتی کوردســـتان، وەک ـــی دم ـــات و برخـــۆدانی حیزب ـــان، پشـــتیوانی ل خب ـــادە مزنک ـــوو ی ـــی ھم ـــایی دا، وەک نریت : ل کۆت

.زانینبتمنترین و مۆدرنترین حیزبی سیاسیی رۆژھتی کوردستان دەکین، و خۆمان ب ھاوھنگاوی تکۆشانیان دە

.ـمین سالوەگڕی دامزراندنی حیزبی دموكراتی كوردستان٧٠ی گالوژ ٢٥و پیرۆز ب دووبارە برز

ریی به ڕوه ی به کۆمیته یکیتی ژنانی دموکاتی کوردستان و یکیتی الوانی دموکاتی رۆژھتی کوردستانی نیی زایی٢٠١٥ی ئاگۆست ١٦ھتاوی، ١٣٩٤ی گالوژی ٢٥

٢٠١٥ی ئاگۆستی ١٥: ڕکوتی / ماپڕی کوردستان و کورد : سرچاوە

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

67

.سان دیموكرات 70

ھاوار بازیان

ی نیاری دەستدارانی ئرانی ل یك وتاردا ئسـتم، بم دەكـرێ "دیموكرات"گونجاندنی مژوو و كاری حیزبكی بتمنی وەك پ 7لدا و بســتگكخــراوە وو رــز و الوازی ئھنــی بنــدی باســی الینبــی زەم

:كوردیی بكین ھمــان " حیزبــی دیمــوكراتی كوردســتانی ئــران"یكم و گورەتــرین ســروەریی . 1

و حیـزبیانـدنی ئنـد مانـگ پـاش راگنیـا چت ك 1945.8.16(كۆماری كوردستان (). 1946.1.22(كوردی ل مھابـاد بكـا توانی سرۆكایتیی دامزراندنی یكم دەوتی

مــانگیی تــا ئســتش نك ھر وەك گورەتــرین ســرمایی سیاســی و 11ئو رووداوە خشـی خۆیـانی لئیلھـام ب كـانی تـریش بـران و پارچئ كـانی تـری كـوردی لنـز و الیویی حیزبی دیموكرات دادەنرێ، بگـرە ھعنم

رووداوی مژووییی كوردە ك تا ئسـت زیـاترین كـورد لسـر یكـدەنگ و كـۆكن، بشـوەیك ك ل كۆماری كوردستان تاك. قم دەدەن .مژووی سیاسیی كورددا ب گورەتر ل دەستكوتی تاك حیزبك یان تنیا پارچیكی كوردستان دادەنرێ

ــتان . 2 ــاری كوردس ــانی كۆم ــرد ل) 1946.12.15(نم ــتر ك ــوكراتی قورس ــی دیم ــی حیزب ــتنی و ئرك ــواوی ركخس ــاكی ش ــوان م وەی بت

جماوەری بسر بكاتوە و ھاوكات ھزی خۆپاراستنیشی ھبی، ئویش ل دۆخكدا ك دەستی ئوكاتی ئران چاوی لسر كوردسـتان بگشـتی ل ئــران جــگ لوەی كـورد و دیمــوكرات. تیژكردبـوو و بتونـدترین شــوە برەنگـاریی ھمــوو جـوویكی دژبرانــی خـۆی دەكـرددا بگـونجنن، بم دەسـتی "دیمـوكراتی بـ كۆمـار"تووشی شكستكی رۆحـی ھـاتبوون و پویسـتییان بدەرفتـك بـوو تـا خۆیـان لگڵ

بوشــوەی حیزبــی . شاھنشــاھی ھرجــۆرە دەنگكــی كــوردانی وەك پاشــماوەی حكــوومتی كوردســتان دەزانــی و بیــاری نھشــتنی دابــوو .سای خایاند 20ت تووشی یكك ل بدەنگترین سانی ژیانی سیاسیی خۆی ھات ك نزیكی دیموكرا

ــتكانی . 3 ــوكرات، بشــوەیك ك ل زۆربی 1960ل ناوەڕاس ــی دیم ــداری كوتوە گیــانی حیزب ــی و چك ــووژانوەی نــوی سیاس ، ب

لو . نـدە كمتـر الینـی ركخسـتنی و ركخراوەیـی پوەدیـار بـووناوچكانی كوردستانی ئرانـدا جموجـۆڵ و راسـانی خـك دەبینـرا ھرچ" حیزبـی دیمـوكرات"قۆناخی دیموكراتدا دەتوانین ئاماژە ب ھندك سركردەی ناوەخۆیی بكین ك دژی دەستی شاھنشاھی و بنـاوی

ئستش وەك بشـكی زـین ل مـژووی دیمـوكرات چاالكیی سیاسی و چكداراییان ئنجام دا و تنانت گیانیشیان بخت كرد، بم تا بوون ك بھمای بوژاندنوەی شۆڕش ل كوردستانی ئران پاش 1967و مراد شیرژ 1968مال ئاوارە "دیارترینی ئوان . دادەنرێ

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

68

كـوردی -یـش ب پیالنكـی ئرانـی-رژئوان دواتر لالین دەسـتی ئـرانییوە گوللبـاران كـران و مـراد شـی. كۆماری كوردستان دادەنرن

ئو قۆناخ ل حیزبی دیموكرات ھرچنـدە . رادەستی برپرسانی ئرانی كرایوە و بشوەیكی نامرۆڤان كوژرا و ترمكی نیمایش كرا .سان بو حیزب بخشی 20كورت بوو، بم ھزكی باشی ل نوبوونوە و ھاتنوە ناوخكی پاش

دیسان توژمك ل بدەنگی و كپكردنی سیاسی بسر دیموكراتدا سـپا، ھرچنـدە 1960پاش بزووتنوە چكدارییكی سانی. 4

ت لنـانبـوو و تی ھـك و دەنگـی شۆڕشـگیوەنـدیگرتنی خوە، پوەی نووسین، كۆبوونوكردنك چاالكیی سیاسی، بنی كۆمنھبیمــوكرات ســرلنوێ داڕشــتنی بــۆ كــرا و كــۆنفرانس و ربرایتــی ســاخ كــرانوە و بــۆ یكمجــار یكم ركخســتنی حیزبــی د 1971ســای

و ناوەكی ھات ناو حیزبی دیموكرات، بم ل راستیدا ئو حیزب فشـاركی زۆری لسـر بـوو و ب دەیـان و سـدان ئنـدام و " قاسملوو" 15لو قۆنـاخ . ھرەزۆریان ل ئنـدام چـاالك و بوەجكـانی دیمـوكرات بـوونالینگری دیموكرات دەستگیر و زیندانی كران ك بشكی

ساییدا و تا گیشتن ب سـرھدانی شۆڕشـی ل ئـران، حیزبـی دیمـوكرات ل بـواری فكـری و ھـزری و كـاری ركخراوەییـدا تـوانی خـۆی یبت ك دەنگــۆی ســرھدانی شــۆڕش دژی دەســتی بتــا. ركبخــاتوە و بشــكی زۆری ئنــدامانی كــۆن و نــوی خــۆی بســر بكــاتوە

پاشــایتی ل ئــران رۆژبرۆژ زیــاتر دەبــوو و ئنــدام و دۆســتانی دەرەوەی وت پیوەنــدییان ب دیمــوكرات كــردەوە و ب گڕانوەیــان بــۆ .كوردستان ئزموونكی باشیان پشكشی حیزب كرد

دەرفتكــی كــراوە و ئــازادانی ب ھمــوو گالنــی ئرانــی بخشــی تــا ویســت و ) 1979.2.11(ســركوتنی شۆڕشــی گالنــی ئــران . 5

حیزبـی دیمــوكرات یكم حیزبــی كـوردی بــوو ك تنیـا چنــد رۆژــك پـاش رووخــانی شـا ل مھابــاد بڕەســمی ل . خواسـتكانیان رووبــكنیمــوكرات وەك رۆژی راگیانــدنی كۆمــاری كوردســتان ل ئو رۆژە بــۆ د. میتینگكــی دەیــان ھزار كســیدا دەســتبكاربوونوەی خــۆی راگیانــد

حیزبـی "بو جیاوازییی ك ئمجارەیان دیمـوكرات خـۆی وەك حیزبكـی كـوردی ئرانـی ! ساڵ دادەنرا و گرینگی ھبوو 33ھمان شار پاش بچووكبـوونوەی . بردبـوو" كوردسـتانكۆمـاری "ناساندبوو ل كاتكـدا پشـتر دەسـتی بـۆ راگیانـدنی دەوتـی " دیموكراتی كوردستانی ئران

خواستكانی دیموكرات بھیچ شوەیك ل جماوەرەكی كم نكردەوە بشوەیك ك بپی لدوانی برپرسانی با ل ماوەیكی كمـدا توانی زیاتر ل و حیزبو ئامـادە بكـا 50ئ پۆشـت رگشمزار پكی سیاسـی و ئ. ھمسیسـت دا بـوو كو قۆنـاخریـش بـۆ لگیـداری ئ

شراندا بكر كوردستانی ئسی بتوانی با كی كورت بووبكـرد، . ماوەیڕنی خۆی بزترین ساھدا دیموكرات بو ماوەیندە لرچھ قیـادە مـوەقت خـرای پـاڵ-دیمـوكرات-كـۆم" ھیسـانی شـڕی نـاوەخۆیی"بم ب كش و رەخن ھر نبوو، بتـایبت ك تـۆمتی

جیاواز لوان، پیامی ئو سردەم بۆ دیموكرات و كوردی ئـران بگشـتی ئوە بـوو ك دەسـتی نـوێ ل تـاران نك . حیزبی دیموكرات .ھیچی بۆ كورد پ نیی، بگرە برنامی لناوبردنی عقلی سیاسی و سركردەكانی كوردی ئرانیش بڕوە دەبات

ھاوشـانی (ل ئران دەرگای خباتی چكداری بڕووی كوردی ئو بشدا كردەوە ك دیموكرات ئو دۆخی پاش سركوتنی شۆڕش . 6

ی تووشـی شـڕكی نـابرابر برامـبر دەسـتی نـوێ ل ئـران كـرد ك ھمـان كۆمـاری ئیسـالمی بـوو و تنیـا )كۆم و الینكانی ترئو قۆنـاخ بـۆ دیمـوكرات ! فرمـانی جیھـادی ل دژی كـورد دەركـرد" رـبری شـۆڕش"چند مانگ پاش سـركوتنی شـۆڕش، خـومینی وەك

ك تیدا ئو حیزب بناچار و بچنـد قۆنـاخ وازی ل شـارەكان ھنـا و رووی ل شـاخ كـرد و 1995 -1980(سای خایاند 15نزیكی .)برەنگارییكی شۆڕشگانی دەست پكرد

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

69

ڕەسمی رووی ل شارەكانی ھرمی كوردستان كرد و بئاشكرا وازی ل خباتی چكداری ، حیزبی دیموكرات ب 1997سرەتاكانی . 7

حیزبی دیموكرات . ھاتدانان" سۆزك بۆ سقامگیریی حكوومتی ھرمی كوردستان و دەستكوتكانی كورد ل باشوور"ھنا ك دواتر وەك ئنـــدام و كـــادیرانی خـــۆی لو بشـــی " تیرۆركرانـــی"یبت لڕووی لو بشـــی مـــژووی خۆیـــدا ھرچنـــدە قوربـــانییكی زۆری دا بتـــا

ندیی خۆی بوەی پابوتوو بوو لركم سی خـۆی و "كوردستان، بكوچكوان سـنسی سیاسی نم و راگرتنی باررەچاوكردنی دۆخی ھن ھبوونی بیاری وازھنانی دیموكرات ل شـاخ راستی یا. بپارزێ ك تا ئمۆش كار بو ستراتیژییی دەكا" ئران و كوردانی باشوور

.و خباتی چكداری و ھاتنی بۆ ناو كمپكان باسكی ترە ك رەنگ لرەدا دەرفتی كردنوەی نبی

:خادا بپوختی 7سا ل 70ھسنگاندی دیموكراتی كــۆ بكــاتوە و النــیكم تــا ئســت پــلی خــۆی وەك حیزبــی دیمــوكرات تــوانی شــیرازەی سیاســیی كــوردی رۆژھتــی ل دەوری خــۆی . 1

ــی ــورد ل رۆژھت تووشــی ســرگردانیی سیاســی ب ــگ ندا ك وەی روتووە لركــاش ســ ــی لدەســت نداوە و ب ــوكرات . حیزبكــی میلل دیمتیكی تر دیموكراتبـوون بھموو كموكوڕییكانییوە، تا ئستش روخساری خۆی وەك ھمای سیاسیی كوردی رۆژھتی پاراستووە، بوا

.وەك نریتكی سیاسیی بۆ كورد ل ئرانی لھاتووە دیپلۆماسیتی حیزبـی دیمـوكرات حاشـای لنـاكرێ، بوارـك ل خبـاتی سیاسـی ك ئو حیـزب ل ئاسـتی ربریـدا قوربـانیى وەك . 2

تكبـوونی حیزبـی ". نـگوەش بـوای ب گفتوگـۆ ھیھزك بسر لوولی تف"قاسملوو و شڕەفكندی پشكش كردووه تا بیسلمنی دیموكرات ب كۆڕ و ناوەندە ناودەوتییكان و ھبوونی پیوەندی لگڵ كسایتیی دیارەكانی ئرانى و جيھانى و وەرگرتنـی دیمـوكرات

ھاوشــانی چنــد (ئرانییكانیشــدا وەك ھزكــی خــاوەن دیپلۆماســی، پگیكــی وای بو حیــزب بخشــیوە ك ل ئاســتی حیــزب فــارس و ئو دەسـتكوت لگڵ فارسـكاندا نـاب بكم . وەك یكم حیزبی كوردی ئرانـی سـیری دیمـوكرات دەكـرێ) ھزكی تری كوردی ئرانی

!بزانین حیـزب سـركوتوو ئو. ی نـاوەخۆییی"تكچـوونی یكیـزی و تبـایی"دیارترین رەخنی برەوڕووی دیموكرات دەكـرتوە، ھمـان . 3

بـكـانی خـۆی بژوویییفكـری و م وەی گۆڕانكارییبووە لتبـوون"نڕ بكـا" لـپن . تـژ دەكبـۆ دیمـوكرات در ی رەخـننـجی پوانئ . مادەی خامی باشیان لبردەست تا لوبارەیوە ئو حیزب بخن بر داری گلیی

ك بتوان ركابری بكـا، " رگندان ب سرگرتنی ھزكی تری كوردی"رات دەبتوە، یككی تر لو رەخنانی رووبڕووی دیموك. 4

دیكتاتۆران دەجووتوە لگڵ ھر ھـز و الینـك "ئو تۆمت كاتك تۆخ دەبتوە ك پارتی كركارانی كوردستان پیوای دیموكرات ك و ھزەكـانی پـەوی ئو حیـزب كـوردیی بـازنی تۆمتكیـان .ك.یش پزۆرجـار". ك ھگری بۆچوونی دەرەوەی كوردستانی ئران بـی

ــن ن و دەــریش دەك ــاكن: "گورەت ــر ن ــانی ت ــزی پارچك ــی ھ ــۆی ھزم ــی ب ــان نی ــی نتوەییی ــان روانین ــا وەك ". دیموكراتك ئو خك ســوورن لســر .ك.ایبت ك دیمــوكرات و پنیگرانییكــی سیاســی بــۆ داھــاتووی سیاســیی كــورد و دیمــوكرات ل ئــران دەمنــتوە، بتــ

. بۆچوون و سیاستی خۆیان

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

70

5 . ك وەیكانی دیموكرات ئشانازیی ك لكخۆییی سیاسی و كرداریـی خـۆی پاراسـتووە"یربسیاسـی و " س نجـامـووە جو ھو ل

ا ھــاتووە، ھم ل ئاسـتی نــاوەخۆییی كوردســتان و تكھچـوون ســربازییانی ل دەورەبری ئو حیـزب بســر الینكــانی تـری كوردیــدبشـوەیك ك . ھـاتووەتوە سـر دیمـوكرات" بـوون داردەسـت"ھمیش وتانی پوەسـت ب پرسـی كـورد، كمتـرین گلیـی الینگیـری یـان

،كرابر باری كوردی بۆ ئاسان نگرگیز"دیموكرات ئكردووە" ھقورسی ن . رســــیارییتكی گورەتــــر ل تنیــــا حیزبــــك دەكــــا و ھربــــۆیش زۆرجــــار ل بیــــاردان و گرتنــــی دیمـــوكرات ھســــت ب برپ. 6

وە دیار نییی پلكانیدا پستوئاستی كوردستانی و . ھ زە لو ھست و رەفتارەكانی ئوم ھرجوایكردووە س ندییتمو تایبئ .سیر دەكرێ" مسئول"وا بگشتی وەك حیزبكی دەرەوەشدا بگرینگ وەربگیرێ و ل ئاستی ئوروپا و رۆژئا

سـای رابـردوودا بـوون، وایـان لو ھـزە كـردووە ك 70دوژمنكی حیزبی دیموكرات ك ھمـان دەسـتدارانی ئرانـی ل مـاوەی . 7

ئ ت كتایبب ،نگاو بنكی زۆرەوە ھزپارو ب نتیدا بگونجمی و ناودەورتی ھڵ سیاسگخۆی ل نـاو ریشـ ـتران دەستی دەچئو نیارە تایبتی كـورد لئـران . و ھناوی وتانی دراوس و ل ئاستی ناودەوتیشدا زیاتر ل زۆربی وتانی تر گرینگی پدراوە

تب، پشـتی ئركی حیزبكانی ئو پارچیی قورستر لوانی تر كردووە، ئركك ك حیزبی دیمـوكرات ئگریـش تـا ئسـت سـری نخسـردوامكردووە و بنت.

٢٠١٥ی ئاگۆستی ١٤: ڕکوتی / ئاون نیوز ماپڕی : سرچاوە

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

71

اتی کوردستان دارموکل یادی حفتا سا دامزرانی حیزبی د

ھیوا گوڵ محمدی قـازای پشـوا سـروکایتی ب ک یحیـزب ئو. تـپڕی دا کوردسـتان دیمـوکراتی حیزبـی تکۆشـانی و خبـات سـر ب سـاڵ حفتا

ژیانوەی کۆمی" ھوەشانوی ب و سوڤیت یکیتی کاربدەستانی پشنیاری ب و محمد کۆمـارکی خـرا ھر و دامزرا کـۆمی، ئو برپرسـانی و سـروک ئاگاداری ب ب" کوردستانبچکــول ورەی و جوگرافیــا لگ ــک ناوەروکــدا لنــا پھ .نــیتنیــا کوردســتان کۆمــاری م11 ت .ساڵ حفتا ب بو کۆمارەی، ئو دامزرنری ک دیموکرات حیزبی تمنی بم بو، مانگ

کۆمـار سـروکی و قوربـانی ب بوو الین، چند پیالنی و ھۆکار زور ب کوردستان کۆماری

روکی کبو حیزبیش س ن لتی الیری حکومتی داگیرکر پاشایوەئان دارە لرەوتی. درا س ـــان ـــتی و ژی ـــۆ نتوەیک پیویس ـــازادی ب ـــای ئ ـــوای رگ ـــدوو پش ـــرت زین ـــران و راگ و تکۆش

ــگانی ــورد شوڕش ــتان، روژھتــی ل ک ــرا ھر کوردس رەســی دوای خــار ھ ــھید و کۆم بــونی ش .داڕشتوە بیروباوەڕ و بنما ھمان لسر خباتیان ب درژەدان ربازی و جون کوتن سروککی،

بـم باشـترە یـان ھبـووە، حیزبمـان 3 بکـو نبـووە، دیموکراتمـان حزبـی یک تنیـا ئـم دا سـا حفتـا ئو ماوەی ل دیارە .جیاوازن لک قوناخانش ئو ھموو و تپڕیوە جیاوازا قوناخی 3 ب دموکرات حیزبی ئبـت قونـاخ ئو لـرەدا ئیتـر و کۆمـار روخـانی کـاتی تا حیزبوە دامزرانی و ک-ژ یکۆم ھوەشانوەی ل یکم، قوناخی کۆمـار رووخـانی سـردەمی تـا ک ئوانی و نـامن دمـوکرات حیزبـی ل ئاسـوارک ھـیچ سـاڵ چنـد ماوەی بۆ قۆناخ ئم پاش. مژوو

چـاالکیی و سیاسـی کـاری ب تـکڵ شـوەیک بھـیچ ئیتـر و ھبـژارد یان گۆشنیشینی بوون، حزب ئم ناوبدەری کسانی و بڕوەبر . نبوونوە حیزبی

سـرەتا قۆنـاخدا لم. دا کـردەوە ب تکۆشـانی گوڕەپانی ل کوردستان دیموکراتی حیزبی سرھدانوەی قوناخی دووھم، قوناخی. دەبـووژتوە بـوو، لسـر یـان توودە حیزبی کارتکردنی و پشتیوانی ک خوندەوار الوی ژمارک تکۆشانی و ھیمت ب دموکرات حیزبی

. دەکات لگڵ ھسوکوتی چاوەش بو ھر و دەکات حیزب لم چاو خۆی" ئیالتی کومیتیکی" وەک توودە حیزبی جگایک ئو تا

پرتوازەی تـــوودە حیزبـــی ئـــران، ل حزبکـــان بـــۆ سیاســـی تکۆشـــانی دەرەتـــانی نمـــانی و ئـــران حکـــوومتی توژمـــی بھـــۆی و دەگیرن ئندامانی و کادر و ربریی ئندامانی ل زۆر ژمارکی دموکراتیش حزبی و دەبت) سۆڤیت سرب وتانی(ھندەران .دەبن کوردستان باشووری پرتوازەی زۆرتریش ژمارکی

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

72

سیاسی و فیکری جیاوازیی کوردستان باشووری ل تودەک ندامانی واننزب ئو. حوە بش ی کدەسرویشتوی با تی برۆکایس

دیمـوکراتی حیزبـی ئیتـر و بـارزانی مالمسـتفا سرۆکایتی ب ئویلوول شۆڕشی رکفی ژر دچت) ئیسحاقی عبدو" (توفیق ئحمد" . نامن سربخۆ کردەوە ب کوردستان

دیـارە. قاسـملوو دوکتـور گڕانوەی و ١٣٥١ سـای تـا دەمننوە کوردستان جیاوازی شووینی ل نیئنداما و کادر ل زۆر ژمارکی بم

خۆیـان تکۆشـانی ئیبقالبـی کۆمیتی– کوردستان دموکراتی حیزبی نوی ب دموکرات حزبی پشمرگکانی و کادر ل ژمارک ماوەدا لم ل ک" الشــایی کــوروش" ربریــی ب انقالبــی ســازمان ل وەرگــرتن ھســت ب انکســ ئم. دەســپدەکن" توفیــق ئحــمد" بــای ل جیــا

ئم. خایانـد مـانگی ١٨ ک رـگ خسـت کوردسـتان رۆژھتـی ل چکـداریان شۆرشکی تنانت و دەکرد کاریان ببوەوە، جیا تودە حزبیریــنراپ کــدارییچ ی شۆڕشــی بکــداران٤٧-٤٦ چ )ب تــاوی ســام. دەرکــردوە انگیناوبــ) ھئ شۆڕشــ تی بال دەخــالفا مو مســت

.ھات کۆتایی سرەنجام ئران، نیزامیی ھزی ھیرشی و حرەکت ئم ربرانی ل ژمارک کوشتنی و گرتن ەکو و کـردن، کـار و ڕکخسـتنی سیاسـی، بنمـای لسـر حیـزب نـانوەی بنیـات وات حیـزب، داڕشتنوەی قوناخی سھم، قوناخی

ــور گڕانوەی قونــاخی ،ئوە پکــرا ئیشــارەی ــۆ قاســملوی عبدولەحـــمان دوکت ــراق ب و و کوردســتان باشــوری و ئئ رەتا قونــاخســ ل بردەم ل خـاکی کوردسـتان دیمـوکراتی حیزبـی و ئنجـام دەگات ،)١٣٥٢( 1973 سای ل حیزب ی3 کونگرەی ل پاشان و ٣ کونفراسی

.ئران کوردستانی دیموکراتی حیزبی ئبت و دادەنرێ دا مـحمدی قـازی پشـيوا و کۆمـار تواوی ب بـو، حیزب سروکی کات ئو ک توفیق ئحمد بڕیز دا حیزب دووی کونگرەی ل دیارە و سیاسـی بنمـا و برنـام پـچوانی ئوەش ک ناسـاندن، دا کـوردان بـۆ شـیاو رـبری و قاعیـد ب بـارزانی مالمستفا و کردەوە رەت

.وبو حیزب ئیدئولوژیکانیــانوەی بنیــات ســرلنوی ب قاســملو عبــدولرەحمان دوکتــور ــد، دیــکی حیزبکــی ڕاســتیدا ل حیــزب ن ــژووی بم دامزران م مئ .گرداوە کوردستانوە کۆماری ب حیزبی

ھاوکـاری و ھبـوو یکگرتـوو کوردسـتانی ب تواویـان وایبـ مـحمد قـازی پشيوا و کوردستان دیموکراتی حیزبی بت چۆنک ھر کـردەوەش ب و بـو وا بوایـان و ئکـرد سـیر چـاو یک ب دا کوردسـتان بشـکانی ھمـوو ل کوردانیـان تکۆشانی و ھاوخباتی و کردن و کـار نیشـتمانکی و نتوە ازادیئـ بـۆ و حیـزب ئنـدامی ببـت ئتـوانی بـت جیھـانوە ئم کـۆ ھر ل کوردـک ھر ک کرد وایان

.ھب کردوەی ب خباتی کشـی شـڕەکش ھۆکـاری ک خـوارد شکسـتیان دا ئـراق ناوەنـدی حکـومتی دژی شـڕ ل ھاوڕیکـانی و بـارزانی مست مال کاتک

و کـردنوە بـۆ باوەشـی کوردسـتانیش ریکۆمـا و کوردسـتان روژھتی کردە رویان بو، شتان ئو و زەوی و مک کردنی دابش و عشایری بداخوە ک کـردن دابین بو رۆژھتی کوردەکانی وەک ئیمتیازکی و ئیمکان ھموو و کردن لگ مامی ھاونیشتمانی و ھاوتی وەکمدواتر ئ ن لڕیز و کوردستان دیموکراتی پارتی الیال بفا موە مستبارزانی وانچوە پکرای.

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

73

ئو ک بو ئوە ھر قاسملو، دوکتور الین ل ، کوردستان دیموکراتی حیزبی ناوی و برنام ل گوڕنکاری ھۆکارەکانی ل یکک وە حیزبتڕینر بگباتی ڕیبازی سخۆی خربم. خۆی سوە بداخخویی بربی و کوردسـتان سـکپـارچکوردسـتان ی قوربـانی کـرای

.حیزب یییکپارچ و سربخویی خبـاتی گوڕەپـانی ل دا سـا حفتـا ئم مـاوەی ل ئران کوردستانی دیموکراتی حیزبی و کوردستان دیموکراتی حیزبی نی شاراوە

بالم کـوردایتی تکۆشـانی و شوڕشـگێ و برخـوەدان روحـی مـانوەی ل و ھبـووە برچاویـان فیداکاری و کاریگری و روڵ کوردایتیدا . بووە پشنگ داپارچی

وەندی لبـاتی ھاوکـاریکردنی و گـرتن پکانیتری خشـت و کوردسـتان بتـایبتیـان کوردسـتانا باشـوری بم نوانـدوە، ھیمب ل

یسـا حفتـا مـاوەی ل حیـزب ئو ک وایکردوە ئوەش و بوون تولرانس ب و تیژ و توند حیزبا ناو بیرجیاوازانی و ئندامان برانبر .بن بکار پروپاگندەی ئامرازکی وەک تنیا کوردستان کۆماری شانازی و بخولتوە دیاریکراوا بازنیکی ل رەبقا ــا مــاوەی ل ــدام، ھزار دەیــان بــونی ب و کســیدا ھزاران قوربانیــدانکی و تکۆشــان و خبــات ســاڵ حفت دیمــوکراتی حزبــی ئن

.سر دەبن ژیان روژان دا الوازی و بچوکی لوپڕی ئران ردستانیکو دیموکراتی حیزبی و کوردستان کی لژووی روژزراندنی وەک منـازانی مـروڤ کوردستانا، دیموکراتی حیزبی دام پیروزبـای ل و بکـات کـ ب وە کـامسـارەتج ،شنایاریکی یان رەخنپ بھ. بیر ب کوردستان، دیموکراتی حیزبی دامزراندنی ساروژی ئستا ئران وردستانیک دیموکراتی حیزبی و کوردستان دیموکراتی حیزبی

.نی حیزبوە بو کردەوەییان و روحی پوەندی ھیچکامیان دا کردەوە ل بم دننوە، وبـاوەڕێ بیـرو ـکگل خـاوەن بـو، سروکی محمد قازی پشيوا و دامزرا مھاباد ل 1945 سای ک کوردستان دیموکراتی حیزبی

ئم ئســتا بم ئگــرت، کوردســتان ھمــوو کــوردی و بیرجیــاوازان و ئــاینزا و ئــاین ھمــوو ل ڕیــزی بــو، نتوەــی پشــکوتنخوازانیڕیزانزی بکتری ڕی ک لناگرن زورەملیدا ئوردوگای ی .

ب کردەوەکانیشـیان تنـانت و دروشـمکانیان سـکانیان،ق دەگـرین، الین دوو ئم سـرکردەکانی و کادر و ئندام ل گوێ کاتک و سیاسـت و کـوردی مسـلی ب پوەنـدی ھـیچ و تاککسـی بچوکی برژەوەندی کۆمک ھیان ک جیاوازی تاق و نی جیاوازی موو

.نی تکۆشانوە شوەی و سیاسی ڕیبازی فتا یادی لی حزرانی ساز دا وردستانک دیموکراتی حیزبی دامڕ مو لو ھن ئو خۆ باتانگرم خئ ک ناو لئازادی پ ــۆ و نیشــتمان و نتوە ــافی ب ــورد مروڤــی م ــان و رژاوە ک ــوو بگوم ــژووە ئو ھم ــژەی و دور م کوشــان درش و ترخــوەدانشــانازی وەک ب

ــدرێ ــاتی و یکیتــی ل گورەتــر شــانازی بم. دەبین ــاتی و ھاوخب شوڕشــگانی و نتوەیــی ســربخوی، سیاســتی و زانســتی خب بـزانن مـحمد قـازی پشـوا و کوردسـتان کۆمـاری ربـواری ب خۆیـان بـاکیوە ھردوو ب دیمـوکرات حزبـی ناکرێ و دای دیموکراتی

حــای لــک و ھاوخبــاتی و ییکیتــ و لبــوردە و دفراوانــی ســرەیکیرینیان، ک نکن ئاموژگاریکــانی و پیــام ل پیــەوی بمبون.

٢٠١٥ی ئاگۆستی ١٤: ڕکوتی/ ماپڕی ھوست : سرچاوە

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

74

حیزبی دموکرات، زەروورەتی خبات ل رۆژھتی کوردستان

حمانی وریا ره .ی دەگرێسای دامزران ٧٠ی گالوژی ئمساڵ، حیزبی دموکرات، حفتایمین مۆمی تمنی دادەگیرسن و جژنی ٢٥

ساڵ پـر ل بیرەوەریـی تـاڵ و شـیرین نک تنیـا ھر بـۆ ئنـدامکانی خـۆی ٧٠

بکوو بۆ نتوەیک ک فرچکی ژیانی سیاسـی و خبـاتی نتوایتیـی ب ربـاز و حیزبی دموکرات وەک کۆنترین و ب ئزمـوونترین . چاالکییکانی ئم حیزبوە گرتوە

ــۆ ھر چــوار پــارچکی کوردســتان ھگــری کۆمــک حیزبــی سیاســیی کوردســتان بدەســتکوتی پــر ل شــانازی و جاویــدانی نتوەیــی ی، ک دەورکــی تاقــانی بم

دامزرانی یکم کۆماری کوردسـتان ب سـرۆکایتیی پشـوا قـازی . حیزب بخشیوە د لممی ٢محندانی ساب١٣٢٤ی رتییکیمـین یکزرانـدنی یتـاوی، دامی ی ھمـین قوتانخـانکوەی یکـانی ژنـان و الوان، کـردن

م جــار بکی پیــرۆزی کوردســتان بــۆ یکردنــی ئــاھ ،رگشــمــزی پنــاوی ھزرانــی ســپای میللــی کوردســتان بکچــانی کوردســتان، دامیدا، بفرمـی کردنـی زمـانی شوەیکی رەسمی، گدار کردنی خواست رەواکانی گلـی کـورد ل چوارچـوەی برنـامیکی تـۆکمی سیاسـ

کوردی وەک زمانی رەسمی ل کوردستان و بدەیان ھوڵ و کردەوەی نتوەیی و شوناسخوازانی دیک ل دەستکوت ھرمانییکانی حیزبـی گوتـارکی ی ھتاویـدا دامزرا، ب١٣٢٤ی گالوـژی سـای ٢٥ئم حیزب ک لسر بنمـای کـۆمی ژیـانوەی کـورد ل . دموکرات بووە

میللی دموکراتیک و لسر ئساسکی مافخوازانی نتوەیی ھات نو میدانی سیاسی و نتوەیی کوردسـتانوە و کـاریگریی برنـام و ا ی کوردسـتاند کانی دیکـه شـه چاالکییکانی تنیا ب رۆژھتی کوردستانوە محـدوود نبـۆوە، بکـوو ئاسـتکی برینـی نیشـتمانیی ل به

ئگرچی دوای رووخانی کۆمار و لسدارەدان و راوەدوونـانی پشـواو ربرانـی دیـکی کۆمـار خبـاتی ئم حیـزب بـۆ مـاوەیکی . گرتوەدرژخــاینی چنــدین ســا رووی ل کــزی دا، بم ھرگیــز ئــاگری خبــاتی ئم حیــزب نکــوژایوە و جــارکی دیــک لســر دەســتی پــر

ری سبتوانای ررپـرس و خـاوەن .رکردە دلکـی بر کردەوە و وەک حیزببشاوەکانی خۆی دەستبدولرەحمانی قاسملوو دووبارە رۆژە گع .پگی جماوەری ھاتوە نو گۆڕەپانی سیاسیی رۆژھتی کوردستانوە

خبـات لدژی ئم رـژیم ی ھتـاوی ل تعـامول و پاشـان 1357دەوری حیزبی دمـوکرات ل پـاش شۆڕشـی گالنـی ئـران ل سـای

زار سرکوتکرەدا ھرگیز نکۆیی ل ناکرێ و ل ھر دووی ئم میداناندا پشکی شری بر دەکوێ و پشکشکردنی نزیک ب پنج ھهیــددعای ــاھنگری ئم ئی ــگی حاش ــاتی کوردســتان ب ــروەریی خب ــ ل س ــای پ ــھیدی ســوورخت ب بارەگ ــوکراتی . ش ــی دم حیزب

شـرەفکندیی نمریشـی .قاسـملووی رـبر و د.کوردستان ئگرچی باشترین رۆ قارەمـان و رـبرە ھکوتکـانی خـۆی وەک شـھیدان د گم ردانی ئژەپدر وە و لبۆتز نلی کورد پاشگرەواکانی گ ھیدان و مافباز و ئامانجی شر کیش لچی بۆ ساتدەست داوە کل

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

75

دەی ل خبــاتی بردەوام و 7ھنــووکش پــاش تپڕبــوونی . ۆســپی خبــاتی نتوایتیــی بردەوام و خــۆراگر بــووەپــ ل کنــد و ک

ک ییـدانم مگری ئھـز و ئـارەکیترین ھسـ م حیـزبتی کوردستان ئرۆژھ لی کورد لرەواکانی گ پساوە بۆ دابینکردنی مافنحیزبی دموکرات ب رابردوویکـی پـ ل سـروەری و کارنـامیکی خـاونوە . ۆست و دوژمن دەرکوتوەرەوایی خبات و تکۆشانکی بۆ د

ل خباتی نتوەیی برەو داھاتوویکی گش و ھراو ھنگاو دەن و وەک ھمیش سـرەکیترین گـرەوی دەسـتبرکردنی مـاف رەواکـانی تنتی کوردستان ماوە و دەمرۆژھ لی کورد لوەگ.

٢٠١٥ی ئاگۆستی ١٢: ڕکوتی / ماپڕی کوردستان و کورد : سرچاوە

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

76

!گورەتر ل حیزب

ناسر باباخانی

ھفتا ساڵ ب سر تمنی حیزبی دموکراتدا تدەپڕێ، حیزبک ک تا ھنووکش ھـیچ ڕکخراوەیکـی سیاسـی دیکـه ل ھر چـوار وردستان نیتوانیوە دەسکوت و شانازییکانی دووپات کاتوە، ک بگومـان دیـارترینی پارچی ک

ــی ک ــارکی نتوەی ــای گوت ــوو لســر بنم ــاری کوردســتان ب ــدنی کۆم ئم دەســکوتان دامزرانکلیلوشکانی ئم گوتارە ڕاستوخۆ و ناڕاستوخۆ تـا ئسـتاش ب سـر گوتـاری پارچکـانی تـردا

.زاڵ و دیارە

ــایبتی ھــی ــوکراتی کوردســتان بت بشــک دەکــرێ زۆر دەســکوتی گرینگــی تــری حیزبــی دمم وتـــارە نیـــیرەکی ئســـتی ســـبم یـــن کزرانـــی دەسنیشـــان بکرەتای دامم . ســـل جـــگ

دەسکوتان، ب دنیاییشوە ھـیچ حیزبکـی کـوردی ھنـدەی حیزبـی دمـوکرات تووشـی کارەسـات وردســتان و ل ســدارەدرانی پشــوای نمــرڕا بگــرە تــا دابــان و نبــووە، ل ھرەســی کۆمــاری ک

.لتبوون و شھید بوونی سرکردە کاریزماکانی و دواجار ئم دۆخ کارەساتبارەی ئستای خباتی ڕۆژھتی کوردستان

حیزبی مژووی » برپرسترین«بدەر لم دەسکوتانی وەدست ھاتووە و بدەر لم کارەساتانی بسریدا ھاتووە، حیزبی دموکرات ئھــم حیزبــه لــه زۆر بگھــی مــژووی تکۆشــانی خــۆی دا غدری ل خــۆی کــردووە، بم داــدە و یارمتیــدەری شــۆڕش ل . نتوەی کــوردە

سـی پارچکانی تر بووە، ل ڕبازی نتوەیی الیـنداوە تنـانت بـۆ سـاتک، ل ھسـوکوت لگڵ حکـوومتی ناوەنـدی وتـانی دراوئم ھســت ب برپرســیارییت و …پارچکــانی تــری کوردســتان دا ھرگیــز برژەوەنــدی براکــانی فیــدای برژەوەنــدی خــۆی نکــردووە و

. مسئوولییت ب تعبیری شھید دوکتور قاسملوو، گورەترین سرمایی کۆمیتی ل الی کۆمنی خکـی کوردسـتان بـۆ سـازکردووە. یســتیی بــونیی ل الی خکــی ڕۆژھت نبــوای و پاپشــتی ئم گل نبــوای دەمــک ســاڵ بــوو تــداچووبووخــۆ ئگر ئم خۆشو

پیوەندی نوان حیزبی دموکرات و خکی کوردستان ھر ل سـرەتای دامزانیـیوە تـا ئسـتا جـگ ل ڕەھنـدە ڕزگـاریخوازییکی وەک و عاتیفیکی کمـونی پوەدیـارە ک زۆر جـاران خـۆ ل قرەی چیـرۆک و ئفسـان دەدا و ئم بزووتنوەیکی میللی دموکراتیک، سۆز

.بۆت ڕەمزی ھرمانی حیزبی دموکرات ل ناو دڵ و گیانی خکی کوردستاندا

گـداب سـردەمی ئاوڕکی خرا بۆ سر قۆناغکانی خباتی گلی کورد ل ڕۆژھتی کوردستان ئوەمان بۆدەردەخـا ک ئستاشـی لیم لـووتکنـی ئداو یوەتگرگیز نرەسی کۆمار، ھپاش ھ بووە و ل م حیزبشنگدارترین قۆناغی ئدیـارە زۆر . کۆماری کوردستان پ

ا ئم بم ک بین زەمانی حازر، ل ڕاستید. ھۆکار ھی ک ئاماژەی پبکین ک بۆچی حیزبی دموکرات لم قۆناغی تنپڕاندووە

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

77

ی 80بتـایبتی پـاش شۆڕشـی گالنـی ئـران جـگ ل دەیی . حیزب ئستا ل دوو ڕەھندی سیاسی و ڕکخراوەییدا تووشـی قیـران بـووە

تورەی نـاوخۆی حیـزب و نـاوخۆی ڕۆژھلی گدوو پتانسـیی خشـوەی ھیوابم ئزیاتر خۆیـان دەرخسـتووە، ب یرانانم قزایینی، ئ دەتوان تی کوردستانکڕۆژھ بات لوی خو بووژان یرانانم قھۆی ڕزگار بوونی ل تبب.

یکمیــان بــریتیی ل توانــایی و پتانســییلی نوخــۆی حیــزب بــۆ بخۆداچــوونوە و خونــدنوەیکی رەخنگــران ب تــایبتی ل دوو

نــاوی شۆڕشــگی حیزبکــی سیاســی لموە ســرچاوە دەگــرێ ک پشــنگیی و ئاوە: (وەک شــھید دوکتــور قاســملوو دەــ. دەیی ڕابــردووچۆناوچۆن بۆ ھکانی ڕابردووی دەڕوان، حیزبکی شۆڕشگ ناب ترسی ئوەی ھب ک ب کوتنی ھکانی دوژمن پی شاد دەب یان

باوەڕپکراوی حیزب ل ناو خکـدا دەبـات ل ڕادەی باوەڕپکراوییکی کم دەبتوە، بپچوان دان ب ھنان و ڕاست کردنوەیاندووەم ئم پــگ قــورس و قــایم کــۆمیتی و سیاســییی حیزبــی .) بــوونی حیــزب نیشــان دەدا» برپــرس«بــوون و » جیــددی«ســر و

الن کـک دموکرات ک ل ناوخۆی کوردستان ھیتی دەکـرێ ئم ئومـدەمان بـدات کـه سـرکردایتی سیاسـی ئم حیـزب لم پتانسـیی .وەرگرێ بۆ نوژەن کردنوەی گوتار و خبات، ب ڕەچاو کردنی واقعبینانی بارودۆخی ناوخۆیی، ناوچیی و تنانت نونتوەیی

دا شاخ و شـار لـک گرـدرابوون، ئوە 80ئگر ل سردەمی کۆماری کوردستاندا شاخ و شار ل ناو ھناوی یکتردا بوون و ل دەیی

سات اونلکدابوای لت ستادا شاخ و شار برپـرس بـووە، . وەختی ئکـی جیـددی و بموکرات حیزبحیزبی د وەی کی ئپ وابوو بکدەتوان ب ئاوڕدانوەیکی سرلنوێ بۆ دۆخی خۆی و وەرگرتنی ڕەخن و گلیی و گازەندەکانی ناوخۆ ب ھموو جیاوازییکانوە، دیسان

منی ھراوی خکـی کوردسـتان، دمـوکرات تنیـا حیزبـی سـکرتر، دەفـتری سیاسـی، کـۆمیتی ناوەنـدی، کـادر و ببتوە حیزبکی کۆنیـــی رگشـــمپ… دوکتـــورین ســـتاش دەبـــلـــی کورســـتان بـــوو، ئواوی گزرانیـــدا حیزبـــی ترەتای دامســـ مـــوکرات وەک چـــۆن لد

!پشتئستوور ب تیۆری ل میدانی خباتدا گورەتر ل حیزبک خۆی بنونسرەکییکی ئوە ب ب مکانیزمی گونجاو و کردەیی و

وه دا بو بۆته”کوردستان“ی ی رۆژنامه ٦٦١ ل ژماره

٢٠١٥ی ئاگۆستی ٨: ڕکوتی / ماپڕی کوردستان و کورد : سرچاوە

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

78

حیزبی دموکرات و بڕوەبریی وت لریگی قانوونوە

ومر باکیع

وه کی دیکـه و لـه الیـه ک گ لـه الیـه کانی کۆمـه کان له نوان تاکه ندییه تی ڕکخستنی پوه کانی ژیانی مرۆڤایه گرینگه کک له پرسه یه

ندییانـه یوه و په کی دیکه، که ڕکخسـتنی ئـه گیه ڵ کۆمه ک لگه گیه له نوان کۆمه .یه ندی ھه به و پ نوون و قا ک قاعیده پویستی به کۆمه

پــ بپــی برەوپــش چــوونی کــۆملگی مرۆڤــایتی قــانوون گشــی کــردووە و کوتو دەســـکئ یشـــتۆتوگوراز و نشھ ل کـــی پـــیگـــوانی رمـــرۆڤ دوای پ

لی قـــانوون بـــرایو گـــو ری وەال بنـــســـرج و خیلرج و مواوی و ھو . شـــئئگر ل داالنی تنگ و تاریکی میـژوو . نھاتووە تجروبی ھروا ئاسان وەدەست

بروانین و رۆچنیک بدۆزینوە بۆ روانینـی رابـردوو، ئوەی دەیبینـین زینـدانکان، ئزیـت و ئازارەکـان، کوشـتارەکان، تـاالن و بۆکـان و وەری و ئـازادی خـۆی کخـتتی، بساینانی کمرۆڤ بۆ وەدەست ھ ی کرەوەرییانو کوموو ئتیھزیـت و ئـازار و . شـاویو ئمـوو ئھ

و دەربدەرییانی لبر دامزراندنی حکوومتی قانوون و نھشتنی زوم و زۆر لبین بردنی زامان و دان و ئاوارەیی خبات و قوربانی .کردنی دادپروەری و یکسانی بووە دابین ر وتوویی ھــه ی پشــکه و راده ناســرێ می ئســتادا بــه قــانوون ده رده لــه ســه گی لســرب، مایــه کــه ڕکوتنــی کۆمــه بنه ــه و کۆمه ئــهکـرێ، ب نیشـان ده ست وه ده بـه قانوونـه وه کانـه نـدبوونی تاکه ی پابه تک بڕاده موو بابـه وه پـش ھـه ته ک له بواری شارستانییه گیه کۆمه

قــانوونیی ئو کــورتی بخــتوەری ھر کــۆملگیک بســتراوەتوە ب سیســتمی تو.

ــدە دەرفتــی رەخســاندوە کســایتی واتــه نیزامــی قــانوونی ئو وت چن گیـه و کۆمه دا تـاکی ئـه مرۆڤکان ب قـانوون پـارزراو بـت و ل ھمـان کـات

. بخـا وتی خـۆی ڕک و کـه س دا ھـه و قانوونـه یه لـه چوارچـوەی ئـه نده ئاماده چهــدبوونی تاکــه ی پابه ا ڕادهت ئوە روون و ئاشــکرای ھــه گ بــه کانی نــو کۆمــه ن

ــ به ــوون ب ــاد ب ــه زی ــانوون ڕوو ل ــه ق ــه وڕادی ــه و کۆمه ش ئ ــه ب ــارامی ره گای و و ئو کردنی ئـابووری شـه و گه وتن و پشـکه ره کان بـه نگاوه قامگیردا ھه و سه کی ئارام گیه ڕواو زۆر سروشتیی له کۆمه قامگیری ده و سه ئاسایش

.ب سیاسی خراتر ده

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

79

و دەرفتی بۆ داب ئه ڵ تا ئستاشی لگه زانین که کورد ھه موومان باش ده م ھه ، به ر نییه ده و قانوون به واریش له گی کورده کۆمهم ، بـه”ڕ کـردوه ادەیک تپـهی ھتـا ر و قۆناغه ئه) عراق(رمی کوردستان وه ئستا ھه خۆشییه به« خساوه که خۆی حوکمی خۆی بکا ڕه نهتـه زۆرتـر و بابه گ بـووه کـه دیـاره ئـه وه ڕکخسـتنی کۆمـه م شـت کـه بیـری لـ کرابتـه که خساب یه تک ڕه رفه ر کاتک ده ش ھه و حاه به

ڕ کانی شـه ره نیا لـه بـه ی کردنـه تـهر و ڕبـه و ئـه وەکانیان کـردوه ری جوونـه کان ڕبـه ج کراوه، چونکه حیزبـه به وه ج کانه ن حیزبه لالیهدا مان حــاڵ و لــه ھــه میانه رده وتوو و ســه نگی پشــکه رھــه کردنی فه ک دروســت ی وه نی دیکــه کوو الیــه وه، بــه بۆتــه دا کــورت نه ڵ دوژمــن لگــه

.یشان کردوهن ست رک بۆ خۆیان ده ک ئه دا بووه وه ستوری کاریان گ له بواری جۆراوجۆردا له ده ڕکخستنی کۆمه

یــدانی ورازونشــوی لــه مه کی پــ لــه ھه ســای ڕابــردوودا مژوویــه70ی یــه لــه مــاوه و حیزبانه کک لــه حیزبــی دمــوکراتی کوردســتان یــه نـد قۆنـاغی جیـاوازی دا لـه چه سـاه 70و ی ئـه لـه مـاوه. لک شـانازی لـه مـژووی کـورددا بۆخـۆی تۆمـار کـردوه و گه ڕ کردوه دا تپه بات خه

تی می کۆماری کوردستان، دوای ڕووخانی سیسـتمی پاشـایه رده سه(ر شانی وتۆته سه و وتی که ک و ئیدارەکردنی خه ری به ڕوه دا به مژووییگ ک یاساوڕسای بـۆ ڕکخسـتنی کۆمـه دا حیزبی دموکراتی کوردستان کۆمه و قۆناغانه رکام له له ھه) رکاری کۆماری ئیسالمی و ھاتنه سه

.کردوە گی کوردستانی پ ی کۆمه ری خۆی ئیداره به ڕوه زگای به وده و له ڕگی دام نزیم کردوه ته زگای کۆماری کوردسـتان بڕـوەبرێ و ل نـاوچی ژـر وده دا حیزبی دموکراتی کوردستان توانیویتی دام له قۆناغی کۆماری کوردستان

تی رفــه و ده ل دا کۆمــاری کوردســتان ھــه لــه حاــک. ر بکــا ســه ک چاره و گرفتــی خــه ریــیوە کشــه دادوهزگــای دا لرگــای ده دەســتی خــۆیو ل ڕـگی دانان پـک بنـ ندکی قانوون دا ناوه ک بژاردنکی گشتی له نو خه بووه که بتوان له ڕگی ھه دا نه ست رده ندەی له به وه ئهک قـانوون لـه بـواری گ پویسـتن، کۆمـه وتنی کۆمـه رح کـه بـۆ پشـکه و تـه لـه سـندکردنی گه رلمانه به پهمان پا ندەوە ک ھه و ناوه ئه

.رێ یان به ڕوه گدا به زگای ئیجراییوە له نو کۆمه ند بکا و له ڕگی ده سه جیاوازدا په

و بــۆ ناوه دا نــه ســت ر ده ســتیان لــه ســه انی کۆمــاری کوردســتانن دهر بــه ڕوه مان به رانی حیزبــی دمــوکراتی کوردســتان کــه ھــه ڕوبــه بم بهو بـه رکـردوه قانوونیـان ده کـه ته دا بـه پـ گرنگـی بابه کـانی ژیـان موو بواره و مانایه له ھه یانھشتوه کات به فیۆ بچ به یکیش نه چرکه

ویان داوه دا ھـه تی کۆمـاری کوردسـتان دار له حکوومـه ندی زگای پوه وده دام، که ته یاندنی بابه دوای ڕاگه. یاندوه ڕای گشتیی کۆمگیان راگهو ک پارمــان کـاری کــردوه دا وه تـه و بابه نــدی حیزبـی دمــوکراتی کوردسـتان لــه ی ناوه جکردن واتــه کۆمیتـه بــواری جبـه نـه بخه کـه قانوونه

ی تـوانن ڕۆژنامـه یه ده و قسـه بۆ سلماندنی ئـه. ڕوه بردووه کانی به ه و گه و پرۆژه کان زگای ئیجرایی قانوونه ک ده زیران وه تی، وه یئه ھهی کی ڕۆژنامـه یـه ڕه وه چونکـه لـه ھـیچ الپه گه بـه نموونـه بنینـه ک به وه وه و بو بۆته دا چاپ می کۆماری کوردستان رده کوردستان که له سه

ندی ئیمزای دیکیان لسـر ی ناوه یه بجگه له ئیمزای کۆمیته ھه گوه موو کۆمه ندیان به ھه که پوهی تانه و بابه دا نابیندرێ ئه کوردستانکان یـا رۆکی ئیـداره گـرن، لـه ڕـگی سـه گدا لخـۆ ده ت لـه ژیـانی کۆمـه ک بابـه و یـه و خاسـن ت ب تنیا ئو بابتان نب کـه تایبـه

یش ل ژــر رنونییکــانی کــومتی مرکزی و شخســی پشــوادا ئو قرارانیــان دەرکــردوەو ھر لو رچــوون ک ئوانــ وه ده کانــه زیره وهمـادەو دوو تبینـی دا لالین کـومیتی ٩ل ١/٢/١٣٢٥پوەندیدا باش ئیشارە ب دەرکردنی قانوونی مجـازاتی گشـتی بکیـن ک ل رۆژی

سـتی و ھرزەیـی، دزی و ل نـوبردنی مـای دەوت، ھڕەشـ ب چک، زۆرھنـان بـۆ مرکزی حیزبوە دەرچووە ک باسی جاسووسـی، م ھاوسر یان کسانی دیک، تریاک کشان، ھتن ل شڕ، خیانت ب میللت یا دەوت یان نیشتمان، دەستدرژی بۆسر نامووسی

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

80

.دیاری کراوە خک، برتیل وەرگرتن، دەکا و ھر کام لو تاوانان سزای خۆیان بۆ

کۆمـاری تی کـه تایبـه رشـان به سه وتـه بردنی وتـی که ڕوه رکی بـه دا دیسان ئـه بات ی خه قۆناغکی دیکه حیزبی دموکراتی کوردستان له

و نگی رھـه ئـابووری، فه( وه موو بارکـه ھـه پاند و کوردسـتانی لـه دا سه تی کوردستان رۆژھه لی کورد له ر گه سه قی به ناحه ڕی به ئیسالمی شهرکی گرینگـی دا حیزبی دموکراتی کوردسـتان دوو ئـه ستیار و ناسکه ھه قۆناغه دا بوو و لو ئابلۆقه) ت ھاتوچۆو راگواستن نانه ، ته رده روه پهکی کوردستان دیفاع کانی خه و مافه ان کوردست دا له مانی کۆماری ئیسالمی ر ھرشی سوپای ب ئه رامبه به له بوایه م ده رشان، ھه وتبوو سه که

و ت سـه کوردسـتان بۆشـایی ده لـه رشـان، چونکـه وتبوو سه ریی وتـی کـه بـه ڕوه به ک بکـا واتـه، ی خـه ی کاروباری رۆژانه م ئیداره بکا و ھهعتیل بوون یان ته یان بکا یان به ئیداره بوایه ت ده مهحکوو کان که گشتییه و شونه ی ئیداره واوی دیار بوو و زۆربه ته ت به وه حوکمانی ده

.کرد کاریان ده وه کۆڵ خۆکردنه ک له وه ول دا بـه پـی توانـای خـۆی ھـه دا و بـه ت سـئولیه ر دوو مه ر ھـه بـه سـتیاردا حیزبـی دمـوکراتی کوردسـتان شـانی وه قۆنـاغکی وا ھه له

. وه ت پ بکاته و حاکمیه ت سه کان بۆشایی ده خۆشخانه و نه کان نهو قوتابخا ی ئیدارات وه خستنه ڕێ وه

ی وه زمـانی کـوردی و رکخسـتنه رسی بـه و چاپی کتبی ده و بارھنانی مامۆستایانی شۆڕش رده وه ره ی شۆڕش، په خۆشخانه زراندنی نه دامه لـه یـان کـاری دیکـه و ده وانـه کـانی حیـزب ئه ی رکخراوه رگـه کان لـه ری کشـه سـه ارهو چ وه کانه تییه یه کۆمه ندییه بواری پوه له گه کۆمه .دا بوون و قۆناغه کانی حیزبی دموکراتی کوردستان له نرخه به کاره

رکی قورسی دیفـاع و و، ئهپابو دا سه کی کوردستان ر خه سه ن کۆماری ئیسالمییوە به الیه ڕکی قورس له شه رجکی ئاوادا که ومه ل ھه له

رشـانی حیزبـی دمـوکرات، ھر سه وتبووه ی کوردسـتان کـه گـه ر ل الیک و لالیکی دیکوە رکخستنی کاروباری نو کۆمه کانی شه ره ربه به تی زیاتر به ی بتوان خزمه وه کا بۆ ئهتریان ب وپک و باشتر و رک وه دا بته کانی خۆی رنامه به دا به وی ده ھه و حیزبه رۆژ ئه رۆژ به بۆیه .بکا گه کۆمه

بپـی شـر و بربرەکـانی لگڵ ھر وەکی پیشتر باسمان کرد ئرکی بڕوەبری وتی کوتبووە سرشانی حیزبی دمـوکرات و پی

یفــاع بکــا، ک ئویــش تنیــا ل رــگی دا د درژی سیســتمی کۆمــاری ئیســالمی دەبــوای ل مــافی تــاک و گشــتی ل برامــبر تــاوان و دەســتدا 1980تاوی ی ھــه136٠ی ســای مه شــه ره لــه ر بۆیــه ھــه. کردنی کــۆملگ دەســتبر دەبــوو ودەزگــای قزایــی و ب قــانوون دامزرانــدنی دام

ە تـوانی ھتـا ئو کاتـانی سـند کـرد و لو رـگیو زایی و قـانوونی سـزادانی گشـتی په ی کۆمیسـیۆنی قـه ـه ری سیاسیی حیـزب گه فته دهو بـه یـه ه و گه تای ئـه ره سـه لـه. پشمرگ حزووری چاالکی ھبوو ل ناوچ جۆراجۆرەکانی کوردستان، چارەسری گیروگرفتی خک بکـا

:قیقی و حقوقی بپارزێ سانی حه کانی که بتوان مافه کا که پویستی دانانی قانوونک ده باس له یه شوه ی وه بزووتنــه دا کــه رجک ومــه ل ھه و لــه شــل کــراوه دا پ رژیمــی کۆمــاری ئیســالمی ئــران تی لــه واوی مــافی مرۆڤایــه کاتکــدا تــه لــه«

ند و کۆسپه که کۆش که ی خۆی تده و شۆرشگانه رکی مژوویی ئه کردن به ست پ ھه لی کورد به و دموکراتیکی گه نیشتمانی

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

81

ــه کۆمه ــدرێ تییکانی وه ی ــه ال بن ــورده و کۆم ــانی ی ک ــتنی مافک ــری ل پاراس ــۆ برگ ــش، ب ــت پ رب وتوانــک ــانکی پش واری برەو ژی

پویســتی ھی، بم ھــۆیوە قــانوونی ســزای گشــتی لالین کۆمیســیۆنی قزایــی ک برھمــی تکۆشــانی » اشــخاص حقیقــی و حقــوقی« ئم قانوون لالین حیزبی دموکراتی کوردستانوە . گلی کوردە ئامادە کراوە، بڕوە دەچ بزووتنوەی نیشتمانی و دموکراتیکی

یو قـانوونزامنی ئیجرایـی ئ رگشمزی پئید کراوە و ھسند و تمـوکرات . پحیزبـی د وێ کدا بۆمـان دەردەککـورت کییشـو پلوکوتـی کـردوە بووە ک وەک دەوت لگڵ رکخستی کۆمگ و رووداوەکـان ھسھر ل سرەتای دامزرانییوە وەک حیزبک ل دایک

.و خۆی ل برامبر قدەرو چارەنووسی گلی کورد ل رۆژھتی کوردستان ب برپرسیار زانیوە

ـدا دەکییشو پوەتا لژوویـی« : ئرکـی مئ کانی کـۆ بنـدو کۆسـپک دەکۆشـی کی خـۆی تانتی وەال بنـرێو شۆرشـگیو م» اشـخاص حقیقـی و حقـوقی«و ھر لـرەدا بـاس ل پاراسـتنی مافکـانی »کۆمی کوردەواری برەو ژیانکی پشکوتووان بڕـت پـش

مـان دا دە ئو قانوون لالین حیزبی دموکراتی کوردستانوە ب پسند گیشتووە وات حیزبی دمـوکراتی وەک پارل دەکاو ل کۆتاییدا ئرکی جبجکردنی ئو قانوون دەخـات ئسـتۆی ھـزی پیشـمرگ و کوتی کردوەو ل ھمان حاڵ و سیستمی بڕوەبری وت ھس

.ک لژر سازمان و ربری حیزبی دموکراتی کوردستان دا ھن

وه دا بو بۆته”کوردستان“ی ی رۆژنامه ٦٦١ ل ژماره

٢٠١٥ی ئاگۆستی ٧: ڕکوتی / ردستان و کورد ماپڕی کو: سرچاوە

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

82

کرات و دەستوحیزبی دم

رەزا محممد ئمینی

حیزبی دمۆکرات ل دوو قۆناغی مژوویـی جیـا ل بشـک ل رۆژھتـی کوردسـتان دا دەسـتتی بدەسـتوە بـووە و کـارو بـاری ئو و ١٣٢٤کم، کۆمــار کوردســتان ل ســای قۆنــاخی ی. ناوچــانی برــوە بــردوە

سا ران لالنی ئمیش دوای شۆڕشی گبوو ١٣٥٧قۆناغی دووھ.

قۆناغی یکم

متــر لکھــات و کت دا پرۆژھ ک لشــب ت لدەســ ل م قۆنـاغئھرشـــی بربـــوی لشـــکری ســـالک درـــژەی ب ژیـــان داو بداخوە ل پـــاش

حکوومتی ناوەندی بۆ سر کۆماری ئازەربایجان و تکشکانی ئو کۆمارە، کۆماری کوردسـتانیش سـرەڕای پـداگری پشـوا قـازی محمـمد ــران، ب ھۆکــاری جۆراوجۆرکۆتــایی ب دەســتکی ھــات شــکری ئر لــب ــارە ز. وھاوریــانی لســر دیفــاع و بربرەکــانی لبران ۆر دی

نووسراوە و کتب لسر کۆمـاری کوردسـتان نووسـراون و بـ گومـان ل داھـاتووش دا زۆر ل لکـۆران و تـوژەڕان الین جۆراوجۆرەکـانی ئوی لرە دا گرینگ و ج باسی ئم بـابتی، ئوەی ک . کۆماری کوردستان دنن بر باس و خا الواز و بھزەکانی شی دەکنوە

کوردستان ک ل راستی دا لسر دەستی حیزبی دمـۆکرات، وەک تنیـا حیزبـی رۆژھتـی کوردسـتان و تنیـا حیزبـی دەسـتدار کۆماری دامزرا، چۆن دەستی خۆی بکار ھبا و چندە ل بروە بردنی ئرککانی دا سرکوتوو بوو؟ حیزبی دمۆکات و کۆمـاری کوردسـتان،

ونی برــوە بری وت، ب بــاوەری زۆربی ھرەزۆری کــۆرانی کــورد و غیــرە کــورد و بــی الین، لو مــاوەی ســرەڕای نبــوونی ئزمــوکورت دا و لگڵ ئوەی بردەوام لالین دەوتـی ناوەنـدییوە ھرەشـیان لـدەکرا و دەکـرێ بـن بردەوام ل شـردا بـوون، توانیـان

.دەستت داری دا بکنکاری زۆر گورە ل ھموو بوارەکانی

راگیاندنی دەوت ل چشنی کۆماروپکھنانی کابین و وەزارەت و دامزرەوە ئیدارییکان بۆ ڕاپراندنی کارو بارەکان، دامزرانـدنی وەنییـان ل سوپای نتوەیی ل ژر ناوی ھزی پشمرگ، دابین کردنی پوەندیی بـاش لگڵ کۆمـاری ئازەربایجـان وپرەپـدانی ئوپ

ھموو بوارەکاندا، گرینگی دان ب کاری فرھنگی و چـاپمنی وراگیانـدن و رادیـۆ و لچـاپ دانـی گلـک گۆڤـارو رۆژنـام و تکۆشـانی ،کتنیشـان دەدا دەسـت ،کۆشـانی دیـکنـدەھا تژنـان و الوان وچ ت بکخراوەکـانی تـایبزرانـدنی رن و دامندنی مندادەبی، خوئســرەرای تمنــی کــورتی ئو کۆمــارە و گلــک کشــ و کموکــورتی؛ وەک یکم دەســتتی کــوردی ل رۆژھتــی کوردستان،ســرکوتوو

ب گومان ئگر کۆماری ئازەربایجـان تـک نشـکابا و سـروک ھـۆز و عشـیرەتکان پشـتیان ل کۆمـاری کوردسـتان نکردبـا و ورەی . بووەبو حــالش ب بــاوەری زۆر کس ل شــارەزایان،حیزبی دمــۆکرات . تتی کــوردی وا ب ســانایی تــک ندەچــووخکــی دانبزیبــا، دەســ

و بکــی تــۆکمزکــان، وەک ھبارزانیی ت کتــایبب ،ھاســانی برووخــ وا ب ــھی بکــات و نکۆمــارە ســاواک خــۆی و ل رگــری لب .د و ئامادە بوون گیانی بۆ بخت بکنئزموون ل شردا پشتگیری تواوی کۆماریان دەکر

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

83

دا دامزرابـوو، ھر بـۆیش دەکـرێ »ک -ژ»دەستت ل کۆماردا ل دەست حیزبی دمۆکرات دابوو ک خـۆی ل سـر بنـاغی کـۆمی

باوەریـان پـی بین لگڵ ئوەیک شش مانـگ لدوای دامزرانـی دا حیـزب ، کۆمـاری کوردسـتانی راگیانـد، بم خـک دەیانناسـی وھبوو و دەیانزانی دەستت و چارەنووس و داھـاتووی خۆیـان دەدەن بکـ و چ دەکن، ھربـۆیش حیزبـی دمـۆکرات ل نـاخی کـۆمنی

خکـی نـاوچ ئازادکراوەکـانی . خکی کوردستانوە ھقوو و حیزبکی خکی و ربرەکشـی، پشـوا قـازی خـک خۆشویسـت بـووپـاش رووخـانی . لژر دەستتی کۆمار و ئـای کوردسـتان دا تـامی سربسـتیان چشـت وھناسـ و ھوای ئازادییـان ھمـژیکوردستان

کۆمار و شھید کرانی پشوا و ھاویانی ھتا چندساکیش شادی و پکنین ماوایی ل خک کردبـوو و بتـایبت خکـی مھابـاد ەکـرێ بـین حیزبـی دمـۆکرات ل مـاوەی تمنـی کۆمـاردا، سـرەڕای گـک کم و کـووری ک ل ئیـدارەی کوابـوو د. ھر تازیبار بوون

خــای ھرە ســرەکی و الوازی دەســتتداری . ی ل دەســت دابــوو»مشــرووع«کۆمــاردا ھیبــوو، دەســتتکی ب تواوی خکــی و ڕەوا و یک بـ نیـانتوانی پارزگـاری لو دەسـتت خکیـی بـکن و ل جیـاتی شـر حیزبی دمۆکرات و شخسی پشوا ئوە بوو بھر ھـۆ

لگڵ سوپای داگیرکری تاران و تۆمار کردنی داسـتانی برخـۆدان و برگـری، ک بڕاسـتی ل توانایـان دابـوو؛ کۆمارەکیـان ب قیمتـی .گیانی خۆیان، برەو فتان برد

سـاڵ تمنـی خـۆی دا وەک بتمن تـرین حیزبـی ھر چـوار پـارچی ٧٠مۆکرات ل مـاوەی بو حاش گورەترین شانازی حیزبی د

.کوردستان،کۆمارە ساواکی کوردستان و ربرە شھید کراوەکیتی

قۆناغی دووھم

سـرکاری رژیمـی ساڵ دواتر، وات دوای شۆرشی گالنی ئران و رووخانی بنمای پھـلوی و ھـاتن٣٢ئم قۆناغ دەگرتوە بۆ بر ل سرکوتنی شۆرش، ئندامان و رکخستنکانی حیزب وەخۆ کوتـنوە وکـۆمیتی زاگرۆسـیان بـۆ چـاالک کـردنوەی . کۆماری ئیسالمی

ـــاش ـــان پ ـــاو توانی ـــتان دا پکھن ـــی کوردس ـــزب ل رۆژھت حیـــداری ســـاکانی ـــک ٤٧و ٤٦جـــوونوەی چک ـــۆ جـــارکی دی ب

ھر ل . کــۆمنی خکــی کوردســتان بگڕــنوە نــاو باوەشــیحوتــووی یکمــی رووخــانی رژــم دا، پادگــان و بــنک و بارەگــا ـــــدەکانی کوردســـــتان، ســـــربازییکانی بشـــــک ل شـــــارو گونـــن دەســـت حیزبـــی ـــاری مھابـــاد کوت ـــایبت پادگـــانی ش بتــــاری ــــردەمی کۆم ــــزب وەک س ــــردەوە ئو حی ــــۆکرات و ب ک دم

تی بوە کوردستان، دەسـتدەسـترە زۆری کوردسـتانی بشـی ھشــک لوە دا نیــی ھــۆی ســرەکی پشــوازی خــک ل حیزبــی دمــۆکرات و ب ئنــدام بــوونی ســدان ھزار کس ل خکــی شــار و . گــرت

ی کۆمـاری گوندەکانی کوردستان و تکۆشان ل ناو ریزەکانی حیزب دا، بۆ رابردووی حیزبی دمـۆکرات و خۆشویسـتی و جـگو پـگی دیـاردیــارە ئو جارەیــان ب تنیــا حیزبــی دمــۆکرات ، حیزبــی . کوردســتان ل نــاو دڵ و دەروونــی کــۆمنی خکــی کوردســتان دا دەگرــتوە

گۆرەپانی سیاسیی کوردستان نبوو و چند کس و حیزب و رکخراوی دیکش ھاتبوون نو میدانی سیاست و بارتقای سنگ و

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

84

لو بین دا ناکرێ باسی مرحووم مامۆستا شخ عیزەدینی حوسنی نکیـن ک . ل رووداوە سیاسییکان دا رۆلیان ھبووقورسایی خۆیان

ــی ــایینی، رۆ ــونرانی دەوت و وەک کســایتییکی ئ ــووژ ل گڵ ن ــۆ وت ــورد ب ــونرانی خکــی ک ــاوەیک وەک ســرۆکی دەســتی ن می کوردسـتان و ل خـۆ پشـاندانکانی پـش شـۆرش و ڕووداوە سیاسـییکانی دوای ھـاتن سـرکاری تایبتی ھبوو ل ناو کـۆمنی خکـ .رژیم، کسایتییکی شون دانر بوو

سرەڕای ھگیرسانی ئاگری شڕ ل شارەکانی سن و نغدە و ھرشی بربوی رـژیم ل شـڕی سـ مـانگدا ک زۆرـک ل خکـی

ی خزەـوەری ٢٦ـداچوو و ھروەھـا پـاش بربرەکـانی بـ وـنی پشـمرگکان و تکشـکانی ھرشـکانی، ل ب تاوان سرو مایـان تدا، خومینی ب ناچاری پیامکی بو کردەوە ک تی دا بـاس ل کۆتـایی ھنـان ب شـرڕو دەسـت پکـردنوەی وتـوو ژەکـان ١٣٥٨سای ەوە » حیزبـی دمـۆکات ودەسـت»ش سرھدانوەی شـڕ ک پوەنـدی ب باسـکمانگرینگ ترین رووداو لو چند مانگی پ. کرابوو

حیزبـی دمـۆکات و ھمـوو . ھی، بریتی بوو ل ھبژاردنی نونڕانی مجلیسی شورای ملی ک دواتر بوو ب مجلیسـی شـووڕای ئیسـالمیالی یاندنیان لوەشاوە راگھۆی ھ ب کخراوەکانی دیکینیحیزب و ڕژیمی خومنـاوی خۆیـان ن ر وخۆ و بیانـدەتوانی ڕاسـتوە، نی

ھر بۆیش کاندیداکانی خۆیان بۆ ھبژاردن دیاری کرد و داوایان ل کـۆمنی خکـی کوردسـتان کـرد ک . ل ھبژاردن دا بشدار بن .دەنگیان پ بدەن

کانوە چـوون سـر سـندووقکانی دەنـگ دان ک چـاودرانی ھمـوو خکـی کوردسـتان ل ھمـوو شـارو گونـدە١٣٥٨ی رەشمی ٢٤رۆژی

ل پاش ھبژاردن دەرکوت ک حیزبـی دمـۆکات بتنیـا . حیزب و الینکان و تنانت کسانی سر ب دەوتیش چاودرییان دەکردوردسـتان بـۆ الی خـۆی راکشـی و کاندیـداکانی و بب ھاوبندی لگڵ ھیچ الینکی دیک توانیوتی دەنگی زۆربی ھرە زۆری خکـی ک

جی باوەری ئو حیزب ل ھموو ناوەندەکانی دەنگ دان، جگ ل شاری مریوان ک ھیچ کام ل کاندیـداکان ل دەوری یکم دا زۆریـنی ھرشـی بربـوی کۆمـاری ھرچنـد ھر بدوای ھبـژاردن دا دیسـان شـڕ، ب. دەنگکانیان مسـۆگر نکـرد، سـرکوتن وە دەسـت بـنن

ئیسالمی دەستی پکردەوە و رژیم ھبژاردنکانی کوردسـتانی ھوەشـاندەوە؛ بم ئو ھبـژاردن ب ھمـوو الیکـی نیشـان دا حیزبـی یکی کوردستان داھنی خناو کۆمکی لیگو جگمۆکرات چ پد.

م و گمـارۆی سـختی ئـابووری سرکوردسـتان، ل مـاوەی دەسـتی بسـر شـارو حزبی دمـۆکات سـرەڕای پالمـاری ھزەکـانی رـژی

ھزی پشمرگی ب کک وەرگرتن ل ئفسـرانی کـوردی . گوندەکانی کوردستان دا، توانی زۆر کاری گورە و بنرخ ب ئنجام بگینیباری کۆمیتی بۆ پراگیشتن ب کشـ کۆمیتییکـان و نو ریزەکانی شۆرش ل سر شوازکی گونجاو رکخستوە، کۆمیسیۆنی کارو

زرانــد و دەســتی بری شــار و گونــدەکان دامــوەبرنی یاســایی بــۆ بوشــوک رنــدکان و دانــانی ھخۆشــخانداویســتیی ندابــین کردنــی پکان کـرد ک تنـانت رـژیمیش پـاش داگیـر و قرە و جووت بندە و جوتیارە ھژارە» رەشایی»دابشکردنی عادیالنی زەوی و زار بسر

بو کردنوەی رادیو و گۆڤارو چاپمنی و دامزراندنوەی دووبارەی . و قانوونی کرد»تاپۆ«کردنوەی ناوچکان ئو دابش کردنانی ک دەبـــ دەوت و یکیتیـــی الوان و رکخـــراوی ژنـــان و بـــرینوەی مـــووچ بـــۆ بنمـــای شـــھیدان و بگشـــتی تواوی ئو کـــارانی

.دەستتک بیکا، حیزبی دمۆکرات ب پی توانای ئو کاتی خۆی ئنجامی دان

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

85

حیزبی دمۆکرات ل دوای ھاتن سر کاری کۆمـاری ئیسـالمییوە ب کـردوە دەسـتتی کوردسـتانی بدەسـتوە بـوو ھتـا کۆتاییکـانی

گیان و مای خکی، شارەکانیڕاست ئو حیزب بۆ پاراستنی . اگیر کردنوەک رژیم ھموو ناوچ ئازادکراوەکانی د ١٣٦٤سای شـارەکانیش دەسـتی چۆ ش لوحام بکان کرد، بشاخ ژیم رووی لزەکانی ری ھرانکوتکرشی سڵ ھگرەکانی لربکرد و بۆ ب

.دەرۆیشت و ل گۆندەکانیش ھزی دەستتی با دەست بوو

ستا پاش ئگـۆڕێ، بـۆ ئ ـتو پرسـیارە دردەم دا، ئو سـرەکیی حیـزب لـی سـو کـات و رۆرووداوەکانی ئ ل رایوە خو ئاوڕدانحیزبی دمۆکات لو ھل مژوویی ک بۆی ھکوتبوو ککی وەرنگرت و دەوتـی خودموختـاری کوردسـتانی ڕانگیانـد؟ ئایـا حیـزب

ت»بشـــرووعیبژار» مھ ٢٤دنــــی وەرگــــرتن ل تیــــدەتوانی دەســــتکــــی کوردســـتان، نی خنالیمو پشــــتیوانی ھ می ڕەشـــ؟ خــۆ رژیمــی کۆمــاری ئیســالمی شــڕی سرانســری ل دژی گلکمــان » ئمــری واقــع«بکــات و بیکــات »حقــووقی«ب »حقیقیــیکی«

وەکتی نشی کری ئاشتیاند بۆ چارەسکی ئومییاندبوو و ھیچ دەالقتـی ڕاگات دەومـۆکر حیزبـی دگت ئنـانمابوو، تمان نکوردییشی ڕاگیاندبا، لوەی ک ھزە سرکوتکرەکانی رژیم بسـر گلکمـانی ھنـا، خراپتـری بسـر ندەھنـاین؛ ئدی بـۆ حیزبـی

و دەوتکـی نـاوچیی ل ژـر ھر دمۆکات، وەک حیزبی یکم و دەستت داری کوردستان، لو دەرفت مـژوویی ککـی وەرنگـرتڕانگیانــد و مــژووی خــۆی و گلــی کــوردی پــ ١٣٢٤ناوــک، ل چوارچــوەی ئــران دا وەک دامزرانــدنی کۆمــاری کوردســتان ل ســالی

ننخشاند؟ کسـی لزانـی ب ن کـادر و ١٣٥٨ی ڕەشـمی ٢٤شک لوە دانیی حیزبی دمۆکرات لو سـاندا و بتـایبت ل پـش ھبژاردنـی

پی پویست بۆ ئیدارەکردنی تنانت کـارو بارەکـانی نوخـۆی حیـزب ھبـوو، ن ڕەنـگ ئو مشرووعییتشـی ھبـووب بـۆ دامزرانـدنی بم دەکــرا ب کــک وەرگــرتن ل ھــز و لزانــی کــۆمنی خکــی . دامزراوەیکــی یاســایی ب نــاوی دەوتــی خودموختــاری کوردســتان

تان و تنانت ئازادیخوازانی بشکانی دیکی ئران ک روویان ل کوردستان، وەک تنیا مکـۆی ئـازادی ل ئـران دا کردبـوو، ئو کوردسدیارە ئگری ئوەش ھبوو پاش ڕاگیانـدنی چشـن دەسـتتکی یاسـایی ل کوردسـتان دا، ب . بۆشایی و کم و کووریی پ بکرتوە

ردنی ئازادیخوازان و کادر وکسانی پسپۆر ولزان، بتایبت ل بواری نیزامییوە، حیزبی دمۆکرات توانیبای باشتر ل ھاتن و ھاوکاری ک یدڕنـدان رشـو ھـت واز لوەی کـاتیش بشـ نـی، یـان ناچـاری بکـات بچـۆک داب ـژیم برگری بکـات و یـان رکوردستان ب خۆی و ل

.س بۆ پشوودان و خۆ رکخستنوەی حیزب و دەستتکیبنت و بم جۆرە دەرفتک برەخ

سای تمنی حیزبی پشوا قازی محمـمد و ھمـوو شـھیدە سـربرزەکانی کوردسـتان، پیرۆزبـایی ل ٧٠ل کۆتایی دا ب بۆنی ،ناسـانکۆشانی ماندوو نکارو ت م و ھیوادارم بات دەکمۆکگای حیزبی دبوارانی رم ررجری ئـاوات و ئامـانجی حیـزب و سـنوەدیھ

.شھیدەکانمان بین

وه دا بو بۆته”کوردستان“ی ی رۆژنامه ٦٦١ ل ژماره

٢٠١٥ی ئاگۆستی ٧: ڕکوتی / ماپڕی کوردستان و کورد : سرچاوە

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

86

حیزبی دموکراتی کوردستان، ئادرەسک بۆ بوونی مژووی خباتی نتوەیک

رینگ قاد ھوشه

حفتــا ســاڵ وەکــوو شــقامکی قرەبــاغ ل شــارکی نیشــتمانکی گورەدا، دەنــگ دەنــگ و ســرتکردن ب گــوی شــوانی پکــاروان و

جی شـاخ، بکنی پچرانی پشتوبرینـی مـاچ خرم ب کراوی کانیاوەکـان، مـانی جامـانناونیشانی ب ن بک خودەری قوم دیوار ھاتن ل گوەی دا نیشان، لشـتنوە و ھمـان

مـوو نوســراوە بـم ھـک ئپچــران و ل ،نیشــت گرێ ســنوورانتوە و لکگــرتنوە و یداندا ھمـــووی ل یک بـــوون و ھتـــا دوا پچســـختکانی ئم گردەنی ل حفتـــا ســـاڵ

.دا ب ریز قتارەیان بستووە گرووی قلمک و تفنگک ل تابۆی جامانیک

ی مژووی نتوەیک رەنگ زۆر سرچاوەی جۆراجـۆری بـوێ و پویسـتی ب زۆر لکـۆلر ھبـ تـا ل دەیـان و بگـرە سـدان نووسینوە .بوودا بتوانن مژوو بنووسن و بناسنن قوژبنی ون

دەبـت ھـۆی وه حیزبی دیموکراتی کوردستان ئادرەسک بـۆ بـوونی مـژووی نتوەیک حیزبـک ک ھر لیکم رۆژەکـانی دامزرانییـه

ی شــککلت کردنــی گدەوکی کۆمــاری بـــۆ بکردنی . گرتن و بونیادنــانی سیســـتمناســــــک بــۆ پرخانژ بــر نر ھگوەی ئبـــۆ ئ و ب نـزرمـین کۆمـاری کوردسـتان دادەمکی ،بنیات بنـ لم گکانی ئوەیی تاکتز بوونی ئیرادەی نھک بۆ بی و میراتوەکتن

ی کۆکردنوەی ھموو کوردک ل ژر سایی ئو ئایی ھتاکوو ئسـتاش بـۆ ئم نتوە ب میراتکـی پـ بـایخ مـاوەتوە، ئم خویارۆک م سـه کـه ونی یه دا ئامۆژگـاری و خـه کاتیش مان ھـه تـا ئاسـتک مـژوو بـۆ ھمیشـ سـبتی کـردوە و لـه کـه دانره یکم ھنگاو و شـون

. مره دی نه ممه وا قازی محه پشهکۆماری کوردان،

ــران ــوو ئ ــازادی لگرووی تنگــی شــوانی تــاریکی ل وتکــی وەک ــه دا ده دا ک ئ ــۆی ن ــدرا و کس ب ــاواز و خنکن ــاس ل رای جی بوو بنگـی ئازادیخوازییـان دا راسـان و، ده م باروودۆخـه بکات، خباتکـارانی حیزبـی دمـوکراتی کوردسـتان لـه نتوەی جیاواز و مافی وەکوو یک

دا نابینرـت ک زینـدان، ، چ ل سردەمی پاشایتی و چ ل سردەمی رژیمـی ئیسـالمی رخودانه دان و به رھه م سه مژووی ئه بی و له ھهھسـتانوەو نمـوونیکی دیـک ل دوای کۆمـاری کوردسـتان. بـازی نسـیبی تکۆشـرانی ئم حیـزب نبـووب یان شـاخ و دەربدەری و گیان

ک ھاوشان لگڵ شۆرشی گالنی ئازادیخواز ل سرتاسـری دونیـادا، ڕۆکـانی دیمـوکراتیش نک ھر لـه ه ٤٧ -٤٦سپکردنی شۆرشی دهرەزا دانرتر ھاتن میدان، بجۆرک ک دەن جزیـرەی ئـارامی حم مان، بکوو زۆر شون ج نه نگاری به ره کاروانی ئازادیخوازی و به

.شایان ئاۆزاند و بوکارەش الپرەیکی زرینیان ل خبات بۆ ئازادی نتوەکیان تۆمارکرد

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

87

دا جگـای ھوسـت لسـر کـردن، خواسـتی ئاشـتیخوازانی پرسـی کـورد ل دوای یککی دیـک لو قۆناغـانی ل حیزبـی دیمـوکرات

.اری ئیسالمیی ئرانە لگڵ تازە بدەست گیشتووانی کۆم1357شۆرشی

کک لـه پیامی بشداری کردنی وەکوو یک لدەست و رەخساندنی مجاڵ بۆ خۆبروەبری ل شکی خودموختاری بـۆ کوردسـتان یـه .کانی حیزبی دموکرات بوو یامه کیترین په ره سه

بـۆ بووه پشـخر نـه یی ھی ک کـورد ھیچکـات دەستھنان ئارای ئم پرس لگڵ نونرانی دەسـتی تـازە ل تـاران ئو گـرینگی

دا بـو بـوونتوە کانی ئـران و میـدیا رەسـمیه» اطالعـات«ھگیرساندنی شر، چونک وەکوو دیارە و بگکانی النی کم ل رۆژنـامی ڕ ر شـوەیک بـ، شـه ھـه ن گڕ بـۆ ئوەی بـهخ دا حیزبی دیموکرات ھموو توانـای خۆیـان ده نونرانی کوردو ل نویان دەدات که نیشان نگاوک و ھـه قازانجمـان کـروه وه ڕ بین ئـه نگتر تووشی شه ر رۆژک دره گه ل ئه ھید دوکتور قاسملوو ده دا شه ندییه م پوه ھر له. بت ساز نه .پش ته چوینه

وه ریی کوردسـتانه بـه روه ورانـی خۆبه ده ر لـه بخۆیدیـوە، ھـه و نشـوەی جۆراجـۆری قۆناغکانی ژیانی سیاسیی حیزبی دیمـوکرات برزی .ڕ شه ستی پاراستی گیان و مای ھاونیشتمانان له ئاگری به مه کان به و چۆکردنی شاره کشه تا پاشه بگره

ر مـی کۆمـاری ئیسـالمی بـۆ سـهکانی رژی ره رکوتکه سـه سرھدانی خباتی برگریکـارانی حیزبـی دیمـوکرات لبرامـبر ھرشـی ھـزه

.ری ئاشتیان ترخان کردبوو سه دا ک کورد بگشتی و بتایبت حیزبی دیموکرات ھموو ھوی خۆی بۆ چاره کوردستان، ل دۆخکگر، ببـ کردنی ھموو دەنـگ جیاوازەکـان خسـتبووە دەنگ گیشتوو ک ھر ل سرەتاوە ھزی بۆ سرکوتکردن و ب رژیمی تازەبدەست

ئم شرە تا ئاستک بـۆ رـژیم گرینـگ بـوو ک . کرد پ دان ب مافی برحقی گلی کورد ھرش و پالماریان بۆ سر کوردستان دەست گوێ .کورد دەرکرد فتوای جیھادی لدژی گلی مه م نیزام و سیسته ری ئه ک ربه ینی وه توو خومه تنانت ئایه

و موجـــوودیتی کـــردن ل پنـــاو مـــان بـــۆ تکۆشـــرانی کـــورد و ربریـــی بـــزووتنوەی کـــورد مـــابوەوە برگری وادا ئوەی ل دۆخکـــیدموکرات بلبرچاوگرتنی رزی پکوە ژیان و پکوەبـوونی ئاشـتیانی گالنـی ئـران تنـانت لو قۆنـاغ حیزبی . نتوەکیان بوو

زمت ئو دەنـگی ک رگـای دیـاۆگ و چارەسـری ئاشـتیان و پکوەژیـانی گالنـی ئـران دا توانا و ئیستعدادی خۆی خستوە خـ دژوارەشبم رژیمی میلی پکوە ژیانی لگڵ ھیچ چشن بۆچـوون و رایکـی جیـاوازتر ل خـۆی . بۆ ئنجامی ئم پرس ره سه رگو کۆتا چاره

ــه ــو. بوو ن ــداری نتوەی ک ــی چک ــاغدا ک ب برگری ــراوه،لو قۆن ــین ســه رد پناســ ک ب ســوە بــۆ خــه رییه روه ئ ــه ک ب ــورد ل باتی ک .ن که ده شانازی پوه ته م میلله باتکارانی ئه کی کوردستان و خه تی کوردستان دروست بوو ک ھتا ب ئمرۆش خه رۆژھه

گئ ـین ککـی بـۆ دابنمئـاراوە و وە نیـنـرەدا بم پرسیارە لر ئگویـانخۆ ئنرانی کـورد و لکۆشـی تکـدارانرگـری چدا ر ب ربرەکی بریاری ، پرسی کورد ل رۆژھت ل ئستادا لچ ئاست و قۆناغک دا دەبوو؟ بی ئو رژیمی که بوایه حیزبی دیموکرات نه

تی کوردبوون دەھشتوە؟ فتوای بدژی گلی کورد دەرکردبوو، شتک بناوی ھۆوییه

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

88

ئو بشی ک رەنگ بکرت ب ختکی زرین . نی دیپلۆماسیی باتی حیزبی دیموکراتی کوردستان، الیه ینکی دیکی قۆناغی خهال

دا رووب جیھانی دەرەوە رۆژگـاری دوژواری تـپر دەکـرد، رـبر رجکدا خباتی کورد لوپری ب پشتیوانیی خۆی لومه بنووسرتوە، ل ھهھید دوکتوو قاسملوو بردی بنـاغی پیوەنـدییک دادەرـژن ک تـا ب ئسـتاش جیھـانی دەرەوە بتوانای حیزبی دیموکرات شهو دیپلۆماتی

لم بشـــدا پویســـت ئامـــاژە بم فـــاکت بکرـــت ک ل زمـــان . پابنـــد بو دارشـــتن دیپلۆماســـی لگڵ نتوەی کـــورد دا دەجـــوتوەئو قۆنـاغ ل ژیـانی سیاسـی حیزبکـی وەکـوو حیزبـی . نـو سیاسـت خالقی ھنایه ک دوکتوور قاسملوو ئهئورووپاییکانوە زۆر گوتراوە

دا تنـانت دەکـرێ ئم نازنـاوە لـرەدا بـدەین پـاڵ ئو بشـ لتمنـی حیزبـی دمـوکرات و گلکی نیشـانی سـداقت ل سیاسـت وەی پرسی کورد بکلیدی کران تاک موکرات کد ی لکتدارشـتنی خ ب ک کندەدا بـوو، دیپلۆماسـییروبو سـرووی دنیای دەرەوە ل

ی ئسـی و تنـانت ل ، تـوانی ببـت الپره ھید دوکتور قاسملوو و درژەدانی ل الین دوکتور شرەفکندی و ربرانی دیکوه الین شهن لگڵ دنیای دەرەوە ک سـرەکی تـرین بـگش بـۆ ئو دیپلۆماسـی بھـزەی دا ببت ھۆی پچرانی پیوەندیکانی ئرا بشکی مژووی

ـی؛ ل دوای رووداوی داوەو ده دا ئامـاژەی پـ حیزبی دیمـوکراتی کوردسـتان ئم قسـی حسـن روحـانی ک ل کتبـی ئمنیتـی ھسـتیی .میکۆنۆس وەزعی دیپلۆماسی ئران گیشت زەعیفترین ئاستی خۆی

ەکرێ بین قۆناغی دیپلۆماسیش ھاوشـوەی قۆناغکـانی دیـک کـارتکری و کـاریگری خـۆی لسـر پانتـایی سیاسـت کـردن کوات د

.ھم ل ئران و ھمیش ل کوردستان ھبووە

باتی بفتا ساڵ خستا دوای حلـه ئ ک مـوکراتشتاش حیزبی دوە، ھردە ر بنـه سـه پسانوەی نـوێ و سـنـدنمای زۆر خو ل میاندان ب خباتی مدەنی و بھزکردنی ھموو ئو دەنگانی دەتوانن کاریگری لسـر بھـز بـوونی دەنگـی گرینگی. بات و چاالکی دایه خه

و ٨٤گلـک ل چشـنی نافرمـانی مدەنـی، ھاوشـوەی سـاکانی نارەزایتی دابن، ئـاوردانوە ل یکگرتـوویی و وەرخسـتنی حرەکتھنگاونـان بــۆ ھنــان ئــارای گوتــاری نــوێ و رەھنــدی نـوی خبــات، خونــدنوەی ســردەمیان ل خبــات و گکردنــی پــرۆژەی ، ٨٦

میحوەری لراستای برۆژەڤ بوونی پرسی کورد ل رۆژھت ھاوشان لگڵ پرسکانی دیکی پارچکانی کوردسـتان، رکخسـتن و رۆژھتپـارزەرانی «ھـۆی ئاسـمیلکردنی نتوەیـی ل رگـای بتـه ده داچوونوەی ھر چشـن پالمارـک کـه گژ و بـهدان ب ھزی ناوخۆیی نزم

تا دوایـی ھـه …پارزی و ھر ھنگاوکی فرھنگی، ئدەبی و ژینگه دان ب بھزبوونی زمان و پشتیوانی کردن له ، گرینگی»رۆژھتباتی وپشـبردنی خـه ره قـازانجی به کان بـه تـه رفه ده رگـرتن لـه ک وه گاو کـه کـانی کۆمـه جۆراوجۆره ژهستی چاالککردنی چـین و تـوی به مه به

.کی کوردستان گشتیی خه

بکین ئو خــای ک ئوەی مــاوە ئامــاژەی پــ. برھمــی خبــاتی حفتاســای حیزبــی دیمــوکراتی کوردســتان مانــه مووی ئه ھــهم قۆنـاغکـانی ئنگـی، کلتـووری، سیاسـی، رۆشـنبیری جموجۆرھمـوو بـوارە، فھ ل ک کئاسـت یشـتۆتبـات گخـز بـوونی لھو ب

.دەداتوە دای ک بشکی ئسی ئیبتکارەکان ل تواناکانی حیزبی دیموکراتی کوردستاندا رەنگ ھستی نتوەیی ل لوتکی خۆی

وه بۆتهدا بو ”کوردستان“ی ی رۆژنامه ٦٦١ ل ژماره

٢٠١٥ی ئاگۆستی ٧: ڕکوتی / ماپڕی کوردستان و کورد : سرچاوە

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

89

خۆشویستی و پشتیوانیی خکی کوردستان بۆ حیزبی دموکرات ھونی «

»مانوەو بردەوامیی ئم حیزبن

یموکراتی کوردستانل وتووژکی تایبتی رۆژنامی کوردستان لگڵ قادر وریا ئندامی دەفتری سیاسیی حیزبی د

حیزبـی دیمـوکراتی کوردسـتان ل ڕوانگیکـی ناسیۆنالیسـتییوە خبـات ل پنـاوی گیشـتن ب مـافی دیـاریکردنی : ئارەش لۆرسـتانی ئایا درژ بـوونوەی ئم . سای خۆی ٧٠چارەنووسی کردوە ب ئامانجی خباتی

خبات، نیشانی نادروستبوونی ئم ئامانج نی؟ درژبــوونوەی خبــاتی حیزبــی دیمــوکراتی کوردســتان، ب ھــیچ :در وریــاقـا

ی نیـــیکبــاتمانـــای نادروســـتبوونی ئامـــانجی خ مـــافی دیـــاریکردنی . جــۆر بـــۆنی ک خـــۆی ـــدین میلی ـــۆ نتوەیک ئویـــش نتوەیکـــی چن و چـــارەنووس ب

ــافکی ڕەوا ــراون، م ــد وت دا دابش ک ــر چن ــتمانکی ب س ــانج نیش کی و ئامو خبـــاتی بـــۆ دەکـــا، ل گڵ و ئم مـــافی حیزبـــی دیمـــوکراتی کوردســـتان بـــۆ نتوەکی داوای دەکـــا ئم ئامـــانج. و پیـــرۆزە دروســـت

ن شـتکی . پسندکراوە جیھانییکان نک ھر ھیچ دژایتییکی نیـی، بکـوو ب مـافیکی بـ ئمـالو ئوالی ھر نتوەیک، دادەنـرێدایـدەڕۆیی و ناڕەوای تز کـوو . نوەی، بژبـوونھـۆی در بـووە ب ک نیـی کبـاتوە دروسـت یـا نادروسـتبوونی ئامـانجی خئ وایک

و و ل الیکی دیک ھلومرجی دژواری خباتی ئم حیـزب و دڕندە ل ئران ل الیک ئوە زابوونی دیکتاتۆری و حکوومتی سرکوتکرئگر . و ھر وا درـژەی ھبـ ی کوردستان ک وای کـردوە ئم خبـات ل مـاوەیکی کـورت دا نگـات ئاکـامنتوەی کورد ل ڕۆژھت

و چــین و توژەکــانی دیــکی خکــی ئــران ک تنــانت ئامــانجی بچووکتریشــیان ل ئامانجکــانی حیزبــی ســرنج بــدەین خبــاتی نتوە .و کمتر ب ئاکام گیشتوون زۆریان خایاندوە دیموکراتی کوردستان ھبووە، دەبینین ئوانیش

٧گرنگترینی ئو ھۆیانی وایان کردوە حیزبی دیموکراتی کوردسـتان سـرەڕای درژبـوونوەی خبـاتکی بـۆ مـاوەی : ئارەش لۆرستانی

دەی، ھر وا درژە ب ڕگاکی بدا، چین؟ دەتوانی ب کورت باسیان بکی؟ :ھۆیکان ئمانن ب بوای من :قادر وریا

و دنیـابوون لو ڕاسـتیی ک ئم گلش وەک گالنـی دیـک یکم، پیبردن ب ببشـیی نتوەی کـورد ل سـرەتاییترین مافکـانیبـمـافی دیـاریکردنی چارەنووسـی خـۆی ھ وەیت. شایانی ئریسـال نـدبوون بم، پابدووھ ر لھ م حیـزبئ ژوویـی ککـی مرکو ئ

شـیسببندەسـتی و ب ل لو گرزگار کردنی ئ ل ویش بریتتئ رشانی کس وتووەتوە کزرانییو . رەتایی دامم، وەفـاداری بھسـ و ل پناوی و ھروەھا خکی کوردستان ل چوارچوەی خباتی ئم حیزب قوربانیی زۆرەی ک نسلکانی پشوومان لم حیزب دا

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

90

و بردەوامنبــووبی ئم حیــزب ل ســر ڕگــاکی خــۆی، بــ دەســت ھگــرتن ل خبــات. حیــزب دا، پشکشــیان کــردوەئامانجکــانی ئم

درـژەی : چوارەم،. و تچووە زۆرەی حیزبی دیموکرات و گلی کورد داویان ئوەی ئامانجکانی ھاتبت دی، یانی ب فیۆدانی ئو قوربانیـــو ـــافیی نتوەی ک ـــران ل الیک ژردەســـتی و بم ـــانی ئ ـــکوە پشـــتیوانیی خکـــی کوردســـتان ل رد ل الین ڕژیمک ـــی دی و ل الیک

و و خبـاتکی، وایـان کـردوە حیزبـی دیمـوکراتی کوردسـتان ل سـر ڕگـاکی خـۆی بردەوام بـ و سیاسـتکانی ئم حیـزب ئامانجکان ر ڕس ردەوامبوون لبار بۆ ب کی لیزەمین میشدی بکاھی خۆی، بگاک.

کۆماری کوردستان، برگریی چکـداران (خا ھاوبش و جیاوازەکانی پشمرگکانی حیزب ل س قۆناغی جیاواز : ئارەش لۆرستانی

دا کامانن؟) ل برامبر ھرشی ھزەکانی کۆماری ئیسالمی بۆ سر کوردستان و پشمرگ ل سردەمی ئستا و پاراسـتنی دەسـکوتکانی خبـاتی خکـی ی چکـداران ل گلـی کـورد ل برامـبر ھرشـی دوژمنـانی ئو گلبرگـر :قادر وریـا

ـــام لو ـــمرگ ل ھر ک ـــانی ک پش ـــا ھاوبش ـــتان، یک لو خ کوردسخـــاکی ھاوبشـــی دیـــکی پشـــمرگ ل . قۆناغـــان دا، ھگریـــان بـــووە

وە بـووە کدا ئ و قۆناغـانمووی ئبـووە ھکـدار نکـی چزنیـا ھر تھک بۆ پلن بیروباوەڕ بووە ک کی بکوو مرۆڤکـوو بو سـامان، ب و پـای

ھر وەھـا . بۆ بـردن پشـی خبـاتی ڕزگـاریخوازانی نتوەکی، تکۆشـاوەــو ن ــردوە ل ــان ک ــووە ک وای ــدیی ب پشــمرگ خــاوەنی کۆمــک تایبتمن

قبـــووی مانـــدوویی . ســـتییکی تـــایبتی ھبـــنتوەکی دا ڕـــزو خۆشویو ھسوکوتی جـوان لو تایبتمنـدیانن ک و بوونی ڕەوشتی برز و ڕزدانان بۆ خک و فیداکاری و خکدۆستی بسنوور، ل خۆبردوویی .و سردەمکانی پ دەناسرتوە پشمرگی ھموو قۆناغ

بکم، پویست بر ل ھر خاک ئاماژە بکم ب کاریگریی قۆناغ و سـردەمکان ل بم ئگر بموێ باس ل خا جیاوازەکان

. سر ھزی پشمرگ ل ڕووی پکھات، ل ڕووی بیرکردنوە و ڕوانین، ل ڕووی ئامادەیی بۆ بشداری ل شوە جۆراوجۆرەکـانی خباتـداو بـۆ و خـۆ ترخانکردنیـان بـۆ بـزووتنوەی نتوەیـی و ئاسـتی فیـداکاری و ڕادە و بـزووتنوە ھر وەھا ل ڕووی چاوەڕوانییکانیان ل حیزب

پکھـاتی . و ژنانی پشمرگ لو ڕۆژگـارەدا نـابینین بۆ ون ھزی پشمرگ ل سردەمی کۆمار دا، ھیزکی تواو پیاوان بووە. حیزبو ل ژــر ئمــری ســرۆک کووزیــاتر وەک بشــک ل عشــیرەتک و کمتــر وەک تــاک ب ھــزی پشــمرگ ب زۆریــی خکــی الدێ بــوون

و خوندەوارییکشـیان ل ئاسـتکی ژمـارەیکی زۆر کمیـان خونـدەوار بـوون. و ئاغای گوندەکی خۆیان دا، بوون ب پشمرگ عشیرەت ژنـان برە . ن زۆر تـدابووە ھم خکـی شـاربم پشمرگی دوای سـرکوتنی شۆڕشـی گالنـی ئـران، ھم خکـی الدیـا. نزم دابووە

رگشمو ڕیزی پن نرە دندەواری . بـک دێ ئاستی خوـدا پرچـاوی توگۆڕی بدا، ئـا رگشـمـزی پـو ھن نـدەوار لو ژمارەی خو .و دەبـربـش زۆر برگشمکۆشانی پیدانی تتـا خـو متـی کوردسـتان ھکـانی ڕۆژھرووترین ناوچسـ و ل کـان، واتارووترین ناوچ

و چکیش ک لو سردەم دا پشمرگ شڕی پ دەکا، زۆر جیاوازە جۆری کرەست. ھر چوار پارزگی ڕۆژھتی کوردستان دەگرتوە و دا دەیبینم، جیاوازییکی دیک ک ل نوان نسلی ئمۆ پشمرگ و نسلکانی پشو. ل چک و کرەستی سردەمی کۆماری کوردستان

و خۆڕاگرتر بوون، ل گڵ ئوەی پتر ل نسلکانی ئستا ی ھتاوی ل نسلکانی ئیستا، پشوودرژتر٧٠و ٦٠ئوەی ک نسلی دەیی

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

91

حمت و ھلومرجی پشمرگایتییکان سختتر بوو، بم زۆر ب زە ل شڕ و تکھجوون دابوون، پتر ل گڵ مترسی برەوڕوو بوون

.و پتر ل سنگر و ل ڕیزی پشمرگ دا دەمانوە دەستیان ل پشمرگایتی ھڵ دەگرت

ل ھلومرجی ئمۆدا ئایا حیزبی دیموکراتی کوردستان خۆی ب حیزبکی شۆڕشگ دەزان یا ڕیفۆرمخواز؟: ئارەش لۆرستانی و سـردەمکانی تمنـی خبـاتی ی شۆڕشگانی، ھم ل زۆربی قۆناغحیزبی دیموکراتی کوردستان ھم خاوەنی ئامانج :قادر وریا

ئو ئامانجانی ئم حیزب خباتی بـۆ کـردوون، . شۆڕشگانی خۆی دا شوە و شوازی شۆڕشگانی بۆ خبات و تکۆشان گرتووەت برــوەی دوو ڕژیمــی شــایتی چوارچ ل ــوون ک ــاری ئیســالم زۆر لوە گورەتــر ب ــو کۆم ــان ھب ــاتکیش ئو . ی دا ئیمکــانی وەدیھاتنی ھر ک

ھر بـۆی دەتـوانین ب ئامـانجی شۆڕشـگانیان . ئامانجان وەدی بن، گۆڕانی بنڕەتی ل ژیانی سیاسیی خکی کوردستان دا پک دـننو و کۆماری ئیسـالمی و ڕژیمی شایتی ڕاوەستان ب دژی سیاستکانی دو. شوازەکانی خباتی ئم حیزبش، شۆڕشگران بوون. ناوبرین

و پالمــــاری ھــــزە و خبــــاتی چکــــداری، برەنگــــاربوونوەی ھــــش و ب چک ھوــــدان بــــۆ ڕووخانــــدنی ڕــــژیم ناوەنــــدییکان و خبـات، نگـاریو شوازانی برە سرکوتکرەکانی ڕژیمکانی ئران، ب شوازی شۆڕشگان دن ئژمار ک دیارە ھبژاردنی ئم جۆر

. ب سر ئم حیزب دا داسپاون ئگینا ھر کات مجالی سوود وەرگرتن ل شوازەکانی ھمنان بووب، ئم حیزب پشـوازیی لـ کـردوە بم شۆڕشگبوونی حیزبی دیموکرات ھیچ کات نبووە ب ھۆی دژایتیی ئم حیزب ل گڵ پنابردنی خـک بـۆ خسـتن رووی داخـوازی

فۆرمخوازانکۆشـان ڕبـات و تی خمنـانشـیوازی ھ ـک . و سـوود وەرگـرتن لترەکر حـران ھئ ل کـی ڕیفۆرمخـوازانوەیو و بزووتنو دژایتیکردنـی، ھوـی داوە ھم رەخـنی لـ ڕۆژھتی کوردستان سری ھڵ داب، حیزبی دیموکراتی کوردستان ل جیاتی ڕەتکـردنوە

م خشداری تیداکردنبگرێ ھشبردن ک بۆ برەوپتر کردنی، ھان بدا و بو رادیکا.

برامـبر پارچکـانی (و کوردسـتانی و پیوەندییکانی خۆی ل دوو بواری ئرانی حیزبی دیموکراتی کوردستان سیاست: ئارەش لۆرستانی چۆن دادەڕژێ و بڕوەیان دەبا؟) دیکی کوردستان

ــا ــو :قــادر وری ــردوەت پــشحیزبــی دیم ــۆنوە، دوو سیاســتی شانبشــانی یک ب و ھوــی داوە ب رادەی کراتی کوردســتان ھر ل ک

و، خبـاتی نتوەیـی ل الیکوە خـۆی وەک حیزبکـی کوردسـتانی . و یکیان بۆ ئوی دیک وەال نن پیویست گرنگی ب ھر دوویان بداھر بۆیش ھیچ کات ل . نوەی نتوەیی کورد بۆ ڕزگاری ل بندەستی پناس کردوەخکی ڕۆژھتی کوردستانی وەک بشک ل بزووت

کانی دیــکشــب وەی کــورد لتبــاتی نخ تی پشــتیوانی لبــووە سیاسـن کانیان غافــڵ ھیــزە سیاســییگ ل وەنـدیی دۆســتانو پ . ل م حیــزبڕووی داخوازەکــانی ئ وە، چــونککــی دیــککــ الیبــاتی خــران بــووەو ختی ناوەنــدیی ئدەســ تــی کوردســتان، لو ی ڕۆژھ

ــران ــانی ئ ــزە ئازادیخوازەک ڵ ھگ ــاوە ل ــ کۆش ــووە، ت ــرانوە ھب ــی ئ ــدیی ب وت ــزب پوەن ــتراتیژیکی ئم حی ــمی س و ل گڵ دروشلخبـات ب دژی دیکتـاتۆری و سـرەڕۆیی دا، بزووتنوە سرانسرییکانی ئو وت، پوەندیی دۆستانی ھب و ل گڵ گالنی ئران

بات بھاوخ.

و ئـایینزای جیـاواز ھن، حیزبـی دیمـوکراتی کوردسـتان ل چ ب سـرنجدان بوە ک ل کوردسـتان پیەوانـی ئـایین: ئارەش لۆرستانی میتۆدک بۆ یکگرتوویی و یکیزیی نتوەی کورد سوود وەردەگرێ؟

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

92

ڕۆکانی ئم نتوەی . راتی کوردستان، ھر ل سرەتای دامزرانیوە، حیزبی ھموو نتوەی کورد بووەحیزبی دیموک :قادر وریاو زاراوەیک قسـیان کردبـ، بو مرجی ئامـادە بـووبن ل و ئایینزایک بووبن، ب ھر دیالکـت و توژک یا ل ھر ئایین ل ھر چین

نتوەکیـان ل بندەسـتی و بمـافی خبـات بـکن، حیزبـی دیمـوکراتی کوردسـتان، ب خۆشـحاییوە ڕیزەکانی ئم حیزب دا بـۆ ڕزگـاریی و بـزی ب ھر کامیـان، ل و ئایینزاکان، ل الین حیزبی دیموکراتوە ڕزیان ل نـراوە ل ڕاستیدا ھموو ئایین. باوەشی بۆ کردوونوە

تـر ھنـاوردراون، یکیـان لوانـی پیەوانی ئایینـک یـا ئـایینزایک، ل وانی. یراوەالین حیزبی دیموکراتی کوردستانوە پشی پ گو ب پچوانیشوە نبوونی باوەڕی ئایینی، نبووە ب ھۆی بدەسـتھنانی دیک پتر بایخی پ ندراوە، یا پیەوی کردن ل ئایینک

.ئیمتیازو ای دای ک جیــاوازیی بیروبــاوەڕی ئــایینی، یــا جۆراوجــۆریی دیالکــت، ڕاســتییکب کــورتی حیزبــی دیمــوکراتی کوردســتان، لو بــو

ھمـووانیش دەبـ ب . و دەب ڕـگ ندرێ ھـیچ پكھـاتیک ل ھوـی سـینوەی ئوانـی دیـک دابـ تایبتمندییکی کۆمگی کوردە .و ھاوخبات بن یکگرتووجیاوازییکانیانوە ل سر ئامانج وداخوازە نتوەیی و گشتییکان،

و مـافی حیزبی دیمـوکراتی کوردسـتان وەک حیزبکـی سیاسـیی ب ئزمـوون، ل ڕەوتـی خبـات ل پنـاوی دیموکراسـی: ئارەش لۆرستانی

و چ ڕۆڵ و ئرکک بۆ کۆمگی کوردستان، دادەن؟ دا، چ ڕۆڵ و ئرکک بۆ خۆی دیاریکردنی چارەنووس و تکۆشـانی ئوان و، ڕکخستنی خبـات کی سیاسیی پشەو، ڕبری کردنی خباتی خک ل ڕووی سیاسیئرکی حیزب :قادر وریا

یکو خکانی ئئامانج یشتن بم. تا گڵ کگ ژووی خـۆی دا لم وەی لڵ ئگ و الوازیـی و کـووڕی حیزبی دیموکراتی کوردستان لو لکدانوەی واقیعبینـانی خوندنوە. م ل جبجکردنی ئرکی خۆی کمتر خم نبووەو ڕەخنی جیددی برەوڕوو بووە، ب جۆراوجۆر

ــتان ــی کوردس ــت داوای خک ــرتنبری سیاس ــدا، گ ــامکی خۆی ــان ل برن ــۆکردنی ئو داوای ــاغ و فۆرم ــتی دروســت ل قۆن و و ھوس، کـاری سیاسـی ب ئاراسـتی سـاڵ ٧٠و تکۆشـان بـۆ مـاوەی بوون ل سر خباتو شلگیر سردەم جیاوازەکان، درغ نکردن ل قوربانیدان

و پشــتیوانیی خکــی و کــۆدەنگی ل نیوکــۆمگی کوردســتان برامــبر دەســتی ناوەنــدی، وەدەســتھنانی متمــان پکھنــانی یکگرتــوویی .ردوەو ئرکی ک حیزبی دیموکراتی کوردستان ج بجی ک کوردستان ئو ڕۆڵ

و ڕۆکـانی خکـی و تکۆشـان بـۆ گیشـتن بو ئامانجـان ک ئم حیـزب و ئرککیش ک دەکوت سر خـک، ھوـدان دیارە ڕۆل

و دەرفتـانی ک بـۆ خسـتنرووی ئرکـی خـک قۆسـتنوەی ئو ھل. سا خبـاتی بـۆ دەکن ٧٠کوردستان ل ڕیزەکانی ئو حیزبدا، ناب پیان واب خباتکردن تنیا ئرکی حیزبی دیموکرات و ئنـدامکانیتی و ئوانـیش دەبـ ل . ان بۆیان دت پشداخوازەکانی خۆی

ھاوکات پویست پشـتیوان. و برخۆدان بن و تماشاچیی رووداوەکان بن، ب پچوانوە دەب ئوان بۆ خۆیان چقی خبات دوورەوە بینرو ل ھمــوو ب ھمــوو توانــاوە. و ڕــبری داواکــانی خۆیــانی دەزانــن ســتکانی ئم حیــزب بــن ک ب نــونرو سیا و چــاوەدیی خبــات

ڕوویکوە پشتیوانی ل سیاستکانی بکن، ھاوکاری تکۆشرانی بن، کاتکیش پویست بـوو پشـنیاری پـ بـکن، ڕەخـنی لـ بگـرن و مرازە کاریگرە ب ک دەتوان خباتی ئوان ل پنـاوی دیموکراسـی و مـافی دیـاریکردنی وای ل بکن حیزبی دیموکراتی کوردستان ئو ئا

نیخواز بگئاکامی د چارەنووس ب.

٢٠١٥ی ئاگۆستی ٦: ڕکوتی / ماپڕی کوردستان و کورد : سرچاوە / وه دا بو بۆته”کوردستان“ی ی رۆژنامه ٦٦١ ل ژماره

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

93

بات و ستراتیژیی خهئامانجی ستراتیژیک

حسن شخانی

پنـاو وێ و لـه بزان چی ده واته. ب ئامانجکی روون و دیاریکراوی ھه که یه وه کانی رکخراوکی مۆدرن ئه ندییه تمه تایبه کک له یه

.کا بات ده چیدا خه ن الیـه لـه کانی کـورد، کـه ڕینـه زرانی حیزبـی دمـوکراتی کوردسـتان، راپه دامه ر له به

کی رکخــراو و ئامــانجکی یــه ن پکھاته بــران، خــاوه ده ڕوه بــه وه ال و شــخ و ئاغاکانــه مــهمـۆدرنی بزاڤـی کـورد ر لـه قۆنـاغی بـه بـه و قۆناغـه ئه. بوون کراو نه دیاریکراو و پناسه

ی کورد دا وه بزووتنه رخانکی گرینگ بوو له رچه حیزبی دموکراتی کوردستان وه. ناسرێ ده .خشی به یه وه و بزووتنه رۆککی مۆدرنی به و، فۆڕم و نوه

ی کۆمـاری کوردسـتان دا چوارچـوه لـه و ئامانجـه ئـه. ئامانجی سـتراتیژیکی خـۆی کاته زرانی، خودموختاری ده حیزبی دموکرات دوای دامه

نـدک ی الی ھه و پرسـیاره و کـات دا، ئـه ی ئـه»کوردسـتان«ی رۆژنامـه لـهکردنـی و پناسـه و کۆمـاره تیی باس کردنـی ئـه چۆنیه. سپ چه ده رانـه و لکۆه ؟ ئیستداللکی پرسـیارئامزی ئـه بووه خودموختاری نه دا زیاتر له مه رده و سه ئایا ئامانجی حیزب له که ر دروست کردووه لکۆه

م وتـاره سـتی ئـه به ؟ مه ییـه ، کرده تییه نی سیستمکی پاشـایه خاوه ی وتک دا که چوهچوار ئایا پکھنانی کۆماری کوردستان له که یه وه ئهند ئامـانجی حیـزب خودموختـاری رچه می کۆماری کوردستان دا، ھه رده سه له وێ بین که مانه نیا ده ، ته نییه یه و گریمانه تاووتوێ کردنی ئه

سیاسـی -کی وردی حقـووقی یه شـوه بـه و ئامانجـه ئـه ی کـه وه ر ئـه بـه م له ، بـه رکی خودموختـار بـووهراسـتیدا کۆمـا ش، لـه کـه و کۆماره بووه .نونن ی جیاوازیش خۆده وه ئارا و خوندنه دته وه ره ی سه و گریمانه ، ئه کراوه نه پناسه

کی وردی یه شـوه و ئامـانجی حیـزبیش بـه وه ڕژرتـه داده اسـملووهق.ن د الیـه ی حیـزب لـه تاوی دا، پکھاتـه ی ھـه50ی یه تای ده ره سه له

کی یـه وه و خوندنه وه شـیکردنه شـنه تـانی ھـیچ چه ره ده کـرێ کـه ده حقووقی پناسه . وه ئامانجی ستراتیژیکی حیزب ناھته جیاواز له

دروشـمی بـۆ فیـدرالیزم، وه خودموختارییـه دوای گۆڕانی دروشمی سـتراتیژیک لـهھــیچ کــرێ کــه ده و پناســه ی حیــزب دا ھــاتووه رنامــه به ک لــه یه شــوه دوایــیش بــهکی مۆدرنی حیزبی ندییه تمه رنی و تایبه خاکی ئه مه ئه. ناگرێ ک ھه ناڕوونییهی روون کـه ره رامبه کانیشی بـۆ به وێ و تابلۆی داخوازییه زان چی ده ده که دموکراتهو ییــه کرده نــده چه و ئامانجــه ئــه ی کــه وه رچاوگرتنی ئــه بــه بــ له بــه( اوهو دیــاریکر

). باره له نده ئراندا چه بوونی له ستنی پراکتیزه به

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

94

نی بوونی ئامــانجکی ســتراتیژیکی روون، خــاوه پــی ھــه ئایــا حیزبــی دمــوکرات پــ بــه کــه یــه وه ئــارا ئه دا دتــه لــره پرســیارک کــه

باتی دا ی خـه پرۆسـه ؟ ئایـا حیزبـی دمـوکرات سـتراتیژکی روونـی لـه بووه و ئامانجه یشتن به باتگیی بۆ گه ی خه کی بیرلکراوه یه رنامه بهایـا دۆخـی ؟ ئ وتووه ردا کـه سـه و حیزبی دموکرات زیاتر به پاندووه ردا سه سه کان رکارکی دیاریکراویان به رجه لومه ؟ یان زیاتر ھه بووه ھهــه ھه ــا راده نووک ــزب ت ــه یی حی ــه ک به ی ــه رھ ــه می ئ ــه و ب ــه س ــه ردا س ــه پان و ب ــه وتنه رداکه س ــه ؟ ئه نیی ــه گ ــوکرات ل ــی دم ــه به ر حیزب ی رنامھـی با، دۆخی له ندتری ھه کی پالنمه ئامانجی دا، دووربینی و داھاتووبینییه یشتن به کانی گه چاو کردنی تاکتیکه ره ی دا و له باتگانه خه

بوو؟ ده ئستای، جیاواز نه و وه ره کالکـه ری یه نیا فاکتـه ، تـه ری ئیـراده فاکته که نییه و واتایه به مه م ئه ، به راییه گه خۆیدا ئیراده ند شۆڕشگیی خۆی له رچه ھه

ی گـوره حیزبکـی شۆڕشـگ بـه ئـارا کـه یناریۆی جۆراوجـۆر دنتـهناوی پالن و سـ نتزک به رج سه لومه و ھه ی ئیراده پکھاته. ره دیاریکه .وه بواری کردارییه خاته ده و پالن و سیناریۆیانه کک له کان، یه پشھاته

ووداو و ر کـه نییـه وه سـت ئـه به مه. ئارا کراو دنـه خت دا، زۆر شـتی پـش بینـی نـه باتکی سـه ی خـه پرۆسه ت دا و له سیاسه بگومان له

رجک لومـه ر ھه منین و بـۆ ھـه دانـه کـه یـه وه ست ئه به کوو مه گرن؛ به کانی ئمه ده بای پالن و سیناریۆ بیرلکراوه کان خۆیان به پشھاتهرکی ئـه پـش، کـه نـهکراو د ڕواننـه لی چاوه نـدک جـار ھـه بات دا ھه وتـی خـه ره ش لـه وه لـه بجگـه. وه ر بدۆزرتـه رکاری گونجاو و کاریگه

و تی بـه توانیویـه نـده حیزبی دمـوکرات چه که یه وه پرسیار ئه. رگرێ کیان ل وه ی توانا که گوره و به وه بیانقۆزته که باتگه حیزبی خه ب؟ یه شوه

ر سـه کـداری بـه ڕکی چه تاوی دا، شـه ی ھـه1357ی سـا دوای شۆڕشی ئران له. وه ک دنمه یه نموونه که ته یاندنی زیاتری بابه بۆ تگه

ی جیـددی بـۆ رئشـه چنی و سه کۆمـاری ئیسـالمی ھـه نگی بـه ی کرد و زۆر جـار تـه مانانه کی قاره رگرییه حیزبی دموکرات به. پا حیزب دا سهکی گشــتی یه شــوه بــه دا، کــه تکســتکی بیرلکــراوهی کۆن چوارچــوه لــه کدارییــه چه رگرییــه و به ئایــا ئــه کــه یــه وه پرســیار ئه. دروســت کــرد

و دا، ئـه کـورت مـاوه ر لـه گـه ئه کـه وه کرایـه وه دا بیر لـه رگرییه و به وتی ئه ره چوو؟ ئایا له ڕوه کراب، به شه نگه گه و میتۆده نی ئه دیمه دووره ر مزی وتـووژ و، دانـی بـه سه ھاته کداری دا نه ختی چه ژر زه کۆماری ئیسالمی لهردرژ کی به یه و بۆ ماوه وه وته که نجامی ل نه ئه رکارهی چوارچــوه لـه و رکـاره ؟ ئایـا ئـه وه بتـه کان ده خوازراوه نـه ڕووی ئــاوگۆڕ و دۆخـه نا، حیزبـی دمـوکرات چـۆن رووبـه کانی کـورد دا نـه مافـه

بات چاالک بکـرن؟ ی خه کانی دیکه نده ھه ، ره وه سک کرایه جالی ل ته کداری مه ر رکاری چه گه ئه چوو که ڕوه ند دا به ھه ره کۆنتکستکی فرهنـدین پرسـیاری و چه و پرسـیارانه چـاو کـرا؟ ئـه رج و توانا و ئیمکاناتی خۆیی و دوژمـن ره لومه نگاندنی وردی ھه سه ھه به و میتۆده ئایا ئهرت دا سـه بات بـه ر میتـۆدکی خـه گـه ئه چونکه. کرێ ده یه کدارانه چه رگرییه و به بۆ ئه ب، که یه و پناسه ڵ ئه هگ دژواز له یه وانه ش له دیکه تاکانی دا ناچتـه ره سـه ت لـه تایبـه ، بـه)کـرێ ده ک پناسـه وه(بووی خیـل نـه بژاردنی دا ده ھـه وتی و لـه ردا که سه راستیدا به پا و له سه

کراوه یه وهچوارچشوه کی بیرلم ده به. کاری بۆکراو خت ئاماده و پ ژه ره کـرا لـهشـانی دا دووره وتـی درنـا بکـرێ و بیـر لـه دیمـه کنی بـۆ و . وه ش بکرته وه نجام و پالنی جگره ره ده

ش مه ئه. وه پشه داھاتوودا بنه له یه وانه ی له هتان رفه و ده ی ئه وه بۆ قۆستنه کردنه رککی حیزبی دموکرات خۆئاماده و ئه فه لسه فه

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

95

ھا بوونی وه نه له. کرێ بات دا ده ژر تیشکی ستراتیژکی روونی خه باتگیی و له کی چوپی خه یه رنامه ر به سه کارکردن له نیا به ته

.بن دهتیس یی دا قه واره ی قه وه پناو مانه کان له وه ستراتیژک دا، ھه

باتی ئاسۆی خه ، بیر له وه تیی شۆڕشگییه ئازایه قبووی ریسک و به به که یه وه یی حیزبی دموکراتی کورستان ئه نووکه پویستیی ھه ت کـه تایبـه بـه. وه بکـا و تاقیـان بکاتـه شـه نگه گه لی تـازه ن، رکارگـه و الیـه ن و ئـه م الیـه شـانتاژی ئـه لـه وه مینه بـ سـه و بـه وه بکاتهباتی ی خـه رنامـه ر به سـه لـه وه تک بـۆ بـاس و ئـاوگۆڕی بیـروڕا و دواجـار سـاغبوونه رفـه ده کرێ ببتـه و ده یه ڕوه ی حیزب به16ی کۆنگره .رۆژ پشه

سـتراتیژکی کانیش، پویسـتی بـه یـهمی داخوازی النیکـه یشـتن بـه دیھـاتنی ئامـانجی سـتراتیژیکی حیـزب یـان گه وه کـه یـه وه ئه دوا قسه .ن که واو ده کتر ته یه و دووانه راستیدا ئه و له یه بات ھه روونی خه

وه دا بو بۆته”کوردستان“ی ی رۆژنامه ٦٦١ ل ژماره

٢٠١٥ی ئاگۆستی ٨: ڕکوتی / ماپڕی کوردستان و کورد : سرچاوە

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

96

ناسی؟ سازی یا ئوستوره مبول ت، سهحیزبی دموکرا

ئارەش لورستانی ئاشین: و بۆ کوردی

ر کـار البـردن و سـه پـاش لـه کـرێ، بزاڤکـی مـودرن کـه ودر ده ی کـورد نـا مودرنیتـه بـه ، کـه وتکه ری ڕه ممد ربه وا قازی محه پشه

بگـرێ، حیزبـی وه سـته ده کوردسـتان بهی کاروبـاری زاشا توانی کـۆنترۆڵ و ئیـداره ی ره وه دوورخستنه. ن یــه لی کــورددا کۆمــاری رابگه مــژووی گــه م جــار لــه کــه زرن و یه دمــوکاتی کوردســتان دابمــه

ی ملـی بـۆ کـه له گه رگری له پنـاو بـه له که رکۆماری کوردستانه مین سه که د یه ممه وا قازی محه پشهیـن و مـژوو، زه کانی لـه ۆی داھنان، خۆڕاگری و فیداکارییـهھ نووسکی تراژیک راکشا و به چاره

.رمان تۆمار بووە زن و سیمبولکی ھه کی مه یه ک ئوستوره ی کورددا وه وه ته ویژدانی نه

توانییـان لـه ی حیزبی دموکاتن کـه ره و دوو ربه ندیش ئه فکه ڕه دوکتور قاسملوو و دوکتور شهبزاڤی میللی ـ دموکاتیکی کورد ) تاوی ھه 1372ڕی پوشپه(ەوە تا تیرۆری میکۆنووس 57دا ل شۆڕشی یراناوی قهستیار و قۆناخکی زۆر ھه

کـه وه لک بوویـه رگری گـه رووی خۆڕاگری و بـه ر کوردستان رووبه ینی بۆ سه ربازانی خومه یی سه ک ده یه ھرشی زیاتر له. ن تی بکه رایه ربهکــانی کۆمــاری ســتی دیپلوماتیکاره ده ئــوتریش بــه تیــرۆری دوکتــور قاســملوو لــه. بــوو ره م دوو ربــه زبــی دمــوکات و ئــهھیــوا و ئۆمــدیان حی

نووسـکی کانی کۆمـاری ئیسـالمی، دیسـان چاره ستی تیرۆریسـته ده ریستورانی میکونوس به ندی له فکه ره ئیسالمی و، پاشان تیرۆری دوکتور شه .رانی کورد ھنا هر ڕب سه تراژیکی به

ئگر لی کــوردن، کــه رمانی گــه ی ھــه ندی ســ ســیمبول و ســ ئوســتووره فکه ڕه د، دوکتــور قاســملوو و دوکتــور شــه ممــه وا قــازی محه پشــه

.بمانوێ ل بزاڤی میللی ـ دموکراتیکی کورد بگین؛ دەب بیانناسین

ــه ــه ل ــه«: وتــرێ دا ده فه لســه بیات و فه ده ئ ــه و گه ئ ــتووره ل ــه ی ئوس ــۆ تگه واتــه که» . ، بــ شووناســه ی نی ــه ب ــورد، ده یشــتنی گ ــ لی ک ب .ب ھه له و گه کانی ئه ئوستووره یشتنک ل دروستمان له تگه

م لــه پرسـیار بکـرێ، ئایـا نگـه ره رێ ئوەیـه کـه پـه باتگدا تده ت تـاککی خـه تایبـه مۆدا، بـه ینـی مرۆڤـی ئـه زه ی بـه و پرسـیاره ئـه

و سیمبول ؟ ئوستوره ب به رجکدا ده لومه چ ھه کرێ؟ ک و له ساز ده ی ئستادا سیمبۆل و ئوستووره رجه لومه ھه ماف یشتن به تی و بارو دۆخی کۆمگیک، ک بۆ گه یه رجی کۆمه لومه ، ھه گۆڕێ و شایانی تاووتۆیه دته تک که م بابه که یه

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

97

ی وتـی ی و پادشـای الویـش توانـایی ئیـداره کـه کوڕه ت بـدا بـه سـه زاشـا ناچـار بـوو ده کاتـک ره بـۆ ونـه. کا بات ده خۆی خهکانی مرۆییه

) موکریــان(تی کوردســتان شــکی رۆژھــه به رینی ئرانیــان داگیــر کــرد، لــه شــکی بــه کان، به تی و رۆژئاواییــه رۆژھــه بوو، کاتــک ھــزه نــهــه ســه بۆشــایی ده ــوون و ھه ت دت ــه گۆرێ، ب شــه وــازی محه کانی پ ــه روه د ھــه ممــه وا ق ــه ک ل ــژووی گ ــراوه م ــار ک ــورددا تۆم کی ؛ خــا لی ک

تی ب ئاقـار و ئاراسـتیکی مبسـتداردا بجـوو و مـژوویک بئـافرین ک بـۆ یه و ھزی کۆمه ی وزه وه ھۆی ئه بته ده که رچرخانه وه .ورد ل ھر چوار پارچی کوردستان ھمای متمان بخۆیی و شانازییھموو گلی ک

مژارکی ک ڕەنگ ھندک جار ببت جی باس و مشتوم، ئوەی ک ئایـا ھلـومرجی کـۆمیتی دەبـت ھـۆی ئوەی ئوسـتورە یـا

کـانی خـۆیتوانای وەی مـرۆڤ بیـان ئ ،قد بخـوموا قـازی مـحشـکی وەک پسیمبۆل رجلـومو ھ گئوسـتوورە و کـۆم ب وە دەبـ کۆمیتییکان برەو ئاراستیکی تایبت رنونی و ربری دەکا؟

ــاتوان ئو دەور و ــاککس نڕەخســ، قت ن ــۆ ت ــتوورەبوون ب ــیمبۆل و ئوس ــوون ب س ــۆ ب ــۆمیتی ب ــومرجی ک ــک ھل ــا کات ھتتوانـا و خـاوەن بھـرە ھبـوون ک نیـانتوانیوە بم پـگ و پل بـگن و، ل الیکـی برپرسایتیی بگـرێ، چـونکی کسـانکی زۆر ب

.دیکشوە لمژوودا کسانک ھبوون ک ل ھلومرجی لباردا توانیوییان ببن ب ئوستوورە و سیمبول

رەنگبـوو نیتوانیبـا ئم دەور و ڕۆ دیـار بۆ ون دوکتور قاسملوو ئگر ل حیزبی توودەوە نھاتبای حیزبی دموکراتی کوردسـتان،و مزن بگی، یان ئگر نمر مال مستفای بارزانی و ھاورکانی نچوبان رۆژھتی کوردستان، قت نیانتوانیبا بناخی شۆڕشـکی

ل بــوونی ھی، تایبتمنــدیی کاتــک ل کــۆمگدا ئوســتوورە و ســیمبو. بم شــوەی مزن و بربریــن ل باشــووری کوردســتان دابــژنــی و ــداکاری و بزەی ــانی، فی ــانی وەک دۆڤ ــی مرۆییک ــۆمیتی ئو . …ئرنی ــاتی ک ــونن و ئدەبی ــۆ دەن ــتکی برزدا خ ــد ل ئاس ھت

.قۆناخش، ئدەبیاتی حماسیی، ک دەبت ھۆی ھخانی کفوکوی توژە جۆراوجۆرەکانی خک

ان و کـارکردی ئوسـتوورە بـۆ ھماھنـگ کردنـی کـۆمگ و برزکـردنوەی چۆنـایتی کـۆمگ ئوەی ک ل الیکی دیکوە سـرھد .ھروەک دەوترێ ھموو کۆمگکان ئوستوورە وەردەگرن و تنانت ناتوانن لو مژارە خۆ ببورن

وە ک نوەی ئمـۆ دەتـوان بـۆ پشـوەبردنی گلی کورد ل ھلومرجی ئستادا خاوەن شوناسکی دیار و ئوستوورە و سـیمبۆلی ناسـرا

ــاغ و ــۆڕش ل قۆن ــات و ش ــدوویان و، خب ــری، ئوان خوقان ــز و وزان وەربگ ــانی کــک ل ھی ــوکراتیکی خــۆی ب ئاس ــی دم ــی میلل بزاڤدەدا ل کـاتی ئسـتادا شرۆڤی بارودۆخی بزاڤـی میللـی دمـوکراتیکی کـورد نیشـان . ھلومرجی نوتردا برەو گیشتن ب ئامانج پش بخا

زیندوویتی کۆمیتی و شیرازە مژووییکانی گلـک، . نیشان و سیگناک بۆ سرھدان و خوقانی سیمبول و ئوستوورە بدی ناکرێریتیی ل دەھنن و ئرکی کۆمیتیش ب پکھاتیکی تۆکمی پکھاتوو ل بشی جۆراوجۆر، ک سیمبۆل و ئوستوورە تنیا بشکی پک

و بجو کتیڤ ببباردا ئکی شیاو و لکات ل ک فاکتۆر ککـوەرگرتن . کۆمی بـزاڤ، کقینویستی راستۆدا پمرجی ئلومھ ل ــک لکــان ی ــزە کۆمیتییکــان ب شــوەی گرووپــی و ھرەوەزی، ک نزیکبــونوەی سیاســی و فرھنگــی لــدەکوتوە و بگوم ھ ل

وەرگرتن ل ن پوتاسییلکان بـۆ پشـوەبردنی بزاڤـی میللـی ـ دمـوکراتیکی کـورد ک بـوونی ھی، سـرنجدان و ناسـین و کـکگرینگتری سیمبۆل و ئوستوورەکانی ئو نتوەی ک ل دژوارترین ھلومرجی کۆمیتیدا ئرکی خۆیان ڕاپڕاندوە، ک پشتگوێ خستن یا

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

98

.و بنما مژوویان دەبت ھۆی برزبوونوەی تچووی بزاڤ یان قیرانی چاالکی سیاسی و کۆمیتیندان ب ھر کام ل گرینگی

ئوستوورە و سیمبۆلکانی نتوەیک، بشکی جیا نبووەی شووناس و ناسنامی گلکن ک دەب ب کۆمگ و نوەکانی ئمۆ و

. کسان ناب ل شرۆڤی دروست دوورمـان بـخنوە و رەکشـی داوەری ئیحساسـیمان بـکنداھاتوو بناسندرن، بم برزی و مزنی ئو ــدان برەپی کوردسـتان و پگژە جۆراوجۆرەکـانی کـۆمتـی چـین و تـوکیـزی و یکلـی کـورد بـۆ یکانی گر ئوسـتوورە و سـیمبۆلگئ

ــان ب ــوانین ھوام ــرێ، دەت ــار بھن ــۆمیتی بک ــانی بشــداری سیاســی و ک ــ، بم ئگر تاکک ــزوتنوە ھب ســمتی ســترەکچری بدابان و پــش و بــوی سیاســی و کــۆمیتی کــۆمگ ھموویــان بیــانوێ بــبن ب ســیمبول و ئوســتوورە، ب کــردەوە تــاکگرایی و لــک

.نگژەی رووخنرەلدەکوتوە و تاک ئاکامی ئم رەوشش ھرەج و مرەج ل نوەرۆک و پکھاتکانی بزاڤ و ت

وه دا بو بۆته”کوردستان“ی ی رۆژنامه ٦٥٩ ل ژماره

٢٠١٥ی جووالی ٩: ڕکوتی / ماپڕی کوردستان و کورد : سرچاوە

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

99

سالی دامزرانی حیزبی دیموکراتی کوردستان 70

)1(ل باس گرنگکانی پلینۆمی دوازدەیم

وریاقادر

ـدا نـیحیزبـی دیمـوکراتی کوردسـتانی ت نتـر لمت کـی سیاسـیی بوە، حیزبکانییشموو بھ کوردستان، ب . ل م حیـزبی ٢٥ئـــــت ســـــاڵ تمن تواو دەکـــــا ٧٠گالوـــــژی داھـــــاتوودا، دەن و پـــــ

.حفتاویکمین سای تکۆشانی خۆی و ئامـــانجکی او بردەوامـــی ل ســـر ڕگـــ و خبـــات ســـاڵ تکۆشـــان٧٠

و پشــــــکوتووان، ب تــــــایبتی ک ئو ڕزگــــــاریخوازانی نتوەیــــــیو پشــتیوانیی و بردەوامیــیی ل ئاکــامی فیــداکاریی ڕۆلکــانی تکۆشــان

حیزبـــی . دا مســـۆگر بـــووب، جگـــای شـــانازیی بپســـانوەی خلـــککیدا و شۆڕشــگانی کــورد تــرین مــژوو ل بــزووتنوەی نتوەیــیدیمــوکراتی کوردســتان، حقــی خــۆیتی ئگر ســبارەت ب ھبــوونی درژ

دا، ھر تنیـا و ل حفتـایمین سـای تکۆشـانی بم زۆر باشتر دەب ک ئو حیزب ل ڕۆیشتن برەو ئو بـۆنی. شانازی ب خۆی بکاــنگدارەکان ــ الپڕە پش ــۆی نبین ــژووی خ ــانی م ــا بھزەک ــ. و خ ــۆیتی ل گڵ ئ ــی خ ــانازییکان، جی ــوو ھورازو ش اوڕدانوە ل ھم

.و الوازییکانی میژووی خۆشی ببین نشوەکان و ھۆگرانی ئو حیزب بـ ک ب شـون ومـی کۆمـک سالی مژووی حیزب، پویست ھاندەری ڕبران، بڕوەبران، تکۆشران٧٠

و گـۆڕانی دوو ڕژیمـی پرسـن ک چـۆن دوای حفتـا سـاڵ خبـاتی ئم حیـزبوەک نموون ل خۆیان ب. دا بگڕن و گرنگیش پرسیاری جیددیو ھشـتا سیاسیی ل زۆر بارەوە جیاوازل ئران، ھشتا ئالوگۆڕکی ئوتۆ ل ڕوانینی دەست ل ئران برامبر کورددا نھاتوەت ئاراوە

م حیـزب بـۆ نتوەی کـورد ل ڕۆژھتـی کوردسـتان داوایـان دەکـا، کورد لم وت ب النیکمی مافکانیشی نگیشتوە؟ ئو مافـانی ئو تکۆشان بـۆ ئم داوایـان دای؟ پرسـیارکی دیـک ئوەی ل بشـی ھرەزۆری مـژووی ئم و نگونجاون یا عیب ل جۆری خبات قورس

و ، زۆربی ھرە زۆری حیـزبک ک ئنـدامانی ئو حیـزبنو دا و ھرە کـاریگرەکی، ل دوورەوتـی و بش ئاشـکرا حیزبدا، ڕبرییکیــران ــو ئی ــزبکش ل نی ــردوە خــودی حی ــان ک ــی خباتی ــۆتوە، . و ل ڕۆژھتــی کوردســتان، ب شــوەی نھن ھر چــی ئم دۆخ درژتــر ب

ئم وەزع ھتـا کی . ر بـوونو کۆسـپکانی سـڕڕی تکۆشـانی زیـات کاریگریی حیزب ل سر کۆمگ کمتـرو، کشـی نیوخـۆیی حیـزبمـژووی ئم حفتـا سـا، : درژەی دەب؟و چۆن دەکرێ گۆڕانی ب سـر دابـ؟ پرسـیارکی دیـکش پیویسـت لم پرسـیاران زیـاد بکیـن

لکرانی و پش و بربرەکانیی باشترین ڕۆکانی نتوەیک ل گڵ داگیرکرانی نیشتمانکیان ئگر ل الیکوە، مژووی خبات و و ئینسانییکانیان، ل الیکی دیکوە ئو مژووە، پیتی ل ملمالنی نوخۆیی، وکھنکردن سرەتاییترین ماف نتوەیی

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

100

کس ھر ل درژەی ئم پرسیارەدا، پرسیاری بـۆ زۆر . و وزەو تواناکانی ب دەستی یکتر وھوەراندنی سیما و لمیدانوەدەرنان لکدابان

دا، یکگرتـوویی خـۆی ب دەسـت لمان گرنگتـر ئوەی ئو حیـزبی ب ھیممتـی یکگرتنخوازەکـانی، تـوانی ل پنجاسـای مـژووەکیدا، ســای تمنــی ٦٠ســاڵ ئم یکگرتــووییی خــۆی پاراســت، ل برەبری ١٠و زەحمتــک بــوو بــۆ مــاوەی و ب ھر حیکمتــک بنــتوە

و سـرئنجام بـۆ جـاریکی و جـارکی دیـک گرای لکترازانکـی دیـکی تـدا دانـرایوە دایوە دەستی نیارانی یکگرتووییچارەنووسی خۆی دا، ئیستا ک حفتایمین سای تمنی خۆی تپڕ دەکـا، ئایـا دیموکراتکـان ل تواوییتـی خۆیـان. و دابان بۆوە دیک تووشی لتبووندا ھی ئارەزووی خکی کوردستان ک یکگرتووبوونوەی و،بم زووان ل توانایان دا دەبن ارەی مژووەکی خۆیانو قب ل ئاستی گورەیی

حیزبی دیموکرات، وەدی بینن؟

و و ھچنینــی داھــاتوویکی نــوی سیاســی بــۆ خکــی ڕۆژھتــی کوردســتان، ل گــرەوی ب خۆداھــاتنوە داھــاتووی حیزبــی دیمــوکرات .و درژە دای، ل گرەوەی دۆزینوەی وەمکی گونجاو بۆ ئم پرسیاران دای و میراتگرانی ئو مژووە دوور نوەی ھگرانخۆڕکخست

ســاڵ کــاری ٧٠و ئنــدامانی ئو حیــزب، و خــۆبختکردنی ڕــبران، کادرەکــان، پشــمرگکان ســاڵ خبــات ٧٠ســاڵ مــژووی حیــزب،٧٠

و ل و ل دوورە وتی، ل سـنگری پشـمرگایتی ساڵ تکۆشان ل شار و شاخ، ل نو بندیخان ٧٠و سیاسی، فرھنگی، کۆمیتیئوە . و گونـد ب گونـدی ڕۆژھالتـی کوردسـتانوە گـرێ داوە و ناوچ ب نـاوچ و ناوەندی دیپلۆماسی، حیزبی دیموکراتی ب شار ب شار کۆڕ

ــت ی ٧دەب ــوکرات ب ــی دیم ــاوەندەی ک حیزب ــرێ کم خ ــران دەناس ئ ــورد ل ــری پرســی ڕەوای نتوەی ک ــرەکیترین ھگ ئم . و ب سو ئیعتیبـارکی تـایبتی بـۆ ئو حیـزب ل دەرەوەی نتوەکی مژووی،خۆشویستییکی بونی بـۆ حیزبـی دیمـوکرات ل نـو نتوەکی

ل گڵ حیزبـی دیمـوکرات دان، سـرماییکی گورەن بـۆ سیاسـتکردن » لقوەبـا«و ب شوەی و ئو ھیزەی ب کردەوە ئوان. پک ھناوەو ب دابینکردنـی زەرفییتـی پـکوە دا، بو مرجی دیموکراتکـان، حیزبکـی یکگرتـوو سـرلنوێ و جیھـان و نـاوچ و ئـران ل کوردستان

بو مرجی ھـز و تواناکـانی خۆیـان ل . ابردوو بنیات بنـنوەو ھکانی ڕ و ئزموون وەرگرتن ل خسار و عقیتی وکھکردن بوونو چاوەڕوانیــانوە ترخــان بــکن ک ل دەرەوەی و پرســیار دا، بــۆ ومــدانوە بو کشــ جیــاتی ب ھدەردان ل کشــ و نــاکۆکیی نیوخــۆیی

.و ل الین سردەموە، برەوڕوویان دەکرتوە و ل نیو کۆمگا حیزب سای دامزرانی حیزبی دیموکرات دەچووین، ب ئاگاداری لو نیازو ھونی ل ڕەوتـی کـۆنگرەی ٦٠ساڵ لموبر کاتک برەو ١٠و خفتـم پـوە دەخـواردن، ھر و دەمدیتن و یکگرتوویی حیزب ھستم پدەکردن و ب دوای ئو کۆنگرەیدا، بۆ لباربردنی یکیزی سزدە

ئیسـتا ھر ئو قسـانی ئو کـات دووپـات دەکموە، . دا دەگونجا، کردبـوو یستام ب دەربنک ک ل کشوھوای ئو کاتئم قسانی ئو ب دوای دا، گوی بیستنی ئم قسانیان نبـوو، ئسـتا بو ھیوایی، ئوانی ئو کات سرمست ل سرکوتن ب سرھاوڕیانی خۆیان

و کورتبینییکــانی ئو و ب دوورل دەمــارگرژی و غڕرەبــوون، کمــک وەخــۆ ھــاتبنوە »ســرکوتن«ئم جــۆرە دیتنــی ئاســواری زیانبــاری :کات، گوێ بۆ ئم پیام ھڵ بخنوە

و دا برەو دەییکی نوێ ل تکۆشان ھنگاو دەن ک ڕووداو و گۆڕانکان ل ئاستی نونتوەیی حیزبی دیموکرات ل ھلومرجک«

. و مافی مرۆڤ دەچن پش و فیدرایزم و بزووتنوەکانی داواکاری دیموکراسی دا، ب قازانجی برەوپشچوونی خباتی ئازادیخوازان اوچن

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

101

حیزبی دیمـوکرات .و دەرەوە فشارکی زۆری بۆ پکھینانی گۆڕان ل سرە ڕژیمی ئرانیش ل ڕیزی پشوەی ئو ڕژیمان دای ک ل نیوخ

ــتیبو ــی، ب خۆشویس ــانازییوە ک ھیت ــردووە پش ــد راب ــوونی دەومن ــتان دا، ب ئزم ــی کوردس ــو خک ــونی ل نی ــووزی ب و و نفســامانیکی معنویــی گورە ک کــۆی کــردوەتوە، ب ھگرتنــی دروشــمی گونجــاو بــۆ ئم ســردەم، بگومــان دەتــوان ل ســرەتای دەیی

ئمش بر ل ھمــوو شــتک ب پاراســتنی . دا ھبــ و والتکی کــی گورەی ل ژیــانی سیاســیی گلکیدا، رۆ حوتمــی تمنــی خــۆیو دگرمکردنـی سـرجم تکۆشـرانی خـۆی ب داھـاتووی ئو حیـزب و یک لوان پاراسـتنی یکیتیـی ڕیزەکـانی دەسکوتکانی ڕابـردووی

.دت دی

گبــ کــانی حیزبــی دیمــوکرات لنو قۆناغمی تتی و ژیــانی خــۆی دیــکرپرســایب ل و ئاســتل يشــتوویی دا نیشــانی داوە کو پیگکـی کوردسـتان بـکانی خری چاوەڕوانیینوەدیھ ک دەروازەی . سیاسی دای م ٦٠لوەی ئلماندنسـ زرانیشـی دا دەتـوانی دامسـا

».وردستان ک دیان ل گڵ تکۆشرانی دیموکرات دا ل دەداڕاستیی بکا ب جژنانیک بۆ کۆمنی میلیۆنیی خلکی ک

”سای دامزرانی حیزب ٦٠برەو ”،وتاری١٣٨٤ی جۆزەردانی٣١، ٤١٥، ژمارە»کوردستان«ڕۆژنامی

وه دا بو بۆته”کوردستان“ی ی رۆژنامه٦٥٤ ل ژماره

٢٠١٥ ی ئاگۆستی٩: ڕکوتی / ماپڕی کوردستان و کورد : سرچاوە

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

102

دا کوردستان دیمۆکراتی حیزبی مژووی له نگ رھه فه و ب ده ئه وتی ره

علی لیالخ

ب ده وتی ئه ر ره سه بگومان به کان، سیاسییه کۆنترین حیزبه کک له نی یه خاوه تی کوردستان که لی کورد رۆژھه بزاڤی رزگاریخوازی گهر ھـه ، چونکـه بووه ری خـۆی ھـه ت شـوندانه تی رۆژھـه تایبـه د بـهنگی کور رھه وفه

ــه ســه بزاڤکــی سیاســی له ــاوه ت ر ڕوا ــه و ن ــه ده رۆکی ئ ــه و گه بیاتی ئ ــه ل ریی کاریگقووی ھـــه) مقاومـــت(رگریی بی بـــه ده کتر ئـــه الیک و ل الیـــه لـــه مـــه ئه. یـــه ھه م دووخاــه برچــاوگرتنی ئــه لــه بــه. رگریی کردنــه و بــه رجی خۆڕاگرانــه لومــه ھه

ـــوندانه ـــگ و ش ـــه ره گرین ـــه وه خوندنه و ب ـــان ده ی ـــرای بۆم ـــه رده کی خ ـــه ک ویت کباتی میللـی خـه تی کوردستان واته رۆژھه لی کورد له ی رزگاریخوازی گه وه بزووتنه

ر زمان سه به م خۆی ھه ی ساه70نی دوور و درژی مه ته ت له دیموکراتیکی رۆژھهسـتنی ر به سـه ڤانی لـه د و ھـه مـه وا قـازی محه کاتـک پشـه. رگریی بی بـه ده ورووژانـدنی ئـه م لـه ھـه بووه ریی ھه بی کوردی کاریگه ده و ئهندان دووی ربه و پاشان لهزرنن مه ناوی حیزبی دیموکراتی کوردستان داده یی حیزبکی مودرن به وه ته کی نه ئایدیایه کا ڤ، به.ی ژ ه کۆمهی مژوویـی و وه لکدانـه م لـه کـورت بـوو، بـه کوردییـه ته سه م ده زموونی ئه ن و ئه مه رچی ته گه ینن ئه گه تی کۆماری کوردستان ڕاده وه ده

وتی سـوکه زانسـتی ھه شـوه کان به سیاسـییه وکشهران و ھا ڵ داگیرکـه گـه لـه وکات کورد ھیچکات سیاسییانه تا ئه وێ که که رده ده زانستییانهسـتیاردا رجکی ھه لومـه ھه وا لـه نـدیی پشـه بیرمه تا به ، ھه کانی کردووه ره ربه فی به لسه فه/شنی ئیحساسی چه کوو زیاتر به کردبوو، به نه

رچاو بـه له بـه. وه یدانـه مه نگی و جوغرافیـایی خـۆی دتـه رھـه فهسیاسـی و مـافی یشتن بـه گرێ و بۆ گه خۆی ده یی به وه ته بارەی نه کورد قهریی کاریگـه لـه و گه بی ئـه ده و ئـه ر وـژه سـه کـان به دان و رووداوه رھه موو سـه ھـه وێ کـه کـه رده یک ده رگـه بی ھه ده وتی مژووی ئـه گرتنی ره

ر ھونـه لـه کـه یان داوه وه وی ئـه ی خۆیـان ھـه وپش بـردن وجـ خسـتنی بیرۆکـه ره هکان بـۆ بـ سیاسـییه موو بیرۆکه تر ھه الیکی له. بووه ھهتریبۆنـک بـۆ مای کـرده ری سـینه واوی ھونـه تـه نیزامـی فاشیسـتی ئیتالیـا به بـۆ نموونـه. ربگـرن ک وه ر کـه کوو زمانکی جوان و شـوندانه وه

م کوو له به. سارناسییه ی مشتومو خه جگه که نیه م باسه تی ئه گشتی بابه ر به ھونه لهرینی رنی و نه رگرتنی ئه ک وه که.ی خۆی شه بانگهسـتی ی ھه وه ر ورووژاندنـه سـه ژـر نـاوی حیزبـی دیمـۆکرات، به ت و لـه رۆژھـه ریی بزاڤی رزگاریخوازی کورد لـه درێ کاریگه وڵ ده ھه ته بابه

.ر باس به ینه بخه وه بیاته ده هی ئ رایه شوناسخوازی تاکی کورد له توان نـه لـه م گه ئـه رک کـه مپـه له بۆته می جیھان که ڵ و دووھه وه ری ئه دوای شه م له لی کورد النیکه ی گه وره گه ره ھه ساره خه ک ل یه

نگ رھـه بـواری فه چـاو لـه وه وردبینیـه د بـه مـه زی محهواقا ر پشـه گـه ئه. واکانی خـۆی بگـات، الوازی ناسـیونالیزمی کـوردیی بـووه ڕه مافه به یـه وه ی الو، نیشـان له”ھـمن“مامۆسـتا خشت بـه به تی شاعیری میللی ده ت خه نانه ھت و ته یی ده کراوه زای سیاسیی کۆمار به کات وفه ده نگی یاندنی ده بۆ گه ھزترین زمانه ر کاراترین و به و ھونهب ده زمانی ئه کردبوو که وه ستی به تک ھه رۆک حکوومه کوو سه وه که

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

103

ئــارای مانک دوای ھاتنــه رده ســه کــه و شــوه ر بــه ھــه گــه کــانی کۆمه نو چــین وتوژه یی لــه وه تــه ســتی نه قخوازیی و بــۆ ورووژانــدنی ھه حــه

ران و نووســه شــکی زۆر لــه ریی به روه کســانیخوازی و دادپــه کــوو یه کردنی ھنــدیک دروشــمی ئینســانی وه جیھــان و ھــه پ لــه ی چــه وه بزووتنــهیی و وه تــه گری بیــری نه ھــه ی کــه وه ھــۆی ئــه حیزبــی دیمــۆکراتی کوردســتان بــه مان شــوه ھــه به وه وری خــۆی خکــرده ده نــدانی لــه رمه ھونه

یـدانی مه توانین بین ھاتنـه ، ده ست روویان تکردوه روه نگ دۆستانی ده رھه فهران و نووسه شکی زۆر له به تاوه ره سه ر له دیمۆکراتیک بوو ھه خـه بایه ب میراتکـی بـه ده نگ و ئه رھه ی فه ره په گرینگی دان به…ژار و قزجی و ھیمن و ھه“کوو سوور و دسۆز وه ستانی ھه ده م به ه قهژنـان ت بـه و بڤۆکی کوردی،گۆڤاری تایبه رکردنی رۆژنامه ده شکی بریتین له به که. وه ته ر ماوهیادگا وا به ی پیشه ساواکه ته حکوومه له که

س ره دوای ھـه. نووسـرت ده مه رده سـه ر له ھـه” دا نینی گـه پکـه“ناوی چیرۆکـی کـوردی بـه م کورتـه کـه ھا یه روه و مندان، نواندنی شانۆ و ھهنانی کۆماری کوردستان درچکه ری ئه ده ژهھبازه و رـوه رگـه حیزبی دیموکراتی کوردسـتان ئه واته و رنی خـوی نـه مـه ته ی زیـاتر لـه رچی ن

مـژووی لـه وه ینـه ر ئـاورکی خرایـی بده گـه ئه مه ڕای ئه ره سه. نشینی ژیاوه ری و تاراوگه ده ربه ده کوو له ، به بووه ت نه سه ن ده نیا خاوه تهڕای ره کوو سـه ، بـه کردوه نگ نـه رھـه ب و فه ده بـواری ئـه ت بـه می خزمـه وێ، که که رده نگنین بۆمان ده یسه ھه وه دیدی ئینسافه به م بزاڤه ئهتی سیاسـی و یـهرا به که ر ره سـه تی لـه ی خۆیـه نـد جگـه رچه ھه وی داوه ھـه م بـواره ت بـه خوازراو زۆریـش بـۆ خزمـه م و نـه رجی ئاسته لومه ھهچیتـر رچاو بگیردرـت کـه بـه سـارک لـه کـوو خه وه! کـاتی خـۆی بی لـه ده تی ئـه سـایه نـد که چه م لوتفی کـردن بـه بوون و که ک حای نه یه له

کی خـاونی ھی، یـه کارنامه هکانی دیک ت رکخراوه نیسبه به وه نگه رھه ب و فه ده بواری ئه له م حیزبه ی ئه م کارنامه به. وه بته دووپات نه :ین بکه ی پ ئاماژه وه م دوو سۆنگه توانین له ده

زمانی کوردی پدان به ره و په شه گه -1

می کۆمـاری رده سـه سپکی دامزرانی حیزبـی دیمـۆکرات واتـه ده ر له الن ھه وای گه یی و مافی ره وه ته ترین ھمای نه تی ڕه کوو بنه زمان وه

کانی رژیمـی کۆمـاری ته سیاسـه کک لـه یـه کاتـک کـه لـه. یـه ی ھه خـه و بایه ر ئـه ڵ بـ ھـه گه ئیستاشی له بووه ردستان گرینگی خۆی ھهکو حیزبـی. ئـران ی کـورد لـه وه سـتی تواندنـه به مه لفوبی کـوردی بـوو بـه کردنی ئـه غـه ده ت رژیمی پاشایی حاشـاکردن و قه نانه ئیسالمی و تهچــاپ و باتی سیاسـی بـه ڵ خــه گـه ی زمـانی کـوردی و ھاوکــات لـه وه بـۆ زینـدوو کردنــه وی داوه دا زۆر ھــه ئیمکانـاتی ڕی ب وپـه دیمـۆکرات له

.کی کوردستان خه شکی زۆر له ھنانی به ی ڕاھنان و بار فرگه ن وپاڕاو بۆته سه زمانکی ره به بوکردنی رۆژنامه

ش کانی دیکه پارچه ی بۆ نه شه تی کوردستان و ته رۆژھه رگریی له بی به ده انی ئهد رھه سه -2 ی خـۆی و پگـه ک جگـه یـه وه ته ل و نه موو گـه نـو ھـه بیات لـه ده ری ئـه ھزترین مـژاری ھونـه کوو ناسراوترین و به رگریی وه بی به ده ئه ک کـات نـه رگریی ده بـه بـاس لـه ی دیـاره کـه ناوه ک لـه وه. یه ر و ئاشـتیخوازانه وه بکی ئینسـان تـه ده کانی ئـه ندییه تمه پی تایبه به و یه ھه

ی نموونــه پیــت و پزتــره بــه وه ته نه وسـاوه تی چه یی و چینایــه وه تــه می نه ھۆی ســته بـه کــه النــه وگه نــو ئه لـه بییــه ده ئه م ژانــره ئــه. ھـرشکانیش بـۆ مـه ه کان، قه کـه ی چه قـه ڵ ته گـه ھاوشـان لـه کـه و ئافریقاییـه ه”مریکای التـین رگریی وتـانی ئـه بی به ده هی کوردستان ئ وه ره ده. لـه و گه پردـک بـۆ ناسـینی مـژووی ئـه بتـه ردەگـدرێ، ده وه لک کـه ر گـه رگریی ھه بی به ده ئه. بوو یان ھه باتکارانه نگاریی رۆی خه ره بهژوو، گه کوردیش به شک بژایی مکراوبـووه درم لک و زودوای ھاتنـه ت لـه تایبـه ی به کـه بیاته ده ر ئه سـه به ش کـاری کـردوه مـه ر ئه ھـه ل

گری ر ژنرای شعری به بی نوێ له ده بی کالسیک و ئه ده ئه وت له ر بمانھه گه ئه. ی حاجی قادرکۆیی شعریکه ئارای ناسیونالیزم و شۆرشه

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

104

وای کــورد و باتی ره خــه بــاس لــه م دوو شــاعیره شــعری ئــه. رین تــوانین ناوبــه ده” س شــیرکۆ بکــه“و ” ھــمن موکریــانی“بنیــنوە، نموونــه

ینـی شـاعیرانی دوای خـۆی ر بیروزه سـه و بـ شـک به تـه گۆش کراوی بزاڤی رۆژھه“ھمن “. وین و عشقکی جیھانیه زووی ئینسانی و ئه ئارهباری چ لـه وه باری سیاسـییه ستی حیزبـی دیمـۆکرات چ لـه رده سه ت له رۆژھه وای کورد له باتی ره خه یه وه بیرھنانه ج وه. ریی داناوه کاریگه

کـوو شـرکۆ رانک وهشـعری شـاعی لـه خوناوییـه م بزاڤـه ک بـه فاداریـه کوو وه وه ش که کانی دیکه ر پارچه سه به بوه ریی ھه نگی کاریگه رھه فه . وه وشنه دره جوانی ده ستی جوان به به یان شعر و ھه خۆڕاگر ده”شوی په”رمان و سی ھه بکه

٦٦١ ژماره ”کوردستان“ی رۆژنامه: سرچاوە

٢٠١٥ی ئاگۆستی ٦: ڕکوتی / ماپڕی کوردستان و کورد : سرچاوە

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

105

وی خبات و تکۆشانبرەو قۆناغکی ن

قبی سامان فن

ڕیــنریتــی ڕاپەوی نــڕ مــوکراتی کوردســتان لزرانــی حیزبــی ددام تــی کوردســتان بڕۆژھ لــی کــورد لرخی گــژووی ھــاوچمــاو ئمش ب خــای وەرچرخــانی ناوچییکــانی پشــوو برەو ئاقــارکی نتوەیــی ھنگــاوی ن

، خبــاتی رزگــاریخوازیی کــورد ل ڕۆژھتـــی ن ئژمــار دەکـــرێخبــات لم بشــ ل کوردســتاکوردستان ب پشنگایتی حیزبک ک برنامو پەوکی سردەمیانی ڕەچاو کردووە ل مـاوەی

٧ ئـاراوە ک ناوەتی کوردستان ھر چوارپارچئاستی ھ کی جیاوازی لی ڕابردوودا کلتووردەیر کردنسل ستوی ھگج:

یان ل پشوای کۆماری کوردستان ب میرات بـۆ شۆرشگرانی دموکرات ڕبازی خۆنویستی_

ڕەنگکردنی خبـاتی خۆیـان، دا ب کم ماوەتوەو ھر لو چوارچوەیشدا ل قۆناخ ھستیارەکانوست نتوەیی لالین الینکـانی تر تووشی گرفت و ئاستنگ نکن، ئگرچی ئم ھ تکۆشاون خباتی گلی کورد ل پارچیکی

تر وەکــوو پویســت بھنــد وەرنگیــراوە، بم ل راســتیدا ئگر ئم جــۆرە بھــاو ھوســت نتوەییــان لالین حیزبــی پارچکــانی .دموکراتوە ڕەچاو نگیرابا، چارەنووسی باشووری کوردستان ب ئاقارکی نادیاردا تدەپڕێ

دەیی ک تکۆشــرانی دمــوکرات ل پنــاوی ســقامگیریی ئزمــوونی حکــومتی ھرمــی کوردســتان، خبــاتی ٢یــک ب ل راســتیدا نز

چکدارییان وەکک یکک ل شوەکانی خبات خستۆت پراوزەوەو ئمش کـاریگری راسـتوخۆی لسـر ب مارژینـاڵ کردنـی ڕۆژھتـی .وەکوردستان ل رووداوەکانی ناوچدا جھشت

دەیی کۆماری ئیسالمی ئران ب قۆستنوەی ئم بۆشاییو سازدانی دەیـان سـناریۆی جیـاواز ھوـی داوە ک یکم، ٢ل ماوەی ئم

ھبوونی کشی کورد ل ئران و پویستی چارەسری ئم دۆزە دیزە ب دەرخۆن بکاو دووھم، ب ھر شـوەیک بـ ل پیوەسـت بـوونی .ردستان ب ربازی حیزبی دموکرات رگری بکاکۆمگی کو

ب لبرچاوگرتنی ئم مسالنو پیوەست بو محوەربندیی ناوچییی ئم چند سـای رابـردوو، حیزبـی دمـوکراتی کوردسـتان

و برتسـک کردنـی بـازنی کردنوەی پیالنکانی رژیم ب خسارناسی قۆناغی رابردوو خۆی ب برپرس دەزان ک ب مبستی پووچڵڕۆـک ک . ھژمۆنی کۆماری ئیسالمی ئران ل ناوچدا ب گوتینکی تازەوە ل ھاوکش سیاسـی و چکـدارییکانی نـاوچدا ڕۆڵ بگـێ

ت زۆرتـر دا گرینگی و بایخکی ھم بۆ کۆمگی کوردی و ھمیش بۆ تکۆشـرانی دمـوکرا”فریناز خۆسرەوانی” بتایبتی ل کیسی .روون بۆوە

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

106

خرۆشانی جماوەری خک ل کیسی فرینازدا سلماندییوە ک کۆماری ئیسالمی ئران سرەڕای ھوی بردەوامی بۆ چواشکردنی

ی ١٣٥٨و ١٣٥٧کردنی حیزبــی دمــوکرات ل ڕوانــگی گلــی کــوردەوە ھر میــوان رەزاگــرانکی ســانی گشــتی کوردســتان و ب مارژینــاڵ رایتاوییھ.

دا پشـتیوان و پاپشـتی لو چوارچوەیدا حیزبی دموکراتی کوردستان خۆی ب ئرکدار دەزان ک ل ھر چشن ئاوگۆڕو پشـھاتک

ماوەر ببـاتی شـاخ جـدانی خکی گردەسـتپ تـی کوردسـتان بسنوورەکانی باشـوورو ڕۆژھ کانی لرگشمو و حوزووری فیزیکی کادرو پ .ل قم دەدا شار

خوازو پــارزەرانی ڕۆژھتــی ، الوانــی ئارمــانج و ھمــای بــووژانوەی خبــات ســیر دەکــرێ وەکــوو ســیمبۆل” ھگــورد“ئمــۆک چیــای

و تکۆشـان ل کوردستان ھبوونی پشمرگی دموکرات ل سنوورە دەسـتکردەکی باشـوورو ڕۆژھت ب سـرەتای قۆنـاغکی نـوی خبـاتتی کوردستان وەسف دەکن، ھر بو پی ڕبریی حیزبی دموکراتی کوردستان بپـی چـاوەڕوانی جمـاوەرو رەسـاتی مژوویـی ڕۆژھ

.و تکۆشانی س کوچکی خک، پشمرگ و پارزەرانی ڕۆژھت ھاوتریب بکا دەدا پتر ل جاران خبات سرشانی ھوڵ

٢٠١٥ی جوونی ٢٥: ڕکوتی / ورد ماپڕی کوردستان و ک: سرچاوە

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

107

تی سیاسی کورد ل دیداركی تایبت ل سایه مامۆستا عبدو حسن زاده که دا» كورد كاناڵ«گڵ

مادح ئحمدی: دیمانه

»بدون عسزاده ح« كی لت دیدارتایب ڵ لوەم مافی: دا»كاناڵ كورد« گو نییه ئئ ینبه المه، که نییان ئیزنی ب

بکم ئاشکرای حیزبکم

. تـپڕی دا"كوردستان دیموكراتی حیزبی" تمنی بسر ساڵ 65ی گالوژی ئمساڵ 25 ئاگادارن ھروەك بڕز خونرانی: ئاماژە حیـــزب بتمنتـــرین ل یكـــك وەك كوردســـتان دیمـــوكراتی حیزبـــی

بیـوەو جۆراوجـۆری قۆنـاغی ابـردوودار دەیكانی ماوەی ل كوردییكانوە زۆر لندەكــرێ الی می ئــقســ ر لیــن ســبك .ــژووی لم مئ

جــ كس زۆر الی ئســتا تــا رەنــگ ھن، پرســیار كۆمــك حیــزبداتن رەخنو بووب توتبرباس، كیان ب ـك پرسـیاری راسـتیدا لزۆر

ــوەی ل ــازیز ئ ــ ئ ــورد. ب ــاڵ ك ــداركی ل كان ــدات دی ــك ایبت كۆم تـا دامزرانیـیوە ل( دیموكرات حیزبی مژووی لسر كلیدی پرسیاری

ب ك بربـاس خست" زاده ن سه حه بدو عه" مامۆستا لگڵ)ئستا .بكینوە بو وتووژە ئو دەقی دا"كوردستان" ل زانی پویستمان

مـژووی لسـر پرسـیارك چنـد تـایبتدا دیـدارە لم ك پـداین ەرفتتاند ئم ئوەی بۆ سپاس زۆر مامۆستا: دی حمه ئه مادح

سـرەكیت رۆی و بووی رأسدا ل بردەوام دیموكراتدا حیزبی ل جنابت رابردوودا دەیی چوار ماوەی ل مامۆستا. باس بر بخین حیزب بـ پویسـت ك نھنی سمرو سیرو زۆر شتكی ئستا تا بم ی،حیزب ئم نھنییكانی زۆربی ئاگاداری بگومان رووەوە لم. ھبووە. دەدا دەسـت ل خـۆی) سـندیتی(بگمنـدی تـپڕی سـریدا ب سـاڵ 30 نھنییكیش ھر. نكردوە باستان بزان خك و بكرێ باسرەنگ ك داھاتوودا لس كۆمو كئ شتان واشن چبك .توانیباشتر پ ر وایگك ئنیینھ ل دایگۆڕ كی زمـانی لسـانوەك ك

داھاتوو؟ نوەكانی ناو بۆ بگوازرتوە و بكرێ باس جنابتوە ســـاۆژی( گالوـــژ ی25 برەبری ل چـــونك دەرفت، ئو پكھنـــانی بـــۆ دەكم سپاســـتان ئمنـــیش : زاده ن ســـه حه بـــدو عه ئندامانی ھموو ل ئوە، ل دەكم پیرۆزبایی یوبیلیی ساكی ئمسایش وبتایبتی داین) كوردستان دیموكراتی حیزبی دامزرانی

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

108

.كوردستان خكی كۆمنی ھموو ل و كوردستان دیموكراتی حیزبی

وەیبـزووتن نـو ل یـا دای كوردسـتان دیمـوكراتی حیزبـی نـو ل ك نھنیـیك و حیـزبوە نـو مسـایلی لبارەی كرد باست ئوەی

.نیی زۆر ئوەندە نھنی دا كوردستان دیموكراتی حیزبی ل لوان یك و سیاسییدا حیزبی ل پموای ئمن ھب، كورددا

نیی؟ زۆر ئوەندە چۆن: دی حمه ئه مادح بـۆ ھی ،یكیبرنـام ھر سیاسـی حیزبـی. بـ خـكوە سـری پشـتی ل نیی برنامیكی ئو چونك : زاده ن سه حه بدو عهوەیئ كــی بخ ــبلیغــی و بر تســوەدا سیاســی حیزبــی بكــاو لر لوێ ســدەك ك كانی بتــوانشــت كــی بخ ــكــی و بخ لــ

نیبگت.

پوەندیی؟ كۆمك خاوەن حیزب ئم حاڵ بھر: دی حمه ئه مادح دوو ل كـرد باست لسرەتادا ئوەی. پش بنت نھنی ھندێ رەنگه الدائو الو ئم لگڵ پوەندیی ل: زاده ن سه حه بدو عه

وە سنكی بۆ الیڵ سیاسی حیزبگتان لجیاوازی دەو یم. ھككی بۆ یسیاسی حیزب ـی بوكـان قرانییئ وەشـاوە( مـنحلھ ( .ھی جیاوازی دەوتان لگڵ نایاسایی و

دە؟) منحل حزب( ئوە ئیسالمی كۆماری تنیا دا، ئرانییكان ل ھبت: دی حمه ئه مادح

كوردستانیش دیموكراتی حیزبی بۆ ئگر. ھبووە مان»منحل« دەستواژەی ئیسالمیشدا كۆماری پیش ل. نا : زاده ن سه حه بدو عهبووبوا نكانی بۆ ئحیزب بووە دیكبۆ. ھ نمین بۆ وكواژەی جار یحزب« دەست تودە« حیزبی بۆ »منحل« كـار شـادا زەمانی لب

ھر ك نیـی وا دا دەوتـانیش ل ك نـیم لگـت. دەوتـان لگڵ سیاسـی حیزبكـی بـۆ ھی جیاوازی بم نیی، گرنگ ئم. دەبراھنـدك . نـدی تـایبتی خۆیـان ھیرەدەب) دەوتـان(ئوان . ساڵ بسریدا تپڕی سندیتی خـۆی لدەسـت دەدا 30نھنییك تنیا ساڵ و رەنگ ھندێ بـابتیش ل گۆڕـدا بـ ك زووتـر 30ھندكیش كمتر، تا دەگات . سایش ھر ئاشكرا ناكن 100نھنییان ھتا

ت 20لنانیش 10ساڵ و تبكرێ ئاشكرا سا.

ك كس ھنـدێ یـا حیـزب سـرۆكی وەزیر، وەزیر، سرۆك ون بۆ( برپرسان ل ھندێ یا كس ھندێ باش: دی حمه ئه مادح .دەدركنن نھنییكان زۆربی برپرسایتییكیان دوای) ھی جۆراوجۆریان برپرسایتی

گشـتییك چوارچـوە ك نیـی ئوەیان مافی ئوانیش بم. خۆیان مافی. دەنووسن خۆیان شتی زۆر. ب : زاده ن سه حه بدو عه

وانیش. ننبشكگومان ئوە بزن ئدەپار.

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

109

نیـو« ل ك شـتانی ئو ھر. بینیـوە حیـزب مژووی و رابردوو لسر جنابتمان ل ئستا تا ئم ئوەی بم: دی حمه ئه مادح

.كردوە باست حیزب رابردووی لسر دا»تكۆشان سدە

خۆموە ب پوەندی ئوەی دەم ئمن ئوەی مسلك بم. كراوە ل پرسیارەم ئو دیكش جاری من : زاده ن سه حه بدو عهینیــا و ھری تر كــاریگر ھســخــۆم ل بــوای بــاكم ھــیچ رەنــگ بــاین مــوو كك ھم، شــتــم بب ــك برجنیــا مو قــازانج ت

دەكوـتوە) مـاوەتوە نھنـی ب خۆیـدا كـاتی ل ك( شـت ھنـدێ كاریگرییكـانی ك كـات بم. خۆم سر بھاتبایتوە زەرەرەكانی دا، نونتوەییكـانی و نـاوچیی پوەنـدیی ل كوردسـتان دیمـوكراتی حیزبی بتایبتی كوردو بزووتنوەی كوردو نتوەی حیسابی سر دا، كـۆمیتیش و قـۆی س و ووقۆید پوەندی ل تنانت وای باوەڕم ئمن بتایبتی. بكم ئاشكرای نیی ئوەم مافی ئمن ئیدی

ك وەختكی دۆستنییڵ نھگر كردوە، باس من لبوە لـك زۆر بـووە ئكتـری ھـاوڕێ و بـووین نزیـك لم بـاوەڕی و بـووین یبـووە، پـ .بدركنم نھنییان ئو نیی ئوەم مافی ئمن بچ تك دۆستایتییكشمان رۆژك ئگر

.سیاسی حیزبكی لگڵ جیاوازە ئوە ۆستامام: دی حمه ئه مادح

دا برپرسـایتی سـدری ل مـن ك ئسـتا. ھبـووە برپرسـایتیم چـونك بـووە، ال ل نھنـیم بـۆی ئمـن : زاده ن سه حه بدو عه و بـوون نھنـی ئگر ك یشـتان ئو. بـكم ئاشـكرای خـۆم حیزبكی ئیزنی بب ، المه ك نھنییانی ئو ك نیی ئوەم مافی نماوم،

ك شـتان لو ھنـدك ك دای حیـزب ربریـی ئۆرگـانی دەسـتی چوارچـوەی ل تنیـا ئو پمـوای بكرن، ئاشكرا دەب و پارزراونوایستا پكیان بۆ ھاتووە وەختی ئی، باس خبكا باسیان بك.

ل ھبـووە رۆت ك جنابتانوە وەك كسانكی زمانی ل ئوشتانی ئگر ك ئوەی مسلك مامۆستا، بم: دی حمه ئه مادح

.بكن چواش شتان ئو بن پیدا كسانك رەنگ نگوازرتوە داھاتوو نوەكانی بۆ ئاگاداری شتكان ل و حیزبدا مژووی مـن وەك كسـانكی و من ل دەتوان حیزبك ئوا نب حیزبدا ئرشیڤی ل و ھب من الی شتك ئگر : زاده ن سه حه بدو عه

ھـیچ و بـدا گرێ زمانی پیاو ك نیی مانای بو ئوە. بی خۆیدا وەختی ل حیزب ئوەی بۆ بمن، دا حیزب ئرشیڤی ل و بگرێ وەری ب النــیكم بم كــراوە، بــاس جــار یكمــین بــۆ ك كــردوە بــاس وامــان شــتی دیــكش كســانی و ئمــن وابــووە جــاری. نكــا بــاس شــتك

بپرسـن منـی ل ئگر ھبـ وا شـتی رەنـگ دەـم دووبـارە ئمن حاش بو. ناگین زیان ئوەندە ك پمانوابووە خۆمان لكدانوەی .بم وتووە ئستا تا لوەی زیاتر ندەم خۆم ب ئوە مافی ئمن

جیاوازەكـان قۆنـاغ ل حیـزب مژووی لسر پرسیارە كۆمك ك باسك كیسرە توەری سر بچین با مامۆستا: دی حمه ئه مادح

ھی دیـارترین و زەقتـرین پتـوای جنابـت حیـزب مـژووی گرتنـی لبرچـاو ب بكیـن، پ دەست وه گشتییه پرسیاركی ب ئگر. دا كامی؟) ییوەستراتیژ رووی ل چ و تاكتیكییوە لرووی چ(« كوردستان دیموكراتی حیزبی«

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

110

.دەكرێ نامناسب كسكی ل ھم و خراپدا وەختكی ل ھم پرسیارە ئو پموای ئمن : زاده ن سه حه بدو عه

بۆ؟: دی حمه ئه مادح ئو رەنگ كاتژمردا یك یان خولكیدا 40 یان كاتژمری نیو باسكی ل. تنگ وەختكی الیك ل : زاده ن سه حه بدو عهتــك بـابوە لــتدرم. ندووھ وەیئ ۆ كمــرۆژی ئزرانــی ســادام كی وەك. حیـزبش جــاردیــك یــادی ل دارەدانی لوا« ســشــپ ھمـووی ل. لكـدانوە و تحلیـل بـۆ ن كوردستان، كۆماری و محممد قازی ل رزگرتن بۆ كۆبووینتوە ئمۆ: وتم دا»محممد قازی

ك كسـانی ئو ئركـی ئوە. بـابت ئو لسر كردن قزاوەت بۆ نیی باش شاھیدكی كوردستان دیموكراتی حیزبی امكیئند گرنگتر مونسـفان و نـین حیـزبیش دژی ھمانكاتیشـدا ل و نـین حیـزب ئنـدامی و الینـن بـ پاشـانیش و تفسـیرن لكـدانوەو سرقای كم یه

ــش. دەكن قزاوەت ــن، لوال الو لم ھر نك ئوی ــانھوێ ك ئوانی بپرس ــكن قزاوەت دی ــ ب ــانی ل ھم دەب ــزب، كس ل ھم حی پمـوای. بـوو قاسـملوو دوكتـور لسـر تـزەكی ھبـوو دۆستك ون بۆ. بپرسن حیزبیش دژی كسانی ل ھم تنانت و حیزب دۆستانی دوكتــور پمـوای ك كسـانش ئو الی بچـت دەكـرد لـ داوام جـار زۆر نئمــ مـن، الی دەھـات زۆر) علـی ند ھوشـمه كـاك( ناسـن دەشـی

نھـاتوو و بـگڕێ حقیقتـدا دوای ب دەیوێ ئو چـونك بپرسـ، لوانـیش بـوون، قاسملوو دوكتور دژی و نویستووە خۆش قاسملوویانتندامی ببو و حیزب ئشی ئقھ یھ .

بخیـن شـت كۆمـك یـان و بـورووژنین شـت ھنـدێ دەمـانوێ ك كاتدا لم ئم بی، تپ قسكشم ببوورە: دی حمه ئه مادح

ھیك ئگر ئوەی بـۆ. بكیـن كوردستان دیموكراتی حیزبی رابردووی بۆ خوندنوە دیكوە روانگیكی ل دەمانوێ راستیدا ل ڕوو،ژووی لبووە، دا حیزب مھ بب زموون بری بۆ ئبر وەكـانی بۆ و حیزب ستایئوێ. داھـاتوو نم دەمـانرووە ل ـو بچیـنن كباسـ .

نكردوە؟ یكی ھ ھیچ حیزب پتوای ئستا ئایا بم ھیكـی ھـیچ حیـزبكی پیـواب ك بـ) بوالوەتـر دەمـارگرژیش ل تنانت(دەمارگرژ زۆر پیاو دەب : زاده ن سه حه بدو عه ســرەتاكانی ســر ل دەژی دا21 ســدەی ل ئســتا ك یكــك. تــدای كموكۆڕیــان دەگیــرن ھ ب ك شــتانی ئو رجاروبــا. نكــردوە بیـاردان و ھسنگاندن ئستا ئقی و فیكر ب بوو، ھ شت ئو دە و دەكا قزاوەت نۆزدەیم سدەی تنانت یا بیستم سدەی فـالن یـان مژوویـی، كسـایتییكی فـن كـاری فـن ل ئسـتا ك كسـی ئو رەنـگ. زامـانی ككمـ كـات، ئو كـارانی ئو لسر ھمـان ل ئگر. كردویتـی رـبرە ئو ك كردبـای كـاری ھمـان ژیابـای، دا خته وه لو بۆخۆی ئگر ھی، رەخنیكی سیاسی حیزبی

سـاڵ دەیـان مژووی لسر بیار ك بدا بخۆی ماف ئو و دابنیش ئست كسك ك نیی شوەی بو بابت كوابوو،. بای پۆستیشدا كـاتی ل ك كردبـ كـاركی رەنـگ. ھبـووە ھی دیـارە نبـووە، ھی حیـزب ئو بلـن ھی ئوە. بدا خۆی پش سای سدان و

مـژووی ل ھبـ واش شـتی دەبـ. بـووب نادروسـت رەنـگ ژەدادرـ ل بم بـووب، دروسـت ك دابـ واشی بیاری و بووب ھ خۆیدا دا دیـك كـۆنگرەیكی ل نیـی، دروست پمانوابووە سبین داناوە، ئوڕۆ برنامییمان شتكی ون بۆ. دا كوردستانیش دیموكراتی حیزبی

دا لرنامب یمان و گۆڕیومانكداناوە دروست.

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

111

دســۆزی ب خــۆی كســك وەكــوو كوردســتانیش، دیمــوكراتی حیزبــی ئنــدامتی ل بــكموە رووت خۆشــم ئگر تنــانت ئمــن خۆیـدا سیاسی تكۆشانی ساڵ ٦٥ ماوەی ل كوردستان دیموكراتی حیزبی ك تناگم وا بكم داوەری بموێ ئوا دەزان، كورد بزووتنوەی

ك بـووە ئوە كوردسـتان دیمـوكراتی حیزبـی سـتراتیژیكی ھی م کـه یه هپیانوایـ کـه ن ھـه س کـه نـدک ھه. کردوه نه ستراتیژیكی ھیزراو وەختدام گای ھاتی جورە كوردستانی« دروشمی »ك.ژ« كۆممن. »خودمختاری« بۆ گۆڕی ی»گئ موایوە پئ بووە، ھن ناوخۆی ل( بوون دەرووبریوە ب ك بووە پارامتراندا ئو لكدانوەی ئاكامی ل. بووە سیاسی قووی لكدانوەیكی برھمی بكوو مافی ب، لگڵ ئستاش تا. كردوە ئوەی بۆی ھبووە، زیاتری برچاوڕوونییكی وات) جیھان ل و ناوچك ل كوردستان، ل ئران،

و سـربخۆیی ئـارەزووی كـورد ك نیی گوناح ھیچ من باوەڕی ب. كوردە نتوەی ئوالی ئمالو ب مافكی سربخۆ، و گورە كوردستانی كـورد پرسـی كردنـی چارەسر دروشمی واتدەگم ئستاش ھتا گۆڕێ بت ستراتیژیكی دروشمی وەكوو بم. بكا وتكی یككوتنوەی

وەی لو چوارچدا، ئتانو كدروشم بار كوە و سیاسی لگونجاوترە دیپلۆماسیی.

قبووتان؟ بۆخۆشتان ك بكن ھیك ب ئاماژە پمانخۆش لمان، جگ مامۆستا: دی مهح ئه مادح بـاری كمـك رەنـگ تـاكتیكی ھی وەكـوو بـم ئگر بم ئوە ئوەی بۆ پشكییك كردە ئوەم ئمن : زاده ن سه حه بدو عه رـبری بن دەكرێ و كراوە دا كوردستان دیموكراتی حیزبی مژووی ل ك تاكتیكی ھی گورەترین من باوەڕی ب. ھب تدا عاتیفی گ حیزبـدا نو ل ك شتانی ئو ھموو پچوانی ب ئزموونكان، ھموو پچوانی ب ك بوو ئوە. تاك نك كردویتی حیزب ل ك بكـا لگڵ وتـووژی نھنـی شـوەی ب بـوو ئامادە ردوك ئیسالمی كۆماری ب باوڕی) سیاسی دەفتری بواتای( حیزب ربری كرابوو یكـی. نكـرتوە قرەبوو ك ھیك یكیان: جۆرە دوو دەن گورە ھی ئاخر. لكوتوە قاسملووی دوكتور دەستدانی ل ئاكامدا

ھــیچ ب ك بــوو ھیك ئوە باشــ. یگورە ھر بــتوە دووپــات ئگر ئویــش. نبــ ئوەنــدە وات بــ، چــووك ھی دیكشــیان ھیكـی پمـوای. لدەسـتداوە تـدا یكمان كسی و حیزبیمان ربری گورەترین ك كردوە ھیكمان. ناكرتوە قرەبوو شوەیك تــاكتیكیی، ھیكـی ئو دیــارە بـووە، گورە ھیكـی ئوە. كــرا تیـرۆر نیـی ئوە چــونك واقیعـی، مانـای ب بــوو كوشـندە یكجـار

دیمـوكراتی حیزبـی ك ئاشـتیخوازان شـوەی ب كـورد پرسـی كردنـی چارەسـر ب بـاوڕە سـتراتیژییك ھـ. نیـی ستراتیژیكی ھیكی ك ئوە بم. نیـی تـدا ھی ھـیچ و خـۆیتی جـ ل ئوەش مـن بـاوڕی ب. ھبووە پ باوڕی ئستا تا سرەتاوە ل ھر كوردستان

.بوو مژوویی ھیكی ئوە ھبژارد وتووژ بۆ تكنیكمان ئو

مخۆشــوەش پم ئــب ــین یــا حیــزب موخالیفــانی جــار زۆر كی بوانئ ئاگایــان و حیــزبن دەرەوەی ل لــ و نیــیئ تتــۆم ل كۆمـاری نونرانی لگڵ چووە كوردستان كراتیدیمو حیزبی ھموو پرسی ب قاسملوو دوكتور گوای ك) بنووسراو( دەدەن قاسملوو دوكتور ب سیاسـی دەفتری. وانیی جۆرك ھیچ ب ك دەكموە دووپاتی دیك جاركی ئستاش و وتووم دیكش جاری ئمن. دانیشتووە ئیسالمی .ھبووە مسلی لو ئاگای تواوی

بـۆی ئویـش بـوو تووشی بداخوە سعید، دوكتور مرحوومی ك بوو ئوە) تاكتیكی دیسان( لوەش گورەتر ھی پموای ئمن نبوو، سیاسی دەفتری ھی ھی ئو یكم ئوەی لبر نابم، ئو ناوی ك بم. كردی ئزموون ئو پاش چونك بوو، گورەتر

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

112

نییتكـی ب. دابنیشـ دوژمـن لگڵ بـوو نچـوو ئو لپاشـان دانیشـتبوو، لوێ ئو. نبـوو بـابت ئو ئاگـاداری ھر سیاسی دەفتری

رخوازانڵ خگك لژمارەی كانی لتییسایدانیشت ئیسالمی كۆماری ئۆپۆزیسیۆنی ك وە تیرۆری كوتكوه دیارە. لر دیسـان شـدا لھ قبــووی خـۆی بــۆ بم دابنـ، ۆبــ ئیسـكۆرتی ك كردبــوو لـ داوای ئمانیـا پۆلیســی زانـیم دواتــر ئمـن. ھبــوو سـعید دوكتـور ھی

كوابـ حیـزب یكمـی شخسـی كـ؟ گیـانی ئویـش. كوتوە لـ گیـانی دەستدانی ل ك گورەی، ھیكی دیسانوە ئوە. نكردبوو . وشی تواوی بمانای كوشندە، ھی

ری فته ده مووی ھه قاسملوودا دوکتور تیرۆری ی له سه مه له که ی وه ئه واته پکرد، تان ئاماژه ئستا که ی ه ھه م ئه: دی حمه ئه مادح

پتوایـه. کـردوه ی ـه ھه خۆی ندی فکه ڕه شه دوکتور دا، ندی فکه ڕه شه سادق دوکتور تیرۆری ی له سه مه له و کرد ی ه ھه دا قۆناغه و له سیاسی ؟ وه بته دووپات حیزبدا مژووی له مه ئه

رادیـۆیی وتـووژکی بـۆ وه ڕانسـه فه رادیـۆ فارسـی شـی به ن الیـه له جارـک. وه بتـه نه دووپـات ت قه ھیوادارم : زاده ن سه حه بدو عه بـۆ. یـه وه وره ده بـه زۆرت گـاردکی یا ئیسکۆرت و وان پاسه بینین ده: پرسیم لیان که بوو وه ئه کانیان پرسیاره له کک یه. کرابووم بانگھشت

دوو ئمـه وتـم. »آموزگـار ھـیچ از نیـاموزد ھیچ/ روزگار گذشت از نیاموزد که ھر«: ده که ھناوه م»کی رووده« ی شعره و ئه من ئه ؟ وایه ژمنــیدو وتنی رکه ســه بــۆ رگــا نــاب تی تایبــه به ، وه بتــه دووپــات وه ئــه نــاب واب کــه داون، ســت ده له وه رگایــه و لــه رانمان ربــه لــه س کــه

.ین بکه خۆش مان که وه ته نه و مان که حیزبه

كوردسـتان دیمـوكراتی حیزبـی کانی رکخسـتنه ی بازنه کۆمار رووخانی پاش. دیکه پرسیارکی ر سه بینه با مامۆستا: دی حمه ئه مادح لـه: ونه بۆ. بووه ریین به کانی رکخستنه ی بازنه دا »ک.ژ« ی ه کۆمه له بینین ده ین، بکه مژوو له چاو ئمه ر گه ئه. وه بته ده سک ته ر به

تریش، وه خــواره ت نانـه ته و ئـیالم کرماشـان، کاروبـاری بـۆ»ک.ژ« ی ـه کۆمه....) و کرماشـان( کوردسـتان تی رۆژھـه ی وه خـواره کانی ناوچـه بووه ھــه ڕۆیــان دیکــه ســانکی که و »نــادری خــان ئیبــراھیم« ک وه ســکی که کوردستانیشــدا کۆمــاری لــه. بووه ھــه خــۆی تی تایبــه ری نونــه

دواتـر. دا ناوچانـه و لـه کـارکردن بـه ر رانبـه به بووه ھه ک ئینتمایه م به بوون، نه کۆماردا تی سه ده ژر له ناوچانه و ئه کات و ئه رچی گه ئه وه کاتـه ده چـ زیـاتر کانی وه ھه و چاالکی و وه کاته ده سک ته ر به کانی رکخستنه ی بازنه دموکرات حیزبی) کۆمار رووخانی پاش( بینین ده و بـه کـوردی ناسـیۆنالیزمی و دیاره وه کورده ی وه بزووتنه ر سه به ری کاریگه تائستا که که یه ه ھه مه ئه پتوانیه ئایا. موکریان ی ناوچه ر سه

؟ نییه ھز به وه خواره یکان ناوچه له ھزه به موکریان له ی جۆره دیمــوكراتی حیزبــی رکخســتنی دا »ک.ژ« ی ــه کۆمه کاتی لــه وانییــه پــم م کــه یه. وانــابینم که شــته من ئــه : زاده ن ســه حه بــدو عه م بـه كوردسـتان، یمـوكراتید حیزبـی می رده سـه تـا بـووه رینتر ربه به کوردستان تی رۆژھه باشووری له ت تایبه به کوردستاندا له كوردستان

و ئـه. ئارادایـه لـه نھنـی باتکی خـه ه»ک.ژ« ی ـه کۆمه کـه کۆمـاردا زراندنی دامه پش ی ساه س و له. ئارادان له تی تایبه ھۆی ندک ھه دمـوکرات حیزبـی کـه م بـه ، نییـه ریـدا نبهرا به لـه خته سـه سته ربه به و ئه. نھنییه ر ھه ئیالم و ورم کرماشان، مھاباد، ، سنه له باته خه دوو و ئــه نــوان لــه که ته ساســییه حه جــاره و ئــه زرێ، مــه داده کوردســتان کۆمــاری دواتــر مانــگ پــنج بــه نزیــک کــه تی تایبــه بــه زرێ مــه داده

ژر له وخوار ره به ووه له و بووه دا ت سۆڤییه تی سه ده ژر له قز سه تا ھه. ب ده زیاتر) کاپیتالیستی و سوسیالیستی( دا ئۆردوگایه

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

113

شــعرکدا لــه تی حمـه ره ی»ھــمن«. بــووه ختتر سـه کــه کاره و بووه ھـه کتر یــه بــه تیان ساسـییه حه ش دووانــه و ئــه. دایـه بریتانیــا تی سـه ده

کی یه شـوه بـه ھـمن وـدا له. نیشتماندا و شاعیر نوان له دوهکر ساز وتووژکی. ن ده وا باشوورمان براکانی که ده و دا پده ی ئاماژه دواتـر ین بکـه ل چاو ر گه ئه م به ،....و ن ھه نیشتمانیشدا ی شه به و ئه می غه له نیشتمان کانی ڕۆه و به مه ران نیگه که ده ھومدوارانه

ئسـتا ر گـه ئه وه داخـه به. وامـه رده به ر ھـه ، ئارادایـه له دیکـه کانی شـه به لـه کـردن فـووزن بۆ که الیه قه ته و وڵ ھه و ئه. وانییه جۆر ھج به نـو و لـه نـادری ئیبـراھیم دیسـان کۆماریشـدا کاتی لـه. ناکرێ پمان دوو، ینه بکه »نادری ئیبراھیم« تی حمه ره بین ریک خه ردووکمان ھه به

کۆمـاری و دمـوکرات حیزبی ر ھه ک نه. سرووشتییه زۆر که ته بابه... وکه ھه و یه ئاقه نیا ته نکهچوو دوو، به ناکرێ بۆمان. دایه کۆماره ر ھــه(زراون دامــه پکھــاتبوو ئــران کردنــی داگیــر بــه کــه زایــه فه و لــه رگــرتن وه ک کــه بــه زۆر و م کــه یــش»ژکــاف« ی ــه کۆمه کوردســتان،

بوو، نـه تـدا ھیچـی وه کـرده بـه م بـه ، بـووه تدا سـۆڤییه تی سـه ده ژر لـه زیاتر موکریان ی ناوچه ی وه ئه ر به له زیاتریش دیاره). دووکیان ر گـه ئه ، وتووه وه ئه جارم زۆر من نا ده. بووه زیاتر سیاسی تکۆشانی و نواندن خۆ تانی ره ده وێ له بۆیه بوو، ھه تدا تی سه ده کی بۆشاییه

لـه زۆر) کورسـان بـین کان ییه سـنه ولی قه به یا( سنه و کرماشان کات و ئه ین، بکه زانیاری و واری خونده و سیاسی وشیاری ی هڕاد له چاو ان،کرماش چاوه له بووه چووکه شارکی سنه ، سنه چاو له بوو ک یه شارۆچکه مھاباد ، وه دانیشتوانیشه ی رژه باری له. بوون وه ھاباده مه پش . یخوقن ده مژوو ش مه ئه و خوقاوه مھاباد له که رجه لومه ھه م به

رج لومـه ھه وه ئـه و بووه نه وه كوردستانه دیموكراتی حیزبی ن الیه له که ه ھه واته که نابتان، جه ی وتانه و ئه پی به: دی حمه ئه مادح

. کردوه دیاری »ک.ژ« ی ـه کۆمه زرانی دامـه یـان ھاباد، مـه تی زییـه رکه مه به كوردستان دیموكراتی حیزبی زرانی دامه خودی : زاده ن سه حه بدو عه

بـه موکریـان چونکـه موکریـان، لـه شـکه به سـابالغیش ی که گشـتییه واتـا بـه دیـاره( موکریـان تی زییـه رکه مه به) ک یه ڕاده تا بین کرێ ده( نیا تـه موکریـان ھنانـدا کار بـه نـدێ ھه لـه ، موکریانه ختی پایته ورم مانک رده سه جگادا ندێ ھه له کرێ، ده ل باسی جۆراوجۆر شوازی

لـه کـه یـه ھه تانک ره ده و ت رفه ده ودا له) وێ که ده موکریان ر به وه ھابادیش مه خودی وه وانییه زمانه باری له ن، ده بۆکان ری ورووبه ده به ،) باشـه ر ھـه پکب نیشتمان شونکی ر ھه له تی وایه ته نه بیری ی وه بووژانه بۆ شانس( شانسه ی وه ئه ڵ گه له وه ئه ، نییه دا دیکه کانی شه به پـک) ب ھـه ریـانزیات ری کاریگـه تـوانن ده کـه ی جگایانـه و لـه( دا باشـانه جگـا و له که تدایه شانسی د به تۆزک کاتدا مان ھه له م به . خسابایه ره کرماشان له پکھات ھاباد مه له ی ته رفه ده و ئه بریا. ھاتووه نه

خنـه ڕه و مشـتووم جـی بۆتـه ت نانـه ته و ن کـه لده باسـی زۆرجار س که ندێ ھه که ی تانه بابه و له کک یه مامۆستا: دی حمه ئه مادح

ڕووی له مه ئه ن ده که ن ڕه باوه و ئه ر سه له س که ندێ ھه. کا ده سلیم ته خۆی »وا پشه« کۆمار رووخانی شپا که یه وه ئه ی له سه مه گرتن، باتی خـه تی رۆکایه سـه و ھاتبایـه ھه و کردبا نـه سـلیم ته خـۆی بـا ده که ن ده وه روانگه م له و کا ده سلیم ته خۆی وا پشه که یه وه ترسنۆکییه

؟ چیه دا ندییه پوه و له نابتان جه ڕای. کردبایه تی پادشایه یرژم دژی ی وه ئـه تـرس ر بـه له وا پشـه گۆیـا ی وه ئـه شـکیان به. م کـه ده شـی دابه دا ش بـه دوو ر سـه به مـه ئه وه باره م له : زاده ن سه حه بدو عه

. نانووس وه ده ممه محه قازی وا پشه به درشان و رزی ده به نه و) ئستا ولی قه به( قولوو دوو سپی چه به نه تکه تۆمه وه ئه ، کردوه

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

114

تی ئازایـه ر بـه له وه وانـه پچه به ، ھاتووه نه ھوم وه ته تووشی ، بووه نه گومانی ھیچ. کوژرێ ده که بووه نه دا وه له گومانی ھیچ د ممه محه قازیــووه ــه. ب ــه تی وتووی ــه خــۆم من ئ ــته ده ب ــه م، ده ده وه س ــوو شــی سته به مه و ب ــه ب ــوژرێ، و ئ ــه بک ــه ک خــه م ب ــه ر ھــه. کوژرێ ن ــه دا ســاه و ل لس زار کـه ھـه15تـا 10ێ و لـه قیق نـاده ئامـاری نـدێ ھه پـی بـه. روویدا) کوردستان کۆماری خۆشکی سته ده سیاسیان ولی قه به( ربایجان ئازه

.ڕی په تنه س که 15 له وه موویه ھه تا ئاخر به تاوه ره سه تی دا له سه کانی ژر ده وردستان و ناوچهکۆماری ک م له به. کوژران

؟ گرتووه رشتنه خون و به پشی کۆماردا له وا پشه واته: دی حمه ئه مادح وه باره م له کان شاھیده واوی ته وه خۆشییه به یان وه داخه به. بووه وا پشه ی تییه ئازایه و ئه ئاکامی وه ئه : زاده ن سه حه بدو عه

کانی وه کۆبوونه بۆ بچن وا پشه و کۆمار نگرانی الیه یان بچ ن الیه ب کی خه که داوه نه یان وه ئه ئیزنی چونکه دوژمنمانن، که ن وانه له رگری بـه ناسـه دواھه تـا وا پشـه که) ن ده ده شاھیدی موویان ھه( ن ده بۆخۆیان که ی وه ئه ر ھه م به بوون، وێ له خۆیان سی که ر ھه. دادگا

ناوبانگـه بـه وه ئـه ت نانـه ته. وه تـه پاڕاوه نه جۆرـک چ بـه و سـتۆ ئه گرتۆته ی که تییه رپرسیایه به موو ھه و کردوه کانی ئامانجه له داکۆکی و ی که کورسـییه ر سـه له وا پشـه ن، ده ده...) کـوردی ـن ده( کـورد بـه جنوـک شـونکدا لـه) بیسـتووتانه یـا وه تـه خوندووتانه یـا ن تمـه حه(

م بـه کوشـتن، بۆ م لره بین، ن، ده من به چی م لره وه ئه من ده و بدا ری رانبه به نی الیه له که ده ده تاو ی که کورسییه و ست ده ھه . بووه ترس ر به له بین نادرووسته تی واوه ته به واب که. بگوترێ م که وه ته نه به قسه م ناده وه ئه ئیزنی

و چـوو شـاوه شـی رته ئه پیـری بـه وا پشـه کـه بـوو خراپ پم به) ر سه کرایه ھرشیشم وه بۆنه و به جارکیش( بپرسن من له ر گه ئه

کـوو وه م بـه. چـوارچرا یـدانی مه لـه ک نـه ، بووایه ھید شه چیا له بوو خۆش پم ب ھید شه بوو رار قه ر ھه ر گه ئه وا پشه بوو، سلیمیان ته ، بوایـه نه سـلیم ته ت قـه وا پشـه کـه بـوو باشـتر پم واب که. کرا ده زوو ئاره که ی وه ئه ک نه ، بووه که یه وه ئه مژوو. نییه من ی قسه ن ده . ھاتووه وه تییه ئازایه له. بوو نه ترس ر به له ت قه شی که بوونه سلیم ته م به

بــه مــژوو. وه بنووســرته بــ ده وه خراپــه و چــاک بــه مــژوو کــه یــه وه ئه ویش ئــه دایــه گۆڕێ لــه تک بابــه مامۆســتا: دی حمــه ئه مــادح

پموایـه. پرسـیارن جـی س کـه زۆر بـۆ ن ھـه ت بابـه نـدێ ھه دموکراتـدا یحیزبـ مـژووی لـه. بنووسرێ ناب س که دوو و سک که زووی ئاره و چـاک بـه مـژوو که ی ده وه ئه نابت جه. وه نووسرته نه حیزبدا مژووی له دوو ی کۆنگره که کا ده وه ئه پشنیاری قاسملوو دوکتور جارک ، بـووه حیـزب سـکرتری زۆر کی یـه ماوه بـۆ کـه ه»تۆفیـق د حمه ئه« ی له سه مه ، سیارهپر جی دا لره که تک بابه. بنووسرت ب ده وه خراپه

و ناسیۆنالیسـت کی تییه سـایه که خـۆی می رده سـه رانی ربـه ی وانه پچه به حالکدا له. ناکرێ ل وتۆی ئه باسکی حیزبدا، مژووی له م به. وه نادرتـه تۆفیـق د حمـه ئه باتی خـه و ژیـان له ئاوڕک ھیچ دا ئستاش له رابردوودا کانی یه ده له یان ته نه بینین ده م به ، بووه یی وه ته نه

چی؟ بۆ وه ڕته گه ده ناکرێ تۆفیق د حمه ئه باسی حیزبدا مژووی له ی وه ئه ھۆی کتر یــه ڵ گــه له با ناتــه زۆر شــتی. گــوتراوه زۆر شــتی) تۆفیــق د حمــه ئه(ئیســحاقی بــدوی عه کــاک ر ســه له : زاده ن ســه حه بــدو عه ی نـده وه ئه. بـووه حیـزب سـکرتری تۆفیـق د حمـه ئه وایـه پیـان س کـه موو ھـه. م بکـه قسه ی که سکرترییه ر سه له وێ مه ده پشدا له. گوتراوه

.بوو نه حیزب سکرتری تۆفیق د حمه ئه بزانم من ئه

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

115

چۆن؟: دی حمه ئه مادح

د حمـه ئه و د مـه محه قـازی وا پشـه. بوون نـه سـکرتر كوردسـتان دیمـوكراتی حیزبـی رانی ربـه لـه س کـه دوو : زاده ن سه حه دوب عه

قـازی م بـه ، بـووه رکۆمار سـه چونکـه »وا پشـه« ـین ده د ممـه محه قـازی بـه بۆیـه ، وایـه پیـان س کـه زۆر. بـوو وا پشـه وا، پشـه. تۆفیق. »سـکرتر« گوترابوو نـه پـ تی قـه بـوو وا پشـه پشـتر. کوردسـتان رکۆماری سـه به بوو وایی پشه به و بوو حیزب وای پشه ر ھه د ممه محه پـ ت قـه وا پشـه. ـن ده...و »لیـدر« یـان »سـکرتر» دیکـه جـ لـه »رپرس بـه»ـن ده پی جگایکدا له حیزب رانی ربه به ته عاده و ئـه می کـه یه سـی که ،»سـکرتاریا تی یئـه ھه« گـووت ده پیـان کـه بوو ھـه تک یئـه ھه تۆفیقیشـدا د حمـه ئه ی له سـه مه له. کرترس گوتراوه نه و ئـه م به ، گاوه سکرتری ڕۆی ڕۆڵ، کوو وه واب که بوو، تۆفیق د حمه ئه الی له بوو، یان ھه که ی مۆره و ئه. بوو تۆفیق د حمه ئه ته یئه ھه م بـه بـوو، حیزب ی کاره مه ھه تۆفیق د حمه ئه. بووم تۆفیق د حمه ئه رخی ھاوچه من ئه. داناوه بۆیان دواتر و گوتراوه نه پ) سکرتر(ی ناوه .بوو حیزب سکرتاریای تی یئه ھه رپرسی به. بیستووه نه حیزب سکرتری کوو وه ناوی تم قه

ناکرێ؟ باسی بۆ ؟ بووه حیزب می که یه سی که خۆ م که النی باشه: دی حمه ئه مادح

تی تایبـه ھـۆی ، کراوه نـه لـ باسـی یه شـوه و بـه حیزبدا مژووی له که. وایه ، نییه گومانم ھیچ وه باره و له : زاده ن سه حه بدو عه

کوردسـتان دمـوکراتی حیزبـی لـه خـۆی کـاتی تۆفیـق د حمـه ئه ، کـردوه باسم دا»تکۆشان ده سه نیو« کتبی له کورتی به من ئه. یه ھه خۆی کانی حیزبــه لــه شــمان دیکه ی نموونــه. وه ناکرتــه یــادی دا کان بۆنــه لــه ، رکــراوه ده کوردســتان دمــوکراتی حیزبــی لــه کــه ســک که ، رکــراوه ده

، داوه تۆفیـق د حمـه ئه بـه خی بایه کوردستان دموکراتی حیزبی ندی هو ئه. م بکه دیکه حیزبکی ھچ به ئاماژه وێ نامه م به ، یه ھه شدا دیکه مــژوو کــا، ده وه لکدانـه و فســیر ته کک یــه ر گـه ئه م بــه. ناوه دانـه ســانه که جــۆره و ئـه بــۆ خ بایـه ی نــده وه ئه دیکــه نکی الیـه و س کــه ھـیچ کانی، ـه ھه لـه ، گاویـه کـه ی ڕۆه و ئه و تی سایه که له. وه بکۆته »تۆفیق د حمه ئه» له تی خۆیه والی ئه مالو ئه ب مافی ، وه نووسته ده ھید شـه کـه دیکه سانی که و عید سه دوکتور قاسملوو، دوکتور د، ممه محه قازی وا پشه بۆ ک وه ر ھه. وه بکۆته کانی خراپه و ش با خاه له

م بـه. بکـرێ شـتک موو ھـه باسـی وایـه ق ھـه نگنین، سـه یانده ھه و وه کۆینه ده تییان سایه که له ر گه ئه ماون، که دیکه سانی که یان بوون. ندی فکه ره شـه قاسـملوو، تۆفیـق، د حمـه ئه د، ممـه محه قـازی: بـین ئمـه ین کـه ده ھیدمان شـه رانی ڕبـه باسـی کـه کـات بین ناکرێ ئیدی م، کـه یه سـی که ر، ربـه سـکرتر، نیا تـه نه) م بـه ده نـاو ھیدی شه به وه ویژدانمه قوویی له من ئه( بووه ھید شه کات تۆفیق د حمه ئه چونکه

بـ تـه تۆمه و ئـه باسـی. وه بکۆنـه لـی و بـن بـا ، یـه دیکه باسـکی وه ئـه ئسـته. بووه نـه کوردسـتان دمـوکراتی حیزبـی ندامی ئه ت نانه ته ڵ گـه له مـن کرێ، ده قاسملوودا دوکتور سفی وه له وی ڕه زده جار زۆر. قاسملوو دوکتوور پاڵ خرته ده دا پواندییه م له که م ناکه ش نهمایا بنه دژی ت نانـه هت بایه خۆی به قاسملوو دوکتور. ناسراوه نه ھشتا قاسملوو دوکتوور تی سایه که له ن الیه ھندێ ش حاه و به م به نیم، وانه ئه

.ب حیزب رانی ربه له کک یه کوژرانی ڵ گه له ی وه به بگا چ جا بوو، پاسدارک کوشتنی

دا حیزبــی دیمــوكراتی كوردســتان 1357مامۆســتا بــابین ســر قۆنــاغكی دیــك پــاش شوڕشــی گالنــی ئــران ل ســای : مــادح ئحــمدیل مھابــاد و ل الین دوكتورقاســملووەوە رادەگینــ دیســان بپــی ئو نریــتی ك دــتوە و ل الی رەشــمدا تكۆشــانی ل میتینگكــدا

كۆمار ل مھاباد دامزرا، حیزبی دیموكرات لوێ تكۆشانی ئاشكرای خۆی رادەگین، پرسیار ئوەی بۆ حیزبی دیموكرات ئو كات

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

116

سـرەكی خـۆی لوێ دابنـ و بتـوانی ل بـازنیكی برینتـردا كـاریگری نھات سنو لوێ تكۆشانی ئاشكرای خـۆی رابگینـ و بارەگـای

دابن و ئگر توانیبای ئوكات بارگای سرەكی خۆی ھنابات سن ب نیسبت وتووژەكان و زۆر بابتی دیكوە، ھاوكشكان دەگۆڕدرا؟

تانی مھابــاد گۆڤــاركی دەردەكــرد داوایــان لكــردم ك گۆڤارــك ك ل الین كــومیتی شارســ 1358ل ســای :عبــدو حســن زادەدوو قس حیسابیی ك باسی ئوە دەكا ك دەـ خكـی ھمـوو » دوو قسی حیسابی«وتاركیان بۆ بنووسم ئمن وتاركم نووسی ب ناوی

یـاتر سـرنج دەدەن ئوێ؟ وتـارەك درـژە، شارو ناوچكان دن ئرە دەن ئرێ بۆ پمان راناگن؟ بۆ كوردستان ھر مھابادە ك ئوە زی ئوەی بــا ل خۆمــان بپرســین ئــم ل مھابــاد ئوەیــن ك دەبــ ببــین؟ ئــم ل مھابــادیش وا بم كــورت كــراوەكی ئوەی راســتییكه

ــاد ــوارەی ك ئوكــات ل مھاب ــتوە ســر ئوە ك ئو ب ڕدەگ كتــاب ــوو گیانمــان كموكــۆڕیی ب ــاوا ئو نــین، ھم ــۆ كــاركی ئ ــوو، ب ھب ـران سـنورەترین شـاری كوردسـتانی ئگ ؟ چونك؟ بۆ كرماشان نمانبوو بۆ سنكرماشانیش ن ش گرنگتر لسن بووە لن سن بوارەمان ل

نـــد ئمـــن ھر چ«نیـــی، كرماشـــان بتـــایبتی گرنگـــاییتی تـــایبتی ھی، تنـــانت ئگر ل رووی جوگرافیشـــوە براوەردی بكیـــن كرماشان تارادەیك ناوەندترە، كوردستانی ئران درژو باریك و كرماشان ل ھموو رووكوە لبـارترە بم ئـاخر دەبـ » جوگرافیزان نیم

كـۆمی ژكــاف و » ل كـاتی دەسـپكوە«بـوارت ھبـ بـۆ ئوكـارە ھر ئبـوارەی ك بـزوتنوەی كــوردی تـدا وەجـوو كوت ل سـرەتا زبی دیموكراتی كوردستان و كۆماری كوردستانی تدا دامزرا، ھر ئو بـوارە ل ویـش ھی بـۆ وـن ئمـن زورجـار نمـوون ئوە دـنموە، حی

،ـد جـو گوندە بك ئر ھۆیھ ك بماوەی ،یو گوندە زەمینی جۆراوجۆری ھئ ،كك خاوەن گوندسر (كت دەری دەكـا یـا ھدەوــك ــۆیكی دی ــاتوە ك )ھ ــاوەدانی بك ــدەكا ئ ــاوە دەســت پ ــاتوە؟ لو جگ ــاوەدانی دەك ــوە ئ كو وە، لــات ــاوەدان بك ــدە ئ ــھوێ ئو گون دەی

.پتر لبارتر بوو بریا ئو وەختی وابای) ل مھاباد(ئاسانترە، زەمینكانی بڕژاوترن، بوارە ك لوێ

بوە نبوو؟كوات جنابت پتوای ھك ل حیز: مادح ئحمدی

دا ب 1357دەنـا ئو كـات ك ئـم ل سـای . ھلومرجك شتكی دیـكی جیـا لوەی ھندەگـرت. ندەكرا :عبدو حسن زادەرأسی حیزبمان بۆ تـاران دانـا، چـون . كس چووینوە) 6(شش ) بۆ دامزرانی دامودەزگا نیی بۆ كاری حیزبیی ئوه(نھنی گڕاینوە وت

دوكتور قاسملوو چووە تاران، برادركمان چووە كرماشان، یككمان چـوو سـن، یككمـان چـووە ورمـ، یك ل مھابـاد بـوو و . اران گرنگتل دەرەوە ك بیارمــان دا وتمــان دەبــ یكــك ل . وات ئو شــش كســمان ئوا دابش كــرد. یككیشــمان ل نــاوچی شــنۆ و نغدە بــوو

ئوە نبوو ك ئو شونان ل برچاو نگیـردرن، بم چـونك بـوارەك لبـار نبـوو ل كرماشـان یـا ل . كك ل سن بكرماشان ب، یبۆ وـن ئگر سـرنجتان دابتـ، چنـد مانـگ دوای گڕانوەی ئـم، چنـد مانـگ دوای رووخـانی . سن تا ئوكات نیتوانی شتكی وا بكا

وای ھاتن سركاری كۆماری ئیسالمی، گورە پیاوی وەك دوكتور قاسـملوو ل سـن بـوو، دەیـانگوت نـاب قسـ بكـا، رژیمی شاو چند مانگ د. باش بۆ ئوەی تۆ دامودەزگای حیزبی لوێ دابن، ببت ناوەندی حیزبی، شونكی ئاوا ناتوان ب كـك بـ. مافی ئوەی نیی قس بكا

بــار بــ ل ك كگــایج ویســت بن كردبــووەوە .پمــان خــاوكواوەتــی ناوچت ب مئــ بــوو ككی وا ھھابــاد بــوارم پاشــان ل) رەنــگر بسما)پرسیاریشی لن ت پادگانیشی لنانت ،.

یكك لو ھۆكارە سرەكییانی ك زۆر كس باسی . بم یك پرسیار ب نیسبت سنوە. مامۆستا دین سر ئوە: ئحمدی مادح

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

117

ئویـش ئوەی ك دەـن حیـزب حیسـابی لسـر ھنـدێ . »بوارەك لوێ لبـار نبـوو«لدەكن، جیاوازە لوەی ك جنابت دەی

مۆرە یان كس كردبوو ل سن ك زۆر الواز بوون؟ ئوەتان قبوو؟

ئوە دەگڕــتوە بــۆ . دامزرانــد ل مھابــادئوە نــاگڕتوە بــۆ ئو كــاتی ك ئــم گڕایــنوە و ناوەنــدمان :عبــدو حســنزادەلسـر یك سـرەڕای ئوەی شـانازی دەكم ب كـارو تكۆشـانی ئوانی . ب رەنگ ئمنیش قبووم ب ئم باشمان عمل نكرد. دواتر

ــ ــاش نجووب ــم لوێ ب ــوون، بم ئ ــھید ب ــاون ش ــیان نم ــوون ك ھندكیش ــر كردب ــدە بو . ووینوەك لوێ حیســابمان لس ھر چنریـــب نیـــیغ ســـن حیزبـــی دیمـــوكرات ل وت كش دواتـــر دەركحـــا . ،چووبـــایـــك نر تگم ئكیـــان دا، بت كـــدا كبژاردنھ ل

. وات ل سن حیزب ئوەندە ب پگ نبوو. كاندیداكانی ئم دەچوون قۆناغی دووھم

رتنی پادگانی مھاباد كرد ك ئوكات ناوچی سرەكی ژردەستی حیزب بوو و حیزب مامۆستا ئاماژەتان ب گ: مادح ئحمدیــوو ــاوچی ھب ــادیش . دەســتی تواوی لو ن ــانی مھاب ــتوە و پادگ د كــدارانكی چوەیشــ ــزب ب ــاوەڕن ك حی زۆر كس لســر ئو ب

وتـوو ورە دەدا لكی گیھاباد زەربگرتنی پادگانی م تـهدەگرێ، بوە دەبتـی ناوەنـدی و ئڵ دەوگكان لك ژ و دانووسـتانبیـانووی رای جنابتان لم پوەندییدا چیی؟. بۆ ئوەی دانوستانكان بو شوەی ك پویست نچت پشوە

وو یادداشــتكی بــۆ دانوســتانكان ھشــتا دەســتی پنكردبــوو، پــش گرتنــی پادگــانی مھابــاد، دوكتــور قاســمل :عبــدو حســن زادە

ــدا دەنووســول ینی نووســی كزرەتــی ئیمــام«خــومی و » حبــات دەكرەڕۆیی و دیكتــاتۆری خڵ ســگل لماندووتســتا ســتــۆ تــا ئئــتوە ــان لگڵ كشــكان برەوڕوو دەبی ــدەن . ئازای پ ش كــۆت ــۆت شــكن ئو ب ــۆ ك پــت دەــن ب ــژوو ئت ت و مقــیقر حبوەرە ل

دنیـاب ك قت مـژوو . شـتكی ئـاوا بـوو، ئسـتا وشـ ب وشـ ل بیـرم نیـی. بشكن و كشی كورد چارەسر بك) تجزیطلبی( جیاوازی .ئو كات ئوەمان كرد. ئو خزمتگورەی ل بیر ناباتوە

) تـایبت ك بـزووتنوەیك ھبـووب( پادگانی مھاباد ل الیكوە شمشركی دمۆكس بـوو لسـر ئو خـك، دەبـوو ئو خكـه

بــایر نســری لســ ــردن ــی ھبــووای ك تــدا ھناســ بكشــ و مترســی ھــرش ك ب نخشــیكی زۆر . دەبــوو ئوە بكــرێ. فزایك .وەستایان كرا

وات پت وای كاركی باش بوو؟: مادح ئحمدی

.دیارە پم كاركی باش بوو :عبدو حسن زادە

ل رووی یاساییوە ئایا كاركی دروست بوو؟: ئحمدی مادح

) گیرا 12دەورووبری كاتژمر (ل رووی یاساییوە سیرەكی ئوەی ھر ئو رۆژەی پادگانی مھاباد گیرا :عبدو حسن زادە

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

118

ــاعت ــدیوە ك 2س ــاران خون ــۆ ت ــدا رادی ــاد ل الین ئف«ل ھواكان ــانی مھاب ــۆ پادگ ــرائم ــارەوە گی ــگری ئو ش ــرانی شۆڕش . »س

.ب ھاوكاری و ھماھنگی حیزبی دموكرات بوو، بم ئفسرەكانی نو پادگان كاریگری زۆریان ھبوو براستیش ھروا بوو، راسته

وات بشی سرەكی سیناریۆك ئوان جبجیان كرد؟: مادح ئحمدی

من بۆخۆم تداروكاتی بشك ل برەكم دەكـرد، خـۆ ئـم چكمـان نبـوو، خكمـان لم تنانت ئ. ب :عبدو حسن زادەــابوو ــن . الولوالوە ھن ــابوو 53ئم ــانوە ھن ــاوچكی خۆم ــارمتی خكــی ئوێ. كســم ل ن ــۆ ی ــوون ب ــدێ . پشــتر بانگھشــتم كردب ھن

ـــان ـــرا لبرەی خۆی ـــرش ك ر ھھ ـــانوتبوون ك ـــان ركخســـتبوو، پم ـــكنخكم ـــتن . وە تق ب ـــان ھس ـــداین ووتی ـــان پ ـــ ھوای ل پ .ڕی كاركی باش كراوەكواب ب باوه. سنگرەكانتان چۆبكن، پادگان تسلیم بوو

. سیرەكی ئوەبوو یك پادگان ل دەوری تاران نما) گورە(دەمویست ئوە زیاد بكم، ئوەی ل كوردیان كردە گوناحی كبیرە

مــن جــاری ئڵ رۆژنــامگنیــدا یــان لمكی چاپژوتــوو یھــان«كی لی » كڵ رۆژنــامگــی » ئیتالعــات«بــوو یــان لپ بــوو گــووتم بیـا 5وری م دهھیچـی باسـی نـاكرێ، بـه. ئامارك ك راگینراوە یك ملیۆن قبزە چك ل پادگانكانی دەورووبری تـاران ھـاتۆت دەرێ

.»پیراھن عوسمان« شھور بۆتهولی مهقه رێ بهده ی مھاباد ھاتۆتهپادگان نگ لهتفه زارھه 6

کوردییـه سیاسـییه نهن وئیدی حیزب و الیهگهست دهبنبه ندی بهتی ناوهوهڵ دهگهکان لهی وتووژهوهماموستا پاش ئه: ئحمدی مادحبینـین ده ئمـه. چیاکـان نـهن و روو بکـهکـانی کوردسـتان چـۆڵ بکـهار و گونـدهتـدا شـوـهکـانی دهژر گوشـاری ھرشـی ھـزهبن لهکان ناچار ده

ر؟به وکات حیزبی دموکرات بیگرتهبوو ئهنه کی دیکهئایا ھیچ رگایه. بژرێھاده کدارانهباتی چهنگاری و خهرهحیزبی دموکرات بۆ به

وانـهنووسـی ئـهچـاره ش ببتهنووسی ئمهی چارهوهبۆئه. دانوهستهدهسلیم و خۆ بهخۆ ته. بووھه با رگای دیکه :ن زادهسهحه بدوعهکمـان تـاو خۆمـان چـهرگری لهبۆ به خۆ ئمه. موو شتک بکرێڵ کۆماری ئیسالمی ھهگهله وهسلیم بوون و پاڕانهته کرێ بهپیانوابوو ده ی که

یـان رانـی ئمـهسـه. وان پتـر کـوژرا یـا ھـی ئمـهرانـی ئـهم سـهبـه. مـوو شـتکی کـردھـه حیزبی تـوده. کردی نهوهخۆ ئه« توده«دا، حیزبی کـوو وانیـان وهحاکـدا ھـی ئـه لـه. مردن پوه بهکو کورد دهرزی وهربهسه یان دا، یا بهکهباتهی خهربرد و درژهتی دهالمهسه گیانیان به

. مـابوونـه ھیچ رگای دیکه. وهموو شتکیان ل بو کردنهفزیۆن و ھهلهر تهسه یاندان یا ھنایانهسداره پای دار و له بردهسابی رخی قهبههنـگ ھـاتوون و ددره« یـدا بـوون کـهندێ رۆشـنبیرمان لـ پـهڵ ب ھهگهتا ئستاشی له بۆیه. بڕ نهی شهوهوڵ بوو دامان، بو ئهرچی ھهھه

تـی حیزبـی تایبـه کـان، بـهسیاسـییه نشـتی ھـزهرزهسه ندهوهی کورد ئهوهتهنا نهده. نکهموو شتک دهنشتی ھهرزهسه» نوێ زوو پ بگهیانھهی وهوو کردمـان بـۆ ئـهتوانامـان دابـ رچـی لـهھـه تی کورد ب، چونکهتووشی میلله رگ و ماورانییهو مهھشتیان ئهبۆ کرد کهدموکراتیان نه

سـتیان حیزبـی بـهمـه بـوو کـه» مرگ بر سازشـکار«بوو وهترین درووشم ئهورهبیرن، گهکانمان لهقامهر شهسه. بڕ نهتی کورد تووشی شهمیلله، دمـوکرات و قیـاده«یـانگووت هدا و در دوو حزبی دموکراتی کوردستانی عراق و ئرانیان تـک دهک ھهیهیا ماوه. دموکراتی کوردستان بوو

دواتر دوکتور ) بوو؟چۆن بوو؟چۆن نه کانی کهکارییهناو ورده ناچمه( دا 8ی ی مادهلهسهمه له ئمه چونکه. »بادا نجی کوردیان بهره

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

119

کـووت پـارتی دمـوکراتی کوردسـتانیان ده و کـات بـهئـه(. موقت چییـه قیاده ر بهرانبهڕامان به ی ئمهوهر لهدهمیتینگکدا وتی به قاسملوو له

. کـاکـانی کـوردی ئـران دهباسـی کشـه ی دیکـهکهماده 7و کییهشتکی الوه 8ی ماده) کی کاتیان پک ھنابوو تییهرایهربه. »موقت قیاده« .واو دونیامان بۆ ھاتتی تههعنله وهر ئهسهله. کا کارکی ب جیهو باسی کوردی عراق دهم ئهبه

.برگ و ماورانی نهتی کورد تووشی مهبین و میللهڕ نهی تووشی شهوهین بۆ ئهیکهما نهھیچ نه واب ئمهکه

سـای نـد سـال لـهم پـاش چـهب، بـهندیل جگیر دهچیاکانی قه حیزبی دموکرات دێ له م قۆناغهمامۆستا پاش ئه: ئحمدی مادحی حیزبـی دمـوکرات ـهمژوویتـرین ھـه بـه مـهس ئـهمین گیر بـ، زۆر کـهزه شتی کۆیهده و له وهخواره ندیل بتهقه ب لهدا ناچار ده 1992 ؟نابتان چییهومی جه. ننداده

دا تـی بۆمبـاران و کاتوشـا و تۆپخانـهحمـهر رهبـهن لـهکانیـاک ژن و منداـهن، نـهوێ بایهله سانهو کهئه خۆزگه :نزاده هسبدو حهعه

وت زۆر بـوو خـهده. ،وتبایـهکـهویـان لـ نـهک خهر یهسهک کاتژمر لهس مانگ یه به ئمه کوو زۆر لهو وه وێ بانایهر بۆخۆیان له، ھهبایه. خـوارێ پخۆشـبوونی خۆمـان ھاتینـه بـه کـوا ئمـه. بـووی تـدا نـهتـی بـ گرمـهسـاعه ک بنووی، چونکهر یهسهعات لهک سهیه خۆش ب که

ھاتنـه وانـهپچـه ، بـهکۆیـه ھاتووینـه ئمـه کـه نیـه وهئاکـامی ئـه وهم ئـه، بـهدخواز نیـه ، ب گومان بۆ ئمهیهئستا ھه بارودۆخک کهمـوو ئیمکاناتـت لـهند سـای، ژن و مـاڵ و ھـهکی نازانم چهیهکرێ بۆ ماوهده باشه. ینوتبوووێ تکهله ئمه ئاکامی بارودۆخک بوو که کۆیه . تی تۆپ و کاتوشا داب وبۆمباران بکرێحمهر ڕهبه

نـه ارهو گوشـنـدی دا ئـهفکـهرهمـی دوکتـور قاسـملوو و دوکتـور شـهردهسـه ن بۆ لهکان دهده و پرسیارهس ئهمامۆستا زۆر که باشه :مادح

بوو؟

بـ بـین ئـه، دهبـووهوانـدا نـهمـی ئـهردهسـه له و گوشارهین ئهر نهگهئه بوو، چونکهنه و گوشارهین ئهبا نه :نزادهسهحهبدو عه» دێورهگـه« الوـژدا لـهگـه ی25ی وشـه مـی دوکتـوور قاسـملوو دا بـووین، لـهردهسـه له وانیه. ڵ کۆماری ئیسالمیگهله بووهوان سازشکیان ھه

ر ی بـم، ھـهوهک لیان داین، بۆ مژوو بـا ئـهر یهسهله قیقهده 10عات و سه 4ی ماوهبۆ که) ر خاکی کوردستانی عاقهویش ھهئه(بووین .ک کۆیهکی وهجگایه ب بینهده رم وابوو کهمن باوهج ھشت، ئهدمان به ورهگه که

؟بۆ راست کۆیه: ئحمدی مادح

کـی دوورھـاوژ مووشـه. مانگـاتنـه تۆپخانـه ک کهجگایه گوتم بچینه واته. ک کۆیهکی وهجیه. مگووت کۆیهنه :نزادهسهحهبدو عه

بـ، وهسـنووره ی وتمـان بـا پشـتمان بـهوهر ئـهبـهربچـین، لـهده بـوردی تۆپخانـه م با لهتوان، بهر دهلیکۆپتهک، ھهموو جگایهھه گاتهده .کرادهرانمان بۆ نهگوزه. جی بین ئاخردا ناچار بووین به رز کردن لهعه له ری و خانوو ساز کردن و پارهوهوێ دوو ساڵ کورهئه چووینه

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

120

ـن ده. نابیشـت دـننو نـاوی جـه نـدێ شـون بینیومانـهھـه و لهکرێ زۆر جار باس ده دا کهندییهم پوهله مامۆستا شتکی دیکه: مادح

؟وهخواره ندیل ھاتهقه کدا حیزبی دموکرات لهیههئاکامی مامه له

.نابن وهبۆ وم دانه. زم بووهھه مژهله و قسانهئه :نزادهسهحهبدو عه

؟بژاردووهدخوازی خۆی ھه ی بهوهئایا حیزبی دموکرات ئه. کرێدیاری ده ۆیهشتی کراست ده ی کهوهی مامۆستا ئهئه: مادح

.وێست بکهکمان دهجگایه ڕاین کهجی جۆراوجۆر گه له ئمه :نزادهسهحهبدو عه

بوو؟نه شتی کۆیهده باشتر له: مادح

. بـووکـی زۆری ھـهم جگایهکهیه. باشتر بوو وهزۆر رووه له شتی کۆیهم دهبه. بوونزۆر شتی کۆیهده خۆشتر له :نزادهسهحهبدو عه نـدهوهھـیچ شـونک ئـهلـه. کجـار زۆرهکـی یـهی لـین، جگایـهو ئمـهزگاکانی حیزبی تدایهی دام و دهو جگایهرنجت داب ئستا ئهر سهگهئه

ئـه تـی وهسـئولییهیانـدا مـن مـهمـهموو گرینگتر لـهھه له. سازمان کرد بوون کهھه رهشکی زۆریش خانوبهبه وهله جگه. وتکهدهست نهجگا دهڵ غـهگـهرن، لـهروهریفـن، زۆر نیشـتمان پـهککـی زۆر شـهخـه کی کۆیـهبوو، خهھه کی کۆیهر خهسه م لهبهجرهمن بۆخۆم تهئه. گرمستۆ دهسـت بکـهکمـان دهجگایـه و خودی شـاری کۆیـه ری کۆیهوروبهده ر لهگهئه من بۆخۆم پشنیارم کرد کهفاھومن، لی ژیابووم ئههت ی زۆر بهریبه

. وێئه با بچینه کی باشهجگایه من وتم کۆیهپیان پشنیار کردین، ئه ، ھاتین پیان پشنیار کردین، کهوێ باشه

بـۆ ،" قـه ره دۆـه یـا یه یده سـه قـه" یـه ھه دیکـه کی یـه بنکه ، وه گرتـه ده ک یـه حیـزب که دا1375 سای له مامۆستا: ئحمدی مادح ؟ وه دایه حویل ته وتان ئه وکات ئه

بدون عسنه دوو و ئه :زادە حش ئه پاشان. بووین ن الیه دوو چونکه بوو بۆیه شورشـی بـه وتـه که ده زۆرجار وخـۆ. تۆپخانـه ھ

بـۆ دوورھاوژی کی مووشه یان کراوه بۆ شیی رکه شکه له یان یاره ته یان دیکه جۆرکی له م به ھرش، ر به وتۆته که) کۆیه( ش ئره زانین ده دا حیزبـی دوو ختی وه له. ب ھه مانک یه بنکه وێ له ئمه که بوو نه ک ھۆیه دواتریش. تۆپخانه ھرشی ر به وته که ده ر ھه وێ ئه م به ھاتوه،

ری وروبـه ده لـه شـکیان به کـه که خه. ئـره ھنایـه وانیشـمان ئه و بـوو لـره حیـزب تی زییـه رکه مه وه گرتـه کمان یه کات بوون، وێ له وان ئه .ومانبو دیکه جی له که ی ئۆرگانانه و ئه چوونه شکیان به و )وه مانه لره(بوون ری ربه

چونکــه. وه ینــه بکه كــۆی بــووین ناچــار بــووین قووییشــدا لــه ر گــه ئه. وه لــه نتره درژخایــه زۆر که له ســه مه بــ بیرمان لــه ر گــه ئه

موو ھـه ڕ شـه پـاش لـه ـن ده. بـوون برینـدار و ھید شـه سـمان که یـان ده به دا رگاوبانه و له. بوو نه ت منیه ئه ئیدی که خوقا رجک لومه ھه کـه م بـه ن، بکـه حلیلی تـه بـا خۆیانه مافی ن، که ده حلیل ته خۆیان یفی که به نین، تیدا و ن که ده حلیل ته خۆڕا له ی وانه ئه ، نراه ژه س که و کان رووناکبیره" ده کک یه که م که ده ی وه به ئیعتراز زۆرجار من ئه ونه بۆ. یه دیکه شتکی بینی ده ژی ده دا که ته واقعیه نو له

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

121

و ئـه حیزبـی یره غـه روونـاکبیرانی لـه ھنـدک جـا. روونـاکبیرن سیاسـیین، چونکـه وانـه ئه بیـرن؟ تاریک کان سیاسییه م ده ،"کان سیاسییه

خـوارێ؟ بینـه نـدیل قه لـه بـۆ گوتـوه ی نـه س که ک یه وێ؟ ئه بچینه بۆ گوتوه ی نه سیش که ک یه دا حیزبیش نو له م به گرن، ده خنانه ره ر بـه له رۆژـک موو ھـه نـاکرێ خـۆ منـداڵ و ژن. بوو ھـه مان ماـه بنه 300 نـدیل قه لـه ئمـه تی تایبـه بـه کرا، ده نـه ژیـان ندیل قه له چونکه

. داب کاتیۆشا و تۆپ تی حمه ره

تـانی ره ده رحال ھـه به ، جگیـره کۆیـه شـتی ده لـه دمـوکرات حیزبـی کـه دا سـانه و ئه ی ماوه له ، مانه له جیا مامۆستا: ئحمدی مادح حیزبـدا لـه دیکـه سـانکی که یـان نابت جـه زۆرجـار کـه وابـوو کـه رجه لومه ھه. ما نـه یكـرد ده حیـزب کـه پشـوو ی شوه و به کداری چه باتی خه

و گـرووپ داوه نـه وی ھـه دمـوکرات حیزبـی) میـدا خاته تی سـه ده می رده سـه لـه ت تایبـه به( ادواییـد ی سـانه م له بۆ م به ، کردوه باسیان نـدییان پوه و نوخـۆ له ن بکه دروست حیزبک ویستیان ک کۆمه دا1380دا یا 1379 سای له ونه بۆ بن؟ پک لیگاڵ نیمچه رکخراوی

تی یـه ھه کـه ی یـه پگه و ئـه پی بـه و دا نـدراوی یه راگه حیـزب یشـت، گه حیـزب بـه مـه ئه وای ھه تا رێ، ده له بوو ھه وه سه که ک کۆمه به و گـرووپ رگـرێ، وه ک کـه تانـه رفه ده و لـه توانیـوه ی نـه دمـوکرات حیزبـی بـۆ. وه شـایه وه ھه و گـرت حیزبـه و ئـه بـوونی دروست به پشی

بکا؟ دروست جۆراوجۆر رکخراوی بـا یان وه ئـه ؟ نییـه لـ ئاگـای یـان لیه ئاگای ؟ نییه یان یه ھه رۆی حیزب که ین که نه وه ئه باسی با جارێ :زادە حسن بدوع

لـه جۆرـک بـه کـه کـردوه دروسـت مـان حیزبـی یره غـه رکخـراوی یـان ده بـه کـورد روونـاکبیرانی و کوردسـتان کی خه م به ست، راوه وێ له چیـین؟ ئمـه. تی کردوویـه ک خـه. وه کردۆتـه پـ سیاسـییان حیزبی جگای) نییه واو ته دونیا له شتک ھیچ ب، نه واو ته نگه ره( کان رهجۆ

. دیکه ی گرووپانه و ئه کوو وه که خه و ئه کانی ئامانجه بۆ ئامرازکین ش ئمه و ئـــه پی بـــه زموون، ئــه پی بـــه رابــردوو، پی بـــه دمــوکرات حیزبـــی ، یـــه ھه شــت ک یـــه دا نوانــه م لـــه مامۆســتا: ئحـــمدی دحمــا

.ن بکه دروست شتک که ب س که ک کۆمه ری ھانده ی وه ئه یان بکا ل مه عه قیقتر ده توانی ی ده تی، یه ھه که ی تییانه سایه که

بدون عسم وێ ته ده :زادە حموکراتی حیزبی ب؟ کردوه روستد وانی ئه کوردستان د

. نییه وه ئه ستم به مه نا: ئحمدی مادح

بدون عسموکرات حیزبی :زادە حم بـه ناکا، دروستیش و نییه ر دروستکه د ک خـه مووشـمان ھه ، کـردوه دروسـتی بۆخـۆی یـه ھه .زانین ده

.ب ھه ریی کاریگه توان ده دموکرات حیزبی م به: ئحمدی مادح

یه قسه و ئه ر سه له م به م، ناکه وا شتی من ئه. م بکه ئیددیعا و م بده س ئادره وێ نامه من ئه دا شتانه و له :زادە حسن عبدو

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

122

جیاوازییـان دووانـه و ئـه چونکـه. ب یانییه به ب ده وه ئه ب، ندراو یه راگه ناب وه ئه( ی که ده باسی که ی یانییه به و ئه بوو خۆش پم من ئه کوردسـتان دمـوکراتی حیزبـی نـدامانی ئه نو لـه س که ند چه. گوتوه چیمان ئمه داخوا که زانیبایه بمان و بایه ستمان ده ر به له لره) یه ھه" په ته ده" ک وه. بوو ھه کیاتور کوردستانی له که ی وه ئه ک وه ین، که ده دروست ئاشکرا حیزبکی که کرد پشنیاریان ،)وت نوخۆی له( دا)DTP .(مهـران سیاسیی زای فه که وابوو ڕمان باوه ئکـی تۆ ئـه. یـه ھه جیـاوازیی تورکیـا سیاسـیی زای فـه ڵ گـه له ئجیـددی سیاسـیی حیزب

ی، کـه ده دروسـت حیزبـه و ئـه تۆ هئـ. وه ترسـییه مه یتـه خه ده خـۆت کـانی مۆره و نـدامان ئه پاشـان ن، نـاده پ چاالکیی ئیزنی ھیچ زرنی، دامه وه ئـه ، حیزبـه و ئـه نـو یـه یخه ده ر گـه ئه نـا؟ یـان وێ ئه نو یه یخه ده) حیزبه دۆستی چ حیزبه ندامی ئه چ( ته ھه که خۆت کانی باشه سه که وه ئـه کـه کردوه ئاشکرا ت که حیزبه وه ئه ی بکه گومان ر گه ئه نا؟ یان ی که ده گومان ب، وێ یه ده خراپ کی خه. وه ترسییه مه خستۆته وانت ئه

کـۆ تـدا دونیـای تـووری و یر تـه جـۆره موو ھـه" کری بـه کـا گـۆی" یـه یکه ده واری کورده ولی قه به. ئیسالمییه کۆماری دژی و جیددیه حیزبکی وایـه که زرێ، دابمـه تـدا جیـددیی سیاسـیی حیزبـی کـه ناگرێ ھـه وه ئـه وێ ئـه سیاسـیی زای فـه وابـوو پمان. نییه حیزب وه ئه ، وه یته که ده

، مـه ه قه نی نجومـه ئه ، ندانـه رمه ھونه تیی کیـه یه ، رانه نووسه تیی کیه یه. بکا رقاڵ سه خۆی یه ھه که ی شتانه و به ژوورێ ی که که خه باشتره . نین سیاسی یشت که ن بکه وانه ئه... و بییه ده ئه نی نجومه ئه

"NGO "نن دامه كانیان ره په و زر مه رای. باشتره ن بده پگایه له ت نانه ته. بووه وه ئه ئمه گوتمان دا دیکه کی جمـان ئوایـه پ

کوردسـتانی له ر گه ئه. نیین تدار سه ده وێ له ئمه. نیین ئران کوردستانی نی خاوه خۆ ئمه پاشان ناگرێ، ھه وه ئه ئستا سیاسیی زای فه حیـزب بۆخـۆی ئـازاده ک خـه. گرت ده نـه دیکـه حیزبـی بـوونی دروسـت بـه پشـی کوردسـتان دمـوکراتی حیزبـی ین، بوایـه تدار سـه ده ئـران ئیـزن بـ ده رنـاگرێ، وه ئیجـازه کوردسـتانی دمـوکراتی حیزبـی لـه ک خـه خـۆ حیزبیش زراندنی دامه ئیزنی ت نانه ته نا، یان زرنی مه داده لـه رنـاگیرێ، وه حیـزب لـه سیاسـی حیزبـی زرانی دامـه ئیزنی دونیا شونکی ھیچ له. ربگیرێ وه ت وه ده له سیاسی حیزبی زرانی دامه ی نامه و بـ چـاالک نـاتوان ئـران نیکوردسـتا لـه ئـاوا سیاسـیی حیزبـی و نییـه بار لـه کـه رجه لومه ھه گوتمـان ئمـه. گیرێ رده وه نوخۆ تی زاره وه چـاپ خـۆی کـاتی م بـه ، کویـه له نـازانم وه ئـه. بپشکوێ گوڵ زار ھه خۆشه پمان ئمه ب ھه رج لومه ھه ر گه ئه ش حاه و به ب، مدار رھه به

حیزبـه و ئـه نـاب کـه رکـرد ده کی یـه یاننامه به دمـوکرات حیزبـی کـه نـا دامـان ؟ مانھشـتوه نه بـۆ ئمـه باشـه ؟ مانھشـتوه نه ئمه ی که. بووه وێ؟ له تداره سه ده کا؟ ده دموکرات حیزبی ی قسه به بۆ ک خه زرێ، دابمه

کــدا جگایه لــه ، بوون ھــه گومانـاوی جمووجــۆی ھنــدک بوو، ھــه جمووجـۆڵ نــدێ ھه لــه ئاگامــان ئمـه ، وه ھاتــه بیــر وه ئســتا م وه ئـه

ن، بکـه دروسـت ئـران کـوردی بۆ دیکه زی ره غه به و (...)وه ئه ناو به حیزبک بوون ریک خه س که ک کۆمه رێ ده له کردوه، وه به مان ئاماژه . وه کرده ئاگادار وه له کمان خه و وه بووینه وه ئه ورووی ره به کدا جگایه له ئمه

بی؟ پ مان سانه که و ئه ناوی توانی ده: ئحمدی مادح

بدون عسکی رووره زه ھیچ. رم به ناویان بۆ :زادە حک خه نگه ره. نییه تک کـه بـی سـانه که و لـه تۆش ئه نگه ره. بزانن بۆخۆیان

.بزانی

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

123

ــادح ــتا: ئحــمدی م ــه ئه مامۆس ــه پرســیاری ر گ ــه یه نه دیک ــۆڕێ، ت ــیار دوا ک وه گ ــان ر ســه به ســاڵ 65 مســاڵ ئه. پرس ــی یتکۆش حیزب کی یـه پارچه لـه و نییـه خـاک بسـتک نی خـاوه سیاسـی تی سـه ده ک وه دمـوکرات حیزبـی کـه ی پیـه و بـه. ڕی تپـه کوردستاندا دموکراتی

ومـی) نییـه من رای مه ئه( ئاکامه ب باتی خه ساڵ 65 ن خاوه کوردستان دموکراتی حیزبی ن ده س که زۆر. جیه نیشته کوردستان ی دیکه ؟ چییه نابتان جه

بدون عسم بـه نییـه، مـن ھـی وانه ئه و خاک بسته :زادە ح م یه واژه سـته ده و ئـه تـألیفی قی حـه بـا ندرێ نه لـی له سـه مه. سـت

کارم به من ئه) جار ئاخر و جار ڵ وه ئه( جار یان ده به نگه ره ، نییه خاکمان بست نابیه ھه وه به ڕم باوه بۆخۆم. ھ . یـان گـرتن خنـه ره بـۆ نگـه ره ـن واده کـه ی وانه ئه. ئاکامه ب باتی خه ساڵ 65 ن خاوه دموکرات حیزبی بین که یه ه ھه زۆر وه ئه

تـا وه مـژووه تای ره سـه لـه کـورد ی وه بزووتنه واوی ته بزانن، بۆخۆیان ی وه ئه ب به. بن وه ئه کوردستان دموکراتی حیزبی کردنی تی دژایه) یـه وره گه کی یـه ه ھه دیـاره کـه( وایـه پـی س زۆرکـه ئسـتا ر ھـه ؟ ئاکامـه بـ دموکرات حیزبی باتی خه چون. نن داده ئاکام ب به ئستا تی رۆژھـه نو له دموکرات حیزبی. نابم ندام ئه تدا رۆژی ک یه من ئه ب، کۆیه له دموکرات حیزبی ر گه ئه. یه کۆیه له دموکرات حیزبی

دروسـت کـه سیاسـییه وشیارییه و ئه تی، یه ھه وتدا نوخۆی له که ی نگره الیه و ک خه و ئه ی ئه بین؟ ده وه ئه بۆ ک خه م به. کوردستانه بـه و ئـه ؟ چیـه وه ئـه ،) نزیکتـره ک خـه لـه زیـاتر مووان ھـه ھـی لـه دمـوکرات حیزبـی فکـری ھـی کـه( سیاسـییه فیکرییه ھه و ئه ، بووه ر سـه له تبینیمـان ک یـه زارو ھـه نگـه ره مـا؟ ده سک که ئستا بایه نه یه کدارانه چه باته خه و ئه ر گه ئه ، بایه نه باته خه و ئه ر گه ئه ؟ وته رکه و ئـه ئاکـامی ، زیندوویـه ئسـتا تورکیـا کوردسـتانی لـه کـورد ی وه بزووتنـه ر گـه ئه م بـه ب، ھـه) دـنم ناوی ئاشکرا به" ( PKK" باتی خه PKK. تی کردویـه" PKK" کـه بـووه ئاکامه ب) نییه تۆ ی قسه وه ئه ئینشاه. وانه ئه ولی قه به یا تۆ، ولی قه به( کدارانه چه باته خه . یه ھه ندیل قه شاخی له خاکی و ئه ر گه ئه ؟ یه ھه خاکی بست ؟ کردوه رزگار کوردستانی ؟ کردوه چی کوا

موو ھه کوردستان که ین ناکه ئیدیعایانه و ئه ئمه. نییه ئمه خاکی خۆ م به. یه وه سته ده به خاکمان رینه به و پان شته ده و له ش ئمه

خـۆی ڕی وپـه ئه یشـتۆته گه یـان نییه وا بات خه. نییه وا واب که. نییه جگایان دا اتدموکر حیزبی له ن ته عاده شتانه و ئه. یه ئمه موکی کـه وه ئـه ، مانـه ھه کـه ی سیاسـییه وشـیارییه و ئـه مـن ڕی بـاوه بـه. بـووه ئاکـام بـ باتکی خه وه ئه خۆی، ڕی وپه ئه یشتۆته گه نه ر گه ئه یان لـه کاندا سیاسـییه حیزبـه نو لـه کوردسـتان تی رۆژھـه کی خـه بـم تـوانم ده ، وه کانه کشـه بـۆ بۆچـوون باری لـه وه سیاسـییه باری له ک خه

ڕم بـاوه. تی کردویـه کـه یـه باته خه و ئـه ئاکـامی ش وه ئه نزیکترن، مووان ھه له) م ناکه شکیالت ته باسی وه فیکرییه باری له( دموکرات حیزبی 6 - 5م النیکـه م؟ بکـه مانـدوو خـۆم بـۆ ، ئاکامـه بـ ی سـاه 65 باتی خه بزانم ر گه ئه. دم جی به ، وایه بزانم ینش سبه. نییه وا شتی به

موو ھــه یتوانیوه نــه رگیز ھــه ئیســالمی کۆمــاری ر گــه ئه کــه م بکــه زیــاد ش وه ئــه خۆشــه پــم. بــم ده خــۆم ژیــانی ریکی خــه مــاوه ن مــه ته ســام . براوه ڕوه به کوردستان له که بووه یه کدارانه چه نگارییه ره به و ئه ر به له بکا، پیاده کوردستان له کانی رنامه به

. مامۆستا سپاس زۆر: ئحمدی مادح

بدون عسوه بۆ سپاس :زادە حش ئ.

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

124

.کردوون باست پشتر که کوت هن وانه له زیاترت شتی ھیچ و درکاند نه کت نھنییه ھیچ ر ھه م به: ئحمدی مادح

بدون عسکرابوون نه باس که کرد باس واشمان شتی باشه. نا :زادە ح.

. مامۆستا سپاس دیسان: ئحمدی مادح

بدون عسبن وتوو رکه سه ر ھه :زادە ح.

2010 سپتامبریی ٩: وتی ڕکه/ ڕی کوردستان و کورد ماپه: رچاوه سه

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

125

انکی شۆڕشگریترەوەی نحدک، زیندووک

قادر وریا

ــانی لو و ڕۆژان ئم ھوانی ئم ــی مانگ ــو دا دوای ــوونوە ب ــرھنرەوەی ب ــانی شۆڕشــگانی نریتکــی وەبی ی٧٠ و ٦٠ دەیک .ھتاوین

نـــاوچیکی ل ،)ســـپتامبر ی٢٢ ســـر ل ٢١(خرمانـــان ی٣١ ســـر ل ٣٠شـــویــاد نغدە، شــارەکانی نــوان ل کوتــووھ حیزبــی پشــمرگکانی پیرانشــار، و مھاب

ــوکراتی ــتان، دیم ــو چــوون کوردس ــاوایی ن ــوولی ئ ــدگۆی ل و خــوارێ گرگ ــی بین مزگوت .کردبوونوە بۆ باوەشیان خۆشییوە پڕی بو ک کرد خک ئو بۆ قسیان ئاوایی

ئم پشــمرگکانی ل دەســتیک دا، ھاوڕیــانی و شــڕەفکندی ســادق.د شــھیدبوونی یســا ٢٣ ل ڕاســت و پشــتر شــو چنــد

وشاری کردە نفووزیان حیزبو شنۆ ن کانی لڕەکیدابات گچاویان تاچیناوێ، و س ک بوت خیان و ککـردن بـۆ قس .تاچینـاوێ ل گــای لینــدگۆی ڕوتــی بر نیــو مــاوەی بــۆ ئــاوایی مزگوەیــی ســروودی کــاتژمتیان و نانشۆڕشــگ کــی دەنگــی بو تاچینــاوێ خ

دیتنـــی ب شـــادبوون بـــۆ ک گڕەکـــان ئو خکـــی ل کس ســـدان ل جـــگ. گیانـــد نـــاوچ گونـــدەکانی و شـــار دیـــکی گرەککـــانی نوانـدنی خۆشـی و بووقلدان و چراخانی ب ماتۆڕسکلیت و ماشن سدان دەگرتن، ئامزیان ول دەر ھاتبوون ماکانیان ل پشمرگکان

.جژن کردبووە خۆیان شاری نو بۆ پشمرگکان ھاتنی سرنشینانیان،

گورکـایتیی نـاوچی ل. بـوونوە دووپـات دیـکش جیاجیـای نـاوچی چنـدین قوویی ل دیمنان جۆرە ئم دا، مانگ لم ھر .دەدیت دا گورە دەستی ل دیموکراتیان حیزبی پشمرگی جار کمی بۆ خکک ساڵ، ١٥ نزیکی تپڕینی پاش مھاباد، ی لت، نــاوچڕەب نــدی للبکــانی متییرمانــدەی قارەمانن فشــکمــزە ڕەچیی، ھر ســارتکم ھل کانی دا مــانگرگشــمپ

و قسـکردن خریکـی گونـد الوانـی و یـاوانپ گڵ ل ئـاوایی مزگوتـی ل برپرسـانیان و بـوون سیسر ئاوایی نیو ل دا کاتک ل حیزب وەھـا و ھـاتن وەدەسـت لیـان گـورج پشـمرگکان. ئیسـالمی کۆمـاری پاسـدارەکانی و جـاش پالماری بر کوتن بوون، بیروڕا گۆڕینوەی

ھنــاوی نـو ەخسـتو دخـورپی و تـرس پشــمرگ حـوزووری دیـک جـارکی. نگـرتوە خۆیــان رەبت شـاری نـو ھتـا ک نـان ڕاویـان .ئیسالمی کۆماری ئیتالعاتی و پاسداران سوپای بکرگیراوانی

بووە، کوردستان دیموکراتی حیزبی پشمرگی دەستکانی یکی دوای ب یک خانخوی ڕابردووش سانی ک سردەشت ناوچی

سردەشت شاری پنا ل ھندکیان ک گوند ینچند سردانی ورای پشمرگ دەستکانی. نبا ل پشمرگکانی پ ئمسایش

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

126

ئم سیاستکانی و ھوست بارەی ل و کرد دانیشتوان بۆ قسیان. …و … زووران، بناوێ، قلڕەش، باغی، دیکانی ل بوون،یان حیزبر. کردن بۆ قسم ھش لیبوو ناوچ ک کانی رابردوو سارگشمکـی دیمـوکرات، پمینپاسـدارەکانیان و جـاش ک ر لسـ .وەشاند ل باشیشیان ودەستکی شکاند تک خۆیان ڕی

خکــی زۆر ســانکی پـاش بــان نـاوچی ل. ھاویشــت دیـکش ناوچکــانی بــۆ پلـی پشــمرگ حـوزووری و ھســووڕان سـاڵ ئمرگشمروەر پو پ رگشمز، پپار کـانی دیداری بوە شـاد خۆیـان ڕۆکیدەسـپ. بـوون مـک نفـووزی حـوزوورە، ئتیم رانی لکۆشـت کســــایتیی و شــــھیدان ل کۆمــــک گکــــۆی ســــر ل واتاداریــــان و ســــمبولیک ئامــــادەبوونی و بــــان شــــاری نــــو بــــۆ دیمــــوکرات

.بوو پووشپڕدا ی٢٢ ڕۆژی شارل نیشتمانپروەرەکانی

ئمسـاڵ دا، کوردسـتان ڕۆژھتـی قـوویی ل و خـک نـو ل نکوردسـتا دیمـوکراتی حیزبـی پشمرگی ھزی دووبارەی حوزووری پشــوو ســانی ل پشــمرگ، دەسـتکانی و تــیم زۆریــی ڕووی ل ھم ھسـووڕان، شــونی ناوچکــانی ڕووبری و پانتـایی ڕووی ل ھم

ــوو برچــاوتر ــادەیی ئم. ب ــردووە ســانی حــوزووری درــژەی حــوزوورە، و ئام ــانی و ســوورانھ ئو درــژەی. ڕاب پشــمرگکانی چاالکیدیمــوکرات ک می کــۆنگرەی دوای لوە چــاردەیکــردوە دەســتی حیــزبو و پوە لتــا کــاتســتا ھک ئی ژمــارەیورامــان وەک نــاوچھ ، نریـت ئم نوەیزینـدووکرد. گرتـوەتوە ورمـی پـارزگی نو ل کوردستان ناوچی زۆر و سن پاریزگی سقزل و مریوان ، کامیاران

یانشۆڕشـگ ن لقوربـانیی کوردسـتان، دیمـوکراتی حیزبـی الی م نرخـی بل ھیدان. ویسـتوە حیـزبخ شـریـب شـنی، غسـمـزە حھ و ڕەنگانــد ڕۆژھتــی خــاکی خونیــان ک قاســمی، وھژار ندیمــی محمــمد ڕەزانژاد، بھــرووز قــادری، قــادر نزمــی، قــادر سـارتکیی،

.دەژمردرن ڕیگای ئم کردنی تخت تچووی و نرخ ب ڕواند، دا کوردستان خکی دی ل ھیوای نمامی

بگڕنــتوە خــۆی پشــمرگی ھــزی دا ھوــی و نکــرد بیــر ل سنوورییکانیشــی نــاوچ ســاڵ ئم کوردســتان، دیمــوکراتی حیزبــی پشـمرگ ھیـزی دەسـتکانی تکۆشـانی و چیاکـان ل پشمرگ ھزی ەیجگیرکردنو پیامی. ڕۆژھت و باشوور سنووری سر چیاکانی

یی لکانی قووت، ناوچڕۆژھ بوون نزیک کوردستان، دیموکراتی حیزبی. ڕوون ی خـاکی لکرانی بـوونی و نیشـتمانکۆشـت ر لسـ بردەوام سـری ل دا لداھـاتووش و دەزانـ ۆیخـ ئرکـی ب بکـوو خـۆی، مـافی ب ھر نک خۆیان، خکی نیو ل و ڕۆژھت خاکیدەب.

چاالکیـــانی و حرەکت لم ک تکۆشـــرانی ئو قرزداری شـــھیدەکان، دوای شۆڕشـــگانی، نریـــت ئم کـــردنوەی زینـــدوو

رگشــمپ ــو لیی نت قــووشــدار دا ڕۆژھر. بــوون برزداری وەھــا ھزەری”پشــتیوانیی و ھاوکــاری قالتــی پــارە،”کوردســتان ڕۆژھ ــۆ گرمیــان باوەشــی و پشــوازی و پشــمرگ بــۆ خککشــمان خۆشویســتیی بــا. نوخــۆن پشــمرگکانی کــردەوە ب ک ئوکســانی ب زینــدوو ل بردەوامبــوون ل دیمــوکرات پشــمرگی ھــزی و دیمــوکرات حیزبــی ھانــدەری دنیــایوە ب ک نکیــن بیــر ل ڕۆکانیــان

.دا پشمرگ و خک بوونی دەستمالن نریتی رتنوەیڕاگ

و دا”کوردستان“ ی رۆژنامه ی ٦٦٤ ژماره لرچاوە / وه بۆته بڕی کوردستان و کورد : سپوتی / ماکپتامبری ٢٣: ڕ٢٠١٥ی س

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

127

پروەردە ل خباتی حیزبی دموکراتی کوردستاندا

شونم ھمزەیی پاشــان بگــرێ برچـاو ل کۆمگــا پروەردەی ئاسـتی دەبــ ھبـ، وتــی برـوەبری برنــامی ک حیزبـک یــان سیسـتم ھر -١ ل بـاس ک نریتییکـان، کۆمگـا ل تـایبت ب. ھبـ گـۆڕان پکھنانی قوناغی بۆ پالنی

نـیالی بت سردا ب گۆڕانی دەب ک پرس یکم دەکرێ خکی عقی و نریتی کۆمگای زانسـتی پروەدرەی و پـالن بـ ب نریتیش کۆمگای. کۆمگایی ئو وفرھنگی پروەردەمســتئ ی بتــوانشــروەردە کڕ قونــاغی و پبــوون تیــپ ــی بویســتی پ ردەمیانڕ ســــپت

. مـودن سـردەمی ب تـایبت و زانسـتی شـتکی بـت شـوەیک ھر ب پروەدرە چونک بکا، ل دامزرانـدنی کـاتی ل بـووە مودن سیاسی یکی یکمین ک کوردستان موکراتید حیزبی وەک کۆمگـای ئو ک دەکا، خۆی سیاسی چاالکی ب دەست کۆمگایک ل کوردستان، ھموو کۆمگـایکی ڕەھنـدەکانی ھمـوو ک مـودن ژیانی بووە، نامۆ ئران دیکی بشکانی باقی بـۆ کوردسـتان کۆمگـای کردنـی ئامـادە بـۆ ھبـ تـایبتی پوردەی سیاستی زانیوە پویستی ب حیزب ئو بۆی ھر دەگرتوە، مرۆیی

.بگۆڕێ کۆمگا سیمای ک نوێ ژیانکی دەسپکی

بـاکوری ل بـوو خـۆی دەستی ژر ناوچکانی ئیدارەدانی و نیشتمانی ،بیری بڕوەبردن بنمای لسر دموکات حیزبی دامزرانی کردنــی دروســت واری کوت کــات زووتــرین دامزرا،ب حکــومت بڕــوەبردنی بــۆ حیــزب ئو ڕۆژەوە یکم ل کوردســتان،بۆی ڕۆژھتــی بـدات جـو گشـو تمنـی مـانگی ١١ مـاوەی ل کـرد وای ئوەشـ ھر……خوندنگ،وەزارەتکان.سوپا وەک نیشتمانیکانی دامزراوە

رتئــابوری و سیاســی،کلتوری زەکــانیجیاوا ک.ک بــک شــیوەیجیل و کیان ئردەمنــدین دیــوە ســچ دواتــریش دەی رە بــژاردە لھ ھمـوو سـر ب دامزران ل سـاڵ ٧٠ دوای دیمـوکرات حیزبی گوتاری و کۆمار ھژمۆنی جۆرک ب و دەکرن ھژمار کورد نتوەی باکانی

و گورە کوردسـتانی ھـاوچرخی سـدەی مـژووی نووسـینوەی شـوەیک ب. دیـارە کوردسـتانی جڤاتی نیتاککا بیرکردنوەی ڕەھندەکانی .دەب ناتواو دیموكات،نووسنکی حیزبی ھنانی نو ب ب ئران

وئ حیــزب، ئو پشــکوتووتری فــۆرمی وەک کوردســتان کۆمــاری دواتــر ک دمــوکرات حیزبــی پروەردەی سیاســتی برنــامو -٢

لگرنامب ج ب دەکا، ج کی وەک دەتوانوتژوویی و سیاسی دەسکوە رەنگ مبدات .م لکنگاوەکانی یوا ھشد قازی پمممح ــواری ل ــووە پروەردەیــی لژنیکــی دانــانی و کــردن دیــاری پروەردە ب و دانــان مبســتی ب نــادری، خــانی بــرایم ســرۆکایتی ب ب

رۆژھتــی باشــووری و کوردســتان دیــکی پارچکــانی مامۆســتاکانی ل کــک مبســت ئو بــۆ دەرســییکان،و تــبک کردنــی دەستنیشــان ئاستی ل کچان مدرەسی یکم دا نویان ل مدرەس چند دانانی کۆمار سردەمی ل. وەرگیرا قانیع مامۆستا وەک کوردستان

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

128

ــتان ــخرییک کوردس ــوو دەستپش ــدین ، ب ــردەم ئو وال چن ــتی ب س ــدن مبس ــۆڤییت رەوانی خون ــران س ــر ک ک لوان کس ١٣ دواتیشــتنرزی زۆر ئاســتی گنــدن بم بــۆ کــوردی ،زمــانی خوکبــوو جــار ی کی برمــی زمــانکــورد منــداالنی و ف خۆیــان زگمــاکی زمــانی ب

.کرایوە بۆ قوتابخانیان

ـــاغی ـــی قۆن ـــی ب ٥٨ ســـای دوای ل پروەردە دووەم ـــاوچ ل شـــۆڕش مدرەســـکانی دامزران ـــانی ن دەســـت کوردســـتان ئازادکراوەکدەکات،بمامۆستاو کردنی دابین پ یانـدنی چـاپ بکـانی گبنـدن کتخو ن لحیزبـی الی ات،کمـوکزار دەیـان ددان و قوتـابی ھسـ

ل کــوردی زمــانی گشــتگیری فربــوونی ســرەتای ب بــوو شــیوەیک ب بینــی کوردییــان پروەردەی ســاڵ دوو ل زیــاتر مــاوەی بــۆ مامۆســتا .کوردستان ڕۆژھتی باشوورو سنوریکانی ناوچ ل تایبت ب کوردستان ڕۆژھتی

٣- باس ک تی لزراو چۆنیکی ئامانجی و دامدەکرێ، سیاسی حیزب و دەبب وەیش ناسی بکرێ، پفکـر خـاوەن مرۆڤـی کـۆم

ھر بـبن بڕـوە مبسـت ک شـوەی بو کۆمگـا نـاتوانن تنیـا ب ئوان بم. وت برـوەبردنی مبستی ب ھاوبش ئامانجی وویست بۆیپ بوونی بنگی ھرھرز فروەردەی و بزانستی پ یھ ک ڵ خۆێ بتوانگل مـککـان چنـک مودبخـا، ر سـتی ببم

نـاوازەی ڕبرکـی ھروەھـا و پشـکوتوو مرۆڤکـی تایبتمندی ک محممد قازی پشوا. ریتین فرھنگی ل کۆمگا بوونی دەرباز ڕیکخراوکـی دامزرانـی ب بـدەین ئامـاژە دەکـرێ نمـوون بـۆ ھگرتـووە، بایخ پ و گرنگ کارە ئو بۆ ھنگاوی وردی ب زۆر ھبووە، نــاوچ و ئــران کۆمگــای کــاتی ئو بــۆ ک ھتــاوی، ی١٣٢٤ ســای رەشــمی ی٢٤ ل ”یایــان یکیتیــی”نــوی ژــر ل ژنــان بــۆ ســنفی

. د وەک کسـک بکـوو نبـووە، خـۆی کـاتی بـۆ تنیـا رکخـراوگل ئو دامزرانـی بـوونی پبایخ و گرنگی. بووە ون کم ھنگاوکی ربرکــی وەک ک سیاســی کســایتیی بنــاغدانری دەبــت الوانوە، یکیتیــی ل بــوون ئنــدام ب سیاســی چــاالکی دەســپکی قاســملوو .بدا کوردستان رۆژھتی بزاڤی ب نوێ سیمایکی توانی سردەمیان فکری برھمی خاوەن و ناوازە و مودن

ـوانن ل پیوەنـدی کردنـی دروسـت دادەمزرنتوە،بـۆ ڕکخـراوان ئم دمـوکات حیزبـی جارکیتر گالن شۆڕشی سرکوتنی دوای گوتـارو خـاوەن کامیـان ھر بـوون پروەردە جیـاواز سیسـتمی دوو ل ک بنماکـان پیشـمرگو ڕزەکـانی نو بۆ دن نوخۆ ل ئوانی

دامزرانـی ھـۆی کردنیـدا،بووە کـار ل سـاڵ ٧٠ مـاوەی ل ڕکخراوەییـدا دامزرانی بواری ل دموکات حیزبی گوتاری.خۆیانن تایبتمندی .ھتد… مندان خوندکاران وەک تری ەکانیڕکخراو ل رزگـاری، پـاش قونـاغی بـۆ بـت، لگـدا ئستاشـی تـا ھبوو وتی بڕوەبردنی برنامی ک کوردستان دیموکاتی حیزبی -٤ رـبری کـادری تـا ەبگـر و پشـمرگ ئاستی ل داوە خۆی ئندامانی پروەردەی الینی ب گرنگی مرج، و ھل پی ب و کاتکدا ھموو و سیاســی کــاری دەســپکی قونــاغی ل حیــزب ئو پشــمرگی دەبــن فرمــی ب ک کســانی ئو بــۆ دمــوکرات حیزبــی پروەدرەی. خــۆی

سـرەتایی قوتابخانی بۆ مامۆستای دموکرات، حیزبی ھتاوی ی١٣٥٧ سای شۆڕشی پاش. دەگرێ خۆی ب کردەیی ھنگاوی ، تشکیالتی قونـاغش بو کۆتـایی ئیسـالمییوە کۆمـاریی الین ل شـارەکان گرتنوەی پاش و دەکرد مامۆستایتییان گوندەکان ل ک دەکرد ەپروەرد

مـژوو، ب سـبارەت چـووە، برـوە گشـتی زانستی کۆرسی الوان یکیتیی ل مامۆستا چندین الین ل ک بوو سردەمدا لو ھر. ھات نامیلک دیکش ناوچی ھندێ ل. نامن قوناغش ئو پدانی درژە بۆ دەرفت سردەشت، گرتنوەی ،ب ئابووری و کۆمالیتی

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

129

و ئاکادمــک گلــ کســایتی ل وەرگــرتن کــک ب دمــوکرات حیزبــی ئســتاش. ”پشــمرگ زانیــاری”نــاوی ژــر ل کــراوە چــاپ ئامــادەو

.بکا پروەردە راگیاندن تایبت ب بواردا زۆر ل شارەزا ادریک داوە ھو بربوتر ئاستکی ل پرۆفیشناڵ دمـوکرات حیزبـی ل پروەردە بوارەکـانی ل دیـک یککـی دموکرات حیزبی پروەدەیی سیاستی ل ”ڕاگیاندن“ پگی جگو -٥ دا خبـات ل قوناغـک ھمـوو ل ک بـووە راگیانـدن بـواری بـووە پـدان گرنگـی و سـرنج جـی الیـان ل ک کوردسـتان کۆماریی وپاشانکی وەک دەتوانیی کۆسمایی و ئبن م لبدرێ ق .ردەمی لیانـدن کوردسـتان کۆمـاری سخـۆی زیـاتر راگ ـوەی لو چـاپ چوارچ

ل بشـک ل ک بـووە ادیـۆر خاوەن کوردستان کۆماریی سردەمشدا لو چند ھر. گراوە رۆ نامیلک و گۆڤار رۆژنام، کردنوەی بو بـو ڕۆژنـام گۆڤـارو چنـدین دمـوکات حیزبـی ١٣٥٧ سـای شۆرشـی پـاش.کـردووتوە بـو خـۆی برنـامی کۆمـار دەستی ژر ناوچی الین ک دادەمزرنـی کوردسـتان دەنگـی مـاوەتوە،ڕادیۆ حیـزب ئو حـای زمان وەک ئستاش و تاوەک کوردستان ڕۆژنامی ،ک دەکاتوە تـی یـان” تلفزیـۆن ”پویسـت حیزبـک و دەوت ھمـوو بـۆ سـردەم لم ک دیـک کرەستیکی. بڕوەچووە دسۆز کادری چندەھا

،موکراتیش حیزبی ڤید ستی ببری مکزیاتر باشترو کارت باتی لتی خت ڤی تی کوردستان، رۆژھتایب ت بمی و سیاسسیست ــای ــاوەو ترۆژھ کۆمگ ــوەێ دان رــا، ب ــاڵ دەب ــاتی ل مرج و ھل لم کوردکان ــتان، رۆژھتــی خب ــوی کوردس ــوەیکی ب توانی ش

دەنـگ وات کوردسـتان رۆژھتی ل ماک ھموو بۆ دەالقیک ببت خۆی، توانای وب دەروەست پرسۆنلی ل وەرگرتن کک و زانستی .دموکرات حیزبی خباتی ل نتوەیی و نیشتمانی پروەردەی. کۆمگا ناو جیاوازەکانی وچین فکر ھموو بۆ نتوەیی ڕەنگکی و

مرۆییکــانی بــایخ ل پارزگــاری ب ســبارەت نتوەیــی و نیشــتمانی بیــری بــواری ل دمــوکرات حیزبــی پروەردەی ب ســبارەت

_ ١. بکــرێ ســر ل ھوەســتی حیــزب ئو پروەدەی سیاســتی وەرەھنــدە دوو ل دەکــرێ کوردســتان، رۆژھتــی ل کــورد نتوەی ب و بـوون نتوەیـی ئاگـاھی ب گرنگـی ھم دموکراتیـک – میللـی حیزبکـی وەک دمـوکرات حیزبـی مژوویـی الینـی-٢ مـرۆڤ کرامتی خــۆی، ئنــدامی بــۆ برز رھنگکــیف کــردوەت شۆڕشــگرانی پرەنســیپی ھم خۆیــداو ئنــدامی وجــوودی ل بــایخ ئو کردنــی دەزگــاییــۆ بــگش ــی“ پرەنســیپ، ئو ب ــرۆڤ کرامت ــامی ل ک ”م ــی برن ــوکرات حیزب ــی ب دم ــی روون ــی پرســی وات دراوە، پــ گرنگ مرۆی .حیزبی ئو پروەردەیی سیاستی ل گرنگ توەرکی مبسـتی ب بـووە ”میللـی سـپای” ھنانی پک کوردستان کۆماری مژووییکانی و سیاسی دەسکوت ل یکک: مژوویی الینی_ ٢ الینـی ب گرنگـی. دەکـا مـرۆڤوە کرامتـی وات یکم ڕەھنـدی ب خزمت ئویش ک کورد تاکی شوناسی و کوردستان کۆماری پارستنی سـرماوەز ی٢٦ ئویـش بکـرێ نـاوزەد نشۆڕشـگا مـرۆڤ ئو نوی ب رۆژک ک دەبینتوە دا لوە خۆی حیزب ئو مژووی ل سربازی

ی“ رۆژی واترگشمی شۆڕشـی پـاش. ”کوردستان پتـاوی ی١٣٥٧ سـاھ موکراتیـک – میللـی بزاڤـی کد تـی لرەو کوردسـتان رۆژھب ھـزی و زرنـدادەم نیزامـی -سیاسـی فـرگی ”خـۆی مرۆیـی ھزی بارھنانی مبستی ب حیزب ئو ڕبرایتی دەڕوا، دژوار قوناغکی شـون و بـاش کـارایی و دنـ پـک سـربازی بـواری ل ھمـیش و سیاسی بواری ل ھم پک و رک ھزکی چوارچوەی ل خۆی سربازی .کوردستان دموکراتی حیزبی ڕەوای خباتی ل ھبووە دانریان

٢٠١٥ی سپتامبری ١٥: ڕکوتی / ماپڕی کوردستان و کورد : سرچاوە

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

130

نترناسیۆنال ئه تیی حیزبی دیموکراتی کوردستان له ندامه پیرۆز ب ئه دا سوسیالیست

عرووفی فا مه مسته

شـوورای گشـتیی ی وه کۆبوونـه دوایـین لـه ھاوڕیـانی و قاسـملوو. د کـورد وتووی کـه ھه ری ربـه تـرۆری ی سـاه ٢٦ یادی ری به ره به له بـه ھـات، پـک نیۆیـۆرک لـه دا ژووئیـه ی٨ و ٧ رۆژانـی هلـ که دا سوسیالیست ناسیۆنال. بژردرا ھـه جیھانیـه رکخراوه م ئه ندامی ئه به کوردستان دیموکراتی حیزبی وه خۆشیه

وه تـه نه رکخـراوی دوای کـه دا رکخـراوه م لـه کوردسـتان دیمـوکراتی حیزبی تیی ندامه ئهـــه ـــه کان کگرتووه ی ـــراوی ترین ره و گ ـــه رکخ ـــانه ، جیھانیی ـــه ی نیش ـــاو و تی زیندووی توان

. کوردستانه دیموکراتی حیزبی ئیعتیباری م ئـه دوایـی ی یـه ده ٣ مژووی کوردستاندا دیموکراتی حیزبی ی ساه٧٠ مژووی له و ر ربـه دوو. وه سۆسیالیسـته نترناسـیۆنال ئه مـژووی به دراوه گرێ جۆرک به حیزبه

بۆتـه جارـک دیمـوکرات حیزبـی کـران، تـرۆر جیھانییـه رکخـراوه م ئـه کـانی کۆنگره لـه شـداری به دوای دیمـوکرات زبـیحی گشتیی سکرتری لیمـا لـه دا١٩٨٦ سـای لـه سۆسیالیسـت ناسـیۆنال نتر ئـه می یـه١٧ ی کـۆنگره لـه نـدام؛ ئه بۆتـه دا ش یـه وه کۆبوونه م لـه و در چـاوه نـدامی ئه

م لـه کوردسـتان دیمـوکراتی حیزبی بوو وه ئه مر نه قاسملووی وی ھه موو ھه. بوو شدار به میوان ک وه مر نه قاسملووی. د پرۆ وتی ختی پته. د ستۆکھۆم له ١٩٨٩سای شدا١٨ کۆنگری له. رابگا جیھانییه تریبوونه و به کورد ی وه بزووتنه نگی ده و ندام ئه ببته دا جیھانییه رکخراوه

ئیسـالمی کۆمـاری ترۆریسـتانی سـتی ده به ئـوتریش ختی پتـه ن ڤیـه لـه یـه کۆنگره م ئـه دوای برد نـه زۆری وه داخـه بـه بۆوه، شدار به اسملووق ھید شـه دیمـوکرات حیزبـی دۆسـتی و کوردسـتان باشـووری کـوردی سـووڵ ره فـازڵ. د و ندی ناوه ی کۆمیته ندامی ئه ر ئازه قادی بدو عه وای ندی فکه ره شـه سـادقی. د مان ئـه ختی پته بلین له دا ١٩٩٢ سای له سۆسیالیست ناسیۆنال نتر ئه ١٩ ی کۆنگره له دواتر ساڵ س. بوون

یوـا بـرلین لـه کـه کۆنگره واوبوونی تـه دوای رۆژ ک یـه ویش، ئـه وه داخـه بـه بـوو، شـدار به میـوان ک وه دیموکرات حیزبی گشتیی سکرتری دیمـوکرات حیزبـی دۆسـتی دھکـوردی نـووریی و مان ئـه لـه حیزب ری نونه ن ده ئه ھومایوونی ندی، ناوه ی کۆمیته ندامی ئه عبدولی تاحی فه یوکات ئـه گشـتیی سـکرتریی نیۆیـۆرک لـه دا یـه رکخراوه م ئـه می بیسـته ی کـۆنگره لـه. کـران ھید شـه ئیسـالمی کۆماری ترۆریستانی ستی ده به

و لـه کوردسـتان دیمـوکراتی حیزبـی زۆر تکۆشـانکی و وڵ ھـه بـه و بوو شدار به زاده ن سه حه بدو عه مامۆستا کوردستان دیموکراتی حیزبی شـداریی به بـه وڵ ھـه بـه دا گشـتییش شـوورای ی دواییـه م ئـه ی وه کۆبوونـه لـه. رگیـرا وه دا یـه رکخراوه م لـه در چـاوه نـدامی ئه ک وه دا یه کۆنگره

به و وت ی وه ره ده له حیزب ری نونه ماشی شه فا مسته کاک تیی رۆکایه سه به کوردستان دیموکراتی حیزبی تیی رایه نونه تی یئه ھه

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

131

.رگیرا وه دا یه وهرکخرا م له ندام ئه ک وه کوردستان دیموکراتی حیزبی وه خۆشییه به حیزبه م ئه کانی مژینه له وه ھه به ستن پشتبه

ــه ئه گرنگیــی ــه تی ندام ــراوه م ل ــه وه ئه دا رکخ ــه کــه ی ــه نه رکخــراوی دوای رکخــراوه م ئ ــه وه ت ــه کان کگرتووه ی ــه و ترین وره گ رینترین ب

رکخراوانـه و حیزب و له ھندک. شدارن به تیدا جیھان ری رانسه سه له دیموکرات و پ چه رکخرای و حیزب یان ده به. جیھانییه رکخراوی م ئـه. رن شـوندانه و ر گاریگـه دا سیاسـی یـدانی مه لـه و ئۆپۆزیسـیۆنن یـان شـدارن به تدا سـه ده لـه یان تدارن سه ده یان خۆیان وتانی له

تریبــوونکی وه دیپۆماســییه رووی لــه م بــه نــین، ئیجــرا قــابیلی کــانی بیاره ر گــه ئه یی وه تــه نونه ی دیکــه رکخراوکــی ر ھــه ک وه رکخـراوه .رابگا جیھان کی خه به نگی ده ووه له و ب ھه حوزووری که گرنگه زۆر کورد لی گه بۆ و ییه وه ته نونه گرنگی

کـانی ڕه باوه ر سـه له روا ھـه ک الیـه لـه دیمـوکرات حیزبـی کـه دا ده نیشـان دا جیھانییـه رکخـراوه و لـه دیمـوکرات حیزبـی ندامی ئه بوونه ی پگــه و جگــه نی خــاوه کــه دا ده نیشــان ش دیکــه کی الیــه له و ســووره ئینســانی و تی یــه کۆمه ی رانــه روه دادپه سیســتمکی ک وه سۆســیالیزم

ناسیۆنالیسـت نتر ئـه لـه دسـتانکور دیمـوکراتی حیزبـی ندامی ئه بوونه. لمن سه ده حیزبه م ئه ئیعتیباری و نفووز ش مه ئه که ییه وه ته نونه حیزبـه م ئه کانی رگه پشمه و کادر حوزووری ، حیزبه م ئه ر سه له ئیسالمی کۆماری سانسۆری و ترۆر و رکوت سه ساڵ ٣٦ دوای دا، سۆسیالیست

ی سـانه م لـه کان رجـه لومه ھه ترین امومکیننـ ت نانـه ته و دژوارترین و مترین ئاسته له توانا ی گوره به کوردستان کی خه نی کۆمه نو له دا حیزبـه م لـه کـه یـه وره گه لکی پوتانسـییه و تی زیندوویـه ی نیشـانه مۆدا، ئـه ی دژواره رجـه لومه ھه و لـه حیزبـه م ئه خۆڕاگریی و دواییدا،

لـه و کییه ره سـه ری کتـه ئه کوردسـتاندا تی رۆژھه سیاسیی یدانی مه له بگومان خس بره له پوتانسیه م ئه ئازادبوونی تی رفه ده ر گه ئه. یه ھه کی خـه نی کۆمـه نـاخی لـه گـی ره حیزبـه م ئـه ر گـه ئه بگومـان. کاندایه کیه ره سـه ره کتـه ئه ریـزی لـه کوردستانیشـدا کانی سیاسییه ھزه نو

ئیـراده ن خـاوه خۆو ربه سـه حیزبکـی ک وه و قوب نـه ڵ ھه وه کوردستانه تی رۆژھه نی کۆمه ناوی ھه له و کوتاب دانه کوردستان تی رۆژھه .بگا تنانه و رکه سه وت سکه ده و به توانی ده ی نه ، تیدایه مۆ ئه که دا دژاوره رجه لومه ھه و له لماندبا، سه نه خۆی بوونی

٢٠١٥ی جووالی ١١: ڕکوتی / ماپڕی کوردستان و کورد : سرچاوە

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

132

! كانی رامۆشكراوه فه ركه و ئه دیموكرات حیزبی دزاده ممه خالید محه

ی ئامـاژه ھۆی به که ب حیزبه و ئه ی پلینۆمانه و له كک یه نگه ره کوردستان دموکاتی حیزبی ندیی ناوه ی کۆمیته می ھه دوازده پلینۆمی

سـتنی به بیـاری و کدارانـه چه چـاالکیی پرسـی به پلینۆم کۆتایی ی یاننامه به پرسـی بـه ئامـاژه لـه خۆبـواردن ھا ه رو ھـه و حیزبـه و ئـه می ھه شازده ی کۆنگره

بیـروڕای لـه ی وه کاردانـه و وه نگدانـه ره زۆرتـرین کان دموکاتـه ی وه کگرتنه یه .ھناوه خۆیدا دووی به دا حیزبه و ئه ی وه ره ده گشتیی

نـد چه لـه كـه یه سیاسـیانه ھیـزه و له ك یه كوردستان دیموكراتی حیزبی

كوردســتان لــه پــرس زۆر لــه جیــاوازتر روانینكــی گری ھــه رابــردوودا ســای بــی ھـوی بـه(داعـش ری شـه لــه ی كدارانـه چه كردنی شـدارینه به لـه ر ھـه ، بـووه و ئـران ل گـه لـه دانوسـتان ری بـه گرتنه ت، رۆژھـه رانی پـاریزه قـالبی له ت رۆژھه بۆ كانی زهھ ی وه گواستنه و) باشوور رپرسانی به یلی مه

و حـدكا ڵ گـه لـه وه كگرتنـه یه پرسـی پیشـبردنی ره به و كه تۆمیه ئه یشتنه لكتگه بۆ جیاوازی روانینی و ری تمیحوه رۆژھه پرسی گۆڕی ھنانه .كوردستان التی رۆژھه نوخوی دۆخی به ر رامبه به جیاواز وانینیر ری به گرتنه

كـه جۆرك به داوه رمه ھه م له شوكی زۆرترین ش سانه و له و كات ده ت رۆژھه له كوردستان كۆماری زرانی دامه داوای كه حیزبه م ئه ھاوكشـه لـه تـوانی ده ھـزه م ئـه ی وه ئـه كـه بچـت بیـری لـه نـاب م به ، ھناوه خۆی واید به جازی مه تی رۆژھه له زۆریشی ی وه كاردانه ك نـه و ت رۆژھـه تری كانی سیاسـییه ھـزه كـۆی ڵ گه له تواناكانی كۆی ڕخستنی گه وه مای بنه ر سه له تی جیاوازبونیه ، وه بھلته كان سیاسییه

.وان هل شك به به بوون

و فیكـری روانینـی جیـاوازی یتوانیوه نـه كانیان شـكییه جیاوازییـه و چـن ده لـك زۆر كـه یـه وه ئه ئسـتا له ت رۆژھه كانی حیزبه ی كشه وایكــردوه ش مــه ئه و دا كورســتان ر ســه بــه حیزبــی روانینــی دوو ر ســه بــه بــت شــبوونیان دابه جیاوازیــان زۆرتــرین نگــه ره و بخــوقنن سیاســی .بت نه بوونی كه دۆخه بۆ تی رۆژھه ی وه خوندنه له ی وه چاالكتركردنه ی كۆنگره بكات داھاتووی ی كۆنگره ب ده حدك. ت رۆژھه ر سه له كاركردنه م كه یه ی پله به حدك می كه یه ركی ئه

مای بنه ر سه له بوون كوردستانی گوتاری ی وه ڕانه گه و ت رۆژھه ی وه رۆژكردنه به بۆ ربگرت وه سوود لی پتانسیه موو ھه له و كان بواره كۆی .ت رۆژھه

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

133

و رگـری موو ھـه لـه وه پداچونـه بـ ده كه جۆرك به و نوخۆیدا له یه ھزه م ئه ی وه فۆرماتكردنه به پویستی م كه یه ی پله به ش مه ئه

.بكات ھزه م ئه ی وه چاالكتركردنه كانی نوخۆییه پهكۆس

و ت رۆژھـه سیاسـی ژیـانی كانی جومكـه كـۆی بـۆ وه بگوازرتـه میـدیایی لـدوانی له ب ده تی گریه ھه ھزه و ئه كه ری محوه ت رۆژھه می كـه یه گرنگـی ت رۆژھـه مای بنـه ر سه له كوردستانی باتی خه كه یه ھه زانهھ و ئه كۆی ڵ گه له شی ھاوبه و دانوستان به پویستی ش مه ئه تی رۆژھــه ی كــۆنگره ســتنی به ئاســتی تــا میزیــك وری ده لــه بكــات الت رۆژھــه كانی جیاوازییــه ی وه كۆكردنــه بــۆ كــار پویســته. بۆیــان یــه ھه

.ت رۆژھه ئیھمالكردنی ی پرۆسه له بن شك به ناتوانن كان سیاسییه ھزه خودی كه وه بته موویان ھه بیر وه راستییه م ئه. كوردستان و سیاسـی گرووپـه و ھـز كـۆی نـو بـۆ وه بكرتـه رفروانتر بـه زۆر تی گرییـه ھه ھـزه م ئـه كـه وتن ریككه یا ، وه كگرتنه یه گوتاری ب ده

. یـه ھه ت رۆژھـه لـه ی بـراوه الرـدا بـه و نسـتووه لی پتانسـیه و ئـه رخسـتنی گه وه بـۆ وه بتـه شـۆر وه كگرتنـه یه م ئه وه وشه له و كان نییه ده مه لی حفــه مه كی خولیایــه لــه وه منتــه نه تیس قــه و ت رۆژھــه گای كۆمــه كانی جیاوازییــه نــو بــۆ بھــاوێ ل پــه بــ ده وه كگرتنــه یه رۆئیــای

. نشینی اوگهتار

گری ھـه بـه ببـ خـۆی بـۆ و بكـات ت رۆژھه كانی وته سكه ده و مز ره و مبول سه كۆی له تی نداریه خاوه ب ده داھاتوودا ی كونگره له حدك گای كۆمـه نـو بـۆ ن ھـه ی ییانـه وه ته هن بۆنـه م ئه كۆی گشتاندنی و كوردستان ئای یشستنی گه سند په به ك وه مزانه ره و مبول سه م له شك به

. سیاسی و سمی ره بریاری به بیكات و ت رۆژھه

بكـات ر سـه له كاری پویسته ھزه م ئه ی وه ئه بت، ده كوردستان و ئران له سیاسی رووداوی و چاالكی له پر ساكی دادێ كه ساك كـه جۆرـك بـه گایـه كۆمه م ئـه نـو خواسـتی لـه گـرتن گۆی و ت رۆژھه نی ده مه گای كۆمه ڵ گه له بوونه یی ه پكو بۆ ودان ھه و دانوستان

.بدات كورد پرسی به ئران له كوردی سیاسی ی پرۆسه به زیاتر كی خرایه بتوان مانه ئه كۆی

ئایا كه وه بداته پرسیاره م ئه ومی ب ده و ب داده وره گه كی یه وه تاقیكردنه ژر له داھاتووی ی كۆنگره له و دادێ كه ساك له حدك لـه شـك به بـه بیـ ده یـا ؟ ی جیاوازیانـه م ئـه زانـدنی دابه بـۆ یه ھه پراكتیكی و روون ی رنامه به و وه منته ده جاران ی كه گۆرانخوازه ھزه ك وه

!؟ یه ھه ئستا له كه ت رۆژھه له سیاسی حیزبی یی رنامه به ب و روانی چاوه له پ و وخلیج خاو ی پرۆسه

.ر به بگرته م كه یه رگای ب ده حدك پموایه

و دا”کوردستان“ ی رۆژنامه ی ٦٥٤ ژماره لوه بۆته ب

٢٠١٥پریلی ی ئا٢٠: ڕکوتی / ماپڕی کوردستان و کورد : سرچاوە

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

134

لگڵ سکرتری گشتیی حیزبی دموکراتی » کوردکاناڵ«وتووژی تایبتی کوردستان

.دموکرات حیزبی داھاتووی و دموکراتکان پرسی لسر

ــیار ــام ل: پرس ــیکی پی ــت دا، نورۆزی ــت زۆر جناب ــ بو گرینگی ــامکت ل بش ــایبت ک دا پی ــوو ت ــاتووی ب ب ــی داھ حیزبـــاژەت و مـــوکراتد دا١٣٩٤ ســـای ل ک کـــرد بوە ئام

ــوکرات حیزبــی خــۆی دامزرانــی ســای ٧٠ جژنــی دمــــرێ ــــدامانی ب ڕوو و، دەگ ــــی ئن و دمــــوکرات حیزب. کــرد بــاس چاوەڕوانییکــت کــۆم کوردســتان خکــی

ـــــامی ئم گرنگیـــــی ئوەی ھۆکـــــاری و جنابـــــت پی ورووژاند، باست ئم نودا سای دەسپکی ل جنابت چی؟

دمــــوکراتی حیزبــــی لوەدای گــــرینگییکی :وەم یکم بـا پ ئوەی ئیفتیخاری ک بوو حیزب یکم. دامزراوە کورددا جونوەی لنو مۆدرن شوەی ب ک بووە حیزب یکم کوردستان دمـوکراتیش حیزبـی سـرۆکی کۆمـار سـرۆک یکم ان،کوردسـت کۆمـاری سـرۆک لودا ک بـوو حیـزب یکم. دابمزرن کوردستان کۆماری

کۆمـارەوە ل کوردسـتان، خکی نتوەییکانی ھما ل دەدیوە، کوردستان دموکراتی حیزبی تکۆشانی و خبات ل ئاوڕ ئوەندەی. بوو و کـردووە بـۆ کـاری دمـوکرات بـیحیز زۆری بشـکی شۆڕشـگی، ئدەبیـاتی درۆسـتکردنی ھتـا پشـمرگ، نـاوی ھتـا ئـا، ھتا بگرە

و خبـات ل تیـدا ک بووە زۆر خککی ئیفتخاری حیزب ئو و تکۆشان، و سیاسی خباتی میدانی ھناوییت و بووە ماندوو پیوە ھر بـوون، فـر لـی زۆر خککـی و داوە بـۆ شـھیدیان زۆر بنمـایکی چشـتووە، لسـر زیندانییان بشک. بوون بشدار تکۆشان،

کی بــۆیعتبــارــاوەری ئ ب کــردووە سیاســت واشــی خۆشــییوە ب. کوردســتان ڕۆژھتــی ل خــک کــۆمالنی لنــو ھی بھــزی جم و خبات میدانی ل خۆی، ئیفتخاراتی ھموو ب حیزب ئو بم. لسرە کممان گلیی ڕاستییکی دیک، الینی زۆر لگڵ براوەرد

پموشــکیل حیزبکــی خۆمانــدا لنــو ئخیــردا، ســای پنجــا مــژووی ب بتــایبت دەدەیوە ئــاوڕ تــۆ ئگر قوربانییکــانی و شــانتکۆــووین، ــی ب ــ حیزبک ــ پ ــووین، کش ــک ب ــووین حیزب ــیعاب ب ــدابان و ئینش ــاوانوە یک لگڵ و لک ــوون و نح ــیکی و لتب زۆری کش

زۆر ڕەنگ کراوە باس وای دموکراتیش حیزبی کسایتییکانی زمانی ل کشان، ئو چندوچۆنی داخوەب جاروبار و، بووە نوخۆییمان بالم. ندراوە پـی بـدەن، پـی حیزبـایتی ل پویسـت جگـایی ئو کـردووە، تـپڕ دمـوکراتیش حیزبـی ل زۆری تمنکی ک کس دموکرات الی دوو ھر دمۆکرات، حیزبی وەک ئم بۆ ئوەی؛ دا، پ ئاماژەم یکشدانورۆزی پیام ل ک گرینگ منوە بالی ئوەی

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

135

لو ئدی نکـا ل پرسـیارمان خکـیش ئگر دەچـین، خۆمـان سـای حفتـا یادی برەو ک بشوە، دوو ھر ل دموکرات ئندامانی و

ڕۆژھتــی ک ئســتادا سـردەمی ل چــۆن کــردووە، چارەسـر کانتانکشــ چــۆن کـردووە، سیاســت چۆنتــان کـردووە، چتــان ســادا حفتـاــازانین نوەڕاســت ــ چــی ن ــیناریۆی دتوە، ل ــاڕوون س ــت شــتک ڕۆژێ ھر ڕوودەدا، زۆر ن د ،شــی پــی چــۆن ئ ل دەدەنوە ئوان وم ئامـادە چـۆنی دەکیـن، تیـار چـۆن حیزب ئو مئ ئرێ بین بش دوو ھر ب دموکرات حیزبی ئندامانی ئم وای حق داھاتوودا،

گـرینگ، زۆر مـنوە لڕوانگی دەلیل بو. ب وت خۆی لنو خک کۆمنی ئینتزاراتی و ناوچک ل ڕوداوەکان ومدەری ک دەکین خۆمـان ڕبرانـی تنانت ئم ووە،ب شھامتمان تکۆشان و خبات ل چۆن ئم دموکراتدا حیزبی سای حفتا یادی ل موھیم زۆر کموکوڕییکانمـان، دەستنیشانکردنی ل ئیشتیباکانمان، و ھ ب ئاماژەدان ل خۆمان، ب پداچوونوە ل داوە، لدەست میداندا لوو ئاماژەدان لی بنانشو ک مئـ ک خۆمـان کـردەوەی کـارو بھـۆی وەی بـۆ بـووینئ مـوکرات حیزبـی کـدا ەحـدەتیو دت بـیـان ن

ومـدەری ک بکیـن ئامـادە ئوە برەو دمـوکرات حیزبـی ساڵ، حفتا دوای وردەوردە بوان ئاماژە ب بکین، کار بیکوە نمانتوانیوە چارەسـریی بـۆ وبـو ڕگاچـارەیک دۆزیـنوەی بـوو، گرنگ ئموە ڕبریی بالی و من بالی ئوەی پیوەندییدا لو و ب ئینتزارات ئو

. دموکراتکان کشی

خــک چــاوەڕوانیی ل بــاس و دەکی ســاز دمــوکرات الی دوو ھر ئنــدامانی لالی چاوەڕوانییــان ئو جنابــت دا حالــک ل: پرســیار سـا سـ ل زیاتر ئوە و ھی دموکرات وو د ئستا و داوە ڕووی تدا لکدابانی دموکرات حیزبی سا ھشت ب نزیک ئستا دەکی،

ژ و دیالۆگ لری بۆ دان وتووم چاردسئ ستا تا. گرفتو کردووە چتان ئ ک چ بیشتوون؟ ئاکامگ

ب ئسـتا بداخوە بم دەکرێ دانیشتووین، یک لگڵ لرە لحزەیی ئو تا ک ئوەی جنابت پرسیارەکی یکمی ومی :وەم سـکرترییتی، ھیجـری مسـتفا کـاک ک بشـی ئو ئران، کوردستانی دموکراتی حیزبی الینی منوە ڕوانگی ل. گیشتووین بونبست

ئوان کـردووە، چمـان ئـم. لھـات ئـاوای بـۆ ئوەی جوزئیاتی و تفاسیل نو بچم تدەکۆشم ئمن جا. گیاندووە بونبستیان ب ئوان و کـردووە چیـان ئوان ھنـاوە، گیکمان چ ئم وەرگرتۆتوە، لوان جوابکمان چ داوە، وڵھ چۆنمان ئم داوەتوە، وم چۆنیانچی . لھات ئاوای ب

جـودا لـک دێ، لـ وای نـاکرێ، کـار پـکوە ک مرحلیکـدا ل بـ، ھرچییکـی جیـابوونوە، لک ئینشیعاب، و لتبوون پشکی ئو دەبــ ڕگاچــارە، دۆزیــنوەی بــۆ دەدا ھوڵ الینی ئو ئاســانترە، لکــدابان. زەحمتتــرە کوتــنوە وەســریک قتــعن. دەبــنوە

ل نبینـ چقبسـتوو خـۆی زۆر دەکـاتوە، ڕگچارە ل بیر کاتک ک. ب زۆر گوزەشتی ک بن پک لخۆیدا ئامادەگیی و ئیستیعدادشکاندا کژووییو زۆرتر. مئ وەیکگرتنوچا وا ی بکا، ل کبـۆی جیـددیش و داھاتوو بۆ زەرورەت بچـ .مئـ مـوکراتی حیزبـی لد

ک ئوەی پــاش. ببینیــنوە ڕگچــارەیک ک کــردووە کارمــان خونــدنوەدا ئو ڕووناکــایی لژــر ڕابــردوودا ســای چنــد ل کوردســتاندا ل. بکیـن مـوزاکرە و دابنیشـین یک لگڵ بتـوانین ئـم ک دەبـوو دروسـت ئوە زەمینی وردەوردە ئیدی بۆوە، عاددی ھردووال ڕەوابیتی ل داوە، ھوـم خـۆم بۆ من جار س. بووە ئموە لالینی ئیبتیکارەکان زۆری زۆربی پدەکم، ئاماژەیان لرە من ماوەیدا ئو تواوی یکم جاری. ڕگچارەیک دۆزینوەی بۆ دابنیشین یکوەب بنم ھیجری مستفای کاک ب قناعت ئوەی بۆ داوە، ئوم و ئم دەرگای سیاست بووە، ھرچییکی ڕابردوودا ل کشان ئو کرد، زۆرمان باسکی لودا. بووین میوانی ھردووالمان کرد دۆستک ل داوام

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

136

سـردانی فڕەنسـا کونسـوی دیـک اوەیکیمـ پـاش. ببینیـنوە حللـک بـین ئامـادە بـا ئسـتا بم ھی، لکدابان ھی، تدا کشی بشــکی ئوەش. ھبــووە ئــم لگڵ پیوەنــدییان قدیــموە ل دمــوکرات، دۆســتی ئوەی حــوکمی ب بــوو، ئــم میــوانی کــرد، ئــمی

بیکوە بــکم دەعوەتتــان ئمــن چــۆن ک کــرد داوای ئو پــاریس، ل نمــرە قاســملووی دوکتــۆر دیپلۆماســیی تکۆشــانی و کــار برھمــی کونسـوی ل گیـرا، پوەنـدی ھیجـریش مسـتفا کاک لگڵ. نا ناین قت بکا، دموکرات ل داوا ئوە وەک دۆستکی جا گوتم. دابنیشن کـاری دەڕۆیـن ئوەدا بدوای بـ ک قناعت ئو سر ھاتین المان دوو ھر کردەوە، بعسانمان ئو ک لودا. دانیشتین فڕەنسا دوو وەک بگـرنوە، یک ناشـتوانن ئگر گـوتی فڕەنسـا کونسـوی تنـانت. بکیـن چارەسـری و بکین گفتوگۆ و وتووژ دەکین لسر کۆمــک ئوەدا بدوای. باشــ زۆر گــوتی. دەکیــن کــار یکگــرتنوە بــۆ. یکگــرتنوەی ئــم ســتراتیژی نــا، گوتمــان. بــکن کــار حیــزب

حیزبـی و کوردسـتان دمـوکراتی حیزبـی دوو لھر بـاس ئـمدا گی. کـرد ئامادە گیکمان ئم. اتگۆڕێھ موزاکرات و دانیشتن و خۆمــان ڕیزەکــانی و مرکزی کــۆمیتی ل مــوزاکرە و گفتوگــۆ نتــیجی ک خۆمــان گکی ئــم دەکــا، ئــران کوردســتانی دمــوکراتی کـرا، پسـند پلنۆمـدا ل پلنـۆم، ھنامـان بـوو، لسـرکردن قسـ و پـداچوونوە جـار دینچنـ و خۆمـان ئندامانی لگڵ مشوەرەت

وم ئــم گی ئو ئوان دەکــرد ئینتزارمــان. کــرد ھاوڕیــانی بو پشــکش سیاســیش دەفــتری سیاســی، دەفــتری ب دایوە پلنــۆم وممان کتبی ب باش گوتمان. نین گی ئو موافقی ئم گوتیان اییشف بشوەی ئوان کردن، ل داوامان ک سرەنجام. بدەنوە نـاکرێ لـرە ھاوبشـ، خـای لـرە. نـی قبـووڵ بشـمان ئو قبـوو، گکمـان ل بشـ ئو بن بینووسن، چن موافقی بدەنوە، لـ خبرمـان ئـم دیسانک. ندایوە ئمیان ومکی ھیچ کتبی بسوڕەتی بکین، لسر سازشی دەکرێ لرە بکین، لسر سازشی

تکبــوونوەکی تــوافقی ک گیک ھــاتبوون، ک شــفایی ھروا جارــک. بــنن بۆمــان بنووســنوە خۆتــان گالی ئــوە نــاردنوە، نبـووە، کامیـل ھبـووە، نقسـی پشـوو تکبـوونوەکی ک وابوو پمـان المـان ھردوو ئـم لحاکـدا. ھنـابوو ئویـان بـوو، پشـوو

دوای نبـووە، زاڵ دموکراتـدا حیزبـی وەختـی ئو دروسـتکردنوەی بسر یکگرتنوە ڕووحی بباشی نبوون، موتعھید باش ھردووال دەی کـردووە، تدروسـ سـزدەش کـۆنگرەی کشـکانی بـۆ زەمیـنی شـوەیک ب خۆیـدا حددی ل کـردووە، پیـدا ئیـدامی ھر کشان ئوک باشیالگ ق کبووە، مووەفچۆن ن دەتوان بب گاچـارە برحـاڵ. رھکی پـاش بمـاوەی وان دیـکر ئمیـان ھبـوو ون .مئـ

. بـکن خۆیـان قسـی بـ شـفاییش ب بکیـن لـ داوایـان. ببینیـنوە حللـک ک دواییاندا لو کرد باسمان سیاسی دەفتری ل بۆخۆمان دەیانویسـت ن دەکـرد، داوایـان ن دەنـاردینوە، ل خبریان ن. ھنابوو پ کۆتایی شتکیان خۆیانوە لالین ئوان لڕاستیدا ادەن

ھردووک پشـووش جارەکـانی چـونک ئوجـار، سـھم جـاری بۆ ک کرد من ل داوای سیاسی دەفتری وابوو. بکن قس گیک لسر داوام ئمجـارەش. ببینیـنوە حللـک دابنیشـین بیکوە ک کردبـوو ھیجریم مستفای کاک لگڵ گرتن تماس تیکاریئیب ئمن جارەکان

فا کــاک لوە کــرد مســتکیبو بــا دابنیشــین، کئ شــت ســت بگــا، بونبن کــی لیلرحم دەســت دیــک وە، پــینمــن بکــت ئگو ،دوو دەدەمی دووبر قسسین، لتی دەتوانین ۆنچ دەکری مودیرییردووال سیاسی دەفتین ھیشتن بۆ بکگ ک برچارەس .مئـ ک دەی دابـایوە، ومکتـان دەبـا نکـرد، قبـووڵ گیتان ئو ئوە گوتم لکرد گلییم. بوو ئستا پش مانگ چوار س دەوری دانیشتین

و باشــی ئســتاش گالی ئ ــومیت ــم مرکزی ک ــاوەتوە، ئ ــین، وەال گی ئو م ــزانم دەن ــلکی ب ــوە حل ئ ــد مــن. چــی چن دەسـتدا ل تبیعیشـ دەسـت، لسـر شـڕ ک دەکـرێ ئوە باسـی زۆرجـار حیزبکانـدا کشی ل و سیاست ل. کرد پ پشنھادم

قتـعن کوتبـتوە، وەسـریک دمـوکرات حیزبـی ک بوەی کردبـ کـۆمکم مـن بـۆوەی پوەنـدییدا لو ھر من ھی، دەست شڕی سـکرتر کھیـان ھیجـری، مسـتفای یـان دەب سکرتر عزیزی خالیدی ئدی دەن دەکرێ، دموکرات حیزبی یکگرتنوەی باسی کاتک،دەب ی لوەی پرۆسکگرتنموکراتدا حیزبی ید ردووالمان کوێ ھردووالی دەمانموکرات حیزبی ھک دریوە وەسینخ بچین

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

137

کــارم شــونک ھر ل دەبـم حیــزبدا ئو خـزمت ل ئمنــیش ھاوبشـمانی، ســکرتری جنابــت کـۆنگرە ھتــا واحیـد، حیزبکــی کـۆنگرەی

رێ پوە. بســپئ ت بوە، نیســبووەڵ خــۆمس ئوە مــن کخــۆمم دەســت لــدەکش. پــوە دوایکی ئتساســییح ب نادروســتتان و جــ ئـم دیسـان بـۆوەیک بم. نـاکرێ ئینکـار دمـوکرات، حیزبـی مـژووی ل بشـک ئـوە نـاوی و ئـم نـاوی گۆڕێ، ھناوەت ناو سرل

دەورانــی ل پیوەندییــدا لو تــۆ، ب دەدەم شانســک خــۆم بــۆ مــن چــۆن ئــوە، ب بــدەین دیــکش شانســکی بــدەین، دیــکش ئیمتیــازکی شانسـکی لـرە سـکرتر، ب دەبـی جنابـت ئوە نـیم سـکرتری پۆسـتی مـوددەعی مـن ئوە بـوو، لت موکراتد حیزبی جنابت سکرتریی

نـی، سـوور ھـی ئـم بـۆ ک ئران کوردستانی دموکراتی حیزبی نوی لژر ئامادەین ئم حیزب، ئو یکگرتنوەی ب دەدەین دیکشزدە کــۆنگرەی لســ ک مــوە و ئــ ــد دەنگمــان ئو اوە،پیــن ئدەک ــا، ب مجمــوعیک دەبــ، ژرمجمــوعی مجمــوعیک بم مبن

مـن خـۆم الی دانیشتندا لو. سیاسی دەفتری دەیبین المان ھردووک باش زۆر دەی گوتی. ب ئاوا ئوەش با قیناکا دەب، میکانیزمی بدوای وردەوردە و بکیــن لـ باســی ھردووال سیاسـی دەفـتری ل ەمــاوەتو ھر ڕۆیشـتووین، زۆر ھنگـاوکی ئــم دەکـرد تسـوور وام

. کرد سیاسیمان دەفتری کۆبوونوەیکی دا ئوان لگڵ چووین تا بۆین ئوەدا وردەکارییکانی

سیاسـی تریدەفـ ئنـدامانی ک بـوو دروسـت گشـبینیک دواتـر دەکرد، موزاکرەیان پکوە ھیئتانی ئو دوای خالید، کاک: پرسیار ک جنـابتن ھـاتنوەی چـاوەڕوانی کـرد ئوەی باسـی مساحیبیکدا ل ھیجری مستفا کاک بڕز تنانت و دادەنیشتن پیکوە ھردووال و بـووە چارەسـر کشکان ل بشک ک دا خک ب گشبینیی ئو تنانت و دیوە ک ئوە بووی، ئورووپا ل سفرک ب ئوکات دیـار ئاکامـک ھـیچ ئسـتاش تـا بم سیاسـی، دەفـتری ل دانیشـتن ئـوە ئوەی دوای. بـتوە خالید کاک بڕز ک ئوەین وانیچاوەڕ،و نیئ کوێ دانیشتنیشت؟ بگ

وب ک وابـــوو خونـــدنوەکم بۆخـــۆم ئمـــن النـــیکم المـــان، ھردووک دانیشـــتین، یک لگڵ ک مســـتفا کـــاک و مـــن بـــ :وەمــن ڕوحیــاتوە ــدا و ھدرووال سیاســی دەفــتری کۆبــوونوەی دەچی وری لردووال سیاســی دەفــتکانمــان و ھتیئرکــدار ھیــن ئــۆ دەک ب

. بکـا بوە کـۆمک دەتـوان میکـانیزم کۆمـک گوتمـان کـرا، بـاس موزووع ئو ک سیاسی دەفتری کۆبوونوەی ل. ئوە جبجکردنیمئ موکراتی حیزبی یناو گوتمان کران کوردستانی دی ئسوور ھ ،وی نیموکراتی حیزبی نـوە بۆ کوردستانیش دـی ئسـوور ھ ،نـی ئو دەکیـنوە، تـکڵ کـ ئـم ئسـتا بـزانین بـا ئـران، کوردسـتانی دمـوکراتی حیزبـی نـوی نـوەک دەـین نـی ئیشـکالی ھیچ بم

ــکخ کــ رەو چــۆن. یوە بۆین ئبــ شــوو ئیشــتباھاتی لمــای. وەربگــرین دەرس پک بنوەیکگــرتنــین یدابن کــانی کرانینیگ بـــای ھردوو باشـــ دەی پکـــردن، پشـــنھادمان ئـــم. نکیـــن کـــار یک لگڵ دڕدۆنگـــی ب دوای و بـــ برتڕەف المـــان ھردووک ھـیچ ئـموە لڕوانـگی ئوان ھمـووی دەگـرینوە، یک وکراتکـاندم دەگرینوە، یک دموکرات ھردووالی دەگرینوە، یک دموکرات مـژووی سـا ھشـت ئو ئـران کوردسـتانی دموکراتی حیزبی وەک ئوە گرنگتر لوان ھروەھا. دەگرتوە ھردووال چون نی، ئیشکالی ھردووک وابکیـن چـۆن. پشـوومان مژووی یدامیئ ل ھی جیاوازمان مژوویکی ئمش پشووتان، مژووی ئیدامی ل ھی، خۆتان

ئو بـۆوەی پـدەکین، مـوراجیعی پویسـت کاتی ل ھردووال و الیکمان ھموو مژووی المان ھردووک مژووی بگین بقناعتک الکخۆی خ موکراتی حیزبی لکگرتوو و واحید دی وە داھاتوودا لتکا ئیحساس. ببینک نلموعام یان وەککگـرتنـک یبـووە جۆر ھمــووی ل. دەکیــن پشــنھاد ئوانش ئــم. خــودیی غیــرە الیک و خــودیی الیک وەالنــراوە، الیک کوتــووە، پراوــز ل الیکوانبۆخۆشتان گرنگتر ئ ی لکنۆمشوودا پلش، کۆنگرەی کردووە، باستان پو ھاوبدوو ئ شن؟ بو دەی ،!کدوو ئ شدوو ب الی .

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

138

نبـین چقبسـتوو بـوون، تووڕە لک سردەمی ئی زۆرتر ک شتان لو بەوتوە، ڕەوانی شتی بین، خانی ئو واریدی ئم ئوەی بۆ

وەیئ ـــانی« ک ـــین المـــان ھردووک دەنـــین، وەال وا شـــتی و »پشـــوو ھاوڕی کـــان، دەموکراتردووک دی ھمـــوکرات بـــایـــان د لـرە نـاتوانین بکیـن، قس ئوە لسر ناتوانین سیاسی دەفتری ل ئم گوتیان کرد، ئوانمان باسی کاتک. بیکوە راتکاندموک ئنـدامی و مرکزی کـۆمیت ئنـدامی و دابـوو بیارمـان خۆمـان سیاسـی دەفـتری ل ئم لحاکدا پلنۆم، بیبینوە دەب بدەین بیار

ســکرتر ب نـابم ئمـن ک گوتـووە مســتفا کـاک ب وات بـۆ تـۆ ئدی کــردووە خـۆم ل گلییـان کـردووە، ئــم ل لیـیگ ھبـووە خۆشـمان بــۆ کــردووین لــ گلییــان تنــانت. نــی ئیشــکالی ھــیچ گوتــوم دەگــرێ، تســمیم داھــاتوودا ل ھــاوبش کــۆنگرەی ئوە ی، ببــ جنابــتوی گوتوتموکرات حیزبی نی دنـ سوور ھ،ی ئـیم ر گوتومـانگئ سـۆزانو د سـئوالنرەو مر بۆین، چارەسـبـ و موزاکراتـدا لئ شتان یبۆ و ھ مئ ردووالمان موھیمک ھروە وەسوینو ک کان دوایشر کین چارەسوان. بکگوتیـان ئ مری ئـدەفـتسیاسـی ل

پلنۆمیـان ئوان ھرکـات درا قراریـش. نـی ئیشـکالی ھـیچ گوتمان ئمش. پلنۆم برین ئوە دەب بدەین، بیار ئوە لسر ناتوانین سیاســییکان دەفــتری ل ئــم بیالفاســیل دەنــرنوە، ئــم ل ومک دەکــرد، باشــمان ئینتــزاری ئــم ک خــراپ، ب و چــاک ب گــرت،

ھبـ باشمان پیامکی نورۆزدا ڕۆژی ل ک ب بووم، خۆشبین من النیکم المان، ھردوو حتتا و دادەنین ھیئتکان و دادەنیشینوە دمــوکراتکی حیزبــی ھمــان، الیکمــان ھمــوو ک ئــارەزوانی و خون ئو بیکوە دموکراتــدا حیزبــی ســای حفتــا ل ئوەک یــان

ئـم گـرت، پلنۆمیـان ئستا پش ماوەیک ئوان ککات بداخوە بم. بکینوە دروستی و پبکین دەستی لوا بب، بقووەتمان لو دەتگـوت ،»پشـوو ھاوڕیـانی« بـوو، جـاران قسـی ھر یکم بـتدەرێ، بـاش ومکی دەکرد چاوەڕوانیمان و بووین چاوەڕوان ھر

یک لگڵ سیاسـی دەفـتری ن و ھبـووە توافقکمـان ھیچ ن و گوتووە ھیچم ن و دانیشتووم مستفا کاک لگڵ من ن کۆبوونوەیدا کردبـای، ئوەیـان ندەبـا. چـوونتدەرێ بحسـان ئو پـی لژـر ئوان وابـوو پمـان و بـووین نـاڕەحت بوە ئـم بـۆی. دانیشتووین

مـوزاکرات تکنیکـی ریلبا ئوەش دوای. دیک دانیشتنکانی بۆ کردبای ساز زەمینیان و کردبای پسند ئوەیان دەبوو پلنۆمدا ل بکو ب و چـاک ب ئسـتاش تـا. دەنرموە ل وەمت دە دیکش الیکی دەبم مونتزیر دە الیک دادەنیش، الین دوو ئاخر گفتوگۆ، و

کینتـیج ئوەش کـرد، کۆبوونوەیکمـان دانیشـتین، یک لگڵ سیاسـی دەفـتری دوو ئـم ئدێ. نناردۆتوە ئم ل ومیان خراپ ئدی نیـانگوتوە قس، ب ن نووسراوە ب ن ئستاش تا دەداینوە، ومیان النیکم. نین موافقی ئم دەن ئوە ئوەی ھاوڕیان، بوو

ممــان ئــیارەکوە بم بــووە؛ ئی بتــیجی نکنــۆموان پلکــی ئیتیجبــوو بــاش نڵ و نگو ڕوحییــاتی لی ئکــاک و مــن قســان بــۆی. ندەھــاتوە ئوە لگڵ جــور ھــیچ ب کرابــوو، باســی ھردووال سیاســی دەفــتری ل خــوارێ، کردبــۆوە شــۆڕمان و ردمــانک مســتفا

ئوانــیش و ھمــانبوو ئــم ئیبتکــاراتی بو دەنــا گیانــد، بونبســت ب پۆســکیان بــم دەکــرێ ھوســت بو ئوان لڕاســتیدا .پش چووبووین ئم حلیکمر یا دابوو، نیشان ئیستعدادکیان

ئـوەوە لالی نـامیک نبـووە، پـوە پوەنـدییکتان ھـیچ ئـوە ئسـتا تا سیاسیییوە دەفتری دوو ھر دانیشتنکی لدوای: پرسیار

وان بۆ بچوان ھی یان ئئ ،نابت یان ھاتبڵ جگفا کاک لوە، کۆ مستک ھیچ ببیتبووە؟ شتن

ـــۆمیپل دوای :وەم ـــیچ ک ئوان ن ـــان ھ ـــم ل خبرکی ـــاردەوە ئ ـــان ئمچـــاوەڕوانی و نن ـــرد، ئوەم ـــا، دەک ـــم ن ـــدیمان ئ پوەن موزاکراتمـان ئوەی تنیشـتی ل پشووشـدا سـانی ل: دـنموە بـۆ نمـوونت دوو مـن کردوومـان؛ ئـم جـارێ ھموو بم. نکردۆتوە

کاری خوارەوەش ڕیزەکانی موزاکراتان ئو موازاتی ب گۆڕێ، بنین حللک بعزە دەدا ھومان دادەنیشتین، یک لگڵ و دەکرد

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

139

ــاوبوش ــکن، ھ ــم ب ــا و ئورووپــا ل ئ ــرە و ئمریک ل مــوو بــان ھ ــاتی و ئۆرگانک ــانی و حیزبــی موئسس ــان کومیتک گوتبــوو خۆمانم

ئو زەمیـنی وردەوردە لوا و ب یک دەوری ل بتوە کۆ خککه جۆراوجۆرەکان، موناسیبت ب ھاوکاری بۆ بکن پ پشنھادیاندروست شتان ر. بھ ڕابـردوودا ماوەی ل ،می ئـنـدامی دوو ڕابـردوو، سـائ خۆمـان ناوەنـدی کـومیت وان، سـکرتاریای الی نـاردۆتئ لـ ڕزیـان و بیـنوە کـۆ دموکراتکـان ھاوبشـی گۆڕستانی لسر بیکوە با شھیدان، ڕۆژی خاکلوە ی١٠ ببۆنی لکردوون داوامان وا موریـدی. کـردۆتوە ڕەدیان بووە، زۆر زۆر دەرەوە وتانی ل وا موریدی. کردۆتوە ڕەتیان ئوان بم ب، سرەتایک ئوە بگرین، لو پشــوا، یـادی شــڕەفکندی، دوکتـۆر یــادی قاسـملوو، دوکتـۆر یــادی موناسـیبتی ب گوتومــان. کـردۆتوە ڕەتیــان بـووە، زۆرزۆر لـرە

ڕەوانـی، و ڕووحـی لحـازی ب بـ ھانـدەرک یـادان ئو جوھری بـک بیـنوە، کۆ یک دەوری ل بکین، پ دەست وردەوردە کاراندامڵ خۆمــان ئــگک لمــووی ببینــین، ییــان ھوانوە ڕەت ئر. کــردۆتمــاوەی ھک لوتــووی دوو یوداڕابــردو ح یــان ککویزیۆنلت

ــم داخــرا، بداخوە ــتری ل ئ ــان سیاســی دەف ــۆ نامیکم ــاردووە، ئوان ب ــامکدا ل ن ــان ن ــتا گوتووم ــۆنکی ک ئس ــوە تلویزی ئ ــاڵ تلویزیــۆنی ل دەتــوانن ئــوە داخــراوە، ــم پوەنــدییدا لو بــۆی. بــکن ئیســتیفادە کوردکان تــا ن،دابنیشــی لگتــان ئامــادەین ئ

ــاڵ ل پویســتتان ئوەی برنامکانتــان دەکــاتوە، بکــار دەســت خۆتــان تلویزیــۆنکی ــکنوە، بــوی کوردکان ئســتا تــا النــیکم ب .بکین چۆنی بم دەمانوێ سپاس، زۆر و نامانوێ گیشت، نامکتان ک نناردۆتوە خبرکیان

ک ڕەوابیتدا عورفی لک کاتیکشو بۆ نامن ،ردرێند دەنرچو تۆ ھت ئنوێ، خۆشـیش شوم نـی النـیکدە ت کـاککنـام

تعـامولی ل ئوان ئوەی مبسـتم. نداوەتوە جوابکیـان نووسـین ب ن و قسـ ب ن ئسـتا تا. نامانوێ بم سپاس، زۆر گیشت لحاکـدا. نناسـن ڕەسـمییت ب تـۆ بـکن، تـۆ ئینکـاری ئوەی ەبداخو ھمـووی خـانک کـردووە، گیریـان خاندا یک ل کش ئومرگیز ئھ ک ھیچ لنو داوامان شول یانکـردووە ھاوڕن ـوە کئ مئـ ت بویسـت. بناسـن ڕەسـمییپ ش نـیمـوە ئـئ ڕەسـمی ب

ناکـا پویسـت و دەکـا خۆشـی سیاسـتی و ھی خـۆی خکـی کسـ ھر ، دەڕوا و ھن ئوە خراپ یان چاک دموکرات دوو ئو. بناسین ھرچنـد مواریـداندا لو ئـم بـۆی جـا. بداخوە کـردووە گیریـان لوەدا یک ئوان. وەربگـرن ئیمـزا و وەربگـرن سند لیکتر بن

ھاوڕیـانی زۆرجـار بـم ەشئو خۆشـ پـم ئمن بووە، یکالین ئغب ھوکان پش، نچووینت زۆر داوە، خرج ب ئیبتکارمان ئینعتـاف ئـوە ھر دەدەن، نیشـان نرمونیـانی ھنـدە بۆ ئوە ئدی بووە، سیاسی دەفتری ل ڕەخنیان یان بووە خۆم ل ڕەخنیان خۆمانــوە ھر دەدەن، نیشــان وڵ ئــدوو خــۆ و دەدەن ھ ــر ئوان یکگــرتنوە، پرۆســی ب دەکن مان ــیوە کمت ــدوون، پ ــر مان ــوە ەکو کمت ئ

مسـئولییت ئیحساسی لسر ھر کردووە، قبووڵ خۆمان ڕیزەکانی لنو گازندانشمان و گلیی ئو ئم دەکن، ئاوا بۆ ئوە خمخۆرن، . سریک بکونوە دموکراتکان و بدۆزینوە ڕگچارەیک ئوەی بۆ

دروسـت خکـدا لنـو بـاش چاوەڕوانییکی ئوەی دوای کوینوە، ردوو که باسه له کمک لوانی ل ھرچند خالید کاک: پرسیار

ک ســروبندەدا لو بم گیشــتووە، بونبســت ب دەــی جنابــت بداخوە ئســتا ھبــوو، ھیــوایک ھبــوو، گشــبینییک یــانی بــوو، کراوەتسر ھرش کۆمک کتبدا لو ، »انداب و نسکۆ« بنوی بۆوە بو ھیجری مستفا کاک نووسینی ل کتبک ھبوو، ھیوایک ل ک ئوە و کتـب ئو نـاوەڕۆکی لسـر ڕاتـان کوردسـتان دمـوکراتی حیزبی وەک ئوە کسایتییکانی، و کوردستان دموکراتی حیزبی !چی؟ بۆتوە، بو کتب ئو سکرتردا ئاستی ل و ئدەبیات بو ئستادا

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

140

زۆر ل قسـمان و دانیشـتووین پـکوە مسـتفا کـاک و ئمـن ک سردەمکدا ل النیکم قۆناخدا، لو کتب ئو بوبوونوەی :وەم

دەکـردەوە، فکـر وام ئمن النیکم ببینینوە، حللک بعزە دەچووین ئوە برەو و دانیشتووین ھردووالمان سیاسی دەفتری و کردووە شت. بـوو نـاخۆش پـ زۆر کتـبم ئو دەرچـوونی بم نمینـ، ئـاۆزی و گـرژی دەدا ھوـم دەڕەواندەوە، بدبینیم دەکرد، دروست گشبینیم

سـ سـاڵ دوو. دەکم ئو ھاوشـوەی شـتکی ب ئامـاژە کتـب، ئو شـونواری و دەرکـرا ئستا بۆ کتب ئو ئوەی سر بم ئوەی پش ھومـان دەنـارد، یکتـر بـۆ پیاممـان دادەنیشـتین، پشـ، دەچـووین باش ڕەوابیتدا کردنوەی عاددی ل ئم کاتک ئستا، پش ساڵــان دەدا، ــدەوار خکم ــرد، ئوم ــووین، ئوەدا گرمی ل دەک ــی ب ــاک الین ــاتی ل ھیجــری مســتفا ک ــن ئوەی جی ــم لگڵ ب ــر ئ لس

ئمـن. خۆیـان نـو چـوون کسـ چنـد ئو دوای دابـوو، ھـان ئـم لنـو کسـکیان چنـد لژـرەوە بکیـن، قسـ کشـکان چارەسری پیـادەیک ب ئسـپک ک ئوەی خـراپ شـترەنجبازی شـترەنجدا بـازی ل دەـین خـراپ، موعـاملیکی ئوە گـوتم کردن ل گلییشمنو. دەدۆڕئ ت حیزبک بووە، لتو لموو بو کادر ھ رگانشمی پرمایسـ ،شـمانی ھاوبر کـار نـایسـوە لی ئـین بـکو بئ شـتی دەنـنوە، پـ ھراوھوریـای ئـم لدژی دەدەن فریویان دەکن، کار کس س دوو لسر ژربژر ل بکینوە، گورە پ حیزبی

الی ھـاتبوون لوالڕا پـۆل ب خلـک بـوون، زۆر ئوە وەک موریـدی بکـاتوە، فکـر گورە دەبـ ئینسـان ھـیچ، ب ناب و دەڕوا و دێ وا،مکجاریش ئویزیۆن یلتکردن باسمان لستم. نبئیحساسی م ،تسـئولییو موە وەختـیش ئئ بـۆوەی کـرا، بـۆی و کئ ڕەوابیـت

رەو کک دەچۆوە، عاددیبوون بکیش تا و بدرێ تئسیری ڕادەیک بـۆ دانا تۆز و گـرژ ڕەوابیـت مـاوەیکـی و بـۆوە ئـاجۆراوجـۆر خ ب ل ئـم بـوو، نـاخۆش پـ زۆرم ئمـن لڕاسـتیدا کتـب، ئو و ئوجـار ئمی بم. دەنووسـی و دەگـوت لسر شتی جۆراوجۆر ستیمب

بــووە، دموکراتــدا حیزبــی مــژووی ل ک کشــان ئو ک دەچــووین ئوە برەو بــووین، دیتــنوەدا ڕگچــارە و گفتوگــو و مــوزاکرە گرمی شــتی ب موراجیعشـت ئگر بکیـن، پـ مـوراجیعی بـ پویسـت مگر بکیـن، ئارشـیویان و دایـانبنین فایـل ەکو شـونک ل وردەوردە شـتی بنمایکیش. ناچیتدەر ھرگیز بنماکت، نو ئی نوخۆیی، شتی ھندک دەکرێ، تبقبندی ئارشیوەکان، کرد، مژوویی کــاک لالین کتــب ئو نووســینی بداخوە بم. ھی نوخــۆیی شــتی حیــزبکیش ی،ھ نوخــۆیی شــتی دەوتکــیش ھی، نوخــۆیی وەحـدەتی بـۆ و مانـدووە ئـم سیاسـی دەفتری بوە، ماندووم من ئوەی گرمی ل کرد دروست من بۆ ئوەی النیکم ھیجرییوە، مستفا

بــۆ دەنووسـن، کتبـک دەچـن خریکـن ئوەدا گرمی ل دام، تـتخزم ل ئمنــیش بو سـکرتر جنابـت مسـتفا کـاک دەـم حیـزب ئوــان دانیشــتووە مــن لگڵ دەمی ئو ئوەی وەک. کن دروســت زۆرتــر کشــی. کن دروســت زۆرتــر ئــاۆزیی ئوەی دەفــتری ھاوڕیــانی ی

بنووسـین کتبـک چـۆن ئدێ کـردۆتوە لوە بیریـان بکیـن، حل چـۆنی دەکن قسـ و دانیشتوون ئم سیاسی دەفتری لگڵ سیاسییان حــورمتی ب ک کتبــک. بکیــنوە ئــاۆزی و بدەیــن تــک جوەک دیــکش جــارکی گــۆڕێ، بنیــن کشــان ئو بکیــن، ڕابــردوو باســی

لو ئو نـیتم بقد ھنـدکیان ک ھی تـدا کسایتییکانیش ب حورمتی ب ئویش، مژووی ل بشیک ک ھی تدا بوالیی ئمـن النـیکم نبـوو، مسـئوالن ئیقدامکی ھیجری مستفا کاک لالین کتب ئو دەرکردنی بم دەب بۆی. کردووە خزمتیان حیزبدا ا،داھاتوود ل ڕاوەستابان. ببینینوە چارەسرک چۆن ک بوون ماندوو ئمش سیاسی دەفتری کردبوو، باسم خۆشی لگڵ و بووم ماندوو

کتبیـک و دەڕوا بیرەوەرییکانـدا بدوای کس ھر بپلن، نووسـین کتـب ل ئوەی دمـوکرات حیزبـی بدبختییکـی. بچ نچوە خۆوە ئـاوڕ و دەنووسش و دەداتشـکانی بـۆ کسـن دەکـا دروسـت دیـک .مـن بـۆییـیم ئگل فا کـاک خـودی لمسـت ،یدەبـا ھوەی نئ ،م کردبایو دەبا النیکدابا ئیجازەی ئو گوتبـای و نئ ـبر کتگواش ئ سـتا بـئ نـاب دەربچـ .مریکـی ئـک خنـدمـوزاکراتی ھ . ڕادەوەستین ماوەیک برادەرانین، ئو لگڵ جیددی

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

141

عمـدەن ەخـونموە،د وای بـۆوە، بـو ئسـتا ک کتـب ئو بم خـراپ، یـان چـاک کتـب، ئو نـوەڕۆکی نـو بچـم ئوەی ب ئمن حیزبــی دۆســتانی ال، ھردووک ئنــدامانی ھیممتــی ب ک بــووە زەمیــنی ئو لبــاربردنی بــۆ پرۆســی، ئو تکــدانی بــۆ کــرد ئوەیــان و ەدەکـردەو بـو ئومـدەوارییان بیکوە ھـاوبش کـاری و کمـپین بنوی ھردووال ئندامانی ل زۆر خکانکی دەرەوە، ل دموکرات مـن لڕوانـگی کتـب ئو. دەکنوە بـو ئـاوا کتبکـی ئوەدا گرمی ل دروست بم دەڕۆین، چارەسرک برەو ک دەدرا ئوە موژدەی ئوانش ھمـووی ل. بچـ لبـار دمـوکرات حیزبـی گورەکـردنوەی و دموکراتکـان یکگـرتنوەی پرۆسـی بـۆوەیک بـۆوە، بـو عمدی ھبـووە، کشـمان ھمـوو ئو ئخیـر سـای پنجـا ل دەکموە، دمـوکرات حیزبـی مـژووی ل بیر جاروبار ک بداخم لوە زۆر گرنگتر لـ چـی ئـران ئدی بکیـنوە، گورە شتی ل فکر دابنیشین ئوەی لجیاتی بژین، کشانوە بو ھندە ئستاش نسی ک بداخم لوە کوردسـتانی ل ھر ژیـانی سـا پنجـا ئـم ھاوبشـی حیـزب ئو دێ، بسـر لـ چمـان ئـم دێ، لـ چی نوەڕاست ڕۆژھتی دێ،

چـۆن شخسـییت فـن دەکـرێ، سـرف ئوە لسـر ئینـرژییک کتبدا لو دەنووسرێ کتبک بکین، ل چی دای، دەربدەری و عراق برخـوردی ئیحتـرامییوە بب نـین، کمتـر نبـن، زیـاتر لخۆیـان ک معکیج ڕابردووی بکین، تحقیر چۆن شخسییت فن بشکنن، و ھنـابوو باشـمان ئوجـارە ئـم پرۆسـی ئو گیانـدنی بونبسـت ب مسئولییتی دەم دیک جارکی بۆ من باوەڕی ب بۆی. پبکن

بڕاسـتی دەـم ئوە بـۆی. ھیجـری مسـتفا کاک سکرتریی ب ئران کوردستانی دموکراتی حیزبی الینی سر دەکوت نکوتین، سر . پرۆسیوە ئو نو چۆبووە عالقوە ب و جیددییت ب نفسوە ب ئیعتماد ب ئم الینی

یھ نـاوچکدا ل ئـاۆز ناڕوون، سیناریۆی کۆمک دەی پیامکدا ل جنابت پیامکی سر بگڕینوە خالید کاک: پرسیار ێ جـار النـیکم دمـوکرات حیزبـی یکگـرتنوەی پرۆسـی دەفرمـووی جنابت زیاترن، ئاۆزترن، ناڕوونترن، سیناریۆکان دەبینین ئستا وست لبونب ،وە دایڕووبوونڵ ڕووبگم لئ موکراتی حیزبی داھاتووی و پرۆسانکوردستان د ـت و دەبینی چۆن گشتی بپ وای دەبـ ــۆ بکــرێ چ ــیکم ک وەیب ــوکرات حیزبــی الن ــوان دم ــا، چــاوەڕوان خــک وەک بت ــو و بنــ وەدەســت خــۆی پــگی دەک نم لــیناریۆ ئ س

بگین؟ بج خۆی ئرکی ناڕووناندا

ھبـوو ئولوییتـی ئـم الی ئوەی بم پیشـ، بنـن موختلیـف حللـی جۆراوجـۆر خکـی ھب، جۆراوجۆر حللی ڕەنگ :وەم لو بشـک وابـوو پمـان. سـریک بکونوە دموکراتکان چۆن بوو ئوە بۆ کارکردن ئستادا حای ل کوردستان دموکراتی حیزبی ەکو

ــزارات ــی ب ئینت ــوکراتکی حیزب ــووەت دیم ــ، جبجــ بق ــۆوەی دەب ــم ب ــیوە ئ ــدوو پ ــووین مان ــتا بم. ب ــی بداخوە ک ئس الین خــک کـۆمنی ئـاواتی ئو و بگـا سـرەنجام ب نیھشـت ک مســئول لوەدا و گیانـد بونبسـت ب رۆسـییپ ئو ئـم برامـبریجبج ،ب مر دەست ئسین دەست لدانان .مـد ئبـووین، نائومن کمـن دیسـانم ئپـ ـرەدا خۆشـو لئ یـامرەڕای: بـدەم پسـ خۆیانـدا لنـو جیـددی ب نکـرد، ئم حللکانی ڕگ ب رنجیان سه پش، نھاتن لیمس ئم بۆ ھرگیز جیددی ب ئوان ئوەی

ئومـدەوارین ھر ئـم دیـکش جـارکی بـۆ. ئومـدەوارین ھر ئم دیسانک بم دەدا، نیشان وا نتیجکان چونک باس، ب نیانکرد مـوزاکراتی تجـرووبی و کشـان ئو ووی ڕابـرد خونـدنوەیکی پـاش ئوان ھیـوادارم و دەکیـن کـار دموکراتکـان یکگرتنوەی لسر لوە فکریـان وەختـک ھر و بـکنوە لوە فکـر دیکش جاریکی بۆ ھاتوونگۆڕێ، چۆن موزووعکان و کردووە تعامولیان چۆن و ئخیر

قســ دموکراتکـان یکگــرتنوەی پرسـی ســر ل ادەینئامـ ئــم کـرد داوایـان وەختــک ھر ئامـادەین ئــم دیـکش جــارکی بـۆ کـردەوە، لو ئم. ئوان لسرشانی سرنکوتنکی و گیشتنک بونبست ب ئرکی وەلو نانین وەال ئوە ھرگیز یعنی. بکین

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

142

ئیحساســی ب بـووە، ئـمدا ایتوانـ ل ئوەی بڕاســتی دەـم خۆمـان ئنـدامانی ئوان، ئنــدامانی خـک، کـۆمنی ب ڕوو پـوەنییدا . نیکین ئم ک نماوە شتک ھناومان، ئستا تا کردوومان موستند ھموومان خمخۆرییوە و مسئولییت

ئرکــی: وو د بــدەین، ئوە بــۆ ھوڵ ئــم: یک ک ئوەی ھر لڕاســتیدا پــدا، ئامــاژەت جنابــت ک ناڕوونــانی ســناریۆ لو بم

مندامانی ئموکراتی حیزبی ئرکی و کوردستان دمـوکراتی حیزبی ئکوردسـتان د گشـتی، ب ت، دەرەوەی لو وخـۆی لت، نـرە، ول ئو ئگر خۆیــدا ئیــدامی ل بــووین ھیــوادار ئــم بــۆ؟. دەبــ قورســتریش لموبدوا ئــم، تشــکیالتی دیپۆماســی، میــدیایی، ئرکــی

کــاری ب دەکیـن، ئرکـدار پتـر خۆمـان بدوا لـرە ئـم بم بگینـین، بجـ ئرک ئو بیکوە بگـا، کنتـیجی ب یکگـرتنوەــددیتر ــر، و جی ــر بردەوامت ــی لس ــۆژانی ئو جبجکردن ــان پ ــان بۆخۆم ــی باوەڕم و پ ــ ــی دەب ــوکرات حیزب ــن دم ــی ئو بکی حیزب

وت، لنوخـۆی خـک کـۆمنی ھیـوادارم. پـدەکین کـاری بۆخۆمـان النیکم ئم ،گۆڕێ ھاتبۆه خۆمدا پیامکی ل ک دموکراتی سرشــانی دەکوـت ئوە زۆری قورسـاییکی یعنــی بـکن، کـار میدانــدا لو لموبدوا زۆرتـر گشـتی، ب دمــوکرات حیزبـی ئنـدامانی

منیا. ئوێ ترە دەمکی لشت ئاماژە دیک م پویش بکئ وەیک ئو باسی کاتناریۆ ئس م ناڕوونانن دەکوێ دەقیقکی دەمجـار ئکیــد دیــکوە، تمنــی بــکالی مر بۆچــوونی ئــســریی لی چارەســشــکــان کموکراتد میشــوە ھبــووە ئ رەی لنــجداھــاتووی پ

سـرک بکوـتوە دمـوکرات حیزبـی و یک وەبکین دموکرات حیزبی بچین ئوە برەو ئم سیاسی پداویستیی و کوردستان ڕۆژھتی الی ئو نـو بـتوە الی ئو گۆڕێ، دەیانھنا برادەران ئو حللی ئو دەمانگوت ھمیشش و بکا ئازاد بۆ ئنرژییمان ئو ئوەی بۆ حیزبـی الی بـنوە ئوان چ. حلـلم وئ موخـالیفی مـن الی، ئو بـتوە ئوال یـان پدەرە، حیزبی الی ئو و مادەرە حیزبی الی ئو و

ب ئوە. ئوان الی بچـتوە ئـم الینـی چ کـردووە، کارمـان لـرە ھموومـان کاتـک ک دمـوکرات قی بنوە و کوردستان دموکراتی بو یکتـر ئوەی حل ینباشـتر. ناکـا چارەسـر موشکیلیک ھیچ ئوە. خوقینرە کیش یکمدا ڕۆژی ل حلل ئو ھر ئوەی مانای

تــدا خــۆی الیک ھمــوو بــن، بشــدار تیــدا الیک ھمــوو بکیــن، قبــووڵ ھی جــۆرەی بو ئینســانکان و بکیــن قبــووڵ ھن جــۆرەی تزمینـی ئوەی بـن، ئاسـوودە واحیـددا حیزبـی ل الیک ھمـوو بـکن، تشـکیالتی سیاسـی ئمنییتـی ئیحساسی الیک ھموو ببیننوە،

.نب زۆرتر زیانی و زەرەر بۆوە، ئاوا کشی تووشی ئگر داھاتوودا ل دموکرات حیزبی دەکا وەئ

حیزبــی دامزرانـی حفتاســای برەو ک کـرد، باســت جنابـت قســانی بو سـرنجدان ب پرســیار دوایـین وەک خالیــد کـاک: پرسـیار دمـوکراتی حیزبـی بگـرنوە، یک سـالمدا پرۆسـیکی ل نیـانتوانی بوونوە،ن نزیک لک دموکرات دوو ئم ئگر دەچین، دموکرات چی؟ حیزب ئو ئندامانی ب ڕوو پیامت حیزب ئو سکرتری وەک جنابت و دەن ھنگاو داھاتوو برەو چۆن کوردستان

ــدامانی مــن بــاوەڕی ب :وەم ــدا دوو ل دمــوکرات حیزبــی ئن نوخــۆیی دانیشــتنی ل. نوخــۆیی یکیکیــان لســرە؛ ئرکمــان میدان مـژووەکی دمـوکرات، حیزبـی نـو کشـکانی ھبـ، شـھامتمان بـۆینوە، خۆمانـدا ئخیری سای پنجا مژووی ب ئگر خۆماندا،یک ھی زۆروانل کاندا لشوە بوون، کخۆشییب ی لیـات حـایـان دان، ح کانـدا لبد کتنە،کـراو موسـت ـزدار دەورانـی لڕ دوایش و نـی شـاراوەش و ھبـوون سـردەم ئو کشـکانی دەورانـک ک بگـرە قاسـملوو دوکتۆر شھید دەورانی تا تۆفیقوە ئحمد کاک رایتـیڕب چ دمـوکرات، بشی وو د ھر زیندووی ڕبرانی دەورانی ل شرەفکندی، سادقی دوکتۆر کاک دەورانی تا ھبووە درژەی ھر

وی چ و شۆڕشگئ ،ستاش دەورانی ئی دیکئ ر کالمان وو د ھ ی لیات حاوەی بتوانین داین، حشوخۆیی بتمان نھامش بھ

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

143

کشـکانی لگڵ تعـامول ل بـووە ئیشـتیباھاتمان و ھ مواریـداندا لو زینـدوو و شـھید ربرانـی بین. بدەین پ ئاماژەی لوێ

کـردووم، ئمـن ھنی ئو و وەربگرێ ل دەرسی داھاتوودا، ل دەکین حیزبایتیه فرە نسی ئو بین بۆی ئوە. خۆمان نوخۆی . نیکاتوە ئو

مزھب بـووە، چ ئـران ئیمپراتـۆرییتی ئران، ل بکینوە دیک خوندنوەیکی ئران، بو ڕوو دەرەوە، ب ڕوو ئوەی دووەم ئرکی

نگک و ھاتۆتی نحنـران، سیاسـیی ستی ئچۆنمـان بـووە، چـۆن ئیسـالمی کۆمـاری حکـووم ناسـڕمان چـۆن کـردووە، پڵ شـگو لئ تکــردووە، حکــووم ئیشــتیباھاتی و ھ مکــارم بــووە، چ ئــ وان ھــی بئ وە نــیئ گــای لخــۆی ج ،دای مڵ ئگموبــارزە وان ل

لکـوێ تـوەردەین، دەسـتی لکـوێ بـووە، بـاش ھمـوو ئـم میتـۆدانی ئو کردووە، تعامول چۆنمان اداس شش و سی لو و دەکین دنـت شـت سـ دوو ئوان ھمـووی کـرد، بواندا پـداچوونوەمان مـادام. بکیـن بواندا پـداچوونوەیکیش گۆڕێ، بنین تازە شتی سـازیی فرھنـگ و میکـانیزم دیتـنوەی دیـکش ئوی ئران، داھاتووی و خک کۆمنی ب ڕوو داھاتووی بۆ برنام یککیان: گۆڕێ

لو مـن. بکیـن حللـی خۆمـان بـۆ و گرتـووە دمـوکراتی حیزبـی برۆکـی سـا دەیان کشان لو کھندک دموکراتدا حیزبی لنوخۆی چمـان چـی؟ سـاڵ حفتـا دوای ھبـ شـھامتمان ئـم دەبـ. ھی وەپـداچوون بو ئیحتیـاجی کوردسـتان دموکراتی حیزبی دام باوەڕە

الیک ھمـوو ھبـ سـازندەگی ڕووحـی ھبـ، ڕووح ئو ئگر دنیـام بکیـن؟ چ دەبـ لموبدوا ھنـاوە؟ کمیمـان کـوێ ل کردووە؟ ل خـک کـۆمنی بـۆ و دمـوکرات حیزبـی یداھـاتوو بـۆ بکیـن دروست باش ھیوایکی بیکوە دەتوانین دنیام بکن، بشداری تیدا

.کوردستان ڕۆژھتی خالید کاک سپاس زۆر ــ جنابیشت بۆ سپاس زۆر ــ

وه بۆته بو دا"کوردستان" ی رۆژنامه ی ٦٥٣ ژماره له

٢٠١٥ی ئاوریلی ٥: رکوتی

ماپڕی کوردستان و کورد: سرچاوە

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

144

مزرانی حیزبی دموکاتی سای دا ٧٠رۆژژمری مژووی

کوردستان

زایینیی 2015ی ئووتی 16 – 1945ی ئووتی 61

قشی حمان نه ره: کردنی ئامادهکۆکردنوەی و

ی وه ی ژیانـه ـه ی کۆمه ر بناخـه سـه له.ھاباد شـاری مـه زرانی حیزبی دمـوکراتی کوردسـتان لـه رۆژی دامه 1945ی ئووتی 16 1 )ك –ژ (کورد

ی رانی زۆربـــه شـــداری نونـــه به می حیزبـــی دمـــوکراتی کوردســـتان بـــه کـــه ی یه پـــک ھنـــانی کـــۆنگره 1945ۆکتۆبری ی ئ23 2 )وای حیزب د پشه ممه قازی محه. )ھاباد شاری مه کانی کوردستان له ناوچه

بیـــرو بووچـــوونی حیزبـــی تی کوردســـتان کـــه یـــه بی،سیاســـی و کۆمه ده م گوڤـــاری ئه کـــه رچـــوونی یه ده 1945ی دیسامبری 6 3 .ھاباد شاری مه ی کوردستان له ن چاپخانه الیه دموکراتی کوردستان بوو له

ربایجـان لـه زرانی کۆمـاری ئازه سـمی دامـه رێ و ره رانی حیزبی دموکراتی کوردستان له شداری نونه به 1945دیسامبری 12 4 .وریز شاری ته

1945ی دیسامبری 17 5

کردنی ئاالی کوردستان ندی و ھه تی ناوه ی حکومه ھاباد ئاخرین بنکه وانی مه کردنی شارهک رۆژی چه . ھیزی سپای میللی کوردستان یزران و دامه

. رچووه ی ل ده ژماره 662تا ئستا ھه ی کوردستان که م ژماره که ی یه وه چاپ و بو کردنه 1946ی ی ژانوییه10 6ــه ڕاگه 1946ی ی ژانوییه22 7 ــتان ل ــاری کوردس ــدنی کۆم ــه یان ــه به خۆپشــاندانیک دا ب ــاتر ل ــداری زی ــه ھــه20 ش ــه زار ک س ل

وای د پشــه ممـه ھاباد،قازی محه یـدانی چــوارچرای مـه مه کـانی کوردســتان لـه جیاوازه رانی ناوچـه نۆینـه .بژیرا رۆک کۆمار ھه سه حیزب به

لـه تـه یئه و ھه ئه) زیران ی وه کابینه( ی میللی ئیسه تی ره یئه تی کوردستان و ھه هپک ھنانی حکووم 1946ی ی فورییه11 8 .زیر پک ھاتبوو وه 14

.تی کوردستان رۆژھه -ھاباد شاری مه م رکخراوی ژنانی دموکراتی کوردستان له که زرانی یه دامه 1946ی مارسی 15 9ــه یمانی دۆســتایه پــه 1946ی ئاوریلی 23 10 ــاری ل ــه تــی و ھاوک ــوان دوو حکوم ــه تی کوردســتان و ئازه ن ــه ربایجــان ل دوو الی

. ورز ئیمزا کرا شاری ته ری له وه ری پیشه عفه وا قازی و جه تی پشه رۆکایه سه سمی به تی ره ئیه ھه ت دا بــه ســمی تایبــه رێ و ره لــه گـوت ئیستاســیۆنی رادیــۆ پیــان ده زگــای رادیــۆ کــه م جــار ده کــه بـۆ یه 1946ی ئاوریلی 30 11

. وه ھاباد کرایه شاری مه وا قازی له وتاری پشه تـی ھـزی کوردسـتان بـه زاره رو جگری سیاسی وه رمانده مین فه که یه وازاده د نانه ممه ھید بوونی محه شه 1946ی ی ژوییه16 12

. ی بانه لیخان ناوچه نزیک که له ی فرۆکه وه خواره وتنه ھۆی که

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

145

.م کۆماری کوردستان که ی یه مانگه نی یازده مه ھاباد و کۆتایی ته شی شا بۆ مه رته ی ئه وه رانه گه 1946ی دیسامبری17 13 س ھنانی کۆمـار لـه ره کانی کۆماری کوردستان دوای ھه رگه ر و پشمه رمانده فه س له که 13 سداره له 1947ی ی فورییه14 14

قز هشاری س .ھاباد یدانی چوارچرا مه مه رۆک کۆماری کوردستان له د سه ممه وا قازی محه دانی پشه سیداره له 1947ی مارسی 30 15جلیسـی شـورای مه ر لـه ورو به ھاباد و ده کی مه ری خه دری قازی نونه بولقاسمی سه دانی ئه سداره له 1947ی مارسی 30 16

.ھاباد شاری مه د له ممه وا قازی محه می کۆماری کوردستان و برا بچوکی پشه رده سه میللی ئران لهرۆک کۆمـار رگری کومـاری کوردسـتان،جگری سـه زیری بـه یفی قازی وه هحوسین س مه دانی حه سداره له 1947ی مارسی 30 17

ھاباد شاری مه د له ممه وا قازی محه پشه ھاباد شاری مه رزی کۆماری کوردستان له به پایه یر فسه ی ئه3دانی سداره له 1947ی ئاورلی 7 18ت زه فا خۆشــــــناو،عه مســــــته.(ری ســــــوپای میللــــــی کۆمــــــاری کوردســــــتان فســــــه ئیعــــــدامی چــــــوار ئه 1947نی ی ژوئه20 19

)حموود قودسی د مه ممه ریم،محه بدوکه یروعه زیز،خه بدوعه عه .شکیالتی ی ته شوه ی حیزبی دموکراتی کوردستان به باتی دوو باره ی خه وه ست پکردنه ده 1947ھاری سای به 20جلیسـی شـورای ی مه فـده ی حه وره بژاردنی ده ھـه رچاوی کاندیدای حیزبـی دمـوکرات لـه وتنی به رکه سه 1952زستانی سای 21

.ئران لـه یه وه و جوونه کان ئه گه به ره دژی زۆلم و زۆری ئاغاو ده ی موکریان به رینی جووتیارانی ناوچه ڕاپه 1952ی سای مه شه ره 22

.رکوت کرا ن ریژیمی شا سه الیهکـانی ی رکخراوه وه و سـاخ کردنـه وه ستی بوژانـه به مه ھاباد به مه ی حیزب له ی تازه پک ھاتنی کۆمیته 1953ری سای مه بانه 23

.حیزبی بۆخارسـت،له ر بۆ فستیوالی جیھانی الوان له بژاردنی نونه ی الوانی دموکراتی کورد بۆ ھه وه کۆبونه 1953نی ی ژوئه5 24

ھـۆی بـوو بـه المار دران کـه کـداری رژیـم پـه ن ھیـزی چه الیـه لـه ھاباد که شـاری مـه باغی میکائیل لـه .ستگیر کران ند الویش ده ھید بوونی الویک و چه شه

.غدا ورۆم و به ره التنی شا به ی ھه بۆنه ھاباد به شاری مه له وره چوونی متینگی گه روه به 1953ی ی ژوییه24 25 .دیق د موسه ممه تی میللی دوکتور محه کودتای نیزامی دژی حکوومه 1953ی ئووتی 19 26ـــه کـــۆچی دوایـــی حـــاجی ســـه 1954سای 27 رۆک ســـه(ی میللیـــی یســـهئ تی ره یئـــه ئیســـی ھه ت ره شـــخی ســـیاده ید باب

.دیی تورجان کۆماری کوردستان له)زیر وهش پشتی گونـدی ره ته کوی قه ری حیزب له ندامانی ربه بژاردنی ئه می حیزب و ھه که کۆنفرانسی یه 1955نی ژوئه 28

.ی پیرانشار ناوچه له وره گه یدئاوای بابه سهری کوردسـتان رانسه سه س له که 250ی نزیکه کانی حیزب که ر ڕکخراوه ۆ سهربوی ساواک ب ھرشی به 1959نوامبری 29

.ی باشووری کوردستان بوون وازه ره گیران و زۆریشیان په .زینوێ شخی ی حیزبی دموکراتی کوردستان له وه ره ی ساخکه پک ھاتنی کۆمیته 1963پاییزی سای 30

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

146

رچاو گیــران و شــکی بــه نــدامانی حیــزب و به ر ڕکخــراو و ئه ی ســاواک بــۆ ســه دیکــهی وره ھرشــیکی گــه 1964ی مارسی 21 31 .کانی رژیمی شا کران شه ره ی چاله وانه ره

کسایتی یکمـی حیـزب،(گوندی سونی باشووری کوردستان می حیزب له ی دووھه پک ھاتنی کۆنگره 1964ی نوامبری 19 32 )د توفیق حمه ئه

.می حیزبــی دمــوکرات ی دووھــه نــدی کــۆنگره ی ناوه نــدامی کۆمیتــه نجیری ئه دیق ئــه ھید بــوونی ســه شــه 1966سای 33 .باشووری کوردستان له

ــه شــه 1967سای 34 ــوونی م ــردی ناســراو بــه الره ھید ب ــدامی کۆمیتــه د ئه حمــه میــرزا ئه حیم وی ــۆنگره ی ناوه ن ی نــدی ک .باشووری کوردستان می حیزب له دووھه

مـانگی خایانـد 18ی وه و جوونـه ی شؤڕشـگری حیزب،ئـه ن کۆمیته الیه کداری سیاسی له تکۆشانی چه 1968 -67کانی ساه 35 .ھید کران رانی شه به روه ی به زۆربه وه داخه به

ــه ئه) نحــۆ(ھیدبوونی باپیرشــکاک شــه 1967سای 36 ــدامی کۆمیت ــۆنگره ی ناوه ن ــدی گ ــو ی دووھــه ن ــی دم کرات می حیزب .لماس ی سه ناوچه کانی ئران له ست ھزه ده به

دوای بـه کانی کوردسـتان، کـه موو شـونه ھـه نگرانی حیـزب لـه نـدام و الیـه ئه س لـه دان کـه گیرانی سـه 1968سپتامبری سای 37 .سیان ل ئیعدام کران ندین که لدیان چه پادگانی جه ی زۆر له نجه شکه ئه

نـدی حیزبـی دمـۆکاتی کوردسـتان، کـۆنگره ی ناوه نـدامی کۆمیتـه سـووی ئه ید کردنـی دشـادی ڕهھ شه 1968سای 38 .باشووری کوردستان له. کۆماری کوردستان نگ له رھه زیری فه م و جگری وه که یه

ڤاالنی و ھـه ادهریف ز ری حیزب سـمائل شـه ندامی ربه رو چاالکوانی سیاسی و ئه ھید بوونی تکۆشه شه 1968ی مای 2 39 .وی ھله ست رژیم په ده به

سـت ده یمان مـوعینی بـه ری حیـزب سـوله نـدامی ربـه رو چـاالکوانی سیاسـی و ئه ھید بـوونی تکۆشـه شـه 1968ی مای 15 40 .دیلمان تی شۆرشی کوردستانی عراق له رکردایه سه

لـه)ماشـی د شه حمـه ئه( ال ئـاواره ری حیزب مه ندامی ربه اسی وئهری سی دانی شاعیرو تکۆشه سداره له 1968ی سپتامبری 2 41 .تی ئران تی پاشایه ن حکومه الیه شت له رده شاری سه

تی حیـزب بـۆ بـاس و راوـژ رایه بریاری ربه و و پرۆگرام به یره ی کۆمیسیونی په ه کردنی گه ئاماده 1971ی مای 1 42 م لــه تی و ھــه رایــه ی ربه ســته ده نــه بۆچــوونی خۆیــان بده م بیــرو ھــه نــدامانی حیــزب کــه ئه بـدرێ بــه

.ن ر بکه سه باسی له ی زیاتروه ئاماده م دا به کۆنفراسی سھهبــۆ ی کــه فکرییــه و نــاکۆکی و ئالۆزییــه ری ئــه ســه تی حیــزب بــۆ چــاره رایــه ی ربه ی کۆمیتــه وه کۆبونــه 1971ی مای 13 43

نــد بریــاری کی زۆر چه ویــه ک دا دوای راوــژو لکدانه ویــه کۆبوونه تبوو پش،لــهنــدامانی حیــزب ھــا ئه .گرینگ دران

ــھه 1971نی سای ژوئه 44 ــاتنی کۆنفرانســی س ــک ھ ــه پ ــه می حیزب،ل ــویی ل ــه شــاری ک ــتان ئ ــووری کوردس و کۆنفرانســه باش .خۆی وتی ئاسایی رره سه وه ته لک بوو و حیزبی ھناوه که کۆنفرانسکی به

م دا ناوی حیزبی دموکراتی کوردستان گۆردرا و بۆ حیزبی دموکراتی کۆنفرانسی سھه له 1971نی سای ژوئه 45

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

147

.باشووری کوردستان کویه له) ئران(کوردستانی ــه بریــاری ده 1971ی ی ژوییه15 46 ــه فت ــزب ل ــه ر به ســه ری سیاســی حی ــۆ شۆڕشــگیرا روه شــداری و ب ــهبردنی رادی ــران ب و نی ئ

. وه تی حیزب بو بکاته ی ڕگا بدرێ سیاسه رته شهــه 1971نی ی ژوئه25 47 ــه ی ناوه کۆمیت ــاری دا ک ــزب بری ــدی حی ــه پوه ن ــدی ب ــه ئه ن ــه حم ــرێ و داوای ھاتن ــق بگی و وه د توفی

تیم رایـه و ڕبه و ئه و کۆنفرانسه ئه نه مدا گوتبووی که وه ژردیسپلنی حیزبی ل بکرێ، ناوبراو له . بووه ری حیزب قه ڕبه به

م بـۆ جـاری دووھـه کـه ن زاده سـه بـدو حه مامۆسـتا عه بـه تی داوه ئمووریـه ری سیاسـی حیـزب مه فته ده 1971ی ئووتی 5 48م ال بـه.تی حیـزب بھنـی رایـه تی حیـزب و ڕبه فـه موخاله واز لـه د توفیق بگرێ کـه حمه ئه ندی به پوه .ش ھیچ ئاکامکی نابت جاره ئه

م نـو حیـزب بـه وه رتـه کـرێ بگه گیـرێ و داوای لـ ده د توفیـق ده حمـه ئه نـدی بـه م جارپوه بۆ سھه 1971ی ئۆکتۆبری 14 49 .بوو ش ھیچ سوودکی نه وجاره ئه

ڵ حیزبـی کۆمونیسـتی لوبنـان و حیزبـی گـه ری سیاسـی حیـزب ده فتـه ری ده وتنی نونـه دیدار و چاوپکـه 1971سپتامبری 50 .وتنخوازی لوبنان سوسیالیستی پشکه

م لـه ی دووھـه د توفیق سکرتری گشتی کۆنگره حمه ندی حیزب بریار درا ئه ی ناوه ی کۆمیته وه کۆبونه له 1972ی مانگی ژانوییه 51 .ال بنرێ حیزب وه

نیـو می حیزبـی دمـوکرات لـه ندی کۆنفرانسی سھه ی ناوه دامی کۆمیتهن ھید بوونی قادری ویردی ئه شه 1973ی مارسی 22 52 .ڵ ھزی نیزامی رژیمی شا گه له شاری بانه

ــینگران 1973ی ئاوریلی 2 53 نی زر( کــۆچی دوایــی حوســووھــ ــارە )حوســنی ف ــدامی ژم ــۆمی ژکــاف و 1، ئن ی ک . گۆڕستانی بھشتی زەھرا نژراوەئفسر و چاالککی ھزی دمۆکرات بووە ل تاران ل

وی نیوخۆی و پیره رنامه سند کردنی به س و په که 49شداری به می حیزب به ی سھه پک ھاتنی کۆنگره 1973سپتامبری سای 54 )سکرتری گشتیی دوکتور قاسملوو.(غدا شاری به له ندی ی ناوه بژادنی کۆمیته و ھه تازه

می ی سـھه کـۆنگره له) ری سۆسیالیستی یه روه کی دادپه کۆمه(سند کردنی ئامانجی دوارۆژی حیزب په 1973سپتامبری سای 55 .غدا شاری به حیزب له

ــــه 1973سای 56 ــــی ئه ش ــــه ھید کردن ــــق حم ــــدو ئیســــحاقی عه(د توفی ــــۆکراتی )ب ــــی دیم ــــتی حیزب ــــکرتری گش س .سی عراقع ست رژیمی به ده به)م ی دووھه کۆنگره(کوردستان

کـارو زا کردن له ستی باشتر شاره به مه ری حیزب به ندامانی ربه ست پکردنی کالسیی سیاسیی بۆ ئه ده 1974ی ی فیۆرییه2 57 .شکیالتی تیکۆشانی سیاسی و ته

و پارتـه هی ئـ 8ی کـۆنگره شـداری لـه ی پـارتی دمـوکراتی کوردسـتانی عـراق بـۆ به تنامه ر داوه سه له 1974مارسی 58 تی کـۆنگره رۆکایه ن سـه الیه له وه داخه به رۆک که کردنی وتارکی پنوه ئاماده تی به رایه کۆری نونه . وه درا وتاری خۆیان بخونه رانی حیزب نه نونه رگای به

ڵ گه ده)مین سیراجی ده مه ی و حهریم حیسام دوکتور قاسملوو،که(تی حیزب رایه ی کۆری ربه وه کۆبوونه 1974مانگی ئووتی 59

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

148

.بیرلین ئامان له) الوژ لی گه ری، کیانووری و عه نده سکه ج ئه ئیره(ی ئران رانی حیزبی تودده ربه مریکا پیـاوی ئــه ر بــارزانی بنووسـن وبــه سـه بـ له یــان ده یانــد کـه حیزبـی ڕاگه تی عـراق بــه حکوومـه 1975ی ی ژانوییه15 60

کا و ھــچ دژی بــارزانی و چــاپ نـه کــه حیــزب بریـاری د ا رۆژنامه.ن تان داخــه کـه ن یــان رۆژنامهبناسـین .نووسن ی کورد نه وه بزووتنه

دا یــه و نامه نــدی پــارتی دمــوکراتی کوردســتان،له ی ناوه نــدی حیــزب بــۆ کۆمیتــه ی ناوه ی کۆمیتــه نامــه 1976نی ی ژوئه8 61ھنــدک پشــنیاری . حیزبــی ئمــه ق بــه رحــه کانی پــارتی ده ویســته هر ھ ســه گــرتن لــه خنــه وــرای ره

گۆڕێ، ھنابووه نه ندی دوو الیه کشی بۆ رک و پک کردنی پوه که بهی کــا کۆمیتــه نــدی ناچــار ده ی ناوه ســتیار کۆمیتــه رجی دژوار و ھه ڵ و مــه تی عراق،ھــه ختــی حکوومــه زه 1977ی ی ژوئیه27 62

مـای شـاری شـانیومون لیڤـو لـه نـدی حیـزب لـه ی ناوه ی کۆمیتـه وه وکۆبوونـه رانسه فه بچتهندی ناوه .کریس کوچرا بگری

ر نــدکراوی سیاســی دوای تپــه نــدی، به ی ناوه نــدامی پشــووی کۆمیتــه زیزی یوســفی ئه کــۆچی دوایــی عــه 1978نی ی ژوئه4 63 .تاران خۆشی دڵ له نه ند به سال به19کردنی

ــه وره انی گــهدخۆپشــان 1978نی ی ژوئه7 64 ــه مــه ل ــه ھاباد ب ــه بۆن ــه رمی عــه ی ناشــتنی تــه ی ســ رۆژان م زیزی یوســفی، ئ ی کان خۆپشاندانه ست پکردنی زنجیره تای ده ره سه خۆپشاندانه

.دژی ریژیمی شابوو کی کوردستان به دوایی خه ..تی کوردستان کانی حیزب بۆ نوخۆی رۆژھه تی و کادره رایه ربه شک له ی به وه رانه گه 1979پاییزی سای 65 .ئران تی له نی ئران و رووخانی رژیمی پاشایه رینی گه وتنی راپه رکه سه 1979ی ی فورییه11 66 شــی یــه رته تی ئه یارمــه بــه ن حیزبــی دمــوکرات الیــه ھاباد لــه رداگرتنی پادگــانی مــه ســه ســت بــه ده 1979ی ی فورییه19 67

.کان شؤڕشگرهدا حیــزب م خۆپشـاندانه ھاباد، لــه رزشــی مـه سـتادیومی وه سـی لــه زار که دھه خۆپشـاندانی گشـتی ســه 1979ی مارسی 2 68

.یاند سمی راگه ره تکۆشانی ئاشکرای نۆی بهند رۆژی خایاند و چه رستی کۆماری ئیسالمی که په نی کونهن پیالنگیرا الیه له سنه ر له سازکردنی شه 1979ی مارسی 21 69

. ر کراوه ده ناوه ورۆزی خوناوی سنه نه بهینی بـۆ تۆ خومـه تی دوکتور قاسـملوو بـۆ الی ئایـه رۆکایه سه تکی حیزبی دموکرات به یئه چوونی ھه 1979ی مارسی 28 70

.شاری قوم ی کورد له له سه ر مه سه چارهن حیـزب و الیـه تی ئـران لـه حریم و بایکوت کردنـی ریفرانـدوم و دیـاری کردنـی سیسـتمی حکوومـه ته 1979ی مارسی 30 71

.کی کوردستان زۆری خه ره شی ھه بهرۆک ڵ میھـدی بازرگـان سـه گه تی حیزبی دموکراتی کوردستانی ئران له یئه وتنی ھه دیدار و چاوپکه 1979ی مارسی 31 72

.تاران رانی ئران لهزی وه .متینگی حیزب دموکرات دا له ده غه نه له وه کرگیراوانی رژیمه ن به الیه ر له ساز کردنی شه 1979ی ئاوریلی 20 73 4شداری به به"تی ره قانوونی بنه کی ئران له ویستی خه"کۆنفرانسی ری حیزب له شداری نونه به 1979نی ی ژوئه19 74

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

149

.ی تاران زانستگه وحیزب و رکخراوی سیاسی له سته ده 8 زرانی حیزبـی دمــوکراتی کوردسـتان لــه مـین ســالرۆژی دامـه 34الوژ ی گــه25سـمکی ئاشـکرا رێ و ره 1979ی ئووتی 16 75

. ھاباد شاری مه کۆشکی الوان لهینی و ن خومـه الیـه یاندنی حیزب له ڕاگه شاوه وه ،ھه هی کورد ب ینی دژی گه یاندنی جیھادی خومه راگه 1979ی ئووتی 19 76

) ری س مانگه شه( ری رانسه ریکی سه پاندنی شه سهر دۆسـت و ئـازادیخوازی جیھـان شـه نی به ی ناونـدی حیـزب بـۆ کـۆڕو کۆمـه ی کۆمیتـه رئاواه ی سـه نامه 1979ی ئووتی 19 77

.کی کوردستان ژی خهندی د تی ناوه ت زۆم و زۆری حکوومه باره سهدانیشـتوانی گونـدی س لـه کـه 67الچۆ کردنـی کدارانی رژیم و قه ی چه ندانه تی سامناک و دره جینایه 1979ی سپتامبری 2 78

.قارنیان وتووک نیشتمانی و پشکه النی ئران و حیزب و رکخراوه ی حیزبی دموکرات بۆ گه رئاوه ی سه نامه 1979ی ئۆکتۆبری 12 79

.رجی کوردستان ل ومه ر ھه سه کان له بی یه زھه نیشتمانی و مه ته خسییه و شهتی وی خــه الماری خونــدکارانی پــره پــه ت بــه باره حکوم کردنــی حیزبــی دمــوکرات ســه ی مــه یاننامــه به 1979ی نوامبری 4 80

.تاران ی ئامریکا له ر بالوخانه ئیمام بۆ سهمانـای تـک شـکانی بـه یامـه و په ئـه. کانی کوردسـتان ر کردنی گیروگرفته سه ینی بۆ چاره یامی خومه په 1979ی نوامبری 17 81

ھـۆی وتـووژکی بـوو بـه کـه ری سـ مانگـه کوردسـتان و کۆتـای شـه کانی خۆی له ره رکوت که سه ھزه .درژخایانی ب ئاکام

ت بــه باره ینی ســه توال خومــه یامی ئایــه پــه دوکتــور قاســملوو بــه کی ســکرتری گشــتی حیــزب بــه له 1979ی نوامبری 20 82 .ھاباد ی شاری مه]د ممه قازی محه[پانی گۆره ی کوردستان له له سه ی مه ری ئاشتیانه سه چاره

خودموختــاری ت بــه باره لی کــورد ســه تی گــه رایــه ی نونه ســته یی ده مــادده 26ی ــه ی گه وه بــو کردنــه 1979ی دیسامبری 25 83 .تی کوردستان رۆژھه

بژاردنی مین ھـه کـه وی بـۆ یه جـه سعوود ره کانی کاندیداتوری مه رنامه به پشتیوانی حیزبی دموکرات له 1980ی ی ژانوییه25 84 .ینی وه ن خومه الیه له که ربژارییه ی به وه د کردنه ھۆی ره بۆ به رۆک کۆماری ئیران ،که سه

یـه م کۆنگره ھاباد،ئـه شـاری مه ر لـه س نونـه که 310شداری به می حیزب به ی چواره پک ھاتنی کۆنگره 1980ی رییهی فو17 85 )سکرتری گشتیی دوکتور قاسملوو. (ی ئاشکرای حیزب بوو م کۆنگره که سال یه34پاش

ی کـــه بناخه کی سوسیالیســـتی کـــه پـــک ھنـــانی کۆمـــه(ســـند کردنـــی ئامـــانجی دوارۆژی حیـــزب په 1980ی فورییه 86 می حیـزب لـه چـواره کـۆنگره لـه) زراب سوسـیالیزم دامـه کانی دروسـت کردنـی ی زانستی یه ربنچینه سه له

.ھاباد شاری مهن سـه بولحه رکۆماری ئران ئه ڵ سه گه ری حیزب له ندامانی ربه ئه سی له که 6تی یئه وتنی ھه چاوپکه 1980ی ی فورییه28 87

.تاران در له بنی سهلکی کــانی خــه داوخوازه ری ئاشــتیانه ســه یی حیزبــی دیمــوکرات بــۆ چــاره مــادده 6ی ــه پشــنیاری گه 1980ی مارسی 1 88

.ندی تی ناوه ڵ حکوومه گه کوردستان ده

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

150

کان ی شــونه زۆربــه حیــزب لــه کانی کاندیــده جلیســی شــورا کــه رانی مه بژاردنی نونــه ھــه شــداری له به 1980ی مارسی 14 89 . وه شانده وه ینی ھه م خومه ست ھنا،به ده وتنیان به رکه سه

ریکی ھوی شـه بـوو بـه ی کامیاران و شیمالی کوردستان که ناوچه ن رژیم له الیه رله ی شه وه ست پکردنه ده 1980ی مارسی 18 90 . یه ی ھه تا ئستاش درژه ری وھه رانسه سه

ڵ حیــزب و رکخــراوه گــه کگرتووی نیشــتمانی لــه یــه ره ی حیزبــی دمــوکرات بــۆ پکھنــانی بــه ــه گه 1980ی ئاوریلی 16 91 .کانی ئران سیاسیی یه

عسـی ن رژیمـی به الیه شت له رده ی سه تووی ناوچه گوندی دۆه ی حیزب له ندیخانه بۆمباران کردنی به 1980ی مای 7 92 .دام حوسن سه

ی ندیخانــه تونــدی بۆمبــارانی به یانــدراویک بــه ی ڕاگه وه بــو کردنــه نــدی حیــزب بــه ی ناوه کۆمیتــه 1980ی مای 7 93 .قاوی دا تیی ناساند و له تکی ئاشکرای دژی مرۆڤایه ته ک جینایه ی وه وه حکووم و ئه تووی مه دۆه

ھـۆی نزیـک گونـدی شـیناوی بـه یان لـه ری ھزی به رمانده فشین فه بدو ئه رۆان عه ھید بوونی سه شه 1980ی ی ژوییه4 94 ڵ رژم گه ڕ له شه

ڵ گـه ڕ له ھـۆی شـه ، بـه سـووره گونـدی گـه ری ھز لـه رمانده ھرام پوور فه ھید بوونی ئیبراھیم به شه 1980نی ی ژوئه13 95 . رژم

نـدامی سـیان ئه که 6 ی ئـران کـه ھاندانی حیزبی تـووده حیزب به سی له که 7ی تاقمی وه جودا بوونه 1980نی ی ژوئه15 96 .ندی بوون ی ناوه کۆمیته

نگـــی کوردســتانی ئــران ل دۆـــی شــخانی نـــاوچی ی رادیــۆ ده رنامــه مین به کـــه ســت پکردنــی یه ده 1980نی ی ژوئه17 97 .منگورانی مھاباد

سیاسـی ته خسییه کانی جیھـان و شه وتووه دموکرات و پشـکه تیی حیزب بۆرکخراوهی سکرتیری گش نامه 1980ی ی ژوییه16 98 مافی مــرۆڤ لــه کــانی دیفــاع لــه کان و رکخراوه ئینســان دۆســته نــه نجوومه کان و ئه ر دۆســته شــه و به .کوردستان کانی کۆماری ئیسالمیی ئران له ته ر جینایه رامبه به

رپرسـی می حیزبـی دموکرات،به ی چـواره ندی کـۆنگره ی ناوه ندامی کۆمیته بباسی ئه رگورد عه ی سهتیرۆر 1980ی سپتامبری 21 99 .ھاباد مه کریگیراوانی کۆماری ئیسالمیی له ست به ده ھاباد، به شاری مه شوورای نیزامی حیزب له

یانـد حکووم کـرد و رای گه ر ئـران مـه ی بـۆ سـهتی عراقـ وـه سـتدرژی ده نـدی حیـزب ده ی ناوه کۆمیته 1980مانگی سپتامبری 100 حیزبـی ئمـه.رمی بناسـی فـه کی کوردسـتان بـه کانی خـه تی یه ره ندی داخوازه بنه تی ناوه وه ر ده گه ئه

.کار بخا شی عراق وه رته الماری ئه ی په وه نگاربوونه ره واوی ھزی خۆی بۆ به ته یه ئامادهسیان که 52دییان دا و کانی ئیندرقاش و وسووکه ی گونده الماری درندانه کانی کۆماری ئیسالمی په ھزه 1980ی نوامبری 4 101

.ھید کرد ژن و منداڵ و پیرو الو شه لهبژاردنی فرانســـوا میتـــران ی ھـــه بۆنـــه قاســـملوو ســـکرتری گشـــتیی حیـــزب به.یامی پیرۆزبـــایی د پـــه 1981ی مای 11 102

. رانسه ری حیزبی سوسیالیستی فه بهداری ناسراو وڕ تمه سیاسه الوژی ی گه2بژاردنی رۆژی زۆر ھۆ ھه یاندراویک به ی راگه وه بو کردنه ری سیاسیی حیزب به فته ده 1981ی ی ژوییه16 103

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

151

.ریم و بایکوت کرد رۆک کۆماریان ته سه نی بـه رۆک کۆمـاری لـه ی پۆسـتی سـه وه ر لـ سـتاندنه سـه لهندی حیزب ی ناوه یامی رادیۆیی کۆمیته په 1981ی ی ژوییه17 104

الکانی ی مـه و کـاره رۆک کۆمـاری دا،ئـه سـه یمـان زه کانی له ه ویست و ھه ھه له خنه رڕایی ره در،سه سه .کوردستان در کرد بته نی سه به حکووم کرد وداوای له دژی یاسا و نادموکراتک و مه به

105 ـراق ری ناخوازراو له شه 1981ی ھاوینی سامـوکراتی کوردسـتانی عموکرات و پـارتی دوان حیزب دروی )موقـت قیـاده(ن .ی کشا ندین مانگ درژه داو چه

ڵ رـژم گـه ڕ له ھـۆی شـه ری ھزی سمکۆ ، به رمانده ت پوور جگری فه حمه حموود ره ھید بوونی مه شه 1981ی ئۆکتۆبری 11 106 شین هکل له -

لـه - ڵ قیـاده گـه ڕ لـه ھـۆی شـه ری ھزی نحـۆ بـه رمانده فه) دوعاخان(م روان حاته ھید بوونی سه شه 1981ی ئۆکتۆبری 11 107 شین کله

ــۆنگره 1981ی دیسامبری 7 108 ــاتنی گ ــک ھ ــه پ ــزب ی پنج ــه ی ره ناوچــه له.می حی ــه رده تی سه ب ــت ل ــۆنگره ش ــه م گ ــمی ی دا دروش )سکرتری گشتیی دوکتور قاسملوو. (سند کرا ینی په ژیمی خومهرووخاندنی ری

ڵ و ری ھـه مـده وه کی سوسیالیسـتی کـه پـک ھنـانی کۆمـه(سند کردنی ئامانجی دوارۆژی حیـزب په 1981دیسامبری 109 می حیزب ی پنجه کۆنگره له) مان ب که تی وته رجی تایبه مه

می ی پنجـه ندی کـۆنگره ی ناوه ندامی کۆمیته ئه) ژار کاک ھه(ر د جاوید فه حمه روان ئه د بوونی سهھی شه 1981ی دیسامبری 13 110 تـۆپی دوژمـن لـه رپریشـکی گۆلـه به وتـه که بـه. وا ھید پشـه ری ھـزی شـه رمانده حیزبی دموکرات،فه

. ی بانه ناوچهتکشـانی حمه تیی رکخـراوی شۆڕشـگری زه رایـه ڵ ڕبه گـه ی حیزب لـهتی رایه دانیشتنی دوو قۆیی ڕبه 1982ی مانگی ژوییه 111

.ی ھاوکاری دوو قۆیی و ئمزا کردنی بریارنامه) ه کۆمه(کوردستانی ئران و لوبنـان، لـه کان لـه سـتینیه له رچۆڵ کردنـی فه سـه رفات له ندی حیزب بۆ یاسرعه ی ناوه ی کۆمیته نامه 1982ی ی ژوییه2 112

ب ھجیان ره وتی عه 22ر سه ر له گه ئه که وه ستین گردرایه له رکخراوی رزگاریخوازی فه دا له یه مهنا .کوردستان توانن بنه رکخراوی ناوبراو ده ن به وشون بده ننن جگه ئاماده

. ڵ رژم گه ڕ له ھۆی شه قز به سه ھز ،لهری رمانده یمانپوور جگری فه د سوله سعه ھید بوونی ئه شه 1982ی ی ژوییه15 113ئـازادی و رگری لـه ک مانگی بـه ر وه زبه ی ره20رمانان تا ی خه20رۆژی ری سیاسی بریاری دا له فته ده 1982مانگی سپتامبری 114

.ن یه گه لی کورد رابه رمانی گه ھه بساران له -ڵ رژم گه ڕ له ھۆی شه ری ھز، به ماندهر دی فه سعه ھید بوونی حیسام ئه شه 1982ی نوامبری 21 115ــوونی عــه شــه 1983ی ئاوریلی 3 116 گونــدی ڵ رــژم لــه گــه ڕ له ھــۆی شــه ری ھــز، بــه رمانــده لی پیرۆتــی جگــری فه ھید ب

ر سه چارشویهــو کردنــه ری سیاســی حیــزب بــه فتــه ده 1983ی مای 8 117 ــدراوک ســه ی ڕاگه وه ب کــانی وه ناره وه کرده لــه خنــه رای ره هر یان

ـــه ـــووده س ـــی ت ـــه ده رانی حیزب ـــه ق به رح ـــی گ ـــورد ھرش ـــه لی ک ـــه ب ـــۆ س ـــالمیی ب ـــاری ئیس ر ربو کۆم تی منییه کوردستان ئه. ر بنه گه ئه وه ودنیایی کردنه. حکووم کرد مه ندامانی حیزبی تودده ران،وئه ربه

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

152

.پارزی وان ده ئه تی نیشـتمانی کوردسـتان کیـه کانی یه رگه تی و ھاتنی پشـمه شت ویارمه رده ری رگای پیرانشار و سه شه 1983ھاری سای به 118

.ک ھزی پشتیوانی حیزب وه .ست ئینسان کۆژانی کۆماری ئیسالمیی ده ھاباد به الوانی بی دیفاعی مه س له که 59ئیعدامی 1983نی ی ژوئه2 119ــه ده 1983نی ی ژووئه11 120 ــه فت ــزب ب ــی حی ــه ری سیاس ــو کردن ــه ی ڕاگه وه ب ــدراویک ھ ــوورا بژاردنی مه یان ــه(جلیســی ش ببوو ک

.رحریم کرد بایکوت وته)جلیسی شوورای ئیسالمی مه بهھـۆی ور بـهسو رده گوندی به له. ری ھزی موعینی رمانده سووڵ ئیبرایم پوور جگری فه ھید بوونی ره شه 1983ی ئووتی 3 121

) ه کۆمه(ڵ گه ری نوخۆیی له شهگونــدی لــه ڵ رــژم گــه ڕ له ھــۆی شــه ری ھــز، بــه رمانــده ر تــابیعی جگــری فه فــه زه ھید بــوونی مه شــه 1983ی ئووتی 20 122

.میرئاوا .گوندی میرئاوا ڵ رژم له هگ ڕ له ھۆی شه ری ھز، به رمانده ریم نژاد فه ھید بوونی ئیقبال که شه 1983ی ئووتی 20 123 ھـۆی تیـرۆری بـه تا ، بـه گوندی شـنه ری ھز ، له رمانده دی جگری فه د مامه سعه ھید بوونی ئه شه 1983ی سپتامبری 9 124

.کریگیراونی کۆماری ئیسالمیی گونـدی چنـاره ڵ رژم لـه گه ڕ له ی شهھۆ ری ھز، به رمانده ھید بوونی سابیر حوسنی جگری فه شه 1983ی سپتامبری 12 125

. وی چـوونی خـۆی بـۆ نـو جـه سـعوود ره رمی دابۆ مه کی فه یه نامه حیزبی دموکراتی کوردستانی ئران له 1983ی ئۆکتۆبری 27 126

.یاند رگری پ راگه شوورای نیشتمانی بهن الیـه له که مادده 12 بۆ خودموختاری کوردستانی ئران له رگری ی پشنیاری شوورای میللی به ه گه 1983ی نوامبری 8 127

.سند کرابوو په شووراوهــوونی عوســمان دادخــاه شــه 1983ی نوامبری 9 128 ــژم لــه گــه ڕ له یان، شــه ری ھــزی بــه رمانــده فه ھید ب ــه ڵ ر گونــدی کل

رمووو چه شنۆ ڵ رژم له گه ڕ له ری ھز ئاواره ، شه رمانده هھید بوونی قادر ئیفتخاری ف شه 1983ی نوامبری 26 129ســکرتری گشــتیی . (ی باشــووری کوردســتان ــه گونــدی گه می حیــزب لــه شــه ی شه پــک ھــاتنی گــۆنگره 1984ی ی ژانویه22 130

)دوکتور قاسملوو ڵ رـژم لــه گـه ڕ له ھـۆی شــه ھـز ، بـه ری رمانــده قـادری جگـری فه د زۆلفــه ممـه ھید بـوونی محه شـه 1984ی ی فیۆرییه19 131

.ناو ره گوندی قهکی تونـدی نـد نـاکۆکی یـه رچه ھه) سوسـیالیزمی دموکراتیـک(سند کردنـی ئامـانجی دوارۆژی حیـزب په 1984ی مانگی ژانوییه 132

.می حیزب شه ی شه کۆنگره له. وت رکه ر ده سه بیرو بۆچوونی لهمی حیزبــــی شــــه ی شه نــــدی کــــۆنگره ی ناوه نــــدامی کۆمیتــــه ھرامی ئه بــــدو بــــه بــــوونی عهھید شــــه 1984ی مای 12 133

تی باشـــووری روژھـــه رســـتیی کاروبـــاری حیـــزب لـــه رپه نـــدی ئـــاژوان بـــۆ سه نـــدامی ناوه دموکرات،ئه .کوردستان

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

153

رۆژی رزگرتن لـه ی مای به28رگری رۆژی شوورای نیشتمانی به ر پشنیاری حیزبی دموکرات به سه له 1984ی مای 28 134 .رگریی کوردستان دیاری کرا به

ــدراو راگه 1984 نی ژوئه ی5 135 ــی ده ییان ــووم کردن ــه محک ــی فت ــهری سیاس ــاران کردت باره س ــی بۆمب ــهن ــاری بان ــه ش ــه ل ن الئ یه ته و جینایه ئه انیھید شه ماه بنه خۆشی له ره سه ، وکانی عراق فرۆکه

ڵ رـژم گـه ڕ له ھـۆی شـه ری ھـزی زمزیـران ، بـه رمانـده دی فه ممـه بـدو محه قی عه ھید بوونی فه شه 1984نی ی ژوئه7 136 .پشتی گوندی چواالن

ری ری شـه ره واری زیـان و زه ی شـونه وه کۆنفرانسـی لکۆینـه تی حیـزب لـه رایه ی نونه سته شداری ده به 1984ی ی ژوییه8 137 .غدا شاری به رئاشتی و ھمنی جیھان له سه لهئران و عراق،

ڵ گـه ڕ له ھـۆی شـه یان، بـه ری ھیـزی بـه رمانده فه) چرچه(مین بارام میرزا د ئه ممه ھید بوونی محمه شه 1984ی ی ژوییه13 138 .ھاباد مه –شاروران رژم له

گونـدی بتووشـی ری سیاسـی حیـزب لـه فتـه تی ده ئیـه و ھه رانی کۆمـاری ئیسـالمیی وتنی نونـه چاوپکه 1984ئووتی سای 139 .شت رده ی ئاالنی سه ناوچه

رۆژی ز به رماوه ی سه26می حیزب بریار درا شه ی شه ندی کۆنگره ی ناوه می کۆمیته پلینۆمی دووھه له 1984ی ئووتی 6 140 .ی کوردستان دیاری بکرێ رگه پشمه

ڵ رـژم ، گـه ڕ له ھۆی شـه ت، به به ستانی ره ی شاره رپرسی کۆمیته به حمان سوفی زاده ید بوونی رهھ شه 1984ی ئووتی 17 141 . بوغره ره ،قه ه قامیشه

وا کۆماری ئیسـالمیی ری سیاسی بۆ بیرورای گشتی کوردستان،ئران و جیھان که فته سمی ده وازی ره بانگه 1984ی ئووتی 21 142رماو سۆی پـاییز دا سه رن له فه نه 9552م رجه سه ئاوایی که 66ی دانیشتووی ماه بنه 563 ریکه خه .ر بکا ده ربه ده

. ه ری نوان حیزبی دموکراتی کوردستانی ئران و کۆمه رانسه خوازراوی سه ری نه شه 1984ی نوامبری 16 143 .ی کوردستان رگه ز رۆژی پیشمه رماوه ی سه26ی بۆنه م جار به که ری سیاسی حیزب بۆ یه فته یامی ده په 1984ی دیسامبری 16 144رپرسـی می حیزب،به شه ی شه ندی کۆنگره ی ناوه ندامی جگری کۆمیته رۆخیان ئه دیق فه ھید بوونی سه شه 1985ی مارسی 21 145

باشــووری نــدی ئــاژوان لــه کانی ناوه ر بنکــه بــۆ ســه ــه ھرشــی کۆمه لــه.وشــار ی شارســتانی ھه کۆمیتــه .تی کوردستان رۆژھه

ری نوخـۆیی لـه ھۆی شـه وا، بـه ری ھـزی پشـه رمانـده فه) بـاقی(د پـوور ممه ھید بوونی قاسم محه شه 1985ی ئاوریلی 29 146 . باغووجه) ه کۆمه(ڵ گه

شــیمال ڵ رــژم لــه گــه لهڕ ھۆی شــه ری ھــزی نحــۆ ، بــه رمانــده ھید بــوونی ئیبــراھیم شــخای فه شــه 1985ی مای 28 147 .کوردستان

.رگری دا ھنا شوورای نیشتمانی به تی له ندامه ئه ری سیاسی حیزب کۆتایی به فته یاندراوی ده راگه 1985ی مای 30 148ری ، شـه ری ھـزی مـوعینی رمانـده جگری فه) وی نشکۆن میرزا عه(بیعی بدو زه ھید بوونی عه شه 1985نی ی ژوئه30 149

.ریوان رشیوی مه سه له) ه کۆمه(ڵ گه نوخۆیی له

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

154

می حیزبـــی شــه ی شه نـــدی کــۆنگره ی ناوه نــدامی کۆمیتــه لییار ئه ریم عــه رگورد کـــه ھید بــوونی ســه شــه 1985ی ی ژوییه1 150ــوکرات،وجگری به ــیۆنی ته دم ــه رپرســی کۆمیس ــکیالت ل ــه ناوچــه ش ــه ی بان ــه ، ل ــ ریکی قاره ش ی همانان

. ی بانه ناوچهمی ی چـواره نـدی کـۆنگره ی ناوه نـدامی راوژکـاری کۆمیتـه ب ئه ـه ق ته ھا حـه ھید ته دانی شه سداره له 1985ی ئۆکتۆبری 2 151

.تاران وین له ی ئه ندیخانه به له.باتگر یشتوو و ئازا و خه حیزبی دموکرات،رووناکبیرکی پگهمی ی پنجـه نـدی کـۆنگره ی ناوه نـدامی کۆمیتـه بـاغی ئه ماڵ ده ھید کـه شـهدی سیاسی ن دانی به سداره له 1985ی نوامبری 24 152

..وخۆی شارستانی کرماشان رپرسی راسته ی ئاژوان و به رپرسی کۆمیته حیزب دموکرات،بهدیی شـارباژیری وره گونـدی گـه لـه)بات ی چـل سـاڵ خـه کـۆنگره(می حیـزب وتـه ی حه پک ھـاتنی کـۆنگره 1985ی دیسامبری 17 153

)سکرتری گشتیی دوکتور قاسملوو(باشووری کوردستان

می حیزبـــی ی چـــواره نـــدی کـــۆنگره ی ناوه نـــدامی ئیفتخـــاری کۆمیتـــه کـــۆچی دوایـــی مامۆســـتا ھـــمن ئه 1986ئاوریلی ی 18 154 شاری ورم ر و شاعیری ناوداری کورد له دموکرات،تکۆشه

ڵ رـژم لـه گـه ڕ له وشـار ،شـه شارسـتان ھه رپرسـی کۆمیتـه ری به یـده ید کامیـل حه ھید بـوونی سـه شه 1985ی ی ژوییه30 155 . پان گوندی داش قس قه

. رگول گه لهڵ رژم گه ڕ له فشین ، شه ری ھزی ئه رمانده ران فه یته ر قه ھید بوونی عومه شه 1985 سپتامبری ی22 156 ن کۆمــاری ئیســالمیی ئــران لــه الیــه ری ھــز، لــه رمانــده لیل زارعــی فه ھید خــه شــه دانــی هســدار لــه 1985ی نوامبری 23 157

. کرمانشان زاق وره ئه لهڵ رژم گه ڕ له شه ھۆی بهری ھز، رمانده می جگری فه کره بباس ئه ھید بوونی عه شه 1986ی ی ژانویه12 158 ستانی پایه ده کاربه ر و له م،نووسه که ی یه ندی کۆنگره ی ناوه ندامی کۆمیته دی یاھوو ئه مه حهماوایی م 1986ی ی ژوییه15 159

. شاری تاران رزی کۆماری کوردستان،له به -ڵ رــژم گــه ڕ له ھــۆی شــه ، بــه شارسـتانی ســنه رپرســی کۆمیتــه میل حوســنی به ھید بــوونی جــه شـه 1986ی ئووتی 30 160

ندی وزباش کهـــوونی عه شـــه 1986ی ئۆکتۆبری 31 161 ـــی ئه کیم ره بدولحـــه ھید ب ـــه زای ـــدامی کۆمیت ـــۆنگره ی ناوه ن ـــدی ک ـــه ی حه ن ـــی وت می حیزب

ی ناوچه له مانانه رکی قاره شه له. تی کوردستان ی باشووری رۆژھه2ندی به رپرسی مه دموکرات،به .قز رشیوی سه سه

.کویت رۆکانی وتانی ئیسالمیی له مین کۆنفرانسی سه ندی حیزب بۆ پنجه ی ناوه کۆمیته یامی په 1987ی ی ژانوییه20 162 400شـداری به بـه ردۆسـتانه شه خالقی به یی مـافی مـرۆڤ و ئـه وه تـه یامی حیزب بۆ کۆنفرانسی نونه په 1987ی ی ژانوییه27 163

. وه ن فرانسوا میتران کرایه الیه وتارک له هب ردۆستانی ناوداری جیھان،که شه پسپۆران و به س له کهـــه رپه سه تی حیـــزب بـــه رایـــه تی نونه یئـــه شـــداری ھه به 1987ی ئاوریلی 3 164 ـــور قاســـملوو ل حیزبـــی کـــۆنگره رســـتی دوکت

.شاری لیل له رانسه سوسیالیستی فه ی کۆنگره ندی له ی ناوه ندامی کۆمیته و قادری ئهبد رستی عه رپه سه تی حیزب به یئه شداری ھه به 1987ی ئاوریلی 22 165

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

155

.ئاتین حیزبی کۆمونیستی نوخۆی یونان له س لـه زاران کـه س و برینـدار بـوونی ھـه کـه 120ھید کردنـی شـت ،شـه رده بۆمبارانی شیمیایی شـاری سه 1987نی ی ژوئه28 166

.ددام حوسن عسی سه ن رژیمی دیکاتوری به الیه لـهڵ رـژم گـه ڕ له ھۆی شـه ری ھـزی زاگـرۆس، بـه رمانـده ھید بوونی ساالر ئیبراھیمی جگـری فه شه 1987ی ی ژوییه18 167

. ژن و سویه ده لـهڵ رـژم گـه ڕ له ھۆی شـه وا ، بـه ری ھزی پشـه رمانده فه) سوور خدره(ھید بوونی خدر خدری شه 1987ی سپتامبری 29 168

. غه ره ته لـهڵ رژم گه ڕ له ھۆی شه شارستانی پیرانشار ، به رپرسی کۆمیته حموودی به حیم مه ھید بوونی ره شه 1987ی ئۆکتۆبری 16 169

. رووته مامهلی سـه ن شیوه سـه حه ری لھـاتوو مه رمانـده ری دـرین و فه ھزی کتیبی بۆ تکۆشـه ناردنی بۆمبکی به 1987ی دیسامبری 7 170

ست ده ھوی له بوو به وه داخه به شت،که رده نگی سه ری ھزی گیاره رمانده ندی و فه ی ناوه می کۆمیتهندا ئه .ست و چاوی ر دوو ده دانی ھه

ی نــدامی کۆمیتــه ئه) ســووڵ دھقــان ید ره ســه( وره ســووی بــابی گــه ید ره ھید کردنــی ســه تیــرۆری و شــه 1988ی ی ژانوییه10 171کانی ی ناوچـــــه ی ھیـــــزی نیزامـــــی زۆربـــــه شـــــاوه ری لوه رمانـــــده م، فه ی پنجـــــه گرهنـــــدی کـــــۆن ناوه

.شاری سلیمانی ناسراو له کداری نه ند چه ست چه ده ی به رزه به واره کی ھه ره گه کوردستان،لهکانی ی ناکوکیــهســت پکردنــ ئــارای لیســتی فــیکس وده ھاتنــه.می حیــزب شــته ی ھه پــک ھــاتنی کــۆنگره 1988ی ی ژانوییه18 172

)سکرتری گشتیی دوکتور قاسملوو. (شاری سلمانی باشووری کوردستان نوخۆیی، لهسـت بۆمبـارانی ده کانی حیـزب لـه ماه کان و بنه رگه کادرو پشمه س له که 800 رزگاری بوونی زیاترله 1988ی مارسی 13 173

ــه ــی ب ــاری ئیســالمی شــیمیایی ریژیم ــهعس و ھرشــی نیزامــی کۆم ــنووری ھه ی سه ناوچــه ی ل و بجــه له رس .یدسادق وخورمال سه

ناوی ی بـه مادده 10یاندراویکی راگه ندامانی حیزب له ری و ئه کادری ریبه شیک له ویست گرتنی به ھه 1988ی مارسی 21 174 .تی شۆرشگر رایه حیزبی دموکراتی کوردستان ئران ربه

ـه ڵ کۆمه گـه تی شۆرشـگر لـه رایـه ی حیزبی دموکراتی کوردستانی ئـران ربه نه ک الیه سی یه ئاگربه 1988ی ئاوریلی 19 175 .تی کوردستان رۆژھه ری نو خۆیی له ستی کۆتایی شه به مه به

تی ت حکوومـهسـ ده تی کوردسـتان به ی داالھۆی رۆژھه ناوچه له رده ندی زهگوبوردمانی کردنی شیمیایی 1988نی ی ژوئه22 176 .ددام حوسن لی سه دژی گه

می حیزبـی دمـوکرات، شه ی شه ندی کۆنگره ی ناوه ندامی جگری کۆمیته دیق فیرۆزی ئه ھید بوونی سه شه 1988نی ی ژوئه28 177 .ی کامیاران ناوچه ر له رانبه رکی نابه شه ی کرماشان له رپرسی کۆمیته ی وبه1ندی به رپرسی مه به

ــران ربه پــک ھــاتنی کۆنفرانســی چــواره 1988نی ی ژوئه29 178 ــوکراتی کوردســتانی ئ ــه رایــه می حیزبــی دم تی شۆرشــگر بــداری به ــه 112ش ــه نون ــه ری ھ ــه بژیردراو ل ــه ئۆرگان ــزب ل ــه کانی حی ــتان ره دو ــووری کوردس . قی باش )لیل گادانی سکرتری گشتیی جه(

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

156

ــدامی راوژکــاری کۆمیتــه غــدادی ئه به حــیم کــۆچی دوایــی ره 1988سالی 179 ــۆنگره ی ناوه ن ــادری شــه ی شه نــدی ک م، و ک .حیزبی دموکرات یکان ندیه پوه

ی ئـران کانی دیکـه وه تـه رانی کـورد و نه روه سیاسیی و نیشتمانپه ندییه ساتی سامناکی کوشتاری به کاره 1988ھاوینی سای 180 .ینی فرمانی خومه به

لـهڵ رـژم گـه ڕ له ھـۆی شـه شارسـتانی بانـه ، بـه رپرسـی کۆمیتـه لیم کاویـان به ھید بوونی سه شه 1988ئووتی ی11 181 .ید سارم سه

. نره که ری نوخۆیی له ھۆی شه شارستان ، به رپرسی کۆمیته ھید بوونی خدر زارعی به شه 1988ی سپتامبری 17 182 ڵ رـژم لـه گـه ڕ له ھـۆی شـه ری ھـز، بـه رمانـده فه) د حمـه ئه سـتا وه(رد د کوھگه حمه ید بوونی ئهھ شه 1988ی ئوکتۆبری 10 183

.قاقواڵ گـه دانشـتن لـه بدولرحمان قاسملوو سکرتیری گشتی حیزبی دموکرات له ھید دوکتور عه تیرۆری شه 1989ی ی ژوییه13 184

لــه. تی کوردســتان رۆژھــه ی کــورد لــه له ســه مه ئاشــتیانه ری ســه رانی کۆمــاری ئیســالمیی بــۆ چاره نونـه .ختی ئۆتریش ن پته وییه

رپرسی می حیزب،به وته حه ندی گۆنگره ی ناوه ندامی کۆمیته ر ئه بدو قادری ئازه ھید عه تیرۆری شه 1989ی ی ژوییه13 185 .ئۆتریشن وییه له.ی وتی حیزب وه ره تی ده رایه ری نونه فته ده

تیـرۆری دوکتـور قاسـملوو سـکرتری ت بـه باره تی شۆڕشگر سـه رایه ری سیاسی ربه فته یاندراوی ده ڕاگه 1989ی ی ژوییه15 186لپرسـراوان تی ئـۆتریش کـرد کـه وـه ده حکووم کردنی کۆماری ئیسالمی، داوا له ،ورای مهاگشتی حدک . وه ینته نگاوی جیدی و خیرا ھه ھه سامناکه ته و جینایه ئه رانی به روه و سزادانی به وه بۆ دۆزنه

رپرسـی تی شۆرشـگیر، به رایه ندی ربه ی ناوه ندامی راوژکاری کومیته شاد حوسنی ئه دانی ره سداره له 1990ی ی ژانوییه18 187 . سنهشاری له 1دی ن به ندامی مه ی شارستانی کرماشان و ئه کومیته

. ه ڵ کۆمه گه نی حیزبی دموکراتی کوردستانی ئران له ک الیه ستانی یه وه قه یاندراوی ته راگه 1990مای ی7 188ی ناوچـه شـگر لـه تی شۆه رایـه می حیزبی دموکراتی کوردسـتانی ئـران ربه نوھه پک ھاتنی کۆنگره 1990ی ئووتی 12 189

).لیل گادانی گشتیی جه سکرتری. (تی باشووری کوردستان کایه باله می حیزبـی دمـوکرات لـه ی چـواره نـدی کـۆنگره ی ناوه ندامی کۆمیته یفی قازی ئه حیم سه کۆچی دوایی ره 1991ی مای 9 190

..ربایجان ختی ئازه باکۆ پتهھـۆی خووییان،عراق بـه ند، ری ھز سامره رمانده جگری فه) سۆ حه(لی پوور ھید بوونی حوسن عه شه 1991ی ئۆکتۆبری 29 191

.ی ماشین وه قینه تهل گلـی بدران ) ی قاسـملوو گۆنگره(می حیزبی دموکراتی کوردستانی ئران نوھه پک ھاتنی کۆنگره 1991ی دیسامبری 21 192

.)فکندی ره سکرتری گشتیی دوکتورسادق شه(باشووری کوردستان )ناوچیا(الی زارگی م، وزیـری نـاوخۆی کـه ی یه نـدی کـۆنگره ی ناوه نـدامی کۆمیتـه مین مـۆعینی ئه د ئـه ممـه کۆچی دوایـی محه 1991ی دیسامبری 25 193

. کان ھید مۆعینی یه کۆماری کوردستان و باوکی شه رپرسی ی کورد و به وه ی ژیانه ه ری کۆمه زرنه ندامی دامه سی ئه ره ال قادری موده کۆچی دوایی مه 1992ی مارسی 22 194

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

157

ھاباد مهشاری می کۆماری کوردستان له رده سه له" ی کوردستان چاپخانه" تی شۆرشـگیر لـه رایه می ربه ی نوھه ندی کۆنگره ی ناوه ندامی کۆمیته ھید شاپوور فیرۆزی ئه تیرۆری شه 1992ی مای 21 195

.شاری رانیه ن کۆماری ئیسالمیی له الیهکانی ن ترۆریسـته الیـه فکندی سکرتری گشتیی حیزبی دموکرات لـه ره ھید دوکتور سادق شه ۆری شهتیر 1992ی سپتامبری 17 196

.برلینی ئالمان کۆماری ئیسالمیی ئران لهــــه 1992ی سپتامبری 17 197 ــــرۆری ش ــــه تی ــــدولی ئه تاح عه ھید ف ــــه ب ــــدامی کۆمیت ــــۆنگره ی ناوه ن ــــدی ک ــــه ن ــــی ی نوھ می حیزب

.ئامان -برلین ی وت له وه هر رپرسی ده دموکرات،بهـــه 1992ی سپتامبری 17 198 ـــرۆری ش ـــه تی ـــایوونی ئ ـــه الن ئه رده ھید ھوم ـــدامی کۆمیت ـــۆنگره ی ناوه ن ـــدی ک ـــه ی شه ن ـــی ش می حیزب

ئالمان، لهی حیزب رپرسی کۆمیته دموکرات،بهــارانی نه 1993ی مارسی 20 199 ــتوانی ئــه خوشــخانه بۆمب ــازادی حیــزب و دانیش ــه م ناوچه ی ئ ــه لــه ی ن کۆمــاری ئیســالمیی الی

. وه ئرانهمی حیزبــی دمــوکرات، ی نوھــه نــدی کــۆنگره ی ناوه نــدامی کۆمیتــه ریفی ئه بــدو شــه ھید بــوونی عه شــه 1993ی سپتامبری 28 200

کۆماریکانی مینی ھیزه که ھاباد له ورکی مه ی گه ناوچه ھاباد له ستانی مه شاره رپرسی کۆمیته به .ئیسالمیی

ی وه قینـه ھـۆی ته گوندی ناوتاقان بـه ، له ریفزاده ری ھزی شه رمانده ھید بوونی شارۆخ مرادی فه شه 1993ی نوامبری 13 201 .مین

تــی رایــه می ربه ی نۆھــه نــدی کــۆنگره ی ناوه نــدامی راوژکــاری کۆمیتــه میر قــادری ئه کــۆچی دوایــی ئــه 1994ی ی ژوییه8 202 .باشووری کوردستان له.ندامی کۆمیسۆنی مالی حیزب شۆرشگیر،وئه

ھۆی پیالنی ، داھۆ، به سیاوانه. شارستان رپرسی کۆمیته قسوودی به ن مه سه ھید بوونی حه شه 1994ی ی ژوییه20 203 . خائینان

می حیزبـی دمـوکرات، و نوھـه نـدی کـۆنگره ی ناوه تـهندامی کۆمی یی ئه مزه فوور ھه ھید غه تیرۆری شه . 1994ی ئووتی 4 204 .عراق غدا له شاری به ری حیزب له نونه

گونـدی نـۆووی ڵ رـژم لـه گـه ڕ له ھۆی شـه ری ھـز ئـاگری ، بـه رمانده بھنام فه مزه ھید بوونی ھه شه 1994ی ئۆکتۆبری 19 205 ڕ وه رگه مه

تی نیشـتمانی کیـه ن یه الیه نگی کوردستانی ئران له کانی رادیۆ ده رنامه ی به وه کردنه بو پش گرتن به 1996ی مارسی 17 206 .ھاندانی کۆماری ئیسالمیی ئران کوردستان به

باشـووری تی شورشـگیرله رایـه می حیزبی دمـوکراتی کوردسـتانی ئـران ربه ھه ی ده پک ھاتنی گونگره 1995ی مای 1 207 )لیل گادانی تیی جهسکرتری گش.(کوردستان

نووس بـۆ کوردسـتان لـه خودموختاری بۆ مافی دیاری کردنـی چـاره گورنی دروشمی ستراتیژی حیزب له 1995ی مای 1 208 .تی شۆرشگیر رایه می ربه ھه ی ده کۆنگره

ری ساڵ شه7 تایی ھینان بهنیک و کۆ ب ناوبژی الیه شی حیزب به ی دوو به وه وی ئاشت بوونه کۆبوونه 1995ی ئاوریلی 10 209

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

158

.کتر کداری و بایکوتی یه چه کانی جیـاواز،پش ربرینـی بیـرو بۆچوونـه ده نـدامانی حیـزب لـه تیی ئه مایـه سمی ناسینی مـافی که ره به 1995ی ئاوریلی 12 210

بیــرو لــه بوو بیــرو بۆچــوونکی جگــه قی ھــه ئۆرگــانی خــۆی دا حــه نیا لــه نــدامی حیــزب تــه ئه کــۆنگره .رببری تیی ده بۆچوونی زۆرایه

زرانی ی دامـه نجا سـاه ی پـه کۆنگره(می حیزبی دموکراتی کوردستانی ئران ھه ی ده پک ھاتنی کۆنگره 1995ی مای 13 211 ) ن زاده سه بدو حه سکرتری گشتیی مامۆستا عه. (ولری باشووری کوردستان شاری ھه له)حیزب

نـدامی ند ئه و چه ن زاده سه بدو حه دیداری سکرتری گشتیی حیزبی دموکراتی کوردستانی ئران عه 1995نی ی ژووئه9 212 ری سیاسـی لـه فتـه ی ده بنکـه تی شۆرشـگیر لـه رایـه ڵ ربه گـه نـدی لـه ی ناوه ری سیاسی و کۆمیتـه فته ده .ی باشووری کوردستان رانیه یده سه قه

تی شۆرشـگیر،له رایـه م ربه نـدی کۆنفرانسـی چـواره ی ناوه نـدامی کۆمیتـه لی کاشف پـوور ئه ری عهتیرۆ 1995ی ئووتی 15 213 .ست کۆماری ئیسالمی ئران ده به تورکیه- قونیه

ی سـویدی رپرسی کۆمیتـه م، به ی چواره ندی کۆنگره ی ناوه ندامی کۆمیته تی ئه کر ھیدایه بووبه تیرۆری ئه 1996ی ی ژووییه6 214بـۆی وه کانی نیزامـی ئاخونـدی ئرانـه ن ترۆرسـیته الیـه لـه ی بۆمبی که ھۆی نامه حیزبی دموکرات به

توندی بریندار بوو و کۆچی دوایی کرد، ناردرا بهشـوینی ر تیی حیزب بۆ سه رایه تیی ربه وایه نوبردنی ته کانی کۆماری ئیسالمیی بۆ له شکرکشی ھزه له 1996ی ی ژووییه26 215

.قووالیی خاکی باشووری کوردستان ری سیاسیی له فته ی ده بنکهمین بیسـته نترناسیونالی سوسیالیست له ندامی ئه ئه رگیرانی حیزبی دموکراتی کوردستانی ئران به وه 1996ی سپتامبری 9 216

شــداری به بــه.ویــورکنی کان لــه گرتووه یــه وه تــه ســالونی کــوری گشــتی رکخــراوی نه ی خــۆی لــه کــۆنگره .سکرتری گشتیی حیزب ن زاده سه بدو حه مامۆستا عه

ی سیاسی حیزبی دموکرات، تایی فیرگه ره ی سه وره مین ده ھه ده جیژنی کۆتایی ھاتنی سه 1996نوامبری سای 217تی شۆرشــگیر رایــه می ربه ھــه دهی کــۆنگره نــدی ی ناوه کۆمیتــهنــدامی بی قــادری ئه کــۆچی دوایــی نــه 1996ی دیسامبری 2 218

.دانمارک له وه ره کانی ده ندیه رپرسی پوه وبهنجام رئه کــانی حیزبــی دمــوکراتی کوردســتانی ئــران ســه ریزه ســاڵ جیــایی و لــک دابــران لــه9پــاش 1997ی ی ژانوییه8 219

. وه ست ھنایه ده یی خوی وه ک پارچه تی و یه کیه یهــه 1997 ی ئاوریلی10 220 ــای ب ــایی دادگ ــای کۆت ــه بری ــووس س ــه رانی پایه ناوبانگی میکون ــالمیی ب ــاری ئیس ــه(رزی کۆم یی و خامن

. ناسی ته و جینایه رپرسی ئه به به)نجانی فسه رهرانـی سـه ی ئیسـالمیی کوردسـتانی عـراق بـه وه ن بزوتنـه الیـه ری حیزب له تکۆشه 7ی وه حویل دانه ته 1997ی ئۆکتۆبری 20 221

.لی کۆماری ئیسالمیی ئران دژی گهھـۆی تیـرۆری بـه شارسـتانی بانـه رپرسـی کۆمیتـه به) سـاماڵ( کر ئیسـماعیل زاده بوبه ھید بوونی ئه شه 1997ی دیسامبری 8 222

ی کویه روازه ده کۆماری ئیسالمیی ئران له می حیزبی دموکراتی ی نوھه ندی کۆنگره ی ناوه می کۆمیتهندا تاحی ئه نسور فه ھید مه تیرۆری شه 1997ی دیسامبری 8 223

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

159

ــه كی تیرۆریســتی لــه یــه وه ھــۆی كرده بــه. ی شارســتانی پــاوه رپرســی كۆمیتــه ،به دوكــان برینــدار و ل .ی باشووری کوردستان كۆیه حیزب له خۆشخانه نه

رکوک باشــووری شـاری کــه له)باتگرانی خــۆراگر ی خــه نگرهکـۆ(می حیــزب ھــه ی یازده پـک ھــاتنی کـۆنگره 1997ی دیسامبری 22 224 ). ن زاده سه بدو حه سکرتری گشتیی مامۆستا عه(کوردستان

سـتی کۆتـایی ھنـان به مه به ولی ئاشـتیخوازانه ست پکردنـی ھـه ده ری سیاسی حیزب له فته پیشوازی ده 1998ی ی ژانوییه22 225 .تی کیه رتی و یهنوان پا ری براکۆژی له شه به

.ی حیزب وه کومیسیۆنی فیرکردن و لکونه ربه ی گۆڤاری تیشک سه م ژماره که ی یه وه بوکردنه 1998مای سای 226ھـۆی تیـرۆری کۆمـاری ئیسـالمیی ری تیـپ ، بـه رمانـده فه) نارسـتی(فایی د مسـته ممـه ھید بوونی محه شه 1999نی ی ژوئه13 227

. ئران ، کۆیهکانی کۆمـاری ئیسـمی بـۆ لی یـه دژی گـه ر ھرشـی ھـزه سـه ری سیاسـی حیـزب لـه فته یاندراوی ده ڕاگه 1999ی ی ژوییه9 228

.ی تاران زانستگه یی خۆندکاران و ئاشتیخوازانه رکوت کردنی خۆپشاندانی ھیمنانه سهمی حیزبــی برپرســى ھــه ی ده ری سیاســی کـۆنگره فتــه می دهنــدا زیزی ئه المی عـه ید ســه کـۆچی دوایــی ســه 1999ی ی ژوییه15 229

.باشووری کوردستان نیزامى، له -کۆمیسیۆنى سیاسى می حیزبـی نـدی کۆنفرانسـی چـواره ی ناوه نـدامی راویژکـاری کۆمیتـه تاحی ئه ھید بوونی عوسمان فه شه 1999سای 230

..تی شۆرشگیر رایه دموکرات ربهری فتــه ده ربه کانی ســه بنکــه کیک لــه یــه م فیســتیڤالی شــانویی حیزبــی دمــوکراتی کوردســتان لــه کــه یه 2000ی مای 10 231

.مان بچین که مین فیستیڤالی شانویی حیزبه که پیشوازی یه به وه ژر دروشمی با پکه له.سیاسییــۆنگره ــاتنی ک ــک ھ ــه ی دوازده پ ــران ھ ــتانی ئ ــوکراتی کوردس ــی دم ــه.می حیزب ــووری کوردســتان ل باش

) ن زاده سه بدو حه سکرتری گشتیی مامۆستا عه( .تیی الوانی دموکراتی کوردستانی ئران کیه ی یه مین کۆنگره که پک ھاتنی یه 2000ی دیسامبری 24 233 ی سپتامبری وته11 ھرشکی تیرۆریستی ی زنجیره بۆنه ری سیاسی حیزب به فته ی ده یننامه به 2001ی سپتامبری 12 234

.کگرتووکانی ئامریکا یه ر و می حیزبـی دمـوکرات، نوسـه ی سـھه ری سیاسـی کـۆنگره فته ندامی ده ریم حیسامی ئه کۆچی دوایی که 2001ی ئۆکتۆبری 6 235

.ستۆکھۆلمی سوئید ی میشک له نجه خۆشی شرپه ھوی نه به..رگر وهنی مـه چاپه سـت کردنـی رنووسـی کـوردی لـه کده سـتی یه به مه نی حیزب به مه یۆنی چاپهسمیناری کۆمیس 2002ی مای 9 236

.حیزبی دموکرات داپاندنی تی ئازادی ئران، سـه ھزه یاندنی نه ڕاگه شاوه وه ر ھه سه ری سیاسی حیزب له فته ی ده یاننامه به 2002ی ی ژوییه28 237

.م کردحکوو مه وا و ناعادالنه حوکمی نارهی سـته می حیزبـی دمـۆکات ،ده کـه ی یه ندی کۆنگره ی ناوه ندامی کۆمیته ریمی،ئه ناف که کۆچی دوایی مه 2003ی مارسی 31 238

کانی حیزبـی، دواتـر د بـۆ کاروبـاری کۆمیتـه مـه ری باکۆ، جیگری قـازی محه فه تی کورد بۆ سه رایه نونه .نگی کوردستان رھه زیری فه وه

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

160

.تیی الوانی دموکراتی کوردستان ئران کیه می یه ی دووھه پک ھاتنی کۆنگره 2003ئووتی ی12 239 . ری دنیای مندان ست پشخه ده مین فستیڤالی مندانی کوردستانی ئران به که چوونی یه روه به 2003ی سپتامبری 7 240گـای ی باره دوو بنکـه تیرۆریسـتی کـانی رۆژی جیژنـی قوربـان لـه وه ردهک ت به باره ویستی حیزب سه ھه 2004ی ی فورییه1 241

. ولری باشووری کوردستان شاری ھه تی له کیه ی یه3ندی لبه ی پارتی و مه2لقی ان لـهریی قوربانییـانی تیرۆریزمـی کۆمـاری ئیسـالمیی ئـر وه ر ھیمای بیره سه الدان له رده سمی په روره 2004ی ئاوریلی 20 242

)1992(سپتامبری. رستورانی میکونووس ئامانــۆنگره 2004ی ی ژوییه3 243 ــاتنی ک ــیزده پــک ھ ــران ھه ی س ــتانی ئ ــوکراتی کوردس ــی دیم ــه. می حیزب ــووری کوردســتان ل باش

)فا ھیجری سکرتری گشتیی مسته(لی کانی گـه تی یـه وایـه ته نه ۆ دابینکردنـی مافـهخودموختـاری بـ گۆرنی دروشـمی سـتراتیژی حیـزب لـه 2004ی مانگی ژوییه 244

)می حیزب ھه ی سزده کۆنگره( ی ئرانکی دموکراتیکی فدرادا له چوارچوه کورد،له .تیی ژنانی دموکراتی کوردستانی ئران کیه ی یه م کۆنگره که یه 2004ی سپتامبری 12 245 .تی الوانی دموکراتی کوردستانی ئران کیه می یه ھهی س پک ھاتنی کۆنگره 2005ی ئووتی 13 246ســـتی به مه ئـــران بـــه کوردســـتانى دمـــوکراتى حیزبـــى نوخـــۆى ی ئۆپۆزیســـیۆنى مـــادده 20یادداشــتی 2006ی ی ژوییه29 247

هسـکرتری حیزبیشـیان لـ ندی کـه ی ناوه تی کۆمیته یرانی نو خۆی حیزب بۆ زۆرایه رکردنی قه سه چاره .دا بوو گه

.حیزبی دموکرات ر به کار کردنی کانای ئاسمانی تیشک تی ڤی سه ست به ده 2006مای 24 248 وه م ھۆیـه ئـران بـه کوردسـتانى دموکراتى حیزبى نوخۆى ن ئۆپۆزیسیۆنى الیه له دۆستانه داخوازکى 2006ی نوامبری 5 249

زانـن لـه ده ئمـه نگرى الیـه خۆیان بـه ین که که ده سانه و که موو ئه ھه اوا لهد توندى به دیکه جارکى کان و لـــه ر ســـایته ســـه لــه ئاشــکرا یـــان نھنـــى نـــاوى ناشــیرین بـــه تکى ر بابـــه ھـــه ى وه بوکردنــهت شــکاندن مــهو بــ حور نتیقى مــه نووســینى ناشــیرین بــه ھرشــى مــى دا خــۆ ببــورن و وه کان رۆژنامــه

. وه نه بدهیانــدنی حیزبــی دمــوکراتی ی راگه یاننامــه به. ت بــوونی حیزبــی دمــوکراتی کوردســتانی ئــران دوو لــه 2006ی دیسامبری 6 250

.ئران –کوردستان .ئران –سمی حیزبی دموکراتی کوردستان ری ره کارکردنی کوردستان و کورد ماپه ست به ده 2006ی دیسامبری 12 251 .حیزبى دیموکراتى کوردستان ـ ئران - کانى ربازى ئمه یه گشتی ھه 2006ی دیسامبری 9 252 .زموونیی کورد کاناڵ رمان حالی حیزبی دموکراتی کوردستان خشی ئه ی په وه کردنه 2007ی ی ژوییه23 253 .تی کوردستان ی الوانی دموکراتی رۆژھهت کیه می یه ی چواره پک ھاتنی کۆنگره 2007ی ی ژوییه27 254ــۆچی 2007ی سپتامبری 11 255 ــی ک ــی عوســمان ره دوای ــه ئه حیم ــدامی کۆمیت ــۆنگره ی ناوه ن ــدی ک ــدامی م،ئه ھه ی دوازده ن ــته ده ن ی س

ی باشــووری شــاری کویــه مشــک لــه ی کته ســه ھــۆی بــه دمــوکرات حیزبــی سیاســی ری فتــه ده راوژکــاری .وردستانک

سکرتری(ی باشووری کوردستان کویه می حیزبی دموکراتی کوردستان له ھه ی چارده پکھاتنی کۆنگره 2008ی مارسی 6 256

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

161

.)زیزی خالید عهگشتیی حیزبـــی دمـــوکراتی واتــه 1324وژی ی گـــه25 زرزنی لــه ی نـــاوی حیــزب بـــۆ رۆژی دامـــه وه رانــه گه 2008مانگی مارسی 257

.دا14ی کۆنگره کوردستان لهــدراڵ دا چوارچــوه زرانی کۆمــاری کوردســتان لــه ســند کردنــی دامــه په 2008مانگی مارسی 258 مــوکرات و فکــی درانک وه.ی ئ

.ی حیزبی دموکراتی کوردستان14 کۆنگره دروشمی ستراتیژی حیزب لهنــدی ی ناوه نــدامی کۆمیتــه ری دیــرین ئه تکۆشــه) رزاده خدرعومــه(رمی گــه خــدر دۆه کــۆچی دوایــی مه 2008نی ی ژوئه5 259

.وتی نۆرویژ تی شۆرشگیر،له رایه ی ربه10ی کۆنگره نــدی میللــی و ناســراوی کــورد لــه رمه نــدامی حیزبــی دموکرات،ھونه شــتی ئه رده کــۆچی دوایــی ســمایل سه 2008ی ئووتی 1 260

.باشووری کوردستان روداوکی ھاتووچوو لهڕ ھـۆی شـه بـه و ھاوڕیـانی ری تیـپ رمانـده جگـری فه)یی سـارتکه(بـدوھی عه مزه ھید بـوونی ھـه شه 2008ی ئووتی 13 261

.گوندی گردینه ڵ رژم له گه له .تی ژنانی دموکراتی کوردستان کیه می یه ی دووھه پک ھاتنی کۆنگره 2008ی نوامبری 19 262رگرو ر،وه ری دیرینـی حیزبـی دمـوکرات نووسـه تکۆشـه) قالـه مامه(باغی بدولقادری ده کۆچی دوایی عه 2009ی ی فورییه6 263

.نی بریتانیا نده شاری له له. ر روه نیشتمانپهــی جه 2009ی مای 7 264 ــۆچی دوای ــه ک ــانی ئه ر زه عف ــه م ــری کۆمیت ــدامی جگ ــی خــه رپرســی به ندی،به ی ناوه ن ــه ده ش مات ل

. باشووری کوردستان شاری کویه له.مالی کۆمیسیۆنیی وتـی حیزبـی وه ره ده تیی رایـه نونه) KDP.Media(ا ری حـدک میـدی کارکردنی ماپـه ست به ده 2009ی مای 17 265

. دموکاتی کوردستانیمــین دەورەی ھبژاردنــی دە بوونــه ری سیاســیی حیزبــی دمــوکراتی کوردســتان بــه فتــه ی ده یاننامـه به 2009ی مای 30 266

و پشـبردنی ویسـت و ره تک بـۆ بـه رفـه ده ینـه رکۆماری بکه بژاردنی سـه بـا ھـه(ئران سركۆماری له ).کان تی یه وایه ته نه داخوازه

.تی کوردستان الوانی رۆژھهدموکراتی تیی کیه می یه ی پنجه پک ھاتنی کۆنگره 2009ی ی ژوییه26 267شـاری می حیزبی دمـوکرات لـه ی چواره ندی کۆنگره ی ناوه ندامی کۆمیته دی ئه نار مامه کۆچی دوایی سه 2009ی ئووتی 15 268

.ستۆکھۆمی سوئیدرگیر و کـارگیری رادیـۆ ندی ، وه ی ناوه ندامی پشووی راوژکاری کۆمیته تیقی ئه ھا عه کۆچی دوایی ته 2009ی دسامبری 28 269

.وتی سویس ردستانی ئران لهنگی کو دهخۆشـی ترونھـامی ھۆی نه ندان کۆچی دوایـی بـه ی ربه2ری ھزی رمانده بدو شینانی فه مائاوایی عه 2010ی ئاوریلی 3 270

.نۆرویژ ی لـه هبۆنـ کان بـه سیاسـیه تی کوردسـتان وپشـتیوانی ھیـزه کی رۆژھـه نی خه مانگرتنی گشتی کۆمه 2010ی مای 13 271

.ست کۆماری ئیسالمیی ئران ده نی کورد به ده ری سیاسی مه تکۆشه 5دانی سیداره ی سکرتری گشتیی حیزبی دموکراتی کوردستان بۆ ڕکخراوە نونتوەییکانی رئاوه ی سه نامه 2010ی مای 17 272

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

162

افی مــرۆڤ حیــزب و ڕکخــراوە پــارزەری ئمنیــیت و مافکــانی مــرۆڤ ڕکخراوەکــانی برگــری ل مــ سـداره له ت بـه باره ی سیاسی، فرھنگی و ئازادیخوازەکان سه دموکات وئازادیخوازەکان کسایتی

.لی کورد کانی گه دانی رۆله

می حیزبـــــی ی ســـــھه ری سیاســـــی کـــــۆنگره فتـــــه نـــــدامی ده دمین ســـــیراجی ئه مـــــه کــــۆچی دوایـــــی حه 2010ی مای 29 273 .ستۆکھۆمی سوئید التی کوردستان له ر و چاالکی سیاسی دیرینی رۆژھه ۆشهدموکرات،وتک

2010نی ی ژووئه11 274

حیزبـــی ری سیاســـیی فتـــه نـــدامی ده فا شماشـــی ئه ریز مســـته بـــه رســـتیی رپه سه تکی یئـــه ھه شـــداری به .ئامان ختی یتهپا ڕلین به له دا رناشناڵ ئینته لیباڵ ی وه کۆبونه له کوردستان دموکاتی

ـــومنتی شـــه ڕوڕه 2010ی ی ژوییه17 275 ی ســـتی چپڵ وناجوانمرانـــه ده ن بـــه ھیدانی ڤییـــه ســـمی پردەالدان ل ســـر مۆن .ن وتی ئوتریش شاری ڤییه کانی کۆماری ئیسالمی ئران له ترۆریسته

ــه یامی ده پــه 2010ی ئووتی 16 276 ــوکراتی فت ــی دم ــهری سیاســیی حیزب ــه کوردســتان ب ــارۆژی ی شســت و پنجــه بۆن مین س . وه زرانی حیزبه دامه

.می حیزب ی پنجه ندی کۆنگره ی ناوه ندامی راوژکاری کۆمیته حیمی ئه زیز له کۆچی دوایی عه ----------------- 277 .ی دنیای مندان100 ی ژماره وه و بو بوونهچاپ 2010ی ئۆکتۆبری 7 278ر و چـاالکی می حیـزب، وتکۆشـه ی چـواره ری سیاسـی کـۆنگره فتـه نـدامی ده نی بلوریـان ئه مائاوایی غـه 2011مارس ی 9 279

.ئامان تی کوردستان له سیاسی درینی رۆژھه .ی باشـووری کوردسـتان شـاری کویـه ی حیزبـی دمـوکراتی کوردسـتان لـه مین کـۆنگره ھـه پکھاتنی پازده 2011ی مای 23 280

.)زیزی خالید عهسکرتری گشتیی (وڵ و ھــه بــه" ژــر دروشــمی تیی ژنــانی دمــوکراتی کوردســتان لــه کیــه می یه ی ســھه پکھــاتنی کــۆنگره 2011ی ئووتی 4 281

. ، باشووری کوردستان شاری کۆیه له. کسانی و یه ره نگاو بنن به کگرتوویی ژنانی کورد ھه یه گیـانی( زیزی ی سکرتری گشتیی حیزبی دموکراتی کوردستان رـزدار خالیـد عـه له په به وازکی گهبان 2012ی ی ژوییه15 282

.)وین بکه فریای له په به ب ده ، دایه ترسی مه له ند بوودوه که .وردستانک ڕۆژئاوای له کورد لی گه کوردستان بۆ دمۆکاتی حیزبی ندیی ناوه ی کۆمیته یامی په 2012ی ی ژوییه28 283 .تی کوردستان رۆژھه دموکراتی تیی الوانی کیه یه می شه شهی پک ھاتنی کۆنگره 2012ی ئووتی 7 284 تیی ژنانی دموکراتی کوردستان کیه یه چوارەمیی پکھاتنی کۆنگره 2015ی مارچی 14٤ 285 .کوردستان دموکاتی حیزبی زرانی امهد ی ساه ٧٠ ی بۆنه به سیاسی ری فته ده یامی په 2015ی ئووتی 16 286ب ئنـدامی ئسـی ئنترناسـیۆنالی سۆسیالیسـت ل لۆنـدا ل وەرگرانی حیزبی دموکراتی کوردستان 2015ی نوامبری 28 287

.پتختی وتی ئانگۆال

.ن زاده سه بدو حه عه رزدار مامۆستا: تکۆشان نووسینی ده نوسه -٢ .ی کوردستان رۆژنامه -١ :کان رچاوه سه .لیل گادانی رزدار جه: بات نووسینی ساڵ خه ٥٠ -٣

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

163

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

164

می حیزبی دموکاتی کوردستان که ی یه ری کۆنگره ندامانی ڕبه ئه

ھاباد شاری مه له)1945ی ئوکتۆبری 23(1324ری زوه ی خه2

ری یده دیقی حه سه 17 فا داودی ی مستهحاج 9 دری حیزب سه د ممه وا قازی محه پشه 1 فای سوتانیان مسته 18 مین مۆعینی د ئه ممه محه 10 دحوسینی سیفی قازی ممه محه 2 سمایل ئیلخانی زاده 19 حموود والی زاده مه 11 ت شخ سیاده حاجی بابه 3 د ئیالھی حمه ئه 20 سووڵ دشاد د ره ممه محه 12 ریمی ناف که مه 4 فی ره مین شه د ئه ممه محه 21 یالنی بدو گه ید عه سه 13 زی رکه ی مه ھازاده یووبیانی ته دی ئه مه ید محه سه 5 بیحی حمان زه بدولره عه 22 ر خانی شکاک عومه 14 حمان ئیلخانی زاده بدولره عه 6 ھاب بلوریان وه 23 رکی ھادری ھه گی به زیرۆ به 15 وی لیل خوسره خه 7 ھانگیری گی جه شید به ره 16 دین حمه ریم ئه که 8

م که کۆنفرانسی یه تی کاتیی حیزب له رایه ندامانی ڕبه ئه ی پیرانشار ناوچه له وره یدئاوای بابی گه شی پشتی گوندی سه ڕه ته کیۆی قه له) 1955(1334ھاوینی له

بدو ئیسحاقی ید عه هس 5 تی ریعه تو شه حمه ره 3 حمان قاسملوو ره 1 )ک راوژکار وه( وی وله لی مه دوکتور عه 6 زیز یوسفی عه 4 نی بلوریان غه 2

ی حیزبی دموکاتی کوردستان وه ره ی ساخکه ندامانی کۆمیته ئه زینوێ شخی) 1963( 1342ھاوینی سای

) ال ئاواره مه(د شماشی حمه ئه 1 عید کوستانی سه 4 سوڵ پشنماز راوژکاری الره مه 7 ستگار ن ره سه حه 2 ریف قادر شه 5 راوژکاری) ند مامه ناسراو به(قادری قازی 8 نی ده حوسن مه 3 فی لسه کری فه بۆبه ال ئه مه 6

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

165

می حیزبی دموکاتی کوردستان ی دوویه ری کۆنگره ندامانی ڕبه ئه 19باشووری کوردستان سونی له گوندی له 1343زی رماوه سه له 1964ی نوامبری

1 د توفیق حمه ئه(سحاقی بدو ئه عهکسایتی یکم 6 شید حوسینی ال ره مه 11 ید کامیل ئیمامی سه

2 نجیری دیق ئه سه 7 )ندی سیاسیی به(زیز یوسفی عه 12 رزیر بیب وه حه

3 )فایق(سولیمان موعینی 8 )ندی سیاسیی به(نی بلوریان غه 13 حیم قازی دوکتور ره

4 میر قازی ئه 9 )ژار ھه(فکندی ره حمان شه بدولره عه 14 دی نار مامه سه

10 وی وله لی مه دوکتور عه ١٥ حیم وردی ال ره مه 5 )نحو(باپیر شکاک

رز دریی به ی چاوه ندامانی کۆمیته ئه

)د توفیق حمه برای ئه(سحاقی فا ئه مسته 9 وی ه ید حاجی که سه 5 )بات ئووف خه ره(ن سه حه ئوف مه ره 1 وی وله بدو مه عه 10 کۆسانی ریم سارده ال که مه 6 بدو موعینی عه 2 ) وره سوی بابی گه ید ره سه(سوڵ دھقان ید ره سه 11 بی الدین کۆکه النجمه مه 7 )ی قاچاخچی شه ره(الحی شید فه ره 3 ید تاھیر ئیمامی سه 8 ر الچینیال قاد مه 4

)46 - 47( ی شۆرشگری حیزبی دموکاتی کوردستان ندامانی کۆمیته ئه

دی نار مامه سه 7 )فایق(سلیمان موعینی 4 دمین سیراجی مه حه 1 بدو موعینی عه 8 ری یده ساالر حه 5 )زیز ال عه مه( ریف زاده سمایل شه 2 )رباز سه(بدوھی بدو عه ال عه مه 9 )نحۆ(باپیر شکاک 6 ) ال ئاواره مه( ماشی د شه حمه ئه 3

م کۆنفرانسی دوویه ری حیزب له ندامانی ڕبه ئه 1969ی ئووتی 17 -1348الوژی ی گه26 ندیل کانی بناری قه گونده کیک له یه له

)ندی سیاسیی به(فی زیز یوس عه 7 د توفیق حمه ئه 4 ن زاده سه بدو حه عه 1 )ندی سیاسیی به(نی بلوریان غه 8 ستگار ن ره سه حه 5 میر قازی ئه 2 شید ید ره ال سه مه 6 مامۆستا ھمن 3

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

166

ری حیزبی دموکراتی دموکاتی کوردستان تا پکھنانی ندامانی کاتی ڕبه ئه کۆنفراس یان کۆنگره

)1349سای (

یوسف ریزوانی 7 میر قازی هئ 4 دوکتور قاسملوو 1 ریم حیسامی که 8 دمین سیراجی مه حه 5 ن زاده سه بدو حه عه 2 مامۆستا ھمن 6 ستگار ن ره سه حه 3

می حیزبی دموکات ری کۆنفرانسی س یه ندامانی ڕبه ئه باشووری کوردستان شاری کۆیه له) 1971نی ژوئه21(1350ردانی ی جۆزه31

قادر وردی 9 ری سیاسی فته ریم حیسامی ده که 5 تور قاسملوو سکرتر گشتیدوک 1 داد ریم حه که 10 ستگار ن ره سه حه 6 ری سیاسی فته ده ن زاده سه بدو حه عه 2 یوسف ریزوانی 11 سوڵ پیشنماز ره 7 ری سیاسی فته ده مین سیراجی ده مه حه 34 سوڵ دھقان ید ره سه 8 ری سیاسی فته ده ) شاعیر(من مامۆستا ھ

ئران –می حیزبی دموکاتی کوردستان ی س یه ری کۆنگره ندامانی ڕبه ئه عراق غدا له شاری به له) 1973ی سپتامبری 22( 1352ری زبه ره ی1

داد ریم حه که 13 مامۆستا ھمن 7 سکرتری گشتی دوکتور قاسملوو 1 سمایل حاجی 14ریمی ھاشم که 8 ری سیاسی فته ده ن زاده سه بدو حه عه 2فیعی الم شه سه 15 سوڵ پیشنماز ره 9 ری سیاسی فته ریم حیسامی ده که 3 دی د موھته ممه محه 10 ری سیاسی فته دوکتور سولتان ئوتۆمیشی ده 4 وی ته ن شه سه دوکتور حه 11 ری سیاسی فته مین سیراجی ده ئه ده مه حه 5 ن پوور سه سوڵ حه ره مه حه 12 میر قازی ئه 6

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

167

ئران -حیزبی دموکاتی کوردستان می ی چواره کۆنگره یر ندامانی ڕبه ئه ھاباد شاری مه له) 1980ی ی فوریه19(1358ندانی ی ربه30

یفا ھیجر مسته 19 وی یخوسره فاروق که 10 سکرتری گشتی دوکتور قاسملوو 1 ی ن شیوه سه حه 20 یف قازی حیم سه دوکتور ره 11 ری سیاسی فته نی بلوریان ده غه 2 ستگار ن ره سه حه 21 دی نار مامه سه 12 ری سیاسی فته لیل گادانی ده جه 3 نی ده حوسین مه 22 ھانگیر ئیسماعیل زاده جه 13 ری سیاسی فته ندی دهفک ره سادق شه .د 4 باغی ماڵ ده که 23 بباسی رگورد عه سه 14 ری سیاسی فته ده ماشی شه فا مسته 5 ریمی ھاشم که 24 تی کر ھیدایه بوبه ئه 15 ری سیاسی فته ده ن زاده سه بدو حه عه 6 قازی فوزییه 25 بدی قادر عه 16 ری سیاسی فته ده میر قازی ئه 7 )ندامی ئیفتیخاری ک ئه وه( مامۆستا ھمن 26 انسوڵ دھق ید ره سه 17 نوید موعینی 8 ریمی حمان که ره 18 زیزی د عه حمه ئه 9

سی ندامانی کۆمیسیۆنی بازره ئه

نجه وی په دیق قه سه 9 ندیس ئاریا ھه مه 5 تاح کاویان فه 1 ر حموود پوورئازه مه 10 فشین روان ئه سه 6 وی ره دوکتور خوسه 2 عید سولتانیان سه 11 نگ قادری رھه سه 7 ھابی قادر شه 3 نیانی سه لی حه عه 8 بیعی نگ ره رھه سه 4

ندی ی ناوه ندامانی راوژکاری کۆمیته ئه

ب له ق ته ھاحه ته 11 فی ره ن شه سه حه 6 ن ھاشمی سه ید حه سه 1 شاپوور فیروزی 12 حوسین ئیبراھیمی 7 تیقی ھا عه ته 2 حمانی لی ره ید عه سه 13 دی حمه حمان حاجی ئه ره 8 اریسر عوسمان ئه 3 زیز ماملی عه 14 یی حمان کاژه ال ره مه 9 زایی کیم ره حه 4 تالب پوور زییده 15 ریدون میتران فه 10 سوڵ پیشنماز ره 5

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

168

می حیزبی دموکاتی کوردستانی ئران ی پنجه ری کۆنگره ندامانی ڕبه ئه 1981ی دیسامبری 6شت رده ورکی سه ی گه ناوچه جۆ له گوندی شیوه له 1360 زی رماوه ی سه15

دزاده ممه حیم محه ره 19 )ژار ھه(ر د جاوید فه حمه ئه 10 دوکتور قاسملوو سکرتری گشتی 1 ر روه لی میھرپه عه 20 عید کوستانی سه 11 رفکندی جگری سکرتر دوکتور شه 2 ھرامی بدو به عه 21 زیز مامل عه 12 ری سیاسی فته ده ن زاده سه حهبدو عه 3 زایی کیم ره حه 22 نی ده حوسین مه 13 ری سیاسی ماشی دفته فا شه مسته 4 باغی ماڵ ده که 23 میر قازی ئه 14 ری سیاسی فته ده لیل گادانی جه 5 لی کاشف پوور عه 24 سوڵ دھقان ید ره سه 15 ری سیاسی فته ده تاح کاویان فه 6 فی ره ن شه سه حه 25 تحایی یفوور به ته 16 ری سیاسی فته فا ھیجری ده مسته 7 ندیس ئاریا ھه مه 17 بی قادری نه 8 ستگار ن ره سه حه 18 ریمی ھاشم که 9

یند ی ناوه ندامانی جگری کۆمیته ئه

نی پوور نی غه غه 7 غدادی حیم به ره 4 ن ھاشمی سه ید حه سه 1 دی حمه بیھروز کورد ئه 8 لیار تاھیر عه 5 لی کتابی عه 2 شاپوور فیروزی 6 بدو ئیبراھیمی عه 3

ندی ی ناوه راوژکاری کۆمیتهندامانی ئه

ر فسه زیم ئه عه 7 الن رده ھومایون ئه 4 یی حمان کاژه ال ره مه 1 ت پوور بدو عیزه عه 8 ری حامیدی عفه جه 5ی سه ن شیوه سه ال حه مه 2 حیمی زیز له عه 6 یی مزه فوور ھه غه 3

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

169

می حیزبی دموکاتی کوردستانی ئران شه ی شه ری کۆنگره ندامانی ڕبه ئه کوردستانی باشووری ه گوندی گه له 1984ی ی ژانویه22 – 1362ندانی ی ڕبه2

لیقی دوکتور حوسین خه 19 بی قادری نه 10 دوکتور قاسملوو سکرتری گشتی 1 فا ھیجری مسته 20 الن رده ھومایون ئه 11 جگری سکرتر ن زاده سه بدو حه عه 2 لیار تاھیر عه 21 نی ده حوسین مه 12 ری سیاسی فته فکندی ده ره دوکتور سادق شه 3 لی کاشف پوور عه 22 زایی کیم ره حه 13 ری سیاسی فته ستگار ده ن ره سه حه 4 ھانگیر ئیسماعیل زاده جه 23 یی مزه فوور ھه غه 14 ری سیاسی فته فی ده ره ن شه سه حه 5 تاح کاویان فه 24 ر روه لی میھرپه بابا عه 15 ری سیاسی فته ده یل گادانی جه 6 لیار ریم عه که 25 د زاده ممه حیم محه ره 16 ری سیاسی فته هد ریمی ھاشم که 7 ھرامی بدو به عه 17ماشی فا شه مسته 8 شاپوور فیروزی 18ی سه ن شیوه سه حه 9

ندی ی ناوه ندامانی جگری کۆمیته ئه

بدولی تاح عه فه 5 )کۆ چه(حیمی حمان ره ره 3 بوبکری راد ئه 1 روخیان دیق فه سه 6 ر حامیدی عفه جه 4 جیدیان مین مه ئهد ممه محه 2

ندی ی ناوه ندامانی راوژکاری کۆمیته ئه

دیق بابایی سه 1 ت پوور بدو عیزه عه 3 غدادی حیم به ره 2 مراد قادری 4

ی ری کۆنگره ندامانی ڕبه ئه می حیزبی دموکاتی کوردستانی ئران وته حه

1985ی دیسامبری 17مو، باشووری کوردستان گوندی کانیه له 1364زی هرماو ی سه26

ر روه لی میھرپه عه بابه 11 ری سیاسی فته ده ریمی ھاشم که 6 دوکتور قاسملوو سکرتری گشتی 1 بی قادری نه 12 ری سیاسی فته ده فی ره ن شه سه حه 7جگری سکرتر ن زاده سه بدو حه عه 2 ت پوور بدو عیزه عه 13 لیقی دوکتور حوسین خه 8 ری سیاسی فته فکندی ده ره دوکتور سادق شه 3 کر راد بوبه ئه 14 نی ده حوسین مه 9 ری سیاسی فته ستگار ده ن ره سه حه 4 بدو قادری هع 15 تاح کاویان فه 10 ری سیاسی فته فا ھیجری ده مسته 5

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

170

ی سه ن شیوه سه حه 24 جیدیان مین مه د ئه ممه محه 20 زیزی الم عه سه 16 بدولی تاح عه فه 25یل گادانی جه 21 دیق بابایی سه 17 زایی کیم ره بدولحه عه 22 حیمی عوسمان ره 18 ر حامیدی عفه جه 23 لی کاشف پوور عه 19

ندی ی ناوه میتهندامانی جگری کۆ ئه

شتی حموود ده مه 9 باسی عدون عه سه 5 رمی ماڵ که که 1 ئیبراھیم الجانی 10 )کۆ چه(حیمی حمان ره ره 6 ج قادری ئیره 2 شاپوور فیروزی 7 یوب زاده ن ئه سه حه 3 زیف قادری د نه ممه محه 8 بدی ت عه عیسمه 4

ندی ی ناوه ندامانی راوژکاری کۆمیته ئه

یی مزه فوور ھه غه 5 ریفی بدو شه عه 3 د زاده ممه حیم محه ره 1 ریف زاده ر شه عومه 4 رد شاپوور شوجاعی فه 2

می حیزبی دموکاتی کوردستانی ئران شته ی ھه ری کۆنگره ندامانی ڕبه ئه )نی حیزبت بوو له(شاری سلمانی له 1988ی ی ژانویه18( 1366فرانباری ی به28

یی مزه فوور ھه غه 15 بدوی تاح عه فه 8 دوکتور قاسملوو سکرتری گشتی 1 ریفی بدو شه عه 16ی سه ن شیوه سه حه 9 فکندی جگری سکرتر ره دوکتور سادق شه 2 شتی حموود ده مه 17 برایم الجانی 10 ری سیاسی فته فا ھیجری ده مسته 3 ر زا درودگه ید ره سه 18 تاحی نسوور فه مه 11 ری سیاسی فته فی ده ره ن شه هس حه 4 بدو قادری عه 19 زیف قادری د نه ممه محه 12 ری سیاسی فته ده ر روه لی مھرپه بابا عه 5 ر حامیدی عفه جه 13 لیقی دوکتور حوسین خه 6 فایی هیمور مست ته 14 زیزی الم عه ید سه سه 7

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

171

ندی ی ناوه ندامانی جگری کۆمیته ئه

)کۆ چه(حیمی حمان ره ره 7 ولودی فا مه مسته 4 دیق فیروزی سه 1 میدی ر حه عومه 5 تی نایه لی عه د عه محمه 2 بدو ئیبراھیمی عه 6 د حوسنی حمه ید ئه سه 3

ندی ی ناوه ندامانی راوژکاری کۆمیته ئه

ھرامی به کاوه 5 دی حمه ید ئه سوڵ سه ید ره سه 3 ت پوور بدو عیزه عه 1 شاھۆ حوسنی 4 د نستانی حمه ئه 2

می حیزبی دموکاتی کوردستانی ری کۆنفرانسی چواره ندامانی ڕبه ئه)تی شۆرشگر رایه ربه(ئران

( 1367ری ی پووشپه8 شاری رانیه له) 1988نی ی ژووئه29

کر راد بووبه ئه 13 لی کاشف پوور عه 7 سکرتری گشتی لیل گادانی هج 1 ج قادری نگ ئیره رھه سه 14 حیمی عوسمان ره 8 جگری سکرتر ستگار ن ره سه حه 2 ر میتران فه مزه 15 ریمی مال که که 9 ری سیاسی فته ده بی قادری نه 3 ر شاپوور شوجاعی فه 16 شاپوور فیروزی 10 ری سیاسی فته ده تاح کاویان فه 4 ریف زاده ر شه عومه 17 دیق بابایی سه 11 ری سیاسی فته ده نی ده حوسن مه 5 ریمی ید برایم که سه 12 ریمی ھاشم که 6

ندی ی ناوه ندامی جگری کۆمیته ئه

بان راد میھره مه 5 تی د مروه ممه محه 3ران دۆستل ئ یسه فه 1 میر قادری ئه 6 رزاده الخدر عومه مه 4 حیم سالح زاده ره 2

یند ی ناوه ندامی راوژکاری کۆمیته ئه

سنا دین زۆرئه جمه نه 3 شاد حوسنی ره 2 تاحی عوسمان فه 1 بھادر شکاک 4

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

172

)تی شۆرشگر رایه ربه(می حیزبی دموکاتی کوردستانی ئران نۆیه ی ری کۆنگره ندامانی ڕبه ئه ی دۆلی یده سه گوندی قه له) 1990ی ئووتی 12( 1369الوژی ی گه21 شاوری شاری رانیه

حیمی عوسمان ره 11 ریمی مال که که 6 سکرتری گشتی لیل گادانی جه 1 نی ده حوسن مه 12 شاپوور فیروزی 7 ی سکرترجگر ستگار ن ره سه حه 2 ن پوور سه خالید حه 13 ل ئران دۆست یسه فه 8 ری سیاسی فته ده ریمی ھاشم که 3 ریدون میتران فه 14 کر راد بووبه ئه 9 ری سیاسی فته ده تاح کاویان فه 4 گزاده عید به سه 15 ج قادری نگ ئیره رھه سه 10 ری سیاسی فته ده بی قادری نه 5

ندی ی ناوه ندامی جگری کۆمیته ئه

یحانی تاح ره فه 3 رزاده ال خدر عومه مه 1 می ھاشم رۆسته 4 تی د مروه ممه محه 2

ندی ی ناوه ندامی راوژکاری کۆمیته ئه

فیدی سیروان حه 3 میر قادری ئه 1 دی حمه مراد ئه 4 حاجی گووی 2

)کۆنگرەی قاسملوو(می حیزبی دموکاتی کوردستانی ئران ی نۆیه ری کۆنگره دامانی ڕبهن ئه )ناوچیا( لی دران الی زارگه ی به گه له 1991ی دیسامبری 22 - 1370فرانباری ی به1

ریفی بدو شه عه 15 )کۆ چه(حیمی حمان ره ره 8 فکندی سکرتری گشتی ره دوکتور سادق شه 1 زیزی الم عه سه 16 ولودی فا مه مسته 9 جگری سکرتر فا ھیجری مسته 2 تاحی نسوور فه مه 17 یی مزه فوور ھه غه 10 ری سیاسی فته ده ن زاده سه بدو حه عه 3 راھیمیبدو ئیب عه 18 شتی حموود ده مه 11 ری سیاسی فته ده ر روه په لی میھه عه بابه 4 شاھۆ حوسنی 19 تی نایه لی عه د عه ممه محه 12 ری سیاسی فته ده رفی ن شه سه حه 5 بدولی تاح عه فه 13ی سه ن شیوه سه حه 6 زیف قادری د نه ممه محه 14 لیقی دوکتور حوسین خه 7

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

173

ندی ی ناوه ندامانی جگری کۆمیته ئه

دی حوسنی حمه ید ئه سه 7 ر میھرفه لۆقمان 4 برایم الجانی 1 میدی ر حه عومه 8 دی حمه ید ئه سوڵ سه ید ره سه 5 ن قادرزاده سه حه 2 ھرامی به کاوه 6 وان ھره د شه ممه محه 3

ندی ی ناوه ندامانی راوژکاری کۆمیته ئه

د بادکانی حمه ئه 3 ر رودگه زا ده ید ره سه 2 ید برایم ھاشمی سه 1 فایی یمور مسته ته 5 کی ر باه عومه 4

می حیزبی دموکاتی کوردستانی ئران یه ی ده ری کۆنگره ندامانی ڕبه ئه کوردستان باشووری ولر له شاری ھه له) 1995ی ئاوریلی 12( 1374ی لوه ی خاکه23

وسین نازدارح 15 ولودی فا مه مسته 8 سکرتری گشتی ن زاده سه بدو حه عه 1 زیف قادری د نه ممه محه 16 ن قادرزاده سه حه 9 فا ھیجری جگری سکرتر مسته 2 ر لوقمان میھرفه 17 ھروان د شه ممه محه 10 ری سیاسی فته فی ده ره ن شه سه حه 3 امیدیر ح عومه 18 شی ه سلیمان که 11 ری سیاسی فته ر ده روه لی میھرپه عه بابه 4 د حوسنی حمه ید ئه سه 19 تی نایه لی عه د عه ممه محه 12 ری سیاسی فته زیزی ده الم عه ید سه سه 5 سمایل بازیار 13 کی ر باه عومه 6 فایی یمور مسته ته 14 اقادر وری 7

ندی ی ناوه ندامانی جگری کۆمیته ئه

م بورانی سه موعته 7 رایم ھاشمیید ب سه 4 دی حمه ید ئه سوڵ سه ید ره سه 1 )قزی سه(وی ھده ریم مه که 8 ھانگیری م جه روسته 5 دی حمه د ئه سعه ئه 2 د نستانی حمه ئه 6 نسوور ناسری ید مه سه 3

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

174

ندی ی ناوه ندامانی راوژکاری کۆمیته ئه

یھرام به کاوه 3 ر رودگه زا ده ید ره سه 2 )کۆ چه(حیمی حمان ره ره 1

ری ندامانی ڕبه ئه )تی شۆرشگر رایه ربه( می حیزبی دموکراتی کوردستان ئران یه ده کۆنگره

ی باشووری کوردستان شاوری شاری رانیه ی دۆلی یده سه گوندی قه له)1994ی مای 1( 1373ڕی مه ی بانه11

کر راد بووبه ئه 11 بی قادری نه 6 سکرتری گشتی لیل گادانی جه 1 رزاده ال خدر عومه مه 12 ل ئران دۆست یسه فه 7 جگری سکرتر ستگا ن ره سه حه 2 ن پوور سه خالید حه 13 حیمی عوسمان ره 8 ری سیاسی فته تاح کاویان ده فه 3 ج قادری هنگ ئیر رھه سه 14 ریمی مال که که 9 ری سیاسی فته ریمی ده ھاشم که 4 می ھاشم رۆسته 15 گزاده عید به سه 10 ری سیاسی فته ده نی ده حوسن مه 5

ندی ی ناوه ندامی جگری کۆمیته ئه

ش مامۆستا ب به 3 ریمی ید برایم که سه 1 شیدی مین ره د ئه ممه محه 4 فیدی سیروان حه 2

ندی ی ناوه ندامی راوژکاری کۆمیته ئه

نگوری ر مه عفه جه 7 ) تی به ره(سالح خدرپوور 4 بدو حوسنی ید عه سه 1 قاسم قازی 5 وشه نه خالید وه 2 ناسر پیرانی 6 د پوور ممه خدر محه 3

می حیزبی دموکراتی کوردستانی ئران یازده یه کۆنگره ری ندامانی ڕبه ئه

رکوک شاری که له) 1997ی دیسامبری 22( 1376فرانباری ی به1

فایی یموور مسته ته 15 تاح کاویان فه 8 سکرتری گشتی ن زاده سه بدو حه عه 1 سمایل بازایار 16 نی ده حوسین مه 9 فا ھیجری جگری سکرتر مسته 2 ن قادرزاده سه حه 17 حیمی عوسمان ره 10 ری سیاسی فته ستگار ده ن ره سه حه 3 ھروان د شه ممه محه 18 ریمی ماڵ که که 11 ری سیاسی فته فی ده ره ن شه سه حه 4 شاھۆ حوسینی 19 شی ه سولیمان که 12 ری سیاسی فته ر ده روه لی میھرپه بابا عه 5 ولودی فا مه مسته 20 ف قادریزی د نه ممه محه 13 ری سیاسی فته لیل گادانی ده جه 6 )کۆ چه(حیمی حمان ره ره 21 قادر وریا 14 ری سیاسی فته زیزی ده الم عه ید سه سه 7

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

175

ندی ی ناوه ندامانی جگری کۆمیته ئه

عزور مه دیجه خه 9 ید برایم ھاشمی سه 5 تی نایه لی عه د عه ممه محه 1 عومر باکی، 10 ودیھد ریم مه که 6 ر لوقمان میھرفه 2 بدو حوسنی ید عه سه 7 ھانگیری م جه روسته 3 ریمی یدبرایم که سه 8 نسوور ناسری ید مه سه 4

ندی ی ناوه ندامانی راوژکاری کۆمیته ئه

لیار میرو عه 3 ن پوور سه د حه ممه محه 1 ھرامی و به خوسره 4 ھانگیری د جه حمه ئه 2

می حیزبی دموکاتی کوردستانی ئران یه ی دوازده کۆنگره ری انی ڕبهندام ئه شاری کۆیه له ) 2000ی نوامبری 24( 1379زی رماوه ی سه4

زیف قادری د نه ممه محه 17 ن قادرزاده سه حه ٩ سکرتری گشتی ن زاده سه بدو حه عه 1 ھرامی به کاوه 18 تاح کاویان هف ١٠ ری سیاسی فته ده فا ھیجری مسته 2 ھروان د شه ممه محه 19 کی ر باله عومه 11 ری سیاسی فته ستگار ده ن ره سه حه 3 ید برایم ھاشمی سه 20 حیمی عوسمان ره 12 ری سیاسی فته فی ده ره ن شه سه حه 4 )کۆ چه( حیمی ره حمان ره 21 ریمی ماڵ که که13 ری سیاسی فته ر ده روه لی میھرپه بابا عه 5 حیمی د ره حمه ئه مه ٢٢ قادر وریا 14 ری سیاسی فته ولودی ده فا مه مسته 6 شی ه که سولیمان ٢٣ سمایل بازیار 15 ری سیاسی فته نی ده ده حوسین مه 7 ر رودگه زا ده ید ره سه ٢٤ فایی یموور مسته ته 16 لیل گادانی جه 8

ندی ی ناوه امانی جگری کۆمیتهند ئه

د سالح قادری ممه محه 9 حوسین نازادر 5 زانی س نه لی که عه 1 سرایی د که ممه محه 10 ریمی ید برایم که سه 6 تی نایه لی عه د عه ممه محه 2 زیزی خالید عه 11 عزور جیج مه خه 7 ھدودی ریم مه که 3 م نورانی سه عته مه 8 ن پوور سه د حه ممه محه 4

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

176

ندی ی ناوه ندامانی راوژکاری کۆمیته ئه

بدویی و عه خوسره 5 سیلی تاھیر که 3 ر شاداب عومه 1 گزاده عید به سه 6 لیار میرو عه 4 وشه نه خالید وه 2

می حیزبی دموکاتی کوردستانی ئران یه ی سیزده کۆنگره ری ندامانی ڕبه ئه شاری کویه له) 2004ی ی ژووییه3( 1383ری ی پووشپه13

ھرامی به کاوه 17 کی ر باله عومه 9 فا ھیجری سکرتری گشتی مسته 1 ر لوقمان میھرفه 18 ریمی ماڵ که که 10 فی جگری سکرتر ره ن شه سه حه 2 شاھۆ حوسنی 19 حیمی د ره حمه ئه مه 11 ری سیاسی فته ستگار ده ن ره سه حه 3 ید برایم ھاشمی سه 20 ھانگیری م جه روسته 12 ری سیاسی فته زیف قادری ده د نه ممه محه 4 )کۆ چه(حیمی حمان ره ره 22 حوسن نازدار 13 ری سیاسی فته ر ده روه لی میھرپه بابا عه 5 زیزی خالید عه 14 ری سیاسی فته ولودی ده فا مه مسته 6 د سالح قادری ممه محه 15 ری سیاسی فته فایی ده وور مستهیم ته 7 سمایل بازایار 16 ن قادرزاده سه حه 8

ندی ی ناوه ندامانی جگری کۆمیته ئه

عزور جیج مه خه 1 حیم منگوری ره 5 ھرامی و به خوسره 9 سرایی د که ممه محه 2 ن پوور سه د حه ممه محه 6 ییبدو و عه خوسره 10 سیلی تاھیر که 3 لیار مرو عه 7 ر غوالمعلی عومه 11 کیلی ک وه سیامه 4 گزاده عید به سه 8

یند ی ناوه ندامانی راوژکاری کۆمیته ئه

لی سۆرانی عه 1 ند راز مه شاھۆ فه 3 ھرامی بدو به عه 5 ھنمون عیرفان ره 2 یدی ھمن سه 4

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

177

می حیزبی دموکاتی کوردستان یه ی چارده ری کۆنگره ندامانی ڕبه ئه شاری کۆیه له) 2008ی مارسی 6( 1386ی مه شه ی ره16

قزی ریم سه که 15 عزور دیجه مه خه 8 سکرتری گشتی خالید عزیزی 1ھرامی بدو به عه 16 فتوحی کوستان 9 جگر سکرتر ولودی فا مه مسته 2ری فه ئقبال سه 17 کوستان گادانی 10 ری سیاسی فته ده ن رستگار سه حه 3 نزاده سه ئاسۆ حه 18 ریمی ید برایم که سه 11 ری سیاسی فته ده ماشی فا شه مسته 4عروفی فا مه مسته 19 کی ر باله عومه 12 ری سیاسیی فتهه دهه قادر وریا 5رامبود لوتفپوری 20 کیلی ک وه سیامه 13 ری سیاسی فته ده ریمی کمال که 6یدی ھمن سه 21 ی ی برایم زوه 14 ری سیاسی فته ده ن قادر زاده سه حه 7

ندی ی ناوه ندامانی جگری کۆمیته ئه

حمان پیرۆتی ره 10 وشه نه خالید وه 7 سرایی د که ممه محه 4 د زاده ممه حیم محه ره 1 تی کوروش نسره 11 مانی رزه عفه جه 8 سۆیال قادری 5 ری نگه ئاھه کاوه 2 رزی رامه لیل فه خه 12 فی ره سمایل شه 9 لی برایم چوکه 6 رهلوود سوا مه 3

ندی ی ناوه ندامانی راوژکاری کۆمیته ئه

نجه وی په ک قه سیامه 7 عید بگزاده سه 4 ندی فکه ره ی شه گوه 1 و حوسنی ید عه سه 5 وان ھره د شه ممه محه 2 ن پوور هس د حه ممه محه 6 واندوست سعود ره مه3

می حیزبی دموکراتی کوردستان یه ی پازده ری کۆنگره ندامانی ڕبه ئه شاری کویه له) 2011ی مای 23( 1380ردانی ی جوزه2

خدیج معزوور 11 ری سیاسی فته ده حسن قادر زادە 6 سکرتری گشتی خالید عزیزی 1 گو شرەفکندی 12 ری سیاسی فته عومر باکی ده 7 کرترمستفا مولوودی جگری س 2 کاوە ئاھنگری 13 ئیقباڵ سفری 8 ری سیاسی فته مستفا شماشی ده 3 سعید بیگزادە 14 ئاسۆی حسن زادە 9 ری سیاسی فته قادر وریا ده 4 نسرین حداد 15 ان فتوحیکوست 10 ری سیاسی فته کماڵ کریمی ده 5

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

178

حسن شخانی 20 خالید وەنوش 18 برایم زوەیی 16 عوالی بھرامی 21 کریم سقزی 19 رەحمان پیرۆتی 17

ندی ی ناوه ندامانی جگری کۆمیته ئه

حسن ئبروزەنی 11 یال قادری سوھه 6 سۆران نووری 1 ھاشم عزیزی 12 حم رەسوڵ کریمی 7 تی کوروش نوسره 2 مسعود رەواندوست 13 مولوود سوارە 8 فی ره سمایل شه 3 می ن حاته سه حه 9ی برایم چوکه 4 سیامک قوی پنج 10 ر شاداب عومه 5

ندی ی ناوه ندامانی راوژکاری کۆمیته ئه بدو پوور ژر عه ھه 5 د زاده ممه حیم محه ره 1 الم ن خوش که سه حه 6 پوورن سه خالید حه 2 ن خدر پاک دامه 7 لی بداغی عه 3 تی نسوور مروه مه 4

: کان رچاوه سه ، ن زاده سه بدو حه تکۆشان نووسینی رزدار مامۆستا عه ده نوسه

لیل گادانی بات نووسینی رزدار کاک جه نجا ساڵ خه په

یرەحمان نقش: کۆکردنوە و ئامادە کردنی

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

179

شاعیر ھۆی شرکۆ بکس

رازاندەوە جژنکی حماسی و بھست شعرکی ب و بوو کوردستان دیموکراتی حیزبی سای ٧٠ جژنی میوانی

ھژا خانمانی

ئازیز برایانی

!باش تان شکۆیه پ یاده م ئه و باش ویستی خۆشه و باش تان ئواره

و ھاتووم وه ورانه ماڵ و ردان رگه سه کی بایه ایڕگ له من و، کۆیه ئره و ور ھه کونی کون کوی به گرتۆە ستم ده و بارانوە کانی درژه پرچه به و ھاتووم نیشتمان ئازادی پارکی ی که شاعیره جیاتی له

!بم پ شرکۆتان سوی وه کوونمه کوون می خه ی پرسکه له

و پیه نیشتمانم شاعیری ۆیشرک کی یه نامه

:نووسیون بۆی ھای وه تیدا جندراوم تی ڕۆژھه خاکی ی ئه

ی که ئه بانگ لته گوم

ی که ئه ڵ ھه و ئازاری زریانی لیه گوم

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

180

سنوور ر سه گرتووی گ فری به ی ئه کتون ئه دا سینگتا ر سه به بزمارێ ووه له ی خته وه و ئه

ڕوا ئه من ی که شاره ر به له خون وه لره کشن ھه زکت ڕه پرچی ر گه ئه

کا ئه ر سه ئازادیم پارکی پۆلی شه ی زریکه وه لره برینم تی ڕۆژھه ی ئه تم خۆرھه برینی ی ئه داپۆشراو فر به به نوچاوان تی ڕۆژھه ی ئه سووتاو زک مژووی ی ئه درژکه بوونت ک یه ستی ده وه لووتکه نوان له

بگره ل وام پشه شۆڕشی ی که سپه ئه وی جه

م که ئه ھاوار وه ئازادیه پارکی له م، که ئه ھاوار م که ئه ھاوار لیت گه و نۆ و وت شکه ئه دم به پ

م ڕوه به و چرام کاروانی

ختتی وه …م پوه به و ھیوام ختتی وه …تم ڕۆژھه ی رگه پشمه ی ئه …ختتی وه تی خواستویه شت س ر ھه زاماره و نجل ئه خاکه م ئه بوون ک یه میان که یه

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

181

بوون ک یه میان دووھه

بوون ک یه میش سھه

شعرمه گالسی رچی ھه

وه روونته ده ناو بیگوشمه ڕن ناگه ھه سوور گۆنات ھیدک شه خونی ر ده قه به شعرمه ڕووباری رچی ھه شتان له شتی ده ر سه مه یخهب ناشکن تان ڕگه تینوتی ھیدک، شه خونی ر ده قه به !برینم تی ڕۆژھه ھیدانی شه ی ئه یه ھه نازداریشم و جوان ی وشه رچی ھه ن وه ژنۆتانه ئه خوار له ر ھه بن رز به ند چه ، چنم یان ھه

ن دابخه ر هس دی یان ئوه که وایه، چاکتر م ئه بۆیه رده مه شعری لدانی نگ زه رزی وه ئستا بۆیه ر ھه رده ھه و شار ی وشه بووره و گوله بووره خرۆشانی رزی وه

شه له کوانوی و خون ی کوره دانی جۆش می رده سه ئستا ھیدانه شه شی گه چاوی و ئمه چاوی ی وه بوونه ڕوو ڕووبه رزی وه برینم تی ڕۆژھه ی ئه خوناوی وار شه و کراس ی ئه

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

182

دا عاره ب مانه زه م له دا بنه ب مانه زه م له دا ئیسالمی ی سداره کۆماری و جبه و مامه عه می رده سه له دا ش ڕه ی جبه وتی له دا ناره قه ر سه تی ڕۆژھه ساوای و کانی و گوڵ نانی بینی ر سه می رده سه له کا نه ھه و تیژ بای شه ڕه به ب نه شعر ر هگ ئه

نیه شعر

قازی ی وره و تی ئازایه به ب نه ر گه ئه شعر

نیه شعر

و جی ئارپی به ب نه شعر … و وشه و رف حه ی زه فره مه و م ه قه چاش کانی مۆگه ر سه چته نه ئیسالمی کۆماری گاکانی پایه ر سه

نیه شعر مشه خۆه وتی م ئه ئازاره نیشتمانی م ئه

وێ ئه شعری ی رگه پشمه

س به ناب و ریانه دوو

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

183

ندی فکه ره شه و قاسملوو و قازی و ک وه

شعره بوونی ھید شه ختی وه ئستا

شعر؟ کام بای بۆچی

شعر؟ کام نیگای بۆچی نترهجوا و رزتر به ھیدانه شه و ئه بای له خائینه عری شه کوشتنی ختی وه ئستا خائین کو وه خۆله و خاک دانی جۆش تی ره ھه ئستا و م ڕگاوه به

ره ڕابه خون

تره تازه ژانکی ره به ی رزه له بومه م ڕگاوه به

و قازی ی که تنامه سیه وه ونی ھه بۆته لره شعر

و برینه یت ڕۆژھه ی رگه پشمه ناوی ئستا

ره نگه سه م وشه به وشه سوور برینی تی ڕۆژھه ی ئه سووت نه بۆتۆ شعر ر گه

؟ شعره بۆچی

و دا”کوردستان“ ی رۆژنامه ی ٦٦٢ ژماره لوه بۆته ب

٢٠١٥ی ئاگۆستی ٢٢: ڕکوتی / ماپڕی کوردستان و کورد : سرچاوە

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

184

خرو شانازی فتا ساڵ فه حه

دی قادریئحم ھات نه و ھات ڕی بینی بات خه و شورش ساڵ فتا حه گیانبازی و خون و بات خه شانازی خرو فه ساڵ فتا حه وتن سره نه و دان دانه ھه وتن رکه سه میدای فتا حه زن ته دوژمن ی یه ده وت حه زن به وگار شه می شه فتا حه شکان ت و وتن رکه سه زۆر دان نه کۆڵ و دان قوربانی دموکراتن حیزبی مژوی باتن خه ی کارنامه و گه به گیانبازی بۆ بوو و پشره که! قازی وا پشه حیزبی ی ئه گوردی ھه ندیلی، قه شاھۆی، گوردی گوردی ی ناسنامه تۆ رزه به ر سه تۆوه ناوی به رزه ته و ڕوون که الوژ گه دبیری ته به پیری نکۆیزا ژری الوی ی خوندنگه تۆ شانه شکه که ھاوتای ناوت ئاسمانه شقی ته له رت سه یه توێ توێ رگی جه زت ناحه یه ژرپ له ورت ھه ی وه ره گیراوی نه ی قه شوورای داگیرساوی ی شخه مه تۆ بوونی ڕزگار ڕوونی ئاسۆی ڕابوونی و ستان ھه بانگی ندان ڕبه ورۆز نه به کردت دانکور گای قیبله بووی تۆ ر ھه وه کانده شه کوردت ئای وه بروژانده نوێ له مژوت ستان ده بن ری ده رزگاری کوردستان کۆماری م که یه بوو تۆ باتی خه می رھه به ڕۆبوو نجه ڕه کوردی ھیوای دار ر سه چوونه رزی به ر سه به ردار سه و زن مه دا تۆ ڕی له شکان ت و وتن رکه سه زۆر دان نه گۆڵ ساڵ فتا حه دوای له یه ڕازاوه تۆ به ژ که و چیا یه کاوه شه ئات ئستاش ناوه رزه به روا ھه ناوت باوه نه ل رزی به ۆی ھه جاتی نه رگای ی شخه مه باتی خه مژوی شقی رمه سه دوو ژماره ئازادی کۆیه،

تاوی ھه 1394ڕی سای ی پووشپه31

و دا”کوردستان“ ی رۆژنامه ی ٦٦١ ژماره لوه بۆته ب

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

185

:کاروانی شھیدانی حیزبی دموکات

ھاباد شاری مه دراوی کۆماری کوردستان له سداره ھیدانی له هش

تبن وتی ترۆر ڕکه ناو و ناو بانگ ریز .ھاباد چــوارچرای شــاری مــه رۆک کۆمــاری کوردســتان لــه م ســه کــه یه 1947مارسی ی30 د ممه پشوا قازی محه 1

.ھاباد کی مه خهــه جگــری ســه 1947ی مارسی 30 محمد حسن خانی سیفی قازی 2 ــزی ب ــار و وەزی ھ ــاری کوردســتان و رۆک کۆم رگری کۆم

ئامۆزای پشوا نری خکی مھابـاد و دەوروبری ل پارمـانی ئـران، و بـرای نو 1947ی مارسی 30 ئبولقاسمی سدری قازی 3

بچوکی پشوا ل ئفسری ھزی پشمرگی کۆماری کوردستان ل مھاباد 1947 ئاوریلی ی7 عبدوی ڕەوشنفکر 4 ل ئفسرانی کۆماری کوردستان 1947 ئاوریلی ی7 ڕەسووی نغدەیی 5 ل ئفسرانی کۆماری کوردستان 1947 وریلیئا ی7 محممدی نازمی 6 ل ئفسرانی کۆماری کوردستان 1947 ئاوریلی ی7 حامیدی مازووچی 7

قز شاری سه دراوی کۆماری کوردستان له سداره ھیدانی له شه

تبن وت ڕکه ناو و ناو بانگ ریز لـــه ،ی ناوەنـــدی ھـــز5ھـــزی چـــی یفرمانـــدەر ،وەگونـــدی یکشـــ 1947یی فوری15 علی بگی شرزاد 1

.ری کۆماری کوردستان فسه ئهــوە( 1947ی مارسی 14 شخ ئمینی ئسعدی 2 ــی یکش ــی بگ ــدی ) عل ــقز،"کس نزان"گون ــه ی س ــه ئه ل ری فس

.کۆماری کوردستان .ری کۆماری کوردستان فسه ئه له سقز،" یازی بغی"گوندی 1947ی مارسی 14 شخ سدیقی ئسعدی 3 .ری کۆماری کوردستان فسه ئه له. سقز "تمووت"گوندی 1947ی مارسی 14 علی ئاغای جوانمردی 4 .ری کۆماری کوردستان فسه ئه له. سقز" میرەدێ" گوندی 1947ی مارسی 14 ڕەسووڵ ئاغای محموودی 5 .ری کۆماری کوردستان فسه ئه له ،ی سقز"کتگ"گوندی 1947ی مارسی 14 ئحمد خانی شجیعی 6 .ری کۆماری کوردستان فسه ئه له ،ی سقز"قلندەر"گوندی 1947ی مارسی 14 علی خانی فاتیح 78 یزون خانی فسقز"گوندی کانی نیاز 1947ی مارسی 14 گی بهحرانی کۆماری کوردستان فسه ئه له ،ی س. .رانی کۆماری کوردستان فسه ئه له ،ی سقز"ئاکلوو"گوندی 1947ی مارسی 14 ر دانیشوه دخانی مه محه 9

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

186

.رانی کۆماری کوردستان فسه ئه له ،ی سقز"قارەوا چکۆ"گوندی 1947ی مارسی 14 محمدخانی فیزوبگی 10 .رانی کۆماری کوردستان سهف ئه له ،گوندی داشاووج سقز 1947ی مارسی 14 عبدو خانی متین 11 . ھزی بۆکان و ناوچه جگری سقز، ی"داشاووج"گوندی 1947ی مارسی 14 ئحمد خانی فاروقی 12

دراوی کۆماری کوردستان ل الین حکوومتی عاق سداره ھیدی له رانی شه فسه ئه

تبن وت ڕکه ناو و ناو بانگ ریز .کی سلمانی خه .رانی کۆماری کوردستان فسه ئه له 1947نی ی ژوئه19 عزەت عبدولعزیز 1 .کی سلمانی خه .کوردستان کۆماری رانی فسه ئه له 1947 نی ژوئه ی19 مستفا خۆشناو 2 .سلمانیکی خه می کۆماری کوردستان رده سهرانی فسه ئه له 1947نی ی ژوئه19 محممد قودسی 3 .کی سلمانی خه .رانی کۆماری کوردستان فسه ئه له 1947نی ی ژوئه19خیرو عبدولکریم 4

کانی حیزبی شارستانه رانی ھزو کۆمیته رمانده ری و فه ھیدانی ڕبه شه

دموکات

ناو و ناوبانگ رکوت ریز .می حیزبــی دمــوکرات ی دووھــه نــدی کــۆنگره ی ناوه ی کۆمیتــهنــدام نجیری ئه دیق ئــه ھید بــوونی ســه شــه 1966سای 1

.باشووری کوردستان لهی نــدی کــۆنگره ی ناوه نــدامی کۆمیتــه د ئه حمــه میــرزا ئه حیم ویــردی ناســراو بــه الره ھید بــوونی مــه شــه 1967سای 2

.باشووری کوردستان می حیزب له دووھهــدامی کۆمیتــه ئه )نحــۆ(ھیدبوونی باپیرشــکاک شــه 1967سای 3 ــۆنگره ی ناوه ن ــوکرات ی دووھــه نــدی گ می حیزبــی دم

.لماس ی سه ناوچه کانی ئران له ست ھزه ده به نـدی حیزبـی دمـۆکاتی کوردسـتان، کـۆنگره ی ناوه نـدامی کۆمیتـه سـووی ئه ھید کردنی دشـادی ڕه شه 1968سای 4

.باشووری کوردستان له. وردستانکۆماری ک نگ له رھه زیری فه م و جگری وه که یهڤاالنی و ھـه ریف زاده ری حیزب سمائل شه ندامی ربه رو چاالکوانی سیاسی و ئه ھید بوونی تکۆشه شه 1968ی مای 2 5

.وی ھله ست رژیم په ده بهسـت ده مـوعینی بـه یمان ری حیـزب سـوله نـدامی ربـه رو چـاالکوانی سیاسـی و ئه ھید بوونی تکۆشـه شه 1968ی مای 15 6

.دیلمان تی شۆرشی کوردستانی عراق له رکردایه سهد حمـــه ئه( ال ئـــاواره ری حیـــزب مـــه نـــدامی ربـــه ری سیاســـی وئه دانـــی شـــاعیرو تکۆشـــه ســـداره لـــه 1968ی سپتامبری 2 7

.تی ئران تی پاشایه ن حکومه الیه شت له رده شاری سه له)ماشی شهنیـو می حیزبی دمـوکرات لـه ندی کۆنفرانسی سھه ی ناوه ندامی کۆمیته ھید بوونی قادری ویردی ئه هش 1973ی مارسی 22 8

.ڵ ھزی نیزامی رژیمی شا گه له شاری بانه

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

187

ــــی ئه شــــه 1973سای 9 ــــق حمــــه ھید کردن ــــدو ئیســــحاقی عه(د توفی ــــۆکراتی )ب ــــی دیم ســــکرتری گشــــتی حیزب .عسی عراق ست رژیمی به ده به)م ی دووھه کۆنگره(کوردستان

ھـۆی نزیک گونـدی شـیناوی بـه یان له ری ھزی به رمانده فشین فه بدو ئه رۆان عه ھید بوونی سه شه 1980ی ی ژوییه4 10 ڵ رژم گه ڕ له شه

ڵ گـه ڕ له ھـۆی شـه ، بـه سـووره گوندی گـه ری ھز له رمانده ھرام پوور فه ھید بوونی ئیبراھیم به شه 1980نی ی ژوئه13 11 رژم

رپرسـی می حیزبـی دموکرات،به ی چـواره ندی کۆنگره ی ناوه ندامی کۆمیته بباسی ئه رگورد عه تیرۆری سه 1980ی سپتامبری 21 12 .ھاباد مه کریگیراوانی کۆماری ئیسالمیی له ست به ده ھاباد، به شاری مه شوورای نیزامی حیزب له

ڵ رـژم گـه ڕ له ھۆی شه ری ھزی سمکۆ ، به رمانده ت پوور جگری فه حمه حموود ره ھید بوونی مه شه 1981 ی ئۆکتۆبری11 13 شین کله له -

لـه - ڵ قیـاده گـه ڕ لـه ھـۆی شـه ری ھزی نحۆ بـه رمانده فه) دوعاخان(م روان حاته ھید بوونی سه شه 1981ی ئۆکتۆبری 11 14 شین کله

می ی پنجـه ندی کۆنگره ی ناوه ندامی کۆمیته ئه) ژار کاک ھه(ر د جاوید فه حمه روان ئه ھید بوونی سه شه 1981بری ی دیسام13 15 تـۆپی دوژمـن لـه رپریشـکی گۆلـه به وتـه که بـه. وا ھید پشـه ری ھزی شـه رمانده حیزبی دموکرات،فه

. ی بانه ناوچه . ڵ رژم گه ڕ له ھۆی شه قز به سه ری ھز ،له رمانده یمانپوور جگری فه د سوله سعه ھید بوونی ئه شه 1982ی ی ژوییه15 16 بساران له -ڵ رژم گه ڕ له ھۆی شه ری ھز، به رمانده دی فه سعه ھید بوونی حیسام ئه شه 1982ی نوامبری 21 17گونــدی ڵ رــژم لــه گــه ڕ له ھــۆی شــه ــز، بــهری ھ رمانــده لی پیرۆتــی جگــری فه ھید بــوونی عــه شــه 1983ی ئاوریلی 3 18

ر سه چارشویهھۆی سوور به رده گوندی به له. ری ھزی موعینی رمانده سووڵ ئیبرایم پوور جگری فه ھید بوونی ره شه 1983ی ئووتی 3 19

) ه کۆمه(ڵ گه ری نوخۆیی له شه

20 گونــدی لــه ڵ رــژم گــه ڕ له ھــۆی شــه ری ھــز، بــه رمانــده ی جگــری فهر تــابیع فــه زه ھید بــوونی مه شــه 1983ی ئووتی 20

.میرئاوا گوندی میرئاوا ڵ رژم له گه ڕ له ھۆی شه ری ھز، به رمانده ریم نژاد فه ھید بوونی ئیقبال که شه 1983ی ئووتی 20 21 ھـۆی تیـرۆری بـه تا ، بـه گوندی شنه ری ھز ، له هرماند دی جگری فه د مامه سعه ھید بوونی ئه شه 1983ی سپتامبری 9 22

.کریگیراونی کۆماری ئیسالمیی . گوندی چناره ڵ رژم له گه ڕ له ھۆی شه ری ھز، به رمانده ھید بوونی سابیر حوسنی جگری فه شه 1983ی سپتامبری 12 23 گونــدی کلــه ڵ رــژم لــه گــه ڕ له یان، شــه ری ھــزی بــه رمانــده فه ھید بــوونی عوســمان دادخــاه شــه 1983ی نوامبری 9 24

رمووو چه .شنۆ ڵ رژم له گه ڕ له ری ھز ئاواره ، شه رمانده ھید بوونی قادر ئیفتخاری فه شه 1983ی نوامبری 26 25

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

188

ڵ رـژم لـه گـه ڕ له ی شـهھـۆ ری ھـز ، بـه رمانـده قـادری جگـری فه د زۆلفـه ممـه ھید بوونی محه شه 1984ی ی فیۆرییه19 26 .ناو ره گوندی قه

می حیزبــــی شــــه ی شه نــــدی کــــۆنگره ی ناوه نــــدامی کۆمیتــــه ھرامی ئه بــــدو بــــه ھید بــــوونی عه شــــه 1984ی مای 12 27تی باشــووری روژھــه رســتیی کاروبــاری حیــزب لــه رپه نــدی ئــاژوان بــۆ سه نــدامی ناوه دموکرات،ئه

.کوردستانڵ رـژم گـه ڕ له ھـۆی شـه ری ھـزی زمزیـران ، بـه رمانـده دی فه ممـه بدو محه قی عه ھید بوونی فه شه 1984نی ی ژوئه7 28

.پشتی گوندی چواالنڵ گـه ڕ له ھـۆی شـه یان، بـه ری ھیزی به رمانده فه) چرچه(مین بارام میرزا د ئه ممه ھید بوونی محمه شه 1984ی ی ژوییه13 29

ھاباد مه – شاروران رژم لهڵ رـژم ، گـه ڕ له ھۆی شه ت، به به ستانی ره ی شاره رپرسی کۆمیته به حمان سوفی زاده ھید بوونی ره شه 1984ی ئووتی 17 30

بوغره ره ،قه ه قامیشه لـه. زب،می حیـ شـه ی شه نـدی کـۆنگره ی ناوه نـدامی جگـری کۆمیتـه رۆخیان ئه دیق فـه ھید بوونی سه شه 1985ی مارسی 21 31

. ندی ئاژوان کانی ناوه ر بنکه بۆ سه ه ھرشی کۆمه ری نوخـۆیی لـه ھۆی شـه وا، بـه ری ھـزی پشـه رمانـده فه) بـاقی(د پوور ممه ھید بوونی قاسم محه شه 1985ی ئاوریلی 29 32

باغووجه) ه کۆمه(ڵ گهشــیمال ڵ رــژم لـه گـه ڕ له ھۆی شـه ری ھــزی نحـۆ ، بــه رمانـده ھید بـوونی ئیبــراھیم شـخای فه شـه 1985ی مای 3328

.کوردستانری ری ھـزی مـوعینی ، شـه رمانده جگری فه) وی نشکۆن میرزا عه(بیعی بدو زه ھید بوونی عه شه 1985نی ی ژوئه30 34

.ریوان رشیوی مه سه له) ه کۆمه(ڵ گه نوخۆیی لهمی حیزبــی شــه ی شه نــدی کــۆنگره ی ناوه نــدامی کۆمیتــه لییار ئه ریم عــه رگورد کــه بــوونی ســهھید شــه 1985ی ی ژوییه1 35

ــوکرات،وجگری به ــه رپرســی کۆمیســیۆنی ته دم ــه ناوچــه شــکیالت ل ــه ی بان ــه ریکی قاره شــه ، ل ی مانان . ی بانه ناوچه

می ی چـواره نـدی کـۆنگره ی ناوه می راوژکـاری کۆمیتـهنـدا ب ئه ـه ق ته ھا حه ھید ته دانی شه سداره له 1985ی ئۆکتۆبری 2 36 .تاران وین له ی ئه ندیخانه به له.باتگر یشتوو و ئازا و خه حیزبی دموکرات،رووناکبیرکی پگه

مـی ی پنجـه نـدی کـۆنگره ی ناوه نـدامی کۆمیتـه بـاغی ئه ماڵ ده ھید که شهدی سیاسی ن دانی به سداره له 1985ی نوامبری 24 37 ..وخۆی شارستانی کرماشان رپرسی راسته ی ئاژوان و به رپرسی کۆمیته حیزب دموکرات،به

ڵ رـژم لـه گـه ڕ له وشـار ،شـه شارسـتان ھه رپرسـی کۆمیتـه ری به یـده ید کامیـل حه ھید بوونی سـه شه 1985ی ی ژوییه30 38 . پان گوندی داش قس قه

. رگول گه لهڵ رژم گه ڕ له فشین ، شه ری ھزی ئه رمانده ران فه یته ر قه مهھید بوونی عو شه 1985 سپتامبری ی22 39 ن کۆمــاری ئیســالمیی ئــران لــه الیــه ری ھــز، لــه رمانــده لیل زارعــی فه ھید خــه شــه دانــی هســدار لــه 1985ی نوامبری 23 40

کرمانشان

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

189

زاق وره ئه لهڵ رژم گه ڕ له شه ھۆی بهری ھز، رمانده گری فهمی ج کره بباس ئه ھید بوونی عه شه 1986ی ی ژانویه12 41وزبـاش -ڵ رژم گه ڕ له ھۆی شه ، به شارستانی سنه رپرسی کۆمیته میل حوسنی به ھید بوونی جه شه 1986ی ئووتی 30 42

.ندی کهـــوونی عه شـــه 1986ی ئۆکتۆبری 31 43 ـــی ئه کیم ره بدولحـــه ھید ب ـــ زای ـــدامی کۆمیت ـــۆنگره ی ناوه هن ـــدی ک ـــی وتـــه ی حه ن می حیزب

لــه مانانــه رکی قاره شــه لــه. تی کوردســتان ی باشــووری رۆژھــه2نــدی به رپرســی مه دموکرات،به .قز رشیوی سه ی سه ناوچه

لـهـژم ڵ ر گـه ڕ له ھۆی شـه ری ھـزی زاگـرۆس، بـه رمانـده ھید بوونی ساالر ئیبراھیمی جگری فه شه 1987ی ی ژوییه18 44 . ژن و سویه ده

لـهڵ رـژم گـه ڕ له ھۆی شـه وا ، بـه ری ھزی پشه رمانده فه) سوور خدره(ھید بوونی خدر خدری شه 1987ی سپتامبری 29 45 . غه ره ته

لهڵ رژم گه هڕ ل ھۆی شه شارستانی پیرانشار ، به رپرسی کۆمیته حموودی به حیم مه ھید بوونی ره شه 1987ی ئۆکتۆبری 16 46 . رووته مامه

ی نــدامی کۆمیتــه ئه) ســووڵ دھقــان ید ره ســه( وره ســووی بــابی گــه ید ره ھید کردنــی ســه تیــرۆری و شــه 1988ی ی ژانوییه10 47کانی ی ناوچـــــه ی ھیـــــزی نیزامــــی زۆربـــــه شــــاوه ری لوه رمانـــــده م، فه ی پنجــــه نــــدی کـــــۆنگره ناوه

.شاری سلیمانی ناسراو له کداری نه ند چه ست چه ده ی به رزه به واره کی ھه ره گه کوردستان،له . نره که ری نوخۆیی له ھۆی شه شارستان ، به رپرسی کۆمیته ھید بوونی خدر زارعی به شه 1988ی سپتامبری 17 48 ڵ رـژم لـه گـه ڕ له ھـۆی شـه بـه ری ھـز، رمانـده فه) د حمه سـتائه وه(رد د کوھگـه حمه ھید بوونی ئه شه 1988ی ئوکتۆبری 10 49

.قاقواڵ گـه دانشتن لـه بدولرحمان قاسملوو سکرتیری گشتی حیزبی دموکرات له ھید دوکتور عه تیرۆری شه 1989ی ی ژوییه13 50

لـه. تی کوردسـتان رۆژھـه ی کـورد لـه له سـه مه ری ئاشـتیانه سـه رانی کۆمـاری ئیسـالمیی بـۆ چاره نونه .ختی ئۆتریش پته ن وییه

می حیــزب، وتــه حه نــدی گــۆنگره ی ناوه نــدامی کۆمیتــه ر ئه بــدو قــادری ئــازه ھید عه تیــرۆری شــه 1989ی ی ژوییه13 51 .ن ئۆتریش وییه له. ی وتی حیزب وه ره تی ده رایه ری نونه فته رپرسی ده به

رپرسـی تی شۆرشگیر، به رایه ندی ربه ی ناوه ندامی راوژکاری کومیته ئه شاد حوسنی دانی ره سداره له 1990ی ی ژانوییه18 52 . سنهشاری له 1دی ن به ندامی مه ی شارستانی کرماشان و ئه کومیته

ھـۆی ند، خووییان،عراق به ری ھز سامره رمانده جگری فه) سۆ حه(لی پوور ھید بوونی حوسن عه شه 1991ی ئۆکتۆبری 29 53 ی ماشین وه قینه ته

تی شۆرشگیر لـه رایه می ربه ی نوھه ندی کۆنگره ی ناوه ندامی کۆمیته ھید شاپوور فیرۆزی ئه تیرۆری شه 1992ی مای 21 54 .شاری رانیه ن کۆماری ئیسالمیی له الیه

کانی ن ترۆریسـته الیه لهفکندی سکرتری گشتیی حیزبی دموکرات ره ھید دوکتور سادق شه تیرۆری شه 1992ی سپتامبری 17 55 .برلینی ئالمان کۆماری ئیسالمیی ئران له

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

190

ــــرۆری شــــه 1992ی سپتامبری 17 56 ــــه تی ــــدولی ئه تاح عه ھید ف ــــه ب ــــدامی کۆمیت ــــۆنگره ی ناوه ن ــــدی ک ــــی ی نوھــــه ن می حیزب .ئامان -برلین ی وت له وه ره رپرسی ده دموکرات،به

می حیزبـــی شـــه ی شه نـــدی کـــۆنگره ی ناوه نـــدامی کۆمیتـــه الن ئه رده ھیـــد ھومـــایوونی ئـــه تیـــرۆری شـــه 1992ی سپتامبری 17 57 ئالمان، لهی حیزب رپرسی کۆمیته دموکرات،به

می حیزبــی دمــوکرات، ی نوھـه نـدی کــۆنگره ی ناوه نـدامی کۆمیتــه ریفی ئه بـدو شــه ھید بــوونی عه شـه 1993 سپتامبریی 28 58کـانی کۆمـاری مینی ھیزه کـه ھاباد لـه ورکی مـه ی گـه ناوچـه ھاباد لـه تانی مـهسـ شاره رپرسـی کۆمیتـه به

.ئیسالمییی وه قینـه ھـۆی ته گوندی ناوتاقان به ، له ریفزاده ری ھزی شه رمانده ھید بوونی شارۆخ مرادی فه شه 1993ی نوامبری 13 59

.مینھـۆی پیالنـی ، داھـۆ، بـه سـیاوانه. شارسـتان رپرسـی کۆمیتـه به قسـوودی ن مه سـه ھید بـوونی حه شه 1994ی ی ژوییه20 60

. خائینانمی حیزبی دموکرات، و نوھهه ندی کۆنگره ی ناوه ندامی کۆمیته یی ئه مزه فوور ھه ھید غه تیرۆری شه . 1994ی ئووتی 4 61

.عراق غدا له شاری به ری حیزب له نونهگونـدی نـۆووی ڵ رـژم لـه گـه ڕ له ھۆی شـه ری ھز ئـاگری ، بـه رمانده بھنام فه مزه بوونی ھهھید شه 1994ی ئۆکتۆبری 19 62

.ڕ وه رگه مه تی شۆرشگیر،له رایه م ربه ندی کۆنفرانسی چواره ی ناوه ندامی کۆمیته لی کاشف پوور ئه تیرۆری عه 1995ی ئووتی 15 63

.ی ئرانست کۆماری ئیسالم ده به تورکیه- قونیه ی سویدی رپرسی کۆمیته م، به ی چواره ندی کۆنگره ی ناوه ندامی کۆمیته تی ئه کر ھیدایه بووبه تیرۆری ئه 1996ی ی ژووییه6 64

بـۆی وه کانی نیزامـی ئاخونـدی ئرانـه ن ترۆرسـیته الیـه له ی بۆمبی که ھۆی نامه حیزبی دموکرات به چی دوایی کرد،توندی بریندار بوو و کۆ ناردرا به

ھـۆی تیـرۆری بـه شارسـتانی بانـه رپرسـی کۆمیتـه به) سـاماڵ( کر ئیسماعیل زاده بوبه ھید بوونی ئه شه 1997ی دیسامبری 8 65 ی کویه روازه ده کۆماری ئیسالمیی ئران له

می حیزبــی دمــوکراتی ی نوھــه نــدی کــۆنگره ی ناوه نــدامی کۆمیتــه تاحی ئه نســور فــه ھید مه تیــرۆری شــه 1997ی دیسامبری 8 66ــاوه رپرســی كۆمیتــه ،به ــه. ی شارســتانی پ ــه وه ھــۆی كرده ب ــه ی ــه كی تیرۆریســتی ل ــدار و ل ــان برین دوك .ی باشووری کوردستان كۆیه حیزب له خۆشخانه نه

ۆری کۆمـاری ئیسـالمیی ھـۆی تیـر ری تیـپ ، بـه رمانـده فه) نارسـتی(فایی د مسـته ممه ھید بوونی محه شه 1999نی ی ژوئه13 67 . ئران ، کۆیه

می حیزبـی نـدی کۆنفرانسـی چـواره ی ناوه ندامی راویژکـاری کۆمیتـه تاحی ئه ھید بوونی عوسمان فه شه 1999سای 68 ..تی شۆرشگیر رایه دموکرات ربه

ڵ رـژم گـه ڕ له ھـۆی شـه تیـپ بـهری رمانـده جگـری فه)یی سـارتکه(بدوھی عه مزه ھید بوونی ھه شه 2008ی ئووتی 13 69 گوندی گردینه له

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

191

رانی کۆماری ری حیزب و تکۆشه ڕبه انیمندا ئه شیک له مائاوایی به ھۆی جیاواز بهکوردستان

ناو و ناوبانگ رکوت ریزی ژکاف و ئفسر و ی کۆم1، ئندامی ژمارە )حوسنی فووھر(کۆچی دوایی حوسنی زینگران 1973ی ئاوریلی 2 1

.چاالککی ھزی دمۆکرات بووە ل تاران ل گۆڕستانی بھشتی زەھرا نژراوەکۆمـاری )زیـر رۆک وه سه(ی میللیی ئیسه تی ره یئه ئیسی ھه ت ره شخی سیاده ید بابه کۆچی دوایی حاجی سه 1954سای 2

.دیی تورجان کوردستان لهر نــدکراوی سیاســی دوای تپــه نــدی، به ی ناوه نــدامی پشــووی کۆمیتــه زیزی یوســفی ئه دوایــی عــهکــۆچی 1978نی ی ژوئه4 3

.تاران خۆشی دڵ له نه ند به سال به19کردنی 1979ی ی فورییه27 4

ی ری ڕۆژنامـه رنوسـه می کۆمـاری کوردسـتان، سه رده ر و ڕونـاکبیرکی سـه نووسـه میدی دی حه ممه ید محه سه شاری سنه له»کوردستان«ری گۆڤاری رنوسه ئۆرگانی حیزبی دیموکراتی کوردستان، سه» انکوردست«

ــهر تیکۆشــه 1979ی مارسی 1 5 ــارزانی ال مســته م ــه فا ب ــه ی ــه کک ل ــه ژنرال ــه وره گ ــه کان وچــاالک ل ــاری رده س می کۆم .رۆکی پارتی دموکراتی کوردستان و سه. کوردستان

سـتانی پایـه ده کاربه ر و لـه م،نووسه که ی یه ندی کۆنگره ی ناوه ندامی کۆمیته دی یاھوو ئه مه ماوایی محه 1986ی ی ژوییه15 6 . شاری تاران رزی کۆماری کوردستان،له به

می رده ســه لــه بۆكــان ھــزی ی رمانــده فه نگوڕی جگــری مــه میــرزا د حمــه ئه مین ئــه د مــه کــۆچی دوایــی محه 1988 ی ژانوییه ی12 7 توانا به ری نوسه و شاعیر, کوردستان کۆماری

ی بھــه جه ســی بازره و بارزانیــان ھــزی ی2 لکــی ی رمانــده فه 2رپۆلی ی ســه تاھیرئــاکره د حمــه ئه میرحــاج 1988 نوامبری ی9 8 غدا به شاری له پارتی، ری ربه ندامانی ئه له کیک یه کوردستان،و کۆماری می رده سه له قز سه

) ک – ژ(کــورد ژیــانی ی ــه کۆمه نــدامی ئه )ندی رفكه شــه حمانی بــدوله عه( ژار ھــه مائــاوایی مامۆســتا 1991 ی فورییه ی21 9 . ھاباد مه شاری له توانا به رگری وه و مژوونووس شاعیر، کوردستان کۆماری می رده سه له چاالک

م، وزیــری نــاوخۆی کــه ی یه نــدی کــۆنگره ی ناوه نــدامی کۆمیتــه عینی ئهمین مــۆ د ئــه ممــه کــۆچی دوایــی محه 1991ی دیسامبری 25 10 . کان ھید مۆعینی یه کۆماری کوردستان و باوکی شه

ــه 1992ی مارسی 22 11 ــی م ــۆچی دوای ــادری موده ک ــی ئه ره ال ق ــدامی دامه س ــه ن ــه ری کۆمه زرن ــه ــورد و به وه ی ژیان رپرســی ی ک ھاباد مهشاری ی کۆماری کوردستان لهم رده سه له" ی کوردستان چاپخانه"

ــه 1994ی ی ژوییه8 12 ــۆچی دوایــی ئ ــه میر قــادری ئه ک ــدامی راوژکــاری کۆمیت ــۆنگره ی ناوه ن تی رایــه می ربه ی نۆھــه نــدی ک .باشووری کوردستان له.ندامی کۆمیسۆنی مالی حیزب شۆرشگیر،وئه

رپرسـی تی شۆرشگیر وبه رایه می ربه ھه ی ده کۆنگره ندی ی ناوه کۆمیتهامی ند بی قادری ئه کۆچی دوایی نه 1996ی دیسامبری 2 13 .دانمارک له وه ره کانی ده ندیه پوه

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

192

د ممــه محه قــازی وا پشــه کــورد،خیزانی ری روه نیشــتمانپه و ر تکۆشــه قــازی ژنــه خــانم مائــاوایی مینــا 1998 ی فورییه ی17 14 . ھاباد مه ریشا له کوردستان کۆماری رۆک سه

می حیزبــی برپرســى ھــه ی ده ری سیاســی کــۆنگره فتــه نــدامی ده زیزی ئه المی عــه ید ســه کــۆچی دوایــی ســه 1999ی ی ژوییه15 15 .باشووری کوردستان نیزامى، له -کۆمیسیۆنى سیاسى

ی سـته می حیزبـی دمـۆکات ،ده کـه یهی نـدی کـۆنگره ی ناوه ندامی کۆمیتـه ریمی،ئه ناف که کۆچی دوایی مه 2003ی مارسی 31 16کانی حیزبـی، دواتـر د بـۆ کاروبـاری کۆمیتـه مـه ری بـاکۆ، جیگـری قـازی محه فه تی کورد بۆ سـه رایه نونه

.نگی کوردستان رھه زیری فه وه یی ســتهه دهه نــدامی ئهم،، ھهه ی دوازدهه نــدی کــۆنگرهه ی ناوهه نــدامی کۆمیتــهه ئهه حیمــی عوســمان ره دوایــیی کــۆچی 2007ی سپتامبری 11 17

ی باشــووری شــاری کویــه مشــک لــه ی کته ســه ھــۆی بــه دمــوکرات حیزبــی سیاســی ری فتــه ده راوژکــاری .کوردستان

ی نـدی کـۆنگره ی ناوه ندامی کۆمیته ری دیرین ئه تکۆشه) رزاده خدرعومه(رمی گه خدر دۆه کۆچی دوایی مه 2008نی ی ژوئه5 18 .وتی نۆرویژ تی شۆرشگیر،له هرای ی ربه10

نــدی میللــی و ناســراوی کــورد لــه رمه نــدامی حیزبــی دموکرات،ھونه شــتی ئه رده کــۆچی دوایــی ســمایل سه 2008ی ئووتی 1 19 .باشووری کوردستان روداوکی ھاتووچوو له

رگرو ر،وه رینـی حیزبـی دمـوکرات نووسـهری دی تکۆشـه) قالـه مامه(بـاغی بـدولقادری ده کۆچی دوایـی عه 2009ی ی فورییه6 20 .نی بریتانیا نده شاری له له. ر روه نیشتمانپه

مات لــه ده شــی خــه رپرســی به ندی،به ی ناوه نــدامی جگــری کۆمیتــه مــانی ئه ر زه عفــه کــۆچی دوایــی جه 2009ی مای 7 21 کۆمیسیۆنی

. باشووری کوردستان شاری کویه له.مالی رگیـر و کـارگیری رادیـۆ نـدی ، وه ی ناوه ندامی پشووی راوژکاری کۆمیتـه تیقی ئه ھا عه کۆچی دوایی ته 2009ی ی دسامبر28 22

.وتی سویس نگی کوردستانی ئران له ده واو قـاره" كانی ئاواییـه ڕی شـه لـه شدار به ، كوردستان كۆماری می رده سه ی رگه شیدی پشمه ره مارف حاجی 2009 سپتامبری ی17 23

ــه شــا، مامه ــه ڕی شــه ل ــدی ی وره گ ــاره" گون ــدار" وا ق ــووه برین ــاوکی. ب ــه" شــیدی ڕه نه ته ســه ھید شــه ب ل . دموکات حیزبی کانی ریزه

خۆشـی ترونھـامی ھۆی نه نـدان کـۆچی دوایـی بـه ی ربه2ری ھزی رمانده بدو شینانی فه مائاوایی عه 2010ی ئاوریلی 3 24 .نۆرویژ

ی ـه کۆمه یادگـاری دوایـین و کـورد نـاوداری ری وکۆله ر،زمانناس نووسه ییووبیان ئه یدیالی عوبه ید سه 2010 ئووتی ی28 25 . ھاباد مه شاری له کوردستان کۆماری و کاف - ژی

.می حیزب ی پنجه ندی کۆنگره ی ناوه ندامی راوژکاری کۆمیته حیمی ئه زیز له کۆچی دوایی عه ----------------- 26

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

193

جی ھشتبوو ک حیزبیان ھۆیه ک به ریه ندامانی پشووی حیزب ک ھه کۆچی دوایی ئه

ناو و ناوبانگ رکوت ریزمی حیزبـــی ی چـــواره نـــدی کـــۆنگره ی ناوه نـــدامی ئیفتخـــاری کۆمیتـــه کـــۆچی دوایـــی مامۆســـتا ھـــمن ئه 1986ئاوریلی ی 18 1

شاری ورم ری کورد لهر و شاعیری ناودا دموکرات،تکۆشه چـاالک نـدامی ئه و . کوردسـتان ی رگه پشـمه ھزی ی3 پۆلی له ،2 چی ی رمانده قازی فه یفی سه حیم ره 1991 مای ی9 2

بـاکۆ لـه دمـوکرات حیزبـی می چـواره ی کـۆنگره ندی ناوه ی کۆمیته ندامی ئه کوردستان کۆماری می رده سه له . ربایجان ئازه ختی پته

ر و می حیزبـی دمـوکرات، نوســه ی سـھه ری سیاسـی کـۆنگره فتـه نـدامی ده ریم حیسـامی ئه کـۆچی دوایـی کـه 2001ی ئۆکتۆبری 6 3 .ستۆکھۆلمی سوئید ی میشک له نجه خۆشی شرپه ھوی نه به..رگر وه

شـاری می حیزبـی دمـوکرات لـه ی چـواره هنـدی کـۆنگر ی ناوه نـدامی کۆمیتـه دی ئه نار مامه کۆچی دوایی سه 2009ی ئووتی 15 4 .ستۆکھۆمی سوئید

ر می حیزبـی دموکرات،وتکۆشـه ی سـھه ری سیاسی کۆنگره فته ندامی ده دمین سیراجی ئه مه کۆچی دوایی حه 2010ی مای 29 5 .ستۆکھۆمی سوئید التی کوردستان له و چاالکی سیاسی دیرینی رۆژھه

ر و چاالکی سیاسـی می حیزب، وتکۆشه ی چواره ری سیاسی کۆنگره فته ندامی ده نی بلوریان ئه همائاوایی غ 2011ی مارس 9 6 .ئامان تی کوردستان له درینی رۆژھه

. ن زاده سه بدو حه رزدار مامۆستا عه: تکۆشان نووسینی ده نوسه -٢ ی کوردستان، رۆژنامه -١ : رچاوه سه لیل گادانی رزدار جه: یبات نووسین ساڵ خه ٥٠ -٣

قوربانیانی ترۆری کۆماری ئسالمی ئران شک له ی به لیسته

تبن شونی ترۆر وتی ترۆر ڕکه ناو و ناو بانگ ریز ندی حیزبی دموکرات ی ناوه ندامی کۆمیته ئه ھاباد اری مهش 1980ی ئووتی 23 بباسی رگورد عه سه 1 سکرتری گشتی حیزبی دموکرات ) ئۆتریش(ن شاری وییه 1989 ی ژوئیهی 13حمان قاسملوو بدولره عه.د 2 زبی دموکراتندی حی ی ناوه ندامی کۆمیته ئه )ئۆتریش(ن شاری وییه 1989 ی ژوئیهی 13 ر بدو قادری ئازه عه 3 1991ی سیپتامبری 20 ر ن فه بدو بیژه عه 4 شاری سلمانی 1991 ی ئاگوستی22 )شی کردکه(ئاغا حه ئه 5 بۆلی باشووری کوردستان 1991سیپتامبری 30 لی پوور نسوور عه مه 6 بۆلی باشووری کوردستان 1991سیپتامبری 30 لیلی لیل جه جه 7 بۆلی باشووری کوردستان 1991 ئۆکتۆبری 29 ردی سووڵ گه الره هم 8

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

194

بۆلی باشووری کوردستان 1991ی ئۆکتۆبری 29 لی پوور سوۆ عه حه 9 باشووری کوردستان 1991ی ئۆکتۆبری 29 سووڵ قادری ره 10 بۆلی باشووری کوردستان 1991ی ئۆکتۆبری 29 لیل مامایی جه 11 ی پنجووین شارۆچکه 1991سای ماڵ قادرزاده که 12 رکوک که 1992ی ی ژانویه12 مه حه خاه 13 ندی حیزبی دموکرات ی ناوه کۆمیته رانیه 1992ی مای 21 شاپوور فیرۆزی 14 چۆمان 1992 نی ژوئهی 2 حمانی د ره ممه محه 15 سللمانی 1992 نی ژوئهی 3 م ده نسوور موقه کامران مه 16 ولر ھه –واندوز رگای ره 1992 نی ژوئهی 17 براھیمی شخی بادارئی 17 بجه ه ھه 1992 نی ئه ژهی 30 لی ناتوره عه 18 بجه ه ھه 1992 نی ژوئهی 30 حموودی ھادی مه 19 بجه ه ھه 1992 نی ژوئهی 30 نا ساالر ساعدپه 20 بجه ه ھه 1992 نی ژوئهی 30 دین مرادی خره فه 21 تیب ئیمام خه 1992ی سیپتامبری 1 اللی ستار جه 22 تیب ئیمام خه 1992ی سیپتامبری 1 لماسی خدر ئه 23 تیب ئیمام خه 1992ی سیپتامبری 1 عروفی د مه ممه محه 24 سکرتری گشتی حیزبی دموکرات ئامان -برلین 1992ی سیپتامبری 17 ندی فکه ره سادق شه.د 25 ندی حیزبی دموکرات ی ناوه ندامی کۆمیته ئه ئامان -برلین 1992ی سیپتامبری 17 بدولی هتتاح ع فه 26 ی ئامان حیزبی دموکرات رپرسی کۆمیته به ئامان -برلین 1992ی سیپتامبری 17 الن رده ھوومایون ئه 27 مپی بارکه که 1992ی ئۆکتۆبری 18 یفو سلمان پوور سه 28 مپی بارکه که 1992ی ئۆکتۆبری 18 ن پوورزا سلما ره 29 مپی بارکه که 1992ی ئۆکتۆبری 18 کامران سلمان پوور 30 پنجوین 1992ی ئۆکتۆبری 18 بانی د میھره ممه محه 31 پنجوین 1992ی ئۆکتۆبری 18ی د کاکه حمه ئه 32 پنجوین 1992ی ئۆکتۆبری 18ی ریم کاکه که 33 ندی خان ربه ده 1992ی نوامبری 12 ادیشارۆخ مر 34 ندی خان ربه ده 1992ی نوامبری 12 ر ئیبراھیمی نوه ئه 35 ندی خان ربه ده 1992ی نوامبری 12 الح مرادی سه 36 ندی خان ربه ده 1992ی نوامبری 12 می شید رۆسته ره 37 شاری رانیه 1993ی وریهی ف10 کامران شافعی 38 دیانا 1993ی مارسی 3 درویشی د حمه ئه 39 شاری سلمانی 1993ی مارسی 15 مال نامی جه 40 شاری رانیه 1993ی ئاوریلی 12 سووڵ زاده بدو ره عه 41

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

195

شاری رانیه 1993ی ئاوریلی 12 سووڵ عوسمانی ره 42 شاری رانیه 1993ی ئاوریلی 12 دپوور ممه د محه ممه محه 43 شاری رانیه 1993ی مای 11 بباسی عه عدون سه 44 شاری سلمانی 1993 ی ژوئیهی 22 ھرام دوکتور به 45 بۆی 1993 ی ژوئیهی 28 حموود خاخالی مه 46 تورکیه –ئانکارا 1993 ئووتی ی 28 ر ھرام ئازاد فه به 47 تورکیه –ئانکارا 1993سیپتامبری د قادری ممه محه 48 ندیخان ربه ده ربه ناوتاق سه 1993ی نوامبری 13 دیشارۆخ مورا 49 ندیخان ربه ده ربه ناوتاق سه 1993ی نوامبری 13 ر ئیبراھیمی نوه ئه 50 ندیخان ربه ده ربه ناوتاق سه 1993ی نوامبری 13 الح مورادی سه 51 ندیخان ربه ده ربه ناوتاق سه 1993ی نوامبری 13 می شید رۆسته ره 52 ندیخان ربه ده ربه ناوتاق سه 1993ی نوامبری 13 نوچھری تاھیر مه 53 حاجیائاوا 1993ی دسامبری 11 حموود موجاھیدی مه 54 ر سه نگه سه 1993ی دسامبری 11 پوور د شخه ممه محه 55 دیانا 1993سای د بۆکانی ممه محه 56 چرۆمی تورکیه 1994ی ی ژانویه4 ھا کرمانج ته 57 ولر شاری ھه 1994ی ی ژانویه12 ورامان فا ھه مسته 58 سوئید 1944ی ی ژانویه17 تی کر ھیدایه بوبه ئه 59 تورکیه 1994ی ی ژانویه29 شیدی ناسر ره 60 تورکیه 1994ی ی ژانویه29 شیدی ھتاب ره مه 61 شاری سلمانی 1994ی ی فیوریه15 الل حوسنی جه 62 حرکه مپی به که 1994ی ی فیوریه15 ن ئیبراھیم زاده سه حه 63 شاری سلمانی 1994ی مارسی 15 فیع کریمی شه 64 بجه ه شاری ھه 1994ی ئاوریلی 2 ھانگیری سالح جه 65 ندیخان ربه ده 1994ی ئاوریلی 23 ری یده لی حه عه 66 شاری سلمانی 1994ی ئاوریلی 24 دی میر ئزه ئه 67 شاری سلمانی 1994ی ئاوریلی 24 دی بدو ئزه عه 68 سلمانی -رگای بازیان 1994 نی ژوئهی 12 د پوور ممه د محه حمه ئه 69 ت ماوه 1994 نی ژوئهی 23 کوه مامه قاله 70 دانمارک -کوپینھاک 1994نی ی ژوئه24 مینی عوسمان ئه 71 پنجون 1994 ی هژوئیی 4 ن فکه ریم باڵ ئه که 72 شاری رانیه 1994 ی ژوئیهی 19ماس پوور رئه سغه لی ئه عه 73 شاری رانیه 1994 ی ژوئیهی 19 حمانی ئیبراھیم ره 74

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

196

دیانا 1994 ی ژوئیهی 23 د روئیاالن حمه ئه 75 باسرمه 1994 ی ژوئیهی 29 دزاده ممه مام مراد محه 76 غدا شاری به 1994 ئووتی ی 4 یی مزه فوور ھه غه 77 ندیخان ربه ده 1994 ئووتی ی 9 بدو سووری عه 78 بجه ه شاری ھه 1994ی سیپتامبری 13 شیدی د ره ممه محه 79 حاجیاوا سلمانی 1994ی ئۆکتۆبری 2 لیم ساوڵ ولود سه مه 80 دیانا 1994ی ئۆکتۆبری 14 کین بکته کر سه بووبه ئه 81 ندی ی ناوه ندامی کۆمیته ئه ر رسه نگه سه 1994ی نوامبری 2 کورده ر عومه 82 ولر شاری ھه 1994ی دسامبری 6 ھاباد نووری مه 83 -حاجیاوا 1994ی نوامبری 13 ولود ئیسماعیلی مه 84 گ لی به لی عه گه 1994ی دسامبری 13 خشانی د دره ممه محه 85 شاری رانیه 1994ری ی نوامب27 ن بازرگان سه حه 86 چوار قۆرنه 1994ی نوامبری 23 ن ئۆجاقی سه حه 87 گ لی به لی عه گه 1994ی دسامبری 13 مین بایزیدی دئه ممه محه 88 دزی قه 1994ی دسامبری 13 قی حه الل خانه جه 89 شاری سلمانی 1994ی دسامبری 22 قزی دیق سه سه 90 پنجون 1994سای حموود الویانی مه 91 شاری سلمانی 1994سای مراد شکور 92 مام شخ 1994سای عید قادری د سه محمه 93 کان ته به داره 1994سای بدو ربانی عه 94 شاری سلمانی 1994سای میر ئازادی ئه 95 شاری سلمانی 1994سای ئیبراھیم سالحی 96 شاری سلمانی 1995ی ی ژانویه2 هعبان زاد حمان شه ره 97 شاری رانیه 1995ی ی ژانویه4 ن بازرگانی سه حه 98 قوه شه 1995ی ی ژانویه5 د زاده ممه خالید محه 99 شاری سلمانی 1995ی ی ژانویه9 وی ر خوسره یده حه 100 رگای بازیان 1995ی ی ژانویه12 وا د نانه ممه محه 101 دووکان 1995ی ی ژانویه19 گ بدو به ر عه یده حه 102 دووکان 1995ی ی ژانویه19 بدو بابک عه 103 شاری سلمانی 1995ی ی فیوریه9 نجیری ئیسماعیل ئه 104 پکان رکه و سه نوان رانیه 1995ی ی فیوریه7 عدوون بارزان سه 105 پکان رکه و سه وان رانیهن 1995ی ی فیورییه7 رین ن ئازه سه حه 106 ولر شاری ھه 1995ی ی فیوریه11 ریف زاده دین شه جمه نه 107

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

197

ولر شاری ھه 1995ی ی فیوریه16 ن جت سه حه 108 شاری سلمانی 1955ی ئاوریلی 1 دی ممه ر محه فه مزه 109 باسرمه 1955ی ئاوریلی 1 ر نگاوه سلمان جه 110 باسرمه 1995ی ئاوریلی 1 ویسو سلمان ره 111 ولر شاری ھه 1995ی ئاوریلی 22 نا ریعت په دین شه حمه نه 112 شاری رانیه 1995ی مای 24 لی دوکتور عه 113 شاری سلمانی 1995 نی ژوئهی 12 عوسمان کیانی 114 شاری سلمانی 1995 نی ژوئهی 15 سنی ر حو سکه عه 115 ولر شاری ھه 1995 نی ژوئهی 20 فارۆق مرادی 116 ولر شاری ھه 1995 ی ژوئیهی 2 ناسر پیرانی 117 دیانا 1995 ی ژوئیهی 8 الحی قادر فه 118 شاری رانیه 1995 ی ژوئیهی 16 حموودی حیم مه ره 119 ندی ی ناوه ندامی کۆمیته ئه تورکیه 1995 ئووتی ی 15 لی کاشف پوور عه 120 ولر شاری ھه 1995 ئووتی ی 17 وی رته لی په ید عه هس 121 ولر شاری ھه 1995 ئووتی ی 17 فوور مرادی غه 122 شاری رانیه 1995 ئووتی ی 18 یی سه حیم کۆه ره 123 شاری سلمانی 1995 ئووتی ی 24 نسوور فدایی مه 124 دیزی 1995ئووتی ی 25 رویشی د ده حمه ئه 125 شاری رانیه 1995ی سیپتامبری 20 ر ن فه بدو بیژه عه 126 م ئاوایی رۆسته 1995ی سیپتامبری 23 می ر رۆسته سکه عه 127 ندیل قه 1995ی ئۆکتۆبری 16 فا قادرزاده مسته 128 ندیل قه 1995ی ئۆکتۆبری 16 حوسن دامه 129 اور و شون کر بسه 1995ی نوامبری 5 یی ریم توژه که 130 ریر حه 1995ی دسامبری 6 ر دھیستانی عومه 131 شاری کویه 1995ی دسامبری 25 فوور میھدی زاده غه 132 شاری کویه 1995ی دسامبری 25 بدوھی دیق عه سه 133 شاری کویه 1995ی دسامبری 25 مینی لی ئه عه 134 ولر شاری ھه 1995ی دسامبری 30 فا مال مسته کر جه بووبه ئه 135 ولر شاری ھه 1995ی دسامبری 30 عوسمان رؤیان 136 ولر شاری ھه 1995ی دسامبری 30 حیمی کر ره بووبه ئه 137 شاری کویه 1995ی دسامبری 31 مینی بدو ئه عه 138 ولر شاری ھه 1995سای حیمی بدو ره عه 139 وکاندو 1995سای وقی ریم شه که 140

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

198

ید سادق سه 1995سای د سوھرابی ممه محه 141 شاری سلمانی 1995سای عوسمان مزینان 142 دزی شاری قه 1995سای مین پوور سالح ئه 143 شاری سلمانی 1996ی ی ژانویه2 دی ممه بدو محه عه 144 شاری سلمانی 1996ی ی فیوریه12 بباس بدری عه 145 ولر شاری ھه 1996 سیی مار17 یر عزیزیتاھ 146 ) نگاوه نیزیک ھه(کان جیژنه 1996 سیی مار17 ن ئیبراھیم زاده سه حه 147 ) نگاوه نیزیک ھه(کان جیژنه 1996 سیی مار17 ری رز کشوه رامه فه 148 ) نگاوه نیزیک ھه(کان جیژنه 1996 سیی مار17 تاھیر قادری 149 ) نگاوه نیزیک ھه(کان جیژنه 1996 سیی مار17 میحی عوسمان ره 150 ) نگاوه نیزیک ھه(کان جیژنه 1996ی سی مار17 لی شاداب عه 151 شاری کویه 1996 سیی مار31 اللی ریم جه بدول که عه 152 دیانا 1996ی ئاوریلی 9 الحی قادر فه 153 انیشاری سلم 1996 نی ژوئهی 2 بدو سالح زاده عه 154 شاری سلمانی 1996 نی ژوئهی 2 عبان نیژاد حمان شه ره 551 دیانا 1996 نی ژوئهی 30 ری نده له قادر قه 156 شاری رانیه 1996 نی ژوئهی 17 مینی سووڵ ئه ره 157 سلمانی -بازیان 1996 نی ژوئه نا د ساعید په ممه محه 158 ولر شاری ھه 1996 ی ژوئیهی 19 لماسی د ئه ممه محه 159 شاری رانیه 1996 ی ژوئیهی 31 کیم زاده حه کاوه 160 ولر شاری ھه 1996 ئووتی ی 24 حیم چنگای ره 161 چوار قورنه 1996 ئووتیی 24 لکون قادر ئه 162 ولر شاری ھه 1996ی ئووتی 28 لخانی د قه ممه محه 163 ) نگاوه نیزیک ھه(کان جیژنه 1996 ئووتیی 30 زاپوور ال ره تائه حه 163 ) نگاوه نیزیک ھه(کان جیژنه 1996ی ئۆکتۆبری 7 کونی لی دارمه عه 164 شاری سلمانی 1996ی نوامبری 8 لیمی حامید سه 165 ) نگاوه نیزیک ھه(کان جیژنه 1996ی نوامبری 24 تیار وه ماڵ ده که 166 شاری کویه 1996ی نوامبری 30 حوسن باپیری 167 شاری سلمانی 1996ی نوامبری 30 نا ر په ر عومه عفه جه 168 شاری سلمانی 1996ی نوامبری 30 ) ساه 4ن مه ته(ئاماج سووری 169 شاری کویه 1996ی نوامبری 30 سووڵ قادرزاده د ره ممه محه 170 شاری کویه 1996ی نوامبری 30 چاالکی کاوه 171 شاری سلمانی 1996ی دسامبری 7 ر ئابادی یده هناسر ح 721

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

199

شاری سلمانی 1996ی دسامبری 7 دی ممه لی محه عه 173 شاری سلمانی 1996ی دسامبری 8 بباس شکاک عه 174 شاری سلمانی 1996ی دسامبری 7 مین پوور فا ئه مسته 175 ) نگاوه نیزیک ھه(کان جیژنه 1996ی دسامبری 8 ن دو شیرن سوخه یه 176 شاری رانیه 1996 ی دسامبری22 ندانی د خه ممه محه 177 شاری سلمانی 1997ی ی ژانویه2 دی ممه بدو محه عه 178 دیانا 1997ی ی ژانویه19 بدو پیرۆت زاده عه 179 شاری سلمانی 1997ی ی فیوریه4 دری بباس به عه 180 شاری سلمانی 1997ی فیوریهی 6 یزی تا فه عه 181 شاری رانیه 1997ی ی فیوریه14 پوور مزه سن ھه حو 182 شاری سلمانی 1997 ی ی فیوریه14 ردوست یدون فه ره فه 183 کانی قرژاله 1997 ی مارسی10 ریم زاده لیم که سه 184 شاری سلمانی 1997 ی ئاوریلی23 دی ممه شاباز محه 185 ولر شاری ھه 1997 ی مای17 ندی قشبه تیف نه هل 186 سلمانی - کان ،کۆیه له خه 1997 نی ژوئهی 3 بدوخانی والن عه مه 187 شاری سلمانی 1997 ئووتیی 14 لی زاده تالب عه 188 شاری سلمانی 1997 ئووتی ی 14 الیی د مه مجه ئه 189 وان دوکان و کانی خانن 1997 ئووتی ی 19 عید مرادی سه 190 نوان دوکان و کانی خان 1997 ئووتی ی 19 ئارمان 191 نوان دوکان و کانی خان 1997 ئووتی ی 19 کی مه ئیسماعیل نه 192 شاری کویه 1997ی ئۆکتۆبری 2 دپوور ممه نسوور محه مه 193 شاری کویه 1997ی دسامبری 3 ماڵ نیکوجۆیان جه 194 ندی ی ناوه جگری کۆمیته شاری کویه 1997ی دسامبری 8 وور ناسرینس مه 195 شاری کویه 1997 دسامبریی 8 کر ئیسماعیل زاده بووبه ئه 196 شاری کویه 1997 دسامبریی 8 ت حوسنی فعه ره 197 شاری کویه 1997 دسامبریی 8 ن سوخه شیرین دوالله 198 شاری سلمانی 1997ی دسامبری 20 تی سن زینه حو 199 شاری سلمانی 1997ی ی فیوریه24 رھاد بابایی فه 200 شاری رانیه 1997 نی ژوئهی 19 حمانی ئیبراھیم ره 201 شاری کویه 1997 ئووتی ی 19 لی زکاله عه 202 پنجون 1997 ی ژوئیه ی12 ئیبراھیم کاکلی 203 دیار ن یه 1997 ئووتی ی13 ندیار تاھیری ئیسفه 204

دیار ن یه 1997 ئووتی ی 16 سوھراب تاھیری 052

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

200

دیار ن یه 1997 ئووتی ی 16 قی زاده بھرۆز ته 206 دیار ن یه 1997 ی ئووتی 16 سلمان کوھی 207 دیار ن یه 1997 ئووتی ی 22 دین جاجوری راجه سه 208 شاری سلمانی 1998ی یهی ژوئ31 ری یده د حه ممه محه 209 2ندی ری تیپی ناوه رمانده فه شاری کویه 1999 نی ژوئه ی13 )نارستی(فایی د مسته ممه محه 210 سوئید -لیندسبری شاری 2005ی مای 22 زارعی کاوه 211

نگرانی و الیه رگه ندام ، پشمه کانی ئه بارانکراه ی گولله لیسته موکراتحیزبی د

]1979[ 1358حیزبی دموکرات ربه كانی سه بارانكراوه گولله -1

باران گولله وتی ڕكه دایكبوون له شونی ناوبانگ و ناو ریز 1358ڕی مه ی بانه2 شنۆ ولوودنژاد مه ئیسماعیل 1 1358الوژی ی گه25 )شت رده سه( زوران ئیسماعیلزاده خدر 2 1358الوژی ی گه30 پاوه ندی هقشب نه لی عه مه حه 3 1358الوژی ی گه30 پاوه ریمی كه ریم ولكه ئه 4 1358الوژی ی گه30 پاوه كشاھی موباره ھاو وه 5 1358رمانانی ی خه1 پاوه شیانی حوسین 6 1358رمانانی ی خه1 پاوه زیزی عه جافر 7 1358رمانانی ی خه1 پاوه زیایی یفو سه 8 1358رمانانی ی خه2 ریوان مه قادرزاده د هحم ئه 9 1358رمانانی ی خه2 پاوه ریمزاده كه یونس 10 1358رمانانی ی خه6 ھاباد مه پشنماز لی عه 11 1358رمانانی ی خه6 ھاباد مه خالیدی فا مسته 12 1358رمانانی ی خه16 قز سه مازاده جه لیل جه 13 1358رمانانی ی خه21 )شت رده سه( میراوا نا هزدانپ یه عوسمان 14 1358ندانی ی ڕبه9 ھاباد مه رامان فه حمان ره 15 1358ندانی ی ڕبه9 )ھاباد مه( مامیان حاجی ری روه په د موحمه 16

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

201

1980 - 1359كانی بارانكراوه گولله ندامانه ئه -2

باران گولله وتی ڕكه دایكبوون له شونی ناوبانگ و ناو ریز 1359ڕی مه ی بانه1 )ریوان مه( زونج زایی ره رز ربه سه 1 1359ڕی مه ی بانه23 )كامیاران( ئاساوه واھری جه حیم وره ئه 2 1359ری ی پووشپه11 قز سه شار عوسمان 3 1359ری ی پووشپه11 قز سه غومی ناسر 4 1359ری ی پووشپه24 سنه زیری وه ر فه مزه 5 1349الوژی ی گه13 پیرانشار كوھی دیق سه 6 1349الوژی ی گه25 بانه زانی مه ره دین جمه نه 7 1349الوژی ی گه25 بانه دی مه موحه فا مسته 8 1359رمانانی ی خه23 پیرانشار ھیدی شه مین دئه حمه مه 9 1359 رمانانی ی خه23 پیرانشار - خراپه زیدی بایه زید بایه 10 1359 رمانانی خه ی23 )پیرانشار( نگیئاوا زه حموودی مه لی عه 11 1359 رمانانی خه ی23 )پیرانشار( سپیان كله وتوانه حه كر بووبه ئه 12 1359 رمانانی خه ی23 )پیرانشار( بن گرده لینژاد عه خدر 13 1359 نانیرما خه ی23 )پیرانشار( بن گرده خش وانبه جه مین ئه د ممه محه 14 1359 رمانانی خه ی23 )پیرانشار( گروچاوێ لوو مه سلمان 15 1359 رمانانی خه ی23 پیرانشار خش ھانبه جه زید بایه 16 1359ری زبه ی ره19 )شنۆ( قروشاوێ سووی ره ولوود مه 17 1359ری زبه ی ره19 )شنۆ( زوه دی مه موحه جید مه 18 1359ری زبه ی ره19 )شنۆ( ختاوێ قادرپوور حیم ره 19 1359ری زبه ی ره19 )شنۆ( توتئاغاج ك پشته دین حییه مه 20 1359ری زبه ی ره19 )شنۆ( نوقوران دخودا كه دین حییه مه 21 1359ری زبه ی ره19 )شنۆ( شاوانه ھاپوور ته حمان ره 22 1359ری زبه ی ره19 شنۆ كاریان مه برایم 23 1359ری زبه ی ره19 بۆكان وی زه مورته حیم ره 24 1359ری زبه ی ره19 شنۆ لیزاده عه فا مسته 25 1359ری زبه ی ره19 ) سنه( ماچكه ریمی ندكه زه موسا 26 1359ری زبه ی ره19 سنه رد وانمه جه ھادین به 27 1359ری زبه ی ره19 سنه حیمی ره سیروس 28 1359ری زبه ی ره19 سنه میركی بدو عه 29 1359فرانباری ی به24 )سنه( تئاوا وه سه واتی سه سعود مه 30

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

202

1359ی مه شه ی ڕه8 سنه ران داوه نادر 31 1359ری زبه ی ره19 ) سنه( میركی نا لیپه دوعه یه 32 1359سای قز سه حوسنی كولسووم 33 1359سای قز سه جپوور ره فه ھا ته 34 1359سای )قز سه( كتان بۆبه تانیسو كر بوبه ئه 35 1359سای قز سه سیمانكار لی عه ستا وه 36 1359سای قز سه ئیبراھیمی عوسمان 37 1359سای قز سه مشیدی جه فاتمه 38 1359سای قز سه دی ئیزه ساح 39

1981 - 1360ھاباد زیندانی مه كان له بارانكراوه گولله -3

باران گولله وتی ڕكه باران شوینی گولله وبانگناو و نا ریز 1360ری ی پووشپه3 ھاباد مه زیندانی دبوكری فا مسته 1 1360ری ی پووشپه3 ھاباد مه زیندانی بلووری ریم كه 2 1360ری ی پووشپه3 ھاباد مه زیندانی پوور نگه شه حمان ره 3 1360ری پووشپهی 3 ھاباد مه زیندانی باسی عه عدی سه 4 1360ری ی پووشپه3 ھاباد مه زیندانی سیگاری جافر 5 1360ری زبه ی ره22 ھاباد مه زیندانی ر جاویدفه سلمان 6 1360ری زبه ی ره22 ھاباد مه زیندانی حوسنی نسوور مه 7 1360ری لوه زه ی خه2 ھاباد مه زیندانی چی توكمه باس عه 8 1360ری لوه زه ی خه2 ھاباد مه زیندانی لینبو سه حیم ره 9 1360ری لوه زه ی خه2 ھاباد مه زیندانی ھانگیری جه لی عه 10 1360ری لوه زه ی خه2 ھاباد مه زیندانی )نگر الیه(ختیاری به فا مسته 11 1360ری لوه زه ی خه6 ھاباد مه زیندانی )نگر الیه(سازواری ھاب شه 12 1360ری لوه زه ی خه6 ھاباد مه زیندانی )نگر الیه(فاشی كه سعوود مه 13 1360ری لوه زه ی خه6 ھاباد مه زیندانی )نگر الیه(اللی به ناسر 14 1360ری لوه زه ی خه6 ھاباد مه زیندانی )نگر الیه(عرووفی مه جافر 15 1360ری لوه زه ی خه6 ھاباد مه نیزیندا )نگر الیه( حیمی ره مام ئیسماعیل 16 1360ری لوه زه ی خه6 ھاباد مه زیندانی )نگر الیه(یدی سه حوسن 17 1360ری لوه زه ی خه6 ھاباد مه زیندانی )نگر الیه(قادری خالید 18 1360ری لوه زه ی خه6 ھاباد مه زیندانی )نگر الیه(ری یده حه ر تایه 19 1360ری لوه زه ی خه6 ھاباد مه زیندانی )نگر الیه(نزاده سه حه نسوور مه 20

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

203

1360ری لوه زه ی خه6 ھاباد مه زیندانی م ده موقه ساح خالید 21 1360ری لوه زه ی خه22 ھاباد مه زیندانی )نگر الیه(حوسنی نسوور مه 22 1360ری لوه زه ی خه22 ھاباد مه دانیزین )نگر الیه(ر جاویدفه سولمان 23 1360ری لوه زه ی خه22 ھاباد مه زیندانی )نگر الیه( )سۆفی( ن سه حه 24 1360زی رماوه ی سه29 ھاباد مه زیندانی وجه سه د ممه محه دوكتور 25 1360زی رماوه ی سه29 ھاباد مه زیندانی واخا نه زا ره 26 1360فرانباری ی به1 سنه یندانیز لوتفی دو یه 27 1360فرانباری ی به10 ھاباد مه زیندانی )واری بزه سه( حمان ره 28 1360زی رماوه ی سه24 )بۆكان( په وشته 1341 قای به كر بووبه ئه 29 1360رمانانی ی خه27 قوروه 1326 چراغی لی وه مام 30 1360انانی رم ی خه27 قوروه 1327 میسری بدو عه 31 1360رمانانی ی خه27 قوروه 1317 زارعی د ممه محه 32 1360ری لوه زه ی خه30 سنه 1328 رزایی فه ن سه حه 33 1360 )ریوان مه( ری ده مرادی ن سه حه 34 1360رمانانی ی خه21 بانه 1329 ریمی كه الل جه 35 1360ری زبه ی ڕه21 بانه 1319 الحی سه فا مسته 36 1360ری زبه ی ڕه12 بانه 1343 چوپانی دین جمه نه 37 1360رمانانی ی خه26 )قز سه( ھجانان 1337 رد حراگه سه د حمه ئه 38 1360زی رماوه ی سه20 ) ره دیوانده( دان ھبازی شه حوسن 39 1360زی رماوه ی سه25 ) ره دیوانده( زاركانیان ھه دامی خه خالید 41 1360زی رماوه ی سه25 ) ره دیوانده( زاخه زیزی عه ناسر 42 1360ی مه شه ی ڕه29 ) ده غه نه( دوورگه داش 1342 سووی ره عوسمان 43 1360ری ی پووشپه5 ھاباد مه 1336 بلووری ریم كه 44 1360ری ی پووشپه5 ھاباد مه 1340 باسی عه) عدی سه( 45 1360ری پووشپه ی5 ھاباد مه 1338 ر پوورئازه حامد 46 1360رمانانی ی خه16 ھاباد مه 1341 قوربانی شاناز 47 1360ری لوه زه ی خه2 )ھاباد مه( قۆزوو 1341 ھانگیری جه لی عه 48 1360ری لوه زه ی خه2 ھاباد مه 1344 المی به ناسر 49 1360ری لوه زه ی خه2 ھاباد مه 1340 چی توكمه باس عه 50 1360ری لوه زه ی خه6 ھاباد مه 1343 ئیبراھیمی مما ئیسماعیل 51 1360ری لوه زه ی خه6 ھاباد مه واری بزه سه ھاب شه 52 1360ری لوه زه ی خه22 ھاباد مه 1339 حوسنی نسوور مه 53 1360ری لوه زه ی خه22 ھاباد مه 1336 شاتری خالید 54

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

204

1360زی رماوه ی سه25 ھاباد مه 1340 وخا نه زا ره 55 1360رمانانی ی خه27 ھاباد مه 1341 ریمی كه زا ره 56 1360ری زبه ی ڕه25 )ھاباد مه( قزقۆپی ریمپوور كه سوتان 57 1360ری ی پووشپه18 )ھاباد مه( قزقۆپی ڵ حمه مه حیم ره 58 1360ری زبه ی ڕه25 ھاباد مه پیرزاده یونس 59 1360 )ھاباد مه( ھۆن سه خارجه كر بووبه ئه 60 1360ری ی پووشپه5 ھاباد مه سجدی مه حوسن 61 1360ری ی پووشپه5 )ھاباد مه( په قۆلخته 1338 دھكوردی فا مسته 62 1360فرانباری ی به10 )ریوان مه( ر بۆڕیده 1309ماسی ئه رھاد فه 63 1360زی رماوه ی سه9 )ریوان مه( ر بۆڕیده 1342 سووی ره ساح 64

1982 -1361 زیندانی شاری سنه كان له بارانكراوه گولله -4

باران گولله وتی ڕكه باران شوینی گولله ناو و ناوبانگ ریز 1361ردانی ی جوزه10 شاری بیجار وی خوسره زا دره مه موحه 1 1361ردانی ی جوزه10 )كامیاران( مسووراو واھری جه لی وه 2 1361ردانی ی جوزه10 شاری سنه عازی مه احدس مه موحه 3 1361رمانانی ی خه24 شاری سنه )نگر الیه(دی ممه محه ن سه حه د ممه محه 4 1361رمانانی ی خه24 شاری سنه )نگر الیه(باقری ئیسماعیل 5 1361رمانانی ی خه24 شاری سنه )نگر الیه(یزی فه عید سه د ممه محه 6 1361رمانانی ی خه24 شاری سنه )نگر الیه(رباسی كه ندی الله جه 7 1361رمانانی ی خه24 شاری سنه )نگر الیه(تی سره نه د ممه محه 8 1361رمانانی ی خه24 شاری سنه )نگر الیه(حیمی ره توفیق 9 1361انی رمان ی خه24 شاری سنه )نگر الیه(ری یده حه د حمه ئه 10 1361زی رماوه ی سه3 قز سه شاری زیندانی )نگر الیه(م مریه 11 1361زی رماوه ی سه3 قز سه شاری زیندانی )نگر الیه(خۆرشیدی حامید 12 1361زی رماوه ی سه3 قز سه شاری زیندانی )نگر الیه(قزی سه ناسر ق فایه 13 1361زی رماوه ی سه3 قز سه شاری زیندانی )نگر الیه(یزی فه حیم ره ید سه 14

1361رمانانی ی خه18 )شنۆ( شاوانه 1333 فارسی ر عومه 15 1361رمانانی ی خه1 ) سنه( باقرئاوا 1339 یزی فه عید سه 16 1361رمانانی ی خه1 سنه 1335 باقری ئیسمایل 17 1361سای سنه 1340 دی سعه ئه ھانشا جه 18

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

205

1361فرانباری ی به17 سنه 1339 خۆشقسه دیق سه 19 1361ردانی ی جوزه13 )كامیاران( مسووراو 1331 واھری جه لی وه 20 1361ردانی ی جوزه20 كامیاران 1338 دی ممه محه نگ ھوشه 21 1361رمانانی ی خه6 كامیاران 1343 خشی مشید جه 22 1361ری زبه ی ڕه25 )شت رده سه( ردێ وه 1324 رخون به هت ن سه حه 23 1361زی رماوه ی سه20 )شت رده سه( قازان 1336 لیپوور عه حمان ره 24 1361ردانی جۆزه بانه دپوور مه سه ریم كه 25 1361ری زبه ی ره8 ) بانه( سووره نده كه 1345 دی حمه ئه ر فه مزه 26 1361ی لوه ی خاکه6 )قز سه( سمان دایه 1332 بدوزاده عه لی عه 27 1361ی مه شه ی ڕه25 قز سه مرادخانی عید سه 28 1361ی مه شه ی ڕه25 قز سه یزی فه ئیسماعیل 29 1361ی مه شه ی ڕه25 قز سه 1337 حوسنزاده د مه محه 30 1361ی مه شه ی ڕه25 قز سه والیی مه لی عه 31 1361ی مه شه ی ڕه25 )قز سه( چاغلوو مرادی د ممه محه 32 1361زی رماوه ی سه3 قز سه خری فه حیم یدره سه 33 1361زی رماوه ی سه3 قز سه دی حمه یارئه م مریه 34 1361زی رماوه ی سه3 قز سه خورشیدی حامید 35 1361زی رماوه ی سه3 قز سه ناسری ق فایه 36 1361زی رماوه ی سه3 )قز سه( ر یه خه لیزاده عه دیق هدس ممه محه 37 1361ندانی ی ڕبه2 )وشار ھه( دئاوا حمه ئه دی ممه محه د ممه محه 38 1361سای 61 ره دیوانده دی مه موحه دیق سه 39 1361الوژی ی گه25 ) ره دیوانده( ھار وبه نه ندی فه ئه حوسن 40 1361الوژی ی گه25 ) ره دیوانده( ڕینه زه لینیا عه دیق سه 41 1361الوژی ی گه25 ره دیوانده جی ره فه خالید 42 1361زی رماوه ی سه14 ) ره دیوانده( ره ده قۆه شخی بدو عه 43 1361زی رماوه ی سه14 ) ره دیوانده( ره ده ھاه دی حمه ئه حوسن 44 1361زی رماوه ی سه14 ) ره دیوانده( گا قه مینپوور ئه د حمه ئه 45 1361زی رماوه ی سه14 ) ره دیوانده( روو سه ی زاخه دیقزاده سه بدو عه 46 1361زی رماوه ی سه14 ) ره دیوانده( مرور شوكری باس عه 47 1361ی لوه ی خاکه6 )پیرانشار( دیان جه 1345 پیرۆتی حیم ره 48 1361ردانی ی جۆزه5 )ورم( گیسیان 1340 قیقی حه تاھیر 49 1361الوژی ی گه22 )ورامان ھه( نۆدشه 1338 بزه سه ر عومه 50 1361سای ھاباد مه واری سیسه حمان ره 51

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

206

1361سای )ھاباد مه( سونجاخ حوسنپوور سلمان 52

1983 - 1362شت رده زیندانی سه كان له بارانكراوه گولله -5

باران گولله وتی ڕكه باران شوینی گولله دایكبوون له وتی ڕكه و و ناوبانگنا ریز

1362ی لوه ی خاکه18 شت رده شاری سه سرایی كه ماڵ كه 1 1362ی لوه ی خاکه18 شت رده شاری سه دپوور ممه محه بدو عه 2 1362ی لوه ی خاکه18 شت رده شاری سه موسازاده د ممه محه 3 1362ی لوه ی خاکه18 شت رده شاری سه خزرنیا حمان ره 4 1362ی لوه ی خاکه18 شت رده شاری سه )نگر الیه(بدو عه كوری ریف شه 5 1362ی لوه ی خاکه18 شت رده شاری سه )نگر الیه(ئیبراھیمپوور ناسر 6 1362ڕی نه ی بانه12 سنه 1338 رباسی كه الح سه 7 1362رمانانی ی خه25 )كامیاران( ساره كۆه 1338 خالیدی د مه موحه ید سه 8 1362ی لوه ی خاکه16 شت رده سه 1346 ئیبراھیمپوور ناسر 9

1362ی لوه ی خاکه16 شت رده سه 1345- نیا خدر حمان ره 10 1362ی لوه خاکه ) بانه( شوێ شكوھی الل جه 11 1362الوژی ی گه12 ) بانه( خوێ بنه دی هم موحه مین دئه مه موحه 12 1362ی لوه ی خاکه5 )وشار ھه( قۆزوو 1334 زائیری دیق سه 13 1362ڕی ی پووشپه7 ) ده غه نه( ماسوێ 1337 مامل ر عومه 14 1362زی رماوه ی سه5 )پیرانشار( گرتگسپیان ساحیان خالید 15 1362الوژی ی گه( 28ماس هس( بلھی 1340 ئیسماعیلزاده ھیم فه 16 1362زی رماوه ی سه( 20ماس سه( فیروزیان 1325 ڕۆحانی چیتپۆ 17 1362سای )ماس سه( نبی ئه یدان پوورسه ئیقباڵ 18 1382زی رماوه سه )ورامان ھه( نۆدشه 1339 دپوور حمه ئه عدی سه 19 1362ی لوه ی خاکه8 )جوانۆ( ردۆیی زه 1332 تاحی فه ن سه حه 20 1362سای ھاباد مه 1342 ال به لی عه 21 1362ردانی ی جۆزه12 ھاباد مه 1345 زنه مه لی عه 22 1362ڕی ی پووشپه22 ھاباد مه قوربانی د ممه محه 23 1362سای ھاباد مه 1344 ش ھیندوه ناسر 24 1362الوژی ی گه7 ھاباد مه حمانی ره عوسمان 25 1362ڕی ی پووشپه22 ھاباد مه یتاسی به یوسف 26 1362ڕی ی پووشپه22 ھاباد مه چاوشینی حوسن 27

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

207

1362فرانباری ی به9 ھاباد مه 1339 تووبا سلمان 28 1362سای ده غه نه بارزان خالق 29 1362ڕی ی پووشپه22 ھاباد مه باھۆش ھوشیار 30 1362ژی الو گه )شت رده سه( گۆمان قادری قادر 31 1362الوژی ی گه22 )شنۆ( ۆس نه 1320 نزاده سه حه ئیبراھیم 32 1362رمانانی ی خه22 )شنۆ( ئاسناوێ 1332 داودی ر عومه 33 1362زی رماوه ی سه2 )شنۆ( كان شیوه 1342 فغانی ئه زیز عه 34 1362ندانی ی ڕبه12 )شنۆ( ئالیاوێ 1340 لیمی سه عید سه 35 1362زی رماوه ی سه16 شنۆ 1330 بیپوور هن شید ره 36 1362ڕی مه ی بانه17 ) سنه( تئاوا وه سه واتی سه باست 37 1362الوژی ی گه8 سنه 1345 مرادی الح سه 38 1362الوژی ی گه8 ) سنه( باقرئاوا 1339 حموودی مه ئه بیب حه 39 1362ڕی مه ی بانه17 بۆكان 1342 ساحی ر نوه ئه 40 1362ردانی ی جۆزه12 ھاباد مه ناخ جه نسوور مه 41 1362سای ھاباد مه یوسفی تاح فه 42

1984 – 1363سای كانی له بارانكراوه لیستی گولله -6

باران گولله وتی ڕكه دایكبوون له شونی دایكبوون له وتی ڕكه ناو و ناوبانگ ریز

1363الوژی ی گه28 )ھاباد مه( هر رده سه 1337 قایی به فا مسته 1 1363ڕی ی پووشپه20 )ھاباد مه( ره رده سه نگی جه عوسمان 2 1363ڕی مه ی بانه17 شنۆ 1337 فشین ئه د مه موحه 3 1363الوژی ی گه23 ) سنه( چیلك 1339 رھادی فه وفیق ته 4 1363الوژی ی گه22 سنه 1340 لوتفی بیبه حه 5 1363ری لوه زه ی خه18 ) سنه( ر وریوه ته 1334 می رۆسته لوتفه 6 1363سای سنه 1339 نا حوسنپه الل جه 7 1363سای ) بانه( برینجار لیدۆست عه لی عه 8 1363ردانی ی جۆزه9 قز سه ئیبراھیمپوور دیجه خه 9

1363زی رماوه ی سه14 )قز سه( قامیشه تحوزاده فه رزان به 10 1362الوژی ی گه3 )وشار ھه( مشه باغچه 1334 بدی عه ریم كه 11 1362الوژی ی گه3 )وشار ھه( قاشوق رزی رامه فه وفیق ته 12 )وشار ھه( كارز 1342 ئاغایی لی عه 13 )وشار ھه( نئاوا سه حه 1347 بوزیابی یاقووب 14

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

208

)شارو ھه( ند بیكه نه 1345 نا زدانپه یه تا عه 15 )وشار ھه( ساریقۆخان 1345 پشكاری ھادی 16 )وشار ھه( نلۆالن سه حه 1343 مانی قاره ر عومه 17 )وشار ھه( چۆپلی 1345 چۆپلی حمان ره 18 )وشار ھه( گوئاغاج 1344 زی عوه ساح 19 )وشار ھه( قۆجه سیری نه ر تایه 20 1363الوژی ی گه12 ) ده غه نه( كاكانش ی رزه كه ری نده له قه د سعه ئه 21 1363ری زبه ی ڕه8 )پیرانشار( سوێ په ند نیرومه خالید 22 1363ی مه شه ی ڕه4 )پیرانشار( شیناوێ قوربانی ئیبراھیم 23 1363ردانی ی جۆزه7 ورم ماس، سه نبی، ئه 1343 نووری حامید 24 1363ردانی ی جۆزه28 ورم ماس، سه نولی، 1330 ری فه سه سووڵ ره 25 )ورم( قاسملوو 1337 بی ره عه حمان ره 26 1363الوژی ی گه10 ورم ماس، سه نبی، ئه 1342 باسپوور عه لی نجعه گه 27 ورم ماس، سه نبی، ئه 1342 باسپوور عه لوقمان 28 1363ری ی پووشپه3 ورم ماس، سه نگیئاوا، زه 1346 بدونیان عه رز رامه فه 29 1363سای 63 ھاباد مه سوتانی ئیبراھیم 30 1363ردانی ی جۆزه15 شنۆ 1325 شخۆزاده قادر 31 1363سای 63 ھاباد مه 1339 نی حسه ئه د مه موحه 32 1363ڕی مه ی بانه25 )ھاباد مه( رێ مته قه 1333 ره مته قه ر عومه 33 1363ای س )ھاباد مه( قوقوه خارا خالید 34

1985 - 1364سای كانی له بارانكراوه گولله ندامه ئه -7

باران گولله وتی ڕكه دایكبوون له شونی دایكبوون له وتی ڕكه ناو و ناوبانگ ریز

1364ی لوه ی خاکه6 )ورامان ھه( داریان ریمی كه فا مسته 1 1364سای )ھاباد مه( برھان 1326 مینی ئه ئیبراھیم 2 1364سای ھاباد مه نگ ره ئازه حیم ره 3 1363ڕی مه ی بانه18 )ھاباد مه( ند عیساكه 1315 سووی ره بدو عه مام 4 1364الوژی ی گه24 )ھاباد مه( قۆزوو 1341 حوسنی ساح 5 1364رمانانی ی خه31 )ھاباد مه( لیمساغ سه 1341 سووی ره نی ره قه 6 1364ری لوه زه ی خه15 ھاباد مه 1324 یباغ ده ماڵ كه 7 1364ری لوه زه ی خه15 ھاباد مه 1320 ب ه قته حه ھا ته 8 1364رمانانی ی خه9 )بۆكان( قه تازه 1339 ئیبراھیمی حمان ره 9

1364سای بۆكان 1339 ئیبراھیم ید سه 10

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

209

رمانانی ی خه15 )شنۆ( یوشاوی 1343 چیانه عوسمان 11 1364فرانباری ی به17 )ریوان مه( ری ده دی حمه ئه لیل هخ 12 1364ردانی ی جؤزه16 شت رده سه( سروێ قوه 1338 حموودزاده مه د موحمه 13 1364سای )شت رده سه( سروێ قوه دپوور مه موحه لیم سه 14 1364سای ) بانه( خۆڵ واره ھه دی مه موحه حوسن 15 1364زی رماوه ی سه20 )بۆكان( لگز دپاكزا ر نوه ئه 16 1364ری زبه ی ڕه2 )وشار ھه( ره پده چه پیری بی نه 17 1364ری زبه ی ڕه3 كرماشان 1335 رعی زه لیل خه 18 1364ردانی ی جۆزه26 )شنۆ( ئالیاوێ 1338 فووری غه خدر 19

1987 - 1986 -1366و 1365كانی ساه له كانی بارانكراوه گولله -8

باران گولله وتی ڕكه دایكبوون له شونی دایكبوون له وتی ڕكه ناو و ناوبانگ ریز 1365الوژی ی گه16 )بۆكان( نبار ئه 1346 شیدی ره خالید 1 1365فرانباری ی به10 )ورم )ماس سه مینگۆڵ، 1317 فازاده مسته م ڕۆسته 2 1365ڕی لوه زه ی خه20 )ۆشن( نتووران سه حه 1337 نازری زید بایه 3 1365ڕی لوه زه ی خه15 )ورم( ند ربه ده 1340 مینی ئه ساح 4 1365سای شنۆ 1328 ندی وه ره فوور غه 5 1365ی مه شه ی ڕه15 )شنۆ( چیراوێ ت ھامه باشه مراد 6 1365ڕی مه ی بانه8 )شت رده سه( قۆیستر دپوور حمه ئه حیم ره 7 1365ی لوه ی خاکه2 )ھاباد مه( قومقه پوور ئه لیاس ئه 8 1365سای ) بانه( رواو زه خالیدی بدو عه 9

1366سای ھاباد مه ستانی مه حمان ره 10 1366زی رماوه ی سه5 )ھاباد مه( رز كه كۆسه تئابادی وه ده ریم كه 11 1366ی سا )ھاباد مه( گردیاقووب دانی مه ھه د مه موحه 12 1366سای ) ره دیوانده( كیوه زه كیووه زه باقی 13

1988 – 1367سای كان له سیاسیه بارانكراوه گولله -9

باران گولله وتی ڕكه دانیشتن شونی باران گولله شونی ناو و ناوبانگ ریز دیل گیرابوو به 1365ی سا رگه پشمه )ھاباد مه( دبوكر ورم زیندانی ئیبراھیمی فا مسته 1 دیل گیرابوو به 1365سای رگه پشمه )ھاباد مه( لیمساغوڵ سه ورم زیندانی نیزامی د مه موحه ید سه 2 دیل گیرابوو به 1365سای رگه پشمه )ھاباد مه( رێ باینده ورم زیندانی عوسمانی باقی 3 دیل گیرابوو به 1365ندام سای ئه )ھاباد مه( داشدورگه ورم زیندانی تانی ریم كه 4

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

210

رگه پشمه )وشار ھه( ره قۆده ورم زیندانی یسی میروه بدو عه 5 دیل گیرابوو به 1364سای ) ره دیوانده( رئاوا فه زه قز سه زیندانی ستئاموز ده تو عمه نه 6 ندام ئه سنه سنه زیندانی یتاخی ته د سعه ئه 7 سنه سنه زیندانی تی ریعه شه ھریار شه 8 )قز سه( بۆبكتان قز سه زیندانی قادری دین حیه مه 9

قز سه قز سه زیندانی خزری فا مسته 10 رگه پشمه كۆنه قز سه قز سه زیندانی دنژاد حمه ئه د ممه محه 11 رگه پشمه كۆنه ) سنه( سۆ سنه زیندانی بیراك سیم جه 12 نگری حیزب الیه )ورم( بلوالوا ورم زیندانی دی حمه ئه میرزا 13 رگه پشمه كۆنه )ھاباد مه( ن كیسه ھاباد مه زیندانی لیپوور عه خالید 14 دیل گیرابوو به 1364رگه سای پشمه )شت رده سه( زمزیران ورم زیندانی فازاده مسته حمان ره 15 دیل گیرابوو به 1366رگه سای پشمه )ھاباد مه( په كتهگو ورم زیندانی حموودی مه ن سه حه 16 دیل گیرابوو به 1365رگه سای پشمه )جوانۆ( قشخ كرماشان زیندانی كشی حموود مه 17 دیل گیرابوو به 1366رگه سای پشمه )ورامان ھه( زی وه كرماشان زیندانی دی ممه محه شوكره 18 رگه پشمه )شنۆ( كۆر گورگه ورم زیندانی چاوشینی ئیبراھیم 19 رگه پشمه )شنۆ( ناس نه ورم زیندانی ئیبراھیمی جیب نه 20

1989 - 1368 سای كان له بارانكراوه گولله -10

باران گولله وتی ڕكه دانیشتن شونی باران گولله شونی ناو و ناوبانگ ریز رگه پشمه 1368ھاری سای به )ورم )ماس سه ، ره سپیده ورم زیندانی نپوور سه حه حوسن 21 1368ھاری سای به )ورم )ماس سه نی، شره ورم زیندانی ردی مه نیزام 22 1368سای )ھاباد مه( دبوكر واله جه ی مۆگه زیدی بایه ن سه حه 23 1368سای ده غه نه الج ته ماڵ كه 24 بۆكان رپرسان له به كك له یه1368سای بۆكان ورم زیندانی رقپوو حه نسوور مه 25 1368ڕی ی پووشپه13 ھاباد مه ورم زیندانی دی حمه ئه سووڵ ره 26 رگه پشمه1368ڕی ی پووشپه15 )جوانۆ( وان ده كرماشان زیندانی ندی راوه پیرباوا 27 رگه پشمه1368رمانانی ی خه21 ھاباد مه ورم زیندانی شوكره ناسر 28 رگه پشمه1368رمانانی ی خه31 )ھاباد مه( په گوكته ورم زیندانی ر ئازه می ڕۆسته شید ره 29 كادر 1368سای )بۆكان( ند ئالیكه میاندواو زیندانی سووی ره حاجی سوتان 30 نگری الیه1368سای جوانۆ كرماشان زیندانی ری زه نه لی عه 31 كادری 1368سای )سنه( ران ژیكه كه سنه زیندانی شامرادی خالید 32 ندامی ئه1368سای )ھاباد مه( پلكی نا مپه خوره لی عه 33

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

211

1990 – 1369سای كان له بارانكراوه گولله -11

باران گولله وتی ڕكه دانیشتن شونی باران گولله شونی ناو و ناوبانگ ریز ندام ئه1369سای ) سنه( ر نییه سنه زیندانی ری مینبه جو ره فه 1 ندام ئه1369سای ) سنه( ر نییه سنه زیندانی ری مینبه ئحترام 2 ندام ئه1369سای سنه سنه زیندانی تی ریعه شه شاپوور 3

"كردستان در سالمیا جمھوری جنایات" كتبی ھا روه ھه 1368 ،"كردستان در جنگ" گۆڤاری: رچاوه سه

ل بو کراوەکانی حیزبی دموکات

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

212

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

213

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

214

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

215

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

216

ەولکاخ یڕپام و دیھش یڕپام : ەواچرس

ەحمان نقشیر: ئامادەکردنی

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

217

کان حیزبی دموکاتی کوردستان گشتیه م ئامانجه که سی یه فه

کان تییه ره کان بنه نسیپه و پره ئامانجه: م که ی یه مادده

. دستانهتی کور رۆژھه ی کورد له وه ته نووسی نه دیھنانی مافی دیاریکردنی چاره ئامانجی حیزبی دموکاتی کوردستان وه - 1 . ئرانکی دموکراتکی فیدڕاڵ دایه چوارچوه زراندنی کۆماری کوردستان له دروشمی ستراتیژیکی حیزبی دموکراتی کوردستان دامه - 2اندنی ئرانکی زر ی دامه ردی بناغه به کانی ئران به وه ته ی نوان نه رانه روه و دادپه تیی داخوازانه کیه حیزبی دموکاتی کوردستان یه - 3

.زان دموکاتیکی فیدڕاڵ ده .کۆشی دا ت ده رانه روه و دادپه کی ئازاد و دموکاتیک، پلورالیست یه که دیھنانی کۆمه پناوی وه حیزبی دموکاتی کوردستان له - 4 . یه الن ھه گه تیی نوان کانی ئاشتی و مافی مرۆڤ و دۆستایه ئاله ئیده ڕی به حیزبی دموکراتی کوردستان باوه - 5

ماکانی کۆماری کوردستان بنه -م سی دووھه فه

ی کۆماری کوردستان پناسه: م ی دووھه مادده

: که و مانایه به. یی، دموکاتیک و کوردستانی یه وه ته کی نه یه کۆماری کوردستان پکھاته

روه ک بـه ی خـه ویسـت و ئـراده پـی درێ و بـه ر ده سـه بریـاری له وه کـه نی خه ن کۆمـه الیـه له که تکی سیاسیی دموکاتیکه سه ده - 1 .چ ده . کوردستانه تی رۆژھه یی کورد له وه ته تی نه سه ی ده و نونگه ستی یه م و بنده سته ھمای کۆتایی ھنان به - 2 .پارزێ ده رمه و ھه کانی نو ئه ئتنیکی، زمانی و ئایینی یهیی، وه ته نه تی یه مایه موو که کانی ھه مافه - 3

ی جوغرافیایی چوارچوه: م ی سھه مادده

ی پی ویستی زۆرینه و به کانی جوغرافیایی و مژوویی، ر چاو گرتنی ھۆیه به له ی جوغرافیایی کۆماری کوردستان به چوارچوه - 1 .کرێ دانیشتووان دیاری ده

یی وه ته ھمای نه: م ی چواره مادده

.تی سمیی خۆیه زمانی ره یی و وه ته ژنی نه و ئا و سرود و جه)قانونی اساسی(تی ره نی قانوونی بنه کۆماری کوردستان خاوه - 1 .کرێ ڵ ده هکانی کۆماری کوردستان دا ھ سمییه زگا ره دام و ده نیشت ئای کوردستان له ته له تی فیدڕاڵ وه ئای ده - 2

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

218

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

219

برخۆدانی حیزبی دموکاتی کوردستان خبات و ساڵ ٧٠

220

زایینی ٢٠١٦ رییجانو / کوردی ی٢٧١٥ بفرانباری : ڕکوتی