ην καθαξίηε ηνλ Παηέξα κνπ αθηεξσκέλν ηνύην

ην βηβιίν (έηζη ζαλ έλα κηθξό κλεκόζπλν) πνπ αγα-

πνύζε ην Αγγειόθαζηξν θαη ηνπο αλζξώπνπο ηνπ

θαη πνπ πνηέ δελ ηνλ ζπκάκαη καισκέλν κε θαλέλαλ.

ΓΤΟ ΛΟΓΗΑ

Όηαλ γξάθεη θαλέλαο, γξάθεη ιέλε θαη δσγξαθίδεη ηνλ

εαπηό ηνπ κα θαη ζπγρξόλσο θεύγεη απ’ απηόλ

επηρεηξώληαο κηα έμνδν ζ’ άιινπο θόζκνπο πέξα απ’ ην

δηθό ηνπ κηθξόθνζκν.

Ο θίινο Κώζηαο Μπνύηηβαο απ’ ηνλ θαηξό πνπ ήηαλ

αθόκα καζεηήο, πάζρηδε κε ηα γξάκκαηα θαη ηηο ιέμεηο

ζηηο ιεπθέο ζειίδεο ησλ ηεηξαδίσλ λα βξεί δηεμόδνπο.

Έγξαθε γηα όινπο θαη γηα όια θη αθόκα ζπλερίδεη λα

γξάθεη. Δίηε κε κέηξν θαη ξπζκό, είηε πεδά θη απιά. Γηα

ηνλ ηόπν καο θαη ηνπο αλζξώπνπο, γηα όζα έγηλαλ θαη δελ

έγηλαλ θαη γη’ απηά πνπ πξέπεη λα γίλνπλ, γηα όηη κ’ έλα

ιόγν ηνλ άγγηδε θαη ηνλ αγγίδεη. Μεξηθά απ’ απηά ηα

θνκκάηηα ηνπ εαπηνύ ηνπ, όπνπ θη αλ ήηαλ ζθνξπηζκέλα,

ηα έθεξε πάιη θνληά θη έθαλε ηελ εηθόλα ηνπ ζε ηνύην ην

βηβιίν. Όπσο ζε θάζε γξαπηό, έηζη θη εδώ ππάξρεη ην

ζήκα θαη ην ζεκαηλόκελν. Απηό πνπ θαίλεηαη θαη

δηαβάδεηαη θαη ηα’ άιιν πνπ δε θαίλεηαη θαη

θαηαιαβαίλεηαη. Δθεί , ζην δεύηεξν, αληακώλεη ν

αλαγλώζηεο ην ζπγγξαθέα , ηε ζθέςε, ηελ αλεζπρία θαη

ηνλ πξνβιεκαηηζκό ηνπ. Πηζηεύσ όηη δηαβάδνληαο απηέο

ηηο ζειίδεο δελ είλαη δύζθνιν λα νδνηπνξήζνπκε κε ηνλ

Κώζηα, ράξε ζην απζόξκεην θαη άκεζν ηεο γξαθίδαο

ηνπ θαη λα θηάζνπκε εθεί πνπ κε καεζηξία ζέιεη λα καο

παεί. ηηο δηθέο ηνπ εηθόλεο θαη ζην δηθό ηνπ ακόιπλην

θόζκν.

Δπζύκηνο Α. Πξηόβνινο

Γπκλαζηάξρεο- πγγξαθέαο.

Ο ΖΜΑΓΗΑΚΟ

Δθεί ζηελ εζραηηά ηνπ θάκπνπ, δiπια ζηνλ Αρειών πνηόο

Αγγεινθαζηξiηεο δελ ζπκάηαη ην ζεόξαην εθείλν πιαηάλη

πνπ δέζπνδε κέζα ζηα θαιακπόθηα. Σώξα Ο ζεκαδηαθόο έηζη

ηνλ μέξαλε ν. Αγγεινθαζηξiηεο δέλ ππάξρεη πηα. Δδώ θαη

ρξόληα είλαη θνκκέλνο θαη πάλσ ζε ηνύην ην γεγνλόο

γξάθηεε ην πνίεκα.

Δίρακ' έλα πιάηαλν

πνπ ήηαλ ε ραξά καο

είρα κ' έλα πιάηαλν

δνύζε ζηα όλεηξά καο

Δίρακ' έλα πιάηαλν

ηνπ ζενύ ζεκάδη

δέληξν πνπ' κνίαδε βνπλό

κέζα ζην ζθνηάδη

Μόλν ν κηζόο

έξηρλε ηα θύιια

θη έλνησζεο θνηηάδνvηαο

κηαλ αλαηξηρίια.

Ήξζαλ επηζηήκνλεο

λα ηνλ εμεηάζνπλ

κόλν πνπ θαηάθεξαλ

ήηαλ λα ηα ράζνπλ.

Δίλ' ζεκαδηαθόο

βγάιαλε απόθαζε

θη αλ πνηέ θνπεί

δελ ππάξρεη πξόθαζε.

Δίρακε έλα πιάηαλν

πνπ ’γξαςε ηζηνξία

κα κ' αιπζνπξίνλα

ήξζαλ ηα ζεξία.

Σν δεληξί πνπ ήηαλε

ηνπ ρσξηνύ κεξάθη

βξέζεθε θάπνηα βξαδηά

ζ' έλα άδεην ηδάθη.

Μα όπνηνο θη αλ δεζηάζεθε

κε απηά ηα μύια

δελ ζα λνηώζεη πάληνηε

κηα αλαηξηρίια;

ΠΑΝΖΓΤΡΗΧΣΗΚΟ.

Ζ κεγαιύηεξε ζηηγκή γηα ην ρσξηό καο ην παλεγύξη.

Πακπάιαην θαη παζίγλσζην. ήκα θαηαηεζέλ ηνπ

Αγγεινθάζηξνπ.

Ζ θαξδηά θη ε ςπρή θάζε Αγγεινθαζηξίηε ε

Απγνπζηηάηηθε ηνύηε ηξηήκεξε εθδήισζε. Όζν θη αλ

αιινηώζεθε ζηηο κέξεο καο όζν θη αλ έραζε ηελ παιηά

ηνπ αίγιε - θη είλαη πνιινί νη παξάγνληεο πνπ

ζπλέβαιαλ ζ' απηό δελ παύεη λα ζπληαξάζζεη ηηο ςπρέο

καο, λα καο γπξίδεη ζ' αιινηηλέο, αμέραζηεο επνρέο θαη

λα καο καγλεηίδεη ζηα πάηξηα ρώκαηά καο.

Πάλσ ζε ηνύην ην κεγάιν γεγνλόο ηνπ ρσξηνύ καο,

είλαη γξακκέλν θαη ην παξαθάησ πνίεκα:

Παλεγύξη ζην κπαιθόλη

κε δπγώλεη ην θεγγάξη

- Γεηα ραξά ιακπξό αζηέξη

- γεηα, θαη ζέλα παιιεθάξη.

Σεο λπρηηάο αξρνληνπαίδη

πνπ ζπλέρεηα ηαμηδεύεηο,

ηη ζε θέξλεη εδώ απόςε

θη έηζη αηάξαρν ραδεύεηο.

Πεο κνπ εξαζηή ηεο λύρηαο

ηη ζε θέξλεη εδώ θνληά καο;

ηη ζε κάγεςε απόςε

θη αληακώλεηο ζηε ραξά καο;

Καη κνπ ιέεη ην θεγγάξη

θπλεγώληαο έλα αζηέρη:

-Σε βξαδηά εηνύηε θίιε

ην ρσξηό ζαο πνηόο δελ μέξεη.

Ξέθπγα γηα ιίγν απόςε

ηίπνηα πηα δε κε κέιεη

ήξζα γηα ην παλεγύξη

πνπ γιεληάλε θαη νη Άγγεινη.

Κάηζε αζηέξη λα ηα πνύκε

λα ζε δσ λα κε γλσξίζεηο,

ε ζα παο ζην ρνξνζηάζη

ζηα θιαξίλα λα γιεληήζεηο;

Θα ’ξζσ αξγόηεξα ζε ζέvα

γηα λα πηώ έλα πνηήξη

ηα θαληήιηα πάσ λ’ αλάςσ

θαη θεξί ζην κνλαζηήξη.

Πξίλ- θαιά - θαιά ηειεηώζεη

ράζεθε κεο ην πνπξvάξη.

Σν θιαξίλν έρεη αγξηέςεη

ζα ρνξεύεη ην θεγγάξη.

ΜΝΖΜΟΤΝΟ

Δθεί ιίγν πξηλ ηα Υξηζηνύγελλα, θη` είλαη γξακκέλν θαη

ζηα πξαθηηθά, είρε παξζεί απόθαζε απ` ην ζύιινγν,

Σώξα πνπ ην ρσξηό καο Γήκαξρν ζα εθιέγεη, θάπνηα

ηηκεηηθή εθδήισζε λα θάλεη ζηνπο παιαηνύο Πξνέδξνπο

ηνπ ρσξηνύ. Όκσο γηα δηαθόξνπο ιόγνπο, γη` αξγόηεξα

αλαβιήζεθε ε απόθαζε απηή. Καη έηζη δελ ηνπο

πξνιάβακε. Γπό από ηνπο ελ` δσή παιηνί πξνέδξνη ηνπ

ρσξηνύ καο ζε ζύληνκν δηάζηεκα έθπγαλ αλεπάληερα γηα

ην αηώλην ηαμίδη Γη` απηνύο ηνπο δπό ινηπόλ ιακπξνύο ,

παιηνύο πξνέδξνπο ηνπ ρσξηνύ έηζη ζαλ έλα κηθξό

κλεκόζπλν είλαη γξακκέλν θαη ην παξαθάησ πνίεκα.

Έζηεζε ζξόλν ν ράξνληαο

πάλσ ζην ςειαιώλη,

θαη ην δξεπάλη ηνπ από εθεί

άξρηζε λα η` απιώλεη.

Έβαιε ηα ζεκάδηα ηνπ

κεζ` ηνπ ρσξηνύ ην θέληξν,

ζνπ ιέεη ηηο ξίδεο θόβνληαο

πέθηεη ην θάζε δέληξν.

Καη πήξε ηνύηε ηε θνξά

δπό ζεβαζηνύο αλζξώπνπο.

Πάλσ ζην καύξν ηνπ άινγν

ηνπο πάεη γη` άιινπο ηόπνπο.

Γπό πξνεζηνύο πνπ βάιαλε

ζηνλ ηόπν ηε ζθξαγίδα ηνπο.

Παίδνληαο κε ηνλ ράξνληα

ράζαλε ηελ παξηίδα ηνπο.

Σνπο δπό παιηνύο Πξνέδξνπο

πάληα ζα ηνπο ζπκόκαζηε.

Γη` απηά πνπ πάιεςαλ απηνί

θη εκείο ζ` αγσληδόκαζηε.

Σνπο ιέκε ζα ηνπο έρνπκε

πάληνηε ζαλ νξόζεκν,

λνκίδσ δελ ρξεηάδνληαη

θαιιίηεξν κλεκόζπλν.

ΣΔΦΑΝΗ Δ ΑΘΧΟΤ ΝΔΚΡΟΤ.

0η θαηαθηεηέο ζηε δηάξθεηα ηεο Γεξκαληθήο θαηνρήο εθεί

θνληά ζηα ζύλνξα Αγγεινθάζηξνπ θαη Καιπβίσλ δίπια ζηηο

γξακκέο ηνπ ηξαίλνπ εθηέιεζαλ ζηηο 29 Ηνπιίνπ ηνπ 1944 59

παιηθάξηα αλάκεζά ηνπο θαη θάπνηνλ Αγγεινθαζηξίηε. Δθεί

ηώξα ε πνιηηεία σο ειάρηζην ρξένο έρεη ζηήζεη θαιαίζζεην

κλεκείν.Γηα ζηεθάλη εγώ ζηε κλήκε ηνπο θαηαζέησ απηό ην

πνίεκα.

Ξέλε δηαβάηε πνπ πεξλάο

δίπια απ` απηό ην κλήκα,

ζηάζνπ γηα ιίγν θνίηαμε

ρακήισζε ην βήκα.

ηακάηα ιίγν αδεξθέ

θαη ξίμε εθεί ην βιέκκα

ζην ρώκα πνπ ηα` αγίαζε

θάπνηα βξαδηά ην αίκα.

Κη` έπεηηα απηό ην βιέκκα ζνπ

πνπ ζα `λαη αληξεησκέλν

ξίμε γηα ιίγν ζην ιαό

ζην ρηιηνπξνδνκέλν.

Καη δεο ζηα κάηηα ηνπ ιανύ

ηεο ιεπηεξηάο κελύκαηα

που ςτη καρδιά του ςπείρανε

λα θάηη ηέηνηα κλήκαηα.

Σεο ιεπηεξηάο ην κήλπκα

πνπ ζπείξαλ νη λεθξνί,

θάλε αδεξθέ κνπ θιάκπνπξν

αλάζηαζε λα `ξζεί.

ΠΠΑΑΥΥΑΑ ΣΣΟΟ ΦΦΟΟΤΤΡΡΝΝΟΟ..

ΒΒέέιιααδδεε ηηνν θθααηηζζίίθθηη κκεεζζ’’ ηηνν θθννύύξξλλνν

ββξξααρρλλάά ζζααλλ ηηνν ππααιιηηόό ηηνν ηηξξααίίλλνν ζζηηνν ζζηηααζζκκόό

θθααηη ηηεελλ θθννππδδίίλλαα όόηηααλλ άάλλννηημμαα λλαα δδσσ ηηηη γγίίλλεεηηααηη

εείίδδαα ππσσοο εε ζζεεξξκκννθθξξααζζίίαα ηηεεοο δδεελλ ζζήήθθσσλλεε ββααζζκκόό..

ΟΟ θθννύύξξλλννοο ζζννππ δδεελλ θθααίίεεηη ιιέέεεηη ηηνν θθααηηζζίίθθηη

θθάάππννππ εε ααλληηίίζζηηααζζεε ηηννππ έέρρεεηη ππάάζζεεηη εεκκππιιννθθήή

ννηη θθααιιεεζζκκέέλλννηη ζζννππ θθααηη εε σσκκόόηηεεηηάά ζζααοο..

ΒΒιιέέππσσ ρρξξννλληηάάξξαα κκέέξξαα λλαα εείίζζηηεε λλεεζζηηηηθθννίί..

ΚΚααηη εείίππεε ααθθόόκκαα ηηέέηηννηηαα κκέέξξαα δδεελλ ζζαα ββξξεεηηοο ηηεερρλλίίηηεε..

ΜΜάάδδεεςςεε θθίίιιννπποο θθηη όόιινν ηηνν ζζππκκππεεζζεεξξηηόό..

ΠΠάάξξεε ηηαα’’ αακκάάμμηη κκέέζζαα όόιιννπποο ζζηηννίίββααμμεε ηηννπποο

ΑΑλλ ζζέέιιεεηηοο λλαα κκααδδίίζζεεηηοο θθόόθθααιινν ζζηηνν ρρσσξξηηόό..

ΚΚάάηηηη ζζαα μμέέξξεεηη θθηη έέρρεεηη δδίίθθηηνν ηηνν εεξξίίθθηηνν

θθηη εεγγώώ ππννππ έέζζηηεεζζαα όόιιεε ηηννύύηηεε ηηεελλ ππααξξάάζζηηααζζεε,,

θθννξξηηώώζζηηεε όόιιννηη θθάάππννππ εεθθεείί κκεεγγάάιιεε ΠΠέέκκππηηεε

θθααηη ππάάκκεε ζζηη’’ ΑΑγγγγεειιόόθθααζζηηξξνν γγηη’’ ΑΑλλάάζζηηααζζεε

ΑΨ ΓΗΧΡΓΖ.

Δθθιεζάθη έξεκν εγθαηαιεηκκέλν,

ζαξξείο ρηηζκέλν απ` ηελ εξείπσζε

κε παξαζύξηα ζηνλ πεξίγπξν δηάηξεηα

έηζη γηα λα πεξλάεη ειεύζεξα ρξόληα

ακέηξεηα ε αησληόηεηα,

ε ηαύξσζε θαη ε Αλάζηαζε,

ιίγε επηζθεπή εδώ θαη ρξόληα δεηηαλεύεη.

Άξαγε δεη αθόκα εθεί κέζα ε αγηνζύλε,

ηξεθόκελε κόλν κε ιάδη απ` ηα θαληήιηα

θαη κε ζβεζηά θεξηά απ` ηα παιηά

μεζσξηαζκέλα καλνπάιηα;

Ζ θιεηδσκέλε πόξηα θαινπηάλεη

έλα ζπαζκέλν ζθαινπάηη,

θαη ε θύζε πνπ ηελ αθκή θαη ηε θζνξά

κε ίδην κάηη πάληα βιέπεη

καηαίσο πξνζπαζεί λα ην επηζθεπάζεη

γεκίδνληάο ην κε πεπθνβειόλεο.

Καη δελ θνβάκαη γηα ην εμσθιήζη

ζα βξεη ηνλ ηξόπν λα επηβηώζεη

παιηά ηνπ ηέρλε θόζθηλν εδώ θαη

ρίιηα ρξόληα.

Απηό πνπ ηόζν κε ηξνκάδεη είλαη

ε εξείπσζε ηεο εγθαηάιεηςήο καο.

Ζ πξώηε ζθξαγίδα ηνπ λενζύζηαηνπ Γήκνπ Αγγεινθάζηξνπ

ζρεδηαζκέλε θαηά παξάθιεζε ηνπ Γήκνπ από ηνλ Κώζηα Μπνύηηβα..

O ΓΑ΄Η΄ΓΟΤΡΟΓΖΜΑΡΥΟ

Ο Μήηζνο ν Παινύθαο. Έηζη ηνλ παξαγθόκηαδαλ ζην ρσξηό

γηαηί ζαλ έξρνληαλ εθινγέο πήγαηλε ζηνλ θνπκπάξν ηνπ ηνλ

Κώζηα ηνλ θνκκαηάξρε, έπαηξλε ην ςεθνδέιηην θαη ην

θάξθσλε ζ` έλα παινύθη ,έκπαηλε απηόο κπξνζηά κε ην

παινύθη θαη ην ςεθνδέιηην, έηζη ζαλ ιάβαξν, θη από πίζσ ν

θνπκπάξνο ηνπ ν Κώζηαο, θη` αλεθόξηδαλ ην δξόκν γηα ην

ζρνιείν καδί γηα λα ςεθίζνπλ.

Έηζη ηνπ έκεηλε ην παξαηζνύθιη. Ο Μήηζνο ν παινύθαο.

Δίρε πέληε-έμε ζηξέκκαηα εθεί ζην ρσξηό, θιεξνλνκηά απ`

ηνλ καθαξίηε ηνλ παηέξα ηνπ. Γνύιεπε ζαλ ζθπιί απ` ην

πξσί κέρξη ην βξάδπ αιιά πνηέ δελ ζηαύξσζε ζηελ ηζέπε

ηνπ δεθάξα. Έδσζε κηα κνύληδα ζην ρσξηό βόεζεζε θαη ν

θνπκπάξνο ηνπ-έβαιε κέζνλ ζηνλ ππνπξγό-θη έηζη βξέζεθε

εδώ ζε ηνύηε ηελ αλζξσπνθάγα ηελ πόιε λα καδεύεη ηα

ζθνππίδηα πνπ πέηαγαλ νη ρηιηάδεο θνπζηνπκάθηδεο όπσο

έιεγε πνπ δηάβαηλαλ ζην δξόκν. Τπάιιεινο ιέεη ηνπ δήκνπ.

Γνύιεπε απ` ηα άγξηα κεζάλπρηα κέρξη ηα` απόγεπκα,

έπαηξλε ηνπο δξόκνπο ζβάξλα κε ην θαξνηζάθη θαη ηνπο

έθαλε γπαιί, θαη ην βξάδπ ηνλ έβξηζθεο εθεί ζηα παξα

Οκόλνηα ππόγεηα θαθελεία λα θνπηζνπίλεη ην νπδάθη ηνπ

θαη λα ζρνιηάδεη όιν θαη κε θάπνην ρσξηαλό ηε δσή ζε

ηνύηε ηελ ηεξαηόκνξθε ηελ πόιε.

Σνύηεο ηηο κέξεο όκσο ησλ εθινγώλ, νη δξόκνη ήηαλ γεκάηνη

ραξηηά ,πνπ λα πξνιάβεη ν Μήηζνο ν θνπθαξάο γηα νύδν θαη

ηέηνηα πξάγκαηα. Όιε ηε κέξα θαξνηζάθη, ζθνύπα, θαξάζη.

Μάδεπε απ` ην

πξσί. Να ζηνίβα ην ραξηνκάλη. Υαξηηά κεγάια,

κεγαιύηεξα, κηθξόηεξα, πνιύ κηθξά, θσηνγξαθίεο,

ζπλζήκαηα , νλόκαηα. Όιε ε Αζήλα έλα ζηξώκα ραξηί.Δίρε

ζνπξνππώζεη όηαλ βξέζεθε έμσ από εθείλν ην εθινγηθό

θέληξν. Σέηνηα ώξα ηηο άιιεο κέξεο ήηαλ ζην θαθελείν.

Δίπε λα ηα παξαηήζεη, όκσο εθείλε ε θσηνγξαθία, κηζή

θνιιεκέλε ζηνλ ηνίρν θαη ε άιιε κηζή πνπ είρε μεθνιιήζεη

θαη θξέκνληαλ ζην πεδνδξόκην ρηύπαγε άζρεκα. Πήγε λα

ηελ μεθνιιήζεη, λα ηελ πεηάμεη. Απηή ήηαλ ε δνπιεηά ηνπ.

Σν `βαιε ν δηάνινο όκσο. Έβγαηλε εθείλε ηελ ώξα ν

ππνςήθηνο Γήκαξρνο απ` ην εθινγηθό θέληξν. Άθνπζε ν

θνπθαξάο ηα ζρνιηαλά ηνπ. Μόλν μύιν δελ έθαγε, θη` απηό

ήηαλ ην ιηγόηεξν. Σελ άιιε κέξα βξέζεθε θαη ρσξίο

δνπιεηά.Έηζη, επεηδή ήζειε λα βιέπεη ηελ πόιε θαζαξή.

Έηζη, επεηδή έθαλε ηε δνπιεηά ηνπ.

Κη` ν άιινο ν αλαξρηθόο δσγξάθνο κε ην κνύζη θαη ηνλ

καύξν ηνλ κπεξέ πνπ είδε όιε ηε ζθελή ήηαλ ν κόλνο πνπ

ηνπ παξαζηάζεθε. Πήξε ην Μήηζν ζην εξγαζηήξη ηνπ θαη

ηνπ δσγξάθηζε έλα γά΄η΄δαξν πνπ είρε ηνπ ππνςήθηνπ

Γεκάξρνπ ην θεθάιη.

Πήξε ν Μήηζνο ν παινύθαο ην γά΄η΄δαξν Γήκαξρν, ηνλ

θάξθσζε ζ` έλα ρνληξό καθξύ παινύθη όπσο ηόηε παιηά ην

ςεθνδέιηην ζην ρσξηό, θαη βγήθε ζηνπο δξόκνπο ηεο

Αζήλαο.

Καη ηηο παξακνλέο ησλ εθινγώλ έθεξλε γύξσ όιε κέξα ηελ

Οκόλνηα απ` ην πξσί κέρξη ην βξάδπ, κε θαξθσκέλν ζην

παινύθη ηνλ γα΄η΄δνπξνδήκαξρν θαη θώλαδε. Όιε κέξα

θώλαδε: Φεθίζηε ηνλ παηξηώηεο. Φεθίζηε ηνλ Έιιελεο.

Φεθίζηε ηνλ ην Γά΄η΄δαξν.

Ζ ΚΑΦΗΓΑ.

Πεο καο ξε βάβσ θακηά ηζηνξία. Νηάια κεζεκέξη

θαηαθαιόθαηξν πέξα ζηε ζθαθίδα αξκαζηάδνληαο θαπλό

ζηνλ ήζθην. Μύξηδε ν ηόπνο θαπλόθνια θαη θηέξε απ` ην

θξεηδάην. Καη ε βάβσ ε Κώζηαηλα – αο είλαη αλαπαπκέλε

εθεί

πνπ βξίζθεηαη-ζεζαπξόο ηζηνξηώλ, άιιεο απ` ηε

καθξόρξνλε βαζαληζκέλε

δσή ηεο θη` άιιεο βγαικέλεο από ην μνπξαθέλην κπαιό ηεο

άξρηδε.

-Βιέπεηε όιν ηνύην ην θάκπν πνπ απιώλεηαη κπξνζηά ζαο.

Δ πξηλ ρξόληα

απηόλ ηνλ είρε όινλ έλαο άξρνληαο, όινλ εμόλ από έλα θηήκα

εθεί ζηελ άθξε ηεο δεκνζηάο. Έλα θαινζπληεξεκέλν

ρσξαθάθη κ`έλα κηθξό πιίλζηλν ζπίηη θη έλα

κεγάιν θξάμν ζηελ απιή ηνπ. θήλα ζαλ ηε κύγα κεο ην

γάια ζην απέξαλην ηζηθιίθη ηνπ άξρνληα. Έβαλε πνπ ιεηε ν

κπάξκπα Μήηζνο ηα θεπνπξηθά ηνπ ηα

κπνζηαλάθηα ηνπ, ηα θόξησλε ζην γάηδαξν ζηηο

θαπλνθάιαζεο θαη ηα`θεξλε γύξα ζηα ρσξηά. Γέξνο,

καγθνύθεο ρσξίο νηθνγέλεηα ρσξίο ηίπνηα. Αιιά

λνηθνθύξεο θαινζπλάηνο θαη δνπιεπηαξάο.

Μηα κέξα πέξαζε θαβαιάξεο ν Άξρνληαο, θάλνληαο κηα

βόιηα ζην θηήκα, είδε πάιη ην ρσξαθάθη ζηηο νκνξθηέο ηνπ

θαη ην νξέρηεθε γηα κία αθόκε θνξά. Γεθαπέληε θνξέο είρε

επηρεηξήζεη λα ηα’ αγνξάζεη θαη λα μεκπήμεη ην γέξνληα, κα

απηόο αξληόηαλ πεηζκαηηθά.

«Σν βξήθα απ΄ ην καθαξίηε ηνλ παηέξα κνπ. Δδώ

γελλήζεθε, εδώ έθιεηζε ηα κάηηα ηνπ, θη εγώ εδώ ζα

πεζάλσ», έιεγε.

Ξεπέδεςε απ’ ην άινγν ν Άξρνληαο θαη βξήθε ην γέξν λα

μεξνθηάδεη θαιακπόθη κπξνζηά ζηελ πόξηα γηα λα ηαίζεη ηα

πεηεηλά.

-Λνηπόλ κπαξκπα-Μήηζν, θαιά είζαη;

-Αο ηα ιέκε θαιά Άξρνληά κνπ, εζύ;

-Σν θαηά δύλακε, γέξνληα.

-Καη κε ρεηξόηεξα λα ιέκε, θαη δελ μαλακίιεζε ν Μήηζνο.

Ο Άξρνληαο ηνλ θνίηαδε ακίιεηνο θη απηόο λα θάλεη ηε

δνπιεηά ηνπ.

Σα γεξά ξνδηαζκέλα ρέξηα ηνπ, ζθιεξά ζαλ δαγθάλεο,

άξπαδαλ ζαλ ηζηκπίδεο ηνπ θαιακπνθηνύ ηηο ξόθεο θαη

ζθνξπνύζαλ ηνλ θαξπό κ’ έλα κνλόηνλν ζόξπβν ζ’ έλα

κεγάιν κπαθηξέλην ηαςί. Γπν-ηξεηο θόηεο μεζαξξεκέλεο

πιεζίαδαλ ε κία κεηά ηελ άιιε κέρξη ην ηαςί, βνύηαγαλ

δπν-ηξεηο θαιακπνθόζπνξνπο θαη ην ‘βαδαλ ζηα πόδηα.

Ο Άξρνληαο θνίηαδε ακήραλνο, δηζηαθηηθόο θαη αλήζπρνο

αθνύ θάηη ήζειε λα πεη κα δελ έβξηζθε ην ζάξξνο. ην ηέινο

η’ απνθάζηζε:

-Γε κνπ ιεο κπαξκπα-Μήηζν…

-Ό,ηη ζεο Άξρνληά κνπ.

-Απηό ην θηήκα επηκέλεηο αθόκα λα κε ζέιεηο λα κνπ ην

πνπιήζεηο;

-Σα ‘πακε ρίιηεο θνξέο απηά Άξρνληά κνπ. Ση ηα ζέιεηο

πάιη; Όρη, όρη δελ ην δίλσ.

Έβαιε ηόηε ηα κεγάια ηα κέζα ν Άξρνληαο. Καηξό ηώξα

θισζνγύξηδε ην ζρέδην ζην κπαιό ηνπ θαη ηώξα ήηαλ ε

επθαηξία λα ην βάιεη ζ’ εθαξκνγή.

-Κνίηα γέξνληα, έρσ βξεη κηα ιύζε πνπ καο ζπκθέξεη θαη

ηνπο δύν.

-Ση ιύζε; είπε βαξηεζηεκέλα ρσξίο λα ζεθώζεη ηα κάηηα

ηνπ.

-Κνίηα, κνπ ην πνπιάο θη σζηόζν ην θξαηάο εζύ.

Σόηε ν γέξνληαο ζήθσζε ηα κάηηα θη εθείλνο ζπλέρηζε.

-Πξόζεμε, εμήγεζε. Κάζε κήλα ζα ζνπ δίλσ 3 ρηιηάξηθα

(άιιε αμία ηόηε ηα ιεθηά). Σα’ αθνύο θαιά; Σξία

θνιαξηζηά ρηιηάξηθα ην κήλα θη εζύ απιώο ηα ηζεπώλεηο.

Βνιέβεζε γηα ηα θαιά θη εζύ θαη ην δσληαλό, θη έδεημε ην

γαηδνύξη πνπ εθείλε ηε ζηηγκή δεκέλν πην πέξα άξρηζε λα

γθαξίδεη.

Ο γέξνληαο άθνπζε ηα ιεθηά θη αιιεζώξηζε θαρύπνπηα

ςάρλνληαο λα βξεη ηελ παγίδα πνπ ζηελόηαλ.

-Καη θαιά εγώ ζα’ ρσ ηα ιεθηά, εζύ ηη δηάνιν ζα έρεηο;νπ

είπα μέρλα ην θηήκα.

Κη ν άξρνληαο ζπλέρηζε…

-Με ζθαο ξε γείηνλα. Μείλε εζύ εδώ όζν ν αθέληεο ν

Παληνθξάηνξαο ζ’ αθήζεη λα δήζεηο. πίηη ζνπ είλαη, είζαη

κεο ζην ζπίηη ζνπ. Να, απιώο ζα θάλνπκε έλα ραξηί ζην

ζπκβνιαηνγξάθν, κεηά από ζέλα λα έξζεη ζε κέλα. Παηδηά,

ζθπιηά δελ έρεηο. Σν Γεκόζην ζα ζην θάεη. Μηα βόιηα έλα

πξσί ζην Μηζνιόγγη ζα θάλνπκε θαη ζα ην βνιέςνπκε θαη

γηα ηνπο δπν καο ην πξάκα. Κξαηάο ην βην ζνπ θαη παίξλεηο

ηξεηο ρήλεο ην κήλα. Καζαξό θέξδνο γηα ζέλα.

Άξρηζε λα κπαίλεη ν κπαξκπα-Μήηζνο γηα ηα θαιά ζηνλ

πεηξαζκό.

-Να ζνπ πσ Άξρνληα, έηζη πνπ ηα ιεο δελ κπνξώ λα πσ δα

θαη όρη. Μόλν πνπ ζέισ λα ην ζθεθηώ ιηγάθη, είλαη κεγάιε

ε απόθαζε. Γελ πεξλάο ηελ άιιε βδνκάδα λα ην ζθεθηώ

θαη λα ζ’ απαληήζσ;

Καβαιίθεςε ην άινγν ν Άξρνληαο θη έθπγε επραξηζηεκέλνο

θαη θνξδσκέλνο ζαλ ζηξαηεγόο πνπ είρε ληθήζεη ζε κάρε.

Γελ έθιεηζε κάηη εθείλε ηε λύρηα ν γέξνληαο. Σέζζεξα

νιόθιεξα κεξόλπρηα ζ’ αλαβξαζκό. Κάηη θαθό

κπξηδόηαλ αιιά ζθεθηόηαλ ηα θνιιαξηζηά ρηιηάξηθα πσο

ζα’ ξρνληαλ κήλαο κπαίλεη, κήλαο βγαίλεη ρσξίο λα θάλεη

ηίπνηα θη έζπαγε ην θεθάιη ηνπ.

Πάεη ην ινηπόλ ηελ άιιε κέξα ζην ρσξηό θαη βξίζθεη ην

γηαηξό πνπ ήηαλε κνξθσκέλνο θη ήμεξε πέληε πξάκαηα

παξαπάλσ απ’ απηόλ. Σν θαη ην ηνπ ιέεη.

-Κνίηα Μήηζν, ηνπ είπε ν γηαηξόο. Γώζ’ ην αιιά όρη κε 3,

αιιά κε 5 ρηιηάξηθα ην κήλα. Σν θηήκα εγώ ην θνζηνινγώ

εμήληα ηνπιάρηζηνλ ρηιηάξηθα. Μελ ζην θάεη θαη ηζάκπα.

Αλ δήζεηο δεθαπέληε ρξόληα αθόκα –δσή λα’ ρεηο βέβαηα θαη

λα ηα ρηιηάζεηο- ζα ηνπ θνζηίζεη ηνπ αγηνγδύηε κόλν 45

ρηιηάξηθα. Έηζη δελ είλαη; Γε ζε θιέβεη;

Κη έηζη πξάγκαηη ήηαλε. θεθηόηαλ όκσο ηα ιεθηά θαη ηα

δπλακάξηα πνπ όιν ηνλ εγθαηέιεηπαλ ηώξα ηειεπηαία.

Δπραξίζηεζε ην γηαηξό θαη πήγε λα πεξηκέλεη ηελ άιιε

κέξα ηνλ Άξρνληα γηα ηε ζπκθσλία.

Ήξζε ηελ άιιε κέξα ν Άξρνληαο πξσί-πξσί, θηηάμαλε θαθέ

θαη κπήθαλ ακέζσο ζην ςεηό.

-Κνίηα Άξρνληά κνπ, δε ιέσ θαιή ε πξνζθνξά ζνπ αιιά Γε

κε ζπκθέξεη, Δίλαη ιίγα γηα ην θηήκα ηα ιεθηά θαη ηνπ είπε

απηά πνπ ηνλ νξκήλεςε ν γηαηξόο.

-Γελ έρσ πνιύ δσή αθόκα Άξρνληά κνπ. Σηο πξνάιιεο

ηαβιηάζηεθα θαη κε κάδεςε ν θόζκνο απ’ ην δξόκν, δελ

θαηαιαβαίλσ εγώ ηα δπλακάξηα κνπ! Άληε πέληε-έμη ρξόληα

δσή αθόκα θη νύηε. Δίλαη θξίκα λα ην πάξεηο ηζάκπα θαη λα

κε ζθαηνιαθίδεη όιν ην ρσξηό. Ούηε ζηνλ ηάθν δε ζα βξσ

αλάπαςε.

Σαξάρηεθε ν Άξρνληαο, αιιά δε ζα ηνλ ηύιηγε έηζη εύθνια.

-Ση ιεο ηώξα Μήηζν; Δίζαη γεξόο ζαλ ηελ Κπξαβγαίλα

απέλαληη, δείρλνληαο ην βνπλό, ζα ηα εθαηνζηίζεηο ζίγνπξα

θαη ζα καο ζάςεηο όινπο.

Μ’ απηά θαη κ’ απηά θαη ζπδεηώληαο έθηαζε κεζεκέξη.

Πείλαζε θη ν άξρνληαο θη αθνύ είδε όηη δελ ππήξρε

πεξίπησζε λα θάκςεη ην γέξν, ππνρώξεζε, έδσζε ηα πέληε

ρηιηάξηθα θη έθιεηζε ηειηθά ηε ζπκθσλία.

Πέξαζαλ ηξία-ηέζζεξα ρξόληα. Ο κπαξκπα-Μήηζνο κηα

ραξά, ιεο θαη δελ πέξαζε νύηε κέξα. Κη ν άξρνληαο λα

βξάδεη κέζα ηνπ, ιεο θαη ηνλ πιήξσλε ηξηάληα ρξόληα. Σνπ

θαηλόηαλ πσο ηνλ είρε θιέςεη θαη ηνλ είρε ξεκάμεη ν

πνλεξόγεξνο. Κάζε ιίγν θαη ιηγάθη πέξλαγε από ην θηήκα,

ηάρα γηα ηε ζπνξά, ηάρα γηα ην ζεξηζκό, κα ν Μήηζνο εθεί,

αγέξσρνο θαη θνηζνλάηνο.

«Γε ιεο λα ςνθήζεηο θσιόγεξε» έιεγε κέζα ηνπ θαη ηνπ

‘ξρόηαλ λα νξκήζεη θαη λα ηνλ πλίμεη. Κη όιν ζθεθηόηαλ θαη

γύξεπε δηάθνξα θόιπα λα ηνλ μαπνζηείιεη.

Μία θζηλνπσξηλή κέξα ηνλ αληάκσζε έμσ απ’ ην ρσξηό.

Δίρε μεπνπιήζεη ηα ηειεπηαία ηνπ πεπόληα θαη γύξηδε

θαηάθνπνο ζην θηήκα.

-Καηάθνπν ζε βιέπσ κπαξκπα-Μήηζν. Γελ πέξλαγεο απ’ ην

ζπίηη λα μεθνπξαζηείο ιηγάθη, λα θαο θαη ηίπνηα, θη ύζηεξα

έθεπγεο…Ση δηάνιν θίινη είκαζηε πνπ ιέεη ν θόζκνο όινο;

Έηζη πνπ ζε βιέπσ θνπξαζκέλν, ληξέπνκαη. Ξέξεηο,

ηζηγθνπληέο εγώ δελ θάλσ, θη εηδηθά γηα ζέλα. Μελ ην

μαλαθάλεηο. Όζν ην ιέεη ε θαξδηά ζνπ λα ‘ξρεζαη ιεύηεξα.

Θα είλαη ραξά γηα κέλα.

Γελ ρξεηαδόηαλ δα ν κπαξκπα-Μήηζνο λα ηνπ ην πεη

δεύηεξε θνξά. Σελ άιιε κέξα ην κεζεκέξη μεπέδεπε απ’ ην

γαηδνύξη έμσ απ΄ ην ζπίηη ηνπ Άξρνληα. Κη ν άξρνληαο όιν

ραξά πνπ έθαλε ην ρξένο ηνπ, έθαηζε καδί ηνπ ζην ηξαπέδη

θαη ηνπ ‘θεξε όια ηα θαινύδηα: ινπθάληθα, θνθνξέηζηα,

ζαιακηθά, αξλί ζην θνύξλν. Μα ν γέξνληαο ,κε ζέινληαο λα

δείμεη όηη παίξλεη πνιύ ζάξξνο, έηξσγε ζπληεξεηηθά,

εμάιινπ ήηαλ πάληα θαη ιηηνδίαηηνο. Κη ν αθέληεο όιν θαη

λα ηνλ καιώλεη θαη λα ηνλ δνξίδεη λα θάεη θαη λα πηεη.

-Γελ ηξσο, δελ ηξσο. Βάιε ηνπιάρηζηνλ ιίγν θξαζί.

-Α! Όζν γη’ απηό, βιέπεηο αθέληε κνπ όηη ην ηζνύδσ.

Φώλαμε ν άξρνληαο, θέξαλε θη άιιν θξαζί, απ’ ην θαιό

είπε.

-Γνθίκαζε γέξνληα, είλαη πξώηεο ηάμεο.

Κη έβαδε ν γέξνληαο θαη ζηξάγγηδε ηα πνηήξηα.

-Απηό κάιηζηα! Απηό είλαη θξαζί!

Πάληα όκσο ζπληεξεηηθόο, ζηακάηεζε εθεί πνπ έπξεπε.

Όηαλ, απόγεπκα πηα, κηζνδαιηζκέλνο ζεθώζεθε λα θύγεη, ν

άξρνληαο ηνπ ‘πε:

-Αθνύ ζνπ άξεζε ηόζν ην θξαζί, αύξην πνπ ζα αλνίμσ ην

θαηλνύξην βαξέιη, ην ίδην είλαη, ζα ζνπ θέξσ δύν

ληακηηδάλεο. Ση δηάνιν θίινη είκαζηε;

Σελ άιιε κέξα ν άξρνληαο κπήθε ζηελ απιή ηνπ γέξνπ.

Ξεθξέκαζε από ην ζακάξη δύν κεγάιεο ληακηηδάλεο θαη ηηο

απίζσζε ζην πεδνύιη.

-Βάιε Μήηζν λα δνθηκάζεηο, ην ίδην πξάκα θαη θαιύηεξν.

Μόλν ζέισ ηηο ληακηηδάλεο πίζσ. Έρεη πνιύ πξάκα από

δαύην θαη πώο ζα ζνπ μαλαθέξσ;

Άδεηαζε ηηο ληακηηδάλεο θη εγώ εδώ είκαη.

Μελ έρνληαο ν θνπθαξάο ν γέξνληαο πνύ αιινύ λα ην βάιεη,

άδεηαζε ην θξαζί ζηε ζθαθίδα πνπ δύκσλε ην ςσκί.

Έπηαλε από εθεί κε ην αινπκηλέλην θαηζαξόιη θαη ηα

έηζνπδε αγξίσο. Καη λα ν άξρνληαο λα ζηέιλεη ηηο

ληακηηδάλεο θαη ε ζθαθίδα λα κελ αδεηάδεη πνηέ.

Μαζεύηεθε ζ’ όιε ηελ πεξηνρή πσο ν γέξνο ηα θνπαλνύζε

κόλνο ηνπ. Άξρηζε θαη ηνλ πεξηκάδεπε ν θόζκνο πόηε από

‘δσ θαη πόηε από ‘θεί θαη ηνλ θνπβαινύζαλ ζην θξεβάηη

ζεθσηό, πνιιέο θνξέο ζσζηό πηώκα. Κη ν Άξρνληαο, ζαλ

ζπδεηνύζε ν θόζκνο ζηνπο θαθελέδεο γηα ην ράιη ηνπ γέξνπ,

έιεγε ηάρα ιππεκέλνο:

-Ση θξίκα ηώξα ζηα γεξάκαηα λα θαηαληήζεη αιθννιηθόο.

Απηά θάλεη ε καγθνπθηά. Έηζη πνπ πάεη ζα ηα ηηλάμεη.

Πξάγκαηη ν κπαξκπα-Μήηζνο εθεί θνληά ζηηο απόθξηεο ηα

ηίλαμε. Δίρε πηάζεη έλα ρηόλη θαη βγήθε ηύθια ζην κεζύζη

έμσ, λα πάξεη μύια γηα ην ηδάθη. Σνλ βξήθαλ πεζκέλν κέζα

ζηε ζθαθίδα κε ην θξαζί κηζνπαγσκέλν. Ούηε ηελ πόξηα

δελ πξόιαβε λα θιείζεη. Μπνξεί λα πήγε θαη πληγκέλνο ζηε

ζθαθίδα κε ην θξαζί. Κη έηζη όινο εηνύηνο ν ηόπνο, ηνπ

άξρνληα πηα, όιε απηή ε πεξηνρή πνπ βιέπεηε όζν πηάλεη ην

κάηη, νλνκάζηεθε θαθίδα, απ’ ηνλ ηξαγηθό ζάλαην ηνπ

κπαξκπα-Μήηζνπ. Κη έθηαζε έηζη σο ηηο κέξεο καο. Θεόο

ζρνξέζηνλε ην γεξνληάθν…

ΣΑ ΞΧΣΗΚΑ.

ΑΠΟ ΣΗ ΠΑΡΑΓΟΔΗ ΣΟΤ ΣΟΠΟΤ ΜΑ.

Πηηζηξηθάδεο ζην ρσξηό ηηο θαινθαηξηλέο θεγγαξόινπζηεο

βξαδηέο καδεπόκαζηαλ εθεί ζε κηα κεγάιε πέηξα πνπ ήηαλ

έμσ από ην θαηώη ηνπ παιηνύ Ρνκπνιέηθνπ ζπηηηνύ θαη

αθνύγακε ηζηνξίεο γηα Νεξάηδεο θαη δαίκνλεο δξάθνπο θαη

ηέξαηα.

Μαο κάδεπε ν καθαξίηεο ν κπάξκπα Αλδξέαο ν Μπνύηηβαο

–Θεόο ζρσξέζηνλ - Ο παηέξαο ηνπ Πάλνπ ηνπ Καξαράιηνπ

πνπ ήηαλ κάιηζηα θαη κεγάινο κπζνπιάζηεο θη είρε δεη απ`

όηη έιεγε θαη ην κεγάιν θίδη <<Γξάθν ηα` ΑηΓηώξγε >>

πάλσ ζην θάζηξν, θαη καο εμηζηνξνύζε ώξεο νιόθιεξεο

ηζηνξίεο γηα ηα μσζθά (μσηηθά) όπσο ηα έιεγε.

Κη έπεηηα ζαλ ηέιεησλε αξγά ηα κεζάλπρηα ηξέρακε

θνβηζκέλα απ` απηά πνπ είρακε αθνύζεη γηα ηα ζπίηηα καο

θα ρσλόκαζηαλ θάησ απ` ηελ πνδηά ηεο κάλαο καο λα

ζσζνύκε .Δθεί ινηπόλ πξσηάθνπζα ηε ιέμε μσηηθά. Ση ήηαλ

όκσο απηά;

Ζ ίδηα ε ιέμε καο ιέεη όηη ζεκαίλεη θάηη πνπ ΄΄έξρνληαη απ`

έμσ.΄΄ Έμσ δειαδή από ηελ θιεηζηή γηα ηελ επνρή εθείλε

θνηλσλία.

Ο Λαόο ινηπόλ πίζηεπε πώο ήηαλ δαηκνληθέο δπλάκεηο πνπ

δνύζαλ έμσ απ` ηελ αλζξώπηλε θνηλσλία θαη ηελ επεξέαδαλ

κόλν ζην βαζκό πνπ ν άλζξσπνο ηα ελνρινύζε, κε κηα

δξάζε ακθηιεγόκελε θαη όρη πάληνηε θαη απαξαίηεηα

θαθνπνηό.

Ζ πίζηε ινηπόλ ζ` απηά ηα μσηηθά ,ε πάγαλα, ε αεξηθά, ε

δαηκόληα όπσο θη αιιηώο ηα ζπλαληνύκε δελ βαζίδεηαη ζε

πξαγκαηηθά όπσο εύθνια κπνξνύκε λα θαηαιάβνπκε

δεδνκέλα, αιιά απνηεινύλ ηελ πξνζσπνπνίεζε ησλ θόβσλ

θαη γηαηί όρη θαη ησλ αλεζπρηώλ ηνπ ακαζνύο θαη

δεηζηδαίκνλα ιανύ εθείλεο ηεο επνρήο πνπ δελ έρεη αθόκε

γλσξίζεη ηελ επηζηεκνληθή ζθέςε, ελόο ιανύ πνπ αθόκα

βίσλε θαη ζπγθξνηνύζε ηελ νλνκαδόκελε παξαδνζηαθή

θνηλσλία.

Έηζη ε άγλνηα ε δεηζηδαηκνλία θαη ε αδπλακία ησλ

αλζξώπσλ λα εμεγήζνπλ<<ινγηθά>> νξηζκέλα θπζηθά

θαηλόκελα δεκηνύξγεζαλ ηα μσηηθά,ηα νπνία

επηβνπιεύνληαλ ηελ θαζεκεξηλή γαιήλε θαη εξεκία ηεο

θάζε κηθξνθνηλσλίαο εθείλεο ηεο επνρήο. Παξνπζηάδνληαη

απηά ζπλήζσο ζηα κάηηα ηνπ θόζκνπ σο ηεξαηόκνξθα,

εμαηξεηηθά άζρεκα όληα πνπ έρνπλ κηα κηθξή ε κεγάιε

δπζκνξθία. Έρνπλ δε κεγάιε ηθαλόηεηα κεηακόξθσζεο θαη

θαηνηθνύλ καθξηά από ηνπο αλζξώπνπο ,ζηηο εμνρέο, ζηηο

πεγέο, θαη ζηηο εξεκηέο. Παξνπζηάδνληαη ζρεδόλ πάληα ηε

λύρηα, γύξσ ζηα κεζάλπρηα, θάηη πνπ δελ πξέπεη λα καο

θάλεη εληύπσζε αλ ζθεθηνύκε ην απόιπην ζθνηάδη πνπ

επηθξαηνύζε ηόηε ζηελ ύπαηζξν πξηλ αθόκα έξζεη ην ξεύκα.

Υαξαθηεξηζηηθά ηνπο γλσξίζκαηα : ε αγξηόηεηα, ε θαθία

αιιά θαη ε θνπηνπνλεξηά. Γελ επηηίζεληαη όκσο ζηνπο

αλζξώπνπο ρσξίο ιόγν, παξά κόλν ελνρινύλ απηνύο πνπ

βξίζθνληαη ζην ιάζνο κέξνο ηε ιάζνο ζηηγκή. Γειαδή θαηά

θάπνην ηξόπν ιεηηνπξγνύλ πξνεηδνπνηεηηθά κε ζθνπό λα

βάινπλ ηάμε ζ` απηνύο πνπ παξαβηάδνπλ ηνπο λόκνπο ηεο

θνηλσλίαο.

ηα όληα απηά ινηπόλ πνπ ε αλζξώπηλε θαληαζία

δεκηνύξγεζε, κε ην δαηκνληθό ραξαθηήξα πην πνιύ γηα λα

εμνξθίζεη ηνπο θόβνπο ηεο, έδσζε δηάθνξεο κνξθέο θαη

νλόκαηα. Απηά πνπ εγώ ζπκάκαη από ην ρσξηό θαη πνπ ζα

ηα εμεηάζνπκε έλα έλα παξαθάησ είλαη : ( νη Αξάπεδεο, νη

Καιηθάηδαξνη, νη Νεξάηδεο, νη Γξάθνη, νη Γνξγόλεο, ηα

ηνηρεηά, ηα Σειώληα, ηα Φαληάζκαηα, νη Βξηθόιαθεο, θαη

ν Γηάβνινο.)

Όια δε ηνύηα ηα ζπλαληάκε ζε δηάθνξεο ηνπνζεζίεο όπσο :

ζε ζπίηηα (ζηνηρεηά, θαληάζκαηα.) ζην δξόκν (βξηθόιαθεο,

θαιηθάηδαξνη, θαληάζκαηα.) ζε ζηαπξνδξόκηα ( δηάβνινο,

λεξάηδεο.) ζε λεθξνηαθεία (βξηθόιαθεο.) ζε βνπλά (δξάθνη,

λεξάηδεο ζηνηρεηά.) ζε πεγάδηα ,πεγέο, ξπάθηα (αξάπεδεο,

λεξάηδεο, ζηνηρεηά) ζε κύινπο (θαιηθάηδαξνη) ζε αιώληα

(λεξάηδεο) ζηε ζάιαζζα (γνξγόλεο, ηειώληα.)

Πάκε ινηπόλ λα εμεηάζνπκε έλα-έλα ηνύηα ηα μσηηθά όπσο

παξνπζηάδνληαη κέζα από ηηο παξαδόζεηο θαη ηηο αθεγήζεηο

ηνπ απινύ ιανύ ηνπ ηόπνπ καο.

ΝΔΡΑΗΓΔ: Δίλαη ζειπθνί δαίκνλεο κε ηε κνξθή όκνξθσλ

λεαξώλ γπλαηθώλ, ληπκέλσλ ζηα ιεπθά. Υαξαθηεξηζηηθό

ηνπο είλαη ην καληήιη πνπ ην ρξεζηκνπνηνύλ αξθεηέο θνξέο

γηα ηνπο ζθνπνύο ηνπο. Δκθαλίδνληαη λα ρνξεύνπλ θαη λα

ηξαγνπδνύλ θαη κε ηελ νκνξθηά ηνπο λα καγλεηίδνπλ

λεαξνύο άλδξεο θαη λα ηνπο παίξλνπλ θνληά ηνπο ε λα ηνπο

αθαηξνύλ ηε ιαιηά θάλνληαο ηνπο άβνπια όληα ζηα ρέξηα

ηνπο.

Δκθαλίδνληαη ζε παλέκνξθα κέξε αθόκα θαη ηα κεζεκέξηα

ηνπ θαινθαηξηνύ, ζε πεγέο, πεγάδηα, ζπειηέο, παρύδξνζα

ξέκαηα θαη θαηαπξάζηλεο ιαγθαδηέο. Σν όλνκά ηνπο

θαηάγεηαη από ηηο αξραίεο Νεξείδεο.

ΓΡΑΚΟΗ: Δκθαλίδνληαη κε ηε κνξθή γηγάληηνπ θηδηνύ ε

άιινπ εξπεηνύ κε ε ρσξίο θηεξά. Τπάξρνπλ ηξεηο

θαηεγνξίεο .Οη θαινί θηδόκνξθνη δξάθνληεο πνπ είλαη

θύιαθεο ζεζαπξώλ ε πξνζηάηεο ελόο ηόπνπ.( Έλαο ηέηνηνο

πξέπεη λα ήηαλ θαη ν

Γξάθνο ηα`ΑηΓηώξγε ζην Κάζηξν πνπ ν θαινθάγαζνο

κπάξκπα Αλδξέαο έιεγε όηη είρε δεη.) Άιιε θαηεγνξία είλαη

νη γηγάληηνη θηδόκνξθνη δξάθνη κε θηεξά θαη πνιιέο

θνξέο κε ξάκθνο πνπ ιπκαίλνληαη έλα ηόπν θαη ηνπο

αλζξώπνπο ηνπ, θαη κηα Σξίηε θαηεγνξία ιαίκαξγνη

αλζξσπόκνξθνη γίγαληεο. Δκθαλίδνληαη ζε έξεκνπο ηόπνπο

δάζε, ζπειηέο, ιίκλεο, (Θεξίν ηεο Υέινβαο θαηά ηελ

παξάδνζε ζηε ιίκλε Λπζηκαρία)θαη ζε θάζηξα πξσί βξάδπ

αλεμάξηεηα ρξνληθήο πεξηόδνπ. Καηάγνληαη από ηα ηέξαηα

ηνπο Γξάθνπο θαη ηνπο Γίγαληεο ηεο αξραίαο Διιεληθήο

κπζνινγίαο.

ΑΡΑΠΖΓΔ:Αλζξσπόκνξθνη δαίκνλεο, ππεξθπζηθνί ζε

κέγεζνο κε καύξν δέξκα

Πνπ παξνπζηάδνληαη κε ηελ καθξηά ηνπο πίπα λα θπιάλε

πεγέο, πεγάδηα ε θξπκκέλνπο ζεζαπξνύο .Μεγάιν θόβεηξν

γηα ηα παηδηά.(Σξώγε γηαηί ζα ζε πάξεη ν

Αξάπεο.)Πξνέξρνληαη κάιινλ από ηνπο αξαθελνύο πνπ

ππεξεηνύζαλ σο δήκηνη θαη βαζαληζηέο ησλ Σνύξθσλ.

ΣΟΗΥΔΗΑ: Πλεύκαηα πνπ θαηνηθνύλ ζ` έλα ζπγθεθξηκέλν

ηόπν θαη δελ ηνλ εγθαηαιείπνπλ πνηέ. Τπάξρνπλ ηξεηο

θαηεγνξίεο: Σα ηνηρεηά ησλ ζπηηηώλ, Γεθπξώλ,

Δθθιεζηώλ, θαη γεληθά ησλ θηηζκάησλ. ηνηρεηά ηνπ λεξνύ:

πεγέο ιίκλεο πνηάκηα. ηνηρεηά ηεο γεο: Γέληξα, βνπλά,

ζπειηέο, έξεκνη. Παξνπζηάδνληαη κε δηάθνξεο κνξθέο.

αύξεο, θίδηα, βόδηα θαη άινγα πιεγηαζκέλα θ.ι.π.

Γλσζηό ζην ρσξηό ην ζηνηρεηό ηεο Καθαβαξηάο εθεί θάησ

απ` ηε ζπειηά ηεο Κπξ Αγγέινο ζηελ θαιύβα ηνπ Καξαιή

πνπ ην είρε δεη όπσο ζξπινύληαλ ε γξηά ε Κνινλνύ θαη

πέζαλε από ζπγθνπή.

ΦΑΝΣΑΜΑΣΑ: Οη ςπρέο ησλ πεζακέλσλ πνπ γηα θάπνην

ιόγν δελ κπνξνύλ λα εζπράζνπλ. Παξνπζηάδνληαη κε

δηάθνξεο κνξθέο θαη ζπλήζσο δελ θάλνπλ θαθό ζηνπο

αλζξώπνπο. Γελ ελνρινύλ ηνπο δσληαλνύο αιιά πεξηκέλνπλ

από απηνύο λα ηνπο ειεπζεξώζνπλ γηα λα πάλε ζηνλ θάησ

θόζκν. Δκθαλίδνληαη ηε λύρηα θπξίσο ζηα κέξε πνπ έδεζαλ

σο δσληαλνί.

ΣΔΛΧΝΗΑ: Πλεύκαηα πνπ εκθαλίδνληαη είηε κε ηε κνξθή

θιόγαο θπξίσο ζηα θαηάξηηα ησλ πινίσλ θαη ζηηο

πνιεκίζηξεο ησλ θάζηξσλ ε ζαλ θηεξσηνί δαίκνλεο πνπ

θπιάλε ηελ είζνδν ζηνπο νπξαλνύο, ζηακαηάλε ηηο ςπρέο

θαη ηνπο δεηνύλ λα ινγνδνηήζνπλ γηα ηηο ακαξηίεο πνπ

θάλαλε.

ΚΑΛΗΚΑΣΕΑΡΟΗ: Γαηκνληθά όληα πνπ δνπλ ζηνλ θάησ

θόζκν θαη όιν ην ρξόλν. Πξηνλίδνπλ ηνλ θνξκό πνπ ζηεξίδεη

ηε γε. Αλεβαίλνπλ ζηε γε ην δσδεθαήκεξν ησλ

Υξηζηνπγέλλσλ σο ηε κέξα ηνπ Αγηαζκνύ ησλ πδάησλ.

πρλόηεξα παξνπζηάδνληαη θνληνί, κε κεγάια λύρηα θαη

νπξά. Δίλαη εμαηξεηηθά άζρεκνη δύζκνξθνη κε

θνπξειηαζκέλα θαη βξόκηθα ξνύρα. Δίλαη ιαίκαξγνη θαη

θνπηνί θαη θηλνύληαη πάληα ζε νκάδεο. Οη νκαδάξρεο δε

είλαη ςεινί θαη ηξηρσηνί, πην έμππλνη, πνλεξνί θαη

ηδηαίηεξα θαθνί. Σαξάδνπλ ηηο Υξηζηνπγελληάηηθεο κέξεο

ηελ αλζξώπηλε ηάμε κπαίλνληαο ζηα ζπίηηα καγαξίδνληαο

ηα θαγεηά θαη ηα γιπθά. Μάιινλ απνηεινύλ πεξηζζόηεξν

θσκηθέο κνξθέο πνπ πέθηνπλ ζπρλά ζε γθάθεο παξά

θαθνπνηά ζηνηρεία. Ζ θαηαγσγή ηνπο θηάλεη ζηνπο

αξραίνπο Γηνλπζηαθνύο άηπξνπο. ην ρσξηό ηνπο

ζπλαληάκε θαη ζαλ θαξθάληδαινπο ε θαξθαηζέιηα.

ΒΡΗΚΟΛΑΚΔ: Δίλαη ηα ζώκαηα ησλ λεθξώλ πνπ δελ

κπνξνύλ λα ιηώζνπλ ζηνλ ηάθν ηνπο, βγαίλνπλ ηα

κεζάλπρηα απ` απηνύο θαη πεγαίλνπλ ζηα κέξε πνπ έδεζαλ

γηα λα εθδηθεζνύλ ε λα ζπλεηίζνπλ απηνύο πνπ ηνπο έθαλαλ

θαθό ζηε δσή. Ζ εηθόλα ηνπο δηακνξθώλεηαη από ηελ

εθδνρή ηεο δνμαζίαο ηνπ άξρνληα ησλ Καξπαζίσλ θόκε

Γξάθνπια όπσο ηνλ γλσξίζακε θαη κέζα από ηηο αλάινγεο

ηαηλίεο απ` ηνλ θηλεκαηνγξάθν.

Ο ΓΗΑΒΟΛΟ: ηηο παξαδόζεηο ηνπ ρσξηνύ εκθαλίδεηαη κε

δύν κνξθέο. Ζ κηα απηή ηνπ καπξνθνξεκέλνπ θεξαηνθόξνπ

θαθνκνύηζνπλνπ θαθνπνηνύ πνπ βάδεη ζε πεηξαζκό ηνπο

αλζξώπνπο, θαη ε άιιε ηνπ δηαβνιάθνπ πεηξαρηεξηνύ πνπ

ζθαξώλεη θάξζεο ζηνπο αλζξώπνπο. Δκθαλίδεηαη παληνύ

θαη είλαη ν ίδηνο ν ζαηαλάο ν πνιέκηνο ηνπ Θενύ θαη ηεο

εθθιεζίαο. Σνλ ζπλαληάκε θη αιιηώο ζαλ δαίκνλα,

εμαπνδώ, αθνξηζκέλν θαη θνπηζαξίλε.

Όια ηνύηα ηα πιάζκαηα ζπληξόθεπαλ ηόηε ηα παηδηθά καο

όλεηξα, θη έηζη έλα ηπραίν πεξηζηαηηθό ζηελ ηειεόξαζε κ`

έθαλε λα θαηαπηαζηώ ηώξα κ` απηά.

Δίλαη όκσο παξαδώζεηο θαη ζύκηζεο απ` ηνλ όκνξθν ηόπν

καο πνπ ηηο θνπβαιάο πάληα καδί ζνπ όζα ρξόληα θη` αλ

πεξάζνπλ.

Κη αλ κε ξσηάηε ηώξα αλ ππάξρνπλ Ξσηηθά ζηηο κέξεο καο

ζα ζαο απαληήζσ ζίγνπξα ΝΑΗ. Τπάξρνπλ θαη δελ

θπθινθνξάλε ηώξα ζην ζθνηάδη θαη κέζα ζην ξέκα ηνπ

ρσξηνύ όπσο ζξπινύζαλ νη παιηνί εθείλα ηα ρξόληα.

Κπθινθνξάλε θάζε ώξα πξσί κεζεκέξη βξάδπ πάλσ απ` ην

ζθεπαζκέλν ηώξα ξέκα. Νεξάηδεο θνινζνύξηεζεο

Βξηθόιαθεο θαη δξάθνη, εξπεηά κ` αλζξώπηλε κνξθή,

Γηάνινη κεηακνξθσκέλνη θαη Φαληάζκαηα ηνπ παξειζόληνο

θη νρηέο δηκνύηζνπλεο θη` όηη άιινη Καιηθαηδαξένη βάιεη ν

λνπ ζαο. Κη έλα θαη κνλαδηθό είλαη ην μόξθη γηα όια απηά ηα

ζεκεξηλά Ξσηηθά θαη πάγαλα πνπ ζέξλνληαη αλάκεζά καο.

Ζ ΠΛΖΡΖ ΑΓΝΟΖΖ ΣΟΤ ΥΧΡΗΑΝΟΗ.

Ζ ΤΝΑΝΣΖΖ

Μπήθα κέζα εθείλν ην βξάδπ ζ’ απηό ην θαθελείν έηζη ζηα

ραδά. Δίρα θύγεη λσξίο απ΄ ηε δνπιεηά –απνγεπκαηηλή

βάξδηα-θη επεηδή ήμεξα όηη εθεί ζπρλάδεη θάπνπ- θάπνπ έλαο

ζπλάδεξθνο ρώζεθα κέζα. Έθαλε θξύν θαη ςηιόβξερε. Μηα

πδάηηλε ςηιή θνπξηίλα απιώλνληαλ κπξνζηά από ηηο ιάκπεο

ησλ πεδνδξνκίσλ θαη νη θσηηζκέλεο βηηξίλεο απιάθσλαλ κε

ηηο ιάκπεο θζνξίνπ ηε ιαζπσκέλε άζθαιην.

Με ην βιέκκα αλαδήηεζα ηνλ γλσζηό κνπ πνπ δελ ππήξρε

πνπζελά ζην αζθπθηηθά γεκάην θαθελείν. Μπνξεί λα θαλεί

αξγόηεξα ζθέθηεθα θαη πήγα λα θαζίζσ πιάη ζ’ έλαλ άληξα

πνύ κνπ θάλεθε ηζαθηζκέλνο απ’ ηε δσή θαη πνύ θάπληδε

αξεηκαλίνο. Σέζζεξα πέληε θαξαθάθηα νύδν ζηνηβαγκέλα

πάλσ ζην ηξαπέδη κπξνζηά ηνπ θαλέξσλαλ πώο ήδε ηα είρε

ηζνύμεη. Γελ πεξηεξγάζηεθα θαη πνιύ ηνλ νκνηξάπεδν πνύ

κνπ έθαλε έλα βαξηεζηεκέλν λόεκα θάηζε δελ ηξέρεη ηίπνηα.

Με κηα καηηά θαηάιαβα πώο ήηαλ έλαο απ’ απηνύο ηνπο

πόηεο πνύ έξρνληαη από λσξίο ζην καγαδί θαη θεύγνπλ αξγά

ην βξάδπ όηαλ θιείλεη.

Αξηηκέιεηνο κε παιηά όρη θαη ηόζν θαζαξά ξνύρα πνπ

έπιεαλ επάλσ ηνπ θαη πνπ έδεηρλαλ όηη ζίγνπξα έρεη ράζεη

αξθεηά θηιά ζε ζύληνκν δηάζηεκα. Με ην πνπ θάζηζα δίπια

ηνπ κε ήξεκε θσλή κε ξώηεζε: Δίζαη θαιά;

ηξάθεθα πξνο ην κέξνο ηνπ θαη ηνλ θνίηαμα θαιύηεξα κε

απνξία. Γελ κ’ αλαγλσξίδεηο ε! ζπλέρηζε.

Όρη.

Δίκαη ν Αιέθνο ν Νάζηνο.

Έκεηλα άλαπδνο.

Ήηαλ ν Αιέθνο έλαο παιηόο ζπκκαζεηήο κνπ ζην γπκλάζην

ζην Αγξίλην πάλσ ζην πάξθν.

Σνπ έζθημα ην ρέξη ακήραλνο θαη δελ έβξηζθα ηίπνηα εθείλε

ηε ζηηγκή λα πσ.

Πώο είζαη ξε Αιέθν; θαηάθεξα λα ςηζπξίζσ.

Α! αθνύο δελ είκαη. Όπσο κπνξώ. Απάληεζε αηάξαρνο θαη

ζώπαζε.

Καη ηη θάλεηο; Ση θάλεηο ηώξα; ηνλ ξώηεζα όζν πην ήξεκα

κπνξνύζα.

Γελ βιέπεηο ηη δηάνιν θάλσ. Απάληεζε πηθξακέλα.

Έλνησζα ληξνπή έηζη πνύ ηνλ ξώηαγα αιιά επέκεηλα. Καιά

όιεο ηηο κέξεο έηζη ηηο πεξλάο;

Σξάβεμε κηα γεξή ηδνύξα θαπλό θαη είπε:

Κάζε κέξα ηα ίδηα θαη ηα ίδηα. Ύζηεξα ρηύπεζε κε δύλακε

δπό ηξία θέξκαηα πνπ είρε παξαηεκέλα πάλσ ζην ηξαπέδη

θαη θώλαμε:

Παηδί έλα θαξαθάθη κ’ έλα πνηήξη. Μηα θσλή αθνύζηεθε

λα επαλαιακβάλεη απ’ ην βάζνο:

Πηάζε θαξαθάθη θη έλα άδεην, θαη κε ηζηξηρηή θσλή πέηαμε

έλα ‘‘Δθηαζέεεε.’’

ε ιίγν εκθαλίζηεθε έλαο λεαξόο κε άζπξε ιεξσκέλε

κπινύδα θη άθεζε ην θαξαθάθη κε ην άδεην πνηήξη πάλσ

ζην ηξαπέδη ζθνξπίδνληαο ηα κηζά παγάθηα από ην κπνι ζην

πάησκα από ηε θνύξηα θαη ηε βηαζύλε. Ο Αιέθνο άδεηαζε

κνλνξνύθη ην παιηό νύδν πνπ είρε ζην πνηήξη θαη βάιζεθε

λα ην μαλαγεκίζεη απ’ ην θαηλνύξγην κπνπθάιη.

Καηόπηλ ξώηεζε. Λνηπόλ; ηα λέα ζνπ;

η’ αιήζεηα δελ έβξηζθα ηη λα ηνπ πσ. Με δπζθνιία η’

απάληεζα: Σίπνηα θίιε, εγώ ηππώλσ. Όηη ηππώλεηαη ζην

ραξηί λα εδώ πην θάησ.

Καη ζ’ αξέζεη απηό πνπ θάλεηο; Ρώηεζε κε ηελ ίδηα πάληα

παγεξή θσλή.

Γελ βαξηέζαη ηνπ είπα . Όιεο νη δνπιεηέο ίδηεο είλαη. Σν

κεξνθάκαην λα βγαίλεη γηα ηελ επηβίσζε γηαηί είλαη πνιιά

ηα έμνδα. πίηη - παηδηά άζηα λα πάλε. Έζβεζε ην ηζηγάξν

ζην κηζνγεκάην ηαζάθη θαη βάιζεθε ακέζσο λ’ αλάςεη

άιιν. α λα θαηά-ιαβε όηη θάηη ζα ηνπ έιεγα γηα ην

ζπλερόκελν ηζηγάξν θαη βηάζηεθε λα κε πξνιάβεη.

Ναη θίιε εγώ δελ θάλσ ηίπνηα πηα. Έρσ παξαηηεζεί πηα απ’

ηε δσή. Γεξλάσ έηζη ήξεκα θη απιά. Καη όηαλ πεζάλσ δελ

ζα έρσ λα κεηαληώζσ γηα ηίπνηα θη νύηε λα κε θξαηήζεη

ηίπνηα ζηε δσή. Γελ ζα έρσ ράζεη ηίπνηα πιελ εηνύηνπ ηνπ

θαθελείνπ. Ούηε γπλαίθα νύηε παηδηά νύηε έλλνηεο νύηε

ιύπεο, ηίπνηα. Δίλαη θαιύηεξα έηζη.

Άδεηαζε άιιν έλα πνηήξη κνλνξνύθη. Σνλ παξαηεξνύζα κε

θαηάπιεμε.

Όκσο δελ ήζνπλ πάληνηε έηζη. Σνπ είπα θάπσο ζνβαξά θαη

κεγαιόθσλα. Με ζπγρσξείο θηιαξάθν, έηζη πάληα ήκνπλ

από ην γπκλάζην.

Κάηζε όκσο ξε θίιε, δελ είλαη δσή απηή. Γηα ζηάζνπ, είλαη

δπλαηόλ λα κελ θάλεηο ηίπνηα; Να κελ ζ’ αξέζεη ηίπνηα; Να

κελ έρεηο θάπνηα ελδηαθέξνληα, λα κελ έρεηο θάπνηνπο

θίινπο; Κάηζε ξε θίιε είλαη ηξνκεξό.

Δίρακε πεξάζεη θαη ζ’ άιιν θαξαθάθη.

Γηθό κνπ είπα θάπσο λεπξηθά, άξρηζε λα κ’ επεξεάδεη θαη

ην νύδν θαη ε όιε ζπδήηεζε.

Μα όηαλ ήξζεο ζηελ Αζήλα ηη έθαλεο αξρηθά;

πνύδαδα. Δίρα πεξάζεη Ννκηθή.

Δ! θαη κεηά;

Παηδί. Ούδν. Φώλαμε. Σν πξνεγνύκελν κπνπθάιη είρε θη

άιιν. Νόκηδα πώο κε δνύιεπε. Λεο ξε δηάνιε, ε κήπσο

ήζειε λα ζηακαηήζεη ηε ζπδήηε-ζε; Πξηλ ινηπόλ ηνπ δώζσ

ηελ επρέξεηα λα ζθεθηεί πέξαζα ακέζσο ζηελ αληεπίζεζε.

Έια πεο κνπ ξε κάγθα ηελ αιήζεηα, έηζη εδώ πνπ ε κνίξα

καο έθεξε απόςε καδί κεηά ηόζα ρξόληα πέο κνπ

ηνπιάρηζηνλ ηη ζνπ ζπλέβε; Γελ κπνξεί ε θάπνηα κεγάιε

ιύπε, ε θάπνηα εξσηηθή απνγνήηεπζε ε ηέινο πάλησλ

θάπνην θαθό ζε βξήθε θη έθηαζεο εδώ. Άζε ηελ ηξειή ηώξα.

αξαληαπεληάξεδεο είκαζηε δελ είκαζηε παηδάθηα πηά.

αξαληαπέληε δελ είζαη;

Ναη θίιε ζαξαληαπέληε αιιά θαίλνκαη εμήληα.

Σνλ θνίηαμα θαιά ζην πξόζσπν. Σν ξπηηδηαζκέλν

θαθνθξνληηζκέλν πξόζσπν έκνηαδε ζρεδόλ κε πξόζσπν

γέξνπ.

Πξάγκαηη ηνπ είπα καιαθώλνληαο ηε θσλή κνπ.

Γείρλεηο κεγαιύηεξνο απ’ ηελ ειηθία καο, ζίγνπξα ζα πξέπεη

λα είρεο πξνβιήκαηα επέκεηλα ζέινληαο ζώλεη θαη θαιά λα

βγάισ ιαγό.

Ση πξνβιήκαηα κσξέ. Ζ πξόζηπρε δσή ζην θαθελείν θαη ην

πνηό ζε θζείξεη όζν ηίπνη’ άιιν ζηε δσή.

Δ δελ είλαη θη έηζη. Κη εκείο ζηα θαθελεία κεγαιώζακε ιίγν

πνιύ. Σα έρνπκε ρξπζνπιεξώζεη ηα άηηκα, δελ θαηαληήζακε

όκσο έηζη. Δθηόο αλ έθαλεο αλεμέιεγθηε πηά δσή. Με

γπλαίθεο κε μελύρηηα κε ραξηηά θαη ήζνπλα κέξα λύρηα

ηάβια ζην κεζύζη.

Καη όκσο όρη θίιε κνπ. Τπήξμα πάληα θξόληκνο.

Παηδί νύδν.

Δγώ δελ πίλσ άιιν. Αλ δελ κνπ πεηο αιεζηλά ηη ζπκβαίλεη

δελ πίλσ νύηε γνπιηά πηα καδί ζνπ. Αλ δελ κνπ πείο ηη

θξύβεηαη κέζα ζ’ όια απηά πιεξώλσ θαη θεύγσ.

Γελ ζα πιεξώζεηο θξάγθν.

Γέκηζε ηα πνηήξηα νύδν, δελ έβαδε πηα νύηε παγάθηα νύηε

άγγηδε από ηνπο ςεπηνκεδέδεο πνπ ζε κηθξά πηαηάθηα

δηέζεηε ην θαθελείν.

Ζ θαηάζηαζε απηή θίιε κ’ εκέλα ρξνλνινγείηε απ’ ηελ

παηδηθή κνπ ειηθία. Όηαλ ήκνπλ παηδί αθόκα δέρηεθα έλα

κεγάιν πιήγκα πνύ κ’ έθεξε ζ’ απηά εδώ ηα ράιηα, θη από

ηόηε δελ ζπλήξζα πνηέ. Θέιεηο λα κάζεηο ινηπόλ. ε βιέπσ.

Ζ αλειέεηε πεξηέξγεηα ησλ αλζξώπσλ ζ’ όιν ηεο ην

κεγαιείν.

Έλνησζα έλνρα. Έζθπςα ην θεθάιη θαη θαηέβαζα ην νύδν

κε κηάο βάδνληαο ην ρέξη κπξνζηά κελ θαίλεηαη ηάρα.

Άθνπ ινηπόλ θηιαξάθν. Δη άθνπζε: Θπκάζαη ηα παηδηθά καο

ρξόληα, όινη ζην ίδην θαδάλη βξάδακε. Μαύξε θη άξαρλε δσή

ζηα θαπλνηόπηα. Ζ πίθξα θαη ε θόια ηνπ θαπλνύ ζηε δσή

καο ζηα ξνύρα καο ζηα ζσζηθά καο.

Αγάπε απέξαληε ζηε κεηέξα θαη ζεβαζκόο θαη θόβνο καδί

ζηνλ παηέξα. Απ’ ηα’ άγξηα κεζάλπρηα ζα ζεθσζνύκε γηα

κάδεκα κεηά έρνπκε πνιύ αξκάζηαζκα, η’ απόγεπκα δελ έρεη

κπάια ζ’ απιώζνπκε ζηε ιηάζηξα ηηο αξκάζεο. Παξάθιεζε

θαη δηαηαγή καδί ν ιόγνο ηνπο. Κη εκείο από θνληά λ’

αθνινπζνύκε θαη λα πξνζθέξνπκε όηη κπνξνύζακε.

Δπραξηζηεκέλνη όκσο θαη πξόζραξνη εθεί θνληά ζηα

δεθαηξία καο δεθαηέζζεξά καο ρξόληα θαη βάιε. Δθείλν

ινηπόλ ην θαινθαίξη ζα πεγαίλακε Γεπηέξα ε Σξίηε ηάμε

ζην γπκλάζην ζα ζε γειάζσ, ζπλέβε ην πεξηζηαηηθό. Σε

ζπκάκαη εθείλε ηε κέξα ζαλ ρζέο. Ήηαλ κηα γιπθηά

θαινθαηξηάηηθε απγή. Μηζνζθόηαδν όηη άξρηδε λα ραξάδεη

ζην βάζνο πάλσ απ’ ηελ Σξηρσλίδα. Γελ κε είραλ μππλήζεη

ηε λύρηα γηα κάδεκα, είρακε αξγήζεη ην βξάδπ λα

θνηκεζνύκε

γηαηί είραλ έξζεη θάηη ζπγγελείο θη επεηδή παίδνληαο κε ηα

μαδέξθηα καο πήξε ε ώξα πήξα παξάηαζε γηα ην λπρηεξηλό

μύπλεκα θαη ην θαπλνκάδεκα. Όκσο καζεκέλνο απ’ ην

θαζεκεξηλό λπρηεξηλό εγεξηήξην κόιηο άξρηζε λα ραξάδεη

μύπλεζα θη αθξνπαηώληαο κέζα ζηηο θαπλόξηδεο ζέιεζα λα

αηθληδηάζσ ηνπο γνλείο κνπ πνπ είραλ γεκίζεη κάιηζηα ζην

ηάθα- ηάθα δπό θαιάζεο θαπλό. Μα ζηακάηεζα μαθληθά

ηξνκαγκέλνο ιίγα βήκαηαπην πέξα πξηλ ηνπο θηάζσ.

Ο παηέξαο κνπ νύξιηαδε ζε έμαιιε θαηάζηαζε. Ζ κάλα ζνπ

είλαη ειίζηα αιιά κνπ θαίλεηαη ην ίδην θη εζύ. Σα ρξεηάδνκαη

ζνπ ιέσ απηά ηα ιεθηά θαη ζα ππνγξάςεηο ΄΄γακώ ηα

θαληήιηα κνπ.΄΄

Όρη δελ ζα ππνγξάςσ έιεγε ε κάλα κνπ κε ζίγνπξε θσλή.

Σα ιεθηά απηά είλαη ηνπ παηδηνύ. Σα θπιάσ γη’ απηό θαη δελ

ζα ππνγξάςσ λα ηα θάο θη απηά κε ηηο θηιελάδεο ζνπ, όπσο

έθαγεο θαη ηελ θιεξνλνκηά ζνπ όιε.

Σόηε εμαγξησκέλνο ν παηέξαο κνπ ηελ άξπαμε απ’ ην ιαηκό

θη άξρηζε λα ηελ ρηππάεη κε όζε δύλακε κπνξνύζε ζ’ όιν

ηεο ην πξόζσπν. Λύζεθε ην θεθαινκάληειν θαη ηεο έθπγε,

ηόηε απηόο ηελ άδξαμε απ’ ηα μέπιεθα καιιηά ηεο θαη ηεο

ρηππνύζε μέθξελνο ην θεθάιη ζηελ γεκάηε θαπλνθάιαζα.

Όζν γηα κέλα θίιε κνπ έλνησζα λα ράλσ ηνλ θόζκν θάησ

απ’ ηα πόδηα κνπ. Δίρε θηάζεη πηά ην ηέινο ηνπ θόζκνπ.

Άξρηζα λα νπξιηάδσ από πόλν από ηξόκν θη από κηα θνβεξή

θαηάπιεμε. Ο παηέξαο κ’ άθνπζε θαη ζηξάθεθε πξνο ην

κέξνο κνπ. Νόκηζα πώο ζα ζθόησλε θη εκέλα θη έηξεμα λα

εμαθαληζηώ ζην ιόγγν ζαλ θπλεγεκέλν αγξίκη.

Απηό πνύ ζπκάκαη είλαη όηη έπεζα πάλσ ζην ρνξηάξη ζ’ έλα

μέθσην μεζεσκέλνο θη νύηε θη εγώ μέξσ πόζν έκεηλα εθεί.

Έλαο ηζνπάλεο κε πεξηκάδεςε θαη κε θνπβάιεζε κε ην δόξη

ζην ζπίηη. Καη όρη κόλν απηό, ηνύο γνλείο κνπ ηνπο βξήθα λα

έρνπλ ην ζπλεζηζκέλν ύθνο ηνπο ζαλ λα κελ έηξερε ηίπνηα.

Μάιηζηα ε κάλα κνπ κνπ είπε: Μαο θαηαηξόκαμεο ξε

γατδνύξη πνπ ζην θαιό είρεο πάεη; Γελ απάληεζα ηίπνηα,

κόλν έθιαηγα. Δπί κέξεο κόλνο κνπ έθιαηγα. Ο παηέξαο κνπ

δε δελ έβγαλε άρλα.

ηα κέζα Απγνύζηνπ πέζαλε ε κάλα κνπ από εγθεθαιηθό.

Παιηό ρηύπεκα ζην θεθάιη είπαλ νη γηαηξνί, εγώ όκσο

ήμεξα πνην ήηαλ ην ρηύπεκα.

Σνλ επηέκβξε επέζηξεςα θαλνληθά ζην ζρνιείν. Γελ μέξσ

αλ ζπκάζαη όινη κε παξαηεξνύζαηε: Ρε θάηη έρεηο πάζεη εζύ.

Δ ινηπόλ θίιε κνπ από ηόηε ηα πάληα ήηαλ ηειεησκέλα γηα

κέλα. Από εθείλε ηε κέξα δελ μαλάδα ηελ θαιή όςε ηεο

δσήο.

Ση έγηλε κέζα ζην κπαιό κνπ ηη γύξηζε αλάπνδα κέζα κνπ

δελ μέξσ. Με ηίπνηα δελ ηελ έβξηζθα πηα, δελ είρα όξεμε γηα

ηίπνηα. Γελ είρα αγάπε γηα θαλέλαλ. Γελ μαλαείρα πηα νύηε

επηζπκίεο νύηε θηινδνμίεο νύηε ειπίδεο. Δίλαη κεξηθά

πξάγκαηα πνπ ζε ζεκαδεύνπλ γηα όιε ζνπ ηε δσή. Να

ινηπόλ πώο θαηάληεζα έηζη.

Παηδί νύδν! Μόιηο ην έθεξαλ πήξε ην κπνπθάιη λα ην

ξνπθήμεη κνλνθνπαληά όκσο θαζώο έηξεκαλ ηα ρέξηα ηνπ,

ηνπ έπεζε θη έζπαζε. Έθαλε κηα θίλε ζε πνπ θαλέξσλε ηελ

απνγνήηεπζή ηνπ θαη μαλαθώλαμε κέζα ζηελ γεκάηε από

θαπλό αίζνπζα.

Παηδί θη άιιν νύδν.

Έμσ ε βξνρή έθαλε απιάθηα πηα ζην καπξηζκέλν ηδάκη ηνπ

θαθελείνπ.

ΚΤΛΗΗΑ ΕΧΖ.

Ήηαλ δξνζεξό ην θαινθαηξηλό απνκεζήκεξν ζηα

Υαιηέτθα.

--Γελ αξκαζηάδεηο πνπ δελ αξκαζηάδεηο δελ παο λα πνηίζεηο

εθείλα ηα θήπηα.

--Πάσ Παηέξα, πξνθεηκέλνπ λα πεξλάσ θύιιν- θύιιν ηνλ

θαπλό ζηε ζθνπξηαζκέλε βειόλα ιεο θαη κε θαηαξάζηεθε ν

Θεόο ζε ηζόβηα έξγα. Πάσ.

--Ρε άεη ζην δηάνιν άζε ηηο ζεσξίεο θαη θάλε θακηά δνπιεηά,

δηάνιε.

Γηάνινο ηξίβνινο δελ μέξσ αιιά εθείλν ην αξκάζηαζκα δελ

ην κπνξνύζα κε ηίπνηα. Όιε κέξα γνπξλνκεηηαζκέλνο

κπξνζηά απ’ ηνλ ηεξάζηην ζσξό κε ηα θαπλόθπιια λα

πξνζπαζείο λα ηα θάλεηο εκπνξεύζηκν πξντώλ, δελ ηα’

άληερα.

Καη ηα ιεθηά ζην βξόλην. Θ’ αξέζεη ζηνλ έκπνξα; Θα ηα

πάξεη ν έκπνξαο; Θα ηνπ αξέζεη ε πνηόηεηα; Θα θόςεη ηελ

ηηκή, ή ζα ηα θάςεη ην θξάηνο θαη δελ ζα πάξεηο ηίπνηα. Κη

αλ ηα πνπιήζεηο πόηε ζα πάξεηο ηα ιεθηά, αλ δελ ηα πάξεη ε

ηξάπεδα γηα ηα δάλεηα πνπ πήξεο γηα λα μεζηήζεηο ηνλ

θαπλό. Καπλόινγα – θαπλόπηθξα.

Πήγα ηη λα ’θαλα; Γηα λα γιηηώζσ ην καξηύξην.

Έβαια ηα ζηθώληα ζην θαλαιέην, (ρνληξέο πιαζηηθέο

ζσιήλεο πνπ απνξξνθνύζαλ ην λεξό απ’ ηα ηερληθά

ππεξπςσκέλα ηζηκεληέληα απιάθηα) θη έβαια ην λεξό λα

ηξέρεη άθζνλν ζηα δαξδαβα-ηηθά. Σα’ απνξξνθνύζαλ ηνύηα

δηςαζκέλα θη έπξεπε λα έβιεπεο πώο ηέλησλαλ ηα θύιια ηνπο

κ’ επραξίζηεζε βγάδνληαο κπνπξκπνπιήζξεο απ’ ηηο ξίδεο

ηνπο, ιέο θαη ήζειαλ λα ζ’ επραξηζηήζνπλ, γηα ην θαιό πνπ

ηνπο έθαλεο.

Έγεηξα ζηνλ θνξκό κηάο δαζόθπιιεο ειηάο πνπ από θαξπό

δελ είρε δώζεη πνηέ πάλσ από έλα γπθηνθάιαζν,

δηθαηνινγνύκελε πάληα όηη θηαίγαλε ηα βάηα πνπ ηελ

θαηαπλίγαλε, θαη παξαθνινπζνύζα ηελ ηεξνηειεζηία ηνπ

πνηίζκαηνο.

Δθεί πίζσ απ’ ηα βάηα πνπ πεξηηξηγύξηδαλ ηε δαζόθπιιε

ειηά ηα άθνπζα όια.

-- Δίλαη θαηξόο θνπκπάξε λα ελεξγνπνηεζνύκε θη εκείο νη

ζθύινη, γηα λα βειηηώζνπκε ιίγν ηελ ηάμε καο. Έιεγε ν έλαο

ζηνλ άιιν.

Ήηαλ ηα δπό ζθπιηά ηνπ γείηνλα ηνπ σθξάηε ηνπ ηνύκπνπ

πνπ είραλ μαπιάξεη θάησ απ’ ηνλ παρύ ίζθην ηνπ δαζσκέλνπ

βάηνπ θαη ζπλσκνηνύζαλ ρσξίο λα κε πάξνπλ είδεζε.

--Γνπιεύνπκε ζπλέρηζε ζαλ ζθπιηά νιόθιεξε ηε κέξα, ηξσκε

ιίγα απνθάγηα θαη πνιιέο θινηζηέο.

ήκεξα όινη έρνπλ θάλεη αγώλεο θαη ηα θαηάθεξαλ.

Γνπιεύνπλ πελζήκεξν θαη νρηάσξν θη έηζη ηνπο κέλεη θαηξόο

θαη γη’ άιιεο δνπιεηέο θαη γηα γιέληηα θαη δηαζθεδάζεηο.

Βέβαηα είλαη θαη κεξηθνί αιήζεηα πνπ δνπιεύνπλ ζθπιίζηα

δνύλ όκσο ζαλ άλζξσπνη. Δλώ εκείο θαη ζθπιίζηα δνπιεύνπκε

θαη ζθπιίζηα δνύκε.

-- Καη ηη κπνξνύκε λα θάλνπκε ξε θνπκπάξε γη’ απηή ηε

βειηίσζε πνπ ιέο, αθνύ είκαζηε ζθύινη; θύινο είζαη ζνπ

ιέεη ν άιινο!

--Άθνπ θνπκπάξε ζθύινο είζαη δελ είζαη κπνύθνο.

Απινύζηαηα ζα μεζεθσζνύκε όινη καο. Θα ηδξύζνπκε θη

εκείο ζπλδηθάηα θαη ζσκαηεία θαη ζα θάλνπκε απεξγίεο γηα

λα πεηύρνπκε απηά πνπ ζέινπκε. Καη νη άλζξσπνη απηό δελ

έθαλαλ;

-- Δκ όπσο ν ίδηνο ην ιέο, απηνί ήηαλ άλζξσπνη επέκεηλε ν

δεύηεξνο ζθύινο. Φώλαμαλ μαλαθώλαμαλ ώζπνπ ζην ηέινο

ηνπο άθνπζαλ θαη θάηη ηνπο έδσζαλ.

-- Α εζύ δελ ηξώγεζαη. Απηνί θώλαμαλ θη αθνύζηεθαλ εκείο

άκα γαβγίζνπκε δελ ζ’ αθνπζηνύκε θαιύηεξα; Μεηά κελ

μερλάο όηη εκείο δαγθώλνπκε θη’ όιαο. Έρνπλ απηνί

θπλόδνληεο; Γελ έρνπλ. Σν μερλάο απηό.

--Δγώ ιεσ λα θάλνπκε ηα παξάπνλά καο ζην σθξάηε

η’αθεληηθό καο, θαιόο άλζξσπνο είλαη θάηη ζ’ αξπάμνπκε,

θαη λ’ αθήζνπκε ηνπο άιινπο λα θόςνπλ ην ζβέξθν ηνπο.

--Μπα δελ θάλνπκε ηίπνηα. Αθόκα θαη ν κηθξόο ν γηνο ηνπ ν

ηακάηεο πνπ καο αγαπάεη ιίγν πξνρζεο καο θιόηζεζε, δελ

καο θιόηζεζε;

Γη’ απηό ζνπ ιεσ : Μόλνη καο δελ θάλνπκε ηίπνηα. Μόλν αλ

ελσζνύκε ζα βξνύκε ηε δύλακε. Θα θσλάμνπκε ζα

γαβγίζνπκε θη όινη καδί ζα πεηύρνπκε απηό πνπ ζέινπκε. Γη’

απηό πξέπεη λα πάκε λα μεζεθώζνπκε θαη ηνπο άιινπο.

--Καη πόηε ιεο θνπκπάξε λα πάκε;

--Να πάκε ηελ Κπξηαθή ην πξσί πνπ ηα’ αθεληηθό ζα ηνπο

καδέςεη όινπο ζα ηνπο βάιεη ζην ηξαθηέξ θαη ζα πάεη ζην

ρσξηό.

--Καιά ιεο έηζη ζα θάλνπκε.

Καηέβαηλα ηελ Κπξηαθή ην πξσί γηα κπάια θάησ ζην γήπεδν

ζηελ θαθαβαξηά, θη εθεί ζηε δηαζηαύξσζε γηα ηε

Λπζηκαρεία είδα κηα κεγάιε ζπγθέληξσζε ζθύισλ. Άθνπζα

θαη ηε θαζαξία θαη ζηάζεθα λα δσ ηη γίλεηαη. Γπό ηεξάζηηα

ζθπιηά ηνπ Σζνύκαξε απέλαληη, πνπ πξέπεη λα είραλ

αλαιάβεη ηελ πεξηθξνύξεζε ηεο ζπγθέληξσζεο κε δύγσζαλ

απεηιεηηθά. Έθαλα πώο θεύγσ θαη θξύθηεθα πίζσ από κηα

ιηάζηξα.

Όηαλ είδα ηνλ έλαλ ην ζθύιν ηνπ ηνύκπνπ πνπ πξέπεη δηα

γαβγίζκαηνο λα είρε εθιεγεί πξόεδξνο ζ’ απηή ηε ζπλέιεπζε

ηεο ζθπινκάδνμεο, θαηάιαβα όηη ην είραλ πξνρσξήζεη ην

πξάγκα.

--αο ηα είπα κ’ απιά ιόγηα αδέξθηα ηα ράιηα ηεο ηάμεο καο,

ηνπο έιεγε. Καη επαλαιακβάλσ: Γνπιεύνπκε ζηε θύιαμε

πνιύ, ηξώκε ιίγν, θαη ηξώκε θαη μύιν. Γελ πάεη άιιν.

Όκσο ην πξάγκα ζέιεη δηπισκαηία. Θα παξακείλνπκε νη

πηζηνί θίινη όπσο καο απνθαινύλ θαη απ’ απηό ην δεδνκέλν

ζα δξάζνπκε. Με ιίγα αηηήκαηα ζηελ αξρή, όπσο

ζπηηόζθπια κε ιίγν δέζηα ην ρεηκώλα, ηαηξνθαξκαθεπηηθή

πεξίζαιςε γηα ηα θνπηάβηα θαη δύν κεξίδεο θξεαηάθη ηε

βδνκάδα. Δίκαζηε θη εκείο πιάζκαηα ηνπ Θενύ θη άμηνη θαιή-

ηεξεο ηύρεο. Μεηά ζηγά- ζηγά ζα δηακαξηπξεζνύκε γηα ηελ

θαθή ζπλήζεηα πνπ έρνπλ νη άλζξσπνη λα καο θισηζάλε θαη

λα καο θσλάδνπλ όμσ παιηόζθπιν. Κη έπεηηα λα ππνγξαθεί

επηηέινπο ε ζύκβαζε όηη πνηέ δελ ζα καο θάλε όπσο ηξώλε

ηα’ αξληά ηα θνηόπνπια θαη ηα γνπξνύληα.

-σζηά θώλαμε έλα γνκάξη ζθπιί ηνπ Ρνπζνγηάλλε.

Πνηέ λα κελ μερλάκε ηα παιηά ρξόληα ην Μεζνιόγγη θαη

αξγόηεξα ηελ θαηνρή πνπ είρακε γίλεη πξώηνο κεδέο.

--Πείλα ήηαλ αδεξθέ θαη ζηελ πείλα όια γίλνληαη. Καη

βαηξάρηα θάγαλε θαη γατδνύξηα θαη άινγα θαη νη άλζξσπνη

κεηαμύ ηνπο θαγώζεθαλ, πνπ νη αλζξσπηά ηνπο όξηα δελ έρεη.

Γη’ απηό ζαο ιέσ αδέξθηα, ιάνπ- ιάνπ ζα ην πάκε. Πξόηαζή

κνπ: Γελ ζα γαβγίδνπκε ηηο ώξεο ηεο θνηλήο εζπρίαο νύηε ζα

νξκάκε νύηε ζα δαγθώλνπκε, γηα λα ηνπο εκπλεύζνπκε ην

ζεβαζκό γηα ηελ θάξα καο.

Κη εκείο ηα ζθπιηά έρνπκε κηιηά.

θύινη ελσκέλνη πνηά θισηζεκέλνη.

Πέηαμε δπό ηξία ζπλζήκαηα γηα λ’ απνζπάζεη ηα

παξαηεηακέλα γαβγίζκαηα πνπ είραλ θαιύςεη πηαηα

ηειεπηαία ηνπ ιόγηα.

Αλέβαηλα πξνρζέο ηελ Πεηξαηώο, βξάδπ κεηά ηελ θνπηαζηηθή

βάξδηα ζην εξγνζηάζην όηαλ είδα λα βγαίλεη από κηα

πινπκηζηή πόξηα κηα κεγαινθπξία κ’ έλα ζθπιί ζηελ αγθαιηά

ηεο θαη λα ην ρατδνινγαεη. Κνκκσηήξην ζθύισλ, δηάβαζα

ζηε καξθίδα ηνπ θαληαρηεξνύ θηεξίνπ. Δθεί κνπ ήξζαλ όια

ζην κπαιό.

--Μπξάβν ξε κάγθεο ζθύινη ηα θαηαθέξαηε κνλνιόγεζα.

Δκείο ηα θνξόΐδα νη άλζξσπνη δελ κπνξέζακε πνηέ λα

θαηαθέξνπκε θάηη θαη δνύκε ζ’ απηή ηελ ηεξαηόκνξθε πόιε

ζθπιίζηα δσή. Υαιάιη ζαο κάγθεο. Υαιάιη ζαο.

Κώζηαο Μπνύηηβαο.

Ζ ζθξαγίδα ηνπ Πλεπκαηηθνύ θέληξνπ ΑΓΓΔΛΟΚΑΣΡΟΤ

ρεδηαζκέλε απ’ ηνλ Κώζηα Μπνύηηβα.