អេ�ទែ� & សូ្យលអេ�ទែ�Lecturer:

Mrs. Srey MonirothPrepare by:

Taing HangleangVong Sothy

Ven BoraYon Victor

Yeang DalinUon Tharoth

Tep PisethTao You Y

O

R

R1

SR

R1

1.�ម្ង់និងនាមវលីអេ�ទែ�ក.�ម្ង់ អេ�ទែ�គឺជាសមាសធាតុសររីាង្គ ទែ�លមានរបូមន្ត�ូអេ� R-O-R1 ទែ�លR, R1 ជារា�ឌីកាល់�ីុដ្រ�កូាបួអាច�ូចគ្នា% ។

ខ.នាមវលី

រអេ����ី១

អេគអេ'អេ() ះ រា�ឌីកាល់R, R1 តាមលំដាប់�ក្សរឡាតាងំ+ អេ�ទែ�ឬ �ុកសីុត Ex:CH3 ̶ O ̶ CH3 ឌីអេម�ីលអេ�ទែ� Di methyl ether

C2H5 ̶ O ̶ C2H5 ឌីអេ��ីលទែ�ទែ� Di ethyl ether

CH2=CH ̶ O ̶ CH =CH2 ឌីវនីីលអេ�ទែ� Di vinyl ether CH3-O- អេម�ីលអេ3នីលអេ�ទែ� Methyl phenyl ether CH3-CH2-O-CH3 អេ��ីលអេម�ីលអេ�ទែ� ឬអេ��ីលអេម�ីល�ុកសីុត Ethyl methyl ether or Ethyl methyl oxide

ɌɳɆȢɆɃɪʒ

ɋ ȲǍɻȾɪƳ ɍ ɽɔ ɭɪƙȼ ȪƳ ɆɯɊɯɋ ɴȼ ɍ Ʒ ɋ NJƅɆɽƺ Ɋɯɋ Ǖ ɁɮɊO ɳȄ ɳƻ Ɨɹǃ ƙȲȩɊǕ ɍ ɽȲɭȲɑ ɭɪ ɞƙȲȩɊǕ ɌɻɭȲɑ ɭɪȼ ɮȷ ƺ CH3 ̶� O ̶� CH3 ̶� CH2 ̶� O ̶� CH3 ̶� CH2 ̶� CH2 ̶� O ̶� Methoxy Ethoxy ɳɊɁɭȲɑ ɭɪ ɳɔ ɁɭȲɑ ɭɪ ƙɆȪɆɻɭȲɑ ɭɪ ̶� O ̶� �̶ CH2 ̶� O ̶� ɳɇɀ ɭȲɑ ɭɪ Ɇȶ ɽɑ ɭɪɓ ɭȲɑ ɭɪ Ex: CH3 ̶� O ̶� CH3 ɳɊɁɭȲɑ ɭɪɳɊǂ Ʌ Methoxy methane

C2H5 ̶� O ̶� C2H5ɳɔ ɁɭȲɑ ɭɪɳɔ ǂ Ʌ Ethoxy ethane CH3 ̶� O ̶� ɳɊɁɭȲɑ ɭɪɆȶ ɽɴɑ Ʌ Methoxy bezene

O O

O

Prefix Oxa- and Cyclo

• បុព្វប� Oxa- ដ្រតវូបានអេដ្របីសំរាប់ពួកCyclic ទែ�លមានមូ៉អេលគុលCH2 មួយ ជំនួសអេដាយអាតូម O។

• ម្យ៉ា;ងអេ�<តបុព្វប� Oxa- អេនះក៏បានអេដ្របីសដ្រមាប់អេអាយ អេ() ះ ether មួយចំនួន3ងទែ�រ

• បុ៉ន្ពួក Cyclic ក៏មានCommon nameអេដាយមិនបាន អេដ្របីដ្របាស់បុព្វប� Oxa- 3ងទែ�រ។

• Ex: Oxacyclopropane អេ'បានថា OxiraneOxacyclobutane អេ'បានថា Oxetane

Example

OxacyclopropaneOr

oxirene

OxacyclobutaneOr

Oxetane

OxacyclopentaneOr

Tetrahydronfuran

4-ethyl-7-methyl-5-oxanonane

Crown Ether

• Crown ether គឺជាពួក Cyclic polyethers.• Crown ether ទែតង3្ទុកនូវអាតូម O ចំនួន៤ឬ

អេដ្រចីនជាងអេនះ អេCីយមាន3្ទុកអាតូមសរបុយ៉៉ាងតិច១២• របូមន្ត X-Crown-Y ទែ�ល X= ចំនួនសរបុរបស់អាតូម

Y= ចំនួនរបស់អាតូមO។

Example

2.លក្ខណៈគីមីអេ�ទែ�

R-O-R1 + 2HX RX + R1X + H2O

∆

HX = HCl , HBr , HI ចំអេGះHF គ្នា) នប្តិកម)ជាមួយអេ�ទែ�អេ�។

Ex. CH3 ̶� O ̶� CH2 ̶� CH3+2HBr CH3Br+CH3 ̶� CH2Br+H2O ∆

3.�អេង�ី អេ�ទែ�•ȷ ɸɳlj ɹɳɔ ɴɃɴȼ ɍ Nj ɅǍɻȾɪƳ ɍ ɽɔ ɭɪƙȼ ȪƳ Ɇɯȼ ɯȷ Ƶƒ (R-O-R) ɳɄƛ́ɳɓ ȶ́ ǂ Ɋ

ƙɆɁɩȲɊƗɳȼ ɑ ɭɪƙƽ ɁȲɊƗɌǏ ȶ Ɉ ɪɌɊɻɮɳɍ ȴ ɭɍ Ǖ ɍ ɽȲ ɭɍ ʆ CnH2n+1 �̶ OH + HO � CnH2n+1 CnH2n+1 �̶ O �̶ CnH2n+1 + H2O Ex: C2 H5 �̶ OH + HO � C2H5 C2H5 �̶ O � C2H5 + H2O

°

•ȷ ɸɳlj ɹɳɔ ɴɃɴȼ ɍ Nj ɅǍɻȾɪƳ ɍ ɽɔ ɭɪƙȼ ȪƳ Ɇɯȳɭɑ ƵƒɳɄƛ́ɳɓ ȶ́ ǂ Ɋ Williamson

R ̶� O �̶ Na + R1X R ̶� O �̶ R1 + NaX ɑ ɮȼ ƘɮɊǕ ɍ ɽƳ ɀ ɮǕ Ɂ Ǖ ɍ ɽȴ ɪɍ Ǖ ɓ ɮɴɑ ɀ ɮ

Ex: CH3 �̶ O �̶ Na + C2H5Br CH3 �̶ O � C2H5 + NaBr

4. វធីិអេ��ី និងសារ�្អេ!ជន៍ អេគអេដ្របីអេ�ទែ�អេHក%ងុវស័ិយឧស្សាCកម)និងវស័ិយសុខាភិបាលជាធាតុរលំាយ។ វាអាចរលំាយសារធាតុមិនបូ៉ទែលបាន �ូអេច%ះអេCីយបានជាអេគអេដ្របីវាជាធាតុរលំាយក%ងុ

ប្តិកម)�ង្គធាតុសររីាង្គ អេCីយអេ�ទែ�ជា�ង្គធាតុរាវ ឆាប់អេCីរ គ្នា) នពណ៌ គ្នា) នក្លិន។ វាជា ធាតុរលំាយ�៏ល្អសដ្រមាប់សារធាតុសររីាង្គ និងអេដ្របីជាថា% សំ្ពឹកតាមរយៈការដ្រសបូក្លិនរបស់វា។

បុ៉ន្�ន្ទឹមនឹងអេនះវាក៏មានគុណវបិត្តិ3ងទែ�រអេដ្រGះវាងាយនឹងឆាបអេ\ះណាស់ និងអាចអេ ្̂វីអេអាយអេយីងអេគងលក់អេបីសិនអេយីងដ្រសបូក្លិនរបស់វាអេដ្រចីនអេពក។

5. �ម្ង់ និង នាមវលីសូ្យលអេ�ទែ�• សូ្យលអេ�ទែ� ជាប្អេភ�គីមីស្ថិតក%ងុ Organo sulfur chemistry• មានរាង�ូអេ� R ̶ S ̶ R1

• មាន�ម្ង់ប្ហាល់បទ្ែCលនឹងអេ�ទែ�ទែ�រ ទែតមានការជំនួសសា្ព ន់^័រត្ង់�ុកសីុទែសន

• មានមជ្ឈមិប� Sulfide or -thiol• Ex:

o CH3 ̶ S ̶ CH3: dimethyl sulfide or methyl sulfanyl methaneo C6H5 ̶ S ̶ CH3: methyl phenyl sulfide or thioanisole

More example

• Diphenyl sulfide

• Methyl Cyclohexyl sulfide

• Cyclohexyl Phenyl sulfide S

S CH3

S

More Example

• 2-methyl buthyl hexyl-7- sulfide:

• 1-propenyl phenyl-4-sulfide or allyl phenyl sulfide

CH3

CH3-(CH2)5-S-(CH2)2-CH-CH3

CH2=CH-CH2-S-C6H5

More Example

• Cyclohexenyl methyl sulfide

• 3,3-dimethyl-1-buthenyl phenyl-5-sulfide

S CH3

CH2=CH-C-CH2-S-C6H5

CH3

CH3

2.លក្ខណៈគីមី• មានក្លិនអាក្ក់ណាស់ អេដាយសារក្លិនវាអេគអាចរកវាអេcីញ

• មានចំនុចរលាយទាបជាងអាល់កុល• មានលក្ខណៈអាសីុតខា្ល ងំជាងអាល់កុល• មិនរលាយក%ងុ�ឹក

2. លក្ខណៈគីមី ( con )

• Reaction: Oxidization– thioethane easily oxidise to sulfuride (R ̶ S=O ̶ R1)– then to sulfone (R ̶ S(=O)2 ̶ R1)– Ex: CH3 ̶ S ̶ CH3 + H2O2 CH3 ̶ S=O ̶ CH3 + H2O – CH3 ̶ S O ̶ CH═ 3 + H2O2 CH3 ̶ S(=O)2 ̶ CH3 + H2O

• Alkylation: easy to alkylated and give sulfonium selt – Ex: CH3 ̶ S ̶ CH3 + CH3I S(CH3)3 + Iˉ

• Hydrogenolysis– Ex: R ̶ S ̶ R1 + H2 RH + R1H + H2S

3.�អេង�ី• Alkylation of thiol

– R ̶ Br + HS ̶ R1 R ̶ S ̶ R1 + HBr

• Reaction between di sulfide with organolithium reagent – R ̶ C ̶ Li + R1 ̶ S ̶ S ̶ R2 R ̶ C ̶ S ̶ R1 + R2 ̶ S ̶ Li

• Alkene and thiol– R ̶ CH2 CH═ 3 + HS ̶ R1 R ̶ CH2 ̶ CH2 ̶ S ̶ R1

4.�អេ�មី��$ស់• មានសារៈសំខាន់ចំអេGះជីវតិ អេដ្រGះអាសីុតអាមីអេណ អេមតូ្យនីន និង Confactor(Biotin)

– Confactor: ជាសារធាតុគីមីទែ�លមិនទែមនជាបូ្អ្េត�ីុន ទែតមានសារៈសំខាន់ក%ងុសកម)ភាពដ្របអូេត�ីុន• Petroleum: មាន3្ទុក thiomethane• Poly phenylene sulfide: មានសារៈប្អេយ៉ាជន៍ ក%ងុការសំអេហាកប្លា្ល ស្ទិកទែ�ល^ន់នឹងកអេkl ខ្ពស់• អេដ្របីដ្របាស់សដ្រមាប់ព្យ៉ាបាលអេ�ីមអេnសូ៊

Thiophenes: ប្អេភ�ពិអេសសរបស់ thioether មាន3្ទុកពួក heterocyclic compounds heterocyclic compocnds: ជាពួក(ពួកខ្បិ�) ទែ�លមានធាតុគីមីយ៉៉ាងតិច២ ជាសមាជិករបស់វា។ Ex:

Pyridine. វាមានលក្ខណៈ

មានលក្ខណៈប្អេCីរ មានក្លិនក្�ូប 3lល់tetrahydrothiopene (CH2)4S អេដ្រកាយប្តិកម) hydrogenation.

Thank You For Your attentionSubject:

Chemistry

Lecturer:Mrs. Srey Monyroth

References:En.wikipedia.com

Summary to Chemistry book

Prepare By:Taing Hangleang

Yeang DalinTao You Y

Uon TharothTep PisethYorn VictorVen Bora

Vong Sothy