معرفی سازمان اوپک و ارتباط آن با تجارت بین الملل

1بیع بین المللیاستاد محترم: جناب آقای دکتر فیضی

91-90دانشجو: علی عبدلی-نیمسال دوم

مقدمه

بخش اول- معرفی اجمالی اوپک-تاریخچه-اهداف-ارکان

-اعضا و شرایط عضویتبخش دوم-اوپک و ارتباط آن با تجارت بین الملل

-استراتژی بلند مدت اوپک-چالشهای پیش روی استراتژی

-تاثیرگذاری متقابل اوپک و فعاالن عرصه تجارت بین الملل بر یکدیگرنتیجه گیری

منابع

فهرست مطالب

پس از گذشت بیش از نیم قرن از تاسیس اوپک

)سازمان کشورهای صادر کننده نفت(جایگاه تعیین کننده این سازمان به عنوان تنها نهاد تاثیر گذار با

محوریت کشورهای در حال توسعه در تعیین قیمت و میزان تولید نفت خام به عنوان یکی از اصلی ترین متغیرهای تجاری و اقتصادی جهان امروز بر همگان

روشن و مبرهن است.در این تحقیق سعی بر آن است تا با معرفی اجمالی این سازمان به جایگاه آن

در عرصه تجارت بین الملل پرداخته شود.

مقدمه

در اجالس بغداد، توسط پنج 1960 سپتامبر 14اوپك در

كشور بنيانگذار كه عبارت بودند از ايران، عراق، كويت، عربستان سعودي و ونزوئال، تأسيس شد. اين پنج كشور

36 درصد از ذخایر نفت و 67مؤسس اوپك در آن زمان، درصد بازار نفت جهان را در اختيار داشتند. اساسنامه ي

كنفرانس اوپك در 1961سازمان در اجالس ژانويه كاراكاس به تصويب رسيد و تأسيس آن طي قطعنامه ي

به ثبت 1962 نوامبر 6 سازمان ملل متحد در 6363رسيد.

تاریخچه

پس از تأسيس اوپك، تعداد ديگري از كشورهاي صادركننده ي نفت طي

سال هاي مختلف به اعضاي مؤسس سازمان اضافه شدند:( 1961ـ قطر،)( 1962-2008ـ اندونزي،)( 1962ـ ليبي،)( 1967ـ امارات متحده ي عربي،)( 1969ـ الجزاير،)( 1971ـ نيجريه،)( 2007ـ آنگوال،)( و1973-92 و 2008ـ اكوادور )( 1975-1994ـ گابن.)

تاریخچه

1 حداكثر كردن درآمد اعضا بويژه از طريق قيمت هاي-

عادالنه و با ثبات، در عين حال افزايش نقش نفت در تأمين تقاضاي انرژي و سهم اوپك در عرضه جهاني نفت

2 حمايت از ثبات بازار نفتـ، امنيت عرضه براي مصرف-كنندگان و امنيت تقاضا براي توليدكنندگان

3 پيگيري و تقويت منافع جمعي كشورهاي عضو در-مذاكرات جهاني و موافقت نامه هاي چند جانبه آتي

اهداف

)كنفرانس)عالی ترین رکن سازمان می باشد

هيأت عامل

دبیرخانه

( كميته ي فرعي وزارتي نظارت بر بازارMMSC)

( كميسيون اقتصاديECB )

ارکان

.عالی ترین رکن سازمان است

بار در ماههای مارس و سپتامبر)در صورت 2هر سال لزوم به طور فوق العاده(تشکیل جلسه می دهد.

رای گیری در کنفرانس بر اساس اتفاق آرا انجام میشود.

.هر عضو دارای یک رای است

کنفرانس

اجالس هيأت عامل مركب از افرادی است كه توسط

كشورهای عضو نامزد شده و كنفرانس آنان را منصوب می كند.

.حداقل سالی دو بار تشكيل جلسه می دهد

ارايه خط مشي های اداره امور سازمان، اجرایقطعنامه های كنفرانس، تنظيم دستوركار اجالس كنفرانس،

تنظيم بودجه ساالنه سازمان و تسليم آن به كنفرانس را به عهده دارد.

هیات عامل

.مرکز اصلی فعالیت اوپک است

. مسئول انجام امور اجرایی سازمان است

زیر نظر مستقیم دبیر کل و با هدایت اعضای هیات عاملاداره می شود.

دبیرخانه

به منظور نظارت دقيق تر بر توليد و صادرات نفت

كشورهاي عضو ایجاد شده است. مرکب از دبیر کل اوپک و روسای نمایندگی سه کشور

عضو ایجاد شده است. اين كميته ي معموالً يك روز قبل از برگزاري اجالس

كنفرانس اوپك تشكيل مي شود. ايران رياست اين كميته را از ابتداي تشكيل تاكنون بر

عهده داشته و كويت، نيجريه و دبيركل اوپك اعضاي آن محسوب مي شوند.

کمیته فرعی وزارتی نظارت بر بازار

كميسيون اقتصادی يك ارگان تخصصي در چارچوب دبيرخانه است

كه به منظور باالبردن دانش و آگاهي در مورد تحوالت جاري بازار نفت و كمك به تصميم گيري كنفرانس تشكيل شده است.

با حضور دبيركل و نمايندگان ملي كه توسط كشورهاي عضومنصوب شده اند تشکیل جلسه می دهد.

هر سال دو بار و معموالً قبل از برگزاري كنفرانس هاي عادي اوپكتشكيل مي شود.

کمیسیون اقتصادی

:اعضاي اوپك در حال حاضر عبارتند از

ايران، عراق، كويت، قطر، عربستان و امارات متحده عربي از قاره آسيا

آنگوال، الجزاير، ليبي و نيجريه از قاره آفريقا

اكوادور و ونزوئال از قاره آمريكا

اعضاء و شرایط عضویت

در اساسنامه ي اوپك تصريح شده است: »هر كشوري كه 

مقدار معتنابهي نفت صادر مي كند و داراي منافع مشابه با ساير اعضاء باشد، در صورت تصويب اكثريت سه چهارم

اعضاي سازمان از جمله موافقت كشورهاي مؤسس، مي تواند به عضويت كامل سازمان درآيد«.

در اساسنامه ي اوپك سه گروه عضو پيش بيني شده استكه عبارتند از:

»مؤسس«»كامل« »وابسته« اساسنامه درج شده 8 و 7)شرایط انواع عضویت در مواد

است .(

انواع عضویت

اوپک و ارتباط آن با تجارتبین الملل

بخش دوم

انداز اوپك مهمترين اهداف در چارچوب چشم

استراتژي بلندمدت اوپك عبارتند از:ـ كاهش ريسك تصميمات

ـ افزايش توان رقابتي اوپك در مقابل غيراوپك

ـ تقليل رقابت داخل سازمان و تبديل آن به همكاري

استراتژی بلند مدت اوپک

هاي انجام گرفته در دبيرخانة با توجه به مطالعات و بررسي

چالش اصلي سازمان اوپك در آينده دور و نزديك 9اوپك، توان ها، مياند. با نگاهي دوباره به اين چالششناسايي شده

:بندي كردآنها را در سه گروه تقسيم

ابهام در مورد رشد اقتصادي جهان:گروه اول هاي داخلي  ـ گروه دوم: چالشهاي خارجي ـ گروه سوم: چالش

چالشهای پیش رو

هاي داخلي اوپك آن دسته از مسايل و مشكالتي چالش

است كه اعضاي اوپك به طور مستقيم در تشديد يا تقليل اي اوپك را در ها به طور فزايندهآنها نقش دارند. اين چالش

كننددستيابي به اهداف خود تهديد مي قيمت سبد نفتي اوپك، مكانيسم محدودة قيمتـ، ثبات   

بندي با توجه به هاي بهينة نفت و سيستم سهميهقيمت بازاروضعيت

هاي حقوقي قراردادهاي صنايع باالدستي و    تأثير چارچوبهاي توليد نفت كشورهاي عضو هاي حقوقي در سياسترژيماوپك

هاي ملي نفت اوپك در صنعت و    جايگاه آتي شركتالمللي انرژيبازارهاي ملي و بين

چالشهای داخلی

متقاضیان اصلی خرید نفت خام بزرگترین شرکتهای چند ملیتی فعال درعرصه تجارت بین

الملل صاحبان عمده فناوری های نوین و پیچیده

.شرکت های بزرگ نفتی )هفت خواهر( میباشند

بیشترین تاثیر گذاری در بروز یا عدم بروز چالش های دوم وسوم از چالش های پیش روی اوپک از جانب این شرکت ها

می باشد.

تاثیر گذاری متقابل اوپک و فعاالن عرصه تجارت

بین الملل بر یکدیگر

شرکت های بین المللی نفتی وتولید کنندگان نفت اوپک دو

قدرت عمده و تاثیر گذار بر بازار نفت بوده و می باشند که همواره در پی افزایش سود خود و تسلط بر بازار نفت

بوده و می باشند.تعامل این دو قدرت با یکدیگر باعث شده است که تعیین قیمت نفت در شرایط زمانی متفاوت

از تسلط یکی خارجـ، و به سمت دیگری تمایل پیدا کند.به نظر می رسد که هر دو طرف نیازمند ثبات قیمت ها می

باشند که این میسر نیست،جزء از طریق درک نیازها و شرایط طرف مقابل که این خود نیز مستلزم اشراف

کامل بر جوانب فنی و نیز ساختارهای طرف مقابل می باشد.

نتیجه گیری

الف-کتابها-فرشاد گهر،ناصر-بررسی قدرت اوپک بر سیاست جهانی نفت

1374پژوهشکده علوم دفاعی استراتژیک- مدیر قمی،رضا-حمیدی یونسی،علیرضا-خوشرو،سعید-اوپک موقعیت و

1380دیدگاهها-انتشارات کویر-اداره کل روابط عمومی وزارت نف-ب-مجالت فارسی فرشاد گهر،ناصر-نقش متغیرهای سیاسی در روند دگرگونی های

1373 بهمن و اسفند 90-89اوپک-اطالعات سیاسی-اقتصادی-شماره-زمانی،مهرزاد-اوپک و مدیریت بهای نفت-اطالعات سیاسی-اقتصادی

1385-بهمن و اسفند 234-233شماره

منابع

-فرشادگهر،ناصر-دالیل درونی کاهش دهنده قدرت اوپک

- خرداد وتیر 94-93اطالعات سیاسی اقتصادی-شماره 1374

شیرخانی،محمدعلی-قوام ملکی،حمیدرضا-اوپک و شوکهای نفتی ؛آسیب شناسی رفتار اوپک در بازار جهانی نفت-فصلنامه سیاست،مجله دانشکده حقوق وعلوم

1388،تابستان 2 شماره39سیاسی-دوره درخشان ،مسعود-اوپک و منافع ملی؛مجله مجلس و

1382-اردیبهشت 34پژوهش-سال نهم شماره

منابع

ج-سایت ها

وزارت نفت،امور اوپک و روابط با مجامع انرژیhttp://portal.opec.mop.ir/

سازمان اوپک www.opec.org

منابع