จดทำ�โดยครรจด� สขใส

กลมส�ระก�รเรยนรวทย�ศ�สตรโรงเรยนห�ดใหญวทย�ลยสมบรณกลกนย�

ลำ�ดบเนอห�• สมบตของของแขง– ก�รจดเรยงอนภ�คของของแขง– ชนดของผลก– ก�รเปลยนสถ�นะของของแขง

• สมบตของของเหลว• สมบตของแกส• เทคโนโลยทเกยวของกบสมบตของแขง

ของเหลว และแกส

ผงมโนทศนส�ระก�รเรยนร เรอง ของแขง

ของแขง

สมบตของของแขง

การจดเรยงอนภาคของของแขง

ชนดของผลก

การเปลยนสถานะของของแขง

สมบตของแขง

• สมบตของของแขง

1 .ปรม�ตรคงทไมขนอยกบขน�ดภ�ชนะทบรรจ

2. มรปร�งคงทไมเปลยนแปลงต�มรปร�งของภ�ชนะ

3. มอนภ�คอยชดตดกนอย�งมระเบยบ4. ส�ม�รถระเหดได

สมบตของแขง

• ก�รจดเรยงอนภ�ค

• ธ�ตต�งๆ บ�งชนดในธรรมช�ตจะมก�รจดเรยงตวของอะตอมในรปของโมเลกลไดหล�ยรปแบบ เร�เรยกว�อญรป (allotrope)

• ก�รทส�รส�ม�รถเปลยนโครงสร�งจ�กแบบหนงไปอกแบบหนงไดภ�ยใตภ�วะอณหภม และคว�มดนค�หนง เร�เรยกอณหภมนว� จดแทรนสชน (transition point)

• ธ�ตชนดเดยวกนอ�จมก�รจดเรยงอนภ�คแตกต�งกนทำ�ใหเกดอญรป ผลคอ สมบตท�งก�ยภ�พและเคมแตกต�งกน

ก�รจดเรยงอนภ�คของแขง

ก�รจดเรยงอนภ�คของแขง

• กำ�มะถนมหล�ยอญรป ไดแก รอมบก (ออรโทรอมบก มอนอคลนก พล�สตก)

• กำ�มะถนรอมบก (s) มสตรโมเลกลเปน s8 ประกอบดวยกำ�มะถน 8 อะตอมตอกนดวยพนธะโคเวเลนต เปนวง 8 เหลยมรปมงกฎ ไมละล�ยนำ�แตละล�ยในค�รบอนไดซลไฟด หรอ โทลอน

ก�รจดเรยงอนภ�คของกำ�มะถน

กำ�มะถน

ผลกของกำ�มะถน

สมบตของกำ�มะถนรอมบก 1. เปนผลกรปสเหลยมโปรงใสสเหลองออน 2 . มจดหลอมเหลว 1128 ๐C และจดเดอด

4 4 4 .6 7 ๐C

3 . มคว�มหน�แนน 207. g/cm3

4. ละล�ยไดใน CS2 , C6H6 เปนตนแตไมละล�ยนำ� 5 . เสถยรทสดทอณหภมปกต แตถ�ใหอณหภมสงกว�

9 5 .6 ๐C จะเปลยนไปเปนกำ�มะถนมอนอคลนก 6. ไมนำ�ไฟฟ�

สมบตของกำ�มะถนมอนอคลนก• กำามะถนมอนอ

คลนก(Monoclinic sulphun)หรอเรยกว� กำ�มะถนพรสเมตก หรอกำ�มะถนบต� เปนรปทคงตวทอณหภมสงกว� 956. ๐C แตไมเกน 119๐C มลกษณะรปเขม เมอตงทงไวใหอณหภมตำ�กว� 956. ๐C บต�จะคอยๆเปลยน

สมบตของกำามะถนมอนอคลนก 1. เปนผลกรปเขมโปรงใสสเหลองเขมกว�กำ�มะถน

แอลฟ� 2 . มจดหลอมเหลว 119 ๐C และจดเดอด

4 4 4 .6 7 ๐C 3 . มคว�มหน�แนน 196. g/cm3

4. ละล�ยไดในค�รบอนไดซลไฟด โทลอน เปนตน 5 . เสถยรทอณหภมสงกว� 956. ๐C แตไมเกน

119 ๐C 6. ไมนำ�ไฟฟ�

รปร�งและโครงสร�งของฟอสฟอรส

Phosphorus exists in at least three allotropic forms. The three main allotropes are named for their colors: white phosphorus (also called yellow phosphorus), red phosphorus, and black phosphorus (also called violet phosphorus). These allotropes all have different physical and chemical properties.

อญรปของค�รบอน

ฟอสฟอรสข�ว • มลกษณะนมคล�ยขผงสข�ว• สตรโมเลกลเปน P4 รปร�งเปนทรงสหน�แตไมมอะตอมกล�ง• มแรงดงดดระหว�งโมเลกลอย�งออนทำ�ใหมจดหลอมเหลวตำ�

และระเหยง�ยแมทอณหภมหองมคว�มเปนพษสง และถกออกซไดสโดยออกซเจนในอ�ก�ศไดง�ย แลวกล�ยเปนสข�วขน แตถ�เกบไวในบรรย�ก�ศของแกสเฉอยและไมโดนแสงจะไมขน

• โดยทวไปจะไปเกบรกษ�โดยก�รจมไวในนำ� ส�ม�รถลกตดไฟไดเองทอณหภมหองทสง - 40 45 c แลวเกดส�รประกอบออกไซดขน

• ไมละล�ยนำ�แตละล�ยใน CS2,C6H6 หรอตวทำ�ละล�ยอนทรย

ฟอสฟอรสแดง• ฟอสฟอรสแดง  คอ พอลเมอรของฟอสฟอรสข�ว เกดจ�ก

ก�รนำ�ฟอสฟอรสข�วม�เผ�หรอทงไวน�นๆเปนผงสแดงแก

• ไมละล�ยใน CS2 หรอตวทำ�ละล�ยอนทรยใดๆไมระเหย • ไมเปนพษและไมวองไวตอปฏกรย�ไมส�มรถลกไหมไดเอง

ทอณหภมตำ�กว� 240 c • ส�ม�รถระเหดไดทอณหภมประม�ณ 420 c ม

โครงสร�งแบบโครงต�ข�ย • ใชทำ�ผวกลองไมขดไฟ

ฟอสฟอรสดำ� • มโครงร�งและสมบตคล�ยแกรไฟต คอ เปนของแขง

สเท�แกมเง�โลหะเปนแผน• ส�ม�รถนำ�ไฟฟ�และคว�มรอนได โครงสร�งเปน

แผนๆ คล�ยแกรไฟต อะตอมของฟอสฟอรสในชนเดยวกนตอกนดวยพนธะโคเวเลนต แตชนของฟอสฟอรสดำ�ไมแบนร�บแตมก�รหยกขนลง

• ฟอสฟอรสดำ�เปนอญรปทเสถยรทสดของฟอสฟอรส ก�รเตรยมฟอสฟอรสดำ�ทำ�ไดโดยนำ�ฟอสฟอรสข�วม�ใหคว�มรอนโดยใชอณหภมและสง ถ�อณหภมสงเกน 450 C หรอทงไวน�นๆ ส�ม�รถเปลยนเปนฟอสฟอรสแดงซงเปนรปอญรปทเสถยรทสด

ผลกของค�รบอน

Graphite

เพชร

Fullerene

ชนดของผลก• ของแขงทบรสทธทอยในรปผลกมลกษณะท

สำ�คญคอ มก�รจดเรยงอนภ�คภ�ยในอย�งมระเบยบในส�มมต

• แรงยดเหนยวระหว�งอนภ�คอ�จจะเปนแรงดงดดระหว�งขว หรอแรงลอนดอน หรอพนธะโคเวเลนต หรอพนธะโลหะ หรอพนธะไอออนก

• ของแขงบรสทธเหล�นจะมจดหลอมเหลวทชดเจนและคงท

ชนดของผลก

ผลกโมเลกล• ผลกโมเลกลประกอบดวยโมเลกลทยดเหนยวกนดวยแรงแวน

เดอรว�ลสและหรอพนธะไฮโรเจน • ถ�เปนผลกของโมเลกลทไมมขวแรงยดเหนยวระหว�งโมเลกล

จะเปนแรงแวนเดอรว�ลสประเภทแรงลอนดอน เชน แนฟท�ลน นำ�แขงแหง

• สำ�หรบของแขงทเปนโมเลกลมขวจะยดเหนยวดวยแรงดงดดระหว�งขวหรอพนธะไฮโดรเจน เชน นำ�แขง แอมโมเนยแขง ซงโมเลกลจะยดเหนยวกนดวยพนธะไฮโดรเจน

• ของแขงทเปนผลกโมเลกลโดยสวนใหญจะมลกษณะคอนข�งออนหรอแขงป�นกล�งมจดหลอมเหลวตำ�ไมนำ�ไฟฟ�ในกรณของผลกทประกอบดวยโมเลกลไมมขวบ�งชนดจะเกดก�รระเหดไดง�ย เชน แนฟท�ลน

ชนดของอนภาค

ภายในผลก

ชนดของพนธะ

สมบตทวไป ตวอยางของแขง

อะตอม หรอโมเลกล

•โมเลกลมขว•โมเลกลไมม

ขว

-ออน หรอแขงป�นกล�ง-จดหลอมเหลวตำ�-ไมนำ�คว�มรอนและไฟฟ�

•โมเลกลมขว•นำ�แขง

•แอมโมเนย•โมเลกลไมมขว•นำ�แขงแหง•แนฟธ�ลน•กำ�มะถน•ไอโอดน

ผลกโมเลกล

ผลกโคเวเลนตร�งต�ข�ย• ผลกโคเวเลนตร�งต�ข�ยประกอบดวยอะตอมท

ยดเหนยวกนดวยพนธะโคเวเลนต ทรจกกนอย�งแพรหล�ย เชน ผลกแกรไฟต เพชร ซงมอะตอมของค�รบอน สร�งพนธะโคเวเลนตกบอะตอมของค�รบอนอน อก 3 และ 4 อะตอมต�มลำ�ดบ เกดเปนส�รทมโครงผลกร�งต�ข�ยของแขงประเภทนมจดหลอมเหลวสงมคว�มแขง แตคว�มแขงจะม�กหรอนอยขนอยกบก�รจดเรยงตวของอะตอมในโครงผลกร�งต�ข�ย

ชนดของอนภาค

ภายในผลก

ชนดของพนธะ

สมบตทวไป ตวอยางของแขง

อะตอม พนธะโคเวเลนต

-แขง-จดหลอมเหลวสง-สวนใหญไมนำ�คว�มรอนและไฟฟ�

-เพชร-แกรไฟต-ควอตซ

ผลกโครงร�งต�ข�ย

ผลกโลหะ• ผลกโลหะประกอบดวยอะตอมทยดเหนยวกนดวยพนธะโลหะท

แขงแรงม�ก • ของแขงประเภทนสวนใหญมคว�มแขงและเหนยวส�ม�รถต

เปนแผน บดงอได เปนตวนำ�คว�มรอนนำ�ไฟฟ�ทดอย�งไรกต�มผลกโลหะทงหมด

• อ�จมสมบตไมสอดคลองทกประก�รดงทกล�วม�แลว เชน ตะกวซงนำ�ไฟฟ�ไดไมด

• สำ�หรบจดเดอดและจดหลอมเหลวของของแขงประเภทนสวนใหญคอนข�งสงและแตกต�งกนไปต�มคว�มแขงแรงของพนธะโลหะ แตมผลกโลหะบ�งชนดทมลกษณะคอนข�งออน มจดเดอดและจดหลอมเหลวตำ� เชน โพแทสเซยม โซเดยม

ชนดของอนภาค

ภายในผลก

ชนดของพนธะ

สมบตทวไป ตวอยางของแขง

อะตอม พนธะโลหะ -แขง-จดหลอมเหลวสง-นำ�คว�มรอนและไฟฟ�ไดด

-แมกนเซยม-เหลก-ทองแดง-โซเดยม

ผลกโลหะ

ผลกไอออนก• ผลกไอออนกประกอบดวยไอออนบวกกบไอออน

ลบ ทมขน�ดไอออนแตกต�งกน• ยดเหนยวกนดวยแรงดงดดระหว�งประจไฟฟ� • ของแขงประเภทนจงมลกษณะแขงและเปร�ะ• มจดหลอมเหลวและจดเดอดสง• ขณะทอยในสถ�นะของแขงจะไมนำ�ไฟฟ�แตเมอ

ทำ�ใหหลอมเหลวหรอละล�ยนำ�จะนำ�ไฟฟ�ได

ชนดของอนภาค

ภายในผลก

ชนดของพนธะ

สมบตทวไป ตวอยางของแขง

ไอออน พนธะไอออนก

-แขง เปร�ะ-จดหลอมเหลวสง-ไมนำ�คว�มรอนและไฟฟ�

-โพแทสเซยมไนเตรต-ซลเวอรคลอไรด-แมกนเซยมออกไซด

ผลกไอออนก

ก�รเปลยนสถ�นะของของแขง

ก�รระเหด (Sublimation)• ก�รระเหด คอ ปร�กฏก�รณทส�ร

เปลยนสถ�นะจ�กของแขงกล�ยเปนก�ซหรอไอโดยไมเปลยนสถ�นะเปนของเหลวกอน ใชแยกส�รเนอผสมทเปนของแขงออกจ�กกน ของแขงทมสมบตในก�รระเหด ไดแก ลกเหมน พมเสน ก�รบร นำ�แขงแหง ก�รบรกบเกลอแกง

ก�รระเหด (Sublimation)• ตวอย�งเชน เมอใหคว�มรอนก�รบรจะกล�ย

เปนไอแยกออกจ�กเกลอแกง ดกไอของก�รบรดวยภ�ชนะทเยนจะไดก�รบรเปนของแขงแยกออกม�หรอ ถ�เร�ใสลกเหมนในตเสอผ�ไวสกระยะหนง ลกเหมนจะมขน�ดเลกลงเพร�ะลกเหมนเปลยนสถ�นะจ�กของแขงกล�ยเปนไอทำ�ใหมกลนเหมนไลแมลง

ก�รระเหด (Sublimation)• ดงนนก�รแยกส�รโดยก�รระเหด จะใชแยกองค

ประกอบของส�รทผสมทมสถ�นะเปนของแขงทระเหดไดกบของแขงทระเหดไมได ก�รใหคว�มรอนแกส�รผสมจะทำ�ใหองคประกอบทระเหดไดกล�ยเปนไอแลวแยกตวออกจ�กส�รผสมนน

ปจจยทมผลตอก�รระเหด• อณหภม ณ อณหภมสงของแขงระเหดไดม�กกว�

ทอณหภมตำ�• พนทผวของของแขง ของแขงทมพนทผวหน�

ม�กจะระเหดไดดกว�ของแขงทมพนทผวหน�นอย• แรงยดเหนยวระหว�งอนภ�ค

ของแขงใดมแรงยดเหนยวระหว�งอนภ�คนอยจะระเหดไดง�ย แตถ�มแรงยดเหนยวระหว�งอนภ�คม�กขนจะระเหดไดช�

คำาถาม 1.กำ�มะถน (S8 ) มรปผลกได 2

รปคอก . รอมบกและมอนอคลนก...ข . ควบกและรอมบกค . มอนอคลนกและไตรคลนกง . ไตรคลนกและควบก

ก

2.กำ�มะถนรอมบกเรยกอกชอว�อย�งไรก . กำ�มะถนแอลฟ� ..ข . กำ�มะถนบต�ค . กำ�มะถนแลมด�ง . กำ�มะถนแกมม�

คำาถาม

ก

3 สมบตของกำ�มะถนรอมบกขอใดตอไปนไมถกตอง

ก . เปนผลกรปสเหลยมโปรงใสสเหลองออนข . มคว�มหน�แนน 2.07 g/cm3

ค. นำ�ไฟฟ� ง . มจดหลอมเหลว 112.8 ๐C

คำาถาม

ค

4. กำ�มะถนมอนอคลนกมลกษณะอย�งไรก . เปนรปสเหลยมข . เปนรปเขมค . เปนรปวงกลมง . เปนรปด�ว

คำาถาม

ข

5. เมอเผ�กำ�มะถน กำ�มะถนจะหลอมเหลวกล�ยเปนของเหลวสเหลองออนใสเรยกว�เรยกกำ�มะถนนว�อะไร

ก . กำ�มะถนไหล หรอ กำ�มะถนแลมด� ข . กำ�มะถนเหนยว ค . กำ�มะถนบต�

ง . กำ�มะถนรอมบก

คำาถาม

ก

6. โครงสร�งของค�รบอนม 3ชนดขอใดตอไปนไมถกตอง

ก . เพชรข . แกรไฟตค . ฟลเลอรนง . ผลก

คำาถาม

ง

7.ขอใดตอไปนถกตองก . เพชรมลกษณะโครงสร�งเปนชนๆข . แกรไฟตมลกษณะเปนรปทรงสหน� ค . เพชรเปนโมเลกลทเลกทสดง . ฟลเลอรนพบในรปของเพชร และ

แกรไฟต

คำาถาม

ง

8. โครงสร�งของฟอสฟอรสแดงมลกษณะอย�งไรก . เปนส�ยย�วคล�ยลกโซข . เปนโครงร�งต�ข�ยค . ประกอยดวยฟอสฟอรส 4 อะตอมง . แตกออกเปนส�ยๆละ 8 อะตอม

คำาถาม

ก

9.กำ�หนดขนตอนต�งๆดงน 1. นำ�ผงกำ�มะถนใสในหลอดทดลอง 2. เทส�รละล�ยลงบนกระจกน�ฬก�

3. เตม cs2 เขย�จนผงละล�ยหมด 4. ตงทงไวในตควนเพอให cs2 ระเหยจนหมด

จงเรยงลำ�ดบก�รเตรยมกำ�มะถนรอมบกว�ขอใดตอไปนถกตองก 1234ข 1324. , , ,ค 2314. , , ,ง 4312. , , ,

คำาถาม

ข

1 0 .ขอใดตอไปนไมถกตองก . ฟอสฟอรสข�วประกอยดวยฟอสฟอรส

4 อะตอม ข . เพชรเปนโครงผลกร�งต�ข�ย ค . ฟอสฟอรสดำ� มจดหลอมเหลว 610 ๐C

ง . แกรไฟตเปนโครงร�งต�ข�ย 2 มต

คำาถาม

ค