Дејности на органите Дејности на органите на администрацијата на администрацијата и реформа на јавната и реформа на јавната

администрацијаадминистрацијаПоим на административна функција и Поим на административна функција и

административни дејности, видови административни дејности, видови дејности. Реформа на јавната дејности. Реформа на јавната

администрацијаадминистрација

Поим на управна функција и Поим на управна функција и административна дејностадминистративна дејност До втората половина на До втората половина на XIXXIX век век

управната функција претставувала управната функција претставувала исклучиво вршење на државна исклучиво вршење на државна властвласт

Современета теорија го напушта Современета теорија го напушта терминот управна функција, и терминот управна функција, и наместо него, се зборува за наместо него, се зборува за административни дејностиадминистративни дејности кои кои можат да бидат од авторитативен, можат да бидат од авторитативен, но и од неавторитативен карактерно и од неавторитативен карактер

Видови дејности на органите Видови дејности на органите на државната управа во РМна државната управа во РМ1.1. Спроведување на утврдената политика Спроведување на утврдената политика

и извршување на законите;и извршување на законите;2.2. Следење на состојбите и давање Следење на состојбите и давање

иницијативи за решавање на прашања иницијативи за решавање на прашања од различни области;од различни области;

3.3. Решавање управни работи;Решавање управни работи;4.4. Вршење управен надзор;Вршење управен надзор;5.5. Подготовка на прописи и други општи Подготовка на прописи и други општи

акти;акти;6.6. Вршат и други со Устав, закон и статут Вршат и други со Устав, закон и статут

утврдени стручни работи за утврдени стручни работи за Собранието и ВладатаСобранието и Владата

Авторитативни и Авторитативни и неавторитативни дејностинеавторитативни дејностиАвторитативни (како Авторитативни (како

власт):власт): Спроведување на Спроведување на

утврдената утврдената политика и политика и извршување на извршување на законитезаконите

Решавање Решавање управни работиуправни работи

Вршење управен Вршење управен надзорнадзор

Неавторитативни Неавторитативни (како стручен (како стручен сервис):сервис):

Следење на Следење на состојбите и состојбите и давање давање иницијативииницијативи

Подготовка на Подготовка на прописипрописи

Стручни работи Стручни работи за Собранието и за Собранието и ВладатаВладата

Спроведување на утврдената Спроведување на утврдената политика и извршување на политика и извршување на законитезаконите Спроведување на Спроведување на

утврдената политика од утврдената политика од страна на Собранието и страна на Собранието и ВладатаВладата: : blagovremeno blagovremeno uka`uvawe na sostojbi i pojavi uka`uvawe na sostojbi i pojavi od zna~ewe za uspe{noto od zna~ewe za uspe{noto sproveduvawe na politikata, sproveduvawe na politikata, kako i predlagawe merki, kako i predlagawe merki, nivno sproveduvawe, nivno sproveduvawe, podgotvuvawe na propisi i podgotvuvawe na propisi i drugi op{ti akti. drugi op{ti akti.

Спроведување на утврдената Спроведување на утврдената политика и извршување на политика и извршување на законитезаконите Извршување на законите и др. прописи и Извршување на законите и др. прописи и

општи акти на Собранието и Владатаопшти акти на Собранието и Владатаa) donesuvawe re{enija vo upravna postapkaa) donesuvawe re{enija vo upravna postapka - -

решавање за права и обврски на правните и решавање за права и обврски на правните и физичките лица согласно правилата на физичките лица согласно правилата на ЗОУПЗОУП

b) donesuvawe na poedine~ni akti nadvor od b) donesuvawe na poedine~ni akti nadvor od upravnata postapkaupravnata postapka - носење одлуки со кои - носење одлуки со кои исто така се решава за права и обврски на исто така се решава за права и обврски на правните и физичките лица, но без правните и физичките лица, но без употреба на нормите на управното право; употреба на нормите на управното право;

v) vr{ewe na normativna dejnostv) vr{ewe na normativna dejnost - донесување - донесување на општи подзаконски правни акти;на општи подзаконски правни акти;

g) vr{ewe na upravni dejstva g) vr{ewe na upravni dejstva (материјално-(материјално-технички операции кои можат да се технички операции кои можат да се извршат и со принудаизвршат и со принуда - водење матични - водење матични книги, регистри и сл.) книги, регистри и сл.) i prezemawe na i prezemawe na upravni merkiupravni merki ( (materijalni operacii so koi se materijalni operacii so koi se ostvaruvaat zada~ite na upravata ili so koi se ostvaruvaat zada~ite na upravata ili so koi se prezema sankcija vrz osnova na ovlastuvawe prezema sankcija vrz osnova na ovlastuvawe {to proizleguva od soodveten praven akt{to proizleguva od soodveten praven akt)). .

Следење на состојбите и Следење на состојбите и давање иницијативидавање иницијативи

Јавната администрација ги Јавната администрација ги следи состојбите во рамките следи состојбите во рамките на областа за која е на областа за која е основана, врши нивна основана, врши нивна анализа врз основа на којаанализа врз основа на која predlaga i dava inicijativi na predlaga i dava inicijativi na ССobranieto, obranieto, ВладатаВладата i na i na drugite institucii i tie da se drugite institucii i tie da se anga`iraat vo ramkite na anga`iraat vo ramkite na svoite prava i ovlastuvawa za svoite prava i ovlastuvawa za da se nadminat slabostite vo da se nadminat slabostite vo dadenata oblast. dadenata oblast.

Решавање на управни Решавање на управни предметипредмети

Непосредна примена и Непосредна примена и оживотворување на општите оживотворување на општите материјални норми и прописи материјални норми и прописи (апстрактни правни правила) (апстрактни правни правила) орган врз конкретни ситуации и орган врз конкретни ситуации и односи.односи.При решавањето на управни При решавањето на управни предмети се создаваат управно-предмети се создаваат управно-правни односи во кои се одлучува правни односи во кои се одлучува за права, обврски и правни за права, обврски и правни интереси на граѓаните и другите интереси на граѓаните и другите правни субјекти.правни субјекти.

Решавање на управни Решавање на управни предметипредмети

Самостојност на Самостојност на административните органиадминистративните органи

Законитост во работата (Закон Законитост во работата (Закон за општа управна постапка)за општа управна постапка)

Донесување конкретни Донесување конкретни управни акти (решенија) за управни акти (решенија) за права, обврски и правни права, обврски и правни интереси на граѓанитеинтереси на граѓаните

Управно - правен односУправно - правен однос

Основни белези:Основни белези: Една од страните Една од страните

државен органдржавен орган Посилна волја на Посилна волја на

држ. органдрж. орган Принудно Принудно

извршувањеизвршување Не постои судска Не постои судска

контролаконтрола

Исклучоци:Исклучоци: Една од страните Една од страните

јавна администр.јавна администр. Барање на Барање на

странкатастранката Остварување на Остварување на

правоправо Управен спор и Управен спор и

Управен судУправен суд

Вршење на управен надзорВршење на управен надзор Надзор над законитоста на општи акти на Надзор над законитоста на општи акти на

установи, јавни претпријатија, трговски установи, јавни претпријатија, трговски друштва, фондови, други органи и друштва, фондови, други органи и организации – организации – превентивен, дополнителенпревентивен, дополнителен

Надзор над законитоста на конкретни акти Надзор над законитоста на конкретни акти на државните органи, установи, организации на државните органи, установи, организации и сите субјекти кои вршејќи јавни и сите субјекти кои вршејќи јавни овластувања одлучуваат за права и обврски овластувања одлучуваат за права и обврски на граѓаните - на граѓаните - инстанционенинстанционен

Надзор над законитоста на работењето Надзор над законитоста на работењето (вршењето на дејноста) на сите субјекти во (вршењето на дејноста) на сите субјекти во правниот промет– правниот промет– инспекциски (репресивен)инспекциски (репресивен)

Надзор (ревизија) врз законитоста на Надзор (ревизија) врз законитоста на материјалното и финансиско работење на материјалното и финансиско работење на учесниците во платниот промет – учесниците во платниот промет – финансискифинансиски

Подготвување прописи за Подготвување прописи за Собранието и ВладатаСобранието и Владата

На барање на Собранието и Владата, или На барање на Собранието и Владата, или по сопствена иницијатива, ппо сопствена иницијатива, пodgotvuvaat odgotvuvaat propisi propisi и други општи акти и други општи акти soglasnosoglasno плановите и плановите и programiprogramiтете za rabota za rabota на на Собранието и ВладатаСобранието и Владата. . Актите се Актите се доставуваат како нацрт-прописи или во доставуваат како нацрт-прописи или во подоцнежна фаза како предлог прописи.подоцнежна фаза како предлог прописи.

ППrethodno rethodno се прибавува се прибавува mislewe od mislewe od zainteresirani organi, soodvetni stru~ni zainteresirani organi, soodvetni stru~ni organizacii i zainteresirani organizacii i organizacii i zainteresirani organizacii i zaednicizaednici..

Органите на државната администрација - Органите на државната администрација - naj~est predlaga~ i inicijator za donesuvawe naj~est predlaga~ i inicijator za donesuvawe na novi propisi i drugi op{ti akti. na novi propisi i drugi op{ti akti. Оттука, Оттука, административните органи од административните органи од извршители, стануваат креатори на извршители, стануваат креатори на утврдената политикаутврдената политика

Вршење стручни работи за Вршење стручни работи за Собранието и ВладатаСобранието и Владата Стручни работи за Собранието Стручни работи за Собранието

и Владатаи Владата: : podgotvuvaat podgotvuvaat analizi, izve{tai, informacii i analizi, izve{tai, informacii i elaborati, vrz osnova na koi elaborati, vrz osnova na koi Собранието и Владата Собранието и Владата imaat imaat soznanija za sostojbite i pojavite soznanija za sostojbite i pojavite vo odredenite oblasti kako i vo odredenite oblasti kako i uvid, odnosno izvorni informacii uvid, odnosno izvorni informacii za kreacija na politikata vo tie za kreacija na politikata vo tie oblasti.oblasti.

ССorabotuvaat i so nau~ni orabotuvaat i so nau~ni organizacii (instituti i fakulteti), organizacii (instituti i fakulteti), koga im se potrebni slo`eni koga im se potrebni slo`eni nau~ni istra`uvawa. nau~ni istra`uvawa.

Реформа во Реформа во администрацијатаадминистрацијата

Поим: реформата во Поим: реформата во администрацијата претставува план администрацијата претставува план или акција за преобразба или или акција за преобразба или трансформација на трансформација на администрацијата кон новините во администрацијата кон новините во политичкиот и економскиот систем политичкиот и економскиот систем и која најчесто се спроведува во и која најчесто се спроведува во услови на отпор од страна на услови на отпор од страна на административниот кадар. Овие административниот кадар. Овие реформи се делат на две групи:реформи се делат на две групи:

1.1. Реформи за групи и поединциРеформи за групи и поединци2.2. Реформи кои се однесуваат на Реформи кои се однесуваат на

институциитеинституциите

Реформи за групи и Реформи за групи и поединципоединци Идеолошки (напредување, прифаќање Идеолошки (напредување, прифаќање

на прогрес, измена на работни навики, на прогрес, измена на работни навики, поттик, партиципација, менување на поттик, партиципација, менување на ментален склоп, професионализација, ментален склоп, професионализација, департизација)департизација)

Морални (висок интегритет,лојалност, Морални (висок интегритет,лојалност, почитување на етички стандарди и почитување на етички стандарди и норми, почитување на закон и власт)норми, почитување на закон и власт)

Образовни (поттикнување на лични Образовни (поттикнување на лични способности, прифаќање на новини и способности, прифаќање на новини и иновации, рационалност, раководење, иновации, рационалност, раководење, самоевалуација, демократизација, самоевалуација, демократизација, обука, тренинг)обука, тренинг)

Институционални реформиИнституционални реформи Одлучување (водење политика, Одлучување (водење политика,

планирање, програмирање, буџетирање, планирање, програмирање, буџетирање, мерење на перформанси, координација, мерење на перформанси, координација, контрола, алокација на ресурси, развој)контрола, алокација на ресурси, развој)

Структурално преуредување (нови Структурално преуредување (нови организации и институции, закони, организации и институции, закони, комуникации, модели на контрола)комуникации, модели на контрола)

Процедури (нови методи, процеси, Процедури (нови методи, процеси, техники, функции, улоги, контакти, техники, функции, улоги, контакти, поедноставување)поедноставување)

Комуникации (преоценување на одлуки, Комуникации (преоценување на одлуки, раководење, однесување, односи на моќ, раководење, однесување, односи на моќ, мотивации)мотивации)

Адаптибилност (промени во Адаптибилност (промени во опкружувањето, истражувања, иновации, опкружувањето, истражувања, иновации, технолошки развој, несреќни случаи, технолошки развој, несреќни случаи, кризи, невообичаени случаи)кризи, невообичаени случаи)

Респонзивност на Респонзивност на администрацијатаадминистрацијата

Response – Response – моќ на сослушување и моќ на сослушување и даваање соодветен одговордаваање соодветен одговор

Респонзивност на администрацијата Респонзивност на администрацијата значи земање предвид на значи земање предвид на барањата и потребите на барањата и потребите на клиентите, нивната способност за клиентите, нивната способност за комуникација со администрацијата комуникација со администрацијата и способноста да го разберат и способноста да го разберат административниот системадминистративниот систем

Елементи на респонзивност Елементи на респонзивност

1.1. Јасно определување на Јасно определување на структурите, надлежностите и структурите, надлежностите и одговорностите на одговорностите на административниот апарат;административниот апарат;

2.2. Моќ (способност) на Моќ (способност) на администрацијата да одговори администрацијата да одговори на потребите на клиентите;на потребите на клиентите;

3.3. Административните активности Административните активности да бидат дополнети со цена и да бидат дополнети со цена и рокови (мерење на рокови (мерење на перформанси);перформанси);

Елементи на респонзивностЕлементи на респонзивност

4.4. Пристапност до Пристапност до администрацијата (просторна, администрацијата (просторна, материјална, разбирливост на материјална, разбирливост на настаните/постапките);настаните/постапките);

5.5. Активна партиципација на Активна партиципација на клиентите во процесот на клиентите во процесот на создавање и пружање на услуги создавање и пружање на услуги (невладин сектор како помагач (невладин сектор како помагач при остварувањето на правата)при остварувањето на правата)

Реформа на јавната Реформа на јавната администрација во РМадминистрација во РМ

Цел: подобрување на Цел: подобрување на структурите и процесите на структурите и процесите на јавната администрација јавната администрација заради поддржување на заради поддржување на развојот на демократското развојот на демократското општество и пазарната општество и пазарната економијаекономија

Реформа на јавната Реформа на јавната администрација во РМадминистрација во РМ Мотиви: Мотиви: 1.1. Развој на демократско Развој на демократско

општество;општество;2.2. Поддршка и развој на Поддршка и развој на

пазарно стопанство;пазарно стопанство;3.3. Стабилност и континуитет на Стабилност и континуитет на

државата;државата;4.4. Опстојување на РМ во Опстојување на РМ во

меѓународната заедницамеѓународната заедница

Реформа на јавната Реформа на јавната администрација во РМадминистрација во РМ Карактеристики:Карактеристики:1.1. Мала јавна администрацијаМала јавна администрација2.2. Едноставна структура на системот на Едноставна структура на системот на

јавна администрацијајавна администрација3.3. Демократска администрацијаДемократска администрација4.4. Заштита на јавната администрација од Заштита на јавната администрација од

политички и други притисоциполитички и други притисоци5.5. Контрола врз јавната администрација Контрола врз јавната администрација

преку транспарентни механизми и од преку транспарентни механизми и од страна на независни институциистрана на независни институции

6.6. Респонзивна, граѓански ориентирана Респонзивна, граѓански ориентирана јавна администрација – сервис на јавна администрација – сервис на граѓанитеграѓаните

7.7. Деконцентриран модел на јавна Деконцентриран модел на јавна администрацијаадминистрација

Реформа на јавната Реформа на јавната администрација во РМадминистрација во РМ Начела:Начела:1.1. Владеење на правотоВладеење на правото2.2. ТранспарентностТранспарентност3.3. КомпетентностКомпетентност4.4. СтабилностСтабилност5.5. ОдговорностОдговорност6.6. ПредвидливостПредвидливост7.7. Еднаков третман на корисницитеЕднаков третман на корисниците8.8. ЕфикасностЕфикасност9.9. ЕтичностЕтичност

Реформа на јавната Реформа на јавната администрација во РМадминистрација во РМ Области во кои се спроведува Области во кои се спроведува

реформата:реформата:1.1. Примарни: систем на државна Примарни: систем на државна

администрација; администрација; преструктуирање на јавните преструктуирање на јавните финансии; остварување и финансии; остварување и заштита на правата на граѓанитезаштита на правата на граѓаните

2.2. Секундарни: систем на јавна Секундарни: систем на јавна администрација; систем на администрација; систем на локална самоуправа; локална самоуправа; редефинирање на улогата на редефинирање на улогата на државата; развој на државата; развој на информатички системинформатички систем

Редефинирање на улогата Редефинирање на улогата на државатана државата Пренесување (дивестирање) на Пренесување (дивестирање) на

одредени функции од јавен во одредени функции од јавен во приватен сектор – воведување на приватен сектор – воведување на пазарни механизми во работата на пазарни механизми во работата на администрацијатаадминистрацијата

Поедноставување на Поедноставување на легислативата заради поефикасно легислативата заради поефикасно остварување на регулативната остварување на регулативната дејност на државатадејност на државата

Деконцентрација (делегација) на Деконцентрација (делегација) на надлежностите на надлежностите на администрацијатаадминистрацијата

ЛитератураЛитература

Основна литература:Основна литература:1.1. Гелевски, Гризо, Давитковски „Управно Гелевски, Гризо, Давитковски „Управно

право“, Скопје, 1997, стр. 241-263право“, Скопје, 1997, стр. 241-2632.2. Гризо, Давитковски, „Проблеми на Гризо, Давитковски, „Проблеми на

управувањето“, 2001 год., стр. 149-185управувањето“, 2001 год., стр. 149-1853.3. Закон за организација и работа на Закон за организација и работа на

органите на државната управа од 2002 органите на државната управа од 2002 годинагодина

Дополнителна литература:Дополнителна литература:Лилиќ, „Управно право“, Београд, 1995, Лилиќ, „Управно право“, Београд, 1995,

стр. 207-209стр. 207-209

Прашања и теми за Прашања и теми за дискусија и есеи:дискусија и есеи: Поим на управна функција и административна Поим на управна функција и административна

дејностдејност Видови на дејностиВидови на дејности Авторитативни и неавторитативниАвторитативни и неавторитативни Спроведување на утврдената политикаСпроведување на утврдената политика Непосредно извршување на законите другите Непосредно извршување на законите другите

прописи и општи актипрописи и општи акти Следење на состојбите и давање иницијативиСледење на состојбите и давање иницијативи Решавање на управни предметиРешавање на управни предмети Основни белези на управно-правниот односОсновни белези на управно-правниот однос Вршење на управен надзорВршење на управен надзор Подготвување на прописи и општи акти Подготвување на прописи и општи акти Вршење на стручни работи за Собранието и Вршење на стручни работи за Собранието и

ВладатаВладата Поим на реформа во администрацијатаПоим на реформа во администрацијата Реформи за групи и поединциРеформи за групи и поединци Институционални реформиИнституционални реформи Респонзивност на администрацијата (поим и Респонзивност на администрацијата (поим и

елементи)елементи) Реформа на јавната администрација во РМРеформа на јавната администрација во РМ