گرفت فاصله آن از بايد واقعيت ديدن گرفت برای فاصله آن از بايد واقعيت ديدن برای

برشت” برشت” برتولد ””برتولد

آمایش سرزمینآمایش سرزمین

گردآورنده : سید مرتضی رضوی نژادگردآورنده : سید مرتضی رضوی نژاد

آم*ای یع*نی آراین*ده و آم*ایش اس*م مص*در آم*ای، ب*ه مع*نی آم*ای یع*نی آراین*ده و آم*ایش اس*م مص*در آم*ای، ب*ه مع*نی ه*نر ی*ا فن ج*ای دادن ب*ا نظم و ت*رتیب و آراس*ته ك*ردن و ه*نر ی*ا فن ج*ای دادن ب*ا نظم و ت*رتیب و آراس*ته ك*ردن و هم*راه ب*ا آین*ده نگ*ری انس*انها، فعالیته*ا، زی*ر س*اختها و هم*راه ب*ا آین*ده نگ*ری انس*انها، فعالیته*ا، زی*ر س*اختها و وس*ایل ارتب*اطی در خ*دمت انس*انها در فض*ای کش*ور ب*ا در وس*ایل ارتب*اطی در خ*دمت انس*انها در فض*ای کش*ور ب*ا در نظ**ر گ**رفتن الزام**ات ط*بیعی، انس**انی و اقتص*ادی می نظ**ر گ**رفتن الزام**ات ط*بیعی، انس**انی و اقتص*ادی می

باش**********************************د. باش**********************************د.

در معن*ای دیگ*ر آم*ایش یع*نی تخص*یص جمعیت و فع*الیت در معن*ای دیگ*ر آم*ایش یع*نی تخص*یص جمعیت و فع*الیت ب*ه ن*واحی گون*اگون س*رزمین ک*ه ب*ه عن*وان ه*دف اص*لی ب*ه ن*واحی گون*اگون س*رزمین ک*ه ب*ه عن*وان ه*دف اص*لی س**ازمان م**دیریت و برنام**ه ری**زی کش**ور عن**وان ش**ده س**ازمان م**دیریت و برنام**ه ری**زی کش**ور عن**وان ش**ده

..استاست

سزمین یا منطقه برنامه ریزیسزمین یا منطقه برنامه ریزی

داند:داند: ريزي را واج*د ش*رايط زي*ر ميريزي را واج*د ش*رايط زي*ر مي كليس*ون منطق*ه برن*امهكليس*ون منطق*ه برن*امهس*اختار اقتص*ادي * اجتم*اعي و فض*ايي همگن ي*ا ب*ه هم س*اختار اقتص*ادي * اجتم*اعي و فض*ايي همگن ي*ا ب*ه هم - -

اي داشته باشد.اي داشته باشد. پيوستهپيوستهست كم واجد يك مركز رشد باشد.ست كم واجد يك مركز رشد باشد.- د- دريزي داراي وح**دت ريزي داراي وح**دت در ح**ل مش**كالت اقتص**ادي و برن**امهدر ح**ل مش**كالت اقتص**ادي و برن**امه- -

ه**ا تمرك**ز ه**ا تمرك**ز روي**ه ب**وده و در اج**راي تص**ميمات و برنامهروي**ه ب**وده و در اج**راي تص**ميمات و برنامهداشته باشد.داشته باشد.

ه**ايي ب**راي ه**ايي ب**راي وس**عت آن ب**ه ح**دي باش**د ك**ه بت**وان برنامه وس**عت آن ب**ه ح**دي باش**د ك**ه بت**وان برنامه--ه***ا*، و اج***راي* ه***ا*، و اج***راي* س***امان داد*ن توز*ي***ع انس***انها و فع*اليتس***امان داد*ن توز*ي***ع انس***انها و فع*اليت

ه*ايي در مقي*اس وس*يع اقتص*ادي ت*دوين و اج*را كرد.ه*ايي در مقي*اس وس*يع اقتص*ادي ت*دوين و اج*را كرد. طرحطرح

در موسسه در موسسه 13451345موضوع آمایش سرزمین در ایران در سال موضوع آمایش سرزمین در ایران در سال مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران با نوشتن مقاله ای مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران با نوشتن مقاله ای

تحت عنوان "تنظیم فضای اقتصادی کشور" پایه ریزی شد و در تحت عنوان "تنظیم فضای اقتصادی کشور" پایه ریزی شد و در .. مرکز آمایش سرزمین تاسیس گردید مرکز آمایش سرزمین تاسیس گردید13531353سال سال

آمایش سرزمین از نوع برنامه ریزی بلند مدت و راهبردی استآمایش سرزمین از نوع برنامه ریزی بلند مدت و راهبردی است آمايش سرزمين به عنوان باالدست ترين سند توسعه کشور از آمايش سرزمين به عنوان باالدست ترين سند توسعه کشور از

جايگاه خاصي در نظام برنامه ريزي کشور برخوردار است جايگاه خاصي در نظام برنامه ريزي کشور برخوردار است ،به لحاظ مفهوم آمايش سرزمين ايجاد تعادل بين سه عنصر انسان، به لحاظ مفهوم آمايش سرزمين ايجاد تعادل بين سه عنصر انسان

فضا و فعاليت تعريف شده و مقوله آمايش، تلفيقي از سه علم فضا و فعاليت تعريف شده و مقوله آمايش، تلفيقي از سه علم اقتصاد، جغرافيا و جامعه شناسي است، ضمن آنکه ظهور رويکرد اقتصاد، جغرافيا و جامعه شناسي است، ضمن آنکه ظهور رويکرد

آمايش سرزمين در نظام برنامه ريزي کشور ماحصل ضرورت آمايش سرزمين در نظام برنامه ريزي کشور ماحصل ضرورت هايي بود که از ديرباز در نظام برنامه ريزي احساس مي شد.هايي بود که از ديرباز در نظام برنامه ريزي احساس مي شد.

آمايش به معني آميختن و آراسته كردن و منظور بهره وري آمايش به معني آميختن و آراسته كردن و منظور بهره وريمنطقي و مطلوب از امكانات بالقوه هر سرزمين و نظم دادن منطقي و مطلوب از امكانات بالقوه هر سرزمين و نظم دادن

مي كنيم. مي كنيم. به فضا و سرزميني است كه در آن زندگي به فضا و سرزميني است كه در آن زندگي مشكالت زيست محيطي پيرامون ما نشان مي دهد كه در مشكالت زيست محيطي پيرامون ما نشان مي دهد كه در

مديريت و برنامه ريزي بايد به نقش مكان و محيط جغرافيايي مديريت و برنامه ريزي بايد به نقش مكان و محيط جغرافيايي توجه بيشتري داشت و بي توجهي به بعد مكاني تصميم گيريها توجه بيشتري داشت و بي توجهي به بعد مكاني تصميم گيريها

سبب افزايش نابرابريهاي اجتماعي و اقتصادي و بر هم خوردن سبب افزايش نابرابريهاي اجتماعي و اقتصادي و بر هم خوردن تعادل هاي منطقه اي مي شود.تعادل هاي منطقه اي مي شود.

،آمايش سرزمين در حال حاضر شامل سازماندهي اقتصادي، آمايش سرزمين در حال حاضر شامل سازماندهي اقتصادياي اي زيستي، به منظور تحقق آيندهزيستي، به منظور تحقق آينده اجتماعي فرهنگي و محيطاجتماعي فرهنگي و محيط

شودشود مطلوب پيشنهاد ميمطلوب پيشنهاد مي

ريزي و نظام ريزي و نظام عالوه بر روابط افقي كه در ارتباط ميان نظام برنامهعالوه بر روابط افقي كه در ارتباط ميان نظام برنامهاجرايي كشور در قالب سطوح مختلف برنامه )اعم از بلندمدت / اجرايي كشور در قالب سطوح مختلف برنامه )اعم از بلندمدت / ميان مدت / كوتاه مدت( وجود دارد، وجود ارتباطاتي عمودي در ميان مدت / كوتاه مدت( وجود دارد، وجود ارتباطاتي عمودي در

ريزي كه جايگاه هريك از سطوح برنامه را تبيين ريزي كه جايگاه هريك از سطوح برنامه را تبيين درون نظام برنامهدرون نظام برنامهنموده و چگونگي تاثيرگذاري و تاثيرپذيري اين سطوح را از يكديگر نموده و چگونگي تاثيرگذاري و تاثيرپذيري اين سطوح را از يكديگر

نمايد ضروري استنمايد ضروري است تشريح ميتشريح ميتوان از هم توان از هم ريزي را ميريزي را مي بندي چهار سطح برنامهبندي چهار سطح برنامه براساس تقسيمبراساس تقسيم

تفكيك كرد:تفكيك كرد:

* خرد * خرد11

* كالن* كالن22

* توسعه* توسعه33

* آمايش* آمايش44

ها و ها و توسعه : از قوه به فعل در آمدن استعدادها ، تواناييتوسعه : از قوه به فعل در آمدن استعدادها ، تواناييqعدي است . سياسي ، اجتماعي ، فرهنگي و qعدي است . سياسي ، اجتماعي ، فرهنگي و جرياني چندب جرياني چندب

اقتصادي كه براي به فعل در آوردن استعدادها نياز به اقتصادي كه براي به فعل در آوردن استعدادها نياز به ريزي است .ريزي است . برنامهبرنامه

هاي كالن و كلي است هاي كالن و كلي است بينيبيني ريزي آموزشي شامل پيشريزي آموزشي شامل پيش برنامهبرنامهگيرد و جزيي از گيرد و جزيي از كه كل نظام آموزش و پرورش را در بر ميكه كل نظام آموزش و پرورش را در بر مي

ي توسعه استي توسعه است برنامهبرنامه

توسعه در مفهوم، حركت به سمت بهبودي و تغيير شرايط از توسعه در مفهوم، حركت به سمت بهبودي و تغيير شرايط ازوضع كنوني به شرايطي مطلوبتر، در حقيقت، جنبه هدفمند وضع كنوني به شرايطي مطلوبتر، در حقيقت، جنبه هدفمند

گذارد گذارد تري را به نمايش ميتري را به نمايش مي آرمانيآرماني

ريزيهاي سطوح مختلف حاكي از ريزيهاي سطوح مختلف حاكي از شده در برنامهشده در برنامه اهداف تعييناهداف تعيينجايگاه باالي آمايش بعنوان چارچوب توسعه بلندمدت كشور و جايگاه باالي آمايش بعنوان چارچوب توسعه بلندمدت كشور و

ريزي است.ريزي است. در واقع راهنماي تدوين ساير سطوح برنامهدر واقع راهنماي تدوين ساير سطوح برنامههاي اقتصادي و اجتماعي و هاي اقتصادي و اجتماعي و وري از منابع و ظرفيتوري از منابع و ظرفيت بهره بهره

محيطي سرزمين هدف اصلي آمايش سرزمين است كه ساير محيطي سرزمين هدف اصلي آمايش سرزمين است كه ساير گيرد در گيرد در اهداف سطوح توسعه، كالن و خرد را نيز در برمياهداف سطوح توسعه، كالن و خرد را نيز در برمي ساله ساله 2020واقع رسيدن به هدف آمايش در يك افق بلندمدت واقع رسيدن به هدف آمايش در يك افق بلندمدت

ساله، ساالنه، بخشي ساله، ساالنه، بخشي 55هاي هاي مستلزم رسيدن به اهداف برنامهمستلزم رسيدن به اهداف برنامهها در ها در گيري اين برنامهگيري اين برنامه اي است و ضروري است جهتاي است و ضروري است جهت و منطقهو منطقه

راستاي اهداف آمايش صورت گيرد.راستاي اهداف آمايش صورت گيرد.

سازماندهي مناسب فعاليت و انسان در پهنه سرزمين غايت سازماندهي مناسب فعاليت و انسان در پهنه سرزمين غايتريزيها در سطوح مختلف است. ريزيها در سطوح مختلف است. اصلي تمام برنامهاصلي تمام برنامه

ريزي صحيح و سلسله مراتبي از ريزي صحيح و سلسله مراتبي از به عبارت ديگر فرايند برنامهبه عبارت ديگر فرايند برنامههاي ميان مدت هاي ميان مدت سطح آمايش ملي شروع و با تدوين برنامهسطح آمايش ملي شروع و با تدوين برنامه

ريزي خرد ريزي خرد ريزي كالن اقتصادي به سطح برنامهريزي كالن اقتصادي به سطح برنامه اي و برنامهاي و برنامه توسعهتوسعهشود. اتكا به اين سلسله مراتب نه تنها به اجرايي شود. اتكا به اين سلسله مراتب نه تنها به اجرايي منتهي ميمنتهي مي

كند بلكه روند كند بلكه روند شدن مطالعات كالن و بلندمدت كمك شاياني ميشدن مطالعات كالن و بلندمدت كمك شاياني ميسازد سازد توسعه كشور را منطقي، هماهنگ و پويا ميتوسعه كشور را منطقي، هماهنگ و پويا مي

عناصر توسعه يك كشور همانند اجزاء يك سيستم يا اندامهاي يك عناصر توسعه يك كشور همانند اجزاء يك سيستم يا اندامهاي يكبدن داراي عملكردي تخصصي بوده و چارچوبهاي توسعه مناطق بدن داراي عملكردي تخصصي بوده و چارچوبهاي توسعه مناطق

و اهداف بلندمدت آنها متأثر از اهداف بلندمدت ملي بوده و و اهداف بلندمدت آنها متأثر از اهداف بلندمدت ملي بوده و اي پيروي اي پيروي ريزيهاي محلي نيز از چارچوبهاي توسعه منطقهريزيهاي محلي نيز از چارچوبهاي توسعه منطقه برنامهبرنامه

خواهند كرد. خواهند كرد.

ريز ريز بن*ابراين در رويكرده*اي مختل*ف توس*عه نگ*اه برن*امهبن*ابراين در رويكرده*اي مختل*ف توس*عه نگ*اه برن*امهريزي متفاوت خواهد بود.ريزي متفاوت خواهد بود. به برنامهبه برنامه

س**ازي س**ازي ريز فراين**د تصميمريز فراين**د تصميم * در نگ**اه خ**رد نگ**اه برن**امه* در نگ**اه خ**رد نگ**اه برن**امهكارگزاران منفرد اقتصادي است.كارگزاران منفرد اقتصادي است.

* *نگ*اه كالن ماحص*ل تعام*ل تص*ميمات ك*ارگزاران نگ*اه كالن ماحص*ل تعام*ل تص*ميمات ك*ارگزاران دردراقتصادي در سطح كل فعاليت اقتصادي است.اقتصادي در سطح كل فعاليت اقتصادي است.

در نگ***اه توس***عه تعري***ف اث***ربخش شاخص***هاي * در نگ***اه توس***عه تعري***ف اث***ربخش شاخص***هاي *يافتگي و رس*يدن ب*ه آن در فراين*د پاي*دار م*دنظر يافتگي و رس*يدن ب*ه آن در فراين*د پاي*دار م*دنظر توس*عهتوس*عه

باشد.باشد. ميمي--وري بهين*ه از وري بهين*ه از در نگ*اه آم*ايش مهندس*ي ترتيب*ات به*رهدر نگ*اه آم*ايش مهندس*ي ترتيب*ات به*ره

باشد.باشد. ظرفيتهاي اجتماعي و طبيعي مدنظر ميظرفيتهاي اجتماعي و طبيعي مدنظر مي

سرزمين سرزمين و آمايش و آمايش انساني انساني توسعهتوسعهفض*ا و ، فض*ا و انس*ان انس*ان از رابطه از رابطه پروس*ه پروس*ه ، م*ا ب*ا س*ه، م*ا ب*ا س*ه س*رزمين س*رزمين آم*ايش آم*ايش در برن*امهدر برن*امه ،

نباي*د ج*داي نباي*د ج*داي از فراين*د توس*ع*ه از فراين*د توس*ع*ه بخش بخش هيچ هيچ *كه *كه . *ب*ا آن. *ب*ا آن *روب*رو هس*ت*يم *روب*رو هس*ت*يم فع*اليتفع*اليت، ، و* ف*رهنگي و* ف*رهنگي اج*تم*اعي اج*تم*اعي توس*عه توس*عه *در بخش *در بخش يا*ب*د، ولي* يا*ب*د، ولي* ا*ز *س*اير بخ*ش* ه*ا* تحقق*ا*ز *س*اير بخ*ش* ه*ا* تحقق*

ان*س*ان ان*س*ان .* چ*را ك*ه.* چ*را ك*ه اس*ت* اس*ت* " ت*أك*ي*د ش*د*ه" ت*أك*ي*د ش*د*ه انس*ان*ي انس*ان*ي از ه*ر *چ*يز ب*ر *"*تو*س*عه از ه*ر *چ*يز ب*ر *"*تو*س*عه ب*يش*ب*يش* فراين*دهايفراين*دهاي *تم*امي* *تم*امي* گيرد*ک*ه در آنگيرد*ک*ه در آن ق*رار* مي* ق*رار* مي* ا*يا*ي تو*س*عه تو*س*عه مح*ور* چن*ان مح*ور* چن*ان كه* كه* اس*ت*اس*ت*

ب*خش*د. ب*خش*د. *و* توسعه* *و* توسعه* ساخته ساخته *دگرگون* *دگرگون* با*يستبا*يست را مي را مي انسا*ن*ي انسا*ن*ي پي*ش*ينپي*ش*ينب*ا ب*ا زيس*تي زيس*تي نيازه*اي نيازه*اي س*اختن س*اختن م*رتفعم*رتفع ب*ه ب*ه كه كه ب*ا ط*بيعت ب*ا ط*بيعت انس*ان انس*ان رابطه رابطه نخس*ت نخس*ت

ب*راي ب*راي *ج*ا م*ان*ده *ج*ا م*ان*ده به به ط*بيع*ي ط*بيع*ي ه*ايه*اي *و *ميراث* *و *ميراث* ، م*حي*ط *ز*يس*ت، م*حي*ط *ز*يس*ت *ب*و*م *ب*و*م ح*ف*ظ* ز*يس*ت*ح*ف*ظ* ز*يس*ت*شود.شود. ما منتهي ما منتهي

به كه كه ب*ا انس*ان ب*ا انس*ان انس*ان انس*ان رابطه رابطه دوم دوم { } به مشخص*ا و و اجتم*اعي اجتم*اعي و مس*ايل و مس*ايل ف*رهنگ ف*رهنگ مشخص*ا و و اجتم**اعي* اجتم**اعي* و نيازه**اي و نيازه**اي ط**رف ط**رف از يك از يك *اجتم**اعي* *اجتم**اعي* نهاد*ه**ا و س**ازمان *ه**اينهاد*ه**ا و س**ازمان *ه**اي

(* مرب**وط* (* مرب**وط* *و *عم**ومي *و *عم**ومي *خ*صوص**ي *خ*صوص**ي اجتم**ا*عي* )حق**وق اجتم**ا*عي* )حق**وق و حق**و*ق و حق**و*ق ف**رهن*گ*يف**رهن*گ*يشود. شود. ميمي

و و ، آزادي، آزادي انس**اني انس**اني خالقه خالقه ه**ايه**اي توانايي توانايي به به ب**ا خ*ود، كه ب**ا خ*ود، كه انس**ان انس**ان رابطه رابطهسومسوم ف**ردي ف**ردي و نيا*زه**ا و حق**وقو نيا*زه**ا و حق**وق س**وي س**وي از يك* از يك* معن**وي* معن**وي* ارزش ه**ا و هنجار*ه**ايارزش ه**ا و هنجار*ه**اي

منتهي منتهي خود*آگ*اهي خود*آگ*اهي به به *در ن*ه*ايت *در ن*ه*ايت كه كه مرب*وط* ش*د*ه مرب*وط* ش*د*ه از ديگ*ر* س*وي از ديگ*ر* س*وي ان*س*انيان*س*انيگردد. گردد. ميمي

و روابط انساني و روابط انساني بومبوم زيستزيست

كنند و كنند و مي مي زندگي زندگي مختلفي مختلفي و اجتماعي و اجتماعي طبيعي طبيعي انسان ها در محيط هايانسان ها در محيط هاي و و محيط طبيعي محيط طبيعي تأثير هر دو عامل تأثير هر دو عامل سازد، تحتسازد، تحت را مي را مي آنان آنان فرهنگ فرهنگ آنچهآنچه

در نظر در نظر مستلزم مستلزم در فرهنگ در فرهنگ اياي ريشه ريشه بررسي بررسي و هر گونه و هر گونه است است اجتماعياجتماعي تأثير تأثير تنها بر انسان تنها بر انسان ، نه، نه و اجتماعي و اجتماعي طبيعي طبيعي . محيط هاي. محيط هاي آن هاستآن هاست گرفتن گرفتن

سازند. سازند. همديگر را نيز متأثر مي همديگر را نيز متأثر مي گذارند، بلكهگذارند، بلكه ميمي خود را از آن خود را از آن ، زندگي، زندگي هر سرزميني هر سرزميني مردم مردم كه كه انسان انسان محيط طبيعيمحيط طبيعي

بومبوم زيستزيست. . سازدسازد را مي را مي آنان آنان بومبوم سازند، زيستسازند، زيست هويدا مي هويدا مي و بر آن و بر آن گرفتهگرفته فرد با آن فرد با آن كه كه است است محيط و روش هايي محيط و روش هايي ، جغرافياي، جغرافياي اشياء، منابع اشياء، منابع شاملشامل

، فرهنگ، فرهنگ بومبوم زيست زيست جايگاه جايگاه يابد. اگر بخواهيميابد. اگر بخواهيم كند و بقاء ميكند و بقاء مي مي مي ها زندگيها زندگي دست دست ذيل ذيل الگوي الگوي به به سازيم سازيم را مشخص را مشخص انساني انساني و ساير روابط و خصايصو ساير روابط و خصايص

يانديس( يانديس( )تري)تري: : يافت يافت خواهيمخواهيمپذيري شخصيتپذيري شخصيت جامعه جامعه فرهنگ فرهنگ بومبوم زيستزيست

رفتار رفتار

بررسی تحوالت دانشگاه به عنوان نمونه ای از بررسی تحوالت دانشگاه به عنوان نمونه ای از آمایش سرزمینآمایش سرزمین

از زم�ان تاس�یس دانش�گاه ه�ای ق�رون وس�طایی در ش�هرهای از زم�ان تاس�یس دانش�گاه ه�ای ق�رون وس�طایی در ش�هرهایبولونی�ا وپ�ادوا ت�ا ایج�اد دانش�گاه ه�ای تحقیق�اتی امریک�ا ،نهاده�ای بولونی�ا وپ�ادوا ت�ا ایج�اد دانش�گاه ه�ای تحقیق�اتی امریک�ا ،نهاده�ای آم�وزش ع�الی تص�ویر زن�دهای از فرهن�گ را ارائ�ه داده اس�ت .و آم�وزش ع�الی تص�ویر زن�دهای از فرهن�گ را ارائ�ه داده اس�ت .و مهم ت�ر از این ،اب�زار خ�وبی در ش�کل دهی ب�ه جامع�ه و فرهن�گ مهم ت�ر از این ،اب�زار خ�وبی در ش�کل دهی ب�ه جامع�ه و فرهن�گ

بوده است .بوده است .

دانش�گاه رابط�ه خاص�ی ب�ا جامع�ه دارد . ونقش حساس�ی در ب�از دانش�گاه رابط�ه خاص�ی ب�ا جامع�ه دارد . ونقش حساس�ی در ب�ازنم�ایی و ش�کل دهی ب�ه فرهن�گ و ن�یز اث�ر گ�ذاری ب�ر جامع�ه ایف�ا نم�ایی و ش�کل دهی ب�ه فرهن�گ و ن�یز اث�ر گ�ذاری ب�ر جامع�ه ایف�ا می کن�د . در واق�ع دانش�گاه رس�الت چن�د جانب�ه مطالع�ه جامع�ه ،ب�ه می کن�د . در واق�ع دانش�گاه رس�الت چن�د جانب�ه مطالع�ه جامع�ه ،ب�ه چ�الش کش�یدن عقای�د مرس�وم ،تولی�د اندیش�ه ن�و وتکث�یر اندیش�ه ه�ا چ�الش کش�یدن عقای�د مرس�وم ،تولی�د اندیش�ه ن�و وتکث�یر اندیش�ه ه�ا و ارزش ه�ای اجتم�اعی در بین دانش�جویان وبط�ور کلی جامع�ه و ارزش ه�ای اجتم�اعی در بین دانش�جویان وبط�ور کلی جامع�ه

دارد.دارد.

دانش�گاه همیش�ه نه�ادی ب�وده اس�ت ک�ه جامع�ه ب�رای تحلی�ل و دانش�گاه همیش�ه نه�ادی ب�وده اس�ت ک�ه جامع�ه ب�رای تحلی�ل و یافتن پاسخ مسائل مهم روز به آن مراجعه می کندیافتن پاسخ مسائل مهم روز به آن مراجعه می کند

در قرون وسطی و در پاسخ به نیازبه آموزش کادری مجرب جهت . در قرون وسطی و در پاسخ به نیازبه آموزش کادری مجرب جهت .خدمت در کلیسا ،دانشگاه ایجاد شد . کلیسا در آن زمان بیش از خدمت در کلیسا ،دانشگاه ایجاد شد . کلیسا در آن زمان بیش از

هر زمان دیگر منبع دانش ،اخالق وحکمت بود و فضای فر هنگی آن هر زمان دیگر منبع دانش ،اخالق وحکمت بود و فضای فر هنگی آن زما ن بگونه ای بود که مردم سواالت ومسائل خود را با روحانیون زما ن بگونه ای بود که مردم سواالت ومسائل خود را با روحانیون

مطرح می کردند اعتماد شهروندان به روحانیون و دانشگاه در مطرح می کردند اعتماد شهروندان به روحانیون و دانشگاه در اوضاع نا بسامانی ونارضایتی اجتماعی بیشتر شد ودر این میان اوضاع نا بسامانی ونارضایتی اجتماعی بیشتر شد ودر این میان

دانشگاه به تثبیت و گسترش وجهه علمی وفکری خود پرداخت . دانشگاه به تثبیت و گسترش وجهه علمی وفکری خود پرداخت .

: درک بوک رئیس سابق دانشگاه هاروارد می گوید :درک بوک رئیس سابق دانشگاه هاروارد می گوید دانشگاه و اساتید ومحققان آن نقش حساسی درآینده آمریکاه » دانشگاه و اساتید ومحققان آن نقش حساسی درآینده آمریکاه «

دارند چرا که منبع اصلی سه جزء اساسی پیشرفت و بالندگی ملت دارند چرا که منبع اصلی سه جزء اساسی پیشرفت و بالندگی ملت ها هستند :کشف های نو ، دانش تخصصی و مردمی فرهیخته.«ها هستند :کشف های نو ، دانش تخصصی و مردمی فرهیخته.«

از انجائیکه دانشگاه می تواند به سواالتی که در برابر یک ملت قرار از انجائیکه دانشگاه می تواند به سواالتی که در برابر یک ملت قراردارد پاسخ دهد نقش ویژه وحتی مقدسی در فرهنگ امریکایی دارد پاسخ دهد نقش ویژه وحتی مقدسی در فرهنگ امریکایی

ودیگر جوامع موفق تاریخ دارد وهمیشه به دانشگاه اعتماد دارد.ودیگر جوامع موفق تاریخ دارد وهمیشه به دانشگاه اعتماد دارد.

تاثیر تاریخی دانشگاه بر فرهنگ ملیتاثیر تاریخی دانشگاه بر فرهنگ ملی

اولین دانش*گاه ه*ا در اروپ*ا در ق*الب دانش*گاه ه*ای پ*ادوا وبولونی*ا ب*رای اولین دانش*گاه ه*ا در اروپ*ا در ق*الب دانش*گاه ه*ای پ*ادوا وبولونی*ا ب*رای پ*رورش *روح*انیون* بوج*ود آم*دن*د. ای*ن ب*اور و*ج*ود دا*ش*ت ک*ه *اگ*ر* ب*ه پ*رورش *روح*انیون* بوج*ود آم*دن*د. ای*ن ب*اور و*ج*ود دا*ش*ت ک*ه *اگ*ر* ب*ه دا*نش**ج*ویان )*روح**انیون (*بص**ورت دس**ت* جمعی *تص**ویر واح**دی از دا*نش**ج*ویان )*روح**انیون (*بص**ورت دس**ت* جمعی *تص**ویر واح**دی از نظر*ی**ات *و عم**ل *م**ذهبی آ*م**وز*ش* داده *ش**ود،کلیس**ا *و تعلیم**اتش *از نظر*ی**ات *و عم**ل *م**ذهبی آ*م**وز*ش* داده *ش**ود،کلیس**ا *و تعلیم**اتش *از عقا*ی*د* و* س*ن*ت ا*ول*ی*ه *ج*دا* نخ*واه*د* ب*و*د . ب*ا*رو*اج* *ا*ین* ع*ق*ی*ده* ک*ه آم*و*زش عقا*ی*د* و* س*ن*ت ا*ول*ی*ه *ج*دا* نخ*واه*د* ب*و*د . ب*ا*رو*اج* *ا*ین* ع*ق*ی*ده* ک*ه آم*و*زش مش*ت*رک ع*ام*ل* *مهمی* د*ر تق*و*ی*ت* بن*ی*ه کل*ی*س*ا *اس*ت *،رو*ح*ا*نیت *وب*دن*بال مش*ت*رک ع*ام*ل* *مهمی* د*ر تق*و*ی*ت* بن*ی*ه کل*ی*س*ا *اس*ت *،رو*ح*ا*نیت *وب*دن*بال آ*ن* د*انش*گ*اه *ب*ه *ا*ین پی*ا*م*د م*نط*ق*ی رس*ی*دن*د ک*ه *بای*د *ب*ه دی*گ*ر ارک*ا*ن آن * و آ*ن* د*انش*گ*اه *ب*ه *ا*ین پی*ا*م*د م*نط*ق*ی رس*ی*دن*د ک*ه *بای*د *ب*ه دی*گ*ر ارک*ا*ن آن * و ا*ع*ض*ا*ی ج*ا*م*ع*ه *ت*وج*ه* ک*رد *. *پ*اد*وا روح*ان*ی می* س*اخت* *و* رو*ح*ا*نیو*ن* *از ا*ع*ض*ا*ی ج*ا*م*ع*ه *ت*وج*ه* ک*رد *. *پ*اد*وا روح*ان*ی می* س*اخت* *و* رو*ح*ا*نیو*ن* *از ط*ر*ی***ق *آم***و*ز*ش *مب***ان*ی *و *تعلیم***ا*ت* یک*س***ان *ب***ه نظ***ام گ*س***ت*رده *ط*ر*ی***ق *آم***و*ز*ش *مب***ان*ی *و *تعلیم***ا*ت* یک*س***ان *ب***ه نظ***ام گ*س***ت*رده *

شهروندا*ن ، جا*معه *ای ی*ک دست* می سا*ختند.شهروندا*ن ، جا*معه *ای ی*ک دست* می سا*ختند. ب*اچرخش توج*ه دانش*گاه از دین ب*ه مخاطب*ان دین ،ت*وجهی ب*ه ایج*اد ب*اچرخش توج*ه دانش*گاه از دین ب*ه مخاطب*ان دین ،ت*وجهی ب*ه ایج*اد

مق*ر*راتی *ب*رای رو*اب*ط متقا*ب*ل اجتم*اعی وش*هروندی* بوج*ود آم*د* ب*دین مق*ر*راتی *ب*رای رو*اب*ط متقا*ب*ل اجتم*اعی وش*هروندی* بوج*ود آم*د* ب*دین م*ع*ن**ا *ک**ه* دانش**گاه* در* بر*رس**ی اعم**ال و*آداب* *جامع**ه *، ایج**اد* فه*می م*ع*ن**ا *ک**ه* دانش**گاه* در* بر*رس**ی اعم**ال و*آداب* *جامع**ه *، ایج**اد* فه*می مش*ت*رک واس*تقرا*ر مجموع*ه قواع*د معی*ار ب*را*ی آین*ده، *نقش*ی ه*دایتگر مش*ت*رک واس*تقرا*ر مجموع*ه قواع*د معی*ار ب*را*ی آین*ده، *نقش*ی ه*دایتگر

اتخاذ کرد. اتخاذ کرد.

تحول اکادمیک در دانشگاه های تحقیقاتی امریکا تحول اکادمیک در دانشگاه های تحقیقاتی امریکا 11 توسعه کالج های علوم انسانی از قبیل هاروارد و ویلیام و ماری برای - توسعه کالج های علوم انسانی از قبیل هاروارد و ویلیام و ماری برای -

مشخصه این مرحله »میراث مسیحیت« و» آموزش اخالق« بود. مشخصه این مرحله »میراث مسیحیت« و» آموزش اخالق« بود.::نخبگاننخبگان

22 ایجاد دانشگاه های علم محور بجای دین محور پس از جنگ داخلی - ایجاد دانشگاه های علم محور بجای دین محور پس از جنگ داخلی -در این مرحله کالج زنان ،کاتولیک ها وسیاهپوستان ایجاد شد.در این مرحله کالج زنان ،کاتولیک ها وسیاهپوستان ایجاد شد.::امریکا امریکا

33 گسترش بیشتر دانشگاه وامکان دسترسی به انها )حرکت از مفهوم - گسترش بیشتر دانشگاه وامکان دسترسی به انها )حرکت از مفهوم -آموزش بعنوان امتیازی برای گروه های ویژه محدود تاحقی برای اکثریت آموزش بعنوان امتیازی برای گروه های ویژه محدود تاحقی برای اکثریت

گسترده.(گسترده.(

44 دوران گذاری که در حال حاضر وجود دارد ومشخصه های ان عبارتند - دوران گذاری که در حال حاضر وجود دارد ومشخصه های ان عبارتند -از :افزایش دقت نظر عمومی ،افزایش تداخل سیاسی ،درخواست از :افزایش دقت نظر عمومی ،افزایش تداخل سیاسی ،درخواست

پاسخگویی ،و احیای مباحث همیشه موجود درباره ماهیت برنامه درسیپاسخگویی ،و احیای مباحث همیشه موجود درباره ماهیت برنامه درسی

بنابراین دانشگاه با رشد و تحول خویش دسترسی بیشتر و بنابراین دانشگاه با رشد و تحول خویش دسترسی بیشتر وبهتری به گروههای متفاوت یافته است طی هزاره گذشته گرچه بهتری به گروههای متفاوت یافته است طی هزاره گذشته گرچه

مسیری طوالنی را طی کرده استاما هنوز در این مسیر عمل مسیری طوالنی را طی کرده استاما هنوز در این مسیر عمل می کند که ارزش ها و عقاید مشترک فرهنگ را منعکس کند و می کند که ارزش ها و عقاید مشترک فرهنگ را منعکس کند و

آموزش دهد و مبنای مشترک و یا حداقل مشابهی برای فهم آموزش دهد و مبنای مشترک و یا حداقل مشابهی برای فهم شهروندان را تضمین کند. شهروندان را تضمین کند.

طبق آیین نامه دانشگاه کالیفرنیا نهاد اموزش عالی سه وظیفه طبق آیین نامه دانشگاه کالیفرنیا نهاد اموزش عالی سه وظیفه::دارددارد

11.دانشجویان را آموزش دهد.- دانشجویان را آموزش دهد -22.دانش جدید خلق کند.- دانش جدید خلق کند -33.خدماتی برای جامعه فراهم کند.- خدماتی برای جامعه فراهم کند -

دانشگاه در هر یک از این سه عملکرد یک بازنمایی عمومی از دانشگاه در هر یک از این سه عملکرد یک بازنمایی عمومی از فرهنگ ارائه می دهد و در تاثیر گذاری بر فرهنگ نیز عمل می فرهنگ ارائه می دهد و در تاثیر گذاری بر فرهنگ نیز عمل می

کند کند

آموزش دانشجویانآموزش دانشجویان

دانشگاه از طریق سخنرانی ،مشاوره،بحث وانجام کار تجربی آزمایشگاهی . دانشگاه از طریق سخنرانی ،مشاوره،بحث وانجام کار تجربی آزمایشگاهی .و میدانی ،اطالعاتی را که جامعه نیاز دارد فراهم می آورد نیازهای گروههای و میدانی ،اطالعاتی را که جامعه نیاز دارد فراهم می آورد نیازهای گروههای

دانشگاهی و موارد اموزش عمومی تحت تاثیر فرهنگ هستند. دانشگاهی و موارد اموزش عمومی تحت تاثیر فرهنگ هستند. بعنوان مثال در سالهای اخیر شاهد ظاهر شدن گروهای مطالعت زیست بعنوان مثال در سالهای اخیر شاهد ظاهر شدن گروهای مطالعت زیست

محیطی، مطالعات قومی ومهندسی شبکه و ... بوده ایم که در هیچ کدام از محیطی، مطالعات قومی ومهندسی شبکه و ... بوده ایم که در هیچ کدام از نسل های گذشته وجود نداشته است .بنابراین اینکه چه چیزی به دانشجویان نسل های گذشته وجود نداشته است .بنابراین اینکه چه چیزی به دانشجویان

آموخته می شود و چگونه ،بر حسب مقتضیات و اولویت های زمانه تغییر می آموخته می شود و چگونه ،بر حسب مقتضیات و اولویت های زمانه تغییر می کنند .کنند .

مسائل مرتبط با هر دوره تاریخی را می توان با تغییر واحد ها، صعود و سقوط مسائل مرتبط با هر دوره تاریخی را می توان با تغییر واحد ها، صعود و سقوطگروههای دانشجویی برنامه های دکتری و چرخش در دیده گاههای فکری گروههای دانشجویی برنامه های دکتری و چرخش در دیده گاههای فکری

حاصل از آموزش دانشگاهی ،درک کرد.حاصل از آموزش دانشگاهی ،درک کرد.

دانشجویانی که یک رشته را در زمانهای مختلف مطالعه می کنند به احتمال دانشجویانی که یک رشته را در زمانهای مختلف مطالعه می کنند به احتمالزیاد آموزشهای متفاوتی خواهند یافت.زیاد آموزشهای متفاوتی خواهند یافت.

تحقیق وایجاد دانش جدیدتحقیق وایجاد دانش جدید

من*ابع متف*اوتی موض*وع تحقی*ق را مش*خص می کن*د ک*ه من*ابع متف*اوتی موض*وع تحقی*ق را مش*خص می کن*د ک*ه ب**رخی شخص**ی ان**د، ب**رخی اجتم**اعی و ب**رخی فرص**ت ب**رخی شخص**ی ان**د، ب**رخی اجتم**اعی و ب**رخی فرص**ت

مس*ئله ای ی*ا حادث*ه ای مس*ئله ای ی*ا حادث*ه ای طلبان*ه ی*ا اقتص*ادی هس*تند وق*تی طلبان*ه ی*ا اقتص*ادی هس*تند وق*تی رخ می ده**د ک**ه توج**ه جامع**ه را ب**ه خ**ود جلب می کن**د رخ می ده**د ک**ه توج**ه جامع**ه را ب**ه خ**ود جلب می کن**د محققین ن*یز ب*ه این ح*وزه توج*ه می کنن*د مث*ل تحقیق*ات محققین ن*یز ب*ه این ح*وزه توج*ه می کنن*د مث*ل تحقیق*ات ای**دز،هم در بع**د پزش**کی آن و هم در ابع**اد رفت**اریش ای**دز،هم در بع**د پزش**کی آن و هم در ابع**اد رفت**اریش گ**واهی اس**ت ب**ر خواس**ت جامع**ه ب**رای حض**ور فع**ال گ**واهی اس**ت ب**ر خواس**ت جامع**ه ب**رای حض**ور فع**ال

محققین به حضور فعال برای حل مسائل مبرم و حیاتی.محققین به حضور فعال برای حل مسائل مبرم و حیاتی.

تاثیر تحقیقات علمی بر اقتصاد ملتتاثیر تحقیقات علمی بر اقتصاد ملت

به گفته رئیس سابق شورای مشاوران کاخ سفید نیمی از رشد به گفته رئیس سابق شورای مشاوران کاخ سفید نیمی از رشد اقتصادی آمریکا بعد از جنگ جهانی دوم بر اثر پیشرفت های اقتصادی آمریکا بعد از جنگ جهانی دوم بر اثر پیشرفت های

علمی و نوآوری فن آورانه است.علمی و نوآوری فن آورانه است.

سرمایه گذاری در تحقیق

سالمت، بهبودی، آسایش

رشد و رونق

اقتصادیتوسعه صنعت

ایجاد کار برای دانش آموختگان جدید

تاثیر تحقیقات بر فرهنگتاثیر تحقیقات بر فرهنگ

در مقاله ای چنین عنوان شد که شاید بتوان نور در مقاله ای چنین عنوان شد که شاید بتوان نور 19661966در سالدر سالرا از طریق فیبر های نوری شیشه ای به فواصل دور منتقل را از طریق فیبر های نوری شیشه ای به فواصل دور منتقل کرد سی سال بعد فیبرهای نوری در سرتا سر جهان کشیده کرد سی سال بعد فیبرهای نوری در سرتا سر جهان کشیده

شدند که نتیجه آن انقالبی در جامعه وفرهنگ پدید آمد . شدند که نتیجه آن انقالبی در جامعه وفرهنگ پدید آمد . ارتباطات ملی وجهانی ما ،اتکای ما به فن آوری ،و رابطه ما با ارتباطات ملی وجهانی ما ،اتکای ما به فن آوری ،و رابطه ما با

اطالعات برای همیشه متحول شد.اطالعات برای همیشه متحول شد.

ارائه خدمات عمومیارائه خدمات عمومی

دانش*گاه عملک*ردی در جهت خ*دمات عم*ومی دارد ک*ه تحت ت*اثیر دانش*گاه عملک*ردی در جهت خ*دمات عم*ومی دارد ک*ه تحت ت*اثیرنیازه*ای فرهن*گ اس*ت و ت*اثیر مس*تقیم ب*ر جامع*ه دارد. عالوه ب*ر نیازه*ای فرهن*گ اس*ت و ت*اثیر مس*تقیم ب*ر جامع*ه دارد. عالوه ب*ر ت*اثیر آم*وزش و تحقی*ق ،دانش*گاه از طری*ق کنش مس*تقیم ب*ر ت*اثیر آم*وزش و تحقی*ق ،دانش*گاه از طری*ق کنش مس*تقیم ب*ر جامع*ه و فرهن*گ اث*ر می گ*ذارد . اس*اتید،کارمن*دان و دانش*جویان جامع*ه و فرهن*گ اث*ر می گ*ذارد . اس*اتید،کارمن*دان و دانش*جویان دانش*گاه ب*رای طی*ف وس*یعی اطالع*ات وخ*دمات ارائ*ه می دهن*د. دانش*گاه ب*رای طی*ف وس*یعی اطالع*ات وخ*دمات ارائ*ه می دهن*د. مث*ل ارائ*ه مش*اوره ه*ای حق*وقی و تج*اری،معالج*ه پزش*کی و... مث*ل ارائ*ه مش*اوره ه*ای حق*وقی و تج*اری،معالج*ه پزش*کی و... ی*ا ارائ*ه نمایش*گاههای ه*نری )نم*ایش وموس*یقی( .عالوه ب*ر این ی*ا ارائ*ه نمایش*گاههای ه*نری )نم*ایش وموس*یقی( .عالوه ب*ر این در انتق*ال اطالع*ات ب*ه عم*وم وتق*ویت فهم جامع*ه از مس*ائل در انتق*ال اطالع*ات ب*ه عم*وم وتق*ویت فهم جامع*ه از مس*ائل

مورد مطالعه و تدریس تالش زیادی می کند. مورد مطالعه و تدریس تالش زیادی می کند.

طوالني ترين سفر با نخستين گام آغاز مي شود. استفان كاوي

با تشکر فراوان

www.iranzist.ir