Ураўнаважым на вагах шкляную пасудзіну, запоўненую паветрам . Адпампуем з дапамогай помпы паветра і ўзважым пасудзіну паўторна. Яна стала лягчэй. Дабаўляючы на шалю з пасудзінай гіры, можна даведацца, якая маса адпампаванага паветра і яго вага.

Тэма: “Газы і іх вага”

Вядома, што атмасфера Зямлі— газавая абалонка (мал.), у якую ўваходзяць азот, кісларод, вуглякіслы газ, вадзяная пара і іншыя газы. Усякі газ, калі ён знаходзіцца ў пасудзіне, утварае ціск на сценкі пасудзіны, паколькі малекулы газа няспынна бамбардзіруюць гэтыя сценкі. А ці ўтварае ціск атмасфера Зямлі? Чым абумоўлены гэты ціск?

Тэма: “Атмасферны ціск”

Атмасфера ўтрымліваецца сілай цяжару, што дзейнічае з боку Зямлі. У выніку дзеяння гэтай сілы верхнія слаі атмасферы ціснуць на ніжнія. Таму ніжні слой з'яўляецца найбольш сціснутым. Ціск аднаго слоя атмасферы на другі паводле закона Паскаля перадаецца па ўсім напрамкам і дзейнічае на любое цела: на будынкі, на расліны, на людзей!

Гэты ціск называюць атмасферным.

Возьмем шклянку з вадой, накрыем яе лістом паперы, перавернем, прытрымліваючы рукой ліст, а затым прымем руку. Вада не выліваецца, ліст не адрываецца. Сіла атмасфернага ціску, прыкладзеная да ліста паперы, кампенсуе дзеянне вагІ налітай вады.

Апусцім іголку шпрыца ў ваду і падымаем поршань уверх. Мы ўбачым, што вадкасць падымаецца ўслед за поршнем у напрамку, супрацьлеглым дзеянню сілы цяжару.

У гэтым доследзе метровая шкляная трубка, што запаяна з аднаго боку (мал. а) запаўнялася ртуццю. Верхні канец трубкі закрываўсяпальцам, трубка пераварочвалася і апускалася ў шырокую пасудзіну з ртуццю, пасля чаго палец прымаўся. Частка ртуці выцякала з трубкі ў пасудзіну. У трубцы заставаўся слуп ртуці вышынёй Н каля 76 см (760 мм) (мал. б).

Дослед А. Тарычэлі (схема)

На малюнку схематычна адлюстравана ўстройства ўсмоктвальнай помпы:

1 — цыліндрычная трубка: 2 — поршань; 3,4 — металічныя клапаны; 5 — шток і ручка.

Як працуе помпа?

№1

ПАДУМАЙ І АДКАЖЫ:

ПАДУМАЙ І АДКАЖЫ:

№2

№3

ПАДУМАЙ І АДКАЖЫ:

ПАДУМАЙ І АДКАЖЫ:

№4

№5

№6