1

ทบทวนว�ชากฎหมายรั�ฐธรัรัมน�ญ หลั�กสู�ตรัเนต�บ�ณฑิ�ตไทย ปี� พ.ศ. ๒๕๕๗

รัองศาสูตรัาจารัย%มาน�ตย% จ&มปีาช&ดท() ๑/๔

ว�นอาท�ตย%ท() ๑๐ สู�งหาคม ๒๕๕๗เวลัา ๑๓.๐๐ ถึ0ง ๑๖.๕๐ น.

เพลัง-ศรั�ทธา-ห�น เหลั2ก ไฟ “เสู4นช�ย ไม5มาต4องไปีหาม�น

รัางว�ลั ม(ไว4ให4คนต�7งใจขวากหนาม ท�)มแทงก2ผ่5านพ4นไปี

โลักน(7ไม5ม(อะไรัได4มาง5ายดาย[อ(กรัาว ๑ เด=อนสู�7นสู&ดการับรัรัยาย อ(กรัาว ๒ เด=อนสูอบแลั4ว]

ใจสู�4หรั=อเปีลั5า ไหวไหมบอกมาโอกาสูของผ่�4กลั4า ศรั�ทธาไม5ม(ท4อ”

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 2

ค�าชี้��แจุงปร์ะกอบการ์จุ�ดท�า PowerPoint

• PowerPoint นิ��จุ�ดท�าแบบละเอ�ย์ด ซึ่$%งผิ�ดหล�กการ์จุ�ดท�า PowerPoint ท�%ด� ท�%ควิร์จุะต'องม�เพี�ย์งห�วิข้'อ

• เหตท�%จุ�ดท�าละเอ�ย์ด เพีร์าะเห*นิวิ+า – เอกสาร์เก�%ย์วิก�บร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ ๒๕๕๗ เพี3%อเตร์�ย์มสอบ ย์�งม�อย์.+นิ'อย์ หาก

จุ�ดท�าให'ละเอ�ย์ดไวิ' และนิ�าเอกสาร์ชี้ดนิ��ซึ่$%งม�อย์.+ท� �งหมดร์าวิ ๒๗๘ กร์อบ (เด�มป7ท�%แล'วิม� ๖๗๒ กร์อบ จุ$งม�เนิ3�อหาลดไปร์าวิ ๓๙๔ กร์อบ เนิ3�อหาลดร์าวิร์'อย์ละ ๖๐) หากพี�มพี�ในิร์.ปแบบ ๖ กร์อบต+อหนิ$%งหนิ'ากร์ะดาษ A4 ก*จุะม�จุ�านิวินิเพี�ย์ง ๔๖ หนิ'า ให'ไวิ'ในิเวิ*ปไซึ่ด�ข้องส�านิ�กอบร์มฯ ในิชี้+องเอกสาร์ปร์ะกอบการ์บร์ร์ย์าย์ (ค�าแนิะนิ�าหากพี�มพี�ในิร์.ปแบบ ๒ กร์อบต+อหนิ'าจุะท�าให'อ+านิได'ง+าย์ เพีร์าะต�วิหนิ�งส3อจุะไม+เล*กมาก)

– เวิลาบร์ร์ย์าย์ อาจุไม+บร์ร์ย์าย์ในิร์าย์ละเอ�ย์ดข้องเร์3%องร์าวิ ม+งแต+ใจุควิามส�าค�ญ เพี3%อสอดคล'องก�บหล�กการ์ทบทวินิ แต+นิ�กศ$กษาสามาร์ถอ+านิเอกสาร์นิ��ในิร์าย์ละเอ�ย์ดได'

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 3

บทท() ๑ บทน>า๑. ความน>า: จ&ดแข2งของการัเตรั(ยมต�วสูอบในสู5วนของว�ชากฎหมายรั�ฐธรัรัมน�ญ

• เร์3%องจุร์�ง (โปร์ดฟัBงอ�กคร์��ง) ค3อ ต�วิบทร์�ฐธร์ร์มนิ.ญชี้�%วิคร์าวิม�เพี�ย์ง ๔๘ มาตร์า ในิชี้+วิงนิ��ปกต�จุะเนิ'นิ ๒ เร์3%องใหญ+ ค3อ 1 .ส�ทธ�และเสร์�ภาพี 2. องค�กร์และกร์ะบวินิการ์ข้ององค�กร์

ตามร์�ฐธร์ร์มนิ.ญม�ต�ในิเชี้�งคด� จุะม�ควิามส�าค�ญในิการ์เตร์�ย์มต�วิสอบ

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 4

จ&ดแข2งของการัเตรั(ยมต�วสูอบในสู5วนของว�ชากฎหมายรั�ฐธรัรัมน�ญ (ต5อ)

• เร์3%องจุร์�งย์�%งกวิ+าจุร์�ง หลาย์ท+านิท�%เตร์�ย์มต�วิสอบเนิฯ ม�กนิ�ย์มต�ดการ์เตร์�ย์มต�วิสอบในิวิ�ชี้าพี�เศษท��งหลาย์ออก แล'วิเหล3อแต+วิ�ชี้าหล�ก ค3อ อาญา และแพี+ง เพีร์าะเชี้3%อวิ+าวิ�ชี้าพี�เศษ เนิ3�อหามาก ไม+ค'มก�บการ์เตร์�ย์มต�วิ วิ�ดดวิงเอาชี้+วิงใกล'สอบหากเวิลาเหล3อค+อย์ด. หร์3อไม+ท�นิ ก*เดาเอา อ�นินิ��เปDนิควิามเชี้3%อ แต+เร์3%องจุร์�ง ค3อ เนิ3�อหาข้องวิ�ชี้าพี�เศษเย์อะจุร์�ง แต+ข้อบเข้ตท�%ออกสอบไม+ได'เย์อะอย์+างท�%เข้'าใจุ กล�บเปDนิในิทางตร์งก�นิข้'าม วิ�ชี้าพี�เศษ เนิ3�อหาท�%เตร์�ย์มต�วิสอบนิ'อย์ หากเตร์�ย์มต�วิให'ด� ก*ย์+อมจุะท�าข้'อสอบได' โดย์ได'คะแนินิด�

• ข4อสูอบว�ชากฎหมายรั�ฐธรัรัมน�ญปีกต�จะอย�5ในลั>าด�บข4อท() ๙ ของการัสูอบในว�นแรัก ค3อ วิ�นิสอบกฎหมาย์อาญา

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 5

๒. ขอบเขตของว�ชากฎหมายรั�ฐธรัรัมน�ญท()สูอนในหลั�กสู�ตรัเนต�บ�ณฑิ�ตไทย

• (๑) หลั�กท�)วไปี ความหมายของกฎหมายรั�ฐธรัรัมน�ญ

• (๒) ความเปี@นกฎหมายสู�งสู&ด• (๓) คด(พ�เศษ• (๔) สู�ทธ�แลัะเสูรั(ภาพ

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 6

3. ว�เครัาะห%ข4อสูอบเก5า แบบย5อสู&ด ๆ • วิ�เคร์าะห�ข้'อสอบในิส+วินิกฎหมาย์

ร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ เร์�%มม�การ์สอนิกฎหมาย์ร์�ฐธร์ร์มนิ.ญแย์กออกจุากกฎหมาย์ปกคร์อง และออกข้'อสอบเปDนิเอกเทศ ๑ ข้'อ ในิสม�ย์ ๕๔ (พี.ศ.๒๕๔๔) แต+ในิสม�ย์ก+อนินิ��นิได'ม�การ์ออกข้'อสอบกฎหมาย์ร์�ฐธร์ร์มนิ.ญในิส+วินิข้องกฎหมาย์ปกคร์องและร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ ๑ คร์��ง

• ด�งนิ��นิ จุ$งสร์ปได'วิ+า ข้'อสอบเนิฯ เก�%ย์วิก�บร์�ฐธร์ร์มนิ.ญนิ�บถ$งปBจุจุบ�นิ ออกไปแล'วิ ๑๔ ข้'อ

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 7

ว�เครัาะห%ข4อสูอบเก5า (ต5อ)

• (เฉพีาะในิชี้+วิงใชี้'ร์�ฐธร์ร์มนิ.ญชี้�%วิคร์าวิ)

• สูม�ยท() ๕๙ (๒๕๔๙) ปีรัะเด2น หลั�กความเสูมอภาค ค=อ หน5วยงานรั�ฐรั�บสูม�ครัพน�กงานบ�นท0กข4อม�ลั (พ�มพ%) เฉพาะเพศชาย เพรัาะเพศหญ�งม(เยอะแลั4วลัาคลัอดบ5อย ปีรัะกาศน(7ข�ดต5อหลั�กความเสูมอภาคหรั=อไม5 มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�

มหาวิ�ทย์าล�ย์ 8

• ธงค�าตอบ ข้�ด เพีร์าะหล�กควิามเสมอภาค ค3อ ต'องปฏิ�บ�ต�ต+อส�%งท�%ม�สาร์ะส�าค�ญเหม3อนิก�นิอย์+างเท+าเท�ย์มก�นิและห'ามเล3อกปฏิ�บ�ต�โดย์ไม+เปDนิธร์ร์ม ในิส+วินิท�%เก�%ย์วิก�บชี้าย์และหญ�งนิ��นิ ต'องถ3อวิ+าชี้าย์และหญ�งม�ส�ทธ�เท+าเท�ย์มก�นิ และการ์เล3อกปฏิ�บ�ต�โดย์ไม+เปDนิธร์ร์ม เพีร์าะเหตแห+งควิามแตกต+างทางเพีศจุะกร์ะท�าม�ได' เวิ'นิแต+จุะม�เหตผิลทางกาย์ภาพีเข้'ามาเก�%ย์วิข้'องหร์3อม�เหตผิลพี�เศษท�%ท�าให'จุ�าเปDนิต'องม�การ์เล3อกปฏิ�บ�ต�)

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 9

ว�เครัาะห%ข4อสูอบเก5า (ต5อ)

ว�เครัาะห%ได4ว5า ในทางสูถึ�ต� • (๑) โดย์หล�ก ในิร์�ฐธร์ร์มนิ.ญถาวิร์ เร์3%องการัควบค&มกฎหมายม�ให4ข�ด

รั�ฐธรัรัมน�ญ โดย์เฉพีาะเร์3%องการ์ควิบคมหล�งปร์ะกาศใชี้' ม�การ์ออกข้'อสอบท�%ผิ+านิมาจุ�านิวินิมาก ต+อมาพี�ฒนิาออกในิเร์3%องเข้ตอ�านิาจุศาลร์�ฐธร์ร์มนิ.ญเก�%ย์วิก�บการ์ข้�ดแย์'งในิอ�านิาจุหนิ'าท�%ร์ะหวิ+างองค�กร์ตามร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ ตามด'วิย์คด�อาญาข้องผิ.'ด�าร์งต�าแหนิ+งทางการ์เม3อง แล'วิวินิกล�บมาท�%เร์3%องการ์ควิบคมกฎหมาย์ม�ให'ข้�ดร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ (มาตร์า ๒๑๑) พีร์'อมก�บเสร์�มด'วิย์เร์3%องหล�กควิามค'มก�นิข้องสมาชี้�กร์�ฐสภา (มาตร์า ๑๓๑) การ์ฟัJองคด�โดย์ตร์งต+อศาลร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ (มาตร์า ๒๑๒) และคด�อาญาข้องผิ.'ด�าร์งต�าแหนิ+งทางการ์เม3อง (การ์อทธร์ณ�คด�จุากศาลฎ�กาแผินิกคด�อาญาผิ.'ด�าร์งต�าแหนิ+งทางการ์เม3องฯ ไปย์�งท�%ปร์ะชี้มใหญ+ศาลฎ�กา) ตลอดจุนิการ์พี�จุาร์ณาข้องศาลฎ�กาแผินิกคด�อาญาข้องผิ.'ด�าร์งต�าแหนิ+งทางการ์เม3อง นิอกจุากนิ��นิ หากส�งเกต จุะพีบวิ+า นิ�ย์มออกข้'อสอบในิล�กษณะท�%ถามวิ+าศาลย์ต�ธร์ร์ม จุะต'องส+งเร์3%องท�%โต'แย์'งนิ��นิ ๆ ไปให'ศาลร์�ฐธร์ร์มนิ.ญหร์3อไม+

• (๒) ข้'อย์กเวิ'นิ ในิชี้+วิงหล�งร์�ฐปร์ะหาร์ ท�%ม�การ์ปร์ะกาศใชี้'ร์�ฐธร์ร์มนิ.ญฉบ�บชี้�%วิคร์าวิ ข้'อสอบออกในิเร์3%องส�ทธ�เสร์�ภาพี ค3อ หล�กควิามเสมอภาค แต+ป7นิ��ต'องด.เร์3%ององค�กร์ท�%ย์�งท�าหนิ'าท�%ต+อไป เชี้+นิ ศาลฎ�กาแผินิกคด�อาญาข้องผิ.'ด�าร์งต�าแหนิ+งทางการ์เม3อง และ ป.ป.ชี้.

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 10

แหล+งท�%เปDนิท�%มาข้องการ์นิ�ามาใชี้'ในิการ์ออกข้'อสอบ เร์�ย์งจุากแหล+งท�%นิ�ามาออกมากไปหานิ'อย์ ได'แก+

• (๑) ค�าพี�พีากษาหร์3อค�าส�%งข้องศาลฎ�กาเก�%ย์วิก�บร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ ร์วิมไปถ$งค�าพี�พีากษาศาลฎ�กาข้องศาลฎ�กาแผินิกคด�อาญาผิ.'ด�าร์งต�าแหนิ+งทางการ์เม3องด'วิย์

• (๒) ค�าวิ�นิ�จุฉ�ย์และค�าส�%งข้องศาลร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ• (๓) ต�วิบทและหล�กกฎหมาย์ร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ เชี้+นิ

เร์3%องส�ทธ�เสร์�ภาพีโดย์เฉพีาะในิเร์3%องควิามเสมอภาค ควิามค'มก�นิข้องสมาชี้�กร์�ฐสภา

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 11

เปีรั(ยบเท(ยบแนวข4อสูอบกฎหมายรั�ฐธรัรัมน�ญในสูนามอ=)น ๆ

• การ์สอบวิ�ชี้ากฎหมาย์ร์�ฐธร์ร์มนิ.ญในิสนิามสอบอ3%นิ เชี้+นิ ผิ.'ชี้+วิย์ผิ.'พี�พีากษา หร์3ออ�ย์การ์ผิ.'ชี้+วิย์นิ��นิ เม3%อพี�จุาร์ณาจุากแนิวิข้'อสอบเก+า โดย์หล�กการ์พี3�นิฐานิก*ม�เนิ3�อหาท�%อาศ�ย์ข้อบเข้ตเนิ3�อหาจุากวิ�ชี้ากฎหมาย์ร์�ฐธร์ร์มนิ.ญในิร์ะด�บเนิต�บ�ณฑิ�ต เชี้+นิ ม�การ์ออกข้'อสอบโดย์อาศ�ย์แนิวิบร์ร์ท�ดฐานิข้องท��งข้องศาลฎ�กาและศาลร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ เพี�ย์งแต+ข้อบเข้ตจุะกวิ'างมากกวิ+าข้องเนิต�บ�ณฑิ�ต เพีร์าะบ+อย์คร์��งท�%วิ�ดก�นิท�%หล�กกฎหมาย์ท�%ส�าค�ญในิร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ เชี้+นิ หล�กเร์3%องเอกส�ทธ�Mหร์3อควิามค'มก�นิข้องสมาชี้�กร์�ฐสภา ส�ทธ�ข้องผิ.'ตกเปDนิจุ�าเลย์ท�%ถ.กคมข้�งอย์.+ในิร์ะหวิ+างการ์พี�จุาร์ณาต+อมาปร์ากฏิวิ+าศาลต�ดส�นิวิ+าเปDนิผิ.'บร์�สทธ�M อนิ$%ง บางสนิาม เชี้+นิ ผิ.'ชี้+วิย์ฯ สนิามเล*ก อาจุวิ�ดก�นิท�%หล�กกฎหมาย์ร์�ฐธร์ร์มนิ.ญในิเชี้�งบร์ร์ย์าย์ เชี้+นิ ถามวิ+า กฎหมาย์ร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ “ร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ และกฎหมาย์ปร์ะกอบร์�ฐธร์ร์มนิ.ญม�ล�กษณะแตกต+างก�นิในิสาร์ะส�าค�ญอย์+างไร์ เปDนิต'นิ ซึ่$%งค�าถามล�กษณะนิ��ย์�งไม+ปร์ากฏิในิร์ะด�บเนิต�”บ�ณฑิ�ต

• ด�งนิ��นิ หากนิ�กศ$กษาเตร์�ย์มต�วิสอบในิสนิามสอบท�%ส.งกวิ+าเนิต�บ�ณฑิ�ตก*ต'องศ$กษาให'ร์อบด'านิ กวิ'างและล$กมากกวิ+าในิร์ะด�บเนิต�บ�ณฑิ�ต

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 12

ความน5าจะเปี@นของข4อสูอบเนฯ ปี� ๒๕๕๗This is our mission today.

1 .องค�กร์และกร์ะบวินิการ์ท�%ย์�งคงส3บต+อ โดย์เฉพีาะศาลฎ�กาแผินิกคด�อาญาข้องผิ.'ด�าร์งต�าแหนิ+งทางการ์เม3อง และ ป.ป.ชี้.

2 .ส�ทธ�และเสร์�ภาพี3 .ร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ ฉบ�บชี้�%วิคร์าวิ (เผิ3%อไวิ')

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 13

๔. ความหมายแลัะลั�กษณะสู>าค�ญของรั�ฐธรัรัมน�ญ

• ร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ หมาย์ถ$ง (๑) กฎหมาย์ท�%เปDนิร์ากฐานิข้องปร์ะเทศซึ่$%งก+อต��งสถาบ�นิทางการ์เม3องและก�าหนิดข้อบเข้ตอ�านิาจุร์�ฐ และ (๒) ก�าหนิดหล�กปร์ะก�นิส�ทธ�เสร์�ภาพีข้องปร์ะชี้าชี้นิ

• ล�กษณะส�าค�ญปร์ะการ์หนิ$%งข้องร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ ค3อ ร์�ฐธร์ร์มนิ.ญจุ�ดวิ+าเปDนิกฎหมาย์มหาชี้นิ อ�นิหมาย์ควิามวิ+า ด'วิย์ควิามเปDนิกฎหมาย์มหาชี้นิท�%เปDนิกฎหมาย์ท�%ก�าหนิดควิามส�มพี�นิธ�ร์ะหวิ+างร์�ฐก�บปร์ะชี้าชี้นิ ด�งนิ��นิ ร์�ฐธร์ร์มนิ.ญจุ$งเปDนิกฎหมาย์ท�%ใชี้'บ�งค�บเม3%อม�ควิามส�มพี�นิธ�ร์ะหวิ+างร์�ฐก�บปร์ะชี้าชี้นิ หากเปDนิควิามส�มพี�นิธ�ร์ะหวิ+างเอกชี้นิก�บเอกชี้นิ จุะกล+าวิอ'างร์�ฐธร์ร์มนิ.ญโดย์ตร์งไม+ได' ต'องพี�จุาร์ณาไปตามกฎหมาย์เอกชี้นิท�%ก�าหนิดควิามส�มพี�นิธ�ร์ะหวิ+างเอกชี้นิก�บเอกชี้นิ

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 14

ต�วิอย์+างเชี้+นิ ค>าพ�พากษาศาลัฎ(กาท() ๘๔๓๔-๘๔๓๖/๒๕๕๐ ร์�ฐธร์ร์มนิ.ญแห+งร์าชี้อาณาจุ�กร์

ไทย์ พีทธศ�กร์าชี้ 2540 หมวิด 3 ส�ทธ�และเสร์�ภาพีข้องชี้นิชี้าวิไทย์ มาตร์า 26 ซึ่$%งเปDนิมาตร์าแร์กข้องหมวิดนิ��บ�ญญ�ต�วิ+า การ์ใชี้'อ�านิาจุโดย์องค�กร์ข้องร์�ฐ“ทกองค�กร์ต'องค�านิ$งถ$งศ�กด�Mศร์�ควิามเปDนิมนิษย์� ส�ทธ� และเสร์�ภาพีตามบทบ�ญญ�ต�แห+งร์�ฐธร์ร์มนิ.ญนิ�� ด�งนิ��นิ ” ส�ทธ�เสร์�ภาพีข้องชี้นิชี้าวิไทย์ตามหมวิด 3 จุ$งหมาย์ถ$งส�ทธ�และเสร์�ภาพีท�%ร์�ฐธร์ร์มนิ.ญแห+งร์าชี้อาณาจุ�กร์ไทย์ พีทธศ�กร์าชี้ 2540 ร์�บร์องไวิ'ส�าหร์�บการ์ใชี้'อ�านิาจุโดย์องค�กร์ข้องร์�ฐแก+ชี้นิชี้าวิไทย์ ไม+ใชี้+การ์ใชี้'อ�านิาจุโดย์ปBจุเจุกบคคลแก+ชี้นิชี้าวิไทย์ตามค�าฟัJอง ค�าให'การ์ และทางพี�จุาร์ณาไม+ปร์ากฏิวิ+าจุ�าเลย์ (บร์�ษ�ทธนิาคาร์ทหาร์ไทย์ จุ�าก�ด (มหาชี้นิ)) เปDนิองค�กร์ข้องร์�ฐ ด�งนิ��นิ ร์ะเบ�ย์บวิ+าด'วิย์การ์เกษ�ย์ณอาย์พีนิ�กงานิ พี.ศ.2537 ข้องจุ�าเลย์ ท�%ใชี้'บ�งค�บแก+ล.กจุ'างข้องจุ�าเลย์จุ$งเปDนิร์ะเบ�ย์บท�%ใชี้'บ�งค�บร์ะหวิ+างจุ�าเลย์ผิ.'เปDนิปBจุเจุกบคคลก�บล.กจุ'างข้องจุ�าเลย์ (ร์วิมถ$งโจุทก�ท��งสามด'วิย์) ซึ่$%งเปDนิปBจุเจุกบคคลด'วิย์ก�นิ ท�%ร์ �ฐธร์ร์มนิ.ญแห+งร์าชี้อาณาจุ�กร์ไทย์ พีทธศ�กร์าชี้ 2540 หมวิด 3 ส�ทธ�และเสร์�ภาพีข้องชี้นิชี้าวิไทย์ มาตร์า 30 วิร์ร์คสอง บ�ญญ�ต�วิ+า ชี้าย์และหญ�งม�ส�ทธ�เท+าเท�ย์มก�นิ นิ��นิ ในิ“ ”กร์ณ�ข้องปBจุเจุกบคคลต+อปBจุเจุกบคคลด'วิย์ก�นิต'องพี�จุาร์ณาตามกฎหมาย์ท�%บ�ญญ�ต�ในิแต+ละกร์ณ�ไป

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 15

ต�วิอย์+าง (ต+อ)

ในิข้ณะท�%จุ�าเลย์เล�กจุ'างโจุทก�ท��งสาม กฎหมาย์ค'มคร์องแร์งงานิท�%ใชี้'บ�งค�บข้ณะนิ��นิ ค3อ ปร์ะกาศกร์ะทร์วิงมหาดไทย์ เร์3%อง การ์ค'มคร์องแร์งงานิ ลงวิ�นิท�% 16 เมษาย์นิ 2515 ออกตามควิามในิปร์ะกาศข้องคณะปฏิ�วิ�ต�ฉบ�บท�% 103 ลงวิ�นิท�% 16 ม�นิาคม 2515 ซึ่$%งไม+ม�บทบ�ญญ�ต�ในิเร์3%องให'นิาย์จุ'างปฏิ�บ�ต�ต+อล.กจุ'างชี้าย์และหญ�งเท+าเท�ย์มก�นิในิการ์จุ'างงานิ ด�งนิ��นิ ร์ะเบ�ย์บวิ+าด'วิย์การ์เกษ�ย์ณอาย์ พี.ศ. 2537 ข้องจุ�าเลย์ ข้'อ 2 ก�าหนิดการ์คร์บเกษ�ย์ณอาย์ข้องพีนิ�กงานิ ข้'อ 2.1 ก. ท�%ให'พีนิ�กงานิชี้าย์ต��งแต+พีนิ�กงานิปฏิ�บ�ต�การ์ชี้��นิต'นิถ$งเจุ'าหนิ'าท�%บร์�หาร์เกษ�ย์ณอาย์เม3%อม�อาย์คร์บ 60 ป7บร์�บ.ร์ณ� ข้'อ 2.2 ก. ท�%ให'พีนิ�กงานิหญ�งในิร์ะด�บเด�ย์วิก�นิเกษ�ย์ณอาย์เม3%อคร์บ 55 ป7 บร์�บ.ร์ณ� จุ$งไม+ฝ่Oาฝ่Pนิต+อกฎหมาย์ค'มคร์องแร์งงานิท�%ใชี้'บ�งค�บอย์.+ในิข้ณะจุ�าเลย์เล�กจุ'างโจุทก�ท��งสาม และไม+อย์.+ในิบ�งค�บข้องร์�ฐธร์ร์มนิ.ญแห+งร์าชี้อาณาจุ�กร์ไทย์ พีทธศ�กร์าชี้ 2540 มาตร์า 30 มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�

มหาวิ�ทย์าล�ย์ 16

หมาย์เหต• ปBจุจุบ�นิ พีร์บ. ค'มคร์องแร์งงานิ พี.ศ.๒๕๔๑ ม�

บทบ�ญญ�ต�ค'มคร์องล.กจุ'างให'นิาย์จุ'างปฏิ�บ�ต�เท+าเท�ย์มก�นิ ด�งท�%บ�ญญ�ต�ไวิ'ในิมาตร์า ๑๕ วิ+า

• “มาตร์า ๑๕ ให'นิาย์จุ'างปฏิ�บ�ต�ต+อล.กจุ'างชี้าย์และหญ�งโดย์เท+าเท�ย์มก�นิในิการ์จุ'างงานิ เวิ'นิแต+ล�กษณะหร์3อสภาพีข้องงานิไม+อาจุปฏิ�บ�ต�เชี้+นินิ��นิได'”

• หากเก�ดข้'อเท*จุจุร์�งเชี้+นิเด�ย์วิก�บคด�ข้'างต'นิ สามาร์ถปร์�บใชี้'มาตร์า ๑๕ อ�นิส+งผิลท�าให'ร์ะเบ�ย์บฯ ด�งกล+าวินิ��นิใชี้'บ�งค�บม�ได'เพีร์าะข้�ดต+อมาตร์า ๑๕ (ม�ใชี้+ข้�ดต+อร์�ฐธร์ร์มนิ.ญโดย์ตร์ง)

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 17

ข4อควรัรั�4เก()ยวก�บการัปีรัะกาศ คสูช. ท()เก()ยวก�บกฎหมายรั�ฐธรัรัมน�ญปีรัะกาศ คสูช ให4รั�ฐธรัรัมน�ญสู�7นสู&ดช�)วครัาว

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 18

ปีรัะกาศ คสูช. ให4รั�ฐธรัรัมน�ญสู�7นสู&ดถึาวรั

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 19

ปร์ะกาศ คสชี้. ให' พี.ร์.ป. ๔ ฉบ�บใชี้'ต+อไป

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 20

ปร์ะกาศ คสชี้. ให' พี.ร์.ป. ๓ ฉบ�บใชี้'ต+อไป

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 21

ปร์ะกาศ คสชี้. ให' พี.ร์.ป. ๓ ฉบ�บใชี้'ต+อไป (ต+อ)

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 22

บทท() ๒หลั�กการัสู>าค�ญท()ควรัรั�4เพ=)อปีรัะกอบการัศ0กษากฎหมายรั�ฐธรัรัมน�ญใน

หลั�กสู�ตรัเนต�บ�ณฑิ�ตไทย๑. รัะบบศาลั

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 23

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 24

ศาลัรั�ฐธรัรัมน�ญ

ศาลัย&ต�ธรัรัม

ศาลัปีกครัอง

ศาลัทหารั

ศาลั.......?

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 25

ศาลั......?

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 26

ศาลั........?

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 27

ศาลั......?

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 28

• ปร์ะเทศไทย์ใชี้'ร์ะบบศาลค.+ ไม+ใชี้+ศาลเด�%ย์วิเหม3อนิเชี้+นิปร์ะเทศท�%ใชี้'ร์ะบบ Common Law (the United States, the United Kingdom) ท�%คด�ทกคด�ม�ศาลส.งสดเพี�ย์งศาลเด�ย์วิท�%ต�ดส�นิ ค3อ ศาลฎ�กา อ�งกฤษเองก*เพี�%งม�การ์ปฏิ�ร์.ปศาลฎ�กา (ค.ศ.๒๐๐๕) โดย์แย์กศาลฎ�กาออกมาเปDนิอ�สร์ะ ท�าหนิ'าท�%แต+เพี�ย์งต�ดส�นิคด� จุากแต+เด�มท�%ศาลฎ�กาม�บทบาทซึ่'อนิท�บเปDนิสภาข้นินิางอย์.+ด'วิย์ ข้องอเมร์�กา ๕๐ มลร์�ฐม�ศาลข้องตนิเองท��งชี้��นิต'นิ อทธร์ณ� ฎ�กา แต+หากม�ปร์ะเด*นิท�%เก�%ย์วิก�บกฎหมาย์ในิร์ะด�บสหร์�ฐหร์3อร์�ฐธร์ร์มนิ.ญก*สามาร์ถนิ�าคด�ท�%จุบในิมลร์�ฐข้$�นิไปส.'ต+อท�%ศาลฎ�กาแห+งสหร์�ฐอเมร์�กาได' นิอกจุากนิ��นิ ในิร์ะด�บสหร์�ฐ ก*ม�ศาลชี้��นิต'นิ อทธร์ณ� และฎ�กา ม�เข้ตอ�านิาจุร์�บต�ดส�นิคด�พี�พีาทเก�%ย์วิก�บกฎหมาย์ในิร์ะด�บสหร์�ฐและร์�ฐธร์ร์มนิ.ญแห+งสหร์�ฐอเมร์�กา

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 29

• ค�าวิ+าร์ะบบศาลค.+ ไม+ได'หมาย์ควิามวิ+าม�ศาลเพี�ย์งสองร์ะบบในิปร์ะเทศท�%ต�ดส�นิคด� ค�าวิ+า ค.+ ค3อ ค.+ข้นิานิ ก�นิ“ ” “ ”ไป ปร์ะเทศไทย์ก+อนิ พี.ศ.๒๕๔๐ เร์าก*อย์.+ในิร์ะบบศาลค.+ ค3อ ศาลย์ต�ธร์ร์ม ค.+ก�บศาลทหาร์ แต+พีอใชี้'ร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ ฉบ�บ พี.ศ.๒๕๔๐ เร์าสถาปนิาศาลใหม+ข้$�นิอ�ก ๒ ศาล ท�าให'ปร์ะเทศไทย์เร์าเปDนิร์ะบบศาลค.+ ท�%ม�ศาล ๔ ร์ะบบ ข้นิานิก�นิไป ค�าวิ+า ข้นิานิก�นิไปสะท'อนิให'เห*นิวิ+า คด�ท�%จุบท�%ศาลส.งสดข้องแต+ละร์ะบบ ไม+อาจุย์3%นิอทธร์ณ�หร์3อฎ�กาไปย์�งศาลร์ะบบอ3%นิได' เชี้+นิ คด�ท�%ศาลฎ�กาในิร์ะบบศาลย์ต�ธร์ร์มต�ดส�นิเปDนิท�%สดแล'วิวิ+า จุ�าคกตลอดชี้�วิ�ตนิ�กการ์เม3องท�%โกงก�นิ เชี้+นินิ��จุะโต'แย์'งวิ+าค�าต�ดส�นิข้องศาลฎ�กาข้�ดร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ โดย์ย์3%นิต+อศาลร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ เชี้+นินิ�� ท�าไม+ได' แม'ย์3%นิไป ศาลร์�ฐธร์ร์มนิ.ญก*ไม+ม�อ�านิาจุในิการ์ร์�บคด�ไวิ'พี�จุาร์ณา

• ด�งนิ��นิ โดย์หล�กการ์แล'วิคด�ท�%ศาลส.งสดข้องแต+ละร์ะบบต�ดส�นิแล'วิ ถ3อวิ+าเปDนิอ�นิส��นิสด อทธร์ณ�หร์3อฎ�กาอ�กต+อไปไม+ได'

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 30

ข4อสู�งเกต (ปี� ๒๕๕๔ เน4นหน4าน(7 แลั4วก2ออกสูอบ) • ย์กเวิ'นิ จุะม�กฎหมาย์ก�าหนิดไวิ'เปDนิการ์เฉพีาะ เชี้+นิ ในิกร์ณ�ท�%ศาล

ฎ�กาแผินิกคด�อาญาข้องผิ.'ด�าร์งต�าแหนิ+งทางการ์เม3องต�ดส�นิคด�ไปแล'วิ แต+ต+อมาหากม�พีย์านิหล�กฐานิใหม+ ซึ่$%งอาจุท�าให'ข้'อเท*จุจุร์�งเปล�%ย์นิแปลงไปในิสาร์ะส�าค�ญ ผิ.'ต'องค�าพี�พีากษาอาจุย์3%นิอทธร์ณ�ต+อท�%ปร์ะชี้มใหญ+ศาลฎ�กาภาย์ในิ ๓๐ วิ�นินิ�บแต+วิ�นิท�%ม�ค�าพี�พีากษาข้องศาลฎ�กาแผินิกคด�อาญาฯ ได' ส�งเกตให'ด� จุะเห*นิวิ+า เปDนิการ์ก�าหนิดส�ทธ�ในิการ์อทธร์ณ�ท�%แตกต+างจุากการ์อทธร์ณ�โดย์ท�%วิไป ค3อ โดย์ท�%วิไปกฎหมาย์จุะให'ม�การ์อทธร์ณ�หร์3อฎ�กาไวิ'วิ+า ศาลล+างต�ดส�นิคด�ไม+ถ.กต'องตามหล�กกฎหมาย์ปร์ะการ์ใด แต+กร์ณ�นิ�� จุะอทธร์ณ�วิ+าศาลฎ�กาแผินิกคด�อาญาฯ ต�ดส�นิไม+ถ.กต'องตามหล�กกฎหมาย์ ไม+ได' (หร์3อกล+าวิได'วิ+า การ์ไม+เห*นิด'วิย์ก�บค�าต�ดส�นิข้องศาลฎ�กาแผินิกคด�อาญาฯ ไม+ก+อให'เก�ดส�ทธ�ในิการ์ย์3%นิอทธร์ณ�ต+อท�%ปร์ะชี้มใหญ+ศาลฎ�กาได') แต+จุะย์3%นิอทธร์ณ�ได'ต'องเปDนิกร์ณ�ท�%ม� พีย์“านิหล�กฐานิใหม+” (เร์3%องนิ��ก*นิ+าสนิใจุเพีร์าะในิชี้+วิงท�%ผิ+านิมาศาลฎ�กาแผินิกคด�อาญาผิ.'ด�าร์งต�าแหนิ+งทางการ์เม3องได'ต�ดส�นิคด�ไป แล'วิม�การ์ย์3%นิอทธร์ณ�ต+อท�%ปร์ะชี้มใหญ+ศาลฎ�กา ซึ่$%งต'องพี�จุาร์ณาวิ+า ม� “พีย์านิหล�กฐานิใหม+ หร์3อไม+ หากไม+ม�พีย์านิหล�กฐานิไม+ ท�%ปร์ะชี้ม”ใหญ+ศาลฎ�กาก*จุะไม+ร์�บอทธร์ณ�นิ��) มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�

มหาวิ�ทย์าล�ย์ 31

• ร์ะบบศาลไทย์ม�การ์ใชี้'ร์ะบบค.+ข้นิานิ โดย์ม� ๓ ศาล เปDนิศาลเฉพีาะ ได'แก+ ศาลร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ ศาลปกคร์อง และศาลทหาร์ ส+วินิ ๑ ศาลท�%วิไป ได'แก+ ศาลย์ต�ธร์ร์ม หล�กการ์ส�าค�ญ ค3อ คด�ไม+อย์.+ในิอ�านิาจุศาลเฉพีาะ จุะอย์.+ในิอ�านิาจุศาลท�%วิไป หล�กนิ��นิ�าไปส.+วิ�ธ�ปฏิ�บ�ต�ท�%วิ+า เม3%อศาลเฉพีาะจุะต�ดส�นิคด� ในิค�าพี�พีากษาปร์ะเด*นิแร์ก จุะเปDนิปร์ะเด*นิวิ+า คด�นิ��อย์.+ในิเข้ตอ�านิาจุศาลหร์3อไม+ เพีร์าะหากคด�ไม+อย์.+ในิอ�านิาจุศาล ก*ไม+ต'องพี�จุาร์ณาคด�อ�กต+อไป

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 32

ต�วอย5างเช5น พีร์ะร์าชี้ก�าหนิดบร์�หาร์ร์าชี้การ์ในิสถานิการ์ณ�ฉกเฉ�นิ

พี.ศ.๒๕๔๘ มาตร์า ๑๖ บ�ญญ�ต�วิ+า ข้'อก�าหนิด ปร์ะกาศ “ค�าส�%ง หร์3อการ์กร์ะท�าตามพีร์ะร์าชี้ก�าหนิดนิ��ไม+อย์.+ในิบ�งค�บข้องกฎหมาย์วิ+าด'วิย์วิ�ธ�ปฏิ�บ�ต�ร์าชี้การ์ทางปกคร์อง และกฎหมาย์วิ+าด'วิย์การ์จุ�ดต��งศาลปกคร์องและวิ�ธ�พี�จุาร์ณาคด�ปกคร์อง อ�นิหมาย์ควิามวิ+า แม'”สภาพีแห+งคด�เปDนิคด�ปกคร์อง ก*ฟัJองท�%ศาลปกคร์องอ�นิเปDนิศาลเฉพีาะไม+ได' เพีร์าะม�กฎหมาย์ก�าหนิดย์กเวิ'นิไวิ' แต+ก*ไม+ได'หมาย์ควิามวิ+าจุะไปฟัJองท�%ศาลใด ๆ ก*ไม+ได' หากแต+ต'องถ3อวิ+า เม3%อฟัJองท�%ศาลปกคร์องซึ่$%งเปDนิศาลเฉพีาะไม+ได' ก*ย์�งสามาร์ถฟัJองย์�งศาลย์ต�ธร์ร์มซึ่$%งเปDนิศาลท�%ม�เข้ตอ�านิาจุท�%วิไปได'

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 33

สู>าหรั�บท()ยาก ค=อ คด(ใดข07นศาลัรั�ฐธรัรัมน�ญ คด(ใดข07นศาลัปีกครัอง เชี้+นิ

• ปร์ะเด*นิวิ+า หากปร์ะกาศข้องส+วินิร์าชี้การ์ เชี้+นิ ปร์ะกาศห'ามเล��ย์งก'งม�ปBญหาวิ+าข้�ดร์�ฐธร์ร์มนิ.ญเร์3%องเสร์�ภาพีในิการ์ปร์ะกอบก�จุการ์ท�%ร์ �บร์องไวิ'ในิร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ จุะอย์.+ในิเข้ตอ�านิาจุศาลใด ต'องด.วิ+า เปDนิเร์3%องอย์.+ในิอ�านิาจุศาลร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ หร์3อศาลปกคร์อง กร์ณ�นิ��ศาลปกคร์อง ต'องฟัJองท�%ศาลปกคร์อง แต+ถ'าปร์ะสงค�ให'อย์.+ในิอ�านิาจุศาลร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ ต'องต��งปร์ะเด*นิให'ด� ค3อ ต��งปร์ะเด*นิวิ+า พีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต�ร์�กษาและส+งเสร์�มคณภาพีส�%งแวิดล'อมท�%ให'อ�านิาจุออกปร์ะกาศนิ��นิ ข้�ดร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ เชี้+นินิ��จุ$งจุะอย์.+ในิอ�านิาจุศาลร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 34

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 35

รั�ฐธรัรัมน�ญ

พีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต� พีร์ะร์าชี้ก�าหนิดพรัะรัาชกฤษฎ(กา

กฎกรัะทรัวงปีรัะกาศกรัะทรัวง

กฎหมายท()ตรัาโดยองค%กรัปีกครัองสู5วนท4องถึ�)น

พีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต�ปร์ะกอบร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ

ศ�กด�Hของกฎหมายเปี@นหลั�กกฎหมายท�)วไปี

• กฎหมาย์ม�ศ�กด�Mข้องกฎหมาย์ ท�%ห'ามกฎหมาย์ศ�กด�Mต�%ากวิ+าข้�ดหร์3อแย์'งก�บกฎหมาย์ท�%ม�ศ�กด�Mส.งกวิ+า หล�กนิ��ไม+ม�การ์บ�ญญ�ต�ไวิ'เปDนิลาย์ล�กษณ�อ�กษร์ แต+ศาลร์�ฐธร์ร์มนิ.ญวิ�นิ�จุฉ�ย์ไวิ'ในิค�าวิ�นิ�จุฉ�ย์ศาลร์�ฐธร์ร์มนิ.ญท�% ๕๐/๒๕๔๒ วิ+าเปDนิหล�กกฎหมาย์ท�%วิไป หล�กนิ��ม�ข้$�นิเพีร์าะกฎหมาย์ม�หลาย์ร์ะด�บ หากข้�ดแย์'งก�นิอาจุม�ปBญหาวิ+าจุะใชี้'กฎหมาย์ใดบ�งค�บ จุ$งม�การ์บ�งค�บโดย์ร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ มาตร์า ๒๙ (ร์�ฐธร์ร์มนิ.ญฯ ๒๕๕๐) กฎหมาย์ท�%จุ�าก�ดส�ทธ� ต'องอ'างอ�งบทบ�ญญ�ต�กฎหมาย์ท�%ส.งกวิ+า เพี3%อปร์ะโย์ชี้นิ�ในิการ์ตร์วิจุสอบกฎหมาย์ท�%ออกไม+ให'ข้�ดกฎหมาย์แม+บท

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 36

เกณฑิ%การัก>าหนดศ�กด�Hของกฎหมาย แลัะหลั�กสู>าค�ญของศ�กด�Hของกฎหมาย

• เกณฑิ�การ์ก�าหนิดศ�กด�Mข้องกฎหมาย์ด.ท�%องค�กร์ท�%ตร์ากฎหมาย์ ใคร์ใหญ+กวิ+าก�นิ กฎหมาย์ท�%ตร์าโดย์องค�กร์นิ��นิย์+อมม�ศ�กด�Mส.งกวิ+า เชี้+นิ ร์�ฐสภาใหญ+กวิ+าคณะร์�ฐมนิตร์� (เหตท�%ใหญ+ เพีร์าะปร์ะชี้าชี้นิเล3อกผิ.'แทนิไปท�าหนิ'าท�%ในิสภา และผิ.'แทนิเล3อกก�นิเองหนิ$%งคนิไปเปDนินิาย์กร์�ฐมนิตร์�) พีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต�จุ$งศ�กด�Mส.งกวิ+ากฎกร์ะทร์วิง

• หล�กส�าค�ญข้องศ�กด�Mข้องกฎหมาย์ม� ๓ ปร์ะการ์ ค3อ• (๑) กฎหมาย์ศ�กด�Mต�%าห'ามข้�ดกฎหมาย์ศ�กด�Mส.ง• (๒) การ์แก'ไข้กฎหมาย์ต'องใชี้'กฎหมาย์ศ�กด�Mเท+าก�นิหร์3อ

ส.งกวิ+าแก'• (๓) กฎหมาย์ศ�กด�Mเท+าก�นิข้�ดแย์'งก�นิให'ใชี้'กฎหมาย์ท�%

ปร์ะกาศใชี้'ในิภาย์หล�ง

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 37

พรัะรัาชบ�ญญ�ต�ปีรัะกอบรั�ฐธรัรัมน�ญม(ศ�กด�Hของกฎหมายในรัะด�บใด?

• ท�%ม�ปBญหาภาย์ใต'ร์�ฐธร์ร์มนิ.ญป7 ๒๕๔๐ ค3อ พีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต�ปร์ะกอบร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ ม�ศ�กด�Mร์ะด�บใด ในิฝ่ร์�%งเศส ศ�กด�Mต�%ากวิ+าร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ แต+ส.งกวิ+าพีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต� ปร์ะเทศไทย์ไม+ชี้�ด แต+ก*ไม+อาจุจุ�ดวิ+าเท+าพีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต� เพีร์าะถ'าเท+าก�นิ ย์+อมออกพีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต�ธร์ร์มดาหร์3อพีร์ะร์าชี้ก�าหนิดแก'ไข้เปล�%ย์นิแปลงได'

• ในิทางปฏิ�บ�ต�ก+อนิท�%ม�การ์วิ�นิ�จุฉ�ย์ในิปร์ะเด*นินิ�� เปDนิการ์ย์อมร์�บวิ+าจุะแก'กฎหมาย์ปร์ะกอบร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ ก*ต'องออกเปDนิพีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต�ปร์ะกอบร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ เชี้+นิ การ์แก'กฎหมาย์ปร์ะกอบร์�ฐธร์ร์มนิ.ญวิ+าด'วิย์การ์เล3อกต��ง ส.ส.และ ส.วิ. เร์3%อง สภาพีบ�งค�บข้องการ์ไม+ไปท�าหนิ'าท�%เล3อกต��ง ก*ออกเปDนิพีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต�ปร์ะกอบร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ (ภาย์ใต'ร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ ๒๕๔๐)

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 38

พรัะรัาชบ�ญญ�ต�ปีรัะกอบรั�ฐธรัรัมน�ญไม5สู�7นสู&ดตามรั�ฐธรัรัมน�ญ (พ.ศ.๒๕๔๐)

• แต+พีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต�ปร์ะกอบร์�ฐธร์ร์มนิ.ญภาย์ใต'ร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ ๒๕๔๐ ม�ค�าวิ�นิ�จุฉ�ย์ศาลร์�ฐธร์ร์มนิ.ญท�% ๓-๕/๒๕๕๐ วิ�นิ�จุฉ�ย์วิ+าพีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต�ปร์ะกอบร์�ฐธร์ร์มนิ.ญไม+ส��นิสดไปพีร์'อมการ์ส��นิสดข้องร์�ฐธร์ร์มนิ.ญป7 ๒๕๔๐ เพีร์าะ (๑) กร์ะบวินิการ์ตร์าพีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต�ปร์ะกอบร์�ฐธร์ร์มนิ.ญเหม3อนิพีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต� (๒) การ์ตร์วิจุสอบควิามชี้อบด'วิย์ร์�ฐธร์ร์มนิ.ญก*เหม3อนิก�นิ (๓) คปค. ก�าหนิดให'พีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต�ปร์ะกอบร์�ฐธร์ร์มนิ.ญม�ผิลต+อไป

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 39

พรัะรัาชบ�ญญ�ต�ปีรัะกอบรั�ฐธรัรัมน�ญตามรั�ฐธรัรัมน�ญ (พ.ศ.๒๕๔๐) ม(สูถึานะเท(ยบเท5าพรัะรัาชบ�ญญ�ต�ท�)วไปี

ในิค>าพ�พากษาศาลัฎ(กาแผ่นกคด(อาญาของผ่�4ด>ารังต>าแหน5งทางการัเม=องท() อม. ๑/๒๕๕๓ (เรั=)องขอให4ทรั�พย%สู�นตกเปี@นของแผ่5นด�น พ.ต.ท.ท�กษ�ณ ช�นว�ตรั) ม�การ์วิ�นิ�จุฉ�ย์ไวิ'ควิามตอนิหนิ$%งอ�นิสะท'อนิให'เห*นิถ$งล�าด�บศ�กด�Mข้องพีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต�ปร์ะกอบร์�ฐธร์ร์มนิ.ญภาย์ใต'ร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ (พี.ศ.๒๕๕๐) วิ+าม� สถานิะเท�ย์บ“เท+าพีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต�ท�%วิไป”

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 40

• ส�าหร์�บร์�ฐธร์ร์มนิ.ญไทย์ในิปBจุจุบ�นิได'ก�าหนิดการ์ตร์าพีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต�ปร์ะกอบร์�ฐธร์ร์มนิ.ญไวิ'แตกต+างจุากพีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต�ในิปร์ะเด*นิส�าค�ญ อ�นิสะท'อนิให'เห*นิวิ+าร์�ฐธร์ร์มนิ.ญได'ให'ควิามส�าค�ญก�บพีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต�ปร์ะกอบร์�ฐธร์ร์มนิ.ญมากกวิ+าพีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต�ท�%วิไปด�งนิ��

• ปีรัะการัแรัก ผิ.'ม�อ�านิาจุเสนิอร์+างพีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต�ท�%วิไป ในิกร์ณ�ท�%สมาชี้�กสภาผิ.'แทนิร์าษฎร์เปDนิผิ.'เสนิอร์+างพีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต� ร์�ฐธร์ร์มนิ.ญก�าหนิดให'ม�จุ�านิวินิไม+นิ'อย์กวิ+าย์�%ส�บคนิ (มาตร์า ๑๔๒ (๒)) ส+วินิกร์ณ�เสนิอร์+างพีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต�ปร์ะกอบร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ ร์�ฐธร์ร์มนิ.ญก�าหนิดให'ม�จุ�านิวินิสมาชี้�กสภาผิ.'แทนิร์าษฎร์ไม+นิ'อย์กวิ+าหนิ$%งในิส�บข้องจุ�านิวินิสมาชี้�กท��งหมดเท+าท�%ม�อย์.+ข้องสภาผิ.'แทนิร์าษฎร์ หร์3อสมาชี้�กสภาผิ.'แทนิร์าษฎร์และสมาชี้�กวิฒ�สภาม�จุ�านิวินิไม+นิ'อย์กวิ+าหนิ$%งในิส�บข้องจุ�านิวินิสมาชี้�กท��งหมดเท+าท�%ม�อย์.+ข้องท��งสองสภา (มาตร์า ๑๓๙ (๒)) ซึ่$%งจุะเห*นิได'วิ+าจุ�านิวินิสมาชี้�กท�%จุะเข้'าชี้3%อเสนิอร์+างพีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต�ปร์ะกอบร์�ฐธร์ร์มนิ.ญนิ��นิจุะม�การ์ก�าหนิดไวิ'ในิจุ�านิวินิท�%มากกวิ+าการ์เสนิอร์+างพีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต�ท�%วิไป

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 41

พรัะรัาชบ�ญญ�ต�ปีรัะกอบรั�ฐธรัรัมน�ญ ตามรั�ฐธรัรัมน�ญฯ ๒๕๕๐ ม(ศ�กด�Hสู�งกว5า พรับ. ท�)วไปี

• ปีรัะการัท()สูอง การ์ควิบคมร์+างพีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต�ปร์ะกอบร์�ฐธร์ร์มนิ.ญนิ��นิ ร์�ฐธร์ร์มนิ.ญก�าหนิดบ�งค�บให'ต'องส+งร์+างพีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต�ปร์ะกอบร์�ฐธร์ร์มนิ.ญให'ศาลร์�ฐธร์ร์มนิ.ญพี�จุาร์ณาควิามชี้อบด'วิย์ร์�ฐธร์ร์มนิ.ญก+อนินิ�าข้$�นิท.ลเกล'าท.ลกร์ะหม+อมถวิาย์เพี3%อทร์งลงพีร์ะปร์มาภ�ไธย์ (มาตร์า ๑๔๑ วิร์ร์คหนิ$%ง) แต+ร์+างพีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต�ท�%วิไปไม+ได'ม�การ์ก�าหนิดให'ต'องส+งร์+างพีร์ะร์าชี้บ�ญ�ต�ให'ศาลร์�ฐธร์ร์มนิ.ญพี�จุาร์ณาควิามชี้อบด'วิย์ร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ ท��งนิ��เพีร์าะร์�ฐธร์ร์มนิ.ญเห*นิวิ+าพีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต�ปร์ะกอบร์�ฐธร์ร์มนิ.ญเปDนิกฎหมาย์ท�%ม�ควิามส�าค�ญ ควิร์ท�%จุะได'ตร์วิจุสอบควิามชี้อบด'วิย์กฎหมาย์เส�ย์ก+อนิการ์ปร์ะกาศใชี้'

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 42

• ปีรัะการัท()สูาม ร์�ฐธร์ร์มนิ.ญบ�ญญ�ต�แย์กการ์ตร์าพีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต�ปร์ะกอบร์�ฐธร์ร์มนิ.ญออกจุากพีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต�ท�%วิไป เนิ3%องจุากพีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต�ปร์ะกอบร์�ฐธร์ร์มนิ.ญถ3อวิ+าเปDนิส+วินิข้ย์าย์ร์าย์ละเอ�ย์ดข้องร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ ซึ่$%งโดย์หล�กกฎหมาย์จุะอย์.+ในิฐานิะเหนิ3อกวิ+าพีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต�ปกต� จุ$งต'องก�าหนิดวิ�ธ�การ์ตร์าพีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต�ปร์ะกอบร์�ฐธร์ร์มนิ.ญไวิ'เปDนิพี�เศษท�%ท�าให'การ์แก'ไข้กร์ะท�าได'ย์ากร์องจุากร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ เพี3%อร์�กษาเจุตนิาร์มณ�ข้องร์�ฐธร์ร์มนิ.ญไวิ' และต'องม�การ์ตร์วิจุสอบควิามชี้อบด'วิย์ร์�ฐธร์ร์มนิ.ญก+อนิการ์ใชี้'บ�งค�บด'วิย์

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 43

ผ่ลัเม=)อรั�ฐธรัรัมน�ญสู�7นสู&ดต5อ พรัปี.

1 .พีร์ป. ภาย์ใต'ร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ ๒๕๔๐ ท�%เท�ย์บเท+า พีร์บ. การ์ส��นิสดร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ ไม+ท�าให' พีร์ป. ส��นิสดตามไปด'วิย์ เวิ'นิแต+จุะม�การ์ปร์ะกาศโดย์คณะย์$ดอ�านิาจุให'ส��นิสด

2 .พีร์ป. ภาย์ใต'ร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ ๒๕๕๐ ส.งกวิ+า พีร์บ. และม�ควิามใกล'ชี้�ดก�บร์�ฐธร์ร์มนิ.ญอย์+างย์�%ง เม3%อร์�ฐธร์ร์มนิ.ญส��นิสด พีร์ป. ส��นิสดตามไปด'วิย์ เวิ'นิแต+จุะม�การ์ปร์ะกาศโดย์คณะย์$ดอ�านิาจุให'ม�ผิลต+อไป

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 44

พ.รั.ปี. ตามรั�ฐธรัรัมน�ญ ๒๕๕๗• มาตร์า ๑๔ วิร์ร์คหก การ์ตร์าพีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต�ปร์ะกอบร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ

ให'กร์ะท�าด'วิย์วิ�ธ�การ์เด�ย์วิก�บการ์ตร์าพีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต� เวิ'นิแต+การ์เสนิอร์+างพีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต�ปร์ะกอบร์�ฐธร์ร์มนิ.ญนิ��นิ จุะเสนิอได'ก*แต+โดย์คณะร์�ฐมนิตร์�หร์3อผิ.'ร์ �กษาการ์ตามพีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต�ปร์ะกอบร์�ฐธร์ร์มนิ.ญนิ��นิเท+านิ��นิ (ย์�งคงม�ควิามพี�เศษต+างจุากพีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต�)

• ในิข้ณะท�%หากเปDนิการ์เสนิอร์+างพีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต� ผิ.'ม�อ�านิาจุเสนิอจุะได'แก+1 .สมาชี้�ก สนิชี้. ไม+นิ'อย์กวิ+า ๒๕ คนิ2 .คณะร์�ฐมนิตร์�3 .สมาชี้�กสภาปฏิ�ร์.ปแห+งชี้าต�เสนิอร์+างพีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต�ท�%เก�%ย์วิก�บอ�านิาจุ

หนิ'าท�%ข้องตนิ มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�

มหาวิ�ทย์าล�ย์ 45

๓. ความเปี@นกฎหมายสู�งสู&ดของรั�ฐธรัรัมน�ญ ๓.๑ หลั�กความเปี@นกฎหมายสู&ดของรั�ฐู�ธรัรัมน�ญ

• ปกต�ร์�ฐธร์ร์มนิ.ญจุะก�าหนิดไวิ'วิ+า ร์�ฐธร์ร์มนิ.ญเปDนิกฎหมาย์ส.งสดข้องปร์ะเทศ บทบ�ญญ�ต�ใดข้องกฎหมาย์ กฎ หร์3อข้'อบ�งค�บ ข้�ดหร์3อแย์'งต+อร์�ฐธร์ร์มนิ.ญนิ�� บทบ�ญญ�ต�นิ��นิเปDนิอ�นิใชี้'บ�งค�บม�ได' แต+ในิร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ ๒๕๕๗ มาตร์า ๔๕ ก�าหนิดไวิ'วิ+า ศาลร์�ฐธร์ร์มนิ.ญม�อ�านิาจุพี�จุาร์ณาวิ�นิ�จุฉ�ย์ปBญหาวิ+ากฎหมาย์ใดข้�ดหร์3อแย์'งต+อร์�ฐธร์ร์มนิ.ญนิ��หร์3อไม+

• การ์บ�ญญ�ต�ให'ร์�ฐธร์ร์มนิ.ญเปDนิกฎหมาย์ส.งสดนิ�� ส+งผิลส�าค�ญ ๒ ปร์ะการ์ในิร์ะบบกฎหมาย์ ค3อ

• ปีรัะการัแรัก กฎหมาย์อ3%นิใดในิร์ะบบกฎหมาย์จุะข้�ดหร์3อแย์'งต+อร์�ฐธร์ร์มนิ.ญม�ได' หากกฎหมาย์ข้�ดหร์3อแย์'งต+อร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ กฎหมาย์นิ��นิย์+อมใชี้'บ�งค�บม�ได'

• ปีรัะการัท()สูอง การ์แก'ไข้เพี�%มเต�มร์�ฐธร์ร์มนิ.ญกร์ะท�าได'ย์าก และโดย์วิ�ธ�การ์พี�เศษย์�%งกวิ+าการ์แก'ไข้กฎหมาย์ธร์ร์มดาโดย์ท�%วิไป

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 46

๓.๒ ปีรัะเภทของกฎเกณฑิ%แห5งกฎหมาย ก�บการัควบค&มกฎหมายม�ให4ข�ดรั�ฐธรัรัมน�ญ

• การ์แบ+งปร์ะเภทข้องกฎเกณฑิ�แห+งกฎหมาย์ อาจุแบ+งได'หลาย์แบบ สดแท'แต+วิ+าจุะใชี้'หล�กเกณฑิ�ใดเปDนิต�วิก�าหนิด ส�าหร์�บในิท�%นิ��เพี3%อปร์ะโย์ชี้นิ�ในิการ์พี�จุาร์ณาการ์ควิบคมกฎหมาย์ม�ให'ข้�ดร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ จุ$งแบ+งปร์ะเภทข้องกฎหมาย์ โดย์ใชี้'เกณฑิ�องค�กร์ท�%ตร์ากฎเกณฑิ�แห+งกฎหมาย์นิ��นิ โดย์แบ+งได' ๒ ปร์ะเภท ใหญ+ ค3อ กฎหมาย์ ก�บ “ ”กฎ“ ”

• หมาย์เหต โดย์ท�%วิไปเร์าใชี้'ค�าวิ+า กฎหมาย์ หมาย์ถ$งกฎ“ ”เกณฑิ�ทกอย์+างท�%ใชี้'บ�งค�บในิปร์ะเทศ ต��งแต+ร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ ก*เร์�ย์กวิ+า กฎหมาย์ ปร์ะกาศกร์ะทร์วิง ก*เร์�ย์กวิ+า กฎหมาย์ แต+ต+อไปนิ�� ค�า“ ” “ ”

วิ+า กฎหมาย์ จุะไม+ม�ควิามหมาย์กวิ'างเหม3อนิเชี้+นิกร์ณ�ท�%วิไป ค�าวิ+า “ ”กฎหมาย์ ต+อไปจุะม�ควิามหมาย์เฉพีาะ และแคบ เพี3%อแบ+งแย์กก�บ“ ”

ค�าวิ+า กฎ“ ”

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 47

(๑) “กฎหมาย”• “กฎหมาย์ หมาย์ถ$ง ” (ม�ค�าใชี้'เร์�ย์กค�าอ3%นิท�%ม�ควิามหมาย์

เหม3อนิก�บค�าวิ+า กฎหมาย์ ในิท�%นิ�� ค3อ กฎหมาย์ท�%ตร์า“ ” “ข้$�นิโดย์อ�านิาจุนิ�ต�บ�ญญ�ต� หร์3อ กฎหมาย์ในิควิามหมาย์” “ข้องร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ ต+างก*ม�ควิามหมาย์นิ�ย์เด�ย์วิก�นิ แต+ในิท�%”นิ��ข้อใชี้'ค�าวิ+า “กฎหมาย์ท�%ตร์าข้$�นิโดย์อ�านิาจุนิ�ต�บ�ญญ�ต� ”เพี3%อให'แตกต+างไปจุากควิามหมาย์ข้องกฎหมาย์ในิแง+มมอ3%นิ ๆ) กฎเกณฑิ�ท�%ตร์าข้$�นิโดย์องค�กร์นิ�ต�บ�ญญ�ต� ได'แก+ สภา หร์3อกฎเกณฑิ�อ3%นิท�%ม�ศ�กด�Mข้องกฎหมาย์เท+าเท�ย์มก�นิ ได'แก+ พีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต�ปร์ะกอบร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ พีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต� และพีร์ะร์าชี้ก�าหนิด ซึ่$%งกฎหมาย์ในิท�%นิ��พี�ส.จุนิ�ให'เห*นิได' โดย์การ์พี�จุาร์ณาถ'อย์ค�าในิร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ ตามล�าด�บ ด�งนิ��

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 48

• ๑) “มาตร์า ๑๕ ร์+างพีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต�หร์3อร์+างพีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต�ปร์ะกอบร์�ฐธร์ร์มนิ.ญท�%ได'ร์�บควิามเห*นิชี้อบข้องสภานิ�ต�บ�ญญ�ต�แห+งชี้าต�แล'วิ ให'นิาย์กร์�ฐมนิตร์�นิ�าข้$�นิท.ลเกล'าท.ลกร์ะหม+อมถวิาย์ภาย์ในิย์�%ส�บวิ�นินิ�บแต+วิ�นิท�%ได'ร์�บร์+างพีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต�หร์3อร์+างพีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต�ปร์ะกอบร์�ฐธร์ร์มนิ.ญนิ��นิจุากสภานิ�ต�บ�ญญ�ต�แห+งชี้าต� เพี3%อพีร์ะมหากษ�ตร์�ย์�ทร์งลงพีร์ะปร์มาภ�ไธย์ และเม3%อปร์ะกาศในิร์าชี้ก�จุจุานิเบกษาแล'วิ ให'ใชี้'บ�งค�บเปDนิกฎหมาย์ได'”

• ๒) “มาตร์า ๒๑ เม3%อม�กร์ณ�ฉกเฉ�นิท�%ม�ควิามจุ�าเปDนิร์�บด+วินิเพี3%อปร์ะโย์ชี้นิ�ในิอ�นิท�%จุะร์�กษาควิามม�%นิคงแห+งร์าชี้อาณาจุ�กร์ ควิามปลอดภ�ย์สาธาร์ณะ ควิามม�%นิคงทางเศร์ษฐก�จุข้องปร์ะเทศ หร์3อปJองปBดภ�ย์พี�บ�ต�สาธาร์ณะ หร์3อเม3%อม�ควิามจุ�าเปDนิต'องม�กฎหมาย์เก�%ย์วิด'วิย์ภาษ�อากร์หร์3อเง�นิตร์าท�%ต'องพี�จุาร์ณาโดย์ด+วินิและล�บ พีร์ะมหากษ�ตร์�ย์�ทร์งไวิ'ซึ่$%งพีร์ะร์าชี้อ�านิาจุในิการ์ตร์าพีร์ะร์าชี้ก�าหนิดให'ใชี้'บ�งค�บด�งเชี้+นิพีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต�”

• เม3%อพีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต� เปDนิ กฎหมาย์ พีร์ะร์าชี้ก�าหนิดท�%ใชี้'บ�งค�บ“ ”ด�งเชี้+นิพีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต� ก*ย์+อม เปDนิ กฎหมาย์ ตามไปด'วิย์“ ”

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 49

พรัฎ. ไม5ใช5 กฎหมายในความหมายของ“รั�ฐธรัรัมน�ญ”

• ๓) “มาตร์า ๒๒  พีร์ะมหากษ�ตร์�ย์�ทร์งไวิ'ซึ่$%งพีร์ะร์าชี้อ�านิาจุในิการ์ตร์าพีร์ะร์าชี้กฤษฎ�กาโดย์ไม+ข้�ดต+อกฎหมาย์”

• มาตร์านิ�� พี�ส.จุนิ�ให'เห*นิวิ+า พีร์ะร์าชี้กฤษฎ�กา ไม+ใชี้+“ ”กฎหมาย์ในิควิามหมาย์ข้องร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ เพีร์าะหากพีร์ะร์าชี้กฤษฎ�กาเปDนิ กฎหมาย์ เส�ย์แล'วิ เหตใดจุ$งต'อง“ ”บ�ญญ�ต�ไวิ'เชี้+นินิ�� อ�นินิ��ย์3นิย์�นิให'เห*นิวิ+า พีร์ะร์าชี้กฤษฎ�กา ไม+ใชี้+กฎหมาย์ในิควิามหมาย์ข้องร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ (แต+พีร์ะร์าชี้กฤษฎ�กา เปDนิกฎหมาย์ท�%ม�ผิลบ�งค�บ และเปDนิกฎหมาย์ในิควิามหมาย์ท�%วิไป)

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 50

(๒) “กฎ”• “กฎ หมาย์ถ$ง พีร์ะร์าชี้กฤษฎ�กา กฎ”

กร์ะทร์วิง ปร์ะกาศกร์ะทร์วิง ข้'อบ�ญญ�ต�ท'องถ�%นิ ร์ะเบ�ย์บ ข้'อบ�งค�บ หร์3อบทบ�ญญ�ต�อ3%นิท�%ม�ผิลบ�งค�บเปDนิการ์ท�%วิไป โดย์ไม+ม+งหมาย์ให'ใชี้'บ�งค�บแก+กร์ณ�ใดหร์3อบคคลใดเปDนิการ์เฉพีาะ (นิ�ย์าม ตามพีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต�วิ�ธ�ปฏิ�บ�ต�ร์าชี้การ์ทางปกคร์อง พี.ศ.๒๕๓๙ มาตร์า ๕)

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 51

ความสู>าค�ญของการัแยก กฎหมาย ก�บ กฎ“ ” “ ”

• ความสู>าค�ญของการัจ>าแนกว5ากฎเกณฑิ%รั�ปีแบบใด เปี@น กฎหมายในความหมายของรั�ฐธรัรัมน�ญ ม(ความสู>าค�ญ “ ”

๒ ปีรัะการั โดยเฉพาะสู>าหรั�บการัเตรั(ยมต�วสูอบ• ปีรัะการัแรัก ค3อ การ์โต'แย์'งวิ+า กฎหมาย์ ข้�ดร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ“ ”

หล�งปร์ะกาศใชี้' อย์.+ในิเข้ตอ�านิาจุข้องศาลร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ• ส+วินิการ์โต'แย์'งวิ+า กฎ ข้�ดหร์3อแย์'งต+อร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ อย์.+ในิ“ ”

เข้ตอ�านิาจุข้องศาลปกคร์อง ค3อ หากม�การ์เสนิอเร์3%องวิ+า กฎข้�ดหร์3อแย์'งต+อร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ ผิ+านิผิ.'ตร์วิจุการ์แผิ+นิด�นิองค�กร์ด�งกล+าวิ ต'องส+งเร์3%องให' ศาลปกคร์อง“ ”

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 52

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 53

กฎหมายท()ตรัาโดยอ>านาจน�ต�บ�ญญ�ต�-พีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต�-พีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต�ปร์ะกอบร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ-พีร์ะร์าชี้ก�าหนิด-กฎหมาย์อ3%นิท�%เท�ย์บเท+า

ข้�ดร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ

ศาลร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 54

กฎหมาย์อ3%นิ (“กฎ”)เชี้+นิ- พีร์ะร์าชี้กฤษฎ�กา- กฎกร์ะทร์วิง- ปร์ะกาศกร์ะทร์วิง- ปร์ะกาศอ3%นิ ๆ ข้องหนิ+วิย์งานิข้องร์�ฐ(ฟัJองโดย์ตร์งต+อศาลปกคร์อง)

ข้�ดร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ

ศาลปกคร์อง

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 55

กร์ณ�ม�ปร์ะเด*นิในิคด�วิ+ากฎหมาย์อ3%นิ(นิอกจุากกฎหมาย์ท�%ตร์าโดย์อ�านิาจุนิ�ต�บ�ญญ�ต�)ท�%ศาล(ศาลย์ต�ธร์ร์ม, ศาลปกคร์อง, ศาลทหาร์)จุะใชี้'ในิคด�ข้�ดร์�ฐธร์ร์ม-นิ.ญ

ข้�ดร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ

ศาลย์ต�ธร์ร์มศาลทหาร์

ศาลปกคร์อง

• ปีรัะการัท()สูอง ค3อ กฎเกณฑิ�ท�%ร์ �ฐจุะตร์าข้$�นิมาเพี3%อจุ�าก�ดส�ทธ�เสร์�ภาพีข้องปร์ะชี้าชี้นิท�%ร์ �บร์องไวิ'ในิร์�ฐธร์ร์มนิ.ญนิ��นิ ร์�ฐต'องตร์าข้$�นิในิร์.ปแบบข้อง กฎหมาย์ ในิควิามหมาย์ข้องร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ เพีร์าะ“ ”

บทบ�ญญ�ต�ในิเร์3%องส�ทธ�เสร์�ภาพีในิร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ ใชี้'ค�าวิ+า กฎหมาย์ ส�าหร์�บการ์จุ�าก�ดส�ทธ� ท��งนิ��“ ”เพีร์าะถ3อหล�กวิ+า ผิ.'ท�%จุะจุ�าก�ดส�ทธ�ข้องปร์ะชี้าชี้นิได' ค3อ ปร์ะชี้าชี้นิผิ.'เปDนิเจุ'าข้องส�ทธ�เสร์�ภาพีเท+านิ��นิ ในิท�%นิ�� กฎหมาย์ ในิควิามหมาย์ข้องร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ“ ”เท+านิ��นิ ท�%จุะถ3อวิ+าสามาร์ถตร์าข้$�นิมาเพี3%อจุ�าก�ดส�ทธ�ได' เพีร์าะได'ตร์าข้$�นิโดย์ผิ.'แทนิข้องปร์ะชี้าชี้นิ ค3อ ร์�ฐสภาอ�นิเปDนิผิ.'แทนิข้องปวิงชี้นิ นิ�%นิเอง

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 56

“กฎหมาย กฎ ค>าสู�)งทาง” “ ” “ปีกครัอง”

นิอกเหนิ3อจุาก กฎหมาย์ “ ” (ท�%ตร์าโดย์อ�านิาจุนิ�ต�บ�ญญ�ต�) ก�บ กฎ แล'วิ ย์�งม� “ ” ค�าส�%งทางปกคร์อง“ ” ท�%หากแย์กแย์ะได'จุะท�าให'เข้'าใจุท��งเนิ3�อหาในิวิ�ชี้ากฎหมาย์ร์�ฐธร์ร์มนิ.ญและกฎหมาย์ปกคร์องได'ง+าย์ข้$�นิ

“ค�าส�%งทางปกคร์อง หมาย์ถ$ง การ์ใชี้'อ�านิาจุข้องเจุ'าหนิ'าท�%ท�%”ม�ผิลเปDนิการ์สร์'างนิ�ต�ส�มพี�นิธ�ข้$�นิร์ะหวิ+างบคคล ในิอ�นิท�%จุะก+อ เปล�%ย์นิแปลง โอนิ สงวินิ ร์ะง�บ หร์3อม�ผิลกร์ะทบต+อสถานิภาพีข้องส�ทธ�หร์3อหนิ'าท�%ข้องบคคล ไม+วิ+าจุะเปDนิการ์ถาวิร์หร์3อชี้�%วิคร์าวิ เชี้+นิ การ์ส�%งการ์ การ์อนิญาต การ์อนิม�ต� การ์วิ�นิ�จุฉ�ย์อทธร์ณ� การ์ร์�บร์อง และการ์ร์�บจุดทะเบ�ย์นิ แต+ไม+หมาย์ควิามร์วิมถ$งการ์ออกกฎ (พีร์ะร์าชี้บ�ญญ�ต�วิ�ธ�ปฏิ�บ�ต�ร์าชี้การ์ทางปกคร์อง พี.ศ.๒๕๓๙ มาตร์า ๕)

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 57

ข4อสู�งเกต กฎหมาย์ กฎ และ ค�าส�%งทาง“ ” “ ” “ปกคร์อง”

1 .“กฎหมาย์ ” (ท�%ตร์าโดย์อ�านิาจุนิ�ต�บ�ญญ�ต�) และ กฎ ม�ล�กษณะร์+วิมก�นิค3อ เปDนิกฎเกณฑิ�ท�%ม�ผิล“ ”

ท�%วิไป โดย์ท�%วิไปกฎหมาย์จุะม�ควิามท�%วิไปในิข้อบเข้ตท�%กวิ'างกวิ+า (ค3อใชี้'ในิข้อบเข้ตท�%กวิ'างกวิ+า) ในิข้ณะท�% กฎ จุะม�ควิามท�%วิไปท�%แคบกวิ+า “ ” (ค3ออาจุใชี้'เฉพีาะเร์3%องใดเร์3%องหนิ$%ง)

2. “กฎหมาย์ ” (ท�%ตร์าโดย์อ�านิาจุนิ�ต�บ�ญญ�ต�) และ กฎ ต+างจุาก ค�าส�%งทางปกคร์อง เพีร์าะ “ ” “ ”กฎหมาย์ ก�บ กฎ ม�ล�กษณะเปDนิกฎเณฑิ�ท�%“ ” “ ”

ก�าหนิดให'ม�ผิลท�%วิไป ไม+เฉพีาะเจุาะจุงบคคล แต+ ค�าส�%งทางปกคร์อง นิ��นิ จุะม�ล�กษณะเฉพีาะ“ ”

เจุาะจุงผิ.'ร์ �บค�าส�%งทางปกคร์อง

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 58

ข้'อส�งเกต (ต+อ)

3. “กฎหมาย์ ” (ท�%ตร์าโดย์อ�านิาจุนิ�ต�บ�ญญ�ต�) นิ��นิ เปDนิการ์ใชี้'อ�านิาจุนิ�ต�บ�ญญ�ต�ตร์าข้$�นิ ส+วินิ กฎ “ ”นิ��นิเปDนิกร์ณ�ท�%ฝ่Oาย์นิ�ต�บ�ญญ�ต�มอบอ�านิาจุให'ฝ่Oาย์บร์�หาร์ก�าหนิดร์าย์ละเอ�ย์ดท�%ไม+สะดวิกในิการ์ก�าหนิดไวิ'ในิ กฎหมาย์ การ์ใชี้'อ�านิาจุออก กฎ “ ” “ ”ข้องฝ่Oาย์บร์�หาร์ จุ$งเร์�ย์กก�นิวิ+า เปDนิการ์ใชี้'อ�านิาจุ “ก$%งนิ�ต�บ�ญญ�ต� ส+วินิ ค�าส�%งทางปกคร์อง ท�%ออก” “ ”โดย์ฝ่Oาย์บร์�หาร์นิ��นิ เปDนิการ์ท�%ฝ่Oาย์บร์�หาร์ปร์�บใชี้'กฎหมาย์และกฎเกณฑิ�ก�บข้'อเท*จุจุร์�งท�%เก�ดข้$�นิเฉพีาะกร์ณ� มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�

มหาวิ�ทย์าล�ย์ 59

ข้'อส�งเกต (ต+อ)

4. ท��ง ๓ อ�นินิ�� ค3อ กฎหมาย์ กฎ และ ค�าส�%งทางปกคร์อง ตกอย์.+“ ” “ ” “ ”ภาย์ใต'หล�กควิามชี้อบด'วิย์ร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ ค3อ ต'องไม+ข้�ดหร์3อแย์'งต+อร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ เพี�ย์งแต+กร์ะบวินิการ์และองค�กร์ท�%ควิบคมควิามชี้อบด'วิย์ร์�ฐธร์ร์มนิ.ญนิ��นิจุะแย์กแตกต+างก�นิออกไป

กร์ณ�ม�ปBญหาวิ+า กฎหมาย์ “ ” (ในิควิามหมาย์ข้องร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ) ข้�ดหร์3อแย์'งต+อร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ จุะอย์.+ในิอ�านิาจุศาลร์�ฐธร์ร์มนิ.ญ

กร์ณ� กฎ ม�ปBญหาวิ+าข้�ดหร์3อแย์'งต+อร์�ฐธร์ร์มนิ.ญโดย์หล�กจุะอย์.+ในิ“ ”อ�านิาจุข้องศาลปกคร์อง

กร์ณ� ค�าส�%งทางปกคร์อง ข้�ดหร์3อแย์'งต+อร์�ฐธร์ร์มนิ.ญก*อย์.+ในิอ�านิาจุ“ ”ศาลปกคร์อง เชี้+นิเด�ย์วิก�บ กฎ แต+การ์ฟัJองเพี�กถอนิค�าส�%งทาง“ ”ปกคร์องโดย์หล�กต'องม�การ์อทธร์ณ�ภาย์ในิภาย์ปกคร์องเส�ย์ก+อนิ แต+ฟัJอง กฎ ไม+ต'องอทธร์ณ�“ ”

มานิ�ตย์� จุมปา คณะนิ�ต�ศาสตร์� จุฬาลงกร์ณ�มหาวิ�ทย์าล�ย์ 60