نتامبا هیستولیتیکانتامبا هیستولیتیکاآآ

..هپاتیت آمیبیهپاتیت آمیبی، ، اسهال خونی آمیبیاسهال خونی آمیبی، ، آمیبیازیسآمیبیازیسنام بیماری: نام بیماری: •::ریخت شناسی و فیزیولوژیریخت شناسی و فیزیولوژی•نتامبا هیستولیتیکا ممکن است در مدفوع به اشکال نتامبا هیستولیتیکا ممکن است در مدفوع به اشکال آآ

پری کیستپری کیست ((22 ) )تروفوزوئیتتروفوزوئیت( ( 11زیر مشاهده شود: )زیر مشاهده شود: )..کیستکیست( ( 33))

نتامبا هیستولیتیکا است. نتامبا هیستولیتیکا است. آآتروفوزوئیت، شکل فعال تروفوزوئیت، شکل فعال

چرخه ی زندگیچرخه ی زندگی

نتامبا هیستولیتیکا نسبتا ساده استنتامبا هیستولیتیکا نسبتا ساده استآآچرخه زنگی چرخه زنگی کیست های مقاوم و عفونت زای انگل در مجرای کیست های مقاوم و عفونت زای انگل در مجرای

روده بزرگ تشکیل شده و با مدفوع دفع می روده بزرگ تشکیل شده و با مدفوع دفع می شوند، این کیست ها بالفاصله قدرت ایجاد عفونت شوند، این کیست ها بالفاصله قدرت ایجاد عفونت

دارند.دارند.

انسان مخزن و منبع اصلی عفونت است و انسان مخزن و منبع اصلی عفونت است وپستانداران دیگر فاقد اهمیت می باشند.پستانداران دیگر فاقد اهمیت می باشند.

اگرچه ممکن است در اسهال خونی حاد تعداد کمی اگرچه ممکن است در اسهال خونی حاد تعداد کمیکیست دفع گردد ولی کیست ها غالبا در عفونتهای مزمن کیست دفع گردد ولی کیست ها غالبا در عفونتهای مزمن

و در افراد ناقل دفع می شوند.و در افراد ناقل دفع می شوند.

زبان عمده و مخزن عفونت است و پستانداران زبان عمده و مخزن عفونت است و پستانداران ییانسان مانسان مدیگر، منبع با اهمیتی نیستند.دیگر، منبع با اهمیتی نیستند.

در این قسمت تحت تأثیر شیره های گوارشی خنثی در این قسمت تحت تأثیر شیره های گوارشی خنثییا قلیایی و نیز فعالیت آمیب، دیواره ی کیست پاره یا قلیایی و نیز فعالیت آمیب، دیواره ی کیست پاره

آمیب چهار هسته ای »متاکیست« از آن آمیب چهار هسته ای »متاکیست« از آن شده و شده و خارج شده و بالفاصله تبدیل به هشت تروفوزوئیت خارج شده و بالفاصله تبدیل به هشت تروفوزوئیت

کوچک می گردد .کوچک می گردد .

همه گیر شناسیهمه گیر شناسی

ی که در مکان های پرجمعیت ی که در مکان های پرجمعیت ننعفونت در بین کساعفونت در بین کساو با توالت ناکافی و تسهیالت بهداشتی کم، مانند و با توالت ناکافی و تسهیالت بهداشتی کم، مانند

ین و به طور ین و به طور رربیمارستانهای روانی و اردوگاه مهاجبیمارستانهای روانی و اردوگاه مهاج ، زندگی می ، زندگی می بد بدکلی شرایط اجتماعی ـ اقتصادیکلی شرایط اجتماعی ـ اقتصادی

کنند بیشترین میزان شیوع را دارد.کنند بیشترین میزان شیوع را دارد.

منبع اصلی عفونت، بیماران مبتال به شکل مزمن منبع اصلی عفونت، بیماران مبتال به شکل مزمنعفونت ویا ناقلین بدون عالمتی هستند که کیست عفونت ویا ناقلین بدون عالمتی هستند که کیست

دفع می کنند.دفع می کنند.

مبتالیان دارای عالمت، عمال به عنوان منبع مبتالیان دارای عالمت، عمال به عنوان منبع عفونت نقش مهمی ندارند زیرا این افراد عفونت نقش مهمی ندارند زیرا این افراد

تروفوزوئیت غیر عفونت زا دفع می کنند و تروفوزوئیت غیر عفونت زا دفع می کنند و میزبانان مخزن نیز نقش با اهمیتی ندارندمیزبانان مخزن نیز نقش با اهمیتی ندارند

انسان کیست را از طریق آب و سبزیجات آلوده انسان کیست را از طریق آب و سبزیجات آلودهبه مدفوع عفونی، غذای آلوده شده توسط به مدفوع عفونی، غذای آلوده شده توسط

حشرات، دستهای افرادی که با مواد غذایی سر و حشرات، دستهای افرادی که با مواد غذایی سر و کار داشته و عفونی هستند و یا مستقیما از طریق کار داشته و عفونی هستند و یا مستقیما از طریق

ناقلین عفونت، دریافت می کند.ناقلین عفونت، دریافت می کند.

نتاموبا نتاموبا آآبیشترین شیوع آمیبیاز )مجموع بیشترین شیوع آمیبیاز )مجموعنتامبا دیسپار( در ایران در نتامبا دیسپار( در ایران در آآهیستولیتیکا و هیستولیتیکا و

درصد( می باشد.درصد( می باشد.43/643/6ی بندرعباس )ی بندرعباس )هاهاستاستاوورر

درصد است.درصد است. 8/78/7آمیبیاز در تهران آمیبیاز در تهران شیوع شیوع

کبد معمول ترین عضو مبتال است ولی تقریبا هر کبد معمول ترین عضو مبتال است ولی تقریبا هرعضو دیگر بدن نیز ممکن است درگیر عفونت عضو دیگر بدن نیز ممکن است درگیر عفونت

شود.شود.

نتامبا هیستولیتیکا به موارد نتامبا هیستولیتیکا به موارد آآفعالتیهای بیماریزایی فعالتیهای بیماریزاییزیر بستگی داردزیر بستگی دارد

( ( 11مقاومت میزبان )مقاومت میزبان )( ( 22حدت و قدرت تهاجمی سوش آمیب )حدت و قدرت تهاجمی سوش آمیب )( ( 33.شرایط درونی لوله گوارش ).شرایط درونی لوله گوارش )

تشخیصتشخیص تشخیص بالینی آمیبیازیس روده ای نیاز به افتراق تشخیص بالینی آمیبیازیس روده ای نیاز به افتراق

از دیگر اسهالهای خونی و بیماریهای روده ای دارد از دیگر اسهالهای خونی و بیماریهای روده ای دارد و نیز آن را باید از کیست هیداتید، عفونت کیسه و نیز آن را باید از کیست هیداتید، عفونت کیسه

ریوی تمیز داد.ریوی تمیز داد. صفرا، بدخیمی ها و بیماریصفرا، بدخیمی ها و بیماری

تشخیص بالینی مبتنی بر سابقه مسافرت و یا تشخیص بالینی مبتنی بر سابقه مسافرت و یا اقامت در مناطق اندامیک، وجود عالیم و نشانه اقامت در مناطق اندامیک، وجود عالیم و نشانه

رشی و عمومی در معاینات بدنی، رشی و عمومی در معاینات بدنی، ااهای مشخص گوهای مشخص گوسیگموئیدوسکوپی و رادیوگرافی است.سیگموئیدوسکوپی و رادیوگرافی است.

تشخیص آزمایگشاهی با شناسایی میکروسکوپی تشخیص آزمایگشاهی با شناسایی میکروسکوپیانگل در مدفوع و بافتها صورت می گیرد.انگل در مدفوع و بافتها صورت می گیرد.

مشاهده میکروسکوپی انگل در مدفوع و بافتها مشاهده میکروسکوپی انگل در مدفوع و بافتهاصورت می گیرد.صورت می گیرد.

،عدم تشخیص ممکن است ناشی از روش غلط، عدم تشخیص ممکن است ناشی از روش غلط نتامبا هیستولیتیکا با نتامبا هیستولیتیکا با آآجستجوی ناکافی و یا اشتباه جستجوی ناکافی و یا اشتباه

سایر تک یاخته ها، سلول ها، مواد شبه انگل و یا سایر تک یاخته ها، سلول ها، مواد شبه انگل و یا ماکروفاژها باشد.ماکروفاژها باشد.

آزمایش مدفوع به روش های زیر صورت آزمایش مدفوع به روش های زیر صورتمی گیرد:می گیرد:

ای ای بررسی مستقیم مدفوع اسهالی و آبکی بربررسی مستقیم مدفوع اسهالی و آبکی برئیتئیتوویافتن تروفوزیافتن تروفوز

آزمایش مدفوع تازه با سرم فیزیولوژی و گرفتن آزمایش مدفوع تازه با سرم فیزیولوژی و گرفتن

مدفوع پس از تنقیه سولفات منیزیم یا فسفوسودا مدفوع پس از تنقیه سولفات منیزیم یا فسفوسودا به هنکام صبح وقتی که معده خالی است.به هنکام صبح وقتی که معده خالی است.

احتمال یافتن کیست در مدفوع قوام دار در افراد احتمال یافتن کیست در مدفوع قوام دار در افرادآلوده، با روش مستقیم .آلوده، با روش مستقیم .

2020 در یک بار آزمایش تقریبا در یک بار آزمایش تقریبا % % است.% است.5050 در سه بار آزمایش در سه بار آزمایش %

با این وجود اگر روش مستقیم همراه با روشهای با این وجود اگر روش مستقیم همراه با روشهایتغلیط مانند فرمل ـ اتر انجام شوند احتمال فوق تغلیط مانند فرمل ـ اتر انجام شوند احتمال فوق

% در یک نوبت آزمایش افزایش می % در یک نوبت آزمایش افزایش می 3030 ـ ـ 5050به به یابد.یابد.

آزمایشات سرولوژیک آزمایشات سرولوژیکIHAIHA و و ELISAELISA برای براینتامبا هیستولیتیکا و تشخیص نتامبا هیستولیتیکا و تشخیص آآیافتن آنتی بادی های یافتن آنتی بادی های

آمیبیازیس مهاجم بسیار مفید هستند.آمیبیازیس مهاجم بسیار مفید هستند.

درماندرمان

اثرات درمان دارویی عبارتند ازاثرات درمان دارویی عبارتند از::

( ( 11،رهایی از حمالت حاد بیماری )،رهایی از حمالت حاد بیماری )( ( 22 از بین بردن تروفوزوئیت ها در مخاط روده و ) از بین بردن تروفوزوئیت ها در مخاط روده و )

مجرامجرا( ( 33.کنترل عفونت باکتریایی ثانویه ).کنترل عفونت باکتریایی ثانویه )یل( یل( ژژدر آمیبیازیس روده ای حاد، مترونیدازول )فالدر آمیبیازیس روده ای حاد، مترونیدازول )فال

داروی انتخابی است.داروی انتخابی است.

داروی جانشین برای اسهال خونی آمیبی، دی داروی جانشین برای اسهال خونی آمیبی، دیهیدروامتین یا امتین است که به صورت هیدروامتین یا امتین است که به صورت

روز تا زمان کنترل روز تا زمان کنترل 55ــ66عضالنی و به مدت عضالنی و به مدت اسهال، تجویز می شود.اسهال، تجویز می شود.

مجرا، نظیر مجرا، نظیر ننداروهای موثر بر آمیبهای دروداروهای موثر بر آمیبهای درو .. هستند هستند وکینولوکینولددمومایسین، یمومایسین، یااپارپار

گرم روزانه گرم روزانه 22ازول و اورنیدازول به صورت ازول و اورنیدازول به صورت ددتینیتینی در آمیبیاز کبدی استفاده می شوند.در آمیبیاز کبدی استفاده می شوند.

پیشگیریپیشگیری

جا که انسان منبع اصلی عفونت است، تمام جا که انسان منبع اصلی عفونت است، تمام نناز آاز آمبتالیان باید درمان شده و نزدیکان آنها مورد مبتالیان باید درمان شده و نزدیکان آنها مورد

آزمایش قرار گیرند.آزمایش قرار گیرند.

روشهای بهداشتی دفع فاضالب باید به کار گرفته روشهای بهداشتی دفع فاضالب باید به کار گرفته شود، توالتها باید سرپوشیده باشند و مدفوعی که به شود، توالتها باید سرپوشیده باشند و مدفوعی که به

عنوان بارور کننده ی زمین به کار می رود باید به عنوان بارور کننده ی زمین به کار می رود باید به مدت کافی روی هم انباشته شود.مدت کافی روی هم انباشته شود.

محافظت صحیح و تصفیه منابع آب از اهمیت محافظت صحیح و تصفیه منابع آب از اهمیتزیادی برخوردار است.زیادی برخوردار است.

،ب کامال موثر نیست.ب کامال موثر نیست.آآلر زدن لر زدن کک در نتیجه، در نتیجه

.حشرات را می توان با حشره کش کنترل نمود.حشرات را می توان با حشره کش کنترل نمود مواد غذایی باید پوشیده باشند و از آلودگی با گرد مواد غذایی باید پوشیده باشند و از آلودگی با گرد

و خاک محافظت شوند.و خاک محافظت شوند.

E. coliE. coli

E. coliE. coli

HistolyticaHistolytica

HistolyticaHistolytica