หนั�งสื�อราชการ

นั�าเสืนัอโดย

นัายอรรถพล ฤทธิ์��มั่��นั

ประวั�ติ�และควัามั่เป"นัมั่าของหนั�งสื�อราชการ

• เร��มั่ติ�$งแติ%ในัสืมั่�ยพ%อข'นัรามั่ค�าแหง เมั่��อ พ.ศ . 1826 ได*ทรงประด�ษฐ์-อ�กษรไทยข.$นั โดยใช*อ�กษรมั่อญและอ�กษรขอมั่เป"นัติ�วัอย%าง รวัมั่ท�$งอ�กษรไทยเก%าแก%บางอย%างข.$นั หนั�งสื�อราชการได*เร��มั่มั่1ติ�$งแติ%สืมั่�ยสื'โขท�ยของพ%อข'นัรามั่ค�าแหงติามั่หล�กฐ์านัท1�มั่1ปรากฏไวั* เป"นัติ*นัมั่า

หนั�งสื�อเล%มั่แรกท1�มั่าจากการเข1ยนั

• จ�นัดามั่ณี1 ของศร1ปราชญ-ก�บพระโหราธิ์�บด1 แติ%งอย5%ในัสืมั่�ยสืมั่เด6จพระนัารายณี-มั่หาราชแห%งกร'งศร1อย'ธิ์ยา จ�นัดามั่ณี1 (มั่1ควัามั่หมั่ายวั%า แก*วัสืารพ�ดนั.ก) เป"นัแบบเร1ยนัภาษาไทยเล%มั่แรก

หนั�งสื�อเล%มั่แรกท1�มั่าจากการพ�มั่พ-

• ในัสืมั่�ยสืมั่เด6จพระนัารายณี-มั่หาราช กร'งศร1อย'ธิ์ยา มั่�ชช�นันัาร1ฝร��งเศสืซึ่.�งเข*ามั่าสือนัศาสืนัาในัสืมั่�ยนั�$นั ได*ร�เร��มั่แติ%งและพ�มั่พ-หนั�งสื�อ ค�าสือนัทางคร�สืติ-ศาสืนัาข.$นั สืมั่เด6จพระนัารายณี-มั่หาราช จ.งทรงโปรดให*ติ�$งโรงพ�มั่พ-ข.$นัท1�เมั่�องลพบ'ร1

• ในัสืมั่�ยพระเจ*าติากสื�นั บาทหลวังคาทอล�กช��อ คาร-โบล ได*กล�บเข*ามั่าสือนัศาสืนัา จ�ดติ�$งโรงพ�มั่พ-และพ�มั่พ-หนั�งสื�อข.$นัท1�วั�ดซึ่�นัติาคร5สื ติ�าบลก'ฎี1จ1นั จ�งหวั�ดธิ์นับ'ร1 แมั่%พ�มั่พ-คงใช*วั�ธิ์1การแกะแมั่%พ�มั่พ-ไมั่*เป"นัหนั*า ๆ มั่ากกวั%าการใช*ติ�วัเร1ยงพ�มั่พ-โลหะ ได*มั่1การหล%อติ�วัพ�มั่พ-เป"นัภาษาไทยข.$นัเป"นัคร�$งแรกโดยนัางจ�ดสื�นัซึ่.�งเป"นัมั่�ชช�นันัาร1อเมั่ร�ก�นั

หนั�งสื�อราชการก�จจานั'เบกษา

• สื��งพ�มั่พ-ของร�ฐ์บาลฉบ�บแรกของไทย• เก�ดข.$นัในัสืมั่�ย ร�ชกาลท1� 4 มั่1 4 ประเภท

ประเภท ก ฉบ�บกฤษฎี1กา ลงประกาศเก1�ยวัก�บกฎีหมั่ายประเภท ข ฉบ�บทะเบ1ยนัฐ์านั�นัดร ลงประกาศรายช��อผู้5*ท1�ได*

ร�บพระราชทานั เคร��องราชอ�สืร�ยาภรณี- เหร1ยญราชการและยศ

ประเภท ค ฉบ�บทะเบ1ยนัการค*า ประกาศเก1�ยวัก�บการจดทะเบ1ยนัห*างห'*นัสื%วันั

และบร�ษ�ทประเภท ง ฉบ�บประกาศท��วัไป เป"นัประกาศเร��องอ��นัๆ นัอก

เหนั�อจากท1�ระบ'ในั ประเภท ก - ค

ควัามั่หมั่ายงานัสืารบรรณี

• งานัสืารบรรณี หมั่ายควัามั่วั%า งานัท1�เก1�ยวัก�บ

การบร�หารเอกสืาร เร��มั่ติ�$งแติ% การจ�ดท�า การร�บ

การสื%ง การเก6บร�กษา การย�มั่ จนัถ.งการท�าลาย

ระเบ1ยบหนั�งสื�อราชการในัป?จจ'บ�นั

• หนั�งสื�อราชการ มั่1 6 ชนั�ด 1.หนั�งสื�อภายนัอก2.หนั�งสื�อภายในั3.หนั�งสื�อประท�บติรา4.หนั�งสื�อสื��งการ5.หนั�งสื�อประชาสื�มั่พ�นัธิ์-6.หนั�งสื�อท1�เจ*าหนั*าท1�ท�าข.$นัหร�อร�บไวั*

เป"นัเอกสืารทางราชการ

หนั�งสื�อภายนัอก

•หนั�งสื�อติ�ดติ%อราชการท1�เป"นัแบบพ�ธิ์1 •โดยใช*กระดาษติราคร'ฑ •เป"นัหนั�งสื�อติ�ดติ%อระหวั%างสื%วันั

ราชการ หร�อสื%วันัราชการมั่1ถ.งหนั%วัยงานัอ��นัใดซึ่.�งมั่�ใช%สื%วันัราชการ หร�อท1�มั่1ถ.งบ'คคลภายนัอก

หนั�งสื�อภายในั

•หนั�งสื�อติ�ดติ%อราชการท1�เป"นัแบบพ�ธิ์1นั*อยกวั%าหนั�งสื�อภายนัอก

•เป"นัหนั�งสื�อติ�ดติ%อภายในักระทรวัง ทบวัง กรมั่ หร�อจ�งหวั�ดเด1ยวัก�นั

•ใช*กระดาษบ�นัท.กข*อควัามั่

ข*อแติกติ%างระหวั%างหนั�งสื�อภายนัอกและหนั�งสื�อภายในัหนั�งสื�อภายนัอก หนั�งสื�อภายในั

1. ไป-มั่า เป"นัทางราชการ 1. ไป-มั่า ในัเร��องราชการ

2. ติ�ดติ%อระหวั%างติ�าแหนั%งติ%อติ�าแหนั%ง

2. ติ�ดติ%อก�บบ'คคลผู้5*ด�ารงติ�าแหนั%ง

3. ใช*กระดาษติราคร'ฑ 3. ใช*กระดาษบ�นัท.กข*อควัามั่

4. สืภาพหนั�งสื�อผู้5กมั่�ดถาวัรติลอดไป

4. ไมั่%ผู้5กมั่�ด เปล1�ยนัแปลงได*

5. ร5ปแบบหนั�งสื�อเป"นัแบบหนั�งสื�อลงนัามั่เติ6มั่ ฉบ�บ และแบบประท�บติรา

5. ใช*บ�นัท.กแทนั

6. ค�าข.$นัติ*นั ประกอบด*วัย เร��อง เร1ยนั อ*างถ.ง สื��งท1�สื%งมั่าด*วัย(ถ*ามั่1)

6. ค�าข.$นัติ*นัใช*เร1ยนั อ*างถ.งหนั�งสื�อใสื%ในัข*อควัามั่

7. ห*ามั่ใช*ค�าย%อ อ�กษรย%อ ติ*องใช*ค�าเติ6มั่ท�$งช��อ สื%วันัราชการ วั�นั เด�อนั ปA

7. ใช*ค�าย%อของ ติ�าแหนั%ง หร�อสื%วันัราชการ วั�นั เด�อนั ปA ได*

8. ค�าลงท*าย ใช*ขอแสืดงควัามั่นั�บถ�อหร�ออ��นั ๆ แล*วัแติ%กรณี1

8. ไมั่%มั่1ค�าลงท*าย

หนั�งสื�อประท�บติรา

•หนั�งสื�อประท�บติราแทนัการลงช��อของห�วัหนั*าสื%วันัราชการระด�บกรมั่ข.$นัไป

•ห�วัหนั*าสื%วันัราชการระด�บกองหร�อผู้5*ท1�ได*ร�บมั่อบหมั่ายจากห�วัหนั*าสื%วันัราชการระด�บกรมั่ข.$นัไป เป"นัผู้5*ร�บผู้�ดชอบ ลงช��อย%อก�าก�บติรา

•หนั�งสื�อประท�บติราใช* กระดาษติราคร'ฑ

หนั�งสื�อสื��งการ •ค�าสื��ง ค�อ บรรดาข*อควัามั่ท1�ผู้5*บ�งค�บบ�ญชาสื��งการ

ให*ปฏ�บ�ติ�โดยชอบด*วัยกฎีหมั่าย •ระเบ1ยบ ค�อ บรรดาข*อควัามั่ท1�ผู้5*มั่1อ�านัาจหนั*าท1�ได*

วัางไวั* โดยจะอาศ�ยอ�านัาจของกฎีหมั่าย หร�อไมั่%ก6ได* เพ��อถ�อเป"นัหล�กปฏ�บ�ติ�งานัเป"นัการประจ�า

•ข*อบ�งค�บ ค�อ บรรดาข*อควัามั่ท1�ผู้5*มั่1อ�านัาจหนั*าท1�ก�าหนัดให*ใช*โดยอาศ�ยอ�านัาจของกฎีหมั่ายท1�บ�ญญ�ติ�ให*กระท�าได* ค�าสื��ง ระเบ1ยบ ข*อบ�งค�บ ใช*กระดาษติราคร'ฑ

หนั�งสื�อประชาสื�มั่พ�นัธิ์- •ประกาศ ค�อ บรรดาข*อควัามั่ท1�ทางราชการประกาศ

หร�อช1$แจงให*ทราบหร�อแนัะแนัวัทางปฏ�บ�ติ� •แถลงการณี- ค�อ บรรดาข*อควัามั่ท1�ทางราชการ

แถลง เพ��อท�าควัามั่เข*าใจในัก�จการของทาง ราชการ หร�อเหติ'การณี-หร�อกรณี1ใด ๆ ให*ทราบช�ดเจนัโดยท��วัก�นั

•ข%าวั ค�อ บรรดาข*อควัามั่ท1�ทางราชการเห6นัสืมั่ควัรเผู้ยแพร%ให*ทราบ ประกาศ และแถลงการณี-ใช*กระดาษติราคร'ฑ

หนั�งสื�อท1�เจ*าหนั*าท1�ท�าข.$นัหร�อร�บไวั*เป"นัเอกสืารทางราชการ

•หนั�งสื�อร�บรอง•รายงานัการประช'มั่•บ�นัท.ก•หนั�งสื�ออ��นั

หนั�งสื�อท1�ติ*องปฏ�บ�ติ�ให*เร6วักวั%าปกติ�

•เป"นัหนั�งสื�อท1�ติ*องจ�ดสื%งและด�าเนั�นัการด*วัยควัามั่รวัดเร6วัเป"นัพ�เศษ แบ%งเป"นั 3 ประเภท ค�อ

•1. ด%วันัท1�สื'ด (ปฏ�บ�ติ�ท�นัท1ท1�ได*ร�บหนั�งสื�อ) •2. ด%วันัมั่าก (ปฏ�บ�ติ�โดยเร6วั) •3. ด%วันั (ปฏ�บ�ติ�เร6วักวั%าปกติ� เท%าท1�จะท�าได*

หนั�งสื�อเวั1ยนั

•ค�อ หนั�งสื�อท1�มั่1ถ.งผู้5*ร�บเป"นัจ�านัวันัมั่าก มั่1ใจควัามั่เด1ยวัก�นั ให*เพ��มั่รห�สืพย�ญชนัะ วั หนั*าเลขทะเบ1ยนัหนั�งสื�อสื%งและไมั่%มั่1จ'ดหล�ง วั ซึ่.�งก�าหนัดเป"นัเลขท1�หนั�งสื�อเวั1ยนัโดยเฉพาะเร��มั่ติ�$งแติ%เลข 1 เร1ยงเป"นัล�าด�บไป จนัถ.งสื�$นัปAปฏ�ท�นั หร�อใช*เลขท1�ของหนั�งสื�อท��วัไปแบบหนั�งสื�อภายนัอกอย%างใดอย%างหนั.�ง

ช�$นัควัามั่ล�บในัหนั�งสื�อราชการ

• ช�$นัควัามั่ล�บของข*อมั่5ลข%าวัสืารล�บ แบ%งออกเป"นั 3 ช�$นั ค�อ

• ล�บท1�สื'ด (TOP SECRET) หมั่ายควัามั่ถ.ง ข*อมั่5ลข%าวัสืารล�บซึ่.�งหากเปBดเผู้ยท�$งหมั่ดหร�อเพ1ยงบางสื%วันัจะก%อให*เก�ดควัามั่เสื1ยหายแก%ประโยชนั-แห%งร�ฐ์อย%างร*ายแรงท1�สื'ด

• ล�บมั่าก (SECRET) หมั่ายควัามั่ถ.ง ข*อมั่5ลข%าวัสืารล�บซึ่.�งหากเปBดเผู้ยท�$งหมั่ดหร�อเพ1ยงบางสื%วันัจะก%อให*เก�ดควัามั่เสื1ยหายแก%ประโยชนั-แห%งร�ฐ์อย%างร*ายแรง

• ล�บ (CONFIDENTIAL) หมั่ายควัามั่ถ.ง ข*อมั่5ลข%าวัสืารล�บซึ่.�งหากเปBดเผู้ยท�$งหมั่ดหร�อเพ1ยงบางสื%วันัจะก%อให*เก�ดควัามั่เสื1ยหายแก%ประโยชนั-แห%งร�ฐ์

หนั�งสื�อภาษาติ%างประเทศ ให*ใช*กระดาษติราคร'ฑ

•มั่าติรฐ์านัติราคร'ฑสื�าหร�บแบบพ�มั่พ- มั่1 2 ขนัาด ค�อ

•1.ขนัาดติ�วัคร'ฑ 3 เซึ่นัติ�เมั่ติร •2.ขนัาดติ�วัคร'ฑ 1.5

เซึ่นัติ�เมั่ติร

การร%างหนั�งสื�อ

• การร%างหนั�งสื�อ ค�อการเร1ยบเร1ยงข*อควัามั่ข�$นัติ*นัติามั่เร��องท1�จะแจ*งควัามั่ประสืงค-ไปย�งผู้5*ร�บหร�อผู้5*ท1�ติ*องการทราบหนั�งสื�อนั�$นั ก%อนัท1�จะใช*จ�ดท�าเป"นัติ*นัฉบ�บ

• เหติ'ท1�ติ*องร%างหนั�งสื�อ • หล�กการร%างหนั�งสื�อ • การร%างหนั�งสื�อโติ*ติอบ • การร%างหนั�งสื�อท1�มั่1ล�กษณีะเป"นัการสื��งการ • การร%างหนั�งสื�อประชาสื�มั่พ�นัธิ์-

หล�กการเข1ยนัจดหมั่ายราชการ • เข1ยนัเร��องอะไร • เข1ยนัถ.งใคร • เข1ยนัอย%างไร

• สื%วันัติ%าง ๆ ของจดหมั่ายราชการ

• ห�วัเร��อง • เนั�$อเร��อง • จ'ดประสืงค-ของเร��อง • ท*ายเร��อง

การเข1ยนัและการพ�มั่พ- • การเข1ยนั หมั่ายถ.ง การท�าให*เก�ดลายล�กษณี-

อ�กษรเป"นัข*อควัามั่บนักระดาษ การเข1ยนั สื%วันัใหญ%จะใช* ในัการร%างหนั�งสื�อจดรายงานัการประช'มั่ และใช*ในักรณี1ท1�สื%วันัราชการ

• การพ�มั่พ- หมั่ายถ.ง การพ�มั่พ-โดยใช*เคร��องพ�มั่พ- ปกติ�แล*วังานัใดท1�เป"นัเอกสืารท��วั ๆ ไป สืามั่ารถใช*เคร��องพ�มั่พ-ด1ด เพ��อให*อ%านัง%ายและสืามั่ารถท�าสื�าเนัาได*ง%าย

หล�กการเข1ยนัหนั�งสื�อราชการ•หล�กท��วัไปท1�นั�ยมั่ย.ดถ�อในัการเข1ยนั

หนั�งสื�อราชการ• ๑๑ . . เข1ยนัให*ถ5กติ*องเข1ยนัให*ถ5กติ*อง• ๒๒ . . เข1ยนัให*ช�ดเจนัเข1ยนัให*ช�ดเจนั• ๓๓ . . เข1ยนัให*ร�ดก'มั่เข1ยนัให*ร�ดก'มั่• ๔๔ . . เข1ยนัให*กะท�ดร�ดเข1ยนัให*กะท�ดร�ด• ๕๕ . . เข1ยนัให*บรรล'วั�ติถ'ประสืงค-เข1ยนัให*บรรล'วั�ติถ'ประสืงค-

การท�าสื�าเนัาหนั�งสื�อ

•สื�าเนัาแบ%งออกเป"นั 2 ประเภท ค�อ

•1. สื�าเนัาค5%ฉบ�บ •2. สื�าเนัา

ช�$นัควัามั่ล�บในัหนั�งสื�อราชการ

• ล�บท1�สื'ด (TOP SECRET) หมายความถึง ข้�อม�ลข้�าวสารล�บซึ่�งหากเปิ�ดเผยทั้��งหมดหร�อเพี!ยงบางส�วนจะก�อให�เก&ดความเส!ยหายแก�ปิระโยชน*แห�งร�ฐอย�างร�ายแรงทั้!�ส,ด

• ล�บมั่าก (SECRET) หมายความถึง ข้�อม�ลข้�าวสารล�บซึ่�งหากเปิ�ดเผยทั้��งหมดหร�อเพี!ยงบางส�วนจะก�อให�เก&ดความเส!ยหายแก�ปิระโยชน*แห�งร�ฐอย�างร�ายแรง

• ล�บ (CONFIDENTIAL) หมายความถึง ข้�อม�ลข้�าวสารล�บซึ่�งหากเปิ�ดเผยทั้��งหมดหร�อเพี!ยงบางส�วนจะก�อให�เก&ดความเส!ยหายแก�ปิระโยชน*แห�งร�ฐ