به نام خداوند

185
1 د داون ام خ ه ن ب( ی ن عد م ی م ي ش گاه ش ي ما ا! ز1 ) ) ی$ م ي $$$$$$$ ش$$$$$ ه% ت شز( دی ی ش هدی م د ی ش

description

به نام خداوند. آزمايشگاه شيمی معدنی(1) (رشته شیمی). سید مهدی سیدی. آزمايش شماره 1. هدف از انجام اين آزمايش تهيه اسيد بوريک از بوراکس می باشد. ابتدا بوراکس را در آب گرم حل کرده و در مرحله بعد عمل خنثی سازی را با استفاده از اسيد کلريدريک انجام دهيد. - PowerPoint PPT Presentation

Transcript of به نام خداوند

Page 1: به نام خداوند

11

خداوند نام به

( معدنی شيمی (1آزمايشگاه( شیمی (رشته

سیدی مهدی سید

Page 2: به نام خداوند

22

بوراکس از بوريک اسيد تهيه آزمايش اين انجام از بوراکس هدف از بوريک اسيد تهيه آزمايش اين انجام از هدف . در و کرده حل گرم آب در را بوراکس ابتدا باشد . می در و کرده حل گرم آب در را بوراکس ابتدا باشد میاسيد از استفاده با را سازی خنثی عمل بعد اسيد مرحله از استفاده با را سازی خنثی عمل بعد مرحله

. دهيد انجام .کلريدريک دهيد انجام کلريدريک

شماره 1آزمايش

آن خواص از برخی بررسی و بوراکس از بوريک اسيد آن تهيه خواص از برخی بررسی و بوراکس از بوريک اسيد تهيه

Page 3: به نام خداوند

33

) از ) که است ضعيف بسيار اسيدی ارتوبوريک اسيد بوريک ( اسيد از ) که است ضعيف بسيار اسيدی ارتوبوريک اسيد بوريک اسيدبا بور هاليدهای هيدروليز يا و با بوراتها بور هاليدهای هيدروليز يا و دست spsp22هيبريداسيون هيبريداسيون بوراتها دست به به

. است شکل سوزنی سفيد بلورهای صورت به اسيد اين آيد . می است شکل سوزنی سفيد بلورهای صورت به اسيد اين آيد میواحدهای آن در واحدهای که آن در به B)OH(B)OH(33که هيدروژنی های پيوند طريق به از هيدروژنی های پيوند طريق از

( فاصله با نامحدودی های اليه و اند شده متصل ) يکديگر فاصله با نامحدودی های اليه و اند شده متصل ( ( AºAº 18/318/3يکديگرمی تشکيل ضلعی شش تقريبا تقارن می با تشکيل ضلعی شش تقريبا تقارن دهند.دهند. با

بوريک – 1شکل اسيد

Page 4: به نام خداوند

44

انحالل و شده حل حدودی تا آب در بوريک اسيد . تک اسيد اين شود می زياد دما افزايش با آن پذيری

. است بازی

99 Pk=Pk=(aq)(aq) B(OH)B(OH)33 + H + H22O B(OH)O B(OH)44-- + H + H++

B)OH(4از - کمتر غلظتهای به M 025/0در فقط

ای هسته يک های نمونه OH(4(Bو 3)B)OHصورتوجود -

می افزايش اسيدی قدرت باالتر غلظتهای در ولی دارندگيری اندازه و بسپار pHيابد های نمونه تشکيل مويد. است مانند

3 B(OH)3 B3O3(OH)4- + H+ + 2H2O pk=84/6

Page 5: به نام خداوند

55

بسپارهايی دد وبوراتها بوريک اسيد مختلف بسپارهايی رمحلولهای وبوراتها بوريک اسيد مختلف رمحلولهایBB33OO33)OH()OH(44مانندمانند

دهند -- می زير معادله طبق دهند را می زير معادله طبق ..را

B

O

O

B-

B

O

OHOH

OHOH

بوريک- 2شکل اسيد تريمر

وجود به به و باشد حلقوی اصلی بسپار که رسد می وجود نظر و باشد حلقوی اصلی بسپار که رسد می نظرمانند متبلور بوراتهای در هايی حلقه مانند چنين متبلور بوراتهای در هايی حلقه CsCs22OOو و 2B2B22OO33چنين

. است .محرز است محرز

2 B(OH)2 B(OH)33 + B(OH) + B(OH)44-- B B33OO33(OH)(OH)44

-- + 3H + 3H22O pk=O pk=110110

Page 6: به نام خداوند

66

با شده نشاندار بوريک اسيد بين که سريعی تعادل با از شده نشاندار بوريک اسيد بين که سريعی تعادل از1818OO در که گرفت نتيجه توان می شود، می انجام بوراتها در و که گرفت نتيجه توان می شود، می انجام بوراتها و

. پلی با ترکيبها اين دهد می روی سرعت به تعادل . محلول پلی با ترکيبها اين دهد می روی سرعت به تعادل محلولو گليسرول مانند و اولها گليسرول مانند کربوکسيليک - ααاولها کربوکسيليک - هيدروکسی هيدروکسی

نسبت به هايی کمپلکس نسبت اسيدها به هايی کمپلکس قدرت 1:11:1اسيدها ، داده قدرت تشکيل ، داده تشکيلمستقيم گيری واندازه يافته افزايش بوريک اسيد مستقيم اسيدی گيری واندازه يافته افزايش بوريک اسيد اسيدی

. شود می پذير امکان سود با .آن شود می پذير امکان سود با آن

B-

OH

OH

O

O

C

C

گليسرول- 3شکل يک با بوريک اسيد کمپلکس

Page 7: به نام خداوند

77

HH33BOBO33 HBO HBO22 B B22OO33 گرما

H2O

ارتوبوريک متابوريک اسيد اسيد

گرما

بور اکسيد

نياز مورد نياز وسايل مورد مواد

بوخنر قيفآزمايش لولهصافی کاغذ

يونيورسال کاغذ نواراسپاتول

ای شيشه يا چينی ميلهليتری 250بشر ميلی

کريستاليزور

بوراکسکلريدريک 25اسيد %غليظ سولفوريک اسيد

منيزيم نوار يا منيزيم پودرتورنسل معرف

نقره نيترات محلولالکل متيل

مس سولفات محلولآلومينيم سولفات محلول

می تجزيه زير صورت به بوريک اسيد گرما اثر می در تجزيه زير صورت به بوريک اسيد گرما اثر درگرددگردد

Page 8: به نام خداوند

88

11 ) )1212 در را بوراکس در گرم را بوراکس حل mlml2525گرم گرم مقطر حل آب گرم مقطر آبکلريدريک اسيد با را حاصل محلول و کلريدريک کرده اسيد با را حاصل محلول و خنثی% خنثی% 2525کرده

حاصل. بلورين جسم و کرده سرد آرامی به را محلول حاصل. کنيد بلورين جسم و کرده سرد آرامی به را محلول کنيد . را بوريک اسيد کنيد صاف بوخنر قيف از استفاده با . را را بوريک اسيد کنيد صاف بوخنر قيف از استفاده با راجهت را زيرين محلول و کنيد خشک صافی کاغذ جهت بروی را زيرين محلول و کنيد خشک صافی کاغذ بروی

. نمائيد تغليظ اسيد، مابقی . گرفتن نمائيد تغليظ اسيد، مابقی گرفتن

کار روش

Page 9: به نام خداوند

99

22 ) )6-56-5 در را بوراکس گرم و اشباع محلول از در قطره را بوراکس گرم و اشباع محلول از قطرهو بريزيد آزمايش لوله و يک بريزيد آزمايش لوله سولفوريک 22--33يک اسيد سولفوريک قطره اسيد قطره

. بلوری رسوب تشکيل سرعت کنيد اضافه آن به . غليظ بلوری رسوب تشکيل سرعت کنيد اضافه آن به غليظ. نمائيد مقايسه را بوريک .اسيد نمائيد مقايسه را بوريک اسيد

Page 10: به نام خداوند

1010

11 -در و کرده حل گرم آب در را بوريک اسيد بلورهای از در- مقداری و کرده حل گرم آب در را بوريک اسيد بلورهای از مقداری . يکی داخل به سپس نمائيد منتقل آزمايش لوله سه به را . محلول يکی داخل به سپس نمائيد منتقل آزمايش لوله سه به را محلول

آزمايشها لوله آزمايشها از لوله و 33--55از کنيد اضافه خنثی تورنسل محلول و قطره کنيد اضافه خنثی تورنسل محلول قطره . نمائيد مشاهده را محلول رنگ . تغيير نمائيد مشاهده را محلول رنگ تغيير

سنجش و شناسايی

Page 11: به نام خداوند

1111

سوم آزمايش لوله داخل در را يونيورسال کاغذ از ای سوم تکه آزمايش لوله داخل در را يونيورسال کاغذ از ای تکه . استاندارد رنگ با آنرا رنگ نگهداريد ثانيه چند مدت . به استاندارد رنگ با آنرا رنگ نگهداريد ثانيه چند مدت به

و کنيد و مقايسه کنيد .pHpHمقايسه بزنيد حدس را بوريک .اسيد بزنيد حدس را بوريک اسيد

22 -شعله در را چينی جنس از يا و ای شيشه ای شعله- ميله در را چينی جنس از يا و ای شيشه ای ميله . و کنيد وارد بوريک اسيد پودر در را داغ ميله دهيد . حرارت و کنيد وارد بوريک اسيد پودر در را داغ ميله دهيد حرارتدقت به را شعله رنگ تغيير و بگيريد شعله روی دقت مجددا به را شعله رنگ تغيير و بگيريد شعله روی مجددا. کنيد .مشاهده کنيد مشاهده

Page 12: به نام خداوند

1212

33 -، بوراکس بلور از عدد ،- چند بوراکس بلور از عدد يک NaNa22BB44OO77چند داخل در يک را داخل در راآن روی و داده قرار چينی آن بوته روی و داده قرار چينی اسيد 22--33بوته اسيد قطره قطره

. سپس بريزيد غليظ . سولفوريک سپس بريزيد غليظ به 55--66سولفوريک الکل متيل به قطره الکل متيل قطرهای شيشه ميله يک با را مخلوط و کنيد اضافه ای مخلوط شيشه ميله يک با را مخلوط و کنيد اضافه مخلوط . بگيريد شعله روی را ای شيشه ميله و بزنيد بهم . خوب بگيريد شعله روی را ای شيشه ميله و بزنيد بهم خوب

بورات متيل تری از حاصل بورات نور متيل تری از حاصل همچنين B)OCHB)OCH33((33نور همچنين و و. کنيد مشاهده را شعله .رنگ کنيد مشاهده را شعله رنگ

Page 13: به نام خداوند

1313

44 -لوله سه در را بوراکس اشباع محلول از قطره لوله- چند سه در را بوراکس اشباع محلول از قطره چند . نقره، نيترات محلول اول آزمايش لوله در بريزيد . آزمايش نقره، نيترات محلول اول آزمايش لوله در بريزيد آزمايشسولفات محلول سومی در و مس سولفات محلول دومی سولفات در محلول سومی در و مس سولفات محلول دومی در . . حاصل رسوبهای کنيد توجه رسوبها رنگ به بريزيد . آلومينيم . حاصل رسوبهای کنيد توجه رسوبها رنگ به بريزيد آلومينيم

مس نمک نقره، متابورات ترتيب مس به نمک نقره، متابورات ترتيب و و Cu)OH(BOCu)OH(BO22به . است آلومينيم . هيدروکسيد است آلومينيم هيدروکسيد

Page 14: به نام خداوند

1414

بوريک- 4شکل اسيد واکنشهای

Page 15: به نام خداوند

1515

کردن اسيدی بوسيله اکسيژنه آب تهيه آزمايش اين از کردن هدف اسيدی بوسيله اکسيژنه آب تهيه آزمايش اين از هدفآن رفتار بررسی خاکی، قليايی يا قليايی فلزات آن پراکسيدهای رفتار بررسی خاکی، قليايی يا قليايی فلزات پراکسيدهایو حجمی ارزش گيری اندازه و واکنشگرها برخی مقابل و در حجمی ارزش گيری اندازه و واکنشگرها برخی مقابل در

پرمنگنات محلول با تيتراسيون بوسيله اکسيژنه آب پرمنگنات وزنی محلول با تيتراسيون بوسيله اکسيژنه آب 1/01/0وزنی . باشد می . نرمال باشد می نرمال

شماره 2آزمايش

آن خواص از برخی بررسی و اکسيژنه آب آن تهيه خواص از برخی بررسی و اکسيژنه آب تهيه

Page 16: به نام خداوند

1616

آن در که است هيدروژن پراکسيد مشتقات آن پراکسيد در که است هيدروژن پراکسيد مشتقات پراکسيدظرفيتی دو يا و ظرفيتی يک فلز يک هيدروژن هر ظرفيتی بجای دو يا و ظرفيتی يک فلز يک هيدروژن هر بجای . به خاکی قليايی و قليايی فلزات پراکسيد دارد . وجود به خاکی قليايی و قليايی فلزات پراکسيد دارد وجود

فرمول دارای فرمول ترتيب دارای . MOMO22و و MM22OO22ترتيب باشند .می باشند می

اکسيژنه- 5شکل آب

Page 17: به نام خداوند

1717

: که اکسيدها پلی شوند می تقسيم دسته دو به : پراکسيدها که اکسيدها پلی شوند می تقسيم دسته دو به پراکسيدهااکسيدها هيپر و کنند می اکسيژن توليد سولفوريک اسيد اکسيدها با هيپر و کنند می اکسيژن توليد سولفوريک اسيد بامی اکسيژنه آب به تبديل رقيق سولفوريک اسيد با می که اکسيژنه آب به تبديل رقيق سولفوريک اسيد با که

. گويند. می اکسيژنه آب نمکهای دسته اين به . شوند گويند. می اکسيژنه آب نمکهای دسته اين به شوند

Page 18: به نام خداوند

1818

ترتيب به آن جوش و ذوب ترتيب دمای به آن جوش و ذوب می می ºCºC150150و- و- ºCºC 89 89دمایالکتريک. دی ثابت الکتريک. باشد دی ثابت . HH22OO22باشد خالص مايع باشد می . باال خالص مايع باشد می باال

دمای در دمای آن در ، ، ºCºC 25 25آن 93= 93= εε آبی محلول آبی و محلول εε= = 120120آن% آن% 6060و . خيلی کننده يونی حالللهای جزء ترکيب بنابراين باشد . می خيلی کننده يونی حالللهای جزء ترکيب بنابراين باشد میو زياد اکسيدکنندگی قدرت بعلت ولی هستند و خوبی زياد اکسيدکنندگی قدرت بعلت ولی هستند خوبی

. است محدود آنها کنندگی حل قدرت ، .ناپايداری است محدود آنها کنندگی حل قدرت ، ناپايداری

H2O2 O2 + 2H2O

Page 19: به نام خداوند

1919

فسفريک، اسيد قبيل از موادی با آنرا کردن، پايدار فسفريک، برای اسيد قبيل از موادی با آنرا کردن، پايدار برایکاتاليزوری ضد خاصيت که گليسرول و سيتريک کاتاليزوری اسيد ضد خاصيت که گليسرول و سيتريک اسيد . آب کنندگی اکسيد خاصيت کنند می مخلوط . دارند، آب کنندگی اکسيد خاصيت کنند می مخلوط دارند،فعال اکسيژن اتم يک شدن آزاد سهولت بعلت فعال اکسيژنه اکسيژن اتم يک شدن آزاد سهولت بعلت اکسيژنه

. .استاست

H2O2 O + H2O

خاصيت ها، اکسنده از بعضی مجاورت در اکسيژنه خاصيت آب ها، اکسنده از بعضی مجاورت در اکسيژنه آب. دارد کنندگی .احيا دارد کنندگی احيا

2KMnO4 + 3H2SO4 + 5H2O2 K2SO4 + 2MnSO4 + 8H2O + 5O2

Page 20: به نام خداوند

2020

اثر تحت سرما در رنگ سياه سرب اثر سولفور تحت سرما در رنگ سياه سرب به به H2O2سولفور . شود می تبديل رنگ سفيد . سولفات شود می تبديل رنگ سفيد سولفات

4H2O2 4O + 4H2OPbS + 4O PbSO4

اسيدی- 11 هيدروژن پرکسيد مجاورت در را پتاسيم اسيدی- يديد هيدروژن پرکسيد مجاورت در را پتاسيم يديدتيوسولفات استاندارد محلول با را حاصله يد و داده تيوسولفات قرار استاندارد محلول با را حاصله يد و داده قرار

. کنند می .تيتر کنند می تيتر

اکسيژنه آب شناسايی طرز

2KI + H2SO4 + H2O2 K2SO4 + I2 + 2H2O

Page 21: به نام خداوند

2121

درمجاورت- 22 تيتانيوم اکسيد دی به آن محلول درمجاورت- ازافزايش تيتانيوم اکسيد دی به آن محلول ازافزايشتيتانيوم پروکسيد به مربوط رنگ سولفوريک، تيتانيوم اسيد پروکسيد به مربوط رنگ سولفوريک، اسيد

. شود می . مشاهده شود می مشاهدهکرومات- 33 بی اسيدی محلول يا کروميک اسيد محلول کرومات- با بی اسيدی محلول يا کروميک اسيد محلول با

. شود می توليد تيره آبی .رنگ شود می توليد تيره آبی رنگ

Page 22: به نام خداوند

2222

اکسيژنه آب آزمايشگاهی تهيه روش

سولفوريک اسيد اثر از توان می را هيدروژن سولفوريک پراکسيد اسيد اثر از توان می را هيدروژن پراکسيدباريم ) پراکسيد يا سديم پراکسيد بر باريم )رقيق پراکسيد يا سديم پراکسيد بر در( در( BaOBaO22,8H,8H22OOرقيق

. کرد تهيه پايين .دمای کرد تهيه پايين دمای

HH22SOSO44 + BaO + BaO22 BaSO BaSO4 4 + H+ H22OO22

( باريتها از باريم نمکهای )درتهيه باريتها از باريم نمکهای به به BaOBaOمقداری ( مقداری ( BaSOBaSO44درتهيهبه و شود می اکسيد هوا در دراثرحرارت که آيد می به دست و شود می اکسيد هوا در دراثرحرارت که آيد می دست . اسيد با باريم پراکسيد شود می تبديل باريم . پراکسيد اسيد با باريم پراکسيد شود می تبديل باريم پراکسيد

اکسيژنه آب توليد نيز اکسيژنه فسفريک آب توليد نيز کند فسفريک کند می . .می

BaOBaO22 + H + H33POPO4 4 BaHPO BaHPO44 + H + H22OO22

Page 23: به نام خداوند

2323

آبی محلول و شود می جدا آن از نامحلول باريم آبی فسفات محلول و شود می جدا آن از نامحلول باريم فسفاتفشار در تقطير وسيله به که آيد می دست به اکسيژنه فشار آب در تقطير وسيله به که آيد می دست به اکسيژنه آب

. کرد تغليظ آنرا توان می .کم کرد تغليظ آنرا توان می د کم کربن اکسيد د ازعبورگازدی کربن اکسيد ازعبورگازدی . آيد می بدست اکسيژنه آب نيز باريم پراکسيد . رمحلول آيد می بدست اکسيژنه آب نيز باريم پراکسيد رمحلول

BaOBaO22 + H + H22O + COO + CO22 BaCO BaCO33 + H + H22OO22

Page 24: به نام خداوند

2424

آن در که باشد می مرک روش اساس بر ديگر آن روش در که باشد می مرک روش اساس بر ديگر روشسولفوريک اسيد با سديم سولفوريک پراکسيد اسيد با سديم پايين% 2020پراکسيد دمای پايين% در دمای در

سديم سولفات کردن خارج از بعد و داده سديم واکنش سولفات کردن خارج از بعد و داده واکنشبا )) NaNa22SOSO44, 10 H, 10 H22OOمتبلور) متبلور) اکسيژنه آب تغليظ از با بعد اکسيژنه آب تغليظ از بعدآيد% 3030غلظت غلظت می آيد% بدست می . .بدست

NaNa22OO22 + H + H22SOSO4 4 + 10H + 10H22O NaO Na22SOSO44,10H,10H22O + HO + H22OO22

Page 25: به نام خداوند

2525

11 : بر- آنتراکينون مشتقات از يکی اکسايش خود : فرايند بر- آنتراکينون مشتقات از يکی اکسايش خود فرايندبه پاالديم کاتاليزور رمجاورت د هيدروژن با واکنش به اثر پاالديم کاتاليزور رمجاورت د هيدروژن با واکنش اثر . ماده، اين از هوا عبور با شود می تبديل . آنتراهيدروکينون ماده، اين از هوا عبور با شود می تبديل آنتراهيدروکينون

هيدروژن پراکسيد هيدروژن محلول پراکسيد آيد% 2020محلول می دست به آيد% وزنی می دست به وزنی. .

OH

OH

اکسيژنه آب صنعتی تهيه روش

+ H2Pd

O

O

OH

OH

OH

OH

H2O2 +O2

Page 26: به نام خداوند

2626

: اسيد محلول الکتروليز از الکتروليز : روش اسيد محلول الکتروليز از الکتروليز روشو% 5050سولفوريک سولفوريک سولفوريک اسيد محلول يا و% وزنی سولفوريک اسيد محلول يا وزنی

دی پراکسو زياد، جريان شدت با آمونيم دی سولفات پراکسو زياد، جريان شدت با آمونيم سولفاتپراکسيد ) آن هيدروليز از نهايت در و پراکسيد ) سولفات آن هيدروليز از نهايت در و سولفات

. آيد ( می بدست کاتد در هيدروژن و آند در .هيدروژن آيد ( می بدست کاتد در هيدروژن و آند در هيدروژن

H2SO4 H+ + HSO4-

2HSO-4 H2S2O8 + 2e-

H2S2O8 + H2O H2SO5 + H2SO4

H2SO5 + H2O H2SO4 + H2O2

و جداکرده کم فشار و باال دمای در را هيدروژن و پراکسيد جداکرده کم فشار و باال دمای در را هيدروژن پراکسيدمحلول سازی، تغليظ از محلول پس سازی، تغليظ از . 3030پس آيد% می بدست . وزنی آيد% می بدست وزنی

Page 27: به نام خداوند

2727

هيدروژن پراکسيد حجمی ارزش

) از ) است عبارت حجمی ارزش هيدروژن پراکسيد ( قدرت از ) است عبارت حجمی ارزش هيدروژن پراکسيد قدرتپروکسيد حجم يک از متعارفی درشرايط که اکسيژنی پروکسيد حجم حجم يک از متعارفی درشرايط که اکسيژنی حجم

. متالاگر شود می آزاد .هيدروژن متالاگر شود می آزاد پروکسيد پروکسيد mlml1010هيدروژنتوليد متعارفی شرايط در توليد هيدروژن متعارفی شرايط در کند، mlml 200 200هيدروژن کند، اکسيژن اکسيژن

محلول اين حجمی محلول ارزش اين حجمی . 2020ارزش ارزش ارتباط بود . خواهد ارزش ارتباط بود خواهد . باشد می زير بصورت آن نرماليته با پرکسيد . حجمی باشد می زير بصورت آن نرماليته با پرکسيد حجمی

6/56/5 a= Na= N × × و aaن ن آآدر در که که حجمی و ارزش حجمی باشد NNارزش می باشد نرماليته می . .نرماليته

Page 28: به نام خداوند

2828

نياز مورد نياز وسايل مورد مواد

ml 50بالن خالء در تبخير دستگاه

صافی کاغذالکتروليز دستگاه

آزمايش لولهml 250ارلن

ml 25بورت

سولفوريک %20اسيدپراکسيدباريم

باريم کربناتسولفوريک نرمال 2اسيدپتاسيم نرمال 1/0پرمنگنات

پتاسيم يا آمونيم سولفاتغليظ سولفوريک اسيد

فسفريک اسيدسديم پراکسيدسيانورآمونيم سولفور

Page 29: به نام خداوند

2929

بالن،- 11 يک بالن،- در يک سولفوريک mlml 50 50در سولفوريک اسيد به% 2020اسيد به% ريخته، ريخته،. BaOBaO22گرم گرم 1010تدريج تدريج و کرده سرد آنرا کنيد اضافه آن . به و کرده سرد آنرا کنيد اضافه آن به

. زيرين محلول کنيد صاف را شده نشين ته باريم . سولفات زيرين محلول کنيد صاف را شده نشين ته باريم سولفات . محلول اين به است اکسيژنه . آب محلول اين به است اکسيژنه سولفوريک mlml 20 20آب سولفوريک اسيد 44اسيد

روی خالء در کننده تبخير دستگاه در آنرا و افزوده روی نرمال خالء در کننده تبخير دستگاه در آنرا و افزوده نرمال. 7070دمای دمای نمائيد تنظيم سانتيگراد . درجه نمائيد تنظيم سانتيگراد درجه

کار روش

Page 30: به نام خداوند

3030

اکسيژنه آب و آب مخلوط و مانده باقی بالن در اکسيژنه رسوب آب و آب مخلوط و مانده باقی بالن در رسوب . به شود می جمع بزرگ بالن . در به شود می جمع بزرگ بالن محلول mlml 10 10در اين محلول از اين mlmlاز

سولفوريک 3030 سولفوريک اسيد پرمنگنات 44اسيد با و کرده اضافه پرمنگنات نرمال با و کرده اضافه نرمال. 1/01/0پتاسيم پتاسيم مصرفی مقدار روی از کنيد تيتر . نرمال مصرفی مقدار روی از کنيد تيتر نرمال

می بدست اکسيژنه آب محلول حجمی ارزش می پرمنگنات، بدست اکسيژنه آب محلول حجمی ارزش پرمنگنات،.) اول) مرحله (.آيد اول) مرحله آيد

Page 31: به نام خداوند

3131

تبخير دستگاه با دوباره توان می را اکسيژنه آب تبخير محلول دستگاه با دوباره توان می را اکسيژنه آب محلول . جوش دمای دارای که اکسيژنه آب کنيد تغليظ خالء . در جوش دمای دارای که اکسيژنه آب کنيد تغليظ خالء در

. ماند می باقی اولی بالن در است، آب از . باالتری ماند می باقی اولی بالن در است، آب از از از mlml 10 10باالتریارزش و نمائيد تيتر پرمنگنات بوسيله و برداشته را ارزش آن و نمائيد تيتر پرمنگنات بوسيله و برداشته را آن .) ( دوم مرحله کنيد تعيين دوم بار برای آنرا (. حجمی ( دوم مرحله کنيد تعيين دوم بار برای آنرا حجمی

Page 32: به نام خداوند

3232

در 2525- - 22 را پتاسيم يا آمونيم سولفات در گرم را پتاسيم يا آمونيم سولفات آب آب mlml 100 100گرمو کرده حل و مقطر کرده حل و 91/091/0مقطر سولفورسيانورآمونيم و گرم سولفورسيانورآمونيم mlmlگرم

1919 . را محلول نمائيد اضافه آن به غليظ سولفوريک . اسيد را محلول نمائيد اضافه آن به غليظ سولفوريک اسيد . نمائيد الکتروليز سپس و بزنيد هم به . خوب نمائيد الکتروليز سپس و بزنيد هم به خوب

Page 33: به نام خداوند

3333

آزمايش- 33 لوله آزمايش- در لوله در mlml 10 10در آنرا و ريخته فسفريک در اسيد آنرا و ريخته فسفريک اسيد . اضافه پراکسيدسديم آن به سپس نگهداريد يخ آب . ظرف اضافه پراکسيدسديم آن به سپس نگهداريد يخ آب ظرفبه . نباشد دردسترس خالء در تبخيرکننده دستگاه اگر به . کنيد نباشد دردسترس خالء در تبخيرکننده دستگاه اگر کنيد

. کنيد عمل زير .روش کنيد عمل زير روش

حجم به را اکسيژنه حجم آب به را اکسيژنه و mlml 100 100آب و برسانيد با mlml 25 25برسانيد آنرا با از آنرا ازپتاسيم پتاسيم پرمنگنات . 1/01/0پرمنگنات آب حجمی ارزش کنيد تيـتر . نرمال آب حجمی ارزش کنيد تيـتر نرمال

. کنيد حساب را .اکسيژنه کنيد حساب را اکسيژنه

Page 34: به نام خداوند

3434

در- 11 تبخير دستگاه از استفاده با را اکسيژنه آب در- محلول تبخير دستگاه از استفاده با را اکسيژنه آب محلول . . ماند می باقی اولی بالن در اکسيژنه آب کنيد تغليظ . خالء . ماند می باقی اولی بالن در اکسيژنه آب کنيد تغليظ خالء

mlml 10 10 و نمائيد تيتر پرمنگنات بوسيله و برداشته را آن و از نمائيد تيتر پرمنگنات بوسيله و برداشته را آن از .) ( دوم مرحله کنيد تعيين دوم بار برای آنرا حجمی (. ارزش ( دوم مرحله کنيد تعيين دوم بار برای آنرا حجمی ارزش

در 2525- - 22 را پتاسيم يا آمونيم سولفات در گرم را پتاسيم يا آمونيم سولفات آب آب mlml 100 100گرم

و کرده حل و مقطر کرده حل سولفورسيانورآمونيم 91/091/0مقطر سولفورسيانورآمونيم گرم mlml 19 19گرم . خوب را محلول نمائيد اضافه آن به غليظ سولفوريک . اسيد خوب را محلول نمائيد اضافه آن به غليظ سولفوريک اسيد. نمائيد الکتروليز سپس و بزنيد هم .به نمائيد الکتروليز سپس و بزنيد هم به

Page 35: به نام خداوند

3535

آزمايش- 33 لوله آزمايش- در لوله در mlml 10 10در آنرا و ريخته فسفريک در اسيد آنرا و ريخته فسفريک اسيد . . آب کنيد اضافه پراکسيدسديم آن به نگهداريد يخ آب . . ظرف آب کنيد اضافه پراکسيدسديم آن به نگهداريد يخ آب ظرف

. کنيد شناسايی را توليدی .اکسيژنه کنيد شناسايی را توليدی اکسيژنهزير روش به نباشد دردسترس خالء در تبخير دستگاه زير اگر روش به نباشد دردسترس خالء در تبخير دستگاه اگر. کنيد .عمل کنيد عمل

حجم به را اکسيژنه حجم آب به را اکسيژنه و mlml 100 100آب و برسانيد با mlml 25 25برسانيد آنرا با از آنرا ازپتاسيم پتاسيم پرمنگنات . 1/01/0پرمنگنات از استفاده با کنيد تيـتر . نرمال از استفاده با کنيد تيـتر نرمال

حساب را اکسيژنه آب حجمی ارزش مصرفی حساب پرمنگنات را اکسيژنه آب حجمی ارزش مصرفی پرمنگنات کنيد.کنيد.

Page 36: به نام خداوند

3636

خالء- 6شکل در تبخير دستگاه

Page 37: به نام خداوند

3737

شماره 3آزمايش

آنها مقايسه و کمپلکس يک و مضاعف نمک يک آنها تهيه مقايسه و کمپلکس يک و مضاعف نمک يک تهيه

سولفات مضاعف نمک تهيه آزمايش اين انجام از سولفات هدف مضاعف نمک تهيه آزمايش اين انجام از هدفمس ) مس )آمونيم مس ( . )IIIIآمونيم آمين تترا کمپلکس و آبه مس ( . )شش آمين تترا کمپلکس و آبه ( ( IIIIشش

نمک خواص از ای پاره مقايسه و منوهيدرات نمک سولفات خواص از ای پاره مقايسه و منوهيدرات سولفات. باشد می کمپلکس نمک و مضاعف نمک ، .ساده باشد می کمپلکس نمک و مضاعف نمک ، ساده

Page 38: به نام خداوند

3838

دهنده فلزی غير گروههای و فلز بين پيوند ها دهنده درکمپلکس فلزی غير گروههای و فلز بين پيوند ها درکمپلکس . ) را) ليگاندها باشد می کئورديناسيون پيوند نوع از ليگاند . الکترون ) را) ليگاندها باشد می کئورديناسيون پيوند نوع از ليگاند الکتروندو دندانه، يک ليگاندهای به شونده، کئوردينانس اتم تعداد به دو بسته دندانه، يک ليگاندهای به شونده، کئوردينانس اتم تعداد به بسته . توانند ... می دهنده ليت کی ليگاند کنند می تقسيم و . دندانه توانند ... می دهنده ليت کی ليگاند کنند می تقسيم و دندانه . ها ليت کی شوند متصل فلز به موقعيت يک از بيش از . همزمان ها ليت کی شوند متصل فلز به موقعيت يک از بيش از همزمان

های حلقه و پايدارند هايی های کمپلکس حلقه و پايدارند هايی پايدارتر 66و و 55کمپلکس آنها پايدارتر عضوی آنها عضوی هستند.هستند.

Fe(CN)2 + 4KCN K2Fe(CN)6

AgCl + 2NH3 Ag(NH3)2Cl

Page 39: به نام خداوند

3939

( سيانوفرات هگزا )پتاسيم سيانوفرات هگزا می( IIIIپتاسيم را محلولی و شده حل آب می( در را محلولی و شده حل آب دريون کننده مشخص واکنش نوع هيچ که يون دهد کننده مشخص واکنش نوع هيچ که زيرا ++FeFe22دهد زيرا ندارد، ندارد،

يون يون اين صورت اين به و نيست آزاد محيط صورت در به و نيست آزاد محيط وجود ] Fe)CN(6 --44[[در . است. کمپلکس يون يک يون اين دارد

در که هستند زاجها مضاعف، نمکهای از معمول دسته يک. هستند آلومينيم و پتاسيم مضاعف سولفات حقيقت

(KAl)SO4(2, 12H2O (

Page 40: به نام خداوند

4040

دارند، فلز ازاربيتال کمتری انرژی ليگند اربيتال کمپلکس دارند، در فلز ازاربيتال کمتری انرژی ليگند اربيتال کمپلکس دراربيتالهای و دارند يونی خصلت حدودی تا پيونده رنتيجه اربيتالهای د و دارند يونی خصلت حدودی تا پيونده رنتيجه د

. ترند شبيه ليگاند گروه اربيتالهای به پيوندی .مولکولی ترند شبيه ليگاند گروه اربيتالهای به پيوندی مولکولی

که ) کمپلکسهايی ورنر کمپلکسهای دونوع به که ) کمپلکسها کمپلکسهايی ورنر کمپلکسهای دونوع به کمپلکسها ) آلی و فلز کربونيل کمپلکسهای و دارند بيشتر يونی ( خصلت آلی و فلز کربونيل کمپلکسهای و دارند بيشتر يونی خصلت ) - دارند) کوواالنسی خصلت بيشتر و کربن فلز پيوند ( فلزی - دارند) کوواالنسی خصلت بيشتر و کربن فلز پيوند فلزی

. اند کرده بندی . دسته اند کرده بندی دسته

Page 41: به نام خداوند

4141

: محلول از ها کمپلکس جداسازی :روشهای محلول از ها کمپلکس جداسازی روشهای11) تبلور- ) شده تغليظ محلول کردن سرد و حالل (تبخير تبلور- ) شده تغليظ محلول کردن سرد و حالل تبخير

کند- 22 نمی حل خود در را کمپلکس که حاللی با کند- استخراج نمی حل خود در را کمپلکس که حاللی با استخراج

نمک- 33 مناسب، آنيون افزودن با باشد کاتيونی کمپلکس نمک- اگر مناسب، آنيون افزودن با باشد کاتيونی کمپلکس اگر . کاتيون از آنيونی کمپلکس برای کرد جدا توان می را . نامحلول کاتيون از آنيونی کمپلکس برای کرد جدا توان می را نامحلول

کنيم می استفاده کنيم مناسب می استفاده . .مناسب

Page 42: به نام خداوند

4242

نياز مورد نياز وسايل مورد مواد

ساعت شيشهآزمايش لولهml 250بشر بوخنر قيفپيپت

صافی کاعذتورنسل کاغذ

مس ) آبه II )5سولفاتآمونيم سولفات

آمونياک محلولاتانول

نرمال 6آمونياک

آگاهی ليگاند و فلز خواص از بايستی ها کمپلکس تهيه آگاهی برای ليگاند و فلز خواص از بايستی ها کمپلکس تهيه برای . قواعد از ليگاندها و فلز واکنش نحوه داشت . کامل قواعد از ليگاندها و فلز واکنش نحوه داشت کاملوبسياری الکتروستاتيک فشار فضايی، ممانعت وبسياری ترموديناميک، الکتروستاتيک فشار فضايی، ممانعت ترموديناميک،

. بود خواهد متاثر پارامترهای از .ديگر بود خواهد متاثر پارامترهای از ديگر

Page 43: به نام خداوند

4343

کار روش

مس )01/001/0 سولفات مس )مول سولفات در IIII ) )55مول را در آبه را حل mlml 15 15آبه حل آب آبآن به و آن کرده به و . 01/001/0کرده با آنرا کنيد اضافه آمونيم سولفات . مول با آنرا کنيد اضافه آمونيم سولفات مول

ساعت شيشه با را ظرف روی و کرده تغليظ ساعت حرارت شيشه با را ظرف روی و کرده تغليظ حرارت . نشينی ته از بعد داريد نگه مناسبی جای در و . پوشانده نشينی ته از بعد داريد نگه مناسبی جای در و پوشاندهنهايت در و کرده سرريز آرامی به را بااليی مايع نهايت بلورها، در و کرده سرريز آرامی به را بااليی مايع بلورها،

. کنيد جدا را .بلورها کنيد جدا را بلورها

سولفات آمونيوم کوپريک مضاعف نمک آبه 6تهيه

CuSO4.5H2O + (NH4)2SO4 (NH4)2Cu(SO4) .6H2O

Page 44: به نام خداوند

4444

مس سولفات گرم مس يک سولفات گرم در 55يک را در آبه را آن mlml 5 5آبه به و کرده حل آن آب به و کرده حل آبرسوب تا بيافزائيد رسوب آمونياک تا بيافزائيد حل CuCu( ( OHOH))22 آمونياک آمونياک حل در آمونياک در

محلول. به محلول. شود به . mlml 5/0 5/0شود کنيد اضافه . آمونياک کنيد اضافه به mlml 5/2 5/2آمونياک به اتانول اتانول . اين شوند جدا يکديگر از اليه دو تا کرده اضافه . محلول اين شوند جدا يکديگر از اليه دو تا کرده اضافه محلول

مدت به را مدت محلول به را . 2424محلول را بلورها دهيد قرار محلی در . ساعت را بلورها دهيد قرار محلی در ساعت . کاغذ روی را آنها بعد دهيد شستشو الکل کمی با کرده . صاف کاغذ روی را آنها بعد دهيد شستشو الکل کمی با کرده صاف

. کنيد خشک .صافی کنيد خشک صافی

) مس تتراآمين کمپلکس آبه) IIتهيه يک سولفات

CuSO4.5H2O + 4NH3 [Cu (NH3)4] (SO4), H2O + 4H2O

Page 45: به نام خداوند

4545

مس 500500- - 11 سولفات گرم مس ميلی سولفات گرم لوله 55ميلی يک در را لوله آبه يک در را آبه ) (. سفيد رنگ دهيد حرارت ( آزمايش (. سفيد رنگ دهيد حرارت آن 22--33آزمايش به آب آن قطره به آب قطره

. سپس کنيد مشاهده را رنگ تغيير و . افزوده سپس کنيد مشاهده را رنگ تغيير و mlml 5 5افزودهمشاهده 66آمونياک آمونياک را تغييرات و افزوده آن به را مشاهده موالر را تغييرات و افزوده آن به را موالر

مس.) ) هيدروکسيد ابتدا مس.) )کنيد هيدروکسيد ابتدا کمپلکس( IIIIکنيد سپس کمپلکس( و سپس ومس ) مس )تتراآمين . IIIIتتراآمين شود( می . تشکيل شود( می تشکيل

کمپلکس نمک و مضاعف ساده،نمک نمک خواص از برخی مقايسه

Page 46: به نام خداوند

4646

را- 22 قبل آزمايش در شده تهيه مضاعف نمک از را- مقداری قبل آزمايش در شده تهيه مضاعف نمک از مقداری. mlml 5 5در در کمپلکس محلول مشابه روش به نمائيد حل . آب کمپلکس محلول مشابه روش به نمائيد حل آب

. . هر سپس کنيد مقايسه را آزمايش لوله دو رنگ کنيد . تهيه . هر سپس کنيد مقايسه را آزمايش لوله دو رنگ کنيد تهيهبا را آزمايش لوله با دو را آزمايش لوله و mlml 20 20دو کرده رقيق مقطر و آب کرده رقيق مقطر آب

(. رسوب آنها از يکی در فقط نمائيد مشاهده را .) تغييرات رسوب آنها از يکی در فقط نمائيد مشاهده را تغييرات) شود می ظاهر رنگ آبی مس (هيدروکسيد شود می ظاهر رنگ آبی مس ..هيدروکسيد

Page 47: به نام خداوند

4747

و- 33 ريخته آزمايش لوله در جداگانه را نمکها از کمی و- مقدار ريخته آزمايش لوله در جداگانه را نمکها از کمی مقدار . مشاهده را رنگ تغييرات دهيد حرارت ماليمت . به مشاهده را رنگ تغييرات دهيد حرارت ماليمت بهکاغذ. کمک به را شود می خارج آنها از که گازی کاغذ. نمائيد کمک به را شود می خارج آنها از که گازی نمائيد (. گوگرد اکسيد تری و آب آمونياک، کنيد شناسايی .) تورنسل گوگرد اکسيد تری و آب آمونياک، کنيد شناسايی تورنسل

مس ) اکسيد و شود می مس )خارج اکسيد و شود می آمده( IIIIخارج وجود به آمده( سياهرنگ وجود به سياهرنگ( مس اکسيد به نهايت در )که مس اکسيد به نهايت در شود( IIکه می تبديل رنگ شود( قرمز می تبديل رنگ قرمز

. .

Page 48: به نام خداوند

4848

کمپلکس- 7شکل چندين ساختار

تقارن آرايش Tdچهاروجهی با وجهی Ohهشت تقارن با مربعی D4hمسطح

Page 49: به نام خداوند

4949

يدات از استفاده با پتاسيم متاپريدات تهيه آزمايش اين از يدات هدف از استفاده با پتاسيم متاپريدات تهيه آزمايش اين از هدفغليظ اسيد نيتريک و پتاسيم هيدروکسيد پتاسيم، پرسولفات غليظ پتاسيم، اسيد نيتريک و پتاسيم هيدروکسيد پتاسيم، پرسولفات پتاسيم،

مقدار 1:11:1 سنجش از استفاده با آن خلوص جه در تعيين مقدار و سنجش از استفاده با آن خلوص جه در تعيين به به II22و. باشد می مشخص نرماليته با پتاسيم تيوسولفات .وسيله باشد می مشخص نرماليته با پتاسيم تيوسولفات وسيله

شماره 4آزمايش

آن خلوص درجه تعيين و پتاسيم متاپريدات آن تهيه خلوص درجه تعيين و پتاسيم متاپريدات تهيه

Page 50: به نام خداوند

5050

قبيل از فراوانی هالوژندار قبيل اکسواسيدهای از فراوانی هالوژندار HIOHIOاکسواسيدهای ، ، HIOHIO33 ، ، HIOHIO44 ، ،HH55IOIO66 و وHH44II22OO . به يداتها اکسايش از را پريداتها دارند . وجود به يداتها اکسايش از را پريداتها دارند وجود

تهيه سديم هيدروکسيد غليظ محلولهای در هيپوکلريت تهيه وسيله سديم هيدروکسيد غليظ محلولهای در هيپوکلريت وسيلهکمی بسيار پذيری انحالل که سديم دی پاراپريدات و کنند کمی می بسيار پذيری انحالل که سديم دی پاراپريدات و کنند می . کند می رسوب و . دارد کند می رسوب و دارد

2Na + IO-3 + OCl- + OH- + H2O Na2H3IO6 + Cl-

Page 51: به نام خداوند

5151

چهاروجهی يون صورت به محلول در پريديک چهاروجهی اسيد يون صورت به محلول در پريديک IOIO44اسيدو و --

. تعادلهای دارد وجود پوشيده آب شکل چندين به . همچنين تعادلهای دارد وجود پوشيده آب شکل چندين به همچنين: از عبارتند اسيدی محلولهای در :اصلی از عبارتند اسيدی محلولهای در اصلی

H5IO6 H+ + H4IO-6 k= 1× 10-3

H4IO-6 IO-

4 + 2H2O k= 29 H4IO-

6 H+ + H3IO6 k= 2× 10-7

Page 52: به نام خداوند

5252

صورت به پريديک اسيد آبی محلولهای صورت در به پريديک اسيد آبی محلولهای وجود وجود H5IO6درآب. منفی، ظرفيتی يک آنيونهای از توجهی قابل بخش آب. دارد منفی، ظرفيتی يک آنيونهای از توجهی قابل بخش دارد

يعنی متا، شکل به و داده دست يعنی از متا، شکل به و داده دست IO4از-

. نمونه آيد می در . شود می ناميده ارتوپريدات اصطالحا پوشيده آب های

به که می pHتعادلهايی برقرار سرعت به دارند بستگی شوند.

Page 53: به نام خداوند

5353

،آب بی فلوئوريدريک اسيد در توان می را متاپريديک اسيدآورد دست به پريديک و فلوئور و کرد .فلوئوردار

HIO4 + F2 IO3F + HF + ½ O2

( يدنانوکسيد و( I4O9تترا اسيد فسفريک ارتو بين واکنش ازبه هيدروليز، اثر در و ايد می دست به اسيد و HIO3يديک

I2. شود می تبديل

5I4O9 + 9H2O 18HIO3 + I2

Page 54: به نام خداوند

5454

يد ) صورت به بايد ترکيب که کرد استنباط توان يد )می صورت به بايد ترکيب که کرد استنباط توان ( ( IIIIIIمی. I)IOI)IO33((33يدات يدات يدوپنتوکسيد، دی شود بندی . فرمول يدوپنتوکسيد، دی شود بندی را را II22OO55فرمول

تا يديک اسيد کردن گرم با توان تا می يديک اسيد کردن گرم با توان سانتيگراد 2020می سانتيگراد درجه درجه. کرد .تهيه کرد تهيه

2HIO3 H2O + I2O5

دمای تا و باشد می بلورين فرار غير ترکيب دمای اين تا و باشد می بلورين فرار غير ترکيب درجه درجه 300300اين . در و است قوی اکسنده عامل ترکيب اين گردد نمی . تجزيه در و است قوی اکسنده عامل ترکيب اين گردد نمی تجزيه

. رود می بکار گازی مخلوطهای در منوکسيد کربن .تعيين رود می بکار گازی مخلوطهای در منوکسيد کربن تعيين

I2O5 + 5CO I2 + 5CO2

Page 55: به نام خداوند

5555

دمای در دمای واکنش در روشهای 7070واکنش با را شده توليد يد و است کمی روشهای درجه با را شده توليد يد و است کمی درجه . کنيد استاندارد سنجی . حجم کنيد استاندارد سنجی يون II22OO55حجم و دهد می واکنش قليا و آب يون با و دهد می واکنش قليا و آب با

. ((IOIO33 ) ) --يدات يدات اکسيژن اتم يک شواهد جامد، حالت در کند می . توليد اکسيژن اتم يک شواهد جامد، حالت در کند می توليد

گروه دو بين پلی صورت گروه به دو بين پلی صورت .IOIO22به کند می تائيد .را کند می تائيد را

Page 56: به نام خداوند

5656

HH55IOIO66 پيروپريديک به ابتدا و داده دست از آب گرما، اثر پيروپريديک در به ابتدا و داده دست از آب گرما، اثر دراسيد( )HH44II22OO99اسيد)اسيد) پريديک به سپس اسيد( )و پريديک به سپس سرانجام( HIOHIO44و سرانجام( و و

. شود می تجزيه اسيد يديک . به شود می تجزيه اسيد يديک به

H5IO6 ساختار- 8شکل

2H5IO6 H4I2O9 2HIO4 2HIO3 + O2

ºC80

يافته کاهش فشار

ºC 100

ºC138

(I2O7,5H2O) (I2O7,2H2O) (I2O7,H2O)

Page 57: به نام خداوند

5757

می مر دی پريدات قليايی محلولهای می در مر دی پريدات قليايی محلولهای در شود.شود.

2IO-4 + 2OH- H2I2O10

-4

. برای بنابراين است قوی اکسيدکننده پريديک . اسيد برای بنابراين است قوی اکسيدکننده پريديک اسيدمناسب پرمنگنات به منگانو يون مناسب اکسايش پرمنگنات به منگانو يون اکسايشولی. شود آزاد اوزون است ممکن درواکنش ولی. هستند شود آزاد اوزون است ممکن درواکنش هستند

. شود نمی تشکيل پروکسيد .هيدروژن شود نمی تشکيل پروکسيد هيدروژننياز مورد وسايل

بوخنر قيفml 250بشر

آبی حمامتورنسل کاغذml 250ارلن

ml 25بورت ml 10پيپت

نياز مورد مواد

پتاسيم يداتپتاسيم پرسولفاتپتاسيم هيدروکسيد

نيتريک 1:1اسيديخ

اسيد بوريکپتاسيم يديد

سديم نرمال 1/0تيوسولفاتغليظ کلريدريک اسيدنشاسته چسب محلول

Page 58: به نام خداوند

5858

در 5/25/2 را پتاسيم يدات در گرم را پتاسيم يدات در 2525گرم مقطر آب ليتر در ميلی مقطر آب ليتر ميلیبشر بشر يک . 250250يک آن به بجوشانيد و کنيد حل ليتری . ميلی آن به بجوشانيد و کنيد حل ليتری 44ميلی

. کنيد اضافه پتاسيم پرسولفات . گرم کنيد اضافه پتاسيم پرسولفات هيدروکسيد 33گرم هيدروکسيد گرم گرم . مدت به را مخلوط و کنيد اضافه را . پتاسيم مدت به را مخلوط و کنيد اضافه را در 2020پتاسيم در دقيقه دقيقه

. فرمول به فروپريدات دی دهيد قرار آب . حمام فرمول به فروپريدات دی دهيد قرار آب KK44II22OO99حمام

. شود می .تشکيل شود می تشکيل

کار روش

Page 59: به نام خداوند

5959

2525 . کنيد سرد را محلول و کرده اضافه آب ليتر . ميلی کنيد سرد را محلول و کرده اضافه آب ليتر ميلی . ) کنيد ) صاف را سولفات پتاسيم شده تشکيل . رسوب ) کنيد ) صاف را سولفات پتاسيم شده تشکيل رسوب

نيتريک اسيد آن به و دهيد قرار يخ حمام در را نيتريک محلول اسيد آن به و دهيد قرار يخ حمام در را 1:11:1محلول . شود قرمز تورنسل کاغذ رنگ تا کنيد . اضافه شود قرمز تورنسل کاغذ رنگ تا کنيد از از mlml11اضافه

) ( به را پتاسيم پريدات رسوب و کرده اضافه اسيد ( محلول ( به را پتاسيم پريدات رسوب و کرده اضافه اسيد محلول . در آنرا آب، با شستشو از پس کنيد جدا بوخنر قيف . کمک در آنرا آب، با شستشو از پس کنيد جدا بوخنر قيف کمک

. کنيد خشک .هوا کنيد خشک هوا

Page 60: به نام خداوند

6060

ارلن 1/01/0 در را خشک نمک از ارلن گرم در را خشک نمک از ليتر 100100در در mlml 250 250گرم ليتر ميلی ميلی . آن به کنيد حل مقطر . آب آن به کنيد حل مقطر اشباع 22آب حد تا و بوراکس اشباع گرم حد تا و بوراکس گرم

. سپس کنيد اضافه اسيد، . بوريک سپس کنيد اضافه اسيد، و 33بوريک افزوده پتاسيم يديد و گرم افزوده پتاسيم يديد گرممدت را مدت مجموعه را . 33مجموعه اين در بگذاريد خود حال به . دقيقه اين در بگذاريد خود حال به دقيقه

. شده آزاد يد شود می تبديل يديد و يدات به پريدات . مرحله شده آزاد يد شود می تبديل يديد و يدات به پريدات مرحلهتيوسولفات محلول وسيله به تيوسولفات را محلول وسيله به .1/01/0را بسنجيد .نرمال بسنجيد نرمال

کمی تجزيه

Page 61: به نام خداوند

6161

. اين به کنيد يادداشت را شده مصرف تيوسولفات . حجم اين به کنيد يادداشت را شده مصرف تيوسولفات حجمبا mlml 2-1 2-1محلولمحلول يدات تا کنيد اضافه غليظ کلريدريک با اسيد يدات تا کنيد اضافه غليظ کلريدريک اسيد

. شود آزاد يد و شده ترکيب اسيد کلريدريک و . يديد شود آزاد يد و شده ترکيب اسيد کلريدريک و يديد . دوم حجم برود بين از زرد رنگ تا دهيد ادامه را . تيتراسيون دوم حجم برود بين از زرد رنگ تا دهيد ادامه را تيتراسيون . چسب محلول از تيتراسيون برای کنيد يادداشت . را چسب محلول از تيتراسيون برای کنيد يادداشت را

. کنيد استفاده معرف عنوان به .نشاسته کنيد استفاده معرف عنوان به نشاسته

Page 62: به نام خداوند

6262

SO52- SO4

2-

S2O82-

SnO62-

S2O72-

گوگرد- 9شکل ترکيبات ساختار

Page 63: به نام خداوند

6363

شماره 5آزمايش

آن واکنشهای مطالعه و کبالت هگزانيترو پتاسيم تری آن تهيه واکنشهای مطالعه و کبالت هگزانيترو پتاسيم تری تهيه

با هگزانيتروکبالت پتاسيم تری تهيه آزمايش اين در با هدف هگزانيتروکبالت پتاسيم تری تهيه آزمايش اين در هدفو اسيد استيک و سديم نيتريت کبالت، کلريد از و استفاده اسيد استيک و سديم نيتريت کبالت، کلريد از استفاده

. باشد می کبالت واکنشهای .مطالعه باشد می کبالت واکنشهای مطالعه

Page 64: به نام خداوند

6464

اسمالتيت ، کبالت کانی اسمالتيت مهمترين ، کبالت کانی کبالتيت CoAsCoAs22مهمترين کبالتيت و می می CoAsSCoAsSوالکترود. استاندارد پتانسيل الکترود. باشد استاندارد پتانسيل از- CoCo / / Co Co2+2+ 277/277/00باشد ولی از- است ولی است

. ازت يا هيدروژن با مستقيما است فعال غير نسبتا شيميايی . نظر ازت يا هيدروژن با مستقيما است فعال غير نسبتا شيميايی نظرو هوا اکسيژن با باال حرارت درجات در شودکبالت نمی و ترکيب هوا اکسيژن با باال حرارت درجات در شودکبالت نمی ترکيب

و شود می ترکيب آب و بخار شود می ترکيب آب .CoOCoOبخار دهد .می دهد می

Page 65: به نام خداوند

6565

کبالت اکسيد کبالت سه اکسيد ، ، CoOCoOسه CoCo22OO33 و وCoCo33OO44 شناخته کبالت شناخته از کبالت از. است .شده است شده

( کبالت )اکسيد کبالت کبالت( )IIII () ()CoOCoOاکسيد هيدروکسيد دادن حرارت کبالت( )از هيدروکسيد دادن حرارت ( ( IIIIاز . ساختمان و است زيتونی سبز رنگ به جامدی آيد می دست . به ساختمان و است زيتونی سبز رنگ به جامدی آيد می دست به. دارد طعام .نمک دارد طعام نمک

کبالت ) کبالت )اکسيد کبالت( IIIIII( )( )CoCo22OO33اکسيد نيترات ماليم دادن حرارت کبالت( از نيترات ماليم دادن حرارت از((IIII . آيد( می دست به رنگ سياه پودر صورت . به آيد( می دست به رنگ سياه پودر صورت به

4Co(NO3)2 2Co2O3 + 8NO2 + O2

Page 66: به نام خداوند

6666

( کبالت )نمکهای کبالت آبدار( آبدار( IIIIنمکهایکردن حل کردن از حل کبالت )CoCoاز کربنات کبالت )يا کربنات يون( IIIIيا رقيق، اسيدهای يون( در رقيق، اسيدهای در

. ++22[[)Co)HCo)H22O(O]]هگزاآکوئو هگزاآکوئو آرايش دارای يون اين آيد می دست . به آرايش دارای يون اين آيد می دست به . يون به صورتيکه در است وجهی . هشت يون به صورتيکه در است وجهی کنيم ++CoCo22هشت اضافه کنيم سود اضافه سود

کبالت ) هيدروکسيد کبالت )رسوب هيدروکسيد شرايط( IIIIرسوب به بسته و شود می شرايط( تشکيل به بسته و شود می تشکيلکبالت ) کبالت )عمل می( IIIIعمل تشکيل آبدار و ساده نمکهای زيادی می( تعداد تشکيل آبدار و ساده نمکهای زيادی تعداد

دهد.دهد.

Page 67: به نام خداوند

6767

کبالت ) کلريد توان می آبدار نمکهای کبالت )از کلريد توان می آبدار نمکهای ( ( IIIIازکبالت )CoClCoCl22.6H.6H22OOآبدارآبدار نيترا کبالت )و نيترا Co)NOCo)NO33(.6H(.6H22OOآبدار( آبدار( IIIIو

( . کبالت کلريد برد نام )را . کبالت کلريد برد نام آب( IIIIرا تدريج به گرما در آبه آب( شش تدريج به گرما در آبه شش. دهد می دست از را خود .تبلور دهد می دست از را خود تبلور

CoCl2.6H2O CoCl2.2H2O CoCl2.2H2O CoCl2صورتی صورتیبنفشآبی بنفش

Page 68: به نام خداوند

6868

( کبالت کبالت )کمپلکسهای ((IIIIکمپلکسهای

مانند مانند کمپلکسهايی وجهی وجهی هشتهشت 44--[[Co)NOCo)NO33((66]]کمپلکسهايیوجهی 22--[[Co)NOCo)NO33((44]] وو وجهی چهار . چهار دارد .وجود دارد وجود

( کبالت کبالت )کمپلکسهای ((IIIIIIکمپلکسهایکبالت ) کمپلکسهای کبالت )تمامی کمپلکسهای هشت( هشت( IIIIIIتمامی

. يونی کمپلکسهای هستند . وجهی يونی کمپلکسهای هستند وجهی

[[Co)NHCo)NH33((66]]++33 ، ، ]Co)CN(]Co)CN(66[[-3-3 و و[[Co)NHCo)NH33((55ClCl]]++22 ديا ديا ( هيبريداسيون هستند ) مغناطيس هيبريداسيون هستند ( ( dd22spsp33مغناطيس

پارامغناطيسپارامغناطيس 33--[[CoFCoF66]]کمپلکس کمپلکس الکترون( spsp33dd22هيبريداسيون) هيبريداسيون) چهار و الکترون( است چهار و است

. دارد .منفرد دارد منفرد

کبالت چهاروجهی کمپلکس

کبالت وجهی هشت کمپلکس

کبالت- 10شکل های کمپلکس

Page 69: به نام خداوند

6969

نياز مورد نياز وسايل مورد مواد

ml 250بشر صافی کاغذml 250ارلن

اتوکالوآزمايش لوله

کبالت ) (IIکلريدپتاسيم نيتريت

استيک اسيد( کبالت کلريد II )10%محلول

نرمال 1/0سود نرمال 1سود

شده سير آمونيم تيوسياناتسديم کربنات

کلريدريک نرمال 4اسيداتر اتيل دی

آمونيم کلريد محلولآمونياک نرمال 4محلول

هيدروژن %6پراکسيدنرمال 4سود

کلريدريک نرمال 2اسيدسولفيد هيدروژن گاز

تيوسيانات پتاسيم غليظ محلول

Page 70: به نام خداوند

7070

در 11 را کبالت کلريد در گرم را کبالت کلريد . mlml 10 10گرم کنيد حل مقطر . آب کنيد حل مقطر 44آبآنرا و کنيد اضافه محلول اين به را پتاسيم نيتريت آنرا گرم و کنيد اضافه محلول اين به را پتاسيم نيتريت گرم

. کنيد . گرم کنيد و mlml 5 5گرم کرده اضافه محلول به استيک و اسيد کرده اضافه محلول به استيک اسيد( کبالت نيترو هگزا پتاسيم تری زرد )رسوب کبالت نيترو هگزا پتاسيم تری زرد صاف( IIIIIIرسوب صاف( را را

. سپس و خشک آون در را رسوب بشوئيد آب با و . کرده سپس و خشک آون در را رسوب بشوئيد آب با و کرده . نمائيد . وزن نمائيد وزن

کار روش

Page 71: به نام خداوند

7171

کبالت کبالت واکنشهای واکنشهای

محلول- 11 از محلول- مقداری از کبالت% )1010مقداری کبالت% )نمک آزمايش( IIIIنمک لوله در آزمايش( را لوله در راسود کمی آن به و سود ريخته کمی آن به و . 1/01/0ريخته آبی رسوب کنيد اضافه . نرمال آبی رسوب کنيد اضافه نرمال

. چند سپس و داده حرارت کمی آنرا شود می حاصل . رنگ چند سپس و داده حرارت کمی آنرا شود می حاصل رنگ . را تغييرات کنيد اضافه آن به نرمال سود محلول . قطره را تغييرات کنيد اضافه آن به نرمال سود محلول قطره

کنيد کنيد يادداشت . .يادداشت

Page 72: به نام خداوند

7272

22( کبالت- محلول از مقداری )به کبالت- محلول از مقداری شده( IIIIبه اشباع محلول شده( از اشباع محلول از . در تند آبی رنگ به محلول کنيد اضافه آمونيوم . تيوسيانات در تند آبی رنگ به محلول کنيد اضافه آمونيوم تيوسيانات

. . بنويسيد را ها واکنش آيد . می . بنويسيد را ها واکنش آيد میکبالت )mlml 2 2به- به- 33 کبالت )محلول اضافه( IIIIمحلول سديم کربنات اضافه( محلول سديم کربنات محلول

کنيد. مشاهده را تغييرات کنيد. کنيد مشاهده را تغييرات . .کنيد

Page 73: به نام خداوند

7373

حل 2/02/0- - 44 آب در شده خشک کامال زکمپلکس ا حل گرم آب در شده خشک کامال زکمپلکس ا گرمکنيدو اضافه آن به آمونيوم کلريد محلول تدريج به کنيدو کرده اضافه آن به آمونيوم کلريد محلول تدريج به کرده . و کرده آوری جمع را آمده دست به رسوب بزنيد . هم و کرده آوری جمع را آمده دست به رسوب بزنيد هم. دهيد انجام را زير آزمايش آن .روی دهيد انجام را زير آزمايش آن روی

آزمايش- 55 محلول شعله آزمايش- رنگ محلول شعله پتاسيم 44رنگ تری کمپلکس پتاسيم و تری کمپلکس ورا اختالف يا تشابه و کنيد مشخص را کبالت نيترو را هگزا اختالف يا تشابه و کنيد مشخص را کبالت نيترو هگزا

کنيد کنيد توجيه . .توجيه

Page 74: به نام خداوند

7474

)mlml 2 2به- به- 66 کبالت محلول )از کبالت محلول محلول( IIIIاز اضافی محلول( مقدار اضافی مقداربند 44آمونياک آمونياک واکنش با را نتايج و کنيد اضافه بند موالر واکنش با را نتايج و کنيد اضافه 11موالر

. چند سپس کنيد . مقايسه چند سپس کنيد پراکسيد مقايسه هيدروژن پراکسيد قطره هيدروژن % % 66قطرهسديم اضافی مقدار با را محلول و کنيد سديم اضافه اضافی مقدار با را محلول و کنيد اضافه

بجوشانيد 44هيدروکسيد هيدروکسيد بجوشانيد موالر . .موالر

Page 75: به نام خداوند

7575

کلريدريک- 77 اسيد محلول از قطره کلريدريک- يک اسيد محلول از قطره محلول 22يک به محلول موالر به موالر. IIIIکبالت )کبالت ) سولفيد( هيدروژن گاز محلول از کنيد . اضافه سولفيد( هيدروژن گاز محلول از کنيد اضافه

. محلول قطره چند دهيد . عبور محلول قطره چند دهيد اضافه 44عبور آمونياک اضافه موالر آمونياک موالر کنيد.کنيد.

کبالت )mlml 2 2به- به- 88 کبالت )محلول پتاسيم( IIIIمحلول غليظ محلول پتاسيم( ، غليظ محلول ، . حدود سپس کنيد اضافه . تيوسيانات حدود سپس کنيد اضافه اضافه mlml 2 2تيوسيانات اتر اتيل اضافه در اتر اتيل درکلريدريک اسيد با را محلول و کلريدريک کرده اسيد با را محلول و . 44کرده کنيد اسيدی . موالر کنيد اسيدی موالر

. بنويسيد را . تغييرات بنويسيد را تغييرات

Page 76: به نام خداوند

7676

شماره 6آزمايش

پيرولوزيت معدن سنگ از پتاسيم پرمنگنات پيرولوزيت تهيه معدن سنگ از پتاسيم پرمنگنات تهيه

معدن سنگ از پتاسيم پرمنگنات تهيه آزمايش اين انجام از معدن هدف سنگ از پتاسيم پرمنگنات تهيه آزمايش اين انجام از هدف . باشد می الکتروليز و پتاس از استفاده با . پيرولوزيت باشد می الکتروليز و پتاس از استفاده با پيرولوزيت

Page 77: به نام خداوند

7777

. است فراوان زمين پوسته در فلزی اکسيد بصورت . منگنز است فراوان زمين پوسته در فلزی اکسيد بصورت منگنز)MnOMnO22پيرولوزيت )پيرولوزيت ) هوسمانيت ( )و هوسمانيت ( ( (MnMn33OO44و

به سپس و کرده برشته را آبدار اکسيدهای فلز، استخراج به برای سپس و کرده برشته را آبدار اکسيدهای فلز، استخراج برای

دهد می کاهش کربن دهد وسيله می کاهش کربن . .وسيله

Mn3O4 + 4C 3Mn + 4COدمای

باال

. گيرد می انجام آلومينيوم وسيله به کاهش .عمل گيرد می انجام آلومينيوم وسيله به کاهش عمل

3Mn3O4 + 8Al 9Mn + 4 Al2O3

. کرد خالص الکتروليز روش به توان می را ناخالص .فلز کرد خالص الکتروليز روش به توان می را ناخالص فلز

Page 78: به نام خداوند

7878

و آهن به شبيه فيزيکی و شيميايی خواص نظر از و منگنز آهن به شبيه فيزيکی و شيميايی خواص نظر از منگنز . در آسانی به الکتروپوزيتيو، کامال است فلزی است . کروم در آسانی به الکتروپوزيتيو، کامال است فلزی است کرومهيدروژن و شده حل اکسنده غير اسيدهای رقيق هيدروژن محلول و شده حل اکسنده غير اسيدهای رقيق محلول

. کند می .آزاد کند می آزاد

Mn2+ 2e- Mn Eº = 1.18 VMn + 2HCl MnCl2 + H2 Mn + H2SO4 MnSO4 + H2

Mn + 2H2SO4 Mn(NO3)2 + H2

Page 79: به نام خداوند

7979

رقيق نيتريک اسيد با فلزات از کمی بسيار رقيق تعداد نيتريک اسيد با فلزات از کمی بسيار تعداد . منگنز آنهاست از يکی منگنز که کنند می آزاد . هيدروژن منگنز آنهاست از يکی منگنز که کنند می آزاد هيدروژن . منگنز صورتيکه در شود می اکسيد مرطوب هوای . در منگنز صورتيکه در شود می اکسيد مرطوب هوای درمی آزاد هيدروژن و کرده تجزيه را آب باشد، می ناخالص آزاد هيدروژن و کرده تجزيه را آب باشد، ناخالص

کند. کند.

Mn + 2H2O Mn(OH)2 + H2

Page 80: به نام خداوند

8080

منگنز منگنز ترکيبات ترکيباتاکسايش حالتهای فلز اکسايش اين حالتهای فلز منفی+ 77تا تا 00اين حتی حاالت برخی در منفی+ و حتی حاالت برخی در و

. اکسايش حالت در منگنز دارد . را اکسايش حالت در منگنز دارد صورت VIIVIIرا صورت به ويون ويون MnMn22OO77بهMnOMnO44

--. است شده .شناخته است شده شناخته

) پرمنگنات ) افزايش از پرمنگنيت انيدريد منگنز ( هپتوکسيد پرمنگنات ) افزايش از پرمنگنيت انيدريد منگنز هپتوکسيدروغنی مايع صورت به سرد و غليظ سولفوريک اسيد به روغنی پتاسيم مايع صورت به سرد و غليظ سولفوريک اسيد به پتاسيم

. شود می جدا ای قهوه رنگ .به شود می جدا ای قهوه رنگ به

KMnO4 + H2SO4 Mn2O7 + K2SO4 + H2O

Mn2O7 + H2O 2HMnO4

Page 81: به نام خداوند

8181

پتاسيم پتاسيم پرمنگنات پرمنگنات

مجاورت در پتاسيم کربنات يا پتاس با منگنز اکسيد دی واکنش مجاورت از در پتاسيم کربنات يا پتاس با منگنز اکسيد دی واکنش از . جامد آيد می دست به پتاسيم نيترات مانند ها اکسنده ساير يا . هوا جامد آيد می دست به پتاسيم نيترات مانند ها اکسنده ساير يا هوابا و شده حل آب در که است رنگ سبز پتاسيم منگنات با حاصل و شده حل آب در که است رنگ سبز پتاسيم منگنات حاصلتبديل پرمنگنات به محلول از اوزون يا کلر کربن، اکسيد دی تبديل عبور پرمنگنات به محلول از اوزون يا کلر کربن، اکسيد دی عبور

. شود . می شود می

3MnO42- + 2H2O 2KMnO4 + MnO2 + 2OH-

2MnO42- + Cl2 2MnO4

- + 2Cl-

Page 82: به نام خداوند

8282

پتاسيم پرمنگنات پتاسيم خواص پرمنگنات خواص

. پتاسيم بلور است رنگ پر ارغوانی پرمنگنات يون . رنگ پتاسيم بلور است رنگ پر ارغوانی پرمنگنات يون رنگ . ناپايدار و محلول آب در است رنگ سياه تقريبا . پرمنگنات ناپايدار و محلول آب در است رنگ سياه تقريبا پرمنگناتدر. و شود می تجزيه آرامی به اسيدی رمحيط د در. است و شود می تجزيه آرامی به اسيدی رمحيط د است

. است پايدار تقريبا تاريکی در و قليايی و خنثی .محييهای است پايدار تقريبا تاريکی در و قليايی و خنثی محييهای

Page 83: به نام خداوند

8383

خنثی- 11 و بازی اسيدی، محيط در کنندگی اکسيد خنثی- عمل و بازی اسيدی، محيط در کنندگی اکسيد عمل . است قوی اکسنده ماده . يک است قوی اکسنده ماده يک

( اسيدی محيط MnO4 (در- + 8H+ + 5e- Mn2+ + 4H2O Eº=1.51 V

بازی ) رمحيط MnO4(د- +2H2O + 3e- MnO2 + 4OH- Eº=1.23 V

. شود می تبديل رنگ سبز منگنات يون به قوی بازی رمحيط .د شود می تبديل رنگ سبز منگنات يون به قوی بازی رمحيط د

MnO4- +e- MnO4

2- قوی بسيار باز

Eº=0.56 V

Page 84: به نام خداوند

8484

MnO4- + 8H+ + 5Fe2+ 5Fe3+ + Mn2+ + 4H2O

2MnO4- + 5SO3

2- + 6H+ 2Mn2+ + 5SO42- + 3H2O

2MnO4- + 2SO2 + 2H2O 2Mn2+ + 5SO4

2- + 4H+

2MnO4- + 5NO2

- + 6H+ 2Mn2+ + 5NO3- + 3H2O

2MnO4- + 5AsO3

3- + 6H+ 2Mn2+ + 5AsO43- + 3H2O

2MnO4- + 5C2O4

2- + 16H+ 10CO2 + 2Mn2+ + 8H2O2MnO4

- + 5H2O2 + 6H+ 2Mn2+ + 5O2 + 8H2O

حرارت حرارت اثر اثر

دی پتاسيم، منگنات به شديد، گرمای اثر بر پتاسيم دی پرمنگنات پتاسيم، منگنات به شديد، گرمای اثر بر پتاسيم پرمنگنات. شود می تبديل اکسيژن و منگنز .اکسيد شود می تبديل اکسيژن و منگنز اکسيد

2KMnO4 K2MnO4 + MnO2 + O2

Page 85: به نام خداوند

8585

منگنز منگنز شيمی اين اين ))IIII) ) dd55شيمیصورت به اکسايش صورت حالت به اکسايش ، ، MnOMnOحالت Mn)OH(Mn)OH(22 ،سولفات سولفات، نمکهای نمکهای

. دارد .....( وجود و نيترات ، کربنات .کلريد، دارد .....( وجود و نيترات ، کربنات کلريد،

11 - -MnOMnO کاهش کاهش از رنگ MnOMnO22از به پودر صورت به هيدروژن رنگ با به پودر صورت به هيدروژن با . قليايی ماهيت اکسيد اين آيد می دست به سبز به مايل . خاکستری قليايی ماهيت اکسيد اين آيد می دست به سبز به مايل خاکستری

به سهولت به و به دارد سهولت به و . MnMn22OO33دارد شود می .تبديل شود می تبديل

Page 86: به نام خداوند

8686

2MnO + ½ O2 Mn2O3

22-- Mn)OH(Mn)OH(22 محلول بر قليايی هيدروکسيدهای افزودن محلول از بر قليايی هيدروکسيدهای افزودن ازتشکيل ++MnMn22نمکهای نمکهای ژالتينی رنگ سفيد رسوب صورت تشکيل به ژالتينی رنگ سفيد رسوب صورت به

. شود .می شود می

Mn2+ + 2OH- Mn(OH)2

ºC 250

هوا

Page 87: به نام خداوند

8787

33( منگنز- )نمکهای منگنز- می( IIIIنمکهای شمار به نمکها پايدارترين می( جزء شمار به نمکها پايدارترين جزء( منگنز. فسفات و کربنات بجز )آيند منگنز. فسفات و کربنات بجز )IIIIآيند نمکهای( )بقيه نمکهای( در( در( IIIIبقيه

( . منگنز کلريد شوند می حل )آب . منگنز کلريد شوند می حل واکنش( IIIIآب واکنش( از MnOMnO22و و HClHClاز

. تهيهتهيه شود .می شود می

MnO2 + 4HCl MnCl2 + Cl2 + 2H2Oحرارت

( منگنز )سولفات منگنز با( IIIIسولفات منگنز اکسيد دی دادن حرارت از با( را منگنز اکسيد دی دادن حرارت از را. آورند می بدست سولفوريک .اسيد آورند می بدست سولفوريک اسيد

2MnO2 + 2H2SO4 2MnSO4 + O2 + 2H2O

Page 88: به نام خداوند

8888

همانند )Mn)II(Mn)IIيون يون هايی همانند کمپلکس هايی +22+ + ،،Mn)NHMn)NH33((66[2+[2[[Mn)HMn)H22O(O(66]]کمپلکس،،]MnCl]MnCl22)H)H22O(O(22[[22-- و و[[MnClMnCl66]]44--( . منگنز دهد می )تشکيل . منگنز دهد می با( با( IIIIتشکيل

ژالتينی رسوب هيدروکسيد ژالتينی سديم رسوب هيدروکسيد سولفيد Mn)OH(Mn)OH(22سديم با سولفيد و با ورنگ صورتی رسوب رنگ آمونيم صورتی رسوب . MnSMnSآمونيم دهد . می دهد می

Mn2+ + (NH4)2S MnS + 2NH4+

Page 89: به نام خداوند

8989

( منگنز )شيمی منگنز ((IIIIIIشيمیمختلط، اکسيدهای صورت به اکسايش حالت اين در مختلط، منگنز اکسيدهای صورت به اکسايش حالت اين در منگنز

( منگنز اکوئو )هگزا منگنز اکوئو )IIIIIIهگزا منگنز( فلوئوريد )و منگنز( فلوئوريد . IIIIIIو دارد( . وجود دارد( وجودتا منگنز از هيدروکسيدی يا اکسيد تا هنگاميکه منگنز از هيدروکسيدی يا اکسيد درجه درجه 10001000هنگاميکه

رنگ سياه ترکيب شود داده رنگ حرارت سياه ترکيب شود داده می MnMn33OO44حرارت می تشکيل تشکيلMnMnIIIIMnMn22شود)شود)

IIIIIIOO44.) .)

Mn3+ + 2H2O Mn2+(aq) + MnO2 + 4H+

Page 90: به نام خداوند

9090

منگنز منگنز شيمی )) VIVI ) )dd11شيمیمنگنات صورت به فقط اکسايش خالت اين منگنات در صورت به فقط اکسايش خالت اين --MnO42MnO42در

. است شده . شناخته است شده شناخته

MnO2 + 2KOH + O K2MnO4 + H2O

. است پايدار قليايی خيلی محلولهای در فقط منگنات . يون است پايدار قليايی خيلی محلولهای در فقط منگنات يوننامتناسب تسهيم قليايی کمی يا اسيدی محلولهای نامتناسب در تسهيم قليايی کمی يا اسيدی محلولهای در

دهد می دهد انجام می . .انجام

3MnO42- + 4H+ 2MnO4

- + MnO2 + 2H2O

Page 91: به نام خداوند

9191

موردنياز موردنياز وسايل مواد

ml 250ارلنحبابدار پيپتبورت

ليتری يک ژوژه بالننيکلی بوتهخالء ارلن

الکتروليز دستگاهگرم آب حمام

صافی کاغذدماسنج

آبی خرطومبلوری تشتک

سولفوريکی اسيد فرو N1/0سولفاتفرو N1/0سولفات

پتاسيم N1/0پرمنگناتفرو سولفات

غليظ سولفوريک اسيدپتاس

CO2گاز

پتاسيم پرمنگناتاکساليک N1/0اسيد

اسيد N 3سولفوريک%5پتاس آهنی ورقه

Page 92: به نام خداوند

9292

درصد درصد تعيين : : MnOMnO22تعيين

و 4/04/0 معدن سنگ از و گرم معدن سنگ از اسيد mlml 25 25گرم فروی اسيد سولفات فروی سولفاتارلن 1/01/0سولفوريکی سولفوريکی يک رادر ارلن نرمال يک رادر . mlml 250 250نرمال در . بريزيد در بريزيدديگری ديگری ارلن فروی mlml 25 25ارلن فروی سولفات . 1/01/0سولفات دو بريزيد . نرمال دو بريزيد نرمال

مدت به گرم آب حمام روی را مدت ارلن به گرم آب حمام روی را . 5/15/1ارلن کنيد گرم . ساعت کنيد گرم ساعتها ارلن از يک هر ها به ارلن از يک هر .mlml 100 100به کنيد اضافه جوش .آب کنيد اضافه جوش آب

کار روش

Page 93: به نام خداوند

9393

پتاسيم پرمنگنات بورت پتاسيم در پرمنگنات بورت را 1/01/0در تيتراسيون و را بريزيد تيتراسيون و بريزيد . برای مصرفی پتاسيم پرمنگنات مقدار اگر دهيد . انجام برای مصرفی پتاسيم پرمنگنات مقدار اگر دهيد انجام

فرو فرو سولفات پيروليت VV11سولفات برای پيروليت و برای . VV 22و مقدار . باشد مقدار باشداحيای برای مصرفی فروی احيای سولفات برای مصرفی فروی ++MnMn22به به MnOMnO22سولفات

شد VV11-V-V22برابر برابر شد خواهد . .خواهد

Page 94: به نام خداوند

9494

5/65/6 و پتاس و گرم پتاس بوته 6/56/5گرم داخل در را معدن سنگ بوته گرم داخل در را معدن سنگ گرمو و ريخته . mlml 5 5ريخته بزنيد بهم و کنيد اضافه آن به مقطر . آب بزنيد بهم و کنيد اضافه آن به مقطر آب

در آنرا در سپس آنرا . mlml 100 100سپس کنيد صاف و کرده حل جوش . آب کنيد صاف و کرده حل جوش آبدمای در را رنگ سبز دمای محلول در را رنگ سبز گاز 6060تا تا 5050محلول و کرده گرم گاز درجه و کرده گرم درجه

COCO22 . از بعد کنيد آن . وارد از بعد کنيد آن پرمنگنات 1515وارد به منگنات پرمنگنات دقيقه به منگنات دقيقه . تا کنيد صاف آنرا شود می . تبديل تا کنيد صاف آنرا شود می خارج MnOMnO22تبديل واکنش خارج از واکنش از) کنيد. ) محاسبه را واکنش بازده (شود کنيد. ) محاسبه را واکنش بازده شود

Page 95: به نام خداوند

9595

پتاسيم پرمنگنات کردن پتاسيم متبلور پرمنگنات کردن متبلور

به آنرا و ريخته خالء ارلن يک در را پتاسيم پرمنگنات به محلول آنرا و ريخته خالء ارلن يک در را پتاسيم پرمنگنات محلول . . آنرا آب، تبخير از پس کنيد گرم آنرا کنيد وصل آبی . خرطوم . آنرا آب، تبخير از پس کنيد گرم آنرا کنيد وصل آبی خرطوم . بلور جهت شود متبلور سرما ودر بريزيد کريستاليزور . در بلور جهت شود متبلور سرما ودر بريزيد کريستاليزور در . کنيد اضافه آن با خالص پرمنگنات بلور کوچک تکه يک . سازی کنيد اضافه آن با خالص پرمنگنات بلور کوچک تکه يک سازی . توزين با کنيد خشک ر با و کرده جدا صافی با را بلور . آنگاه توزين با کنيد خشک ر با و کرده جدا صافی با را بلور آنگاه

. کنيد محاسبه را واکنش بازده .بلور، کنيد محاسبه را واکنش بازده بلور،

Page 96: به نام خداوند

9696

پتاسيم پرمنگنات خلوص درجه پتاسيم تعيين پرمنگنات خلوص درجه تعيينحجم 22 به و کرده حل آب در را پتاسيم پرمنگنات حجم گرم به و کرده حل آب در را پتاسيم پرمنگنات mlml 100 100گرم

بورت. در و بورت. برسانيد در و . mlml 50 50برسانيد . بريزيد اسيد mlml 10 10بريزيد اسيد اکساليک 1/01/0اکساليکارلن در را ارلن نرمال در را آن mlml 250 250نرمال به و آن ريخته به و سولفوريک mlml 20 20ريخته سولفوريک اسيد اسيد

44 . . پرمنگنات محلول با آنگاه کنيد گرم آنرا کنيد اضافه . نرمال . پرمنگنات محلول با آنگاه کنيد گرم آنرا کنيد اضافه نرمال . خلوص درصد آن از و پرمنگنات نرماليته کنيد تيتر بورت . داخل خلوص درصد آن از و پرمنگنات نرماليته کنيد تيتر بورت داخل

. آوريد بدست را .پرمنگنات آوريد بدست را پرمنگنات

Page 97: به نام خداوند

9797

: الکتروليز روش به پتاسيم پرمنگنات :تهيه الکتروليز روش به پتاسيم پرمنگنات تهيه

تقريبا ) پتاسيم منگنات محلول تقريبا ) به پتاسيم منگنات محلول اضافه% 55پتاس%( پتاس%( 99به آن اضافه% به آن به . يک و آند بعنوان آهنی ورقه يک بريزيد الکتروليز طرف در و . کنيد يک و آند بعنوان آهنی ورقه يک بريزيد الکتروليز طرف در و کنيدکاتد بعنوان است، آند سطح دهم يک آن سطح که آهنی کاتد ميله بعنوان است، آند سطح دهم يک آن سطح که آهنی ميله . ای استوانه ديافراگم بوسيله را آندی و کاتدی ناحيه کنيد . انتخاب ای استوانه ديافراگم بوسيله را آندی و کاتدی ناحيه کنيد انتخاب

. کنيد .جدا کنيد جدا

Page 98: به نام خداوند

9898

الکتروليز الکتروليز دمای آندی 6060دمای جريان دانسيته آندی درجه، جريان دانسيته بر 8484درجه، بر آمپر آمپرکاتدی جريان دانسيته مربع، کاتدی فوت جريان دانسيته مربع، و 840840فوت مربع فوت بر و آمپر مربع فوت بر آمپر

الکتروليز ظرفيت حسب بر پتانسيل الکتروليز افت ظرفيت حسب بر پتانسيل . 33افت با است . ولت با است ولتدرمی بلور صورت به پتاسيم پرمنگنات اکسايش، درمی پيشرفت بلور صورت به پتاسيم پرمنگنات اکسايش، پيشرفت . سرد را محلول شود می تر قليايی الکتروليز محلول و . آيد سرد را محلول شود می تر قليايی الکتروليز محلول و آيد. آورديد بدست قبل روش طبق را پرمنگنات بلورهای و .کنيد آورديد بدست قبل روش طبق را پرمنگنات بلورهای و کنيد

Page 99: به نام خداوند

9999

محيطهای در منگنز واکنشهای بررسی آزمايش اين از محيطهای هدف در منگنز واکنشهای بررسی آزمايش اين از هدف . است خنثی و قوی قليايی قليايی، . اسيدی، است خنثی و قوی قليايی قليايی، اسيدی،

شماره 7آزمايش

: منگنز واکنشهای بار انتقال : اثر منگنز واکنشهای بار انتقال اثر

Page 100: به نام خداوند

100100

نياز مورد وسايل

ml 100بشر ژوژه ml 250و ml 50بالن

ml 250ارلن ml 10پيپت ml 25 بورت

شماره واتمن صافی 40کاغذتورنسل کاغذ

نياز مورد وسايل

پتاسيم کرومات دیپتاسيم يديد

سديم N 1/0تيوسولفاتپتاسيم N 1/0پرمنگناتسولفوريک N 4اسيد

کربنات سديمغليظ کلريدريک اسيد

کربن کلريد تتراپتاسيم M 1/0يديد

سديم کلريداکسيژنه %20آب

نشاسته چسب محلولسديم %05/0فرماتسديم %10کربنات

پتاسيم M 02/0پرمنگناتسديم نرمال 1/0اکساالت

هيدروکسيد %30سديمنيکل نيـرات %1محلول

شده سير باريم کلريد محلول

Page 101: به نام خداوند

101101

سولفات تيو سديم استاندارد محلول سولفات تهيه تيو سديم استاندارد محلول تهيهو 19/019/0 خشک پتاسيم کرومات دی و گرم خشک پتاسيم کرومات دی در 22گرم را پتاسيم يديد در گرم را پتاسيم يديد گرم

mlml 25 25 ژوژه دربالن نمائيدو مقطرحل ژوژه آب دربالن نمائيدو مقطرحل از mlml 50 50آب بعد و از بريزيد بعد و بريزيدکردن کردن اضافه سولفوريک mlml 10 10 اضافه سولفوريک اسيد . 44اسيد برسانيد حجم به . نرمال برسانيد حجم به نرمالmlml 5 5 . از بسنجيد تيوسولفات با را شده آزاد يد و برداريد آنرا . از از بسنجيد تيوسولفات با را شده آزاد يد و برداريد آنرا از

. آوريد بدست آنرا نرماليته مصرفی، تيوسولفات .روی آوريد بدست آنرا نرماليته مصرفی، تيوسولفات روی

کار روش

Page 102: به نام خداوند

102102

غليظ سولفوريک اسيد رمحيط د غليظ واکنش سولفوريک اسيد رمحيط د واکنش

mlml 50 50 پتاسيم پرمنگنات محلول پتاسيم از پرمنگنات محلول حجم NN 1/0 1/0از تا حجم را تا mlmlرا250250 . کنيد . رقيق کنيد آن mlml 25 25رقيق به و برداشته را محلول اين آن از به و برداشته را محلول اين از

mlml1010 سولفوريک سولفوريک اسيد اضافه 22و و NN 4 4اسيد يديد پتاسيم اضافه گرم يديد پتاسيم گرمسديم. تيوسولفات محلول با را شده آزاد يد سديم. کنيد تيوسولفات محلول با را شده آزاد يد کنيد . محاسبه را پرمنگنات غلظت و نرماليته بسنجيد . استاندارد محاسبه را پرمنگنات غلظت و نرماليته بسنجيد استاندارد

. کنيد گزارش .و کنيد گزارش و

Page 103: به نام خداوند

103103

غليظ کلريدريک اسيد در غليظ واکنش کلريدريک اسيد در واکنشو 5/05/0 کربنات سديم و گرم کربنات سديم در mlml 1 1گرم را غليظ کلريدريک در اسيد را غليظ کلريدريک اسيد

mlml 25 25 ارلن يک در ارلن آب يک در و mlml250250آب و ريخته همراه 55ريخته همراه دقيقه دقيقه . دهيد عبور آن از کربن اکسيد دی محلول، . جوشاندن دهيد عبور آن از کربن اکسيد دی محلول، mlml 10 10جوشاندن

و پتاسيم يديد و محلول پتاسيم يديد و mlml 35 35محلول غليظ کلريدريک و اسيد غليظ کلريدريک mlml 5 5اسيد . استاندارد پرمنگنات پتاسيم کنيد اضافه آن به . تتراکلريدکربن استاندارد پرمنگنات پتاسيم کنيد اضافه آن به تتراکلريدکربنيديد . غلظت و نرماليته نمائيد تيـتر و بريزيد بورت داخل يديد . به غلظت و نرماليته نمائيد تيـتر و بريزيد بورت داخل به

. کنيد تعيين . را کنيد تعيين را

Page 104: به نام خداوند

104104

خنثی محيط در خنثی واکنش محيط در واکنش

mlml2525 پتاسيم پتاسيم يديد ژوژه 1/01/0يديد بالن در را ژوژه موالر بالن در را حجم mlml 250 250موالر حجم به به.mlml 25 25رسانيد. رسانيد. دهيد حرارت و ريخته بشر در آنرا .از دهيد حرارت و ريخته بشر در آنرا mlml 15 15از

پتاسيم پتاسيم پرمنگنات . 1/01/0پرمنگنات محلول به کنيد اضافه آن به . نرمال محلول به کنيد اضافه آن به 5/05/0نرمالتا آنرا و کرده اضافه سديم کلريد تا گرم آنرا و کرده اضافه سديم کلريد . mlml 100 100گرم آب کنيد . رقيق آب کنيد رقيق

آن% 2020اکسيژنه اکسيژنه به پرمنگنات رنگ شدن زايل تا را آن% حجمی به پرمنگنات رنگ شدن زايل تا را حجمی . دمای تا را محلول کنيد . اضافه دمای تا را محلول کنيد تا 100100اضافه تا درجه ببريد 55درجه باال ببريد دقيقه باال دقيقه

. .

Page 105: به نام خداوند

105105

MnO2MnO2 در را زيرين محلول و کرده صاف را شده در تشکيل را زيرين محلول و کرده صاف را شده تشکيلژوژه ژوژه بالن . mlml 250 250بالن تونوسل باکاغذ را محلول . بريزيد تونوسل باکاغذ را محلول بريزيد

. محلول به کنيد . امتحان محلول به کنيد و 22امتحان کرده اضافه پتاسيم يديد و گرم کرده اضافه پتاسيم يديد گرم . با را شده آزاد يد و کرده اسيدی آنرا برسانيد حجم به . آنرا با را شده آزاد يد و کرده اسيدی آنرا برسانيد حجم به آنرا

سديم سديم تيوسولفات نشاسته 1/01/0تيوسولفات چسب محلول با نشاسته نرمال چسب محلول با نرمالنرماليته. شده، مصرف تيوسولفات حجم روی از نرماليته. بسنجيد شده، مصرف تيوسولفات حجم روی از بسنجيد

. کنيد محاسبه را رفته بکار پتاسيم .يديد کنيد محاسبه را رفته بکار پتاسيم يديد

Page 106: به نام خداوند

106106

ضعيف قليايی محيط در ضعيف واکنش قليايی محيط در واکنش

: فرمات فرمات سديم و پتاسيم پرمنگنات محلول بين : واکنش فرمات فرمات سديم و پتاسيم پرمنگنات محلول بين واکنشپتاسيم پرمنگنات وسيله به آرامی به سرد و اسيدی محيط پتاسيم در پرمنگنات وسيله به آرامی به سرد و اسيدی محيط در . می بين از تبخير اثر در گرم اسيدی محيط در شود می . اکسيد می بين از تبخير اثر در گرم اسيدی محيط در شود می اکسيدپرمنگنات. اثر بر آسانی به سديم کربنات حضور در اما پرمنگنات. رود اثر بر آسانی به سديم کربنات حضور در اما رود

. شود می .اکسيد شود می اکسيد

2MnO4- + 3 HCO3

- + 2CO32- + 2MnO2 + H2O HC

O

O-

Page 107: به نام خداوند

107107

ml ml 20 20 سديم سديم فرمات ارلن 05/005/0فرمات در را ارلن موالر در را mlml 250 250موالرسديم mlml 10 10بريزيد. بريزيد. سديم کربنات وگرم% 1010کربنات کرده اضافه آن وگرم% به کرده اضافه آن به

پتاسيم mlml 40 40کنيد. کنيد. پتاسيم پرمنگنات . 02/002/0پرمنگنات کنيد اضافه آن به . موالر کنيد اضافه آن به موالرMnOMnO22 با آنرا و کنيد صاف با را شده با تشکيل آنرا و کنيد صاف با را شده اسيد اسيد mlml 20 20تشکيل

اسيد mlml 25 25و و NN 4 4سولفوريک سولفوريک اسيد اکساليک حرارت 1/01/0اکساليک حرارت نرمال نرمال . پرمنگنات با را اکساالت اضافی مقدار شود حل تا . داده پرمنگنات با را اکساالت اضافی مقدار شود حل تا داده

02/002/0 . بسنجيد . موالر بسنجيد موالر

کار روش

MnO4- + 2H2O + 3e- MnO2 + 4OH-

MnO4- + 8H+ + 5e- Mn2+ + 4H2O

Page 108: به نام خداوند

108108

قوی قليايی رمحيط د قوی واکنش قليايی رمحيط د واکنش

mlml 15 15 هيدروکسيد هيدروکسيد سديم پتاسيم mlml 20 20و% و% 3030سديم پتاسيم پرمنگنات 1/01/0پرمنگناتدرارلن را درارلن موالر را .mlml250250موالر .بريزيد . mlml 5 5بريزيد کنيد اضافه آن به باريم . کلريد کنيد اضافه آن به باريم کلريد

. کند می رسوب پرمنگنات . باريم کند می رسوب پرمنگنات نيکل 11باريم نيترات نيکل قطره نيترات به% 11قطره به% را را . سديم فرمات محلول با را پرمنگنات اضافی کنيد اضافه . آن سديم فرمات محلول با را پرمنگنات اضافی کنيد اضافه 05/005/0آن

. بسنجيد .موالر بسنجيد همان mlml 20 20موالر با باال شرايط تحت را محلول همان همان از با باال شرايط تحت را محلول همان از . بسنجيد سديم فرمات . محلول بسنجيد سديم فرمات محلول

Page 109: به نام خداوند

109109

استفاده با آلومينيوم و آهن کروم، زاجهای تهيه آزمايش اين از استفاده هدف با آلومينيوم و آهن کروم، زاجهای تهيه آزمايش اين از هدف. باشد می آنها بلوری رشد بررسی و الزم واکنشگرهای .از باشد می آنها بلوری رشد بررسی و الزم واکنشگرهای از

شماره 8آزمايش

آنها بلورهای رشد بررسی و زاجها آنها تهيه بلورهای رشد بررسی و زاجها تهيه

Page 110: به نام خداوند

110110

. اثر در مضاعف نمکهای هستند مضاعف نمکهای نوعی . زاجها اثر در مضاعف نمکهای هستند مضاعف نمکهای نوعی زاجهابوجود ساده مولی نسبت به هم با نمک دو همزمان بوجود تبلور ساده مولی نسبت به هم با نمک دو همزمان تبلور . شکل با مضاعف نمک بلوری سيستم و شکل آيند . می شکل با مضاعف نمک بلوری سيستم و شکل آيند می . زاجها بلوری های واحد است يکی سازنده نمک دو . بلوری زاجها بلوری های واحد است يکی سازنده نمک دو بلوری

ندارند سازنده نمکهای با شباهت به ندارند لزومی سازنده نمکهای با شباهت به ساختمان ..لزومی ساختمان در درنمک يک با کمپلکس يک مضاعف نمکهای و کمپلکس دو نمک زاج يک با کمپلکس يک مضاعف نمکهای و کمپلکس دو زاج

. دارند وجود .ساده دارند وجود ساده

Page 111: به نام خداوند

111111

( ،اکسايش عدد مرکزی فلز نوع به وابسته ها کمپلکس اکسايش، ) پايداری عدد مرکزی فلز نوع به وابسته ها کمپلکس پايداری ( فضايی( ممانعت نوکلئوفيلی، قدرت ليگند و ) شعاع فضايی( ممانعت نوکلئوفيلی، قدرت ليگند و شعاع

. ) باشد می سازی ليت کی و .والکتروستاتيکی ) باشد می سازی ليت کی و والکتروستاتيکی

عمومی فرمول دارای ها عمومی زاج فرمول دارای ها . MMIIMMIIIIII)SO)SO44((22,12H,12H22OOزاج يک فلز . هستند يک فلز هستندسه فلز و آمونيوم، و سزيم روبيديم، پتاسيم، تواند می سه ظرفيتی فلز و آمونيوم، و سزيم روبيديم، پتاسيم، تواند می ظرفيتی

( کبالت )ظرفيتی کبالت آهن( )IIIIIIظرفيتی آهن( )، ،IIIIII( کروم( ،( کروم( ،IIIIII( آلومينيوم( ،( آلومينيوم( ،IIIIII )، )،اسکانديم( )IIIIIIتيتانيم)تيتانيم) اسکانديم( )و . IIIIIIو . است( است(

Page 112: به نام خداوند

112112

. است فلزی يونهای اندازه به وابسته ها زاج . پايداری است فلزی يونهای اندازه به وابسته ها زاج پايداریتشکيل را پايداری زاجهای تواننند می ظرفيتی يک تشکيل يونهای را پايداری زاجهای تواننند می ظرفيتی يک يونهایپايداری از باشد، بزرگتر ظرفيتی سه يون قدر هر ولی پايداری دهند، از باشد، بزرگتر ظرفيتی سه يون قدر هر ولی دهند، . طريق از زاج دهنده تشکيل کمپلکس دو شود می کاسته . زاج طريق از زاج دهنده تشکيل کمپلکس دو شود می کاسته زاج

( فلزات هيبريد شوند می متصل هم به سولفات ) يونهای فلزات هيبريد شوند می متصل هم به سولفات spsp33dd22يونهایيا يا و (.dd22spsp33و باشد (.می باشد می

Page 113: به نام خداوند

113113

بلورين تهيه تهيه بلورين زاجهای زاجهایيک و ظرفيتی سه فلز سولفات واالن اکی هم يک محلولی و ظرفيتی سه فلز سولفات واالن اکی هم محلولی . هشت بلورهای کنيد تبخير معمولی دمای در را . ظرفيتی هشت بلورهای کنيد تبخير معمولی دمای در را ظرفيتی ( . در بلور تکه يک دادن قرار آيد می دست به زاج . ) وجهی در بلور تکه يک دادن قرار آيد می دست به زاج وجهیدر موثر عوامل از محلول بودن وهمگن شده سير در محلول موثر عوامل از محلول بودن وهمگن شده سير محلول

). بود خواهد بلور .(رشد بود خواهد بلور رشد

Page 114: به نام خداوند

114114

نياز مورد نياز وسايل مورد مواد

بونزن گاز چراغml 250بشر الکتريکی کورهبوخنر قيف

اتوکالوبلوری تشتکساعت شيشه

پالتينی يا چينی کروزهمغناطيسی همزن

پتاسيم کرومات دیغليظ سولفوريک اسيأ

اتانول( آهن بلوری( IIسولفات

آمونيم سولفاتسولفوريک N 1اسيد

غليظ نيتريک اسيدآبدار آلومينيم سولفات

پتاسيم سولفاتکلريدريک اسيد

آمونيم يا پتاسيم تيوسياناتسود

آمونيم استاتآلومينون معرف

آلونيت معدن سنگN 4پتاس

Page 115: به نام خداوند

115115

( پتاسيم پتاسيم )تهيه )IIتهيه )کروم( آبه آبه 1212سولفات( سولفات( IIIIIIکروم(

. مقدار است معروف کروم زاج نام به ترکيب . اين مقدار است معروف کروم زاج نام به ترکيب گرم گرم 1010ايندر را کرومات بی در پتاسيم را کرومات بی . mlml 100 100پتاسيم افزودن از پس کنيد . حل افزودن از پس کنيد حل

mlml1111 بوسيله آنرا غليظ سولفوريک بوسيله اسيد آنرا غليظ سولفوريک در mlml 7 7اسيد در الکل الکل . گرفت جهت ساکن جايی در را مخلوط کنيد احيا . سرما گرفت جهت ساکن جايی در را مخلوط کنيد احيا سرما

نگهداريد زاج نگهداريد بلورهای زاج . .بلورهای

کار روش

Page 116: به نام خداوند

116116

آمونيوم آمونيوم تهيه )((IIتهيه )آهن( آبه آبه 1212سولفات( سولفات( IIIIIIآهن(

و 33/633/6مقدار مقدار متبلور فرو سولفات و گرم متبلور فرو سولفات سولفات 33گرم سولفات گرم گرمدر را در آمونيوم را چند mlml2020آمونيوم کرده، حل نرمال سولفوريک چند اسيد کرده، حل نرمال سولفوريک اسيد

( . آهن کنيد اضافه آن به غليظ نيتريک اسيد . )قطره آهن کنيد اضافه آن به غليظ نيتريک اسيد اثر( IIIIقطره اثر( در درآهن ) به نيتريک اسيد حضور و آهن )گرما به نيتريک اسيد حضور و و( IIIIIIگرما شده و( اکسيد شده اکسيد

. شوند می ظاهر تدريجی کردن سرد با آهن زاج .بلورهای شوند می ظاهر تدريجی کردن سرد با آهن زاج بلورهای

Page 117: به نام خداوند

117117

پتاسيم پتاسيم تهيه )((IIتهيه )آلومينيم( آبه آبه 1212سولفات( سولفات( IIIIIIآلومينيم( در 1515 آبداررا آلومينيوم سولفات در گرم آبداررا آلومينيوم سولفات آب آب mlml 100 100گرم

. مقدار در را پتاسيم سولفات از مناسبی مقدار کنيد . حل مقدار در را پتاسيم سولفات از مناسبی مقدار کنيد حلبدست ای شده سير محلول تا کرده حل گرم آب بدست مناسب ای شده سير محلول تا کرده حل گرم آب مناسباضافه. آلومينيم سولفات محلول به را محلول اين اضافه. آيد آلومينيم سولفات محلول به را محلول اين آيدزاج. بلور حاصل، محلول تدريجی کردن سرد با زاج. کنيد بلور حاصل، محلول تدريجی کردن سرد با کنيد

. شود می تشکيل .آلومينيم شود می تشکيل آلومينيم

Page 118: به نام خداوند

118118

آلونيت از سفيد زاج آلونيت تهيه از سفيد زاج تهيهمدت به را آلونيت معدن مدت سنگ به را آلونيت معدن کوره 66سنگ در کوره ساعت در - - 650650ساعت

600600 . . کنيد آسياب آنرا سپس دهيد قرار . درجه . کنيد آسياب آنرا سپس دهيد قرار از 1010درجه از گرم گرمبشر يک در بشر آنرا يک در و mlml250250آنرا و ريخته سولفوريک mlml 10 10ريخته سولفوريک اسيد اسيد

. . صاف را مخلوط دهيد حرارت آنرا کنيد اضافه آن به . غليظ . صاف را مخلوط دهيد حرارت آنرا کنيد اضافه آن به غليظ کنيد.کنيد.

Page 119: به نام خداوند

119119

و ريخته بشر يک در را زيرين و محلول ريخته بشر يک در را زيرين استفاده pHpHمحلول با استفاده آنرا با آنراپتاس محلول پتاس از محلول و 44از و نرمال حدود pHpHنرمال به حدود متر به . 44متر . برسانيد برسانيد

. دهيد حرارت پنجم يک به آن حجم کاهش تا را . محلول دهيد حرارت پنجم يک به آن حجم کاهش تا را محلول . . کنيد خشک را بلورها بريزيد کريستاليزور در انرا . سپس . کنيد خشک را بلورها بريزيد کريستاليزور در انرا سپس

. کنيد محاسبه را عمل بازده و کرده وزن را .آنها کنيد محاسبه را عمل بازده و کرده وزن را آنها

Page 120: به نام خداوند

120120

آلونيت معدن سنگ تجزيه جهت آلونيت آزمايش معدن سنگ تجزيه جهت آزمايشبشر 11 يک در را معدن سنگ بشر گرم يک در را معدن سنگ آن mlml 250 250گرم به آن ريخته به mlml 25 25ريخته

. قرار گرم آب حمام در آنرا کنيد اضافه غليظ کلريدريک . اسيد قرار گرم آب حمام در آنرا کنيد اضافه غليظ کلريدريک اسيد . کنيد. وخشک ريخته کريستاليزور داخل به آنرا سپس . دهيد کنيد. وخشک ريخته کريستاليزور داخل به آنرا سپس mlmlدهيد

10- 510- 5 . کنيد گرم مجددا و کنيد اضافه غليظ کلريدريک . اسيد کنيد گرم مجددا و کنيد اضافه غليظ کلريدريک اسيددر است سيليس حاوی که را صافی روی و کنيد صاف را در مخلوط است سيليس حاوی که را صافی روی و کنيد صاف را مخلوط

کوره در حرارت از بعد و بسوزانيد چينی بوته کوره يک در حرارت از بعد و بسوزانيد چينی بوته به 500500يک به درجه درجهنمائيد وزن ساعت، يک نمائيد مدت وزن ساعت، يک . .مدت

Page 121: به نام خداوند

121121

22 -معدن سنگ در عناصر معدن- شناسايی سنگ در عناصر شناسايی

به( به( الف . mlml 1 1الف بريزيد آمونيم يا پتاسيم تيوسيانات محلول، . از بريزيد آمونيم يا پتاسيم تيوسيانات محلول، ازآهن ) وجود بر دليل خونی قرمز آهن )رنگ وجود بر دليل خونی قرمز . .است( است( IIIIIIرنگ

به( به( ب محلول، mlml 1 1ب محلول، از سود، 11از سود، قطره استات 1010قطره استات قطره قطرهحرارت آنرا و کنيد اضافه آلومينون قطره چند و حرارت آمونيوم آنرا و کنيد اضافه آلومينون قطره چند و آمونيوم

. است. آلومينيم وجود بر دليل الکی قرمز رسوب . دهيد است. آلومينيم وجود بر دليل الکی قرمز رسوب دهيد

. mlml 1 1ج( ج( شعله روی آنرا از کمی نمائيد تغليظ را محلول . از شعله روی آنرا از کمی نمائيد تغليظ را محلول از . است پتاسيم وجود دليل بنفش رنگ بپاشيد . چراغ است پتاسيم وجود دليل بنفش رنگ بپاشيد . .چراغ

Page 122: به نام خداوند

122122

شماره 9آزمايش

کروميت معدن سنگ از سديم کرومات بی و سديم کرومات کروميت تهيه معدن سنگ از سديم کرومات بی و سديم کرومات تهيه

کرومات بی و کرومات تهيه آزمايش اين انجام از کرومات هدف بی و کرومات تهيه آزمايش اين انجام از هدفو کلسيم کربنات رمجاورت د کروميت معدن سنگ از و سديم کلسيم کربنات رمجاورت د کروميت معدن سنگ از سديمتعيين و تخليص نيز و کوره در دادن حرارت و سديم تعيين کربنات و تخليص نيز و کوره در دادن حرارت و سديم کربنات

باشد می کرومات خلوص صد باشد در می کرومات خلوص صد . .در

Page 123: به نام خداوند

123123

دمای در که است درخشنده و سخت سفيد، فلزی دمای کروم در که است درخشنده و سخت سفيد، فلزی 19001900کروم . شدن خورده مقابل در فلز اين شود می ذوب سانتيگراد . درجه شدن خورده مقابل در فلز اين شود می ذوب سانتيگراد درجه . می مصرف فلزات آبکاری در محافظ عنوان به و است . مقاوم می مصرف فلزات آبکاری در محافظ عنوان به و است مقاوم

فرمول. به کروميت آن کانی فرمول. شود به کروميت آن کانی . FeCrFeCr22OO44شود در کانی اين . است در کانی اين استشود تبديل فروکروم آلياژ به تواند می کربن وسيله به کوره شود يک تبديل فروکروم آلياژ به تواند می کربن وسيله به کوره يک

. .

FeCr2O4 + 4C Fe + 2Cr + 4CO

Page 124: به نام خداوند

124124

( کروم تا کرده ترکيب اکسيژن و مذاب قليای با را )کروميت کروم تا کرده ترکيب اکسيژن و مذاب قليای با را به( به( IIIIIIکروميت . اسيد کمک به و کرده حل آب در را مذاب شود تبديل . کرومات اسيد کمک به و کرده حل آب در را مذاب شود تبديل کرومات . کرومات دی کنيد متبلور سديم کرومات دی صورت به . سولفوريک کرومات دی کنيد متبلور سديم کرومات دی صورت به سولفوريکتوليد آمونيم کرومات دی تا داده حرارت آمونيم کلريد با را توليد سديم آمونيم کرومات دی تا داده حرارت آمونيم کلريد با را سديم

. سرانجام شود تبديل کروميک اکسيد به گرما در . شده سرانجام شود تبديل کروميک اکسيد به گرما در را را CrCr22OO33شده) گلدشميت ) روش کنند می احيا آلومينيم (بوسيله گلدشميت ) روش کنند می احيا آلومينيم بوسيله

. .

Page 125: به نام خداوند

125125

شده تغليظ کروميت کانیشده پودر و

آهک سنگNa2CO3

Δ

توده مذاب

آب

Fe2O3نامحلول

محلول کرومات

زرد سديم رنگ

سديم کرومات محلولH2SO4

رسوب ابتداکند میNa2SO4

Na2Cr2O7 (NH4)2Cr2O7

NH4Cl

(NH4)Cr2O7 Cr2O3 Crحرارت Al

Page 126: به نام خداوند

126126

می حل اسيدها در آسانی به کروم می فلز حل اسيدها در آسانی به کروم فلزشود.شود.

Cr + 2HCl CrCl2 + H2

Cr + H2SO4 CrSO4 + H2

هوا غياب در

هوا غياب در

دی و کروميک سولفات غليظ، و گرم سولفوريک اسيد دی با و کروميک سولفات غليظ، و گرم سولفوريک اسيد با . کند می توليد گوگرد . اکسيد کند می توليد گوگرد اکسيد

6H2SO4 + 2Cr Cr2(SO4)3 + 3SO2 +6H2O

می آزاد هيدروژن ، کرده تجزيه را آب بخار کروم می فلز آزاد هيدروژن ، کرده تجزيه را آب بخار کروم فلزکند.کند.

2Cr + 3H2O Cr2O3 + 3H2

Page 127: به نام خداوند

127127

هالوژنها، گوگرد، با مستقيما، کروم باال دمای هالوژنها، در گوگرد، با مستقيما، کروم باال دمای در. دهد می واکنش بور و نيتروژن کربن، .سيليسيم، دهد می واکنش بور و نيتروژن کربن، سيليسيم،

4Cr + 3O2 2Cr2O3

2Cr + 3Cl2 CrCl3

200ºC

باال دمای

اکسايش اکسايش حالت . 22حالت کاهنده+ آنها تمامی است . محدود کاهنده+ آنها تمامی است محدوديون. يون. هستند در ++CrCr22هستند کروم فلز کردن حل از رنگ در آبی کروم فلز کردن حل از رنگ آبی

. در محلول اين شوند می توليد رقيق معدنی . اسيدهای در محلول اين شوند می توليد رقيق معدنی اسيدهایکمپلکس يون به و شده اکسيد هوا، با کمپلکس تماس يون به و شده اکسيد هوا، با تماس

[[Cr)HCr)H22O(O(66]]33++ شود می شود تبديل می . .تبديل

Cr2+ Cr3+ + e-Eº= 0.41

Page 128: به نام خداوند

128128

اکسايش اکسايش حالت ++33حالت( کروم به مربوط کروم ترکيبات )متداولترين کروم به مربوط کروم ترکيبات . IIIIIIمتداولترين کمپلکسهای( . است کمپلکسهای( است

، ، +3+3[[Cr)NHCr)NH33((66]]همانند( همانند( IIIIIIکروم )کروم ) ]Cr)H]Cr)H22O(O(66[[3+3+ ، ، ]Cr)CN(]Cr)CN(66[[33-- و و[[CrClCrCl66]]33-- . اند شده . شناخته اند شده شناخته

اکسايش اکسايش حالت ++66حالت

. دارند اهميت ترکيبات اين از تعدادی . فقط دارند اهميت ترکيبات اين از تعدادی ، ، CrOCrO33فقط CrOCrO22ClCl22 ، ،CrOCrO44

CrCr22OO77و و --2222--

( کروم اکسيد ) تری کروم اکسيد .CrOCrO33تری آيد( می بدست زير واکنش .از آيد( می بدست زير واکنش از

K2Cr2O7 + H2SO4 K2SO4 + 2CrO3 + H2O

Page 129: به نام خداوند

129129

کروميل( کلريد کروميل( ب کلريد بدست CrOCrO22ClCl22ب زير بدست ازواکنش زير ازواکنش. آيد .می آيد می

CrO3 + 2HCl CrO2Cl2 + H2O

. آيد( می بدست زير واکنش از کرومات يون .ج آيد( می بدست زير واکنش از کرومات يون ج

CrO3 + 2NaOH Na2CrO4 + H2O

کرومات دی يون کرومات بين دی يون CrCr22OO77بينيون --22 و نارنجی قرمز رنگ يون به و نارنجی قرمز رنگ به

. است برقرار زير تعادل رنگ زرد . کرومات است برقرار زير تعادل رنگ زرد کرومات

Cr2O7 + H2O 2HCrO4- K= 10-2/3

Page 130: به نام خداوند

130130

موردنياز موردنياز وسايل وسايل

بونزن گاز چراغچينی کروزه

بزرگ بشربوخنر قيف

واتمن صاقی 41کاغذپيپت

اتوکالوسنج pHدستگاه

سديم پراکسيدکروميت معدن سنگ

سولفوريک N 4اسيدآهن ) (IIسولفات

آمين فنيل دی معرفپتاسيم کرومات N 1/0دی

کلسيم کربناتسديم کربنات

ml 250ارلن ژوژه ml 250بالن

نسوز مثلثای شيشه همزن

الکتريکی کوره

Page 131: به نام خداوند

131131

صد در صد تعيين در کروميت CrCr22OO33تعيين معدن سنگ کروميت در معدن سنگ در

آن 5/05/0 به و ريخته کروزه در را معدن سنگ از آن گرم به و ريخته کروزه در را معدن سنگ از گرم گرم 22گرم . حرارت و زده هم را مخلوط کنيد اضافه سديم . پراکسيد حرارت و زده هم را مخلوط کنيد اضافه سديم پراکسيدزرد. پودر صورت به مخلوط زمانيکه تا را حرارت زرد. دهيد پودر صورت به مخلوط زمانيکه تا را حرارت دهيد . کروزه، شدن خنک از پس دهيد ادامه درآيد ای . قهوه کروزه، شدن خنک از پس دهيد ادامه درآيد ای قهوه

کنيد حل جوش آب در آنرا داخل کنيد محتويات حل جوش آب در آنرا داخل . .محتويات

کار روش

Page 132: به نام خداوند

132132

سديم کرومات سديم سنجش کرومات سنجش

، کرومات سديم محلول ، به کرومات سديم محلول سولفوريک mlml 20 20به سولفوريک اسيد اضافه اضافه NN 4 4اسيدو و کرده . 55کرده بالن در را محلول و کنيد صاف آنرا بجوشانيد . دقيقه بالن در را محلول و کنيد صاف آنرا بجوشانيد دقيقه

. mlml250250ژوژه ژوژه برسانيد حجم . به برسانيد حجم داخل mlml1010به در برداشته آنرا داخل از در برداشته آنرا از . بريزيد . ارلن بريزيد معلوم، mlml 5 5ارلن غلظت با فرو معلوم، سولفات غلظت با فرو اسيد اسيد mlml 20 20سولفات

و و سولفوريک . 55سولفوريک محلول کنيد اضافه آمين فنيل دی معرف . قطره محلول کنيد اضافه آمين فنيل دی معرف قطرهپتاسيم کرومات دی با را پتاسيم حاصل کرومات دی با را . 1/01/0حاصل درصد بسنجيد . نرمال درصد بسنجيد نرمال

CrCr22OO33. کنيد محاسبه کروميت معدن سنگ در .را کنيد محاسبه کروميت معدن سنگ در را

Page 133: به نام خداوند

133133

mlml 5 5 ،معلوم غلظت با فرو معلوم، سولفات غلظت با فرو اسيد اسيد mlml 20 20سولفاتو و سولفوريک . 55سولفوريک کنيد اضافه آمين فنيل دی معرف . قطره کنيد اضافه آمين فنيل دی معرف قطره

پتاسيم کرومات دی با را حاصل پتاسيم محلول کرومات دی با را حاصل نرمال نرمال 1/01/0محلولسولفات. نرماليته و کرومات دی حجم روی از سولفات. بسنجيد نرماليته و کرومات دی حجم روی از بسنجيد

درصد درصد فرو، محاسبه CrCr22OO33فرو، کروميت معدن سنگ در محاسبه را کروميت معدن سنگ در را کنيد.کنيد.

Page 134: به نام خداوند

134134

کروميت معدن سنگ از سديم کرومات کروميت تهيه معدن سنگ از سديم کرومات تهيه

کلسيم، 33 کربنات کلسيم، گرم کربنات و 6/16/1گرم سديم کربنات و گرم سديم کربنات گرم گرم 2/22/2گرممدت به کروزه يک در را کروميت معدن مدت سنگ به کروزه يک در را کروميت معدن در 5/15/1سنگ در ساعت ساعت

. 11001100کوره کوره در را جامد دهيد قرار . درجه در را جامد دهيد قرار جوش mlml 50 50درجه جوش آب آب . . کنيد صاف را هيدروکسيد رسوب دهيد وحرارت کرده . حل . کنيد صاف را هيدروکسيد رسوب دهيد وحرارت کرده حل . از دهيد حرارت شدن خشک حد تا را صافی زير . محلول از دهيد حرارت شدن خشک حد تا را صافی زير محلولمحاسبه را بازده آمده، دست به سديم کرومات وزن محاسبه روی را بازده آمده، دست به سديم کرومات وزن روی

کنيد.کنيد.

Page 135: به نام خداوند

135135

معدن سنگ از شده تهيه سديم کرومات خلوص مقدار معدن تعيين سنگ از شده تهيه سديم کرومات خلوص مقدار تعيين

ژوژه 5/05/0 بالن به را کرومات از ژوژه گرم بالن به را کرومات از حجم mlml 250 250گرم هم به و حجم ريخته هم به و ريختهبه. به. برسانيد آن، mlml 10 10برسانيد آن، از و mlml 5 5از فرو و سولفات فرو اسيد اسيد mlml 20 20سولفات

. NN 4 4سولفوريک سولفوريک به آمين فنيل دی معرف از استفاده با کنيد . اضافه به آمين فنيل دی معرف از استفاده با کنيد اضافهپتاسيم کرومات دی پتاسيم وسيله کرومات دی . 1/01/0وسيله حجم از استفاده با بسنجيد . نرمال حجم از استفاده با بسنجيد نرمال

کنيد محاسبه را سديم کرومات درصدخلوص کنيد مصرفی، محاسبه را سديم کرومات درصدخلوص . .مصرفی،

Page 136: به نام خداوند

136136

معدن سنگ از شده تهيه سديم کرومات معدن تخليص سنگ از شده تهيه سديم کرومات تخليص

کرومات 2/02/0به به از کرومات گرم از پتاسيم mlml 20 20گرم کرومات پتاسيم دی کرومات و 1/01/0دی و افزوده افزودهبه را نهايی به حجم را نهايی . mlml 100 100حجم و کرده گرم آنرا . برسانيد و کرده گرم آنرا دی دی mlml 10 10برسانيدپتاسيم پتاسيم کرومات . 1/01/0کرومات آلومينيم هيدروکسيد کنيد اضافه . نرمال آلومينيم هيدروکسيد کنيد اضافه نرمال

حجم به را صافی زير محلول و کنيد صاف را کرده حجم رسوب به را صافی زير محلول و کنيد صاف را کرده رسوبmlml250250 .برسانيد. برسانيد

Page 137: به نام خداوند

137137

mlml 10 10 ارلن در و برداشته را کرومات محلول ارلن از در و برداشته را کرومات محلول mlml 250 250ازو mlml 5 5بريزيد. بريزيد. فرو سولفات و محلول فرو سولفات اسيد اسيد mlml 20 20محلول

. NN 4 4سولفوريک سولفوريک در را محلول اين کنيد اضافه آن . به در را محلول اين کنيد اضافه آن بهپتاسيم کرومات دی با آمين فنيل دی معرف پتاسيم مجاورت کرومات دی با آمين فنيل دی معرف 1/01/0مجاورت

بسنجيد بسنجيد نرمال . .نرمال

Page 138: به نام خداوند

138138

سديم کرومات دی به سديم کرومات سديم تبديل کرومات دی به سديم کرومات تبديل

اسيد آنقدر شده، خالص سديم کرومات محلول باقيمانده اسيد به آنقدر شده، خالص سديم کرومات محلول باقيمانده بهتا NN 4 4سولفوريک سولفوريک کنيد تا اضافه کنيد . 7/47/4آن آن pHpHاضافه سديم کرومات دی . شود سديم کرومات دی شود

ته سديم سولفات تا دهيد حرارت گرم آب حمام روی را شده ته تهيه سديم سولفات تا دهيد حرارت گرم آب حمام روی را شده تهيه . . کرومات دی شامل صافی زير محلول کنيد صاف آنرا شود . نشين . کرومات دی شامل صافی زير محلول کنيد صاف آنرا شود نشين

است خالص تقريبا است سديم خالص تقريبا . .سديم

Page 139: به نام خداوند

139139

کروم سبز های رنگدانه تهيه آزمايش اين از کروم هدف سبز های رنگدانه تهيه آزمايش اين از هدفاستفاده با آهن آبی و کروم نارنجی کروم، زرد استفاده آبدار، با آهن آبی و کروم نارنجی کروم، زرد آبدار،

. است مربوطه واکنشگرهای .از است مربوطه واکنشگرهای از

شماره 10آزمايش

ها رنگدانه ها تهيه رنگدانه تهيه

Page 140: به نام خداوند

140140

رنگی مواد بندی رنگی طبقه مواد بندی طبقه

) ( پيگمانها( ها رنگدانه (الف ( پيگمانها( ها رنگدانه الف

مختلف های اندازه و شکل در که هستند تزيينی جامد مختلف مواد های اندازه و شکل در که هستند تزيينی جامد مواد . های رنگدانه شوند می تهيه حالل در معلق صورت . به های رنگدانه شوند می تهيه حالل در معلق صورت به

. بودند معدنی ترکيبات اغلب . قديمی بودند معدنی ترکيبات اغلب قديمی

رنگها( رنگها( ب ب

های حلقه آنها اصلی ساختمان و هستند سنتزی های بيشتر حلقه آنها اصلی ساختمان و هستند سنتزی بيشتر . منابع مهمترين نفت و سنگ زغال بنابراين است . آروماتيکی منابع مهمترين نفت و سنگ زغال بنابراين است آروماتيکی

شوند می محسوب آنها اوليه و شوند طبيعی می محسوب آنها اوليه و . .طبيعی

Page 141: به نام خداوند

141141

نياز مورد وسايل

چينی کروژهالکتريکی کورهچينی هاونصافی کاغذ

اتوکالو

نياز مورد مواد

پتاسيم کرومات دیاسيأ بوريک

) سرب )IIاستاتN4سود

Page 142: به نام خداوند

142142

کار روش

)هيدراته کروم سبز رنگدانه تهيه هيدراته( الف کروم سبز رنگدانه تهيه الف

دادن حرارت دادن از حرارت و از باال دمای در اسيد بوريک با پتاسيم کرومات و دی باال دمای در اسيد بوريک با پتاسيم کرومات دی. آيد می دست به حاصل ماده هيدروليز .سپس آيد می دست به حاصل ماده هيدروليز سپس

کردن- 11 کلسينه کردن- مرحله کلسينه مرحله

با 11 را پتاسيم کرومات دی با گرم را پتاسيم کرومات دی رهاون 36/336/3گرم د اسيد بوريک رهاون گرم د اسيد بوريک گرم . کوره در کروزه داخل را آنها سپس کنيد مخلوط . بخوبی کوره در کروزه داخل را آنها سپس کنيد مخلوط بخوبی

.500500الکتريکی الکتريکی دهيد حرارت .درجه دهيد حرارت درجه

K2Cr2O7 + 16BO3H3 Cr2(B4O7)3 + K2B4O7 + 3/2 O2 + 24 H2O

Page 143: به نام خداوند

143143

هيدروليز- 22 هيدروليز- مرحله مرحلهدر شدن سرد از پس را اول مرحله در مخلوط شدن سرد از پس را اول مرحله آب آب mlml 80 80مخلوط

مدت به کم شعله با و بريزيد مدت مقطر به کم شعله با و بريزيد حرارت 1515مقطر حرارت دقيقه دقيقه . اتوکالو در و کرده صاف آنرا سپس بزنيد هم و . دهيد اتوکالو در و کرده صاف آنرا سپس بزنيد هم و دهيد

. نمائيد وزن و .خشک نمائيد وزن و خشک

Cr2(B4O7)3 + 20H2O Cr2O(OH)4 + 12BO3H3

Page 144: به نام خداوند

144144

( )کروم زرد رنگدانه تهيه کروم( )ب زرد رنگدانه تهيه ((PbCrO4PbCrO4ب1/11/1( سرب استات )گرم سرب استات در( IIIIگرم در( را . mlml 30 30را کنيد حل . آب کنيد حل گرم گرم 5/05/0آب

. کنيد مخلوط سرب استات محلول با را کرومات دی . پتاسيم کنيد مخلوط سرب استات محلول با را کرومات دی پتاسيمدمای در را دمای رسوب در را . 8585--9090رسوب سپس دهيد حرارت روی . درجه سپس دهيد حرارت روی درجه

دمای در اتوکالو در و کرده صاف دمای آنرا در اتوکالو در و کرده صاف و 100100آنرا کرده خشک و درجه کرده خشک درجهآوريد بدست را بازده توزين، از آوريد پس بدست را بازده توزين، از ..پس

2Pb(CH3COO)2 + K2Cr2O7 + H2O 2PbCrO4 + 2CH3COOH + 2CH3COOK

Page 145: به نام خداوند

145145

کروم نارنجی دنگدانه کروم تهيه نارنجی دنگدانه تهيه

در 2/22/2 را سرب استات در گرم را سرب استات آن mlml4040گرم به و کرده حل آن آب به و کرده حل 5/05/0آب . به جوشيدن رهنگام د کنيد اضافه پتاسيم کرومات دی . گرم به جوشيدن رهنگام د کنيد اضافه پتاسيم کرومات دی گرم

. NN 4 4سود سود mlml 19 19آن آن را رسوب سپس کنيد . اضافه را رسوب سپس کنيد دقيقه دقيقه 2020اضافهدمای دمای در . 9090در خشک از پس و کنيد صاف آنرا بگذاريد . درجه خشک از پس و کنيد صاف آنرا بگذاريد درجه

. نمائيد وزن عمل راندمان محاسبه برای .کردن نمائيد وزن عمل راندمان محاسبه برای کردن

4Pb(CH3COO)2 + K2Cr2O7 + 6NaOH 2PbCrO4 .PbO + 2CH3COOK + 6CH3COONa + 3 H2O

Page 146: به نام خداوند

146146

تری و فسفات پلی تری تهيه آزمايش اين از تری هدف و فسفات پلی تری تهيه آزمايش اين از هدف. است يونی های کننده تعويض از استفاده با اسيد .فسفريک است يونی های کننده تعويض از استفاده با اسيد فسفريک

نامحلول جامد فاز که گيرد می انجام زمانی يونها نامحلول مبادله جامد فاز که گيرد می انجام زمانی يونها مبادلهمنفی و مثبت های جزء به متصل متحرک يونهای منفی حاوی و مثبت های جزء به متصل متحرک يونهای حاوی

. کند می پيدا تماس الکتروليت محلول با .است، کند می پيدا تماس الکتروليت محلول با است،

شماره 11آزمايش

( فسفات پلی تری سديم )تهيه فسفات پلی تری سديم )NaNa55PP33OO1010تهيه اسيد( فسفريک تری )و اسيد( فسفريک تری ( ( HH55PP33OO1010و

M+ + H+R- M+R- + H+

Page 147: به نام خداوند

147147

مثال عنوان مثال به عنوان آمبرليت DowexDowex- - 5050به آمبرليت يا ( ( 2020--5050ش ) ش ) 225225ياوسيله به اگر که است کاتيونی کننده مبادله رزينهای وسيله از به اگر که است کاتيونی کننده مبادله رزينهای از

تجاری% 88 عالمت با باشد، شده متخلخل بنزن وينيل تجاری% دی عالمت با باشد، شده متخلخل بنزن وينيل دی88 xx - 50- - 50- DowexDowex. شود می .فروخته شود می فروخته

نياز مورد نياز وسايل مورد مواد

الکتريکی کورهپنبه يا شيشه پشمای شيشه همزن

متر pHدستگاه ml 25بورت

فسفات تری سديم پنتامنوسديک فسفات

سديک دی فسفاتکاتيونی R-SO3رزين

-

کلريدريک N 1اسيدنقره نيترات

N 1/0سود

Page 148: به نام خداوند

148148

تهيهتهيه NaNa55PP33OO1010 و وHH55PP33OO1010

به سديک دی فسفات و منوسديک فسفات تری سديم به پنتا سديک دی فسفات و منوسديک فسفات تری سديم پنتا. 1:21:2نسبت نسبت سديک دی فسفات اگر کنيد . تهيه سديک دی فسفات اگر کنيد داشته 1212تهيه داشته آب آب

نسبت اين نسبت باشد، اين و 5/15/1باشد، منوسديک فسفات و گرم منوسديک فسفات گرم گرم 8/78/7گرم . مخلوط را فسفات دو اين شد خواهد سديک دی . فسفات مخلوط را فسفات دو اين شد خواهد سديک دی فسفات

کوره در و کوره کرده در و مدت 540540- - 580580کرده به مدت درجه به حرارت 22درجه حرارت ساعت ساعت دهيد.دهيد.

کار روش

NaH2PO4,H2O + 2Na2HPO4,12H2O Na5P3O10 + 15 H2O

Page 149: به نام خداوند

149149

فسفريک تری اسيد فسفريک تهيه تری اسيد HH55PP33OO1010تهيه

کاتيونی 55 رزين کاتيونی گرم رزين R-SOR-SO33گرمدر -- ای روزنه تا کنيد پر بورت در در را ای روزنه تا کنيد پر بورت در را

. اسيدی کلريدريک، اسيد با را رزين باشد نداشته وجود . ستون اسيدی کلريدريک، اسيد با را رزين باشد نداشته وجود ستونبشوئيد. مقطر آب با کامال آنرا بشوئيد. کنيد مقطر آب با کامال آنرا را 25/025/0 ..کنيد فسفات تری را گرم فسفات تری گرم

. mlml2020در در بريزيد ستون در و کرده حل مقطر . آب بريزيد ستون در و کرده حل مقطر از mlml 200 200آب از آب آب . . از استفاده با کنيد آوری جمع را محلول دهيد عبور . ستون . از استفاده با کنيد آوری جمع را محلول دهيد عبور pHpHستون

سود با را محلول سود متر، با را محلول . 1/01/0متر، کنيد تيتـر . نرمال کنيد تيتـر بعد pHpHنرمال را بعد محلول را محلول. بگيريد اندازه سود ليتر ميلی هر افزودن .از بگيريد اندازه سود ليتر ميلی هر افزودن از

Na5P3O10 + 5RH H5P3O10 + 5RNa

Page 150: به نام خداوند

150150

شماره 12آزمايش

آنها خلوص درجه تعيين و سديم فسفات آنها تهيه خلوص درجه تعيين و سديم فسفات تهيه

سديک دی فسفات سديک، مونو فسفات تهيه آزمايش اين از سديک هدف دی فسفات سديک، مونو فسفات تهيه آزمايش اين از هدف . باشد می آنها تبلور آب و خلوص درجه تعيين و سديک تر فسفات . و باشد می آنها تبلور آب و خلوص درجه تعيين و سديک تر فسفات و

فسفرو هيپو قبيل از مختلفی دار اکسيژن های اسيد فسفرو فسفر هيپو قبيل از مختلفی دار اکسيژن های اسيد فسفر)HH22POPO22اسيد)اسيد) اسيد( فسفرو ،( اسيد( فسفرو ،HH33POPO33( )اسيد متافسفريک اسيد( )، متافسفريک ،HPOHPO33 )، )،

( اسيد )اورتوفسفريک اسيد )HH33POPO44اورتوفسفريک اسيد( فسفريک پيرو )و اسيد( فسفريک پيرو توليد( توليد( HH44PP22OO77وکند کند می ..می

Page 151: به نام خداوند

151151

مانند قوی قليايی فلز يک روی را اسيد فسفريک مانند اگر قوی قليايی فلز يک روی را اسيد فسفريک اگرCa)OH(Ca)OH(22 فسفاتهای اسيد، يا قليا مقدار به بسته فسفاتهای بريزيم، اسيد، يا قليا مقدار به بسته بريزيم،

. کند توليد کلسيک تری يا و دی يا .مونو کند توليد کلسيک تری يا و دی يا مونو

. يک حرارت اثر بر فلزی دو فسفاتهای پايدارند خنثی . فسفاتهای يک حرارت اثر بر فلزی دو فسفاتهای پايدارند خنثی فسفاتهای . فسفاتهای کنند می توليد فسفات پيرو و داده دست از آب . مولکول فسفاتهای کنند می توليد فسفات پيرو و داده دست از آب مولکول

. شوند می تبديل متافسفات به ظرفيتی .يک شوند می تبديل متافسفات به ظرفيتی يک

2H3PO2 + Ca(OH)2 CaH2(PO4)2 + 2H2O 2H3PO4 + 2Ca(OH)2 Ca(HPO4)2 + 4H2O

2H3PO4 + 3Ca(OH)2 Ca3(PO4)2 + 6H2O

2Na2HPO4 Na4PO3 + H2ONaH2PO4 NaPO3 + H2O

Page 152: به نام خداوند

152152

فسفات نمکهای فسفات واکنشهای نمکهای واکنشهایدر- 11 که دهد می زرد رسوب محلول، فسفاتهای با نقره در- نيترات که دهد می زرد رسوب محلول، فسفاتهای با نقره نيترات

. شود می حل آمونياک مخصوصا و نيتريک .اسيد شود می حل آمونياک مخصوصا و نيتريک اسيد

Na2HPO4 + 3AgNO3 Ag3PO4 + 2NaNO3 + HNO3

کردن- 22 اضافه از که منيزيمی کردن- مخلوط اضافه از که منيزيمی به MgClMgCl22مخلوط آمونياک در نشادر به و آمونياک در نشادر ودر دهد می منيزيمی آمونياکو فسفات سفيد رسوب آيد، می در دست دهد می منيزيمی آمونياکو فسفات سفيد رسوب آيد، می دست

شود می تبديل منيزيم پيروفسفات به باال شود دمای می تبديل منيزيم پيروفسفات به باال . .دمای

Na2HPO4 + MgCL2 + NH4OH MgNH4PO4 + 2NaCl + H2O2MgNH4PO4 Mg2P2O7 + 2NH3 + H2O

Page 153: به نام خداوند

153153

33( انيدريد- موليبديک کردن حل )از انيدريد- موليبديک کردن حل رمحلول ((MoOMoO33از رمحلول د دمحلول تبخير و آمونياک محلول يا و سديم يا محلول پتاسيم تبخير و آمونياک محلول يا و سديم يا پتاسيميا موليبدات پلی که بلوری ماده آمده، يا بدست موليبدات پلی که بلوری ماده آمده، بدست

فرمول به فرمول پاراموليبدات به می 7MoO7MoO33, M, M22O,xHO,xH22OOپاراموليبدات می تشکيل تشکيل شود. شود.

نياز مورد نياز وسايل مورد مواد

ml 250بشر دماسنج

سنج pHکاغذ بوخنر قيف

) ( کريستاليزور بلوری تشتکاتوکالو

ژوژه ml 100 بالنکننده مبادله رزين ستون

سديم کربناتاسيد %65فسفريکاسيد N 1/0سولفوريک

اورانژ متيل معرفجامد سود

فتالئين فنل معرفکلريدريک N1اسيد

نقره نيترات

Page 154: به نام خداوند

154154

( سديک دی فسفات )تهيه سديک دی فسفات ((NaNa22HPOHPO44تهيه

بشر 55 يک در را سديم کربنات بشر گرم يک در را سديم کربنات و mlml 250 250گرم و ريخته آب آب mlml 50 50ريخته. 8080مقطر مقطر کنيد اضافه آن به را . درجه کنيد اضافه آن به را اسيد mlml11درجه اسيد فسفريک % % 6565فسفريک

تنظيم تنظيم برای حدود pHpHبرای حدود در . 88 – – 5/85/8در گرم را محلول کنيد . اضافه گرم را محلول کنيد اضافهآن حجم تا آن کرده حجم تا . 3/13/1کرده صاف بوخنر قيف با را بلورهای . شود صاف بوخنر قيف با را بلورهای شود

. اتوکالو داخل آنرا کنيد منتقل کريستاليزور به و . کرده اتوکالو داخل آنرا کنيد منتقل کريستاليزور به و درجه درجه 8080کرده . را آمده دست به سديک دی فسفات شود خشک تا داده . قرار را آمده دست به سديک دی فسفات شود خشک تا داده قرار

. نمائيد وزن راندمان تعيين .جهت نمائيد وزن راندمان تعيين جهت

کار روش

Page 155: به نام خداوند

155155

سديک دی فسفات خلوص درجه سديک تعيين دی فسفات خلوص درجه تعيينمقطر 2/02/0 آب در را سديک دی فسفات بلورهای از مقطر گرم آب در را سديک دی فسفات بلورهای از گرم

ژوژه بالن در و کرده ژوژه حل بالن در و کرده .mlml 100 100حل برسانيد حجم .به برسانيد حجم mlml 10 10بهسولفوريک اسيد با و برداشته آنرا سولفوريک از اسيد با و برداشته آنرا مجاورت NN 1/0 1/0از مجاورت در در

. مصرفی، اسيد حجم روی از کنيد تيتر اورانژ متيل . معرف مصرفی، اسيد حجم روی از کنيد تيتر اورانژ متيل معرف. کنيد محاسبه را سديک دی فسفات خلوص .درصد کنيد محاسبه را سديک دی فسفات خلوص درصد

Page 156: به نام خداوند

156156

سديک دی درفسفات تبلور آب سديک تعيين دی درفسفات تبلور آب تعيين

مدت 11 به را سديک دی فسفات از مدت گرم به را سديک دی فسفات از راتوکالو 2424گرم د راتوکالو ساعت د 8080ساعت . داخل به آنرا سپس شود خارج آن تبلور آب تا دهيد قرار . درجه داخل به آنرا سپس شود خارج آن تبلور آب تا دهيد قرار درجه . تا نمائيد وزن آنرا شدن سرد از پس دهيد انتقال . کريستاليزور تا نمائيد وزن آنرا شدن سرد از پس دهيد انتقال کريستاليزور

. شود مشخص شده خارج تبلور آب .وزن شود مشخص شده خارج تبلور آب وزن

Page 157: به نام خداوند

157157

( سديک تری فسفات )تهيه سديک تری فسفات ((NaNa33POPO44تهيه

در را سديک دی در فسفات را سديک دی و 9090آب آب mlml 100 100فسفات کرده حل و درجه کرده حل گرم گرم 11درجهتنظيم جهت را تنظيم سود جهت را حدود pHpHسود حدود در و 1010 - -5/115/11در کرده اضافه آن و به کرده اضافه آن به

به آن حجم کاهش جهت حمام به روی آن حجم کاهش جهت حمام قرار 10/110/1روی اوليه قرار حجم اوليه حجمو. کرده صاف بوخنر قيف وسيله به را شده تشکيل بلورهای و. دهيد کرده صاف بوخنر قيف وسيله به را شده تشکيل بلورهای دهيد

مدت به شده خشک برای شستشو از مدت بعد به شده خشک برای شستشو از با 22بعد اتوکالو در با ساعت اتوکالو در ساعت.8080- - 100100دمای دمای دهيد قرار .درجه دهيد قرار درجه

Page 158: به نام خداوند

158158

سديک تری فسفات خلوص درصد سديک تعيين تری فسفات خلوص درصد تعيين

حل 2/02/0 مقطر آب در را سديک تری فسفات بلورهای از حل گرم مقطر آب در را سديک تری فسفات بلورهای از گرمژوژه بالن در و ژوژه کرده بالن در و .mlml 100 100کرده برسانيد حجم .به برسانيد حجم آنرا mlml 10 10به آنرا از از

سولفوريک اسيد با و سولفوريک برداشته اسيد با و تيتـر NN 1/0 1/0برداشته اورانژ متيل معرف تيتـر با اورانژ متيل معرف با کنيد.کنيد.

Page 159: به نام خداوند

159159

( مونوسديک فسفات مونوسديک )تهيه فسفات ((NaHNaH22POPO44تهيه

تا کرده حل آب حداقل در را تبلور آب بدون سديک دی تا فسفات کرده حل آب حداقل در را تبلور آب بدون سديک دی فسفات . فسفريک اسيد افزايش با آيد دست به اشباع . محلول فسفريک اسيد افزايش با آيد دست به اشباع را را pHpH،% ،% 6565محلول

. 5/45/4به به حجم کاهش جهت گرم آب حمام روی را محلول . برسانيد حجم کاهش جهت گرم آب حمام روی را محلول برسانيدبه به آن . 3/13/1آن . نمائيد صاف قيف رابا شده تشکيل بلورهای دهيد . قرار . نمائيد صاف قيف رابا شده تشکيل بلورهای دهيد قرار

اتوکالو در بشوئيد آب حداقل اتوکالو با در بشوئيد آب حداقل مدت 8080- - 100100با به مدت درجه به ساعت ساعت 22درجه. کنيد .خشک کنيد خشک

Page 160: به نام خداوند

160160

مونوسديک فسفات خلوص صد در مونوسديک تعيين فسفات خلوص صد در تعييندر 2/02/0 را ترکيب از در گرم را ترکيب از . mlml2020گرم محلول کنيد حل مقطر . اب محلول کنيد حل مقطر اب

. رزين دهيد عبور يون کننده مبادله رزين ستون از را . حاصل رزين دهيد عبور يون کننده مبادله رزين ستون از را حاصلبا با را .mlml 100 100را بشوئيد .آب بشوئيد آب

mlml 10 10 سود با را ستون خروجی محلول سود از با را ستون خروجی محلول در در NN 1/0 1/0از. . کنيد تعيين را خلوص صد در کنيد تيتر فتالئين فنل .مجاورت . کنيد تعيين را خلوص صد در کنيد تيتر فتالئين فنل مجاورت

Page 161: به نام خداوند

161161

( مس کلريد تهيه آزمايش اين انجام از )هدف مس کلريد تهيه آزمايش اين انجام از با ( با ( II( )( )CuClCuClهدفمس ) کلريد از مس )استفاده کلريد از ((IIII( )( )CuClCuCl22استفاده

نمی حل آب در و پايدارند ظرفيتی يک مس ی نمی نمکها حل آب در و پايدارند ظرفيتی يک مس ی نمکهامس. کلريد توان می کاهنده، واکنشگر يک استفاده با مس. شوند کلريد توان می کاهنده، واکنشگر يک استفاده با شوند

((II( )مس کلريد محلول از مس( )را کلريد محلول از .IIIIرا آورد( دست .به آورد( دست به

شماره 13آزمايش

ترکيبات در اکسيداسيون حالت کردن ترکيبات پايدار در اکسيداسيون حالت کردن پايدار

2CuCl2 + Na2SO3 + H2O 2CuCl + Na2SO4 + 2H2O

Page 162: به نام خداوند

162162

نياز مورد نياز وسايل مورد مواد

ml 250بشر بوخنر قف

اتوکالو

مس ) (IIکلريدآب بی سديم سولفيت

غليظ اسيدکلريدريکخالص اسيد استيک

اتانولاتر اتيل دی

Page 163: به نام خداوند

163163

55( مس کلريد مس )گرم کلريد در( IIIIگرم در( را . mlml 5 5را کنيد حل . آب کنيد حل گرم گرم 8/38/3آبدر را آب بی سديم در سولفيت را آب بی سديم آرامی mlml 25 25سولفيت به آنرا و کرده حل آرامی آب به آنرا و کرده حل آب

. بريزيد مس کلريد محلول .روی بريزيد مس کلريد محلول مس ) روی مس )کلريد رسوب( IIکلريد رنگ رسوب( سفيد رنگ سفيد . در را مخلوط کند . می در را مخلوط کند حاوی mlml 500 500می که حاوی آبی که سولفيت 5/05/0آبی سولفيت گرم گرم

و و سديم . mlml 1 1سديم دهيد اجازه بريزيد است، غليظ کلريدريک . اسيد دهيد اجازه بريزيد است، غليظ کلريدريک اسيدمس ) مس )کلريد . IIکلريد سولفورو( اسيد با و صاف را رسوب بشود نشين . ته سولفورو( اسيد با و صاف را رسوب بشود نشين ته

. دهيد شستشو .رقيق دهيد شستشو رقيق

کار روش

Page 164: به نام خداوند

164164

را مس را کلريد مس با 33تا تا 22کلريد با بار گالسيال mlml 20-10 20-10بار اسيد گالسيال استيک اسيد استيکرا. رسوب را. بشوئيد رسوب با 22بشوئيد با بار با mlml 20 20بار بار يک و با اتانول بار يک و mlml 10-3 10-3اتانول

. . سفيد جامد جسم کنيد تبخير مکش با را اتر بشوئيد . اتر . سفيد جامد جسم کنيد تبخير مکش با را اتر بشوئيد اتراتوکالو به کردن خشک ی برا کردن صاف از بعد را اتوکالو رنگ به کردن خشک ی برا کردن صاف از بعد را رنگ

100100 - -7575 . از پس کنيد منتقل . درجه از پس کنيد منتقل را 2020درجه محصول را دقيقه محصول دقيقه. کنيد .وزن کنيد وزن

Page 165: به نام خداوند

165165

هيپوکلريت و سديم کلريت هيپو تهيه آزمايش اين از هيپوکلريت هدف و سديم کلريت هيپو تهيه آزمايش اين از هدف. باشد می آنها خواص بررسی و .کلسيم باشد می آنها خواص بررسی و کلسيم

( کلرواسيد )هيپو کلرواسيد اثر( HClOHClOهيپو در که است داری هالوژن اسيد اثر( اکسی در که است داری هالوژن اسيد اکسی( کلر اکسيد )هيدروليز کلر اکسيد .ClCl22OOو( و( IIهيدروليز آيد می دست .به آيد می دست به

شماره 14آزمايش

کلسيم و سديم هيپوکلريتهای کلسيم تهيه و سديم هيپوکلريتهای تهيه

Cl2O(g) + H2O(l) 2HOCl(aq) K= 280

Page 166: به نام خداوند

166166

را ترکيب اين توان می نيز زير های واکنش طريق را از ترکيب اين توان می نيز زير های واکنش طريق از. آورد .بدست آورد بدست

Cl2 + H2O H+ + Cl- + HOCl K= 4.66×10-4

Cl2 + HCO3- HOCl + CO2 + Cl-

عنوان به اکسيدکنندگی قدرت بعلت هيپوکلريت عنوان محلولهای به اکسيدکنندگی قدرت بعلت هيپوکلريت محلولهای. گيرند می قرار استفاده مورد کننده سفيد .عامل گيرند می قرار استفاده مورد کننده سفيد عامل

می تجزيه کلرات و کلريد به حرارت اثر در ترکيب می اين تجزيه کلرات و کلريد به حرارت اثر در ترکيب اين

شود.شود.3OCl- 2Cl- + ClO3

-

: است زير بصورت واکنش اين :مکانيسم است زير بصورت واکنش اين مکانيسم

2OCl- 2Cl- + ClO2 (کند) -

ClO2- + OCl- ClO3

- + Cl- (تند)

Page 167: به نام خداوند

167167

انجام سريعتر واکنش اين اسيدی محيط انجام در سريعتر واکنش اين اسيدی محيط در. شود .می شود می

کلر دار اکسيژن ترکيبات کلر خواص دار اکسيژن ترکيبات خواص

پرکلرات- 11 و کلريد به حرارت اثر در ها هيپوکلريت پرکلرات- تمامی و کلريد به حرارت اثر در ها هيپوکلريت تمامی. شوند می .تبديل شوند می تبديل

HOCl + OCl- H+ + Cl- + ClO2-

2HOCl- 2H+ + Cl- + ClO2-

6Cl2 + 12NaOH 6NaCl + 6NaClO + 6H2O + Q

Page 168: به نام خداوند

168168

دارد- 22 وجود آن در که کلری مقدار به بسته ژاول دارد- آب وجود آن در که کلری مقدار به بسته ژاول آب . انجام زير روش دو به کلر ميزان سنجش شود می . ارزيابی انجام زير روش دو به کلر ميزان سنجش شود می ارزيابی

. شود .می شود می

: آرسنيت( روی بر آن اثر :الف آرسنيت( روی بر آن اثر الف

مولکول مولکول هر با AsAs22OO33هر معادل که کلر اتم با چهار معادل که کلر اتم کلر 8/448/44چهار کلر ليتر ليتر (. ارزش با ژاول آب شود تبديل آرسينات به تا دارد الزم .) است ارزش با ژاول آب شود تبديل آرسينات به تا دارد الزم است

آن 1010 ليتر يک يعنی آن ، ليتر يک يعنی ،1010) کند می آزاد کلر (ليتر کند می آزاد کلر ليتر

Page 169: به نام خداوند

169169

: يدومتری( روش :ب يدومتری( روش ب . يد کند می آزاد يد و داده واکنش پتاسيم يديد محلول با . کلر يد کند می آزاد يد و داده واکنش پتاسيم يديد محلول با کلرچسب معرف و استاندارد تيوسولفات محلول با را شده چسب آزاد معرف و استاندارد تيوسولفات محلول با را شده آزادرا کلر حاوی محلول ارزش آن روی از و کرده تيتـر را نشاسته کلر حاوی محلول ارزش آن روی از و کرده تيتـر نشاسته

. سنجند .می سنجند می

نياز مورد وسايلنياز مورد مواد

دماسنجml 250و ml 100بشر جداکننده قيفml 250ارلن

مغناطيسی يا ای شيشه همزنای شيشه قيف

صافی کاغذبوخنر قيف با خالء ارلن

تورنسل کاغذآزمايش لوله ml 250بالن

شده خرد يخغليظ کلريدريک اسيد

پتاسيم پرمنگناتخشک آهک

هيپوکلرواسيدپتاسيم N 01/0يديد

تتراکلريدکربنسديم برميدN 4سود

سولفوريک N4اسيدسرب استات

جيوهسديم سولفيد

Page 170: به نام خداوند

170170

سديم هيپوکلريت سديم تهيه هيپوکلريت تهيه

در 22 را سود در گرم را سود و mlml 70 70گرم کرده حل و آب کرده حل را 7070آب شده خرد يخ را گرم شده خرد يخ گرم . . دهيد قرار نمک و يخ حمام در را محلول کنيد اضافه آن . به . دهيد قرار نمک و يخ حمام در را محلول کنيد اضافه آن 1010به

( واکنش از ناشی کلر گاز ) گرم واکنش از ناشی کلر گاز بر mlml 35 35گرم غليظ کلريدريک بر اسيد غليظ کلريدريک 55اسيد. ) کنيد محلول وارد آرامی به را پتاسيم پرمنگنات .گرم ) کنيد محلول وارد آرامی به را پتاسيم پرمنگنات گرم

کار روش

Page 171: به نام خداوند

171171

کلسيم هيپوکلريت کلسيم تهيه هيپوکلريت تهيه

بشر 25/025/0 در را آهک بشر گرم در را آهک زدن mlml 250 250گرم هم حال ودر زدن بريزيد هم حال ودر بريزيدآن آن به ، mlml 5/2 5/2به مقطر ، آب مقطر قيف 3/23/2آب توسط و يخ قيف گرم توسط و يخ گرماضافه mlml 13 13شيردار شيردار آن به آرامی به را اسيد اضافه هيپوکلرو آن به آرامی به را اسيد هيپوکلرو

از. پس را رسوب و کرده صاف را نهايی مخلوط از. کنيد پس را رسوب و کرده صاف را نهايی مخلوط کنيد . کنيد وزن عمل رادمان تعيين جهت کردن . خشک کنيد وزن عمل رادمان تعيين جهت کردن خشک

Page 172: به نام خداوند

172172

کلسيم و سديم هيپوکلريت خواص کلسيم بررسی و سديم هيپوکلريت خواص بررسی

11 : رنگبری- : خواص رنگبری- خواص

تورنسل کاغذ تکه يک روی را هيپوکلريت محلول قطره تورنسل چند کاغذ تکه يک روی را هيپوکلريت محلول قطره چند. بريزيد آبی يا .قرمز بريزيد آبی يا قرمز

22: اکسيدکنندگی- :خاصيت اکسيدکنندگی- خاصيت

mlml 2 2 پتاسيم يديد پتاسيم محلول يديد در mlml 1 1و و NN 01/0 01/0محلول را در تتراکلريدکربن را تتراکلريدکربنآن به و ريخته آزمايش آن لوله به و ريخته آزمايش اضافه mlml 2 2لوله هيپوکلريت اضافه محلول هيپوکلريت محلول

کنيد.کنيد.

Page 173: به نام خداوند

173173

به- 33 را هيپوکلريت قطره به- چند را هيپوکلريت قطره سرب mlml 1 1چند استات سرب محلول استات محلولکرده کرده اضافه . اضافه رسوب کنيد گرم آنرا . و رسوب کنيد گرم آنرا می PbOPbO22و می حاصل حاصل

شود.شود.به- 44 رقيق سولفوريک اسيد کمی و جيوه قطره به- يک رقيق سولفوريک اسيد کمی و جيوه قطره mlml 1 1يک

. کلريد خاکستری رسوب بزنيد هم و کنيد اضافه . هيپوکلريت کلريد خاکستری رسوب بزنيد هم و کنيد اضافه هيپوکلريت . شود می حل کلريدريک اسيد در که شود می . تشکيل شود می حل کلريدريک اسيد در که شود می تشکيلجيوه سولفيد سياه رسوب سديم سولفيد با حاصل جيوه محلول سولفيد سياه رسوب سديم سولفيد با حاصل محلول

. دهد .می دهد می

Page 174: به نام خداوند

174174

با سديم سولفات تهيه آزمايش اين انجام از با هدف سديم سولفات تهيه آزمايش اين انجام از هدفدر سديم سولفيت و سديم کربنات روش دو از در استفاده سديم سولفيت و سديم کربنات روش دو از استفاده

. است واکنش محيط دادن حرارت و گوگرد .مجاورت است واکنش محيط دادن حرارت و گوگرد مجاورت

شماره 15آزمايش

سديم تيوسولفات سديم تهيه تيوسولفات تهيه

Page 175: به نام خداوند

175175

گوگرد با سولفيت محلولهای جوشاندن از گوگرد تيوسولفاتها با سولفيت محلولهای جوشاندن از تيوسولفاتها . در آن آزاد اسيد آيد می دست به تيوناتها دی تجزيه از . و در آن آزاد اسيد آيد می دست به تيوناتها دی تجزيه از و

در اترات صورت به ولی است ناپايدار معمولی در دمای اترات صورت به ولی است ناپايدار معمولی - - 7878دمای. آيد می دست به زير واکنش از .درجه آيد می دست به زير واکنش از درجه

SO3 + H2S H2S2O3

HSO3Cl + H2S H2S2O3 + HCl

از نکرده عمل نقره برميد انحالل برای عکاسی از در نکرده عمل نقره برميد انحالل برای عکاسی در( . کنند می استفاده قليايی . )تيوسولفاتهای کنند می استفاده قليايی و و --[[))Ag)SAg)S22OO33]]تيوسولفاتهای

[[Ag)SAg)S22OO33((22]]33--. شود می .تشکيل شود می تشکيل

Page 176: به نام خداوند

176176

تيوناتها تيوناتهااضافی آبی محلولهای در روی پودر بوسيله سولفيتها کاهش اضافی از آبی محلولهای در روی پودر بوسيله سولفيتها کاهش ، ، SOSO33از

تيونيت دی تيونيت يون دی SS22OO44يون22--. آيد می .بدست آيد می بدست

2S2O42- + H2O S2O3

2- + HSO3-

عمومی فرمول به عمومی آنيونهايی فرمول به بر --22[[OO33SSSSnnSOSO33]]آنيونهايی که هستند تيوناتها بر پلی که هستند تيوناتها پلی ( شوند می نامگذاری گوگرد اتمهای کل تعداد ) اساس شوند می نامگذاری گوگرد اتمهای کل تعداد SS33OO66اساس

تيونات --22 تيونات تری تریSS44OO66و و

22-- ). شوند می ناميده .( تتراتيونات شوند می ناميده تتراتيونات

Page 177: به نام خداوند

177177

تيوناتها تهيه تيوناتها طرز تهيه طرز

2S2O32- + 4H2O2 S3O6

2- + SO42- + 4H2O

2S2O32- + I2 2I- + S4O6

2-

گوگرد گوگرد اکسواسيدهای اکسواسيدهای

SOH

O

O

O O S

O

O

OHS

O

OH

OHS S

O

OH

OH S

O

OH

OHO S SOH

O

OH

O

S SOH

O

OH

O

O

S SOH

O

OH

O

O O

SOH

O

O

O S

O

O

OHSOH

O

O

Sn S

O

O

OH

SHOO

O

O

OH SOH

O

O

O O S

O

O

OH

Page 178: به نام خداوند

178178

نياز مورد نياز وسايل مورد مواد

ml 250بشر ml 250ارلن

ژوژه ml 250وml 100بالنml 25بورت

جداکننده ml 100قيفای شيشه همزنمتوسط ازمايش لوله

بونزن چراغصافی کاغذ

معمولیبوخنر قيف

اتوکالو

سديم کربناتغليظ سولفوريک اسيد

مس پودرخالص يد

روی موالر 1/0استاتگوگرد گل

استرنسيم نيتراتپتاسيم يديد

کلريدريک N1اسيدهليانتين معرف

نشاسته پودرسولفيت سديم

Page 179: به نام خداوند

179179

کار روش

بشر 55 در را سديم کربنات بشر گرم در را سديم کربنات و mlml 100 100گرم و ريخته آب آب mlml 14 14ريخته . مقدار کنيد اضافه . مقطر مقدار کنيد اضافه را mlml 25 25مقطر غليظ سولفوريک را اسيد غليظ سولفوريک اسيد

روی روی بر حرارت 55بر آنرا و ريخته ارلن يک در مس پودر حرارت گرم آنرا و ريخته ارلن يک در مس پودر گرمواکنش،. شروع و مس سطح شدن سياه محض به واکنش،. دهيد شروع و مس سطح شدن سياه محض به دهيد . و گازی های تله و رابط يک توسط بکشيد کنار را گاز . چراغ و گازی های تله و رابط يک توسط بکشيد کنار را گاز چراغ

دهيد اجازه دهيد آبی اجازه .SOSO22آبی شود بشر وارد .توليدی شود بشر وارد توليدی

Page 180: به نام خداوند

180180

ژوژه 7/07/0 بالن در را يد ژوژه گرم بالن در را يد آن mlml 100 100گرم به آن ريخته، به mlml 25 25ريخته،. KIKIمحلول محلول آنرا برسانيد حجم به مقطر آب با و کرده . اضافه آنرا برسانيد حجم به مقطر آب با و کرده اضافه

. گاز خروج اتمام از بعد بريزيد بورت داخل . به گاز خروج اتمام از بعد بريزيد بورت داخل داخل SOSO22به داخل در درسپس 5/25/2بشر، بشر، و سديم کربنات پودر سپس گرم و سديم کربنات پودر استات 44گرم استات گرم گرم

. بزنيد هم خوب و افزوده آن به .روی بزنيد هم خوب و افزوده آن به روی

Page 181: به نام خداوند

181181

بشر يک در را رسوب و کرده راصاف بشر محلول يک در را رسوب و کرده راصاف بريزيد بريزيد mlml250250محلولهم mlml 50 50و و خوب و کرده اضافه نرمال کلريدريک هم اسيد خوب و کرده اضافه نرمال کلريدريک اسيد

محلول. به محلول. بزنيد به بوسيله 44بزنيد و افزوده هليانتين معرف بوسيله قطره و افزوده هليانتين معرف قطره . مصرفی، سود حجم روی از بسنجيد نرمال سود . محلول مصرفی، سود حجم روی از بسنجيد نرمال سود محلولکربنات شدن حل برای الزم اسيد مقدار نهايتا و اسيد کربنات زيادی شدن حل برای الزم اسيد مقدار نهايتا و اسيد زيادی

(. کنيد محاسبه .)را کنيد محاسبه نشده، mmرا ترکيب نشده، مقدارکربنات ترکيب mm – 5/7 – 5/7مقدارکربناتبا شده ترکيب با کربنات شده ترکيب ((SOSO22کربنات

Page 182: به نام خداوند

182182

کامل شدن خشک تا و افزوده گوگرد صافی زير محلول کامل به شدن خشک تا و افزوده گوگرد صافی زير محلول به . دهيد . حرارت دهيد و 55حرارت استرانسيم نيترات و گرم استرانسيم نيترات روی mlml5050گرم روی استات استات

1/01/0 . بعد دهيد حرارت آنرا دوباره و ريخته آن داخل را . موالر بعد دهيد حرارت آنرا دوباره و ريخته آن داخل را موالر . حل آب در را جامد ماده کنيد سرد آنرا شدن، خشک . از حل آب در را جامد ماده کنيد سرد آنرا شدن، خشک از

ژوژه بالن يک در و ژوژه کرده بالن يک در و . mlml 250 250کرده برسانيد حجم . به برسانيد حجم mlml 20 20به. کنيد تيتر يد با نشاسته چسب رمجاورت د .آنرا کنيد تيتر يد با نشاسته چسب رمجاورت د آنرا

Page 183: به نام خداوند

183183

در تيوسولفات مقدار مصرفی، يد حجم روی در از تيوسولفات مقدار مصرفی، يد حجم روی را را mlml 250 250از(. کنيد محاسبه را عملی راندمان و آورده .)بدست کنيد محاسبه را عملی راندمان و آورده ( (mm11بدست

را تيوسولفات تئوری بازده شيميايی، فرمول از استفاده را با تيوسولفات تئوری بازده شيميايی، فرمول از استفاده با

به ) به )نسبت کرده( mm11 – 5/7 – 5/7نسبت محاسبه سديم کربنات کرده( گرم محاسبه سديم کربنات گرم((((mm22 رابطه از را عمل بازده رابطه و از را عمل بازده آوريد R= mR= m1 1 ÷÷ mm22و آوريد بدست بدست

. .

Page 184: به نام خداوند

184184

قرار به گرفته صورت های واکنش شيميايی قرار فرمول به گرفته صورت های واکنش شيميايی فرمول. است .زير است زير

Na2CO3 + (H2O + SO2) CO2 + 2NaHSO3 2NaHSO3 + Na2CO3 H2O + CO2 + 2Na2SO3 Sr2+ + SO3

2-( نشده ) SrSO3 ( ترکيب سفيد ( رسوب Zn2+ + S2- ( آمده ZnS (بوجود Sr2+ + CO3

2- ( نشده SrCO3 (ترکيب Zn2+ + CO3

2-( نشده ZnCO3 (ترکيب

Page 185: به نام خداوند

185185

در 11 را سديم سولفيت در گرم را سديم سولفيت حل mlml 50 50گرم گرم حل آب گرم آبو و کرده حرارت 22کرده و افزوده آن به گوگرد پودر حرارت گرم و افزوده آن به گوگرد پودر گرم

حجم و داده واکنش گوگرد تمام تقريبا تا حجم دهيد و داده واکنش گوگرد تمام تقريبا تا دهيدبه به محلول . 3/23/2محلول صاف را محلول برسد اوليه . حجم صاف را محلول برسد اوليه حجم

. از بعد کنيد تبخير شدن بلوری شروع تا و . کرده از بعد کنيد تبخير شدن بلوری شروع تا و کردهو کرده جدا بوخنر قيف با را بلورها کردن و سرد کرده جدا بوخنر قيف با را بلورها کردن سرد

. نمائيد وزن کردن خشک از .پس نمائيد وزن کردن خشک از پسسیدی مهدی سیدی سید مهدی سید