Усан дээр, дотор, дор ажил үүрэг гүйцэтгэх аюулгүй ажиллагаа

ХХБО албаны хяналтын инженер С.Ганболд

Email:ganbold1003@yahoo.com

Сэдвүүд

Усны тухай Усан дээр ажил үүрэг гүйцэтгэх аюулгүй ажиллагаа Усан дотор ажил үүрэг гүйцэтгэх аюулгүй ажиллагаа Урсгал усанд ажил үүрэг гүйцэтгэх аюулгүй ажиллагаа Усан дор ажил үүрэг гүйцэтгэх аюулгүй ажиллагаа Мөсөн доор ажил үүрэг гүйцэтгэх аюулгүй ажиллагаа Аврах ажиллагаа (төрлүүд) Уушигны усыг хөөн гаргах Варакамер

Ус хүнснээс илүү чухал

Хүний биеийн 70-80% нь ус байдаг. Ясны 2/3 нь ус байдаг билээ. Организмд агуулагдсан усны 6-8 хувийг алдахад ухаан санаа самуурч солиоролд оруулж 10% ийг алдахад ноцтой аюулд хүрч 12% ийг алдахад үхэлд хүргэнэ. Ус дутагдваас хүний бие дэхь физик химийн үзэгдлүүдийн хэвийн явц зөрчигдөнө. Өндөр газар амьдардаг хүмүүст ус их шаарддаг билээ. Эрс тэс амьсгалтай уулархаг нутгийн хүмүүс өдөрт 3л ус уух шаардлагатай энэ нь энгийн нормоос хавьгүй их юм.

Усны тухай (Н2О)

Шингэний дутагдалд буюу цэвэр ус

Ус цус ах дүү

       Цус уснаас 10%-иар л өтгөн. Цусны плазм 80% уснаас бүтдэг. Үүний ачаар цусны эргэлт саадгүй явагдана. Цус аливаа хүнс хий, органик бус тэжээллэг хаягдал зэргийг шаардлагатай эрхтэн рүү зөөвөрлөдөг. Хүний эсэд хэрэгтэй бүхнийг цус аваачдаг. Хүний биеийн 70%-ийг ус эзлэх бөгөөд үүний 60% нь эсэн дотор агууллагддаг. Иймээс зөв бүтэцтэй цэвэр ариун ус уух нь эрүүл мэндийн салшгүй нэгэн хэсэг юм.

Цэвэр усны нөөц: Хөвсгөл далай - Урт нь 136 км, өргөн нь 36 км, гүн нь 262 м

Эрхэг нуур

Хөвсгөл нуур Монголын хамгийн гүн нуур

Хөвсгөл нуур бол Монгол Улсын хамгийн сайхан нуур юм. Монголчууд түүнийг хүндэтгэж Хөвсгөл далай гэж нэрлэдэг. Сүр жавхалантай шигүү тайга, нуурын аглаг ширүүн үзэсгэлэн, түүнийг тойрч байгаа өндөр уул энэ аглаг газар ирсэн жуулчдыг гайхуулдаг. Нуурын эргээр жигд шинэсний мод ургаж, нуурын тохой алтан элсэн жалгайгаар элбэг.  Хөвсгөл нуурын ус нь Байгаль нуурын устай адил цэнгэг, цэвэр юм. Хөвсгөл нуур далайн түвшнээс дээш 1645 м, Байгаль нуурын түвшнээс дээш 1118 м өндөрт оршиж, урт нь 136 км, хамгийн өргөн газар нь 36,5 км, үнэмлэхүй гүн нь 262 м юм. Хөвсгөл нь улсын хэмжээнд хамгийн гүн нуур болно. Хөвсгөл нуурт нийт 46 гол горхи цутгах бөгөөд ганцхан Эгийн гол эх авч урсан Сэлэнгэ мөрөнд цутгана. Жил бүр нуурын ус 11-р сарын эцэст хөлдөж мөсний зузаан нь 1,4 метрт хүрдэг.  6-р сард мөс хайлдаг. Усны температур +10 хэмээс - +14 хэм хүртэл хэлбэлзэнэ. Харин нуурын тохойд усны температур +14 хэмээс дулаан болдог.

Байгаль дахь усны эргэлт

Байгаль дахь усны хамгийн онцлох шинж нь цаг хугацаа, орон зайд тоо, чанарын хувьд байнга хувьсан өөрчлөгдөж, эргэлтэнд орж, нөхөн сэлбэгдэж, нэг төлвөөс нөгөөд шилжиж, үргэлжийн хөдөлгөөнд байдагт оршино.

Эрдэмтдийн судалгаагаар: агаар мандлын ус жилд дунджаар 35 удаа

гол мөрний ус 32 удаа

мөнх цэвдэг 10000 жилд нэг удаа

туйлын мөс 9700 жилд

газар доорхи ус 5000 жилд

далай 2500 жилд

уулын мөнх цас 1600 жилд

нуур 17 жилд

намаг 5 жилд

хөрсний чийг 1 жилд тус тус эргэлтэнд орж нөхөн сэлбэгддэг байна

Эх дэлхий: хүний амьдрал ахуй

Номхон далайн өмнөд хэсэгт оршдог, сүүлийн үед жуулчдын анхаарлыг ихэд татах болсон Фижи арал дэлхийн хамгийн аймшигтай зургаан арлын жагсаалтад багтжээ.

Хуурай газар дэлхийн 1/6 %-ийг эзлэнэ.

Усан дээр ажил үүрэг гүйцэтгэх аюулгүй ажиллагаа

УСАН ЗАМЫН ТЭЭВЭРЛЭЛТ

АЯЛАЛ ЖУУЛЧЛАЛ СУДАЛГАА

ШИНЖИЛГЭЭНИЙ АЖИЛ АН АГНУУРЫН АЖИЛ БАЙГАЛИЙН БАЯЛАГ

АШИГЛАХ ЦАМХАГУУД АВРАХ АЖИЛЛАГААНУУД БАТЛАН

ХАМГААЛАЛТЫН ЗОРИУЛАЛТАЙ СУРГАЛТУУД

Барилга байгууламжууд ,бичлэг, зураг авалтууд

Усан замын тээвэрлэлт

Аврах салаа нь: 7-9 хүний бүрэлдэхүүнтэй

байна •Удирдан з/б-1•Водалаз- 2•Эмч-1•Холбоочин-1•Агаарын аппарат цэнэглэгч-2

Хамгаалах хэрэгслүүд

Агаарын солилцоо

880 салст бөмбөлөг үүсгэж агаарын

буюу бодисын солилцоо явагдана.

Агаарын салст бөмбөлгүүд

Усан дээр ажил үүрэг гүйцэтгэх

Усан дотор ажил үүрэг гүйцэтгэх

Үер усны гамшиг

Усан дор ажил үүрэг гүйцэтгэх аюулгүй ажиллагаа

Водалазын эмч сансрын нисэгчийн 2 адилхан нэг

мэргэжлийнх байдаг.•Нүдний даралт•Бөөрний даралт•Артерын даралт•Уушигны багтаамж•Мэс засал•Зүрх судас

Цэнхэр гариг маань нvсэр том солирто мєргєлдвєл юу vлдэх бол оо? Энэ асуултын хариуг Discovery сувгийнхан танд єгч байна. Тэд манай гаригийн Номхон далай дээрээс 500 км-ийн диаметртэй маш том солир унавал юу болохыг харуулсан сонирхолтой видео бичлэгийг бvтээжээ. Зохиомол атлаа бодит юм шиг эмгэнэлт сvйрлийн дvр

Икар гариг 1968 онд

Байгаль орчиныг хамгаалах

Хамгаалах маскууд

Үзэгдэх орчин хязгаарлагсанНефтьБулингар, пульпа2-4 метрийн гүнд

Мэдрэмжээр ажил үүрэг гүйцэтгэх

Уушигны усыг хөөн гаргах

Ласти

Аппарат АВМ-5, 7, 10-ын ажиллах зарчим

Загубник-амьсгалах төхөөрөмж

220 атм даралтаас 3 үе

шаттайгаар даралтыг

бууруулдаг.220атм-6атм-

1атм

Мөсөн доорх ажиллах аюулгүй ажиллагаа

1. Холбоо, мэдээлэл солилцох олс

2. Хувцаслалт биеийн болон гар хөлийн дулааныг хэвийн барих

3. Дулаан хадгалах бадушка

4. Аврах ажиллагаа

Уснаас хамгаалах хувцаснууд

Водалазын сигнал

•Олсон дохио•Дуут дохио•Радио холбоо•Хийн дохио (3 мн )

Водалаз ажил үүрэг гүйцэтгэж байхад хяналтанд 2 хүн байна.( Ажил удирдан зохион байгуулагч, водалаз)

Мөсөн дээгүүр явахад аюултай

Хөвсгөлийн уулсаас эх авсан: Дэлгэрмөрөн, Эг, Бэлтэс голын мөсний зузаан 10-35 см

Хэнтий нуруунаас эх авсан: Туул, Онон, Хэрлэн, Ерөө голын мөсний зузаан 15-40 см

Хангай нуруунаас эх авсан: Идэр, Хануй, Чулуут, Чингэстэй, Богд, Завхан голын мөсний зузаан 10-45 см

Монгол Алтайн нуруунаас эх авсан: Ховд, Булган, Хянганы уулсаас эх авсан Халхын голынх 10-25 см

Сэлэнгэмөрөн, Орхон голын дагууд битүү мөсөн бүрхүүл тогтож, зарим газраа харзтай, 20-45 см зузаан мөстэй байна

Ус цаг уурын хүрээлэн

Урсгал уснаас аврах ажиллагаа явуулах

Онон гол 

Хэнтийн нурууны ар хормойн 1950 м-ийн єндрєєс эх авч уулсын хил хvртэл 445 км урсана. Онон гол нь эхнээсээ адаг хvртэл уулын ам хєндийгєєр урсах учир нилээд тойрон тахирласан. Онон голын ус нь 10 сарын сvvлээс зайртаж 11 сарын 2-р хагаст хадаалж, 150-170 хоног мєсєєр хучигдана. Мєсний дундаж зузаан 1,2-1,5 м хvрнэ. Урсгал хурдтай уулын гол учраас намрын зайр харьцангуй олон хоног /14-25/ vргэлжилнэ. 4 сар гарч дулаарангуут голын мєс гэсч цєн тvрэвч уулын цас хайлж хаврын vер буух тул тєдий л удаан vргэлжлэхгvй цэлмэнэ. Ононд том жижиг олон гол горхи цутгадаг. Vvнээс нилээд томоохон нь Эг, Барх, Хурах, Шуус, Агац, Хирхон болно.

Хануйн гол

Сэлэнгэ мєрний баруун гарын томоохон цутгал болох энэ гол Хангайн гол нурууны араас эх авч урсана. Тvvний урт нь 421 км, талбайн хэмжээ 14620 хавт.дєр.км болно. Хануйн голын хєндий Хvнvйн голын билчир хvртэл 1-3 км єргєн хэсгvvд салаавчлаж тvvнээс доошлоход 20-30 м гvн эгц хvрмэн хавцал дундуур урсана. Гульдиралын єргєн эхний хэсэгтээ 20-30 м бол адагтаа 50-80 м хvртэл єргєснє. Усны гvн ч мєн адил адагруугаа нэмэгдэж зарим цээл цvнхэлд 2,5 м болно. Урсгалын дундаж хурд 1,2 м/сек юм.

Эх vvсвэр: "Монгол орны гадаргын ус" номноос

Махчин загаснууд, ургамлууд

ШумуулМогойакул

Давалгаа

1.8 -2.0 баллын давалгаа

2,0- 3.0 баллын давалгаатай: усан

цэрэг. Аврах албаныхан

3.0 -4.5 баллын давалгаатай үед

водалазууд аврах ажиллагаа явуулахыг зөвшөөрдөг

6.0 метрээс доош давалгаа

мэдрэгдэхгүй

Даралтын өөрчлөлт

5-аас 6 метрээс даралтын өөрчлөлт

мэдрэгдэж эхэлдэг.

Амьсгалын замаар орсон усыг уушигнаас гаргах

Амсгалын дээд замд ус орсон, живсэн үед осолдогчийн толгойг унжуулж их биеэр нь тусламж үзүүлэгчийн баруун өвдөг дээгүүр дамнуулан байрлуулж зүүн гараар нуруун толгойг гэдийлгэн баруун гараар нуруун дээр 4-5 удаа цохино. Агаарын хүчтэй доргилт их биеийн хүндийн жингээр амьсгалын дээд замдд орсон ус гадагш гарна. Ходоод орчим их биеийн жингээр (өвдөг дээгүүр байрлуулахад) дарснаар ус хоол боловсруулах замаас гадагшлахад чухал нөлөөтэй байдаг.

Амьсгалын замыг чөлөөлсний дараа осолдогч ухаангүй мөртлөө амьсгалж байвал ухаан ортол нь толгойг гэдрэг байлгана, боломжтой бол хажуугаар нь байрлуулна.

Хэрэв осолдогч өөрөө амьсгалгүй бол зохиомол амьсгал хийнэ.

%

Варакамер

Баярлалаа