თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

160
Tbilisi 2012 moTxrobebi Teodor dostoevski
  • date post

    02-Jan-2016
  • Category

    Documents

  • view

    903
  • download

    8

description

უცხოური მხატვრული ლიტერატურა

Transcript of თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

Page 1: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

1

Tbilisi

2012

moTxrobebi

Teodor dostoevski

Page 2: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

2

ISSN 1987-9911

ISBN 978-9941-19-705-5

mTargmnelebi: rusudan qebulaZe

papuna wereTeli

paata gegelaSvili

redaqtori: manana RoRoberiZe

stilist-

koreqtorebi: lika TavarTqilaZe

natalia CimakaZe

garekanis dizaini: eTo gziriSvili

kompiuteruli

uzrunvelyofa: Temur sixaruliZe

`msoflios rCeuli moTxrobebi~

UDC (uak) 821.161.1 _ 32

d - 785

tomi #4

© gamomcemloba palitra L, 2012

mis.: Tbilisi, iosebiZis q. #49

gamocemis ufleba miRebulia saqarTvelos

avtorTa sazogadoebisgan

www.sas.ge

Page 3: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

3

Tvinieri

fantastikuri moTxroba

avtorisagan

de, momitevos mkiTxvelma, rom Cveulebrivi ̀ dRiuris~

nacvlad moTxrobas vTavazob, Tumca am moTxrobas lamis

erTi Tve Sevalie. da mainc minda mkiTxvelebs Sendoba vTx-

ovo.

axla TviTon moTxrobaze mogaxsenebT, romelsac ̀ fan-

tastikuri~ davarqvi. Tumc namdvil ambad mimaCnia, fan-

tastikuri mainc aqvs raRac da es moTxrobis forma gax-

lavT. swored amisi axsna miviCnie windawinve saWirod.

saqme isaa, rom es arc moTxrobaa da arc Canawerebi.

warmoidgineT kaci, romelsac am ramdenime wuTis win fan-

jridan gadavardnili coli usvenia magidaze. igi SeZr-

wunebulia, azri ver moukribavs. dadis win da ukan oTax-

ebSi da cdilobs momxdari ambavi gaiazros, fiqrebs `Tavi

mouyaros~. Tanac, mourjulebeli ipoqondrikia, sakuTar

TavTan laparaks miCveuli. hoda, dadis da laparakobs,

hyveba mTel ambavs, unda gaerkvios yvelaferSi. viTom

dalagebiT laparakobs da mainc xSirad ewinaaRmdegeba

sakuTar Tavs, xan amarTlebs Tavis saqciels da amtyunebs

cols, xan sul sxva raRacebze iwyebs msjelobasa da

bWobas: igrZnoba daugeSavi fiqri da Rrma gancda, igrZnoba

didi siyvarulic. nel-nela marTla arkvevs yvelafers da

`Tavs uyris fiqrebs~. mTeli rigi mogonebebisa naTels

hfens simarTles. simarTle ki mis gonebas da guls amaR-

lebs. moTxrobis dasasruli SedarebiT ufro dalagebu-

lia, vidre dasawyisi. simarTle sakmaod naTeli da cxadi

xdeba ubedurisTvis, yovel SemTxvevaSi, mas ase miaCnia.

Page 4: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

4

ai, es gaxlavT Tema. ra Tqma unda, Txroba ramdenime

saaTs grZeldeba, nawyvet-nawyvet da areulad: igi xan sak-

uTar Tavs esaubreba, xan TiTqos uxilav msmenels, TiTqos

viRac msajuls mimarTavs. sinamdvileSic xom ase xdeba.

stenografs rom malulad moesmina da Caewera misi nala-

parakevi, egeb Cems nawerze ufro gaumarTavi da gauSalaSine-

beli yofiliyo, oRondac fsiqologiuri Tanamimdevroba,

ramdenadac mgonia, mainc igive darCeboda. swored es varaudi

stenografs rom Caewera, me ki gameSalaSinebina-meTqi, gax-

lavT imis mizezi, moTxrobas rom fantastikuri vuwode.

magram amgvari SemTxvevebi xelovnebaSi xom ramdenime gax-

lavT. erT-erT magaliTs viqtor hiugos Sedevri

`sikvdilmisjilis ukanaskneli dRe~ warmoadgens, sadac

avtorma igive xerxi ixmara. marTalia, stenografiisTvis

ar miumarTavs, magram gana ufro daujerebeli ar gaxlavT

imis warmodgena, TiTqosda sikvdilmisjils SeuZlia (an

dro aqvs) ukanasknel dRes ki arada, lamis ukanasknel

saaTsa da wuTs dRiuri weros. Tumca es misi fantazia rom

ara, arc es nawarmoebi gveqneboda _ yvelaze namdvili da

marTali yvela mis TxzulebaTa Soris.

Tavi pirveli

I

vin viyavi me da vin iyo igi

...sanam aq myavs, kidev ra miSavs: malimal mival da

davxedav mainc. magram xval rom waiyvanen, raRa vqna mere,

marto rom davrCebi? axla darbazSi asvenia, banqos or

magidaze. kubos xval moitanen, TeTrs, TeTri abreSumiT

Page 5: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

5

gadakruls, Tumca ras vbodav... ager, davdivar, davdivar,

sul minda gavarkvio yvelaferi. eqvsi saaTia, vcdilob

gavarkvio, azrebs Tavi movuyaro... me ki davdivar win da

ukan... ara, avdgebi da dalagebiT movyvebi yvelafers (hm,

dalagebiT!). rogorc xedavT, literatori ar gaxlavarT.

mere ra vuyoT, mec ise movyvebi, rogorc mesmis. vaime, netav

ar mesmodes.

Tu gnebavT icodeT, anu Tavidan rom movyve yvelafers,

pirvelad raRac-raRacebi momitana dasagiraveblad. ma-

Sin fuli sWirdeboda, ̀ golosSi~ undoda gancxadeba dae-

beWda, ase da aseo, aRmzrdeli qalis adgils daveZebo,

gindac qalaqidan Sors iyoso, gindac Sin mecadineoba iy-

oso, Tu sxva da sxva. ase daiwyo Tavidan. ra Tqma unda,

sxvebisgan ar gamirCevia. ise movida, rogorc sxvebi, morCa

da gaTavda, mere ki gavarCie. tanwvrili, gamxdari, qera,

saSualo tanis qali iyo. TiTqos erideboda, rcxvenoda

Cemi (mgoni, ucxoebTan sCveoda ase, mec ucxo viyavi mis-

Tvis, ucxo, rogorc adamiani da ara rogorc mevaxSe).

mivcemdi fuls da gatrialdeboda, wavidoda. misi xma ar

gamigia. sxva gedaveba, gexveweba, gevaWreba, is yvelaferze

yabuls iyo... mgoni, azri mereva... ho, yvelaze metad misma

motanilma giraom gamaoca: mooqrulma vercxlis sayu-

reebma, uvargisma medalionma. Sauris fasi rom hqonda,

TviTonac icoda, magram Sevatyve, Zvirad uRirda. mere gav-

ige, ded-mamisgan sxva araferi darCenia. mxolod erTxel

gameRima mis giraoze. ara, ar ifiqroT, Cems Tavs amis nebas

vaZlevde, muStrebTan mudam jentlmeni var. mokled movuW-

eri, oRondac zrdilobianad da gorozad. diax, diax, gor-

ozad. gogonam gaquculi kurdRlis qurqis raRac nakuwe-

bi (marTla nakuwebi) momitana. Tavi ver Sevikave da raRac

vuTxari, ase vTqvaT, gavemasxre. RmerTo, rogor aelanZa

Page 6: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

6

pirisaxe! rogor damibriala didroni cisferi Tvalebi!

magram krinti ar dauZravs, `nakuwebi~ aiRo da gavida.

maSin mivaqcie yuradReba da raRacam gamielva TavSi, im-

wams raRac momafiqrda. ki, maxsovs maSindeli, sakmaod didi

STabeWdileba: rom metismetad axalgazrda, lamis ToTxme-

ti wlis gegoneboda, ise ki Turme Teqvsmeti wlis sam Tve-

Si xdeboda. Tumca es ar gaxlavT mTavari. meore dRes isev

momadga. mere gavige, dobronravovTan da mozerTanac miu-

tania is bewvi, magram isini oqros iReben mxolod, arc

daalaparakes Turme. me ki erTxel kamea gamovarTvi (didi

araferi iyo) _ mere TviTonve gamikvirda. mec xom oqro-

vercxlis garda giraod arafers viReb, imas ki kamea gam-

ovarTvi. maxsovs, maSin meored vifiqre masze.

imjerad, mozerisgan wamosulma, qarvis mundStuki

momitana. vinc msgavsi nivTebis moyvarulia, misTvis ra

uSavs, magram CvenTvis kapikad ar Rirs, CvenTvis fasi mx-

olod oqros aqvs. hoda, raxan guSin nawyeni wavida Cemgan,

gorozad, civad, magram ori maneTi mainc miveci. es kia,

Tavi ver Sevikave, cota ar iyos braziT vuTxari: `Tqveni

xaTriT, Torem amas arc mozeri daigiravebda~. diax, gul-

mosuli gaxldiT. Tqveni xaTriTo, rom gaigona, isev wamoen-

To saxe, magram krinti ar dauZravs, arc fuli mouyria

ukan _ gaWirveba, batono! magram hoi, ra cecxli waekida

pirze! mivxvdi, gulSi isariviT moxvda Cemi naTqvami. xolo

misi wasvlis Semdeg Cems Tavs vkiTxe: neta Rirs-meTqi es

gamarjveba ori maneTi? he, he! diax, swored orjer vkiTxe

Cems Tavs: netav Rirs-meTqi? netav Rirs-meTqi? da Rimil-

iTve davukari kveri. Zalian gamamxiarula maSin am ambavma.

magram siborotiT ar miTqvams, ara, gangeb vuTxari ase,

gamocda mindoda misi. raRac fiqrma gamkra maSin mis Taoba-

ze. es mesamed vifiqre masze.

Page 7: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

7

... hoda, mas aqeT daiwyo yvelaferi. ra Tqma unda,

maSinve gamovikiTxe misi ambebi. mouTmenlad velodi mis

mosvlas. guli migrZnobda, male momakiTxavs-meTqi. mo-

suls friad zrdilad vebaase. me, batono, verc aRzrdas

da verc TavdaWeras veravin damiwunebs. maSin mivxvdi, ra

uwyinari, ra Tvinieri viRac iyo. swored misTana uwyinarT

da TvinierT ar ZaluZT gaZalianeba. Tumca guls mTli-

anad ar gagixsnis, SenTan saubrisgan Tavs ver daiZvrens,

Zunwad gagcems pasuxs, magram xom gagcems. xolo Tu Rm-

erTs SenTvis moTminebac moucia, metsa da mets dascin-

clav... sakvirvelia, TviTon mas CemTvis araferi uTqvams

maSin. `golosSi~ dabeWdil gancxadebebsa Tu sxva ambebze

mere Sevityve. maSin gancxadebas gancxadebaze aTavsebda,

Tavdapirvelad, ra Tqma unda, gorozad: ase da aseo,

aRmzrdeli qalis adgils daveZebo, Tanaxma var, Tundac

sxva qalaqSi iyoso. pirobebi weriliT gamomigzavneTo;

mere: Tanaxma var yvelaferze, swavleba, ojaxis mixedva Tu

avadmyofis movla iqneba, Wra-kervac mexerxebao. roca yve-

la imedi gadaewura, bolos asec dabeWda: jamagirs ar

moviTxov, sasmel-saWmliT uzrunvelyofazec Tanaxma viqne-

bio. adgili ki mainc ver iSova! maSin gadavwyvite uka-

nasknelad gamomecada. aviRe imdRevandeli `golosi~ da

wavukiTxe gancxadeba: ̀ axalgazrda, ded-mamiT oboli qali

patara bavSvebis aRmzrdelis adgils daeZebs xnieri qvrivis

ojaxSi. Sinaur saqmeebSic daexmareba~.

_ aba naxeT, am dilas dabeWda, saRamos ki albaT ukve

iSova adgili, gancxadeba aseTi unda.

isev waekida almuri pirze, damibriala Tvalebi, zurgi

maqcia da wavida. Zalian momewona, Tumca maSin aRarc veWvob-

di. gana mundStukebs giraod yvela miiRebs, imas ki aRarc

mundStukebi SerCa. marTlac mesame dRes momadga, gacre-

Page 8: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

8

cili, aRelvebuli. mivxvdi, ojaxSi ayalmayali mouxda-

meTqi. marTlac ase yofiliyo. axlave agixsniT, rac iyo,

oRondac is minda gavixseno, rogor gamoviCine maSin Tavi

da rogor avmaRldi mis TvalSi. ase vindome maSin. saqme

isaa, rom xati momitana (rogorc iyo, gadawyvita mot-

ana)... oh, yuri migdeT! yuri migdeT! axla iwyeba TavidaT-

avi, aqamde mxolod bodva iyo... vahme, rom yvelaferi minda

movigono, yoveli wvrilmani, sul pawawina wvrilmanic ki.

minda azrebs movuyaro Tavi da ver momiyria. oh, es wvril-

manebi, es wvrilmanebi...

RvTismSoblis xati iyo. RvTismSoblisa da yrma ie-

sosi, saojaxo, Zveleburi, oqroSi naferi vercxliT naWedi.

didi-didi, eqvsi maneTi Rirda. Sevatyve, rarig eZvirfase-

ba, mTlianad unda daagiraos, naWedobis moxsna ar unda.

vuTxari, vercxli axseniT, xati ki ukan waiReT, rac unda

iyos, xatia-meTqi.

_ gana akrZalulia?

_ ara, vin agvikrZalavs, me TqvenTvis vambob...

_ maSin axseniT.

davfiqrdi da mere vuTxari:

_ ara, ar avxsni, ager iq, saxateSi davdgam, sxva

xatebTan, kandelis qveS (rawams salaros gavxsni, kandels

maSinve vanTeb xolme). Tqven ki aT maneTs mogarTmevT.

_ aTi ara, xuTi iyos, mere uTuod gamovixsni.

_ maSasadame, aTi ar gnebavT? ise ki Rirs, _ davumate

esec, raxan Sevatyve, isev aubrialda Tvalebi, Tumca

aRaraferi uTqvams. gamovutane xuTi maneTi da miveci.

_ amreziT nuravis SexedavT, mec gamomicdia gaWirve-

ba, Tqvenze uaresi. Tuki am saqmes mivdev... es imis Sedegia,

rac viwvnie...

_ da axla sazogadoebaze Surs iZiebT? _ gamawyveti-

Page 9: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

9

na anazdad sakmao gesliT, Tumca uwyinrad (maSin sxvebi-

sgan ar marCevda da imitomac uwyinrad gamouvida).

`oho! _ vifiqre. _ xasiaTs aCens, axal ideebs eziare-

ba~.

_ xom iciT, _ Cavuqaragme maSinve viTom xumrobiT, _

`me var nawili mTeli im nawilisa, visac swadia qmnas boro-

ti, magram iqms keTils~.

swrafad mtyorcna cnobismoyvare, Tumca sakmaod bavS-

vuri mzera da mkiTxa:

_ daicadeT... eg visi azria? saidanaa? TiTqos sadRac

wamikiTxavs.

_ Tavs tyuilad nu SeiwuxebT. am sityvebiT gaecno

mefistofeli fausts. `fausti~ Tu waikiTxeT?

_ arc... maincdamainc dakvirvebiT.

_ maSasadame, ar wagikiTxavT. unda waikiTxoT ki. mgo-

ni, isev gageRimaT. oRond iseTi mdare gemovnebis mqoned ar

CamTvaloT, Cemi xelobis gasalamazeblad mefistofelis

codniT Tavs gawonebdeT. giraos duqnis patroni mainc gi-

raos duqnis patronad rCeba. diax.

_ ucnauri kaci yofilxarT... sulac ar mifiqria...

anu ganaTlebuli kaci Tu iyaviT, ar megonao, es unda

eTqva, oRond ar Tqva. magram xom vici, rom gaifiqra. Zalian

movawone maSin Tavi.

_ adamians yvelgan SeuZlia sikeTe Tesos. Cemze ar

vambob, iqneb cudis mets aras vakeTeb, Tumca...

_ ho, adamians yvelgan SeuZlia sikeTe Tesos, _ miTxra

da eWvianad Semxeda, _ diax, yvelgan, _ gaimeora isev. hoi,

rarig maxsovs yvela is wami! isic minda davamato, roca es

Cveni axalgazrdebi, es Cveni kai axalgazrdebi raime Wkvi-

anurisa da gulSi Camwvdomis Tqmas daapireben, metismetad

aSkarad da gulwrfelad daetyobaT saxeze: `ai, ra Wkvia-

Page 10: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

10

nurs da gulSi Camwvdoms vambobT~. gana es yoyloCinobiT

mosdiT, ara, TviTonac suliTa da guliT swamT es ambebi,

didad afaseben da hgoniaT, SenTvisac didad fasobs. hoi,

siwrfelev gulisa! igia, rom gamarcxebs kacs! mereda, ra

kargi iyo misi siwrfele!

ki, maxsovs, maxsovs, araferi damviwynia! rawams wavida,

maSinve gadavwyvite. imave dRes wavedi sabolood yvelafris

gamosarkvevad da yvelaferi gavige, rac mis Tavze xdeboda.

wina ambebi lukeriasgan vicodi ukve, maSin imaTTan rom msax-

urobda da es ramdenime Tvea mosyiduli myavda. ambebi ki ise

saSineli iyo, ver gamigia, kidev rogor SeeZlo weRande-

liviT gaecina da mefistofelis naTqvamiT dainteresebu-

liyo, roca mis Tavs aseTi ram trialebda. magram siymawvi-

lis ambavi mogexsenebaT! swored maSin gavifiqre siamayiTa

da sixaruliT masze, rameTu aq sulgrZeloba igrZnoboda,

sulgrZeloba da didsulovneba: me viRupebi, magram goeTes

didebul sityvebs gaumarjoso. sulgrZeloba, gindac mrud-

ed gagebuli, siymawviles mudam sCvevia. Tumca masze, mxolod

masze vambob. rac mTavaria, maSin ukve Cems sakuTrebad, Cemad

mimaCnda, Cems ZalaSi eWvi ar mepareboda. hoi, ra tkbilia

Turme, roca sakuTari Zalis gwams.

Tumca es ra momdis, ase Tu gavagrZele, rodis movuya-

ro azrebs Tavi? unda viCqaro _ RmerTo Cemo, gana esaa

axla mTavari?

II

me coloba vTxove

oriode sityviT mogaxsenebT, ra ambebic masze Sevi-

tyve. ded-mama sami wlis win gardacvlia. darCa Turme yov-

Page 11: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

11

lad wupaki mamidebis amara. Tumca wupakis Tqma imaTze

cotac kia. erTi mamida qvrivi iyo, erTmaneTze miyolebu-

li eqvsi Svili hyavda, meore _ Sinabera, didi wunkali

viRac. Tumca wunklebi oriveni brZandebodnen. mama moxele

hyolia, mwerali, ubralo aznauri. amitomac me misTvis

didi kaci gaxldiT. aba ara, brwyinvale polkSi Stabskapit-

nad namsaxuri, taxtis aznauri, damoukidebeli kaci. xolo

Cemi sesxis salaro mamidebs mowiwebiTac aRavsebda. sami

welia mamidebis yurmoWrili mona iyo, da mainc imdeni moax-

erxa, imdeni qna _ gamocda Caabara, Tumca dRedaRam umow-

yalod amuSavebdnen. maSasadame, ase undoda, ase iltvoda

ukeTesisken. me gana rad mindoda misi colad Txova? Tumca

jandabas Cemi Tavi... gana esaa aq mTavari! mamidaSvilebs is

aswavlida, sacvlebs is ukemsavda, aseTi susti janis pa-

troni iatakebsac TviTon recxavda, isini ki scemdnen da

yovel lukmas ayvedridnen. bolos gayidvac daupires. fuh!

ar minda am sibinZuris moyola, TviTon miambo mere

dawvrilebiT. misi am tanjva-wamebis mowme maTi mezobeli

Ripiani meduqne iyo. ubralo meduqne ki ara, ori sabay-

los patroni. ori coli ukve gaestumrebina saiqios da

mesames daeZebda. hoda, amas daadga Tvali: `wynaria, usi-

tyvo, gaWirvebaSi gazrdili, me ki oblebi myavs, coli maTi

gulisTvis minda~. oblebi marTla hyavda. moelaparaka

Turme mamidebs, mourigda. ormocdaaTi wlis yofila. saw-

yal gogos Tavzari daeca. ai, maSin iyo mouxSira CemTan

siaruls, `golosSi~ gancxadebebis gamoqveynebas fuli

undoda. bolos Seevedra mamidebs, cota mainc macaleT,

movifiqroo. cota acales, mere ki suli amoxades: `Cven

TviTon CasaxeTqi ra gvaqvs, Sen rom gaWamoT~. me es ambavi

ukve vicodi da im dilas kidec gadavwyvite yvelaferi.

bayali saRamos mobrZanda, erTi girvanqa kanfeti moarT-

Page 12: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

12

va, aTi Sauris safasuri. sanam bayalTan ijda, lukeria

gamovixme samzareulodan da davabare, wadi, Cumad uTxari,

WiSkarTan velodebi, gadaudebeli saqme maqvs da unda

vuTxra-Tqo. Cemi Tavis kmayofili davrCi. im dRes saer-

Tod Zalian kmayofili gaxldiT yvelafriT.

iqve, WiSkarTan, am Cemi gamoZaxebiT gaocebuls, luke-

rias TandaswrebiT vuTxari, ase da ase, did pativs dam-

debT, Zalian gamabednierebT-meTqi... Cemi qceva rom ar gah-

kvirveboda, esec davayole: `pirdapiri kaci var da saqmis

viTarebaSi garkveuli~. arc momityuebia, pirdapiri var-

meTqi. Tumca jandabas. velaparake zrdili kacis piroba-

ze, rac mTavaria, originalurad. gana ra iseTi codva esaa?

me minda viyo Cemi Tavis msajuli da viqnebi kidec. unda proda contra-c vTqva da vityvi kidec. SemdegSi siamovnebiT

vigonebdi yvelafers, gindac sibriyved CamiTvaloT. pirda-

pir, miukib-moukibavad ganvucxade maSin, jer erTi, arc

didad niWieri var, arc didad Wkviani, iqneb arc maincd-

amainc keTili, sakmaod iaffasiani TavkerZac (es sityvebi

gzaSi movigone da momewona), SesaZloa, bevri sxva usiam-

ovno raRac mCvevia-meTqi. vTqvi amayad, mogexsenebaT,

rogorc amboben. ra Tqma unda, imdeni Wkua ki meyo, naklis

Semdeg Rirsebani aRar CamomeTvala: `samagierod aseTi da

aseTi var-meTqi~. Sevatyve, rom dafrTxa da mainc ar Se-

varbile, piriqiT, gavamZafre. pirdapir movuWeri, saWmeli

ar mogakldeba, oRond morTva-mokazmva, Teatrebi Tu mej-

lisebi ocnebaSic ar gaivlo, roca Cems mizans mivaRwev,

maSin vnaxoT-meTqi. es Cemi gorozi kilo kidec momewona.

isic davumate, Tumca gakvriT, roca es xeloba avirCie,

anu sesxis salaro gavxseni, mxolod erTi mizani mamoZraveb-

da, garemoeba Semeqmna-meTqi maSin iseTi... gana ar mqonda

amis Tqmis ufleba? gana marTla ar mqonda aseTi mizani da

Page 13: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

13

ar Semeqmna aseTi garemoeba? diax, diax, batonebo, Tavad

mTeli sicocxle WiriviT mZulda es salaro, magram rag-

ind sasaciloc unda iyos Sens Tavs qaragmulad elapara-

ko, sinamdvileSi xom marTla `Surs viZiebdi sazogadoe-

baze~. diax, marTla, marTla! ise rom, imdilandeli misi

dacinva _ Surs iZiebTo, usamarTlo iyo. me rom pirdapir

meTqva: ̀ ki, Surs viZieb sazogadoebaze~, dilandeliviT ga-

daikiskisebda da marTlac sasacilo iqneboda. magram

qaragmulad Turme SeiZleba adamianis ocneba moisyido.

Tanac guli sagules mqonda. Ripiani bayali rom Cemze metad

sZulda da WiSkarTan marTlac mxsnel angelozad movev-

line, diaxac vicodi. vai rom, sulmdablobisa yvelaze ukeT

gagvegeba! Tumca es gana sulmdabloba iyo? gana maSin ukve

ar miyvarda igi?

moicaT, moicaT, me maSin wyalobaze krinti ar dam-

iZravs. piriqiT: `es CemTvis gaxlavT-meTqi wyaloba,

TqvenTvis ki ara~, kidec vuTxari, Tavi ver Sevikave. Wkvi-

anurad rom ar momivida, iqve Sevatyve, vinaidan pirze Rimil-

ma gadaurbina, magram ise ki movige saqme. moicaT, Tu mTel

sibinZures movigoneb, barem ukanasknel Rorobazec vityvi:

vdgavar, vlaparakob, TavSi ki mitrialebs: Sen tanadi xar,

moyvanili, kargad gazrdili da _ trabaxi rad ginda _

kargi Sexedulic-Tqo. cxadia, iqve WiSkarTan miTxra Tanx-

moba, Tumca... Tumca isic unda davumato: hos Tqmamde didx-

ans, didxans idga Cafiqrebuli. diax, imden xans idga, kidec

vkiTxe: ̀ aba ras mibrZanebT?~ diax, ase vuTxari, ras mibr-

ZanebT-meTqi.

_ damacaT, movifiqro.

swored maSin unda mivmxvdariyavi yvelafers! me ki gul-

Si mwyinda: ̀ nuTu arCevansac akeTebs, me Tu bayali?~ Turme

araferi mesmoda! araferi gamegeboda! dRemde ar gamegebo-

Page 14: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

14

da! maxsovs, wamosvlisas lukeria damedevna, gamaCera da

haiharad miTxra: ̀ RmerTi gadagixdis sikeTes, Cemo batono,

am Cvens patara qalbatons rom TxoulobT, oRond imas ki

nu etyviT, amayi gaxlavT~.

hm, amayio! gana me ar miyvars amayi xalxi. amay xalxs ra

sjobia. metadre Tu... eWvi ar gepareba, rom imaTze meti Zala

gaqvs, ha? hoi, sulmdabalo, tlanqo adamiano! hoi, ra kmay-

ofili viyavi maSin! iciT ki, roca WiSkarTan idga Cafiqrebu-

li, ho eTqva Tu ara CemTvis, vin icis, esec ifiqra maSin: ̀ Tu

isic da esec Wiria, egeb uaresi Wiri, maSasadame, Ripiani bay-

ali sjobdes, rom aryiT gaxeTqilma cema-tyebiT bolo male

momiRos!~ ha? rogor ggoniaT, ifiqrebda viTom amasac?

Tumca verc axla gamigia, verc axla gamigia veraferi! es

wuTia vTqvi, vin icis, esec ifiqra: ori Wiridan uaresi Wiri,

anu bayali iqneb sjobdeso? magram romeli iyo uaresi Wiri, me

Tu bayali? bayali Tu sesxis salaros mepatrone, goeTes ci-

tatebiT molaparake? sakiTxavi ai ra aris! Tumca sakiTxavi

raRa aris? pasuxi ager magidaze devs, Sen ki sakiTxavio, gaiZaxi.

magram jandabas Cemi Tavi... me ara var aq mTavari... an ra azri

aqvs _ var Tu ara aq mTavari? icis ki vinmem! ara, sjobs davwve

isev da daviZino. lamisaa Tavi gamiskdes.

III

var kacTa Soris ukeTilSobilesi,

Tumca meve ar mjera

ver daviZine. an ki ra damaZinebs, ise mifeTqavs tvinSi

romeliRac ZarRvi. minda kargad gaverkve an sibinZureSi.

hoi, es wumpe! hoi, ra binZuri wumpidan amovaTrie maSin!

nuTu ar unda gaego, ar unda daefasebina Cemi sikeTe! bevri

Page 15: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

15

ram maniWebda maSin siamovnebas, isic, rom ormocdaerTis

viyavi, is ki Teqvsmetis. es erTob momwonda, matkbobda imis

SegrZneba, rom gansxvaveba ase didi iyo.

magaliTad, mindoda qorwili inglisur yaidaze mo-

mewyo, maSasadame, marto Cven vyofiliyaviT, mowme ki mx-

olod ori, iqidan erTi lukeria. mere ki, haida! matare-

bliT gavemgzavrebodiT Tundac moskovs (swored iq saqmec

mqonda), erTi-ori kvira sastumroSi davyofdiT. magram

ara da ar qna, vera da ver daviTanxme. iZulebuli gavxdi,

mamidebs vxlebodi, viTarca naTesavebs, da pativi mimego

maTTvis, vaCuqe kidec as-asi maneTi im wunklebs da kidev

aRvuTqvi daxmareba. misTvis ki aRar miTqvams, guli ar

atkinos-meTqi am sibinZurem. mamidebic xelad damitkbnen.

laparaki gvqonda mziTvzec. araferi gaaCnda da arc

arafers iTxovda. magram davumtkice, arc egre cariel-

tarieli SeiZleba-meTqi, da meve gavamziTve, sxva aba vin

daexmareboda? Tumca jandabas Cemi Tavi. es kia, movaswari

da Cems azrebs vaziare, iqneb ar unda meCqara. suliT da

guliT momendo maSin, aRtacebiT mxvdeboda saRamoobiT,

metitineboda Tavis pataraobaze, ojaxze, ded-mamaze. hoi,

ra momxiblavia umanko titini. magram mis aRtacebas umal

civi wyali gadavasxi. mis aRtacebas siCume mivagebe, Tumca

mowyale siCume ki... isic maSinve mixvda, rom Cven sxvadasx-

vani varT, rom kaci advilad ver gamomicnobs. mec swored

es mewada, swored es iyo Cemi mizani! gamocanad rom miveCnie,

albaT imitom moviqeci ase briyvulad. erTi rom Tavidanve,

Sin moyvanisTanave gamoviCine simkacre, erTi sityviT, mTe-

li sistema Sevqmeni, kmayofili ki viyavi. TavisTavad mox-

da ase. sxvanairad arc iqneboda. unda Semeqmna es sistema,

saqmis viTareba iyo iseTi. marTla da marTla ra cils

vwameb Cems Tavs! sistema xom utyuari iyo. ara, ara, unda

Page 16: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

16

momisminoT. roca adamians asamarTleb, unda icode kidec,

ra iyo da rogor iyo... maS, momismineT!

aRar vici, saidan an rogor daviwyo, Zalian miWirs.

Zneli yofila Tavis marTleba. ymawvilkacobas, magaliTad,

fuli sZags, _ mec maSinve fuls miveZale. miveZale iserigad,

rom mismenda, mismenda xolme TvalebgafarToebuli da mere

xmas gaikmendda, dadumdeboda. axalgazrdoba sulgrZelia,

me karg axalgazrdobaze mogaxsenebT, sulgrZelia da amasTan

ficxi, mouTmeneli. cota Tu SegeSala _ umal zizRiT Se-

mogaqcevs zurgs. me ki sxva ram mewada, didi grZnobiT da

guliT msurda Seexeda, Caswvdomoda yvelafers. gana vtyuo-

di? ai, Tundac es patara magaliTi aviRoT: aba rogor amexs-

na misnairi xasiaTis patronisTvis es uxamsi sesxis salaro?

pirdapir meTqva, xom gamovidoda, TiTqos mrcxvenia mevax-

Seobis. me ki, ase vTqvaT, siamaye moviSvelie, TiTqos mdu-

mared velaparake. mdumare laparakSi ki badali ar myavs,

Cemi sicocxle mdumare laparakSi gavlie da mTeli bednav-

soba mdumared gadavitane. mec xom ubeduri viyavi! mec xom

yvelam gamriya, gamriya da damiviwya, kaciSvilma araferi

icis! xolo am Teqvsmeti wlis gogom unamuso xalxisgan gaigo

da egona, yvelaferi vicio, maSin roca WeSmariteba Cems gulSi

iyo Camarxuli! me ki vdumdi, metadre masTan vdumdi, wuxand-

lamde vdumdi. magram rad vdumdi? vinaidan amayi viyavi, mind-

oda TviTon gaego, uCemod, magram ara unamuso xalxisgan,

TavisiT mimxvdariyo marTals Cemze da TavisiT Caswvdomoda

Cems guls! Cems ojaxSi rom Semoviyvane, msurda suliTa da

guliT pativi eca CemTvis. msurda daCoqili mdgariyo Cem win

im tanjvis gamo, rac gamoviare, _ me Rirsi viyavi amis, diax,

mudam amayi viyavi, mewada an yvelaferi, an araferi. ar mind-

oda wyalnarevi bedniereba da swored amitom moviqeci maSin

ase: `aqaoda, TviTon mixvdi, TviTon daafase-meTqi!~ aba me

Page 17: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

17

TviTon rom amexsna da mekarnaxa, kudi meqnia da dafaseba

meTxova _ es xom igive mowyalebis Txovna iqneboda... Tumca...

Tumca ras vlaparakob!

sibriyve, sibriyve, Cemi sibriyve! pirdapir da daundo-

blad (diax, daundoblad-meTqi, xazs vusvam) avuxseni maSin

oriode sityviT, rom axalgazrdobis sulgrZeloba kai

ramaa _ magram kapikad fasobs. ratom? imitom, rom muqTad

mosdis, imitom, rom uSromlad mosdis, ase vTqvaT, `yofi-

erebis es pirveli STabeWdilebani~. aba erTi iSromon da

mere naxon! iaffasiani sulgrZeloba mudam iolia, sicocx-

lis ganwirvac ki arafrad giRirs, roca sisxli giduRs

da Zala mogWarbebia. silamazes daxarbebixar! Tu biWi xar,

iseT sulgrZelobaze gamoide Tavi, Zneli romaa, aravin rom

ar gaigebs, aravis rom ar ecodineba, aravis TvalSi ar

moxvdeba, msxverplsac blomad gaiReb, magram cils iqiT

dagwameben, didebis natamals ki ver igemeb. roca kacs, spetaks

da uzados, aramzadad mognaTlaven, Tumca patiosnebiT yve-

las sjobixar _ aba maSin gamoide Tavi. ara, batono, uars

ityvi! me ki Cemi sicocxle sxva araferi mikeTebia. jer meka-

maTeboda, hoi, rogor mekamaTeboda, mere xma gaikminda, krint-

sac aRar sZravda, oRondac TvalebgafarToebuli mismenda,

TvalebSi ki dakvirveba exateboda. uceb... uceb ki Rimili

daviWire misi, undo, usiamo Rimili. ai, am RimiliT Semov-

iyvane saxlSi. esec kia, sxva gza ar hqonda...

IV

gegmebi da gegmebi

vin daiwyo CvenSi pirvelma? aravin. TavisTavad daiwyo

pirvelive dReebSi. aki vTqvi, imTaviTve simkacre gamovi-

Page 18: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

18

Cine-meTqi, magram male movlbi. qorwinebamde vuTxari, gi-

rao Sen unda Caibaro da fulic Sen unda gasce-meTqi. ma-

Sin sityva ar dasZra (esec iniSneT). piriqiT, muyaiTadac

Seudga saqmes. bina, aveji, cxadia, Zveleburad darCa. ori-

dan erTi oTaxi gadaRobili iyo da sesxis salaro iq mqon-

da, meore ki, isic didi oTaxi, saZinebeli iyo. avejis ra

mogaxsenoT, mamidebsac ki, mgoni, ukeTesi edgaT. saxate da

kandeli darbazSi iyo, Cems oTaxSi Cemi karada, wignebi da

skivri idga, misi gasaRebi me mqonda. loginic iqve iyo,

kidev magida da skamebi. qorwinebamde vuTxari, rom saW-

melze samives e.i. me, mas da lukerias, romelic CvenTan

gadmoviyvane, dReSi maneTi unda gveyos, meti ara: `imitom

rom sam weliwadSi ocdaaTi aTasi unda davagrovo, sx-

vanairad ki ar dagrovdeba-meTqi~. winaaRmdegi ar wasu-

la, eqvsi Sauri mere me TviTon wavumate, aseve iyo Te-

atrzec. xom vuTxari, TeatrebSi siarulis imedi ar

gqondes-meTqi, magram TveSi erTxel mainc mimyavda, karg

adgilebsac vyidulobdi, wina rigebis savarZlebSi. samjer

viyaviT kidec, vnaxeT ̀ bednierebis ZiebaSi~ da, mgoni, ̀ Citni

mgalobelni~. ubrad mivdiodiT da ubradve vbrundebodiT.

rad vdumdiT imTaviTve? maSin xom ar gviCxubia, mxolod

vdumdiT. maxsovs, xSirad Semomxedavda qurdulad. es rom

SevamCnie, ufro sityvaZunwi gavxdi. marTalia, pirvelma me

varCie dumili. TviTon erTi orjer ahyva gulisTqmas, mo-

mvarda da gadamexvia, magram es isteriuli gulisTqma iyo,

me ki myari bedniereba, pativiscema msurda, amitomac gul-

civad davxvdi, ar avyevi. marTalic viyavi, yoveli aseTi

ambis meore dRes Cxubi mogvdioda.

Tumca ara, ar gviCxubia, vdumdiT. igi ufro da ufro

Tavxedurad, gamomwvevad iyureboda. ̀ urCoba da damoukide-

bloba~ _ ai, ra ewera saxeze, magram ar gamosdioda. diax,

Page 19: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

19

am Tvinier, am saTno saxes siTavxede sul ufro da ufro

eZaleboda. damijerebT, TandaTan kidec mizizRebda, amis

niSnebi Seswavlili mqonda. eWvgareSea, wonasworobas hkar-

gavda. gana SeiZleboda, magaliTad, iseT sibinZuresa da

siRatakeSi nacxovrebs cxviri aebzuebina Cvens siRaribeze!

es xom momWirneoba iyo da ara siRaribe. TeTreulsa da

sisufTaves rac Seexeba, imaze xom fuls ar viSurebdi. adrec

ocnebad mqonda, qmris sifaqize cols uTuod moxiblavs-

meTqi. Tumca mas xom siRaribeze ufro metad Cemi viTomda

siZunwe ar moswonda: ̀ aqaoda, mizani aqvso, xasiaTis simt-

kices iCens~. Teatrze TviTonve gamomicxada uari. damci-

navi Rimilic ufro da ufro malimal gadaurbenda sax-

eze... mec ufro xSirad vdumdi, diax, diax, dumili ufro

gavaxSire.

maS, Tavi unda vimarTlo? gana yvelafris mizezi aq

sesxis salaro ar iyo! sad gagonila, qali, da isic Te-

qvsmeti wlis, mamakacs ar daemorCilos. qals xom origi-

nalobis natamali ar gaaCnia, es xom aqsioma gaxlavT, es

xom CemTvis dResac aqsiomaa! mere ra, rom darbazSi asve-

nia: WeSmariteba mudam WeSmaritebad rCeba, xolo mosiy-

varule qali sayvareli kacis naklsac, sayvareli kacis

siavkacesac gaaRmerTebs. TviTon ver mounaxavs Tavis sia-

vkaces iseT gamarTlebas, rogorsac qali gamouZebnis. ma-

gram es sulgrZelobaa da ara originaloba. am araorig-

inalobam daRupa kidec qali. maS, raRad miTiTebT mag-

idaze? gana es originalobaa, rac iq devs? vaime, vaime!

gamigoneT: mis siyvarulSi maSin arc ki daveWvebul-

var. xom mexveoda maSinac kiserze, maSasadame, vuyvardi _

undoda vyvarebodi. diax, ase iyo: undoda siyvaruli, eZeb-

da siyvaruls. Tan ra iseTi avkaci viyavi, gamarTleba eZia

CemTvis. ambobT, giraoze aZlevdio sesxs, yvela ase ambobs.

Page 20: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

20

mere ra, rom vaZlevdi? albaT iyo mizezi, Tuki ukeTilSo-

bilesma kacma sesxis salaro gavxseni. iciT, batonebo, zogi

idea xmamaRla Tu iTqva, sityvad Tu iqca, iseT sisuleled

mogeCveneba, Senve Segrcxveba. ratom? albaT imitom, rom

yvelani saZaglebi varT da simarTle ver agvitania. sxva

mizezi me ar vici. `ukeTilSobilesi kaci-meTqi~, vTqvi es

wuTia. xom sasaciloa, magram marTla ase iyo, meti marT-

la rom ar SeiZleba! diax, ufleba mqonda Cemi Tavi uzrun-

velmeyo da sesxis salaroc gamexsna! ~Tqven me gamriyeT,

adamianebo, uxmod, zizRiT gamagdeT, Cems sificxes Seuracx-

yofa miagebeT. maSasadame, ufleba maqvs kedeli aRvmarTo

Cem da Tqven Soris, Sevagrovo es ocdaaTi aTasi maneTi,

sadme yirimSi, samxreT zRvis piras, mTebisa da venaxebis

mxareSi viyido mamuli am fuliT, iq gavlio Cemi dReni

Tqvengan moSorebiT, Tumca RvarZlis gareSe, sayvareli qa-

lis gverdiT, Tu momca RmerTma, da davexmaro axlomaxlo

mcxovrebT~.

axla rom vambob amas, ra Tqma unda, yurisTvis

lamazad JRers, magram aba erTi misTvis meTqva da damexa-

ta maSin es suraTi, gana suleli ar viqnebodi. ai, amitom

vdumdi amayad, amitom viyaviT mdumared. gana gamigebda?

Teqvsmeti wlis qals, sul bavSvs, aba ra unda gaego Cemi

tanjvis da Tavis marTlebis? Tanac misi pirdapiroba, misi

gamoucdeloba, siymawvilis iaffasiani Sexedulebani,

`spetaki sulis~ sibrmave, TavidaTavi sesxis salaro (gana

me yaCaRi viyavi, gana TviTon ar iyo mowme, zedmeti rom

aravisTvis wamirTmevia?)! vahme, rom simarTleze saSineli

amqveynad araferi yofila! es Tvinieri, es ciuri qmnileba

_ mtarvali da mwamebeli gaxda Cemi sulisTvis! Tu es ar

vTqvi, xom cili davwame Cems Tavs! iqneb ggoniaT, ar miy-

varda? ara, es mxolod dacinva, mxolod da mxolod bedis

Page 21: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

21

da bunebis avi dacinva gaxlavT. Cven dawyevlilebi varT,

adamianis cxovreba dawyevlilia aw da maradis! xom vici

axla, rom raRac SemeSala! raRac ise ver gavakeTe! magram

yvelaferi xom cxadi iyo, Cemi gegma xom sarkesaviT naTe-

li iyo: ̀ gorozi, amayi, nugeSsa da namusis mowmendas aravis

sTxovs, usityvod itanjeba~. ase iyo marTla, ara vtyuo-

di, ara vtyuodi! ̀ mere darwmundeba, rom es sulgrZeloba

iyo, oRond TviTon ver SeamCnia _ mere mixvdeba, aTjer

metad damafasebs da fexebSi Camivardeba mudariT~. ai, ba-

tono, Cemi gegma. magram, etyoba, raRac gamomrCa, raRac

damaviwyda da ver gavakeTe. Tumca kmara. an vis vTxovo

patieba, morCa, yvelaferi morCa. nu SeSindebi, adamiano,

iyavi amayi! Sen ar xar damnaSave!..

diax, me vityvi simarTles, ar meSinia simarTles Tva-

li gavusworo. damnaSave TviTon igia!

V

amboxi

ra iyo Cxubis mizezi? is, rom ucbad Tavis Wkuaze moin-

doma fulis gacema da giraos Rirebulze metad Sefaseba.

erTi-orjer SemekamaTa kidec amis gamo. me ar davuTme.

swored maSin gamotyvra kapitnis qvrivic. medalioni mo-

mitana, cxonebuli qmris naCuqari, cxadia, misTvis Zvir-

fasi. ocdaaTi maneTi miveci. Semevedra da Semexvewa, ar dami-

kargoT medalionio. ra Tqma unda, arc davkargavdi. vnax-

oT, xuTi dRis Semdeg samajuri moitana, amaSi gamicvaleo.

samajuri ki rva maneTic ar Rirda. cxadia, uari vuTxari,

etyoba, Cems cols raRac Seatyo Tvalebze, vinaidan Cems

aryofnaSi mosuliyo da cols medalionSi gaecvala.

Page 22: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

22

es rom gavige, mSvidad, magram mtkiced vuTxari, rasac

vfiqrobdi. loginze ijda, iataks CasCereboda, marjvena

fexis wvers noxze aTamaSebda (ase icoda xolme); pirze

amrezili Rimili ukrToda. xmis aumaRleblad ganvucxa-

de, rom fuli Cemia, rom neba maqvs Cemeburad vuyuro cx-

ovrebas da arc misTvis damimalavs rame, roca ojaxSi Se-

moviyvane.

wamomixta uceb, acaxcaxda da, warmoidgineT, fexebi

damibakuna. es iyo qali afTari, qali, mxecad qceuli. gao-

cebisgan gavSeSdi kaci. aseT saqciels ar movelodi. ma-

gram ar SevkrTi, arc davibeni. aseve dinjad movaxsene, am-

ieridan Cems saqmeSi Carevas gikrZalav-meTqi. pirSi Se-

momxarxara da Sinidan wavida.

amis ufleba ki ar hqonda. jer kidev jvrisweramde

davdeT piroba, rom uCemod fexs arsad gadgamda. saRamo

xans dabrunda mxolod, krinti ar damiZravs.

meore dRes isev wavida dilidanve. mesame dResac. davkete

salaro da mamidebs mivakiTxe. qorwinebis dRidan maTTan

saqme ara mqonia _ arc CemTan momiyvania da arc maT vwvevi-

var. Turme arc imaTTan misula. cnobismoyvared moismines

yvelaferi da damcines kidec: `axia Tqvenze~. egrec vico-

di, rom damcinebdnen. iqve Sevpirdi asi maneTi gauTxovar

umcros mamidas da ocdaxuTi windawin miveci. ori dRis

Semdeg momadga Sin: `aq Tqveni yofili polkis oficeri

efimoviCia Careuli~. saxtad davrCi. yvelaze meti boroteba

im efimoviCma miyo polkSi. am erTi Tvis win unamusod mo-

makiTxa erTi-orjer, viTomc raRacis dagiraveba undoda.

maxsovs, is da Cemi coli laparakobdnen da raRacaze ici-

nodnen. avdeqi da maSinve mivaxale, CemTan mosvla aRar ga-

bedo, Cveni damokidebuleba ar daiviwyo-meTqi. sxva ram

TavSi arc gamivlia, mxolod es vifiqre, ra Tavxedi yofi-

Page 23: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

23

la-meTqi. axla ki misi mamida meubneba, paemani aqvT daniS-

nulio. yvelafris momwyobi ki Turme mamidebis yofili

nacnobi iulia samsonovna brZanebula, polkovnikis qvrivi

_ Tqveni meuRle axla imasTan dabrZandebao.

am ambavs aRar gavagrZeleb. mTeli saqme sul ocdaaTi

Tumani dajda, magram or dReSi ki movagvare. me mezobel

oTaxSi dammalavdnen, kars ukan da Cemi colis paemans efi-

moviCTan Cemi yuriT movismendi. erTi dRiT adre ki CemTvis

friad mniSvnelovani ambavi moxda.

Sin saRamos dabrunda da loginze Camojda, dacinviT

Semomacqerda, fexs xaliCaze aTamaSebda. Sevxede da anazdad

TavSi gamielva: es bolo Tve, ufro sworad, ukanaskneli

ori kvira Tavis Wkuaze ar unda iyos, ase vTqvaT, Tavisive

bunebis winaaRmdeg iqceva-meTqi. es gaxldaT qali gaanCx-

lebuli, Setevaze gadmosuli, ver vityvi, urcxvi, magram

zomierebadakarguli da moCxubari. es kia, misive Tviniere-

ba uSlida xels. amisTana rom gaanCxldeba, gindac wonas-

woroba dakargos, mainc Seatyob, rom Tavisive bunebis

winaaRmdeg midis, TviTon iRizianebs Tavs, magram sircx-

vil-namusisTvis ver gadaubijebia. amitomac, roca zom-

ierebas kargavs, Sens Tvals aRar ujereb. gaTaxsirebuli

buneba ki, piriqiT, Seecdeba Searbilos yvelaferi, wesi-

ereba daicvas da iqiT mogdos Sari, Tumca ufro sazizRars

ki Caidens.

_ marTalia, rom duelis SegeSindaT da imitom ga-

mogagdes polkidan? _ mkiTxa jiqur da Tvalebi gakvesa.

_ marTalia, oficrebis ganaCeniT mTxoves polkidan

wasvla, Tumca manamde TviTonve Sevitane gancxadeba, polks

Tavs vanebeb-meTqi.

_ gamogagdes, rogorc laCari?

_ diax, ganaCeni laCrobisTvis gamomitanes. magram

Page 24: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

24

duelze laCrobam ar maTqmevina uari, TviTon ar davyab-

uldi maT sastik ganaCens da duelze uari vTqvi, vinaidan

Seuracxyofilad ar mimaCnda Tavi. isic SeniSneT, _ wamom-

cda anazdad, _ maTi ganaCenis winaaRmdeg amxedreba da amis

Sedegad yvela ubedurebis gadatana ufro meti vaJkacoba

iyo, vidre duelSi gasvla. _ ver moviTmine, TiTqos Tavi

vimarTle, imas ki swored Cemi xelaxla damcireba undoda.

_ isic marTalia, _ Caicina RvarZlianad, _ rom mere

sami weli Turme peterburgis quCebSi maTxovrobdiT, samow-

yalod Saurians ixvewebodiT da biliardis magidebqveS

geZinaT?

_ diax, marTali gaxlavT, polkidan wamosvlis Sem-

deg bevri samarcxvino ambavi gadamxda, magram sulierad

ar davcemulvar, rameTu TviTon mZagda Cemi saqcieli. ma-

Sin Zalam da Wkuam miRalata, rameTu sxva gamosavali ar

mqonda, sabednierod am yvelaferma Caiara...

_ ho, axla finansisti brZandebiT!

anu sesxis salaroze Camikakuna. magram me ukve mover-

ie Cems guls. Sevatyve, surda Tavis marTleba damewyo da

davemcirebine, me ki ar avyevi. am dros zari darekes, girao

moitana viRacam, da darbazSi gavedi. erTi saaTis Semdeg,

roca Caicva da wasvla daapira, ase miTxra:

_ qorwinebamde rad ar miTxariT es yvelaferi?

xma ar amomiRia, ise wavida.

maSasadame, meore dRes karTan videqi da vusmendi,

rogor wydeboda Cemi bedi. jibeSi revolveri medo. gamow-

yobili magidas ujda, efimoviCi ki win edga da Tavs awoneb-

da, yoyloCinobda. hoda, isec moxda, rogorc velodi (Cem-

da saqebrad vambob), swored ise, rogorc megona da guli

migrZnobda, Tumca ver vacnobierebdi, guli ras miTqvamda

da meubneboda. ar vici, gamigebT Tu ara.

Page 25: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

25

diax, mTeli erTi saaTi koxtapruwa, gaTaxsirebul,

uWkuo naZiralasTan spetaki da keTilSobili sulis

paeqrobis mowme gaxldiT. gaocebas viyavi, am gamoucdel-

ma, am Tvinierma da utyvma qmnilebam saidan icis-meTqi es

yvelaferi? Wkuamaxvili avtoric ki maRali wris kome-

diebisa ver Seqmnida misTana scenas, dacinviT, gulubryvi-

lo siciliTa da biwierebisadmi ubiwo zizRiT aRsavses.

ra moswrebuli sityva-pasuxi, rogori ganqiqeba, amave dros

ki siwrfele da kdemamosilebaa. igi dascinoda mis saar-

Siyo sityvebs, mis mimoxras, mis yovel naTqvams. im zrax-

viT mosuls, rom xeldaxel tlanqad mietana ieriSi, azrad

rogor mouvidoda, Tu winaaRmdegobas gauwevdnen da amit-

omac gaSra, daiCuta kaci. pirvelad SeiZleba gefiqra,

mxolod keklucobs da ipranWeba, `rogorc garyvnil, ma-

gram Wkuamaxvil qmnilebas mosdgams, romelsac unda Tavi

ufro daifasos~. magram simarTle mzisebr gamobrwyinda,

eWvs veRar Seitandi. mxolod Cemdami siZulvilma, naZa-

ladevma da naCqarevma gadawyvetilebam, aiZula misTana

gamoucdeli am paemanze mosuliyo. oRond saqme saqmeze rom

midga, _ umal aexila Tvali. imas undoda Cemi Sercxvena,

Tavis moWra, magram sibinZure ver aitana, WuWys ver gauZ-

lo. misebr ubiwosa da spetaki idealebis patrons gana

efimoviCi Tu misnairi naZirala vaJ-batonebi acdunebdnen?

piriqiT, mxolod sicili aRuZra, mTeli simarTle amou-

duRa gulis siRrmidan da aRSfoTebam mxolod sarkazmi

daafrqvevina. vimeoreb, es tutuci bolos ise gamoTayvan-

da, ise moquSuli ijda da pasuxebs ise ZalisZalad RerRav-

da, kidec SemeSinda, aq sulmdablobiT ar Seuracxyos-meT-

qi. isev vimeoreb, Cemda sasaxelod am scenam TiTqmis arc

gamaoca. TiTqos CemTvis nacnobi ram vixile, TiTqos imi-

tom movdiodi, rom es menaxa. movdiodi da ar mjeroda, ar

Page 26: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

26

mjeroda, ara ciliswameba, Tumca revolveri medo jibeSi

_ ai, Tu gnebavT mTeli simarTle! gana sxvas ki warmovid-

gendi? gana ratom miyvarda, rad vafasebdi, risTvis viTx-

ove colad? Tu rogor vZuldi, maSin davrwmundi, magram

isic viwame, ramdenad spetaki iyo. kari ucbad SevaRe da es

scena Sevwyvite. efimoviCi wamoxta, me ki movkide imas xeli

da, wamodi-meTqi, vuTxari. efimoviCi gons moego da uceb

xmamaRla gadaixarxara:

_ oho, colqmrobis wmidaTawmida movaleobasTan ra

xeli maqvs! ki, batono, waiyvaneT, waiyvaneT! magram amas ki

getyviT, _ momaZaxa ukan, _ Tumca rigiani kaci TqvenTan

duelSi ar gamova, magram Tqveni colis xaTriT mimsax-

ureT... Tu, rasakvirvelia, gabedavT da...

_ xom gesmiT! _ SevaCere wamiT igi zRurblze.

saxlamde xma ar amogviRia. xelkaviT mimyavda da arc

is gamZalianebia, piriqiT, metismetad iyo SemkrTali,

oRondac mxolod Sin misvlamde. Sin movediT Tu ara, ska-

mze dajda da Tvalebi momaStera. adamianis feri ar edo.

marTalia, tuCebi dacinviT moekuma, magram gorozad ki

miyurebda da TviTonac sjerda, mgoni, im wuTs, tyvias

maxliso. magram revolveri uxmod amoviRe jibidan da

magidaze davde. is xan me Semomxedavda da xan revolvers

(ar daiviwyoT, es revolveri bevrjer enaxa. salaro rom

gavxseni, maSin viyide da davtene. gadavwyvite, arc qo-

fakebi myoloda darajad da arc zorba laqia mozeris

darad. Cems muStrebs mzareuli qali uRebs xolme kars.

magram Cveni xelobis xalxi Tavis dacvaze mTlad ver

ityvis uars, ra ici, ra moxdeba. amitom isev revolveri

varCie. hoda, Sin roca moviyvane, pirvel dReebSi sul

mekiTxeboda am revolverze da mec avuxseni, rogor unda

exmara igi, erTxel kidec vasroline mizanSi (esec daim-

Page 27: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

27

axsovreT). yuradReba ar mivaqcie mis SeSinebul iers da

TiTqmis Cacmuli mivweqi loginze. qanci aRar mqonda,

TerTmets aRaraferi uklda, mgoni. didxans, TiTqmis erTi

saaTi ijda ase uZravad, mere Caaqro sinaTle da Cacmuli

miwva divanze. pirveli SemTxveva iyo, gverdiT rom ar dami-

wva!..

VI

sazareli mogoneba

axlac ki mzaravs im ambis mogoneba...

rva saaTi iqneboda, rom gameRviZa. oTaxSi TiTqmis

dRis sinaTle iyo. gameRviZa srul gonebaze da uceb gavax-

ile Tvali. igi magidasTan idga da revolveri ekava. ar

SeumCnevia, rom meRviZa da vuTvalTvalebdi. erTic vnax-

oT, Cemken daiZra revolveriT. myisve davxuWe Tvali, viTom

isev meZina.

movida da Tavze damadga. yvelaferi mesmoda. sa-

mariseburi siCume idga da mainc TiTqos yvelaferi mes-

moda. uceb raRacam momiara, Cemda uneburad gavaxile

Tvali. igi jiqur miyurebda, revolveri ki ukve Cems

safeTqelTan moetana. Cveni mzera erTmaneTs Sexvda. wa-

mic da Tavs Zala davatane, isev davxuWe Tvalebi. gada-

vwyvite, rac unda momxdariyo, ar gavnZreuliyavi da

Tvali ar gamexila.

xom momxdara, Rrmad mZinares rom uecrad gauxelia

Tvali, Tavic ki wamouwevia da mouTvalierebia oTaxi. mere

ki uazrod isev migdebula baliSze da dasZinebia. aRarc

axsovs, ras Sexeda da ra dainaxa.

roca mis mzeras wavawydi da revolveri vigrZeni

Page 28: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

28

safeTqelTan, mere ki Tvalebi davxuWe da Tavi movimZinare,

diaxac unda hgoneboda, rom marTla meZina da araferi

daminaxavs. gana vin daijerebda, rom amis damnaxvels imave

wams SeiZleba damexuWa Tvalebi.

diax, aravin daijerebda. magram TviTon ki unda mimxv-

dariyo simarTles _ ai, ram gamielva im wams TavSi. hoi,

fiqrebis ra korianteli damitrialda im wamze umcires

droSi! dailocos adamianis fiqris siswrafe! Tu igi mix-

vda, rom ar mZinavs (gavifiqre), maSasadame, gavanadgure,

movspe igi, raki sikvdils ase mzadyofniT Sevegebe, maSasa-

dame, xeli unda aukankaldes, misi simtkice unda gastexos

am didma STabeWdilebam. amboben, mwvervalze mdgarT Zalian

izidavT ufskrulio. me Tu mkiTxavT, bevri mkvleloba Tu

TviTmkvleloba ar moxdeboda, revolveri rom ar yofil-

iyo momarjvebuli. esec ufskruli gaxlavT, esec daqanebaa,

razec ar SegiZlia ar dacurde, raRac uZlevelma Zalam

ar SeiZleba ar gibiZgos, rom Caxmaxs gamohkra TiTi. ma-

gram Tu igrZno, rom yvelaferi davinaxe, yvelaferi vici

da uxmod veli misgan sikvdils, iqneb Seikavos Tavi da ar

dacurdes.

siCumem didxans gastana. uceb safeTqelze civad mome-

do rkina. iqneb mkiTxoT: gana marTla gjeroda, ar

mogklavdao? RvTis winaSe getyviT: gadarCenis imedi ar

mqonda. maS risTvis vTanxmdebodi sikvdilze? aba mec gkiTx-

avT, ra oxrad mindoda sicocxle, roca saTayvano arsebam

mosaklavad revolveri momiRera? garda amisa, vgrZnobdi,

rom imwams Cven Soris samkvdro-sasicocxlo brZola gaC-

aRda, brZola im guSindeli laCrisa, amxanagebma laCro-

bisTvis rom gamoagdes. es mec vicodi da manac icoda,

rameTu mixvda, rom ar meZina.

iqneb ar iyo ase, iqneb ase arc mifiqria, magram mainc

Page 29: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

29

ase unda yofiliyo, vinaidan SemdegSi yovel wuTsa da wams

amaze vfiqrobdi.

magram Tqven albaT amasac mkiTxavT: danaSaulis Cade-

naSi ratom ar SevuSale xeli? ramdenjer mikiTxavs es sak-

uTari TavisTvis, roca is ambavi gamxsenebia da Jruantels

dauvlia tanSi, magram maSin sasowarkveTili viyavi: kaci

TviTon viRupebodi, sxva aba rogor gadamerCina? an ra

iciT, mindoda ki sxvisi gadarCena? an icis vinmem, ras

vgrZnobdi maSin?

tvini miduRda, gamalebiT mimuSavebda. wami wams mis-

devda, samarisebur siCumes Cqamic ar arRvevda; is Tavze

madga. _ da uceb guli imediT amifarTqalda! swrafad

gavaxile Tvali. is oTaxSi aRar iyo. wamovdeqi loginidan:

me gavimarjve _ me samudamod davamarcxe da davZlie igi!

Cais dasalevad gavedi. samovari mudam pirvel oTax-

Si idga da Caisac igi asxamda. uxmod mivujeqi magidas da

finjani CamovarTvi. xuTiode wuTis Semdeg Sevxede. mit-

klisferi edo _ guSindelze metad gamtknarebuli uCan-

da saxe. rom daminaxa, vuyurebdi, uferulma Rimilma Seu-

toka uferuli tuCebi da gaubedavi mzera momapyro. ̀ maSas-

adame, kidev eWvobs, Tu vici da davinaxe?~ gulgrilad

avaride Tvali. Cais Semdeg salaro davkete da bazarSi

wavedi, rkinis sawoli da Tejiri viyide. is sawoli dar-

bazSi gavaSlevine da Tejiri Camovafare. sawoli misTvis

iyo, Tumca sityva ar miTqvams. usityvodac mixvda, rom

`yvelaferi vnaxe da vici~. rom saeWvo araferia. rogorc

yovelTvis, revolveri axlac magidaze davde RamiT. igi

uxmod dawva im Tavis axal sawolze: colqmrobis Zafi

gawyda, is ki `Zleuli, oRond ara mitevebuli~. RamiT

bodva daiwyo, dilas ukve sicxiT iwvoda. eqvsi kvira

cieb-cxelebam logins miajaWva.

Page 30: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

30

Tavi meore

I

siamayis sizmari

es wuTia lukeriam miTxra, aq aRar davrCebi, qalbato-

nis dasaflavebisTanave wavalo. xuTi wuTi vloculobdi,

Tumca erT saaTs ki vapirebdi. fiqrebi aRar masvenebs, gamtan-

ja fiqrebma, Tavic mtkiva _ locva ras miSvelis! saocaria,

ratom ar meZineba, didi, Zalian didi mwuxarebis Semdeg ad-

amians sul eZineba. amboben, sikvdilmisjilebs ukanasknel

Rames mkvdariviT sZinavTo. asec unda iyos bunebiTac, Torem

vin gauZlebs maSin... mivweqi divanze, magram ver daviZine...

...mTeli eqvsi kvira me, lukeria da gamocdili momv-

leli qali dRedaRam vadeqiT Tavze. fuli ar damizogavs,

kidec mixaroda, amdens rom vxarjavdi. eqimi Srederi mo-

vuyvane. yovel mosvlaze Tumans vujibavdi. gons rom movi-

da, maSin ki gavaride Tavi. Tumca raebs vwer. fexze rom

wamodga, uxmod miujda Cems oTaxSi calke magidas. isic

misTvis viyide im dReebSi... Cven vdumdiT, ho, gamudmebiT

vdumdiT. ara, mere ki vlaparakobdiT, magram sul Cveu-

lebriv raRacebze. rasakvirvelia, ganzrax ar velapar-

akebodi bevrs, Tumca Sevatyve, arc TviTon exaliseboda

maincdamainc zedmetis Tqma, rac bunebrivad mimaCnda misi

mxridan. ̀ metismetad didi mexi iyo misTvis, metismetad didi

marcxi mouvida, _ vfiqrobdi gulSi, _ Tqma ar unda,

dro sWirdeba, rom daiviwyos da mieCvios~. amitomac vdum-

di, magram gulSi ki vemzadebodi momavali saubrisTvis.

megona, isic ase iyo. saocrad mainteresebda gamego, ras

fiqrobda gulSi.

Page 31: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

31

imasac vityvi: kacma ar icis, Tu ra tanjva gamoviare

misi avadmyofobis Jams. Tumca gulSi vitanjebodi, luke-

riasTanac ki ar damikvnesia erTxelac. Cems guls vaskde-

bodi, ise rogor unda mokvdes, mTeli simarTle ver gai-

gos-meTqi. roca safrTxem gaiara da gamomjobineba daiw-

yo, maxsovs, ra ucbad davwynardi. kidev meti, gadavwyvite

jerjerobiT yvelaferi ise dametovebina da Cveni momavali

saubari rac SeiZleba didi xniT gadamedo. diax, raRac

saocari da uCveulo ram damemarTa, sxvanairad verc vi-

tyvi: me gavimarjve da am gamarjvebis grZnobam sruliad

damakmayofila. ase ganvlo im zamTarma. Cemi TaviT aseTi

kmayofili arasodes vyofilvar.

iciT, cxovrebaSi ra saSineli ambavi damemarTa, Cemi

colis ambebamde yovel cismare dResa Tu saaTs majlaju-

nasaviT mawva gulze. es gaxldaT Cemi Tavslafisa da

polkidan wamosvlis ambavi. oriode sityviT mogaxsenebT:

me saocrad usamarTlod momeqcnen. ki, mZime xasiaTi mqon-

da da amxanagebs ar vuyvardi. iqneb mZime ki ara da sasacil-

oc iyo Cemi xasiaTi. mere ra, gana ar momxdara, rasac Sen

Tayvans scem, rac sanukvaria SenTvis da xatad qceuli, is

Sens amxanagebs sicils hgvris. skolaSic aravis vuyvardi.

me arasodes aravis vuyvardi. lukeriasac ki ar vuyvarvar.

Tumca polkSi momxdari ambavi SemTxveviToba gaxldaT.

hoda, imaze sawyeni da autaneli gana ra aris, roca SemTx-

veva dagRupavs, romelic SeiZleba arc momxdariyo, roca,

saubedurod, yvelaferi Sens dasaRupavad daemTxveva erT-

maneTs, Tumca SeiZleba avdris RrubeliviT Caevlo. in-

teligenti adamianisTvis amaze damamcirebeli araferia.

ai, rogor moxda es yvelaferi.

TeatrSi viyavi da Sesvenebaze bufetSi gavedi. uceb

husari a-vi Semovida da iq myof oficerTa Tu sxva dam-

Page 32: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

32

swreTa gasagonad Tavis or amxanags uTxra, rom derefanSi

Cveni polkis kapitanma bezumcevma erTi aliaqoTi atexa,

`mgoni, mTvralic brZandeba~. saubari aRar gagrZelda.

Tanac Secdoma iyo, kapitani bezumcevi arc mTvrali yofi-

la da arc aliaqoTi autexia. husarebma sxvaze gadaitanes

sityva da amiT damTavrda yvelaferi. magram meore dRes

Cvens polkSi Seityves es ambavi. atyda erTi miTqma-moTqma,

gamoarkvies, rom bufetSi Cveni polkidan marto me Seveswari

am ambavs da, roca husarma a-vma Tavxedurad moixsenia Cve-

ni kapitani, ar vetake da ar gavaCere. an ratom unda gameCere-

bina? Tu is kapitan bezumcevs emtereboda, es maTi saqme

iyo, me ra SuaSi viyavi? magram oficrebma gadawyvites, rom

es mTeli polkis saqme iyo da, raki oficrebidan marto me

Seveswari am ambavs, maSasadame, iq myof oficrebsa da dam-

swreebs davumtkice, rom Cvens polkSi zogierT oficers

sakuTari Tu polkis pativi arafrad uRirs. me ar daveT-

anxme am mosazrebas. maSin magrZnobines, saqmis gamosworeba

kidev SeiZlebao, Tuki axla mainc movTxovdi a-vs for-

malur axsna-ganmartebas. gabrazebulma amayad vtkice uari

amaze da maSinve Txovnac Sevitane, gamaTavisufleT-meTqi.

ase gaxldaT saqme. amayad ki wamovedi, magram sulierad

gavnadgurdi kaci, mimtyuna Zalam da gonebam. swored am

dros is patara qoneba, saidanac Cems wilad ise mcire rCe-

boda, Cemi dis qmarma moskovSi gaaniava. ase rom, quCaSi

davrCi ukapikod da usaxsrod. sxva samsaxurSi Sesvla ar

vikadre: brwyinvale mundiris Semdeg rkinigzaSi aba ra min-

doda! raxan ase Sevrcxvi, raxan ase momeWra Tavi, barem

sul Sevrcxve da lafi damesxas-meTqi, raxan miwasTan gavs-

wordi, barem sul gavsworde. rac uaresi momiva, miT uke-

Tesi-meTqi. sami weli Sav-bnel mogonebebSi gavatare. wli-

naxevris win moskovSi gardaicvala Cemi moxuci mdidari

Page 33: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

33

naTlia, visac sruliad moulodnelad CemTvisac daetove-

bina anderZiT sami aTasi. vifiqre, vifiqre maSin da gadavw-

yvite sesxis salaro gamexsna, adamianebisTvis ki patieba

ar meTxova. davagroveb fuls, gaviCen kuTxes, Zvel ambebs

daviviwyeb da cxovrebas xelaxla daviwyeb-meTqi, _ ai, ra

mqonda ganzraxuli. magram Cemi Savbneli warsuli da Ser-

cxvenili saxeli mainc ar masvenebda, yovel wuTsa da saaTs

mtanjavda. amasobaSi colic viTxove, ar vici, SemTxveviT

iyo Tu ara. es kia, roca viTxove, megona, megobari momyav-

da, rameTu megobari marTlac Zalian mWirdeboda. imasac

vgrZnobdi, rom megobari Senve unda gamozardo, Senve moaq-

cio Sens Wkuaze. magram Teqvsmeti wlis gogosTvis erT-

baSad rogor amexsna yvelaferi, maSin roca ase iyo ganwy-

obili? gana SevZlebdi mis darwmunebas, laCari ar var da

polkSi usamarTlod momnaTles-meTqi laCrad? im revol-

veris ambavma swored sulze momiswro, misi wyalobiT Suri

viZie im Cems Savbnel warsulze. mere ra, rom sxvebma ver

gaiges, man xom gaigo, is iyo CemTvis yvelaferi, is iyo Cemi

ocnebebis, Cemi momavlis imedi! is iyo erTaderTi adamiani,

visac saCemod vamzadebdi, sxva me aravin mindoda. hoda,

iman xom gaigo yvelaferi, is xom mainc gaigo, rarig iC-

qara Cemi mtrebis mxareze gadasvla. es fiqri aRtacebiT

mavsebda. maSasadame, mis TvalSi mxolod ucnauri kaci

viqnebi da ara naZirala, momxdari ambebis Semdeg ki es

arcTu usiamod mimaCnda. ucnauroba nakli rodia, piri-

qiT, qals xiblavs kidec zogjer ucnauroba. mokled, gan-

zrax ar daveSure saqmis garkvevas. rac moxda, Cemi simSvi-

disTvis sakmarisze metic iyo, sakmarisze met suraTebs

mixatavda saocnebod. swored am ocnebebma damRupa. CemTvis

es ocnebanic kmaroda, is ki moicdis-meTqi, megona.

ase miiwura zamTari. hoi, rogor miyvarda qurdulad

Page 34: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

34

cqera, roca Tavis magidas ujda, xan saqmiT, xan sakeraviT

garTuli. saRamoobiT ki Cemi karadidan gamotanil wigns

kiTxulobda. am wignebsac Cems sasargeblod unda eRaRa-

da, rameTu me SevarCie. TiTqmis sul Sin ijda. nasadilevs,

bindisas, yoveldRe gamyavda saseirnod, oRondac winande-

liviT ubrad aRar viyaviT. vcdilobdi, ise momeCvenebina

Tavi, viTomc ar vdumvarT, piriqiT, tkbiladac vsaubrobT.

magram, xom mogaxseneT, Cven arc maincdamainc vcdilob-

diT-meTqi saubris gagrZelebas. amas ganzrax Cavdiodi,

unda `meclia~, dro unda mimeca misTvis. ara, zamTris mi-

wurulamde erTxel rogor ar gavivle gunebaSi, me Tu qur-

dulad Sevcqeri, TviTon erTxel ratom ar Semomxedavs-

meTqi. magram amas gaubedaobas vawerdi. mereda ra gaube-

davi, ra uZluri gaxda avadmyofobis Semdeg. ara, sjobia

daicado, veubnebodi Cems Tavs, vidre, `vidre TavisiT ar

mova-meTqi SenTan...~

es fiqri frTas masxamda, aRmafrTovanebda. ra dagi-

maloT, da SigadaSig ganzrax viRizianebdi Tavs, iqamde

mimyavda Tavi, didxans marTla nawyeni viyavi masze. magram

arasodes mZulebia. TiTqos meve vgrZnobdi, yovelive rom

mxolod TamaSi iyo. maSinac ki, rodesac gavwyvite Cveni

colqmroba, vuyide sawoli da Tejiri, maSinac ki moR-

alated ar CamiTvlia. gana imitom, mis danaSauls zer-

eled vuyurebdi, ara, imitom rom maSinve, pirvelive dRes,

sawolis yidvamde Cems gulSi vapatie da yvelaferi Sevunde.

ucnaurad moviqeci, radgan namusze mkacri gaxlavarT. ma-

gram Zalian motexili, damcirebuli da ganadgurebuli

meCvena, xandaxan kidec mecodeboda, Tumca misi damcireba

sadRac mainc msiamovnebda. diax, diax, es Cveni uTanasworoba

siames mgvrida...

im zamTars ramdenime kacs sikeTe gavukeTe. ors vali

Page 35: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

35

vapatie, erT Rarib qals sulac giraos gareSe miveci

sesxi. colisTvis ki araferi miTqvams da arc imitom movq-

ceulvar ase, imas gaego. magram is Raribi qali lamis

daCoqili movida madlobis saTqmelad da maSin gamJRavn-

da yvelaferi. momeCvena, TiTqos marTla esiamovna es am-

bavi.

amasobaSi gazafxulic dadga. Sua aprili iyo, roca

Camoxsnes ormagi CarCoebi da Cvens mdumare samyofelSi

mzem SemoiWyita. magram Cems Tvalebs maSin bindi efina, be-

disweris saSineli bindi! da Wkua-gonebas mibnelebda. ram

CamomaSora uceb is bindi da ram amixila Tvali, Tavad ar

vici! SemTxveviT moxda Tu saamiso Jamma dahkra an mzis

sxivma gaminaTa me utvinos azri da Wkua? ara, aq arafer

SuaSi iyo azri da Wkua. ara, aq erTi ZarRvi, TiTqos ukve

mkvdari, aTamaSda, gacocxlda da gaminaTa daClungebuli

suli da jojoxeTuri siamaye. TiTqos fexze wamoviWeri,

ise moulodneli da uecari iyo igi. es moxda nasadilevis

xuT saaTze.

II

Tvalis axela

manamde or sityvas vityvi. jer erTi, mas adre SevamC-

nie ucnauri garindeba. gana mxolod Cumad iyo da xmas ar

iRebda, ara, garindebuli iyo raRacnairad. diax, diax,

uecrad SevamCnie. maxsovs, Tavdaxrili raRacas keravda,

ar icoda, rom vuyurebdi. hoda, iseTi gamxdari meCvena,

iseTi gacrecili saxe, CaTeTqvili tuCebi hqonda, lamis

Tavzari dameca. winaTac erTi-orjer, gansakuTrebiT saR-

amoobiT, xveleba momesma misi. araferi miTqvams, ise avde-

Page 36: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

36

qi da maSinve SrederTan wavedi. vTxove, CvenTan mobrZanebu-

liyo.

Srederi meore dRes movida. gaukvirda eqimis mosvla.

xan me Semxedavda gaocebiT, xan Sreders.

_ ra iyo, me kargad var, _ Tqva da ucnaurad gaiRima.

Srederma arcTu guldasmiT gasinja (hoi, ra yoyoCe-

bi, ra daudevarni arian zogjer es eqimebi), oRondac me-

ore oTaxSi miTxra, avadmyofobis Sedegia, urigo ar iqne-

ba sadme zRvaze Tu wabrZandebiT an agarakze mainc gaiyvan-

To. erTi sityviT, marto is brZana, dasustebulia, sxva

araferio. Srederi rom gavistumre, saocrad dinjad Se-

momxeda da isev gamimeora, Zalian, Zalian kargad varo.

magram almurma ki gadahkra maSinve, albaT Sercxva

da imitom. axla mesmis, ratomac Sercxva. Sercxva imitom,

rom isev qmari viyavi misi da masze vzrunavdi, rogorc

qmari. maSin ki ver mivxvdi, es almuri mis morCilebas mivaw-

ere (sibrmave Cemi!).

erTi Tvis Semdeg, aprilis erT kaSkaSa mzian dRes,

xuTi saaTi iqneboda, Cems salarosTan vijeqi da vangari-

Sobdi. uceb im oTaxidan, sadac Tavis magidas ujda da

saqmianobda, Cumi... Cumi RiRini momesma. am RiRinma sulis

siRrmemde SemZra, dRemde ar vici, ratom. aqamde misi RiRini

TiTqmis ar msmenia, mxolod Cveni colqmrobis pirvel dReeb-

Si Tu waimRerebda xandaxan. roca verTobodiT da revolv-

ers niSanSi visrodiT: maSin sakmaod Zlieri xma hqonda,

saocrad wkriala da sasiamovno. axla ki raRac uZalod

JRerda misi xma. gana imitom, hangi iyo sevdiani (raRac

romanss mReroda), ara, xma gabzarvoda, TiTqos ver dae-

Zlia hangi, TiTqos TviTon simReras Sehparvoda seni. xmad-

abla RiRinebda da cota rom aumaRla, sabralisad Cauw-

yda xma, Caaxvela da isev Cumad ganagrZo RiRini...

Page 37: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

37

damcinoT iqneb, magram vera, ver gamigebT, ram ama-

Relva ase! ara, es jerac ar iyo sibraluli, es raRac

sxva grZnoba iyo. pirvel wuTebSi uecrad saxtad davrCi,

saSinlad gamikvirda da lamis boRmam amitana, `ra amRe-

rebs! daaviwyda gana, rom me aq var?~

erTxans gaognebuli vijeqi, mere saswrafod avdeqi,

qudi aviRe da lamis azrdakarguli gamovedi gareT. mec ar

vicodi, sad mivdiodi an rad mivdiodi. lukeriam palto

momawoda.

_ mReris-meTqi? _ vkiTxe uneblieT. ver gamigo da

gakvirvebiT SemomaCerda. an ki ras gaigebda.

_ pirvelad mReris dRes?

_ ara, Tqven rom ar xarT, maSin mReris xolme, _

miTxra lukeriam.

kargad maxsovs, rogor Caviare kibe, gavedi quCaSi da

gzas davadeqi. mivedi mosaxvevamde da gavixed-gamovixede.

xalxi midi-modioda, mejaxeboda, me ki verafers vgrZnob-

di. meetle gavaCere da vuTxari, sapolicio xidamde mimiy-

vane-meTqi, ratom, ar vici. moulodnelad gadavifiqre da

abaziani miveci.

_ aha, aiRe, tyuilad rom gagsarje, _ vuTxari da

uazrod Sevcine. gulSi uecrad saocari aRtaceba damis-

adgurda.

gamalebuli gamovtrialdi Sinisken.

sabralo, gabzaruli xma kvlav amiJRerda sulSi.

sunTqva Semekra. bindi nel-nela Camomecala TvalTagan!

raki Cems iq yofnisas imRera, maS daaviwyda Cemi arseboba

_ ai, ra iyo saSineli da Tavzardamcemi, ai, ras migrZnob-

da guli. magram aRtaceba mainc mivsebda suls da SiSs

sjabnida.

hoi, bedis mware dacinva! mTeli zamTari sxva ra unda

Page 38: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

38

megrZno, Tu ara aseTi aRtaceba, magram sad viyavi mTeli

is zamTari? ra vuyavi Cems suls? kibe saCqarod avirbine.

ar vici, rogor Sevedi, gaubedavad Tu gabedulad, is ki

maxsovs, TiTqos tortmanebda iataki da TiTqos mdinare

mimacurebda. isev Tavis adgilze ijda, Tavdaxrili, raRa-

cas keravda, magram aRar mReroda. gulgrilad Semavlo

Tvali, ise, oTaxSi viRac rom Semova.

axlos davujeqi. giJs vgavdi. swrafad Semavlo Tva-

li da TiTqos SekrTa. xeli davuWire da aRar maxsovs, ra

vuTxari, anu risi Tqma mindoda, vinaidan aRtacebuls ena

ar memorCileboda, xma miwydeboda. isic ar vicodi, ra

meTqva, suli megubeboda.

_ vilaparakoT... miTxari rame! _ amovRerRe suleliv-

iT, Tumca ra meWkvianeboda? SekrTa isev da SeSinebuli skams

aekra, jiqur Semomxeda. uceb gakvirvebam gauelva TvalebSi,

diax, gakvirvebam, gorozma gakvirvebam. Tvalebi gaufarTov-

da. am gorozma, diax, diax, gorozma gakvirvebam lamis iqve

gamsrisa kaci: ̀ Sen siyvarulic ginda, siyvarulic?~ _ mkiTxa

TiTqos am gamoxedviT, TumcaRa uxmod. magram me ki yvelaferi

amovikiTxe, yvelafers mivxvdi. SevZrwundi da myisve fexebSi

Cavuvardi. diax, diax, fexebSi Cavuvardi. umal wamoxta, ma-

gram xelebSi CaveWide da ar gavuSvi.

mesmoda, vai, rom kargad mesmoda Cemi usasooba! ma-

gram, damijerebT, aRtaceba ise miduRda sulSi, ase megona,

am wuTSi movkvdebi-meTqi. TavdaviwyebiT vukocnidi fexebs,

TavdaviwyebiTa da usazRvro netarebiT, Tumca vicodi,

aRaraferi miSvelida! vtirodi da vluRluRebdi raRa-

cas, laparaki aRar SemeZlo. SiSi da gaoceba Cafiqrebam

Secvala, didi gaoceba da kiTxva gamoexata saxeze. Semomxe-

da ucnaurad, lamis giJiviT, TiTqos unda gaarkvios, ra

xdeba Cems Tavs, da gaiRima. saSinlad Sercxva, fexebs rom

Page 39: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

39

vukocnidi da fexebi gamomacala. me ki im adgils vkocni-

di, sadac es wuTia fexi edga. amis danaxvaze sicili auty-

da. ar ginaxavT gana, kaci rom sircxviliT gaicinebs. vam-

Cnevdi, sadacaa isterika daemarTeboda, xelebi ukankaleb-

da, magram amaze aRar vfiqrobdi, vluRluRebdi mxolod,

miyvarxar-meTqi, aqedan ar avdgebi. `neba momeci, kaba

dagikocno... mTeli sicocxle Senze viloco...~ ar vici,

ar maxsovs araferi. uceb acaxcaxda da qviTini waskda.

ise SevaSine, isterikam mouara.

aviyvane da loginze davawvine.

dawynarda, wamojda, saocrad Sewuxebulma damiWira

xelebi da Semexvewa: `geyofaT, Tavs nu itanjavT, damSvid-

diT!~ cremlebi ki Rvarad Camosdioda. mTeli saRamo ar

movcilebivar. veubnebodi, rom bulonSi waviyvan, zRvaze,

axlave, oriode kviris Semdeg waviyvan, rom weRan momesma

misi simRera, misi sacodavi, gabzaruli xma, rom salaros

davketav, dobronravovs mivyidi, cxovrebas axlidan davi-

wyebT, rac mTavaria, bulonSi wavalT! mismenda da kankaleb-

da. SiSi ufro da ufro eZaleboda. magram amas arad vagdeb-

di, oRondac mis fexebTan vwoliliyavi, mekocna is miwa,

sadac fexi edga, da meloca masze. ̀ sxva arafers gTxov da

arc mogTxov, _ vumeorebdi waramara, _ Tu ginda xmasac

nu gamcem, nu SemamCnev, oRond nu damiSli sadme kuTxeSi

mikunWulma gicqiro, gavxde Seni nivTi, Seni finia...~ is ki

tiroda da tiroda.

_ me ki megona, ase damtovebdiT, _ wamoscda uneblieT,

ise uneblieT, TviTonac ver mixvda, ra Tqva. es iyo sabedis-

wero sityvebi, CemTvis yvelaze gasagebi im saRamos. TiTqos

dana damisves gulze! aman cxadi gaxada yvelaferi. magram

sanamde gverdiT, Tvalwin myavda, mainc imedi mqonda, mainc

saSinlad bednieri viyavi! hoi, rogor davqance im saRamos.

Page 40: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

40

megona, yvelafers uceb Sevcvli-meTqi! saRamo xans sul ga-

momecala araqaTi. daviyolie, daweqi-meTqi da daiZine. maS-

inve CaeZina. megona, bodvas daiwyebda. marTlac wamoaboda,

magram mxolod erTi-orjer. waramara vakiTxavdi, Sevdio-

di da davyurebdi. am sneuli arsebis, im ubadruk rkinis

sawolze mwoliaris, me rom sam maneTad vuyide, Semxedvare,

xelebs vimtvrevdi... xan daCoqili videqi, Tumca fexebs aRar

vukocnidi (ver gamebeda mis unebarTvod!), xan vloculobdi

da xan giJiviT wamovxtebodi. lukeria xSir-xSirad Semo-

dioda da gakvirvebiT micqeroda. gavedi da vuTxari, wadi,

daweqi, xvalidan `sul sxva ambebi~ daiwyeba-meTqi.

hoi, ra brmad, ra ugunurad mjeroda, rom daiwyebo-

da. aRtaceba maxrCobda! gaTenebis molodinSi viyavi mx-

olod. ubedurebas mainc ar velodi, Tumca amis niSnebi ki

iyo. Tvalebidan bindi momcilda, magram dRemde Wkuaze

mainc ver movedi! an rogor unda movsuliyavi, roca maSin

cocxali iyo da Tvalwin myavda. mis gverdiT viyavi: `ra

wamsac gaiRviZebs, maSinve vetyvi yvelafers, Tavisi TvaliT

naxavs-meTqi yvelafers!~ ai, ras vfiqrobdi maSin, ra mar-

tivad vudgebodi, aRtaceba maxrCobda! TavidaTavi bulon-

Si wasvla iyo, ratomRac megona, buloni gadawyvetda yve-

lafers. `ki, bulonSi, bulonSi wavalT!..~ giJiviT velo-

di gaTenebas.

III

vai, ra kargad mesmis axla

es iyo ramdenime dRis win, mxolod xuTi dRis win,

wina samSabaTs! ara, ra iqneboda, cota mainc eclia CemTvis

_ bneli rom gamefanta! Tumca xom damSvidda! meore dRes

Page 41: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

41

xom RimiliT mismenda, mere ra, rom Semcbari Canda... ki,

mTeli es xuTi dRe sircxvili Tu Secbuneba etyoboda.

SeSinebulic iyo, Zalze SeSinebuli: ar vdavob, giJi xom

ara var, sxva vamtkico: gana ar unda yofiliyo SeSinebu-

li? ra xania ucxoni gavxdiT, gadaveCvieT erTmaneTs, erT-

baSad ki... magram am SiSs arad vagdebdi! uTuod, uTuod

Sevcdi. iqneb sxva bevrSic Sevcdi. meore dResve (oTxSabaT

dilas) davuSvi Secdoma: erTbaSad movindome misi damego-

breba. viCqare, metismetad viCqare, magram aRsareba unda

meTqva, aRsareba aucilebeli iyo _ aRsarebaze metic! isic

ar davumale, rasac Cems Tavs mTeli sicocxle vumalavdi.

vuTxari, rom mTeli zamTari eWvi ar Semparvia mis siy-

varulSi. avuxseni, rom sesxis salaro Cemi gonebisa da

nebisyofis sisuste iyo, Cemi idea TviTsagvemad da gansa-

dideblad. avuxseni, rom maSin, bufetSi, marTla SevSindi

Cemi eWviani xasiaTis gamo: damabnia viTarebam, damabnia

bufetma. Sevcbundi kaci: rom avdge da mivide, briyvulad

xom ar gamomiva-meTqi? gana duels SevuSindi, iman dama-

frTxo, briyvulad ar gamovides-meTqi... mere ki aRar gav-

tydi, mec vewame da sxvebic vawame. vawame isic. aRgznebuli

vlaparakobdi. TviTonve miWerda xelebs, mexveweboda: `nu

aWarbebT. Tavs nu itanjavT~. autydeboda isev tirili da

lamis kvlav isterika moereoda, mexveweboda, nuRar hyve-

biT da nurc ixsenebTo.

me ki am mudaras ar mivaqcie yuradReba: gazafxuli,

buloni medga Tvalwin! iq mzea, iq CvenTvis axali mze amo-

va-meTqi, gaviZaxodi! salaro davkete, saqmeebi dobronra-

vovs gadavuloce. avdeqi da esec mivaxale, yvelaferi

Raribebs davurigoT-meTqi, marto Cemi naTliisgan miRe-

buli sami aTasi davitovoT da imiT wavideT bulonSi,

iqidan dabrunebulebma ki viSromoT, axali cxovreba davi-

Page 42: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

42

wyoT-meTqi. asec gadawyda, vinaidan TviTon araferi Tqva...

es kia, gaiRima. ufro imitom, mgoni, guli ar damwyveto-

da. gana ar vxedavdi, CemTan yofna rom umZimda. gana iseTi

briyvi da TavkerZa ggonivarT, es ar damenaxa. ki, vxedavdi,

yovel wvrilmans vxedavdi da yvelaze ukeT vicodi; Cemi

usasooba Cemze ukeT vin icoda!

vuambe Cemzec, maszec. vuambe lukeriazec, vuTxari,

rogor vtirodi... gana ar Sevecade, sxva ramezec melapar-

aka, gana ar Sevecade, sulac ar mexsenebina zogi ambebi.

erTi-orjer gamococxlda kidec. maxsovs, gana ar maxs-

ovs! maS, raRad meubnebiT, veraferic ver dainaxeo? ar mo-

mxdariyo es ambavi, xom aRsdgeboda yvelaferi. xom miambo

am sami dRis win, ra waikiTxa am zamTars. momiyva Jil

blazis scena grenadis arqiepiskoposTan. ramdeni ikiskisa.

mere ra sayvarlad, ra bavSvurad, rogorc gaTxovebamde

icoda xolme. oh, rarig gamixarda! Tumca arqiepiskopo-

sis ambavma saocrad Semacbuna. maSasadame, am zamTars im-

deni simSvide da sixalise hqonia, didebulma wignma si-

cili mohgvara. maSasadame, ukve daimSvida guli, ukve daa-

jera Tavi, rom ase davtovebdi. me ki megona, ase damtoveb-

diTo _ xom miTxra samSabaTs! mxolod aTi wlis gogo Tu

ityoda amas! magram aki sjeroda, sjeroda, rom yvelaferi

ase darCeboda: rom samoc wlamdec ase viqnebodiT, is

TavisTvis, me CemTvis. erTbaSad ki qmroba movindome, ara-

da, qmars siyvaruli unda! hoi, gaugebrobav, hoi, sibrmavev

Cemo!

isic Secdoma iyo, aRfrTovanebiT rom Sevcqerodi. Tavi

unda Semekavebina, am aRtacebam daafrTxo ase. magram xom

Sevikave Tavi, aRar vukocnidi fexebs. xom erTxelac ar

vagrZnobine, rom... rom misi qmari viyavi. ara, es TavSic ar

momsvlia, mxolod vloculobdi masze! magram sul xom

Page 43: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

43

ar davdumdebodi, raRac unda meTqva! mec ganvucxade, rom

vtkbebi misi saubriT, rom Cemze gacilebiT nakiTxi da ga-

naTlebulia. gawiTlda, darcxveniT miTxra, azviadebTo.

magram me briyvma ver moviTmine, mainc vuambe, ra aRtacebu-

li davrCi maSin, roca kars ukan videqi da im naZiralasTan

mis paeqrobas vusmendi, ra netareba momaniWa misma Wkuam,

maxvilma enam da balRurma siwmindem. SekrTa am sityvebze,

wailuRluRa, oh, nu aWarbebTo, nu, mere moiRrubla, xe-

lebi miifara pirze da atirda... maSin veRarc me Sevikave

Tavi: isev davemxe mis win, isev davukocne fexebi. im samSaba-

TiviT isev mouara isterikam. es wuxel iyo, meore dilas

ki...

meore dilas? ugunuro, es xom am dilas, xom weRan

iyo!

aba, kargad CaukvirdiT: weRan rom samovarTan Seviy-

areT (diax, guSindeli isterikis Semdeg), misma simSvidem

meve gamaoca! diax, diax, me ki mTeli is Rame SiSis kankal-

Si gavatare. movida CemTan, win damidga, gulze xelebi

daikrifa (weRan, ho, weRan!) da miTxra, mesmis Cemi dana-

Saulio, mTeli zamTari es danaSauli mtanjavda da axlac

mtanjavso... diaxac vafaseb Tqvens sulgrZelobaso... `me

Tqveni erTguli coli, yovelTvis Tqveni damfasebeli viqne-

bi~. wamovxti da giJiviT gadavexvie! imdeni xnis Semdeg pirve-

lad davukocne saxe, tuCebi, rogorc qmarma. vaime, ra jan-

dabad wavedi weRan, mxolod ori saaTiT wavedi... Cveni sazR-

vargareTuli pasportebisTvis... ra iqneboda, xuTi wuTiT,

mxolod xuTi wuTiT adre davbrunebuliyavi?.. hoi, WiSkar-

Tan Segrovili xalxi, maTi Tvalebi... vaime, RmerTo!

lukeriam (lukerias axla aramc da aramc ar gavuSveb,

iman yvelaferi icis, mTeli zamTari aq iyo, is miambobs yve-

lafers), lukeriam miTxra, rom Cems dabrunebamde ociode

Page 44: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

44

wuTiT adre Sesula qalbatonTan Cvens oTaxSi raRacis sa-

kiTxavad, ar maxsovs, risi. Turme xati edga win magidaze

(misi RvTismSoblis xati), TiTqos loculobdao. `ra iyo,

qalbatono?~ _ ukiTxavs. `araferia, lukeria, wadi... Tum-

ca, ara, moica...~ _ misula da ukocnia. ~maS, bednieri br-

ZandebiT, qalbatono?~ _ `ho, lukeria~. _ `aqamdec unda

eTxova batons patieba... madloba RmerTs, rom SerigdiT~.

_ ̀ ho, lukeria. oRond wadi~, _ ise ucnaurad SehRima Turme,

aTi wuTis Semdeg lukeria isev Sebrunebula. `vxedav, fan-

jarasTan dgas, xeli kedelze aqvs midebuli, zed Tavi Camoude-

vs da ise Cafiqrebula, ver daminaxa, rom meore oTaxidan

vuyureb. Tan TiTqos iRimeba TavisTvis. vucqire, vucqire

da fexakrefiT gamovbrundi ukan. uceb momesma, fanjara

gaiRo. imwuTSive mivbrundi saTqmelad: `grila, ar gaciv-

deT-meTqi~. vnaxoT, fanjaraze Semdgara, gamarTuli, Cemken

zurgiT, xelSi xati uWiravs. guli gadamiqanda, mivakivle:

`qalbatono, qalbatono!~ gaigona Cemi kivili, daapira mo-

bruneba, magram aRar mobrunda, gadadga fexi, xati gulze

miixuta da fanjridan gadaeSva!~

isRa maxsovs, ezoSi rom Sevedi, jerac Tbili iyo.

yvelani me miyurebdnen. manamde yvirodnen da viSviSebdnen,

mere gaCumdnen da gza damiTmes... is ki, is ki xatianad iwva.

sizmariviT maxsovs, uxmod rom mivedi da davacqerdi. sxve-

bi Semomxvevian, raRacas meubnebian. lukeriac iq iyo Tur-

me, oRond ar daminaxavs. miTxra, dagelaparakeo. mxolod

erTi mdabio, maxsovs, CamZaxoda: `peSvi sisxli wamouvida

piridan, mxolod peSvi!~ TiTiT maCvenebda filaqanze sisx-

ls. mgoni, TiTic vatake sisxlSi, damesvara, davyureb am

TiTs (me maxsovs), is ki CamZaxis: `peSvi, mxolod peSvi!~

_ mere ra, rom peSvi? _ vibRavle Turme mTeli xmiT,

avwie xelebi da veZgere...

Page 45: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

45

hoi, sigiJe, sigiJe da gaugebroba! hoi, daujerebeli,

SeuZlebeli ambavi!

IV

xuTi wuTi damagvianda

gana ara? gana daijereba es ambavi? gana ityvis vinme,

SeiZleba es momxdariyoo? rad, risTvis moikla Tavi?

oh, merwmuneT, rom mesmis, magram rad moikla, mainc

sakiTxavia. SeeSinda Cemi siyvarulis, Tavs hkiTxa: SevZleb

Tu arao, ver SeZlo da sikvdili arCia. vici, vici, tvinis

Wyleta ra saWiroa: metismetad bevrs Sempirda, magram SeS-

inda, dapirebuls ver avasrulebo. ki, mesmis. aq ramdenime

saSineli ambavi daemTxva erTmaneTs.

maS rad moikla Tavi? ikiTxavT mainc. CaquCiviT mi-

kakunebs TavSi es kiTxva. gana ar davtovebdi, rogorc un-

doda, magram ar daijera, ai, raa TavidaTavi. ara, vtyui,

sulac ase ar iyo saqme. ubralod CemTan patiosneba sWird-

eboda. Tu Semiyvarebda, suliT, guliT unda vyvarebodi,

ara ise, rogorc meduqne. magram metismetad spetaki, me-

tismetad wminda iyo, ar momatyua, ver gaasaRa siyvarulis

naxevari Tu meoTxedi naRd siyvarulad. metismetma patios-

nebam gviyo, batono! me ki, gaxsovT, didi grZnobebi mindo-

da STamenerga misTvis! saocrebaa.

netav macodina, mcemda ki pativs? Tu vezizRebodi? ara

mgonia, vezizRebode. saocaria: mTeli zamTari erTxel

rogor ar vifiqre, vezizRebi-meTqi? aki piriqiT megona im

wuTamde, sanam gorozi gancvifreba ar SevamCnie. swored

gorozi. ai, maSin damkra ucbad TavSi, rom vezizRebodi.

Cavxvdi amas, bolos da bolos! oh, ar vyvarebodi, oRon-

dac ki imas ecocxla! weRan ar iyo, dadioda, laparakob-

Page 46: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

46

da. ver gamigia ratom, risTvis, rad gadavarda fanjridan!

xuTi wuTiTac adre amas ras vifiqrebdi? lukerias da-

vuZaxe. axla lukerias aramc da aramc ar moviSoreb, aramc

da aramc!

xom SegveZlo erTmaneTSi morigeba. mere ra, rom me-

tismetad gadaveCvieT am zamTars, xom SegveZlo isev SeCve-

va? erTi-ori sityva, erTi-ori dRe da yvelafers TviTon

mixvdeboda.

yvelaze ufro is miklavs guls, rom yvelaferi SemTx-

veva iyo, ubralo, barbarosuli, suleluri SemTxveva. ai,

raa dasanani! xuTi wuTi, is oxeri xuTi wuTi damagvianda!

xuTi wuTiT adre rom momeswro _ Caivlida es wuTi da

aRarasodes amas aRar gaifiqrebda. bolos da bolos, mix-

vdeboda yvelafers. axla ki davrCi am cariel oTaxebSi,

davrCi isev martodmarto, davrCi oblad. ager wikwikebs

da wikwikebs saaTi, ra enaRvleba, an ra awuxebs. me ki aravin

damrCa, aravin myavs me ubedurs!

win da ukan davdivar. vici, vici, karnaxi ar mWirdeba.

gecinebaT albaT, rom SemTxvevasa da im xuT wuTs vawer

yvelafers? magram gana cxadi araa. aba gansajeT: werilic

ki ar datova, aqaoda, Cems sikvdils nuravis daabralebTo,

nuTu ar ifiqra, rom SeiZleba lukeriasTvis eTqvaT: ̀ mar-

to Sen iyavi masTan, iqneb sulac Sen hkari xeli~. yovel

SemTxvevaSi, tyuilubralod amoxdidnen suls dakiTxve-

biT, oTx kacs SemTxveviT fligelis fanjrebidan rom ar

daenaxa, xatiT xelSi TviTonve gadmoeSvao. magram esec

xom SemTxveviTobaa, xalxma rom naxa. ara, ara, yvelaferi

wamis bralia, mxolod da mxolod daufiqrebeli wamis.

moulodneloba da fantazia! mere ra rom iloca? gana es

imas mowmobs, rom sikvdils apirebda. es wami didi-didi

raRac aTiode wuTi gagrZelda, roca kedelTan idga,

Page 47: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

47

mklavze TavCamodebuli, da iRimeboda; uecrad azrad mou-

vida es ambavi, Tavbru daesxa da veRar sZlia cdunebas.

rogorc geneboT, ise ifiqreT da gaugebroba gaxlavT,

sxva araferi. CemTan mainc SeeZlo cxovreba. an iqneb sisx-

lnaklulobis bralia, sisxlnakluli rom iyo da sic-

ocxlis wyaro daeSrita? ara, daRala am zamTarma, ai,

raa mizezi...

davagviane!!!

ra gamxdari wevs kuboSi, rogor gasTxelebia cxviri!

isrebiviT dahfenia wamwamebi. ise daeca, arc damtvreula

da arc araferi daSavebia. `peSvi sisxli~, mxolod peSvi.

Sinagani Caqceva iyo albaT. ra ucnauri fiqri momivida:

netav Tu SeiZleba ar davmarxo? vinaidan, Tu waiyvanes...

ara, ara, ar SeiZleba waiyvanon! me xom vici, rom waiReben,

giJi xom ar var, piriqiT, ase saRad arasodes miazrovnia

_ magram rogor davrCe isev oblad am or oTaxSi, am gi-

raoebis amara. bodvaa! bodvaa! davtanje, suli amovxade,

ai, raa mizezi!

ra Wirad vixli axla mag Tqvens kanonebs? raSi mWird-

eba Tqveni wesebi, Tqveni adaTi, Tqveni cxovreba, saxelm-

wifo, Tqveni mrwamsi? movides da gamasamarTlos Tqvenma

msajulma, Tundac sajarod, me vetyvi, araferi ara mwams-

meTqi. ̀ xma-krinti, oficero!~ is damiyvirebs. mec mivaxli:

`Sen ra Zala gaqvs, rom dagmorCilde? rad damimsxvria

umecrebam, gaugebrobam is, rac yvelaze metad miRirda? ra

TavSi vixli axla Tqvens kanonebs? ganze gavdgebi yvelaf-

risgan.~ CemTvis axla yvelaferi sulerTi gaxlavT!

brma iyavi, brma! magram mkvdari xar, ar geyureba! Sen

ra ici, ra samoTxeSi gamyofebdi. Cems gulSi iyo es samoTxe

da im samoTxes me Sen irgvliv avayvavebdi! nu gyvarebodi,

ra moxda mere? yvelaferi mainc ise iqneboda, mainc ise

Page 48: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

48

darCeboda. oRondac yvelafers momiyvebodi, rogorc me-

gobars _ gavixarebdiT da gavicinebdiT erTimeoris Se-

myure. gindac sxva vinme Segyvareboda! imas kiskisiT rom

gahyvebodi, me quCis meore mxridan Semogxedavdi... oh, iyos

ase, iyos ase, oRond ki Tvali gaaxile Tundac erTi wamiT,

marto wamiT! Semomxede weRandeliviT, roca win damideqi

da Semomfice, Seni erTguli viqnebio! Cems TvalebSi yve-

lafers waikiTxavdi.

hoi, umecrebav! hoi, bunebav! martodmarto varT yvel-

ani am qveyanaze _ esaa Cveni ubedureba! `aris ki velad

kaci cocxali?~ yiJinebs rusi devgmiri. devgmiri ar var

da mec vyiJineb, magram aravin mexmianeba. amboben, mziT ud-

gas suli am samyaroso. magram SexedeT mzes, gana isic mkv-

dari araa? yvela mkvdaria, yvelgan mxolod mkvdrebi ari-

an, mxolod adamianebi da irgvliv dumili _ esaa Tqveni

dedamiwa.

`erTmaneTi giyvardeT, xalxno~, _ vin Tqva es? vin

gvianderZa? ra ugrZnoblad, ra sazizRrad wikwikebs saaTi.

Ramis ori saaTia. mis loginTan fexsacmeli awyvia misi,

TiTqos Tavis patrons eliso...

xval rom marTla waiyvanon, me raRa vqna, ra meSvele-

ba?

Page 49: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

49

ugvano anekdoti

es ugvano anekdoti swored im xanebSi moxda, roca

Seukavebeli ZaliTa da ase gulis amaCuyebeli, miamiti

aRmafreniT daiwyo Cveni sayvareli mamulis aRorZineba,

roca mis sqel da saxelovan vaJiSvilebs axali momavli-

sadmi didi miswrafebani da imedebi aReZraT. imxanad, zam-

Tris erT uRrublo susxian saRamos, Tumca Tormeti ukve

dawyebuli iyo, sami friad darbaiseli kaci peterburgis

mxareze mdebare erTi mSvenieri orsarTuliani saxlis

keTilmowyobil ki arada, diaxac mdidrulad morTul

oTaxSi darbaislurad sagulisxmo saganze saubrobda.

samTaves generlis epoletebi amSvenebda, samiveni patara,

mrgval magidas usxdnen mSvenier rbil savarZlebSi da

SigadaSig dinjad, neba-neba ylurwavdnen Sampanurs. Sam-

panuris boTlic iqve, magidaze idga, vercxlis larnakSi

Cacivebuli. saqme is gaxldaT, rom maspinZeli, saidumlo

mrCeveli stefan nikiforoviC nikiforovi, samocdaxuTi

wlis ucolo kaci, axalnayid saxlSi axalmosaxleobasa

da am zeims damTxveul Tavis dabadebis dRes ixdida, rac

aqamde arasodes gadauxdia. Tumca zeimis darqmeva cota

metismeti iqneba; rogorc vnaxeT, orad ori stumari hyav-

da, orive batoni nikiforovis yofili TanamSromeli da

misive yofili xelqveiTi. saxeldobr: erTi namdvili sax-

elmwifo mrCeveli semion ivanoviC Sipulenko da meore

ivan iliC pralinski, isic aseve namdvili saxelmwifo

mrCeveli. stumrebi daaxloebiT cxra saaTze mobrZand-

nen, Cai miirTves da axla Rvinos Seeqceodnen. orivem ico-

da, rom zustad Tormetis naxevarze maspinZels unda daemS-

vidobon, rameTu maspinZeli misi dRe da moswreba sizus-

tis mimdevari brZandeboda. barem or sityvas maszec mogax-

Page 50: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

50

senebT: karieris dasawyisSi igi erTi wvrilfexa, xelmok-

le moxele gaxldaT, mTeli ormocdaxuTi weli uSfoTve-

lad eweoda erTferovani samsaxuris Wapans, mSvenivrad

uwyoda, ra Cinsac miaRwevda, WiriviT sZulda, roca vinme

varskvlavebs epotineboda caSi, Tumca ori varskvlavi

TviTon ukve moewyvita. ar uyvarda, ra saqmec unda yo-

filiyo, sakuTari azri gamoeTqva. bunebiTac patiosani

iyo, anu didad saZraxisi saqme arasodes Caedina; ucolo-

dac sakuTarma TavkerZoobam daabera, Wkua kargad uWri-

da, magram Wkuis gamoCena ki Zalze ejavreboda. metadre

ar wyalobda feTxumsa da aRtacebuli bunebis xalxs.

sicocxlis miwuruls sabolood CaiTria keTilmowyo-

bili cxovrebis tkbilma, momadunebelma talRebma da mar-

tooba Seiyvara. mere ra, rom drodadro TviTon dabr-

Zandeboda Tavisze ukeTes ojaxebSi stumrad, sakuTar sax-

lSi sxvebis mowveva axalgazrdobidanve sZulda. am uka-

nasknel xans Tu granpasianss ar ujda, savsebiT kmayofili

iyo Tavisi sasadilo saaTis sazogadoebiT da, savarZel-

Si mTvlemare, uSfoTvelad usmenda saRamoobiT buxris

Tavze Suqis xufis qveS mdgar am saaTis wikwiks. Sesaxedao-

ba friad rigiani hqonda, saxe mudam gaparsuli, kargad

Senaxuli kacis pirobaze asakTan SedarebiT axalgazr-

dulad gamoiyureboda, imedi iyo, kidev didxans icocx-

lebda. jentlmenur wesebsac zedmiwevniT icavda. sadRac

sakmaod Tbil adgilze ijda da raRacas xels awerda.

erTi sityviT, yvela Cinebulze Cinebul adamianad miiCnev-

da. Tavisi wuTisofeli mxolod erTi ocneba _ anu sanuk-

vari survili hqonda: batonkacuri da ara fuliani ka-

cis gemovnebiT nagebi saxli eyida. bolos es survilic

aisrula: peterburgis mxareze erTi saxli SearCia da

iyida kidec. marTalia, cota moSorebiT iyo, samagierod

Page 51: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

51

koxta gaxldaT da Tavisi baRic hqonda. axali saxlis

patronis azriT, es siSore ukeTesic iyo: stumrebi maincd-

amainc gulze ar exateboda, xolo sadme wasasvlelad

mSvenieri oradgiliani Sokoladisferi etli hqonda,

kidev ori tanmorCili, magram fexmardi lamazi cxeni da

meetle mixei hyavda. ormoci wlis ganmavlobaSi momWir-

neobiT SeZenili qoneba Zalian axarebda. amitomac, roca

axali saxli iyida da iq gadavida, misma uSfoTvelma gul-

ma iseTi siamovneba igrZno, stumrebic ki dapatiJa Tavis

dabadebis dReze, Tumca am dRes aqamde guldagul umala-

vda axlo nacnobebs. erTi stumris dapatiJebisas Tavisi

angariSic hqonda. axal saxlSi man zemo sarTuli daika-

va, xolo qvemoT, zustad iseTive wyobiT ganlagebuli binis

gaqiraveba ganizraxa. baton nikiforovs swored semion

ivanoviC Sipulenkos imedi hqonda, mdgmurad damidgebao,

da im saRamos erTi-orjer kidec Camougdo am sakiTxze

saubari. magram baton Sipulenkos garkveviT veraferi

wamoacdenina. am ukanasknelsac didi WapanwyvetiT moux-

da cxovrebaSi gzis gakafva. es iyo SavTmiani da Savqil-

vaSiani kaci, mudam CayviTlebuli naRvlis Setevis gamo.

hqonda ojaxi, busaviT sul Sin ijda da mTel saxls misi

SiSiT akankalebda. samsaxurSic Tavdajerebuli iyo, mS-

venivrad icoda, risi miRweva SeeZlo, kidev ukeT _ rasac

verasodes miaRwevda. kargi adgili hqonda da skamze ma-

grad ijda. axal wesebs, marTalia, boRmiani TvaliT uc-

qerda, magram arc maincdamainc aSfoTebda es ambavi: friad

didi rwmena hqonda sakuTari Tavisa da cota ar iyos,

damcinavi RvarZliT usmenda axal Temebze ivan iliC pra-

linskis laqlaqs. Tumca met-naklebad yvelani iyvnen

SeWikWikebuli, ise rom, TviT batonma nikiforovmac

ikadra baton pralinskis axal wesebze Sedaveboda. aq

Page 52: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

52

mis aRmatebuleba pralinskizec minda oriode sityva

mogaxsenoT, metadre, rom swored is gaxlavT Cemi moTxro-

bis mTavari gmiri.

namdvili saxelmwifo mrCeveli ivan iliC pralinski

es oTxi Tvea, rac misi aRmatebuleba, anu axalgazrda gen-

erali gaxda. asakiTac jer kidev axalgazrda kaci iyo,

ase ormocdasami wlis. Sesaxedavad ufro axalgazrda Canda

da uyvarda kidec axalgazrdulad Tavis moCveneba. icvam-

da koxtad da darbaislurad, tanad maRali, lamazi kaci

gaxldaT, friad RirsebiT atarebda sakmaod did ordens

yelze, pataraobidanve hqonda SeTvisebuli ramdenime did-

kacuri qceva, coli ar hyavda da mdidari, didgvarovani

ojaxiSvilis SerTvaze ocnebobda. saocnebo jerac bevri

hqonda, Tumca Wkua ar aklda. SigadaSig laparaki uyvar-

da da saxelmwifo moRvawis pozebsac iRebda. Tavad kargi

ojaxiSvili iyo, mama generali hyavda, yrmobis nazi asak-

idanve xaverd-batistebSi izrdeboda, swavlobda didkacur

saswavlebelSi. da Tumca iqidan bevri veraferi codna gam-

oitana, mainc imarjva da generlobas miaRwia. ufrosebs

niWier kacad miaCndaT da did imedebsac amyarebdnen. baton

nikiforovs, visi xelmZRvanelobTac daiwyo da TiTqmis

generlobis miRebamde ganagrZobda samsaxurs, Tavis dRe-

Si saqmian kacad ar CauTvlia da arc imedi daumyarebia

masze. magram is ki moswonda, rom pralinski kargi ojax-

iSvili da SeZlebuli kaci iyo, anu didi saxli hqonda,

mkvidrad nagebi, hyavda mmarTveli, enaTesaveboda arcTu

patara xalxs da garda amisa Cinebuli TavdaWera icoda.

oRondac gulSi zedmetad didi warmodgenisa da qerqeto-

bisTvis Zraxavda. Tavad pralinskic grZnobda xolme xan-

daxan, rom Tavmoyvare iyo da bevr iseT rames Takilobda,

rac ar unda eTakila. sakvirvelia da, zogjer saocari

Page 53: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

53

sindisis qenjna da raRac sinanuli aitanda. gulSi mwared

gahkravda fiqri, rom arc ise maRla-maRla dafrens,

rogorc TviTon hgonia. amisTana wuTebSi, ase gansajeT da,

raRac Wmunva aitanda, metadre Tu buasili Semoutevda.

Tavis cxovrebas uimedod miiCnevda, aRarc Tavisi saxelm-

wifo moRvawis niWi swamda, cxadia, mxolod gulSi, saku-

Tar Tavs parlers, anu ybeds eZaxda, rac friad sasaxelo

iyo misTvis, magram xels sulac ar uSlida naxevari saa-

Tis Semdeg kvlav amayad aewia Tavi da jiutad da medidu-

rad erwmuna, rom kidev moaswrebda sakuTari niWis gamov-

lenas da araTu warCinebuli moxele, saxelmwifo moRvawec

gaxdeboda, vis saxels didxans ar daiviwyebda ruseTi. Si-

gadaSig didebis kvarcxlbekebic elandeboda. aqedan Cans,

raoden SeuZlebels epotineboda, TumcaRa gulSi Rrmad

da cota ar iyos, SiSiTac malavda am gaurkvevel ocnebeb-

sa da imedebs. raRa bevri gavagrZelo da, es gaxldaT pa-

tiosani da, ase gansajeT, poeturi sulis kacic. ukanasknel

wlebSi ufro da ufro gauxSirda imedgacruebis mtkiv-

neuli wuTebi, metismeti gaRizianeba da eWvianoba dasCem-

da da yoveli SekamaTeba swyinda. magram ganaxlebulma

ruseTma uecrad didi imedi aRuZra, xolo generlobam yve-

laferi daagvirgvina. kacs simxneve moemata, welSi gaima-

rTa, Tavi aswia. erTbaSad enamWevrobis trfialma aitana,

gasaocari siswrafiTa da gznebiT aTvisebul axal ideebze

gauTaveblad laparakobda. mTel qalaqs Semouvlida,

oRond ki laparakis saSualeba miscemoda da bevr ojax-

Sic Tavze xelaRebuli liberalis saxeli gaiTqva, rac

Zalian siamovnebda. am saRamos oTxma Wiqa Sampanurma me-

tismetad auSala laparakis saRerReli. gadawyvita Tavis

rwmenaze moeqcia batoni nikiforovi, romelsac didi xania

aRar Sexvedria, magram yovelTvis pativs scemda da ujereb-

Page 54: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

54

da kidec yvelafers. es kia, ratomRac Zveli azrebis kacad

Tvlida da amitom gasaocari sificxiT Seutia. batoni

nikiforovi TiTqmis araferSi Sedavebia, mxolod mzakvru-

li ieriT usmenda, Tumca ki saubris sagani marTla ain-

teresebda. gaficxebuli pralinski, romelsac egona, cx-

are kamaTi gvaqvso, imaze xSirad ewafeboda sasmels, vidre

saWiro iyo. nikiforovic umal boTls daavlebda xels da

sasmiss uvsebda. es ki ukve ratomRac Zalian swyinda pra-

linskis, metadre, rom mis gverdiT mjdomi Sipulenko, visac

igi gansakuTrebuli zizRiT ucqerda, ufro metic, misi

geslisa da RvarZlis gamo kidec ufrTxoda, metismetad

veragulad dumda da ufro xSirad ikriWeboda, vidre

saWiro iyo. `eseni, mgoni, lawirakad mTvlian~, _ TavSi

gahkra ivan iliCs.

_ ara, batonebo, droa, ra xania ukve droa, _ ga-

nagrZobda eSxSi Sesuli generali, _ kidec dagvigvianda.

Cemi azriT, humanuroba, xelqveiTebTan humanuroba upirve-

lesi saqmea, ar unda daviviwyoT, rom isinic adamianebi

arian. humanuroba yovlis mxsneli da yovlis gadamrCe-

nia...

_ xi-xi-xi-xi! _ gaisma semion ivanoviCis savarZl-

idan.

_ ver gamigia, ase ratom gviwyrebiT, _ Tavaziani Ri-

miliT SeekamaTa bolos stefan nikiforoviCi, _ gamogi-

tydebiT, ivan iliC, da aqamde ver gamigia, Tu ras gvixsniT.

Tqven humanurobas aniWebT pirvel adgils. maSasadame,

kacTmoyvareobas, ara?

_ diax, Tundac kacTmoyvareobas. me...

_ momiTmineT cota. ramdenadac mesmis, saqme marto es

rodi gaxlavT. kacTmoyvareoba yovelTvis marTebs adami-

ans. reforma ki marto amiT ar isazRvreba. man wamoWra

Page 55: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

55

uamravi sakiTxi, rac glexobas, sasamarTloebs, meurneobas,

moijaradeebs, zneobas Tu... sxvasa da sxvas Seexeba. ase rom,

yvelaferma erTad SeiZleba warmoqmnas, ase vTqvaT, didi

meryeoba. ai, ra gvaSinebs Cven, da ara marto humanuroba...

_ saqme ufro Rrmad gaxlavT, batono Cemo, diax, _

CaurTo batonma Sipulenkom.

_ diaxac mesmis da nurc is gewyinebaT, semion ivanoviC,

Tu sagnebis Rrmad CawvdomaSi ar CamogrCebiT, _ gesli-

anad da metismetad mkvaxed miugo ivan iliCma, _ oRondac

mainc gavbedav da SevniSnav, stefan nikiforoviC, rom verc

Tqven gamigeT...

_ ver gagigeT, batono Cemo.

_ me ki mwams da mudam im azrs vadgavar, rom huma-

nuroba da swored xelqveiTTan humanuroba, moxele iqneba

igi, mwerali, yma Tu glexi, SeiZleba, ase vTqvaT, mosalod-

nel reformaTa Tu saerTod ganaxlebis qvakuTxedad

gamodges. ratom? imitom. ai, magaliTisTvis silogizmi: me

humanuri var, maSasadame, xalxs vuyvarvar. mendobian, swamT

Cemi, maSasadame, vuyvarvar... Tumca ara, me minda vTqva, rom

Tu swamT, maSasadame, reformasac iwameben, ase vTqvaT, saq-

mis arss Caswvdebian, ase vTqvaT, erTmaneTs zneobrivad gada-

exvevian da megobrulad, safuZvlianad gadawyveten yve-

lafers. ra gacinebT, semion ivanoviC? gaugebaria?

batonma nikiforovma uxmod azida warbebi; gakvirve-

buli brZandeboda.

_ me mgoni, zedmeti davlie, _ geslianad CaurTo ba-

tonma Sipulenkom, _ amitomac cota davClungdi. ase vTq-

vaT, goneba damibnelda, diax.

pralinskis SeaJrJola.

_ ver gavuZlebT, _ uecrad warmoTqva mcireodeni

Cafiqrebis Semdeg nikiforovma.

Page 56: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

56

_ rogor Tu ver gavuZlebT? _ hkiTxa am uecari da

mokle SeniSvniT saxtad darCenilma ivan iliCma.

_ diax, ver gavuZlebT. _ nikiforovma aRar isurva

ufro vrclad ganemarta.

_ ara, batono, Cems Tavze pasuxs me vageb. _ cota ar

iyos dacinviT Seesityva ivan iliCi.

imave wuTs saaTma Tormetis naxevari Camohkra.

_ stumrobasac Tavisi dro aqvs, _ Tqva batonma Sipu-

lenkom da asadgomad wamoiwia. magram batonma pralinskim

daaswro, wamodga da buxarze Camodebuli Tavisi siasam-

uris qudi aiRo. nawyeni iyureboda.

_ maS, moifiqrebT, semion ivaniC? _ uTxra gacilebi-

sas nikiforovma.

_ binaze brZanebT? movifiqreb, movifiqreb.

_ Tu moifiqrebT, maSinve macnobeT.

_ sul saqmeebze wuxxarT? _ Tavazianad da odnav

laquciT SeniSna pralinskim da qudi aaTamaSa. ise eCvena,

TiTqos misi aq yofna aRaravis axsovda.

nikiforovma warbebi azida da aRaraferi Tqva, aqao-

da, stumrebs ar gakavebTo. semion ivaniCi saCqarod daemS-

vidoba.

`ki batono... raxan ubralo Tavazianobis araferi

gesmiT... Tqveni nebaa~, _ gadawyvita gunebaSi pralinskim

da TiTqmis daudevrad gauwoda xeli nikiforovs.

SemosasvlelSi Zvirfas, msubuq qurqSi rom gaexvia,

ratomRac Tvali aarida semion ivaniCis gaqucul enots.

orive kibeze daeSva.

_ mgoni, gagvinawyenda beberi, _ Caulaparaka pra-

linskim dadumebul semion ivaniCs.

_ ara mgonia, viTom ra mizeziT? _ miugo iman dinjad

da civad.

Page 57: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

57

`yurmoWrili yma!~ _ gaivlo gulSi ivan iliCma.

parmaRze semion ivaniCs Tavisi marxili mohgvares, Sig

Seuxedavi tredana cxeni eba.

_ es ra ubedurebaa! sad eSmakebSi waiyvana trifonma

Cemi etli! _ SesZaxa ivan iliCma, roca Tavisi etli ver

dainaxa.

aqeT eca, iqiT eca, _ etli ara da ar Canda. stefan

nikiforoviCis msaxurma araferi icoda. hkiTxes semion

ivaniCis meetle varlams, iman upasuxa, sul aq trialebda,

etlic aq idga, axla ki sadRac gaqrao.

_ umsgavsobaa! _ brZana Sipulenkom, _ gnebavT, migiy-

vanT?

_ es ra gaTaxsirebuli xalxia! _ gacofebiT Sehyvi-

ra pralinskim. _ aki mTxova mag wupakma, qorwilSi gamiS-

vio. aq, peterburgis mxares viRac magisi naTlideda Tx-

ovdeba Turme, jandabas misi Tavi. sastikad avukrZale, fexi

ar moicvalo-meTqi. sanaZleos Camoval, Tu iq ar waeTria!

_ marTlac iq wavida, _ CaurTo varlamma, _ Tqva ki,

erT wamSi aq gavCndebio, anu droze movalo.

_ aba, aba! TiTqos guli migrZnobda! damacados erTi!

_ erTi-orjer policiaSi gaawkeplineT, maSin iswav-

lis Wkuas, _ Tqva semion ivaniCma.

_ magaze nu wuxxarT, semion ivaniC!

_ Tu gnebavT, marTla mogiyvanT.

_ bednierad imgzavreT, gmadlob.

semion ivaniCi wavida. ivan iliCi fexiT gauyva gzas.

Zalian gabrazebul gunebaze iyo.

`axla ki morCa, axla me vici Seni ambavi, aramzadav!

jibrze fexiT waval, rom Segrcxves da SegeSindes! moeTre-

vi da gaigeb, batoni fexiT wavidao... unamuso!~

Page 58: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

58

pralinskis Tavis dReSi ase aravin ulanZRavs, magram

gulze gaxeTqili da Tanac SezarxoSebuli iyo. raki sma

ar uyvarda, raRac xuTi-eqvsi Wiqa ukve TavSi auvarda. ise

ki mSvenieri saRamo idga. yinavda, magram qari ar qroda da

saocari siwynare sufevda. ca varskvlavebs moeWeda. savse

mTvare naz vercxlisfer SuqSi xvevda midamos. ivan iliCs

ormocdaaTiode nabijis gavlis Semdeg sul daaviwyda Tavi-

si gasaWiri, ise imoqmeda am mSvenierma saRamom. saocrad

sasiamovno grZnobam Seipyro. Seqeifianebul adamians xom

guneba swrafad ecvleba. ukacriel quCaSi uSno xis sax-

lebic ki moewona.

`kargia, fexiT rom wamovedi, _ fiqrobda gunebaSi, _

trifonisTvisac kargi gakveTilia da mec visiamovne. ra

vuyoT mere? did prospeqtze xelad viSovi meetles. mSve-

nieri Ramea! ra patara saxlebia aq. etyoba, wvrilfexa

moxeleebi cxovroben... vaWrebic albaT... ohoho, stefan

nikiforoviC! mereda ra damyayebuli xalxia es bebrucune-

bi! diax, diax, bebrucunebi, Tumca Wkuas ver waarTmev, saRi

azri aqvT, sagnebis fxizeli, praqtikuli gageba; magram

daberdnen, daberdnen kia! aRara aqvT... moica, ra hqvia!

erTi sityviT, raRac akliaT... ver gavuZlebTo! netav ra

igulisxma? dafiqrda kidec amis Tqmisas. Tumca me ki

srulebiT ver gamigo. an ra iyo gaugebari? ufro Znelia

ver gaigo, vidre gaigo. rac mTavaria, guliT mwams. huma-

nuroba... kacTmoyvareoba. adamiani Tavis Tavs daubruno...

aRudgino sakuTari Rirseba da maSin... mza masaliT Seudge

saqmes. mgoni, naTelia! diax, batono! nu gewyinebaT, Tqveno

aRmatebulebav, da silogizmi aiReT: magaliTad, SevxvdiT

erT moxeles, Raribs, dabeCavebuls. ̀ aba... vin xar?~ ̀ mox-

ele~. Zalian kargi, moxele. Semdeg: `ra moxele xar?~ esa

da es. `msaxurob?~ _ `vmsaxurob!~ `ginda bednieri iyo?~

Page 59: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

59

_ ̀ minda~. ̀ ra aris saWiro bednierebisTvis?~ es, es da es.

`ratom?~ imitom... hoda, am kacs Cemi ori sityvidan esmis:

es ukve Cemia, ase vTqvaT, ukve gavabi badeSi, rogorc minda,

ise vatrialeb, ese igi misive sikeTisTvis. didi wupaki vin-

mea es semion ivaniCi! an ra wupaki sifaTi aqvs... policiaSi

gaawkeplineo, _ gangeb miTxra.

_ ara, Zmao, Tu ginda, Sen gawkeple, me ver gavwkeplav.

trifons sityviT movuvli, sayvedurebiT moviyvan Wkuaze,

maSin igrZnobs. wkeplas rac Seexeba, hm... es sakiTxi gadau-

wyveteli rCeba, hm... emeransTan xom ar Semevlo? es oxeri

wanwalebi! _ SesZaxa man, fexi rom daucda. _ sataxto

qalaqic amas hqvia! ganaTlebac amas hqvia! kaci fexs moi-

tex. hm, uh, uh, rogor mZuls es semion ivaniCi, didi wupaki

sifaTi aqvs. CaixiTxiTa, weRan rom vTqvi: zneobrivad gada-

exvevian-meTqi. diaxac gadaexvevian, ra Seni saqmea? nu ge-

Sinia, Sen mainc ar gadagexvevi; glexs ufro gadavexvevi...

glexi Tu Semxvda, davelaparakebi kidec. Tumca mTvrali

viyavi da iqneb ise vera vTqvi. mgoni, axlac ise ver vam-

bob... hm. Tavis dReSi aRar davlev. iybedeb, iybedeb saRa-

mos da meore dRes nanob. mere ra, xom ar vbancaleb... Tumca

yvela kai aramzadaa!

ase areulad, uTavbolod msjelobda ivan iliCi da

gzas mihyveboda. sufTa haerma imoqmeda da guneba auSala.

xuTiode wuTis Semdeg damSviddeboda da Zili moundebo-

da. magram ucbad didi prospeqtidan TiTqmis or nabijze

musikis xma moesma. miixed-moixeda. quCis meore mxareze erT

Zvel, erTsarTulian grZel xis saxlSi didi qeifi iyo.

zuzunebda violinoebi, wripinebda kontrabasi, aWyvitineb-

da fleita kadrilis mxiarul hangs. fanjrebTan mayure-

blebi mimdgariyvnen, metwilad dabambulTavsafriani

dedakacebi da darabis WuWrutanebSi iWyitebodnen, rame

Page 60: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

60

davinaxoTo. Sig albaT didi mxiaruleba sufevda.

mocekvaveTa fexebis braguns meore mxares gaigonebdi. ivan

iliCma Soriaxlos ubnis policiels mohkra Tvali da mis-

ken wavida.

_ es visi saxlia, Zmao? _ hkiTxa da zustad imdenze

gadaiReRa Zvirfasi qurqi, rom policiels kiserze dak-

idebuli sakmaod didi ordeni daenaxa.

_ moxele fseldonimovis gaxlavT, registratoris,

batono, _ miugo ubnis policielma da win gaeWima. orde-

ni umal SeamCnia.

_ fseldonimovis? vah! fseldonimovis... viTom ra?

cols Txoulobs?

_ Txoulobs, Tqveno maRalSobilebav, titulovani

mrCevlis qals Txoulobs. gvarad mlekopitaevisa... gam-

geobaSi msaxurobda. am saxls mziTvSi aZlevs Tavis qals.

_ maS, es ukve fseldonimovis saxlia da ara mlekopi-

taevis?

_ fseldonimovis, Tqveno maRalSobilebav. mlekopi-

taevis iyo, axla fseldonimovis gaxlavT.

_ hm. imitom gekiTxebi, Zmao, rom misi ufrosi var. im

uwyebis generlis, sadac fseldonimovi msaxurobs.

_ egre gaxlavT, Tqveno aRmatebulebav. _ policieli

ufro gaijgima. ivan iliCi ki Cafiqrda. raRacas ixseneb-

da...

ho, ho, fseldonimovi marTla mis uwyebaSi muSaobda,

swored misive kancelariaSi; im patara moxeleTagani iyo,

visi jamagiri TveSi aT maneTs ar aRemateboda. pralinskim

didi xani araa, rac kancelaria Caibara. amitom yvela Tavi-

si xelqveiTi SeiZleba arc xsomeboda, magram fseldoni-

movi ki daamaxsovrda da isic misi gvaris wyalobiT. maS-

inve TvalSi eca da dainteresda am gvaris patronisTvis

Page 61: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

61

kargad Seexeda. axla moagonda, rom jer sul axalgazrda

biWi iyo, hqonda grZeli kexiani cxviri, Ria qera burZgi

Tma, gamWleuli, naSimSilevi saxe. ecva ubadruki vicmundi-

ri da kidev ufro samarcxvino Sarvali. gaaxsenda, maSinve

rom gaifiqra, ra iqneba, TumniT meti mivceT am sacodavs,

uqmeze mainc gamoZReso? magram raxan am sacodavs Tav-piri

Camostiroda da gamoxedvac usiamo, zizRis momgvreli hqon-

da, es keTili zraxva TavisTavad gaqra da fseldonimovic

jildos gareSe darCa. hoda, kidevac gaukvirda, roca am

fseldonimovma erTi kviris win Txovna Semoitana, cols

virTavo. ivan iliCs gaaxsenda, rom ratomRac ver moicala

am saqmis dawvrilebiT gasarCevad da qorwilis saqme zer-

eled, saxeldaxelod gadawyda. magram is ki kargad axsov-

da, rom fseldonimovi mziTvad xis saxls da ormoc Tuman

naRd fuls iRebda. am garemoebam maSinac gaaoca. isic ax-

sovda, rom fseldonimovisa da mlekopitaevis gvarebis

SeerTebaze kidevac waioxunja.

moigona es yvelaferi da ufro metad Cafiqrda. mogex-

senebaT, rom TavSi zogjer uamravi fiqri gagirbens Tva-

lis daxamxamebaSi raRac SegrZnebis saxiT, rac adamianisa

da miT umetes literaturis enaze Znelad gadmoiTargmne-

ba. magram mainc SevecdebiT Cveni gmiris es SegrZneba gad-

movTargmnoT da mkiTxvels Tundac am SegrZnebaTa arsi miva-

wodoT, ase vTqvaT, is, rac mTavaria da Tan simarTlesac

hgavs. rameTu Cveulebriv enaze gadmoTargmnili Cveni bevri

SegrZneba daujerebeli SeiZleba moeCvenos kacs. amitomac

uCinarni rCebian isini qveynisTvis, miuxedavad imisa, rom

yovel Cvengans aqvs. raRa Tqma unda, pralinskis SegrZneba

da fiqrebi cota areuli gaxldaT, Tumca kargad mogex-

senebaT, ratomac.

`eeh! kacma rom Tqvas, laparakSi veravin gvajobebs,

Page 62: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

62

magram saqme saqmeze rom midges, kapikia Cveni fasi. ai, ma-

galiTad, Tundac es fseldonimovi aviRoT: kacma jvari

daiwera, eklesiidan gulaCqrolebuli movida, imediT,

molodiniT aforiaqebuli... es misi cxovrebis unetaresi

dRea... axla stumrebs dafusfusebs, qeifs marTavs _ mar-

Talia, ubralosa da Raribuls, samagierod mxiarulsa

da gulwrfels. netav ra mouva, rom gaigos, me, misi ufrosi,

misi yvelaze didi ufrosi am wuTs mis saxlTan vdgavar da

musikas vusmen! marTla ra mouva, ha? ara, marTla ra dae-

marTeba, rom uceb avdge da Sevide? hm... cxadia, jer dafeT-

deba, dabneulobisgan ena Cauvardeba. Cemi misvla xels

SeuSlis, iqneb yvelaferi CauSalos... diax, diax, swored

ase moxdeba, vinme sxva generali rom Sevides, mxolod me

ara... saqmec isaa, vinc ginda, Cem garda...

diax, stefan nikiforoviC! weRan Tqven ver gamigeT.

magram aha, batono, utyuari magaliTic.

diax, batono, Cven, yvelani, bevrs gavyviriT humanizmze,

gmirobis Cadena ki aravis SegviZlia.

ra gmirobis? ra da aseTis. aba gansajeT: sazogadoeb-

is wevrebis axlandeli damokidebulebis dros Cemi Sesv-

la, diax, diax, Cemi Sesvla Ramis pirvel saaTze Cemi xe-

lqveiTis, aTmaneTiani registratoris qorwilze xom areu-

lobas gamoiwvevs, es xom ideaTa Setrialebaa, pompeis uka-

naskneli dRe, domxali! amas veravin gamigebs. stefan niki-

foroviCi mokvdeba da ver gaigebs. aki Tqva: ver gavu-

ZlebTo. diax, Tqven ver gauZlebT, imitom, rom daberdiT,

imitom rom dambladacemulebi xarT, imitom, rom damyay-

diT xalxi, me ki ga-vu-Zleb! me gadavaqcev pompeis uka-

nasknel dRes Cemi xelqveiTebisTvis unetares dRed, gaug-

onar saqciels _ Cveulebriv, patriarqalur, maRali zneo-

bis saqmed. rogor? rogor da ase. aba, yuri migdeT...

Page 63: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

63

diax... vTqvaT da, Sevedi: _ yvela saxtad rCeba, cekve-

bi wydeba, dafeTebuli micqerian, ukan-ukan ixeven. ase, ba-

tono, magram aq Cems Tavs vaCen; pirdapir mivadgebi SeSineb-

ul fseldonimovs da alersiani RimiliT ubralod vetyvi:

`asea da ase-meTqi saqme, mis aRmatebuleba stefan niki-

foroviCTan gaxldiT, vgoneb, ici, aq mezoblad cxovrobs...~

Semdeg ise, xumrobiT vyvebi trifonis ambavs. trifonidan

imaze gadavdivar, rogor wamovedi fexiT: ̀ hoda, musika gav-

igone, policiels vkiTxe da Sevityve, rom cols Txou-

lob, Zmao. vifiqre, modi, Cems xelqveiTTan Seval, davxe-

dav, Cemi moxeleebi rogor ilxenen da... qorwindebian. me

mgoni, ar gamagdeb!~ gamagdebo! rogori mosasmenia xe-

lqveiTisTvis. ris gagdeba, ra gagdeba! mgoni, Wkuaze Secde-

ba kaci, jarasaviT datrialdeba, umal savarZelSi Cams-

vams, aRtacebisgan acaxcaxdeba, pirvel wuTs gonzec ver

mova!..

gana ra unda iyos am saqcielze ubralo da moxdeni-

li! risTvis Sevedi? es sxva sakiTxia! es ukve, ase vTqvaT,

saqmis zneobrivi mxarea. aq marxia ZaRlis Tavi!

hm... raze vfiqrobdi? hoo!

ra Tqma unda, yvelaze sapatio stumarTan damsvamen,

vinme titulovani mrCevlis Tu gadamdgari Stabskapitnis

gverdiT, maT wiTelcxvira naTesavTan... didebulad hyavs

aRwerili es Taviseburi xalxi gogols. rasakvirvelia,

patarZalsac gamacnoben. mec Sevaqeb, stumrebs gavamxneveb.

vTxov, ar mogeridoT, imxiaruleT, icekveT-meTqi, voxun-

job, vicini, mokled _ Tavazianad da saamurad viqcevi,

rogorc yovelTvis, Tu Cemi Tavis kmayofili var... hm...

saqmec isaa, rom, mgoni, cota kidev... ara, mTvrali ki ara,

ase vTqvaT...

...rasakvirvelia, jentlmenis pirobaze yvelas ise

Page 64: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

64

veqcevi, rogorc Cems tolsa da swors, gansakuTrebul pa-

tivs ar viTxov... magram rac Seexeba zneobriv mxares, es

sxva saqmea: isini mixvdebian da daafaseben... Cemi saqcieli

gauRviZebT yvela keTilSobilur grZnobas... hoda, davr-

Cebi naxevari saaTi... ha, erTi saaTi. cxadia, vaxSmamde wam-

oval. icocxle, dabzrialdebian, ras ar Sewvaven da ga-

moacxoben, welSi gadatydebian xvewniT, me ki mxolod erT

sasmiss davlev, davlocav, xolo vaxSamze uars vityvi.

saqmeebi maqvs-meTqi, movimizezeb. ̀ saqmeebs~ rom vityvi, yve-

las saxe daugrZeldeba da mowiweba gadaefineba. es Cemgan

Tavaziani Sexseneba iqneba, Tu ra sxvaobaa Cven Soris. ca

da dedamiwa. ara, ki ar minda vagrZnobino, magram xom mainc

saWiroa... rac unda Tqva, zneobrivadac aucilebelia, Tumca

maSinve gaviRimeb, gavicineb kidevac da yvelani gamxnevdebi-

an... patarZalsac iseve gavexumrebi; hm... imasac gadavukrav,

zustad cxra Tvis Tavze naTliad gestumrebiT-meTqi. he-

he! is albaT am droisTvis moiloginebs. egeni xom kur-

dRlebiviT mravldebian. yvela gadaixarxarebs, patarZa-

li gawiTldeba. me grZnobiT vakoceb Sublze, davlocav...

da meore dRes Cemi gmirobis ambavi mTel kancelarias moe-

fineba. meore dRes kvlav mkacri gavxdebi, meore dRes kv-

lav momTxovni viqnebi, Seubralebelic ki, magram Cemi gu-

lis ambavi ukve yvelas ecodineba. gaigeben, vinc da rac

var; `ufrosis kvalobaze sastikia, rogorc adamiani ki

angelozio!~ da gavimarjveb kidec. didi araferia, magram

am saqcieliT, Tqven rom TavSic ar mogivaT, egeni ukve badeSi

gavxvie, egeni ukve Cemebi arian, me _ mama, isini _ Svile-

bi... aba, Tu vaJkaci xarT, mobrZandiT da ase moiqeciT,

Tqveno aRmatebulebav, stefan nikiforoviC...

... iciT ki, an gesmiT, rom fseldonimovi mere Tavis

Svilebs mouyveba, TviT generalma rogor iqeifa mis qor-

Page 65: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

65

wilSi! misi Svilebi TavianT Svilebs mouyvebian, isini

SviliSvilebs da ase wmidaTawmida anekdotad gavrcelde-

ba es ambavi, warCinebulma moxelem da saxelmwifo moR-

vawem (imxnisTvis ki erTic viqnebi da meorec) rogor gaxa-

da isini Rirsad... me xom amiT dabeCavebuls zneobrivad

welSi gavmarTav, me xom mas sakuTari Tavis rwmenas davu-

bruneb... is xom TveSi erT Tumans iRebs!.. me rom xuTjer an

aTjer aserigad moviqce, saqveynod cnobili gavxdebi... yve-

las gulze davexatebi. amisTana cnobili saxeliT ki, Rm-

erTma icis, ras ar moixveWs kaci!..~

ase Tu amdagvarad msjelobda batoni pralinski (ba-

tonebo, gana amisTanebs ityvis adamiani Tavis gulSi, meta-

dre esoden ucnaur garemoebaSi). am fiqrebma gaurbina raRac

naxevari wuTis ganmavlobaSi TavSi da iqneb marTla am

ocnebebiT dakmayofilebuliyo, iqneb mxolod gulSi Seer-

cxvina stefan nikiforoviCi, Semdeg ki arxeinad wasuliyo

Sin da mSvidad daeZina. mereda ra kargad moiqceoda! ma-

gram vai rom, es mxolod wuTi iyo, ucnauri wuTi.

TiTqos jibrze swored im wuTs moCaxCaxebulma warmo-

saxvam uecrad stefan nikiforoviCisa da semion ivanoviCis

gabRenZili saxeebi dauxata.

_ ver gavuZlebT! _ gaimeora stefan nikiforoviCma

da qedmaRlurad gaiRima.

_ xi-xi-xi! _ bani misca semion ivanoviCma bilwze bil-

wi RimiliT.

_ aba vnaxoT, Tu ver gavuZlebT! _ gadawyvetiT Tqva

ivan iliCma da saxeze sisxli moawva. mere wanwalidan Cam-

ovida, mtkiced gadaWra quCa da Tavisi xelqveiTis, regis-

trator fseldonimovis saxls miaSura.

igi weras aetana, mas bediswera miaqrolebda. mxned

Page 66: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

66

Sevida Ria WiSkarSi da zizRiT hkra fexi patara, gaban-

jgvlul finias, romelic ufro Tavis gamosaCenad, vidre

saqmisTvis, Caxrinwuli yefiT Seuvarda fexebSi. gadaxu-

rul parmaRamde ficarnagiT miaRwia. Semdeg aiara daZ-

velebuli kibe da pawawkintela SesasvlelSi amoyo Tavi.

iq, sadRac kuTxeSi sanTlis namwvi Tu sanaTi bJutavda,

magram ivan iliCma marcxena kaloSi mainc Catuca gasacive-

blad gadmodgmul galantirSi. man daixeda da dainaxa,

rom iq kidev ori langari idga raRac labiani kerZiT da

ori formac, mgoni, blanmanJeTi. gaWyletilma galantirma,

cota ar iyos, Seacbuna da wamiT TavSi gauelva: xom ar

jobs gaviparoo? magram es azri metismet laCrobad miiC-

nia. ifiqra, mainc aravis davunaxavvar, Cemze verc veravin

ifiqrebso, saCqarod gawminda kvalis dasafaravad kalo-

Si, qeCiT akruli kari xeliT monaxa, SeaRo da pawawkin-

tela derefanSi aRmoCnda. misi erTi naxevari Sinelebs,

bekeSebs, salofebs, kaporebs, Sarfebsa da kaloSebs

daekavebina. meoreSi musikosebi daskupuliyvnen. ori vio-

lino, fleita da kontrabasi _ sul oTxi kaci _ ra Tqma

unda, quCidan moyvanili, SeuRebav xis magidas misxdomod-

nen, win erTi qonis sanTeli edgaT da gamyinavad, Tavaw-

yvetiT awripinebdnen kadrilis bolo cekvas. darbazis Ria

karidan, mtvris buRSi, Tambaqos kvamlsa da oxSivarSi

mocekvaveni moCandnen. idga erTi xorxoci, yiJina, ismoda

qalebis kivili. kavalrebi ise abragunebdnen fexebs, cx-

enebis eskadroni gegoneboda. im sodomSi cekvebis gamriges

xma ismoda, rogorc Cans, didi mouridebeli da wregada-

suli kacis: `kavalrebi win, Sen de dam, balanse!~ da sxva.

cota ar iyos aRelvebulma ivan iliCma qurqi da kaloSebi

gaiZro da qudiT xelSi oTaxSi Sevida. ukve gansjis Tavic

ar hqonda...

Page 67: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

67

pirvel wuTSi veravin SeamCnia: cekva mTavrdeboda da

yvela amiT iyo garTuli. ivan iliCi daretianebuliviT idga,

am domxalSi veraferi gaerCia. Tvalwin ukrToda

mandilosanTa kabebi, papirosgaCrili kavalrebi... viRac

qalbatonis Ria cisferi Sarfi cxviris wverze moxvda. am

qals gaxelebuli aRtacebiT mihyva TmagaCeCili studenti

da sakmaod magari mujluguni uTavaza. Tvalwin gauelva

boZiviT ayudebulma romeliRac polkis oficerma. bra-

gun-braguniT Cauqrola viRacam da arabunebrivi xmiT

dasWyivla: ̀ ehei, fseldonimuSka!~ ivan iliCs fexebi ewebe-

boda: iatakze albaT sanTeli Tu waesvaT. Tumca oTaxi pa-

tara ar iyo, ocdaaTamde stumari iqneboda.

magram erTi wuTis Semdeg kadrili damTavrda. damTavr-

da da TiTqmis maSinve is moxda, razec wanwalze ocnebobda.

stumrebsa da mocekvaveebs Soris, romlebmac sulis moTq-

ma da oflis mowmenda ver moaswres, raRac uCveulo gugu-

ni da CurCuli atyda. yvelas Tvali da yvelas mzera Semo-

sulma stumarma miipyro. Semdeg nel-nela ukan-ukan daix-

ies. visac ki ivan iliCi jer ver SeemCnia, imas tansacmelze

eqaCebodnen da gons mohyavdaT. isinic moixedavdnen da maS-

inve sxvebTan erTad ukan awydebodnen. ivan iliCi zRurblze

idga gaunZrevlad. masa da stumrebs Soris TandaTan did-

deboda manZili. carieli sivrce iatakze dayrili kanfetebis

qaRaldebiT, bileTebiTa da papirosis namwvebiT iyo mofe-

nili. uceb am cariel sivrceSi gaubedavad Semovida erTi

axalgazrda kaci, romelsac vicmundiri ecva, burZgi qera

Tma da kexiani cxviri hqonda. ise mobRunZuli modioda

batoni pralinskisken da ise Sehyurebda moulodnel stu-

mars, rogorc ZaRli Tavis patrons, romelic wixlis Casa-

zelad eZaxis.

_ gamarjoba, fseldonimov, ver micani?.. _ uTxra ivan

Page 68: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

68

iliCma da imwamsve igrZno, ra saSinlad uxerxulad gamou-

vida naTqvami da ra did sisuleles sCadioda am wuTs.

_ T-T-Tqveno aRmatebulebav!.. _ amoiluRluRa

fseldonimovma.

_ maS, maS, Zmao, sruliad SemTxveviT Semoviare, Tvi-

Tonac mixvdebi albaT...

magram fseldonimovs arafris mixvedris Tavi ar hqon-

da. TvalebdaWyetili, gaognebuli idga.

_ me mgoni, ar gamagdeb... xom ici, stumari RvTisaa!..

_ ganagrZo ivan iliCma da igrZno, rogor iwureba sircx-

vilis oflSi, gaRimeba unda da ver axerxebs, stefan niki-

foroviCsa da trifonze gaxumrebac gauWirdeba axla da

arc gamouva. arada, fseldonimovi, TiTqos jibrze, isev

gaSeSebuli dgas da gamolenCebuli Sehyurebs. ivan iliCi

Setokda, mixvda, cota kidev da raRac warmoudgeneli

domxali moxdeba.

_ xeli Tu SegiSaleT... me waval! _ Zlivs amoRerRa

man da tuCis marjvena kuTxesTan raRac ZarRvi auTamaSda...

magram fseldonimovi ukve gons moego...

_ ras brZanebT, Tqveno aRmatebulebav... rogor geka-

drebaT... esodeni pativi... _ luRluRebda da welSi oTx-

ad ikeceboda, _ wyaloba dagvdeT da dabrZandiT... _ sab-

olood gons mosul fseldonimovs orive xeli divnisken

gaeSvira, saidanac cekvebis dros magida gaewiaT...

ivan iliCma suli moiTqva da divanze dajda; viRacam

saCqarod magida mouCoCa. pralinskim mimoixeda da naxa,

mis garda yvela fexze idga, qalebic ki. es cudis niSani

iyo. magram axla arc amis Tqma da arc gamxneveba ar ivargeb-

da. stumrebi isev ukan-ukan ixevdnen. win mxolod welSi

mokakuli, gaognebuli fseldonimovi edga, romlis saxes

Rimilis natamali ar etyoboda. raRa bevri gavagrZelo,

Page 69: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

69

iseTi saZageli viTareba Seiqna da Cveni gmiri imwuTs iseT-

ma saSinelma gancdebma Seipyro, misi SemoWra mxolod da

mxolod principis gamo xelqveiTis ojaxSi dastur did

gmirobad CaeTvleboda. uceb fseldonimovs viRac kaci

amoudga gverdiT da pralinskis Tavi daukra. ivan iliCma

eniT auwereli sixaruli da bedniereba igrZno, roca Tavisi

kancelariis palatis ufrosi akim petroviCi zubikovi

icno, visac, marTalia, kargad ar icnobda, magram saqmiani

da ueno moxele rom iyo, es ki icoda. b-ni pralinski

saswrafod wamodga da akim petroviCs xeli gauwoda, diax,

diax, xeli da ara ori TiTi. generali aRtacebam moicva.

xsna moevlina, kaci gadarCa.

marTlac fseldonimovi ukve meore ki ara, ase vTqvaT

mesame pirad iqca. pralinskis axla SeeZlo pirdapir pa-

latis ufrosisTvis eambna, risi moyolac surda da am

gasaWirSi nacnobad da axlo nacnobadac mieCnia. fsel-

donimovs ki Tundac sul nu amoeRo xma da mxolod mowiwe-

biT ecaxcaxa. maSasadame, wesi da rigi daculi iqneboda.

ise ki raRac marTla unda eambna; ivan iliCi grZnobda da

xedavda, rom stumrebi raRacas moelian, rom orive kari

ojaxis wevrebiT gaiWeda da lamis zedaxoras gadadian mis

sanaxavad da mosasmenad. magram es xepre palatis ufrosi

rom ar jdeba, es ki cudia.

_ raRas ucdiT! _ Cailaparaka ivan iliCma da uxerx-

ulad miuTiTa Tavis gverdze.

_ ras brZanebT... me aqac, batono Cemo... _ akim petro-

viCi saswrafod dajda skamze, romelic jiutad fexze md-

garma fseldonimovma xeldaxel miusriala.

_ warmoidgineT, ra ambavi moxda, _ mxolod da mx-

olod akim petroviCis misamarTiT Tamamad daiwyo ivan

iliCma. Tumca xma odnav ukankalebda, sityvebi gaWianure-

Page 70: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

70

biTa da dayofiT gamosdioda, a-s nacvlad ratomRac e-s

gamoTqvamda, mokled, TviTonve grZnobda, rom ipranWebo-

da, magram Tavs veRar moreoda; raRac gareSe Zala amo-

qmedebda. amwuTas saocrad bevrs SeigrZnobda da es Seg-

rZnebebi mtanjveli iyo.

_ warmoidgineT, es wuTia, stefan nikiforoviC niki-

forovisgan movdivar. albaT gsmeniaT, saidumlo mrCeveli

romaa. hm... im komisiisa...

akim petroviCi mowiwebiT gadmoixara win: aqaoda,

rogor ar gvsmeniao.

_ axla Sen mezoblad cxovrobs, _ zrdilobis gamo

wamiT fseldonimovisken miabruna Tavi ivan iliCma, magram

Tvalebze rom Seatyo, fseldonimovisTvis es sulerTi iyo,

umal isev motrialda.

_ bebers mTeli sicocxle abodebda saxlis yidva...

hoda, iyida kidec. Zalian koxta saxlia. diax... Tanac dRes

misi dabadebis dRe yofila. Tumca winaT arasodes uzeim-

ia. gvimalavda da ar gvimxelda, xarjs erideboda, xe-xe!

axla axalma saxlma ise gaaxara, me da semion ivanoviCi

dagvpatiJa. icnobT albaT Sipulenkos.

akim petroviCi isev gadmoixara da didi mowiwebiTac

gadmoixara! ivan iliCs cota gulze efona. Torem lamis

iyo ifiqra, xom ar mixvda palatis ufrosi, misi aRmate-

bulebisTvis amwuTas rom erTaderTi xsna iyo. esRa aklda

axla.

_ hoda, davsxediT samive, Sampanuri gamoitana, saqmee-

bze vimusaifeT... xom iciT, aqiTurze, iqiTurze... sxvadasxva

sakiTxze... kidec vikamaTeT... xe-xe!

akim petroviCma mowiwebiT aswia warbebi.

_ magram saqme es araa. bolos gamoveTxove, mogex-

senebaT moxucis ambavi, Tavisi wesebis kacia, adre wveba,

Page 71: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

71

gamovedi... sadaa Cemi trifoni! SevSfoTdi, vikiTxe: `tri-

fonma sad waiyvana-meTqi etli?~ Turme im imediT, daagvi-

andebao, viRac Tavisi naTlidedis qorwilze wabrZanebu-

la... RmerTma icis misi Tavi. aqve, peterburgis mxares yofi-

la. etlic Tan wauyvania. _ generalma zrdilobis gamo

isev axeda fseldonimovs. isic umal moibRunZa, Tumca ise

ara, rogorc generals egeboda. `es ra usulgulo vinme

yofila~, _ gauelva TavSi.

_ rasa brZanebT! _ miatana didad gancvifrebulma

akim petroviCma. gakvirvebis bubuni aRmoxdaT sxvebsac.

_ aba, gansajeT Cemi mdgomareoba... (ivan iliCma yve-

las moavlo Tvali.) ra gza mqonda, fexiT wamovedi. vi-

fiqre, did prospeqtamde mival da romelime vankas aviyvan-

meTqi... xe-xe!

_ xi-xi-xi! _ mowiwebiT CaixiTxiTa akim petroviC-

mac. xalxSi isev guguni gaisma, magram amjerad ufro mx-

iaruli. am dros lawaniT gaskda kedelze dakidebuli lam-

pis SuSa. viRac ficxlad eca gasasworeblad. fseldoni-

movi SekrTa da mkacrad gaxeda lampas. magram generals

arc ki SeuniSnavs es da yvela damSvidda.

_ mivdivar... mSvenieri wynari Ramea. uceb musikis xma

da bragabrugi momesma. sadRac cekvavdnen. policiels

vkiTxe. iman miTxra, fseldonimovi cols Txoulobso. Sen

Turme, Zmao, mTel peterburgis mxares patiJeb da mejlisebs

marTav, ha? xa-xa! _ uceb isev fseldonimovs miutrialda

generali.

_ xi-xi-xi! diax, batono Cemo... _ gaexmiana akim

petroviCi. stumrebi isev SeCoCqoldnen. magram yvelaze

suleluri is iyo, rom fseldonimovs arc axla gauRimia,

mxolod Tavi ki daxara, TiTqos xe yofiliyo. `briyvia Tu

ra aris! _ gaifiqra ivan iliCma. _ axla unda gaeRima mag

Page 72: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

72

mutruks da yvelaferi Cinebulad iqneboda~. guli mouT-

menlobiT aevso. _ vifiqre, modi, Cems xelqveiTTan Seval.

marTla xom ar gamagdebs... unda, ar unda, stumari unda

miiRos. SenTan ukacravad, Zmao, Tu xeli SegiSale rameSi,

waval... me xom sanaxavad Semovedi mxolod...

amasobaSi yvelani nel-nela amoZravdnen. akim petrov-

iCi daTafluli saxiT iyureboda: aqaoda, Tqveni aRmate-

buleba xels vis SeuSliso? stumrebs siTamamis pirveli

niSnebi daetyoT. TiTqmis yvela qali ijda, es ki ukve kar-

gis momaswavebeli iyo. ufro gambedavni cxvirsaxocebs in-

iavebdnen. gaquculi xaverdiskabiani mandilosani ganzrax

xmamaRla elaparakeboda viRac oficers. manac aseve xmama-

Rla moindoma epasuxa, magram raxan marto orni iyvnen

xmamaRla molaparakeni, veRar gabeda. mamakacebis met wils

kancelariis moxeleni da ori-sami studenti Seadgenda.

Tan axvelebdnen da Tan erTmaneTs ise uyurebdnen, TiTqos

ubiZgebdnen, midi, midi, nu geSinia, gabedeo. or-ori nabijic

ki gadadges aqeT-iqiT. Tumca didi morideba aravis etyo-

boda. oRondac avi da boroti TvaliT uyurebdnen am vaJ-

batons, aq rom Semoexeta da mxiaruleba CaeSalaT. oficers

Sercxva Tavisi sulmokleobis da nel-nela miuaxlovda

magidas.

_ gamigone, Zmao, Sens saxelsa da mamis saxels ver

metyvi? _ hkiTxa ivan iliCma fseldonimovs.

_ porfiri petroviCi, Tqveno aRmatebulebav, _

TiTqos jarSi iyo, ise gadmoqaCa man Tvalebi.

_ hoda, gamacani Seni axalgazrda coli, porfiri

petroviC... momiyvane... da...

generalma wamodgoma daapira. magram fseldonimovi

kisristexiT gavarda sastumrosken. patarZali iqve, karSi

idga, magram roca gaigona, Cemze laparakobeno, maSinve

Page 73: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

73

daimala. erTi wuTis Semdeg fseldonimovma xelCakidebu-

li gamoiyvana igi. aqeT-iqidan gza dauTmes. ivan iliCi

didi ambiT wamodga da qals Tavazianad gauRima.

_ friad mixaria Tqveni gacnoba, _ uTxra da didka-

curad daukra Tavi, _ metadre amisTana dRes...

generalma cbierad gaiRima. mandilosnebi aRtacebiT

SeCoCqoldnen.

_ ra saucxooa! _ TiTqmis gasagonad Cailaparaka

xaverdiskabianma qalma.

patarZali marTla Sesaferisi wyvili aRmoCnda fsel-

donimovisTvis. Cvidmetiode wlis gamxdari qali iyo, pa-

tara da fermkrTal saxes wvetiani cxviri umSvenebda.

wvril Tvalebs swrafad asrialebda aqeT-iqiT, darcxvena

ar etyoboda, piriqiT, daJinebiT da raRac RvarZliTac

imzireboda. aSkara iyo, fseldonimovi siturfisTvis ar

Txoulobda. ecva vardisfersarCuliani TeTri marmaSis

kaba, kabidan gamxdari kiseri, galeuli tani da tanmor-

Cili Zvlebi uCanda. generlis misalmebaze xmac ar gauRia.

_ Zalian lamazi coli ki gyolia, _ ganagrZo gen-

eralma xmadabla, Tumca ise, patarZalsac rom gaegona.

magram fseldonimovs arc axla dauZravs krinti da, ase

gansajeT, arc Setokebula. ivan iliCma mis TvalebSi raRac

civi faruli naperwkali SeamCnia, ucnauri da mavne. da

mainc, generals usaTuod grZnobiereba unda gaeRviZebina

am kacSi. is xom amisTvis iyo mosuli.

`feri ferso, madli RmerTso! _ gaifiqra gunebaSi.

_ TumcaRa...~

generali isev gamoelaparaka mis gverdiT daskupul

dedofals. magram ̀ ho~ Tu ̀ aras~ meti veraferi wamoacden-

ina, isic yvela kiTxvaze arc ki.

`daircxvinos mainc, maSin gavixumrebdi, _ gaurbina

Page 74: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

74

isev gunebaSi, _ Torem aRar vici, ra vqna~. akim petroviC-

sac, TiTqos jibrze, pirSi wyali Caegubebina, mere ra rom

Tavisi sibriyviT, mainc ar epatieboda.

_ batonebo! iqneb marTla CagiSaleT mxiaruleba? _

axla yvelas mimarTa generalma da igrZno, xelisgulebic

rom gauoflianda.

_ nu wuxxarT, Tqveno aRmatebulebav, axlave daviwyebT,

jerjerobiT visvenebT, _ miugo oficerma. patarZalma kmay-

ofilebiT Sexeda am jer kidev axalgazrda oficers, rome-

liRac polkis mundiri rom ecva. fseldonimovic iqve idga,

mTeli taniT win gadmoxrili. kexiani cxviri axla ufro

metad damCneoda saxeze. ise idga da imzireboda, laqia ge-

goneboda qurqiT xelSi, Tavisi batonebis damSvidobebas rom

elis. ase gaifiqra Tavad ivan iliCma, romelmac aRar icoda,

ra wyalSi Cavardniliyo, Tavs saocrad uxerxulad grZnob-

da, TiTqos fexqveS niadagi ecleboda, TiTqos sadRac bnel-

Si moxvedriliyo da iqidan veRar gamoeRwia.

uceb stumrebis brbo orad gaipo da dabali, Casuqe-

buli, xnieri qali gamoatares. ecva ubralod, Tumca sikox-

tavisTvis mxrebze didi Sali moesxa, yelTan qinZisTaviT

Sekruli, da Tavsaburavic wamoecva, romlis tarebas naCvevi

ar unda yofiliyo. xelSi patara mrgvali langari ekava.

langarze es wuTia gaxsnili Sampanuris savse boTli da

orad ori Wiqa idga, mxolod ori stumrisTvis gankuTv-

nili.

xnieri qali generals jiqur mieaxla da Tavi daukra.

_ nu dagvZraxavT, Tqveno aRmatebulebav, magram rax-

an gvikadreT da Cemi vaJiSvilis qorwilze gvewvieT, wy-

aloba gamoiCineT da nefe-dedofali damiloceT. nu gvi-

TakilebT, pativi dagvdeT, Cemo batono.

Page 75: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

75

ivan iliCs misi mosvla xsnad moeCvena. qali xnieri ar

aRmoCnda, ormocdaxuTsa Tu eqvsze metis ar iqneboda, ma-

gram iseTi keTili, RaJRaJa, gaSlili, WeSmaritad pirm-

rgvali rusuli saxe hqonda, ise keTilad iRimeboda, ise

ubralod ukravda Tavs, generals TiTqmis gulze moeSva

da imedi moeca.

_ maS Tqve-en de-da brZandebiT Tqveni va-Jis? _ wam-

oiwia divnidan igi.

_ deda gaxlavT, Tqveno aRmatebulebav, _ wailuRlu-

Ra fseldonimovma, grZeli kiseri wamosWima da cxviri

kidev ufro win gamoswia.

_ oho! friad, fri-iad moxaruli var Tqveni gacno-

biT.

_ maS nu gviTakilebT, Tqveno aRmatebulebav.

_ didi siamovnebiT davlev.

langari magidaze dadges. fseldonimovi win gamoiWra

da Rvino daasxa. kvlav zeze mdgarma ivan iliCma sasmisi

aiRo.

_ metadre, metadre imitom mixaria es SemTxveva... rom

SemiZlia... gamovTqva Cemi... erTi sityviT, rogorc ufrosi...

gisurvebT, qalbatono (igi patarZals miubrunda) da Senc,

Cemo kargo porfiri _ didsa da xangrZliv bednierebas.

generalma grZnobiT dacala es ukve meSvide sasmisi am

saRamos. fseldonimovi dinjad, kuStadac ki Sescqeroda.

generals igi ukve mTeli arsebiT sZulda.

_ Tqvenc miirTviT, akim petroviC, Tqvenc damiloceT

Svilebi, _ axla palatis ufross miubrunda qali. _ Tqven

ufrosi brZandebiT, _ is Tqveni xelqveiTi. yuradReba mim-

iqcieT, rogorc deda gTxovT. amas iqiTac nu dagviviwyebT.

Tqven genacvaleT, akim petroviC, Tqveni keTili gulis Wir-

ime.

Page 76: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

76

`ra saucxoebi arian es rusi asakovani qalebi! _

gaifiqra ivan iliCma. _ yvela ar gamoacocxla! amitomac

mudam miyvarda xalxi...~

am wuTs kidev erTi langari Semoumata sufras moax-

le qalma _ mis jer gaurecxav CiTis kabasa da xabardas

SariSuri gahqonda. veeberTela langrisTvis ori xeli

Zlivs Semoewvdina. zed uamravi patara TefSi ewyo vaSlebiT,

kanfetebiT, marmeladebiT, kakliTa Tu sxva nugbariT savse.

es langari aqamde sastumroSi idga yvela stumrisa da

metwilad mandilosanTa piris Casatkbaruneblad. axla ki

marto generals moarTves.

_ nu dagvZraxavT nugbarze, Tqveno aRmatebulebav.

mogexsenebaT, keTili guliT morTmeulio... _ imeorebda

da Tavs ukravda moxuci qali.

_ ras brZanebT... _ ivan iliCma siamovnebiTac aiRo

da TiTebSua gatexa erTi kakali. gadawyvetili hqonda sax-

elis moxveWis xaTriT ukan ar daexia.

uecrad patarZalma CaixiTxiTa.

_ ra iyo? _ RimiliT SeekiTxa ivan iliCi, romelsac

sicocxlis am patara niSanmac sixaruli mohgvara.

_ ai, ivan kostenkiniCi macinebs, batono Cemo, _ mi-

ugo qalma da Tavi daxara.

generalma marTla dainaxa erTi qeraTmiani lamazi

ymawvili, romelic divnis meore mxares skamze Camaluliyo

da raRacas uCurCulebda fseldonimovas. ymawvili wamod-

ga. Zalze axalgazrda da morcxvi Canda.

_ `sizmrebis wignis~ ambavs veubnebi, Tqveno aRmate-

bulebav, _ mobodiSebiT Cailaparaka man.

_ ra sizmrebis wignis? _ mowyaled hkiTxa ivan ili-

Cma.

_ sizmrebis axali wigni gamovida, literaturuli.

Page 77: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

77

veubnebodi, batoni panaevi rom dagesizmros, meore dRes

gulispirze yavas gadaisxam-meTqi.

`ra ajami yofila~, _ gabrazda gulSi ivan iliCi.

ymawvili uzomod gaxarebuli Canda, baton panaevze rom

mohyva, Tumca yurebamde ki gawiTlda.

_ diax, diax, gamigonia... _ gaexmiana misi aRmate-

buleba.

_ ara, magaze ukeTess getyviT, _ zed yurTan Caula-

paraka meore xmam. _ amboben, axali leqsikoni gamovao,

batoni kraevski werilebs dawerso, alferakico. samxile-

beli literatura iqnebao...

es xma ukve sakmaod mouridebel ymawvils ekuTvnoda,

TeTri Jileti rom ecva, xelTaTmanebi ekeTa da qudi xel-

Si eWira. igi ar cekvavda, yvelas qedmaRlurad uyurebda,

vinaidan satirul Jurnal ̀ muguzalis~ TanamSromeli iyo.

am qorwilze SemTxveviT amohyo Tavi. fseldonimovs dae-

patiJa, rogorc sapatio stumari. is da fseldonimovi

`SenobiT~ laparakobdnen. gasul wels erTad cxovrobd-

nen Turme romeliRac germanel qalTan naqiraveb `kuTxe-

Si~ da didi gasaWiric gadaetanaT. Tumca arays ki gemoze

ylurwavda da ramdenjerme miakiTxa kidec erT patara

oTaxs, saiTac yvela stumars ukve gaekvlia gza.

_ iciT, sasacilo imitomac aris, Tqveno aRmatebule-

bav, _ aRtacebiT gaawyvetina uceb qera ymawvilma,

gulispiris ambavs rom mohyva, da amis gamo TeTrJile-

tianis siZulviliT savse mzera daimsaxura, _ sasacilo

imitom aris, rom damwers miaCnia, viTom batonma kraevskim

marTlwera ar icis da hgonia, `samxilebeli literatu-

ra~ `samxilebulad~ unda daiweroso.

sawyalma biWma Zlivs daabolova sityva. Tvalebze

Seatyo, rom generalma didi xania ukve icis es ambavi da

Page 78: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

78

albaT imitomac SeiSmuSna axla. uzomod darcxvenili biWi

saCqarod gaecala iqaurobas da danarCeni xani sul

daRvremili iyo. samagierod, `muguzlis~ utifarma Tan-

amSromelma ufro axlos miiwia generlisken da, mgoni,

gverdiT dajdomac daupira. misi es utifroba cota ar

iyos, examuSa baton pralinskis.

_ hoo! erTi es miTxari, porfiri, _ daiwyo man, rame

rom eTqva, _ sul mindoda mekiTxa, ratom geZaxian fsel-

donimovs da ara fsevdonimovs? Sen xom sinamdvileSi fsev-

donimovi iqnebi.

_ danamdvilebiT verafers mogaxsenebT, Tqveno aR-

matebulebav, _ miugo fseldonimovma.

_ albaT jer kidev maSin, mamamisma rom daiwyo sam-

saxuri, SecdomiT Cauweres ase sabuTebSi da esec fsel-

donimovi darCa. aseTi ram xSirad xdeba xolme, batono

Cemo, _ CaurTo akim petroviCma.

_ uTuod egre iqneba, _ ficxad CamoarTva sityva gen-

eralma, _ u-Tu-od. aba Tavad gansajeT: fsevdonimovi xom

literaturul sityva ̀ fsevdonimisgan~ warmosdgeba, fsel-

donimovi ki arafersac ar niSnavs.

_ sibriyve, batono, _ daatana akim petroviCma.

_ rogor Tu sibriyve?

_ rusi xalxis sibriyve, batono. sibriyviT eSlebaT

xolme literebi da Taviseburad gamoTqvamen. magaliTad,

invalidis magivrad nevalids amboben, diax.

_ ohoho... _ nevalidio, xe-xe-xe...

_ mumersac amboben, Tqveno aRmatebulebav, _ wamoay-

rantala zorba oficerma, romelsac Tavis gamoCenis sur-

vili didi xania uRitinebda.

_ mumeri raRas niSnavs?

_ numers, Tqveno aRmatebulebav.

Page 79: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

79

_ hoo, mumeri numeris nacvlad... diax, diax... xe-xe-

xe-xe!... _ ivan iliCi iZulebuli iyo, axla oficris xaTriT

CaexiTxiTa.

oficerma halstuxi gaiswora.

_ kidev xvedriTsac amboben, _ Caeria axla `muguz-

lis~ TanamSromelic. magram misma aRmatebulebam mas ukve

wauyrua. aba yvelas xaTriT xom ar ixiTxiTebda.

_ xvedriTo gverdiTis nacvlad, _ ar eSveboda ukve

gulmosuli ̀ TanamSromeli~.

ivan iliCma gorozad Seavlo Tvali.

_ aba ras Caacivdi? _ wauCurCula fseldonimovma

TanamSromels.

_ Cavacivdi ki ara, vesaubrebi. gana saubaric ar Sei-

Zleba? _ SeekamaTa igi CurCuliT, magram mainc dadumda

da daboRmili gavida oTaxidan.

TanamSromelma pirdapir im mimzidvel ukana oTaxs

miaSura, sadac mocekvave kavalrebisTvis saRamos dasawyis-

Sive ornairi arayi, qaSayi, xizilaliani puris pawia naWre-

bi da erovnuli sardafidan wamoRebuli magari xeresi ewyo

patara magidaze, romelsac iaroslavluri sufra efara.

gulze gaxeTqils is iyo, arayi unda daesxa, rom uceb fsel-

donimovis mejlisis saukeTeso mocekvave da kankaneri, samed-

icinos TmagaCeCili studenti Semovarda da isic arays eca.

_ sadacaa daiwyeben! _ Tqva da saCqarod gadaylurwa

arayi. _ modi da naxe: solos xelebze vicekveb, vaxSmis

Semdeg ki gavbedav da Tevzaursac Camovuvli. qorwils kide-

vac mouxdeba. fseldonimovisTvis, ase vTqvaT, megobruli

Jesti iqneba... kai qali yofila es kleopatra semionovna,

magasTan arafris mogerideba.

_ damyayebuli viRac brZandeba, _ kuStad miugo Tan-

amSromelma da arayi gadakra.

Page 80: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

80

_ vinaa damyayebuli?

_ vina da is, visac mTeli pastila win daudges. merw-

mune! damyayebuli viRacaa.

_ Senc ityvi raRa! _ waiburtyuna studentma da roca

kadrilis musika gaigona, oTaxidan gavarda.

TanamSromelma gulis gasamagreblad kidev erTi Wiqa

daisxa, gadakra da dasayolebeli miatana. namdvil sax-

elmwifo mrCevels ivan iliCs Tavis sicocxleSi ar hyo-

lia `muguzlis~ TanamSromlisTana mZvinvare da mosisx-

le mteri, metadre imis Semdeg, rac ori Wiqa arayi da-

lia. vai, rom generals amaze warmodgena ar hqonda. ar

icoda agreTve erTi didad mniSvnelovani garemoebac,

romelmac esoden didi gavlena iqonia stumrebis Semdgom

damokidebulebaze misi aRmatebulebisadmi. saqme is gax-

lavT, rom Tumca Tavazianad da dawvrilebiT axsna,

ratomac mobrZanda xelqveiTis qorwilze, sinamdvileSi

am ganmartebam veravin daakmayofila, stumrebi mainc iS-

muSnebodnen. magram uceb saswaulebrivi gardaqmna mox-

da: yvela dawynarda, yvela gamxiarulda da yvela mzad

iyo ise exarxara, ekivla da ecekva, TiTqosda moulodne-

li stumari iq arc yofiliyo. amis mizezi viRacis mier

motanili cnoba iyo, stumari cota... Seqeifianebuli gax-

lavTo. mere ra, rom erTi SexedviT es didze did cil-

iswamebas hgavda, magram Wori TiTqos TandaTan gamarTl-

da da yvelasTvis yvelaferi gasagebi gaxda. ufro metic,

yvelam saocrad laRad igrZno Tavi. swored maSin daiwyo

kidec kadrili, rasac vaxSami unda mohyoloda da raze-

dac ase eSureboda samedicinos studenti.

is iyo, ivan iliCs patarZlisTvis raRac kalamburi

unda eTqva, raTa amiT mainc gamoecocxlebina, rom uceb

zorba oficeri moiWra da patarZlis win cal muxlze dae-

Page 81: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

81

ca. qalic myisve wamoxta da mocekvaveTa rigebSi Casadgo-

mad gacqrialda. oficers bodiSic ar mouxdia, patarZals

zedac ar Seuxedavs generlisTvis. gegoneboda, kidec gaux-

arda, Tavi rom ixsnao.

`ras izam, TavisTavad marTalic aris, _ gaifiqra ivan

iliCma, _ verc zrdilobas mosTxov am xalxs~.

_ hm... Sen, Zmao porfir, me nu momeridebi, _ moutri-

alda uceb generali fseldonimovs. _ egebis rame saqme

gaqvs... an Tadarigi unda daiWiro... Cemi ar mogexaTros,

geTayva. _ gulSi ki gaifiqra: ̀ netav vicode, ras damdgo-

mixar yarauliviT?~

generals ukve WiriviT sZulda fseldonimovi, sZul-

da misi grZeli kiseri da moSterebuli Tvalebi. mokled,

yvelaferi sul sxvanairad, diax, sul sxvanairad datri-

alda, Tumca ivan iliCi jer mainc ar utydeboda am ambavSi

Tavis Tavs.

kadrili daiwyo.

_ xom ar gvibrZanebT, Tqveno aRmatebulebav? _

hkiTxa akim petroviCma, romelsac mowiwebiT ekava boTli

da misi aRmatebulebis sasmisSi Rvinis dasxmas apirebda.

_ me... aRar vici, ra vTqva... Tuki...

magram akim petroviCi gabrwyinebuli saxiT ukve usx-

amda Sampanurs. mere TavisTvisac daisxa TiTqosda malu-

lad, TiTqosda qurdulad, welSi lamis gadatexilma, es

kia, mowiwebis niSnad Tavis Wiqas erTi TiTis dadeba daak-

lo. mSobiare qaliviT krunCxvebi uvlida, Tavis ufrosT-

an rom ijda. raze unda elaparaka? arada, movalec iyo

misi aRmatebuleba gaerTo, rameTu RmerTma misi amfsono-

bis Rirsi gaxada, xolo Sampanurze ukeTes gasarTobs ras

naxavda. mis aRmatebulebasac eama, rom akim petroviCma

Page 82: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

82

Rvino dausxa _ gana imitom, es Tbili da marTla sazizRari

Sampanuri Seesva, ubralod, sulieri siamovneba igrZno.

`moxucs daleva unda, uCemod ki ver gaubedavs, _

gaifiqra generalma gunebaSi, _ xom ver davuSli... sasacil-

oc iqneba, savse boTli win gvedgas da ar davlioT~.

generalma Sampanuri mosva. uqmad jdomas uqmad Sro-

ma sjobiao, mogexsenebaT.

_ me xom aq, ase vTqvaT, SemTxveviT movxvdi, _ daiwyo

man mZime-mZimed, xazgasmiT, _ SesaZloa zogs Cemi am... Sekre-

baze mosvla.. ase vTqvaT, uka-dri-sad eCvenos.

akim petroviCi mokrZalebuli cnobismoyvareobiT

usmenda.

_ magram imedia, Tqven ki gamigebT, aq ratom movedi...

marTla da marTla Rvinis sasmelad xom ar mosulvar. xe-

xe!

akim petroviCma erTi piroba gadawyvita, TviTonac

CaexiTxiTa, magram ratomRac xma Cauwyda da sanugeSo kv-

lavac veRaraferi Tqva.

_ aq imitom movedi, rom... ase vTqvaT, gavamxnevo... ase

vTqvaT, zneobrivi magaliTi mivce, _ ganagrZobda ivan iliCi

da Tan gulSi brazobda akim petroviCis utvinobaze. ma-

gram uecrad TviTonac dadumda, radgan SeamCnia, sawyal

akim petroviCs ise CaeRuna Tavi, gegoneba, rame daeSavebi-

nos. generali amis danaxvam cota ar iyos daabnia da

saswrafod isev mowrupa sasmeli. akim petroviCma ki kv-

lav boTls dastaca xeli da Wiqa Seuvso, TiTqos erTad-

erTi xsna es iyo misTvis.

`bevri veraferi saxsari gagaCnia~, _ gaivlo gulSi

ivan iliCma da gorozad Seavlo Tvali sawyal akim petro-

viCs. iman ki generlis es gorozi mzera rom igrZno, gadaw-

yvita aramc da aramc arc xma amoeRo da arc Tavi aewia.

Page 83: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

83

oriode wuTs ase isxdnen erTmaneTis pirdapir. es ori wuTi

akim petroviCisTvis mtanjveli gamodga.

ramdenime sityva minda akim petroviCzec mogaxsenoT.

es gaxldaT erTi morCili da Tvinieri kaci, Zvel yaid-

aze aRzrdili, ufrosebis SiSsa da krZalvas naCvevi, amave

dros bunebiT keTili da, warmoidgineT, keTilSobilic.

akim petroviCi warmoSobiT peterburgeli rusi iyo, misi

mama da mamis mamac peterburgSi daibadnen, peterburgSi

daiwyes samsaxuri da iqidan fexi ar moucvliaT. isini

sruliad gansxvavdebian sxva rus kacTagan. TiTqmis

araferi ician ruseTis Sesaxeb da arc adardebT es am-

bavi. maTTvis yvelaferi peterburgiTa da, rac mTavaria,

samsaxuriT Semofarglula. maTi erTaderTi sazrunavi

kapikiani preferansi, duqani da Tviuri xelfasia. ar

ician arc erTi rusuli adaTi, arc erTi rusuli simR-

era `luCinuSkas~ garda, isic mxolod imitom, rom ar-

Rnebze ukraven. Tumca peterburgeli rusis gamorCeva ori

arsebiTi, uryevi niSniT SegiZliaT. pirveli niSani is gax-

lavT, rom uklebliv yvela peterburgeli rusi `peter-

burgskie vedomostis~ ̀ akademiCeskoe vedomostis~ eZaxis.

meore aseve arsebiT niSans is warmoadgens, rom peter-

burgeli rusi Tavis dReSi sityva `sauzmes~ ar ixmars,

uTuod ̀ friStiks~ ityvis da ̀ fri~ marcvalze gaukeTebs

maxvils. ai, am ori ZiriTadi da gansxvavebuli niSniT,

Tu gnebavT, mudam gamoarCevT maT. erTi sityviT, es im Tvin-

ier adamianTa tipi gaxlavT, romelic am ukanaskneli oc-

daTxuTmeti wlis ganmavlobaSi Camoyalibda sabolood.

Tumca akim petroviCi arcTu uWkuo kaci iyo. generals

rom misTvis raime Sesaferisi ekiTxa, akim petroviCi kide-

vac upasuxebda da kidevac mxars aubamda saubarSi. ma-

gram amisTana kiTxvebze xelqveiTs arc egeboda pasuxi;

Page 84: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

84

Tumca akim petroviCs cnobiswadili klavda, dawvrilebiT

gaego misi aRmatebulebis namdvili zraxvani...

amasobaSi ivan iliCs ufro da ufro eZaleboda fiqri,

aTasnairi ram utrialebda TavSi. gulisyurdakarguli

misda SeumCnevlad waramara ylurwavda Rvinos. akim petro-

viCic maSinve gulmodgined uvsebda Wiqas. orive dumda. ivan

iliCma mocekvaveebs dauwyo cqera. cekvebma ramdenadme mi-

iqcia misi yuradReba, erTma ambavma kidec gaakvirva...

mocekvaveni marTla mxiaruli sanaxavi iyvnen. aq yve-

la gulwrfelad, Tavis gasarTobad da mosagiJianeblad

cekvavda. kargi mocekvaveao, bevrze ver ityodi, magram es

ukanasknelnic ise gulmodgined abragunebdnen fexebs, sx-

vebs tols ar udebdnen. mocekvaveebSi, pirvel yovlisa,

oficeri gamoirCeoda. gansakuTrebiT iq, anu solo unda

ecekva. im dros ise gasaocrad gadaixreboda erT mxares

es boZiviT gajgimuli kaci, gegoneboda, es-esaa waiqcevao.

magram erTi nabijis Semdeg zustad iseTive kuTxiT gada-

qandeboda axla ukve meore mxares. saxeze am dros didze

didi sidinje exata da Rrmad swamda, yvela gancvifrebu-

li Semomyurebso. erT kavalers meore ileTzeve CasZine-

boda Tavisi wyvilis gverdiT, romelsac kadrilamde

moeswro magrad gamobruJva da qali iZulebuli iyo, mar-

to ecekva. cisferSarfian mandilosanTan mocekvave ax-

algazrda registratori im saRamos Sesrulebul yvela

xuTive kadrilis dros sul erTsa da imave oins imeoreb-

da: CamorCeboda Tavis wyvils, TiTebSi moimwyvdevda qa-

lis Sarfis wvers da wyvilebis Secvlis dros bare ocjer

mainc Cakocnida xolme am wvers. misi wyvili ki win mis-

rialebda da viTomc verafers amCnevda. samedicinos stu-

denti marTlac yiramala dadga cekvis dros da didi

aRfrTovanebis yiJina da siamovnebis wivil-kivili gam-

Page 85: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

85

oiwvia. erTi sityviT, yvelas friad laRad eWira Tavi.

SeWikWikebul ivan iliCs erTi piroba Rimilic moeria,

magram nel-nela raRac mware eWvi Seepara gulSi; ra Tqma

unda, generals Zalian moswonda siTamamec da Tavisufa-

li TavdaWerac, gulSi natrobda kidec am siTamames, roca

damfrTxali stumrebi ukan-ukan ixevdnen. axla ki siTa-

mamem zRvarsac gadaaWarba. magaliTad, erTma qalma, visac

meoTxe xelidan nayidi gaqeqili lurji xaverdis kaba ecva,

meeqvse ileTis Sesrulebisas kaba qinZisTavebiT aikeca,

ise rom, gegoneboda, grZeli SarvliT cekvavso. swored

es gaxldaT kleopatra semionovna, visac, misi kavalris

_ samedicinos studentis Tqmis ar iyos, yvelafers ad-

vilad gaubedavdi. samedicinos studentze xom laparaki

zedmeti iyo. ara, Tu weRan yvela ukan-ukan ixevda, axla

netav ra Zalam gaaTamama ase ucbad! xom TiTqos arafer-

ia, magram es gardatexa, cota ar iyos, ucnauri Canda da

raRacas moaswavebda.

ivan iliCis arseboba TiTqos aRarc ki axsovdaT.

rasakvirvelia, generali pirveli xarxarebda da taSic

Semohkra. akim petroviCi bans aZlevda da mowiwebiT xiTx-

iTebda, Tumca, etyoba, marTla siamovnebda. ra icoda, Tu

misi aRmatebulebis gulSi axali eWvis Wia iRviZebda.

_ mSvenivrad ki cekvavT, ymawvilo, _ naZaladevad

uTxra ivan iliCma students, romelmac kadrilis damTavre-

bis Semdeg gverdiT Cauara.

studenti mTeli taniT Semotrialda, daiRrija, saxe

uzrdelad lamis cxvirTan miutana mis aRmatebulebas da

mamaliviT miayivla. es ukve metismeti iyo. ivan iliCi mag-

ididan wamodga. magram sxvebma ki xarxari atexes, ise bune-

brivad gamouvida es yivili students da ise moulodnelad

daRrija saxe. ivan iliCi gaognebuli idga. uecrad fsel-

Page 86: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

86

donimovi miuaxlovda, Tavi daukra da vaxSamze wamobrZa-

neba sTxova. fexdafex deda mosdevda.

_ Tqveno aRmatebulebav, dedaSvilobas, pativi dagv-

deT, siRaribiT nu dagviwunebT... _ eubneboda igi Tavis

dakvriT.

_ aRar vici marTla... _ daiwyo ivan iliCma, _ me

xom imitom ara... me... me ukve wasvla mindoda...

generals marTlac qudi eWira xelSi. kidev meti: iqve,

im wams, Tavis Tavs aRTqma misca, aramc da aramc ar davr-

Cebio... da mainc darCa. erTi wuTis Semdeg pirveli igi

miuZRoda stumrebs sufrisken. fseldonimovi da dedamisi

gzas ukvalavdnen. generali yvelaze sapatio adgilas dasves

da win kvlav Sampanuris gauxsneli boTli daudges. sauzmed

qaSayi da arayi iyo. generalma xeli aryisken waiRo, veeba

sasmisi gaivso da gadahkra. arayi ki arasodes daulevia.

iseTi grZnoba hqonda, TiTqos maRali mTidan mogoravs,

mogoravs, unda gaCerdes, unda raRacas moeWidos, magram

ver axerxebs.

mis Tavs marTlac ufro da ufro saocari ambavi xde-

boda. kidev meti: es bedis dacinva iyo. RmerTma uwyis, ra

daemarTa am erT saaTSi. aq Semosvlisas, ase vTqvaT, mzad

iyo mTeli kacobrioba Tu yvela Tavisi xelqveiTi gulSi

Caekra; magram ar gasula erTi saaTi, rom gamwarebulma

igrZno, Tu ra WiriviT sZuls fseldonimovi, wyevlis mas,

mis cols, mis qorwilsac. kidev meti: fseldonimovis sax-

esa da TvalebSi ra xania amoikiTxa, rom imasac sZuls,

rom ise uyurebs, TiTqos unda uTxras: ̀ jandabas Seni Tavi

da tani! ra Wirad gadamekida, es wyeuli!..~

Tumca ivan iliCi axlac, am sufrazec ki, umal mar-

jvenas moiWrida, vinem araTu sxvas, aramed Tavis Tavs gul-

wrfelad gamoutydeboda, marTla ase ariso. jerac saami-

Page 87: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

87

so Jams ar daekra, jerac mxolod sulier WidilSi iyo.

magram guli, guli ki... ukvnesoda! guli gareT, haerze

gasvlas, mosvenebas sTxovda. ivan iliCs xom metismetad

keTili guli hqonda.

gana ar icoda, rom aqamde unda wasuliyo ki arada,

gaqceuliyo, rom yvelaferi sul sxvanairad Setrialda,

diax, diax, sul sxvanairad moxda, vidre ocnebebma dausu-

raTa.

`netav ratom movedi? gana imitom, mesva da meWama?~ _

ekiTxeboda Tavis Tavs da Tan qaSays miirTmevda. sakuTar

Tavs TviTonve gmobda da sakuTar gmirobas zogjer Tvi-

Tonve dascinoda. Tavadac veRar gaego, marTla ra Zalam

moiyvana aq?

magram rogor unda wasuliyo, Tuki saqmes bolomde

ar miiyvanda? `ras ityvian? ase ityvian, uweso adgilebSi

daeTrevao. Tu ar davasrule, marTlac ase gamova. ras

ityvis, magaliTad (am ambavs xom xvalve gaigebs yvela),

stefan nikiforiCi, semion ivaniCi, ras ityvian kancelar-

iebSi, SembelebTan, SubinebTan? ara, ise unda wavide, yvela

mixvdes da gaigos, ratom movedi, zneobrivi mizani samzeoze

gamovitano... _ arada, es amaRelvebeli wuTi vera da ver

moexelTa. _ pativsac ki ar mcemen. netav ra acinebT? ise

utifrad iqcevian, TiTqos guli ar hqondeT... ki, ki, didi

xania eWvi mqonda, axalgazrda Taobas guli ara aqvs-meT-

qi! ara, unda davrCe, radac unda damijdes... aqamde cekvavd-

nen, sufrasTan ki yvela erTad Seiyris Tavs... Camovagdeb

sityvas sxvadasxva sakiTxze, reformebze, vilaparakeb

ruseTis didebaze... yvelas aRvafrTovaneb. diax! iqneb kidev

gamovasworo yvelaferi... iqneb asec xdeba xolme sinamd-

vileSi. mainc ra vTqva iseTi, rom yuradReba mivipyro? ra

xerxi vixmaro? aRar vici, veraferi momifiqrebia... netav

Page 88: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

88

ra undaT, ras iTxoven?.. uyure, iq, mgoni, xiTxiTeben... Rm-

erTo Cemo, Cemze xom ara! an netav ra minda, aq risTvis var,

rad ar mivdivar, ras veli?..~ ase fiqrobda ivan iliCi da

autaneli sircxvilis grZnoba TandaTan guls ufro

uwuravda.

magram vai, rom yvelaferi erTmaneTs waewyo.

sufrasTan dajdomis zustad ori wuTis Semdeg erT-

ma fiqrma moicva mTlianad da Sezara. anazdad igrZno,

rom ubedurad mTvralia, winandeliviT SeWikWikebuli ki

arada, galeSili mTvrali. amis mizezi erTi Wiqa arayi

iyo, Sampanurs rom daayola da maSinve moeria. mTeli

arsebiT grZnobda, nel-nela rogor ecleboda Zala. ra

Tqma unda, siTamame ki moemata, magram Segnebam ar uRal-

ata da uyiJinebda: `ar varga, ara, arc Segferis da arc

gekadreba!~ cxadia, mTvralis meryev fiqrebs erT

wertilze ra gaaCerebs. TviTonac grZnobda, mis sulSi

rom TiTqos ori Zala SesWideboda erTmaneTs: erTi CasZa-

xoda _ Tavi gamoiCine, gaimarjve, dabrkolebebi gadal-

axe, Sens mizans uTuod miaRwevo. meore ki mwared RrRnida

da guls uwiwknida: ̀ ras ityvian? riT damTavrdeba? xval,

xval ra iqneba!..~

adrevec yrud karnaxobda guli, rom stumrebs Soris

ukve bevri mteri hyavs. `weRanac mTvrali viyavi da al-

baT imitom~, _ gaifiqra mware eWviT. magram Tavzari daeca,

roca utyuari niSnebiT darwmunda, sufraze rom marTla

mtrebi hyavda da amaze Tvalis daxuWva aRar SeiZleboda.

`ratom! ra davaSave!~ _ fiqrobda igi.

sufrasTan mxolod ocdaaTamde stumari ijda, meti

ver daetia. sxvebs daudevrad eWiraT Tavi, boroti si-

TamamiT gahyvirodnen, xmamaRla yayanebdnen, sadRegrZe-

Page 89: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

89

loebs naadrevad iZaxdnen, mandilosnebs dasorsolebul

purs esrodnen. erTi Cia kaci, gaqonili serTukis amara,

sufraze dajdomisTanave skamidan gadmovarda da vaxSmis

damTavrebamde Zirs egdo. meorem sufraze moindoma aZroma

da iqidan sadRegrZelos Tqma, magram oficeri kalTeb-

Si Caafrinda da misi udroo aRtaceba daacxro. miuxe-

davad imisa, rom mzareulad viRac generlis yma moewvi-

aT, vaxSami friad mdabiuri gamovida: iyo galantiri,

kartofilebiT Semowyobili ena, katletebi mwvane mux-

udos misayolebliT, bati da bolos blanmanJe; sas-

melebidan _ ludi, arayi da xeresi. Sampanuri mxolod

generals moarTves da isic Tavis mxriv akim petroviCs

gaumaspinZlda, romelmac vaxSamze ukve veRar gabeda

TviTon eTava Sampanuris dasxma. sadRegrZeloebi sxva

stumrebs kavkasiuri RviniT an, rac moxvdebodaT, imiT

unda SeesvaT. sufra ramdenime magidisgan Sedgeboda, ase

gansajeT, banqos magidac ki miedgaT. efara nair-nairi

sufrebi, maT Soris iaroslavuri feradi sufrac. yovel

mandilosans mamakaci ejda gverdiT. fseldonimovis deda

sufrasTan ar damjdara, dafusfusebda da gankargule-

bebs iZleoda. samagierod, erTi mavne arseba moevlina

sufras, aqamde rom ar gamoCenila. ecva raRac mowiTalo

abreSumis kaba, exura wopwopa CaCi, yba ki axveuli hqon-

da. es Turme patarZlis deda iyo, romelic Zlivs

daiTanxmes, vaxSamze mainc gamosuliyo ukana oTaxidan.

fseldonimovis dedasTan didi qiSpi hqonia da aqamde im-

itom ar gamodioda. Tumca amaze mere iyos. es mandilosani

generals RvarZliTa da dacinviT uyurebda, rogorc Cans,

arc nebavda misi gacnoba. ivan iliCs metismetad saeWvod

eCvena igi. Tumca mis garda bevri sxvac saeWvo Canda da

uneblie SiSsa da SfoTs unergavda, TiTqosda erTmaneT-

Page 90: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

90

Tan piri SeekraT swored ivan iliCis winaaRmdeg. yovel

SemTxvevaSi, mas ase eCvena, xolo vaxSmis damTavrebamde

amaSi sabolood darwmunda. magaliTad, erTma mavne wve-

rosanma vaJbatonma, Turme Tavneba mxatvarma, ramden-

jerme Sexeda ivan iliCs, mere mitrialda da mezobels

raRac gadauCurCula, romelic ukve karga gamobruJu-

li brZandeboda. es ymawvilic Turme sadRac swavlob-

da, magram zogierTi niSniT isic saeWvo Canda. avi ram

iyo mosalodneli samedicinos studentebisganac. TviT

oficersac maincdamainc saimedo piri ar uCanda. magram

yvelaze met siZulvils mainc `muguzlis~ TanamSromeli

amJRavnebda. unda genaxaT, ra ambiT gadaTxlaSuliyo ska-

mze, ra didgulad imzireboda da TavisTvis frutunebda!

marTalia, stumrebidan did yuradRebas aravin aqcevda,

radgan `muguzalSi~ raRac oTxi leqsi daebeWda da am-

itom liberalad mohqonda Tavi, da arc gulze exatebo-

da, magram roca ivan iliCis gverdiT puris sorsali

davarda, aSkarad mis mxares gamosrolili, ivan iliCi

Tavs dadebda, rom am sorsalis msroleli `muguzlis~

TanamSromeli iyo.

aSkara gaxldaT, rom es yvelaferi savalalod mo-

qmedebda generalze.

yvelaze metad imis aRmoCenam Seawuxa, roca sabolood

darwmunda, rom sityvebis mkafio gamoTqma uWirs, rom

bevris Tqma unda, oRond ena ar emorCileba. Semdeg Siga-

daSig TiTqos gonic ekargeba, rac mTavaria, iseT dros

Caifrutunebs da gaicinebs, roca sasacilo araferia. am

ganwyobam male gauara kidev erTi Wiqa Sampanuris wy-

alobiT, romelic ivan iliCma daisxa, magram daleva ar

undoda, uceb ki misda uneburad gadakra. am Wiqis Semdeg

lamis tirili mounda, ucnauri gulCviloba moeria:

Page 91: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

91

anazdad xelaxla Seuyvarda yvela _ fseldonimovic da

`muguzlis~ TanamSromelic. mounda yvelas gadaxveoda,

yvelaferi daeviwyebina da yvelas Serigeboda. kidev met-

ic: daufaravad eambna maTTvis, ra keTili da kargi ka-

cia, ra didebuli niWisa da unaris patroni, rarig gamo-

adgeba igi mamuls, ra xumara vinmea, ra marjved sCvevia

qalTa gamxiaruleba, rac mTavaria, raoden mowinave azre-

bis matarebeli, ra humanuri guli aqvs, rogor unda,

yvelas, sul patara kacsac dauaxlovdes. bolos ki gul-

Riad mohyves, Tu ram moiyvana daupatiJeblad fseldoni-

movTan, ram daalevina ori boTli Sampanuri da Tavisi

mosvliT rad gaabedniera es kaci.

`TavidaTavi simarTlea, wmidaTawmida simarTle da

gulRiaoba! mxolod gulRiaobiT movTokav amaT. vici,

rom Cemsas iwameben; axla mtruli TvaliT micqerian, ma-

gram roca yvelafers vetyvi, umal movigeb maT guls.

yvela Seavsebs sasmiss da Cems sadRegrZelos Sesvams. dar-

wmunebuli var, oficeri Tavis sasmiss dezze daimsxvrevs.

urigo ar iqneba, vaSac dasZaxon! haerSi rom amisrolon,

rogorc husarebs sCveviaT, uars ar vityodi, kidevac

Zalian gamixardeba, patarZals Sublze veamborebi: san-

domiani qalia. akim petroviCic mSvenieri adamiania. ra

Tqma unda, fseldonimovi SemdegSi gamoswordeba. ra vuy-

oT mere, Tu, ase vTqvaT, didkacuri pewi aklia... marTa-

lia, axal Taobas gulisxmiereba ar gaaCnia. magram... me

vityvi magaT ruseTis Tanamedrove mowodebaze evropis sxva

saxelmwifoTa Soris, vaxseneb glexTa sakiTxsac da yve-

las Sevuyvardebi, didebulad daviZvren Tavs!..~

es diaxac sasiamovno ocneba iyo, magram am saamo im-

edebSi CaZirulma ivan iliCma, samwuxarod, uecrad kidev

erTi moulodneli ram SeamCnia Tavis Tavs: Turme furTx-

Page 92: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

92

ebac scodnia. yovel SemTxvevaSi dorbli misda uneburad

ucvioda piridan. es maSin SeamCnia, roca akim petroviCs

loya daudorbla, am ukanasknels ki mowiwebam neba ar

misca maSinve moewminda dorbli. ivan iliCma xelsawmendi

aiRo da uceb Tavisi xeliT moswminda. magram misive saqcie-

li suleluri, gonivrulobas moklebuli eCvena, dadum-

da da TviTonve gaukvirda, es ra vqenio. akim petroviCic,

marTalia, nasvami iyo, magram damduRruliviT ijda. gen-

eralma mxolod axla moisazra, rom lamis TxuTmeti

wuTia, raRac Zalian sagulisxmo Temaze elaparakeba, ma-

gram akim petroviCi TiTqos araTu darcxveniT, raRac

SiSiTac ki usmenda. fseldonimovsac, erTi skamis iqiT

rom ijda, kiseri wamoegrZelebina, Tavi gverdze gadaex-

ara da RmeWiT ayuradebda, gegoneboda, marTla dadara-

jebuli iyo. ivan iliCma stumrebs gadaxeda da dainaxa,

rom bevrs misken moupyria Tvali da xarxarebs. magram

sakvirveli is iyo, amis ki ar Sercxva, piriqiT, erTxel

kidev daewafa sasmiss da uceb rac SeiZleba xmamaRla dai-

wyo:

_ es wuTia veubnebodi akim petroviCs, batonebo, rom

ruseTi... diax, swored ruseTi... erTi sityviT, gesmiT al-

baT, ri-si Tqmac minda... rom ruseTi, Cemi Rrma rwmeniT,

hu-humanurobis xanas ganicdis...

_ hu-humanurobisa! _ gaisma sufris meore TavSi.

_ hu-hu!

_ he-he!

generali wamiT SeCerda. fseldonimovi wamodga da

stumrebs Tvali gadaavlo, aba vin daiyvirao? akim petro-

viCi qurdulad aqnevda Tavs sayveduris niSnad. general-

ma es yvelaferi mSvenivrad dainaxa da guli Caswyda, ma-

gram ar SeimCnia.

Page 93: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

93

_ diax, humanurobis xanas! _ jiutad ganagrZo man.

_ weRan... diax, swored weRan veubnebodi stefan ni-ki-

foroviCs... diax... rom, ase vTqvaT, saganTa ganaxleba...

_ Tqveno aRmatebulebav! _ Seawyvetina viRacam su-

fris bolodan.

_ ras mibrZanebT? _ miugo ivan iliCma da Seecada

amis mTqmeli daenaxa.

_ arafers, Tqveno aRmatebulebav, wamomcda mxolod,

ganagrZeT! ga-na-grZeT-meTqi! _ gaisma isev is xma.

ivan iliCi usiamod SeiSmuSna.

_ ase vTqvaT, am saganTa ganaxleba...

_ Tqveno aRmatebulebav! _ daiZaxa isev viRacam.

_ ra gnebavT?

_ Tqveni gamarjveba!

es ki veRar moiTmina generalma, sityva gawyvita da

wesis damrRvevisa da Seuracxmyofelisken miabruna Tavi.

es iyo TiTqmis pirtitvela mowafe biWi, ukve Zalze mTvra-

li. ra xania Rrialebda da Wiqa da ori TefSic miemsx-

vria, aqaoda, qorwilSi ase iciano. roca generali mis-

ken mitrialda, oficeri mkacrad tuqsavda myviralas.

_ ra iyo, ra gaRrialebs? aqedan unda gagagdos kac-

ma!

_ Tqvenze ara, Tqveno aRmatebulebav, Tqvenze ara!

ganagrZeT! _ yviroda skamze gadaTxlaSuli Seqeifianeb-

uli mowafe, _ ganagrZeT, me gismenT da Za-lianac,

Zalianac kmayofili var Tqveni! ma-sawonia, ma-sawoni.

_ mTvralia es lawiraki! _ CaiCurCula fseldoni-

movma.

_ vxedav, rom mTvralia, oRondac...

_ es wuTia erTi sasacilo anekdoti movyevi, Tqveno

aRmatebulebav! _ Caeria oficeri, _ Cven erTi poruCiki

Page 94: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

94

gvyavda da zustad ase elaparakeboda ufrosebs; hoda,

esec axla imas hbaZavs. ufrosis yovel sityvaze ma-sawo-

ni, ma-sawoniao, ayolebda! jer erTi wlis win gaagdes

amis gulisTvis samsaxuridan.

_ vin, romeli poruCiki?

_ Cvens polkSi iyo, Tqveno aRmatebulebav, pirda-

pir SeSlili gaxldaT am sityvaze. jer dauyvaves, Wkua-

Si CavagdebTo, mere ki sakanSi Caayudes... ufrosi rom ma-

maSvilurad arigebda, is ma-sawonia, ma-sawoniao, iZaxda.

arada, mamaci oficeri iyo, karga maRali. daapires sa-

marTalSi miecaT, magram naxes, rom SeSlili iyo.

_ maSasadame... tutuci yofila. tutucobisTvis ki

es metismetia... me, magaliTad, vapatiebdi...

_ medicinamac daamowma, Tqveno aRmatebulebav.

_ rogor! ga-gakveTes?

_ ras brZanebT, kaci cocxali gaxldaT.

stumrebma erTxmad gadaixarxares, Tumca manamde din-

jad ekavaT Tavi. generali gacofda.

_ batonebo, batonebo! _ Sehyvira da amjerad enac

aRar dabmia, _ nu ggoniaT, imis garCeva ar SemeZlos,

rom cocxals aravin gakveTs. me megona, SeiSala da cocx-

ali aRar iyo... anu mokvda... ese igi, minda vTqva... rom

Tqven ar giyvarvarT... arada, me yvela miyvarxarT... diax,

por... porfiric miyvars... vici, rom amis TqmiT Tavs vim-

cireb...

am dros veeberTela dorbli piridan gamouxta gen-

erals da sufris gamosaCen adgilze daeca. fseldoni-

movi umal xelsaxociT eca gasawmendad. am ukanasknelma

marcxma sabolood gaanadgura generali.

_ batonebo, es ukve metismetia! _ sasowarkveTiT

SesZaxa man.

Page 95: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

95

_ mTvralia, Tqveno aRmatebulebav, _ CauCurCula

isev fseldonimovma.

_ me vxedav, porfiri, rom Tqven... yvela... diax! me

vambob, rom imedi maqvs... diax, me gTxovT miTxraT: riT

davimcire Tavi?

ivan iliCi lamis tiroda.

_ ras brZanebT, Tqveno aRmatebulebav!

_ porfiri, me Sen geubnebi... Tqvi, me Tu movedi...

diax... diax, qorwilze, mizanic mqonda. msurda suliT

amemaRlebineT... me msurda yvelas gegrZnoT. me Tqven mog-

marTavT: Zalian davmcirdi Tqvens TvalSi Tu ara?

samariseburi siCume Camovarda. saqmec swored is iyo,

rom amisTana pirdapir kiTxvas samariseburi siCumiT Sex-

vdnen. `RmerTo, ra iqneboda, axla mainc daeZaxaT vaSa!~

_ gauelva TavSi mis aRmatebulebas. magram stumrebi mx-

olod erTmaneTs uyurebdnen. akim petroviCi cocxal-mkv-

dari ijda. SiSiT enaCavardnili fseldonimovi gulSi am

mexdamcem kiTxvas imeorebda, romelic didi xania TavSi

utrialebda.

`xval ra dRes damayrian amisTvis?~

ukve karga magrad galeSili ̀ muguzlis~ TanamSrome-

li, aqamde moJamuli da dadumebuli rom ijda, uceb pirda-

pir generals miubrunda da Tvalebis brialiT mTeli sa-

zogadoebis saxeliT mexiviT dasWeqa:

_ diaxac, batono Cemo, diaxac daimcireT Tavi! diax,

batono Cemo, damyayebuli azrebis kaci brZandebiT...

damyayebulis!

_ gons modiT, ymawvilo! Tu iciT, ase vTqvaT, vis

elaparakebiT! _ gaSmagebiT uyvira generalma da xelax-

la wamoiWra adgilidan.

_ vis da Tqven, batono Cemo, da meorec, me ymawvili

Page 96: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

96

ar gaxlavarT... aq Tavmosawoneblad da saxelis mosax-

veWad mobrZandiT.

_ es ras hgavs, fseldonimov! _ SesZaxa generalma.

zeze wamomxtari fseldonimovi zardacemuli gaSeSe-

buliyo erT adgilze. aRar icoda, ar eqna. stumrebsac

ena CavardnodaT. mxatvari da mowafe taSs ukravdnen da

vaSa, vaSao, iZaxdnen.

TanamSromeli kvlav gacofebiT yviroda:

_ diax, humanurobiT datrabaxeba gnebavdaT da imi-

tom mobrZandiT! yvelas CauSxameT mxiaruleba. ylurwavT

Sampanurs da imas ar fiqrobT, ra Zviri gaxlavT Sampa-

nuri im moxelis jibisTvis, vinc TveSi aT maneTs iRebs.

veWvob, rom Tqvenc im ufrosTagani unda iyoT, romelTac

TavianTi xelqveiTebis ymawvili colebi diaxac gemriel

lukmad miaCniaT... diax, diax!

_ fseldonimov, fseldonimov! _ yviroda generali

da misken iwvdida xelebs. ̀ muguzlis~ TanamSromlis yove-

li sityva xanjlad esoboda gulze.

_ axlave, Tqveno aRmatebulebav, Tu SeiZleba, nu

SewuxdebiT! _ mTeli ZaliT miaZaxa fseldonimovma. Tan-

amSromels eca, qeCoSi xeli daavlo da sufridan gamo-

aTria. sakvirvelic iyo, ram misca aseTi Zala am Cia fsel-

donimovs. magram TanamSromeli mTvrali brZandeboda,

fseldonimovs ki wveTi Rvino ar daelia. Semdeg ramden-

ime mujlugunic miayola zurgSi da gareT gaagdo.

_ yvela aramzadebi xarT! xvalve yvelas `muguzal-

Si~ gamogaWenebT!.. _ Rrialebda TanamSromeli.

yvelani adgilidan wamoxtnen.

_ Tqveno aRmatebulebav, Tqveno aRmatebulebav! daw-

ynardiT, Tqveno aRmatebulebav! _ exveodnen generals

fseldonimovi, misi deda da ramdenime stumari.

Page 97: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

97

_ ara da ara! _ yviroda generali, _ miwasTan gam-

aswores... me... me, ase vTqvaT, pativi mindoda meca. sanacv-

lod ki ra, ra miviRe!

generali TiTqmis ugonod daeSva skamze, mklavebi mag-

idaze daawyo da Tavi pirdapir blanmanJes TefSSi Cargo.

Tu ra Tavzari daeca yvelas, mgoni, aRwera saWiro aRar-

caa. wuTiT da generali isev wamodga, albaT wasvla un-

doda, magram wabancalda, skamis fexs wamoedo, iatakze

zRarTani moadina da xvrinva amouSva.

ase emarTeba xolme adamians, romelic smas araa naCvevi

da SemTxveviT daTvreba. ukanasknel wuTamde, ukanasknel

wamamde ar Ralatobs goni, mere ki uecriv moceliliviT

ecema. generali ugonod iwva iatakze. fseldonimovs Tma-

Si waevlo xelebi da gaSeSebuliyo. stumrebi saCqarod

daifantnen. yvela Taviseburad xsnida momxdar ambavs.

daaxloebiT naSuaRamevis sami saaTi iqneboda.

unda iTqvas, rom am usiamo ambis gareSec fseldoni-

movs arc ise kargad hqonda saqme, rogorc kacs SeiZleba

hgoneboda. sanam generali iatakzea gaSxlarTuli, xolo

fseldonimovi Tavze adgas da sasowarkveTili Tmas ig-

lejs, SevwyvitoT Cveni ambis msvleloba da ramdenime si-

tyva vTqvaT Tavad porfiri petroviC fseldonimovze.

qorwinebamde jer erTi TviT adre kaci uimedod iRu-

peboda. igi guberniidan iyo Camosuli, sadac erT dros

mamamisi msaxurobda da sadac cixeSi daasrula sicocx-

le. jvrisweramde xuTi TviT adre peterburgSi usaxs-

rod darCenilma fseldonimovma, rogorc iyo, iSova aT-

maneTiani adgili da kaci xelaxla daibada. magram male

isev dajabna cxovrebam. amqveynad fseldonimovs dedis meti

aravin hyavda. qmris sikvdilis Semdeg dedamac datova

Page 98: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

98

gubernia. deda-Svils siciviTa da SimSiliT sZvreboda

suli peterburgSi. bevrjer yofila iseTi dReebi, roca

fseldonimovi wylis dasalevad Tavisi fexiT wasula fon-

tankaze. samsaxurSi mowyobis Semdeg dedam da Svilma sacx-

ovrebeli kuTxe gaWirvebiT daiqiraves. dedam mrecxaobas

mihyo xeli, Svili ki mTeli oTxi Tve kapiks kapikze adebda,

rom Ceqma da Sineli eyida. vin moTvlis, ramdeni damcir-

eba gadautania kancelariaSi, ramdenjer ukiTxavT mis-

Tvis ufrosebs, abanoSi Tu iyavio? xmac gauvrceles,

fseldonimovs vicmundiris sayeloSi baRlinjoebi hyavs

dabudebulio! magram es Sesaxedad Tvinieri da wynari kaci

magari xasiaTis gamodga. ganaTlebiT ver daikvexnida da

arc misi laparaki gaugia vinmes. verc imas vityvi danam-

dvilebiT, rameze Tu fiqrobda an ocnebobda odesme. sa-

magierod raRac qveSecneuli, angariSmiucemeli swrafva

gauCnda, am gaWirvebul yofidan Tavi daeRwia da gzas sweo-

da. WianWvelas hgavda Tavisi sijiutiT: WianWvelas Tu

budes daungrev, imave wuTs Seudgeba axali budis Senebas.

daungrev meored _ meoredac aaSenebs da ase iqneba gauTave-

blad. fseldonimovic muyaiTi da meojaxe kaci iyo. Sub-

lze ewera, rom Tavisas aucileblad miaRwevda, budes moi-

wyobda da Savi dRisTvis fulsac gadainaxavda. amqveynad

mxolod dedas uyvarda, am mtkice nebis, mSromel, gamrje

da amave dros keTili gulis dedakacs da iqneb ase ejax-

iraT daqiravebul kuTxeSi bare xuTi-eqvsi weli, mdgo-

mareobis gamokeTebamde, rom bedis gangebiT gadamdgar

titulovan mrCevel mlekopitaevs ar gadahyrodnen. mle-

kopitaevi yofili xazinadari iyo da odesRac gubernia-

Si muSaobda, axla ki peterburgSi gadmosaxlebuliyo

Tavisi ojaxiT. fseldonimovs icnobda da odesRac mamami-

sisgan raRaciT davalebuli iyo. marTalia, didi SeZle-

Page 99: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

99

ba ar hqonda, magram cota fuli mainc ebada, Tumca ram-

deni, es arc misma colma icoda, arc ufrosma qalma, arc

naTesavebma da arc aravin amqveynad. mlekopitaevs ori qali

hyavda, iyo uJmuri da axirebuli kaci, loTi, Sinaurebis

sulTamxuTavi da Tanac avadmyofi. hoda, erT mSvenier dRes

gadawyvita Tavisi erT-erTi qali fseldonimovisTvis mi-

eTxovebina: aqaoda, mamamisi kargi kaci iyo da Svilic

kargi iqneba, vicio. mlekopitaevs mudam Tavisi gahqonda.

Tu raRacas aixirebda, gaitanda kidevac. marTlac rom

metismetad xuSturiani kaci iyo. metwilad savarZelSi

ijda xolme, raRac avadmyofobis gamo fexebi warTmeoda.

magram es rodi uSlida xels arayi esva. mTeli dReebi

loTobda da ilanZReboda. boroti iyo da usaTuod vinme

unda ewvalebina. saamisod ramdenime Soreuli naTesavi

qali Semoikedla saxlSi: Tavisi avadmyofi da kapasi da,

kidev ori colisda, isinic avebi da enaWartalebi, Semdeg

erTi Tavisi moxuci mamida, raRac SemTxvevis gamo nekn-

Camtvreuli. kidev erTi garusebuli germaneli qali,

romelic `aTas erTi Ramis zRaprebs~ ostaturad uyve-

boda da arTobda. misi lukmis Semyure gaubedurebuli

qalebis masxrad agdeba da yovel wuTs lanZRva-gineba

did siamovnebas hgvrida, miuxedavad amisa, verc erTi qali,

colis CaTvliT, romelsac Tavisi dRe da moswreba kbilebi

stkioda, sityvis Sebrunebas ver ubedavda. mlekopitaevi

erTmaneTs aCxubebda maT, Worebsa da SuRls Tesavda da,

roca isini erTmaneTs lamis TmiT daiTrevdnen, siciliT

kvdeboda da sixaruliT cas eweoda. misi ufrosi qali,

viRac oficerze gaTxovili, mTeli aTi weli gaWirvebu-

li cxovrebis mere rom daqvrivda da mamasTan dabrunda

Tavisi sami Wiani SviliT, mlekopitaevma didad gaixara.

marTalia, SviliSvilebi WiriviT sZulda, magram raxan

Page 100: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

100

maTi CamosaxlebiT yoveldRiuri cdebisTvis meti gasaqani

mieca, friad kmayofili gaxldaT. rokapi qalebisa da

sneuli bavSvebis mTeli es xrova, Tavis sulTamxuTavTan

erTad, peterburgis mxareze erT patara xis saxlSi Seyu-

Juliyo, naxevrad mSivrebi eyarnen, vinaidan Zunwi moxuci

kapikobiT iZleoda saWmlisTvis fuls, Tumca arayze

fuli ar enaneboda; akldaT Zilic, imitom, rom berikacs

uZiloba sWirda da garTobas iTxovda. mokled, yvelani

Sav dReSi iyvnen da dabadebis dRes iwyevlidnen. swored

am dros daadga Tvali mlekopitaevma fseldonimovs. didad

gaakvirva misma grZelma cxvirma da morCilma ierma. misi

galeuli da Seuxedavi umcrosi qali imxanad Cvidmetis

gaxda. odesRac germanul skolaSi dadioda, magram anba-

nis meti iq veraferi iswavla. Semdeg Sin izrdeboda, ufexo

da loTi mamis zedamxedvelobis qveS, visi wyalobiTac

maT ojaxSi ayalmayali, Worebi, enatanioba da ciliswameba

ar ileoda. is erTi gawripuli gogo iyo, sisxlnakluli

da suravandiani. amxanag-megobrebi arasodes hyolia, arc

Wkua mieca RmerTs. gaTxoveba ra xania natvrad gadaq-

ceoda. xalxSi misi xma aravis gaegona, Sin ki, dedisa da

mamis muqTamWamlebTan avi da anCxli iyo. metadre araferi

erCivna disSvilebis Cqmetasa da cema-tyepas, mudam

abezRebda, Tuki Saqars an purs moiparavdnen da amito-

mac masa da mis ufros das gauTavebeli Cxubi da kinklaoba

hqondaT. berikacma TviTon SesTavaza fseldonimovs Tavisi

qali colad. xom ase gaWirvebuli iyo, fseldonimovma

mainc dafiqrebis dro iTxova. deda-Svili didxans bWob-

da; magram patarZals mziTvSi saxli mohyveboda, marTa-

lia, erTsarTuliani xis ubadruki saxli, magram mainc

xom raRac Rirda. garda amisa, ormoc Tumansac aZlevd-

nen. amden fuls ki aba rodis iSovida! `Tu ici, ratom

Page 101: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

101

Semomyavs siZe? _ Rrialebda loTi da ujiaTi ojaxis

mama, _ jer erTi, imitom, rom amdenma dedakacebma Tavi

momabezreT da minda mag fseldonimovmac Cems dudukze

icekvos, rameTu misi mwyalobeli var. meore mizezi isaa,

rom ar gindaT misi Semosvla da braziT skdebiT. amito-

mac Tqvens jibrze Semomyavs. Cemi sityva sityvaa! Sen ki,

porfirka, icode, colad rom iTxov, kargad mibegve; da-

badebidanve cxra eSmaki uzis gvamSi. gamouyare eg eSmake-

bi da imaTgan yavarjens gavikeTeb...~

fseldonimovi arafers ambobda, magram gulSi ukve

gadawyvetili hqonda. deda-Svili jvrisweramde Semoiyv-

anes ojaxSi, dabanes, TaviT fexamde Semoses, qorwilis

fuli misces. berikaci deda-Svils wyalobda, albaT im-

itom, rom mTel ojaxs WiriviT sZulda. fseldonimovis

deda imdenad moewona berikacs, masTan Tavs ikavebda da

ar geslavda. Tumca TviTon fseldonimovs ki qorwinebam-

de erTi kviriT adre Tavis Tvalwin kazakuri acekva. ̀ axla

ki geyofa, mxolod imis naxva mindoda, Tavs xom ar gagivida

CemTan~, _ uTxra kazakuris damTavrebis Semdeg. qorwi-

lis fuli Zalian cota misca da yvela Tavisi naTesav-

nacnobi dapatiJa. fseldonimovis mxridan martooden ̀ mu-

guzlis~ TanamSromeli da sapatio stumari akim petrov-

iCi iyvnen. fseldonimovma Zalian kargad icoda, patarZals

rom ezizReboda da oficris colobaze ocnebobda, ma-

gram yvelaferze Tvals xuWavda. ase iyo dedasTan SeT-

anxmebuli. qorwilis dRes dilidan dawyebuli saRamom-

de berikaci umsgavsod igineboda da ubedurad svamda. Sin-

aurebi ukana oTaxebSi SeyuJuliyvnen da iq ixuTebodnen.

wina oTaxebSi mejlisi da vaxSami unda gamarTuliyo.

roca aryiT galeSilma berikacma, rogorc iqna, lamis

TerTmet saaTze daiZina, mTeli is dRe Tavis mZaxalze

Page 102: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

102

gasisinebulma patarZlis dedam gadawyvita risxva wyalo-

biT Seecvala da mejlissa da vaxSamze gamosuliyo. ivan

iliCis mobrZanebam yvelaferi Tavdayira daayena. qalba-

toni mlekopitaeva Secba, ganawyenda da lanZRva daiwyo,

Tu generali gyavdaT dapatiJebuli, ratom ar gamafrTx-

ileTo. bevri umtkices, TviTon movida daupatiJeblado,

magram iseTi utvino iyo, vera da ver daajeres. saWiro

gaxda Sampanuris yidva. fseldonimovis dedas mxolod

erTi vercxlis maneTiani aRmoaCnda, vaJs kapiki ar hqon-

da, isev rokap dedaber mlekopitaevas unda Sexvewnodnen,

jer erTi da mere meore boTli Sampanuris fuli moeca.

ganumartes, ra mniSvneloba hqonda amas momavali samsax-

urebrivi dawinaurebisTvis, sindis-namusSi Caagdes. bo-

los dedaberma Tavisi jibidan misca fuli, samagierod,

iseTi ZmriTa da naRvliT Sezavebuli fiala Seasva fsel-

donimovs, vin moTvlis, ramdenjer Sevarda igi im oTaxSi,

sadac saqorwino sareceli iyo gaSlili, uxmod iglej-

da Tmas da uRono braziT acaxcaxebuli daemxoboda xolme

samoTxis netarebisTvis gankuTvnil sarecelze. diax! ra

icoda generalma, ra Zvirad daujda fseldonimovs mis-

Tvis morTmeuli ori boTli Sampanuri. hoda, warmoidgi-

neT fseldonimovis sasowarkveTa, roca ivan iliCis am-

bavi ase moulodnelad damTavrda. mTeli Rame isev davi-

daraba eloda, mTeli Rame, vin icis, Jiniani patarZlis

wuwuni da tirili, misi utvino sanaTesavos sayvedurebi

unda esmina, arada, isedac Tavi stkioda, isedac TvalT

ubneldeboda. Tan generals daxmareba sWirdeboda, Ramis

sam saaTze misTvis an eqimi unda moeyvana, an etli eSova

da Sin waeyvana. diax, uTuod etli, vinaidan ubralo oTx-

TvalaTi xom ar SeiZleboda marTla da marTla amisTana

pirovnebis da isic amisTana dReSi myofis Sin gadayvana.

Page 103: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

103

magram an etlisTvis saidan eSova fuli? mlekopitaevis

gacofebulma colma, aqaoda, generalma zedac ar Semomxeda

da ori sityvac ar gaimeta CemTvis vaxSamzeo, ganacxada,

kapiki aRar damrCao. iqneb marTlac ar darCa fuli. maS,

sad iSovos? ra wyalSi Cavardes? diaxac, rom Tmis sa-

glejad hqonda saqme.

amasobaSi ivan iliCi droebiT iqve, sasadiloSi md-

gar patara tyavis divanze daawvines. sanam sufras

aalagebdnen da magidebs daSlidnen, fseldonimovma yve-

las Camouara fulis sasesxeblad, msaxurebsac ki sTxo-

va, magram fuli aravis aRmoaCnda. akim petroviCsac ki

Sehkadra, romelic yvelaze bolos darCeniliyo. magram

es keTili kaci fulis sesxebaze ise gaognda da dafrTxa,

raRac sisuleleebi wamoroSa.

_ sxva dros siamovnebiT, axla ki... ukacravad, ma-

gram... _ wailuRluRa, quds xeli daavlo da oTaxidan

saswrafod gavarda. mxolod sizmrebis wignze molapar-

ake keTili ymawvili gamoadga kidev fseldonimovs, Tumca

sul tyuilad ki gaisarja. igi gvianobamde darCa da fsel-

donimovis gasaWiri erTgulad gaiziara. bolos fsel-

donimovma, dedamisma da am ymawvilma moiTaTbires, rom

eqimis magivrad isev etli daeqiravebinaT da avadmyofi

Sin waeyvanaT, manamde ki Sinauri saSualebani exmaraT:

safeTqlebsa da Sublze civi tilo daedoT, kefaze ki yinu-

li da sxva rame. es ukve fseldonimovis dedam iTava.

ymawvili etlis saSovnelad gaqanda. raxan es ambavi pe-

terburgis mxareze xdeboda, aseT dros ki iq meetleebs

veravin naxavda, karga Sors wavida da meetleebi gaaRvi-

Za. Seiqna vaWroba. pirvelad xuTi maneTi sTxoves, Zalian

gvian ariso. bolos samze SeTanxmdnen. Ramis oTxi saaTi

Page 104: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

104

iqneboda, roca ymawvilma daqiravebuli etli fseldoni-

movTa saxls moayena. magram iq ukve SeecvalaT gadaw-

yvetileba. jer isev gonmixdili ivan iliCi ise cudad

gamxdariyo, ise kvnesoda da borgavda, misi Sin wayvana

SeuZlebeli da saxifaToc ki iqneboda. `vin icis, kidev

ra SeemTxveva gzaSi?~ _ iZaxda sulmTlad damfrTxali

fseldonimovi. ra unda eqnaT? avadmyofi rom aq daetove-

binaT, sad daewvinaT? ai, ra iyo isev Tavsamtvrevi. mTel

saxlSi mxolod ori sawoli idga: erT uzarmazar orsa-

wolian loginze beber mlekopitaevsa da mis cols eZinaT

xolme, axalnayidi meore kaklis xis orsawoliani log-

ini nefe-dedoflisTvis iyo gankuTvnili. danarCeni bina-

darni, ufro sworad, binadari qalebi iatakze eyarnen,

aSmorebul da amyralebul bumbulis leibebze, anu yov-

lad samarcxvinoze, da arc isini hqondaT samyofi. maS

avadmyofi sad daewvinaT? bumbulis leibi kidev moinaxe-

boda _ gaWirvebis SemTxvevaSi viRacas gamoaclidnen,

magram sad da raze daegoT? raxan darbazi mocilebuli

iyo jalabis samyofels da Tanac calke gasasvleli hqon-

da, jobda iq gaeSalaT. oRond raze gaeSalaT? nuTu ska-

mebze? magram skamebze, mogexsenebaT, mxolod SabaT-kvi-

ras Sin mosul gimnazielebs uSlian logins, ivan ili-

CisTana kacisTvis ki aseTi ram didi upativcemloba iqne-

boda. ras ityoda, roca meore dRes gaiRviZebda da naxav-

da, skamebze damawvineso? fseldonimovs amis gagonebac

ar surda. gza erTi iyo: saqorwino sarecelze gadaey-

vanaT. rogorc ukve mogaxseneT, es saqorwino sareceli

sasadilos gverdiT pawawkintela oTaxSi idga. loginze

orsawoliani axali leibi ego, sufTa TeTreuli efara.

oTxi vardisferi baliSisTvis furCaliT gawyobili mar-

maSis sapireebi CamoecvaT. vardisferi atlasis sabani

Page 105: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

105

lamazad iyo nakeri. zemoT oqros rgoli ekida da iqidan

marmaSis fardebi eSveboda. erTi sityviT, diaxac,

sakadrisad iyo morTuli. TiTqmis yvela stumarma moin-

axula sawoli da yvelam Zalian Seaqo. patarZals, mar-

Talia, WiriviT sZulda fseldonimovi, magram im saRa-

mos ramdenjerme malulad Seirbina da daaTvaliera iqau-

roba. hoda, sul cofebi yara, roca gaigo, mis saqorwi-

no sarecelze, vin icis, ra WiriT daavadebuli kaci gad-

moyavdaT! patarZlis dediko Tavis Svils gamoesarCla,

iCxuba da daemuqra, xvalve qmars vetyvio. magram fsel-

donimovma Tavisi gaitana: ivan iliCi saqorwino sarecelze

gadaabrZanes, nefe-dedofals ki darbazSi skamebze gauS-

ales logini. patarZali slukunebda, lamis yvela daC-

qmita, magram urCoba mainc ver gabeda: kargad icoda mamami-

sis yavarjnis Zala da is ambavic, rom misi mamiko xval

uTuod moiTxovda raRac-raRacebis dawvrilebiT an-

gariSs. mis sanugeSod darbazSi vardisferi sabani da mar-

maSiani baliSebi gadmoitanes. swored am dros moiyvana

ymawvilma etli. magram, roca gaigo etli saWiro

aRaraao, gabrazda. fuli Tavisi jibidan unda mieca, Tvi-

Ton ki Tavis dReSi orSaurianic ar uWyaoda, arc fsel-

donimovs gaaCnda kapiki. erTi piroba meetlis sindisSi

Cagdeba scada. magram iman aliaqoTi atexa da darabebs

muStebi dauSina. zustad ar vici, riT damTavrda es am-

bavi. Tu ar vcdebi, ymawvili am etliT peskize gaemarTa,

meoTxe roJdestvenskaias quCaze, sadac misi nacnobi stu-

denti Tavis axloblebTan Rames aTevda, im imediT, gavaR-

viZeb da vcdi, iqneb fuli hqondeso? dilis xuTi saaTi

iqneboda, roca nefe-dedofali martod Caketes darbaz-

Si. generlis sawolTan fseldonimovis deda darCa, Zirs

gagebul patara noxze moikunta da qurqi waifara. ma-

Page 106: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

106

gram Zili ar dascalda; waramara zeze unda wamomxtariyo.

ivan iliCs kuWi aSloda. fseldonimovis deda vaJkacuri

gulis, didsulovani qali iyo. Tavisi xeliT gaxada gen-

erals tansacmeli, mTeli Rame, rogorc sakuTar Svils,

ise dastrialebda Tavs. sawolidan patara derefanSi win

da ukan dahqonda saWiro WurWeli, magram im Ramis vai-

vaglaxi amiT ar damTavrebula.

ar gasula aTi wuTi, rac nefe-dedofali darbazSi

Caketes, rom Semzaravma iqauroba kivilma SeZra. es gaave-

buli xma sul ar hgavda sixarulis kivils. Semdeg gaisma

xrigini, Waxani, TiTqos skamebi waiqcao. wuTic da bneli

darbazi SeSinebuli da moviSviSe qalebiT gaiWeda. ra

ecvaT da rogor gamoiyurebodnen, amis aRwera ar Sei-

Zleba. eseni iyvnen: patarZlis deda, ufrosi da, Tavisi

sneuli bavSvebi rom mieyara, sami deida, maT Soris nekn-

Camtvreulic, iq gaCnda mzareuli qali, mocuxcuxda

mezRapre germaneli qali, visTvisac erTaderTi avla-dide-

ba, bumbulis leibi gamoecliaT ZaliT nefe-patar-

ZlisTvis dasagebad, radgan mTel saxlSi amaze ukeTesi

leibi aravis hqonda. es darbaiseli, gamWriaxi arsebani

ukve TxuTmeti wuTia samzareulodan derefanSi fexakre-

fiT gamosuliyvnen da didze didi cnobiswadiliT

ayuradebdnen darbazis kars. amasobaSi viRacam haiharad

aanTo sanTeli. suraTi marTlac mouloneli aRmoCnda.

ganieri bumbulis leibis qveS Semdgar skamebs ori adami-

anis simZimisTvis ver gaeZlo, gacurebuliyo da leibi

iatakze davardniliyo. amjerad gulis siRrmemde Seu-

racxyofili patarZali gaanCxlebiT slukunebda. cocx-

al-mkvdari fseldonimovi av saqmeze waswrebul damna-

SavesaviT idga. Tavis marTleba arc ucdia. iyo erTi viS-

Page 107: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

107

viSi da wivil-kivili. xmaurze fseldonimovis dedamac

moirbina, magram patarZlis dedikom amjerad yvelas ajo-

ba. jer siZes ucnauri da metwilad usamarTlo sayve-

durebi daayara: `amis mere ra qmari xar, geTayva? es ra

sircxvili gvaWame, qmrad rogor ivargeb?~ da sxvadasx-

va. Semdeg Tavis qaliSvils xeli daavlo, TavisTan waiy-

vana da pasuxismgeblobac mrisxane qmris winaSe TviTon

ikisra. danarCenebi Tavis qneviTa da viSviSiT ukan mi-

hyvnen. fseldonimovTan marto deda darCa. magram roca

dedam nugeSiscema dauwyo, vaJma oTaxidan isic gaagdo.

fseldonimovs sanugeSod rodi scxeloda. taxtamde

milaslasda da, rogorc iyo, fexSiSveli da sacvlebis

amara Camojda moRuSuli. tvini ereoda. SigadaSig an-

gariSmiucemlad moavlebda xolme darbazs Tvals, sadac

cota xnis win gaxelebiT rokavdnen stumrebi da saidanac

Tambaqos kvamli jer kidev ar gasuliyo, daTxvril

iatakze kvlav eyara papirosis namwvavebi da kanfetis

qaRaldebi. gadayiravebuli skamebi da angreuli saqor-

wino sareceli utkbes miwiur ocnebaTa amaoebaze RaRadeb-

da. ase dahyo TiTqmis erTi saaTi. TavSi sul bneli fiqrebi

utrialebda. magaliTad, ra moelis xval samsaxurSi?

mware grZnoba ukarnaxebda, rom samsaxuri aucileblad

unda Seicvalos, Zvel adgilze verafriT ver darCeba am

saRamos momxdari ambebis wyalobiT. agondeboda mleko-

pitaevic, romelic xval albaT isev acekvebs kazakurs

misi morCilebis gamosacdelad. isic moisazra, rom mle-

kopitaevma, marTalia, xuTi Tumani misca qorwilisTvis,

rac mTlianad daixarja, magram mziTvis ormoci Tumnis

micema jer ar ufiqria da krintic ar dauZravs amaze.

arc saxli iyo mis saxelze mTlianad gaformebuli.

afiqrebda colis ambavic, romelmac misi cxovrebis yve-

Page 108: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

108

laze didi gasaWiris xans miatova. arc is maRali ofic-

eri gamohparvia, misi colis win cal muxlze rom iCo-

qebda. fiqrobda im cxra eSmakze, mSoblisve mowmobiT

mis cols rom hyavda gvamSi CamZvrali, da yavarjenzec,

romliTac unda ganedevna isini... ra Tqma unda, fseldon-

imovs bevris atana da moTmena SeeZlo, magram bedi iseT

moulodnel wkipurtebs sTavazobda, adamians sakuTar

ZalaSi daaeWvebda.

mware iyo fseldonimovis fiqrebi. amasobaSi sanT-

lis namwvi TiTqmis miilia. misi mocimcime Suqi fsel-

donimovs gverdidan scemda da kedelze uzarmazar Crdi-

lad aCenda wagrZelebul kisers, kexian cxvirs da buZga

Tmas Sublsa da kefaze. bolos, roca alionis sigrilem

dahkra, suliT da xorciT gayinuli wamodga adgilidan,

Zlivs miaTria tani skamebs Sua dagdebul leibamde, mux-

lebiT afofxda qveSagebze da ise miegdo, rom arc logi-

ni gausworebia, arc sanTeli Cauqria da arc baliSi amoud-

via TavqveS. male mkvdariviT CaeZina. albaT ase sZinavT

xolme msjavrdadebulT, romelTac meore dRes sajaro

dasja eliT.

aseTive da SeiZleba ufro tanjuli Rame gaaTia ba-

tonma pralinskim bedukuRmarTi fseldonimovis saqor-

wino sarecelze! Tavis tkivili, gulis reva Tu misTana

usiamo ambebi wamiT ar aZlevda sulis moTqmis saSuale-

bas. es iyo jojoxeTuri wameba. roca xandaxan gons movi-

doda, iseTi saSineli da sazizRari suraTebi gauelvebda

Tvalwin, erCivna kidec, gons ar mosuliyo. TavSi kvlav

domxaliviT ereoda yvelaferi. magaliTad, icoda, rom

Tavs fseldonimovis deda dastrialebda, Caesmoda misi

mSvidi darigeba: `moiTmine, genacvale, moiTmine, dedaS-

Page 109: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

109

vilobas, moiTmine da male mogeSveba~, magram Tu ratom

iyo es qali mis gverdiT, vera da ver gaerkvia. sul raRac

saSineleba elandeboda: yvelaze xSirad semion ivaniCi edga

Tvalwin, magram roca kargad daakvirdeboda, semion ivan-

iCis nacvlad fseldonimovis cxvirs xedavda. elandebo-

da mxatvari, oficeri, ybaakruli dedaberi. yvelaze metad

mis yuradRebas zemoT dakidebuli oqros rgoli itaceb-

da, romelic fardebi iyo gayrili. sanTlis namwvis mb-

Jutav Suqze naTlad xedavda am rgols da Tavis Tavs

gonebaSi ekiTxeboda: risTvisaa saWiro, aq ratom aris

an ras niSnavso? ramdenjerme hkiTxa moxuc qalsac, ma-

gram etyoba, gasagebad ver uTxra saTqmeli da verc is

miuxvda naTqvams. bolos gaTenebisas tkivilebma uklo

da magrad CaeZina. daaxloebiT erTi saaTi eZina. gamo-

eRviZa TiTqmis srul gonze. es kia, Tavi autanlad stkioda,

piri gamwareboda da enac dabuJeboda. generalma Tavi wa-

moswia, mimoixeda da Cafiqrda. darabebis WuWrutanebidan

alionis criati sinaTle viwro zolebad SemoWriliyo

da kedelze cimcimebda. Svidi saaTi iqneboda. ivan iliCs

uecrad gaaxsenda yvelaferi, rac im saRamos gadaxda Tavs;

gaaxsenda vaxSami, misi marcxiT damTavrebuli gmiroba,

sufraze naTqvami sityva. Tvalwin warmoudga saSineli

sicxadiT, ra mohyveboda yovelive amas, ras ityodnen da

ifiqrebdnen masze. roca miixed-moixeda da dainaxa, rogor

waebilwa da ras daemsgavsebina Tavisi xelqveiTis saqor-

wino sareceli _ saSineli sircxvilis grZnobam ise

gauwura guli, rom Sehyvira, pirze xelebi aifara da sa-

sowarkveTiT Caemxo baliSSi. wuTic da fexze iyo. iqve

skamze koxtad elaga misi gawmendili tansacmeli. gen-

eralma haiharad Caicva. Tan aqeT-iqiT iyureboda, TiTqos

raRacis eSiniao. meore skamze misi qurqi da qudi ewyo,

Page 110: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

110

qudSi ki yviTeli xelTaTmanebi moCanda. ivan iliCs uCum-

rad undoda gaparva. magram uceb kari gaiRo da Tixis

taStiTa da xelsabaniT fseldonimovis deda Semovida.

mxarze pirsaxoci ekida. qalma xelsabani Zirs dadga da

pirdapir uTxra, piri uTuod unda daibanoo.

_ dedaSvilobas, daubanloba ar iqneba...

generalma igrZno, rom amqveynad mxolod am erTad-

erTi arsebis, am moxuci qalis SeiZleba ar Sercxvenoda

da ar SeSineboda. man piri daibana. cxovrebis mZime wuTeb-

Si, roca sindisis qenjna Semoutevda, araerTxel gaxsenebia

imdilandeli gaRviZeba, es Tixis Tasi da civi wyliT savse

qaSanuris xelsabani, sadac yinulebi isev curavda, gax-

senebia vardisfer qaRaldSi Sexveuli TxuTmetkapikiani

momrgvalo saponi zed amotvifruli raRac asoebiT. al-

baT, nefe-patarZlisTvis nayidi, pirvelad rom man ixma-

ra, da mis win mdgari moxuci qali, marcxena mxarze gada-

kidebuli pirsaxociT. civma wyalma gamoacocxla gener-

ali, piri Seixoca, mere dastaca xeli quds, fseldoni-

movis dedis mowodebuli qurqi mxrebze moigdo da oTaxi-

dan ise gavarda, madlobac ar uTqvams Tavisi momvlel-

isTvis. gaiara derefani, mere samzareulo, sadac ukve

knaoda kata da qveSagebidan Tavwamoweuli mzareuli qali

xarbi cnobismoyvareobiT Sescqeroda, gamovida ezoSi da

imwuTas Cavlili etlisken gaqanda. susxiani dila iyo,

civi moyviTalo nisli jer kidev faravda saxlebsa Tu

sxva sagnebs. generalma sayelo aiwia. ase egona, yvela me

miyurebs, yvelam icis Cemi ambavi da yvela mcnobso...

rva dRe ar gamosula batoni pralinski saxlidan da

rva dRe ar gamocxadebula samsaxurSi, ise mZimed gaxda

avad, magram ufro sulierad, vidre xorcielad. am rva

dReSi iseTi jojoxeTi gamoiara, im qveynad uTuod CaeTv-

Page 111: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

111

leboda. xandaxan iqamdec midioda, berad aRkvecas fiqrob-

da. diax, namdvilad fiqrobda. am dros warmosaxva fri-

ad da friad gaitacebda. Tvalwin daudgeboda Ria kubo,

ganmartoebuli senaki, tyeebi da mRvimeebi, esmoda Cumi

galoba miwisqveSa TaRebSi, magram gamofxizlebis umal

grZnobda, rom es yvelaferi saSineli abdaubda iyo da

saocrad rcxvenoda am abdaubdis. mere sindisis qenjna

Semoutevda. mere isev sircxvili daeufleboda, SanTiviT

daRavda da tkivils umwvavebda. lamis krunCxva mosdio-

da, roca warmoidgenda, ras ityvian an ifiqreben, kan-

celariaSi rom Seva, ra CurCuli atydeba, igi rom Caiv-

lis, albaT sul ase iqneba erTi wlis, aTi wlis Tu mTe-

li sicocxlis ganmavlobaSi. mis Tavze momxdari es anek-

doti STamomavlobasac gadaecema. xandaxan iseTi sulmok-

leoba daeufleboda, mzad iyo imave wuTs seimon ivanov-

iCTan wasuliyo da patieba da megobroba eTxova misTvis.

Tavis Tavs yvelaferSi kicxavda: sakuTari saqcielisTvis

gamarTleba ver moenaxa da rcxvenoda kidec amis.

drodadro imasac fiqrobda, samsaxurs Tavs davanebeb,

ganvmartovdebi da kacobriobis bednierebas Sevwirav si-

cocxleso. yovel SemTxvevaSi, nacnobTa wre unda gam-

oicvalos, Tanac ise, rom Tavi aRaravis gaaxsenos. Sem-

deg esec abdaubdad miaCnda da fiqrobda, Tu xelqveiTebs

didi simkacriT moeqceva, kidev SeiZleba yvelaferi ga-

moasworos. maSin isev moecemoda imedi da mxneoba ubrun-

deboda. bolos, mTeli rva dRis wamebisa da tanjvis Sem-

deg, igrZno, rom gaurkvevlobis atana aRar SeeZlo da

erT mSvenier dRes kancelariaSi gadawyvita wasvla.

Sin yofnisas aTasjer mainc warmoidgina is suraTi,

rogor Sevidoda Tavis kancelariaSi, da guli ewurebo-

da. Tavzardacemuli rwmundeboda, rom uTuod gaigoneb-

Page 112: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

112

da orazrovan CurCuls, dainaxavda orazrovan saxeebs,

RvarZlian Rimils. magram rarig gaocda, roca amis ms-

gavsi araferi momxdara. generals mowiwebiT Sexvdnen, mow-

iwebiT miesalmnen, yvela dinjad iyureboda, yvela saqmiT

iyo garTuli. guli sixaruliT aevso, roca Tavis kabi-

nets miaRwia.

batoni pralinski maSinve Caujda saqmeebs, moismina

ramdenime moxseneba da ganmarteba, gamoitana ramdenime

gadawyvetileba. grZnobda, rom ase Wkvianurad arasodes

umsjelia da aseTi gonivruli gadawyvetilebani arasodes

gamoutania. xedavda, rom yvela kmayofili iyo, yvela mow-

iwebiT ucqerda, yvela pativiscemiT eqceoda. yvelaze

eWviani Tvalic ki verafers SeamCnevda. saqme didebulad

midioda.

bolos akim petroviCic eaxla raRac qaRaldebiT.

mis Semosvlaze ivan iliCs gulma odnav reCxi uyo, Tumca

mxolod wamiT. Caujda akim petroviCis Semotanil saqmeebs,

medidurad elaparaka, miuTiTa, ra gaekeTebina, isic aux-

sna, rogor. oRond es ki SeamCnia, rom akim petroviCs

TiTqos Tvals ver usworebs, ufro sworad, akim petrov-

iCi gaurbis mis mzeras.

magram ager akim petroviCma moaTava Tavisi saqme da

qaRaldebis akrefa daiwyo.

_ kidev erTi Txovna gaxlavT Semosuli, _ Tqva man

metismeti TavSekavebiT, _ moxele fseldonimovi depar-

tamentSi gadayvanas iTxovs... misi aRmatebuleba semion

ivaniCi adgils Sehpirebia. gTxovT wyaloba moiRoT da

daexmaroT, Tqveno aRmatebulebav.

_ oho, maS gadadis, _ generals TiTqos didi lodi

moswyda gulidan da akim petroviCs Sexeda. wamierad maTi

Tvalebi erTmaneTs Sexvda.

Page 113: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

113

_ mereda ra, Cemi mxriv... Sevecdebi, _ brZana man, _

davexmarebi.

akim petroviCs undoda saCqarod gascloda iqau-

robas. magram generali uceb keTilSobilma gulisTqmam

gaitaca da gadawyvita es saqme sabolood moeTavebina.

rogorc Cans, kvlav zeSTagonebam gaitaca.

_ gadaeciT fseldonimovs, _ daiwyo man da akim

petroviCs mravlismetyvelad Sexeda, _ gadaeciT, rom cuds

mainc ar vusurveb, diax, ar vusurveb!.. piriqiT, mzad var

yvelaferi daviviwyo, diax, diax, daviviwyo...

ivan iliCs uceb sityva gauwyda da gancvifrebiT mi-

aCerda akim petroviCs. misi saqcieli eucnaura. es go-

nieri kaci didi briyvi vinme gamodga. imis nacvlad, gen-

erlisTvis bolomde moesmina, uceb suleliviT gawiTl-

da, gamomSvidobebis niSnad Tavis kanturs mohyva, rac

uzrdelobac ki iyo, da karisken ukan-ukan daixia. saxeze

ewera, rarig natrobda amwuTs miwa gaskdomoda, ufro

sworad, uceb Tavis magidasTan gaCeniliyo. marto darCe-

nili generali dabneuli wamodga skamidan, sarkeSi Caixe-

da, magram Tavisi saxe ver dainaxa.

_ ara, mxolod simkacre, simkacre da simkacre uSve-

lis saqmes! _ Tavisda uneburad CurCulebda igi. magram

uceb sisxli moawva saxeze. ise Sercxva da ise daumZimda

guli, am rva dRis ganmavlobaSi yvelaze autanel wuTeb-

Sic msgavsi ram ar ugrZnia. `vera, ver gavuZel!~ wamosc-

da TavisTvis da uRonod daeSva skamze.

Page 114: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

114

batoni proxarCini

ustinia feodorovnas binis yvelaze bnelsa da miyu-

Cebul kuTxeSi cxovrobda semion ivanoviC proxarCini.

xnieri, keTilgonieri kaci iyo, sasmels ar etaneboda.

radgan baton proxarCins patara Cini hqonda da jamag-

irsac Tavisi samsaxurebrivi niWis mixedviT iRebda, us-

tinia feodorovnas arafriT SeeZlo TveSi binis qirad

xuT maneTze meti gamoerTmia. zogi ambobda, qals am SemTx-

vevaSi Tavisi sakuTari angariSi aqvso, magram rogorc

unda yofiliyo, batoni proxarCini TiTqosda yvela Tavisi

avad maxseneblis jibrze diasaxliss yvelasgan gamorCeu-

li hyavda, am sityvis keTilSobiluri gagebiT. unda iTq-

vas, rom yavisa da saxsnilo saWmlis moyvarulsa da marx-

vis gaWirvebiT Semnaxav ustinia feodorovnas, friad pa-

tivsacemsa da zorba qals, kidev ramdenime mdgmuri hyav-

da, romlebic orjer met binis qirasac uxdidnen, magram

proxarCinisTana uwyinari rodi iyvnen, piriqiT, ukle-

bliv `mavneb mqirdavni~ gaxldnen misi dedakacuri buneb-

is, umweobis. amis gamo diaxac mcirdebodnen qalis TvalSi,

ase rom, binis qiras Tu ar gadaixdidnen, araTu Tavis

saxlSi gaaCerebda, TvaliT danaxvasac ki ar moisurveb-

da. semion ivanoviCi yvelasgan gamorCeuli Seiqna mas Sem-

deg, rac volkovis sasaflaos miabares magari sasmeleb-

is motrfiale samsaxuridan gadamdgari an, ukeT rom vTq-

vaT, gamogdebuli erTi kaci. miuxedavad imisa, rom sas-

melebis motrfiale da gamogdebuli moxele Tvaldali-

lavebuli dadioda, rogorc TviTon ambobda, Tavisi va-

Jkacobis wyalobiT, da calfexac iyo, misive sityviT, amave

mizeziT, man mainc SeZlo daemsaxurebina da esargebla

ustinia feodorovnas im keTilganwyobiT, rogoric am qals

Page 115: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

115

SeeZlo gamoeCina. albaT kidev didxans gaZlebda, rogorc

misi yvelaze metad erTguli damqaSi da mesufria, rom

bolos samarcxvinod ar galoTebuliyo da smas ar gada-

hyoloda. yvelaferi es jer kidev peskize moxda, roca

ustinia feodorovnas mxolod sami mdgmuri hyavda,

romelTaganac axal binaSi gadasvlisas, sadac ufro

gaSala frTebi da aTiode axali mdgmuri daiyena, sami-

dan mxolod erTi _ batoni proxarCini daitova.

vin icis, TviT baton proxarCins hqonda Tu ara Tan-

dayolili naklovanebani, Tumca arc misi amxanagebi iyvnen

amisgan dazRveuli _ magram es kia, orTave mxaris urT-

ierToba Tavidanve cudad warimarTa. aqve unda aRvniS-

noT, rom ustinia feodorovnas axali mdgmurebi, yvelani

uklebliv, RviZli ZmebiviT eqceodnen erTmaneTs; zogi-

erTebi erTad msaxurobdnen; yvelani rigrigobiT yoveli

Tvis pirvel ricxvSi agebdnen erTmaneTTan mTel Tavis

jamagirs banqoSi; mxiarul gunebaze rom iyvnen, uyvard-

aT erTad dros tareba, rogorc TviTon ambobdnen, cx-

ovrebis mCqefare wuTebiT tkboba; zogjer maRal materie-

bze laparakobdnen, mxolod am ukanasknel SemTxvevaSi

saqme xSirad kamaTiT mTavrdeboda, magram raki maTi wri-

dan crurwmenebi gandevnili iyo, urTierTTanxmoba ara-

sodes darRveula. mdgmurebidan gansakuTrebiT gamoir-

Ceodnen mark ivanoviCi _ Wkviani da nakiTxi kaci, kidev

erTi mdgmuri oplevanievi, Semdeg prepolovenko _ isic

Tavmdabali da kargi adamiani; mere zinovi prokofieviCi,

romelsac miznad hqonda dasaxuli aucileblad maRal

sazogadoebaSi Seedga fexi; bolos saxazino qaRaldebis

gadamweri okeanovi, Tavis droze rom kinaRam diasaxli-

sis guli ar waarTva semion ivanoviCs, Semdeg meore ase-

Tive gadamweri sudbini; kantariovi-raznoCineli da kidev

Page 116: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

116

sxvebi. magram semion ivanoviCi TiTqos arc erTTan ar

amxanagobda. ra Tqma unda, misTvis cudi aravis surda,

miT umetes, rom Tavidanve samarTlianad moeqcnen prox-

arCins da mark ivanoviCs daujeres, kargi da wynari ad-

amiania da, Tumca maRal sazogadoebas ar ekuTvnis, si-

tyvis patronia, mliqvneloba ar uyvarso. ra Tqma unda,

unaklo rodia da, Tu odesme daisjeba, mxolod da mx-

olod imitom, rom sakuTari warmosaxvis unari ar gaaC-

nia. kidev meti: Tumc sakuTar warmosaxvas moklebulia,

batoni proxarCini arc TvaltanadobiTa da mixra-moxriT

gaaocebda visme da Tvals ver dauyenebda (damcinavi ad-

amianebi xSirad amis gamoc sasacilod igdeben xolme kacs),

magram mis tanadobasac aravin axirebia, amasTan mark

ivanoviCma, rogorc Wkvianma kacma, Tavs ido semion ivanov-

iCis dacva da diaxac moswrebulad da maRalfardovnad

ganacxada, proxarCini xanSi Sesuli, darbaiseli kacia

da elegiebis dro karga xania moWamao. hoda, Tu semion

ivanoviCi xalxs ver egueboda, amaSi mxolod da mxolod

TviTon iyo damnaSave.

pirveli, rasac yuradReba miaqcies, semion ivanovi-

Cis wuwuraqoba iyo. es Tviseba Tavidanve SeniSnes da daix-

somes, radgan semion ivanoviCi arafris gulisTvis, Tun-

dac mcire xniTac ki, aravis aTxovebda xolme Tavis Caid-

ans; am sakiTxSi metismetad usamarTlo iyo, radgan Tvi-

Ton Cais TiTqmis ar svamda da, Tu saWiroebis dros da-

levda xolme, mindvris yvavilebisa da sxvadasxva samkur-

nalo balaxis sasiamovno nayens miirTmevda. es yvavilebi

da balaxebi mas yovelTvis blomad hqonda Semonaxuli.

Tumca WamiTac ise ar Wamda, rogorc Cveulebrivad Wamen

xolme sxva mdgmurebi. magaliTad, arasodes miscemda Tavs

uflebas erTbaSad SeeWama sadili, romelsac ustinia fe-

Page 117: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

117

odorovna mis amxanagebs miarTmevda xolme. sadili aTi

Sauri Rirda. semion ivanoviCi xarjavda ocdaxuT kapiks

da amaze mets arasodes imetebda, amitom xan xorcian Rve-

zels miirTmevda SCisTan erTad, xan ki mxolod Zroxis

xorcs; ufro xSirad ki arc SCis da arc Zroxis xorcs

ekareboda da marto cotaodeni puriT, xaxviT, xaWoTi,

mJave kitriTa da sxva aseTebiT kmayofildeboda, rac gac-

ilebiT iafi ujdeboda. mxolod maSin, roca SimSili me-

tismetad Seawuxebda, isev sadilis naxevars miubrunde-

boda...

iq biografi unda gamotydes, rom arafris gulisTvis

ilaparakebda aseT umniSvnelo, mdabal da, ase vTqvaT,

saWoWmano, ufro metic, maRalfardovani stilis zogi-

erTi moyvarulisTvis sawyen wvrilmanebze, yvela es wvril-

mani rom ar mowmobdes Cveni gmiris xasiaTSi gabatoneb-

ul erT mTavar Taviseburebaze, rameTu batoni proxarCi-

ni arc ise Raribi iyo, rogorc zogjer TviTon irwmune-

boda, rom sasmel-saWmeli moeklo da kargad ar danayre-

buliyo. magram Wama-smaze mainc Tavs ikavebda, arc rcx-

venoda da arc xalxis laparakis eSinoda mxolod da mx-

olod Tavisi ucnauri da axirebuli xasiaTis gamo, rac

mis siZunwesa da zedmet sifrTxiles miewereboda, Tumca

es gacilebiT naTeli gaxdeba Semdgom.

Cven ar gvinda mkiTxvels Tavi movabezroT semion

ivanoviCis yvela ucnaurobis aRweriT da amitom araTu

gvinda gamovtovoT mkiTxvelisTvis saintereso da Zalian

sasacilo aRwera misi tansacmlisa, aramed, Tu ara us-

tinia feodorovnas Cveneba, krintsac ar davZravdiT imaze,

rom semion ivanoviCs mTeli Tavisi sicocxlis ganmavlo-

baSi ver gaebeda gasarecxad mieca sacvali anda, Tu gabe-

davda, ise iSviaTad, rom am xanSi SeiZleba sruliad dagvi-

Page 118: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

118

wyeboda, sacvali ecva Tu ara. diasaxlisis CvenebiT ki:

`semion ivanoviCi, RmerTma acxonos misi suli, oci wlis

ganmavlobaSi alpobda misi binis kuTxes da imdenad ur-

cxvi iyo, rom amqveyniuri cxovrebis dros araTu mudam

da daJinebiT uaryofda windebis, cxvirsaxocebisa Tu sxva

aseTi sagnebis xmarebas, aramed TviT ustinia feodorov-

nas sakuTari TvaliT daunaxavs dafleTili Tejiridan,

rom zogjer im sacodavs Tavisi TeTri sxeulis dasafa-

ravic ki araferi gaaCnda~. aseTi miTqma-moTqma misi

sikvdilis Semdeg gavrcelda. magram cocxali rom iyo,

verafriT iTmenda, miuxedavad sasiamovno amxanaguri

damokidebulebisa, vinmes cxviri Seeyo mis kunWulSi _

Tundac dafleTili Tejiridan. igi iyo jiuti, sityvaZ-

viri, romelsac ar uyvarda uazrod laqlaqi. araviTari

mrCevlebi ar uyvarda, metiCrebsac ar swyalobda da

yovelTvis maSinve usayvedurebda mqirdavsa da aramkiTxe

mrCevels. `mrCeveli ki ara, lawiraki da qarafSuta xar,

diax; sakuTar jibeSi Caixede, batono, da ukeT iangariSe,

ramdeni Zafi dasWirda Sens fexsaxvevebs, diax, diax~. ubra-

lo kaci iyo da yvelas SenobiT mimarTavda. imasac ver

itanda, roca vinme Caacivdeboda da xumrobiT dauwyebda

gamokiTxvas, skivrSi ra gidevso. skivri sawolqveS edga

da TvalisCiniviT ufrTxildeboda; Tumca yvelam icoda,

rom Sig Zveli WinWebis, ori-sami wyvili dafleTili

Ceqmisa da sxva xaraxuris meti araferi edo, proxarCini

didad afasebda am Tavis moZrav qonebas da erTxel mdg-

murebma yuric ki mohkres, ukmayofilebas rom gamoTqvam-

da Zveli, Tumca sakmaod gamZle boqlomis gamo da surda

Seecvala raRac gansakuTrebuliT, germanuliT, romel-

sac sxvadasxva saidumlo zambara hqonda. magram roca

erTxel zinovi prokofieviCma axalgazrduli sibriyviT

Page 119: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

119

gamoTqva metad uxamsi da utifari azri, TiTqos semion

ivanoviCi im Tavis skivrSi qonebas agrovebs, STamomav-

lobas rom dautovoso, yvelani ganacvifra im ambavma,

rac zinovi prokofieviCis warmoTqmulma azrma gamoiwvia.

pirvel yovlisa, batonma proxarCinma erTbaSad verc ki

moZebna sakadrisi pasuxi ase pirdapir da urcxvad

gamoTqmul mosazrebaze. karga xans afrqvevda uazro si-

tyvebs da bolos Zlivs mixvdnen, rom semion ivanoviCi

pirvel yovlisa zinovi prokofieviCs mis mier odesRac

wuwuraqobiT Cadenil saqmes ayvedrida; Semdeg gaiges,

TiTqos semion ivanoviCi uwinaswarmetyvelebda zinovi

prokofieviCs, rom verasodes moxvdeboda maRal sazoga-

doebaSi da mkeravi, visi fulic marTebda, ueWvelad mibe-

gvavda imisTvis, rom es urcxvi lawiraki amdeni xania ar

uxdida vals. dabolos esec daumata: `husarTa iunkeri

ginda gaxde, magram ver mogarTves, Caflavdebi, Se lawira-

ko, Sena, da rodesac Sens ambavs gaigeben, rogorc cxvir-

mouxocels, mwerlad gaganweseben; ai ra mogiva, Se lawira-

ko, Sena!~ mere semion ivanoviCi damSvidda, xuTiode saaTi

iwva, Semdeg ki TiTqos isev Zveli gaixsena da jer

TavisTvis, merme ki zinovi prokofieviCisken mibrunebul-

ma, isev Sercxvena da Zraxva dauwyo, ramac sayovelTao

gancvifreba gamoiwvia, magram saqme amiT rodi damTavr-

da. saRamo Jams, roca mark ivanoviCma da mdgmurma pre-

polovenkom Cais daleva gadawyvites da okeanovi miipatiJes,

semion ivanoviCi sawolidan adga, gangeb miujda maT, oci

Tu TxuTmeti kapiki Camovida da, viTom Cais daleva mo-

mindao, didi ambiT daiwyo imis axsna, rom Raribi kacia

da saidan unda Seagrovos da Seinaxos. am saubarSi bato-

ni proxarCini gamotyda, raki es sityvam moitana, rom

Zalian uWirs, rom jer kidev guSinwin undoda im Tavxeds

Page 120: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

120

maneTs dasesxeboda da axla ki aRar sTxovs, raTa im

lawirakma amiT ar daitrabaxoso. ai, ra dReSi var, rad-

gan iseTi mcire jamagiri maqvs, saWmlis fuladac ar my-

ofniso. bolos daumata, amisTana Raribi ki, rogorsac

mxedavT, yovelTviurad rZals xuT-xuT maneTs vugzavni

tverSi da im Cems rZals tverSi xuT maneTs rom ar vugza-

vnide, SimSiliT mokvdeboda, is ki rom momkvdariyo, didi

xania axal tansacmels Sevikeravdio... semion ivanoviCi

kidev didxans da grZlad laparakobda Rarib kacze,

fulze, rZalze da msmenelebisTvis rom Seegonebina, sul

erTsa da imaves imeorebda. bolos airia da gaCumda da

mxolod sami dRis Semdge, roca yvelam Tavi daaneba da

yvelas daaviwyda es ambavi, daumata amis msgavsi raRac:

roca zinovi prokofieviCs husarad Caricxaven, fexs

mosWrian, im Tavxeds imas, da namdvili fexis nacvlad

xisas Camoacvamen, maSin zinovi prokofieviCi mova masTan

da etyvis: `erTi naWeri puri miwyalobe, keTilo adami-

ano, semion ivanoviC!~ hoda, maSin semion ivanoviCi purs

ar miscems im utifar kacs da zedac ar Sexedavs. ai, ase

moxdeba.

yvelaferi es, metad sainteresod da amasTan saseirod

moeCvena yvelas. cotaodeni fiqris Semdeg diasaxlisis

yvela mdgmurma piri Sekra, raTa Semdgomi gamokvleva

moexdinaT da mxolod cnobismoyvareobis gamo gadawyvites,

erTad da sabolood SeetiaT semion ivanoviCisTvis. da

radgan baton proxarCinsac am ukanasknel dros, ese igi,

mas Semdeg, rac xalxSi mouxda cxovreba, albaT, raRac

sakuTari faruli mizezebis gamo, metismetad Seuyvarda

yvelafris gamokiTxva da gamoZieba, orTav mtruli mx-

Page 121: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

121

aris urTierToba iwyeboda yovelgvari winaswari momza-

debis gareSe, sruliad Zaldautaneblad _ TiTqos SemTx-

veviT da TavisTavad. urTierTobis gasabmelad semion

ivanoviCs yovelTvis hqonda Semonaxuli Tavisi gansakuTre-

buli, sakmaod eSmakuri da friad ucnauri xerxi, romel-

sac mkiTxveli ukve nawilobriv icnobs! swored maSin wa-

modgeboda loginidan, roca Cveulebrivad Cais smis dro

iyo da, Tu dainaxavda, sxvebs Tavi erTad SeeyaraT da am

sasmlis mirTmevas apirebdnen, Tavmdabali, Wkviani, al-

ersiani kaciviT mividoda maTTan, Camovidoda Tavis kanon-

ier wilad oc kapiks da ganacxadebda, mec msurs Cais

smaSi miviRo monawileobao. maSin axalgazrdoba SeTanxme-

bulad erTmaneTs Tvals Caukravda da zrdilobian, dar-

baislur saubars iwyebda. Semdeg romelime, sxvebze ufro

enakvimati adamiani, TiTqosda aqac araferiao, iwyebda

axali ambebis moyolas, Tanac metad crusa da simarTles

moklebuls. TiTqos dRes viRacas gaegonos, rom misma

maRalkeTilSobilebam uTxra TviT demid vasilieviCs, Cemi

azriT, coliani moxeleni ucoloebze darbaislurad ̀ gam-

oiyurebian~ da maTi win waweva sjobs, radgan ufro mor-

Cilni arian da qorwinebis Semdeg ufro niWiernic xdebi-

ano. da amitom igi, am ambis mTxrobeli, Tavi rom gam-

oiCinos, Cqarobs, rac SeiZleba male SeirTos romeliRac

fevronia prokofievna. an, magaliTad, ityodnen, TiTqos

maTi Zmebis umravlesobas xSirad aklia darbaisluri

aRzrda da daxvewili mixra-moxra, rac qalebs ar mos-

wonT da ris gamoc gadawyvetilia jamagiris nawili Camo-

aklon da Segrovili TanxiT moawyon iseTi darbazi, sa-

dac maT Seaswavlian cekvas, keTilSobil mimoxras, Tava-

zianobas, ufrosebisadmi pativiscemas, SeiZenen xasiaTis

simtkices, eziarebian madlierebas da sxvadasxvagvar sa-

Page 122: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

122

siamovno qcevas. imasac ityodnen, yvela moxelem, Rrma

moxucebmac ki, imisaTvis, rom dauyovnebliv ganaTlebu-

li gaxdnen, yvela saganSi raRac gamocda unda Caabaron.

amis wyalobiTo, ganagrZobda mTxrobeli, yvelaferi ga-

moaSkaravdeba da zogierT vaJbatons Seetyoba, ra biWic

brZandebao, _ erTi sityviT, aTasnair aseT da amis msgavs

sisuleles Cmaxavdnen. yvelani viTom maSinve ijerebdnen

am ambavs, msjelobdnen, bWobdnen, fiqrobdnen. zogierTi

ki moiwyenda, Tavs aqnevda da rCevas kiTxulobda, ra eqna,

Tu aseTi ram masac daatydeboda Tavs? ra Tqma unda, prox-

arCinze bevrad ufro nakleb gulubryvilo da morCil

adamiansac ki daabnevda es saerTo xmebi. garda amisa, yve-

la niSnis mixedviT Seucdomlad SeiZleba davadginoT, rom

semion ivanoviCi metismet siClungesa da uniWobas iCenda

misi gonebisTvis yovelgvari uCveulo azris mimarT da,

roca raime axal ambavs gaigebda, jer TiTqos unda gada-

eReWa igi da gadaexarSa, azri moeZebna, tvini eWylita da

bolos SeiZleba Caswvdomoda mas, Tumca maSinac sruli-

ad gansakuTrebuli, mxolod misTvis damaxasiaTebeli xe-

rxiT... amgvarad semion ivanoviCma uecrad gamoavlina sx-

vadasxva saintereso, aqamde SeniRbuli Tviseba... hoda,

daiwyo miTqma-moTqma da bolos yovelive aman, aTasnairi

damatebiT, kancelariamde miaRwia. efeqts isic uwyobda

xels, rom baton proxarCins, visac didi xania sul erT-

nairi ieriT icnobdnen, uecrad gamometyveleba Seecvala:

mousvenroba daetyo, gamoxedva mSiSara, gaubedavi da cota

ar iyos eWvianic gauxda, fexakrefiT dadioda, krToma da

yuris gdeba daiwyo. yvela am Tavis axal TvisebasTan er-

Tad Seuyvarda WeSmaritebis Zieba. WeSmaritebisadmi siy-

varulma iqamde miiyvana, rom oriodejer gabeda, TviT

demid vasilieviCisTvis ekiTxa, ramdenad swori iyo ambe-

Page 123: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

123

bi, romlebsac dReSi aTobiT igebda. da Tu Cven aq vdum-

varT semion ivanoviCis am saqcieliT gamowveul Sedege-

bze, es mxolod da mxolod imitom, rom guliT vufrTx-

ildebiT mis saxels. amgvarad gadawyvites, rom kacTmo-

Zule gaxda da sazogadoebriv zrdilobas arad agdebso.

mere isic Tqves, TiTqos bevri ram fantastikuri sCvevi-

ao. da arcTu didad Semcdaran, radgan mravaljer SeniSnes,

rom semion ivanoviCi zogjer gamoyeyeCebuli, gaunZrevlad

ijda erT adgilas pirdaRebuli da kalamaweuli. am dros

igi gonieri arsebis Crdils ufro hgavda, vidre TviT

gonier arsebas. xSirad esec xdeboda, rom romelime un-

eblieT TvalebgaSterebuli vaJbatoni uecrad mis uca-

bed, amRvreul da raRacis maZebar mzeras SeamCnevda,

SekrTeboda, SeSindeboda da maSinve saWiro qaRaldze an

melans daaRvenTebda, anda sruliad umaqnis sityvas dawer-

da. semion ivanoviCis uxamsi saqcieli akrTobda da Seu-

racxyofda WeSmaritad keTilSobil adamianebs... bolos,

erT mSvenier dilas, mas Semdeg, rac kancelariaSi xma

dairxa, TiTqos semion ivanoviCi derefanSi Sexvda TviT

demid vasilieviCs da Tavisi ucnauri SesaxedaobiT ise

SeakrTo, kacma ukanac ki daixiao, ukve eWvi aravis epare-

boda batoni proxarCinis azrebis fantastikur mima-

rTulebaSi... am xmam bolos TviT semion ivanoviCamde mi-

aRwia. es rom gaigona, maSinve adga, derefanSi gavida, sak-

uTari xeliT Camoxsna Sineli, Caicva, gareT gavida da

gaurkveveli droiT sadRac gadaikarga. SeeSinda, Tu

raRac sxvam miizida misi goneba, _ ar viciT, mxolod es

kia, rom arc saxlSi da arc kancelariaSi ramdenime xans

aRar gamoCenila...

Cven semion ivanoviCis bedis axsnas pirdapir misi fan-

tastikuri mimarTulebiT ar daviwyebT. magram gana Seg-

Page 124: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

124

viZlia ar movaxsenoT mkiTxvels, rom Cveni gmiri, kaci

ubralo da morCili, vidre xalxSi moxvdeboda, cxovrob-

da TavisTvis karCaketilad, iyo Cumi da TiTqos saidum-

loebiT moculi, rameTu peskize Tavisi ukanaskneli cx-

ovrebis Jams Tejirs ukan iwva sawolze, dumda da TiTqmis

aravis ekareboda. orive misi Zveli Tanamcxovrebi masav-

iT atarebda wuTisofels. orTaveni TiTqos aseTive said-

umloebiT moculni iyvnen da TxuTmeti weliwadi Tejirs

ukan wolaSi gaatares. patriarqalur simSvideSi erT-

maneTis miyolebiT gadioda netari, mTvlemare dReebi da

saaTebi da radgan garSemo yvelaferi Tavisi wesiTa da

rigiT midioda, arc semion ivanoviCs da arc ustinia fe-

odorovnas aRar axsovdaT, rodis Sehyara isini bedma.

`ar vici, aTi, TxuTmeti an iqneb ocdaxuTi weliwadi iyos,

_ eubneboda qali zogjer Tavis axal mdgmurebs, _ rac

CemTan dabinavda, RmerTma acxonos~. da amitom bunebriv-

ia, rom sazogadoebas uCvevi Cveni gmiri gaocebuli darCa

da ar esiamovna, roca swored erTi wlis win es darbaise-

li da Tavmdabali adamiani uecrad Tavisi axali me-

zoblebisa da amxanagebis, aTiode xmauriani da mousve-

nari axalgazrda biWis wreSi aRmoCnda.

semion ivanoviCis gauCinarebam didi SeSfoTeba gam-

oiwvia mobinadreTa Soris. jer marto imitom, rom igi

diasaxlisis rCeuli gaxldaT. Tanac pasporti, diasax-

liss rom hqonda Cabarebuli, sadRac gadakarguliyo.

ustinia feodorovna, rogorc yovel aseT kritikul

SemTxvevaSi, gacecxlda, ori dRe da Rame aginebda da

lanZRavda mdgmurebs, moTqvamda, mdgmuri wiwilasaviT

damiSines, imav ̀ mavne mqirdavebma~ damiRupeso, mesame dRes

ki yvelani gareT gayara, moZebneT da, radac unda dagij-

deT, mkvdari an cocxali momgvareTo. saRamos pirveli

Page 125: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

125

movida gadamwyeri sudbini da ganacxada, gaqceuli Zvel-

manebis bazarSi vnaxe, sxvaganac kudSi vdie, gverdiTac

vedeqi, magram gamolaparakeba ver gavubede, axlosac ki

viyavi misgan, roca krivoize saxls cecxli waekidao. nax-

evari saaTis Semdeg movidnen okeanovi da raznoCineli kan-

tarevi. maTac sityvasityviT igive gaimeores; Cvenc ax-

los videqiT, sul raRac aTiode nabijze, magram verc

Cven gavbedeT gamolaparakeba, ise ki orTavem SevniSneT,

rom semion ivanoviCi loT maTxovars dahyvebodao. bo-

los, roca yvela mdgmurma Seiyara Tavi, gadawyvites,

proxarCini albaT sadme axlosaa da male movao, magram

adrec yvelam vicodiT, loT maTxovarTan rom dadiodao.

loT maTxovars, xelidan wasul kacs, SfoTisTavsa da

mliqvnels, albaT raRaciT moexibla semion ivanoviCi.

semion ivanoviCis dakargvamde swored erTi kviriT adre

mobrZanda da Tan Tavisi amxanagi remnevi moiyvana. cota

xans aq icxovra, mohyva, rom simarTlisTvis vitanjebi,

winaT sxvadasxva mazraSi vmsaxurobdi, erTxel revizori

dagveca Tavso, me da Cemi wre simarTlisTivs davisajeTo.

mere peterburgSi Camovedi, porfiri grigorieviCs davu-

Coqe da misi TxovniT erT-erT kancelariaSi mimiRes, ma-

gram bedi ar mwyalobda, aqedanac damiTxoves, Semdeg es

kancelariac gaauqmes da sxva saxeliT aRadgines; mox-

eleTa axal StabSi aRar mimiRes samsaxurisadmi sruli-

ad uvargisobis da sxva gareSe saqmisadmi didi niWis, Tan

simarTlismoyvareobisa da mtrebis xrikebis gamoo. ambis

moyola rom gaaTava, romlis drosac batoni zimoveikini

wamdauwum loSnida Tavis SublSekrul da gauparsav me-

gobar remnevs, rigrigobiT mdablad daukra Tavi yvelas,

vinc ki am dros oTaxSi iyo, maT Soris mosamsaxure qals

avdotiasac, yvelas mwyaloblebi uwoda da daumata, uR-

Page 126: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

126

irsi, abezari, Taxsiri, TavaSvebuli da suleli kaci varo.

yovelive amis gamo patiebac iTxova, erTi ubeduri da

ubralo adamiani gaxlavarTo. raki mfarveloba moiTx-

ova, batoni zimoveikini, romelic xumara kaci gamodga,

metismetad gamxiarulda, ustinia feodorovnas xelebi

daukocna, miuxedavad imisa, rom qali Tavmdablad umtki-

cebda, erTi ubralo qali var, aznauri ar gegonoo. dab-

olos dahpirda mTel sazogadoebas, saRamoTi giCvenebT

SesaniSnav saxasiaTo cekvaso. magram meore dResve misi

saqme cudad damTavrda. ar vici, saxasiaTo cekva metis-

metad saxasiaTo gamodga, Tu, ustinia feodorovnas si-

tyviT rom vTqvaT, `Semarcxvina da Tavlafi damasxa, me

ki TviT iaroslav iliCs vicnob da rom mindodes, ukve

didi xania oberoficris coli gavxdebodi~, _ es kia,

rom zimoveikini iZulebuli gaxda, iqidan wabrZanebuliyo.

wavida, mere isev dabrunda, kvlav upatiod gaaZeves, Sem-

deg semion ivanoviCis ndoba da siyvaruli moipova. sxvaTa

Soris, axali Sarvali aacala da bolos isev semion

ivanoviCis saxiT moevlina iqaurobas.

rogorc ki diasaxlisma Seityo, semion ivanoviCi

cocxalia, kargadaa da pasporti ukve saZebneli aRar

ariso, guls moeSva da mosasveneblad gavida. am dros

zogierTma mdgmurma gadawyvita didi ambiT Sehgebeboda

ltolvils: raza gaafuWes, dakargulis sawols Tejiri

moaSores, odnav aSales logini, aiRes da CvenTvis cno-

bili skivri loginze ferxTiT dadges, sawolze ki

daawvines rZali, ese igi Tojina, romelic diasaxlisis

Zveli Tavsafris, CaCisa da salofidan gaakeTes da ise

daamsgavses rZals, rom adamiani marTlac advilad mo-

tyuvdeboda. muSaoba rom daamTavres, semion ivanoviCis

mosvlas daelodnen, undodaT, movidoda Tu ara, euwyebi-

Page 127: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

127

naT misTvis, mazridan rZali gewvia da Tejirs ukan gelo-

deba is sabralo, isao. magram elodnen, elodnen, elod-

nen-elodnen... am lodinSi mark ivanoviCma ukve naxevari

Tvis jamagiri waago mdgmurebTan, prepolovenkosa da kan-

tarevTan; okeanovs ki wagebis gamo cxviri dausies da

gauwiTles banqos qaRaldiT; mosamsaxure avdotiam TiTq-

mis gamoiZina da orjer daapira adgoma, SeSis motana da

Rumlis danTeba, zinovi prokofieviCi ki TaviT fexamde

gaiwuwa, radgan wamdauwum gareT garboda, semion ivanov-

iCi xom ar modiso; magram aravinac ar mosula _ arc

semion ivanoviCi da arc loTi maTxovari. bolos yvela

dawva da, yoveli SemTxvevisTvis, rZali Tejirs ukan da-

toves; mxolod oTx saaTze moisma WiSkarze braxuni. Tanac

iseTi magari braxuni, rom momlodineebs sruliad

aunazRaurdaT garja. abraxunebda is, swored semion

ivanoviCi, batoni proxarCini. magram iseT dReSi iyo, rom

yvela gaocda da rZali aRaravis gaxsenebia. dakarguli

ugrZnoblad dabrunda. Sin Semoiyvana, ukeT, ki ar Semoiy-

vana, mxarze gadakidebuli Semoitana gawuwulma, siciviT

akankalebulma, Camoxeul-CamofleTilma Ramis meetlem.

diasaxlisis SekiTxvaze, ase sad daTvra es ubedurio,

meetlem upasuxa: mTvrali ar gaxlavT, wveTic ara aqvs

daleuli, amas marTals mogaxsenebT, oRondac ar vici

Wkuadabnelebulia, ar vici gamoSterebulia Tu dambla-

dacemulio. ukeT rom dahkvirvebodnen, Rumels miayudes

da marTlac darwmundnen: arc mTvrali iyo, arc dambla-

dacemuli, sul sxva raRac ambavi iyo mis Tavs, radgan

semion ivanoviCi enas ver abrunebda, TiTqos saxe emanWe-

boda da mxolod Tvalebs afaxulebda. gaocebiT misCere-

boda Ramis samosSi gamowyobil xan erTsa da xan meore

mdgmurs. Semdeg meetles dauwyes gamokiTxva, saidan wam-

Page 128: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

128

oiyvaneo? `saidan da, _ upasuxa man, _ kolomnidan. mx-

iaruli moqeifeni exvia gars. ver getyviT, vin iyvnen, jan-

dabas maTi Tavi, batonebi Tu mdabioni. hoda, ai, am saxiT

Camabares, ar vici, Cxubi mouvida Tu krunCxvam mouara.

RmerTma uwyis, ra moxda, ise ki mxiaruli, kargi batone-

bi iyvnen!~... semion ivanoviCi aiyvanes, zorba mxrebze gaidves

da sawolze daawvines. magram roca dawolisas fexi Toji-

nasa da sanukvar skivrs wamohkra, Semzaravad Sehyvira,

oTxze dadga, akankalebulma, sadamdec miswvda, sawols

xelebi Semoxvia da dafeTebuli, magram saocrad mtkice

mzeriT yvela iq myofT TiTqos amcnobda, rom umal Tavs

moiklavda, vidre Tavisi ubadruki qonebis Tundac mesa-

meds sxvas dauTmobda...

semion ivanoviCi or Tu sam dRes iwva Tejirs amofar-

ebuli, qveynierebasa da yovelgvar mRelvarebas mow-

yvetili. rogorc xdeba xolme, meore dRes ukve yvelam

daiviwya; dro Tavisi wesiTa da rigiT midioda. saaTi

saaTs, dRe dRes cvlida. avadmyofis damZimebul, gaxure-

bul Tavs naxevrad Zili da naxevrad bodva daeufla; ma-

gram mSvidad iwva, arc kvnesoda da arc arafers uCioda,

piriqiT, gayuCebuli iyo, dumda da iTmenda, sawols ise

mihkvroda, rogorc miekroba miwas kurdReli, monadire-

Ta xmas rom gaigonebs. zogjer binaSi xangrZlivi, sevdis-

momgvreli siCume Camovardeboda, es imas niSnavda, rom

yvelani samsaxurSi iyvnen wasuli da gamoRviZebul semi-

on ivanoviCs SeeZlo, ramdenic surda, gaeqarvebina mowo-

lili sevda. ayuradebda xmaurs, romelic axlodan, samza-

reulodan moismoda, sadac diasaxlisi fusfusebda, anda

mosamsaxure avdotias gacveTili fexsacmlis fratuns,

roca igi oxvriTa da krusuniT alagebda, gvida da

asufTavebda yvela kuTxes. ase gadioda mTvlemare, zanti

Page 129: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

129

da mosawyeni saaTebi, iseTive mosabezrebeli, rogoric

samzareuloSi magididan varclSi Tanabari xmauriT Cam-

dinare wyali. bolos mdgmurebi brundebodnen, rigrigo-

biT anda jguf-jgufad da semion ivanoviCs neba-neba SeeZ-

lo moesmina, rogor aZagebdnen isini aminds, iTxovdnen

saWmels, xmaurobdnen, Tambaqos eweodnen, ilanZRebodnen,

erTmaneTs elaqucebodnen, banqos TamaSobdnen da Cais da-

levis win finjnebs awkarunebdnen. semion ivanoviCi angariS-

miucemlad wamodgomasa da kanonis mixedviT sxvebTan er-

Tad Cais dalevas daapirebda, magram isev Zili moereoda

da ise egona, TiTqos ukve didi xania magidas uzis, Cais

Seeqceva da baasobs, rom zinovi prokofieviCma dro ix-

elTa da saubarSi CaurTo raRac ambavi rZlebsa da sxva-

dasxva kargi adamianis maTdami zneobriv damokidebule-

baze. semion ivanoviCs maSinve surda misTvis aexsna da epa-

suxa, magram danarCenebis mier warmoTqmulma frazam

`araerTxel SemCneulia~, myisve pirze Seayina pasuxi, ise

rom semion ivanoviCma imaze ukeTesi veraferi moigona,

kvlav ocnebebs miscemoda, warmoidgina, TiTqos dRes

pirveli ricxvia da maneTianebs iRebs Tavis kancelaria-

Si. qaRaldi iqve, kibeze gaxsna, miixed-moixeda, rac Sei-

Zleba swrafad gayo Suaze miRebuli kanonieri sazRauri

da Ceqmis yelSi damala, Semdeg aqve, kibeze, gadawyvita _

ainunSic ar Caugdia is ambavi, rom ZilSi Tavis sawolze

moqmedebda _ rogorc ki Sin mividoda, maSinve gadaexada

diasaxlisisTvis saWmel-sasmlisa da binis qira, Semdeg

cota aucilebeli ram eyida da zogierTisTvis, viTomda

winaswar ganzraxvis gareSe, ucabedad gaegebinebina,

TiTqos jamagiri dauqviTes, aRaraferi darCa da axla

rZalsac veRarafers gaugzavnis. amasTan surda aqve rZ-

lis gamo mwuxareba gamoeTqva, xvalac da zegac masze bev-

Page 130: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

130

ri elaparaka da aTiode dRis Semdegac sxvaTa Soris,

gakvriT eTqva im qalis siRaribeze, raTa amxanagebs ar

daviwyebodaT es ambavi. es rom gadawyvita, dainaxa, an-

drei efimoviCic, swored is dabali, mudam mdumare melo-

ti kaci, romelsac kancelariaSi sami oTaxi aSorebda

semion ivanoviCs da mTeli am oci wlis ganmavlobaSi xmac

ar gaucia misTvis, aqve, kibeze dgas, Tavis vercxlis mane-

Tianebs iTvlis, Tavs aqnevs da ambobs: `fulia, batono!

Tu fuli ara gaqvs, arc fafa geqneba _ amatebs amasac

mkacrad, kibeze Cadis da ukve parmaRze gasuli askvnis,

_ me ki, batono Cemo, Svidi myavs, Svidi~. am sityvebiT

melotma kacma, romelic albaT agreTve ver amCnevda, rom

aCrdiliviT moqmedebda da ara cxadSi, erT arSinsa da

gojze aswia xeli iatakidan, mere TandaTan dabla dauSva

da CaibuzRuna, ufrosi ukve gimnaziaSi dadiso; Semdeg

aRSfoTebiT Sexeda semion ivanoviCs, TiTqos swored ba-

toni proxarCinis brali iyo, rom Svidi hyavda, qudi

Tvalebze Camoifxata, Sineli Seibertya, marcxniv gaux-

via da miimala. semion ivanoviCs Zalian SeeSinda, da Tum-

ca savsebiT darwmunebuli iyo Tavis ucodvelobaSi erT

WerqveS Svideulis arasasiamovno TavSeyris gamo, sinamd-

vileSi mainc ise gamodioda, viTom swored semion ivanov-

iCs miuZRoda brali. hoda, SeSinebuli gaiqca, radgan

moeCvena, TiTqos meloti kaci dabrunda, sadacaa daeweva,

rom jibeebi dauCxrikos da mTeli sazRauri waarTvas,

isev im Tavis Svideulis gamo da mtkiced uaryofs yovel-

gvari rZlebis raime SesaZlebel damokidebulebas semion

ivanoviCisadmi. batoni proxarCini ukan mouxedavad gar-

boda, suli exuTeboda... mis gverdiT mravali adamiani

mirboda da yvela Tavisi mokle frakebis ukana jibeebSi

sazRaurs aCxarunebda; bolos yvela gaiqca, agrialda

Page 131: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

131

saxanZro sayvirebi da xalxis talRam TiTqmis mxrebiT

miiyvana igi im xanZramde, romelsac loT maTxovarTan

erTad ukanasknelad eswreboda. loTi, _ sxvagvarad rom

vTqvaT, batoni zimoveikini _ ukve iq iyo, semion ivanov-

iCs Seegeba. myis datrialda, xeli CasWida da Suagul

xalxSi Seiyvana. iseve, rogorc maSin, cxadSi, mis garSemo

gugunebda da xmaurobda auareba xalxi, romelsac gaeWeda

mTeli fontanka orive xids Soris da yvela axlomaxlo

quCebi da Sesaxvevebi; sul ise, rogorc maSin, xalxma loT

maTxovarTan erTad semion ivanoviCic mesers iqiT gaitana

da CaWeda SeSiT gamotenil uzarmazar ezoSi, romelic

Zvelmanebis bazridan Tu garSemo mdebare saxlebsa da sami-

kitnoebidan TavSeyril mayurebels aevso. semion ivanovi-

Ci maSindeliviT xedavda yvelafers da maSindeliviT gan-

icdida; bodviTa da cieb-cxelebiT areul tvinSi uelav-

da da ukrToda sxvadasxva ucnauri saxe. zogierTi gaix-

sena kidec. erT-erTi is veeba, erTi saJenis simaRle da

erTi arSinis sigrZe ulvaSiani warmosadegi vaJbatoni

iyo, xanZris dros rom zurgs ukan edga semion ivanoviCs

da wauTaqa kidec, roca Cvenma gmirma aRtacebis msgavsi

raRac igrZno da fexebi daabakuna, TiTqos amiT surda

taSi daekra saxanZro razmis yoCaRi biWebisTvis, romelT-

ac mSvenivrad xedavda Tavis maRlobidan. meore ki swored

is brge biWi iyo, qvemodan rom mjiRi amohkra, raTa meore

Robeze Seesva, roca semion ivanoviCma TiTqmis gadawyvita

meserze gadamZvraliyo da viRac gadaerCina. im buasil-

iani moxucis saxemac gauelva, raRac ZonZSemortymuli

bambis dafleTili xalaTi rom ecva. moxuci jer kidev

xanZris dawyebamde mdgmurebs orcxobilasa da Tambaqos

sayidlad gaegzavnaT duqanSi, axla ki sarZeviTa da Care-

qianiT xelSi miarRvevda xalxs, raTa mieRwia saxlamde,

Page 132: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

132

sadac col-Svili da leibqveS amodebuli ocdaaTi mane-

Ti da aTi Sauri ewvoda. magram yvelaze cxadad xedavda

im Rarib, codvil dedakacs, araerTxel rom elandeboda

avadmyofobis dros, _ axlac swored ise xedavda, rogorc

maSin _ zurgze naqsov tomaramogdebuls, ZonZebSi gamox-

veuls, fexze qalamanwamocmuls, joxiT xelSi. qali mex-

anZreebsa da xalxze xmamaRla gahkioda, joxs da xelebs

aqnevda da gaiZaxoda: RviZlma Svilebma gamomagdes da

ori TiTo Saurianic damekargao. Svilebi da Saurianebi,

Saurianebi da Svilebi _ wamdauwum imeorebda imdenad

uazrod, rom xalxma veraferi gaugo da bolos zurgi

Seaqcies. magram qali ver isvenebda, gauCereblad kioda,

Rmuoda, xelebs aqnevda. TiTqos araviTar yuradRebas ar

aqcevda arc xanZars, sadac igi xalxis talRas Semoeg-

do, arc adamianebs, mis garSemo rom trialebdnen, arc

sxvis ubedurebas da arc muguzlebsa da naperwklebs, Tavze

rom eyreboda iqve mdgom adamianebs. bolos batonma prox-

arCinma igrZno, rom SiSma aitana, radgan aSkarad xedav-

da, es tyuilubralod ar xdeba da ase iolad ar Camiv-

liso. da marTlac iqve, mis axlos SeSebze SemZvraliyo

glexi, romelsac gaglejili, uqamro zedatani ecva da

wver-ulvaSi Setrusvoda. is semion ivanoviCis winaaRm-

deg aqezebda mTel xalxs. xalxi matulobda, glexi ki

yvirils ganagrZobda. Tavzardacemul baton proxarCins

uecrad gaaxsenda, rom es swored is meetle iyo, romel-

ic xuTi wlis win araadamianurad moatyua, vidre fuls

miscemda, WiSkarSi stuca Tavi da ise mousva, TiTqos

SiSveli fexebiT gavarvarebul qvafenilze garboda. gul-

gaxeTqil proxarCins surda eTqva raRac, eyvira, magram

xma uwydeboda, grZnobda, gaafTrebuli brbo Wreli gve-

liviT exveoda, awveboda, axrCobda. Tavs saocari Zala

Page 133: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

133

daatana da gaaRviZa. am dros dainaxa, rom yvelaferi

iwvis, iwvis mTeli misi kuTxe, Tejiri, mTeli bina ustin-

ia feodorovnasa da yvela mis mdgmurTan erTad, iwvis

misi sawoli, baliSi, sabani, skivri da bolos misi fas-

daudebeli leibi. semion ivanoviCi fexze wamoxta, leibs

xeli wamoavlo da gaiqca. magram diasaxlisis oTaxSi,

sadac ase ubodiSod Seirbina Cvenma fexSiSvela da per-

angisamara gmirma, xeli staces, Sekres da didi ambiT isev

Seitanes Tejirs ukan, romelic srulebiT ar iwvoda,

cecxli Tejirs ki ara, semion ivanoviCis tvins ekida Tur-

me, da sawolze daawvines. msgavsad imisa, rogorc Caawvens

xolme samgzavro yuTSi CamofleTili wvergauparsavi da

gorozi mearRne-msaxiobi Tavis klouns, romelmac ibob-

oqra, yvelas scema, eSmaks suli mihyida da axla ki

momaval warmodgenamde unda ganisvenos skivrSi eSmaks,

zangebs, takimasxaras, mamzel katerinasa da mis bednier

sayvarel _ samazro policiis ufros kapitanTan erTad.

yvelani myisve semion ivanoviCs Semoexvivnen. didma da

pataram mis sawolTan moiyara Tavi da avadmyofs

daaSterdnen. yvela raRacas moeloda. amasobaSi avadmy-

ofi gamofxizlda, magram Sercxva Tu sxva ramem Seawuxa,

rac Zala da Rone hqonda, sabans daeqaCa, albaT surda

TanamgrZnobTa yuradRebas damalvoda. bolos mark ivanov-

iCma pirvelma daarRvia siCume. man tkbilad dauwyo lapar-

aki semion ivanoviCs. uTxra, unda damSviddeT, avadmyofo-

ba cudia da samarcxvino, ase mxolod patara bavSvebi

iqcevian, unda gamojanmrTeldeT da samsaxurSi waxvide-

To. es Segoneba mark ivanoviCma xumrobiT daamTavra, rom

avadmyofebs jerjerobiT jamagirs ar uniSnaven da, rad-

gan mtkiced icis, rom Cinebic ar ematebaT, misi azriT,

aseTi mdgomareoba maincdamainc saxarbielo ar aris. erTi

Page 134: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

134

sityviT, etyobodaT, rom yvelas marTla ebraleboda semi-

on ivanoviCi da guliT TanaugrZnobdnen. magram semion

ivanoviCi saocrad uzrdelad ganagrZobda wolas, xmas

ar iRebda da sul ufro da ufro exveoda sabanSi. mark

ivanoviCma Tavi damarcxebulad ar cno, guli gaimagra da

isev tkbilad dauwyo saubari semion ivanoviCs, radgan

icoda, rom avadmyof kacs ase unda moqceoda. semion ivanov-

iCs ki arafris gageba ar surda, piriqiT, undoblad raRac

CaibuzRuna da ucbad ise mtrulad miixed-moixeda, kacs

egoneboda, surs yvela Tavisi TanamgrZnobi mospos da gaa-

nadguroso. axla ki gaCumeba aRar SeiZleboda: mark

ivanoviCma veRar Seikava Tavi da dainaxa ra, kacs gadaew-

yvita jiutad Tavisaze mdgariyo, gajavrda da pirdapir

da yovelgvari tkbili moiarebis gareSe ganucxada, rom

droa adges, eyofa goraoba. dRisiTa da RamiT xanZarze,

rZalze, loTebze, boqlomebze, skivrebsa da, eSmakma dal-

axvros, kidev vin icis, raze _ yvirili sisulelea,

uzrdelobaa da Seuracxmyofelia adamianisTvis, radgan

Tu TviT semion ivanoviCs Zili ar surs, sxvebs daaca-

los. da bolos daumata: es yvelaferi kargad daixsomeo.

mark ivanoviCis sityvam STabeWdileba moaxdina, semion

ivanoviCi maSinve miubrunda orators da mtkiced, Tumca

jer isev susti, CaxleCili xmiT ganucxada: `xma Caiw-

yvite, Se lawirako, Sena! amao moubaro! enabilwo! yeyeCo!

Tavadi myavxar, ha? gesmis, raSia saqme?~ es rom gaigona,

mark ivanoviCi afeTqda, magram raki mixvda, avadmyof kac-

Tan hqonda saqme, didsulovnad apatia, piriqiT, scada

Seercxvina, magram xma Cauwyda, radgan semion ivanoviCma

maSinve miaxala, sasacilod Tavs aravis avagdebineb, mi-

uxedavad imisa, rom mark ivanoviCma leqsi SeTxzao. or-

wuTiani siCume Camovarda, bolos mark ivanoviCi gons moego

Page 135: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

135

da pirdapir, gasagebad da sakmaod mWevrmetyvelurad ga-

nucxada semion ivanoviCs: unda icode, rom keTilSobil

adamianTa Soris imyofebio, da ̀ isic unda gesmodes, mow-

yaleo batono, rogor epyrobian pativcemul pirovnebas~.

saWiroebis SemTxvevaSi mark ivanoviCma icoda mWevrmetyve-

luri laparaki da Tavisi msmenelebis Segoneba. Tavis

mxriv semion ivanoviCi, albaT Cveuli mdumarebis gamo,

laparakobda da moqmedebda ufro nawyvet-nawyvetad. garda

amisa, roca, magaliTad, grZeli winadadebis warmoTqma

sWirdeboda, am winadadebaSi CaRrmavebis kvaldakval,

yoveli sityva TiTqos Sobda meore sityvas, meore Tavis

warmoSobisTanave mesames, mesame _ meoTxes da ase Semdeg,

ase rom, piri evseboda, yelSi raRac uRitinebda da bo-

los dagubebuli sityvebi saocari xatovani uwesrigo-

biT swydebodnen mis bageebs. ai, ratom iyo, rom semion

ivanoviCi, es Wkviani kaci, zogjer saSinel sisuleleebs

roSavda: `styui, _ gaiZaxoda igi axla, _ Se moqeife

axalgazrdav, Sena! magram gudas rom moikideb da samaTx-

ovrod iwanwaleb, maSin naxav; Sen xom Tavisufali

moazrovne xar, Taxsiri xar; ai esec Sen, meleqsev!~

_ nuTu kidev bodavT, semion ivanoviC?

_ yuri migde, _ upasuxa semion ivanoviCma, _ bodavs

suleli, loTi bodavs, ZaRli bodavs, brZeni ki keTilgo-

nierebas emsaxureba! gesmis, Sena, saqme ar ici, Se mawanwa-

la, Se mwignobaro, Sena! hoda, ise daiwvebi, verc ki gaigeb,

Tavi rogor mogewveba, diax, gaige axla?

_ diax... ese igi... ese igi amas rogor ambobT, semion

ivanoviC, Tavi mogewvebao?..

mark ivanoviCma verc ki daamTavra, radgan yvelam dain-

axa, rom semion ivanoviCi jer kidev ar gamofxizlebu-

liyo da bodavda; magram diasaxlisma ver moiTmina da

Page 136: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

136

maSinve SeniSna, krivoize mdebare saxli qaCali gogos gamo

daiwva, iq qaCali gogo cxovrobda, sanTeli daanTo da

sakuWnaos waukida. me ki aseTi ram ar damemarTeba, Cems

binaSi yvelaferi rigze iqnebao.

_ semion ivanoviC! _ daiRriala ganrisxebulma zi-

novi prokofieviCma da diasaxliss sityva gaawyvetina. _

semion ivanoviC, Se aseTo da iseTo, Se CamorCenilo, ubiro

kaco, ra vqnaT axla, gexumroT gana im Tqvens rZalze Tu

cekvis gamocdebze?

_ ici, ra giTxra, _ upasuxa Tavis keTilismyofele-

bze sabolood gamwyralma Cvenma gmirma, ukanaskneli Zal-

Rone moikriba da loginidan wamoiwia, _ vinaa Seni masx-

ara? TviTon xar masxara, ZaRlia masxara, Se marTla

masxarav, me ki, Cemo batono, Seni brZanebiT masxara ar

gavxdebi, gesmis, lawirako, Seni msaxuri ar gaxlavar,

batono!

semion ivanoviCs kidev raRacis Tqma undoda, magram

Zala aRar eyo da loginze daeca. gulSematkivrebi gao-

cebuli darCnen da piri daaRes, radgan mixvdnen, rac mis

Tavs iyo, da ar icodnen, ra moemoqmedaT; ucbad samzareu-

los kari aWrialda, gaiRo da loTma megobarma, _ anu

sxvagvarad batonma zimoveikinma, _ mokrZalebiT Semo-

hyo Tavi. man Cveulebisamebr frTxilad daynosa iqauro-

ba. TiTqos moelodneno, yvelam erTbaSad dauqnia xeli,

rom Cqara Semosuliyo. metismetad gaxarebuli zimovei-

kini, Sinelis gauxdelad, aCqarebiTa da sruli mzady-

ofniT mivida semion ivanoviCis sawolTan.

Canda, zimoveikins sifxizlesa da jafaSi gaetarebi-

na is Rame. marjvena loyaze raRac hqonda mikruli; Se-

Supebuli quTuToebi daCirqebul Tvalebs daenama; fraki

da danarCeni tansacmelic Camohglejoda, masTan samosis

Page 137: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

137

mTeli marcxena mxarisTvis TiTqos raRac saZageli lafi

SeesxaT. iRliis qveS viRacis violino amoedo, romelic

sadRac mihqonda gasayidad. rogorc Cans, arc Semcdaran,

saSvelad rom uxmes, radgan gaigo Tu ara, saqme raSic

iyo, am aurzauris amtex semion ivanoviCs miubrunda da

upiratesobis mqone adamianiviT, romelmac garda am Tavisi

upiratesobisa, raRac xerxic icis, uTxra: `ra iyo, sen-

ka? adeqi! ras sCadi, senka, brZeno proxarCin, keTilgo-

nierebas uxme! Torem Tavxedoba Tu daiwye, loginidan fexiT

CamogaTrev, kmara Tavis agdeba~. aseTma mokle, magram Zli-

erma sityvam gaaoca damswreni; amaze metad gaocdnen, roca

dainaxes, rom semion ivanoviCma gaigona Tu ara es yve-

laferi da am pirovnebas Sexeda, ise daibna, Secbunda da

SekrTa, rom mxolod ZlivZlivobiT gamoscra, Tanac Cur-

CuliT: `Se ubeduro, Sena, gaswi aqedan, _ Tqva man, _ Se

ubeduro da qurdo! gesmis? kiko xar, kiko!~

_ ara, Cemo Zmao, _ gabmiT upasuxa zimoveikinma,

romelic ixtibars ar itexda, _ cudia, Cemo brZeno Zmao,

proxarCino, proxarCinelo kaco! _ ganagrZobda zimovei-

kini semion ivanoviCis kiloTi da siamovnebiT acecebda

Tvalebs. _ nu yoyloCinob! damSviddi, senia, damSviddi,

Torem dagabezReb, yvelafers, yvelafers vityvi, Cemo Zmao,

gesmis?

mgoni, semion ivanoviCma yvelaferi gaigo, radgan

bolo sityvebi rom moismina, SekrTa da ucbad dabneulad

daiwyo aqeT-iqiT cqera. STabeWdilebiT kmayofil zi-

moveikins surda ganegrZo, magram mark ivanoviCma maSinve

Seawyvetina da roca semion ivanoviCi gaCumda, dawynarda

da TiTqmis sruliad damSvidda, didxans da Tavazianad

dauwyo mSfoTvares Segoneba, rom ̀ iseTi azrebis gamoTqma,

rogoric mas axla TavSi utrialebs, jer erTi, usarge-

Page 138: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

138

bloa da meorec, araTu usargeblo, mavnec, da bolos im-

denad mavne ara, ramdenad sruliad uzneo; da amis mizezi

isaa, rom semion ivanoviCi acdunebs danarCenebs da cud

magaliTs aZlevs maT~. yvelani elodnen, rom aseTi sityva

keTilgonivrul Sedegs gamoiRebda. miT umetes, rom axla

semion ivanoviCi sruliad damSvidebuli iyo da TavSekave-

bulad pasuxobda. Zmurad mimarTes, hkiTxes, ase ram Se-

gaSinao? semion ivanoviCma upasuxa, magram narTaulad.

mas Seesityvnen; semion ivanoviCmac Tavis mxriv upasuxa.

TiTo-TiTojer kidev Seepasuxnen erTmaneTs, Semdeg ki yve-

lani Caerivnen, radgan laparaki iseT saocar da ucnaur

saganze Camovarda, arc erTma ar icoda, ra eTqva da rogor

eTqva. kamaTma bolos TavSeukavebeli xasiaTi miiRo, mouT-

menlobam yvirili gamoiwvia, yvirilma _ cremlebic ki.

bolos gacofebulma mark ivanoviCma ukan daixia. man ga-

nacxada _ aseTi kerketi kaci arasodes minaxavso. ople-

vanievma gadaafurTxa, okeanovs SeeSinda, zinovi proko-

fieviCs Tvalze cremli moadga, ustinia feodorovnam ki

moTqma gaaba: `kvdeba Cemi mdgmuri, gagiJda, upasportod

kvdeba eg ubeduri, axla veRar ityvis, sad aqvs da me

sacodavs aqeT-iqiT TreviT suls amomxdian.~ erTi si-

tyviT, bolos yvelasTvis aSkara Seiqna, rom rac daTe-

ses, imaze aTasjer meti moimkes. niadagi noyieri aRmoCn-

da da semion ivanoviCma Tavi isaxela maT wreSi da gvari-

anadac isaxela. gaCumdnen, radgan dainaxes ra, semion

ivanoviCi yovelive aman Seacbuna da SeakrTo, TviT Tan-

amgrZnobnic Secbnen...

_ rogor! _ daiRriala mark ivanoviCma,_ netav ram

SegaSinaT? ram gagagiJaT ase? Tqvenze vin fiqrobs, ba-

tono? an ki gaqvT SiSis ufleba? vina xarT? ra xarT?

nuli da araraoba, ai ra xarT! ras atexeT aurzauri?

Page 139: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

139

raxan quCaSi dedakaci gasrises, gana Tqvenc gagsresen?

romelime loTma jibes Tu ver mouara, gana Tqvenc kal-

Tas mogaWrian? saxli Tu daiwva, gana Tqvenc Tavi mogewve-

baT? ase xom ar ggoniaT, batono? marTla xom ar ggoni-

aT ase?

_ briyvi xar, briyvi! _ butbutebda semion ivanovi-

Ci, _ cxviri rom mogaWamon, purs ise Caatan, verc ki

SeamCnev...

_ yeyeCi var, dae viyo yeyeCi, _ yviroda mark ivanov-

iCi, romelic semion ivanoviCis sityvebs ver Caswvda, _

iqneb var kidec yeyeCi! magram me xom gamocda ara maqvs

Casabarebeli, arc cols virTav, arc cekvis swavla mWird-

eba; skami, romelzedac vzivar, ar Camitydeba, Cemo ba-

tono. rao, batono, adgili ar gveyo? iataki fexqveS gven-

greva?

_ viTom rao, Sen SegekiTxebian? daxuraven da morCa.

_ ara. ras daxuraven?! kidev ra moxda, a?

_ loTi xom Camoagdes...

_ Camoagdes, magram is xom loTia, Cven ki adamianebi

varT.

_ adamianebi. is ki dgas, dgas da aRaraa...

_ ara! ki magram, vin dgas?

_ vina da kancelaria... kan-ce-la-ria!!!

_ kancelaria xom saWiroa, Tqve RvTis glaxav, Tqve-

na?

_ saWiroa, ho! dResac saWiroa, xvalac, zeg ki

rogorme saWiro aRar iqneba. ai, amas winaT miTxres...

_ mTeli wlis jamagirs xom mogcemen! Toma xarT,

urwmuno Toma! xanSiSesulobis gamo sxva adgilas dagdeben

pativs...

_ jamagiri? jamagiri davxarje, qurdebi movlen,

Page 140: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

140

fuls waiReben; me ki rZali myavs, rZali, gesmis? rZali!

koWo...

_ rZali! kaci xarT...

_ kaci; me kaci var, Sen ki nakiTxi, suleli, gesmis,

koWo, koWi xar, ai ra! me SensaviT ar vmasxrob, ara! erTi

iseTi adgilia, aiRebs da mospobs adgils. demidic, demid

vasilieviCic ambobs, moispoba adgili...

_ eh, demid, demid! Se uzneo, aki...

_ hoda, morCa, uadgilod darCebi; mere uyare kaka-

li...

_ bolos da bolos, an styuiT, anda sul gagiJdiT!

ubralod gviTxariT, Tu asea. gamotydiT! amaSi samarcx-

vino araferia! gagiJdi, Zmao, xom?

_ gagiJda! Wkuaze SeiSala! _ gaisma irgvliv da

yvelani sasowarkveTilebiT xelebs imtvrevdnen, diasax-

lisi ki ukve orTave xeliT Cafrenoda mark ivanoviCs, eS-

inoda, semion ivanoviCi ar gaglijoso. _ warmarTi xar,

Se warmarTo sulo, Sena, brZeni xar, senia! _ evedreboda

zimoveikini. _ uwyinari, lamazi, Tavaziani! ubralo, saT-

no!.. gesmis? yvelaferi saTnoebiT mogdis; Tavze xelaRe-

buli da suleli ki me var, me, maTxovari; ai, keTilma

adamianma ar mimatova; pativi mca; misi da diasaxlisis

madlobeli var; xom xedav, mdablad Tavs vukrav, diax,

diax. vals vixdi, vals, diasaxliso! _ am dros zi-

moveikinma marTlac raRac metismeti RirsebiT yvelas

mdablad Tavi daukra. amis Semdeg semion ivanoviCma isev

moindoma laparaki, magram ar daanebes. yvela evedrebo-

da, arwmunebda da bolos imas miaRwies, rom semion ivanov-

iCs Sercxva da susti xmiT moindoma Tavisi azri gamoeT-

qva.

_ hoda, Zalian kargi, _ Tqva man, _ rom lamazic

Page 141: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

141

vyofilvar, mSvidic, masTan saTnoc, erTgulic da saime-

doc; sisxlis, ici, sisxlis ukanasknel wveTs, gesmis,

lawirako, kiko... dae darCes adgili; me xom Raribi var;

magram rom adgebian, kiko Sena, _ da waiReben, axla gaCumdi

da mismine, rom adgebian da... waiReben, morCa... aris da

aRaraa, Cemo Zmao... gesmis? me ki, Zmao, gudaakidebulma

unda viaro, gesmis?

_ senka! _ aRrialda gaSmagebuli zimoveikini da

Tanac iseTi xmiT, rom amjerad amtydari xmauri dafara.

_ Tavisuflad moazrovne xar! axlave dagasmen! vin xar?

ra xar? SfoTisTavi, Se CerCeto, Sena! SfoTisTavsa da

sulels, gesmis, gagagdeben, vina xar?!

_ swored eg aris da...

_ ra aris?! aba ra unda uyo amas...

_ vin amas?..

_ ager es Tavisufali kacia, mec Tavisufali var;

magram rom wevxar, wevxar... ai...

_ ra ai?

_ Tavisufali moazrovne xdebi...

_ Ta-vi-su-fa-li mo-az-rov-ne! Tavisufali

moazrovne TviTon xar, senka!..

_ sdeq!.. _ daiZaxa batonma proxarCinma, xeli Caiqnia

da atexili aurzauri CaaxSo. _ gaige, gaige, briyvo: mS-

vidi var, dRes var mSvidi, xval var mSvidi, zeg ki aRar

viqnebi mSvidi, tlanqad moviqcevi, qamris balTas gdruzav

da mere naxe Tavisufali moazrovne!..

_ bolos da bolos, ra ambavSi xarT? _ daigrgvina

mark ivanoviCma, wamoxta skamidan, romelzedac dasasvene-

blad Camojda, sawols mivarda da aRSfoTebulma, gacofe-

bulma, sibrazisa da wyenisagan akankalebulma semion

ivanoviCs mimarTa, _ ra ambavSi xarT? briyvo! Ratako!

Page 142: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

142

rao, Tqvens meti aRaravin aris am qveyanaze? es qveyana

marto TqvenTvis xom ar gauCeniaT? napoleoni xom ar

brZandebiT? vin xarT? napoleoni, ha? napoleoni xarT,

Tu ara? brZaneT, batono, brZaneT, napoleoni xarT Tu

ara?..

magram baton proxarCins aRar upasuxia. is ki ara,

TiTqos Sercxva. rom napoleonia, an SeeSinda Tavs edo

aseTi pasuxismgebloba, ara, mas aRar SeeZlo aRarc dava

da aRarc saqmeze laparaki... amas avadmyofuri krizisi

mohyva. uecrad aRgznebuli nacrisferi Tvalebidan kurcx-

ali gadmohyara. gamdnari, gaZvaltyavebuli xelebi sax-

eze aifara, sawolze wamoiwia da slukun-slukuniT dai-

wyo laparaki, rom sruliad Raribi, ubeduri, ubralo,

kacia, suleli da gaunaTlebeli. amitom keTilma adami-

anebma unda apation, Seinaxon, daifaron, aWamon, asvan da

am ubedurebis Jams ar miatovon. RmerTma uwyis, kidev ras

ar moTqvamda semion ivanoviCi. moTqmis dros Semzaravi

SiSiT acecebda Tvalebs, TiTqos eloda, sacaa Weri Cam-

oiqceva anda iataki Caingrevao. yvelas Seecoda sabralo

da yvelas guli moulba. diasaxlisma, soflis dedaberiviT

rom qviTinebda da Tavis upatronobaze moTqvamda, Tavisi

xeliT Caawvina avadmyofi loginSi. mark ivanoviCic,

romelmac dainaxa, napoleonis xseneba sruliad usarge-

blo iyo, maSinve molba da isic sxvebs mieSvela. danarCe-

nebma, Tavis mxrivac rom raime gaekeTebinaT, Tqves, Jo-

los nayeni davalevinoTo, imwamsve yvelafers Svelis,

Tanac avadmyofs esiamovnebao; magram zimoveikinma es wi-

nadadeba myisve uaryo, aseT dros raime nayeni sjobs, Tun-

dac gvirilis, rom Seaxuroso. rac Seexeba zinovi

prokofieviCs, misTvis Cveuli gulkeTilobiT qviTinebda

da cremls afrqvevda, nanobda, semion ivanoviCs sxvadasx-

Page 143: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

143

va mogonili ambiT ratom vaSinebdio. xolo avadmyofis

ukanaskneli sityvis mniSvnelobas rom Caswvda, Raribi

var da maWameT rameo, maSinve Seudga xelmoweriT fulis

Segrovebas jerjerobiT mxolod ustinia feodorovnas

mdgmurebs Soris. yvela oxravda da viSviSebda, yvela

wuxda, magram, miuxedavad amisa, ukvirdaT, ase ram SeaSi-

na es kacio? mesmis, did adgilze emsaxura, coli, bavSve-

bi hyoloda, anda raime saqmisTvis pasuxisgebaSi miecaT;

Torem erTi ubeduri kacia, germanuli boqlomiT daketili

erTi skivri gaaCnia, oci weliwadia Tejirs ukan wevs,

dums; arc sixaruli da arc mwuxareba ar unaxavs, Zun-

wobda da wuwuraqobda da ucbad viRacis uxamsi, sule-

luri sityvebis Semdeg tvini gadmoutrialda, SiSma Seipy-

ro, amqveynad gaWirda cxovrebao... is ki ar ufiqria, rom

yvelas uWirs!... es rom efiqra, _ ambobda SemdegSi

okeanovi, _ yvelas uWirso, Tavs gaufrTxildeboda,

sisuleleebs ar ahyveboda da cxovrebas saiTac saWiroa,

rogorme iqiT warmarTavda. mTeli dRe mxolod semion

ivanoviCze laparakobdnen. akiTxavdnen, rogor xaro, anug-

eSebdnen, magram saRamoTi ukve nugeSis Tavi ar hqonda

baton proxarCins, sicxem auwia, bodavda, goneba dakar-

ga, kinaRam eqimi ar moiyvanes. mdgmurebi SeTanxmdnen da

erTmaneTs sityva misces, mTeli Rame rigrigobiT Tavs das-

dgomodnen da moevloT semion ivanoviCisTvis da, Tu ram

moxdeboda, sxvebi maSinve gaeRviZebinaT. im mizniT, rom ar

dasZinebodaT, banqos Causxdnen, avadmyofi ki loT me-

gobars Caabares, romelic mTel dRes masTan darCa da

Ramis gaTevac ki iTxova. radgan ufulod TamaSobdnen da

es metismetad uintereso iyo, male moiwyines. TamaSs Tavi

daanebes, Semdeg raRacaze kamaTi daiwyes, axmaurdnen da

bolos Tav-TavianT kuTxes miaSures, sadac kidev didxans

Page 144: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

144

Cxubobdnen da erTmaneTs elaparakebodnen. da radgan aman

yvelani gaagulisa, morigeoba aRar moindomes da daiZines.

male iseTi siCume Camovarda, rogoric cariel sardaf-

Sia xolme, miT umetes, rom saSinlad cioda. yvelaze bo-

los okeanovma daiZina. `ar vici, _ ambobda is Semdeg. _

cxadad Tu sizmarSi, gariJraJze momeCvena, TiTqos Cem

gverdiT ori kaci laparakobda~. okeanovi ambobda, zi-

moveikini vicanio. zimoveikinma mis gverdiT mwoliare Zve-

li megobari remnevi gaaRviZa da didxans CurCulebdnen:

Semdeg zimoveikini gavida. okeanovs moesma, rogor cdi-

lobda igi gasaRebiT gaeRo samzareulos kari. gasaRebi

ki, _ rogorc SemdegSi diasaxlisi irwmuneboda, _

TavqveS medo da swored im Rames daikargao. bolos, _

ganagrZobda isev okeanovi, _ momesma, TiTqos avadmyo-

fTan Sevidnen Tejirs ukan da sanTeli aanTes. amis meti

araferi vici, Tvalebi damexuWa, gaRviZebiT ki yvelasTan

erTad gameRviZa, roca yvelani uklebliv wamocvivdnen

loginebidan, radgan Tejirs uknidan iseTi yvirili mo-

isma, mkvdarsac ki fexze wamoayenebdao. _ am dros bevrs

ise moeCvena, TiTqos sanTeli, Tejirs ukan rom enTo, Caqra.

atyda aliaqoTi, yvelas SeeSinda, rogorc iyvnen, yvela

ise gacvivda iqiT, saiTac yvirili moisma. magram Tejirs

ukan facifuci, yvirili, gineba da Cxubi atyda. am dros

sinaTle rom aanTes, dainaxes, zimoveikini da remnevi eCx-

ubebodnen erTmaneTs, orTaveni iginebodnen da raRacaSi

amtyunebdnen urTierTs; rogorc ki sinaTle mianaTes, erTma

daiyvira: `me ki ara, ai am yaCaRma!~ meorem ki, swored

zimoveikinma, daiZaxa: ̀ xeli ar maxloT, udanaSaulo var;

Tu gind axlave davificeb!~ arc erTs adamianis feri ar

edo; magram pirvel wuTebSi maTTvis viRas ecala; avad-

myofi Tavis Zvel adgilas, Tejirs ukan aRar iyo. moCxu-

Page 145: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

145

brebi gaaSveles, sawols moaciles da dainaxes, rom ba-

toni proxarCini sawolqveS egdo, albaT sruliad ugon-

od, Cavardnis dros sabani da baliSic Tan CaeTria, ase

rom loginze mxolod carieli, Zveli, gaqonili leibi

iyo (zewari arasodes uxmaria). semion ivanoviCi amoaTries,

leibze dades, magram maSinve Seatyves, didi davidaraba

saWiro aRar iyo, kvdeboda; xelebi ucivdeboda da Tvi-

Tonac Zlivs edga pirSi suli. Tavze daadgnen: is jer

kidev odnav caxcaxebda da mTeli sxeuliT TrToda, ra-

Raca swadda gaekeTebina xelebiT, enas veRar abrunebda,

Tvalebs ki ise axamxamebda, rogorc axamxamebs xolme

Tbili, cocxali Tavi, romelic jalaTma es-es aris na-

jaxiT tans moaSora.

bolos TandaTan damSvidda; Sewyda sulTmobrZavis

TrTolva da krunCxvebic; batonma proxarCinma fexi gaW-

ima da Tavis keTil saqmeebsa da codvebs gamoudga. raRa-

cis SeeSinda semion ivanoviCs Tu sizmari naxa aseTi,

rogorc SemdegSi remnevi irwmuneboda, an sxva ram codva

datrialda _ aravin icis; saqme is iyo, rom axla Tun-

dac ekzekutori mosuliyo mis binaSi da Tavisufali

azrovnebis, CxubisTavobisa da loTobisTvis piradad ab-

Sidi gamoecxadebina semion ivanoviCisTivs, Tundac misi

rZlis saxiT meore karidan Semosuliyo maTxovari Wori-

kana dedakaci, Tundac TviT semion ivanoviCi orasi maneTiT

daesaCuqrebinaT, dabolos, saxls cecxli wahkideboda da

semion ivanoviCsac mosdeboda, SeiZleba TiTic ar gaen-

Zria aseTi ambebis gagebisas. vidre pirvelma gaocebam

gaiara, vidre damswreT ena amoidges, sxvadasxva azrisa

da eWvis gamoTqma daiwyes da aurzauri atexes, vidre us-

tinia feodorovna sawolqvemodan skivrs eqaCeboda, aC-

qarebiT baliSisa da leibis qveS xelebs afaTurebda da

Page 146: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

146

semion ivanoviCis CeqmaSic iqeqeboda, vidre remnevis da

zimoveikinis dakiTxvas awarmoebdnen, mdgmurma okeanovma,

aqamde rom arcTu didi Wkuis patron, wynar da Cum mdg-

murad iTvleboda, uecrad mxneoba moikriba, Tavisi niWi

da unari gamoiCina, quds wamoavlo xeli da amtydar

xmaurSi binidan gaZvra. roca uTavobam da areulobam

ukanasknel wertils miaRwia aqamde mSvid, axla ki afo-

riaqebul binaSi, kari gaiRo da uecrad mexiviT Tavs dae-

caT jer keTilSobiluri garegnobis vaJbatoni, mkacri,

magram ukmayofilo saxiT, mas ukan mohyva iaroslav ili-

Ci, iaroslav iliCs mosdevda mTeli misi mrevli da yve-

la, vinc am dros saWiroa. yvelaze bolos ki _ darcxve-

nili okeanovi. mkacri, magram keTilSobiluri garegno-

bis vaJbatoni pirdapir semion ivanoviCTan mivida, maja

gausinja, daiRrija, mxrebi aiCeCa da ganacxada yovlad

cnobili ambavi, saxeldobr, rom gansvenebuli ukve mkv-

daria da daumata, am dReebSi aseTi ram daemarTa erT

sapatio, did batons, romelic aseve ZilSi miicvalao.

Semdeg keTilSobiluri garegnobis, magram ukmayofilo

saxis mqone vaJbatoni sawols moSorda, Tqva, tyuilad

SegiwuxebivarTo, da wavida, misi adgili maSinve iaro-

slav iliCma daikava (amasobaSi remnevi da zimoveikini Caa-

bares, visac jer ars). iaroslav iliCma gamohkiTxa zo-

gierTebs, marjved daeufla skivrs, romlis gaxsnasac di-

asaxlisi ukve cdilobda, Ceqma Zvel adgilas daawyo, Tanac

Tqva, gacveTili da sruliad uvargisiao. baliSi ukan

moatanina, okeanovi miixmo, skivris gasaRebi mosTxova,

romelic loTi megobris jibeSi aRmoCnda da didis am-

biT, imaTi TandaswrebiT, vinc saWiro iyo, gaxsna semion

ivanoviCis avladideba. yvelaferi adgilze aRmoCnda: ori

Cvari, erTi wyvili winda, patara Tavsaxvevi, Zveli Sla-

Page 147: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

147

pa, ramdenime Rili, Zveli lanCebi da Ceqmis yelebi, _

erTi sityviT, yovelgvari xaraxura da nayarnuyari,

romelsac daZvelebuli saqonlis suni asdioda; mxolod

germanuli klite vargoda. dauZaxes okeanovs, mkacrad

dahkiTxes, magram okeanovi mzad iyo xatze daefica. bal-

iSi moiTxoves, kargad gasinjes: Zalze WuWyiani iyo, Torem

sxva mxriv savsebiT hgavda baliSs. leibs miadgnen, aweva

moindomes, magram SeCerdnen, dafiqrdnen, uecrad, sruli-

ad moulodnelad, raRac mZime sagani wkrialiT gagorda

iatakze. daikuznen, xelebi moafaTures da qaRaldSi gax-

veuli Sekvra ipoves, qaRaldi gaxsnes da Sig gaxveuli

aTiode maneTiani naxes. `ohoho!~ _ Tqva iaroslav iliC-

ma da Tan leibis gaxeul adgilze miaTiTa, saidanac Zua

da bamba moCanda. gaxeuli adgili gasinjes da darwmund-

nen, es-es aris daniT iyo naxevar arSinze gaWrili; xeli

Seyves da gamoiRes, albaT, facifucSi CarCenili dana,

romliTac leibi gaeWraT. iaroslav iliCma ver moaswro

gaWrili adgilidan dana gamoeRo da kidev eTqva: ̀ ohoho!~

rom maSinve meore Sekvra gadmovarda, _ mas ki ori aT-

aTSauriani mohyva, Semdeg xuTSauriani, raRac xurdebi

da Zveleburi veeba Sauriani. yvelaferi es myisve akrifes.

aqve ifiqres, rom sjobda, leibi mTlianad gaerRviaT

makratliT da makrateli moiTxoves...

amasobaSi mTlad mileuli qonis sanTlis Suqi meTva-

lyurisTvis metad saintereso scenas anaTebda. ucnaur

tansacmelSi gamowyobil aTiode dauvarcxnel, gaupar-

sav, pirdaubanel, gamouZinebel mdgmurs im saxiT,

rogoric iyvnen daZinebis win, Tavi moeyara sawolTan. zogi

metismetad gafiTrebuliyo, zogs Subli gaoflianeboda,

zogs aciebda, zogs acxelebda. mTlad gamoTayvanebuli

diasaxlisi Cumad idga, xelebi daekrifa da iaroslav

Page 148: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

148

iliCis wyalobas eloda. Rumlidan SeSinebuli cnobis-

moyvareobiT icqirebodnen mosamsaxure avdotia da di-

asaxlisis sayvareli kata; garSemo eyara daglejili da

damsxvreuli Tejiris nawilebi; Tavaxdil skivrs mTeli

Tavisi ubadruki Signeuli gamoefina. aqve egdo leibidan

gadmocvenili bambis naglejebiT dafaruli sabani da bal-

iSi, xolo xis samfexa magidaze brWyviali gahqonda ver-

cxlisa da sxvadasxva monetebis grovas, romelic Tanda-

Tan izrdeboda. mxolod semion ivanoviCma SeinarCuna gul-

griloba. is mSvidad iwva sawolze da gegonebodaT,

srulebiT ver grZnobda Tavis gaRatakebaso. roca

makrateli moitanes da iaroslav iliCis TanaSemwem, ur-

rosis saameblad, cota ar iyos, mouTmenlad aswia lei-

bi, raTa misi patronisTvis gamoeclia igi, semion ivanov-

iCma, zrdilobis gamo, jer patara adgili dauTmo, mere

ki gverdze gadagorda da mZebnelebs zurgi Seaqcia; me-

ore biZgis Semdeg guldaRma dawva, bolos kidev gaiwia

da, radgan sawols ukanaskneli gverdiTi ficari aklda,

uecrad, sruliad moulodnelad, Tavqve Cavarda Sig. axla

sawolidan moCanda mxolod misi ori gaZvaltyavebuli,

gamxdari, galurjebuli fexi, damwvar xis or tots rom

hgavda. radgan batonma proxarCinma am diliT ukve or-

jer Cahyo Tavi sawolqveS, xalxs eWvi Seepara da zinovi

prokofieviCis meTaurobiT isinic SeZvrnen, raTa enaxaT,

xom araferia iqac damalulio. magram mZebnelebma mx-

olod amaod miartyes erTmaneTs Sublebi. xolo roca

iaroslav iliCma Seuyvira da ubrZana, axlave amoeyvanaT

semion ivanoviCi bilwi adgilidan, ori ukeTilgonieresi

pirovneba orTav xeliT CaeWida cal-cal fexSi micvale-

buls, moulodneli kapitalisti sawols qvemodan amo-

aTries da zed gardigardmo dades. amasobaSi irgvliv Zu-

Page 149: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

149

ebisa da bambis naglejebis korianteli dadga, vercxlis

grova ufro da ufro izrdeboda da _ RmerTo Cemo! ras

ar naxavda aq kaci... keTilSobil maneTianebs, darbais-

lur maneTnaxevrianebs, lamaz aTSaurian monetebs, mdabiur

xuTSaurianebs, abazianebs, moxuci dedabris naqon or-

Saurianebs da vercxlis Saurianebs _ koxtad da wesi-

erad gaxveuls cal-calke qaRaldebSi. iSviaTi rameebic

iyo: raRac ori Jetoni, erTi napoleondori, erTi cuno-

bi, magram metad iSviaTi patara moneta... zogierTi mane-

Tianic aseve uZveles dros ekuTvnoda; iyo elisabedis

droindeli gacveTili monetebi, germanuli jvriani

fulebi, petresa da ekaterines dros moWrilebic; iyo,

magaliTad, sruliad gaqeqili, magram amJamad metad iS-

viaTi Zveli samSaurianebi, sayureebad rom daexvritaT,

magram kanoniT dawesebuli yvela wertili SerCenodaT,

iyo spilenZis fulic oRond ukve gamwvanebuli da daJan-

guli... erTi wiTeli qaRaldic aRmoCnda, magram mxolod

erTi _ meti ara. bolos, roca leibis anatomia damTavr-

da, misi piri mravaljer daferTxes da gaiges rom

aRaraferi wkrialebda, fuli mTlianad magidaze dades

da daTvlas Seudgnen. erTi SexedviT kaci advilad Sei-

Zleba motyuebuliyo da efiqra, milioniao! magram mil-

ioni ar iyo, Tumca Tanxa metismetad didi aRmoCnda, _

zustad ori aTas oTxas oTxmocdaCvidmeti maneTi da aTi

Sauri, xolo guSin zinovi prokofieviCs rom xelmowera

Caetarebina, SeiZleba sulac ori aTas xuTasi maneTi yo-

filiyo asignaciebiT. fuli waiRes, micvalebulis skivri

daluqes, diasaxlisis Civili moismines da uTxres, sad

da rodis unda waredgina cnoba gardacvlilis valis

Taobaze. visac saWiro iyo, xelwerili CamoarTves, rZa-

lic axsenes, magram raki darwmundnen, rom rZali, ase

Page 150: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

150

vTqvaT, miTi iyo, ese igi semion ivanoviCis warmosaxvis

naklovanebis Sedegi, rasac, rogorc gamokiTxviT gaiges,

mravaljer usayvedurebdnen gansvenebuls, maSin miatoves

es idea, rogorc usargeblo, mavne da baton proxarCinis

keTili saxelis SembRalavi; saqme amiT damTavrda. roca

pirvelma SiSma gaiara, roca moisazres da gaiges, vinc

iyo micvalebuli, damSviddnen, miCumdnen da raRac un-

doblobiT dauwyes erTmaneTs cqera. zogma metad axlos

miitana gulTan semion ivanoviCis saqcieli da TiTqos

ewyinaT kidec... Turme ra kapitali Seugrovebia am kacs!

mark ivanoviCma simSvide SeinarCuna, ar daibna da daiwyo

amis axsna, Tu ram SeakrTo da SeaSina ase uecrad semion

ivanoviCi; magram ukve yurs aravin ugdebda. zinovi

prokofieviCi ratomRac metismetad Cafiqrebuli iyo,

okeanovma cota gadahkra, danarCenebi moikuntnen, patara

kacuna kantariovi, cxviri beRuras niskarts rom miugavda,

saRamoTi sxva binaze gadavida. wasvlis win gulmodgined

dagmana yvela Tavisi skivri, Sekra fuTebi da civad aux-

sna cnobismoyvareebs, mZime dro da aq cxovreba Zviri

mijdebao. diasaxlisi ki gauCerebliv gahkioda da wyev-

lida semion ivanoviCs, CemisTana upatrono qals awyeni-

nao. hkiTxes mark ivanoviCs, gansvenebuli fuls ratom

lombardSi ar inaxavdao? _ Wkua ar eyo, _ upasuxa mark

ivanoviCma.

_ Tqvenc kai briyvi yofilxarT, _ Caulaparaka

okeanovma diasaxliss, _ oci weli TqvenTan idga kaci

erTma wkipurtma waaqcia, Tqven ki am dros SCis xarSavdiT

da ver moicaleT!.. eh!..

_ eh, is sacodavi, isa! _ ganagrZobda diasaxlisi,

_ lombardi rad undoda! cota ram rom moeca CemTvis da

eTqva: miiRe, ustiniuSka, ai es wyaloba, Seminaxe, vidre

Page 151: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

151

am miwaze daviarebio, _ RmerTi gamiwyres, vaWmevdi, vas-

mevdi, movuvlidi. ah, is urcxvi, matyuara isa! momatyua

me ubeduri!...

isev semion ivanoviCis loginTan mividnen. axla

rogorc wesi da rigia, ise iwva, ecva Tavisi saukeTeso,

Tumca erTaderTi tansacmeli. gayinuli nikapi, cota ar

iyos, uxeirod Sekrul halstuxSi Caemala. iyo gabanili

da Tmadavarcxnili, Tumca gauparsavi, imitom, rom sa-

marTebeli aravis aRmoaCnda: erTaderTi, romelic zinovi

prokofieviCis sakuTrebas Seadgenda, jer kidev SarSan

dablagvda da xelsayrel fasSi gayides Zvelmanebis baz-

arSi; danarCenebi ki sadalaqoSi dadiodnen. oTaxis

dalageba jer ver moeswroT. damsxvreuli Tejiri isev

ise iatakze egdo da semion ivanoviCis ganmartoebuli kuTxe

gaeSiSvlebina, TiTqosda imis niSnad, rom sikvdili far-

das xdis yvela Cvens saidumloebas, intrigebsa da xrike-

bs. leibis Siganic grova-grovad eyara irgvliv. mTel am

ase erTbaSad gacivebul kuTxes poeti advilad Seadareb-

da `meojaxe~ mercxlis dangreul budes: qariSxals yve-

laferi daumsxvrevia da dauglejia, bartyebic mouklavs

dedasTan erTad da maT garSemo mimoufantavs bumbulis,

frTebisa da bambisgan naxelavi Tbili sawoli. Tumca semi-

on ivanoviCi ufro beber, TavkerZa da qurd beRurasaviT

gamoiyureboda. dadumebuli iwva, TiTqos sulganabuli,

viTom damnaSavec ki ar iyo, viTom TviTon ar moewyo oini,

rom usircxvilod, unamusod da uzrdelad moetyuebina

keTili adamianebi. mas ukve aRar esmoda daoblebuli da

ganawyenebuli diasaxlisis moTqma da tirili. piriqiT,

gamocdili da gaqnili kapitalistiviT, kuboSic ki rom

ar surs wuTiTac usaqmod iwves, TiTqos raRac speku-

laciur angariSze fiqrs moecva. saxeze raRac Rrma azri

Page 152: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

152

aRbeWdvoda, tuCebi ise mravlismetyvelad moekuma, rom

kaci ver warmoidgenda, sicocxleSi Tu semion ivanoviCs

aseTi gamometyveleba SeiZleba hqonoda. TiTqos dadin-

jebuliyo kidec. marjvena Tvali eSmakurad moeWuta, ge-

gonebodaT, raRac surda eTqva, raRac metad saWiro am-

bavi euwyebina, aexsna, Tanac axlave, saswrafod, dros

daukargavad, imitom rom bevri saqme hqonda da ar ecala.

TiTqos ismoda: `aba, ras sCadi, geyofa, gesmis, Se sule-

lo dedakaco, Sena! nu fSlukuneb! gamofxizldi, geTay-

va, gesmis, gamofxizldi! me movkvdi, axla saWiro aRar

aris; rac marTalia, marTalia! kargia ase wola... me, ese

igi, gesmis, imaze ar vambob; Se kiko, Se kiko! dedakaco,

unda gaigo; ai me movkvdi; magram vTqvaT da, ase ar iyos,

vTqvaT da ar movkvdi _ vTqvaT da avdge, maSin ra iqneba,

ha?!~

Page 153: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

153

saSobao moTxroba

me romanisti var da mgoni, erTi `istoria~ gamov-

igone. ratom vwer, `mgoni~-meTqi, xom namdvilad vici,

rom SevTxze, magram gamudmebiT meCveneba, rom es sadRac

da odesRac moxda, saxeldobr _ swored Sobis wina dRes,

romeliRac uzarmazar qalaqsa da saSinel yinvaSi.

meCveneba, rom sardafSi biWuna iyo, jer kidev Zalian

patara, eqvsiode wlis an ufro patarac. am biWma diliT

nestiansa da civ sardafSi gaiRviZa. raRac xalaTi ecva

da kankalebda. misi sunTqva TeTr orTqlad iqceoda, da

is, kuTxeSi skivrze mjdomi, mowyenilobisgan gangeb uS-

vebda am orTqls piridan da misi cqeriT erToboda. mas

Zalze undoda eWama. dilidan ramdenjerme mivida taxt-

Tan, sadac bliniviT Txel safenze da TavqveS baliSis

magivrad raRac boxCiT avadmyofi deda iwva. rogor aR-

moCnda igi aq? albaT, Tavis biWTan erTad ucxo qala-

qidan Camovida da moulodnelad avad gaxda. saxlis pa-

troni jer kidev ori dRis win daakava policiam; mdg-

murebi daifantnen, uqmes wina saRamoa, erTaderTi darCe-

nili moqirave ki ukve ramdenime dRe iyo galeSili iwva,

ise, rom dResaswaulisTvis arc daucdia. oTaxis meore

kuTxeSi revmatizmisagan kvnesoda viRac oTxmoci wlis

dedaberi, romelic sadRac da odesRac ZiZad iyo, axla

ki martoobaSi levda suls, oxravda, buzRunebda da biWs

ise uRrenda, rom mas ukve iqiT gaxedvisac eSinoda. sadRac

winkarSi wyurvili moikla, qerqebs ki versad miagno da

ukve meaTed mainc scada dedis gaRviZeba. bolos sibnele-

Si SiSma aitana: didi xania mosaRamovda, cecxli ki aravis

daunTia. dedas xeli mousva saxeze da gaukvirda, rom igi

arc ganZreula da kedeliviT gacivebuliyo. `aq Zalian

Page 154: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

154

civa~, _ gaifiqra man, cota xans moicada, xeli uneburad

micvalebulis mxarze darCa, Semdeg TiTebze daibera gasaT-

bobad, taxtze xelis cecebiT Tavisi patara qudi moCxrika

da nela gavida sardafidan. gareT aqamdec gavidoda, ma-

gram zemoT, kibeze, didi ZaRlis eSinoda, mTeli dRe me-

zoblebis karebTan rom Rmuoda. qofaki aRarsad iyo da

isic swrafad gavida quCaSi.

RmerTo, ra qalaqia! msgavsi arasodes araferi unax-

avs. iq, saidanac Camovida, RamRamobiT, saSineli wyvdia-

dia, mTel quCas mxolod erTi farani anaTebs. xis daba-

li qoxebi darabebiT iketeba; odnav dabinddeba da - quCe-

bic carieldeba, yvela saxlSi iyuJeba, mTeli Rame mawan-

wala ZaRlebi ymuian da yefen, asobiT da aTasobiT. ma-

gram samagierod iq Tbiloda da aWmevdnen kidec, aq ki _

RmerTo, netav danayrdes! ra grgvinva da raxraxia irgv-

liv, sinaTle da xalxi, cxenebi da karetebi, da yinva,

yinva! gayinuli orTqli asdis qancgawyvetil cxenebs, maT

mxurvale drunCebs; fxvier TovlSi qvebze nalebi wkri-

aleben, yvela xels ikvrevineba, da RmerTo, rogor Sia,

erTi lukma mainc rom hqondes da uceb TiTebic atkivda.

gverdze wesrigis damcvelma Cauara da biWi rom ar SeemC-

nia, zurgi Seaqcia.

ai, isev quCa, _ oh, rogori farToa! aq albaT namd-

vilad gagsresen; gahyvirian, midi-modian, mirbian, sina-

Tle ki, sinaTle! es raRaa? uh, ramxela SuSaa, SuSis

miRma ki _ oTaxi, xolo oTaxSi xe Wers swvdeba; es naZ-

vis xea, naZvis xeze ki uamravi sanTelia, uamravi oqros

qaRaldi da vaSli, iqve garSemo ki Tojinebi, patara cx-

enebi; oTaxSi bavSvebi darbian, morTul-mokazmulebi,

gakrialebulni, icinian da TamaSoben, da Wamen, da svamen

raRacas. ai, am gogonam biWTan cekva daiwyo, ra kargi

Page 155: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

155

gogoa! ai musikac, minaSic ki atans. gaocebuli Sehyurebs

biWi, ecineba kidec, mas ki ukve fexis TiTebic stkiva, xe-

lebze ki mTlad gauwiTlda, veRar xris da ganZrevac ki

tkivils ayenebs. da uceb gaaxsenda biWs, rom TiTebi ase

stkiva, wamoitira da gaiqca, da ai isev xedavs oTaxs,

sxva SuSis miRma, aqac xeebia, magidaze ki - Rvezelebi,

yovelgvari _ nuSis, wiTeli, yviTeli, da iq oTxi mdi-

dari batoni zis, xolo stumrebs Rvezels sTavazoben,

karic wamdauwum iReba, maTTan quCidan bevri batoni Se-

dis. biWi miipara, uceb gaaRo kari da Sevida. uh, rogor

uyvires da mouReres! erTi qalbatoni saswrafod mivida

masTan, xelSi kapikiani SeaCeCa da quCis kari gauRo.

rogor SeeSinda! kapikiani maSinve gauvarda da safexure-

bze daiwkriala: man ver SeZlo Tavisi wiTeli TiTebi moex-

ara da moneta daeWira. biWuna gamoiqca da swrafad ga-

nagrZo gza, sad midioda, TviTonac ar icoda. isev tir-

ili unda, magram eSinia, da mirbis, mirbis da xelebs

iorTqlavs. dardi da SiSi eZaleba, imitom, rom isev mar-

to darCa, da uceb, RmerTo! es raRaa? xalxi Segrovila

da gaocebulni iyurebian: fanjaraSi SuSis miRma sami

Tojinaa, patarebi, wiTelsa da mwvane kabebSi gamowyo-

bilni da mTlad cocxlebiviT! viRac moxuci zis da

TiTqos did violinoze ukravs, ori sxva iqve dgas da

patara violinoebze ukraven, da taqtSi arxeven Tavebs,

da erTmaneTs Sehyureben, da tuCebs amoZraveben, lapara-

koben, TiTqos laparakoben, _ oRond SuSis gamo araferi

ismis. biWs isini jer cocxlebi egona, magram roca mixv-

da, rom Tojinebi iyvnen, _ uceb gaecina. aseTi Tojinebi

arasodes enaxa da arc icoda, aseTebic Tu arsebobda!

tirili unda, magram es Tojinebi Zalian sasaciloni arian.

uceb moeCvena, rom uknidan viRac xalaTze waepotina: didi

Page 156: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

156

boroti biWi idga gverdiT da uceb TavSi sTxliSa, qudi

moglija da wixli amoartya. biWi miwaze gagorda, viRa-

cam daiyvira, is gairinda, wamoxta da ukanmouxedavad

gaiqca, da uceb TviTonac ver mixvda, sad amohyo Tavi,

Robis Ziras, ucxo ezoSi, _ SeSis ukan Camojda: `aq ver

momagneben, bnela kidec~.

Camojda da moibuza, SiSisagan sulSegubebuli da

uceb, moulodnelad Zalze kargad igrZno Tavi: xel-fex-

is tkivili gauqra da ise dacxa, rogorc buxarze; mTeli

taniT acaxcaxda: oh, mas xom CaeZina! ra kargia aq Zili:

`cota xans vijdebi da isev Tojinebs movinaxuleb, _

gaifiqra biWma da maT gaxsenebaze Caecina, _ mTlad cocx-

lebiviT arian!..~ da uceb dedis simRera moesma. ̀ deda, me

mZinavs, oh, ra kargia aq Zili!~

_ wavideT CemTan naZvis xeze, biWuna, _ wynari xmiT

CasCurCula viRacam.

mas jer deda egona, magram ara, is ar aris; ver xe-

davs, vin dauZaxa, sibneleSi viRac daixara misken da moex-

via, man ki misken gaiwoda xeli da... da uecrad, _ oh, ra

sinaTlea! oh, rogori naxvis xea! es naZvis xec ar aris,

aseTi xeebi jer arc unaxavs! sad aris axla: yvelaferi

brwyinavs, yvelaferi kaSkaSebs da irgvliv sul

Tojinebia, _ magram ara, eseni sul biWunebi da gogonebi

arian, mxolod iseTi naTeli, mis gverdiT bzrialeben,

dafrinaven, yvela mas kocnis, Tan dahyavT, da isic dafri-

navs, da xedavs: uyurebs deda da sixaruliT icinis.

_ deda! deda! oh, ra kargia aq, deda! _ yviris biWu-

na da isev bavSvebs kocnis, da unda saswrafod uambos maT

im Tojinebze SuSis miRma. _ vin xarT Tqven, biWebo? vin

xarT, gogonebo? _ kiTxulobs igi, siciliTa da siy-

varuliT.

Page 157: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

157

_ es `qristes naZvis xea~, _ pasuxoben isini. _

qristes am dRes yovelTvis aqvs naZvis xe patara bavSveb-

isTvis, romlebsac TavianTi naZvis xe ar gaaCniaT... _ da

Seityo man, rom es biWunebi da gogonebi misnairi bavSvebi

iyvnen, magram zogi jer kidev TavianT kalaTebSi gaiyina,

rodesac isini peterburgel Cinovnikebs miugdes karebT-

an, sxvebi ZiZebs Caakvdnen xelSi, upatrono bavSvTa TavS-

esafrebSi, zogs mesame klasis vagonebSi simyralisgan Se-

exuTa suli, da axla yvelani aq arian, angelozebiviT,

yvelani qristesTan, da isic maT Sorisaa, maTken iwvdis

xelebs, locavs maT da maT codvil dedebs... am bavSvebis

dedebi ki iqve dganan, gverdiT, da tirian; yvela cnobs

Tavis biWsa da gogonas, isini ki maTTan mifrinaven da

kocnian, TavianTi patara xelebiT wmenden cremlebs da

evedrebian ar itiron, radgan isini aq Zalze kargad

grZnoben Tavs...

qvemoT ki, diliT, meezoveebma SeSis ukan gayinuli bi-

Wunas gvami ipoves, moZebnes dedamisic... igi masze adre

mokvda; isini caSi ufalTan Sexvdnen erTmaneTs.

da mainc, ratom SevTxze aseTi istoria, romelic ar

esadageba Cveulebriv gonivrul dRiurs, da Tanac mwer-

lisas? arada namdvil movlenebze vapirebdi moTxrobeb-

is Seqmnas! magram swored isaa saqme, gamudmebiT meCveneba

da mezmaneba, rom marTla SeiZleboda es momxdariyo, _

anu is, rac sardafSi da SuSis miRma moxda, xolo iq

qristes naZvis xis Sesaxeb _ arc vici, rogor giTxraT,

SeiZleboda momxdariyo Tu ara? romanistic xom imitom

var, rom gamovigono.

Page 158: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

158

ukve gamovida:

tomi 1 _ ernest heminguei

tomi 2 _ Stefan cvaigi

tomi 3 _ prosper merime

Page 159: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

159

Jurnal `reitingis~ biblioTeka

`msoflios rCeuli moTxrobebi~

tomi 4

sarCevi

Tvinieri ......................................................................... 3

ugvano anekdoti ..................................................... 49

batoni proxarCini .............................................. 114

saSobao moTxroba ............................................... 153

Page 160: თეოდორ დოსტოევსკი - მოთხრობები

160

© gamomcemloba palitra L, 2012

Jurnal `reitingis~ biblioTeka

`msoflios rCeuli moTxrobebi~

male gamova:

tomi 5 _ riunoske akutagava

tomi 6 _ jek londoni

tomi 7 _ herbert uelsi