Νίκος ΠαύλουPhD, MΑ, MThΘεολόγος- ΙστορικόςΔιευθυντής 14ου Γυμνασίου Λάρισας

Εκπαιδευτικές πολιτικές στο μάθημα των Θρησκευτικών. Μία προσέγγιση του θρησκευτικού γραμματισμού

Είναι λανθασμένες οι αντιλήψεις που θεωρούν το θρησκευτικό μάθημα, στο επίκεντρο του οποίου είναι θέματα που έχουν θρησκευτική χροιά, «δευτερεύον» σε ένα σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα, ή ότι δε μπορεί να προσφέρει τρόπους ερμηνείας του κόσμου που ζουν οι μαθητές. Αρκεί να παρέχει ουσιαστικά εφόδια, που θα βοηθούν πραγματικά τους μαθητές να γίνουν ολοκληρωμένες προσωπικότητες.

Στοιχεία των σημερινών δυτικών κοινωνιών: πολυπολιτισμικότητα εκκοσμίκευση

Μία γόνιμη συζήτηση θα πρέπει να αφορά την εκ νέου οριοθέτηση των σκοπών των Θρησκευτικών,

για να μπορέσει να είναι σύστοιχο με το σήμερα και να θεωρηθεί έτσι απαραίτητο να διδάσκεται στη νεολαία, που ζει και κινείται στους ρυθμούς του

Τι μπορεί να προσφέρει σήμερα η θρησκευτική παιδεία, ώστε να αξίζει να συνεχίζει να υπάρχει, τη στιγμή που πολλά στοιχεία της,

όπως για παράδειγμα η ιστορία των θρησκευτικών ιδεών ή ο πολιτιστικός πλούτος ως συστατικό μιας θρησκείας μπορούν να

καλυφτούν από άλλα μαθήματα, όπως για παράδειγμα την Ιστορία ή την Αισθητική Αγωγή

Μία καλή αφετηρία για την ανταλλαγή απόψεων είναι η διαπίστωση πως στο σύγχρονο ελληνικό σχολείο υπάρχει μία μεγάλη ποικιλία μαθημάτων

και δραστηριοτήτων. Προφανώς όλα αυτά χρησιμεύουν για να μπορέσουν να διαμορφώσουν το

χαρακτήρα του νέου ανθρώπου και να τον βοηθήσουν να γίνει ολοκληρωμένη προσωπικότητα, όπως άλλωστε τονίζεται και στο νόμο 1566/85 που

καθορίζει τις αρχές της εκπαίδευσης στον τόπο μας. Για την πραγματοποίηση αυτών των στόχων

ο μαθητής αποκτάει γνώσεις και καλλιεργεί δεξιότητες, που θα του φανούν χρήσιμες στη

μετέπειτα ζωή του και θα τον βοηθήσουν να ερμηνεύσει τη σύγχρονη πραγματικότητα

Εργαλεία γνώσης:-Βίβλος, ένας βασικός πυλώνας του ευρωπαϊκού

πολιτισμού-Θρησκευτικές παραδόσεις όπως η Ορθοδοξία, οι

οποίες διαμόρφωσαν την καθημερινότητα των Νεοελλήνων, αλλά και την ταυτότητα του

Ελληνισμού -Θρησκευτικό φαινόμενο, που αποτελεί βασικό συστατικό πολλών εκδηλώσεων της σημερινής

πραγματικότητας

Αφήγηση της Δημιουργίας, όπως την περιγράφει η Παλαιά Διαθήκη:

Αποτελεί ένα από τα θεμέλια του δυτικού πολιτισμού, και είναι βασικό κείμενο αφετηρίας αφού έδωσε το έναυσμα για να μπορέσουν διανοητές να διατυπώσουν τις απόψεις τους για την αρχή της ζωής (θεωρία εξέλιξης, Bing Bang), ενώ βοήθησε τον άνθρωπο να συνειδητοποιήσει την ανάγκη του σεβασμού της ζωής και να ευαισθητοποιηθεί. Ακόμη και στις περιπτώσεις που αποτέλεσε επίκεντρο διαμάχης έγινε αιτία να γνωρίσει άνθιση η κριτική σκέψη. Η γνώση της λοιπόν είναι το ίδιο σημαντική με τη γνώση του πυθαγορείου θεωρήματος, της Magna Charta, των φιλοσοφικών αντιλήψεων του Πλάτωνα, της ρωμαϊκής νομικής συμβολής, των νόμων της Φυσικής, της Χημείας κοκ

Η ερμηνεία της Βίβλου αποτελεί μία σπουδαία προσπάθεια του πνεύματος, ενώ η πολυφωνικότητα της θα χρησιμεύσει ακόμη και ως εργαλείο για την κατανόηση τη σημερινής πραγματικότητας

Γνωριμία με την Ορθοδοξία και τις εκφάνσεις της

Πολλές πτυχές της ελληνικής καθημερινότητας συνδέονται με την

ορθόδοξη παράδοση

Παρουσίαση των άλλων θρησκειών

Ο Άλλος δεν είναι ο αντίπαλος, αλλά ο συνάνθρωπος που έχει τις ίδιες

αδυναμίες, τις ίδιες αγωνίες και τις ίδιες αναζητήσεις με τους μαθητές

Το θρησκευτικό φαινόμενο αποτελεί το κέντρο και είναι η κινητήρια δύναμη πολλών εκδηλώσεων (θετικών ή αρνητικών) του σύγχρονου ανθρώπου. Είναι δηλαδή βασικό συστατικό της ανθρώπινης συμπεριφοράς και του πολιτισμού, και απαιτείται η διερεύνησή του, καθώς και η κατανόησή του για να ερμηνευθεί ορθά η πραγματικότητα μέσα στην οποία ζουν (και θα ζήσουν) οι μαθητές . Μία εκπαίδευση λοιπόν που δε θα δώσει σημασία στην παρουσίασή του θα είναι ελλιπής ή στρεβλή, και θα έχει στερήσει απαραίτητες γνώσεις από τους νέους ανθρώπους .

Σημαντική βοήθεια στην παρουσίαση των Θρησκευμάτων μπορεί να δώσει η χρήση των ΤΠΕ

(Τεχνολογίες Πληροφορίας Επικοινωνίας) αφού έτσι οι μαθητές θα γνωρίσουν άμεσα τη διδασκαλία

τους, τον τρόπο ζωής των πιστών κάθε θρησκείας, τις νοοτροπίες που συνδέονται με αυτές,

λατρευτικές πρακτικές κοκ. Η προσοχή του διδάσκοντα εδώ πρέπει να είναι πολύ μεγάλη, αφού πρέπει να επιλέξει, εκτός των άλλων, κατάλληλους διαδικτυακούς τόπους που να έχουν αξιόλογο και ουσιαστικό περιεχόμενο, και θα είναι αυστηρά αντικειμενικοί, αφού σε διαφορετική περίπτωση ελλοχεύει ο κίνδυνος του προσηλυτισμού και η

παραπληροφόρηση.

• Είναι απαραίτητο να ξεκαθαριστεί ότι τα Θρησκευτικά ως μάθημα που προσφέρει

γραμματισμό στους νέους ανθρώπους είναι απαραίτητο να είναι υποχρεωτικό για όλους,

χωρίς να υπάρχει δυνατότητα απαλλαγής από την παρακολούθησή του, αφού αυτό θα στερήσει από

μερίδα μαθητών βασικά στοιχεία της αγωγής τους.

Η αναγκαιότητα ενός μαθήματος θρησκευτικού γραμματισμού