ΜΑΤΩΜΕΝΟΣ ΓΑΜΟΣ

ΦΕΝΤΕΡΙΚΟ ΓΚΑΡΘΙΑ ΛΟΡΚΑ

ΠΗΓΕΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ – ΕΠΙΡΡΟΕΣ ΑΠΟ ΑΛΛΟΥΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΕΣ

Το cante jondo = πρόκειται για μία πρωτότυπη μορφή της Ανδαλουσιανής παραδοσιακής μουσικής και του φλαμένγκο / το όνομα σημαίνει ‘βαθύ τραγουδι’ μέσα από αυτο το τραγούδι εκφράζονται αρχέγονα ένστικτα, ανομολόγητοι φοβοι, κυρίαρχα και έντονα συναισθήματα και πάθη των κατοίκων της Ανδαλουσίας, με τα οποία ο Λόρκα γαλουχήθηκε και ανατράφηκε

Τα έργα του Lope De Vega (1562 – 1635): Ισπανός θεατρικός συγγραφέας και ποιητής. Ήταν ο δημιουργός του νέου δράματος του ισπανικού Χρυσού Αιώνα και θεωρείται ως ο παραγωγικότερος συγγραφέας στην παγκόσμια λογοτεχνία. Καταβολές και επιρροές του μέσα στον Ματωμενο Γάμο διαφαίνονται στη σκηνή του πανηγυριού και του χορού πριν και κατά την διάρκεια του γάμου

Ο τραγικός χαρακτήρας του έργου και η δραματυργική παρουσίαση των ηρώων θυμίζει έργα του Gabriele D'Annunzio (1863-1938), Ιταλού ποιητή, δημοσιογράφου, δραματουργού, και στρατιώτη κατά την διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, όπως και του Ramón María del Valle-Inclán (1866-1936), Ισπανού μυθιστοριογράφου, θεατρικού συγγραφέα και ποιητή, κορυφαίος εκπρόσωπος της ανανεωτικής «Γενιάς του 1898» και του μοντερνιστικού κινήματος στην πεζογραφία και δραματουργία της Ισπανίας

Η νύχτα, όπου οι δύο εραστές του έργου κρύβονται στο δάσος και οι ξυλοκόποι ως ουδέτεροι παρατηρητές αναφέρουν, σχολιάζουν, εμβαθύνουν στα τεκμαινόμενα, μας θυμίζει τη σκηνή από το «Όνειρο Θερινής Νυκτός» του Ουίλιαμ Σαίξπηρ ( 1564 – 1616 / Άγγλος ποιητής, δραματουργός και θεατρικός συγγραφέας) όπου με την παρουσία των ξωτικών, οι ήρωες κυνηγιούνται, τσακώνονται όλη τη νύχτα και αναζητούν μέρος για μονομαχία εξαιτίας ενός προδομένου έρωτα.

Η έντονη παρουσία του θανάτου τόσο στη δολοφονία των δύο αντρών της οικογενειας του Γαμπρού όσο και στην αλληλοεξόντωση των δύο αντιζήλων – διεκδικητών της Νύφης θυμίζει έντονα τη συμβολική σημασία του θανάτου, όπως παρουσιάζεται στα έργα του Maurice Maeterlinck (1862 – 1949), Βέλγου ποιητή, θεατρικού συγγραφέα και δοκιμιογράφου. Το 1911 του απονεμήθηκε το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας. Τα κύρια θέματα του έργου του είναι ο θάνατος και το νόημα της ζωής.

Η ιστορία του Ματωμένου Γάμου ταυτίζεται, επίσης, με ένα πραγματικό τραγικό επισόδειο που συνέβη στην επαρχία της Αλμερίας, στην Ισπανία, δύο χρόνια πριν τη συγγραφή του έργου. Το έργο διατηρεί πολλά στοιχεία από την αυθεντική ιστορία όπως την είχε διαβάσει ο Λόρκα στην εφημερίδα. Η υπόθεση διαδραματίζεται σε ένα άνυδρο και αφιλόξενο τοπίο, που θυμίζει την επαρχία της Αλμερία. Το ίδιο το δράμα έχει ως θέμα μια νύφη που τη μέρα του γάμου της κλέβεται με τον εξάδελφό της. Ο γαμπρός τούς καταδιώκει και το κυνήγι του τελειώνει με θάνατο.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, που βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα, ο Λόρκα πρόσθεσε λεπτομέρειες που στόχευαν να υποβαθμίσουν τους φροϋδικούς τόνους του και να υπογραμμίσουν τη δύναμή του ως μύθου. Η νύφη και ο εραστής της δεν διαφεύγουν μέσα στο έρημο τοπίο –όπως είχε κάνει στην πραγματικότητα το ζευγάρι–, αλλά σε ένα σκοτεινό δάσος όπου καραδοκεί ο θάνατος. Στο έργο του Λόρκα, δεν πεθαίνει μόνο ο εξάδελφος της νύφης, αλλά και ο γαμπρός – σκοτώνονται μεταξύ τους μονομαχώντας με μαχαίρια. (Ο πραγματικός εξάδελφος της νύφης είχε πυροβοληθεί – ένας θάνατος πολύ πιο πεζός.) Στον Ματωμένο Γάμο, ο εξάδελφος είναι παντρεμένος και έχει έναν νεογέννητο γιο, ενώ στην πραγματικότητα ήταν εργένης.

Τέλος, ο Ματωμένος Γάμος συνδέεται και με την ελληνική πραγματικότητα και δημοτική παράδοση: για παράδειγμα, το θέμα της αρπαγής της Νύφης και η φυγή της με τον Λεονάρντο, μετά το γάμο της, θυμίζει έντονα το ακριτικό ποίημα «η αρπαγή της γυναικός του (Διγενή) Ακρίτη», όπου ο Διγενής πληροφορείται για την αρπαγή της γυναίκας του από το προσωποποιημένο πουλάκι που μιλά (τυπικό μοτίβο των δημοτικών τραγουδιών) - μόνο που εδώ ματαιώνει το γάμο της γυναίκας του με τον απαγωγέα και την ανακτά πίσω.

Ολοκληρώνοντας, ο Ματωμένος Γάμος αντικατοπτρίζει και αρκετά στοιχεία, που έχουν παρατηρηθεί σε διαφορετικές μορφές πεζού ή ποιητικού λόγου της Αρχαίας Ελλάδας:

Το υπερφυσικό στοιχείο (η αλληγορία του θανάτου - ζητιάνας και της φύσης – σελήνης), που επεμβαίνει στα ανθρώπινα, μας θυμίζει την έννοια της ειμαρμένης, του πεπρωμένου, δηλαδή, που ακολουθούν οι άνθρωποι, αλλά και οι θεοί και από το οποίο δεν μπορούν να ξεφύγουν – παράλληλα μας θυμίζει τον ανθρωπομορφισμό των θεών στα έπη του Ομήρου, οι οποίοι επεμβαίνουν, συμμετέχουν και καθορίζουν τα πεπραγμένα των ανθρώπων

Η σύνθεση και η εναλλαγή του επικού – διαλογικού στοιχείου με το λυρικό – χορικό (τραγούδι και χορός) στοιχείο σε ένα αρμονικό σύνολο αντιστοιχεί με τη δομή και σύνθεση του αρχαίου ελληνικού δράματος

Παράλληλα, ακολουθείται το μοτίβο ύβρις, τίσις, νέμεσις, κάθαρσις, όπως διαφαίνεται από το αρχαίο ελληνικό δράμα - τραγωδία: τόσο η Νύφη όσο και ο Λεονάρντο, σαν τραγικοί ήρωες, διαπράττουν ύβρι και καταπατούν τις ηθικές και κοινωνικές επιταγές της εποχής και κοινωνίας τους, προκαλώντας την τιμωρία τους, το κυνηγητό τους, δηλαδή, από τον Γαμπρό και την αναμέτρηση των δύο αντρών, ενώ η κάθαρσις επέρχεται με τον θάνατο τόσο του Λεονάρντο όσο και του Γαμπρού και με την απέραντη θλίψη, τον απόλυτο πόνο, τις έντονες τύψεις και την ηθική και ψυχική καταρράκωση της Νύφης.