ชวประวต มหาตมา คานธ

ความน า

จากนกกฎหมายธรรมดาชาวอนเดย จนกลายเปนรฐบรษเอก

ของโลก ผน าการตอสเพอเอกราชจากองกฤษ โดยใชความอดทนและ

ไมใชความรนแรง ยดแนวทางตามหลก “ศาสนา” จนไดรบการขนาน

นามและยกยองใหเปนมหาบรษ “บดาแหงประชาชาต” ของอนเดย

นามวา มหาตมา คานธ เปนนามทกลาวขวญกนทวโลก ในชวง

ครสตศตวรรษท 19 เมอครงอนเดยตกเปนอาณานคมขององกฤษ

คานธ สามารถน าประชาชนอนเดยทงประเทศเขาตอสกบองกฤษ

จกรวรรดอนเกรยงไกร ทมอาณานคมไปทวโลก จนไดรบสมญานามวา “ดนแดนพระอาทตยไมตก

ดน” ไดส าเรจ ซงตลอดชวตของทาน ไดอทศตนเพอตอส เพอปลดปลอยประชาชนชาวอนเดย ใหพน

จากการกดขขมเหงตามวถทางแหงอหงสา และหลกสตยาเคราะห

ชวประวต มหาตมา คานธ

มหาตมา แปลวา ผมจตใจสงสง ขนานนามโดย รพ

นทรนาถ ฐากร มหากวแหงอนเดย เดมชอ โมฮนดาส คาราม

จนท คานธ (Mohandas Karamchand Gandhi) บดาเปน

Dewan (นายกรฐมนตรของรฐ Porbunder) และเปนบตรคน

สดทอง เกดเมอวนท 2 ตลาคม ค.ศ. 1869 ในแควนคชราต

ทางทศตะวนตกของอนเดย เปนบตรของภรรยาคนท 4 ของ

บดา

มหาตมา คานธในป ค.ศ. 1876

2

ครอบครวทานมพนองรวม 4 คน ทานเปนบตรคนเลกสด คานธไดรบการปลกฝงแบบอยางของความ

เปนคนทมวนยและการอทศตนอยางเครงครด มารดาของเขาซงเปนผทเครงในศาสนามาก มกถอศล

อดอาหารเปนเวลานานอยเนอง ๆ ครงหนงในฤดฝน นางปฏญาณตนวาจะไมกนอะไรเลยจนกวาพระ

อาทตยจะขน เขาและสมาชกอน ๆ ในครอบครวจะเฝามองดทางหนาตาง พวกเขาตองการใหแมกน

อาหาร เพราะแมก าลงอด แตแมทานบอกวาไมตองหวง ทานสบายดทกอยาง ถาหากพระเปนเจาไม

ตองการใหทานกนในวนน ทานกจะไมกน เขาศรทธาความเครงครดของแม แตยงไมพรอมจะท าตาม...

ความทเปนลกคนเลกในบรรดาพนอง 4 คน เขาจงใชชวตวยเดกแบบเกเร อยางเชน ขโมย

เศษเงนไปซอบหร แตดวยความกลวบดา ซงเปนนกการเมองผมชอเสยงของทองถน เขาจงรบสารภาพ

วาตนเปนผขโมย แตแทนทบดาจะลงโทษ ทานกลบโอบกอดเขา ในฐานะทกลาพดความจรง แลวทง

สองคนกรองไหดวยกนเขาบนทกไวในชวประวตวา น าตานนเปนเหมอนทสงทช าระลางความสกปรก

ของจตใจออกไป ถาคณสรางวนยแบบนโดยผานทางความรก มนเทากบสรางมนษยธรรมขนในจตใจ

และนนคอสงทเกดขนกบคานธ

ในวยเดก คานธ ถกสงตวไปเรยนหนงสอ แตเขาไมสามารถจ าหรอเรยนรอะไรไดเลย จนเขา

คดวาตนเองนนคงโง และความจ าแยมาก ท าใหการเรยนหนงสอส าหรบเขา ไมมอะไรทนาสนใจเลย

นอกจากน คานธ เปนเดกขอายมาก จงไมคอยจะมเพอน และไมไวใจใครแมกระทงคร แตสดทาย

คานธ กพยายามทจะเรยนร สดทายสามารถเรยนด จนท าใหเขาไดรบรางวลเรยนด และไดรบทน

เรยนดดวย

ค.ศ. 1883 เดอนพฤษภาคม คานธ มอาย 13 ป ไดสมรสกบเดกหญงชอ กสตรพา ซงอาย

มากกวา คานธ ประมาณ 6 เดอน มบตร-ธดา รวมกนทงสน 5 คน แตคนหนงเสยชวตลงตงแตยงเปน

ทารก ท าใหเหลอ 4 คน คานธเปนสามทขหง และเปนเจาขาวเจาของ สาเหตทท าให คานธ สมรสเรว

นน เนองมาจากประเพณของชาวฮนด และความเชอทวา หากผใดมบตรแลวบตรของตนมการไดเสย

กนกอนแตงงาน จะท าใหผเปนบดาและมารดานนตองตกนรก ชาวฮนดจงนยมใหเดกแตงงานกน

เรว ๆ เพอหลกเลยงการตกนรกดวยเหตน

3

เมออาย 16 ป เขาเผชญกบความขดแยงอนยงใหญเปน

ครงแรก ระหวางหนาทกบความปรารถนา ในคนหนงขณะ

พยาบาลบดาทปวยอย เขากแอบหนขนไปหลบนอนกบภรรยา

ตอนนนเองทพอของเขาเสยชวตลง คนใชมาแจงใหทานทราบวา

คณพอเสยชวตแลว ส านกแรกของเขาบอกวา ตายแลว...เราท า

อะไรลงไป... นบตงแตนนมา คานธ มกจะพดถงเหตการณนน

ตอนททานละทงพอ เวลาททานไมท าหนาทของทานใหดอย

เสมอ แลวมนกกลายเปนส านกในเรองของหนาทและความ

รบผดชอบของเขา

เมอ คานธ อายได 18 ป พอถงแกกรรม ครอบครวทมพชายคนโตเปนผดแล ไดสง คานธ ไป

ศกษาวชากฎหมายทมหาวทยาลยลอนดอนประเทศองกฤษ โดยกอนจะเดนทาง คานธ ไดใหสญญา

กบมารดาวา จะไมรบประทานเนอสตวและสรา และจะไมยงเกยวกบสตร เพอใหมารดาไดอนใจ และ

เมอไปถงองกฤษ คานธ ไดพบกบปญหาใหญในการด าเนนชวต นนคอ วฒนธรรม มารยาท สงปลก

สรางตาง ๆ ในองกฤษนนไมเหมอนอนเดย เชนการใช ลฟต คานธ ตองระวงตนในเรองมารยาท ซงจะ

มาท าตามคนอนเดยเหมอนเดมไมได คานธ ตองปรบตว ปรบบคลกตาง ๆ ใหเขากบคนองกฤษใหได

อาหารทไมใชเนอสตวในองกฤษสมยนนรสชาตจะจดมาก คานธ จะกนเนอสตวกไมได เพราะให

สญญากบมารดาไวแลว และ คานธ กไดมโอกาสรจกกบอาหารมงสวรต จงไดมวธรบประทานมงสวรต

อยางเปนสข

4 ปตอมา คานธ กส าเรจการศกษาและสอบไดเปนเนตบณฑต และเมอไดเปนเนตบณฑตแลว

คานธ จงเดนทางกลบสอนเดยใน ค.ศ. 1892 เพอประกอบอาชพ ในปนลกคนทสองของ คานธ ก

ก าเนดขน ในชวงเวลานน ความหวงสงสดของเขากคอ การไดเปนสภาพบรษองกฤษ เขาสวมหมวก

Top Hat หรอหมวกทรงสง ถอไมเทาหวเลยมเงน เรยนเตนร า สไวโอลน และเรยนภาษาฝรงเศส ทวา

ความสามารถพเศษใดๆ กไมอาจลบความประหมาของเขาลงไปได แมเมอไดปรญญาทางกฎหมาย

แลว เขากยงไมมนใจในความสามารถของตนเอง ภายหลงเขาบนทกไววา

“ความรสกไรความเชอมนและความหวาดกลวของขาพเจาไมมวนสนสด”

มหาตมา คานธในป ค.ศ. 1888

4

เขากลบมาอนเดยรบวาความคดแรก และพบวาเมออยในศาลเขาประหมา และตนเตน เขา

ไมสามารถเปดปากพดตอหนาผพพากษาได เขากลวและเศรากบเรองนมาก แตแลวไมนาน คานธ กได

งานชนหนงซงเปนตวแปรส าคญทท าให คานธกลายเปนนกการเมองทมชอเสยงโดงดงในเวลาตอมา

คานธบอกไววา

“ในดนแดนซงพระเปนเจาทรงคมครองแหงนนเอง ทขาพเจาคนพบพระเปนเจาของตนเอง”

งานนนคอการเปนทนายวาความใหลกความในประเทศแอฟรกาใต ดงนน ใน ค.ศ. 1893

ความทไมทราบวามการเลอกปฏบตตอชาวอนเดยในแอฟรกาใตซงเปนอาณานคมขององกฤษ เขาจง

จองทนงชน First Class (ชนทหรหราสะดวกสบายทสด คาตวแพงทสด) ไปยง ‘เพลยโทเนย’

แตทวาผโดยสารชน First Class ทเปนคนผวขาว ไมพอใจทคนผวคล าอยาง คานธ มาอยรวม

ชนเดยวกบพวกเขา จงไปประทวงบอกเจาหนาท เจาหนาทจงเดนมาสงให คานธ ยายตโดยสารไป

โดยสารตของ Third Class (ชนไมสะดวก คาตวถกทสด) ทง ๆ ทคานธเสยเงนซอตว

ชน First Class มาอยางถกตอง คานธ จงปฏเสธ ท าใหเกดความขดแยงทรนแรงขนเรอย ๆ จนใน

ทสด คานธ กถกเจาหนาทรมท าราย และกถกผโดยสารผวขาวโยนออกมาจากรถไฟ โดยเจาหนาทตาง

อางวา รถไฟชนหนงนสรางส าหรบผโดยสารผวขาวเทานน เหตการณนท าให คานธ เศราเสยใจเปน

อยางยง และยงเศรามากยงขนเมอรวาชาวผวคล าเกอบทกคนถกเหยยดหยามจากชนผวขาวใน

แอฟรกาใต ท าใหเขานงคดทงคนวา การทถกปฏบตอยางนเปนสงทไมถกตอง หลงจากนนอกเพยง

หนงสปดาห เขาจงไดน าความคดของเขามาแสดงออกใน การประชมผอพยพชาวอนเดยพนเมองซง

ขณะนนเขามอายเพยง 24 เทานน

ภาพทถายเมอวนท 18 ก.พ.

ป 1893 คานธ ก าลงอยชวงพกฟนรางกาย

หลงถกทบตอยางรนแรง เมอวนท 10 ก.พ.

ระหวางทเขาเดนทางจะไปพบลกความของ

เขา ในแอฟรกาใต

5

ทแอฟรกาใตในชวงทศวรรษท 1890 ชาวแอฟรกาและอนเดยตางตกทนงตองท าตาม

อ าเภอใจของเจานายผวขาวเหมอนกน ตองอยภายใตกฎหมายซงไมยอมรบ สทธในการออกเสยง การ

เปนเจาของทรพยสน หรอแมแตเดนบนถนนในยามกลางคน ดวยความมงมนอยางยงทจะแกไขสงผด

คานธ พยายามจนสดก าลงเทาทจะชวยไดโดย คานธ มสวนอยางมากในการเขาไปปรบปรง

และแกไขขอกฎหมายเพอใหชนชนผวด ามความเทาเทยมกน ซงในชวงนน คานธกยงรไมทนเหลยม

ของเหลาชนชนปกครอง แมวา คานธ จะปรบแกกฎหมายอยางไร เหลาคนชนชนปกครองกออก

กฎหมายทดแทนมาใหมเพอทจะเอารดเอาเปรยบในรปแบบอนอกอยด คานธ กไดเขาตอสเพอ

เรยกรองสทธมนษยชนของชาวผวคล าในแอฟรกาใต การตอสนนไมจบงาย ๆ จงไดเดนทางไปอนเดย

ใน ค.ศ. 1896 เพอพาครอบครวมาอยดวยกนทแอฟรกาใต และใชชวตครอบครวตอจนมลกกบภรรยา

ตออก 2 คน

เมอตองตกเปนเหยอของชาวแอฟรกนผวขาว คานธ จงหาทางแกโดยใชการรวมพลงสามคค

เขาเรมพฒนาชมชนของผคนจากตางเชอชาตและตางศาสนาขน ทกคนอยรวมกนอยางเสมอภาค เขา

ยนยนจะใหปฏบตตอครอบครว ซงตอมาจะรวมถงบตรชายทง 4 ไมใหตางจากคนอนๆ

คานธ เมอครงเปนทนายความในแอฟรกาใต เขานงอยขางหนาหนาตางทมชอของเขาเขยนไว

สวนทนงขางซายของเขาคอ เอช.เอส.แอล.โพลก เสมยนของเขา และหญงชาวรสเซย ชอ ชเลซน

6

ใน ค.ศ. 1901 คานธ เดนทางกลบอนเดยเพอกลบไป

ประกอบอาชพตอ แตมเสยงเรยกรองจากชาวอนเดยใน

แอฟรกาใตใหมาชวยดวย คานธ เดนทางกลบไปยง

แอฟรกาใตเพอตอสกบปญหานตอ

แมเขาจะชงชงการกดขขององกฤษ แต คานธ

ยงถอตนเปนสมาชกผภกดของจกรภพ ยงรองเพลง

God save the Queen (เพลงชาตขององกฤษ) และ

สอนลกๆ ให รองด วย อนท จ ร งแล ว เขามความ

จงรกภกดมากถงขนาดเขารวมกบกองก าลงขององกฤษ

ในสงครามโบเออร เพอปราบปรามการลกฮอของพวกซล ในป ค.ศ. 1906

ประสบการณในสงครามซลนเอง ทน าเขาเขาไปใกลกบความรนแรงอยางไรมนษยธรรม

ตอนนนเองทเขาเรมตระหนกวานไมใชสงครามระหวางคนสองคนเสยแลว แตมนคอการสงหารหม

คานธถอยหลบ ขณะปนขององกฤษสงหารกองทพซลซงใชหอกเปนอาวธ เขามองเหนความรนเรงใจ

ของทหารในการบกเขาฆา คานธและเพอนชาวอนเดยกยงชวยดแลชาวซลทเปนผานตรงขามองกฤษ

เขาเกบรางของผบาดเจบทนอนเกลอนกราดอยดวยความปวดราวใจ เขาเรมคดวาชาวซลถกชาว

องกฤษกดขในลกษณะน จงนกถงการกดขในครอบครวของตวเอง โดยเฉพาะภรรยาของเขา ในเวลา

นนเขาเคยท าสงทเรยกวาเปนสามทโหดราย หงหวง และกดข การไดเหนกบฏชาวซล เป นการ

จดชนวนความคดนขนมา จงเขาใจไดวาชาวองกฤษกดขชาวซลอยางไร แลวน าไปเปรยบเทยบกบ

ตวเอง คานธ บอกวา

“ขาพเจารสกผดกบพฤตกรรมกดขเยยงนนก

ขาพเจารสกผดตอชวตสมรสของตวเอง ตอความสมพนธของกสตรบา”

มหาตมา คานธในป ค.ศ. 1900

7

ประเพณของชาวฮนดถอวาผชายคอผก าหนดเรองทเกยวกบทางเพศ ดงเชนทคานธได

ประพฤตลงไปดวยความไรเดยวสาแบบเดกๆ เขาคดวามวธเดยวกคอตองบงคบความตองการของตน

จงจะรบใชเพอนมนษยไดดทสด ดวยวย 37 ป เขาปวารณาตนเพอถอเพศพรหมจรรยตลอดไป

ในป ค.ศง 1906 คานธ กเขาสกระบวนการเปลยนผานทางความคดทางการเมองอนนาตน

ตะลง กฎหมายใหมก าหนดใหชาวอนเดยทกคนจะตองเขารบการจดทะเบยนและพมพลายนวมอ

ขอบงคบนรวมถงการใหหญงชาวอนเดยตองเปลองผาตอหนาต ารวจผวขาว เพอกรอกต าหนรปพรรณ

ลงในทะเบยนดวย ดวยความโกธรแคน ชาวอนเดยสามพนคนมาพบกนในโยฮนเนสเบรต เพอวาง

แผนการตอบโต ทนใดนนพอคาชาวมสลมคนหนงยนขนแลวชก าปนพรอมกบพดวา

" ขาแตพระเปนเจา เราจะยอมเขาคกกอนทจะยอมแพใหกฎหมายฉบบน!!”

คานธไมเคยนกถงการเขาคกมากอน แตกรโดยสญชาตญาณวานแหละ คอวถทางทถกตอง

เขาลกขนแลวกพดวา

“เราจะสวดขอตอพระเปนเจาวา เราจะเขาคก

และเราจะอยในนนจนกวากฎหมายนจะถกเพกถอน และเราจะยอม”

8

ค าพดของเขาจดประกายใหเกดการตอตานครงยงใหญเปนประวตการณของมวลชนซงไมได

กะเกณฑมากอน ผประทวงกระท าตามอยางคานธ พวกเขาอดทนตอการทบตของต ารวจ ยอมรบ

ความเจบปวดอยางกลาหาญโดยไมตอบโต คานธรบรเปนครงแรกในชวตวา เมอหวใจของมนษยปด

คณกไมอาจสมผสความคดของเขาได ไมมประโยชนทจะใชเหตผลกบคนเหลาน จตใจของเขาดานชา

ถาเหตผลยงไมพอ ความรนแรงกไมด แลวคณจะท าอยางไร เขาคนพบวธตอตานแบบอหงสาเปนครง

แรกทแอฟรกาใตน คานธใชค าวา “สตยาเคราะห”

ในป 1913 นายพลยาสมสต ผบญชาการทหารองกฤษในแอฟรกาใต ไดออกกฎหมายท

ก าหนดวาการแตงงานของชาวฮนดและมสลมถอเปนโมฆะ ท าใหคานธกาวเขาสการตอตานในวงกวาง

ยงขนโดยไมตงใจ

ตามประเพณแลวผหญงอนเดยจะตองอยแตในบาน แตคานธกโจมตธรรมเนยมนนวาเปนการ

กดขรปแบบหนง แลวเรยกรองใหผหญงมสวนรบผดชอบตอสงคมเคยงบาเคยงใหลกน ในการกลาว

ปราศรยอนจบใจครงหนงคานธสามารถปลดปลอยสตรนบลานใหเปนอสระ และเปนพลงเสรมอยาง

ใหมใหแกมวลชนของเขาดวย กฎหมายสมรสใหมนกอใหเกดการประทวงทวประเทศ คนงาน 50,000

คนไมพอใจ แลวพากนหยดงาน ท าใหนายพลยาสมสตเกดความลงเลใจ และยกเลกกฎหมายนนไป

คานธไดพสจนใหเหนวาพลงมวลชนสามารถเอาชนะการบบบงคบได

ดวยความกระตอรอรนทจะทาทายอ านาจขององกฤษในบานเกดของตน ในป ค.ศ. 1915

ขณะอายได 45 ป เขากลบมายงอนเดยซงเวลานนถกกดอยภายใตแอกของลทธจกรวรรดนยม เปน

เวลา 2 ศตวรรษทองกฤษไดปลนทรพยากรธรรมชาตของอนเดยไปอยางเปนระบบ เมอถกกวาดเอา

วตถดบไปหมด อตสาหกรรมในประเทศจงคอยๆ ตายลง อนเดยเปนปราการใหญทสด มประชากร

มากทสด และสรางผลก าไรทดทสดในเครอจกรภพ องกฤษฉดอนเดยใหตกต าลงจนถงขดทวา อนเดย

ไมสามารถผลตแมกระทงเขมกลดอนเลกๆ ได มนเปนสภาพทถกตกตวงมาเปนเวลานานนบป

กอนป 1915 ชาวอนเดยสามรอยลานคน ตองกมหวใหชาวองกฤษจ านวนเพยงแสน ไมเคย

ปรากฏในประวตศาสตรใดทคนเพยงหยบมอจะปกครองคนจ านวนมากถงเพยงนในดนแดนหางไกล

เชนน ดวยความสนหวงทจะคนสเสรภาพ ชาวอนเดยในสภาพทาส จงเปนไดเพยงทหารและต ารวจ

เพอสรางความเขมแขงใหกบนายผวขาวของตนเอง

9

คานธชกชวนใหประชาชนตอตาน โดยบอกแกคนเหลานนวา

“คนทประพฤตตวเยยงหนอน จงสมควรถกเหยยบย า เราจะตองเรยนรการตอสกบตวเอง เรา

เปนทาสมานานจนตองรจกลกขนสกบตวเองเสยบาง จงก าจดความคดทจะพงพาผอนหรอใชการตด

สนบน แทนทจะใชความกลาหาญ เราจะไมอาจตอสกบรฐบาลไดถาเราไมเรยนรการตอสกบตวเอง”

คานธ ตดสนใจละทงการแตงกายแบบตะวนตก และหนมาแตงกายดวยเสอผาแบบดงเดม

ของแควนคชราต ททอดวยตนเอง เพอแสดงถงชวตทพอเพยง การพงพาตนเอง และการไมตกเปน

ทาสวตถนยมคอ เสอผาเครองนงหมของชาวองกฤษ เมอกลบมาอนเดยคานธท างานใหแกสภา

คองเกรส การเดนทางกลบมาครงน มชาวอนเดยจ านวนมากไปชมนมตอนรบ จากนน คานธ ได

เดนทางไปหา รพนทรนาถ ฐากร มหากวแหงอนเดย และ รพนทรนาถนเอง ไดขนานนาม คานธ วา

“มหาตมา” อนแปลวา “ผมจตใจสงสง” ใหแก คานธ เปนคนแรก จากนน คานธ กเรมออกเดนทาง

ไปทวประเทศอนเดยดวยรถไฟชน 3 เพอรบรความทกขยากของชาวอนเดยทงประเทศอยางรจรง

ใน ค.ศ. 1916 คานธ เรมกอกลมเคลอนไหวเรยกรองสทธเสรภาพใหแกประชาชนอนเดย

และเรยกรองโดยวธขอความรวมมอผนกก าลงคนละเลกคนละนอย จนเปนพลงทยงใหญ และ

สนคลอนประเทศได ประกอบกบในชวงนน อนเดยเปนเมองขนขององกฤษ ท าใหตองมการเรยกรอง

สทธทองกฤษพยายามกดขชาวอนเดย

รพนทรนาถ (ซาย) พบกบมหาตมะคานธ

ทศานตนเกตน

มหาตมา คานธในป ค.ศ. 1915

10

ค.ศ. 1919 มการประกาศใชกฎหมาย “กฎหมายโรวแลตต” (Rowlatt Act of 1919) ซง

เปนกฎหมายทกดขชาวอนเดย เพอปองกนการจลาจล มสาระส าคญวา รฐบาลหรอเจาหนาทมสทธ

อ านาจในการจบกมคมขงผตองสงสยวากอการจลาจลหรอคดลมลางรฐบาลไดทนท โดยไมตอง

ด าเนนการสอบสวนหรอขนศาลตามขบวนการยตธรรม คานธจงประกาศขอความรวมมอวาในวนท

30 มนาคม ค.ศ. 1919 ขอความรวมมอใหคนอนเดยหยดงาน แลวประชาชนเปนลานๆ คนกหยดงาน

ในวนนน สนคลอนอ านาจรฐบาลองกฤษอยางชดเจน คานธรสกอศจรรย แตไมนานกพบขอเสยของ

การใชวธสตยาเคราะห กบสงคมขนาดใหญ ๆ อยางอนเดย ขอเสยนนคอ มบางแหงทบานปลายเกด

การตอสใชก าลง และรฐบาลองกฤษกใชเปนขออางในการจบกมมหาตมา คานธ

แตเมอคานธถกจบกม เมองตางๆกเกดความเคยดแคนและวนวายจนเกอบกลายเปนเหต

จลาจลระดบประเทศ ซงหลงคานธไดรบอสระในวนท 13 เมษายน ค.ศ. 1919 และไดรบรเหตการณท

เกดบานปลายน คานธรสกเสยใจมาก จงประกาศ อดอาหาร ตนเอง 3 วน

ในวนนนเปนวนนกขตฤกษของอนเดย ประชาชนนบพนคนไปรวมตวสงสรรคกนท

สวนสาธารณะชลลยนวาลา เมองอมฤตสระ พวกเขาไมรวาสองวนกอนหนานน นายพลไดเออร

ผบงคบบญชากองทหารองกฤษในอ ามรสา ไดออกกฎสงหาม

การชมนม โดยไมมการเตอนใหร เคารสกเคยดแคนชาวอนเดย

และตองการใหชาวอนเดยรถงอานภาพองกฤษ จงออกค าสงกอง

ทหารอนเดย 50 นาย ไปยงลานชมนม และสงใชปนไรเฟลยงใส

กลมฝงชน เปนเวลานาน 10 นาทททหารกราดยงผชมนม ท าให

มผเสยชวตประมาณ 379 ศพ บาดเจบมากกวา 1,000 คน

เหตผลเดยวทเขาพวกหยดยงกคอ กระสนหมด พวกเขาบอกวา

ถายงมกระสนอก กจะยงเขาใสฝงชนตอไป ยงประชาชนใหตาย

เพอใหบทเรยนแกชาวอนเดยวา หามแขงขอตอองกฤษและจง

ยอมแพ เปนปฏบตการทางทหารทท าใหรฐบาลองกฤษเสอมเสย

เกยรตยศและถกโลกประณามอยางรนแรง

11

การกระท าของไดเออร กลบไดรบการรบรองจากองกฤษ แมวาจะมชาวอนเดยรองเรยนเปน

จ านวนมากกตาม แตเขาเพยงไดรบค าสงใหพนจากหนาทในแควนปญจาบ ดวยขอหาท าการรนแรง

เกนกวาเหต เมอไดเออรไดเดนทางกลบองกฤษ เขากลบไดรบการตอนรบเยยงวรบรษ

เหตการณสงหารหมทอ ามรสา ในป ค.ศ. 1919 สรางความหวาดหวนวาจะเกดการนองเลอด

ขน ระหวางคนองกฤษกบคนอนเดยซงตองการจะแกแคน แตคานธกาวเขามาแลวพดวา

“ไม...เราจะไมท าตอองกฤษ เหมอนเชนทนายพลดายเออรท าตอเรา เราตองแสดงใหพวกเขาเหนวา

เราสามารถวางตวพนจากความรสกเกลยดชงเชนนน พวกเขาไมใชศตรแตเปนเพอน

พวกเขากตองการปลดปลอยมากเทาๆ ทพวกเราตองการเหมอนกน”

คานธกลาววา “ควรยกยองความกลาหาญทเงยบสงบของการตาย โดยการไมฆา”

ภาพเขยน การยงปนไรเฟลของทหารอนเดยไปยงผชมนม ณ สวนสาธารณะ ชลลยนวาลา เมองอ ามรสา เมอวนท 13 เมษายน ค.ศ. 1919

12

3 ปตอมา นนคอในป ค.ศ. 1922 คานธไดเปลยนนกชาตนยมอนเดยใหกลายเปนพลงมวลชน

เขาไดแปรความรสกโกธรแคนจากเหตการณทอ ามรสา ใหกลายเปนความสามคคของชาวฮนดและ

มสลม กรรมกร และพอคา และเขาชนะใจประชาชนอนเดยดวยการท าตวเปนคนธรรมดาคนหนง

สวมเสอผางายๆ แบบเดยวกน อดมอกนมอ ละทงความสะดวกสบาย เฉกเชนเดยวกบผยากจนทสด

เพอสงเสรมใหเกดการพงตนเอง คานธชกชวนชาวอนเดยใหสวมเครองแตงกายในแบบเรยบงายของ

อนเดย และใหทอผาขนใชเอง เสอผาทผลตจากตะวนตกถกน ามาเผารวมกนเปนกองใหญ

เขาวา "เสอผาของตางชาตบงบอกวาเราเปนทาสทางวฒนธรรมของชาวตะวนตก เราไมอาจ

ปลดปลอยตวเองจากความเปนทาส การเผาเสอผาของตางชาต จงเปนการฟอกจตใจของพวกเรา"

“ ไมมความงามในผาทสวย...ถาท าใหหวและเกดความทกข”

คานธใชเวลาวนละ 1 ชวโมงทกวนเพอปนดายเอง ผน าชาวอนเดยคนอนไดแตประหลาดใจ

กบความประพฤตเชนนของเขา ทามกลางสภาวะวกฤตในชาตเยยงน แตเขานงอยทเครองปนดาย

ทวาคานธมองทะลถงความส าคญพนฐานนนวาเปนการเชอมโยงกบมวลชน วตรปฏบตของเขาใน

ฐานะผน าชาวอนเดย ท าใหเขาผน าทไมมใครเคลอบแคลงเปนเวลานานถง 25 ป

ค.ศ. 1922 ไดเกดเหตใชก าลงตอสกนอกครง คานธถกจบกมอกครงในฐานะผกอความไมสงบ

และถกศาลตดสนจ าคก 6 ป แตถกปลอยตวออกมากอนก าหนดเพราะเหตผลทางสขภาพ

13

ใน ค.ศ. 1924 และตงแตถกปลอยตว คานธกหนไปแกไขปญหาทเกดจากภายในประเทศ

กอน เชน ฟนฟเศรษฐกจชนบท แกไขปญหาการถอชนชนวรรณะในอนเดย ปญหาความขดแยง

ระหวางศาสนาฮนดกบมสลม ปญหาความไมเสมอภาคของสตร และปญหาตางๆ ทไมไดเกดจากการ

กดขจากตางประเทศ

ค.ศ. 1930 ขณะอายได 62 ป คานธหวนกลบสสงเวยนการเมองอนเรารอน ตอตานการเกบ

ภาษซงไมเปนธรรม ภาษทองกฤษเรยกเกบจากเกลอ ประทวงกฎหมายองกฤษทหามคนอนเดยท า

เกลอกนเอง การท าเกลอหรอการขายเกลอของชาวอนเดยถอวาผดกฎหมาย กจการนสงวนไวให

ส าหรบคนตางชาตท า เขาวางแผนจะเดนเทาเปนระยะทาง 240 ไมล ไปยงทะเลอาหรบเพอไปท า

เกลอทนน วนท 12 มนาคม ค.ศ. 1930 คานธพรอมดวยสาวกจ านวน 80 คน เรมตนการเดนทางซง

กลายเปนความสนใจของชาวโลก และเปลยนแปลงวถทางแหงประวตศาสตร

ขบวนของคานธเดนไดเพยงวนละ 10 ไมล และเปดโอกาสใหผสนใจเขามารวมดวย และม

ผสอขาวตางประเทศเขามาทอนเดยเพอท าขาวนเปนคนแรก และนบวนยงมผคนมารวมขบวนดวย

เปนจ านวนมาก ผานไป 24 วนเขาเดนทางผานหมบานนบพนๆ แหง ขบวนของเขากลายเปนกลมผ

ประทวงขนาดใหญ และทนททขาวแพรออกไป ไมเพยงแตคนทวทงอนเดยจะเขารวม แตทงโลกกเอา

ใจชวย รายงานขาวของอเมรกนสวนใหญรายงานวานเปนเรองทเหลอเชอ

เมอขบวนของคานธถงชายฝงมหาสมทรในวนท 6 เมษายน มชาวอนเดยหลายแสนคนเขา

รวมกบเขา คานธกมลงหยบเกลอขนแลวพดวา

"ดวยเกลอหยบมอน ขาพเจาขอตอตานการบงคบของจกรวรรดองกฤษ

ขอเราจงรวมกนตอสเพอสทธของพวกเรากนเถด"

14

การตอบสนองเปนไปราวกบประกายไฟ ทวทงประเทศไมวาพอคา ชาวนา แมบาน ตางพากน

ท าเกลอ และขายเกลอกนอยางเปดเผย ทางการองกฤษ ไดดนทรงจบกมคานธและประชาชนนบแสน

คนในวนท 4 พฤษภาคม ค.ศ. 1930 ต าราจทบตผประทวงอยางโหดเหยม สรางความโกธรแคนและ

ความสามคคขนในหมชาวอนเดยมากยงขน คานธรดวาการใชวธตอตานแบบอหงสา จ าเปนตองแสดง

ความกลาหาญออกมาใหเหน จงจะดงความรสกผดชอบชวดในตวมนษยออกมาได

จ านวนแรงงานอาชพในอนเดยหายไปเปนจ านวนมาก ระบบเศรษฐกจและระบบบรหารงาน

ของรฐบาลองกฤษเกดความปนปวนอยางใหญหลวง ภายใตความกดดนจากนานาชาต

ลอรดเออรวน ผส าเรจราชการองกฤษจงยอมปลอยตวประชาชนออกมาเรอยๆ และรฐบาลองกฤษได

ปลอยตวคานธใน ค.ศ. 1931 และในปนน คานธถกเชญตวไปรวมประชมหารอกบรฐบาลองกฤษ โดย

มนายกรฐมนตรองกฤษในขณะนนเปนประธาน

คานธตรงไปยงจวนของผส าเรจราชการ ซงจะรองรบแขกผมเกยรตเทานน น าอนถกน ามา

รบรองคานธตามค าขอ เขาวางแกวลง แลวกคอยๆ หยบอะไรบางอยางออกมาจากชายพก ผส าเรจ

ราชการถามวาอะไร

คานธตอบวา “ทานทเคารพอยาบอกเรองนใหใครร นเปนเกลอทผมแอบท าโดยผดกฎหมาย”

เขาเทเกลอนนลงในน า... คน... แลวกดม การประชมครงนไมไดผลอะไรมากนก

ในปถดมา คานธเดนทางไปยงลอนดอน เพอ

รวมประชมเรองอนาคตของอนเดย และเชนเคยเขา

เดนทางโดยรถไฟชนสาม และปฏบตภารกจเชนทท า

ประจ าวน ทลอนดอน คานธสรางความสมพนธกบ

ประชาชนเปนผลส าเรจอยางงดงาม เขาอาศยอยกบคน

ยากจนและไดรบความชนชมทกหนทกแหงทไป

15

ในเดอนสงหาคม ป 1942 คานธเรยกรองการประกาศอสรภาพโดยทนท

"นคอค าสวดเปนค าสนๆ ทขาพเจาจะมอบแกทานอยหรอตาย

เราจะปลดปลอยอนเดยหรอมฉนนกยอมตาย"

และในคนวนทคานธประกาศอสรภาพนนเอง เขาและสมาชกสภาคองเกรซทงหมดกถกจบกม

ดวยวย 73 ป ระหวางอยในคก กสตรบา ภรรยาคชวตทอยรวมกนมา 62 ป ไดเสยชวตลงใน

ค.ศ. 1944

ป ค.ศ. 1945 องกฤษซงออนแรงลง และยอมรบวาตนไมสามารถปกครองอนเดยอกตอไปได

ไดมการเลอกตงทวไปในองกฤษ นายกรฐมนตรคนใหมประกาศจะใหอนเดยไดปกครองตนเอง แต

กอนจะใหอสระแกอนเดย องกฤษตองหารฐบาลชาวอนเดยทจะปกครองอนเดยตอจากองกฤษ พรรค

คองเกรสของชาวฮนดและสนนบาตมสลม ใครจะมาปกครอง การใหอสระอนเดยจงตองลาชาออกไป

อนาคตของชาตใหมปรากฏความขดแยงใหเหนอยเบองหนาแลว ชาวฮนดและมสลม คแขง

อนยาวนาน หนมาเกลยดกนอยางเปดเผย ชาวมสลมสวนนอยยนยนจะแยกตวออกไป ป ค.ศ. 1946

เกดความขดแยงจนกลายเปนเหตนองเลอดรนแรงไปทวทกหวระแหง คานธจงไดหอบสงขารวย 77 ป

ลงเดนเทาไปยงภมภาคตางๆในอนเดย เพอขอรองใหชาวอนเดยหนมาสามคคกน และหยดทะเลาะ

ประชาชนอนเดยเหนคานธท าเชนนกรสกตว เลกทะเลาะกน ท าใหเกดความสงบสามคคในชนบทได

เดอนพฤษภาคม ค.ศ. 1947 ไดมการเจรจาตกลงระหวางพรรคคองเกรสกบสนนบาตมสลม

โดยไดผลสรปคอ เมออนเดยไดรบเอกราช จะแบงประเทศเปน 2 สวน โดยใหพนททคนสวนใหญเปน

คนฮนด เปนประเทศอนเดยของพรรคคองเกรส แลวพนททคนสวนใหญเปนคนมสลม ใหเปนประเทศ

ปากสถาน ปกครองโดยสนนบาตมสลม และในวนท 15 สงหาคม ค.ศ. 1947 อนเดยเปนอสระจาก

องกฤษโดยสมบรณ พรอมกบการแบงแยกประเทศ การแบงแยกประเทศท าใหเกดการอพยพขนาน

ใหญ ผอพยพหลายแสนคนเดนเทาอยางหมดสนหนทาง ผคนของ 2 ศาสนาประสบหายนะจากความ

อดอยาก แบงแยกกนจากความเปนปรปกษแตโบราณ การตอสนองเลอดเกดขน ฮนดและมสลม

ระเบดความเกลยดชงเปนการสงหารหม ทง 2 ฝายกระท าลงไปดวยความกลวและความโกรธ ม

ผเหนเหตการณเลาวา “ผมยนอยทชานชาลาตอนรถไฟเขาเทยบ ไมมผคนเคลอนไหวบนขบวนรถ ม

แตเลอดหยดออกจากประต พอประตรถเปดขางในนนมนกเหมอนกบรานขายเนอ เวนแตวาเนอพวก

16

นนมเสอสวมอย” ทายทสดผคนจ านวนครงลานคอผสญเสย ในวนนน บางสวนของทงสองประเทศ

จดงานฉลองอสรภาพครงใหญ คานธไมเขารวมพธฉลองอสรภาพ แตไดเดนทางไปยงกลกตตาเพราะ

ไดขาววามสลมและฮนดยงรบสกนอย เพอขอรอง แตไมเปนผล คานธจงอดอาหาร ทานบอกวา

“ขาพเจาจะอดอาหารประทวงจนกวาการเขนฆาจะหยดลงไป จนกวาฮนดและมสลมจะเปนพนองกน”

พวกหวรนแรงชาวฮนดไมพอใจวธการอหงสาของคานธ และความตองการทจะใหชาวฮนดและ

มสลมอยรวมกน คานธเรมอดอาหารประทวง มความโกรธแคนมากในหมผอพยพในตอนนน ผทเดนขบวน

รองวา “คานธจงลงนรก ปลอยใหคานธตายไป ใหเขาตายไปไปลงนรกซะ” พอวนท 2 กเรมมผคนท

คดคานฝายแรก และวนท 3 ฝายคดคานกเรมใหญขน และกลมผประทวงตอตานคานธกเลกลง วนท 4

แนวโนมกยงเปนเชนนนตอไป จนในทสดทวทงถนนนนกมแตผเชยรคานธ และ 1 สปดาหผานไป พวก

มสลมกสามารถจะเดนออกไปในทองถนนไดอยางปลอดภย แตทพรมแดนอนเดย-ปากสถาน สงครามกลาง

เมองยงคงรอนระอ

คานธออกจารกเพอสนตภาพขามดนแดนซงแตกแยกเพราะความเกลยดชง เขาเดนเทาเปลาจาก

หมบานหนง ไปยงอกหมบานหนง อดทนตอฝงชนผโกรธแคน มการขวางปาหนามเขาใสทางเดน คานธจะ

ตนขนเวลาตสของทกเชาเพอตอสกบคลนแหงการนองเลอด เขาเดนทางตอไปโดยไมมการคมกน เขาไปใน

เขตทสถานการณลอแหลมทสด แลวกกลาวกบเพอนคนหนงวา

“ขาพเจาอาจจะตายโดยน ามอของผลอบสงหาร และถาเปนอยางนนใหจ าไววา

ขาพเจายอมรบลกกระสนนนอยางกลาหาญ ดวยพระนามของพระเปนเจา

และเมอนนขาพเจาจงจะเชอวาตนคอ มหาตมะ อยางแทจรง”

13 มกราคม ค.ศ. 1948 คานธจงประกาศอดอาหารอกครง เพอสมานฉนทระหวางมสลมกบฮนด

18 มกราคม ค.ศ. 1948 องคกรประชาชนในนวเดลฮใหค ามนวา จะพทกษรกษาชวต ทรพยสน

และศาสนาของชาวมสลมอยางเตมท คานธจงกลบมากนอาหารอกครง

การประชมสวดมนตกลายเปนวธปลดปลอยของเขาทกวน และต ารวจขอวาใหเราคนตวผคน แต

คานธวา ..ไม พระเจาจะปกปองฉน ไมตองคนตวใคร ปลอยเขาเขามา “หากมการนองเลอด ปลอยใหเปน

เลอดของฉน เพราะคนจะมอยชวตอยางอสระ หากพรอมทจะตายถาจ าเปนดวยมอของพนองของเขา”

17

ในทสดแผนลอบสงหารคานธกอบตขน วนท 30 มกราคม 1948 ในขณะคานธ เดนเขาไปในท

ประชมสวดประจ าวน ในสวนเวอรฮาทร กรงนวเดลย ทามกลางฝงชนนนเอง นาถราม โคทเส ชาวฮนดผ

คลงศาสนา วย 36 ป ไมตองการใหฮนดสมานฉนทกบมสลม ไดยงปนใสคานธ 3 นด กระสนเจาะทะล

ทองของมหาตมะ และอกนดหนงทหนาอก เขาไมแสดงถงความประหลาดใจหรอความเจบปวด ขณะ

สดทายกอนความตายจะพรากเขาไป คานธพนมมอในลกษณะสวดมนตแลวพมพร าค าวา “ราม” พระผ

เปนเจาในภาษาอนเดย และ สนลมหายใจในวย 78 ป

อนเดยทงประเทศคร าครวญนาน 13 วน ความเศราโศกและตนตระหนกจากการสงหาร

คานธ ดงอนเดยใหหลดออกจากความบาคลง ความรนแรงยตลงเพยงชวขามคน ผคนนบลานตางหลงไหล

มายงกรงเดลย เพอใหไดอยใกลเขา ตลอดทงคนนนทกคนตางมาทน คลนมนษยพาหลงไหลตดตามราง

ของชายรางเลกคนน จนมาถงลานเผาศพ ฝงชนประมาณ 3-4 ลานคนกนสะอนไมอย

นาถราม โคทเส ขณะยง มหาตมา คานธ

18

ทงหมดเพอใหเกยรตแกชายคนหนง ซงไมเคยมต าแหนงส าคญในอนเดย ชายซงไมร ารวยและม

ทรพยสนทงหมดไมถง 3 ดอลลาหเมอเขาตาย ไอนสไตนกลาวถงคานธวา “คนรนอนาคตจะไมมทางเชอ

เลยวา มคนแบบนอยจรงบนโลกมนษยน”

การตอสโดยไมใชความรนแรงไดปลดปลอยอนเดยใหเปนอสระ องคารของคานธไดรบการอน

เชญโดยรถไปชนสามขบวนพเศษ ไปยงชายฝงมหาสมทรเพอโปรยลงบนคลน ทพ านกส าหรบวญญาณซง

ไมเคยสญเสยความศรทธาตอพระเปนเจา หรอตอมนษยเลย