საბაკლდიაშვილი

ან.რაზმაძის სახ. #41 ფიზიკა–მათემატიკის

საჯარო სკოლის X კლასისმოსწავლე:

ანა ჩხეიძე

საბა კლდიაშვილიდაიბადა 1873 წელს. საქართველოშიდაწყებითიგანათლების მიღებისშემდეგ, ის სწავლასდა შემდეგსამეცნიერომოღვაწეობას ოდესისუნივერსიტეტშიაგრძელებს. ქიმიის სფეროში მასეკუთვნისორიგინალურიგამოკვლევები.

საბა კლდიაშვილმა თავისი ახალგაზრდა სიცოცხლეშესწირა უმაღლეს ადამიანურ ღირებულებას -ადამიანის სიცოცხლეს - იგი მუხანათურად მოკლეს, როდესაც ოდესელ ებრაელთა თემს იცავდაშავრაზმელებისგან.

რუსეთ-იაპონიის ომისდროს რუსეთის

იმპერიაში ებრაელთადარბევის ახალიდამძლავრი ტალღა

აგორდა. აბობოქრებული ბრბო,

შავრაზმელებისხელმძღვანელობით, უმოწყალოდ ჟლეტდა,

შეუბრალებლადაცამტვერებდაებრაელობას.

1905 წელს ებრაელებისამგვარი ჟლეტა მოხდაოდესაში. არავინ იყოგამკითხავი. სასოწარკვეთილმახალხმა ერთადერთიმედს- ღმერთსმიმართა. დასაღუპადგანწირულთ წინწარუძღვნენციცითმოსხმულიმოხუცები თორითხელში დაძველბიბლიურიგალობით. ჯალათებმამლოცველებს ტყვიებიდაუშინეს.

ხალხს გამოეყო ახალგაზრდა კაცი და ხელებგაშლილი ებრაელებსწინ აეფარა. ის გახლდათ ოდესის უნივერსიტეტის პრივატ-დოცენტი,

32 წლის საბა კლდიაშვილი.საბას ტყვია შუბლში მოხვდა. ის მეორე დღეს გარდაიცვალა.

საბა კლდიაშვილი ბათუმში ჩამოასვენეს. ახლობლების გარდა, მიცვალებულთანარავის უშვებდნენ, მაგრამ ერთ-ერთმა ჯარისკაცმა მაინც მოახერხა და მიიჭრა

კუბოსთან სიტყვებით:,,ძვირფასო ადამიანო, შენ ჩვენთვის გასწირე შენი სიცოცხლე, შენი მეცნიერება, შენიყველაფერი. ჩვენი საცოდავი ხალხის მისაშველებლად გამოხვედი... შენც იგი გხვდარაც ჩვენებს და ჩვენ არასოდეს არ დავივიწყებთ შენს ჩვენდამი გულკეთილობას, შენსსახელს, ჩვენთვის ძვირფას სახელს! გმადლობთ, ძვირფასო ადამიანო! შეჩვენება შენს

მკვლელებს, ჩვენს მტარვალებს.”

მწარედ აქვითინებული ჯარისკაცი გაშორდა კუბოს. ის ებრაელი ჯარისკაცი იყო...

გემის სადგომიდან კუბოგადაასვენეს აზიზიეს მოედანზე,

სადაც იყო მომზადებულისაგანგებო ადგილი. მოედანი

სავსე იყო ხალხით. შემაღლებულზე დასვენებულკუბოსთან აღმართული იყოტრიბუნა ორატორებისათვის.მთავარი ხელმძღვანელი იყოვექილი დინინი, ებრაელი. ბათუმის მთელი ებრაელობა

მივიდა მიცვალებილისპატივსაცემას და მათ ხმამაღლატირილს დასასრული არ ჰქონდა,

როცა ტრიბუნაზე ასულმარაბინმა დავით ზილბერმისტრმამიმართა მხურვალე სიტყვით

მიცვალებულს.

ბათუმიდან ცხედარი ორი მატარებლით ქუთაისში გადაასვენეს. 1905 წლის 20 ნოემბრის ,,ცნობის ფურცელი” წერდა: ,,იმ დღეს მთელი ქუთაისი დაკეტილი იყო. არდარჩენილა არც ერთი დაწესებულება, საზოგადოება, ხელოსანი, სასწავლებელი,

მოწაფე, მოხუცი თუ ახალგაზრდა, რომელსაც კუბო გვირგვინით არ შეემკო. ქუთაისისსადგურიდან ბაქანთან მყოფმა ებრაელთა საოპეროდასმა კუბო გვირგვინით შეამკო

და ძველებრაულ ენაზე შეასრულა სამგლოვიარო საგალობელი.საბა კლდიაშვილის დაკრძალვა საფიჩხიის სასაფლაოზე რუსული მთავრობის

პოლიტიკის წინააღმდეგ მასობრივ დემონსტრაციად იქცა.”

ახალგაზრდა ქართველიმეცნიერის საბა

კლდიაშვილის გმირულითავდადება ერთ-ერთიყველაზე მკაფიო და

შთამბეჭდავი ფურცელიაქართველი ხალხისტოლერანტული

დამოკიდებულებისაებრაელებისადმი.

ქუთაისის ისტორიულ-ეთნოგრაფიულ

მუზეუმში სპეციალურიკუთხე აქვს მიძღვნილიამ ისტორიულფაქტს.

1980 წელს დოქტორმა დავიდ ბენ-იოსეფმა (შიმშილაშვილი) ისრაელში გამომავალგაზეთში ვრცელი სტატია მიუძღვნა საბა კლდიაშვილის ხსოვნას.

სტატია მთავრდებოდა მოწოდებით, რომ საბა კლდიაშვილის ხსოვნისუკვდავსაყოფად, დარგულიყო მისი სახელობის ხე იერუსალიმში აღმართულ იად ვა-

შემის მუზეუმის მემორიალისკენ მიმავალ ხეივანში.დავიდ ბენ-იოსეფის (შიმშლაშვილი) აზრით, არსებობს ყველა საფუძველი, რომ

საქართველო-ისრაელის ბიზნეს პალატისა და საქართელოს განათლების სამინისტროსერთობლივმა სამუშაო ჯგუფმა მუზეუმ იად ვა-შემს მიმართონ თხოვნით, რათა

მსოფლიოს ხალხთა მართალი შვილების სიაში საბა კლდიაშვილის შეყვანის საკითხიგანიხილოს განსაკუთრებულ შემთხვევათა კომისიაში.