«Τα ρούχα μας ... αυτοί οι

άγνωστοι»

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Α’ ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ ΤΗΣ Α’ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΤΟΥ 8ο ΓΕΛ ΠΑΤΡΑΣ

ΠΑΤΡΑ 2012

1

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ……………………………………………………………………………..2

ΕΙΣΑΓΩΓΗ……………………………………………………………………………….2

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο :ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ

1.1 Tι είναι ενδυμασία;…………………………………. .………...........…………… 3

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2Ο : ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΝΔΥΜΑΣΙΑΣ

2.1 Ενδυμασία στην Παλαιολιθική εποχή……..............…………………….....…5

2.2 Ενδυμασία στην Νεολιθική εποχή……….................…………………………5

2.3 Ενδυμασία στην Αρχαία Μεσοποταμία……................………………………5

2.4 Ενδυμασία στην Μινωική εποχή…………...............…………………………5

2.5 Ενδυμασία στην Μυκηναϊκή εποχή……………….............………………….10

2.6 Ενδυμασία στην Αρχαία Ελλάδα…………….………..……………………..…..11

2.7 Ενδυμασία στην Αρχαία Αίγυπτο ………………………………………………21

2.8 Ενδυμασία στην Αρχαία Ρώμη……….....…….……….……………………….25

2.9 Ενδυμασία στο Βυζάντιο………………...……….………..…......……………27

2.10 Ενδυμασία στην Περσική Αυτοκρατορία………....……….…………………27

2.11 Ενδυμασία τον 170 αιώνα……………….....…….……………………………28

2.12 Δεκαετία 1920…….......…………………………….………..………………….28

2.13 Δεκαετία 1930……..…............…………….………..…………………………31

2.14 Δεκαετία 1940………......…....…………….………...…………………………34

2.15 Δεκαετία 1950…….....……...……….………..………………………………..36

2.16 Δεκαετία 1960…………......…………….………...……………………………37

2.17 Δεκαετία 1970…………...……...…….………...………………………………40

2.18 Δεκαετία 1980…..……….……..………….………....…………………………42

2.19 Δεκαετία 1990…………...……..……….………....……………………………44

2.20 Δεκαετία 2000…………………………………….………...…….….…….......46

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3Ο: ΜΟΔΑ

3.1 Τι είναι μόδα; ………………………………………………………………………48

3.2 Πως βλέπουν τα ρούχα μας οι μεγαλύτεροι; …………………….…………….49

3.3 Τα ρούχα λένε ποιοι είμαστε………………………………………….………….53

3.4 Μόδα διακοπών. ………………………………….…………….……….………..54 3.5 Σχολική ενδυμασία………………………………………………..………………58

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4Ο: ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ……………………………………………….61

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5Ο: ΤΟ ΓΥΝΑΙΚΕΙΟ ΣΩΜΑ ΤΗΣ ΜΟΔΑΣ (ΝΕΥΡΙΚΗ ΑΝΟΡΕΞΙΑ)...63

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ………………………………………………………………………...64

2

Πρόλογος

Η παρούσα εργασία εντάσσεται στα πλαίσια των ερευνητικών εργασιών της Α’

Λυκείου. Έχει σκοπό να παρουσιάσει την ιστορία της ενδυμασίας και πως αυτή

επηρεάζει τη ζωή των ανθρώπων στο πέρασμα των αιώνων.

Εισαγωγή

Η ένδυση είναι μια πολύ σημαντική έννοια γιατί μας βοηθάει να αποκαλύψουμε

πολλά και ποικίλα από τα ήθη και τα έθιμα, το ένδυμα είναι τόσο παλαιό όσο και

οι ανθρώπινες σχέσεις. Άνδρες και γυναίκες, μικροί και μεγάλοι όποια δουλειά και

αν κάνουν, όποιες και να είναι οι ιδιότητες και οι ρόλοι μας, το ντύσιμο είναι ένας

κανόνας όπου κανείς δεν γλιτώνει ακόμα και αν το θέλει.

Το ντύσιμο είναι μία μορφή επικοινωνίας. Βρίσκεται στο σύνορο μεταξύ του

εσωτερικού και εξωτερικού κόσμου μας.

Τα πρώτα ενδύματα δημιουργήθηκαν κατά την Παλαιολιθική εποχή όπου οι

άνθρωποι διακοσμούσαν το δέρμα τους με σχέδια, χρώματα και τατουάζ.

Κατά την Νεολιθική εποχή δημιουργήθηκε η υφαντική με την εφεύρεση του

αργαλειού.

Στη συνέχεια η ενδυμασία διαμορφώθηκε από τους πρώτους πολιτισμούς που

αναπτύχθηκαν στην Μεσοποταμία και την Αίγυπτο.

Η Αρχαία Ελληνική ενδυμασία αποτελούνταν από ορθογώνια υφάσματα που

φορούσαν και τα δύο φύλα. Στο Βυζάντιο τα ρούχα μοιάζουν με τα Ελληνικά είναι

όμως επηρεασμένα από τον Χριστιανισμό και είναι μεγαλοπρεπή.

Τα ρούχα στον Μεσαίωνα έχουν στοιχεία της Ρωμαϊκής φορεσιάς αλλά

επηρεάζονται και από τα Γερμανικά φύλα που κατέκτησαν την Δύση.

Τον 16ο αιώνα έχουμε πολυτελή και ογκώδη ενδύματα. Τον 17ο αιώνα έχουμε

πολλές δαντέλες, φιόγκους, περούκες και για τα δύο φύλα. Ο 18ος αιώνας

χαρακτηρίζεται από κομψότητα, χάρη και απαλά χρώματα. Τον 19ο αιώνα οι

άνδρες φορούν κουστούμι Αγγλικής προέλευσης και οι γυναίκες κρινολίνο και

καπέλο. Στον 20ο αιώνα παρουσιάζεται μεγάλη αλλαγή στην ενδυμασία. Οι

γυναίκες δανείζονται στοιχεία ανδρικής ενδυμασίας (παντελόνια, κοντά μαλλιά)

για να δείξουν τον νέο ρόλο τους στην κοινωνία, ενώ οι άνδρες τολμούν ένα πιο

άνετο και χαρούμενο ντύσιμο.

3

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1Ο : ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ

1.1 Τι είναι ενδυμασία.

Από τους μεσαιωνικούς χρόνους έως και σήμερα χρησιμοποιείται η λέξη ρούχου ανάγκη για ρουχισμού είναι μια βασική ανθρώπινη αναγκάσου έχει σχέση με τις λειτουργίες του οργανισμού μας και η ικανοποίηση της είναι απαραίτητη για να επιβιώσουμε. Το ενδυμασία ή η ένδυση περικλείει κάθε τροποποίηση του παρουσιαστικού ενός ατόμου από τα ρούχα και τα αξεσουάρ μέχρι το μακιγιάζ, το χτενίσματα κοσμήματα, τη σταμάτα εσώρουχα, τις βατές, ακόμη και τη χειρουργική αλλαγή. Ενδυμασία είναι το σύνολο των εξωτερικών ενδυμάτων, δηλαδή το σύνολο των διαφόρων αντικειμένων που φορεί ο άνθρωπος σε μια στιγμή του χρόνους με σκοπό την προστασία, την εξυπηρέτηση, την άνεση ,την αξιοποίηση και την αισθητική ομορφιά της ζωής του.

Αίτια δημιουργίας και χρησιμοποίησης του πρώτου ενδύματος τον άνθρωπο. Ο πανάρχαιος προγονός από την αρχή της ζωής που επιδίωξε να καλύψει τις βασικές του ανάγκες. Αφού πρώτα ικανοποίησε το αίσθημα της πείνας, άρχισε να ψάχνει τρόπους να καλύψει και παράλληλα να προστατέψει το σώμα του από τις καιρικές συνθήκες όπως το κρύπτη βρούτο χιόνι κλπ.

Πότε δημιουργήθηκε το πρώτο ένδυμα ? H πρώτη μαρτυρία ενδύματος εντοπίζεται στην Ρωσία και υπολογίζεται ‘ότι είναι 25.000 χρόνων γεωγραφική απόσταση που χωρίζει τις δυο αυτές περιοχές είναι μεγάλη ενώ παράλληλα υπάρχει και ένα χάσμα μεταξύ των χρονολογιών .Στην πραγματικότητα, η προέλευση του πρώτου ενδύματος δεν είναι απόλυτα εξακριβωμένη, καθώς τα στοιχειά που έχουμε στην διάδοση μας είναι μεμονωμένα και διασκορπισμένα σε διαφορές περιοχές του κόσμου.Σε μια περιοχή βόρεια της Μόσχας ανακαλύφθηκαν κάποιοι τάφοι που η ηλικία τους εκτιμάται ότι είναι περίπου 20.000 με 26.000 χρόνων. Οι τάφοι αυτοί περιείχαν σκελετούς, οι όποιοι ήταν σκεπασμένοι με χιλιάδες χάντρες από ελεφαντόδοντα, μαμούθ, δημιουργώντας την αίσθηση ότι το σωμα ήταν ντυμένο με ρούχα που είχαν σκέλη και μανίκια. Οι χάντρες ήταν αρχικά κεντημένες πάνω στα ρούχα τα οποία πιθανολογείται ότι ήταν κατασκευασμένα από δέρματα ζώων. Αν και τα δέρματα αυτά αποσυντέθηκαν, οι χάντρες διατήρησαν την ίδια θέση μέσα στο χώμα διαγραφέντος έτσι το ένδυμα. Την ίδια σχετικά χρονολογική περίοδο σε περιοχές της Γαλλίας ανακαλύφτηκαν σπηλιές που παρείχαν κοκάλινες βελόνες που επίσης αποδεικνύουν κάποια από τα

4

πρώτα ίχνη ενδυμασίας.

Πώς ήταν το πρώτο ένδυμα ? Από την εποχή των Παγετώνων, έχουν βρεθεί ελάχιστες και ρεαλιστικές αναπαραστάσεις ανθρώπων και ζώων ζωγραφισμένες πάνω στους τοίχους των σπηλαίων.

5

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 20 : ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΝΔΥΜΑΣΙΑΣ

2.1 Ενδυμασία στην Παλαιολιθική εποχή Η ενδυμασία και η φωτιά ανακαλύφθηκαν ίσως κατά την Παλαιολιθική Περίοδο, συμβάλλοντας και τα δύο σημαντικά στην ανάπτυξη της ανθρώπινης κατοικίας. Στην Παλαιολιθική εποχή, οι άνθρωποι συνήθιζαν να αλείφουν το σώμα τους με λίπος για να προστατευτούν κυρίως από την ηλικιακή ακτινοβολία, το κρύο, τα έντομα και άλλους περιβαλλοντικούς κινδύνους. Ακόμη, επιδίδονταν στην ζωγραφική προσώπου και σώματος με καλλιτεχνικά σχέδια, χρησιμοποιώντας διάφορα χρώματα. Γίνεται χρήση ελαφρώς κατεργασμένων πρωτογενών υλικών για την κατασκευή των πρώτων ενδυμάτων, δηλαδή φυτικά ή ζωικά υλικά, όπως δέρματα ζώων, φύλλα και κλαδιά δέντρων.

2.2 Ενδυμασία στην Νεολιθική εποχή.

Στη Νεολιθική εποχή ξεκινά η κατασκευή των πρώτων υφασμάτων κυρίως από λινάρι ή μαλλί ζώων. Πολλοί συνηθισμένα ενδύματα είναι οι σκούφοι, τα δερμάτινα σανδάλια, τα πρώτα κοσμήματα κατασκευασμένα από κοχύλια ή δόντια ζώων. Η αγάπη για την ομορφιά δεν είναι απαραίτητα ο κύριος λόγος για να φοράει κανείς στολίδια Μερικές φορές μια απλή χάντρα ή ένα πολύτιμο πετράδι ήταν ένα φυλαχτό με μαγικές δυνάμεις ή με ιδιαίτερη θρησκευτική αξία για αυτόν που το φορούσε. Όσοι φορούσαν τα δόντια, τη χλαίνη ή την ουρά ενός λιονταριού ενδέχεται να πίστευαν ότι με αυτόν τον τρόπο αποκτούν τις ιδιότητες αυτού του ζώου. Ακόμα ο πρωτόγονος άνθρωπος συνήθιζε να βάφει το σώμα του.

2.3 Ενδυμασία στην Αρχαία Μεσοποταμία.

Η Μεσοποταμιά ενδυμασία χαρακτηριζόταν για την απλότητά της με τα μακριά κωδωνίστηκα φορέματα και επεδίωκε να τονίσει τον όγκο του ανθρώπινου σώματος. Άντρες και γυναίκες ήταν ντυμένοι με μακριά και εφαρμοστά φορέματα και επενδυτές ή μακρά σάλια με κρόσσια. Το τυπικό ένδυμα της Μεσοποταμίας αποτελούνται από ένα ορθογώνιο τεμάχιο μάλλινου υφάσματος, με χαλαρή ύφανση, που λευκαινόταν ή βαφόταν κόκκινο ή γαλάζιο. Καθώς η μεσοποταμιά τέχνη απέφευγε τις πολλές πτυχώσεις, η διαμόρφωση των παρυφών αποτελεί την καλύτερη ένδειξη για τη διευθέτηση του ενδύματος. Επειδή η χειρωνακτική εργασία και οι πολεμικές επιχειρήσεις απαιτούν ελευθερία κινήσεων, τα μακριά ενδύματα υποδήλωναν ανάπαυλα και ειρηνικές ασχολίες.

6

2.4 Ενδυμασία στην Μινωική εποχή.

Γυναίκες

Εντυπωσιακά ήταν τα ενδύματα και εν γένει η εμφάνιση των γυναικών της Μινωικής εποχής, αλλά και η ίδια η θέση τους στην κοινωνία, που θεωρείται ότι ήταν ισότιμη με του άνδρα. Νεαρές κοπέλες συμμετείχαν για παράδειγμα σε ένα εξαιρετικά δύσκολο αγώνισμα, τα ταυροκαθάψια ντυμένες σαν άνδρες, δηλαδή μόνο με Ζάμα. Οι Μινωίτισσες διακρίνονταν για το κομψό ντύσιμό τους. Χαρακτηριστικά της μινωικής γυναικείας ενδυμασίας είναι το στενό κοντομάνικο-με στενά ή φουσκωτά μανίκια-πουκάμισο ή περικάρπιο, που άφηνε ακάλυπτο το στήθος ή ήταν διαφανές και συγκρατιόταν στο σώμα συχνά με κορδόνια στο ανώτερο μέρος του σώματος, οι μακριές και φαρδιές φούστες με πιέτες και φραμπαλάδες, η καρδιόσχημη ποδιά με βολάν, που φοριόταν συχνά πάνω από τη φούστα και η σφικτή ζώνη, φουσκωτή ή επίπεδη, που τόνιζε τη μέση. Τα στοιχεία αυτά γίνονται φανερά όχι μόνο από τις τοιχογραφίες, αλλά και από τα απλούστερα πήλινα ειδώλια. Ενδιαφέρον είναι και ο ψηλός γωνιώδης γιακάς, που εμφανίζεται σε μερικά άπαυτα. Τα ενδύματα κοσμούνταν με επέρριπτες ταινίες στα τελειώματα, φιόγκους, λεπτότατα πέπλα και κοσμήματα από μέταλλο, πέτρα ή κόκαλο, που ράβονταν πάνω τους. Σε μερικές απεικονίσεις γυναικείων μορφών συναντάται ένα μακρύ φόρεμα χωρίς ζώνη, που όμως διαγράφει το σώμα. Στη λεγόμενη «σαρκοφάγο της Αγίας Τριάδας» (του 1400 π. Χ.) εικονίζονται γυναίκες και άνδρες με τέτοια ενδύματα κατά τη διάρκεια μιας σημαντικής τελετουργίας με εσχατολογικό περιεχόμενο.

Άνδρες

Στην καθημερινή τους ζωή αλλά και στη δημόσια οι άνδρες φορούσαν το λεγόμενο «ζώμα», που έμοιαζε με κοντή φούστα ή ποδιά σφιγμένη στη μέση. Το ζώμα είχε ποικίλους τύπους. Ο απλούστερος ήταν μια ζώνη και μια ορθογώνια ταινία που ξεκινούσε από τη μέση, περνούσε ανάμεσα στους μηρούς και κατέληγε πάλι σ’ αυτήν. Ο πιο περίτεχνος κάλυπτε την περιοχή από τη μέση μέχρι το άνω τμήμα των μηρών σε διάφορα σχήματα και μήκη.

7

Μινωίτες με ζώματα

Την ανδρική ενδυμασία χαρακτηρίζουν οι σφικτές υφασμάτινες, δερμάτινες, ίσως και μεταλλικές ζώνες, οι οποίες ήταν συχνά πλούσια διακοσμημένες και συχνά στα άκρα τους έφεραν κρόσσια ή χάντρες. Σ’ αυτές στήριζαν οι άνδρες το εγχειρίδιο, μικρό σπαθί ή μαχαίρι, κάτι που συναντάται στην προ ολίγων

χρόνων κρητική ενδυμασία.

Στην καθημερινή τους ζωή και το κυνήγι προτιμούσαν το απλό ζώμα, που άφηνε ελεύθερα τα πόδια, ενώ σε επίσημες περιστάσεις επιμελούνταν ιδιαίτερα την εμφάνισή τους: το ζώμα ήταν εντυπωσιακά διακοσμημένο με πλούσια σχέδια και συμπληρωνόταν με κοσμήματα. Μακρύ ένδυμα έφεραν κάποιες φορές κατά τη διάρκεια τελετουργιών, κυρίως αν ήταν μουσικοί ή άρχοντες.

Πρίγκιπας με τα κρίνα μινωίτης με επίσημη ενδυμασία

8

ΥΛΙΚΑ

Τα κρητικά ενδύματα κατασκευάζονταν από μαλλί, λινάρι και κατεργασμένο δέρμα. Το μαλλί ήταν το συνηθέστερο υλικό για την κατασκευή της ενδυμασίας. Υπήρξε μάλιστα από τα βασικά εξαγώγιμα προϊόντα της Κρήτης, ενώ η υφαντουργία ήταν από τις κύριες βιοτεχνίες της μινωικής εποχής

ΥΠΟΔΗΣΗ

Οι Μινωίτες εμφανίζονται σε άλλες παραστάσεις ξυπόλητοι, σε άλλες με σανδάλια, που προσαρμόζονταν στο πόδι με σχετικά ψηλές ταινίες και σπανιότερα με μπότες. Η ίδια η λέξη «σάνδαλον» είναι προελληνικής προέλευσης, πιστεύεται μάλιστα μινωικής. Μπότες φορούσαν συνήθως οι συμμετέχοντες σε αγώνες, οι κυνηγοί και οι στρατιώτες και συγκρατούνταν στο πόδι με ταινία που περνούσε από ανοίγματα.

ΚΟΜΜΩΣΗ

Άνδρες και γυναίκες είχαν κατά κανόνα μακριά και σγουρά μαλλιά. Τα μακριά μαλλιά των ανδρών ήταν χωρισμένα σε μπούκλες. Κάποτε εμφανίζονται με ξυρισμένο το κεφάλι ή με λίγες τούφες μαλλιών σε μερικά σημεία του κρανίου, παρουσιάζονται δε αγένειοι. Οι γυναικείες κομμώσεις ήταν περίτεχνες. Άλλοτε τα μαλλιά ήταν μαζεμένα σε κότσο και έπεφταν μικρές μπούκλες στο μέτωπο και στα αυτιά. Άλλοτε οι μακριές και λεπτές μπούκλες («βόστρυχοι») στολίζονταν με χάνδρες, «σφηκωτήρες» και περόνες με ένα εξόγκωμα συχνά σε σχήμα άνθους. Τις κομμώσεις συμπλήρωναν συχνά ταινίες, δίχτυα, διαδήματα κι ακόμη καπέλα σε διάφορα σχήματα, κάποτε με αγκράφες και τιάρες.

9

ΚΟΣΜΗΜΑΤΑ

Τα κοσμήματα κατασκευάζονταν από ένα πλήθος υλικών: από χρυσάφι εισηγμένο από την Ασία ή την Αφρική, από άλλους πολύτιμους ή ημιπολύτιμους λίθους, όπως άργυρο, αχάτη, αμέθυστο, ορεία κρύσταλλο, ήλεκτρο, lapis lazuli κ.α., οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν επίσης εισηγμένοι από οστό ιπποποτάμου η ελέφαντα. Οι σταγονόσχημες, αμυγδαλωτές ή σφαιρικές χάντρες («ψήφοι») κατασκευάζονταν από τα παραπάνω υλικά αλλά και από φαγεντιανή και μια γαλάζια υαλόμαζα, που ως φθηνότερο υλικό μπορούσαν να υποκαταστήσουν το χρυσό, κυρίως μετά το 13ο αι. π.Χ.. Κοσμήματα, όπως σκουλαρίκια («ενώτια»), βραχιόλια (ψέλλια), δαχτυλίδια, περιδέραια (από «περίαπτα», δηλ. κοσμήματα που κρέμονταν στο λαιμό με αλυσίδα, συχνά ως φυλακτό και χάντρες), περόνες, «σφηκωτήρες», ελάσματα και μικρά οστέινα χτένια (κοσμήματα κεφαλής και ενδυμάτων), φαίνεται να ήταν αναγκαία για τη συμπλήρωση της εμφάνισης ανδρών και γυναικών σε κάθε επίσημη εκδήλωση.

10

2.5 Ενδυμασία στην Μυκηναϊκή εποχή.

ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ Η γυναικεία μυκηναϊκή ενδυμασία αποτελείται από ένα στενό περικόρμιο που άφηνε ελεύθερο το στήθος, μια μακριά φούστα με βολάν και μια ποδιά. Το ένδυμα αυτό ήταν πάντοτε διακοσμημένο στις παρυφές και στις ραφές του με χρωματιστές υφαντές ταινίες, οι οποίες κοσμούσαν και ταυτόχρονα στερέωναν το ύφασμα. Παρά τη μεγάλη ομοιότητά τους με τα μινωικά, τα μυκηναϊκά ενδύματα παρουσιάζουν και ορισμένες ουσιαστικές διαφορές από αυτά. Η πιο ουσιαστική διαφορά είναι ότι στην ηπειρωτική Ελλάδα χρησιμοποιούνται απλούστερα υφάσματα που διαφέρουν από τα μινωικά στην εκζήτηση και στην εκτέλεση των υφαντικών σχεδίων. Επίσης παρατηρούνται και ορισμένες τοπικές ιδιομορφίες, όπως η χρήση ενός ορισμένου είδους υφάσματος με θηλιές, του φλοκιαστού, που φαίνεται ότι ήταν περισσότερο διαδεδομένο στην ηπειρωτική Ελλάδα. Οι περισσότερες εικονιστικές παραστάσεις δείχνουν ότι οι μορφές αυτές είναι ντυμένες με ένα μακρύ και ευρύχωρο χειριδωτό χιτώνα. Θεωρείται πιθανό ότι ο μακρύς χιτώνας αντικατοπτρίζει μια παλιότερη ενδυματολογική παράδοση της Στερεάς Ελλάδας.

ΑΝΔΡΙΚΗ ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ Αντίθετα από τη γυναικεία ενδυμασία που εμφανίζεται συχνά ως μια πιστή αντιγραφή της μινωικής, η ανδρική ενδυμασία ήταν τελείως διαφορετική από τους τύπους του μινωικού ζώματος. Οι Μυκηναίοι άνδρες φορούσαν ένα χειριδωτό χιτώνα που έφτανε συνήθως μέχρι τα γόνατα και ήταν φτιαγμένος από δύο κομμάτια υφάσματος. Τα υφάσματα που χρησιμοποιούνταν ήταν συνήθως μονόχρωμα ή είχαν αραιά επαναλαμβανόμενα υφαντά μοτίβα. Στις παρυφές και στις ενώσεις των χιτώνων ήταν ραμμένες υφαντές ταινίες, που δημιουργούσαν μια έντονη χρωματική αντίθεση με το υπόλοιπο ένδυμα.

11

Το ανδρικό μυκηναϊκό ένδυμα ήταν προσαρμοσμένο στις κλιματικές συνθήκες της ηπειρωτικής Ελλάδας, αλλά ανταποκρινόταν καλύτερα και στις αγαπημένες ασχολίες των Μυκηναίων, κάλυπτε τον επάνω κορμό προστατεύοντας από το ψύχος, αλλά ήταν κοντό και φαρδύ για να διευκολύνει τις κινήσεις στο κυνήγι και στις μάχες. Οι χιτώνες των κυνηγών και των πολεμιστών ήταν ακόμη πιο κοντοί και κατέληγαν συχνά σε κρόσσια. Σπανιότερα εμφανίζεται και ένας τύπος κοντού παντελονιού, όπως επίσης και το μακρύ αντρικό περίζωμα, η περιβολή με την οποία εμφανίζονται οι αντιπρόσωποι των Αιγαιακών κρατών στις αιγυπτιακές τοιχογραφίες των Κεφτιού. Οι άντρες ιερείς φορούσαν έναν παρόμοιο χιτώνα που ήταν όμως μακρύς. Οι ιερατικοί χιτώνες ήταν πολυτελείς και συχνά διακοσμημένοι με περίτεχνα υφασμένες χρωματιστές τρέσες. Σε μυκηναϊκές σφραγίδες συναντάται επίσης ένα χαρακτηριστικό είδος ιερατικού ενδύματος, το οποίο είναι γνωστό από τη θρησκευτική εικονογραφία της Κρήτης και της Μέσης Ανατολής. Αυτό ήταν ένα μακρύ κροσσωτό ύφασμα που τυλιγόταν πολλές φορές γύρω από το σώμα και φοριόταν επάνω από ένα απλό χειριδωτό χιτώνα.

2.6 Ενδυμασία στην Αρχαία Ελλάδα

Γενική εισαγωγή

Τα αρχαία υφάσματα προέκυπταν από τις βασικές πρώτες ύλες, ζωικές, φυτικές ή και μεταλλικές, με κυριότερες το μαλλί, το λινάρι και το μετάξι. Για την ύφανση των πρώτων αυτών υλών χρησιμοποιούνταν ο κάθετος αργαλειός με βάρη. Τα υφάσματα που προέκυπταν, ανάλογα με το είδος του ενδύματος για το οποίο προορίζονταν, ράβονταν με ραφίδες ή βελόνες, χάλκινες, σιδερένιες ή οστέινες. Σε αντίθεση με τη μινωική και τη μυκηναϊκή εποχή κατά τη διάρκεια των οποίων για την παραγωγή των ρούχων απαιτούνταν ειδικό ράψιμο και κόψιμο, από την αρχαϊκή εποχή και εξής τα ενδύματα είχαν ως βάση τους ένα ύφασμα σε ορθογώνιο σχήμα, έτσι όπως αυτό έβγαινε από τον αργαλειό ή άλλοτε περισσότερα κομμάτια ραμμένα μαζί.

Οι βασικοί τύποι των ελληνικών ενδυμάτων παρέμειναν ίδιοι για πάρα πολλούς αιώνες. Λόγω της απλής βασικής τους μορφής μπορούσαν να διαφοροποιηθούν εύκολα ως προς το διάκοσμο ή τον τρόπο που ήταν διπλωμένα ή ζωσμένα ανάλογα με τη μόδα της εποχής.

Τεχνικές κατασκευής

Οι βασικοί τύποι των αρχαίων ενδυμάτων ήταν οι εξής:

12

Πέπλος

Ο μάλλινος πέπλος, γυναικείο ένδυμα, διαμορφώνονταν μέσα από ένα ορθογώνιο ύφασμα το οποίο δεν χρειαζόταν καν να ραφτεί. Το ύφασμα διπλωνόταν στο ένα τρίτο περίπου του ύψους του μία φορά προς τα έξω σχηματίζοντας έτσι έναν υφασμάτινο όγκο, το απόπτυγμα, που έπεφτε προς τα έξω στην πλάτη και το στήθος. Η κλειστή πλευρά του υφάσματος βρισκόταν συνήθως στην αριστερή πλευρά του σώματος. Με πόρπες και περόνες καρφιτσώνονταν η επάνω παρυφή του υφάσματος με τέτοιο τρόπο ώστε να δημιουργείται άνοιγμα για το λαιμό και το δεξιό βραχίονα. Στην αριστερή του πλευρά ο πέπλος είχε δύο παρυφές κάτω και τέσσερις επάνω στο ύψος του αποπτύγματος, το οποίο μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και ως κάλυμμα κεφαλής. Ο πέπλος μπορούσε να φορεθεί επάνω από το χιτώνα.

Χιτώνας

Άλλος βασικός τύπος ενδύματος ήταν ο χιτώνας ο οποίος φοριόταν τόσο από άντρες, όσο και από γυναίκες και ήταν λινός. Και εδώ το αρχικό σχήμα του υφάσματος ήταν σωληνο-ειδές, συνήθως όμως χωρίς απόπτυγμα. Τα σημεία στο ύφασμα που ράβονταν, ήταν οι μακριές πλευρές καθώς και οι ώμοι. Έτσι ο χιτώνας σχημάτιζε μανίκια, τις χειρίδες, που ήταν κοντές και έφεραν κομβία.

Ο χιτώνας με μανίκια ονομάζονταν χειριδωτός.Διακρίνονται δύο είδη του αρχαίου χιτώνα: ο ένας, ο φαρδύς, ήταν ραμμένος στην επάνω παρυφή, αφήνοντας ανοίγματα για το κεφάλι και τους βραχίονες ή ήταν κλεισμένος με μία σειρά από μικρά κουμπιά (εικ. 11). Ο στενός χιτώνας απ' την άλλη ήταν εντελώς κλειστός στην επάνω πλευρά, με εξαίρεση το άνοιγμα για το κεφάλι, ενώ τα ανοίγματα για τους βραχίονες βρίσκονταν στο επάνω μέρος των πλαϊνών πλευρών.Εάν

13

τραβήξει κανείς στον φαρδύ χιτώνα το ύφασμα στο ύψος της μασχάλης προς τα επάνω, τότε δημιουργούνται ανάλογα με το φάρδος μεγάλα ή μικρά ανοίγματα που μοιάζουν με χειρίδες τα οποία στην επάνω πλευρά φέρουν ραφή ή σειρά κουμπιών. Στο στενό χιτώνα από την άλλη οι χειρίδες έπρεπε να ραφτούν ξεχωριστά.

Ο πέπλος και ο χιτώνας φοριόταν συχνά με ζώνη στη μέση. Οι γυναίκες μάζευαν αρκετό ύφασμα του χιτώνα πίσω, το οποίο έπεφτε πάλι προς τα κάτω σχηματίζοντας τον κόλπο. Στον κοντό αντρικό χιτώνα ένα τμήμα του υφάσματος περνούσε κάτω από το καβάλο από πίσω προς τα μπρος και κατόπιν στερεώνονταν στη ζώνη ώστε να σχηματίζεται κάτι σαν σόρτς. Ο χιτώνας όταν δεν ζώνονταν ονομάζοντανορθοστάδιος, ενώ εάν έφτανε ως τα πέλματα ονομάζοντανποδήρης. Ο χιτώνας φοριόταν και από τους άντρες, ενώ αργότερα τον φορούσαν ηλικιωμένοι, ιερείς και στις γιορτές. Στην καθημερινή ζωή προτιμούσαν τον κοντό χιτώνα καθώς προσέφερε ελευθερία κινήσεων, ιδίως για τους οπλίτες και τους κυνηγούς. Ένα είδος χιτώνα ήταν ο ετερομάσχαλος ή εξωμίς με ακάλυπτο τον ένα ώμο, ρούχο που φοριόταν κυρίως από τους χειρωνάκτες.

Ιμάτιο

Χαρακτηριστικό ένδυμα της αρχαϊκής περιόδου ήταν και το λεγόμενο λοξό ιμάτιο από το 700 π.Χ. περίπου και εξής, γνωστό από τις αρχαϊκές Κόρες της Ακρόπολης. Το ιμάτιο ήταν ένα μακρύ ύφασμα που το περνούσαν κάτω από την αριστερή μασχάλη, το τύλιγαν γύρω από το στήθος και την πλάτη και το κούμπωναν πάνω από το δεξιό βραχίονα. Από την άλλη πλευρά έπεφτε ανοιχτό προς τα κάτω.

14

Το ιμάτιο μπορούσε επίσης να στερεώνεται συμμετρικά και να πέφτει ελεύθερο στην πλάτη, με τις δύο άκρες του που περνούσαν πάνω από τους ώμους προς τα εμπρός, να κρέμονται προς τα κάτω ή πάλι να τυλίγεται γύρω από τους γοφούς ή να καλύπτει τους γοφούς και η μία άκρη του να περνά επάνω από την πλάτη στον αριστερό ώμο και να πέφτει ελεύθερα προς τα μπρος. Το ιμάτιο φοριόταν από άντρες και γυναίκες.

Χλαμύδα

Η χλαμύδα ήταν αποκλειστικά ανδρικό ρούχο. Συνήθως ήταν πιο κοντή από το ιμάτιο. Το ύφασμα διπλωνόταν μία φορά καθέτως και στερεωνόταν στο δεξιό ώμο με πόρπη ή περόνη, ώστε να καλύπτεται ο αριστερός βραχίονας από την κλειστή πλευρά του υφάσματος, με το δεξιό τελείως ακάλυπτο. Η χλαμύδα ήταν περισσότερο ένδυμα των εφήβων, των ταξιδιωτών και των στρατιωτών.

Παρ' ότι η υφαντική ήταν μία βασική οικιακή δραστηριότητα, δεν έλειπαν και τα διάφορα εργαστήρια υφαντουργίας που παρήγαγαν πολυτελή υφάσματα, σε διάφορα χρώματα, αλλά και διακοσμημένα με περίτεχνα σχέδια. Ονομαστά ήταν για παράδειγμα τα διάφανα υφάσματα της Λακωνίας και του Τάραντα, τα πολυτελή της Κορίνθου, των Μεγάρων και της Μιλήτου

.Σε ορισμένες αρχαίες πόλεις υπήρχαν απαγορεύσεις σχετικά με το είδος των ενδυμάτων που έπρεπε να φοριούνται. Για παράδειγμα στις Συρακούσες μόνο οι εταίρες μπορούσαν να φορούν πολύχρωμα ρούχα. Ο Σόλων στην Αθήνα επέτρεπε η νύφη να έχει μέχρι τρία ενδύματα στην προίκα της, ενώ αυστηροί ήταν επίσης και οι κανονισμοί διαφόρων ιερών σε σχέση με την ενδυμασία. Σε κάποιες περιπτώσεις η ελληνική ενδυμασία δεχόταν τις διάφορες επιδράσεις των βαρβαρικών ενδυμάτων, όπως συμβαίνει για παράδειγμα με τον κάνδυ στις απεικονίσεις του 5ου αι. στην Αθήνα, το μακρύ επανωφόρι με τις μακρές χειρίδες.

Στη Σπάρτη τα πολύχρωμα ρούχα ήταν χαρακτηριστικά των εταίρων, ενώ οι οπλίτες πολεμούσαν με πορφυρούς χιτώνες. Στη Βραυρώνα πάλι τα κορίτσια φορούσαν κροκωτούς χιτώνες, οι μέτοικοι στα Παναθήναια φορούσαν πορφυρά και οι Αθηναίοι λευκά. Οι ιερείς και οι ιέρειες φορούσαν συνήθως άζωστο χιτώνα και κάποτε από πάνω επενδύτη με πλούσια διακόσμηση, ρούχα λευκά, σπάνια πορφυρά. Οι Ελλανοδίκες στην Ολυμπία επίσης φορούσαν πορφυρά και στα Νέμεα σκούρα. Στις κηδείες φορούσαν μαύρο αλλά και χρώματα σκούρα, ενώ

15

αντίθετα στο Άργος φορούσαν λευκά. Γενικότερα στην καθημερινή ζωή τα ενδύματα ήταν απλούστερα, γεγονός που εξαρτιόταν βέβαια και από το επάγγελμα. Οι χειρώνακτες, οι άνθρωποι της υπαίθρου και οι δούλοι φορούσαν την εξωμίδα, οι αγρότες από πάνω φορούσαν την κατωνάκη με χοντρό μαλλί με παρυφή από προβιά, οι αλιείς τον φορμό από πλεκτή ψάθα και οι βοσκοί τη διφθέρα.

Αρχαία καλύμματα κεφαλής

Περιγραφή- Τεχνικές κατασκευής

Ο απλούστερος τύπος καλύμματος κεφαλής για τον ήλιο και τη σκόνη, ήταν το να τραβά κανείς το ιμάτιό του επάνω από το κεφάλι του. Σε ταξίδια και περιπάτους φορούσαν συνήθως ένα τσόχινο, πλατύγυρο καπέλο, κατά κανόνα ημισφαιρικού σχήματος, το λεγόμενο πέτασο.

Ο πίλος ήταν ένα κωνικό κάλυμμα χωρίς γείσο τον οποίο φορούσαν συνήθως οι τεχνίτες στη δουλειά. Στη Μακεδονία ήταν συνήθης ο πλατύς, επίπεδος σκούφος, η καυσία που αποτελούσε μέρος της εθνικής ενδυμασίας. Η καυσία στην υπόλοιπη Ελλάδα ήταν κάλυμμα των ναυτικών, των αγοριών και των απλών εργατών.

Ο πόλος, από ψάθα, ήταν ψηλό, κυλινδρικό κόσμημα κεφαλής μάλλον ανοιχτό από πάνω. Στην ελληνιστική περίοδο, συνηθισμένη ήταν η λεγόμενη θολία, επίπεδο στρογγυλό καπέλο με μικρό, κεντρικό, κωνικό σχήμα. Η μίτρα τέλος ήταν είδος υφασμάτινου σκούφου που απαντάται σε πολλές παραλλαγές και είτε σκέπαζε όλα τα μαλλιά, είτε άφηνε ελεύθερο ένα μέρος του κότσου.

Προτεινόμενη Δραστηριότητα

Οδηγίες για το πως να φτιάξεις έναν πέπλο:

· Χρειάζεσαι ένα μεγάλο κομμάτι ύφασμα. Το μάκρος του πρέπει να είναι αρκετά μεγαλύτερο απ' ότι το ύψος σου. Επίσης, όταν θα το διπλώνεις στα δύο πρέπει να φτάνει από τον έναν αγκώνα σου στον άλλον. Δίπλωσέ το στο σημείο που δείχνει το σκίτσο. · Τύλιξέ το γύρω σου και καρφίτσωσέ το στους ώμους με δύο παραμάνες. · Δέσε μια ζώνη γύρω από τη μέση σου και τράβα λίγο το ύφασμα ώστε να φαίνεται χαλαρό. Ο πέπλος σου είναι έτοιμος!

16

Οδηγίες για το πως θα φτιάξεις ένα χιτώνα:

· Το μάκρος του υφάσματος πρέπει να είναι τουλάχιστον ίσο με το ύψος σου. Όταν το διπλώσεις στα δύο πρέπει να φτάνει από τη μία άκρη του ενός χεριού στην άλλη άκρη του άλλου χεριού. · Ράψε το πλάι του υφάσματος όπως δείχνει το σκίτσο. Ράψε το ύφασμα ώστε να μην ανοίγει. Μην ξεχάσεις να αφήσεις ανοίγματα για το κεφάλι και τα χέρια. Φόρεσε τον χιτώνα. · Δέσε μια ζώνη γύρω από τη μέση και τράβα λίγο το ύφασμα ώστε να «πέφτει» ελαφρώς. Ο χιτώνας σου είναι έτοιμος!

Αρχαία Υποδήματα

Η αρχαία αγγειογραφία, καθώς και οι σχετικές πηγές μας παρέχουν ένα πλήθος πληροφοριών σχετικά με τα υποδήματα των αρχαίων Ελλήνων. Η ποικιλία μάλιστα των αρχαίων υποδημάτων φανερώνει τις ποικίλες τεχνικές γνώσεις που προφανώς κατείχαν οι αρχαίοι υποδηματοποιοί για την κατασκευή όλων αυτών των παπουτσιών.

Για το σύνολο των αρχαίων υποδημάτων κυρίαρχη πρώτη ύλη υπήρξε το δέρμα. Γνωρίζουμε σχετικά ότι συχνά το δέρμα ήταν εισαγόμενο προϊόν, όπως μάλιστα κατά περιπτώσεις και τα ίδια τα υποδήματα.

Χοντρικά τα βασικά είδη υποδημάτων της αρχαιότητας ήταν: τα σανδάλια, αποτελούμενα από τη σόλα η οποία συγκρατούνταν με ιμάντες στο πόδι, τα καθαυτό υποδήματα που κάλυπταν το πόδι μέχρι τον αστράγαλο και οι μπότες που κάλυπταν το πόδι μαζί με την κνήμη. Ανάμεσα σ' αυτούς τους βασικούς τύπους υπήρχαν ενδιάμεσα σχέδια σε μεγάλη ποικιλία.

Αναλυτικότερα, τα υποδήματα των αρχαίων Ελλήνων ήταν τα εξής:

· οι κνημίδες, υφασμάτινες, δερμάτινες ή μεταλλικές

· τα «κλειστά» υποδήματα

· μπότες, οι λεγόμενες ενδρομίδες ή εμβάδες

17

· τα περιμήρια που κάλυπταν τους μηρούς των πολεμιστών

· τα σανδάλια

· οι κόθορνοι

· οι κρηπίδες

Γενικά οι τύποι των υποδημάτων αυτών όπως παρουσιάζονται στην αγγειογραφία, διαθέτουν μεγάλη ποικιλία ως προς τη διακόσμηση και τα μοτίβα που φέρουν. Από τον Αλκαίο και τη Σαπφώ αναφέρονται υποδήματα από τους Σκύθες και σανδάλια από τη Λυδία.

Σε γενικές γραμμές οι αρχαίοι σπάνια φορούσαν κλειστά υποδήματα. Προτιμούσαν τα σανδάλια, καθώς σκοπός τους ήταν η προστασία από το έδαφος και η διατήρηση των ποδιών καθαρών. Τα σανδάλια ήταν επίσης ο συνηθέστερος τύπος υποδημάτων τα οποία φορούσαν οι γυναίκες οι οποίες περνούσαν και τις περισσότερες ώρες τους στο σπίτι. Τα ελληνικά σανδάλια διέφεραν από τα αρχαία αιγυπτιακά ως προς το ότι τα ελληνικά διέθεταν ένα πλήθος από λουρίδες με τις οποίες στερεώνονταν με ασφάλεια στο πόδι. Οι πλούσιοι ήταν αυτοί που φορούσαν δερμάτινα σανδάλια, ενώ οι φτωχοί φορούσαν αυτά με τους ξύλινους πάτους. Το επάνω μέρος των σανδαλιών ήταν συνήθως από δέρμα χρωματιστό, πιθανόν από αίγα. Οι σόλες ήταν από δέρμα βοοειδών και μάλιστα καλύτερης ποιότητας και αποτελούνταν από πολλές στρώσεις. Οι πηγές αναφέρουν ότι πλούσιοι πολίτες, όπως ο Αλκιβιάδης και ο Ιφικράτης δημιουργούσαν μόδα με τα σανδάλια τους, καθώς και ότι συχνά οι δούλοι κουβαλούσαν τα υποδήματα των κυρίων τους.

Η κρηπίς ήταν ένα υπόδημα κάτι ανάμεσα στο σανδάλι και το χαμηλό παπούτσι και αναφέρεται ότι φοριόταν από τους στρατιώτες. Διέθετε καρφιά και θεωρούνταν ένα σχετικά «άξεστο» υπόδημα. Ενδιάμεσος τύπος ανάμεσα σε σανδάλι και κλειστό υπόδημα, δεν κάλυπτε τελείως το πόδι και αποτελούνταν από ιμάντες που ανεβαίνουν ψηλά στη γάμπα (13β). Τη φορούσαν κυρίως οι στρατιώτες, οι κυνηγοί και οι οδοιπόροι, συχνά πάνω από τις κάλτσες.

Ο κόθορνος φοριόταν συχνά από γυναίκες και άνδρες. Ήταν ένα κλειστό υπόδημα χωρίς σόλα, που περνούσε

18

πάνω από τον αστράγαλο, φτιαγμένο από τόσο μαλακό δέρμα που ταίριαζε και στα δύο πόδια (13γ Blanck/21). Ο κόθορνος ανήκε επίσης και στην ενδυμασία των τραγικών ηθοποιών. Θεωρούνταν μάλιστα ως το υπόδημα που ανακαλύφθηκε από τον Αισχύλο για την αύξηση του ύψους των θεών στις θεατρικές παραστάσεις, καθώς διέθετε υψηλή σόλα.

Η ενδρομίς ή εμβάς ήταν μία μπότα που φοριόταν κυρίως στο κυνήγι ή από τους ιππείς, ανοιχτή στα πλάγια μέχρι κάτω και με ιμάντες για να κλείνει (13θ). Οι ιππείς φορούσαν συχνά μία μπότα το επάνω τμήμα της οποίας γύριζε προς τα έξω. Ήταν κατασκευασμένη συνήθως από δορά και προερχόταν πιθανόν από τη Θράκη (13ζ).

Άλλα υποδήματα ήταν το blaution το οποίο φοριόταν στα δείπνα.

Το απλό παπούτσι, το κarabatine, αποτελούνταν από ακατέργαστο δέρμα τυλιγμένο γύρω από το πόδι, ένα υπόδημα κυρίως για τους φτωχούς και τους αγρότες.

Η baucis ήταν ένα κομψό γυναικείο υπόδημα.

Το κοινό υπόδημα ήταν μαύρο στο χρώμα και καθαρίζονταν από ένα σφουγγάρι. Τα χρωματιστά κόκκινα, κίτρινα ή λευκά υποδήματα φοριόταν από άντρες και γυναίκες παράλληλα. Σόλες από φελλό ή τσόχα φοριόταν μόνο από εταίρες. Στα δείπνα οι συμμετέχοντες έβγαζαν τα υποδήματά τους.

ΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΤΥΛ ΣΗΜΕΡΑ

Πολλοί οίκοι μόδας σήμερα επηρεασμένοι από τα ενδύματα της Αρχαίας Ελλάδας έχουν παρουσιάσει δημιουργίες εμπνευσμένες από τον τρόπο ένδυσης εκείνης της εποχης. Στις πασαρέλες διάσημων σχεδιαστών Ellie Saab, Valentino, Kenzo είδαμε την ομορφιά της Αρχαιοελληνικής γυναικείας ενδυμασίας να είναι το κυρίαρχο στοιχείο.

19

20

21

2.7 Ενδυμασία στην Αρχαία Αίγυπτο Η τοπική υφαντουργία της Αιγύπτου είχε φτάσει σε πολύ υψηλό επίπεδο 5000 χιλιάδες χρόνια πριν, βασιζόμενη στην εξειδικευμένη καλλιέργεια του λιναριού , η οποία εξακολούθησε και αργότερα να αποτελεί μία από τις σημαντικότερες πλουτοπαραγωγικές πηγές της Αιγύπτου .Το κλίμα στην Αρχαία Αίγυπτο ήταν ζεστό και σχεδόν χωρίς βροχή . Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού η θερμοκρασία ξεπερνούσε τους σαράντα βαθμούς και κατά τη διάρκεια του χειμώνα ήταν μέσο όρο δεκαοχτώ . Υπήρχε μεγάλη διαφορά μεταξύ ημερήσιας και νυχτερινής θερμοκρασίας και το βράδυ έκανε παγωνιά . Προφανώς , δεν υπήρχε λόγος η ενδυμασία να είναι βαριά , εκτός από τα βράδια και το χειμώνα , αλλά έπρεπε να προστατεύει από τον ήλιο . Ήταν φτιαγμένη από δέρματα ζώων . Οι γυναίκες φορούσαν κοντές φούστες , φουστανέλες και μανδύες με μεγάλα πουκάμισα . Οι Αρχαίοι Αιγύπτιοι φορούσαν ελαφρά και δροσερά ρούχα από λεπτό , άβαφο λινό ύφασμα . Τα ρούχα τους απλώς τυλίγονταν γύρω από το σώμα , γι’ αυτό και είχαν ελάχιστες ραφές . Επίσης , φορούσαν μάλλινα όταν ήθελαν να ζεσταθούν . Οι άντρες είχαν πάνω από σαράντα είδη κουστουμιών : φουστανέλες σε διάφορα μεγέθη και σχήματα , επίπεδα ή με πτυχές πουκάμισα , μανδύες από διαφορετικά είδη λινό . Αντίθετα , οι γυναίκες , τουλάχιστον τα πρώτα εκατόν

22

πενήντα χρόνια της Αιγυπτιακής ιστορίας , φορούσαν μονότονα φορέματα . Οι ανώτερες τάξεις ήταν , φυσικά , οι << αρχηγοί >> της μόδας και στην ενδυμασία τους φαίνονται οι πρώτες αλλαγές . Τα περισσότερα ενδύματα πρέπει να ήταν φτιαγμένα στο σπίτι και υποθέτουμε ότι οι γυναίκες τα ράβανε , αν και σύνεργα ραφτικής βρέθηκαν σε αντρικές ταφές . Στο Αρχαίο βασίλειο , μια γυναίκα συνήθως φορούσε ένα ίσιο , σφιχτό , άσπρο λινό μισοφόρι που τεντωνόταν κάτω από το στήθος μέχρι τους αστραγάλους , το στήθος ήταν καλυμμένο από τα λουριά των ώμων που κρατούσαν το φόρεμα ( BARBARA WATTERSON , 1991 ) . Επίσης, οι γυναίκες φορούσαν απλό , ίσιο φόρεμα με τιράντες , φτιαγμένο από ένα ορθογώνιο κομμάτι λινό , με ραφή στη μία πλευρά . Για να μην ζεσταίνονται , χρησιμοποιούσαν πολύ λεπτά υφάσματα και δε φορούσαν εσώρουχα . Αυτό το απλό ντύσιμο δεν άλλαξε , αν και στα χρόνια του Μέσου Βασιλείου πλούσιες και φτωχές άρχισαν να φορούν κολιέ με πολύχρωμα σχέδια . Η μόδα του Νέου Βασιλείου ήταν πιο κομψή με πλισέ χιτώνες με κρόσσια πάνω από το ίσιο φόρεμα . Συνηθισμένη ένδυση της εποχής είναι η μακριά φούστα με τριγωνική ποδιά , πάνω στην οποία υπάρχει μια στήλη με ιερογλυφικά γραπτά σε κίτρινο χρώμα , που περιέχουν τα τυπικά λόγια των προσφορών στον νεκρό Χα . Ενώ οι άλλοι ασχολούνταν με την τουαλέτα του ο άντρας ήταν ντυμένος με κοντή μπροστέλλα . Σ’ όλο αυτό το διάστημα έμενε ξεφούσκωτος και ξυπόλυτος και δεν φορούσε καθόλου κοσμήματα ή φορούσε μόνο λίγα . Όταν τελείωνε με την καθαριότητά του , μπορούσε , ακόμη κι αν είχε να βγει , να φορά την κοντή του μπροστέλλα . Περνούσε στον καρπό του χεριού του ένα ή δύο ζευγάρια βραχιόλια , ένα δαχτυλίδι στο δάχτυλο και έδενε στο λαιμό του ένα περιδέραιο με πέντε ή έξι σειρές μαργαριτάρια , που συγκρατούνταν ανάμεσα σε δύο πόρπες που είχαν το σχήμα κεφαλής γερακιού . Αν σ ‘ αυτά πρόσθετε ένα στολίδι από νεφρίτη λίθο , που κρεμόταν από το στήθος με ένα μακρύ κορδόνι , ο Αιγύπτιός μας γινόταν πολύ ευπαρουσίαστος . Μπορούσε να αντικαταστήσει την μικρή μπροστέλλα με μια φουφούλα και να φορέσει πέδιλα , τα οποία ήταν γνωστά από τα πολύ παλιά χρόνια και φρόντιζε να μην τα φθείρει χωρίς να υπάρχει ανάγκη . Μερικοί φορούσαν χιτώνες που έφταναν ως τον αστράγαλο , ίσιους και χωρίς στολίδια που συγκρατιόνταν με μπρατέλλες . Οι περισσότεροι Αιγύπτιοι προτιμούσαν από το σοβαρό αυτό ντύσιμο τον πτυχωτό χιτώνα από λινό ύφασμα , που άφηνε ελεύθερο το λαιμό , εφάρμοζε στον κορμό και φάρδαινε προς τα κάτω . Πάνω από τον χιτώνα αυτόν έδεναν μια φαρδειά ζώνη που αποτελούνταν από μια πτυχωτή εσάρπα από το ίδιο το ύφασμα , που τα ελεύθερα άκρα της είχαν σχήμα τριγωνικό . Την επίσημη εμφάνιση συμπλήρωνε μια μεγάλη σγουρή περούκα , που πλαισίωνε όλο το κεφάλι και διάφορα ακριβά κοσμήματα , περιδαίρεα , ένα περιλαίμιο , μια διπλή αλυσίδα που κρεμόταν από το στήθος , βραχιόλια στον καρπό του χεριού και στα μπράτσα και πέδιλα στα πόδια . Η στολή μιας μεγάλης κυρίας δεν διέφερε και πολύ από την στολή του άντρα της . Περιελάμβανε μια πολύ λεπτή πουκαμίσα και από πάνω ένα πτυχωτό λευκό και διαφανή χιτώνα , όπως ο αντρικός . Έδενε πάνω στον αριστερό μαστό και άφηνε ξεσκέπαστο τον ξεξιό . Άνοιγε κάτω από την ζώνη και έφθανε ως τον αστράγαλο . Τα στολισμένα με φράντζες μανίκια άφηναν ξεσκέπαστο τον πήχη και έτσι μπορούσε ο καθένας να θαυμάσει τα μακριά και λεπτά χέρια καθώς και τους φορτωμένους με βραχιόλια καρπούς . Βέβαια αυτή

23

η ενδυμασία αφορούσε μόνο τους αργόσχολους . Οι εργαζόμενοι ντύνονταν με πρακτικότερο τρόπο . Αρκούνταν , όπως και οι χωρικοί , σε μια μπροστέλλα κομμένη σε ίσια γραμμή , που την συγκρατούσε μια ζώνη που είχε φάρδος όσο μια παλάμη , χωρίς κεντήματα και στολίδια και χωρίς τις φράντζες , που στόλιζαν την μπροστέλλα των Ασιατών . Οι φτωχοί δεν αγαπούσαν λιγότερο τα πλουμίδια και τα κοσμήματα από τους προνομιούχους και μια και δεν είχε χρυσάφι καθιέρωσε τα πήλινα ή τα ορειχάλκινα κοσμήματα . Οι γυναίκες που ασχολούνταν επαγγελματικά με την μουσική φορούσαν , όπως οι μεγάλες κυρίες , τον μακρύ διάφανο χιτώνα . Συχνά δεν φορούσαν κανένα ρούχο παρά μόνο μερικά κοσμήματα , μια ζώνη , ένα περιδέραιο , βραχιόλια και σκουλαρίκια . Οι υπηρέτριες του σπιτιού κυκλοφορούσαν γυμνές , ιδιαίτερα όταν τα αφεντικά τους δέχονταν καλεσμένους και πρόσφεραν με θάρρος το λυγερό και λεπτό κορμάκι τους στον γενικό θαυμασμό . Στην Αρχαία Αυτοκρατορία , ο συνδυασμός αρχαιστικής απλότητας και θερμού κλίματος είχε να κάνει ώστε άντρες και γυναίκες , από τους βασιλιάδες μέχρι τους σκλάβους , να έχουν κοινή ενδυμασία : ένα κομμάτι λευκό ύφασμα , που ξεκινούσε από τη μέση τους και κατέληγε στα γόνατά τους όπως ακριβώς στην Κρήτη - . Στη Μέση Αυτοκρατορία , οι γυναίκες προσθέτουν πάνω από το ύφασμα μια φούστα . Στη νέα Αυτοκρατορία , αρχίζουν να σκεπάζουν και το στήθος , μ’ ένα φόρεμα περασμένο πάνω από τον αριστερό ώμο και συγκρατημένο με πόρπη κάτω από το δεξιό στήθος.Η πρόοδος έφερε μαζί της , κοντά στο αρχικό λευκό ύφασμα και τα χρωματιστά , είτε λινά και το λινάρι το κατεργάζονταν οι γυναίκες , εργάτριες ή σκλάβες είτε μάλλινα , για το χειμερινό πανωφόρι των πλουσίων . Απουσίαζαν βέβαια τα βαμβακερά , που θα έρχονταν αργότερα από τις Ινδίες , καθώς και τα μεταξωτά , που θα έρχονταν πολύ αργότερα από την Κίνα .

24

25

2.8 Ενδυμασία στην Αρχαία Ρώμη.

Η ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΡΩΜΗ

Οι γυναίκες φορούσαν ένα χιτώνα που παρουσίαζε ομοιότητες με εκείνου της ελληνικής ενδυμασίας και έφτανε μέχρι τα γόνατα. Πάνω από αυτό τον χιτώνα φορούσαν έναν άλλο μακρύ που ονομαζόταν stola. Το stola που έφτανε μέχρι τα πόδια συνοδευόταν από ένα μάλλινο μανδύα που λεγόταν palla. Η τοποθέτηση του μανδύα ήταν περίπλοκη εξαιτίας των πολλαπλών στρωμάτων του υφάσματος που χρησιμοποιούταν για διαφορετικά είδη φορέματος .Το pala φοριόταν συνήθως τυλιγμένο γύρω από τους ώμους και τα χέρια ή χρησιμοποιούταν για την κάλυψη της κεφαλής. Κατά την διάρκεια του κρύου χειμώνα, εξαιτίας των περιορισμένων επιλογών ο χιτώνας κατασκευαζόταν κυρίως από μαλλί. Το χειμώνα πάνω

από τον χιτώνα φορούσαν ένα βαρύ μάλλινο μανδύα εξαιτίας της λεπτότητας του υφάσματος του χιτώνα. Οι εύπορες γυναίκες που ανήκαν σε υψηλότερες κοινωνικές θέσεις της αρχαίας ρωμαϊκής κοινωνίας φορούσαν ενδύματα κατασκευασμένα από τέλεια υφάσματα από μετάξι και μουσελίνα ενώ αντίθετα οι γυναίκες των χαμηλότερων κοινωνικών στρωμάτων περιορίζονταν σε ένα απλό χιτώνα με τρύπες για το κεφάλι και τα χέρια που συγκρατούνταν με την βοήθεια μιας ζώνης που τοποθετούνταν στην μέση. Κατά περιστάσεις, οι χιτώνες κατασκευάζονται από λινό ύφασμα, προοριζόμενοι για την χρήση τους το καλοκαίρι, αλλά εξαιτίας της έλλειψης αρκετής ποσότητας λιναριού εκείνο τον καιρό χρησιμοποιούνταν σπάνια. Οι χιτώνες βάφονταν σε διαφορετικά χρώματα, συνήθως ζωηρά και φωτεινά επειδή οι Ρωμαίοι λάτρευαν τις έντονες ποικιλίες χρωμάτων. Τα κορίτσια φορούσαν έναν απλό χιτώνα συνοδευόμενο από μια ζώνη στην μέση. Όταν έβγαιναν έξω φορούσαν ένα δεύτερο χιτώνα που έφτανε μέχρι τα πόδια τους.

Νυφική ενδυμασία

Η Ρωμαία νύφη φορούσε ένα στενό χιτώνα διακοσμημένο από κοσμήματα και κορδέλες. Ο χιτώνας έπρεπε να φτάνει μέχρι τα πόδια ενώ παράλληλα φορούσε και μια ζώνη γύρω από την μέση της, η οποία ονομαζόταν η ζώνη του Ηρακλή και συμβόλιζε την διαφύλαξη και προστασία της έγγαμης ζωής. Στους γάμους των ανώτερων κοινωνικών τάξεων η νύφη φορούσε ένα πορτοκαλί πέπλο πάνω από το νυφικό χιτώνα, ο οποίος ήταν κεντημένος με πέρλες και πολυτίμους λίθους που επιδείκνυε την κοινωνική θέση των μελλονύμφων. Το πέπλο τοποθετούνταν στην κορυφή της κεφαλής μαζί με ένα στεφάνι από λουλούδια που έπρεπε να έχει συλλέξει η νύφη πριν την έναρξη της τελετής. Οι ρωμαϊκοί γάμοι αποτέλεσαν πηγή πολλών εθίμων που διατηρούνται μέχρι και σήμερα. Ένα δαχτυλίδι που τοποθετούνταν στο 3ο δάκτυλο του αριστερού χεριού του κοριτσιού, συμβόλιζε τη δέσμευση. Στη γαμήλια τελετή, η νύφη ήταν ντυμένη με

26

λευκό φόρεμα, φορούσε πέπλο και συνοδευόταν από μια παράνυμφο.

Η ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΑΝΔΡΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΡΩΜΗ

Μετά την κατάκτηση της Μεγάλης Ελλάδας, τον 3ο π.χ. αιώνα, οι άντρες άρχισαν επίσης να φορούν το ιμάτιο (pallium). Το πιο χαρακτηριστικό γνώρισμα του ρωμαϊκού ενδύματος ήταν η έντονη διαφοροποίησή του, ανάλογα με τις κοινωνικές και επαγγελματικές τάξεις. Η tunica, ένα είδος υποκάμισου που αντιστοιχούσε στον ελληνικό χιτώνα. Το αποτελούσαν δύο κομμάτια λινού υφάσματος, ραμμένα στο πλάι και στους ώμους, με ανοίγματα για το κεφάλι και τα χέρια. Οι πληβείοι, οι ποιμένες και οι δούλοι φορούσαν στενούς χιτώνες από χοντρό λινό σε σκούρα χρώματα, ενώ οι Πατρίκιοι φορούσαν λεπτούς μάλλινους άσπρους χιτώνες. Οι παιδικοί χιτώνες ήταν πλατύτεροι και με φαρδιά μανίκια. Ο χιτώνας με στενές λωρίδες (tunica angusticlavia=στενόσημη εσθήτα) ήταν το ένδυμα για τα παιδιά των Πατρικίων μέχρι την ηλικία των 16 χρόνων, οπότε άρχιζαν να φορούν τον σκέτο λευκό χιτώνα (tunica pura). Οι κρατικοί αξιωματούχοι και οι «ιππείς» φορούσαν τη στενόσημη εσθήτα, ενώ οι συγκλητικοί και άλλοι υψηλοί άρχοντες τον πλατύσημο χιτώνα (tunica laticlavia). Τον 2ο αιώνα τα μανίκια έγιναν πολύ φαρδιά και οι διακοσμητικές ταινίες επαναλαμβάνονταν σε αυτά. Το ένδυμα αυτό ήταν η δαλματική, που κατασκευαζόταν από λευκό μαλλί της Δαλματίας. Αργότερα υιοθετήθηκε από τους χριστιανούς ως λειτουργικό ένδυμα. Το χαρακτηριστικό ρωμαϊκό ένδυμα, η τήβεννος, ετρουσκικής προέλευσης, φοριόταν κατά την πρώιμη περίοδο από άντρες και γυναίκες όλων των τάξεων. Ένας Ρωμαίος μπορούσε να δείξει πόσο σημαντικός ή πλούσιος ήταν από την τήβεννο που φορούσε. Σιγά-σιγά εγκαταλείφθηκε από τις γυναίκες, μετά από την εργατική τάξη και έπειτα από το μεγαλύτερο μέρος των Πατρικίων. Σε όλη όμως την διάρκεια της αυτοκρατορίας παρέμεινε το επίσημο ένδυμα για τον αυτοκράτορα και τους ανώτερους κρατικούς αξιωματούχους. Η χρωματιστή και πορφυρή παρυφή (μπορντούρα) ήταν αυστηρά καθορισμένη για τους πιο πολλούς από όσους τη φορούσαν και ο τρόπος διευθέτησής της έγινε εξαιρετικά πολύπλοκος, ώστε οι πλούσιοι γιέθεταν ειδικούς δούλους που είχαν ως κύριο έργο τους τη διευθέτηση της τηβέννου. Οι στρατηγοί στους θριάμβους τους και αργότερα, οι ύπατοι φορούσαν κεντημένη τήβεννο. Οι υποψήφιοι για δημόσια υπηρεσία φορούσαν κατάλευκη τήβεννο.

Διάφορα προσωπικά αντικείμενα που συνόδευαν την ενδυμασία

Οι γυναίκες χρησιμοποιούσαν ομπρέλες ηλίου καθώς και βεντάλιες

κατασκευασμένες από φτερά παγωνιού, ξύλο ή τεντωμένο λινάρι. Τα καπέλα φοριόνταν μόνο από τις δούλες αλλά οι ελεύθερες έπρεπε να καλύπτουν τα

27

κεφάλια τους.

Είδη καλλωπισμού θεωρούνταν, η πούδρα, ο άνθρακας, η ζαφορά. Τα καπέλα φοριόνταν μόνο από τις δούλες αλλά οι ελεύθερες έπρεπε να καλύπτουν τα κεφάλια τους όταν έβγαιναν έξω από την οικία τους. Για την συμπλήρωση της εξωτερικής τους εμφάνισης απαραίτητη ήταν η χρησιμοποίηση κοσμημάτων όπως πολύτιμων περιδέραιων, κουμπιών διακοσμημένων και σκουλαρικιών, στα μαλλιά τοποθετούσαν φουρκέτες και φιλέ από καθαρό χρυσάφι. Τα χρυσαφένια και μπρούτζινα κοσμήματα χρησιμοποιούνταν από τις γυναίκες των ανώτερων κοινωνικών τάξεων και ήταν ακριβά. Επίσης διέθεταν καθρέφτες από λουστραρισμένο μέταλλο και όχι από γυαλί για την διευκόλυνσή τους κατά

την διάρκεια του καλλωπισμού. Στη Ρώμη άρχισαν να χρησιμοποιούνται οι περούκες από τα πρώτα χρόνια της αυτοκρατορίας. Οι άντρες συνήθιζαν να φορούν περούκες για μεταμφίεση ή για να κρύβουν τη φαλάκρα τους. Αλλά και οι Ρωμαίες δεσποινίδες συνήθιζαν να φορούν περουκίνια σε διάφορα χρώματα, οι οποίες αποτελούσαν μέρος της κανονικής ιματιοθήκης τους.

Τα bulla ήταν ειδικά μενταγιόν που φορούσαν στα παιδιά από την ημέρα της γέννησής τους. Περιείχαν ένα φυλαχτό που παρείχε προστασία ενάντια στο κακό και φοριόταν με αλυσίδα, χορδή ή λεπτή κλωστή. Τα κορίτσια φορούσαν τα bulla μέχρι το βράδυ της ημέρας του γάμου τους, όπου τα bulla παραμερίζονταν μαζί με τα υπόλοιπα αντικείμενα της παιδικής τους ηλικίας.

2.9 Ενδυμασία στο Βυζάντιο.

Τα πρώτα βυζαντινά ενδύματα ήταν επηρεασμένα από της ρωμαϊκές ενδυματολογικές συνήθεις και μάλιστα των πρώτων χριστιανικών χρόνων. Έχουμε λοιπόν ως βασικό ένδυμα την τονικά που σταδιακά μετασχηματίζεται σε δαλματική και επιβιώνει ως κύριο ένδυμα, η ως βασικό τμήμα πιο σύνθετων συνόλων, στις σχετικές φορεσιές των λαών της Βαλκανικής και της Ανατολικής Μεσογείου. Τα ενδύματα της ανώτερης κοινωνικής ομάδας χαρακτήριζαν οι ακριβές πρώτες ύλες, το μετάξι, η βαφή της πορφύρας, τα μεταλλικά νήματα και χρυσοκλωστές. Οι παιδικοί χιτώνες ήταν πλατύτεροι και με φαρδιά μανίκια. Τα υποδήματα διαφοροποιούνταν ανάλογα με τις κοινωνικές τάξεις. Οι γυναίκες φορούσαν κλειστά υποδήματα διαφόρων χρωμάτων, ενώ οι άνδρες φορούσαν σανδάλια.

28

2.10 Ενδυμασία στην Περσική Αυτοκρατορία.

Το αρχέγονο περσικό ένδυμα ήταν φτιαγμένο από δέρματα ζώων, γιατί το μαλλί ήταν σχεδόν άγνωστο πριν από την εποχή του Κύρου, ενώ το βαμβάκι και το μετάξι ήταν τελείως άγνωστα υλικά. Η ενδυμασία αποτελούνταν από έναν επενδυτή και παντελόνια και η ενδυμασία αυτή διατηρήθηκε με μικρές παραλλαγές μέχρι τους νεώτερους χρόνους. Με την αύξηση της οικονομικής ευμάρειας, οι Πέρσες άρχισαν να κατασκευάζουν τον μανδύα και τα παντελόνια από χρωματιστό ύφασμα. Αρχικά, φορούσαν ένα δερμάτινο κάλυμμα στο κεφάλι που στη συνέχεια αντικαταστήθηκε για ένα διάστημα από έναν, φρυγικό σκούφο. Το κωνικό κάλυμμα της κεφαλής περιβαλλόταν από λωρίδες υφάσματος, από το οποίο ενδέχεται να κατάγεται το τουρμπάνι. Χαρακτηριστικά ήταν ένα ανάγλυφο που βρέθηκε στα ερείπια του ανακτόρου της περσέπολης, που απεικονίζει διάφορους ανθρώπους προσκομίζουν δώρα και είναι ντυμένοι με ανάμεικτες περσικές και εβραϊκές φορεσιές.

2.11 Ενδυμασία τον 17 αιώνα.

Το ανδρικό κοστούμι εξελίσσεται κατά τρόπο μοναδικό γύρω στο 1660.τα

διάφορα κομμάτια μικραίνουν, προβάλλεται το πουκάμισο και ένα πλήθος από

μετάξινες ταινίες ενώνεται σε μπουκλίτσες τούφες. Εμφανίζονται υποδήματα

στολισμένα με κορδέλες και κομπιαστό σακάκι φτάνει ως τη ζώνη και τα μανίκια

τουρκέτα μέχρι τον αγκώνα, αφήνουν να φανούν τα φαρδιά μανίκια του

πουκαμίσου περούκα είναι ένα καινούριο στοιχειό στο ανδρικό ντύσιμο. Από την

άλλη το γυναικείο κοστούμι εξακολουθεί να αποτελείται από ένα κορσάζ, στο

όποιο συρράπτεται με ουρά, ανοιχτή μπροστά. Οι πτυχές της φούστας

συγκεντρώνονται πίσω, πάνω από ένα στήριγμα.

2.12 Δεκαετία 192Ο.

Μετά τη λήξη του Ά παγκοσμίου πολέμου οι γυναίκες αρχίζουν να γίνονται

ανεξάρτητες.Είναι η περίοδος των αποκαλούμενων φλάπερ κοριτσιών

[flappergirls] που ζούν έντονα και προκλητικά.Οι γυναίκες καπνίζουν,αποκτούν

σεξουαλική ελευθερία και πλέον μπορούν να ψηφίζουν .Διαβάζουν περιοδικά

όπως Vogue,The Queen,Gazette και Harper's.Ο κορσές καταργείται δίνοντας

ακόμα περισσότερη ελευθερία και τα ρούχα αποκτούν φαρδιές γραμμές,ενώ για

πρώτη φορά τα πόδια αποκαλύπτονται.Τα πλεκτά μαγιό είναι αποδεκτή

περιδολή για την παραλία και καθιερώνονται από την Αυστραλέζα κολυμβήτρια

Anette Kellerman.Το 1921 η Chanel λανσάρει το περίφημο Chanel No 5.Η

29

σιλουέτα είναι φαρδιά με ζώνη στη μέση .Το 1925 η γραμμή ανεβαίνει μέχρι το

γόνατο και για πρώτη φορά μετά από δύο χρόνια πάνω από το γόνατο. Τα

φορέματα είναι κεντημένα, έχουν κρόσσια και συνήθως τα υφάσματα είναι αέρινα

και διαφανή. Τα παλτό είναι βαριά και φοριούνται γύρω από το σώμα σαν κιμονό.

Αμάνικες μπλούζες ,βαθιά ντεκολτέ ,αλλά και τα πρώτα πουλόβερ. Οι φούστες

έχουν πιέτες και είναι διακοσμημένες με φιόγκους ,λουλούδια και χάντρες και

αργότερα με γεωμετρικά σχέδια.

ΑΞΕΣΟΥΑΡ

Η γούνα αποτελεί αγαπημένο αξεσουάρ, ενώ ο Benito γίνεται γνωστός για τις όμορφες γούνες του από ερμίνα σε σχήμα σωλήνα .Τα καλσόν είναι από μετάξι σε τόνους του δέρματος. Τα παπούτσια είναι άνετα για να εξυπηρετούν στο χορό και τα χαρακτηρίζει μια μπαρέτα στο ύψος του αστραγάλου .Οι ταμπακιέρες και οι μακριές πίπες χρησιμοποιούνται ευρέως.Οι πέρλες είναι το αγαπημένο κόσμημα, ενώ τα καπέλα [κλος] εφαρμόζουν τέλεια στο κεφάλι, κατεβαίνουν μέχρι το ύψος των φρυδιών, αναδεικνύοντας τα κοντά κουρέματα.

Cloche Καπέλα

Οι γυναίκες φορούσαν Cloche καπέλα σε όλο το είκοσι. Ένα καπέλο Cloche καπέλο είπε σε όλους ότι είχαν κοντά μαλλιά. Ήταν δυνατή μόνο για να πάρετε μια στενή τοποθέτηση Cloche στο κρανίο, αν τα μαλλιά ήταν περικοπεί μικρή και επίπεδη. Το καπέλο Cloche επηρεάζονται στάση του σώματος καθώς με αποτέλεσμα να πέσουν και πάνω από τα μάτια που σήμαινε νέες γυναίκες που πραγματοποιήθηκε το κεφάλι τους σε μια συγκεκριμένη γωνία ,ώστε να δούνε πού πήγαιναν. Μέτωπα ήταν δημοφιλές στη δεκαετία του1920.

1920-1930 Παπούτσια

Τ-bar παπούτσια με αγκράφες και τα τόξα και ιμάντες χαρακτήρισε τη δεκαετία του 1920.Η Mary Jane αστράγαλο ιμάντα παπούτσι κουμπί ήταν το ύφος του

30

twenties.Υποδήματα ήταν ορατά κάτω από τα κοντά φορέματα. Μόλις τα παπούτσια άρχισαν να κατασκευάζονται το 1920και έγινε ένα απαραίτητο αξεσουάρ της εποχής. Επιλέγονταν με πάρα πολλή προσοχή. Τα τακούνια ήταν πάνω από 2 πόντους υψηλό και μεσάτο μέχρι την δεκαετία του 1930 .Τ-bar παπούτσια ή άλλα με πόρπες και τα τόξα έκαναν ενδιαφέρουσες δηλώσεις μόδας. Πούλιες ή Diamante περιποιήσεις ήταν αρκετά συνηθισμένο.

ΟΜΟΡΦΙΑ

ΜΑΚΙΓΙΑΖ. Τα μάτια είναι πολύ τονισμένα, σχεδόν μουτζουρωμένα από

σκούρες γκρι και μαύρες σκιές στο επάνω και το κάτω βλέφαρο. Τα χείλη είναι σκούρα σε τόνους μπορντό και βυσσινί.

ΜΑΛΛΙΑ. Το κοντό μαλλί, γνωστό και ως [a la garconne],έχει αφέλειες, άλλες

φορές είναι ίσιο και άλλες κυματιστά. Πολλές γυναίκες είχαν αρχίσει να κόβουν τα μαλλιά τους, όταν κάνει τη δουλειά του πολέμου, για πρακτικούς λόγους. Το 1920 ήταν μια παγκόσμια μόδα για κοντά μαλλιά.

ΣΧΕΔΙΑΣΤΕΣ

CHANEL [COCO] GABRIELLE

Η μεγάλη σχεδιάστρια μόδας Gabrielle Chanel 1883-1971 είναι γνωστή ως Coco Chanel. Mέχρι το 1920 τα σχέδια των ρούχων της ήταν η επιτομή του '20.Το έργο των άλλων διάσημων σχεδιαστών δίπλα στο δικό της φαινόταν ντεμοντέ και ξεπερασμένο.

ΕΙΔΩΛΑ

Anita Loos, Clara Bow, Louise Brooks, Marion Morehouse, Josephine Baker, Kiki de Montparnasse, Nancy Cunard, Coco Chanel.

31

2.13 Δεκαετία 193Ο.

H μόδα συναντά τον

κινηματογράφο και το Χόλυγουντ

δημιουργεί σύμβολα κομψότη-

τας, καθώς οι γυναίκες θέλουν

να είναι διαρκώς λαμπερές,

όπως οι αγαπημένες τους

πρωταγωνίστριες. Τα φορέματα

είναι λοξά κομμένα [το λεγόμενο

bias-cut] καλύπτουν τις γάμπες

αλλά αφήνουν όλη την πλάτη

έξω. Η σιλουέτα είναι λεπτή και

ψιλή με τονισμένη μέση και

έντονους ώμους. Καπέλα και

γάντια γίνονται απαραίτητα

στοιχεία της γυναικείας

γκαρνταρόμπας. Τα παντελόνια

και τα σορτς γίνονται αποδεκτά

ως ενδύματα παραλίας αλλά και

άνεσης. Το 1933 ο οίκος Helmes

λανσάρει το πρώτο του μεταξωτό

μαντήλι γράφοντας τη δική του ιστορία. Το μαύρισμα γίνεται μανία, τα

μονοκόμματα μαγιό με βαθιά ανοιχτή πλάτη συναρπάζουν, ενώ τα γυαλιά ηλίου

είναι το απόλυτο αξεσουάρ. Το λευκό χρώμα και το σατέν κυριαρχούν. Η

οικονομική κρίση 1929,η ανεργία και η εμφάνιση του εθνικοσοσιαλισμού ήταν

κάποια φαινόμενα που επηρέασαν έντονα όλους τους τομείς της ζωής την

περίοδο αυτή και φυσικά την μόδα. Η γυναικεία ενδυμασία για το πρωί ήταν

θηλυκή και καθωσπρέπει και για το βράδυ θα μπορούσε να χαρακτηριστεί

λαμπερή και αστραφτερή. Τα προηγούμενα χρόνια δεν ενδιέφερε τις γυναίκες τα

ρούχα που θα φοράνε να είναι πρακτικά, αφού οι καθημερινές δουλειές γίνονταν

από τις υπηρέτριες. Τη δεκαετία του '30όμωσ τα πράγματα άλλαξαν, οι γυναίκες

έγιναν περισσότερο παραγωγικές και πολυάσχολες, αυτό είχε ως αποτέλεσμα

την εμφάνιση πιο πρακτικών και απλών ρούχων που έδιναν ελευθερία στις

κινήσεις για την ημέρα. Τα πιο εντυπωσιακά και πολυτελή φορέματα τα

φορούσαν στις βραδινές τους εμφανίσεις. Την περίοδο αυτή επίσης, έκαναν την

εμφάνιση τους νέα υφάσματα που ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένα στα βραδινά

φορέματα, όπως το μεταλλικό λαμέ. Σε γενικές γραμμές τα φορέματα ήταν από

ανάλαφρα χυτά υφάσματα, τη μέρα βρίσκονταν στα είκοσι εκατοστά από το

έδαφος και το βράδυ άγγιζαν τον αστράγαλο, τόνιζαν τη μέση, ήταν εφαρμοστά

32

στους γοφούς και στο κάτω μέρος ήταν σε σχήμα καμπάνας, τα βραδινά

φορέματα είχαν ντεκολτέ και ένα μικρό είδος πέπλου στο πίσω μέρος. Τέλος η

στενή γραμμή επικράτησε και στις ζακέτες και στα παλτό. Η ανδρική ενδυμασία

παρέμεινε συντηρητική και μόνο η καθημερινή ενδυμασία με τον καιρό, έγινε πιο

σπορ. Οι άνδρες φορούσαν μεσάτα σακάκια που τόνιζαν τους ώμους και

παντελόνια σε ευθεία γραμμή με φαρδιά ρεβέρ. Αξίζει να αναφερθεί ότι εκείνη την

περίοδο, εκτός την Coco Chanel υπήρχαν και κάποιες άλλες μεγάλες

σχεδιάστριες.

ΑΞΕΣΟΥΑΡ Τσάντες φάκελοι ή μικρά πουγκιά, γούνινες εσάρπες και ετόλ από ζώα. Καπέλα κλος, μπερέ και καπέλα με μεγάλο γείσο αλλά και τουρμπάνι. Γάντια, μικρά στρογγυλά γυαλιά ηλίου, καρφίτσες και αληθινά κοσμήματα που συνδυάζονται με ψεύτικα. Μυτερές γόβες, μπαλαρίνες, πέδιλα και οι πρώτες πλατφόρμες.

Γυναικεία μαγιό του 1930

Οι περισσότεροι από εμάς θα αναγνωρίσουν τα τέλη της δεκαετίας του 1930 ως ένα μαγιό που έχει κάποια σχέση με το με το μαγιό του σήμερα. Το μαγιό που εμφανίζονται κάτω ήταν κατασκευασμένα από Λαστέξ.

ΟΜΟΡΦΙΑ

ΜΑΚΙΓΙΑΖ Βγαλμένα έντονα φρύδια, ψεύτικες

βλεφαρίδες και κόκκινα νύχια. Η Revlon και η Germaine Monteil λανσάρουν τα πρώτα καλλυντικά.

ΜΑΛΛΙΑ Ξανθό πλατινέ, πολύ κοντές αφέλειες και

κυματιστά μαλλιά.

33

ΣΧΕΔΙΑΣΤΕΣ

ELSA SCHIAPARELL

Οι κολεξιόν της σηματοδότησαν τη δεκαετία. Εκκεντρική και αστείρευτα δημιουργική εμπνέεται από το σουρεαλισμό και τον κυβισμό. Ο Salvador Dali είναι φίλος της και μαζί δημιουργούν το διάσημο φόρεμα με τον αστακό. Τα καπέλα της έχουν σχήμα παπουτσιών και τα κουμπιά σχήμα ζώων. Αγαπημένο της χρώμα το ροζ-μωβ, το αποκαλούμενο shocking που γίνεται και άρωμα.

MARLENE DIETRICH Ήταν η πρώτη γυναίκα που κάπνισε δημόσια και φόρεσε αντρικό κουστούμι.

ΕΙΔΩΛΟ Greta Garbo, Marlene Dietrich,Mae West,Constance Bennet, Joan Crawford simpron, Vivien Leigh, Ginger Rogers, Jean Harlow, Amelia Earhart, leni Riefenstahl, Bette Davis, Dolores Del Rio.

Γκρέτα Γκάρμπο 1930 Fashion Icon

Mια πλήρης αντίθεση με την Louise Brooks είναι Γκρέτα Γκάρμπο, που ήταν ένα πιο γνωστά και τα πιο αγαπημένα αστέρια όλων των 1920 και 1930. Διατυμπανίζει ως μια ενδιαφέρουσα εικόνα της μόδας του μυστηρίου, και γοητείας. Είχε μαλακότερο βλέμμα και ήταν συνολικά διαφορετική από τη Louise Brooks,αλλά ήταν γεμάτη θηλυκότητα. Γεννήθηκε το 1905 ως Lovisa Γκρέτα Γκάρμπο Γκούσταφσον στη Στοκχόλμη, από φτωχούς γονείς για πρώτη φορά πήγε

34

να εργαστεί σε ηλικία 14 ετών στο μαγαζί ενός κουρέα, αλλά αργότερα έγινε ένα πρότυπο. Σπούδασε υποκριτικήτο 1922-1924 στο Βασιλικό Δραματικό Θέατρο της Στοκχόλμης. Ο Mauritz Stiller,ένας σημαντικός Σουηδός διευθυντής της έδωσε ένα ρόλο στην Saga Gosta Berling μαζί με το όνομα Γκρέτα Γκάρμπο. Έχει εξασφαλιστεί ότι θα μπορούσε να ενεργήσει για την οθόνη του κινηματογράφου, με ενστικτώδη παίξιμό της στην κάμερα. Έκανε 27 ταινίες, αλλά η μεγαλύτερη της επιτυχία ήταν η σαγηνευτική φωνή της. Έμεινε στην μνήμη μας όχι μόνο για την αιθέρια ομορφιά της, αλλά και τη φωνή της. Συνέχισε να κάνει επιτυχημένες ταινίες μέχρι το 1941.όπου συνταξιοδοτήθηκε στα 36για να γίνει μια εικονική recluse.

2.14 Δεκαετία 1940.

Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος βάζει σε δεύτερη μοίρα τη μόδα.

Το κόστος των υφασμάτων αυξάνεται λαι το rayon κάνει την

εμφάνιση σαν μια πιο προσιτή πρόταση. Η μόδα παίρνει

ένα πιο στρατιωτικό και επιβλητικό look.Οι ώμοι είναι

τονισμένοι με ελαφριές βάτες, όχι μόνο στα ταγιέρ αλλά και

στα φορέματα. Όλα αυτά μέχρι το 1947 όπου ο Christian Dior κάνει την

επανάσταση και δημιουργεί το New Look.Η βασική σιλουέτα, γνωστή και σαν

γραμμή Α, είναι κωνική, τονίζει τη μέση, έχοντας φυσικούς ώμους, ενώ το μήκος

της φούστας παίζει από τα μέσα του γονάτου μέχρι τα μέσα της κνήμης, Τα

υφάσματα που χρησιμοποιούνται είναι ο ταφτάς, το βελούδο, η μουσελίνα και το

σατέν. Εμφανίζονται τα πατρόν και τα πρώτα pret-a-porter.

Ρούχα of WAR

Είδη μόδας που έγινε δημοφιλής ήταν η σφήνα το μοναδικό παπούτσι, το τουρμπάνι, η σειρήνα κοστούμι και το ο μανδύας καγκουρό. Το τουρμπάνι ισοφάρισε ανθρώπους όλων των ειδών. Ξεκίνησε ως μια απλή συσκευή ασφαλείας για την αποτροπή των μαλλιών του ατόμου αυτού εμπλοκής σε μηχανήματα στο εργοστάσιο. Θα διπλασιαστεί

35

ως μεταμφίεση για αχτένιστα μαλλιά που οι γυναίκες είχαν λιγότερο χρόνο για να ασχοληθεί, εφόσον ήταν απασχολημένη με την εκτέλεση των δουλειών στο σπίτι και δίνοντας επιπλέον βοήθεια, όπου και αν μπορούσε. Προϊόντα πρώτης ανάγκης μιας γυναίκας -σκίτσα του τουρμπάνι, το δεσμευμένο μαντίλι και το ανθεκτικό παπούτσι σφήνα του πολέμου της Βρετανίας.

LOOKS

Οι φούστες κλοσάρουν ελαφρά και είναι πάντα με μάκρος λίγα εκατοστά πάνω

από το γόνατο. Κυριαρχούν τα μικρά εμπριμέ και οι διχρωμίες σε ασπρόμαυρο.

Φορέματα που δένουν γύρω από τη μέση φορέματα με τονισμένη μέση και

βάτες. Μπλούζες που κουμπώνουν σαν πουκάμισα, γυναικεία ταγιέρ σε

αρρενωπή γραμμή, πιέτες στις φούστες, στενές ίσιες φούστες που συνδυάζονται

με μικροσκοπικά πουλόβερ.

ΑΞΕΣΟΥΑΡ

Μεγάλες καπελίνες, καπέλα με voile από δίχτυ ή δαντέλα που σκίαζουν το

πρόσωπο αλλά και μπερέδες. Γάντια και τσάντες που κρέμονται από τον ώμο.

Τα παπούτσια είναι πέδιλα, με χοντρά τακούνια ή διπλές σόλες και φοριούνται με

κοντά καλτσάκια.

ΚΑΛΤΣΕΣ

Κάλτσες κάθε είδους ήταν λιγοστές. Δεν έχει ακόμη και κάλτσες ραιγιόν ήταν

άμεσα διαθέσιμες. Οι γυναίκες ενθαρρύνονται να φορούν κάλτσες στον

αστράγαλο. Κάλτσες μπορούν να βρεθούν στη μαύρη αγορά.

ΜΑΚΙΓΙΑΖ

Τα φρύδια είναι φυσικά αλλά τονισμένα, ελαφριά μάσκαρα, μολύβι και χείλη

απαλά σε ροζ αποχρώσεις. Επίσης οι γυναίκες έβαφαν τα πόδια τους να δώσουν

την αίσθηση του καλσόν, δημιουργώντας ακόμα και την ραφή στο πίσω μέρος με

μαύρο μολύβι.

Μake up 1940

Οι ειδήσεις για ένα νέο απόθεμα από γνωστά κραγιόν σε τοπικό φαρμακείο

σήμαινε ότι το κατάστημα θα ήταν sold out σε μία ώρα. Βοήθησε τις γυναίκες που

εργάζονταν σε επικίνδυνες συνθήκες να διατηρήσουν το ηθικό τους. Η Max

Factor από την Αμερική επισκέπτονται τα εργοστάσια πυρομαχικών και

μοιράζουν το νέο μακιγιάζ και το κραγιόν. Λίμνες κρύα κρέμα γάλακτος, βαζελίνη

36

και Vitapointe κρέμα για τα μαλλιά ήταν τα λίγα στοιχεία που συνήθως

διατίθενται. Οι εργαζόμενοι είχαν συχνά το δέρμα τους σε απόχρωση καναρινί

κίτρινό.

2.15 Δεκαετία 1950

Ίσως η πιο κολακευτική δεκαετία για τη γυναίκα. Οι γυναίκες ακολουθούν το κορμί τονίζοντας τα ωραιότερα σημεία του σώματος, το στήθος τη μέση και τη περιφέρεια. Πέρα από τις haute couture δημιουργίες το καθημερινό ρούχο γίνεται όλο και πιο εύκολο και πρακτικό. Το μάκρος ξεκινάει κάτω από το γόνατο και καταλήγει στη μέση της γάμπας. Τα χρώματα είναι παστέλ, ασπρόμαυρο, πουά αλλά και εμπριμέ με λουλούδια. Το 1957 η μόδα υιοθετεί τη γραμμή <<σάκος>> την οποία λανσάρει ο Yves Saint Laurent που δουλεύει για το Dior.Oι ώμοι είναι χαλαροί, κυριαρχεί η λαιμόκοψη bateau και συνδυάζεται με περίεργα γεωμετρικά καπέλα. Το 1958 η γραμμή πάλι αλλάζει και η σιλουέτα γίνεται τραπέζιο. Τα μανίκια είναι τρία τέταρτα και οι ώμοι φαρδαίνουν. Το τακούνι στιλέτο καθιερώνεται και ο Dupont ανακαλύπτει τη λύκρα κάνοντας επανάσταση στο γυναικείο εσώρουχο. Το φουρό φοριέται πάντα κάτω από τα φορέματα και τις φούστες δίνοντας όγκο. Στην Ελλάδα ο Ντίμης Κρίτσας ανοίγει το ατελιέ του δίνοντας μια νότα γαλλικής φινέτσας. Τον ακολουθούν ο Γιάννης Τσοπανέλης ενώ κάνει την εμφάνιση του και ο Φιλήμονας.

LOOKS Φορέματα σε γραμμή Α, στράπλες για βραδινές εμφανίσεις, κλος φούστες, αμάνικα πουλόβερ που συνδυάζονται με ζακετάκια στο ίδιο χρώμα. Φορέματα με κόψιμο πουκαμίσου, παλτό που τονίζουν τη μέση με ζώνες και βερμούδες.

ΑΞΕΣΟΥΑΡ Μεγάλες τσάντες ή μικρές κομψές, μαντήλια στο κεφάλι, πέρλες που αγκαλιάζουν το λαιμό και γυαλιά πεταλούδα. Απαραίτητα τα γάντια, τα οποία ταιριάζουν αυστηρά με το παπούτσι, τη τσάντα και το φόρεμα\ταγίερ. Ζώνες που τονίζουν τη μέση. Κομψά πέδιλα ή λεπτά μυτερά με τακούνι. Βελούδινα καπέλα με ή χωρίς βέλος.

1950 ΚΑΠΕΛΑ Καπέλα πρόσθεσαν την τελευταία πινελιά της δεκαετίας του 1950 και αίγλη σε μια γυναίκα ή στολή κοριτσιού, ιδίως στις αρχές της δεκαετίας του ΄50.Φόρεμα ή κοστούμι του περασμένου έτους θα μπορούσαν να ανανεώνονται με καπέλα στολισμένα με ένα νέο στολίδι, όπως λουλούδια, ένα φθινοπωρινό μπουκέτο βελανίδια και τα φύλλα ή μια δέσμη των κερασιών.

37

Γούνες Γαρνιτούρες Γούνας αφθονούσαν και κοσμούσαν γιακάδες και μανσέτες, καθώς γίνονται σε καρφίτσες. Εσάρπες φορούσαν σε κάθε ευκαιρία.

1950 Τσάντες

Τσάντες στη δεκαετία του 1950 ήταν κυριολεκτικά τσάντες και συνήθως γίνονταν πιάνονταν από το χέρι ή επάνω από τον βραχίονα. Η μόδα ακολουθείται από Grace Kelly που χρησιμοποιούσε τσάντες Hermes για να κρύψει την εγκυμοσύνη της. Πολλές τσάντες είχαν πλαϊνές τσέπες ή ακόμα δακτυλίους για να τοποθετεί μια γυναίκα τα γάντια της. Oι μεγαλύτερες τσάντες ήταν επίσης δημοφιλής, όταν οι γυναίκες ταξίδευαν με τη δημόσια συγκοινωνία. Σακούλες και τσάντες Bucket ήταν επίσης χρήσιμο αξεσουάρ .

Παπούτσια αρχές του 1950

Παπούτσια στις αρχές του 1950 ήταν συχνά πολύ υψηλό, αλλά με στρογγυλεμένες ή peep toe τακούνια. Περιτυλιγμένα σανδάλια ήταν πολύ δημοφιλή εκείνη την εποχή.

Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1950 τα μυτερά παπούτσια ονομάζονται Winkle pichers και γόβες στιλέτο έως 5 πόντους ήταν μια κοινή θέα. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το σήμα κατατεθέν της δεκαετίας ήταν το στιλέτο τακούνι που είδαμε πρώτη φορά το 1952 σε μια επίδειξη μόδας του Dior.

ΕΙΔΩΛΑ Liz Taylor, Marilyn Monroe,Sophia Loren, Anita Ekberb, Grace Kelly, Brigitte Bardot, Evita, Audren Hephurn, Kim Novak, Natalle Wood, Έλλη Λαμπέτη, Μελίνα Μερκούρη.

2.16 Δεκαετία 1960.

Η μόδα ανανεώνεται και εμφανίζονται νέες σχεδιαστές που θέλουν να κάνουν τη δική τους επανάσταση. Η ροκ μουσική, τα

38

ναρκωτικά και η σεξουαλική απελευθέρωση κάνει τη μόδα εκκεντρική. Η Mary Quart αλλά και ο Αndre Courreges κοντράρονται για την ανακάλυψη του μίνι. Το μίνι πάντως είναι γεγονός και αποτελεί σύμβολο της δεκαετίας. Ο Yves Saint Laurent λανσάρει το look Μondriane εμπνευσμένος από τους γεωμετρικούς πίνακες του Ολλανδού ζωγράφου. Ο Courreges κάνει πραγματική επανάσταση με τα διαστημικά του σύνολα από πλαστικό, πιστά στον ενθουσιασμό της εποχής με τις κοσμοναυτικές αποστολές στη σελήνη. Ο Paco Rabanne παρουσιάζει ρούχα από μέταλλο, ανοίγοντας νέους δρόμους στην κατασκευή των ρούχων. Τα μικροσκοπικά μπικίνι λατρεύονται τόσο από άντρες όσο και από γυναίκες. Μοντέλα όπως η Twiggy και η Βερούσκα αποτελούν πρότυπα ομορφιάς. Στην Ελλάδα ο Γιάννης Βούρος,ο δημιουργός των μοναδικών τουαλετών του ελληνικού κινηματογράφου ανοίγει το πρώτο του ατελιέ, ενώ ο Γιάννης Τσεκλένης με τα ψυχεδελικά του prints κάνει επιτυχία και εκτός των ελληνικών συνόρων. Η Ελίζαμπεθ από την Ολλανδία και η Βανέσσα είναι η ελληνική απάντηση στα μοντέλα του εξωτερικού, αφού μονοπωλούν τις πασαρέλες και τα showrooms.Ήδη αρχίζει να δημιουργείται ένα θετικό κλίμα στην ελληνική μόδα, οι σχεδιαστές γίνονται πιο οικείοι στο ελληνικό κοινό και βάζουν τα θεμέλια για την άνθηση που πρόκειται να ακολουθήσει.

ΜΙΝΙ ΦΟΥΣΤΑ

Στον 21ο αιώνα είναι εύκολα να συνδέσει όλες τις μόδες της δεκαετίας του 1960 με τις κοντές φούστες, αλλά η κοντή φούστα δεν είχε πραγματικά φορεθεί από πολλούς μέχρι το 1966 και όχι σε εθνικό επίπεδο μέχρι το 1967.Στις αρχές της δεκαετίας του εξήντα, πλισέ φούστες φορέθηκαν με κοντό μανίκι πάνω από μπλούζες που κόπηκαν.Straight φούστες είχαν μπροστά και πίσω πιέτες που ονομάζονταν πιέτες κλωτσιά και ήταν ιδανικό για να κάνει την τρέλα του χορού δεδομένου ότι επιτρέπεται τα γόνατα να κυκλοφορούν ελεύθερα. Straight φορέματα πουλόβερ από μαλλί ή συνθετικό ακρυλικό που ονομάζεται Orlon με ζώνη στη μέση. Φούστες μολύβι είχαν ακόμα φορεθεί με πουλόβερ ή με ζακέτες.

1960 ΥΠΟΔΗΜΑΤΑ

Τακούνια γατάκι ήταν μια φίνα εναλλακτική για τις γυναίκες. Μπότες, επίσης ήταν πολύ δημοφιλή με κοντό φόρεμα που στο τέλος έφτασε μέχρι το γόνατο. Η λατρεία για τα σανδάλια του Dr Scholl ήταν μεγάλη, τα οποία φόραγαν σε εξωτερικούς χώρους και σε γραφεία.

TROYSERS Η μίνι ήταν μόδα των γυναικών, αλλά μερικές φορές απαιτείται μια πιο πρακτική, εναλλακτική λύση όπως το τζιν που θα μπορούσαν να φορούσαν ημέρα ή νύχτα. Αρκετά επίσημα παντελόνι φορούσαν με πουκάμισο και το ταίριαζαν με σακάκι, κοστούμι σε ορισμένες καταστάσεις εργασίας και άρεσε ως εναλλακτική λύση το βράδυ με slinkier υλικά.

39

Παντελόνια έγιναν από Courtelle ζέρσεΪ, βελούδο βαμβάκι, μεταξένια υφή ή Crimplemes, δαντέλα με σατέν. Σόρτς εκδόσεις που αναπτύχθηκε από τα τέλη της δεκαετίας ήταν πολύ δημοφιλές.

Καλσόν Αυτό που έκανε το μίνι πραγματικά αποδεκτή ήταν η εισαγωγή του pantyhouse γνωστή επί το πλείστον καλσόν. Όταν το καλσόν εισήχθη για πρώτη φορά στη δεκαετία του 1960 που απελευθέρωσε τις γυναίκες από τους κορσέδες.roll-ons και ζώνες λαστέξ. Είναι δύσκολο κανείς να γνωρίζει ποιο έρχεται πρώτο η φούστα ή το καλσόν, αλλά η εισαγωγή χωρίς κάλτσες είχε αρχίσει την επανάσταση καλσόν. Ένα ζευγάρι WOLSEY καλσόν κόστιζε $1 το 1965 και με προσεκτικό πλύσιμο θα μπορούσαν να το αντικαθιστούσαν σε ένα μήνα.

ΑΞΕΣΟΥΑΡ

Χρωματιστά καλσόν και κάλτσες μέχρι το γόνατο. Τεράστια γυαλιά ηλίου, μπερέδες και κασκέτα, πλαστικά κοσμήματα, μαντήλια. Φλατ μπαλαρίνες, πλαστικές μπότες μέχρι το γόνατο, σανδάλια.

ΟΜΟΡΦΙΑ

ΜΑΚΙΓΙΑΖ Το μακιγιάζ είναι έντονο με ψεύτικες τεράστιες βλεφαρίδες και μάσκαρα, ενώ οι σκιές είναι έντονες και χρωματιστές {γαλάζιο, πράσινο, μωβ}. Τα χείλη είναι απαλά σε αποχρώσεις ροδακινί και ροζ-περλέ.

ΜΑΛΛΙΑ

Τα μαλλιά ήταν είτε κοντά είτε πολύ μακριά. Ο Vidal Sassoon λανσάρει νέα μορφή του bob με όγκο και συμμετρία.

ΣΧΕΔΙΑΣΤΕΣ Mary Quart, Yves Saint Laurent, Paco Rabanne, Emanuel Ungaro, Karl Lagerfeld, Marc Bohan, Guy Laroche, Sonia Rykiel, Andre Courreges, Γιάννης Τσεκλένες, Χρήστος Μαίλης, Γιάννης Τσοπανέλης, Γιάννης Βούρος

40

ΕΙΔΩΛΑ Jane Fonda, Jullie Christie, Twiggy, Francoise Handy, Jean Seberg, Nancy Sinatra,MiaFarrow,Edie Sedgwick,Diana Rigg, Brigitte Bardot,Jacqueline Kennedy,Αλίκη Βουγιουκλάκη,Νόρα Βαλσάμη,Ζωή Λάσκαρη.

2.17 Δεκαετία 1970.

Mια δεκαετία επηρεασμένη από τη μουσική και τα κινήματα της νεολαίας που αφήνει χώρο στη μόδα να υιοθετήσει πολλές και διαφορετικές επιλογές. το φολκλόρ μπερδεύεται με το ρετρό, το κιτς, το γκλίτερ και το πανκ.Ο διαλογισμός γίνεται μόδα από τους χίπις που διαδηλώνουν για αγάπη και ειρήνη. Το 1974 ανοίγει στη Νέα Υόρκη το περίφημο Studio 54' και μαζί του η εποχή της disco, του στρετς λύκρα. Η Gloria Vanderbilt κάνει δημοφιλή τα εφορμαστά στρετς τζιν παντελόνια. Το 1977 το κίνημα του πανκ από τη Μεγάλη Βρετανία φέρνει δερματίνες, καρφιά ,παραμάνες και ρούχα από βινύλ. Στην Ελλάδα ο Μιχάλης Ασλάνης ανοίγει στη Δημοχάρους το ατελιέ του για να γνωρίσει επιτυχία με τα έθνικ φορέματα του. Ο Βασίλης Κουρκουμέλης με το Μάκη Τσέλιο δημιουργούν τον οίκο Billy Bo που θα αποτελέσει σταθμό για την ελληνική μόδα και μάλιστα θα βγει και εκτός ελληνικών συνόρων. Αλλά και ο ελληνικός περιοδικός Τύπος αρχίζει να ασχολείται με τη μόδα και τους νέους Έλληνες δημιουργούς. Περιοδικά όπως ο Ταχυδρόμος και η Γυναίκα κάνουν editorial μόδας και ανταποκρίσεις από το εξωτερικό. Τάκης και Ντίνος Διαμαντόπουλος σε συνεργασία με τον image-maker Δημήτρη Ζουρντό δημιουργούν φωτογραφίσεις μόδας εφάμιλλες με εκείνες του εξωτερικού, ενώ νέες παρουσίες εμφανίζονται στο χώρο του μοντελινγκ΄-Μπέλα Αδαμοπούλου, Λάουρα Χατζηβαγγγέλη, Υβέτ και Μιμή Ντενίση.Για πρώτη φορά καθιερώνεται ο ρόλος του στυλίστα και του make-up artist.

Χίπις

Οι χίπις της δεκαετίας του '70 είχαν φέρει μαζί τους τα ρούχα από άλλες εθνικές ομάδες που δεν είχαν ποτέ δει .Nehru σακάκια και χαλαρές ρόμπες που

41

απορρέουν από ζεστές χώρες. Από τα μέσα έως τα τέλη του '70 κάνουν την εμφάνιση τους τα καφτάνια, κιμονό ,muumuus, djellaba [μια ρόμπα του Μαρόκου με κουκούλα] ή jalabiya [ένα χαλαρό χιτώνα]

ΠΛΑΤΦΟΡΜΕΣ ΣΟΛΕΣ

Στις αρχές της δεκαετίας τα παπούτσια πλατφόρμα ξεκίνησαν με μια πολύ λεπτή σόλα. Ένα παπούτσι πλατφόρμα με 1 πόντο ήταν αρκετά άνετο για να το φορέσει μια γυναίκα .Μέχρι τα μέσα του '70 οι πιο απλοί άνθρωποι φορούσαν δυο πόντους βαθιά πλατφόρμα χωρίς δεύτερη σκέψη.

ΠΑΝΤΕΛΟΝΙΑ Τα παντελόνια άρχισαν να φουσκώνουν και έφτασε στο σχήμα καμπάνας περίπου το 1975. Μετά μειώνεται σε ευθεία και μέχρι το τέλος ήταν πάλι στενά. Σμαραγδένιο, πράσινο, πράσινο μήλο ήταν ευνοημένα χρώματα της εποχής. Οι πωλήσεις των καλσόν έπεσαν κατακόρυφα,όταν κάποιες γυναίκες επέλεξαν να φορούν κάλτσες ποπ κάτω από το παντελόνι. Βαριές κρέπες χρησιμοποιούνται για να κάνουν ευρεία πόδια που συχνά μιμείται το παντελόνι Chanel της δεκαετίας του 1930.Είχαν φορεθεί με μικρά πλεκτά κοντά γιλέκα ή φανελάκια. Τα γιλέκα ήταν δημοφιλή σε κάθε μήκος. Από το παραδοσιακό, το μήκος του ισχίου, σε maxi.

Disco Ρούχα Disco δεν ήταν ποτέ για τη δουλειά, αλλά για ένα Σαββατοκύριακο διασκέδασης, που παρουσιάζονται στο χορό. Σε μια ντίσκο, τα κορίτσια μπορεί να φόραγαν ένα ζεστό παντελόνι. Μια γυναίκα θα συνχύσει ξαφνικά άνδρες καλύπτοντας πλήρως τα πόδια της ανταπαντώντας ότι τα μίνι φορέματα ήταν μια εκμετάλλευση, και όχι απελευθέρωση των γυναικών.

42

ΑΞΕΣΟΥΑΡ Ζώνες με τεράστιες αγκράφες διακοσμούν τους γοφούς, κολιέ από χάντρες, παγιέτ σατέν κολάν, ασημένιοι τεράστιοι κρίκοι στα αυτιά. Τα παπούτσια είναι χοντροκομμένα με υπερβολικούς πάτους-πλατφόρμες. Μπαντάνες, φουλάρια και πόντσο.

ΜΑΚΙΓΙΑΖ Οι ψεύτικες βλεφαρίδες συνεχίζουν να χρησιμοποιούνται ενώ η

μπλε και η πράσινη σκιά στα μάτια αποτελούν αγαπημένο χρώμα των γυναικών. Τα χείλη τονίζονται με λιπ-γκλος. Προς το τέλος της δεκαετίας, η εμφάνιση του punk δίνει έμφαση στο έντονο eye-liner, ενώ τα νύχια βάφονται μαύρα.

ΜΑΛΛΙΑ Τα μαλλιά είανι μακριά με χωρίστρα στη μέση, έχουν ανταύγειες ή

είναι περμανάντ. Επίσης το χτένισμα της Farrah Fawcent υιοθετήθηκε από πολλές γυναίκες.

ΣΧΕΔΙΑΣΤΕΣ Ossie Clark,Roy Halston,Jean- Charles de Castelbajac,Claude Montana,Kenzo,Ralph Lauren,Fiorucci,Ασλάνης,Πολατώφ,Billy Bo.

ΕΙΔΩΛΑ Biana Jagger, Catherine Deneuve, Patti Smith,Lauren Hutton,Jane Birkin, Jenny Hall, Farah Fawcett, Liza Mirelli, Diane Keaton , Goldie Hawn, Olivia Newton -John,Μίμη Ντενίση, Κατερίνα Παπαδημητρίου, Υβέτ , Μαίρη Δρακοπούλου

2.19 Δεκαετία 1980.

Η δεκαετία της υπερβολής. Οι ώμοι φαρδαίνουν, οι βάτες κυριαρχούν και η σειρά <<Δυναστεία>> κάνει την Alexis Colby πρότυπο μόδας. Η γυμναστική γίνεται μόδα και το αθλητικό look βγαίνει και εκτός γυμναστηρίου. Το τζιν αποκτά υπογραφή και τα logos κυριαρχούν παντού .Είναι η εποχή των super-models και του καταναλωτισμού. Η γυναίκα κυνηγάει την καριέρα και γίνεται οικονομικά ανεξάρτητη. Ο Lacroix φέρνει το μπαρόκ, ο Alaia με τα πλεκτά του αγκαλιάζει το γυναικείο σώμα τονίζοντας τα κατάλληλα σημεία του, η Donna Karan χρησιμοποιεί το στρετς στα καλσόν και στα πουκάμισα body διευκολύνοντας την εργαζόμενη γυναίκα, ενώ οι Manolo Blahnik και Christian Louboutin καθιερώνονται στο χώρο του υποδήματος. Στην Ελλάδα υπάρχει έκρηξη στα περιοδικά μόδας , με το ΚΛΙΚ, DIVA και το πρώτο αντρικό περιοδικό το MEN. Η Λάουρα Ντε Νίγκρις αναλαμβάνει τη ΓΥΝΑΙΚΑ και αναδεικνύει νέα δημιουργικά

43

ταλέντα στο styling και τη φωτογραφία.

LOOKS Φούστες τύπου lambada, τουτού, μίνι φούστες, κολάν ,τεράστια φαρδία t-shirts, ξεβαμμένα τζιν, σκισμένα τζιν, μπουφάν τζιν, κοντά jackets, βάτες, φαρδιά τεράστια μπουφάν, τοπ από δίχτυ, τοπ και φορέματα με τον ένα ώμο έξω, φαρδιές παντελόνες, αθλητικές φόρμες και αθλητικά κορμάκια. Φούστες balloon, τεράστια μανίκια αλλά και μανίκια νυχτερίδα.

ΑΞΕΣΟΥΑΡ Γκέτες, γάντια με κομμένα δάχτυλα, γάντια από δαντέλα, φιόγκοι στα μαλλιά, στέκες, πολύχρωμα γυαλιά, κονκάρδες, τεράστιες ζώνες, πλαστικά βρα-χιόλια, μακριά κολιέ, χρωματιστά καλσόν. Αγαπημένα παπούτσια είναι τα αθλητικά εταιρειών όπως η Reebok, Nike, L.A Gear και Keds.

ΜΑΚΙΓΙΑΖ Τα φρύδια είναι φυσικά και παχιά. Το πρόσωπο φαίνεται φρέσκο

και υγιές με ρουζ, αλλά και πούδρα που δίνει την ηλιοκαμένου δέρματος. Τα χείλη βάφονται σε έντονο κόκκινο, ενώ οι σκιές παίζουν από γήινους τόνους σε έντονα χρώματα.

ΜΑΛΛΙΑ Τα μαλλιά έχουν όγκο, οι φράντζες

κρύβουν το πρόσωπο, ενώ η χρήση λακ και τζελ γίνεται καθημερινή συνήθεια.

ΣΧΕΔΙΑΣΤΕΣ VIvienne Westwood, Jean Paul

Gaultier,Moschino, Katherine Hammet, Christian Lacroix, Azzedine Alaia, Romeo Gigli, Rei Kawakubo, Issey Miyake, Yohji Yamamoto,Donna Karan, Gianni Versace. Norma Kamali, Giorgio Armani, Gianfanco Ferre,Calvin Klein, Βασίλειος Κωστέτσος Νίκολας Μαυρόπουλος, Τίμης

44

Παρίσης.

ΕΙΔΩΛΑ Madonna, Cyndi Laupen, Kim Widle, Grace Jones, Brooke Shields, Molly Rinwald, Nina Hagen, Jennifer Beals, Siouxsie Sioux, Dynasty, Dallas, Iman, Naomi Campel, Cindy Crawford, Linda Evaggelista, Christy Turlington, Mery Streep, Άννα Βίσση, Βάνα Μπάρμπα.

2.19 Δεκαετία 1990.

Μετά την υπερβολή έρχεται η απλότητα. Η σιλουέτα ελευθερώνεται και δεν μπορούμε να πούμε ότι υπάρχει ένα συγκεκριμένο στυλ. Νέοι σχεδιαστές κάνουν την εμφάνιση τους με την Βρετανία να κατέχει τα πρωτεία στην ανάδειξη δημιουργικών ανθρώπων. Ο John Galliano, ο Alexander McQueen και η Stella McCartney είναι το νέο αίμα. Ο Tom Ford αναλαμβάνει τον οίκο Gucci και των απογειώνει, ενώ οι οίκοι Prada, D&G,Blumarine καθιερώνονται στο στερέωμα της μόδας. Η Κate Moss είναι αναμφισβήτητα το πρόσωπο της δεκαετίας .Ενσωματώνει την απλότητα, την ιδιαιτερότητα, τη μοναδικότητα και γίνεται η μούσα πολλών σχεδιαστών, τραγουδιστών, ζωγράφων. Επειδή η μόδα έχει πολλά πρόσωπα και πολλές επιλογές, η μοναδικότητα και η προσωπικότητα είναι αυτά που χαρακτηρίζουν το στυλ του καθενός .Περιοδικά όπως Τhe Face, Dased&Confused, I-D,Ten, Another Magazine, Wallpaper εναλλάσσουν στιλ και φτιάχνουν μόδα. Την ίδια περίοδο μια Ελληνίδα, η Σοφία Κακοσαλάκη, παίρνει διθυραμβικές κριτικές για τις συλλογές τις με χρώμα και άρωμα από Ελλάδα. Τα περιοδικά μόδας αυξάνονται και οι πρώτες εκπομπές κάνουν την εμφάνιση τους, που όμως δε θα κρατήσουν για πολύ.

ΑΞΕΣΟΥΑΡ Θα μπορούσαμε να πούμε ότι τα gadget της νέας τεχνολογίας είναι τα νέα αξεσουάρ. Επίσης διάσημες σταρ του εξωτερικού κάνουν μόδα αντικείμενα και ρούχα που φορούν χωρίς να είναι διαχρονικά ,καθώς αλλάζουν πολύ γρήγορα.

45

Τα All Stars

Αν υπάρχει κάποια εταιρία υποδημάτων που έχει αφήσει ιστορία, αυτή είναι αναμφισβήτητα η Converse με τα Chuck Taylor All-Stars, τα πλέον διαχρονικά, νοσταλγικά και fashion statement αθλητικά, φτιαγμένα απλά από καμβά και λάστιχο. Με πρώτη παρουσία στο χώρο της υπόδησης το 1908 από τον Marquis M.Converse, τα All Star έφεραν την επανάσταση στο μπάσκετ και συμβάδισαν με τη γέννηση του rock' n roll. Το 1910 η βιομηχανία του Converse παράγει 4,000 ζευγάρια παπούτσια τη μέρα, το 1915 πρωτοκυκλοφορεί παπούτσια για τένις και το 1917 παπούτσια για μπάσκετ, με διασημότερα όλων τα Converse All Star.Κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η εταιρεία εξαπλώνει την παραγωγή της και σε άλλα είδη ένδυσης, όπως μπότες, παρκά και πλαστικές προστατευτικές στολές για φαντάρους.

Αρχικά, το Converse All Star έβγαινε μόνο σε μαύρο, αλλά μετά τον Πόλεμο οι ομάδες μπάσκετ που χρησιμοποιούσαν τα παπούτσια της πίεσαν την εταιρεία να παράγει και άλλα χρώματα. Μεγάλο ρόλο έπαιξε και το Hollywood, αφού ηθοποιοί και άλλοι celebrities έδειξαν να τα προτιμούν.Το 1950 αποτέλεσαν το απαραίτητο συνοδευτικό της νεολαίας για τα τζιν παντελόνια τους, ενώ στις δεκαετίες του '60 και του '70 φορέθηκαν σε όλα σχεδόν τα αθλήματα αλλά και από όλους τους hippis και τους punk.Συνέχισαν να είναι ιδιαίτερα δημοφιλή και στη δεκαετία του '80 ως σύμβολο αντι-κουλτούρας, μαζί με ένα λευκό T-shirt, το τζιν και το δερμάτινο τζάκετ.

Καπαρντίνα Αδιάβροχη, συνήθως βαμβακερή ή μάλλινη, με δέκα ή λιγότερα κουμπιά, σε κάποιες περιπτώσεις με αφαιρούμενη επένδυση και μάκρος μέχρι το γόνατο ή λίγο πιο κάτω ,η καπαρντίνα παρέμεινε στη μόδα για πολλές δεκαετίες, ακόμα και μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και από ένδυμα των αξιωματούχων του στρατού, σύντομα μετατράπηκε σε απαραίτητο αξεσουάρ των πλέον αξιοσέβαστων businessmen, ενώ αμέτρητοι κινηματογραφικοί ήρωες, όπως οι Dick Tracy, Mike Hammer, The Phantom.

ΜΑΚΙΓΙΑΖ Έχει επιρροές από πολλές δεκαετίες. Κάθε γυναίκα προσαρμόζει το

make-up ανάλογα με τις ανάγκες και την προσωπικότητα της. Τα καλλυντικά από

46

οίκους μόδας είναι πλέον γεγονός.

ΜΑΛΛΙΑ Κοντά ή μακριά ,όλα τα στυλ είναι στη μόδα.

ΣΧΕΔΙΑΣΤΕΣ John Galliano, Prada, Molinar,Gucci, D&G,Alexander McQueen, Stella McCartney, Marc Jacobs, Haris & Angelos.

ΕΙΔΩΛΑ Madonna, Cyndi Laupen, , Grace Jones, Brooke Shields, , Nina

Hagen, Jennifer Beals, Sioux, Dynasty, Dallas, Iman, Naomi Campell, Cindy Crawford, Linda Evangelista, Christy Turlington, Stephanie Seymour, Patitz,Helena Christensen, , Meryl Streep, Paula Abdul, Ivana Trump,Άννα Βίσση, Βάνα Μπάρμπα.

2.20 Δεκαετία 2000.

Η δεκαετία ούτε της απλότητας ούτε της υπερβολής, μια μέση κατάσταση. Ένας μεγάλος αριθμός πολιτών αντιγράφει τους σταρ Hollywood και τα μοντέλα, όπως τη Zizel, τη Shakira, Rihanna, Lady Gaga. Κομψότητα, σατέν και μετάξι, πουκάμισα με φιόγκους, παντελόνια που αγκαλιάζουν και τονίζουν τη μέση, φούστες -ομπρέλα και μεσάτα σακάκια σε πολλά χρώματα: κόκκινο, μπλε, καμηλό, χρυσό, καφέ. Τα animal prints κάνουν την εμφάνιση τους σε φορέματα, φούστες παντελόνια ακόμα και σε σακάκια ή πανωφόρια και φυσικά και σε αξεσουάρ. Τα σκοτσέζικα καρό υφάσματα επιστρέφουν δυναμικά. Πολλοί σχεδιαστές θέλουν την γυναίκα πολύ αποκαλυπτικά με τις διαφάνειες.

ΑΞΕΣΟΥΑΡ

Κομψά πουλόβερ, μεγάλες τσάντες τεράστιες ζώνες, τσάντες φάκελοι, δερμάτινα παπούτσια και floral σανδάλια. αρκετά κοσμήματα με λουλούδια. Μεγάλοι κρίκοι σαν σκουλαρίκια.

ΜΑΚΙΓΙΑΖ Σκουρόχρωμα κραγιόν, έντονα smokey eyes σε μαύρη απόχρωση

με έντονο κόκκινο χρώμα. Οι χρυσές και ασημί αποχρώσεις έκαναν την εμφάνιση

47

τους στις πασαρέλες, συνδυάστηκαν με έντονο περίγραμμα στα μάτια και συνήθως άτονα χείλη, και για βραδινές εμφανίσεις ενδείκνυται η χρήση έντονων χρωμάτων στα χείλη. Τα φρύδια είναι φυσικά, πυκνά αλλά καλοσχηματισμένα.

ΜΑΛΛΙΑ Τι μακριά τι κοντά, όλα είναι στη μόδα. Κάνει την εμφάνιση του το

πολύ κοντό αντρικέ που κέρδισε τις καρδιές των γυναικών.

ΣΧΕΔΙΑΣΤΕΣ Prada, D&C, Gucci, Stella McCartney, Dior, Alexi Andriotti,DKNY,Zan pol GOttie

EΙΔΩΛΑ Lady Gaga, Kaili Minogk, Emma Stone, Drew Barimon, Demi Mour,

Jennifer Lopez, Shakira

48

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3Ο :ΜΟΔΑ

3.1 Τι είναι μόδα;

Μόδα είναι η παροδική συνήθεια που για ορισμένο χρονικό διάστημα γενικεύεται

σε μεγάλο φάσμα της κοινωνίας, σε ότι αφορά την ενδυμασία, την κόμμωση, τη μουσική, ο συρμός, ο νεωτερισμός. Η μόδα είναι στην πραγματικότητα ένα πολυσύνθετο φαινόμενο που καθρεφτίζει τις κατευθύνσεις και τις εξελίξεις μιας κοινωνίας σε μια ορισμένη ιστορική περίοδο. Ο ρόλος της είναι να εισάγει στην κοινωνία, με τη γρήγορη μετάδοση και αφομοίωση, νέες συμπεριφορές και πεποιθήσεις. Οπωσδήποτε η μόδα αποτελεί αντανάκλαση των κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών και ενσαρκώνει το πνεύμα της κάθε εποχής. Έτσι στην κλασσική εποχή αντιστοιχεί η απλή φορεσιά με τον απέριττο χιτώνα. Αντίθετα η πολυτέλεια της Βυζαντινής αυλής επιβάλλει πολυτελή φορέματα από μετάξι και άλλα βαρύτιμα υφάσματα, ενώ ταυτόχρονα ο χριστιανισμός επέβαλλε την αυστηρότητα του τρίχινου χιτώνα. Χαρακτηριστικό της ναπολεόντειας εποχής είναι η έλλειψη επιτήδευσης, ενώ η παλινόρθωση των Βουρβώνων έφερε πάλι στο προσκήνιο τα κρινολίνα και τα φορέματα σε σχήμα κουδουνιού. Η βιομηχανική επανάσταση οδήγησε τη μόδα σε απλούστερα μονοπάτια. Τα τελευταία χρόνια η μόδα παρουσιάζει αναρίθμητες πλευρές. Μέσα απ’ αυτήν μπορούμε να σκιαγραφήσουμε την εξέλιξη των εθίμων, των ιδεών, του τρόπου ζωής, της υλικής και της ηθικής κατάστασης της κοινωνίας γενικά. Ο χαρακτηρισμός «μοντέρνος» αποδίδεται τόσο σε αντικείμενα όσο και σε αντιλήψεις και το γεγονός αυτό επιβεβαιώνει ότι η μόδα αποτελεί σημαντικό κεφάλαιο του σύγχρονου ανθρώπου και ειδικότερα του νέου. Κολακεύει τη φιλαρέσκειά του προσφέροντάς του την αίσθηση της διάκρισης και της επιβεβαίωσης. Η μόδα έχει φτάσει στο αποκορύφωμά της και έχει μπει ολοκληρωτικά στη ζωή μας. Δυστυχώς, όμως, η επιρροή της στις μάζες δεν είναι καθόλου εποικοδομητική. Έχει κυριαρχήσει το εφήμερο και το παράλογο. Οι μεγάλοι οίκοι μόδας ασκούν επάνω μας ένα είδος τυραννικής επιβολής, την οποία επιτυγχάνουν μέσω της τηλεόρασης και των άλλων μέσων μαζικής ενημέρωσης. Αυτό σταδιακά έχει ως αποτέλεσμα την έλλειψη καλαισθησίας και ταυτόχρονα ισοπεδώνει τις ατομικές ιδιαιτερότητες και τις προσωπικές προτιμήσεις, Η επίδραση της μόδας στο άτομο συγκεκριμένα μπορεί να έχει άσχημες συνέπειες. Ο καθένας προσπαθεί να βρίσκεται μέσα στο πλαίσιο των προσταγών της μόδας για να μην θεωρηθεί οπισθοδρομικός, είτε συμφωνεί μ’ αυτές είτε όχι. Έτσι ασκείται πάνω του ένα είδος ψυχολογικού κάνοντάς τον καθένα δέσμιο των τάσεων που επικρατούν. Μέσω επωνύμων προσώπων, όπως για παράδειγμα ηθοποιών και τραγουδιστών, ενισχύονται αμφισβητούμενα πρότυπα συμπεριφοράς, που αποδέκτες έχουν συνήθως τους νέους. Επίσης, ένα άλλο μειονέκτημα της σύγχρονης μόδας είναι η κερδοσκοπία σε βάρος του καταναλωτικού κοινού. Για παράδειγμα ένα ρούχο που αντικειμενικά η αξία του είναι πολύ χαμηλή, μπορεί

49

να πωλείται ακριβά μόνο και μόνο για το γεγονός ότι φοριέται πολύ και συμβαδίζει με τις νέες τάσεις εξανδραποδισμού που συντελεί άμεσα στην απώλεια αυτοπεποίθησης και τον μιμητισμό μέχρι την αλλοτρίωση της συνείδησής του. Κατ’ αυτόν τον τρόπο υποβιβάζεται η αυτοτέλεια του κάθε ατόμου και υποβαθμίζεται η κρίση του. Έτσι καταλήγουμε να ανήκουμε όλοι σε ένα ομοιόμορφο σύνολο ανθρώπων, στο οποίο δεν διαφέρει ο ένας από τον άλλο, έχουμε όλοι τα ίδια πρότυπα και κοινούς στόχους και οδηγούμαστε από τη βιομηχανοποιημένη μαζική κουλτούρα. Στο μυαλό μας ταυτόσημοι, στην πραγματικότητα όμως ολότελα διαφορετικοί! Όπως μας λέει και η κ. Κατσαΐτη:<<Η μόδα είναι κάτι το παροδικό>>

3.2 Πως βλέπουν τα ρούχα μας οι μεγαλύτεροι. Τα ρούχα αποτελούν το κέλυφος του ζώου που ονομάζεται άνθρωπος. Ανέκαθεν η χρήση τους προστάτευε από το κρύο, τις αντίξοες καιρικές συνθήκες, ακόμα κι από τον εχθρό, όπως οι πανοπλίες των ιπποτών του Μεσαίωνα. Σήμερα η στολή των αστυνομικών ή τα οτελεί έκφραση των σχεδιαστών για μια ή δύο σεζόν, έχει άμεση σχέση με την κατανάλωση και τα χρήματα, ενώ το στυλ είναι διαχρονικό, είναι μοναδική έκφραση του ποιοι είμαστε και τι θέλουμε, παράλληλα όμως είναι και άμεσα συνυφασμένο με την ψυχολογική μας διάθεση, τη δουλειά μας, τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τον κόσμο!» .

Σημαία ανεξαρτησίας

Επειδή ακριβώς έχουμε μάθει από μικροί να «χρησιμοποιούμε» τα ρούχα ως σύνορο του αυστηρά προσωπικού μας χώρου, αλλά ταυτόχρονα και ως σημείο συνάντησής του με τον εξωτερικό κόσμο, γι’ αυτό είναι δύσκολο να μην κουβαλούν καμία απολύτως σημασία για εμάς. Η μητέρα μας ήταν η πρώτη προσωπική μας «ενδυματολόγος» (για πολλές γυναίκες και η παντοτινή), με κάποιον τρόπο το ντύσιμό μας κουβαλά κάπου τη στάμπα της, έστω και πολύ καλά κρυμμένη. Η μητέρα είναι αυτή που με τον τρόπο που φροντίζει το σώμα μας, που μας ντύνει και που με τα όνειρα, τις προσδοκίες και τους δικούς της κανόνες («Μια γυναίκα πρέπει να είναι πάντα περιποιημένη», «Να φοράς ρούχα απλά, να μην προκαλείς», «Τα αγόρια δεν φοράνε χτυπητά χρώματα», «Τι παριστάνεις με τα μαύρα, δεν σου πάνε καθόλου», «Τα τακούνια είναι για άλλον τύπο γυναίκας, πιο αεράτο») καθορίζει σε πολύ μεγάλο βαθμό τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε το σώμα μας και το ντύνουμε. Στην εφηβεία ξεκινούν όλα. Τα ρούχα είναι τόσο σημαντικά, γιατί επιτρέπουν στον έφηβο να ελέγχει την εμφάνισή του σε μια περίοδο που το σώμα του ξαφνικά -και πολλές φορές με επώδυνο τρόπο- μεταβάλλεται. Το ντύσιμο είναι, από τη μια μεριά, προβολή της προσωπικής ταυτότητας απέναντι στους γονείς («Δεν είμαι σαν εσάς») και, από την άλλη, κρύψιμο του ακόμη αβέβαιου και ανασφαλούς εαυτού πίσω από τις

50

«σωστές» μάρκες, τα ρούχα-στολή, που φορούν με σχεδόν πανομοιότυπο τρόπο διάφορες ομάδες εφήβων και αισθάνονται έτσι ότι «ανήκουν» κάπου. Στην ενήλικη ζωή, περίπου μέχρι την ηλικία των 30 ετών, αποκτούμε σιγά-σιγά έναν -περισσότερο «δικό μας» τρόπο ντυσίματος, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν μπορεί να αλλάξει πια. ΤΟ ΝΤΥΣΙΜΟ είναι μια μορφή επικοινωνίας. Για τους ψυχολόγους είναι ένα μη λεκτικό μήνυμα επικοινωνίας, το οποίο επιδρά αρκετές φορές όχι μόνο στον τρόπο αντιμετώπισης του άλλου, αλλά και στη δημιουργία θετικού ή αρνητικού κλίματος. «Ένας ταξιτζής ντυμένος με έντονα χρώματα επιτείνει το άγχος στην κυκλοφοριακή κίνηση», αναφέρει σαν χαρακτηριστικό παράδειγμα η κ. Τζόβα. «Για τον ίδιο λόγο δεν είναι καλό να φορούν έντονα χρώματα οι νηπιαγωγοί και οι δάσκαλοι, επειδή επιδρούν αρνητικά στην ψυχολογική διάθεση των μαθητών. Τους μεταδίδουν μεγαλύτερο στρες και ένταση και τα δυσκολεύουν και στην παρακολούθηση». Δεν δίνουν όμως όλοι την ίδια σημασία στα ρούχα και στην εμφάνιση. Για κάποιους είναι αναγκαίο κακό και για άλλους ένα μικρό έργο τέχνης. Για κάποιους δίνει την αφορμή για να κρυφτούν και σε άλλους την αφορμή να αποκαλυφθούν.

· Συμπερασματικά, έχω την εντύπωση πως πρέπει να καταλάβουμε ότι μόδα

και άνθρωπος είναι πολύ δύσκολο να συνδυαστούν, ιδιαίτερα όταν η

συγκεκριμένη μόδα δεν εκφράζει τον ίδιο και δεν αναδεικνύει τα εσωτερικά του

χαρίσματα.

αποστειρωμένα γάντια του χειρουργού αποτελούν προεκτάσεις του σώματος, δηλώνοντας παράλληλα τη χρησιμότητα του ρούχου. Ο άνθρωπος ντύνεται απλώς επειδή χρειάζεται την προστασία του υφάσματος; Μάλλον όχι. Σήμερα χάρη στη θέρμανση μπορούμε να περάσουμε το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου μας γυμνοί. Το ίδιο ίσχυε και στο παρελθόν. Το ανθρώπινο είδος εξελίχθηκε στις πιο θερμές ζώνες του πλανήτη, άρα δεν υπήρχε κανένας πρακτικός λόγος που επέβαλε τη χρήση των ρούχων. Ακόμα και οι φυλές που ζούσαν σε παγωμένες περιοχές του πλανήτη, όπως στη Γη του Πυρός, στη Λατινική Αμερική, δε φορούσαν ρούχα. Καρφιά και τζιν: Τα σύμβολα Σε όλες τις φυλές της Γης τα μέλη τους τροποποιούν την εμφάνισή τους είτε με το ρουχισμό είτε με τατουάζ είτε με τη ζωγραφική στο σώμα. Έτσι πέρα από τη χρησιμότητά του ως κάλυμμα, το ρούχο εξυπηρετεί κι άλλους πιο σημαντικούς σκοπούς, όπως την έκφραση της κοινωνικότητας και την επικοινωνία μέσα στην ομάδα. Απτό παράδειγμα τα τζιν. Αρχικά χρησιμοποιήθηκαν ως φόρμα εργασίας, όμως στη συνέχεια μετατράπηκαν σε σύμβολα ελευθερίας ή και ακραίας συμπεριφοράς. Ανάλογες δηλώσεις υπαινίσσεται το αμπέχονο, το χαρακτηριστικό πανωφόρι των Άγγλων στρατιωτών στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Το ίδιο συμβαίνει με τις δερμάτινες στολές των μηχανόβιων και το απλό κοντομάνικο μακό μπλουζάκι του

51

Αμερικανικού Ναυτικού. Από τους στρατώνες εξαπλώθηκε στα αμερικανικά πανεπιστήμια, όπου έγινε μέσο ατομικής έκφρασης, ενώ στη δεκαετία του 1930 μεταμορφώθηκε σε διαφημιστικό μέσο. Σομπρέρο, φύλο, στάτους Τελικά τα ρούχα κάνουν τη γυναίκα, τον άντρα, τον επιχειρηματία, τον εργάτη, τον αθλητή Είναι το πρώτο πράγμα που προσέχουμε όταν συναντάμε έναν άνθρωπο. Εκείνα μας μιλούν πριν από τις λέξεις. Άλλοτε χρησιμεύουν για να επισημάνουν την καταγωγή, όπως το μεξικανικό σομπρέρο ή η σκοτσέζικη καρό φούστα, το κιλτ. Συχνά αποτελούν βοηθητικά εξαρτήματα για τη μεταφορά αντικειμένων, όπως οι ζώνες για τα όπλα. Επιπλέον χρησιμεύουν για την πιστοποίηση του φύλου. Σχεδόν σε όλους τους πολιτισμούς οι άντρες ντύνονται διαφορετικά από τις γυναίκες. Συχνά η ενδυμασία υποδηλώνει περισσότερα στοιχεία για το φύλο παρά το γυμνό σώμα. Ο τρόπος με τον οποίο φοριέται το ίδιο κομμάτι υφάσματος στη Νοτιοανατολική Ασία καθορίζει το φύλο. Οι γυναίκες το φορούν στη μέση και το ονομάζουν σαρόνγκ. Οι άντρες το δένουν στους μηρούς και το ονομάζουν σάμπο. Πάνω απ´ όλα όμως τα ρούχα δηλώνουν την υποδεικνύουν τον τρόπο με τον οποίο θέλουμε να μας βλέπουν οι άλλοι. Αυτή είναι η δύναμη της επικοινωνίας τους. Στρατηγική προσέγγισης Φυσικά τα ρούχα τα αγοράζουμε σύμφωνα με τις αναλογίες μας. Συχνά προσθέτουν όγκο. Ας σκεφτούμε τις στολές των αθλητών ή τις περούκες της Μαρίας Αντουανέτας, οι οποίες έφταναν σε ύψος μέχρι το ένα μέτρο. Επίσης τα ρούχα προβάλλουν μια λανθασμένη εικόνα του σώματος στο χώρο, αφού το λεπταίνουν, το μακραίνουν, το συνθλίβουν. Οι ψυχολόγοι ονομάζουν αυτό το φαινόμενο συμβολή. Εκδηλώνεται όταν το μυαλό δεν καταφέρνει να ξεχωρίσει δύο διαφορετικά πράγματα. Έτσι μπορεί να αποδίδει στο σώμα χαρακτηριστικά τα οποία στην πραγματικότητα ανήκουν στο ρούχο. Πρόκειται για το παιχνίδι του καθρέφτη. Σύμφωνα με τον ψυχαναλυτή Τζον Καρλ Φλούγκελ, οφείλεται στη μόνιμη σύγκρουση του ανθρώπου ανάμεσα στην αιδώ και στην επιδειξιμανία, τους βασικούς παράγοντες στη διαδικασία επιλογής ρούχων. Ουσιαστικά κάθε ρούχο τονίζει εκείνο που θα έπρεπε να καλύπτει. Από ψυχολογικής σκοπιάς τα ρούχα δε διαφέρουν ιδιαίτερα από το δέρμα. Αυτό κοκκινίζει από ντροπή για τη γύμνια του και τραβά την προσοχή, ενώ τα ρούχα καλύπτουν και ταυτόχρονα ικανοποιούν την επιδειξιμανία. Έτσι ο Φλούγκελ θεωρεί τα ρούχα ως το μόνιμο κοκκίνισμα στο δέρμα της ανθρωπότητας , στρατηγική προσέγγισης που χρησιμοποιήθηκε ευρέως κι από τη διαφήμιση Ρούχα που γδύνουν Σύμφωνα με τους ψυχολόγους, τα σκισίματα, οι φιόγκοι, τα τακούνια και οι διαφάνειες αποτελούν τεχνάσματα που επικεντρώνουν την προσοχή στις ερωτογενείς ζώνες του σώματος και διεγείρουν τη φαντασία. Στην εποχή των Τιούντορ, στην Αγγλία του 16ου αιώνα, τα αντρικά ρούχα ήταν τόσο στενά, ώστε οι άντρες τακτοποιούσαν τα γεννητικά τους όργανα σε μια ειδική θήκη του παντελονιού τους, η οποία ήταν παραγεμισμένη για να δείχνει μια συνεχή στύση -κάτι αντίστοιχο με τα σημερινά σουτιέν με ενίσχυση, τα οποία μεγαλώνουν το στήθος. Σήμερα η μεταμόρφωση του σώματος δε γίνεται μόνο από τα ρούχα ή την επέμβαση του ράφτη αλλά κι από το νυστέρι του πλαστικού

52

χειρουργού ή τη βελόνα του τατουάζ. Το δέρμα χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο σαν καμβάς. Αν τα ρούχα ήταν το επιπλέον στην εμφάνιση, σήμερα η κάθε πρόσθετη λεπτομέρεια αποτελεί από μόνη της ρούχο.

3.3 Τα ρούχα λένε ποιοι είμαστε. Τα ρούχα αποτελούν το κέλυφος του ζώου που ονομάζεται άνθρωπος. Ανέκαθεν η χρήση τους προστάτευε από το κρύο, τις αντίξοες καιρικές συνθήκες, ακόμα κι από τον εχθρό, όπως οι πανοπλίες των ιπποτών του Μεσαίωνα. Σήμερα η στολή των αστυνομικών ή τα αποστειρωμένα γάντια του χειρουργού αποτελούν προεκτάσεις του σώματος, δηλώνοντας παράλληλα τη χρησιμότητα του ρούχου. Ο άνθρωπος ντύνεται απλώς επειδή χρειάζεται την προστασία του υφάσματος; Μάλλον όχι. Σήμερα χάρη στη θέρμανση μπορούμε να περάσουμε το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου μας γυμνοί. Το ίδιο ίσχυε και στο παρελθόν. Το ανθρώπινο είδος εξελίχθηκε στις πιο θερμές ζώνες του πλανήτη, άρα δεν υπήρχε κανένας πρακτικός λόγος που επέβαλε τη χρήση των ρούχων. Ακόμα και οι φυλές που ζούσαν σε παγωμένες περιοχές του πλανήτη, όπως στη Γη του Πυρός, στη Λατινική Αμερική, δε φορούσαν ρούχα. Τα σύμβολα Σε όλες τις φυλές της Γης τα μέλη τους τροποποιούν την εμφάνισή τους είτε με το ρουχισμό είτε με τα τατουάζ είτε με τη ζωγραφική στο σώμα. Έτσι πέρα από τη χρησιμότητά του ως κάλυμμα, το ρούχο εξυπηρετεί κι άλλους πιο σημαντικούς σκοπούς, όπως την έκφραση της κοινωνικότητας και την επικοινωνία μέσα στην ομάδα. Απτό παράδειγμα τα τζιν. Αρχικά χρησιμοποιήθηκαν ως φόρμα εργασίας, όμως στη συνέχεια μετατράπηκαν σε σύμβολα ελευθερίας ή και ακραίας συμπεριφοράς. Ανάλογες δηλώσεις υπαινίσσεται το αμπέχονο, το χαρακτηριστικό πανωφόρι των Άγγλων στρατιωτών στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Το ίδιο συμβαίνει με τις δερμάτινες στολές των μηχανόβιων και το απλό κοντομάνικο μακό μπλουζάκι του Αμερικανικού Ναυτικού. Από τους στρατώνες εξαπλώθηκε στα αμερικανικά πανεπιστήμια, όπου έγινε μέσο ατομικής έκφρασης, ενώ στη δεκαετία του 1930 μεταμορφώθηκε σε διαφημιστικό μέσο. Τελικά τα ρούχα κάνουν τη γυναίκα, τον άντρα, τον επιχειρηματία, τον εργάτη, τον αθλητή Είναι το πρώτο πράγμα που προσέχουμε όταν συναντάμε έναν άνθρωπο. Εκείνα μας μιλούν πριν από τις λέξεις. Άλλοτε χρησιμεύουν για να επισημάνουν την καταγωγή, όπως το μεξικανικό σομπρέρο ή η σκοτσέζικη καρό φούστα, το κιλτ. Συχνά αποτελούν βοηθητικά εξαρτήματα για τη μεταφορά αντικειμένων, όπως οι ζώνες για τα όπλα. Επιπλέον χρησιμεύουν για την πιστοποίηση του φύλου. Σχεδόν σε όλους τους πολιτισμούς οι άντρες ντύνονται διαφορετικά από τις γυναίκες. Συχνά η ενδυμασία υποδηλώνει περισσότερα στοιχεία για το φύλο παρά το γυμνό σώμα. Το ντύσιμο είναι μια μορφή επικοινωνίας. Βρίσκεται ακριβώς στο σύνορο (και είναι ένα σύνορο) μεταξύ του εσωτερικού μας κόσμου και του εξωτερικού, του

53

κοινωνικού κόσμου. Ανήκει σε εμάς, είναι κομμάτι μας, αφού το επιλέγουμε και το φέρουμε πάνω μας, και ταυτόχρονα είναι κάτι που βρίσκεται ήδη έξω από εμάς. Μπορούμε να πούμε ότι με αυτά που φοράμε έχουμε μια πολύ προσωπική συνομιλία με τον κόσμο, έτσι όπως τον αντιλαμβανόμαστε. Είναι αξιοθαύμαστο το πώς το ντύσιμο μπορεί να είναι ταυτόχρονα ένα παραβάν που μας κρύβει και μια οθόνη που μας προβάλλει! Δεν δίνουν όλοι την ίδια σημασία στα ρούχα και στην εμφάνιση. Για κάποιους είναι «αναγκαίο κακό» και, εκτός από κάποιες ιδιαίτερες περιστάσεις, διαλέγουν ρούχα πρακτικά και ευκολοφόρετα που να μη χρειάζεται να ασχοληθούν πολλή ώρα με το καθημερινό τους ντύσιμο. Για άλλους, το ντύσιμο είναι μια τελετουργία που περιλαμβάνει την αγορά, τους κατάλληλους συνδυασμούς ρούχων, παπουτσιών και αξεσουάρ, την καθημερινή φροντίδα ως την παραμικρή λεπτομέρεια. Η τέλεια εμφάνιση και η τεράστια σημασία που δίνουν κάποιοι άνθρωποι στο ντύσιμό τους -και προκαλούν το θαυμασμό- δεν είναι οπωσδήποτε ένδειξη αυτοπεποίθησης και σιγουριάς. Συχνά, είναι η προσπάθεια να καλυφθεί μια έντονη ναρκισσιστική ανισορροπία. Κάποιος που είναι σίγουρος για τον εαυτό του δεν έχει ανάγκη από τη συνεχή επιβε-βαίωση ότι είναι καλοντυμένος, ωραίος, άψογος. Ας μην ξεχνάμε ότι πολλά από τα μοντέλα που θαυμάζουμε -και συχνά ζηλεύουμε- για την τέλεια εμφάνιση και το υπέροχο ντύσιμό τους πάσχουν από νευρική ανορεξία (και όχι μόνο), που είναι η κατεξοχήν πάθηση της αρνητικής αυτοεικόνας.

Καθρέφτης της διάθεσής μας Το ντύσιμο ακολουθεί τα συναισθήματά μας και την προσωπική μας πορεία. Μεγάλες αλλαγές στη ζωή μας, ο τρόπος που βλέπουμε τον εαυτό μας, καθρεφτίζονται στον τρόπο που ντυνόμαστε. Όταν νιώθουμε πιο σίγουροι, πιο συμφιλιωμένοι με τον εαυτό μας, αλλάζουν και κάποια πράγματα στο ντύσιμό μας. Για άλλους μπορεί να είναι αυτό περισσότερη φροντίδα, για άλλους περισσότερη χαλαρότητα, για άλλους πιο «ανοιχτό», «εξωστρεφές» ντύσιμο ή πιο φωτεινά χρώματα. Μερικές φορές, βέβαια, μπορούμε να αντιστρέψουμε τα πράγματα και να χρησιμοποιήσουμε το ντύσιμο σαν ελιξίριο της ψυχής. Μετά από μια δύσκολη και κουραστική ημέρα, σε μια περίοδο που νιώθουμε ότι τα πράγματα δεν μας πάνε καλά, καταφεύγουμε στα ρούχα και προσπαθούμε, φροντίζοντας την εμφάνισή μας, να φροντίσουμε και τον εαυτό μας, να νιώσουμε καλύτερα, να αλλάξουμε διάθεση. Αυτό πολύ συχνά έχει αποτέλεσμα, έστω και μόνο σαν μια πράξη φροντίδας προς τον εαυτό μας που καταλήγει σε ένα βλέμμα ικανοποίησης προς το είδωλό μας στον καθρέφτη. Αν και συνήθως δεν κρατάει πολύ, είναι πάντως πολύ ανακουφιστικό και είναι σημαντικό να μπορούμε να το κάνουμε. Τα ρούχα, λοιπόν, αποκαλύπτουν αρκετά για εκείνους που τα φορούν. Όχι, όμως, τόσα όσα μπορούν οι ίδιοι να μας πουν. Μπορεί να μείνουμε κατάπληκτοι για το πόσο έξω μπορεί να πέσαμε στη γνώμη που σχηματίσαμε για έναν άνθρωπο μόνο από την εμφάνισή του. Οι κώδικές μας δεν συμπίπτουν πάντα. Γι’ αυτό, αν θέλουμε πραγματικά να μάθουμε τι λένε για κάποιον τα ρούχα του, δεν έχουμε παρά να τον ρωτήσουμε.

54

3.4 Μόδα διακοπών.

Αύγουστος, μήνας εκπτώσεων, αλλά πάνω απ’ όλα ο μήνας των διακοπών. Ξέρω – ξέρω, αν και δεν θέλατε - όπως κι εγώ άλλωστε - πάλι παρασυρθήκατε σ’ αυτές τις εκπτώσεις και τώρα που έφτασε η στιγμή για την βαλίτσα των διακοπών, δεν ξέρετε τι να βάλετε και τι να αφήσετε. Ας τα δούμε λοιπόν παρεούλα με τη σειρά, για να μην ξεχάσουμε κάτι απαραίτητο. Εάν σ’ αυτές τις διακοπές, θα πάτε μαζί με τον καλό σας, υπάρχουν ίσως κάποια περιθώρια για κάποιες υπερβολές. Εάν όμως επιλέξατε να κουβαλήσετε μόνη τη βαλίτσα σας, χρειάζεται προσοχή στα περιττά ! Πάμε λοιπόν :

Πλατύγυρο καπέλο

Πάντα το ξεχνάω και γι’ αυτό φέτος το βάζω ψιλά στη λίστα. Για την παραλία είναι όμορφα τα ψάθινα καπέλα, αλλά αν έχετε στο πρόγραμμα νησιά και ειδικά Κυκλάδες που ο αέρας είναι έντονος, καλύτερα να έχετε μαζί σας ένα υφασμάτινο πλατύγυρο καπέλο, που εύκολα θα μπορείτε να το βάλετε και στην τσάντα του μπάνιου. Μπορεί να το θεωρείτε περιττό, αλλά προέχει τόσο η προστασία του προσώπου σας όσο και των μαλλιών σας, ιδιαίτερα αν είναι βαμμένα, από τις ακτίνες του ήλιου.

Απλά φορέματα

Το κλειδί της επιτυχίας, για να μείνει η βαλίτσα σας ελαφριά, είναι να διαλέξετε ρούχα που μπορούν να φορεθούν σε πολλές περιστάσεις. Ένα βαμβακερό φόρεμα, μπορεί να φορεθεί είτε το πρωί που αγουροξυπνημένη θα πηγαίνετε για πρωινό και μετά στη θάλασσα, είτε το βράδυ που θα βγείτε για διασκέδαση.

Άνετες φούστες

Οι μακριές άνετες φούστες, είναι το κλειδί της άνεσης. Επιπλέον, μέσα στη βαλίτσα δεν ζαρώνουν και μπορείτε να κάνετε πολλούς συνδυασμούς. Είτε με ένα απλό T-shirt για casual ντύσιμο, είτε για βραδινό ντύσιμο, φορώντας τα ψηλοτάκουνα σανδάλια σας και στη μέση μια όμορφη ζώνη.

55

Πολύχρωμα παρεό

Το παρεό, μπορεί να είναι ένα απαραίτητο ρούχο για την παραλία, πάνω από το μαγιό σας, αλλά η χρησιμότητά του δεν εξαντλείται μόνο σ’ αυτή τη χρήση. Δένοντάς το κατάλληλα, μπορείτε να το χρησιμοποιήσετε για πρωινό φόρεμα ή για εξαιρετικά αισθησιακές βραδινές εμφανίσεις. Επιπλέον, μπορείτε να το απλώσετε στην παραλία και να ρίξετε από πάνω την πετσέτα σας, για να κάνετε την ηλιοθεραπεία σας. Δεν πιάνουν χώρο, δεν έχουν βάρος, άρα πάρτε αρκετά κομμάτια.

Λεπτές μαντίλες

Μια μαντίλα, μπορεί με πολλούς τρόπους να αναδείξει την εμφάνισή σας. Κατ’ αρχήν μπορεί να σας δώσει χρώμα, εάν την δέσετε σαν ζώνη πάνω στο μονόχρωμο μακό σας φόρεμα. Μπορείτε να την φορέσετε στο λαιμό σας αντί για κόσμημα ή να την δέσετε στα μαλλιά σας τις ώρες που θα είσαστε την παραλία παρεό.

Σορτσάκια και βερμούδες

Ξέρετε πολύ καλά τον σωματότυπό σας και σίγουρα έχετε καταλήξει στο τι σας κολακεύει. Είναι ρούχα που βολεύουν εξαιρετικά στις διακοπές και μπορούν να γίνουν η βάση για το ντύσιμό σας, για όλες τις ώρες. Τα τζιν σορτσάκια, όπως έχουμε ξαναπεί, φέτος είναι must και μπορείτε να τα συνδυάσετε ακόμα και για βραδινό ντύσιμο με όμορφες μαντίλες που θα δέσετε στο μπούστο σας.

Λαμπερά κοσμήματα

Φυσικά και δεν θα πρέπει να πάρετε τα χρυσά σας κοσμήματα, αν το ξενοδοχείο που θα μείνετε δεν διαθέτει safe box. Άλλωστε το μαυρισμένο σας κορμί έχει ανάγκη από λάμψεις και χρώματα. Μπορείτε λοιπόν να διαλέξετε κάποια κομμάτια από τα εντυπωσιακά σας faux bijoux ή ασημένια κοσμήματα με zircons, που αν χάσετε και κάτι, δεν θα σας χαλάσουν οι διακοπές.

Πλεκτά ζακετάκια

Άλλο ένα ρούχο, που φέτος κυριάρχησε σ’ όλες τις καλοκαιρινές συλλογές των

56

σχεδιαστών μόδας. Πέρα λοιπόν από το ότι και στις διακοπές μας θέλουμε να είμαστε ‘in”, τα ζακετάκια είναι ιδιαίτερα απαραίτητα τα βράδια στα νησιά. Είτε προτιμάτε ένα ζωηρόχρωμο – μονόχρωμο, είτε ένα εντυπωσιακό ριγέ, αυτό το classy ρούχο μπορεί πολύ όμορφα να συνδυαστεί με ένα neutral φόρεμα ή με ένα ξεβαμμένο τζιν.

Το μαγιό Πότε πρωτοφόρεσε ο άνθρωπος μαγιό; Οχι βέβαια όταν πρωτοέκανε μπάνιο. Διότι μπάνιο πρωτοέκανε όταν πρωτοαντίκρυσε θάλασσα (πώς να της αντισταθείς της άτιμης;). Ενώ τα μαγιό δεν έχουν ακόμη συμπληρώσει ούτε καν 150 χρόνια ζωής. Τα πρώτα, να φανταστείτε, ήταν ολόσωμα. Και τα αντρικά και τα γυναικεία. Μόνο το κεφάλι έμενε έξω και τα δάχτυλα. Των χεριών μόνο. Γιατί οι γυναίκες στα λουτρά έπρεπε (τότε) να φοράνε και κάλτσες. Επίσης, τα πρώτα μαγιό ήταν... μάλλινα και πλεχτά. Εχετε μουσκέψει ποτέ πουλόβερ για να καταλάβετε για τι βάρος μιλάμε; Εμπαινε η κοπέλα στη θάλασσα, με το πλεχτό ολόσωμο, 60 κιλά και έβγαινε γύρω στα 72. Ας είναι καλά το λίκρα και άλλα συνθετικά υφάσματα που έκαναν τα μαγιό ευκολοφόρετα. Οταν το 1946 πρωτολανσαρίστηκε σε πισίνα στο Παρίσι το πρώτο μπικίνι, έκανε περισσότερο θόρυβο από τις πυρηνικές δοκιμές στο νησί του Ειρηνικού στο οποίο χρωστάει το όνομά του. Ποια είναι η πιο ντεμοντέ λέξη σχετικά με τη μόδα στα μαγιό; Μονοκίνι. Από τα βάθη της δεκαετίας του 1980. Η πιο καινούργια; Μπουρκίνι. Από τα βάθη της Ανατολής και πρόκειται για συνδυασμό μπούρκας και μπικίνι. Και η πιο νοσταλγική;

ΤΑ ΜΑΓΙΟ ΠΟΥ ΚΟΛΑΚΕΥΟΥΝ Για χρόνια, οι γυναίκες που αγόραζαν ολόσωμο μαγιό είχαν να επιλέξουν ανάμεσα σε μια μεγάλη γκάμα χρωμάτων- αλλά μόνο ένα βασικό στυλ. Οι δημιουργοί των πρώτων «επί παραγγελία» ολόσωμων υπόσχονται να επανορθώσουν αυτή την αδικία, κολακεύοντας κάθε γυναικείο σωματότυπο- και τα αχλάδια, και τις κλεψύδρες και τα μήλα. Η Λόρα Ράτρι, η δημιουργός της νέας σειράς, «σκανάρισε» σε συνεργασία με Λονδρέζους ερευνητές τα σώματα 5.400 γυναικών. Ήθελε να διαπιστώσει πόσο έχουν αλλάξει οι γυναικείες διαστάσεις από τη δεκαετία του 1950. Διαπίστωσε λοιπόν πως οι περισσότερες γυναίκες εμπίπτουν σε μία από τις εξής κατηγορίες: αχλάδι, κλεψύδρα και μήλο. Όμως η έρευνα της Speedo, που σχεδίασε τη νέα σειρά Shapeline, δείχνει πως μόλις το

57

19% των σημερινών γυναικών έχουν τον σωματότυπο κλεψύδρα, στον οποίο βασίστηκαν τα πρώτα ολόσωμα του ΄50. Σχεδόν οι μισές έχουν σωματότυπο αχλάδι και ένα 32% σωματότυπο μήλο. «Με το μαγιό μια γυναίκα είναι σχεδόν γυμνή», δήλωσε εκπρόσωπος της εταιρείας στην «Daily Μail». «Έχει σημασία λοιπόν να επενδύσει σε ένα το οποίο θα ενισχύει τα προσόντα της και θα κρύβει τα ψεγάδια της». Με ένα ξεχωριστό σχέδιο για κάθε σωματότυπο, η σειρά Shapeline υπόσχεται ακριβώς αυτό.

Η μπαντάνα To πιο άχρηστο κομμάτι ύφασμα στην ιστορία της μόδας. Περισσότερο ως παιχνίδι παρά ως αξεσουάρ να το εκλάβετε. Και ως έναν ύπουλο δολιοφθορέα εμφάνισης.

Τo παρεό Και τώρα τα κορίτσια, πασών των ηλικιών και πασών των κιλών, θα παίξουν «τις γυναίκες από την Ταϊτή». Τα τελευταία χρόνια οι ελληνικές παραλίες έχουν γεμίσει με φιγούρες του Γκογκέν. Λιγότερο εξωτικές βέβαια και με περισσότερη κυτταρίτιδα αλλά το ίδιο αποφασισμένες να υιοθετήσουν πρώτα και να αναδείξουν στη συνέχεια την πρακτικότητα σε συνδυασμό με τον υπαινικτική σεξουαλικότητα που χαρακτηρίζει, ως ρούχο, το παρεό. Στην Ελλάδα έκανε την πρώτη του εμφάνιση στη τέλη της δεκαετίας του 1970 σε στυλιστικά χοτ σποτ όπως η Μύκονος, η Ιος, η Υδρα, η Νότια Κρήτη. Εκει όπου μεσουρανούσε μία πιο κοσμοπολίτικη έκφανση της χίπικης αισθητικής. Στα τέλη της δεκαετίας του 1970 η οργισμένη νεολαία του Κολωνακίου που ήθελε να διαρρήξει τους δεσμούς της με το αστικό κατεστημένο αλλά έβρισκε και πολύ μπανάλ την πολιτικοποίηση της εποχής άρχισε να ταξιδεύει κατά συρροήν, στο Μπαλί. Γυρίζοντας, οι αποσκευές τους ήταν γεμάτες με πολύ Κρισναμούρτι, πολλά αρωματικά στικς που σκυλοβρωμούσαν και πολλά παρεό. Για χρόνια συντηρούνταν μαγαζιά, κυρίως σε νησιά, που πουλούσαν σχεδόν αποκλειστικά παρεό από το Μπαλί. Ωστόσο το παρεό έλκει την καταγωγή του από την Ταϊτή όπου το λένε παρεού (και δεν προέρχεται από την λέξη «παρέα» όπως ισχυριζόταν κυρία στην παραλία). Το εξ Ινδονησίας ξαδελφάκι είναι το σαρόνγκ και διαφέρει ως προς τις διαστάσεις και τα μοτίβα. Και μία παρατήρηση: μία ευτραφής κυρία, με ένα εμπριμέ παρεό δεν μοιάζει με μία χαρούμενη πολύχρωμη τσουπωτή. Μοιάζει με ένα πολύχρωμο σακί με πατάτες. Χάθηκε ένα μονόχρωμο φορεματάκι πλαζ;

58

ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ ΚΑΙ ΕΞΟΥΣΙΑ Από τα αρχαία χρόνια τα ρούχα δεν ικανοποιούσαν μόνο την ανάγκη προστασίας από το κρύο και τη ζεστή, αλλά εξυπηρετούσαν εκφραστικούς και κοινωνικούς σκοπούς. Στις μέρες μας τα ρούχα δίνουν την πρώτη εντύπωση για ένα άτομο και εκφράζουν στοιχεία της προσωπικότητάς του καθένα μας. Η εξωτερική εμφάνιση ενός ατόμου μας δίνει πληροφορίες όπως η καταγωγή του, το επάγγελμά του, η οικονομική του κατάσταση και η κοινωνική του θέση. Σύμφωνα με αρκετές μελέτες δεν μπορούμε να μείνουμε ανεπηρέαστοι από τα ερεθίσματα του περιβάλλοντος μας. Αυτό ισχύει και για τη μόδα, και αν δεν το κάνουμε συνειδητά, ακολουθούμε ως προς κάποιο βαθμό τα πρότυπα της εποχής μας. Η ΖΩΗ μας κυριαρχείται από ένα σύστημα ελέγχων, τέτοιων ώστε να λειτουργούν τα πράγματα με συγκεκριμένο και συμφωνημένο τρόπο. Μια παρενέργεια του συστήματος είναι ότι επιτρέπει την επιβολή -την επίδειξη, κυρίως- της εξουσίας ορισμένων ανθρώπων πάνω σε άλλους. Οι κανόνες ντυσίματος είναι μια μορφή τέτοιας εξουσίας. Πέρα από τη χρησιμότητα που μπορεί να έχει η ανάγκη ομοιόμορφης ενδυμασίας, της στολής δηλαδή για κάποιους επαγγελματίες όπως είναι οι στρατιωτικοί ή οι κληρικοί (αν και δεν βλέπω γιατί πρέπει να ξέρουμε ότι κάποιος που συναντούμε στο δρόμο, έξω από τον χώρο «εργασίας» του, είναι παπάς ή στρατιωτικός), η υποχρέωση ομοιόμορφης εμφάνισης είναι χαρακτηριστικό θέμα επίδειξης εξουσίας που διαλαλεί την ύπαρξή της και οπτικά. Αφορμή για τη διαπίστωση είναι η συζήτηση, άλλη μια φορά, για το τι επιτρέπεται να φορούν οι μαθητές στα σχολεία. Μετά από πολλά βάσανα, η σχολική στολή έχει ουσιαστικά αντικατασταθεί από τα καθημερινά ρούχα των εφήβων, αρκεί να έχουν τα «σωστά» χρώματα, μια γκάμα δηλαδή ανάμεσα στους τόνους του μαύρου, του γκρίζου και του μπλε. Οι μαθητές όμως θέλουν να πάνε ένα βήμα παραπέρα: Να μπορούν να φορούν και αθλητικές φόρμες και πολύχρωμα ρούχα το οποίο έχουν καταφέρει όπως βλέπουμε σήμερα. Το σχολείο είναι μόνο ένα δείγμα της επιβολής της εξουσίας μέσω της ενδυμασίας . Σε κάποιες περιπτώσεις , η συμμόρφωση με ένα πρότυπο ενδυμασίας μπορεί να είναι εκούσια , όπως π.χ η στολή <<διευθυντή παρόμοια με τη στολή ενός βουλευτή , υπουργού επίσημου παράγοντα κουστούμι με γραβάτα , φοριέται απαραιτήτως με Mercedes ή άλλο ισάξιο αυτοκίνητο πολυτελείας. 3.5 ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ Στις 5 Φεβρουαρίου του 1985 καταργήθηκε μετά από δεκαετίες η σχολική ποδιά σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Σχολική ποδιά φορούσαν όλα τα παιδιά (αγόρια και κορίτσια) στο δημοτικό,

59

αλλά μόνο τα κορίτσια στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Η κατάργησή της προκάλεσε προβληματισμό τόσο ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς όσο και ανάμεσα στους γονείς οι οποίοι φοβήθηκαν ότι με την κατάργησή της θα επιβαρυνθεί ο οικογενειακός προϋπολογισμός και θα δημιουργηθεί θέμα κοινωνικών διακρίσεων. Από τότε και κάθε χρόνο οι γονείς παρακαλούν να επανέλθει πάλι στα σχολεία γιατί η καθημερινή επιλογή ρούχων από το νήπιο μέχρι το λύκειο προκαλεί πονοκέφαλο τοσό στα παιδιά όσο και στους γονείς.

ΣΧΟΛΙΚΗ ΠΟΔΙΑ Η μπλε σχολική ποδιά, χρόνια ολόκληρα στο παρελθόν, μαρτυρούσε την ιδιότητα του μαθητή, υπηρετούσε την ομοιομορφία των μελών της μαθητικής κοινότητας, κατά ορισμένες απόψεις και την συνοχή της. Αγόρια και κορίτσια (οι παλαιότεροι) την γνώρισαν την φόρεσαν και πρόσεχαν το άσπρο γιακαδάκι. Μία άλλη άποψη είναι ότι οι στολές στο σχολείο δημιουργήθηκαν κυρίως για πρακτικούς λόγους. Είναι πολλά τα παιδάκια που είναι από φτωχές οικογένειες και δεν έχουν την δυνατότητα να ντύνονται πάντα καλά και καθαρά για να πάνε στο σχολείο. Μεγάλο ποσοστό των παιδιών ήτανε έτσι και είναι ακόμα. Στην παιδική ηλικία πάντα υπάρχει η τάση μεταξύ των παιδιών να δημιουργούνε διακριτές ομάδες και να κοροϊδεύει η μία την άλλη. Όσο αναχρονιστικό και να φαίνεται σε μερικούς ,το σχολείο είναι τόπος που όλοι θεωρούνται ίσοι και πρέπει ακόμα και στον τομέα εξωτερικής εμφάνισης να κρίνονται με τα ίδια μέτρα και σταθμά. Αυτό ήταν το νόημα της στολής. Δεν έχει αποδειχτεί πουθενά σε κανένα κράτος που τις χρησιμοποίησε ότι ''μαζοποιεί'' τους μαθητές ή ότι τους αποτρέπει από την προσωπική ανάπτυξη. Το μόνο σίγουρο - όπως αποδείχθηκε εκ των υστέρων - ήταν πως ο χρόνος για την κατάργησή της είχε πράγματι ωριμάσει. Η ύπαρξή της δεν εξυπηρετούσε πια καμιά ανάγκη ( σύμφωνα με την κοινή γνώμη ) και όλοι αυτοί οι εκφρασμένοι φόβοι περί ανεξέλεγκτης εισαγωγής της μόδας στα σχολεία και της ύπαρξης ενδυματολογικών ανταγωνισμών μεταξύ των μαθητών, στις περισσότερες περιπτώσεις διαψεύστηκαν. Η σχολική ποδιά καταργήθηκε το 1982. Οι μαθητές, απεκδύθηκαν με μεγάλη ευκολία την μπλε στολή τους. Πολλοί από αυτούς, μάλιστα, δήλωναν ανακουφισμένοι καθώς υποστήριζαν ότι φορώντας την, ασφυκτιούσαν. Το κυβερνητικό μέτρο χαιρετίστηκε από μεγάλο κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας, ως ένδειξη εκδημοκρατισμού, πλουραλισμού, ελευθερίας στην ανάπτυξη της προσωπικότητας.

ΤΟ ΝΤΥΣΙΜΟ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΣΗΜΕΡΑ Οι νέοι, σήμερα, φέρνουν στα σχολεία τη δική τους μόδα, η οποία διαμορφώνεται από την οικονομική κατάσταση της κάθε περιοχής, τις κυρίαρχες αισθητικές τάσεις αλλά και τις ιδεολογικές κατευθύνσεις που, κατά καιρούς, επικρατούν. Κάποτε ήταν η ποδιά το κατεξοχήν υποχρεωτικό ρούχο για τις νεαρές έφηβες, σε μπλε συνήθως χρώμα, ενώ τα αγόρια βολεύονταν με καθωσπρέπει παντελονάκια. Σήμερα, η σχολική ποδιά είναι πλέον μια όχι και τόσο γλυκιά για τους περισσότερους ανάμνηση. Έχει αντικατασταθεί από τις κοντές μπλούζες για τα κορίτσια και τα φαρδιά και χαμηλοκάβαλα παντελόνια για τα αγόρια.

60

Η μόδα κάνει περιπάτους στα προαύλια και τις σχολικές αίθουσες, αφού οι περισσότεροι μαθητές κυκλοφορούν με τζιν, κολλητά μπλουζάκια, piercing σε χείλη και γλώσσα, μαλλιά ράστα. Η extreme (ακραία) εμφάνιση, το διαφορετικό λουκ και η μάρκα στα ρούχα θαμπώνουν και τραβούν σα μαγνήτης τους έφηβους, που προσπαθούν να κάνουν μόδα το δικό τους στιλ. Άλλωστε, δεν είναι τυχαίο που οι ωραίες παρέες στα προαύλια των σχολείων έχουν κοινό χαρακτηριστικό τα εντυπωσιακά χτενίσματα και τα προκλητικά ρούχα. Ωστόσο, οι διαφορές στο ντύσιμο των μαθητών , για παράδειγμα, των βορείων και των δυτικών προαστίων εστιάζονται περισσότερο στη μάρκα και λιγότερο στην εμφάνιση. Οι μαθητές των βορείων προαστίων προτιμούν τα φαρδιά τζιν και τις μπλούζες επωνύμων εταιρειών . Τα αθλητικά παπούτσια που φορούν παραπέμπουν πάντα σε γνωστές μάρκες. Η σχολική τσάντα είναι συνήθως σε μαύρο ή μπλε σκούρο χρώμα και η in τάση της φετινής χρονιάς ήταν να πέφτει πολύ χαμηλά στη μέση. Τα αγόρια των δυτικών προαστίων, επιλέγουν απλές μπλούζες που απεικονίζουν διάφορα μουσικά συγκροτήματα, όπως πχ οι Metallica, οι Nirvana κ.ά. Τα κορίτσια επίσης φοράνε χαμηλοκάβαλα τζιν αλλά όχι πάντα κάποιας γνωστής αλυσίδας .Οι μπλούζες τους σπάνια φέρουν την επωνυμία μιας γνωστής μάρκας. Τέλος, η σχολική τους τσάντα περιλαμβάνει διάφορα χρωματιστά σχέδια . Όμως οι απόψεις περί του τι είναι η μόδα διίστανται. Άλλοι πιστεύουν πως μόδα είναι καθετί που φοράς και σε κάνει να νιώθεις διαφορετικός και ωραίος. Ένα απλό και καθημερινό ντύσιμο είναι μοδάτο όταν τα ρούχα είναι μοντέρνα. Πολλοί επίσης πιστεύουν ότι μόδα δεν είναι μόνο τα ακριβά ρούχα, αλλά το στιλ που έχει κάποιος. Δε χρειάζεται να αποτελούν πρόκληση οι μαθητές με τα μαλλιά καρφάκια, φαρδιά παντελόνια ή ακόμη κα τατουάζ. Κατ' άλλους πάλι το ντύσιμο διαφέρει από περιοχή σε περιοχή. Η πλειονότητα των εφήβων που ζουν σε μία ιδιαιτέρως ακριβή περιοχή, ενδιαφέρεται κυρίως για τη μάρκα στα ρούχα και όχι τόσο για το τζιν ή το t - shirt που θα κεντρίσει τη προσοχή των γύρω τους. Επιπλέον, κάθε νέος νοιάζεται για την εξωτερική του εμφάνιση. Τα κορίτσια προτιμούν ακριβά αλλά απλά ρούχα, ενώ τα αγόρια φοράνε φαρδιά και χαμηλοκάβαλα τζιν που τους δίνουν τύπο. Θέλουν να αποπνέουν τη μοναδικότητα καταφεύγοντας όμως, τελικά, σε κοινότυπες επιλογές. Όλα όσα αναφέρονται παραπάνω μπορεί να αποτυπώνουν μια μικρή ή μεγάλη αλήθεια για το τι πραγματικά συμβαίνει με αυτό το φοβερό θέμα της μόδας που ανησυχεί όλο και περισσότερους νέους. Ωστόσο το συμπέρασμα αυτής της μικρής έρευνας είναι ένα: Δε χρειάζεται να φοράς πανάκριβα ρούχα, για να έχεις στιλ, πρέπει να έχεις και καλό γούστο για να τα συνδυάσεις.

61

1 3 5 7 9

11

μέτρια

0

5

10

15

20

25

μέτρια

ακολουθείς τις τασεις

της μόδας?

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4ο ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ

Ακολουθείς τις τάσεις της μόδας?

Παρατηρείς το ντύσιμο των συμμαθητών σου?

Υιοθετείς το ντύσιμο των συμμαθητών σου?

Με τα ρούχα που φοράς επιδιώκεις να προβάλλεις το σώμα σου?

Με τα ρούχα που φοράς επιδιώκεις να προβάλλεις την προσωπικότητα

σου?

Αφιερώνεις αρκετό χρόνο για να ετοιμαστείς πριν φύγεις για το σχολείο?

Πιστεύεις ότι το σχολείο δεν σου επιτρέπει να ντυθείς με τα ρούχα που θέλεις?

Θα σου άρεσε να φοράς μαθητική ποδιά ή στολή στο σχολείο?

ακο

λουθ

είς

τις

τασ

εις

της

μόδ

ας?

συν

ηθίζ

εις

να

αγο

ράζε

ις

ρούχ

α

"φίρ

μα

ς"?

καθόλου

05

1015202530

καθόλου

καθόλου

62

Σου αρέσουν οι Ελληνικές παραδοσιακές στολές?

Οι διαφημίσεις της τηλεόρασης επηρεάζουν τις ενδυματολογικές σου επιλογές?

Θα αγόραζες ένα ρούχο ακόμα και αν ξόδευες όλα σου τα χρήματα?

Συνηθίζεις να αγοράζεις ρούχα "φίρμας"?

ακολουθεί

ς τις

τασ

εις

της μόδας? πολύ

0

5

10

15

20 πολύ

πολύ

63

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 50 :ΝΕΥΡΙΚΗ ΑΝΟΡΕΞΙΑ

Η διαταραχή παρουσιάζεται συχνότερα σε άτομα που έχουν δοκιμάσει αρκετές δίαιτες και σε γυναίκες όταν το επάγγελμα τους είναι μοντέλα επάγγελμα όπου η εξωτερική εμφάνιση παίζει ρόλο και οι απαιτήσεις για χαμηλό σωματικό βάρος είναι μεγάλες. Μετά και τους τελευταίους θανάτους εξαιτίας της ασθένειας οι άνθρωποι της μόδας δεσμεύτηκαν να λάβουν μέτρα ώστε να σταματήσουν οι διατροφικές διαταραχές των μοντέλων. Μέχρι στιγμής ωστόσο δεν έχουν εφαρμοστεί.

64

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Βιβλίο Οικιακής Οικονομίας Α’ Γυμνασίου Πτυχιακή Μελέτη Της Κεκεριοπούλου Αθηνάς (Προσεγγίσεις Της Ενδυμασίας Στο Πλαίσιο Των Μαθημάτων Της Οικιακής Οικονομίας Στην Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση) ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: ANASTASIA PEKRIDOU GORECKI , << ΜΟΔΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ >> , ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΓΕΩΡΓΟΒΑΣΙΛΗΣ Γ. ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ , ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΔΗΜΑ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΕΥΠ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗΣ & ΚΟΣΜΕΤΟΛΟΓΙΑΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2008 Μαρία Κοκκώνη Campm. J., Η Αγορά Της Αρχαίας Αθήνας. Οι Ανασκαφές Στην Καρδιά Της Κλασσικής Πόλης, 2004 (Μτφρ. Μ. Κλεώπα

1. Pekridou Gorecki A., Mode In Der Antike, 1989.

Blanck H., Εισαγωγή Στην Ιδιωτική Ζωή Των Αρχαίων Ελλήνων Και Ρωμαίων, ΜΙΕΤ, Αθήνα 2004.

Http://Www.Tovima.Gr/Relatedarticles/Article/?Aid=103197 Http://7gymaxarnai.Blogspot.Com/2011/02/Blog-Post_3740.Html Http://Www.Tovima.Gr/Society/Article/?Aid=313753 Http://Www.Mixanitouxronou.Gr/Blog/2010/09/11/110-Sxolikhpodia.Html Http://Www.Inews.Gr/116/6-Fevrouariou-1982--Katargeitai-I-Ble-Scholiki-Podia-.Htm Http://Ischool.E-Steki.Gr/Showthread.Php?P=2535536 Http://Polioxni.Files.Wordpress.Com/2011/06/Ceb5ceb9cebacf8ccebdceb1251.Jpg Www.Fashion-Era

Www.Stylewatch.Gr/Default.Asp?Pid=19

Www.Dietup.Gr/Gynaika/Moda

Www.Anasa.Com.Gr/Main.Htm(Νευρική Ανορεξία)

Http:/Users.Sch.Gr/Babarou+Souploikoik/Clothesshoes/Clothes.Htm

65

ΕΠΙΒΛΕΠΟΥΣΑ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΧΡΟΝΟΠΟΥΛΟΥ ΝΙΚΗ

ΜΑΘΗΤΕΣ:

ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑ

ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΝΑ

ΑΝΔΡΙΚΟΠΟΥΛΟΥ ΦΩΤΕΙΝΗ

ΑΝΔΡΙΟΠΟΥΛΟΥ ΣΟΦΙΑ

ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ

ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ

ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΣ

ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ

ΚΑΪΣΙ ΣΟΦΙΑ

ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ

ΚΑΝΙΣΤΡΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΟΠΟΥΛΟΥ ΧΡΙΣΤΙΝΑ

ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΥ ΣΟΦΙΑ

ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΣ ΦΙΛΙΠΠΟΣ

ΜΟΣΧΟΣ ΠΑΥΛΟΣ

ΠΟΥΛΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣ

ΡΗΓΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ

ΣΜΥΡΝΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ

ΣΤΕΜΙΤΣΙΩΤΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΚΑΪΣΙ ΣΟΦΙΑ

8Ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΤΡΑΣ

Α ΛΥΚΕΙΟΥ

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2012