Πυρηνική Ενέργεια:Λύση για την κλιματική αλλαγή ή απειλή για το περιβάλλον;

Η πρόοδος των κοινωνιών επιφέρει και την αύξηση των ενεργειακών απαιτήσεων για την υποστήριξη των νέων παραγωγικών διαδικασιών. Για διάστημα μεγαλύτερο του ενός αιώνα, η χρήση ορυκτών καυσίμων για την παραγωγή ενέργειας προκάλεσε σημαντικές βλάβες στο περιβάλλον. Ο άνθρακας, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο υπήρξαν οι κινητήριοι μοχλοί της προόδου και την ίδια στιγμή προκάλεσαν μεγάλη ατμοσφαιρική ρύπανση, την οποία σήμερα προσπαθούμε να αναστρέψουμε. Εκτός από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μια πολύ γνωστή αλλά αμφιλεγόμενη είναι η πυρηνική ενέργεια.

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗΕπιστέγασμα των συντονισμένων ερευνητικών προσπαθειών, που άρχισαν από το 1934 σε πολλά ευρωπαϊκά εργαστήρια, υπήρξε η ανακάλυψη της πυρηνικής σχάσης το 1938 από τους Γερμανούς χημικούς Χαν και Στράσμαν. Το νέο φαινόμενο στη συνέχεια μελετήθηκε από επιστήμονες στη Γαλλία και τις Η.Π.Α. Το 1939 η γαλλική ερευνητική ομάδα απέδειξε ότι ως αποτέλεσμα της σχάσης εκπέμπονται νετρόνια ο αριθμός των οποίων είναι επαρκής για την ανάπτυξη αλυσιδωτών αντιδράσεων. Η έναρξη του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου ανέστειλε την συνέχιση των ερευνητικών προσπαθειών στη Γαλλία αλλά τις επέτεινε στην Μ. Βρετανία και ακολούθως στις Η.Π.Α. και τον Καναδά. Όλες οι έρευνες αυτές ήταν προσανατολισμένες προς την κατεύθυνση της ανάπτυξης της πυρηνικής βόμβας.Οι επιστήμονες Φέρμι και Τσάντγουικ ,οι οποίοι ήταν οι κατασκευαστές της πυρηνικής βόμβας, άρχισαν την κατασκευή της, η οποία θα απελευθέρωνε όταν θα ενεργοποιούνταν, την ενέργεια που θα προέκυπτε από τη σχάση του U-235 έπειτα από αλυσιδωτή αντίδραση. Η βόμβα δοκιμάστηκε για πρώτη φορά στις 16 Ιουλίου του 1945 στο Αλακαμοκάρντο των Η.Π.Α. με επιτυχία. Δυστυχώς την 6 Αυγούστου 1945 στις 8 και 15 το πρωί ρίχτηκε στην πόλη Χιροσίμα της Ιαπωνίας. Λίγες στιγμές μετά η πόλη των 345.000 κατοίκων είχε εξαφανιστεί από τον χάρτη.Το 1942 τέθηκε σε λειτουργία ο πρώτος πυρηνικός αντιδραστήρας στο Σικάγο, ο οποίος ονομάστηκε πυρηνική στήλη ( λόγο της μικρής ισχύος των εργαστηριακών πυρηνικών αντιδραστήρων ).Περιλάμβανε ως πυρηνικό καύσιμο ουράνιο και ως επιβραδυντή γραφίτη. Το 1954 στο Ομπίνοκ της τότε Σοβιετικής Ένωσης τέθηκε σε λειτουργία ο πρώτος πυρηνικός σταθμός ηλεκτροπαραγωγής με ισχύ 5 μεγαβάτ (MW).Τον ίδιο χρόνο προστέθηκε ο Ναυτίλος (πρώτο πυρηνοκίνητο υποβρύχιο) στον Αμερικανικό στόλο.. Από τότε υπάρχει ραγδαία ανάπτυξη στην πυρηνική τεχνολογία.

ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΣΧΑΣΗΌλα ξεκινάνε από την πυρηνική σχάση του ουρανίου -235 (U-235) , το οποίο κυρίωςχρησιμοποιείται σαν πυρηνικό καύσιμο. Η πυρηνική σχάση εμπεριέχει τη λεπτή ισορροπία στο εσωτερικό του πυρήνα μεταξύ των ελκτικών πυρηνικών δυνάμεων και των απωστικών ηλεκτρικών. Σε όλους σχεδόν τους πυρήνες

1

κυριαρχούν οι πυρηνικές δυνάμεις. Στο ουράνιο όμως η κυριαρχία τους είναι ασθενής. Η πυρηνική σχάση ενεργοποιείται όταν ένα νετρόνιο χαμηλής ενέργειας απορροφηθεί από έναν πυρήνα U-235. Τότε ο μητρικός (αρχικός) πυρήνας του ουρανίου διασπάται σε δύο θυγατρικούς πυρήνες ενώ ταυτόχρονα ελευθερώνεται ένας αριθμός νετρονίων. Υπάρχουν περίπου 90 διαφορετικοί συνδυασμοί των δύο θυγατρικών πυρήνων που αποτελούν τα θραύσματα του πυρήνα ουρανίου. Ένας από αυτούς είναι ο παρακάτω:

Η αντίδραση της σχάσης είναι ισχυρά εξώθερμη και ελευθερώνει ενέργεια περίπου 200.000.000 ev. Τα νετρόνια που απελευθερώνονται από τη σχάση ενός πυρήνα αφού επιβραδυνθούν μπορούν στη συνέχεια να προκαλέσουν νέα σχάση σε άλλους πυρήνες και έτσι να έχουμε μια αλυσιδωτή αντίδραση.Μια τυπική αντίδραση σχάσης ελευθερώνει κατά μέσο όρο 2-3 νετρόνια. Τα νέα νετρόνια μπορούν στη συνέχεια να προκαλέσουν τη σχάση δύο ή τριών άλλων πυρήνων , ελευθερώνοντας περισσότερη ενέργεια και ένα σύνολο από 4-9 ακόμα νετρόνια. Αν το καθένα τους επιτύχει να σπάσει ένα μόνο πυρήνα , το επόμενο βήμα στην αντίδραση θα δώσει από 8-27 νετρόνια. Έτσι μπορεί να ακολουθήσει ολόκληρη αλυσιδωτή αντίδραση με ρυθμό συνεχώς επιταχυνόμενο. Η διάσπαση των πυρήνων των ατόμων μερικών βαρέων στοιχείων, όπως είναι το ουράνιο γίνεται με φυσικό τρόπο, άλλα με πολύ αργούς ρυθμούς. Το ουράνιο αν και είναι μια μη ανανεώσιμη πηγή ενέργειας υπάρχει σε αφθονία στη φύση σε διάφορα πετρώματα. Εάν η διάσπαση τού ουρανίου γίνει με τεχνητά μέσα και σε πολλά άτομα συγχρόνως, απελευθερώνονται μεγάλες ποσότητες ενέργειας με μορφή θερμότητας, ενώ εκλύεται και επικίνδυνη ακτινοβολία, γνωστή ως ραδιενέργεια. Μια ανεξέλεγκτη διάσπαση πολλών πυρήνων μπορεί να οδηγήσει σε μια πυρηνική έκρηξη, ενώ υπό ελεγχόμενες συνθήκες (στους πυρηνικούς αντιδραστήρες) είναι δυνατό, απομονώνοντας την ραδιενέργεια, να χρησιμοποιηθούν οι τεράστιες ποσότητες εκλυόμενης ενέργειας για σκοπούς παραγωγής ηλεκτρικής ενεργείας.

ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑΡαδιενέργεια ονομάζεται το φαινόμενο της αυθόρμητης διάσπασης ασταθών πυρήνων προς σταθερότερους. Η διάσπαση αυτή ακολουθείται από εκπομπή σωματιδίων α(πυρήνες Ηλίου ), σωματιδίων β(ηλεκτρόνια) και ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας γ .

ΧΡΟΝΟΣ ΗΜΙΖΩΗΣΟ χρόνος που χρειάζεται ώστε ο αριθμός των ραδιενεργών πυρήνων ενός στοιχείου να μειωθεί στο μισό του αρχικού αριθμού ονομάζεται χρόνος ημιζωής( Τ1/2 ). Οι χρόνοι ημιζωής ποικίλουν σημαντικά από στοιχείο σε στοιχείο. Κυμαίνονται από μερικά δέκατα του δευτερολέπτου μέχρι πολλά δισεκατομμύρια χρόνια. Κάθε ραδιενεργό στοιχείο θεωρείται επικίνδυνο για χρονικό διάστημα ίσο με το δεκαπλάσιο ή εικοσαπλάσιο του χρόνου ημιζωής του. Ένας τρόπος για να εκφράσει κανείς την ταχύτητα με την οποία ένα ραδιενεργό στοιχείο διασπάται (άρα έμμεσα και την σχετική σταθερότητά του), είναι ο χρόνος ημιζωής του. Όσο μεγαλύτερος είναι ο χρόνος ημιζωής , τόσο σταθερότερο είναι το ισότοπο.

2

ΓΝΩΣΤΑ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ:

Ιώδιο-131: Χρόνος ημιζωής περίπου 8 ημέρεςΕίναι παράγωγο της σχάσης του πλουτωνίου και του ουρανίου. Αποτελεί σοβαρό κίνδυνο και είναι γνωστό για μεταλλάξεις και καταστροφή των κυττάρων. Καταλήγει στο σώμα μέσω των μολυσμένων με ραδιενέργεια τροφών και συγκεντρώνεται στον θυρεοειδή αδένα. Ο σοβαρότερος κίνδυνος από την έκθεση σε μεγάλες δόσεις ιωδίου-131 είναι οι αυξημένες πιθανότητες καρκίνου του θυρεοειδούς και άλλων παθήσεων του συγκεκριμένου αδένα.Οι επιδημιολόγοι εκτιμούν ότι 6.000-7.000 περιπτώσεις καρκίνου του θυρεοειδούς οφείλονται στη έκθεση από το ατύχημα του Τσερνομπίλ το1986. Οι περισσότεροι ασθενείς ήταν παιδιά την εποχή του ατυχήματος.Καίσιο-137: Χρόνος ημιζωής περίπου 30 χρόνια.Είναι εξαιρετικά επικίνδυνο για την υγεία. Αφού εισέλθει στο σώμα, διανέμεται σχεδόν ομοιόμορφα, με μεγαλύτερες συγκεντρώσεις στους μυϊκούς ιστούς και τα κόκαλα. Προκαλεί καρκίνους του ήπατος, των νεφρών και του παγκρέατος και μεταφέρεται σε όλη την τροφική αλυσίδα..Στρόντιο-90: Χρόνος ημιζωής περίπου 29 χρόνια.Απορροφάται από τους ζωντανούς οργανισμούς και συσσωρεύεται στα κόκαλα. Έχει τη δυνατότητα να προκαλέσει καρκίνο ή να καταστρέψει τα κύτταρα του μυελού των οστών και συνδέεται κυρίως με την εμφάνιση λευχαιμιών. Έρευνα, που πραγματοποιήθηκε σε χιλιάδες παιδιά στις Ηνωμένες Πολιτείες, απέδειξε πως εκείνα που γεννήθηκαν μετά το ξεκίνημα των πυρηνικών δοκιμών είχαν έως και 50 φορές υψηλότερα επίπεδα στροντίου-90 στα παιδικά δόντια από τα παιδιά που γεννήθηκαν πριν από τις πυρηνικές δοκιμές.Πλουτώνιο -239: Χρόνος ημιζωής περίπου 24.000 χρόνια.Ραδιενεργό μεταλλικό στοιχείο που χρησιμοποιείται σε πυρηνικούς αντιδραστήρες και στα πυρηνικά όπλα. Οι αντιδραστήρες που χρησιμοποιούν το πλουτώνιο στο μίγμα καυσίμου τους είναι εξαιρετικά επικίνδυνοι, αφού σε περίπτωση ατυχήματος (όπως στον αντιδραστήρα 3 της Φουκουσίμα) εκλύουν πολλαπλάσιες ποσότητες ραδιενεργών στοιχείων στο περιβάλλον σε σχέση με αντιδραστήρες που χρησιμοποιούν μόνο ουράνιο.Είναι εξαιρετικά τοξικό και εισέρχεται στον οργανισμό συνήθως με την εισπνοή και γι αυτό συνδέεται με την εμφάνιση καρκίνου του πνεύμονα.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑΣΤα αποτελέσματα της ραδιενέργειας στον άνθρωπο και τους άλλους ζωντανούς οργανισμούς εξαρτώνται από την ποσότητα και το είδος της ραδιενέργειας, όπως και από το πόσο γερός είναι ένας οργανισμός. Επίσης εξαρτάται σε πόσο χρόνο πήρε τη δόση ένας οργανισμός. Η δόση με την οποία πεθαίνει το 50% του πληθυσμού είναι 300 rad. Το rad εκφράζει το ποσό της ενέργειας που απορροφάται ανά μονάδα όγκου σε ένα ζωντανό οργανισμό που εκτίθεται στη ραδιενέργεια.

Και οι μικρές ακόμα δόσεις της ραδιενέργειας έχουν την αυξημένη πιθανότητα προσβολής από λευχαιμία, καρκίνου του θυροειδούς, των οστών, του στήθους και των πνευμόνων. Η λευχαιμία παρουσιάζει ακμή στα έξι χρόνια μετά την προσβολή από ραδιενέργεια. Οι άλλες μορφές καρκίνου παρουσιάζουν αύξηση μετά από περίοδο 20-25 χρόνων. Οι απόγονοι αυτών που προσβάλλονται από ραδιενέργεια έχουν μεγάλη πιθανότητα

3

να γεννηθούν με γενετικές ανωμαλίες (τερατογενέσεις). Οι τερατογενέσεις συμβαίνουν μέχρι 30 γενιές.Οι γενετικές ανωμαλίες προκύπτουν από τις αλλαγές που προκαλεί η ραδιενέργεια στους φορείς του κληρονομικού κώδικα (DNA). Η επικίνδυνη μόλυνση του περιβάλλοντος οφείλεται στα κατάλοιπα των πυρηνικών αντιδραστήρων. Ο κίνδυνος από τη μόλυνση αυτή είναι πολύ πιο μεγάλος απ’ ότι είχε προβλεφθεί παλιότερα. Πυρηνικές καταστροφές στις Η.Π.Α. και στην Ε.Σ.Σ.Δ. προμηνύουν την καταστροφή του βιολογικού χώρου, αν σύντομα δεν παρθούν δραστικά μέτρα κατά της χρησιμοποίησης της πυρηνικής ενέργειας.

ΠΥΡΗΝΙΚΟ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ

Ένα πυρηνικό εργοστάσιο αποτελείται από τέσσερα κύρια μέρη:1)τον πυρηνικό αντιδραστήρα2)τον εναλλάκτη θερμότητας3)την τουρμπίνα ατμού4)τον πύργο ψύξηςΣτον πυρηνικό αντιδραστήρα υπάρχουν οι ράβδοι ελέγχου, ο μηχανισμός κίνησης, η είσοδος του καυσίμου.

Ο πυρηνικός αντιδραστήρας συνδέεται με τον εναλλάκτη θερμότητας μέσω αγωγών (σωλήνων). Εναλλάκτης θερμότητας ονομάζεται η συσκευή που χρησιμοποιείται για τη μεταφορά της θερμικής ενέργειας μεταξύ δύο ρευστών διαφορετικής θερμοκρασίας. Τα σημερινά πυρηνικά εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής χρησιμοποιούν θερμικούς πυρηνικούς αντιδραστήρες. Μόνο στη Γαλλία πρόσφατα άρχισαν να λειτουργούν ταχείς αναπαραγωγικοί αντιδραστήρες. Οι τελευταίοι έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν σαν καύσιμο όλο το φυσικό ουράνιο, ενώ οι θερμικοί χρησιμοποιούν μόνο το ουράνιο -235 που στο φυσικό ουράνιο περιέχεται σε αναλογία 0.7%.Οι θερμικοί αντιδραστήρες έχουν ένα ακόμη μειονέκτημα, χρειάζεται να εμπλουτιστεί το ισότοπο 235 του ουρανίου για να μπορέσει να «ανάψει», να πολλαπλασιάζει δηλαδή τον αριθμό των νετρονίων. Ο εμπλουτισμός είναι ιδιαίτερα πολυδάπανη υπόθεση και λίγα τέτοια εργοστάσια υπάρχουν στο κόσμο.Μερικοί αντιδραστήρες χρησιμοποιούν «βαρύ νερό» αποφεύγοντας έτσι τον εμπλουτισμό. Δυστυχώς η παραγωγή του νερού αυτού είναι αρκετά πολυδάπανη υπόθεση. Το σχάσιμο υλικό στους πυρηνικούς αντιδραστήρες περιβάλλεται από ειδικό κράμα μετάλλου ώστε να μην είναι δυνατή η διαφυγή των προϊόντων της σχάσης στο υπόλοιπο μέρος της καρδιάς. Στο εσωτερικό του πυρηνικού αντιδραστήρα ο πυρήνας του ατόμου βομβαρδίζεται από νετρόνια. Μέσω αυτών των βομβαρδισμών γίνεται μια αλυσιδωτή αντίδραση η οποία παράγει θερμότητα. Αν η σχάση του ουρανίου γίνεται ανεξέλεγκτα, τεράστια ποσότητα ενέργειας θα απελευθερωθεί μέσα στον αντιδραστήρα, θα υπερθερμανθεί το νερό, θα βράσει και μια μεγάλη έκρηξη ατμού θα συμβεί, επιτρέποντας ραδιενεργά υλικά να βγουν στο περιβάλλον. Για να μην συμβεί λοιπόν κάτι τέτοιο, χρησιμοποιούνται ράβδοι γραφίτη, οι οποίες ελέγχουν την αλυσιδωτή αντίδραση. Όσο πιο πολύ τις έχουμε βυθισμένες στο νερό του αντιδραστήρα, τόσο περισσότερο ελέγχεται (σταματά ή είναι ελεγχόμενη) η αντίδραση.

4

Αυτή είναι η λειτουργία ενός πυρηνικού αντιδραστήρα και έτσι παράγεται η θερμική ενέργεια. Το απιονισμένο νερό μέσω των αγωγών μεταφέρεται στον εναλλάκτη της θερμότητας. Στον εναλλάκτη θερμότητας αυξάνεται η θερμοκρασία και δημιουργούνται ατμοί. Οι ατμοί αυτοί μεταφέρονται στην τουρμπίνα ατμού όπου η θερμική ενέργεια μετατρέπεται σε κινητική. Η κινητική ενέργεια μετατρέπεται σε ηλεκτρική και χρησιμοποιείται. Το απιονισμένο νερό που απομένει μέσω αγωγών μεταφέρεται στον πύργο ψύξης έτσι ώστε να ξαναγίνει η διαδικασία.

Συνοψίζοντας, τα στάδια παραγωγής πυρηνικής ενέργειας είναι τα παρακάτω:1ο στάδιο: ΝερόΤο νερό υπό πίεση μαζί με τον επιβραδυντή εκτοξεύονται μέσα στον πυρήνα του αντιδραστήρα. Η θερμοκρασία ανεβαίνει εκατοντάδες βαθμούς.2ο στάδιο: ΑτμόςΟ ατμός που παράγεται διοχετεύεται σε έναν εναλλάκτη οπού θερμαίνει νερό μέχρι να το μετατρέψει και αυτό σε ατμό.3ο στάδιο: ΗλεκτρισμόςΟ ατμός περνά από τους στροβίλους και τους θέτει σε κίνηση. Οι στρόβιλοι στη συνέχεια κινούν τη γεννήτρια η οποία παράγει ηλεκτρισμό4ο στάδιο: ανακύκλωση ατμός συμπυκνώνεται μέσω ενός συστήματος ψύξης ώστε να χρησιμοποιηθεί ξανά5ο στάδιο: μεταφοράΠριν μεταφερθεί ο ηλεκτρισμός ένας μετασχηματιστής αυξάνει την τάση του.

5

Ο ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΤΗΣ ΠΥΡΗΝΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣΣύμφωνα με στατιστικά στοιχεία της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας σε όλο τον κόσμο λειτουργούν περίπου 435 πυρηνικοί αντιδραστήρες σε 38 χώρες όπου και παράγεται το 16% της παγκόσμιας ηλεκτρικής ενέργειας .Η σχετική κατάταξη έχει ως εξής: ΗΠΑ (104 αντιδραστήρες), Γαλλία (58 αντιδραστήρες), Ιαπωνία (55 αντιδραστήρες), Ρωσία (32), Γερμανία (17), Νότια Κορέα (21), Καναδάς (18), Ουκρανία (15), Κίνα (13) και Βρετανία (19).

Ευρωπαϊκή Ένωση:Στην ΕΕ, η πυρηνική ενέργεια καλύπτει το 30% των ενεργειακών αναγκών της. Σε 14 χώρες φιλοξενούνται πυρηνικοί σταθμοί ενώ σε 16 αντιδραστήρες. Η Γαλλία έχει 19 σταθμούς και 58 αντιδραστήρες. Η Βρετανία 9 σταθμούς και 19 αντιδραστήρες, Η Γερμανία έχει 12 σταθμούς και 17 αντιδραστήρες. Η Σουηδία διαθέτει 7 σταθμούς και 16 αντιδραστήρες. Η Ισπανία έχει 6 σταθμούς και 9 αντιδραστήρες. Το Βέλγιο έχει 2 σταθμούς και 7 αντιδραστήρες. Η Φιλανδία 4 αντιδραστήρες, η Ουγγαρία 2 αντιδραστήρες, η Βουλγαρία 2 αντιδραστήρες, η Λιθουανία 1 αντιδραστήρα, η Ολλανδία 2 αντιδραστήρες, η Ρουμανία 2 αντιδραστήρες, η Σλοβακία 4 αντιδραστήρες, η Τσεχία 6 αντιδραστήρες, η Σλοβενία 1 αντιδραστήρα και η Ελλάδα 1 Ερευνητικό Πυρηνικό Αντιδραστήρα – στον «Δημόκριτο».

6

Η Γαλλία, χάρη στους 58 αντιδραστήρες της αναδεικνύεται πρωταθλήτρια στον τομέα (ποσοστό ενεργειακής κάλυψης 78%). Για να τους «κινήσει» καταναλώνει περίπου 10.000 τόνους ουρανίου καυσίμου το χρόνοΠρέπει να σημειωθεί, ότι σε όλη την Ευρώπη υπό την πίεση των δραματικών εντυπώσεων που δημιούργησε το ιαπωνικό δυστύχημα, η χρήση των πυρηνικών επαναξιολογείται.Το κλείσιμο όλων των πυρηνικών εργοστασίων της χώρας ως το 2022 αποφάσισε ο κυβερνητικός συνασπισμός της Γερμανίας..

ΠΥΡΗΝΙΚΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ Τι γίνονται όμως τα απόβλητα των πυρηνικών εργοστασίων;Πυρηνικά απόβλητα είναι τα άχρηστα προϊόντα που είναι αποτελέσματα των πυρηνικών αντιδράσεων. Είναι εξαιρετικά επικίνδυνα για τους ζωντανούς οργανισμούς εξαιτίας της ραδιενέργειας που εκπέμπουν, δεν καταστρέφονται καθόλου εύκολα και επιπλέον η φύση χρειάζεται εκατομμύρια χρόνια για να τα αφομοιώσει. Η απόρριψή τους γίνεται σε προσωρινά μέρη φύλαξης, ενώ μόνιμες λύσεις θεωρούνται η ταφή τους σε ερήμους και υπόγειους χώρους, σε ακατοίκητες περιοχές. Επιπρόσθετα υπάρχει η πιθανότητα να ρυπάνουν υπόγεια νερά με θανατηφόρες συνέπειες για το ντόπιο πληθυσμό και τα οικοσυστήματα. Τα πυρηνικά απόβλητα αποτελούν τον πιο πραγματικό και καθημερινό κίνδυνο που συνοδεύει την καθημερινή εφαρμογή της πυρηνικής τεχνολογίας. Το μειονέκτημα στη λύση ανακύκλωσης πυρηνικών καυσίμων οφείλεται εν μέρει στη δυνατότητα χρησιμοποίησης του παραγόμενου πλουτωνίου για την παραγωγή πυρηνικών όπλων από παρακρατικές οργανώσεις, από ομάδες τρομοκρατών κλπ. Επίσης, η διαδικασία αφήνει σαν κατάλοιπα υγρά απόβλητα με εξαιρετικά μεγάλη ραδιενέργεια, τα οποία είναι επικίνδυνα για πολλά, ίσως και χιλιάδες, χρόνια. Το πλέον ζητούμενο σχέδιο είναι η μετατροπή των υγρών αυτών αποβλήτων σε υαλώδεις κεραμικές ράβδους με μήκος 3m και διάμετρο 30cm η καθεμία. Οι δε ράβδοι στη συνέχεια να «ταφούν» σε κατάλληλες γεωλογικές θέσεις, όπως γρανίτες, παλιά ορυχεία και στρώματα αλάτων. Εκεί πιθανολογείται ότι θα μείνουν θαμμένες επί χιλιάδες χρόνια, όσο χρειάζονται τα ραδιενεργά στοιχεία για να εξαντληθούν. Τα απόβλητα ενός μόνο πυρηνικού σταθμού ισχύος 1000 MW θα περιέχονται σε 10 τέτοιες ράβδους.Αρκετές μελέτες έδειξαν ότι η μέθοδος αυτή είναι εφικτή και αρκετές γεωλογικές θέσεις ταφής μπορούν να βρεθούν. Παρόλα αυτά, επειδή τα υλικά αυτά θα πρέπει να μείνουν θαμμένα για χιλιάδες χρόνια, κανένας δεν μπορεί να εγγυηθεί για τις συμπεριφορές και τις απόψεις των μελλοντικών γενεών. Τα ήδη υπάρχοντα πυρηνικά απόβλητα, είτε φυλάσσονται μέχρι να βρεθεί γενικότερα μια λύση, είτε ενταφιάζονται σε επιλεγμένες θέσεις. Ήδη έχουν σημειωθεί κρούσματα πειρατείας και λαθρεμπορίας πυρηνικών αποβλήτων. Είναι φανερό ότι η τελική τύχη τους δεν έχει ακόμα κριθεί.Ανάμεσα στις χρησιμοποιούμενες τεχνικές τελικής διάθεσης ραδιενεργών αποβλήτων περιλαμβάνεται και η διάθεση στη θάλασσα. Όμως η γεωλογική ταφή στο έδαφος ήταν η πρώτη μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε για τη διάθεσή τους. Οι θέσεις που επιλέγονται σαν χώροι απομόνωσης εξετάζονται από άποψη φυσικής ευστάθειας, θερμικής αγωγιμότητας και μηχανικής αντίστασης.Η υποψήφια τοποθεσία πρέπει να πληροί τις ακόλουθες προϋποθέσεις:Να υπάρχει δυνατότητα εύκολης πρόσβασης και παρατήρησης.Να μην ανήκει σε πυκνοκατοικημένη περιοχή.Να μην υπάρχουν φυσικοί πόροι σε αυτή την περιοχή.Να βρίσκεται πάνω από την πιεζομετρική επιφάνεια του ύδατος (δηλαδή πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας).Να μην υπάρχει εκροή υπόγειου ύδατος.Να μην είναι σεισμογενής ή ηφαιστιογενής περιοχή.Να μη δημιουργεί δυσμενείς επιπτώσεις σε κοντινές εγκαταστάσεις.

7

ΠΥΡΗΝΙΚΑ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ Από τις αρχές της δεκαετίας του 50 μέχρι σήμερα έχουν γίνει δεκάδες πυρηνικά ατυχήματα, με σοβαρές επιπτώσεις στο περιβάλλον και τις ζωές των ανθρώπων. Η Διεθνής Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας έχει δημιουργήσει μια κλίμακα επικινδυνότητας, σύμφωνα με την οποία τα πυρηνικά ατυχήματα και συμβάντα κατατάσσονται σε διάφορες βαθμίδες της κλίμακας.ΤΣΕΡΝΟΜΠΙΛΈνα από τα πιο σημαντικά ατυχήματα είναι αυτό του Τσερνομπίλ το οποίο κατατάσσεται στη βαθμίδα 7 που είναι η τελευταία βαθμίδα της κλίμακας πυρηνικών συμβάντων. Ήταν ξημερώματα της 26ης Απριλίου όταν οι εργαζόμενοι στον πυρηνικό σταθμό «Βλαντιμίρ Ίλιτς Λένιν», στο Τσερνομπίλ της Ουκρανίας, άρχισαν τις προγραμματισμένες εργασίες για ένα πείραμα, που σκοπό είχε να ελέγξει τα συστήματα ασφαλείας, αλλά οδήγησε στο μεγαλύτερο πυρηνικό ατύχημα.Στο πλαίσιο του πειράματος αυτού, οι τεχνικοί έκλεισαν τα αυτόματα συστήματα ρύθμισης της ισχύος της τέταρτης μονάδας του σταθμού, καθώς και τα συστήματα ασφαλείας, αφήνοντας ωστόσο τον αντιδραστήρα να λειτουργεί με το 7% της ισχύος του. Στη 1:23 το πρωί, η αλυσιδωτή αντίδραση στον τέταρτο αντιδραστήρα προκάλεσε διαδοχικές εκρήξεις, οι οποίες τίναξαν στον αέρα το ατσάλινο κάλυμμα του αντιδραστήρα, βάρους χιλίων τόνων. Τεράστιες ποσότητες ραδιενεργού υλικού σκορπίστηκαν στον αέρα, μέσω του οποίου μεταφέρθηκε στις γύρω περιοχές με ταχείς ρυθμούς.Επί δέκα ημέρες, τα φλεγόμενα πυρηνικά καύσιμα απελευθέρωναν στην ατμόσφαιρα ραδιενεργά στοιχεία( Ιώδιο-131 ,Καίσιο-137 ,Στρόντιο-90), σε ποσότητα που αντιστοιχεί σε 200 βόμβες σαν αυτή της Χιροσίμας. Ραδιενεργός σκόνη απλώθηκε πάνω από την Ευρώπη και μέχρι το Βόρειο Πόλο. Χρειάστηκαν 7.000 τόνοι μετάλλου και 400.000 κυβικά μέτρα σιδηροπαγούς σκυροδέματος, προκειμένου να θαφτούν οι εκατοντάδες τόνοι πυρηνικών καυσίμων και ραδιενεργών συντριμμιών μέσα σε μια σαρκοφάγο.Οι ακριβείς λόγοι που οδήγησαν σ' αυτή την τραγωδία παραμένουν άγνωστοι. Διαφαίνεται, όμως, ότι σημαντικό ρόλο έπαιξε μία σειρά παραγόντων, όπως τα ανεπαρκή συστήματα ασφαλείας και προστασίας του αντιδραστήρα, καθώς και οι λανθασμένοι χειρισμοί των ελλιπώς καταρτισμένων εργαζομένων.Απώλεια ψυκτικού ύδατος ίσως ξεκίνησε το ατύχημα. Όταν έπαψε να λειτουργεί η κυκλοφορία του ψυκτικού ύδατος, η θερμοκρασία στον πυρήνα του αντιδραστήρα ανέβηκε σε 5.000 βαθμούς Φαρενάιτ, προκαλώντας την τήξη του καυσίμου από ουράνιο και παραγωγή εκρηκτικού αερίου υδρογόνου.Το αέριο υδρογόνο ενώθηκε με οξυγόνο και έγινε έκρηξη, που εκτίναξε την οροφή του οικοδομήματος, πυροδοτώντας τον γραφίτη. Ο καιγόμενος γραφίτης απέβαλε στον αέρα ένα πυκνό νέφος από ραδιενεργά προϊόντα.

8

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΤο πυρηνικό ατύχημα στο Τσερνομπίλ είχε και εξακολουθεί να έχει ανυπολόγιστες επιπτώσεις για το περιβάλλον και τους ανθρώπους. Ολόκληρο σχεδόν το βόρειο ημισφαίριο της Γης δέχθηκε ραδιενέργεια 1.000 φορές περισσότερη από αυτήν, που ακολούθησε τον βομβαρδισμό της ΧιροσίμαΕκατοντάδες χιλιάδες κάτοικοι(350.000) αναγκάστηκαν να απομακρυνθούν από τις μολυσμένες με ραδιενέργεια περιοχές της Ουκρανίας, της Λευκορωσίας και της Ρωσίας.Πόλη φάντασμα παραμένει το Πριπιάτ, η πόλη των 50.000 κατοίκων που δημιουργήθηκε τη δεκαετία του 1970 για να φιλοξενήσει τους εργάτες του Τσερνομπίλ.Γύρω από το πυρηνικό εργοστάσιο του Τσερνομπίλ, σε ακτίνα 30 χιλιομέτρων, βρίσκεται η «απαγορευμένη ζώνη», όπως ονομάστηκε και τότε δόθηκε εντολή να εκκενωθεί, η οποία επισήμως παραμένει ακατοίκητη μέχρι σήμερα, αν και εκατοντάδες άτομα έχουν επιστρέψει στα σπίτια τους αγνοώντας τις προειδοποιήσεις.Η χλωρίδα και πανίδα στην περιοχή επηρεάστηκαν σημαντικά μετά το ατύχημα. Πευκοδάση στην περιοχή καταστράφηκαν από τη ραδιενέργεια ενώ υπήρξαν αναφορές και για μεταλλάξεις σε ζώα, με μόνη επιστημονική καταγραφή τον μερικό αλμπινισμό στα χελιδόνια. Τα τελευταία χρόνια υπάρχουν αναφορές ότι η άγρια ζωή στην περιοχή γνωρίζει ιδιαίτερη ανάπτυξη λόγω της έλλειψης του ανθρώπινου παράγοντα. Εντούτοις επιστημονικές έρευνες αντικρούουν αυτές τις αναφορές ισχυριζόμενες ότι τα επίπεδα ραδιενέργειας έχουν σημαντική επίπτωση σε ζώα και φυτά.Η περιοχή είναι επίσης γεμάτη με νεκροταφεία οχημάτων γεμάτα από μολυσμένα στρατιωτικά οχήματα και ελικόπτερα. Δεκάδες ποταμόπλοια και φορτηγά σκουριάζουν σε εγκαταλελειμμένα λιμάνια.Το πρώτο θύμα του Τσερνομπίλ ήταν ο υπάλληλος του εργοστασίου που βρισκόταν ακριβώς πάνω από τον αντιδραστήρα τη στιγμή της έκρηξης, το πτώμα του οποίου δεν ανασύρθηκε ποτέ. Περισσότεροι από 30 εργαζόμενοι πέθαναν τις αμέσως επόμενες ώρες, αλλά οι θάνατοι που συνδέονται άμεσα με το ατύχημα δεν ξεπερνούν τους 60, και είναι αυτοί των εργαζόμενων που εκτέθηκαν άμεσα και των πυροσβεστών που έσπευσαν στο σημείο, αλλά δεν πήραν τα απαραίτητα μέτρα ασφαλείας. Τα επιστημονικά πορίσματα για τον ακριβή αριθμό των θανάτων που προκλήθηκαν από το ατύχημα διαφέρουν. Μια πρόσφατη έρευνα του «Φόρουμ του Τσερνομπίλ», του Ο.Η.Ε. εκτιμά τους θανάτους σε 4.000, έναν αριθμό τον οποίο η Greenpeace ανεβάζει στους 93.000, υπολογίζοντας τα στοιχεία της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών της Λευκορωσίας. Η Ρώσικη Ακαδημία Επιστημών, υπολογίζοντας και τη ραγδαία ποσοστιαία αύξηση των ατόμων που υπέστησαν καρκίνο ή λευχαιμία, αυξάνει αυτό τον αριθμό στους 140.000. Ωστόσο, για ένα

9

πράγμα συμφωνούν όλοι: το δυστύχημα επηρέασε την υγεία εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων σε όλη την Ευρώπη, σε ένα φάσμα δεκαετιών. Εκτιμάται ότι το 40% της επιφάνειας της Ευρώπης επηρεάστηκε από το ατύχημα, ενώ υπολογίζεται ότι από τη συνολική δόση ραδιενέργειας που έλαβε ο πληθυσμός της Γης λόγω του ατυχήματος, το 36% αντιστοιχεί στους κατοίκους Ρωσίας, Ουκρανίας και Λευκορωσίας και το 53% στους υπόλοιπους Ευρωπαίους. Δεδομένου ότι τα περισσότερα είδη καρκίνου χρειάζονται 20 με 60 χρόνια μεταξύ έκθεσης στο αίτιο και εκδήλωσης της ασθένειας, είναι προφανές ότι είναι ακόμα νωρίς, 25 χρόνια μετά, για να εκτιμήσουμε τις πραγματικές διαστάσεις των επιπτώσεων του ατυχήματος. Τα αμέσως επόμενα χρόνια, οι φυσιολογικές γεννήσεις στην περιοχή αποτελούν την εξαίρεση και όχι τον κανόνα. Εκατοντάδες τερατογενέσεις προκλήθηκαν από τη ραδιενέργεια. Εκτιμάται ότι περισσότερο από το μισό του ιωδίου 131 διέφυγε από το Τσερνομπίλ.Μέρος του ραδιενεργού νέφους από το Τσερνομπίλ έφτασε και στην Ελλάδα και επηρέασε κυρίως την Βόρεια Ελλάδα και τη Θεσσαλία. Μετά την καταστροφή και για τα επόμενα τέσσερα χρόνια, οι σοβιετικές αρχές έστειλαν περί τα 600.000 άτομα στον τόπο της καταστροφής στο πλαίσιο των εργασιών εκκαθάρισης του χώρου, τα οποία εξετέθησαν σε υψηλές δόσης ραδιενέργειας με ελάχιστες προφυλάξεις.Ο σταθμός του Τσερνομπίλ έκλεισε οριστικά τον Δεκέμβριο του 2000, αλλά ο αντιδραστήρας Νο4, ο οποίος καλύφθηκε πρόχειρα από τσιμεντένιο κώδωνα, δεν είναι αρκετά ασφαλής.Κατά τη διάρκεια διεθνούς διάσκεψης στις 19 Απριλίου 2011 στο Κίεβο η διεθνής κοινότητα αποδέσμευσε ποσό ύψους 550 εκατομμυρίων ευρώ για την κατασκευή και τοποθέτηση νέας σαρκοφάγου στο Τσερνομπίλ. ΦΟΥΚΟΥΣΙΜΑΈνα άλλο σημαντικό ατύχημα που ανήκει και αυτό στη βαθμίδα 7 είναι και του πυρηνικό ατύχημα στο σταθμό της Φουκουσίμα στην Ιαπωνία το 2011. Τα πυρηνικά ατυχήματα στον στο σταθμό αναφέρονται στη σειρά των καταστροφικών γεγονότων στη μονάδα παραγωγής ενέργειας Φουκουσίμα και αποτελούν μια από τις πιο σημαντικές οικολογικές επιβαρύνσεις από καταστροφή πυρηνικών εγκαταστάσεων που έχουν καταγραφεί μέχρι σήμερα. Οι καταστροφές προέκυψαν ως ακολουθία του γεγονότος του μεγάλου σεισμού της 11ης Μαρτίου στο Σεντάι και του τσουνάμι που τον ακολούθησε. Τις μέρες μετά το γεωλογικά συμβάντα σημειώθηκαν εκρήξεις σε αντιδραστήρα του σταθμού και καταγράφηκε διαρροή μεγάλης ποσότητας ραδιενέργειας στο περιβάλλον. Κύρια αίτια που συνέτεινε στην καταστροφή στις εγκαταστάσεις ήταν η μη λειτουργία του συστήματος ψύξης των αντιδραστήρων ως ακόλουθο του ανεπαρκούς σχεδιασμού προστασίας για περίπτωση φυσικής καταστροφής τέτοιου μεγέθους. Επιπλέον παράγοντες που συντέλεσαν στα πυρηνικά ατυχήματα ήταν η κακή κατάσταση των αντιδραστήρων (παλαιότητα, ρωγμές, προηγούμενα ατυχήματα που συντελέστηκαν) και αύξηση της παραγωγής με ταυτόχρονες οικονομικές περικοπές (ανεπαρκής συντήρηση) εις βάρος της ασφάλειας. Το συγκεκριμένο ήταν προγραμματισμένο να τεθεί εκτός λειτουργίας στις αρχές του 2011 έχοντας ολοκληρώσει τον κύκλο ζωής του και πήρε δεκαετή λειτουργία ένα μήνα πριν το γεγονός της καταστροφής.

10

ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΕΣ ΠΥΡΗΝΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣΗ πυρηνική ενέργεια είναι φιλική προς το περιβάλλον.Τα πυρηνικά εργοστάσια εκπέμπουν πολύ λιγότερο διοξείδιο του άνθρακα σε σχέση με τα άλλα εργοστάσια παραγωγής ενέργειας, βοηθώντας έτσι στην προστασία του περιβάλλοντος και στη μη επέκταση του φαινομένου του θερμοκηπίου. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Πυρηνικής Ενεργείας (Nuclear Energy Institute), αν όλα τα υπάρχοντα πυρηνικά εργοστάσια στον κόσμο λειτουργούσαν με ορυκτά καύσιμα θα παρήγαγαν δύο δισεκατομμύρια τόνους διοξειδίου του άνθρακα το χρόνο. Επιπλέον, ο καπνός που διοχετεύεται στην ατμόσφαιρα από τα εργοστάσια που λειτουργούν με γαιάνθρακες είναι πιο ραδιενεργός από τον καπνό που διοχετεύουν τα πυρηνικά εργοστάσιο, εξαιτίας της μικρής ποσότητας ουρανίου και φθορίου, δύο ραδιενεργών στοιχείων που απελευθερώνουν οι γαιάνθρακες όταν καίγονται.Τα ατυχήματα σε πυρηνικά εργοστάσια είναι πολύ σπάνια και συνήθως έχουν μηδαμινές απώλειες.Το μεγαλύτερο ατύχημα σε πυρηνικό εργοστάσιο που έχει γίνει ποτέ είναι αυτό του Τσερνομπίλ το 1986 το οποίο κόστισε τη ζωή σε εκατοντάδες ανθρώπους αλλά επηρέασε την υγεία χιλιάδων ακόμα. Όμως, το εργοστάσιο του Τσερνομπίλ ήταν παλιό και δεν τηρούσε όλους τους κανόνες ασφαλείας. Η τεχνολογία έχει προχωρήσει πάρα πολύ από τότε, τα νέα εργοστάσια είναι ασφαλή και τα παλαιότερα μπορούν να προσαρμοστούν. Όλα τα υπόλοιπα ατυχήματα που έχουν γίνει είχαν μηδαμινές απώλειες. Το πρόσφατο ατύχημα στη Φουκουσίμα της Ιαπωνίας οφείλετο σε μια ιδιαίτερα ισχυρή φυσική καταστροφή. Όλα τα πυρηνικά εργοστάσια κατασκευάζονται ώστε να είναι αντισεισμικά και αντέχουν σεισμούς μέχρι 8,5 ρίχτερ, στην περίπτωση της Φουκουσίμα ο σεισμός ήταν 9 ρίχτερ. Μέχρι στιγμής όμως δεν υπάρχουν αναφορές για μόλυνση εργατών ή κατοίκων από τη ραδιενέργεια στη Φουκουσίμα. Θετικά της πυρηνικής ενέργειας έναντι των άλλων πηγών.Είναι πράγματι τυχερό ότι, όπως οι άλλες σημαντικές πηγές ενέργειας εξαντλούνται ή αναγνωρίζονται σαν σοβαρά ρυπογόνες, μια νέα μορφή ενέργειας, η πυρηνική, είναι προς διάθεση για να ικανοποιήσει τις ανάγκες μας. Οι αντίπαλοι βέβαια της πυρηνικής ενέργειας ισχυρίζονται ότι τα ορυκτά καύσιμα έχουν αποδειχθεί άφθονα και λιγότερο ακριβά από την πυρηνική ενέργεια. Οι διαφορές στις εκτιμήσεις του κόστους διαφέρουν, επειδή οι έρευνες είναι αναπόφεκτα ελλιπείς. Επιπλέον, οι ποσότητες των ορυκτών καυσίμων εξαρτώνται από πόσο είμαστε έτοιμοι να πληρώσουμε για την εξαγωγή τους. Οι σχετικές δαπάνες είναι δύσκολο να υπολογιστούν επειδή οι πυρηνικές δαπάνες εξαρτώνται από τη διάρκεια ζωής του αντιδραστήρα, ο οποίος μπορεί να είναι περίπου 60 έτη. Το κόστος της πυρηνικής ενέργειας σχετικά με τα ορυκτά καύσιμα θα ήταν πολύ διαφορετικό εάν συμπεριληφθούν επίσης οι ρεαλιστικές εκτιμήσεις του κόστους της ρύπανσης και της αλλαγής του κλίματος. Βραχυπρόθεσμα, τα ορυκτά καύσιμα μπορούν να εμφανιστούν λιγότερο ακριβά, αλλά το μακροπρόθεσμο είναι το σημαντικότερο. Οι επιστήμονες στη διακυβερνητική επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για την αλλαγή του κλίματος (IPCC) έχουν συσσωρεύσει εντυπωσιακά στοιχεία ότι η αλλαγή του κλίματος είναι πραγματική. Στην εργασία τους δείχνεται ότι στα επόμενα 100 έτη κατά μέσο όρο, οι παγκόσμιες θερμοκρασίες θα ανέβουν αρκετούς βαθμούς και το επίπεδο της θάλασσας θα ανέλθει από 50 έως 100cm. Υπάρχουν φυσικά πολλές αβεβαιότητες γι’ αυτά τα νούμερα, αλλά είναι σωστό να αντιμετωπίσουμε την αλλαγή του κλίματος σοβαρά. Πολλά από τα ενδεχομένως καταστρεπτικά αποτελέσματα του, αποδίδονται άμεσα στο διοξείδιο του άνθρακα, που εκπέμπεται όταν καίγονται τα ορυκτά καύσιμα. Εν τω μεταξύ, τα απόβλητα στα ορυκτά καύσιμα προκαλούν την όξινη βροχή, η οποία έχει ήδη επιπτώσεις στους ποταμούς, τις λίμνες και τα δάση.Διακεκριμένος περιβαλλοντολόγος , όπως ο Στήβεν Τίντειλ , πρώην επικεφαλής της Greenpeace , τάσσεται υπέρ της πυρηνικής ενέργειας αφού τη θεωρεί ως αναγκαία λύση για τη μείωση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα . Επίσης , ο διάσημος Άγγλος επιστήμονας Σερ Τζέιμς Λάβλοκ και ιδρυτής της Θεωρίας της Γαίας θεωρεί αναγκαία λύση τη χρήση της πυρηνικής

11

ενέργειας για την αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών που προκαλούνται από τις εκπομπές των ορυκτών καυσίμων .Πρωτοπόρα χώρα σε αυτόν τον τομέα είναι η Φινλανδία που , με απόφαση του κοινοβουλίου της το 2002 , ξεκίνησε την κατασκευή ενός νέου πυρηνικού αντιδραστήρα . Άλλες χώρες που ενδιαφέρονται για την πυρηνική ενέργεια είναι η Ινδία , το Πακιστάν και η Κίνα . Σχεδόν πενήντα αντιδραστήρες βρίσκονται αυτή την περίοδο υπό κατασκευή σε αυτές τις χώρες αλλά και σε άλλες που ήδη έχουν αντιδραστήρες και τους αναβαθμίζουν . Ακόμη , πρέπει να αναφερθεί πως περισσότεροι αντιδραστήρες βρίσκονται σε φάση σχεδιασμού και προστίθενται καινούριοι συνεχώς.Η Ελλάδα , στο μέλλον , πρέπει να είναι μια χώρα με πυρηνική ενέργεια , γιατί μόνο τα αποθέματα ενέργειας στους πυρήνες του ουρανίου έχουν τη δυνατότητα να τροφοδοτήσουν το μέλλον , αντιμετωπίζοντας ταυτόχρονα τους κινδύνους της κλιματικές αλλαγές , τονίζουν οι υπέρμαχοι της πυρηνικής ενέργειας . Όλο ένα και περισσότερο φαίνεται να αυξάνονται στην επιστημονική κοινότητα , αλλά και στο τεχνικό – τεχνοκρατικό δυναμικό της χώρας μας και ανά την υφήλιο Ελλήνων επιστημόνων , οι ‘ οπαδοί ’ της άποψης ότι η Ελλάδα πρέπει να προχωρήσει στη χρήση πυρηνικής ενέργειας . Χαρακτηριστικές ήταν οι τοποθετήσεις στην ημερίδα που διοργάνωσε το ΤΕΕ - Τμήμα Κεντρικής Μακεδονίας, όπου η πλειονότητα των εισηγητών τάχθηκε είτε έμμεσα είτε όμως και άμεσα υπέρ της ανάπτυξης πυρηνικών σταθμών επί ελληνικού εδάφους. Εμμέσως πλην σαφώς υπέρ της χρήσης της συγκεκριμένης μορφής ενέργειας τάσσεται και η Ομάδα Εργασίας του ίδιου του ΤΕΕ – ΤΚΜ , που εκπόνησε έρευνα για τις ‘ Εφαρμογές της Πυρηνικής Τεχνολογίας στη Βιομηχανία Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας .

WWF ΚΑΙ GREENPEACEΔΥΟ ΜΕΓΑΛΕΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ ΠΟΥ

ΕΙΝΑΙ ΑΝΤΙΘΕΤΕΣ ΣΤΗ ΧΡΗΣΗ ΠΥΡΗΝΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣΗ πυρηνική ενέργεια ήταν και παραμένει

επικίνδυνη, ακριβή και αχρείαστη. Επίσης, είναι μία μόνιμη απειλή για τον πλανήτη, τους ανθρώπους και την ειρήνη. Η χρήση της δεν αφήνει κανένα δικαίωμα για λάθη ή αστοχίες κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες. Επιπλέον, όσο παραμένουμε δέσμιοι της χρήσης της μειώνονται οι πιθανότητες να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά τις κλιματικές αλλαγές. Η πυρηνική ενέργεια αποτελεί ένα από τα βασικότερα εμπόδια για να ζήσουμε σε έναν ειρηνικό και βιώσιμο πλανήτη.

Ωστόσο, τα προβλήματα παραμένουν: η χρήση πυρηνικών για την παραγωγή ενέργειας σημαίνει ότι πολλές οικονομίες παραμένουν εγκλωβισμένες σε ένα πανάκριβο ενεργειακό μοντέλο που δε λύνει κανένα από τα προβλήματα που υποτίθεται ότι αντιμετωπίζει. Ο κίνδυνος διάδοσης των πυρηνικών όπλων παραμένει πιο επίκαιρος από ποτέ, ενώ χιλιάδες τόνοι ραδιενεργών αποβλήτων παράγονται ετησίως χωρίς πραγματικά να γνωρίζουμε τι να τα κάνουμε.

Στην Ελλάδα δεν τίθεται σοβαρό θέμα χρήσης της πυρηνικής ενέργειας. Η διαχρονική κατηγορηματική αντίθεση των ελληνικών κυβερνήσεων και η σχεδόν καθολική αποδοκιμασία της συγκεκριμένης τεχνολογίας από τους Έλληνες πολίτες αποκλείουν ευτυχώς οποιαδήποτε σκέψη χρήσης της πυρηνικής ενέργειας στην Ελλάδα. Ο κίνδυνος όμως πυρηνικού ατυχήματος, όπως περίτρανα αποδείχτηκε στην περίπτωση του Τσερνόμπιλ, δεν γνωρίζει σύνορα.

Η Greenpeace και το WWF ζητάνε από τις κυβερνήσεις να απεξαρτηθούν από τις βρώμικες πηγές ενέργειας, όπως ο άνθρακας, το πετρέλαιο και τα πυρηνικά, με την υιοθέτηση σχεδίου για 100% καθαρή ενέργεια στην ηλεκτροπαραγωγή ως τα μέσα του αιώνα. Μόνο έτσι

12

θα μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τις καταστροφικές κλιματικές αλλαγές και να διασφαλίσουμε πραγματική και βιώσιμη ανάπτυξη. Τέλος, θα προσπαθήσουν με όλες του τις δυνάμεις να πιέσουν σε πολιτικό και επιχειρηματικό επίπεδο, ώστε να μπει ένα οριστικό τέλος στον εφιάλτη που ακούει στο όνομα «πυρηνική ενέργεια».Λόγοι για να απεξαρτηθούμε από την πυρηνική ενέργεια:Αρχικά, η πυρηνική ενέργεια δεν είναι ασφαλής. Τα ατυχήματα στο Τσερνόμπιλ, το Three-Miles-Island στις Η.Π.Α. και τελευταία στην Ιαπωνία, μας θυμίζουν ότι ανεξαρτήτως χώρας, τεχνολογίας και εποχής, η πυρηνική ενέργεια είναι εξαιρετικά επικίνδυνη και συνδέεται με απρόβλεπτα ατυχήματα. Και αυτές είναι μόνο οι πιο γνωστές περιπτώσεις.Η πυρηνική ενέργεια δεν είναι καθαρή . Οι υπέρμαχοι της πυρηνικής ενέργειας ισχυρίζονται πως είναι 'καθαρή', αναφερόμενοι κυρίως στο γεγονός ότι η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από πυρηνικά δεν πραγματοποιείται με την καύση ορυκτών καυσίμων, άρα δεν εκλύονται αέρια του θερμοκηπίου. Ακόμα κι έτσι όμως, θα λέγατε ποτέ ‘καθαρή’ μία ενέργεια, τα απόβλητα της οποίας παραμένουν ραδιενεργά, άρα και θανατηφόρα για κάθε μορφή ζωής, για εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια; Η πυρηνική ενέργεια δεν είναι φθηνή .Αν υπολογίσει κανείς το αρχικό κόστος κατασκευής, δανεισμού κεφαλαίων, λειτουργίας, διαχείρισης αποβλήτων, αποσυναρμολόγησης και οριστικής διασφάλισης του χώρου, τότε η πυρηνική ενέργεια είναι η ακριβότερη μορφή παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Η πυρηνική ενέργεια δεν προσφέρει ενεργειακή ανεξαρτησία . Οι ΗΠΑ, με το μεγαλύτερο στόλο πυρηνικών εργοστασίων στον κόσμο, παράγει μόλις το ένα πέμπτο της συνολικής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας με τη χρήση πυρηνικών. Η Γαλλία εξακολουθεί να εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις εισαγωγές πετρελαίου, ενώ η Ιαπωνία, παρά τους 54 πυρηνικούς αντιδραστήρες καλύπτει μόλις το 1/3 της ηλεκτρικής ενέργειας από τα πυρηνικά. Η πυρηνική ενέργεια συμβάλλει στην υποβάθμιση των τοπικών κοινωνιών και στην καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε φτωχές χώρες. Όπως συμβαίνει συχνά με τον άνθρακα, αλλά και με άλλα πολύτιμα ορυκτά και μέταλλα, η διαδικασία εξόρυξης ουρανίου σχετίζεται με άσχημες αποικιοκρατικές πρακτικές, υποβάθμιση του περιβάλλοντος και καταπάτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε φτωχές και αναπτυσσόμενες χώρες.Η πυρηνική ενέργεια αποτελεί εμπόδιο στην αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών. Εκτός από πανάκριβη, η πυρηνική ενέργεια αποτελεί εμπόδιο για την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ). Αυτό συμβαίνει γιατί οι πανάκριβες επενδύσεις σε πυρηνικούς σταθμούς σπαταλάνε πολύτιμους πόρους που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σε πολύ πιο αποτελεσματικές και ασφαλείς λύσεις, όπως είναι οι ΑΠΕ και η εξοικονόμηση ενέργειας.Οι νέες τεχνολογίες πυρηνικών δε θα αποτρέψουν τις επιπτώσεις των κλιματικών αλλαγών . Οι αντιδραστήρες σχάσης τέταρτης γενιάς και οι αντιδραστήρες σύντηξης απέχουν δεκαετίες από την εφαρμογή τους, αν ποτέ γίνουν πραγματικότητα. Αυτές οι πυρηνικές τεχνολογίες θα έρθουν, αν έρθουν, πολύ μετά τις κρίσιμες δεκαετίες κατά τις οποίες πρέπει να μειωθούν και να εκμηδενιστούν τελικά οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, με άλλα λόγια είναι άχρηστες. Μοναδική λύση αποτελούν οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας .

Στην εργασία που μόλις αναφέραμε αναλύουμε την πυρηνική ενεργεία σε όλες τις πτυχές της, από την ανακάλυψη της στον τρόπο παραγωγής της ως θετικές και αρνητικές απόψεις για αυτήν. Η εργασία ήταν ουδέτερη και αμερόληπτη ώστε ο κάθε αναγνώστης, χρησιμοποιώντας την κρίση του να μπορέσει να αποφασίσει για την χρήση της ως λύση ή απειλή για το περιβάλλον.

13

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Οι έννοιες της φυσικής Paul G.HewittΒιβλίο ’’Μετά το Τσερνομπίλ; ’’ Αντρέας Θεοφίλου ‘’Ραδιενέργεια ‘’Β.Βλάχος και Τ.Μελισσαρόπουλος’’Εγκυκλοπαίδεια ΥδρίαΕγκυκλοπαίδεια Υδρόγειος Πάπυρος Larousse Britannica τόμος 4αΆρθρο της Μαρία Αρβανίτη Σωτηροπούλου (πρόεδρος της πανελληνίας ιατρικής εταιρείας για την προστασία του περιβάλλοντας και κατά της πυρηνικής και βιοχημικής απειλής) www.intelligencesquared.comwww.ohiallokarvouno.grwww.academyofathens.grwww.atlaswikigr.wetpaint.comwww.econews.grεφημερίδα ‘’Ναυτεμπορική’’‘’Οικολογική Πρόκληση’’ εφημερίδα ΕΘΝΟΣ www.elwikipedia.org/wiki/πυρηνικη_ενεργεια www.kypethe/πυρηνικη_ενεργεια.grwww.elwikipedia.org/wiki/πυρηνικος_αντιδραστηραςwww.Greenpeace.org www.wwf.org Άρθρο της Μαρία Αρβανίτη Σωτηροπούλου (πρόεδρος της πανελληνίας ιατρικής εταιρείας για την προστασία του περιβάλλοντας και κατά της πυρηνικής και βιοχημικής απειλής) http://www.zougla.grhttp://www.sansimera.grhttp://ecology-salonika.org

Συμμετείχαν οι παρακάτω μαθητές :ΑΔΑΜ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣΑΘΟΥΣΑΚΗΣ ΑΘΗΝΑΙΟΣΑΝΔΡΟΥΛΑΚΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣΒΙΣΜΠΑΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣΓΕΩΡΓΙΑΚΑΚΗΣ ΠΑΥΛΟΣΓΚΟΥΜΑΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣΓΥΜΠΑΚΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣΔΑΡΑΤΣΙΑΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣΚΑΝΑΚΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣΚΑΡΑΚΩΝΣΤΑΝΤΗΣ ΜΙΧΑΗΛΚΟΛΙΑΚΟΥΔΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣΚΟΥΚΙΑΝΑΚΗΣ ΣΤΥΛΙΑΝΟΣΚΟΥΤΣΟΡΑΚΗΣ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΩΝΜΑΡΙΝΑΚΗ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗΝΙΚΑΚΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣΞΑΝΘΟΥΔΑΚΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣΠΑΛΗΜΕΤΑΚΗ ΔΑΦΝΗΣΕΚΑΔΑΚΗΣ ΜΑΡΙΟΣΣΠΑΝΟΥΔΑΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣΣΦΥΡΗ ΡΟΥΜΠΙΝΗ

Υπεύθυνη καθηγήτριαΓΕΩΡΓΙΑΚΑΚΗ ΜΑΡΙΑ

14