ЭРХ ЗҮЙН ХЭМ ХЭМЖЭЭ БА ЭРХ ЗҮЙН

ХАРИЛЦАА

ЭРХ ЗҮЙН ХЭМ ХЭМЖЭЭ ГЭЖ ЮУ ВЭ?

Эрх зүйн хэм хэмжээ гэдэг нь нийгмийнхарилцааг зохицуулж хамгаалах

зорилгоортодорхой хүн ам, нутаг дэвсгэр дээр

заавалбиелүүлж дагаж мөрдөхөөр төрийн эрхбүхий байгууллагаас тогтоосон буюузөвшөөрсөн хууль зүйн горимуудын

цогц юм.

ЭРХЗҮЙН ХЭМ ХЭМЖЭЭ НЬ:

төрийн хүсэл зоригийн илэрхийлэл нийгмийн харилцааг зохицуулагч төрийн албадлагаар хамгаалагдсан бүх нийтээр заавал дагаж мөрдөх

ЭРХ ЗҮЙН ХЭМ ХЭМЖЭЭНИЙ ОНЦЛОГ

нийгмийн харилцааг хамгаалах буюу зохицуулах зорилгоор уг харилцаанд оролцогчдын эрх, үүргийг тодорхойлсон

улс орны буюу тодорхой хүрээ, нутаг дэвсгэр дээр заавал биелэгдэх, горимлосон шинжтэй

хэлбэржиж, томъёологдсон, бичиг баримтын шинжтэй

төр засгийн хүч дэмжлэгээр хамгаалагдсан, төрөөс зөвшөөрч бататгасан

зан заншил, ёс суртахуун, улс төр, олон нийтийн нөлөөллийн хүч дэмжлэгээр хамгаалагдсан

ЭРХ ЗҮЙН ХЭМ ХЭМЖЭЭНИЙ АНГИЛАЛ

эрх зүйн салбараар нь:

-үндсэн хуулийн эрх зүйн хэм хэмжээ

-захиргааны эрх зүйн хэм хэмжээ

ҮНДСЭН ХУУЛИЙН ЭРХ ЗҮЙН ХЭМ ХЭМЖЭЭ

ҮХЭЗ –н харилцааг зохицуулахын тулд төрөөс тогтоосон буюу зөвшөөрсөн зөрчигдөх явдлаас төрийн албадлагаар хамгаалагдсан бүх нийтээр заавал дагаж мөрдвөл зохих нийтлэг зохицуулалтын зан үйлийн горимыг ҮХЭЗ –н хэм хэмжээ гэнэ.

ЗАХИРГААНЫ ЭРХ ЗҮЙН ХЭМ ХЭМЖЭЭ

Захиргааны эрх зүй гэдэг нь тодорхой зорилгыг биелүүлэхийн тулд удирдлагын хүрээндявуулж буй үйл ажиллагааг зохицуулах эрх зүйн орчин юм.

Захиргааны эрх зүйн хэм хэмжээ нь: гипотез диспозит санкц гэсэн бүтэцтэй байна.

ЗАХИРГААНЫ ЭРХ ЗҮЙН ХЭМ ХЭМЖЭЭ

Гипотез – эрх зүйн хэм хэмжээний нэг элемэнт бөгөөд гипотез нь ямар нахцөлд тухайн журмыг удирдлага болгохыг тодорхойлдог.Гипотез нь тодорхой нөхцөл байдалд хууль зүйн эрх, үүрэг хэн нэгэнд үүсэх байдал юм.

ЗАХИРГААНЫ ЭРХ ЗҮЙН ХЭМ ХЭМЖЭЭ

Диспозит – эрх зүйн хэм хэмжээний нэг элемент бөгөөд гипотез нь ямар нөхцөлд хэрэгжих ёстойг илэрхийлнэ.Диспозит нь эрх зүйн хэм хэмжээний захирах, хориглох, зөвшөөрөх үндэслэл юм.

ЗАХИРГААНЫ ЭРХ ЗҮЙН ХЭМ ХЭМЖЭЭ

Санкц – эрх зүйн хэм хэмжээний нэг элемент бөгөөд диспозитид байгаа журмыг зөрчсөн тохиолдолд хүлээлгэх хариуцлага юм. Санкц нь урамшуулах болон шийтгэх төрөлтэй байна.

ЭРХ ЗҮЙН ХЭМ ХЭМЖЭЭНИЙ АНГИЛАЛ

үйлчлэх цаг хугацаагаар нь: - байнгын - түр хугацааны орон зайгаар нь: - улсын нийт нутаг дэвсгэрт үйлчлэх - орон нутагт үйлчлэх - тухайн байгууллагын хэмжээнд

үйлчлэх Үндсэн үүргээр нь: - зохицуулах хэм хэмжээ, - хамгаалах хэм хэмжээ, - тусгай хэм хэмжээ гэж ангилна.

ЭРХ ЗҮЙН ХАРИЛЦАА ГЭЖ ЮУ ВЭ?

Бизнесийн эрх зүйн хэм хэмжээгээр зохицуулагдаж байгаа нийгмийн харилцааг бизнесийн эрх зүйн харилцаа гэнэ. 

БЭЗҮЙН ХАРИЛЦААНЫ ШИНЖ ОНЦЛОГ

ашгийн төлөө бараа үйлдвэрлэх, борлуулах, ажил гүйцэтгэх, үйлчилгээ үзүүлэх явцад бизнес эрхлэгчдийн өөр хооронд үүссэн харилцаа

ашгийн төлөө бараа үйлдвэрлэх, борлуулах бизнес эрхлэгч, нөгөө талаас түүний захиалагч, хэрэглэгчээр оролцогч бусад этгээд /иргэн, хуулийн этгээд, төр/-ийн хооронд үүссэн харилцаа

бизнесийг удирдах хийгээд засаг төрийн зохицуулалттай

БИЗНЕСИЙН ЭРХ ЗҮЙН ХАРИЛЦАА

Бизнесийн эрх зүйн харилцааны элемент /бүрдүүлбэр/

объект субъект эрх үүрэг

БИЗНЕСИЙН ЭРХ ЗҮЙН ХАРИЛЦАА Объект- бизнесийн үйл ажиллагаа

чиглэж буй зүйлсийг буюу түүний олж авах, бий болгох үйл явцыг бизнесийн эрх зүйн харилцааны объект гэнэ.

Бизнесийн харилцааны үндсэн объект нь:

бараа үйлдвэрлэх ажил гүйцэтгэх үйлчилгээ үзүүлэх явц гэж хэлж

болно.

БИЗНЕСИЙН ЭРХ ЗҮЙН ХАРИЛЦАА

Субъект- ЭЗХарилцаанд оролцогч этгээдийг субъект гэнэ. Үүнд:

иргэн /МУ-ын иргэн, гадаадын иргэн, харъяалалгүй этгээд/

хуулийн этгээд төр Субъектыг: бизнесийн байгууллага буюу хуулийн

этгээд бизнес эрхлэгч хувь хүн гэж 2 хэсэгт

хувааж үзнэ.

Анхаарал тавьсанд танд баярлалаа