Тэмээний наадам Гүйцэтгэсэн:Л.Саранзаяа

Тэмээний баярын нээлт

Манай улсын хамгийн олон тэмээтэй аймаг болох Говь-Алтай, Өмнөговь, Дорноговь аймгуудад “Их говийн тэмцээний баяр хэмээх наадам болдог юм. Тэмээн сүргийн үүлдэр угсааг сайжруулах, тоо толгойг өсгөхөд анхаарч энэ тэмцээнийг зохион байгуулж байгаа юм.Жуулчид тэмээний баярыг үзэж сонирхохоор олноор ирдэг тул тухайн зохион байгуулсан аймгийн сум бүрээс нэг нэг баг ирж оролцдог. Энэ үеэр хурдан тэмээ,торомны уралдаан, шилмэл буур, ингэ шалгаруулахас гадна сайхан тэмээтэй хос,тэмээчдийн буухиа тэмцээн, тэмээний шилдэг сүүн бүтээгдэхүүн шалгаруулах зэрэг олон арга хэмжээ болдог.

Тэмээний наадам

Хурдан тэмээ

Тэмээний уралдаан

Тэмээний баярын гол зорилго нь дэлхийд ховордсон хоёр бөхт тэмээн сүргийг өсгөн хамгаалах, тэмээнд олон нийтийн анхаарлыг хандуулах, аялал жуулчлалаас орон нутгийн иргэдэд олох ашиг орлогыг нэмэгдүүлэхэд оршино.Сүүлийн жилүүдэд говийн бүх аймаг сумдууд тэмээний баярыг хийх болсноор тэмээний үнэлэмж нэмэгдэж, тэмээн сүргийн тоо толгой тогтвортойгоор нэмэгдэх болсон нь тэмээний баярын гол зорилго нь ил тод харагддаг болсон.

“Тэмээний баяр наадмыг өргөн дэлгэр зохион байгуулж ирсэн нь Монголын аялал жуулчлалын салбарын хамгийн том эвент арга хэмжээ болон хөгжиж байна.

Тэмээний баяр

Дэлхийд эдүгээ 500 гаруйхан мянга болтлоо хорогдсон 2 бөхт тэмээ Монгол улсад 250000 гаруйхан үлдээд байна. 2005 оны жилийн эцсийн мал тооллогоор Өмнө 1997 оноос эхлэн "Тvмэн тэмээ - тэмээн аялалын холбоо"-ноос зохион байгуулах болсон "Тэмээний баяр" нь эдvгээ, цар хvрээ нь єргєжин Монголын аялал жуулчлалын салбар дахь томоохон "эвент", орон нутгийн иргэдийн "Євлийн наадам" болсон юм. 

Тэмээний баяр

“Тэмээний баяр 2011” наадмын сэтгэл хөдөлгөсөн “Тэмээтэй сайхан хос” шалгаруулах уралдаанд шинээр хийж бэлтгэсэн хувцас, хэрэглэлээр тэмээгээ болон өөрийгөө гоёсон хосууд оролцдог.

Сайхан хосын тэмцээн

 Алтай нутгийн тэмээчид маань сүүлийн жилүүдэд ингэний сүү, тэмээнийхээ ноосоор олон төрлийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж иргэд олон түмний хэрэгцээнд нийлүүлдэг болсон нь нэлээд эрэлттэй зүйл болсоор байна. 

тэмээний шилдэг сүүн бүтээгдэхүүн шалгаруулах тэмцээн

 Чингисийн үед монголчууд “болуу” хэмээх морь, тэмээн дээрээс бөмбөг булаалдах наадаанаар тоглож байсан тухай түүхийн сурвалжид өгүүлдэг. “Болуу” гэдэг нь модны үзүүрт ширэн бөмбөг бэхлэсэн одоогийнхоор цохиур маягийн зүйлийг хэлдэг. Энэ үг хувирч “морин поло”, “тэмээн поло” хэмээх спортын төрлийн нэр болжээ. Тэмээн полоны тэмцээнд  Өмнөговь аймгийн Манлай сумын Эрдэнэбал ахлагчтай баг түрүүлж, Дорноговь аймгийн Сайхандулаан, Дундговь аймгийн Дэлгэрхангай сумын багууд удааллаа. Манай улсын хамгийн эртний түүхтэй боловч сүүлд дахин дэлгэрсэн хамгийн залуу спорт болоод буй энэ спортын төрлөөр өнгөрсөн хугацаанд 50 гаруй спортын мастер цолтон төржээ. 200 мянган тэмээтэй манай улс дэлхий дээр байдаг хоёр төрлийн тэмээний гол цөм суурь болж байгаа тул тэмээгээ хайрлах, өсгөн үржүүлэх, сурталчлах хэрэгтэй юм. Их наадмын үеэр “Цагаан тэмээ сэтэрлэх ёслол”, Сайхан хос шалгаруулах тэмээт жагсаал, “Ижий говь” яруу найргийн наадам, хурдан тэмээний улсын уралдаан, шилмэл ингэ буур шалгаруулах болон тэмээний уналга эдэлгээний тоног хэрэгсэл, шир, ноос, сүүгээр хийсэн бүтээгдэхүүн, цагаан идээний үзэсгэлэн худалдаа болдог.

Тэмээн поло

Тэмээн поло

тэмээний сүү сүүн бүтээгдхүүн

Монголын тэмээний ноосон брэнд

Монгол тэмээний ноос дэлхийд танигдав