หนงสอฝกอานเบองตนสำาหรบเดกเรมเรยน

เลมเดยวจบ

“หามขาย”

เรยบเรยง ใหคำ� ทำ�เเบบ โดย

หนงสอฝกอานเบองตน

เรอง

สำาหรบเดกหญงชายชาวบาน ชาวไร ชาวนา ชาวรฐสภา

หด อาน เรยน ทบาน

กรนพซ เอเชยตะวนออกเฉยงใต

เรยบเรยง

เลมเดยวจบ

พมพครงทสอง

หาพนฉบบ

พทธศกราช ๒๕๕๔

สงวนลขสทธ

๒ ๓

การผลกดนใหเกดการกระจายศนยควรมทง ๒ แบบ คอ การกระจายศนยพลงงาน และการ

กระจายศนยการวางแผนพลงงาน เนองจากการผลตพลงงานแบบรวมศนยขนาดใหญทพงพาเชอ

เพลงฟอสซลเปนเหตใหเกดการ “สญเสยพลงงาน” กวารอยละ ๖๐ ของคาพลงงานจากเชอ

เพลงทใสเขาไปในระบบผลตไฟฟาของประเทศไทย ในรปแบบความรอนทถกปลอยทงออกจากโรง

ไฟฟาและระบบสายสงเพอกระจายไฟฟาสผบรโภคแตละภาคสวน การกระจายตวจงทำาใหเกดความ

ยดหยนและคมคามากขน สำาหรบการกระจายศนยการวางแผนพลงงานนน เพอใหเกดแผนพฒนา

กำาลงผลตไฟฟาทมประสทธภาพ ทงนประชาชนในพนทสามารถรวมวางแผนการจดการพลงงาน

ในระดบจงหวด หรอภมภาคของตนเองและทำาใหเกดการพยากรณความตองการใชไฟฟารวมทง

ประเทศอยบนพนฐานขอมลทเปนจรงมากทสด ซงจะทำาใหเกดการยอมรบจากประชาชนและความ

ยงยนของการวางแผนพลงงานอยางแทจรง

การนำาขมาผลตพลงงานกาซชวภาพ โดยคาวสดทใชในการทำาถงหมกเพอเกบกาซประมาณ

ไมเกน ๓,๐๐๐ บาท มอายการใชงาน ๕ ป แลวจงเปลยนถงหมก โดยถงหมกสามารถผลต

กาซ ๒-๓ ลกบาศกเมตร สามารถทดแทนถงแกสหงตมแอลพจ (LPG) ได ๑-๑.๕ ถง ซง

โดยปกตครวเรอนใชแกสหงตมเดอนละ ๒ ถง หากมการใชพลงงานจากกาซชวภาพ ๑ ลานถง

ตอ ๑ ลานครอบครว ตอ ๑ เดอนแทนกาซหงตมเเอลพจ จะเกดการลดคาใชจายไดอยางนอย

๓๐๐ บาทตอเดอนตอครวเรอนหรอ ๓๐๐ ลานบาทตอ ๑ ลานครอบครวตอเดอน ในขณะเดยวกน

บรษท ปตท. จำากด(มหาชน) วาจางบรษทแหงหนงรบซอกาซชวภาพทผลตไดอดลงถงเปนกาซ

เอนจว (NGV) บรษทนเอาเชอเพลงมาจากฟารมสตว ผานกระบวนการทำาใหกาซสะอาดขนและ

สงเขาปมนำามนทจงหวดเชยงใหม ศกยภาพของกาซชวภาพ หากมการบรหารจดการการใชแหลง

วตถดบทมศกยภาพเหลานในการผลตกาซมเทนเพอผลตกระแสไฟฟาไดเพมมากขน จะมกำาลงผลต

ไฟฟาเพมขนถง ๕๕๕ เมกะวตต

๔ ๕

ความเชอทวา พลงงานหมนเวยนไมสามารถทำาใหประเทศไทยเกดความมนคงดานพลงงานได

กำาลงถกลบลาง เมอมการเปดเผยความจรงวา ปจจบนมการขายไฟฟาจากพลงงานแสงอาทตย

แลวถง ๓,๓๕๐ เมกะวตต (เทยบเทากบโรงไฟฟาถานหนกำาลงผลต ๗๐๐ เมกะวตต ๕ โรง)

ขณะทในเดอนตลาคมศกน พบวามการขายไฟฟาจากพลงงานแสงอาทตยเขาสไฟฟากระแสหลก

เพอใชสอยเพยง ๑๖ เมกะวตต ซงมการเสนอขายจำานวนทเหลอ ๓,๕๐๐ เมกะวตตใหกบ

การไฟฟาทง ๓ เเหงนน ขนอยกบการพจารณารบซอเเละมสทธถกปฏเสธการรบซอ เหตผลท

รฐกดทบการขยายตวของพลงงานหมนเวยน ทงๆทศกยภาพของพลงงานดงกลาวตอนนม

มากกวาทรฐตงเปาไวในอกสบปขางหนาและตามแผนพดพ ๒๐๑๐ รฐใหเหตผลวาสดสวนการใช

พลงงานหมนเวยนมากขนจะสงผลกระทบตอคาใชจายของผบรโภค มความไมแนนอนของ

พลงงานและการจายกระแสไฟฟาจากสถานยอย เกดความเสยงตอความมนคงดานพลงงาน

ของการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทยและทงประเทศหากมผผลตไฟฟาขนาดเลกเพมมากขน

ศกยภาพของพลงงานหมนเวยนในประเทศไทยกำาลงเปน

คอขวด เนองจากปรมาณของการผลตไฟฟาจากพลงงาน

หมนเวยนทเพมขน ไมสามารถสงขายเขาสระบบสายสงได

ทงหมด ดวยนโยบายของรฐผกขาดใหกบการไฟฟาฝายผลต

แหงประเทศไทยเพยงรายเดยวทมอำานาจกำาหนด

จำานวนโควตาการซอขายของพลงงานหมนเวยนจากผผลต

ถงแมวาผผลตสามารถผลตพลงงานเหลานไดมากเพยงใด

แตจะรบซอเฉพาะจำานวนทกำาหนดเปดรบไวเทานน

ในขณะทกฎหมายและขอกำาหนดของหลายประเทศทว

โลก โดยเฉพาะประเทศเยอรมนกำาหนดใหรฐรบซอพลงงาน

หมนเวยนจากผผลตไดในสดสวนทสงและเปนตวเลอกลำาดบ

แรกในการรบซอเขาสระบบสายสงและการกระจายไฟฟาส

ผบรโภค

ความเชอ

๗๖

การจดการพลงงานของประเทศไทยอยภายใตอำานาจการตดสนใจและบรหารจดการของรฐบาล

คณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต คณะกรรมการบรหารนโยบายพลงงาน กระทรวงพลงงาน

คณะกรรมการกำากบกจการพลงงาน การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย ปตท. ซงหนวยงานทง

หลายเหลานลวนมาจากตวแทนของภาครฐทงสน การวางแผนพลงงานของประเทศไทย จงม

ปญหาตงแตระดบนโยบายสการปฏบตจรงระดบรากหญา เนองจากขาดกระบวนการทเรยกวา การ

ศกษาผลกระทบสงแวดลอมในเชงยทธศาสตร (Strategic Environmental Assess-

ment) ทจะผลกดนใหเกดการมสวนรวมของทกภาคสวน ตงแตผบรโภคไฟฟา ตวแทนชมชน นก

วชาการและผเชยวชาญหลากหลายดานทงเศรษฐกจ สงคม พลงงาน และสงแวดลอม รวมกน

กำาหนดแผนการจดการพลงงานและผลกระทบตอสงแวดลอมในเชงยทธศาสตรของประเทศทงหมด

ไมใชการศกษาผลกระทบดานสงแวดลอมเปนรายโครงการ

เงนภาษจำานวนมากถกนำามาจดสรรเพอการรณรงคใหประชาชนเหนดวยกบโครงการโรงไฟฟาขนาด

ใหญทจะเกดขน อยางเชน กรณจดทำางบประมาณโครงการโรงไฟฟานวเคลยรสำาหรบการวางแผน

การสอสารสาธารณะและการยอมรบของประชาชนประมาณปละ ๒๐๐ ลานบาท และการกระ

หนำาโฆษณาโรงไฟฟาถานหนททำาใหประชาชนรบทราบขอมลดานดเพยงดานเดยว ซงเปนการ

โฆษณาชวนเชอมากกวาการสอสารเพอใหประชาชนเกดความเขาใจ อกทงกระบวนการโฆษณา

ดงกลาวยงเกดขนซำารอย เมอเจาหนาทรฐลงชมชนเพอสรางความเขาใจ การมสวนรวมของภาค

ประชาชน และการทำาประชาพจารณในแตละพนททไดรบผลกระทบจากการกอสรางโรงไฟฟา ใน

ขณะทการโฆษณาเพอใหคนไทยเลงเหนศกยภาพของการใชพลงงานอยางมประสทธภาพและการ

ใชพลงงานหมนเวยนเพอทดแทนการสรางโรงไฟฟาขนาดใหญ หนวยงานภาครฐทรบผดชอบดาน

พลงงานกลบใหความสำาคญนอยมาก

๙๘

ในปพ.ศ.๒๕๕๓ คนไทยตองจายคากระแสไฟฟาปละ ๔.๗๓ แสนลานบาท โดยคาใชจายดาน

เชอเพลง สวนใหญมาจากเชอเพลงฟอสซลรอยละ ๖๕ สวนพลงงานหมนเวยนมเพยงรอยละ ๑.๔

เทานน นอกจากนในแผนพฒนากำาลงผลตไฟฟา (PDP 2010) ไดกำาหนดวาจะมการกอสราง

โรงไฟฟาใหมและระบบสายสงคดเปนเงนมลคาถง ๔.๒๒ ลานลานบาท คดเปนกวารอยละ ๑๐

ของงบประมาณแผนดนปพ.ศ. ๒๕๕๔ และในจำานวนนมากกวาครงเปนโครงการของการไฟฟา

ฝายผลตแหงประเทศไทย ในมมกลบกนหากมการนำางบประมาณดงกลาวไปใชเพอสงเสรมการใช

พลงงานอยางมประสทธภาพและพลงงานหมนเวยนอยางเตมทจะทำาใหประเทศไทยเตบโตทางดาน

เศรษฐกจ สงคมและสงแวดลอมอยางยงยนการจางงานในการผลตไฟฟาเปนตวชวดสำาคญททำาใหผล

กระทบทางดานสงคมลดลง อยางเชนความขดแยงใน

การกอสรางโครงการโรงไฟฟาขนาดใหญเนองจากชมชน

ทอาศยอยในพนทดงกลาวตองอพยพครอบครว การขาด

ชองทางทำามาหากนและการเพมปญหาความยากจนเรอรง

มากขน หลายพนครอบครวไมมทางเลอก ตองทนและตาย

ในพนททมการกอสรางโรงไฟฟา หากประเทศไทยมการ

เพมสดสวนพลงงานหมนเวยนมากขน ทำาใหเกดการจาง

งานในภาคพลงงานเพมขนอยางนอย ๗๕,๐๑๙ อตรา

ในขณะทการจางงานจากเชอเพลงฟอสซลมเพยง ๓,๓๕๐

อตรา ในป พ.ศ. ๒๕๕๔ ประเทศเยอรมนมการสำารวจ

พบวาการจางงานเพมขนอนเปนผลมาจากการบงคบใช

กฎหมายพลงงานหมนเวยน อตราการจางงานในภาค

พลงงานหมนเวยนประมาณ ๓๗๐,๐๐๐ อตราหรอเพมขน

รอยละ ๘ เมอเทยบกบตวเลขของปทผานมา

งบประมาณ

๑๑๑๐

การเรมดำาเนนการจดการความตองการไฟฟา (DSM) หรอเรยกวาการประหยดพลงงานจนกระทง

ปพ.ศ. ๒๕๕๑ พบวา สามารถลดความตองการไฟฟาสงสดได ๑,๔๗๑ เมกะวตต (เทยบเทากบ

โรงไฟฟาถานหนกำาลงผลต ๗๐๐ เมกะวตต ๒ โรง) ผลการศกษาในปจจบนพบวา ศกยภาพ

การประหยดพลงงานในประเทศไทยสามารถทำาไดอกมากและมตนทนตำาสดเพยงแค ๕๐-๑.๕๐

สตางคตอหนวย ในขณะทแผนพฒนากำาลงผลตไฟฟา (PDP 2010) กลบไมไดระบศกยภาพของ

การใชพลงงานอยางมประสทธภาพไวในแผนดงกลาว ทงๆ ทแผนทางเลอกการผลตไฟฟาของ

ภาคประชาชนกำาหนดศกยภาพการประหยดพลงงานท ๗,๙๓๔ เมกะวตต (เทยบเทากบโรงไฟฟา

ถานหนกำาลงผลต ๗๐๐ เมกะวตต ๑๑ โรง) เมอปพ.ศ. ๒๕๕๒ ดร.ธระ ฟอแรนและคณะ ได

คำานวณศกยภาพในการประหยดพลงงานไฟฟาในภาคบานเรอนทอยอาศยพบวาสามารถประหยด

พลงงานไดประมาณรอยละ ๒๙ ตอปหรอประมาณ ๒,๖๐๐ เมกะวตต (เทยบเทากบโรงไฟฟา

ถานหนกำาลงผลต ๗๐๐ เมกะวตต ๓ โรง) ทำาใหลดเงนลงทนในการกอสรางโรงไฟฟาขนาดใหญ

ไดมากกวา ๘๖,๐๐๐ ลานบาท

การผลตไฟฟาจากพลงงานหมนเวยนในประเทศไทยประมาณ รอยละ ๘๐-๙๐ มาจากเชอเพลง

ชวมวล เมอปพ.ศ. ๒๕๕๓ กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน ไดประมาณการ

ศกยภาพพลงงานชวมวลทสำาคญ ๔ ชนด จากเหงามนสำาปะหลง ยอดและใบออย ทะลายปาลม

เปลาและซงขาวโพด พบวาประเทศไทยยงมศกยภาพในการผลตไฟฟาเหลออยประมาณ ๒,๐๗๐-

๓,๑๓๐ เมกะวตต นอกจากนกรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน (๒๕๕๓) และจาก

บณฑตวทยาลยรวมดานพลงงานและสงแวดลอม (JGSEE 2550 และ 2552) พบวา โดยภาพ

รวมแลว ประเทศไทยยงมศกยภาพในการผลตไฟฟาจากเชอเพลงชวมวลอกประมาณ ๓,๗๑๑-

๖,๘๖๔ เมกะวตต ทงนความแตกตางของศกยภาพทประมาณการ ขนอยกบขอสมมตฐานเกยวกบ

การเกบรวบรวมวตถดบ และประสทธภาพของโรงไฟฟาเปนสำาคญ

๑๒ ๑๓

ของเสยเหลอศนยมเปาหมายเพอลดของเสย โดยมงไปทวธการออกแบบผลตภณฑและการ

เปลยนแปลงวธการจดการของเสย ทงนเพอทำาใหการใชงานผลตภณฑมอายการใชงานมากขน

และนำากลบไปรไซเคลหรอวสดอนทรยทสามารถใชในการผลตปยและพลงงาน

การคดเชงระบบเพอมงเปลยนแปลงการไหลเวยนจากพฤตกรรมบรโภค

นยมอยางถงรากถงโคน โดยเฉพาะในภาคอตสาหกรรมเพอใหเกดการใช

ประโยชนจากวสดแทนการทำาลายทง โดยการขยายความรบผดชอบของผ

ผลตจากตนทางถงปลายทาง ผานหลกการพนฐาน ๕ ประการ คอ การ

ลงทนระบบการใชประโยชนจากวสดเหลอใชในชมชน การสรางงานและ

ช ม ช น ท ย ง ย น การออกแบบผลตภณฑใหม ความรบผดชอบของผผลตและยตการอดหนน

ธรกจทกระตนใหเกดกากของเสย กฎหมายในระดบทองถนและระดบประเทศของออสเตรเลย

นวซแลนด และแคนาดานำาเอาแนวคดดงกลาวไปประยกตใชแลวสงผลใหสามารถลดปรมาณขยะ

ไดถงรอยละ ๗๐ ในบางประเทศ

ตงแตกอนชวงปพ.ศ. ๒๕๓๕ กฎหมายพลงงานหมนเวยน (Feed-in Tariff Law)

เปนมาตรการในการขบเคลอนหลกของการพฒนาตลาดพลงงานหมนเวยน ซงกฎหมายพลงงาน

หมนเวยนของประเทศเยอรมนเปนเครองมอทมประสทธภาพทสดเมอเทยบกบประเทศอนๆ

กฎหมายพลงงานหมนเวยนเปดทางใหการพฒนา การจดหาพลงงานหมนเวยนเขาสระบบมความ

ยงยนอยางแทจรงเพอปกปองสงแวดลอมและสภาพภมอากาศ การลดคาใชจายดานการจดหา

พลงงานและการจดการผลกระทบระยะยาว กฎหมายฉบบนมงใหพลงงานหมนเวยนเขาสระบบ

สายสงไฟฟาเพมขน โดยระบวา พลงงานหมนเวยนตองมากอน ดงนนพลงงานหมนเวยนทผลต

ไดทงหมดจะเปนแหลงพลงงานแรกทเขาสในระบบสายสงไฟฟา เพอใหการรบซอ ระบบสายสง

ระบบการจำาหนายของพลงงานเปนไปตามศกยภาพจรงทผลตไดในประเทศ ศกยภาพจรงของ

พลงงานหมนเวยนทเขาสระบบ สงผลใหการกอสรางโรงไฟฟาขนาดใหญจากเชอเพลงฟอสซล

ลดลง

๑๕๑๔

ประเทศไทยตองปฏวตพลงงานดวยการลงมอทำาสองอยางใหเกดขนจรงคอ

การเพมประสทธภาพการใชพลงงานและการพฒนาพลงงานหมนเวยนท

สะอาด เพอกวกฤตสภาพภมอากาศ หากลดการกอสรางโรงไฟฟาถานหน

๑ โรง กำาลงผลต ๗๕๐ เมกะวตต สามารถลดการปลอยคารบอนไดออกไซด

ได ๓,๖๗๕,๐๐๐ ตนตอป และหยดการผลตกากนวเคลยร ๓๐,๐๐๐

กโลกรมตอปหากยตโรงไฟฟานวเคลยรหนงโรง กำาลงผลต ๘๕๐ เมกะ

วตต นอกจากนตามแผนอนรกษพลงงาน ๒๐ ปของกระทรวงพลงงาน

(พ.ศ.๒๕๕๔-๒๕๗๓) มงใหเกดการลดการใชพลงงานขนสดทาย (fi-

nal energy) ลง ๒๐% หากแผนดงกลาวสำาเรจ จะทำาใหลด

การสรางโรงไฟฟาขนาดใหญไดอยางนอย ๑๒,๐๐๐ เมกะวตต (เทยบ

เทากบโรงไฟฟาถานหนกำาลงผลต ๗๐๐ เมกะวตต ๑๗ โรง) อกทงลด

การปลอยคารบอนไดออกไซดสะสมเฉลย ๔๘ ลานตนตอปและประหยดงบ

ประมาณของประเทศไดอยางนอย ๒๗๐,๐๐๐ ลานบาทตอป

การเจรญเตบโตทางเศรษฐกจและความตองการพลงงานทเพมขนภายใตการจดการทไร

ประสทธภาพจะทำาใหเกดการสญเสยฐานทรพยากรธรรมชาตเพมขนและความเสยหายทเกดขนยอม

นำามาสปญหาความยากจนในทสด ชาวประจวบครขนธเปนจงหวดแรกทขอกำาหนดอนาคตตวเอง

เพอรกษาบานเกดและทรพยากรอนเปนฐานรายไดหลก ในปพ.ศ. ๒๕๕๐ อตราการขยายตวเฉลย

ของมลคาผลตภณฑมวลรวมของจงหวดพบวา มมลคารวม ๕๕,๒๑๕ ลานบาท และมอตราการ

ขยายตวรอยละ ๑๑.๙๓ ตอป ซงสงกวาคาเฉลยของระดบภาคและประเทศ อตราการจางงานใน

จงหวดพบวามผวางงานเพยงรอยละ ๐.๖ ของวยแรงงานทงหมดทม ในขณะท

ผมงานทำาคดเปนรอยละ ๙๙ หรอ ๒๗๒,๘๔๘ อตรา ในทางตรงกนขาม

หากเกดโครงการกอสรางโรงไฟฟาถานหนในพนททบสะแกอก ๔,๐๐๐ เมกะวตต

จะทำาใหเกดการเผาถานหนปละ ๑๓ ลานตน ปลอยสารปรอท ฝนละออง กาซ

ซลเฟอรไดออกไซด ไนโตรเจนออกไซดและคารบอนไดออกไซด อกทงการดด

นำาทะเลเพอนำามาใชในกระบวนการหลอเยนอยางนอยวนละกวา ๗๐๐,๐๐๐

ลกบาศกเมตร การผลตพลงงานทคนในพนทไมไดใชประโยชนแตกลบตองแลกกบ

ทรพยากรธรรมชาตทงหมดทม

๑๖ ๑๗

ศนยขอมลและขาวสบสวนเพอสทธพลเมองเปดเผยขอมลการใชงบประมาณการประชาสมพนธของ

หนวยงานดานพลงงานวา นอกจากบรษท ปตท. จำากด(มหาชน) ทใชเงนเพอการประชาสมพนธ

เปนจำานวนมากในแตละปแลว ยงมการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทยใชเงนดงกลาวเปนจำานวน

มากเชนกน งบประมาณการประชาสมพนธประมาณ ๒๘๔ ลานบาท ถกนำาไปใชเพอการสรางภาพ

ลกษณและการจางมวลชนเพอการกอสรางโครงการโรงไฟฟาถานหน ทงนการใชเงนประชาสมพนธ

ของ กฟผ.ในชวงปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๑-๒๕๕๓ วงเงนรวม ๑๓๔,๔๓๕,๕๕๐ และ

๓๘,๔๑๗,๘๙๐ และ ๓๐,๒๒๓,๔๕๐ ตามลำาดบ และเฉพาะ ๖ เดอนแรกของปงบประมาณพ.ศ.

๒๕๕๔ มการใชเงนประชาสมพนธรวม ๑๘ รายการ วงเงน ๗๗,๑๔๗,๐๐๐ บาท

จากโครงการวจย เรอง “การวเคราะหทางเลอกและแนวทางการลงทนในแผนพฒนาพลงงาน

หมนเวยนของการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย” พบวา ศกยภาพพลงงานแสงอาทตยของไทย

จะมมากบรเวณจงหวดทมความเขมของแสงสงและเปนพนทราบไกลจากทะเลและภเขา (ทำาใหเมฆ

นอย) เชน ลพบร สระบร สพรรณบร นครราชสมา บรรมย เปนตน JGSEE ไดประมาณ

การศกยภาพของพลงงานแสงอาทตยโดยคำานวณจากพนท ๒ แหลง คอ อาคารสำานกงาน หาง

คาปลก สถานศกษา ซงมพนทรวมกน ๒.๑๖ ลานตารางเมตร มศกยภาพกำาลงการผลตตดตง

มากกวา ๘๗ เมกะวตต และบานพกอาศย โดนคำานวณจากรอยละ ๑๐ ของผมรายได ๓๐,๐๐๐

บาท/เดอนขนไป มพนทรวมกน ๕.๖๑ ลานตารางเมตร คาดวาจะมศกยภาพ ๖๘๐ เมกะวตต

โดยมศกยภาพรวมกน ๗๖๗ เมกะวตต นอกจากนการเสนอขายไฟฟาจากพลงงานแสงอาทตย

จากผผลตไฟฟารายเลกและรายเลกมากในปพ.ศ. ๒๕๕๓ มมากถง ๗๐๕ โครงการ มกำาลงผลต

ไฟฟารวม ๓,๕๗๙ เมกะวตต (เทยบเทากบโรงไฟฟาถานหนกำาลงผลต ๗๐๐ เมกะวตต ๕ โรง)

๑๙๑๘

การกอสรางโรงไฟฟาจำาแนกตามชนดของเชอเพลงนนแตกตางกน ตนทนการนำาเขาของการกอสราง

โรงไฟฟานวเคลยรและถานหน ทรฐมกนำาเสนอวา ราคาถกกวาการนำาเขาเทคโนโลยพลงงาน

หมนเวยนนน พบวาตวเลขดงกลาวไมไดรวมตนทนการสญเสยทางดานเศรษฐกจ สงแวดลอมและสงคม

เขาไปดวย เนองจากสงเหลานเปนนามธรรมและคำานวณยาก ซงในความเปนจรงแลว รายงานตนทน

จรงของถานหนของกรนพซสากล (๒๕๕๑) พบวา ความเสยหายและการสญเสยจากถานหนในปพ.ศ.

๒๕๕๐ เพยงปเดยวทวโลกมมลคามากถง ๓๖๐ พนลานยโร ในขณะทตวเลขความเสยหายลาสด

จากเหตการณโรงไฟฟานวเคลยรฟกชมา-ไดอชยงยากทจะประเมน นอกจากนการประเมนวฏจกรชวต

(Lifecycle assessments) ของการผลตกระแสไฟฟายงแสดงใหเหนวาการปลอยกาซเรอน

กระจกจากเทคโนโลยพลงงานหมนเวยนนน โดยทวไปแลวมปรมาณนอยกวาการผลตกระแสไฟฟาโดย

ใชเชอเพลงฟอสซล คาเฉลยของพลงงานหมนเวยนทงหมดอยในระหวาง ๔-๔๖ g co2 eq/kwh

ในขณะทคาเฉลยของเชอเพลงฟอสซลอยในระหวาง ๔๖๙-๑๐๐๑ g co2 eq/kwh (ไมรวมการ

ปลอยกาซจากการเปลยนแปลงการใชทดน)

การกอสรางโรงไฟฟาถานหนตามแผนพฒนากำาลงผลตไฟฟา (PDP 2010) กำาหนดไว ๘,๔๐๐

เมกะวตต (เทยบเทากบโรงไฟฟาถานหนกำาลงผลต ๗๐๐ เมกะวตต ๑๒ โรง) พนทกอสรางโรง

ไฟฟาดงกลาว ยงไมมการประกาศออกมาอยางเปนทางการ วาจงหวดใดไดรบการคดเลอกใหเปน

ผเสยสละใหกบการวางแผนดานพลงงานทไรประสทธภาพ โครงการเหมองถานหนและโรงไฟฟา

ถานหนทแมเมาะยงคงเปนบทเรยนทหนวยงานดานพลงงานไมสามารถจดการไดอยางเหมาะสม

มาตรการการชดเชยความเสยหายตอผไดรบผลกระทบจากโครงการดงกลาวยงคงอยระหวางการ

ตอสในชนศาล เนองจากหลงจากศาลชนตนตดสนใหการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทยจายคา

ชดเชยใหกบชาวบานทไดรบผลกระทบในพนทรายละ ๒๔๖,๐๐๐ บาท กฟผ.ยนอทธรณ จงทำาให

คาเสยหายตามกฎหมายทจะเยยวยาผไดรบผลกระทบเบองตนชะงก อกทงการบรรเทามลพษทางสง

แวดลอมดวยการตดตงเครองดกจบซลเฟอรไดออกไซดนน เปนเพยงการลดปรมาณทปลอยออกมา

จากปลายปลองเทานน ตอจากนนมการนำามาผสมกบปนซเมนตบางยหอหรอการนำาเถาถานหนมา

ทำายปซม

๒๐ ๒๑

โครงสรางผลประโยชนทบซอนของขาราชการระดบสงของกระทรวงพลงงานซงเปนผมบทบาท

ในการตดสนใจเชงนโยบาย โครงการและการจดสรรเงนกองทน กบบทบาทในภาคเอกชนและ

รฐวสาหกจดานพลงงาน การเขามารบตำาแหนงเพมในคณะกรรมการของบรษทตางๆ ซงตองสง

เสรมผลประกอบการและกำาไรของบรษท ทงนขาราชการระดบสงเหลานไดรบผลตอบแทนเปนตวเงน

ทงเบยประชมและเงนโบนสทเชอมโยงโดยตรงกบผลกำาไรของบรษทในแตละป

โดยไดรบคาตอบแทนในรปเบยประชมและโบนสในอตราสงสดถง ๒ ลานบาทตอคนตอป ดงนน

รฐบาลจงควรเปลยนระบบผลตอบแทนและระบบการดแลรฐวสาหกจดานไฟฟาจากระบบอตราผล

ตอบแทนตามการลงทน มาเปนระบบกำากบดแลตามผลงานและประสทธภาพเพอสงเสรมระบบผล

ตอบแทนจากการพฒนาและดำาเนนงานระบบไฟฟาทดขน และปองกนผลประโยชนทบซอนของ

ขาราชการระดบสงระหวางการตดสนใจเพอประโยชนของประชาชน กบการตดสนใจเพอประโยชน

ของบรษทและสวนตน

คาไฟฟาผนแปร (Ft) คอ คาไฟฟาทปรบเปลยนตามตนทนการผลต ระบบสายสง และระบบ

จำาหนาย เนองมาจากปจจยทอยนอกเหนอการควบคมของการไฟฟาทเปลยนแปลงไปในแตละเดอน

ซงสวนใหญคอ การเปลยนแปลงของอตราคาเชอเพลงโดยเฉพาะกาซธรรมชาตทการไฟฟาฝายผลต

แหงประเทศไทย รบซอจากบรษท ปตท. จำากด(มหาชน) เพอนำามาผลตไฟฟา ปจจบนอตราคา

ไฟฟาสำาหรบผใชไฟฟากลมครวเรอนจะอยทประมาณหนวยละ ๓ บาท จะเปนคา Ft สงถง ๑

บาท นนหมายความวา สำาหรบครวเรอนขนาดเลกทไมมเครองใชไฟฟาฟมเฟอยอยางเครองปรบ

อากาศและตองจายคาไฟฟาเฉลยเดอนละ ๓๐๐ บาท ในจำานวนนจะเปนคา Ft ถง ๑๐๐ บาท

หรอปละ ๑,๒๐๐ บาท ทผานมาพบปญหาในการกำาหนดนโยบายและกำากบดแลกจการพลงงาน

ดานเชอเพลงทสงผลทำาใหคา Ft สงขน ทสำาคญคอ มการปลอยใหเกดการผกขาดในกจการเชอ

เพลงพลงงาน และมการรองรบผลประโยชนของกจการเชอเพลงทผกขาดน ดวยการกำาหนดแผน

พฒนาพลงงานไฟฟาโดยใชฐานการคาดการณความตองการใชไฟฟาทสงเกนจรง ทำาใหเกดการ

กอสรางโรงไฟฟาทเกนความตองการ ซงเปนผลใหเกดการผลกภาระทงหมดมาอยในคา Ft ท

เรยกเกบจากประชาชน

๒๑๐๐

๐

๒๓๒๒

ประเทศไทยสามารถพงตนเองในการกลนนำามนและทำาใหตองมการสงออกเพมขนอยางตอเนอง

โดยปจจบนมลคาการสงออกพลงงานของไทยสงกวามลคาการสงออกขาว ซงเปนผลผลตหลกของ

คนไทย อกทงรายไดจากการสงออกพลงงานของไทยมมลคาใกลเคยงกบมลคาการสงออกนำามน

ของประเทศเอกวาดอร ซงเปนประเทศกลมสมาชกโอเปค ประเทศไทยเปนหนงในกลมประเทศทม

แหลงกาซธรรมชาตและนำามนดบขนาดใหญหลายแหง แตรฐบาลและประชาชนไทยไดรบประโยชน

จากคาภาคหลวง(สมปทาน)ตำาเกนไป ประเทศไทยสามารถผลตกาซธรรมชาตไดสงกวามลรฐ

อลาสกาและสงกวากลมโอเปกหลายประเทศ แตผลประโยชนทรฐบาลไทยพงไดจากทรพยากร

ประเภทนกลบตำามากเนองจากรฐบาลไทยเรยกเกบคาภาคหลวงจากปรมาณการขดเจาะในอตรา

เพยงรอยละ ๕-๑๕ ซงนอยมากเมอเทยบกบประเทศกำาลงพฒนาอนๆ ทเรยกรบจากคาภาคหลวง

นอกจากนประเทศพมา กมพชา อนโดนเซยยงมนโยบายเรยกเกบสวนแบงกำาไรจากนำามนถง

รอยละ ๕๐-๘๐

การบดเบอนขอมลผลกระทบจากการกอสรางโครงการโรงไฟฟาขนาดใหญของประเทศไทยของ

หนวยงานทเกยวของดานพลงงานจะตองมการดำาเนนการตรวจสอบ เนองจากการใชงบประมาณ

ของรฐเพอใหประชาชนยอมรบโครงการโรงไฟฟาทจดทำาขน เปนการใหขอมลเพยงดานเดยว แต

ไมมการนำาเสนอขอมลดานลบหรอผลกระทบทเกดขนในพนทใหกบประชาชนทราบ โครงการการ

พฒนาพลงงานของรฐจงแตกตางจากสนคาเชงพาณชยของภาคเอกชนทมงเพยงการขายสนคาและ

ผลกำาไรสงสด การโฆษณาของหนวยงานภาครฐในการขายโรงไฟฟานวเคลยรหรอถานหนใหกบ

ประชาชนจงตองมองคกรอสระดานพลงงาน ดานการสอสารเพอสขภาวะและดานการคมครองผ

บรโภคเขามาทำาหนาทในการควบคมและใหขอมลอกดานกบประชาชนในฐานะผบรโภคทตองตดสน

ใจ ดงนนการนำาเสนอขอมลทอยบนพนฐานความจรงทงสองดานจะสงผลใหโครงการการพฒนา

ของรฐมาจากการตดสนใจยอมรบของประชาชนและเกดประโยชนตอประชาชนและประเทศอยาง

แทจรง

๒๔ ๒๕

แผนอนรกษพลงงาน ๒๐ ปของกระทรวงพลงงานมเปาหมายท

จะลดความเขมการใชพลงงาน (energy intensity)

ลง ๒๕% ในปพ.ศ. ๒๕๗๓ เมอเทยบกบปพ.ศ. ๒๕๔๘ และ

ลดการใชพลงงานขนสดทาย (final energy) ลง ๒๐%

ในป ๒๕๗๓ หรอประมาณ ๓๐,๐๐๐ พนตนเทยบเทานำามนดบ

(ktoe) และภาคเศรษฐกจทจะตองมการอนรกษพลงงานมาก

ทสดคอ ภาคขนสง (๑๓,๓๐๐ ktoe ในปพ.ศ. ๒๕๗๓) และ

ภาคอตสาหกรรม (๑๑,๓๐๐ ktoe ในปพ.ศ. ๒๕๗๓) มาตรการ

การประหยดพลงงานทเพมมากขนจะทำาใหประเทศลดการใช

พลงงานทไมจำาเปน ซงสามารถลดการกอสรางโรงไฟฟาขนาด

ใหญ รวมถงการลดคาใชจายดานพลงงานของภาคประชาชนอก

ดวย ในปพ.ศ. ๒๕๕๒ สำานกงานสถตแหงชาตเปดเผยขอมลการ

สำารวจเรองคาใชจายพลงงานของครวเรอน พบวาครวเรอนทว

ประเทศมคาใชจายทงสนเฉลยเดอนละ ๑๖,๒๕๐ บาท เปนคาใช

จายดานพลงงาน ๑,๖๓๘ บาทหรอรอยละ ๑๐.๑นอกจากการผกขาดและการกมอำานาจในการวางแผนและจดการพลงงานทงหมดทำาใหประชาชน

ตองแบกรบภาระคาไฟฟาทสงขนอยางตอเนองผานทางคาไฟฟาผนแปรโดยอตโนมตหรอคาเอฟท

(Ft) ทปรากฏอยในบลคาไฟทกเดอน เหตผลหลกทสงผลใหคาเอฟทเพมขนมไดเกดจากภาระคา

ใชจายดานเชอเพลงฟอสซลทเปลยนแปลงเทานน แตยงมภาระคาซอไฟฟาจากผผลตไฟฟาเอกชน

ทรฐเรงรบซอไฟฟาเขาสระบบโดยไมมความจำาเปน ทำาใหเกดภาระตามสญญาแบบไมใชกตองจาย

นอกจากนองคกรกำากบกจการพลงงานทขาดการมสวนรวมและถกจำากดอำานาจหนาทอยางกรณ

ขอจำากดทางกฎหมายทใหอำานาจคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาตกำากบกจการพลงงานใน

สวนปลายนำาคอ กจการทอกาซและกจการไฟฟาเทานน ไมสามารถเขาไปตรวจสอบตนทนราคา

ของกจการตนนำาหรอกจการปโตรเลยมได ทำาใหคณะกรรมการฯดงกลาว ไมสามารถทำาหนาท

กำากบดแลราคาคาบรการเพอคมครองสทธผบรโภคใหมประสทธภาพไดอยางเตมท

๒๗๒๖

แมวานโยบายพลงงานหมนเวยนของกระทรวงพลงงานสงเสรมการใชขยะมาเปนพลงงาน รวมถง

การใชกาซมเทนจากหลมฝงกลบ แตหลมฝงกลบขยะนนเปนแหลงกำาเนดทสำาคญของไดออกซน-

สารกอมะเรงทมความเปนพษสง โดยผานทางการแพรกระจายสอากาศและผลกระทบจากไฟไหม

ในหลมฝงกลบ การศกษาเชงระบาดวทยาจำานวนมากพบอตราการเกดมะเรง ความผดปกตของ

เดกแรกเกด (นำาหนกนอยหรอตวเลกผดปกต) ในชมชนทอยใกลหลมฝงกลบมเพมมากขน ทางออก

คอนโยบายของเสยเหลอศนยซงเปนแนวคดและกระบวนการเชงระบบทมงเปลยนแปลงวธการไหล

เวยนของวสดในสงคมของมนษยอยางถงรากถงโคน เปาหมายคอระบบอตสาหกรรมทเนนการใช

ประโยชนจากวสดแทนทการทำาลายทง แนวคดของเสยเหลอศนยเออใหเกดมลคาเพมทางเศรษฐกจ

การออกแบบผลตภณฑใหมเพอใหมการรไซเคลเพมขนและลดปรมาณขยะคอ ปจจยสำาคญอนหนง

ทกระตนใหเกดการปฏวตดานสงแวดลอม อตสาหกรรมและวสดทเปนมตรกบสงแวดลอมดำาเนนไป

พรอมๆ กบการจางงานทเพมขน โครงการคดแยกขยะทมประสทธภาพและระบบทำาปยจะชวยลด

ขยะลงอยางนอยทสดรอยละ ๕๐ ในหลายประเทศ รวมทงกอใหเกดรายไดอกดวย

การพยากรณความตองการพลงงานทใชอยตามแผนพดพ ๒๐๑๐ พบวาฐานการคำานวณความ

ตองการไฟฟาระดบประเทศในอดตมการเตบโตแบบเสนตรงทอตราเฉลย ๘๓๐ เมกะวตตตอป แมวา

ความตองการไฟฟาจะยงคงเพมสงขนในอนาคต การวางแผนพลงงานของประเทศไทยจำาเปนตอง

มทางเลอกใหกบคนไทยมากกวาคำาตอบทวา หากประเทศไทยไมเอานวเคลยรกตองเอาถานหน

หากไมเอาถานหนกตองเอานวเคลยร ดงนนทางออกของพลงงานทจะเขามามบทบาทสำาคญใน

อนาคต คอ การเพมศกยภาพของพลงงานหมนเวยนและการใชพลงงานอยางมประสทธภาพ ตาม

แผนพดพ ๒๐๑๐ ภาคประชาชนไดระบศกยภาพของพลงงานหมนเวยนท ๘,๕๘๑ เมกะวตต หาก

มการนำาศกยภาพดงกลาวมารวมกบศกยภาพการประหยดพลงงานตามแผนอนรกษพลงงาน ๒๐ป

ของกระทรวงพลงงาน จะทำาใหเกดความสมดลทางดานราคาเนองจากตนทนการประหยดพลงงาน

ราคาถกมาก สามารถทดแทนตนทนพลงงานหมนเวยนบางชนดทยงคงมราคาสงอย ดงนนความ

สมดลทเกดขนจะทำาใหราคาคาไฟฟาไมไดแพงอยางทรฐประชาสมพนธ

ฝงกลบ

๒๘ ๒๙

จากงานวจยเรอง “การวเคราะหทางเลอกและแนวทางการลงทนในแผนพฒนาพลงงานหมนเวยน”

ของการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย ในปพ.ศ. ๒๕๖๘ หากกฟผ. สนบสนนการลงทนดาน

พลงงานหมนเวยนตามแผนดงกลาว จะทำาใหเกดผลกระทบเชงบวก ดงน

-ลดการปลอยกาซเรอนกระจก มากกวา ๒.๖ ลานตน/ป ในป พ.ศ. ๒๕๖๘ ลดการปลอย

ไนโตรเจนออกไซด และซลเฟอรไดออกไซด ประมาณ ๑๒,๐๐๐ และ ๑๖,๐๐๐ ตน/ป

-ลดตนทนผลกระทบภายนอกจากการผลตไฟฟา ลงไดมากกวา ๑๑,๐๐๐ ลานบาท/ป

-ลดตนทนคาเชอเพลงลงไดประมาณ ๑,๕๐๐ ลานบาท/ป

-เพมการเตบโตทางเศรษฐกจไดมากกวา ๖,๐๐๐ ลานบาท/ป

-เพมการสรางงานไดมากกวา ๓๐,๐๐๐ อตรา/ป

ดงนน การลงทนตามแผนพฒนาพลงงานหมนเวยนของ กฟผ. จงถอเปนการลงทนทมความ

คมคา โดยเมอพจารณาจากอตราผลตอบแทนทางสงคมจากการลงทน พบวา มคาประมาณ ๒.๕

เทาของเงนลงทนในป พ.ศ. ๒๕๖๘ หมายความวา เงนทกบาทของการลงทนจะกอใหเกดผล

ประโยชนตอสงคมไดถง ๒.๕ บาท

ขอมลดานความตองการพลงงานและแหลงพลงงานทจะนำามาใชของแตละภาคจะถกรวบรวมเขา

สแผนพดพทมประสทธภาพระดบชาต ภาคใตเปนภาคแรกทไดจดทำางานวจยเพอ “การประเมน

ศกยภาพพลงงานหมนเวยนสำาหรบแผนพฒนากำาลงผลตไฟฟาในพนท ๑๔ จงหวดภาคใต” ขน

ในปพ.ศ.๒๕๕๒ มการผลตไฟฟาจากพลงงานหมนเวยนจากชวมวลและชวภาพของอตสาหกรรม

ปาลมนำามน ยางพาราและการแปรรปอาหารทะเลใชถง ๕๘๐ เมกะวตตหรอรอยละ ๒๖ ของ

ความตองการไฟฟาทงหมดของภาคใต ทงนศกยภาพการผลตไฟฟาจากพลงงานหมนเวยนของ

ภาคใตอยท ๓๖,๐๐๐ เมกะวตต ซงจะทำาใหภาคใตสามารถผลตไฟฟาจากพลงงานหมนเวยน

ไดรอยละ ๑๐๐ ในอก ๒๐ ปขางหนาในขณะทความตองการใชไฟฟาของภาคใตทงหมดจะอย

ท ๕,๘๐๐ เมกะวตต

การจดทำาแผนพฒนากำาลงผลตไฟฟาของแตละภาค

เพอแกปญหาการพยากรณความตองการไฟฟาท

เกนจรงและการประเมนศกยภาพพลงงาน

หมนเวยนทยงไมครอบคลม

๓๑๓๐

ความมนคงทางดานพลงงานยอมหมายรวมถงความมนคงทางดานเศรษฐกจ สงคมและสง

แวดลอม จากงานวจย ”การประเมนศกยภาพพลงงานหมนเวยนสำาหรบแผนพฒนากำาลงผลตไฟฟา

ในพนทภาคใตของประเทศไทย” ในอก ๒๐ ปขางหนาความสำาเรจจากแผนดงกลาว จะทำาใหเกด

การจางงานเพมขนในภาคใตไดมากกวา ๑๓๗,๐๐๐ อตรา สงผลใหเกดการเจรญเตบโตทางดาน

เศรษฐกจ (จดพ) ไดมากกวา ๖๕,๐๐๐ ลานบาท มการลงทนมากถง ๔๑๐,๐๐๐ ลานบาท แต

สามารถสงผลตอบแทนทางสงคมไดมากกวา ๘๕๗,๐๐๐ ลานบาท อกทงสามารถลดการเกดภาวะ

เรอนกระจกไดประมาณ ๑๒.๕ ลานตนและลดการปลอยไนโตรเจนออกไซดและซลเฟอรไดออกไซด

(เมอประเมนเปรยบเทยบกบโรงไฟฟาถานหน ๘๐๐ เมกะวตตตามเเผนพดพ ๒๐๑๐) ไดมากกวา

๑๖๐,๐๐๐ ตน และ ๖๒๐,๐๐๐ ตนตามลำาดบ ผลการวจยสะทอนถงทางเลอกและทางรอดของ

การพงตนเองโดยไมตองพงพาโรงไฟฟาถานหนหรอโรงไฟฟานวเคลยร

จากการสำารวจความคดเหนในเรอง “ความยนดทจะจายของผบรโภคเพอสนบสนนพลงงาน

หมนเวยน” และสำารวจความคดเหนในเรอง “ความคดเหนของภาคครวเรอนตอความเหมาะสม

ของคาไฟฟาทเพมขนเพอสนบสนนพลงงานหมนเวยน” พบวา กลมตวอยางใหความเหนวาคา

ไฟฟาจากพลงงานหมนเวยนตามแผนพดพ ๒๐๑๐ ทเพมขนรอยละ ๒ ของคาไฟฟาในปจจบน

มความเหมาะสมคดเปนรอยละ ๗๓.๖ และคาไฟฟาจากพลงงานหมนเวยนทมากกวาแผนพดพ

ซงมคาไฟฟาเพมขนรอยละ ๔ มความเหมาะสมคดเปนรอยละ ๕๗.๔ สำาหรบผลกระทบทมตอขด

ความสามารถในการจายคาไฟฟาของกลมธรกจอตสาหกรรม พจารณาจากผลกระทบตอโครงสราง

ตนทน และความสามารถในการแขงขนของอตสาหกรรมตางๆ โดยใชตารางปจจยตนทนการผลต

ทงหมดเทานน และในชวงระยะเวลา ๕ ป สดสวนคาไฟฟาในโครงสรางตนทนมแนวโนมลดลง

แตเนองจากภาระการสนบสนนพลงงานหมนเวยนตามแผนพดพ ๒๐๑๐ จะมผลตอตนทนคาไฟฟา

ประมาณรอยละ ๒ ดงนน ผลกระทบตอโครงสรางตนทนของภาคธรกจอตสาหกรรมในภาพรวมจะ

ไมเกนรอยละ ๐.๐๕ ของตนทนทงหมด ซงผลกระทบดงกลาวสามารถบรหารจดการไดโดยการ

จดการดานการใชไฟฟาเพยงรอยละ ๑ กสามารถทจะควบคมใหตนทนโดยรวมไมเพมขนได

๓๒ ๓๓

การจดการพลงงานของประเทศใหเกดความโปรงใสและเปนธรรมคอภาระเรงดวนและหนกหนวงท

รฐบาลจะตองลางบางตงแตระดบนโยบายและผลกดนใหเกดการมสวนรวมของทกภาคสวน ทศทาง

การพฒนาพลงงานและอตสาหกรรมทมงใชถานหนเขามาทดแทนราคาสงขนของเชอเพลงเดม

เพอรกษาผลกำาไรของผประกอบการ แตกลบเพมตนทนทางดานเศรษฐกจ สงแวดลอมและสงคม

มหาศาล การกำาหนดมาตรการทชดเจนในการขยายฐานอตสาหกรรมหนกสจงหวดแถบชายฝงทะเล

การอดชองวางทางกฎหมายสำาหรบโครงการใดๆ ทสงผลกระทบดานสงแวดลอมนอกเหนอจาก

กฎหมายกำาหนดไว โครงการเหลานกำาลงมจำานวนเพมขนอยางตอเนอง เพราะไมตองผานการจด

ทำารายงานผลกระทบทางดานสงแวดลอมและสขภาพเพอขออนมตการจดทำาโครงการแตอยางใด

อยางเชน การใชถานหนเปนเชอเพลงในโรงงานอตสาหกรรมนน การนำาเขาถานหนสงผลกระทบ

ตงแตการจดหา การนำาเขา การจดเกบ การขนสง การเผาไหมและการกำาจดเถาถานหน ซง

ผลกระทบทเกดขนกลบถกเพกเฉยจากหนวยงานดานสงแวดลอมของรฐทเกยวของในการกำาหนด

มาตรการทชดเจน แตกลบปลอยใหเปนความขดแยงของภาคธรกจและประชาชน

กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงานไดจำาแนกพนททมศกยภาพพลงงานลมเชงพาณชย

ในประเทศไทย ใน ๔ ลกษณะ คอ พนทบรเวณยอดเขา และอยในแนวมรสมตะวนตกเฉยง

ใต พนทชายฝงทะเลดานอาวไทย พนทชองเขา และพนทในทะเลทจะมการตดตงกงหนลมใน

ทะเล (Offshore Wind Farm) จากการศกษาของ JGSEE พบวาการคาดการณพนท

ทมศกยภาพสำาหรบพลงงานลมสามารถประเมนไดจากแผนทลม แตเนองจากประเทศไทยยงไมม

สถานตรวจวดลมทครอบคลมมากนกจงเกดปญหาในเชงการคาดการณศกยภาพวาจดตรวจทพบวา

มศกยภาพจะอนมานใหครอบคลมพนททมศกยภาพกวางขวางเพยง

ใด หากอนมานระยะรศมจากจดตรวจวดท ๑๑ กโลเมตรและ ๒๒

กโลเมตรจะพบพนททมศกยภาพทแตกตางกนมาก (ระหวาง ๑๕๑

และ ๖๐๓ ตารางกโลเมตร) ซงจะมผลตอการคาดการณศกยภาพ

กำาลงการผลตและพลงงานไฟฟาทผลตไดแตกตางกนไปดวย โดยใน

ขนตำาคาดการณวาจะมศกยภาพประมาณ ๔๔๗ เมกะวตต และใน

ขนสงคาดการณวาจะมศกยภาพประมาณ ๑,๗๘๙ เมกะวตต

๓๕๓๔

จากงานวจย “การประเมนผลกระทบเชงยทธศาสตรของทางเลอกตางๆ

ในแผนพฒนากำาลงผลตไฟฟา” หากประเทศไทยเลอกทจะไมเอาโรงไฟฟา

นวเคลยรและลดการปลอยกาซเรอนกระจกรอยละ ๓๐ จะทำาใหสดสวน

ของพลงงานไฟฟาทผลตไดทงหมด มาจากการพงพากาซธรรมชาต

รอยละ ๓๘.๕ ถานหนรอยละ ๓.๙ พลงงานนำาเขารอยละ ๙.๗

การผลตไฟฟาความรอนรวมรอยละ ๑๒.๓ พลงงานหมนเวยนรอยละ

๑๓.๖ และการใชพลงงานอยางมประสทธภาพรอยละ ๑๘.๘

แผนดงกลาวนเทยบกบแผนพดพ ๒๐๑๐ ทใช

อยปจจบนจะสามารถลดการปลอยกาซซลเฟอร

ไดออกไซดไดอกประมาณรอยละ ๔๙.๙ (จาก

ตวเลขแผนเดม ๔๔๑,๗๐๐ ตน) ลดการปลอย

กาซไนโตรเจนออกไซดรอยละ ๒๗.๕ (จาก

ตวเลขแผนเดม ๖๕๒,๐๐๐ ตน/ป) ลดการ

ปลอยฝนละอองรอยละ ๔๐ (จากตวเลขแผน

เดม ๔๑,๖๗๐ ตน/ป) และลดการปลอย

สารปรอทรอยละ ๗๖.๕ (จากตวเลขแผนเดม

๒๗.๒๐ ตน/ป)

ทางเลอกของแผนพดพทไมเอาโรงไฟฟานวเคลยรและลดการปลอยกาซเรอนกระจกรอยละ ๓๐ จะ

ชวยลดภาระการนำาเขาลงไดมากทสดถงรอยละ ๑๖.๙ (จากตวเลขแผนเดม ๓.๑๖ ลานลาน

บาท) หรอเหลอ ๒.๖๓ ลานลานบาท และมตนทนผลกระทบภายนอกตำาสดเทากบ ๕.๙๓ ลาน

บาท และมตนทนโดยรวมลดลง ๑.๕๑ ลานลานบาท และยงเปนแผนพดพทจะสงผลดตอเศรษฐกจ

มากทสด นอกจากนยงทำาใหเกดอตราการจางงานไดมากทสดถง ๓๘๖,๓๑๘ อตรา/ป ซงเพมขน

เกอบเทาตวเมอเทยบกบแผนพดพ ๒๐๑๐ ซงขอมลดงกลาวสอดคลองกบประสบการณจรงทเกดขน

ในประเทศเยอรมน ปรากฏวาการพฒนาศกยภาพพลงงานหมนเวยนในชวงป พ.ศ. ๒๕๔๔-๒๕๕๔

มผลทำาใหเกดการจางงานเพมขนจาก ๑๖๐,๕๐๐ ตำาแหนงเปน ๓๖๗,๔๐๐ อตรา

๓๖ ๓๗

เชอเพลงถานหนทนำาเขามาเพอใชในการผลตพลงงานและเชอเพลงในภาคอตสาหกรรมของ

ประเทศไทยนนปลอดภาษ จงทำาใหตนทนราคาของถานหนถกกวาเชอเพลงอน ทงๆ ทหลาย

ประเทศอยางเชน ออสเตรเลยกำาลงออกนโยบายเกบภาษธรกจถานหน ซงจะบงคบใชวน

ท ๑ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๕๕ กบธรกจในประเทศทมการปลดปลอยกาซคารบอนออก

มาสชนบรรยากาศท ๒๕ ดอลลาหสหรฐตอทกเมตรกตนของคารบอนทปลอยออกมา ใน

ขณะทประเทศไทยธรกจถานหนไมจำาเปนตองเสยภาษนำาเขาหรอภาษคารบอน แถม

รฐบาลยงสงเสรมอยางเตมอตรา สำาหรบดานพลงงาน หนวยงานทเกยวของ

ควรมมาตรการดานภาษเพอสงเสรมใหเกดการใชพลงงานหมนเวยน

ในประเทศใหมากทสด แตในความเปนจรงนโยบายเกยวกบ

การสนบสนนสวนเพมคาไฟฟา (adder) ใน

การผลตไฟฟาจากพลงงานทดแทน โดยเฉพาะ

การผลตไฟฟาจากพลงงานแสงอาทตย จาก

เดมทกำาหนดสวนเพมคาไฟฟาไวท ๘ บาท/

หนวย ปรบลดลงเหลอเพยง ๖.๕๐ บาท/

หนวย เนองจากอตสาหกรรมเซลลแสงอาทตย

เรมขยายตว สงผลใหตนทนการผลตตอหนวย

ลดลง แตกลบบวกในคาไฟฟาผนเเปร (Ft)

เพมภาระใหกบผใชไฟฟาและสรางภาพลกษณ

ใหราคาพลงงานหมนเวยนแพงขน

อยางเชน ขอมลจากจานดาวเทยมทนำามาใชในการพยากรณ

อากาศรายงานวาทางดานตะวนตก มสภาพอากาศแปรปรวน

และมเมฆมากทำาใหแผงโซลาเซลลเกบพลงงานไดนอยลง ระบบ

ดงกลาวจะสงสญญาณสภาพอากาศทางดานตะวนออก ซงกำาลง

ลมแรงขน สงพลงงานลมทไดเขาสระบบสายสงทดแทน ดงนน

สมารทกรดจงทำาใหการผลต การกระจายและการกกเกบพลงงาน

มประสทธภาพมากยงขน

โครงขายไฟฟาอจฉรยะทใชเทคโนโลยสารสนเทศและการบรหารจดการพลงงานททำาใหผใชไฟฟา

และผผลตไฟฟาเขามามสวนรวมในการบรหารจดการไฟฟามากขน เพอลดการสญเสยพลงงานตงแต

กระบวนการผลต ระบบสายสง ระบบจำาหนายและการใชงานของผบรโภคไฟฟา อกทงยงเพมทาง

เลอกในการผลตไฟฟาและการเกบสะสมไฟฟาทมาจากพลงงานหมนเวยน การวางแผนสมารทกรด

ในประเทศเยอรมนเพอใหเกดความเสถยรทางพลงงาน จะมการใชเทคโนโลยเพอประเมนสภาพภม

อากาศในการลงทนโครงการพลงงานหมนเวยนในแตละพนท การคำานวณดงกลาวจะทำาใหพลงงาน

หมนเวยนทเกดขนสามารถสงตอเขาระบบอยางสมำาเสมอ

๓๘ ๓๙

จากรายงานการวจย เรอง “การวเคราะหทางเลอกและแนวทางการลงทนในแผนพฒนาพลงงาน

หมนเวยนของการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย” ศ.ดร.ปรดา วบลสวสดและคณะพบวา ปจจบน

กำาลงผลตรวมของโครงการพลงงานนำาขนาดเลกและเลกมากทตดตงแลวมประมาณ ๙๐ เมกะวตต

และมศกยภาพในการผลตไฟฟาไดสงสดในอนาคตเพมอกประมาณ ๕๙๗.๕ เมกะวตต รวมเปน

กำาลงการผลตทงหมดประมาณ ๖๘๗.๕ เมกะวตต และในการประเมนศกยภาพของ JGSEE พบ

วา โครงการทมความคมทนทจะลงทนมจำานวนรวม ๑๑๖ โครงการ (B/C ratio เฉลย

1.25-2.64) และมตนทนการผลตไฟฟาตอหนวยเฉลยอยในชวง ๑.๔๙-๓.๗๙ บาท (ขอมลน

ยงไมรวมขอมลนำาทงทายเขอนขนาดใหญของการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย) ศกยภาพของ

พลงงานนำาขนาดเลกสามารถเสรมไฟฟากระแสหลกได เทากบ ๓๘๘ ลานหนวยตอปหรอเทากบ

มลคา ๘๕๗ ลานบาทตอป ประหยดการนำาเขาเชอเพลงถง ๔๓๐ ลานบาทตอปและลดการปลอย

กาซคารบอนไดออกไซด ๑ แสนตนตอป

การขามผานอปสรรคสำาคญในการผลกดนใหประเทศไทยกาวสการปฏรปโครงสรางการจดการ

พลงงานอยางแทจรง องคกรทมหนาทในการวางแผนและจดการพลงงานตองมความเปนอสระ

และการมสวนรวมของผมสวนไดเสย การลดการผกขาดทางอำานาจและการบรหารพลงงานอยาง

มประสทธภาพจะทำาใหสามารถเพมศกยภาพทางเศรษฐกจและลดความยากจนของคนไทย องคกร

อสระดานพลงงานทเกดจากการมสวนรวมจะทำาใหการวางแผนพลงงาน การออกกฎหมาย

พลงงานหมนเวยน การใชโครงขายไฟฟาอจฉรยะและการเพมประสทธภาพพลงงานเพอทดแทน

การกอสรางโรงไฟฟานวเคลยรและถานหนสามารถเกดขนไดจรงและประชาชนเกดการยอมรบมาก

ขน ทงนการเพมศกยภาพพลงงานหมนเวยนจะตองวางแผนในการจดหาทรพยากรและความมนคง

ทางอาหาร มาตรการการสนบสนนทางดานกฎหมาย การสนบสนนทนในการวจยและพฒนา

เทคโนโลยทเหมาะกบสภาพอากาศของประเทศไทยเพอลดการนำาเขาเทคโนโลยจากตางประเทศ

๔๐ ๔๑

รายงานของ IPCC ฉบบพเศษเรอง “แหลงพลงงานหมนเวยนและการลดการปลอยกาซเรอน

กระจก” ทำาใหพลงงานหมนเวยนมความเปนไปไดและสามารถทำาไดจรงทวโลก โดยทำางาน

รวมกบนโยบายดานพลงงานและนโยบายทไมเกยวของกบดานพลงงานโดยตรง ทงนโยบาย

ดานเกษตรกรรม คมนาคม การจดการนำา การวางผงเมอง เปนตน เพอเพมประสทธภาพและ

ประสทธผลของนโยบายการสนบสนนการใชพลงงานหมนเวยน ในขณะเดยวกนแนวคดพลงงาน

หมนเวยนในเอเชยกำาลงถกผลกดนจากธนาคารเพอการพฒนาเอเชยเขาสแนวคดกระแสหลกเพอให

พลงงานสะอาดเปนหวใจหลกในการพฒนาสการเตบโตทางเศรษฐกจทเปนเพอนกบสงแวดลอม เกด

กองทนเพอการพฒนาพลงงานแสงอาทตยของเอเชย (Asia Accelerated Solar En-

ergy Development Fund) อกทงการจดหาเงนทนสนบสนน โดยประเทศกำาลงพฒนาใน

เอเชยจะตองปรบปรงนโยบายทางดานสงแวดลอมเพอรวมสรางพลงงานสะอาดภายใตนโยบายทม

ความชดเจนและมความพยายามในการขบเคลอนการลงทนและเทคโนโลยใหมใหเกดขนในภมภาค

ขอมลอางอง

๑ ครส กรเซน และ จมฟตเนอร, กระจายศนยการผลตไฟฟาไทยสระบบพลงงานทยงยน ๒๕๔๙, กรนพซเอเชยตะวนออกเฉยงใตและกลมพลงไท

๒ ดร.เดชรต สขกำาเนด, งานวจยเรอง การวเคราะหทางเลอกและแนวทางการลงทนในแผนพฒนาพลงงานหมนเวยนของการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย วนท ๑ ตลาคม ๒๕๕๒ ถงวนท ๓๐ สงหาคม ๒๕๕๒, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, ๒๕๕๔

๓ Chris Greacen, Clarifying the Thailand solar feed in tariff situ-ation, http://www.palangthai.org/docs/ClarifyingTheThaiSolarFeedin-Tariff4Feb2011.pdf, February 2011

๔ การสมมนารบฟงความคดเหนหลกเกณฑการกำาหนดโครงสรางอตราคาไฟฟาของประเทศไทย สำาหรบปพ.ศ. ๒๕๕๔-๒๕๕๘, สำานกงานคณะกรรมการกำากบกจการพลงงาน, เมษายน ๒๕๕๔

๕ องคความรจากการผลตไฟฟาจากพลงงานนวเคลยรของประเทศไทย, คณะทำางานจดการความร สำานกนโยบายและแผนพลงงาน, ๒๕๕๓

๖ ผศ.ประสาท มแตม, เอกสารประกอบปาฐกถาเสาหลกของแผนดน ชดความเหลอมลำาและความไมเปนธรรมดานพลงงาน, จฬาลงกรณมหาวทยาลย, กรกฎาคม ๒๕๕๔

๗ “Gross employment from renewable energy in Germany in 2010”, Research project commissioned by the Federal Ministry for the En-vironment, Nature Conservation and Nuclear Safety, March 2011

๘ ดร.เดชรตน สขกำาเนดและคณะ, คมอพลงงานทางเลอก แนวทางพฒนาพลงงานทางเลอกเพอสขภาพในชมชน, กรกฎาคม ๒๕๕๓

๙ เอกสารการวเคราะหทางเลอกของแผนพฒนากำาลงผลตไฟฟา เพอลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากสาขาพลงงานไฟฟา, คณะวจยมลนธนโยบายสขภาวะ, มนาคม ๒๕๕๔

๑๐ รายงานการพจารณาศกษาเรองธรรมาภบาลในระบบพลงงานของประเทศ, คณะกรรมาธการศกษา ตรวจสอบเรองการทจรตและเสรมสรางธรรมาภบาล วฒสภา, พฤษภาคม ๒๕๕๓

๑๑ “เรองขข” บทสมภาษณ รศ.ดร.สชน ตงทวววฒน ภาควชาสตวศาสตรและสตวนำา คณะเกษตรศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม, งานมหกรรมพลงงานภาคเหนอ จดโดยมลนธนโยบายสขภาวะและเครอขายพลงงานภาคเหนอ, พฤษภาคม ๒๕๕๔

๔๒

๑๒ โครงการวจยเรอง การพฒนากลไกการบรหารและการขบเคลอนนโยบายการวจยของชาตระยะยาวดานพลงงานทางเลอกแบบมสวนรวมในกลมจงหวดภาคใต ภายใตการสนบสนนของสำานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต, สวทย เพชรหวยลก, เกษม อศวตรรตนกล, อษา อนทอง, อาภรณ สงแสง, วกาญดา ทองเนอแขง, ศลปชย สวรรณมณ และเบญจวรรณ บวขวญ, มหาวทยาลยทกษณ วทยาเขตพทลง, ๒๕๕๔

๑๓ ดร.เดชรตน สขกำาเนดและ ศภกจ นนทะวรการ, ทางเลอกของแผนพฒนากำาลงผลตไฟฟา (PDP)ในการปลดปลอยกาซเรอนกระจก, โครงการวจยเรอง การวเคราะหทางเลอกของแผนพฒนากำาลงผลตไฟฟา เพอลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากสาขาพลงงานไฟฟา สนบสนนโดยสำานกงานกองทนสนบสนนการวจย, มถนายน ๒๕๕๔

๑๔ ธารา บวคำาศรและคณะ, คมอหวใสใชพลงงาน กวกฤตสภาพภมอากาศ, กรนพซเอเชยตะวนออกเฉยงใต, สงหาคม ๒๕๕๓

๑๕ Potsdam Institute for Climate Impact Research (PIK), IPCC Spe-cial Report on Renewable Energy Sources and Climate Change Miti-gation, Technical Support Unit Working Group III, Published for the Intergovernmental Panel on Climate Change, 2011

๑๖ แผนอนรกษพลงงาน ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๕๔-๒๕๗๓), กระทรวงพลงงาน, กมภาพนธ ๒๕๕๔

๑๗ อฐบรณ อนวงษา, รายงานการศกษาเรอง ปญหาการกำากบกจการและการคมครองผบรโภคในกจการพลงงานไฟฟาของประเทศไทย, มลนธเพอผบรโภค, ธนวาคม ๒๕๕๓

๑๘ วฑรย เพมพงศาเจรญ, การวเคราะหปญหานวเคลยรและทางเลอกพลงงานไฟฟา, เอกสารประกอบงานเสวนา วกฤตฟกชมาและอนาคตพลงงานทยงยนในสงคมไทยในวาระครบรอบ ๒๕ ปหายนะภยเชอรโนบล จดโดย กรนพซเอเชยตะวนออกเฉยงใตและสถาบนวจยสงคม จฬาลงกรณมหาวทยาลย, เมษายน ๒๕๕๔

๑๙ แผนพฒนาพลงงานทดแทน ๑๕ ป (พ.ศ. ๒๕๕๑-๒๕๖๕), กระทรวงพลงงาน

๒๐ Mr.Kai Schlegelmilch, เอกสารประกอบการสมมนา ทางออกพลงงานยงยนเพอแกปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ: มมมองจากเยอรมนและไทย โดยผแทนกระทรวงสงแวดลอม การอนรกษธรรมชาตและความปลอดภย ประเทศเยอรมน จดโดยมลนธนโยบายสขภาวะ, มถนายน ๒๕๕๔

๒๑ สรรตน แตชตระกล, ชาวประจวบฯ ขอกำาหนดอนาคตของตวเอง, ธนวาคม ๒๕๕๓

๒๒ Haruhiko Kuroda, ADB President opening remark on Asia Clean Energy Forum2011, Manila Philippines, June 2011

๒๓ ธารา บวคำาศร, โลกาภวตนของขยะ, กรนพซเอเชยตะวนออกเฉยงใต, ธนวาคม ๒๕๔๕

Inside Out of Thailand ‘s Energy Revolution

Copyright ๒๐๑๑ Greenpeace Southeast Asia

ISBN ๙๗๘-๙๗๔-๓๕๐-๙๑๘-๖

------------------------

บรรณาธการ ธารา บวคำาศร

ใหคำา จรยา เสนพงศ

ทำาเเบบ สวมล ปรชาพงศกจ

เขยนภาพ yellowfishstudio gmail.com

พมพท โรงพมพออฟเซท พลส จำากด จงหวดพระนคร

----------------------

มสวนรวมกบกรนพซ

เปนอาสาสมคร http://www.greenpeace.or.th/volunteer

นกรณรงคออนไลน http://www.greenpeace.or.th/cyber-activist

เปนแฟนของเราท facebook http://www.facebook.com/greenpeaceseath

ตดตามขาวสารของเราท twitter http://twitter.com/greenpeaceth

เปนผบรจาค http://www.greenpeace.or.th/donate

ตดตอกรนพซ เอเชยตะวนออกเฉยงใต

๑๓๘/๑ อาคารทองชน ๒ ถนนสทธสาร แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ ๑๐๔๐๐

โทรศพท ๐๒ ๓๕๗ ๑๙๒๑ โทรสาร ๐๒ ๓๕๗ ๑๙๒๙ อเมล info.th greenpeace.or.th

@

@

@

มกรรมสทธตามพระราชบญญต