ใบความรู้ ฉันท์

19
เเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเ เเเเเเเเเเเ 43102 เเเเ .6 เเเเเเ เเเเเ เเเเเเเ 1 ใใใใใใใใใ ใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ นนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนน นนนนน นนนน นนนน นนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนน นนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนน นนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนน นนน นนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนน นนนนนนนนนนนนนนน นนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนน นนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนน นนนนนนน นนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนน นนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนน นนนนน นนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนน นนนนน นนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนน นนนนนนนนน นนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนน นนนนนนนนนนนนนนนนนน นนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนน นนนนนนนนนนนนนนนนนนนน นนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนน นนนนนนนนนนนนนนนนน นนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนน นนนนนนนนนนนนนน นนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนน นนนนนนนนนนนนนนนนนนนนน นนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนน นนนนนนนนนนนนนนนนน ใใใใใใใใใใใใใใใใ นนนนน นนนนนนน นนนนนนนนนนนนนนนนนนนน นนนนนนนนนนนนนนนนนนนน นนนนนน นนน นนน นนนนน นนนน นนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนน นนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนน ใใใใใใใใใใใใใใใ นนน นนนนนนนนนนนน นนนนนนนนนนนนนน - นนนนนนนนนนนนนนนนนน
  • Upload

    -
  • Category

    Documents

  • view

    6.048
  • download

    0

Transcript of ใบความรู้ ฉันท์

Page 1: ใบความรู้ ฉันท์

เอกสารประกอบการเรยนการสอน วิ�ชาภาษาไทย ท 43102 ช��น ม .6 เร��อง ฉั�นท� หน�าท� 1

ใบความรู้� เรู้� อง หลั�กการู้แต่�งค�าปรู้ะพั�นธ์�ปรู้ะเภทฉั�นท�

หลั�กการู้แต่�งค�าปรู้ะพั�นธ์�ปรู้ะเภทฉั�นท�น�กเรยนได้�เรยนร �การแต่#งคำ%าประพั�นธ์�กาพัย� กลอน โคำลง และ

ร#ายมาแล�วิในช��นก#อนในช��นน�น�กเรยนจะได้�เรยนร �การแต่#งคำ%าประพั�นธ์�ประเภทฉั�นท�ซึ่-�งเป.นคำ%าประพั�นธ์�ท�แต่#งยาก และอ#านยากกวิ#าคำ%าประพันธ์�ท/กชน�ด้ เพัราะฉั�นท�มข้�อบ�งคำ�บเร��องคำ%าคำร/ลห/เพั��มข้-�นและคำ%าท�ใช�ในการแต่#งฉั�นท�น��นส#วินใหญ่#เป.นคำ%าท�มาจากภาษาบาล ส�นสกฤต่ เพัราะคำ%าไทยหาคำ%าลห/ท�มคำวิามหมายได้�ยาก

การศึ-กษาให�เข้�าใจร ปแบบและล�กษณะบ�งคำ�บข้องฉั�นท� จะช#วิยให�ผู้ �อ#านเข้�าใจคำ%าประพั�นธ์�ประเภทฉั�นท� สามารถอ#านออกเสยงได้�ถ กต่�อง และเข้�าใจคำวิามหมายได้�ล-กซึ่-�งย��งข้-�น คำวิามร �เร��องฉั�นท�ท�จะกล#าวิถ-งต่#อไปในบทน� มจ/ด้ประสงคำ�เพั��อให�คำวิามร �เก�ยวิก�บล�กษณะบ�งคำ�บหร�อฉั�นท�ข้องฉั�นท�ท�กวิไทยน�ยมแต่#ง และปรากฏอย #ในวิรรณคำด้ประเภทคำ%าฉั�นท�ข้องไทย เพั��อให�น�กเรยนใช�เป.นคำวิามร �พั��นฐานในการแต่#งฉั�นท� และในการอ#านวิรรณคำด้ไทยให�เข้�าใจย��งข้-�น

ความหมายของฉั�นท� ฉั�นท� หมายถ-ง คำ%าประพั�นธ์�ชน�ด้หน-�งข้องไทยท�มข้�อบ�งคำ�บ

เร��อง คำร/ ลห/ เพั��มข้-�น นอกเหน�อจากเร��องคำณะและส�มผู้�สซึ่-�งเป.นข้�อบ�งคำ�บในคำ%าประพั�นธ์�ชน�ด้อ��น

ค�าครู้#แลัะค�าลัห#คำร/ คำ%าเสยงหน�ก มล�กษณะด้�งน�

- พัยางคำ�ท�มต่�วิสะกด้ - พัยางคำ�ท�ไม#มต่�วิสะกด้ประสมด้�วินสระเสยงยาวิ- พัยางคำ�ท�ประสมด้�วิยสระ อ%า ไอ ใอ เอา

ลห/ คำ%าเสยงเบา มล�กษณะด้�งน�- พัยางคำ�ท�ไม#มต่�วิสะกด้ประสมด้�วินสระเสยงส��น

ท$ มาของฉั�นท�

Page 2: ใบความรู้ ฉันท์

เอกสารประกอบการเรยนการสอน วิ�ชาภาษาไทย ท 43102 ช��น ม .6 เร��อง ฉั�นท� หน�าท� 2

ไทยร�บแบบอย#างมาจากอ�นเด้ย ต่%าราฉั�นทศึาสต่ร�วิ#าด้�วิยการแต่#งฉั�นท� คำ�อ คำ�มภร�วิ/ต่โต่ท�ย และคำ�มภร�ส/โพัธ์าล�งการ จากพัระไต่รป9ฎก

คำ�มภร�วิ/ต่โต่ท�ย กล#าวิวิ#าฉั�นท�ม 108 ชน�ด้ แบ#งเป.น 2 พัวิก คำ�อ1.ฉั�นท�วิรรณพัฤต่�2.ฉั�นท�มาต่ราพัฤต่�

ฉั�นท�วิรรณพัฤต่�ก%าหนด้คำณะข้องฉั�นท� 8 คำณะ คณะของฉั�นท� คำณะ หมายถ-ง ล�กษณะการเรยงข้องเสยงคำร/และลห/ กล/#มละ 3 เสยง เป.น 1 คำณะ

ม 8 คำณะ คำ�อ- มะ - ชะ- นะ - ระ- ภะ - สะ- ยะ - ต่ะ

ปรู้ะเภทของฉั�นท�ฉั�นท�มากมายหลายชน�ด้ การแบ#งชน�ด้ข้องฉั�นท�ต่าม

ฉั�นทล�กษณ�ให�สะด้วิกแก#การศึ-กษาอาจแบ#งเป.น ๓ ประเภท ด้�งน�ปรู้ะเภทท$ ๑ ฉั�นท� ๑๑ ฉั�นท� ๑๒ แลัะฉั�นท� ๑๔ ฉั�นท�ประเภทน�แบ#งเป.น ๒

บาท มส�มผู้�สเหม�อนก�น แต่#ล�กษณะการอ#านแต่กต่#างก�นต่ามต่%าแหน#งคำ%าคำร/ ลห/ มส�มผู้�สบ�งคำ�บ คำ�อ ส�มผู้�สระหวิ#างบาทและระหวิ#างบท คำ�อ คำ%าส/ด้ท�ายข้องบทเอก ( บาทท�หน-�ง) ส#งส�มผู้�สไปย�งคำ%าส/ด้ท�ายในวิรรคำแรกข้องบาทโท ( บาทท�สอง) ถ�ามากกวิ#าหน-�งบท ต่�องมส�มผู้�สระหวิ#างบท คำ�อ คำ%าส/ด้ท�ายข้องบทแรกจะต่�องส#งส�มผู้�สไปย�งคำ%าส/ด้ท�ายข้องบาทเอกในบทต่#อไป ส#วินส�มผู้�สท�เป.นเส�นประในแผู้นผู้�ง เป.นส�มผู้�สระหวิ#างวิรรคำแรกส#งส�มผู้�สไปย�งคำ%าท�สามข้องวิรรคำท�สองในบาทเด้ยวิก�น เป.นส�มผู้�สท�ไม#บ�งคำ�บ บางบทจะมส�มผู้�สด้�งกล#าวิ แต่#บางบทก=ไม#ม

ฉั�นท� ๑๑ หมายถ-ง ฉั�นท�ท�มจ%านวินคำ%าคำร/ ลห/ บาทละ ๑๑ คำ%า เช#น อ�นทรวิ�เชยรฉั�นท� อ/เปนทรวิ�เชยรฉั�นท� อ/ปชาต่�ฉั�นท� สาล�นฉั�นท�

๑ อ�นทรวิ�เชยรฉั�นท� มล�กษณะบ�งคำ�บต่ามแผู้นผู้�งและต่�วิอย#าง ด้�งน�

Page 3: ใบความรู้ ฉันท์

เอกสารประกอบการเรยนการสอน วิ�ชาภาษาไทย ท 43102 ช��น ม .6 เร��อง ฉั�นท� หน�าท� 3

พัวิกราชม�ลโด้ย พัลโบยม�ใช#เบาส/ด้ห�ต่ถแห#งเข้า ข้ณะหวิด้ส�พั-งกล�วิ

บงเน��อก=เน��อเต่�น พั�ศึเส�นสรร�ร�วิท��วิร#างและท��งต่�วิ ก=ระร�กระร�วิร�วิ

( สาม�คำคำเภทคำ%าฉั�นท�)ข้�อส�งเกต่

อ�นทรวิ�เชยรฉั�นท�บทหน-�งมสองบทบาท บาทท�หน-�งมสองวิรรคำ วิรรคำแรกม ๕ คำ%า วิรรคำหล�งม ๖ คำ%า รวิมบทท�ม ๒๒ คำ%า

๒ . อ/เปนทรวิ�เชยรฉั�นท� มล�กษณะบ�งคำ�บต่ามแผู้นผู้�งและต่�วิอย#างด้�งน�

พัระราชบ/ต่รล�จ ฉัวิ�ม�ต่รจ�ต่เม�นณ ก�นและก�นเห�น คำณะห#างก=ต่#างถ�อ

ทะนงชนกต่น พัลล�นเถล�งล�อก=หาญ่กระเห�มฮื�อ มนฮื-ก บ น-กข้าม

ข้�อส�งเกต่อ/เปนทรวิ�เชยรฉั�นท� มคำณะเหม�อนอ�นทรวิ�เชยรฉั�นท� ต่#างก�นท�ต่%าแหน#ง

คำ%าต่�นบาทข้องอ/เปนทรวิ�เชยรฉั�นท�เป.นคำ%าลห/ แต่#อ�นทรวิ�เชยรฉั�นท�เป.นคำ%าคำร/

Page 4: ใบความรู้ ฉันท์

เอกสารประกอบการเรยนการสอน วิ�ชาภาษาไทย ท 43102 ช��น ม .6 เร��อง ฉั�นท� หน�าท� 4

๓ . อ/ปชาต่�ฉั�นท� หมายถ-ง ฉั�นท�ท�แต่#งประสมก�นระหวิ#างอ/เปนทรวิ�เชยรฉั�นท�ก�บอ�นทรวิ�เชยรฉั�นท� ในการแต่#งจ-งต่�องอย#างน�อยสองบท เพัราะก%าหนด้ให�บาทท�หน-�งข้องบทแรก ก�บบทท�สองเป.นอ/เปนทรวิ�เชยร และให�บาทท�สองข้องบทแรกก�บบทท�สองเป.นอ�นทรวิ�เชยรฉั�นท� ต่ามแผู้นผู้�งและต่�วิอย#าง ด้�งน�

สด้�บประกาศึ�ต่ ระบ/ก�จวิโรงการ

จ-งราชสมภาร พัจนารถประภาษไปเราคำ�ด้จะใคำร#ยก พัย/ห�พัลสกลไกร

ประช/มประช�ด้ช�ย รณร�ฐวิ�ชช

ข้�อส�งเกต่อ/ปชาต่�ฉั�นท�มคำณะเหม�อนอ/เปนทรวิ�เชยรฉั�นท�ในบาทท� ๑ และอ�นทรวิ�เชยร

ฉั�นท�ในบาทท� ๔๔ . สาล�นฉั�นท� เป.นฉั�นท�ท�มคำร/มาก มล�กษณะบ�งคำ�บต่ามแผู้นผู้�งและต่�วิอย#าง ด้�งน�

พัราหมณ�คำร ร �ส�งเกต่ ต่ระหน�กเหต่/ถน�ด้คำร�นราชาวิ�ชชสรร พัจ�กส #พั�นาศึสม

ย�นด้บ�ด้น�ก�จ จะส�มฤทธ์�Cมนารมณ�

Page 5: ใบความรู้ ฉันท์

เอกสารประกอบการเรยนการสอน วิ�ชาภาษาไทย ท 43102 ช��น ม .6 เร��อง ฉั�นท� หน�าท� 5

เร��มมาด้�วิยปรากรม และอ/ต่สาหแห#งต่น( สาม�คำคำเภทฉั�นท�)

ข้�อส�งเกต่สาล�นฉั�นท�บทหน-�งมสองบาท บาทหน-�งมสองวิรรคำ วิรรคำแรกม ๕ คำ%า

วิรรคำหล�งม ๖ คำ%า เหม�อนก�บอ�นทรวิ�เชยรฉั�นท� ต่#างก�นเพัยงต่%าแหน#งคำ%าคำร/ ลห/ วิรรคำแรกเป.นคำร/ล�วิน

ฉั�นท� ๑๒ หมายถ-ง ฉั�นท�ท�มจ%านวินคำ%าคำร/ ลห/บาทละ ๑๒ คำ%าข้อให�น�กเรยนส�งเกต่อ�นทรวิงศึ�ฉั�นท� และวิ�งส�ฏฐฉั�นท� ซึ่-�งมล�กษณะคำล�าย

ก�บอ�นทรวิ�เชยรฉั�นท� และอ/เปนทรวิ�เชยร แต่#บาทท� ๒ และบาทท� ๔ มต่%าแหน#งคำ%าคำร/ ลห/ ต่#างก�น

๑ . อ�นทรวิงศึ�ฉั�นท� มล�กษณะบ�งคำ�บต่ามแผู้นผู้�งและต่�วิอย#างด้�งน�

โอ�วิ#าอนาถใจ ละไฉันนะเป.นฉัน�แต่#ไรก=ไม#ม มะนะน-กระเหระหน

ไม#เคำยจะเช��อวิ#า รต่�น��นจะส�ประด้นมาส # ณ ใจต่น และจะต่�องระทมระทวิย

( ม�ทนะพัาธ์า)ข้�อส�งเกต่

อ�นทรวิงศึ�ฉั�นท� บทหน-�งม ๒๔ คำ%า แบ#งเป.นสองบาท บาทหน-�งมสองวิรรคำ วิรรคำแรกม ๕ คำ%า วิรรคำหล�งม ๗ คำ%า

๒ . วิ�งส�ฏฐฉั�นท� มล�กษณะบ�งคำ�บต่ามแผู้นผู้�ง และต่�วิอย#างต่#อไปน�

Page 6: ใบความรู้ ฉันท์

เอกสารประกอบการเรยนการสอน วิ�ชาภาษาไทย ท 43102 ช��น ม .6 เร��อง ฉั�นท� หน�าท� 6

ประช/มกษ�ต่ร�ย�รา ชสภาสด้�บคำะน-งคำะเนณท/กข้�ร-ง อ/ระอ�ด้ประหวิ�ด้ประวิ�ง

ประกอบระก%าพัา ห�รกายน#าจะจร�งม�ใช#จะแอบอ�ง กลอ%ากระท%าอ/บาย

(สาม�คำคำเภทคำ%าฉั�นท�)ข้�อส�งเกต่

วิ�ส�ฏฐฉั�นท� บทหน-�งมสองบาท บาทหน-�งมสองวิรรคำ วิรรคำแรกม ๕ คำ%า วิรรคำหล�งม ๗ คำ%า ต่%าแหน#งคำ%าคำร/ลห/และจ%านวินคำ%าข้องฉั�นท�น�คำล�ายก�บอ�นทรวิงศึ�ฉั�นท� ต่#างก�นต่รงท�คำ%าแรกในวิรรคำหน�าข้องอ�รนทรฉั�นท�เป.นคำร/ แต่#วิ�งส�ฏฐฉั�นท�เป.นคำ%าลห/

๓ . ก มล ฉั�นท� มล�กษณะบ�งคำ�บต่ามแผู้นผู้�งและต่�วิอย#าง ด้�งน�

อ�ลโอนศึ�โรเพัฐน� พัจข้อมาภ�ย

ศึ�วิะทรงพั�โรธ์ใน ธ์ กระท%ากระล%าพัรบม�ทรงประสาทโทษ อ�ลโอด้ส%าออยวิอน

วิรองคำ�อ/มาอร อน/ก ลก%าล นคำร�น( อ�ลราชาคำ%าฉั�นท�)

ข้�อส�งเกต่

Page 7: ใบความรู้ ฉันท์

เอกสารประกอบการเรยนการสอน วิ�ชาภาษาไทย ท 43102 ช��น ม .6 เร��อง ฉั�นท� หน�าท� 7

กมลฉั�นท�บทหน-�งม ๒๔ คำ%า แบ#งเป.นสองบาท บาทหน-�งมสอง วิรรคำหน-�งม ๖ คำ%า การวิางต่%าแหน#งคำร/ลห/คำล�ายอ/เปนอ�นทรวิ�เชยรฉั�นท� เพัยงแต่#เพั��มคำ%าลห/หน�าวิรรคำแรกอกหน-�งคำ%า

๔ . โต่ฎกฉั�นท� มล�กษณะบ�งคำ�บต่ามแผู้นผู้�งและต่�วิอย#าง ด้�งน�

ศึ�วิะแปลงวิรร ป วิ�ยหญ่�งย/วิด้

พัระอ/มาพัระก=ม ส/มน�สน�ยมด้ร/ส�ต่วิ�บร�เวิณ พัะพัระเวิทอ/ด้มสละเพัศึพั�ศึสม ศึ�วิะเพัศึพัระจ%าแลง

( อ�ลราชาคำ%าฉั�นท�)ข้�อส�งเกต่

โต่ฎกฉั�นท�หน-�งบทม ๒๔ คำ%า แบ#งเป.นสองบาท บาทหน-�งมสองวิรรคำ วิรรคำละหกคำ%าเหม�อนกมลฉั�นท� ต่#างก�นท�ต่%าแหน#ง คำร/ ลห/

๕ . ภ/ชงคำประยาต่ฉั�นท� มล�กษณะบ�งคำ�บต่ามแผู้นผู้�งและต่�วิอย#างด้�งน�

ชะโด้ด้/กกระด้�โด้ด้ สลาด้โลด้ยะหยอยหยอยกระเพั��อมน%�าพัะพัร%�าพัรอย กระฉัอกฉัานกระฉั#อนชล

กระสร�อยซึ่#าสวิายช�วิ ระร�ร ��วิละวิาด้วิน

Page 8: ใบความรู้ ฉันท์

เอกสารประกอบการเรยนการสอน วิ�ชาภาษาไทย ท 43102 ช��น ม .6 เร��อง ฉั�นท� หน�าท� 8

ประมวิลม�จฉัะแปมปน ประหลาด้เหล�อจะร%าพั�น( อ�ลราชาคำ%าฉั�นท�)

ข้�อส�งเกต่ ภ/ชงคำประยาต่ฉั�นท�บทหน-�งม ๒๔คำ%า แบ#งเป.นสองบาท บาทหน-�งมสองวิรรคำ วิรรคำละหกคำ%า

ฉั�นท� ๑๔ หมายถ-ง ฉั�นท�ท�มจ%านวินคำ%าคำร/ลห/บาทละ ๑๔ คำ%า ฉั�นท� ๑๔ ท�กวิไทยน�ยมแต่#ง คำ�อ วิส�นต่ด้�ลกฉั�นท� มล�กษณะบ�งคำ�บต่ามแผู้นผู้�งและต่�วิอย#าง ด้�งน�

เร�องรองพัระมนท�รพั�จ�ต่ร กลพั�ศึพั�มานบนก#องแก�วิและกาญ่จนระคำน ร/จ�เรข้อลงกรณ�ช#อฟ้Fาก=เฟ้G� อยกลจะฟ้Hด้ ด้ลฟ้ากท�ฆั�มพัรบราลพั�ไลพั�ศึบวิร นภศึ ลสล�างลอย

( อ�ลราชาคำ%าฉั�นท�)ข้�อส�งเกต่

วิส�นต่ด้�ลกฉั�นท� บทหน-�งม ๒๘ คำ%า แบ#งเป.นสองบาท บาทหน-�งสองวิรรคำ วิรรคำแรกม ๘ คำ%า วิรรคำหล�งม ๖ คำ%า

ปรู้ะเภทท$ ๒ ฉั�นท� ๘ ฉั�นท�ประเภทน� บทหน-�งม ๔ บาท บาทหน-�งม ๘ คำ%า แบ#งเป.น ๒ วิรรคำ มส�มผู้�สบ�งคำ�บแบบเด้ยวิก�น คำ�อ คำ%าส/ด้ท�ายข้องวิรรคำท�สองส#งส�มผู้�สไปย�งคำ%าส/ด้ท�ายข้องวิรรคำท�สาม คำ%าส/ด้ท�ายข้องวิรรคำท�ส� ส#งส�มผู้�สไปย�งคำ%าส/ด้ท�ายข้องวิรรคำท�หก คำ%าส/ด้ท�ายข้องวิรรคำท�หกส#งส�มผู้�สไปย�งคำ%าส/ด้ท�ายข้องวิรรคำท�เจ=ด้ ถ�าแต่#งมากกวิ#าหน-�งบทจะต่�องมส�มผู้�สระหวิ#างบท คำ�อ คำ%าส/ด้ท�ายข้องบทต่�น ( คำ%าส/ด้ท�ายข้องวิรรคำท�แปด้) จะต่�องส#งส�มผู้�สไปย�งคำ%าส/ด้ท�ายข้องวิรรคำท�ส�ในบทถน�ด้ไป

ต่�วิอย#างฉั�นท� ๘ เช#น วิ�ชช/มมาลาฉั�นท� มาณวิกฉั�นท� จ�ต่รปทาฉั�นท�๑ . วิ�ชช/มมาลาฉั�นท� มล�กษณะบ�งคำ�บต่ามแผู้นผู้�งและต่�วิอย#าง ด้�งน�

Page 9: ใบความรู้ ฉันท์

เอกสารประกอบการเรยนการสอน วิ�ชาภาษาไทย ท 43102 ช��น ม .6 เร��อง ฉั�นท� หน�าท� 9

แรกทางกลางเถ��อน ห#างเพั��อนหาผู้ �หน-�งใด้น-กด้ เห=นใคำรไปKมหลายวิ�นถ��นล#วิง เม�องหลวิงธ์านนามเวิสาล ด้/#มเด้าเข้�าไป

ผู้ กไมต่รจ�ต่ เช�งช�ด้ชอบเช��องก�บหม #ชาวิเม�อง ฉั�นอ�ชฌาล�ยเล#าเร��องเคำ�องข้/#น วิ�าวิ/ #นวิายใจจ%าเป.นมาใน ด้�าวิต่#างแด้นต่น

( สาม�คำคำเภทคำ%าฉั�นท�)

ข้�อส�งเกต่วิ�ชช/มมาลาฉั�นท�บทหน-�งมส�บาท รวิมแปด้วิรรคำ บาทหน-�งมสองวิรรคำ

วิรรคำละ ๔ คำ%าแต่#ละวิรรคำใช�คำ%าคำร/ล�วินหากเปรยบเทยบระหวิ#างวิ�ชช/มมาลาฉั�นท�ก�บกาพัย�ส/รางคำนางคำ� ๒๘ จะพับ

วิ#ามล�กษณะบ�งคำ�บท�คำล�ายคำล-งก�นมาก ท��งในเร��องจ%านวินคำ%าในแต่#ละวิรรคำซึ่-�งมส�คำ%าเท#าก�น และในเร��องส�มผู้�สบ�งคำ�บ ต่#างก�นเพัยงวิ�ชช/มมาลาฉั�นท�มจ%านวินคำ%ามากกวิ#ากาพัย�ส/รางคำนางคำ�อย #หน-�งวิรรคำ และท/กคำ%าในวิ�ชช/มมาลาฉั�นท� เป.นคำ%าคำร/ล�วิน แต่#กาพัย�ส/รางคำนางคำ�ไม#บ�งคำ�บคำร/ลห/

2. มาณวิกฉั�นท� มล�กษณะบ�งคำ�บต่ามแผู้นผู้�งและต่�วิอย#าง ด้�งน�

อย#าต่�และหล # คำร จะเฉัลยเธ์อน#ะเสวิย ภ�ต่กะอะไรในท�นน� ด้ฤไฉัน

Page 10: ใบความรู้ ฉันท์

เอกสารประกอบการเรยนการสอน วิ�ชาภาษาไทย ท 43102 ช��น ม .6 เร��อง ฉั�นท� หน�าท� 10

พัอหฤท�ย ย��งละกระม�งราช ธ์ ก=เล#า เคำ�า ณ ประโยคำ

ต่นบร�โภคำ แล�วิข้ณะหล�งวิาทประเท�อง เร��องส�ประท�งอาคำมย�ง ส�กข้สภา

( สาม�มคำเภทคำ%าฉั�นท�)ข้�อส�งเกต่

มาณวิกฉั�นท�มจ%านวินคำ%าในแต่#ละบท แต่#ละบาท และแต่#ละวิรรคำเหม�อนคำณะข้องวิ�ชช/มมาลาฉั�นท� ต่#างก�นแต่#มาณวิกฉั�นท�ก%าหนด้คำ%าลห/อย #กลางสองคำ%า จ-งท%าให�มจ�งหวิะเร=วิกวิ#าวิ�ชช/มมาลาฉั�นท�

๓ . จ�ต่รปทาฉั�นท� มล�กษณะบ�งคำ�บต่ามแผู้นผู้�งและต่�วิอย#าง ด้�งน�

นาคำรธ์า อลเวิงไปเห=นร�ป/ม พัลมากมายข้�ามด้�รชล ก=ล/พั�นหมายม/#งจะทลาย พัระนคำรต่น

ต่#างก=ต่ระหนก มนอกเต่�นต่��นบม�เวิ�น ต่ะละผู้ �คำนท��วิบ/รคำา มจลาจลเสยงอลวิน อลเวิงไม

(สาม�คำคำเภทคำ%าฉั�นท�)

Page 11: ใบความรู้ ฉันท์

เอกสารประกอบการเรยนการสอน วิ�ชาภาษาไทย ท 43102 ช��น ม .6 เร��อง ฉั�นท� หน�าท� 11 ข้�อส�งเกต่

จ�ต่รปทาฉั�นท�ต่#างจากมาณวิกฉั�นท�ต่รงท�ก%าหนด้ต่%าแหน#งคำ%าลห/ในวิรรคำหล�งให�อย #หน�าท��งสองคำ%า แล�วิต่ามด้�วิยคำ%าคำร/สองคำ%า

ปรู้ะเภทท$ ๓ ฉั�นท�ปรู้ะเภท ๓ วรู้รู้ค ฉั�นท�ประเภทน�บทหน-�ง แบ#งเป.น ๓ วิรรคำ ใช�ส�มผู้�สแบบเด้ยวิก�น คำ�อ คำ%าส/ด้ท�ายข้องวิรรคำแรก ส#งส�มผู้�สไปย�งคำ%าส/ด้ท�ายข้องวิรรคำท�สอง คำ%าส/ด้ท�ายข้องวิรรคำท�สาม (คำ%าส/ด้ท�ายข้องบท) ส#งส�มผู้�สไปย�งคำ%าส/ด้ท�ายข้องวิรรคำในบทต่#อไป ล�กษณะส�มผู้�สคำล�ายกาพัย�ฉับ�ง ๑๖

ต่�วิอย#างฉั�นท�ประเภทน� เช#น มาล�นฉั�นท� ๑๕ ล�ทท/ลวิ�กกฬิ�ต่ฉั�นท� ๑๙ อท�ส�งฉั�นท� ๒๐

๑ . มาล�นฉั�นท� ๑๕ มล�กษณะบ�งคำ�บต่ามแผู้นผู้�งและต่�วิอย#างด้�งน�

มธ์/รพัจนร%าพั�น พั��นพั�เศึษสรรพั� สถาพัรมธ์/รพัจนสารสอนเช�ญ่วิ�มลสมร บ%าร/งองคำ�

ข้�อส�งเกต่มาล�นฉั�นท�บทหน-�ง ม ๑๕ คำ%า วิรรคำท�หน-�งม ๘ คำ%า วิรรคำท�สองม ๔ คำ%า

วิรรคำท�สามม ๓ คำ%า๒ . ส� ทท/ลวิ�กกฬิ�ต่ฉั�นท� ๑๙ มล�กษณะบ�งคำ�บต่ามแผู้นผู้�งและต่�วิอย#าง

ด้�งน�

ไหวิ�คำ/ณองคำ�พัระส/คำต่อนาวิรณญ่าณ

Page 12: ใบความรู้ ฉันท์

เอกสารประกอบการเรยนการสอน วิ�ชาภาษาไทย ท 43102 ช��น ม .6 เร��อง ฉั�นท� หน�าท� 12

ยอด้ศึาสต่าจารย� ม/นอกคำ/ณส/นทรธ์รรมคำ�มภรวิ�ธ์

พั/ทธ์พัจน�ประช/มต่ร ป9ฏก (สาม�คำคำเภทคำ%าฉั�นท�)

ข้�อส�งเกต่ล�ทท/ลวิ�กกฬิ�ต่ฉั�นท�บทหน�งม ๑๙ คำ%า วิรรคำแรกม ๑๒ คำ%า วิรรคำท�สองม

๕ คำ%า วิรรคำท�สามม ๒ คำ%า๓ . อท�ส�งฉั�นท� ๒๐ มล�กษณะบ�งคำ�บต่ามแผู้นผู้�งและต่�วิอย#าง ด้�งน�

เอออ/เหม#นะม-งซึ่�ช#างกระไรท/ทาสสถ/ลฉัะน�ไฉัน ก=มาเป.น

ศึ-ก บ ถ-งและม-งก=ย�งม�เห=นจะน�อยจะมากจะยากจะเย=น ประการใด้

(สาม�คำคำเภทคำ%าฉั�นท�)ข้�อส�งเกต่

อท�ส�งฉั�นท�บทหน-�งม ๒๐ คำ%า วิรรคำแรกม ๙ คำ%า วิรรคำท�สองม ๘ คำ%า และวิรรคำท�สามม ๓ คำ%านอกจากน� ย�งมฉั�นท�ท�ไม#สามารถจ�ด้เข้�าประเภทด้�งกล#าวิได้� เช#น

๔.ส� ทธ์ราฉั�นท� ๒๑ มล�กษณะบ�งคำ�บต่ามแผู้นผู้�งและต่�วิอย#าง ด้�งน�

Page 13: ใบความรู้ ฉันท์

เอกสารประกอบการเรยนการสอน วิ�ชาภาษาไทย ท 43102 ช��น ม .6 เร��อง ฉั�นท� หน�าท� 13

ฟ้H� นเฟ้Gอนเล�อนล�มเพัราะอารมณ� วิ�ปร�ต่กระอ/กรมเด้�อด้บได้�สม ประฤาด้

อย#างทรงเศึร�าโศึกพั�โยคำม ท/มนสบม�ด้ส%�าส/เมธ์ ต่�เต่ยนน�ก

(อ�ลราชคำ%าฉั�นท�) ข้�อส�งเกต่

ส�ทธ์ราฉั�นท�บทหน-�ง ม ๒๑ คำ%า แบ#งเป.นส�วิรรคำ วิรรคำแรกและวิรรคำท�สองมวิรรคำละ ๗ คำ%า วิรรคำท�สามม ๔ คำ%า วิรรคำท�ส�ม ๓ คำ%า คำ%าส/ด้ท�ายข้องวิรรคำแรกส#งส�มผู้�สไปย�งคำ%าส/ด้ท�ายข้องวิรรคำท�สอง และคำ%าส/ด้ท�ายข้องวิรรคำท�สองส#งส�มผู้�สไปย�งคำ%าส/ด้ท�ายข้องวิรรคำท�สาม คำ%าส/ด้ท�ายข้องวิรรคำท�ส�ในบทแรก ส#งส�มผู้�สไปย�งคำ%าส/ด้ท�ายข้องวิรรคำแรกในบทถ�ด้ไป

การู้เลั�อกใช้ฉั�นท�ใหเหมาะสมก�บเน�-อความเน��องจากฉั�นท�แต่#ละชน�ด้มลลาไม#เหม�อนก�น กวิจ-งน�ยมเล�อกฉั�นท�ให�

เหมาะสมก�บเน��อคำวิามท�ต่�องการแต่#ง ด้�งน�๑. บทไวิ�คำร บทนม�สการส��งศึ�กด้�Cส�ทธ์�C บทสรรเสร�ญ่พัระเกยรต่� ท�

ต่�องการให�มคำวิามข้ล�ง น�ยมใช�ล�ทท/ลวิ�กกฬิ�ต่ฉั�นท�๒. บทพัรรณนา บทชม หร�อบทคำร%�าคำรวิญ่ เช#น พัรรณนาคำวิามงาม

ธ์รรมชาต่� พัรรณนาคำวิามงามข้องบ�านเม�อง ชมคำวิามงามข้องผู้ �หญ่�ง พัรรณนาคำวิามร�กและคำวิามเศึร�าโศึก เป.นต่�น น�ยมใช�วิส�นต่ด้�ลกฉั�นท� หร�ออ�นทรวิ�เชยรฉั�นท�

Page 14: ใบความรู้ ฉันท์

เอกสารประกอบการเรยนการสอน วิ�ชาภาษาไทย ท 43102 ช��น ม .6 เร��อง ฉั�นท� หน�าท� 14

๓. บทแสด้งอารมณ�ร/นแรง เช#น โกรธ์ ต่��นเต่�น และวิ�ต่กก�งวิล เป.นต่�น หร�อบรรยายเก�ยวิก�บคำวิามร�กท�เน�นอารมณ�สะเท�อนใจ น�ยมใช�อท�ส�งฉั�นท� เพัราะฉั�นท�น�มเสยงหน�กเบาสล�บก�นท%าให�แสด้งอารมณ�ได้�ด้

๔. บทพัรรณนา หร�อบรรยายคำวิามท�น#าต่��นเต่�นประท�บใจ แสด้งคำวิามร#าเร�ง สน/กสนานรวิด้เร=วิ น�ยมใช�ภ/ชงคำประยาต่ฉั�นท� โต่ฎกฉั�นท� หร�อมาณวิกฉั�นท�

๕. บทบรรยายคำวิามท�เป.นไปอย#างเรยบ ๆ น�ยมใช�อ/เปนทรวิ�เชยรฉั�นท� อ�นทวิงคำ�ฉั�นท� วิ�งล�ฏฐฉั�นท� อ/ปชาต่�ฉั�นท�

๖. บทบรรยายเร��องท�มล�กษณะส�บสนต่#อเน��องก�น น�ยมใช�มาลนฉั�นท� ซึ่-�งมลห/ในวิรรคำแรกถ-งหกพัยางคำ� มลลาจ�งหวิะเร=วิและช�าลงในต่อนท�าย แต่#ฉั�นท�น�แต่#งยาก จ-งใช�ก�บบทบรรยายท�ไม#ยาวิน�ก

คำวิามน�ยมในการเล�อกใช�ฉั�นท�แต่#งให�เหมาะสมก�บเน��อคำวิามท�กล#าวิมาน� ม�ได้�เป.นข้�อก%าหนด้ต่ายต่�วิเป.นเพัยงข้�อส�งเกต่ ส%าหร�บใช�เป.นแนวิทางในการพั�จารณาเล�อกใช�ฉั�นท�ให�เหมาะก�บเน��อคำวิามเท#าน��น

การู้อ�านฉั�นท�เน��องจากฉั�นท�เป.นคำ%าประพั�นธ์�ท�บ�งคำ�บคำร/ลห/ การอ#านฉั�นท�จ-งต่�อง

อ#านให�ถ กต่�องต่ามต่%าแหน#งคำ%าคำร/ลห/ และลลาจ�งหวิะข้องฉั�นท�แต่#ละชน�ด้ คำ%าบางคำ%าท�ปกต่�อ#านออกเสยงเป.นคำร/ เช#น คำ%าวิ#า ส/ข้ (ส/ก) อาจจะออกเสยบงเป.นลห/สองพัยางคำ�วิ#า ส/-ข้ะ หร�อออกเสยงวิ#า ส/ก-ข้ะ เม��อบ�งคำ�บให�อ#านเป.นคำร/เรยงก�น ด้�งต่�วิอย#างวิส�นต่ด้�ลกฉั�นท� ๑๔ ในสาม�คำคำเภทคำ%าฉั�นท�ต่#อไปน�

แวิ#นแคำวิ�นมคำธ์นคำรรา ชคำฤห�ฐานบ/รส�บราชวิ�ต่รวิ�ธ์ทวิ ทศึธ์รรมจรรยา

การอ#านวิส�นต่ด้�ลกฉั�นท�บทน�ต่�องออกเสยงอ#านต่ามต่%าแหน#งคำร/ ลห/ ด้�งน�

Page 15: ใบความรู้ ฉันท์

เอกสารประกอบการเรยนการสอน วิ�ชาภาษาไทย ท 43102 ช��น ม .6 เร��อง ฉั�นท� หน�าท� 15

แวิ#น แคำวิ�น / มะ คำด้ / ทะ นะ คำะ รา ชะ คำร- ถา / นะ บ ร

ส�บ ราด้ / ชะ / วิ�ด้ / วิ� ทะ ทะวิ ทะ สะ ท�น / มะ จ�น ยา

ในการอ#านฉั�นท�น��น นอกจากต่�องออกเสยงคำร/ลห/ให�ถ กต่�องต่ามแผู้นผู้�งคำ�บข้องฉั�นท�แต่#ละประเภทแล�วิ ต่�องเวิ�นจ�งหวิะต่อนในการอ#านให�ถ กต่�องด้�วิย โด้ยมช#วิงหย/ด้เล=กน�อยข้�างหล�งคำ%าท�ลงจ�งหวิะ และจะต่�องลงจ�งหวิะท�คำ%าคำร/เสมอไป การแบ#งจ�งหวิะในการอ#านฉั�ท�ประเภทต่#าง ๆ ข้อให�น�กเรยนศึ-กษาจากแผู้นผู้�งข้องฉั�นท�กแต่#ละชน�ด้ ซึ่-�งได้�แสด้งไวิ�แล�วิอย#างช�ด้เจน

ถ�าน�กเรยนได้�อ#านออกเสยงฉั�นท�แต่#ละชน�ด้หลาย ๆ คำร��ง แล�วิฟ้Hงจ�งหวิะด้�วิยต่นเอง ก=จะทราบได้�วิ#าฉั�นท�แต่#ละชน�ด้มจ�งหวิะอย#างไร คำวิรจะเน�นเสยง ทอด้เสยงในการอ#านอย#างไร จ-งจะฟ้Hงไพัเราะ แม�จะไม#ได้�อ#านเป.นท%านองเสนาะก=ต่าม ผู้ �อ#านก=จะจ%าล�กษณะบ�งคำ�บคำร/ลห/ให�ได้�จ-งจะอ#านได้�ถ กต่�องต่ามล�กษณะบ�งคำ�บข้องฉั�นท�แต่#ละชน�ด้

การู้ฝึ/กแต่�งค�าปรู้ะพั�นธ์�ปรู้ะเภทฉั�นท�แม�วิ#าฉั�นท�จะเป.นคำ%าประพั�นธ์�ท�แต่#งยาก แต่#หากน�กเรยนได้�ฝึRกแต่#ง

น�กเรยนจะพับวิ#าการแต่#งฉั�นท�น��นไม#ยากอย#างท�คำ�ด้ ท��งย�งเก�ด้คำวิามสน/กสนานในการเล�อกสรรถ�วิยคำ%ามาให�ต่รงต่%าแหน#งคำร/ ลห/ ข้องฉั�นท� ในการฝึRกแต่#งฉั�นท�น�กเรยนคำวิรปฏ�บ�ต่�ด้�งน�

๑. ศึ-กษาฉั�นท�ล�กษณ�ข้องฉั�นท�ชน�ด้ท�น�กเรยนต่�องการแต่#งให�เข้�าใจ๒. ในข้��นฝึRกห�ด้คำวิรเล�อกฉั�นท�ท�แต่#งได้�ง#าย ไม#มคำร/ลห/ซึ่�บซึ่�อน เช#น

วิ�ชช/มมาลาฉั�นท� ซึ่-�งมล�กษณะคำล�ายกาพัย�ส/รางคำนางคำ� อ�นทรวิ�เชยรฉั�นท� ซึ่-งล�กษณะคำล�ายกาพัย�ยาน เพัราะกาพัย�ท��งสองชน�ด้น�น�กเรยนเคำยเรยนร �มาแล�วิในช#วิงช��นท� ๓ เม��อมคำวิามช%านาญ่จ-งเล�อกแต่#งฉั�นท�ท�ยากข้-�น

๓. เล�อกห�วิข้�อง#าย ๆ ท�น�กเรยนมประสบการณ� อาจจะเป.นเร��องในชวิ�ต่ประจ%าวิ�นข้องน�กเรยน เช#น การศึ-กษา การสนทนา การท#องเท�ยวิ เป.นต่�น

๔. ไม#คำวิรใช�คำ%าท�ยาก หร�อเป.นคำ%าศึ�พัท�ระด้�บส ง คำวิรเล�อกใช�ถ�อยคำ%าง#าย ๆ มาเรยงร�อยให�ถ กต่�องต่ามฉั�นทล�กษณ�ด้�งต่�วิอย#างต่#อไปน�

ภ#ช้งคปรู้ะยาดฉั�นท� ๑๒

Page 16: ใบความรู้ ฉันท์

เอกสารประกอบการเรยนการสอน วิ�ชาภาษาไทย ท 43102 ช��น ม .6 เร��อง ฉั�นท� หน�าท� 16

จะเหลยวิซึ่�ายก=งามต่า จะเหล�อบข้วิาก=เพัล�นใจจะด้ เบ��องพับ ไป ต่ลอด้ล�วินจะชวินแล

ผู้�พั�ศึส งล�แสงโสม อร#ามโคำมโพัยมแข้ต่ะล-งหลงพัะวิงแด้ ฤด้งงเพัราะคำวิามงาม

ณ ชายหาด้สะอาด้ทราย และกรวิด้ทรายประกายวิาม

วิะวิาบวิ�บระย�บยาม ผู้สานแสงพัระจ�นทร�เพั=ญ่ทะเลแลกระแสหล��ง อ/ทกพัส��งถะถ��งเห=น

ผู้สมสข้จเป.น ประหน-�งแก�วิต่ระการเข้ยวิพัระพัายฮื�อกระพั�อหวิน ประมวิลม�วินสม/ทรเกลยวิ

ระด้มพั�ด้ ณ บ�ด้เด้Sยวิ ข้ยายแยกและแต่กฉัาน(ข้�าพัเจ�าน��งอย #ชายทะเล ช�ต่ –

บ/รท�ด้)

จะเห=นได้�วิ#าฉั�นท�บทน�มศึ�พัท�ยากอย #ไม#ก�คำ%า เช#น พับ โพัยม เป.นต่�น นอกจากน��นเป.นคำ%าศึ�พัท�ท�น�กเรยนเข้�าใจคำวิามหมายน�บได้�วิ#ากวิเป.น นายแห#ง“

ถ�อยคำ%า อย#างแท�จร�ง เพัราะสามารถเรยงร�อยถ�อยคำ%าสาม�ญ่ให�เป.นคำ%าฉั�นท�ได้�”

อย#างไพัเราะ และถ กต่�องต่ามฉั�นทล�กษณ�

**************************