Κεφ.5 ΜΕΝΔΕΛΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑΑΣΚΗΣΕΙΣ

Κληρονόμηση γονιδίων που εδράζονται σε αυτοσωμικά χρωμοσώματα ΜΟΝΟΥΒΡΙΔΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΔΙΥΒΡΙΔΙΣΜΟΣ

Επικρατή-Υπολειπόμενα Ατελώς επικρατή Συνεπικρατή Θνησιγόνα γονίδια Δυνατοί συνδυασμοί μεταξύ τους

Να γίνουν οι διασταυρώσεις:Ι) ΑαΒ1Β2 Χ ΑαΒ1Β2

ΙΙ) ΘθΑα Χ ΘθΑαΌπου Α, α ζευγάρι αλληλόμορφων με Α επικρατές και α υπολειπόμενο, Β 1, Β2 ατελώς επικρατή μεταξύ τους, Θ επικρατές αλληλόμορφο και θ υπολειπόμενο θνησιγόνο αλληλόμορφο.ΙΙΙ) ΙΑΙΒRr Χ ΙΑΙΒRr όπου ΙΑ,ΙΒ αλληλόμορφα ομάδων αίματος και R,r ζευγάρι αλληλόμορφων υπεύθυνο για την ομάδα ρέζους με RR και Rr ρέζους θετικά άτομα. ΟΛΕΣ ΟΙ ΔΙΑΣΤΑΥΡΩΣΕΙΣ ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΣΕ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΗΣΗ.1) Το σχήμα του ριζώματος ενός φυτού μπορεί να είναι σφαιρικό, ωοειδές ή επίμηκες.Διασταυρώθηκαν φυτά με σφαιρικό σχήμα ριζώματος με φυτά που είχαν επίμηκες σχήμα ριζώματος και προέκυψαν φυτά με ωοειδές σχήμα ριζώματος. Διασταυρώθηκαν φυτά με ωοειδές σχήμα ριζώματος μεταξύ τους και έδωσαν 158 φυτά με σφαιρικό, 329 με ωοειδές και 150 με επίμηκες σχήμα ριζώματος. Διασταυρώθηκαν επίσης φυτά με επίμηκες και φυτά με ωοειδές σχήμα ριζώματος και έδωσαν 90 φυτά με επίμηκες και 93 με ωοειδές σχήμα ριζώματος. Διασταυρώθηκαν φυτά με σφαιρικό και φυτά με ωοειδές σχήμα και έδωσαν 154 φυτά με σφαιρικό και 148 φυτά με ωοειδές σχήμα ριζώματος. Πως κληρονομείται το σχήμα του ριζώματος;2) Το 1906 ένας ερευνητής περιέγραψε το πρώτο θνησιγόνο γονίδιο. Μελετώντας τον τρόπο κληρονόμησης του κίτρινου χρώματος των ποντικών, παρατήρησε πως όταν διασταύρωνε κίτρινα με σταχτί ποντίκια έπαιρνε ισάριθμους κίτρινους και σταχτί απογόνους, ενώ όταν διασταύρωνε κίτρινα ποντίκια μεταξύ τους έπαιρνε πάντα διπλάσιους κίτρινους από σταχτί απογόνους. Ποιοι είναι οι φαινότυποι των ποντικών και πως δρα το θνησιγόνο αυτό γονίδιο;3) Δύο θηλυκά ποντίκια μαύρα και τα δύο διασταυρώθηκαν ξεχωριστά με καφέ ποντικό. Το ένα από τα θηλυκά έδωσε μαζί του 12 μαύρους και 11 καφέ απογόνους. Το άλλο έδωσε με τον ίδιο ποντικό 20 μαύρους απογόνους. Ποιοι είναι οι πιθανοί γενότυποι των τριών ποντικών;4) Οι ατροφικές φτερούγες της Δροσόφιλα εμφανίζονται όταν το υπολειπόμενο γονίδιο φ που ευθύνεται γι΄αυτές βρεθεί σε ομοζυγωτία. Το ίδιο ισχύει και για τα ροζ χρώματος μάτια ορισμένων μυγών. Πως θα εξακριβωθεί αν μια κανονικού φαινότυπου μύγα είναι ομόζυγη ή ετερόζυγη για τα δύο αυτά γονίδια;5) Στα ποντίκια το σκούρο χρώμα κληρονομείται σαν επικρατές, το ίδιο ισχύει και για το σγουρό τρίχωμα. Από τη διασταύρωση ποντικών σκούρων με σγουρό τρίχωμα με ποντικούς ανοικτού χρώματος με λείο τρίχωμα πήραμε 24 ποντίκια με σκούρο και σγουρό τρίχωμα και 22 ποντίκια με ανοικτό χρώμα και σγουρό τρίχωμα. Ποιοι είναι οι γενότυποι των ποντικών που διασταυρώθηκαν;(τα αλληλόμορφα για το χρώμα και το είδος του τριχώματος βρίσκονται σε διαφορετικά χρωμοσώματα)6) Από τη διασταύρωση φυτών μπιζελιάς πήραμε στην F2 γενιά: 65 φυτά με ρυτιδωμένα – πράσινα σπέρματα, 590 φυτά με λεία- κίτρινα σπέρματα, 198 φυτά με λεία- πράσινα σπέρματα και 205 φυτά με ρυτιδωμένα – κίτρινα σπέρματα. Να βρεθούν οι γενότυποι και οι φαινότυποι των ατόμων της Ρ γενιάς καθώς και της F1. (τα αλληλόμορφα για το χρώμα και το είδος της επιδερμίδας του φυτού βρίσκονται σε διαφορετικά χρωμοσώματα

7) Από τη διασταύρωση φυτών μπιζελιάς πήραμε στην F2 γενιά: 265 φυτά ψηλά με κόκκινα λουλούδια, 278 φυτά ψηλά με άσπρα λουλούδια, 560 φυτά ψηλά με ροζ λουλούδια, 180 φυτά κοντά με ροζ λουλούδια, 90 φυτά κοντά με κόκκινα λουλούδια και 92 φυτά κοντά με άσπρα λουλούδια. Να βρεθεί το ανάστημα και το χρώμα των ατόμων της πατρικής γενιάς και της F1 γενιάς. (τα αλληλόμορφα για το χρώμα και το ύψος του φυτού βρίσκονται σε διαφορετικά χρωμοσώματα)8) Στα ποντίκια το μαύρο χρώμα ελέγχεται από ένα επικρατές αλληλόμορφο Μ ενώ το άσπρο από το υπολειπόμενο μ. Το σγουρό τρίχωμα ελέγχεται από το επικρατές αλληλόμορφο Α ενώ το λείο από το υπολειπόμενο α. Διασταύρωση ανάμεσα σε ποντίκια έδωσε 60 ποντίκια με μαύρο σγουρό τρίχωμα και 58 με άσπρο σγουρό, 20 ποντίκια με μαύρο-λείο τρίχωμα και 19 με άσπρο-λείο τρίχωμα. Ποιοι είναι οι γονότυποι των γονιών αυτών των ποντικών; Ποιοι είναι οι γονότυποι των παππούδων των ατόμων; ( τα αλληλόμορφα για το χρώμα και το είδος του τριχώματος βρίσκονται σε διαφορετικά χρωμοσώματα)9) Τα κουνέλια που εμφανίζουν μία ανωμαλία στα λευκά αιμοσφαίρια και στο σκελετό τους, ονομάζονται κουνέλια Pelger. Κουνέλια Pelger διασταυρώθηκαν με φυσιολογικά και στην πρώτη θυγατρική γενιά πήραμε 246 φυσιολογικά και 249 Pelger. Διασταυρώθηκαν επίσης κουνέλια Pelger μεταξύ τους και στην F1 γενιά καταμετρήθηκαν 480 κουνέλια Pelger και 242 φυσιολογικά. Πως εξηγούνται τα αποτελέσματα;10) Στους σκύλους υπάρχει ένα αυτοσωμικό θνησιγόνο γονίδιο με δύο αλληλόμορφα, το γονίδιο Α. Το επικρατές αλληλόμορφο σε ομόζυγη κατάσταση προκαλεί το θάνατο σε εμβρυϊκή ηλικία. Τα σκυλιά με ετερόζυγο γονότυπο επιζούν αλλά έχουν κοντόχοντρα πόδια. Παράλληλα ένα άλλο αυτοσωμικό αλληλόμορφο γονίδιο, το Β, που βρίσκεται σε διαφορετικό ζεύγος ομολόγων χρωμοσωμάτων, ελέγχει το χρώμα του τριχώματος στα σκυλιά. Σκυλιά ομόζυγα για το ένα αλληλόμορφο είναι μαύρα, ενώ αυτά που είναι ομόζυγα για το άλλο αλληλόμορφο είναι καφέ και τα ετερόζυγα άτομα φέρουν κηλίδες μαύρες και καφέ. Έγιναν οι παρακάτω διασταυρώσεις:

ααΒ1Β1 Χ ΑαΒ1Β2

σκυλιά με φυσιολογικά πόδια μαύρου χρώματος με σκυλιά με κοντόχοντρα πόδια και στικτό τρίχωμα.

Αα Β1Β2 Χ Αα Β1Β2 σκυλιά με κοντόχοντρα πόδια και στικτό τρίχωμα με σκυλιά με κοντόχοντρα πόδια και στικτό τρίχωμα

Ποιες είναι οι γονοτυπικές και φαινοτυπικές αναλογίες των απογόνων των παραπάνω διασταυρώσεων;

Κληρονόμηση γονιδίων που εδράζονται σε φυλετικά χρωμοσώματα- φυλοσύνδετη κληρονομικότητα ΜΟΝΟΥΒΡΙΔΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΔΙΥΒΡΙΔΙΣΜΟΣ

Υπολειπόμενα φυλοσύνδετα Επικρατή φυλοσύνδετα Υπολειπόμενα θνησιγόνα φυλοσύνδετα Φυλοσύνδετα με αυτοσωμικά όλων των περιπτώσεων

1) Να γίνει η διασταύρωση ενός θηλυκού ατόμου που είναι ετερόζυγο για ένα υπολειπόμενο φυλοσύνδετο γνώρισμα (ΧΑΧα) με ένα άτομο αρσενικό ΧΑΨ που φέρει το επικρατές αλληλόμορφο και να γραφεί η γονοτυπική και φαινοτυπική αναλογία των απογόνων.

2) Να γίνει η διασταύρωση θηλυκών ΧΑΧΑ με αρσενικά ΧαΨ και να γραφεί η γονοτυπική και φαινοτυπική αναλογία των απογόνων.

3) Από τη διασταύρωση θηλυκής δροσόφιλα με κόκκινα μάτια με αρσενική δροσόφιλα που έχει επίσης κόκκινα μάτια, γεννιούνται θηλυκά άτομα με κόκκινα μάτια και αρσενικά με κόκκινα και λευκά μάτια σε αναλογία 1:1.Από τη διασταύρωση του ίδιου θηλυκού ατόμου με άλλο αρσενικό άτομο, προκύπτουν άτομα με λευκά μάτια και άτομα με κόκκινα μάτια σε αναλογία 1:1.Α.Να καθορίσετε τον τύπο κληρονομικότητας της ιδιότητας.Β.Να γράψετε τις διασταυρώσεις.Τα θηλυκά άτομα της δροσόφιλα έχουν δύο Χ φυλετικά χρωμοσώματα και τα αρσενικά ένα Χ και ένα Ψ.4) Το άσπρο χρώμα ματιών της δροσόφιλα ελέγχεται από το υπολειπόμενο φυλοσύνδετο γονίδιο λ, ενώ το κόκκινο χρώμα από το επικρατές Λ. Μια θηλυκή δροσόφιλα με κόκκινο χρώμα ματιών διασταυρώθηκε με ένα αρσενικό που είχε άσπρο χρώμα ματιών και έδωσε 45 θηλυκά με κόκκινα μάτια, 43 θηλυκά με άσπρα μάτια, 44 αρσενικά με κόκκινα μάτια και 42 αρσενικά με άσπρα μάτια. Ποιοι είναι οι γονότυποι των γονιών;5) Από μελέτη σε γενεαλογικά δέντρα διαπιστώθηκε ότι η αχονδροπλασία οφείλεται στη δράση επικρατούς γονιδίου που βρίσκεται σε αυτοσωμικό χρωμόσωμα. Άτομα που φέρουν σε διπλή δόση το γονίδιο αυτό πεθαίνουν σε βρεφική ηλικία. Η αχρωματοψία είναι φυλοσύνδετο γνώρισμα και κληρονομείται με τον υπολειπόμενο τρόπο. Ποιοι θα είναι οι πιθανοί φαινότυποι των απογόνων από μια υποθετική διασταύρωση ενός άντρα μη αχρωματοπικού και ετεροζυγώτη για το γονίδιο της αχονδροπλασίας με μια γυναίκα φορέα της αχρωματοψίας και κανονικού φαινοτύπου;6) Ένας τύπος κληρονομικής πτώσης των βλεφάρων κληρονομείται με τον επικρατή τρόπο κληρονόμησης και το αλληλόμορφο βρίσκεται σε αυτοσωμικό χρωμόσωμα. Η αιμοφιλία οφείλεται στη δράση υπολειπόμενου φυλοσύνδετου γονιδίου.Από μια υποθετική διασταύρωση ενός άντρα που δεν πάσχει από αυτό το είδος πτώσης των βλεφάρων και δεν είναι αιμοφιλικός, με μια γυναίκα που πάσχει από πτώση των βλεφάρων, επειδή μόνο ο πατέρας της έπασχε και είναι ετεροζυγωτική για το γονίδιο της αιμοφιλίας, ποιοι θα είναι οι δυνατοί φαινότυποι των απογόνων;7) Στον άνθρωπο ένα ζεύγος αυτοσωμικών γονιδίων ελέγχει τα κατσαρά, τα ίσια και τα ενδιάμεσα μαλλιά. Ένα υπολειπόμενο φυλοσύνδετο γονίδιο είναι υπεύθυνο για την αχρωματοψία στο πράσινο χρώμα. Ποιοι θα είναι οι πιθανοί γονότυποι των παιδιών που θα γεννηθούν από το γάμο δύο ατόμων με ενδιάμεσα μαλλιά και με φυσιολογική όραση;8) Ένας άντρας με μερική αχρωματοψία στο κόκκινο και πράσινο και ετερόζυγος ως προς το γνώρισμα «προσκολλημένοι λοβοί» παντρεύεται γυναίκα με προσκολλημένους λοβούς και φυσιολογική όραση (ομόζυγη). Ποιοι θα είναι οι πιθανοί γονότυποι-φαινότυποι των παιδιών τους;9) Μια γυναίκα που πάσχει από οικογενή υπερχοληστερολαιμία, ομάδας αίματος Α και ένας άντρας με ομάδα αίματος Β, που είναι υγιής, αποκτούν παιδί που πάσχει από οικογενή υπερχοληστερολαιμία με ομάδα αίματος 0 και παιδί που είναι υγιές. Να καθορίσετε τους γονοτύπους του άντρα, της γυναίκας και των παιδιών. Η οικογενής υπερχοληστερολαιμία οφείλεται σε επικρατές αυτοσωμικό γονίδιο.10) Η Μαρία έχει γραμμή τριχοφυΐας με κορυφή και είναι φυσιολογική ως προς την αιμορροφιλία Α, οι δε γονείς της είναι επίσης φυσιολογικοί ως προς την αιμορροφιλία Α.Ο άντρας της Μαρίας δεν έχει γραμμή τριχοφυΐας με κορυφή και είναι υγιής ως προς την αιμορροφιλία Α. Από το γάμο τους γεννήθηκε ένα αγόρι που έχει γραμμή τριχοφυΐας με κορυφή και πάσχει από αιμορροφιλία Α.Α) Να γράψετε τους πιθανούς γονότυπους των μελών της οικογένειας και να αιτιολογήσετε.Β) Ποια είναι η πιθανότητα το επόμενο παιδί του ζευγαριού να είναι:Ι. Αγόρι υγιές με γραμμή τριχοφυΐας με κορυφή.ΙΙ. Κορίτσι με γραμμή τριχοφυΐας χωρίς κορυφή υγιές. Η αιμορροφιλία α ελέγχεται από υπολειπόμενο φυλοσύνδετο γονίδιο και η γραμμή τριχοφυΐας με κορυφή ελέγχεται από επικρατές αυτοσωμικό γονίδιο.