ΣΥΝΘΕΤΑ/ ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΡΗΜΑΤΟΣ ΔΙΝΩ

το δόσιμο : 1) το να δίνει κανείς, 2) πλήρης διοχέτευση ενεργητικότητας, αφιέρωσηη δοσοληψία : 1) οικονομική συναλλαγή (λαϊκά : το αλισβερίσι, το νταραβέρι)π.χ. εμπορικές, καθημερινές, συχνές δοσοληψίες2) (πληθ.) οι σχέσεις, οι επαφές, «πάρε δώσε»π.χ. έχει δοσοληψίες / πάρε δώσε με ύποπτα πρόσωπαη δοσολογία : καθορισμός δόσεων (φαρμάκου), και κατ’ επέκταση η ποσότητα που αντιστοιχεί σε κάθε δόσηπ.χ. η δοσολογία που συνέστησε ο γιατρός ήταν 2 δισκία την ημέρα. δοσολογίες για παρασκευή γλυκών, φαγητών, ποτών…ο δοσομετρητής : μικρό σκεύος με αριθμημένη κλίμακα για υπολογισμό δόσεων υγρών ή στερεών (π.χ. ρυζιού, νερού ….)δεδομένος-η-ο : 1) αυτός που υπάρχει, δεν μπορεί να αμφισβητηθεί, να αγνοηθεί. π.χ. τα σχέδια για το μέλλον πρέπει να βασίζονται στις δεδομένες συνθήκες. π.χ. δεδομένης της οικονομιικής κατάστασης, οι ξένοι επενδυτές δεν προτίθενται να επενδύσουν στην περιοχή. π.χ. θεωρώ δεδομένη την υποστήριξή σου (=αναμφισβήτητη, βέβαιη, σίγουρη)Φρ. : δεδομένου ότι = εξαιτίας του γεγονότος ότι, καθώς, επειδήπ.χ. δεν πρέπει να περιμένετε βοήθεια, δεδομένου ότι κι εμείς βρισκόμαστε σε δύσκολη θέσητο δεδομένο-α : το αδιαμφισβήτητο στοιχείο, το στοιχείο που λειτουργεί ως βάση για περαιτέρω σκέψη ή ενέργειεςπ.χ. με τα μέχρι στιγμής δεδομένα κάτι τέτοιο πρέπει να αποκλειστείπ.χ. είναι δεδομένο ότι η κατάσταση είναι δύσκολη-επιστημονικά δεδομένα, δεδομένα και ζητούμενα σε ένα πρόβλημαδεδομένα Η/Υ : dataβάση δεδομένων Η/Υ : data baseαναδίδω (ενεστ. / πρτ.) : 1) εκπέμπω στο χώρο ευχάριστες ή δυσάρεστες οσμές, αποπνέω, διαχέω2) εκπέμπω προς τα πάνω, διασκορπίζω σε μεγάλη έκτασηπ.χ. Το σπίτι ήταν κλειστό κα ανέδιδε μια δυσάρεστη οσμή. Το ηφαίστειο ανέδιδε πυκνούς μαύρους καπνούς. ξεδίνω (ξέδωσα) : διασκεδάζω έντονα, εκτονώνομαι, ξεσκάω, το ρίχνω έξωπ.χ. Μετά την εξεταστική περίοδο βγήκαμε έξω να ξεδώσουμε

Όταν το ρήμα δίνω μπαίνει ως β΄συνθετικό στις λέξεις παίρνει τις εξής μορφές : -δότης / -δότρια, -δότηση, -δοσία, -δοτώ, -δότημα

-δότης /-δότρια > παραγωγική κατάληξη : δηλώνει αυτόν που δίνει αυτό που λέει το α΄συνθετικό : > χρηματοδότης, πληροφοριοδότης, βηματοδότης, ρευματοδότης, αιμοδότης…

λογοδοτώ : δίνω λόγο για συγκεκριμένες πράξεις μου, απολογούμαι (η λογοδοσία)π.χ. η προηγούμενη διοίκηση καλείται να λογοδοτήσει για τις αυθαιρεσίες τηςμισθοδοτώ-ούμαι : πληρώνω μισθό (η μισθοδοσία)πλειοδοτώ-ούμαι : 1) προσφέρω υψηλότερη τιμή, κάνω καλύτερη πρόταση σε πλειστηριασμό ή δημοπρασία, π.χ. η εταιρεία που πλειοδότησε θα αναλάβει την εκτέλεση του έργου, 2) (μτφρ. συχνά κακόσημο) εκδηλώνω κάτι σε μεγαλύτερο βαθμό (από τους άλλους), υπερθεματίζω, (αντ. υστερώ) π.χ. η αντιπολίτευση πλειοδότησε σε λαϊκίστικα, εμπρηστικά συνθήματα (η πλειοδοσία, ο πλειοδότης/πλειοδότρια, πλειοδοτικός)

μειοδοτώ : αναλαμβάνω τη δέσμευση σε δημοπρασία να ολοκληρώσω εργασία με κόστος ή αμοιβή χαμηλότερη από αυτήν που προτείνουν οι ανταγωνιστές μου. π.χ. μειοδοτώ σε διαγωνισμό δημοσίων έργων (η μειοδοσία, ο μειδότης, μειοδοτικός)μειοδοσία : 2) (μτφρ) προδοσία, φρ. εθνική μειοδοσία : η προδοσία σε βάρος της πατρίδας, που εκδηλώνεται με αδικαιολόγητη υποχωρητικότητα προς ζημίαν των εθνικών συμφερόντων κατά την άσκηση της πολιτικής εξουσίας και ιδίως κατά το χειρισμό των εθνικών θεμάτων.π.χ. τα κόμματα της αντιπολίτευσης υποστήριξαν ότι η συμφωνία που υπέγραψε η κυβέρνηση συνιστά πράξη εθνικής μειοδοσίαςμειδότης : 2) (μτφρ. κακόσημο) αυτός που βλάπτει το κοινό συμφέρον (προδότης)εξουσιοδοτώ-ούμαι : δίνω σε κάποιον την άδεια (προφορικά ή εγγράφως) να με εκπροσωπήσει / να ενεργήσει για μένα (η εξουσιοδότηση, εξουσιοδοτημένος)Φρ. εξουσιοδοτώ/εξουσιοδότηση εν λευκώ συνταξιοδοτώ-ούμαι : δίνω σύνταξη (η συνταξιοδότηση, συνταξιοδοτικός, συνταξιοδοτημένος)προικοδοτώ : προικίζω, δίνω προίκα (η προικοδότηση)γνωμοδοτώ : διατυπώνω έγκυρη / υπεύθυνη γνώμη για ζήτημα της αρμοδιότητάς μου, αποφαίνομαι (η γνωμοδότηση, γνωμοδοτικός, ο γνωμοδότης/-τρια)π.χ. εκλήθησαν και άλλοι εμπειρογνώμονες για να γνωμοδοτήσουνκληροδοτώ : 1) δίνω σε κάποιον περιουσιακά στοιχεία μου (η κληροδότηση, η κληροδοσία, το κληροδότημα, ο κληροδότης/-τρια, κληροδόχος), 2) αφήνω πνευματική ή ηθική παρακαταθήκη για τις μεταγενέστερες γενιέςπυροδοτώ-ούμαι : 1) ενεργοποιώ μηχανισμό με εκρηκτικά, 2) προκαλώ ένταση, εγείρω αρνητικά/ επιθετικά συναισθήματα, π.χ. τα προκλητικά σχόλια πυροδότησαν αντιδράσεις (η πυροδότηση)χρηματοδοτώ : δίνω χρήματα (η χρηματοδότηση, ο χρηματοδότης)ηλεκτροδοτώ-ούμαι : δίνω, παρέχω ρεύμα (η ηλεκτροδότηση)π.χ. την ηλεκτροδότηση των ακριτικών νησιών δυσχεραίνει η απόστασή τους από το κεντρικό δίκτυο της ΔΕΗ στην ηπειρωτική χώρασηματοδοτώ-ούμαι : 1) τοποθετώ σηματοδότη, 2) μεταδίδω σήματα με ορισμένο κώδικα, 3) δείχνω, επισημαίνω κάτι σημαντικό π.χ. η εκλογή του σηματοδοτεί μια νέα εποχή.(η σηματοδότηση = η σήμανση, ο σηματοδότης = το φανάρι)τροφοδοτώ-ούμαι : (η τροφοδοσία, η τροφοδότηση, ο τροφοδότης, τροφοδοτικός) 1) σιτίζω, (π.χ. τροφοδοτώ το στρατό), 2) δίνω απαραίτητη ενέργεια/ υλικά (π.χ. τροφοδοτώ μηχανή με καύσιμα), 3) παρέχω συστηματικά (π.χ. τροφοδοτώ τις κοσμικές στήλες), 4) ενισχύω, στηρίζω (π.χ. οι ανεύθυνες δηλώσεις τροφοδοτούν τον πανικό του κόσμου)δανειοδοτώ-ούμαι : χορηγώ, δίνω δάνειο, (η δανειοδότηση, δανειοδοτικός)

Εκφράσεις :του δίνω, να του δίνω = φεύγωδε δίνω δεκάρα (τσακιστή) = αδιαφορώ τελείωςδίνω στη δημοσιότητα = δημοσιοποιώ, ανακοινώνωαποδίδω τα ίσα = ανταποδίδω το κακό, πατσίζω, πληρώνω με το ίδιο νόμισμαδίνω ξύλο σε κάποιον : χτυπώ

ΑΣΚΗΣ H (ΣΥΝΘΕΤΑ ΤΟΥ ΡΗΜΑΤΟΣ ΔΙΝΩ-ΟΜΑΙ (ΔΙΔΩ-ΟΜΑΙ) Να συμπληρώσετε τα κενά με τις κατάλληλες σύνθετες, παράγωγες ή παράγωγες σύνθετες λέξεις/ φράσεις από το ρήμα δίνω-ομαι (δίδω), στο σωστό τύπο :

1. __________________ στον ωμό εκβιασμό διάφορων επιχειρηματικών συμφερόντων η Κυβέρνηση άνοιξε τον ασκό του Αιόλου.

2. Με έδιωξε κακήν κακώς από το σπίτι λέγοντά μου επί λέξει : «Δίνε του, ακούς τι σου λέω, και μην ξαναπατήσεις το πόδι σου εδώ».

3. Είναι ______________ψυχή τε και σώματι στην Επιστήμη. Δεν τον ενδιαφέρει τίποτε άλλο. 4. Καταδικάζουμε τα επεισόδια. Προέχει η ασφάλεια των ποδοσφαιριστών και των φιλάθλων

γι' αυτό εδώ και ένα μήνα συνεργαζόμαστε με την αστυνομία. Το αποτέλεσμα δεν ήταν αυτό που θέλαμε. Δεν _______________η συνεργασία μας.

5. Με απόφαση του Αρείου Πάγου κρίθηκε ότι τα τέλη κυκλοφορίας των αυτοκινήτων, έχουν χαρακτήρα ________________ τελών, ΔΕΝ είναι φόροι, και επιβάλλονται στους ιδιοκτήτες των αυτοκινήτων για τη χρησιμοποίηση από τους τελευταίους του οδικού δικτύου της χώρας και την εξεύρεση των αναγκαίων πόρων για τη συγκάλυψη των δαπανών συντήρησης του δικτύου τούτου.Επομένως, τα εν λόγω τέλη κυκλοφορίας καταβάλλονται από τον ιδιοκτήτη, ανεξάρτητα από το αν το όχημα κυκλοφορεί ή έχει τεθεί συνεπεία μηχανικής βλάβης ή τροχαίου ατυχήματος σε αχρησία, ΕΚΤΟΣ αν στην τελευταία αυτή περίπτωση έχουν κατατεθεί οι πινακίδες κυκλοφορίας.

6. Πληροφορίες για όλα τα ενδιαφέροντα ___________________ προγράμματα, και κυρίως αυτά που αφορούν ΜικροΜεσαίες Ελληνικές επιχειρήσεις που είτε έχουν δραστηριότητα είτε είναι υπό ίδρυση θα βρείτε στην ιστοσελίδα μας.

7. Αρνητικά ____________________ το περιφερειακό συμβούλιο Δυτικής Μακεδονίας στο κέντρο υποδοχής μεταναστών στη Νέάπολη Κοζάνης.

8. Με την προσκόμιση απλής _____________________ θα μπορεί να γίνεται εφεξής η παραλαβή του κλειδαρίθμου από τις ΔΟΥ, σε περίπτωση η αυτοπρόσωπης παρουσίας.

9. Η εξευτελιστική τιμή της πώλησης των αεροσκαφών είναι τέτοια, που _________________________ υποψίες σκανδάλου τα οποία αξίζει να διερευνηθούν.

10. Για την καλή __________________του αθλητή σημασία έχουν η προπόνηση, οι. γενετικές προδιαγραφές και η διατροφή.

11. Κύκλωμα μαστροπών είχε βάλει....bar code σε _______________________ με τη βία γυναίκες. Αυτός ήταν ο χθεσινός τίτλος στις περισσότερες εφημερίδες. Συγκεκριμένα η είδηση ήταν η εξής : Οι ισπανικές αρχές στη Μαδρίτη συνέλαβαν 22 άτομα ως ύποπτους για μαστροπεία. Σύμφωνα με τις ισπανικές αρχές οι εν λόγω ύποπτοι, ρουμανικής καταγωγής _________________ με τη βία κοπέλες, στις οποίες έκαναν από ένα tattoo bar-code, ως ένδειξη ιδιοκτησίας.

12. Είναι, λοιπόν, καιρός να μιλήσουμε αναλυτικά για τον χαφιέ. Οι ονομασίες αφθονούν : ________________ , _________________ , καρφί, ρουφιάνος ...

13. «Έφυγε» σήμερα το πρωί ο γνωστός λαϊκός τραγουδιστής Δημήτρης Μητροπάνος, μετά από επιπλοκές που παρουσίασε ύστερα από έμφραγμα που υπέστη. Ο 64χρονος τραγουδιστής μεταφέρθηκε εσπευσμένα στο νοσοκομείο, όπου οι γιατροί κατάφεραν να τον επαναφέρουν. Η βελτίωση όμως δεν διήρκησε για πολύ, η καρδιά του τον ____________.

14. Σε εξοπλιστική κούρσα __________________ η Ινδία. Εξοπλίζονται με οπλικά συστήματα αιχμής οι ινδικές ένοπλες δυνάμεις. Στα τελευταία της στάδια βρίσκεται σειρά αγορών οπλισμού αξίας δεκάδων εκατομμυρίων δολαρίων μεταξύ της Ινδίας, της Ρωσίας και της Γαλλίας, καθώς οι ινδικές ένοπλες δυνάμεις προβαίνουν σε μαζικές αγορές προηγμένων οπλικών συστημάτων.

15. __________________ άνευ όρων στο ΔΝΤ για την Ουγγαρία. Έτοιμη να διαπραγματευτεί ένα νέο δάνειο με το ΔΝΤ φέρεται η Ουγγαρία υπό το βάρος των τεράστιων πιέσεων που ασκεί η συνεχής περιδίνηση του φιορινιού σε νέα ιστορικά χαμηλά. Σημειώνεται ότι μέχρι πρότινος η Ουγγαρία τηρούσε σκληρή στάση έναντι των προϋποθέσεων που έθετε το ΔΝΤ

για τη χορήγηση οικονομικής βοήθειας, θέτοντας "κόκκινη γραμμή" στις έξωθεν παρεμβάσεις στην άσκηση οικονομικής πολιτικής.

16. Στο μισό και με συνεχιζόμενη τάση επιδείνωσης, έχουν μειωθεί οι κεντρικοί αυτοτελείς πόροι στους δήμους από το 2009, όπως κατήγγειλαν οι δήμαρχοι στην έκτακτη συνεδρίασή τους. Απηύθυναν μάλιστα κάλεσμα προς την κεντρική κυβέρνηση να διασφαλίσει τη ___________________της αυτοδιοίκησης "που κινδυνεύει με κατάρρευση".

17. Παλιότερα η λίμνη ___________________αναθυμιάσεις με μυρωδιά από θειάφι, που εξαιτίας τους είχε και την προσωνυμία «βρωμολίμνη».

18. Οι αποκαλύψεις για ανάμειξη πολιτικών της αντιπολίτευσης σε ύποπτες ___________________ με επιχειρηματίες διευρύνουν τη διαμάχη για τη διαφθορά.

19. Οι ______________________είναι ιατρικές συσκευές που τοποθετούνται σε πάσχοντες από ορισμένες μορφές καρδιακής αρρυθμίας.

20. Η πρόσφατη δημοσκόπηση της GPO για την εκπομπή του Γιάννη Πρετεντέρη «Ανατροπή» στο Mega, περιέχει επαρκή ________________ αλήθειας, ως προς την πραγματικότητα που διαμορφώνεται σήμερα στην Ελλάδα.

21. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο κ. Παπαδήμος επισκέφθηκε την Κύπρο στο τέλος της πρωθυπουργικής του θητείας, δεν είναι λίγοι όμως αυτοί που εκφράζουν τον προβληματισμό τους μήπως η επίσκεψη του _________________ έναν πρωθυπουργό εν εφεδρεία;

22. Το PIRIUM λαμβάνεται μία φορά την ημέρα, κατά προτίμηση το πρωί.Είναι πολύ σημαντικό να λαμβάνεται η σωστή _________________του φαρμάκου. Παρακάτω, αναφέρονται ________________ που είναι απλά ενδεικτικές για την ποσότητα που πρέπει να λαμβάνεται. Ο γιατρός θα σας ενημερώσει για τον ακριβή αριθμό των δισκίων που πρέπει να λαμβάνετε.

23. Η παραπέρα ανάπτυξη της υποδομής για την ________________ των πολιτών με φυσικό αέριο αποτελεί απόλυτη προτεραιότητας της Σερβίας όσον αφορά τον τομέα της Ενέργειας.

24. Ποιότητα στα γηρατειά _______________ η καλή υγεία. Δεν είναι η ηλικία αυτή που περιορίζει την υγεία και τις δραστηριότητες των ηλικιωμένων.

25. Σήμερα στις 7:00 το απόγευμα θα γίνει η _________________ του αγώνα Ελλάδας-Σερβίας.

26. Στο συγκεκριμένο έγγραφο παρουσιάζεται ένα ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά της διάδοσης των όπλων μαζικής καταστροφής (ΟΜΚ). Το στρατηγικό σχέδιο της ΕΕ υπογραμμίζει τη σημασία αποφασιστικής δράσης με στόχο την πρόληψη, την αποτροπή, τη διακοπή και τη ματαίωση των προγραμμάτων ________________ όπλων μαζικής καταστροφής (ΟΜΚ) και πυραύλων.

27. Σε μια ενδιαφέρουσα επενδυτική επιλογή – υψηλού ρίσκου και ανάλογης _________________ - έχουν εξελιχθεί τις τελευταίες ημέρες τα ομόλογα ελληνικού δημοσίου. Δεν είναι λίγοι οι επενδυτές που αποφασίζουν να τοποθετήσουν ένα μέρος του χαρτοφυλακίου τους στα ομόλογα αυτά.

28. Κάποιος που δεν έχει έρθει ποτέ σε επαφή με τους __________________ ελληνικούς χορούς, ιδιαίτερα οι νεώτεροι, πιθανώς τους βρίσκει εντελώς ξεπερασμένους, άμεσα συνυφασμένους με τον επαρχιωτισμό, ίσως και καθαρά βουκολική απόλαυση. Τι έχουν, όμως, να ζηλέψουν από άλλα παλιά στιλ χορού που επιστρέφουν δυναμικά, όπως το swing και το Charleston;

29. Οι πρόσφατοι νόμοι για νέα αύξηση των φόρων ______________________ θύελλα αντιδράσεων που εκφράστηκε με απεργίες.

30. Στη συγκεκριμένη ιστοσελίδα θα βρείτε : Υπολογισμό της _________________ κάθε κατηγορίας εκπαιδευτικών, αναλυτικούς πίνακες για μισθούς, επιδόματα, υπερωρίες κ.α.

31. Μηνιγγίτιδα: Ύπουλη ___________________ νόσος που πλήττει τα παιδιά. Θωρακίζονται τα ελληνόπουλα με το νέο τετραδύναμο εμβόλιο.