2555...51112215: สาขาว ชาการจ ดการทร พยากรว...

การจดการความรแหลงเรยนร กรณพระราชนเวศนมฤคทายวน และสถานศกษาใกลเคยง

โดย นายธเนศ เกษรสรธร

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการจดการทรพยากรวฒนธรรม บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ปการศกษา 2555 ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

สำนกหอ

สมดกลาง

KNOWLEDGE MANAGEMENT OF LEARNING CENTER : A CASE OF MRIGADAYAWAN PALACE AND NEIGHBORINGING SCHOOLS

By Mr. Thanet Kesornsirithon

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree Master of Arts Program in Cultural Resource Management

Graduate School, Silpakorn University Academic Year 2012

Copyright of Graduate School, Silpakorn University

สำนกหอ


บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร อนมตใหวทยานพนธเรอง “ การจดการความรแหลงเรยนร กรณพระราชนเวศนมฤคทายวน และสถานศกษาใกลเคยง ” เสนอโดย นายธเนศ เกษรสรธร เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการจดการทรพยากรวฒนธรรม

……........................................................... (ผชวยศาสตราจารย ดร.ปานใจ ธารทศนวงศ)

คณบดบณฑตวทยาลย วนท..........เดอน.................... พ.ศ...........

อาจารยทปรกษาวทยานพนธ รองศาสตราจารย ดร.ธนก เลศชาญฤทธ คณะกรรมการตรวจสอบวทยานพนธ .................................................... ประธานกรรมการ (ศาสตราจารยพเศษ พสฐ เจรญวงศ) ............/......................../.............. .................................................... กรรมการ (ศาสตราจารย สายนต ไพรชาญจตร) ............/......................../.............. .................................................... กรรมการ (รองศาสตราจารย ดร.ธนก เลศชาญฤทธ) ............/......................../..............

สำนกหอ


51112215: สาขาวชาการจดการทรพยากรวฒนธรรม

คาสาคญ: การมสวนรวม / การจดการความร

นายธเนศ เกษรสรธร: การจดการความรแหลงเรยนรกรณพระราชนเวศนมฤคทายวน และ

สถานศกษาใกลเคยง. อาจารยทปรกษาวทยานพนธ: รศ.ดร.ธนก เลศชาญฤทธ. 218 หนา.

วทยานพนธฉบบนมวตถประสงคเพอศกษาแนวทางในการจดการแหลงเรยนรรวมกน

ระหวางพระราชนเวศนมฤคทายวน และโรงเรยนใกลเคยงสองแหง ดวยความเปนมาของทองถนทม

ความสาคญ และมประวตความเปนมาทยาวนาน ประกอบกบพระราชนเวศนมฤคทายวนตองการทจะให

ตนเองเปนแหลงเรยนรทมชวต เปดโอกาสใหนกเรยนไดเขามาเรยนร สงสาคญประการหนงทจะทาใหการ

ดาเนนการดงกลาวประสบความสาเรจ คอการมสวนรวมจากผทมสวนเกยวของทงหมดโดยการมสวนรวม

ทเกดขนตองเปนไปอยางมประสทธภาพ และเกดความยงยน ซงจะกอใหเกดประโยชนกบทกฝายท

เกยวของ

ผลการศกษาพบวาพระราชนเวศนมฤคทายวน และโรงเรยนใกลเคยงทงสองแหงตางเลงเหน

ประโยชนทจะเกดขนจากการมสวนรวมในการจดการความรรวมกน และพรอมเขามามสวนรวมในการ

ดาเนนงาน ซงจากการดาเนนงานทผานมากประสบกบปญหาดานตางๆจงทาใหการดาเนนงานรวมกนท

ผานมายงไมประสบความสาเรจเทาทควร ผศกษาจงมงศกษาหาวธการ และกาหนดแนวทางเพอแกไข

ปญหาตางๆ โดยใชกระบวนการมสวนรวม และทฤษฏการจดการความรเขามารวมกาหนดแนวทางในการ

ดาเนนงานรวมกนอยางเหมาะสม ซงนาไปสการมสวนรวมของทกฝายอยางจรงจงมประสทธภาพ และเกด

ความตอเนอง งานการศกษานยงมงสรางเครองมอทใชสรางการมสวนรวมในการจดการความรจาก

กรณศกษาดงกลาว โดยใชชดขอมลความรทพระราชนเวศนมฤคทายวนไดรวบรวมไว ซงเปนประโยชน

กบนกเรยน และเยาวชนในทองถน อยางไรกตามผทมสวนเกยวของตองเขามามบทบาทสวนรวมในทก

ขนตอนซงจะเปนการรวมกนปฏบต และเรยนรรวมกน เพอพฒนาตอไป

สาขาวชาการจดการทรพยากรวฒนธรรม บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ลายมอชอนกศกษา .................................................... ปการศกษา 2555

ลายมอชออาจารยทปรกษาวทยานพนธ …………….................................

ง

สำนกหอ


51112215: MAJOR: CULTURAL RESOURCES MANAGEMENT KEY WORD: PARTICIPATION / KNOWLEDGE MANAGEMENT

THANET KESORNSIRITHON: KNOWLEDGE MANAGEMENT OF LEARNING CENTER : A CASE OF MRIGADAYAWAN PALACE AND NEIGHBORING SCHOOLS. THESIS ADVISORS: ASSOC. PROF. THANIK LERTCHARNRIT, Ph.D. 218 pp.

The Thesis is for the study of learning center management process with

participate from stakeholder, Mrigadayawan palace and neighboring schools. Because of the history of this region are precedence, support with Mrigadayawan palace desire to be a living learning center, give an opportunity for student to access their experience. The most important factor that will make this operation successful is participation from stakeholder. However the participation should be efficiency sustainability and benefit for participants.

The result of the study signifies that Mrigadayawan palace and neighboring schools farseeing benefit from participating with knowledge management participation and prepare for join with operation. Preceding the operation to experience with problems from any fields cause unsuccessful. See also the researcher intend study for search the approach and decide method for solving any problems, By apply basically The Participation process and The Knowledge management theory. Bring about to seriously participation from participant and efficient with continuous. This study intend produce implement for create participation in this case, By use knowledge data from Mrigadayawan palace that is valuable for students and local youths, However the participant should be participate in all process .

Program of Cultural resource management Graduate school, Silpakorn University Student’s signature ………………………… Academic Year 2012 Thesis Advisor’s signature ………………..…………

จ

สำนกหอ


กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธฉบบนสาเรจลลวงไดอยางสมบรณ โดยไดรบความอนเคราะหจาก รองศาสตราจารย ดร. ธนก เลศชาญฤทธ อาจารยทปรกษาวทยานพนธ ทใหความชวยเหลอ และใหคาแนะนาทเปนประโยชนอยางยงตอผวจย รวมทงศาสตราจารยพเศษ ดร. พสฐ เจรญวงศ ประธานกรรมการสอบวทยานพนธ และศาสตราจารย สายนต ไพรชาญจตร ผทรงคณวฒ ทกรณาใหคาแนะนา และขอเสนอแนะทเปนประโยชนแกผวจย สงผลใหวทยานพนธเลมนถกตองและสมบรณยงขน ผวจยขอกราบขอบพระคณในความกรณาของทกทานเปนอยางสง

ขอกราบขอบพระคณ คณเกลามาศ ยปอนซอย ผอานวยการสานกงานมลนธพระราช

นเวศนมฤคทายวน ทกรณาชวยเหลอ และใหคาแนะนาแกผวจยเสมอมา ขอขอบพระคณอาจารย

พนจ พราหมณแกว ผอานวยการโรงเรยนเทศบาล 6 หวยทรายเหนอ(ราชวทยตาคาร) ทไดกรณา

อานวยความสะดวกใหกบผวจยเปนอยางดตลอดระยะเวลาททาการศกษา รวมทงมขอเสนอแนะ

ตางๆทเปนประโยชนอยางยงตองานการศกษาน ขอขอบพระคณอาจารยบงอร พกสข ผอานวยการ

โรงเรยนเทศบาล 2 วดไทรยอย(ญาณธรรมสมฤทธ) และคณะครอาจารยจากโรงเรยนทงสองแหง

ขอขอบคณเจาหนาทฝายวชาการสานกงานมลนธพระราชนเวศนมฤคทายวนทกทาน

ทไดกรณาชวยเหลอผวจยตลอดระยะเวลาในการเกบรวบรวมขอมล โดยมสวนชวยใหการ

ดาเนนงานตางๆเปนไปอยางสะดวก

ขอขอบพระคณ บดา มารดา ทคอยเปนกาลงใจ และเปนแรงบนดาลใจใหกบผวจย

เสมอมา รวมถงเพอนๆ และนองๆ ทกคนทคอยถามไถเปนกาลงใจใหโดยตลอด

ฉ

สำนกหอ


สารบญ หนา บทคดยอภาษาไทย ................................................................................................................... ง บทคดยอภาษาองกฤษ .............................................................................................................. จ กตตกรรมประกาศ ................................................................................................................... ฉ สารบญตาราง ........................................................................................................................... ฌ สารบญภาพ .............................................................................................................................. ฏ บทท 1 บทนา ............................................................................................................................... 1 ทมาและความสาคญ ............................................................................................. 1 ประเดนการศกษาครงนมงคนหา .......................................................................... 2 วตถประสงค ......................................................................................................... 3 ประโยชนจากการศกษา ........................................................................................ 3 ขอบเขตการศกษา ................................................................................................. 3 แนวคดทเกยวของกบการศกษา ............................................................................ 4 วธการศกษา .......................................................................................................... 4 2 การศกษาแนวคดทฤษฏ เอกสาร และงานวจยทเกยวของ .............................................. 6 แนวคด และทฤษฏในการศกษา ............................................................................ 6

การจดการความร ......................................................................................... 6 ความหมาย และคาจากดความ ............................................................. 6 ประเภทของการจดการความร ............................................................ 8 ขนตอนการจดการความร .................................................................... 9 เครองมอในการจดการความร .............................................................. 9 คณธรรม 8 ประการของการจดการความร ......................................... 11 การประยกตวธการจดการความรในการจดการศกษา ........................ 12 ชมชนนกปฏบต .................................................................................. 14 องคกรการเรยนร ................................................................................ 15 ปจจยแหงความสาเรจของการจดการความร ...................................... 16

ช

สำนกหอ


บทท หนา แนวคดการมสวนรวม ................................................................................... 17

กระบวนการมสวนรวม ...................................................................... 17 การวจยเชงปฏบตการ .......................................................................... 19 แนวปฏบตในการวจยเชงปฏบตการพฒนาแบบสวนรวม .................. 21 การตดตามและประเมนผลแบบมสวนรวม ........................................ 22 แหลงเรยนร .................................................................................................. 23 แนวทางการดาเนนงาน ...................................................................... 25 วธการจดการเรยนรโดยใชแหลงเรยนร .............................................. 26 ขอมลทเกยวของกบพระราชนเวศนมฤคทายวน ................................................... 27 ขอมล ประวตพระราชนเวศนมฤคทายวน .................................................... 27 ลกษณะสถาปตยกรรมของพระราชนเวศนมฤคทายวน ............................... 30 การอนรกษพระราชนเวศนมฤคทายวน ....................................................... 31 กจกรรม โครงการเรยนรทผานมาของพระราชนเวศนมฤคทายวน .............. 32 ขอมลพนฐานของ สถานศกษาทตงอยใกลเคยงพระราชนเวศนมฤคทายวน ........ 34 3 ระเบยบวธการศกษา ....................................................................................................... 36 วธการเกบรวบรวมขอมล ....................................................................................... 37 กลมประชากรททาการศกษา .................................................................................. 38 เครองมอทใชในการศกษา ...................................................................................... 39 การวเคราะห และนาเสนอขอมล ............................................................................ 39 4 ผลการศกษา ................................................................................................................... 40 ขอมลทไดจากการศกษา ........................................................................................ 41 ผลการวเคราะหขอมลทไดจากการศกษา ............................................................... 62 รายงานผลการปฏบตการ ...................................................................................... 81 5 สรปผลการศกษา ............................................................................................................ 99 สรปผลการศกษา ................................................................................................... 99 ขอเสนอแนะ ........................................................................................................ 102 รายการอางอง .......................................................................................................................... 104

ซ

สำนกหอ


หนา ภาคผนวก ................................................................................................................................. 107 ภาคผนวก ก ................................................................................................................. 108 ภาคผนวก ข ................................................................................................................. 175 ประวตผวจย ............................................................................................................................. 219

ณ

สำนกหอ


สารบญตาราง ตารางท หนา

1 กจกรรมโครงการเรยนรของฝายวชาการสานกงานพระราชนเวศนมฤคทายวน

ประจาป 2553 .................................................................................................... 32

2 ขอมลทไดจากการศกษาประชากรกลมเปาหมายเพอรบทราบ สภาพปจจบน

ปญหา และขอเสนอแนะแนวทางเบองตน: ผบรหารสถานศกษา

โรงเรยนเทศบาล 6 บานหวยทรายเหนอ(ราชวทยตาคาร) ................................. 48


ปญหา และขอเสนอแนะแนวทางเบองตน: คร อาจารย ผประสานงาน

โรงเรยนเทศบาล 6 บานหวยทรายเหนอ(ราชวทยตาคาร) ................................. 49


ปญหา และขอเสนอแนะแนวทางเบองตน: ผบรหารสถานศกษา

โรงเรยนเทศบาล 2 วดไทรยอย(ญาณธรรมสมฤทธ) ......................................... 50


ปญหา และขอเสนอแนะแนวทางเบองตน: คร อาจารย ผประสานงาน

โรงเรยนเทศบาล 2 วดไทรยอย(ญาณธรรมสมฤทธ) ....................................... 51


ปญหา และขอเสนอแนะแนวทางเบองตน: ผบรหารสานกงานมลนธ

พระราชนเวศนมฤคทายวน ............................................................................ 52


ปญหา และขอเสนอแนะแนวทางเบองตน: ผบรหารสานกงานมลนธ

พระราชนเวศนมฤคทายวน ............................................................................. 53


ปญหา และขอเสนอแนะแนวทางเบองตน: จาหนาทฝายวชาการ

สานกงานมลนธพระราชนเวศนมฤคทายวน ................................................... 54

ญ

สำนกหอ


ตารางท หนา


ปญหา และขอเสนอแนะแนวทางเบองตน: จาหนาทฝายวชาการ

สานกงานมลนธพระราชนเวศนมฤคทายวน .................................................... 55

10 ขอมลทไดจากการศกษาประชากรกลมเปาหมายในระหวางปฏบตการ

เพอทาใหทราบถงปญหาอปสรรคทเกดขน และขอเสนอแนะ

จากผทเกยวของ: คร อาจารย ผประสานงาน

โรงเรยนเทศบาล 6 บานหวยทรายเหนอ(ราชวทยตาคาร) ................................ 56



จากผทเกยวของ: เจาหนาทวชาการ




จากผทเกยวของ: เจาหนาทวชาการ




จากผทเกยวของ: นกเรยน เยาวชนกลมเปาหมาย

โรงเรยนเทศบาล 6 บานหวยทรายเหนอ(ราชวทยตาคาร) ............................... 60

14 ผลการวเคราะหขอมลจากการศกษากลมประชากรเพอรบทราบ สภาพปจจบน

ปญหา ดานการมสวนรวม .............................................................................. 65

15 ผลการวเคราะหขอมลจากการศกษากลมประชากรเพอรบทราบ

แนวทางในการแกไขปญหา ........................................................................... 67

ฎ

สำนกหอ


ตารางท หนา

16 ผลการวเคราะหขอมลจากการศกษากลมประชากรในระหวางปฏบตการ

ในประเดนชดความรทเหมาะสมตอกาเรยนรของนกเรยน ............................ 70

17 ระยะเวลาแผนปฏบตการ ......................................................................................76

18 ชดขอมลความรทจะนามาใชถายทอดใหนกเรยนในแตละสปดาห ..................... 76

19 การวเคราะหความสามารถในการรบร การเชอมโยงความรทไดกบ

การเรยนในชนเรยน ของนกเรยน ................................................................... 79

20 การวเคราะหปญหาทพบในระหวางปฏบตการ และแนวทางแกไขปญหา ........... 80

ฏ

สำนกหอ


1

บทท 1 บทนา

ทมาและความสาคญ พระราชนเวศนมฤคทายวน เปนพระราชนเวศนทพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลา

เจาอยหวทรงโปรดใหสรางขนในป พ.ศ.2466 เพอเปนทแปรพระราชฐานประทบพกผอนพระอรยาบถและรกษาพระองค ในชวงฤดรอน พระราชนเวศนมฤคทายวนไดถกประกาศเปนโบราณสถานลงในราชกจจานเบกษา เมอวนท 27 ตลาคม 2524 และ ดวยเดชะพระบารมปกเกลาปกกระหมอมของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว รชกาลปจจบน ทรงพระราชทานพระบรมราชานญาตให พนทคายพระรามหก พระราชนเวศนมฤคทายวนและอทยานสงแวดลอมนานาชาตสรนธร อนเปนพนททรพยสนสวนพระมหากษตรย เปนสถานทราชการและเปนสถานทสาธารณชนสามารถเขามาศกษาหาความรทงในดานประวตศาสตรสถาปตยกรรม ศลปกรรม ธรรมชาต สงแวดลอม และเพอพกผอนหยอนใจ ตลอดจนดวยพระกรณาธคณของสมเดจพระเจาภคนเธอ เจาฟาเพชรรตนราชสดาสรโสภาพณณวด ททรงพระกรณาอปการะการบรณปฏสงขรณและทานบารงพระราชนเวศนมฤคทายวนมาโดยตลอด

ปจจบน พระราชนเวศนมฤคทายวนภายอยใตการดาเนนงานของสานกงานมลนธพระราชนเวศนมฤคทายวน จงเปนสถานทรวบรวมความรทเกยวของกบ พระราชประวต พระราชกรณยกจ ในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว และพระบาทสมเดจพระเจาอยหวรชกาลปจจบน ตลอดจนเรองราวทางวฒนธรรม ประเพณตางๆ ไวเปนจานวนมาก และเปนแหลงเรยนรทรวบรวม ความรไวหลากหลายดาน

นอกจากนพระราชนเวศนมฤคทายวนยงเปนแหลงรวบรวมความรตางๆทเกดขนจากการศกษา ของสานกงานพระราชนเวศนมฤคทายวน ททาหนาท ศกษา รวบรวม ความรดานตางๆทเกยวของกบพระราชนเวศนมฤคทายวนทงจากเอกสาร งานวจย และนาเสนอผานงานนทรรศการ กจกรรมตางๆ ทจดขนภายในพระราชนเวศนมฤคทายวนอยางตอเนอง หมนเวยนเปลยนแปลงไปตามโอกาสสาคญ มสถานศกษา และหนวยงานตางๆใหความสนใจเดนทางเขาเยยมชมพระราชนเวศนแหงน

1

สำนกหอ


2

เปนจานวนมากในแตละป นอกจากนสานกงานมลนธพระราชนเวศนมฤคทายวน ยงรวมมอกบองคกรตางๆ ทงสถานศกษา หนวยงานราชการตางๆ ในการสรางความรวมมอทางวชาการ รวมจดกจกรรมสงเสรมการเรยนร เพอทจะทาใหพระราชนเวศนมฤคทายวนเปนแหลงเรยนรทรวบรวม เผยแพร ความร

ในการดาเนนการสงเสรม และการสรางการมสวนรวมในการเรยนร ในฐานะทพระราชนเวศนฯ เปนแหลงเรยนรในชมชน กเปนสวนสาคญทจะสงเสรมให พระราชนเวศนมฤคทายวนเปนสถานทรวบรวมเผยแพรความร เปนพพธภณฑทมชวตไดสมบรณยงขน สงเสรมใหเยาวชนในทองถนมโอกาสเขามาเรยนร สงเสรมใหเยาวชนไดเรยนในแหลงเรยนรนอกจากการเรยนปกตในชนเรยน ซงจะเปนการสรางเสรมประสบการณเรยนรทแปลกใหมนาสนใจใหกบเยาวชน

ทผานมาพระราชนเวศนมฤคทายวน และโรงเรยนโดยรอบ กไดมการจดกจกรรมสงเสรมการเรยนรของเยาวชนรวมกนอยเสมอ แตดวยปญหา และอปสรรคตางๆ จงอาจทาใหการดาเนนงานดงกลาวไมตอเนอง งานการศกษานจงทาการศกษาในประเดนการจดการความรของแหลงเรยนร และการมสวนรวมจดการความรกบสถานศกษา 2 แหงทตงอยใกลเคยงพระราชนเวศนมฤคทายวน ไดแก โรงเรยนเทศบาล 6 หวยทรายเหนอ(ราชวทยตาคาร) และโรงเรยนเทศบาล 2 วดไทรยอย(ญาณธรรมสมฤทธ) ตาบลหวยทรายเหนอ อาเภอชะอา จงหวดเพชรบร ซงทงสองโรงเรยนนกเรยนสามารถเดนทางมาเขารวมกจกรรมโครงการเรยนรตางๆทจดขนหรอเขามาใชพระราชนเวศนมฤคทายวนในฐานะแหลงเรยนรไดอยางสะดวก นอกจากนโรงเรยนทง 2 แหงกใหความสาคญกบการศกษาประวตความเปนมาของทองถน ดวยเหนประโยชนทจะเกดขนซงจะเปนการปลกฝงคานยมทด และสงเสรมใหนกเรยนใชเวลาวางใหเกดประโยชน

งานการศกษานจะทาใหไดกรอบแนวทางในการสรางการมสวนรวมในการเรยนรระหวาง พระราชนเวศนมฤคทายวน และโรงเรยนทง 2 แหง โดยจะทาใหทราบปญหา อปสรรคตางๆ ทเกดขน พรอมขอเสนอแนะจากผทมสวนเกยวของทงหมด แลวนามาวเคราะหกาหนดเปนแนวทางในระดบนโยบาย และนาเอาองคความรทพระราชนเวศนมฤคทายวนมอยมาใชเปนเครองมอในระดบปฏบตการ นาไปสการถายทอดชดความรทนาสนใจ และเปนประโยชน

ประเดนการศกษาครงนมงคนหา

แนวทาง และวธการทเหมาะสมกบการสรางการมสวนรวมในการจดการความรระหวางพระราชนเวศนมฤคทายวน และสถานศกษาใกลเคยงทง 2 แหง

สำนกหอ


3

วตถประสงค 1. เพอศกษากระบวนการจดการแหลงเรยนร การมสวนรวมในการจดการความร

ระหวางพระราชนเวศนมฤคทายวน และสถานศกษาใกลเคยง 2. เพอกาหนดแนวทาง แผนงาน การจดการแหลงเรยนร การสรางการมสวนรวมใน

การจดการความรระหวางพระราชนเวศนมฤคทายวน และสถานศกษาใกลเคยง 3. เพอจดการแหลงเรยนร สรางการมสวนรวมในการจดการความร ระหวางพระราช

นเวศนมฤคทายวน และสถานศกษาใกลเคยง ประโยชนจากการศกษา

1. นกเรยน เยาวชนในทองถนเขาไปศกษาเรยนรในพระราชนเวศนมฤคทายวน ในฐานะแหลงเรยนร ซงเปนการสงเสรมนกเรยนในทางดานวชาการ และทาใหตระหนกถงความสาคญของทองถน

2. เกดความรวมมอระหวาง คร อาจารย และ สานกงานมลนธพระราชนเวศนมฤคทายวนทจะชวยกนถายทอดองคความร รวมถงวธการทนาสนใจ เปนประโยชนกบนกเรยน เยาวชน

3. ชวยกาหนดแนวทาง เพอการจดการแหลงความร และการสรางการมสวนรวมในการจดการความร ระหวางพระราชนเวศนมฤคทายวน และสถานศกษาอน หรอ ชมชนรอบขางอน ใหเปนไปอยางเหมาะสม มประสทธภาพ โดยการนาผลการศกษานไปเปนตวอยางในการดาเนนงานตอไป

ขอบเขตการศกษา

การศกษาคนควา วเคราะหขอมล จากเอกสาร จากขอมลภาคสนาม มเนอหาสาคญเกยวกบเรองดงตอไปน

1. พนทศกษา 1.1 พระราชนเวศนมฤคทายวน ตาบลหวยทรายเหนอ อาเภอชะอา จงหวดเพชรบร

1.2 โรงเรยนเทศบาล 6 หวยทรายเหนอ (ราชวทยตาคาร) ตาบลหวยทรายเหนอ อาเภอชะอา จงหวดเพชรบร 1.3 โรงเรยนเทศบาล 2 วดไทรยอย (ญาณธรรมสมฤทธ)

ตาบลหวยทรายเหนอ อาเภอชะอา จงหวดเพชรบร

สำนกหอ


4

2. ประเดนศกษา 2.1 ศกษาสภาพปจจบนของสถานศกษาโดยรอบ และพระราชนเวศนมฤคทายวน

ในสวนทเกยวของกบการมสวนรวมในการจดการความร ระหวางพระราชนเวศนมฤคทายวน และสถานศกษาใกลเคยง

2.2 ศกษาปญหาทผานมาของการมสวนรวมในการจดการความรระหวางพระราชนเวศนมฤคทายวน และสถานศกษาใกลเคยง

2.3 ศกษาความตองการ ขอเสนอแนะ ของผทมสวนเกยวของกบการมสวนรวมในการจดการความรระหวางพระราชนเวศนมฤคทายวน และสถานศกษาใกลเคยง

2.4 กาหนดแนวทาง แผนงานปฏบตการ สรางเครองมออยางเหมาะสมจากองคความรทม อนนาไปสการมสวนรวมในการจดการความรระหวางพระราชนเวศนมฤคทายวน และสถานศกษาใกลเคยง

2.5 ศกษาปญหา อปสรรคทเกดขนจากการปฏบตการ เพอนาไปสแนวทางในการแกไขปญหาทมประสทธภาพ แนวคดทเกยวของกบการศกษา

1. การจดการความร 2. แนวคดการมสวนรวม 3. การจดการแหลงเรยนร

วธการศกษา แบงขนตอนออกเปน 5 ขนตอนหลก คอ การเกบรวบรวมขอมล, การศกษาวเคราะห,

การวางแผน, การปฏบตการ และการสรปผล ในการศกษาครงนมการใชกระบวนการวจยเชงปฏบตการในบางสวน โดยวธการศกษาอาจจะไมเรยงลาดบกอนหลง วธการวจยเชงปฏบตการจะอยในลกษณะความสมพนธเปนวงจร ซงมรายละเอยด ดงน

1. การเกบรวบรวมขอมล 1.1 ศกษาคนควารวบรวมขอมลจากเอกสาร รายงานการวจย รายงาน ขอมลของ

สถานศกษา สถต ทเกยวของ ขอมลของนกเรยน ขอมลการมสวนรวมดานตางๆโครงการ กจกรรมทพระราชนเวศนมฤคทายวนเคยจด เพอประกอบการวเคราะหกาหนดแผนการดาเนนงาน

สำนกหอ


5

1.2 เกบรวบรวมขอมลความตองการ ของผทมสวนเกยวของในสถานศกษาทตงอยโดยรอบพระราชนเวศนมฤคทายวน ทงนกเรยน คร อาจารย รวมถงผกาหนดนโยบาย ผปฏบตงานจากพระราชนเวศนมฤคทายวน ทมสวนเกยวของ

2. การศกษาวเคราะหขอมล 2.1 วเคราะหสภาพปจจบนและปญหา ในการจดการแหลงความร และการสรางการ

มสวนรวมในการจดการความร ระหวางพระราชนเวศนมฤคทายวน และสถานศกษาโดยรอบ 2.2 วเคราะหความตองการ ขอเสนอแนะของผมสวนเกยวของกบการจดการแหลง

ความร การสรางการมสวนรวมในการจดการความร ระหวางพระราชนเวศนมฤคทายวน และสถานศกษาโดยรอบ

2.3 วเคราะหปญหา และอปสรรคทเกดขนจากการปฏบตการ เพอนาไปสวธการ แผนงานทมประสทธภาพมากขน

3. การวางแผน 3.1 นาผลจากการวเคราะหมากาหนดทศทางในการจดการแหลงความร การสราง

การมสวนรวมในการจดการความร ระหวางพระราชนเวศนมฤคทายวน และสถานศกษาโดยรอบ 3.2 กาหนดแผนงานเพอการจดการแหลงความร สรางการมสวนรวมในการจดการ

ความรระหวางพระราชนเวศนมฤคทายวน และสถานศกษาโดยรอบทจะนาไปสการปฏบต โดยอาศยองคความรทผานการศกษา ในเรองทเกยวของกบ พระราชประวต พระราชกรณยกจ ของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ประวตของพระราชนเวศนมฤคทายวน ฯลฯ

4. ทดลองปฏบตตามแผนงานทกาหนด 5. การสรปผลทไดจากการศกษา และผลจากการปฏบตการตามแผนงาน

5.1 สรปผลทไดจากการศกษา 5.2 สรปผลทไดจากการปฏบตการตามแผนงาน หากเกดปญหา หรอ อปสรรค ให

นาผลทไดไปทาการศกษาวเคราะหอกครง เพอกาหนดหาแนวทางทมประสทธภาพมากยงขน

สำนกหอ


7

บทท 2

การศกษาแนวคดทฤษฏ เอกสารและงานวจยทเกยวของ

แนวคดและทฤษฎในการศกษา

1. การจดการความร (KNOWLEDGR MANAGEMENT หรอ KM) ความหมายและคาจากดความ

พจนานกรมฉบบบณฑตสถาน พ.ศ.2542 ใหคานยาม “ความร” คอ สงทสงสมมาจากการศกษาเลาเรยน การคนควาหรอประสบการณ รวมทงความสามารถเชงปฏบตและทกษะความเขาใจหรอสารสนเทศทไดรบมาจากประสบการณสงทไดรบมาจากการไดยน ไดฟง การคดหรอการปฏบตองควชาในแตละสาขา (มหาวทยาลยศลปากร, สถาบนวจยและพฒนา, 2550: 9)

ความหมายของการจดการความร มผใหคานยาม คาจากดความไว ดงน Ryoko Toyama กลาววา การจดการความรหมายถงการจดการเพอเออใหเกดความร

ใหม โดยใชความรทมอยและประสบการณของคนในองคกรอยางเปนระบบเพอพฒนานวตกรรมทจะทาใหมความไดเปรยบเหนอคแขงทางธรกจ (บญด บญญากจ และคณะ, 2547: 20)

Yogesh Malhotra กลาววา การจดการความรเปนเรองสาคญในการปรบองคกรใหสามารถอยรอดและแขงขนไดภายใตสงแวดลอมทเปลยนแปลงไป ทงนจาเปนอยางยงทจะตองมกระบวนการในการผสมผสานความสามารถของระบบเทคโนโลยสารสนเทศในการประมวลผลขอมลขาวสารสนเทศและความสามารถของคนเขาดวยกนอยางเหมาะสม (บญด บญญากจ และคณะ, 2547: 20)

น าทพย วภาวน กลาววาการจดการความรมาจากคาวา Knowledge และ Management หมายถง การจดการสารสนเทศ(Information)และการบรหารคน (People)ในทกองคกรมการใชสารสนเทศ ทจดเกบไวในรปดจทลและจดเกบความรใหมทบคคลในองคกรมเพอเผยแพรและแบงปนการใชสารสนเทศในองคกร (นาทพย วภาวน, 2537: 15-16)

6

สำนกหอ


7

พรธดา วเชยรปญญา กลาววา การจดการความร หมายถง กระบวนการทเปนระบบเกยวกบการประมวลขอมล สารสนเทศ ความคด การกระทา ตลอดจนประสบการณของบคคลเพอสรางเปนความรนวตกรรมและจดเกบในลกษณะของแหลงขอมลทบคคลสามารถเขาถงไดโดยอาศยชองทางตางๆทองคการจดเตรยมไว เพอนาความรทมอยไปประยกตใชในการปฎบตงาน ซงกอใหเกดการแบงปนและถายทอดความรและในทสดความรทมอยจะแพรกระจายและไหลเวยนทวทงองคกรอยางสมดล เปนไปเพอเพมความสามารถในการพฒนาผลผลตในองคกร (พรธดา วเชยรปญญา, 2547: 32-33)

วจารณ พานช กลาววา การจดการความร คอการจดการความรเปนกระบวนการ (process) ทดาเนนการรวมกนโดยผปฏบตงานในองคกรหรอหนวยงานยอยขององคกร เพอสรางและใชความรในการทางานใหเกดผลสมฤทธดขนกวาเดมการจดการความรในความหมายนจงเปนกจกรรมของผปฏบตงาน ไมใชกจกรรมของนกวชาการหรอนกทฤษฎ แตนกวชาการหรอนกทฤษฎอาจเปนประโยชนในฐานะแหลงความร (resource person) หรอผอานวยความสะดวกในการจดการความรการจดการความรเปนกระบวนการทเปนวงจรตอเนอง เกดการพฒนางานอยางตอเนองสมาเสมอ เปาหมายคอ การพฒนางานและพฒนาคน โดยมความรเปนเครองมอ มกระบวนการจดการความรเปนเครองมอการจดการความรเปนเครองมอ ไมใชเปาหมาย (วจารณ พานช, 2547: 1-5 )

ตอมาในป 2548 ประเวศ วะส ใหความหมายของ การจดการความร วาหมายถง การจดการใหคนพบความร ความชานาญทแฝงอยในตวคน นาออกมาแลกเปลยนเรยนร ตกแตงใหงายตอการนามาใชใหเกดประโยชน สาคญคอกอใหเกดการเรยนรรวมกนของคนทงหมดทรวมอยในกระบวนการ กอใหเกดปญญารวม ( Collective wisdom ) ทาใหแกปญหา หรอ พฒนา ในเรองยาก ไดสาเรจ (ประเวศ วะส, 2548: 31-33)

ภราดร จนดาวงศ กลาววา การจดการความร เปนวทยาศาสตรและศลปะศาสตรทผสมผสานกน การจดการความรเปนกระบวนการทสลบซบซอนในการทจะนาความรทมสราง ขยายผล แบงปน จดเกบและใชใหเกดประโยชน อาจมโอกาสเกดขนโดยบงเอญ โดยไมมขนตอนการวางแผนทเปนระบบ การจดการความรตองเกดขนในองคกรเพราะในโลกปจจบนมการเปลยนแปลงเคลอนไหวทเกดขนอยางรวดเรว ขอมล ขาวสาร สารสนเทศอยในสภาพลน หากจดการความรอยางถกตองเหมาะสมกจะทาใหองคกรมความไดเปรยบตอการแขงขน (ภราดร จนดาวงศ, 2549: 5-6)

สถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยศลปากร ไดใหความหมายของ การจดการความร ( Knowledge Management-KM) คอการรวบรวม สราง จดระเบยบ แลกเปลยนและ

สำนกหอ


8

ประยกตใชความรในองคกร โดยพฒนาระบบจาก ขอมลไปสสารสนเทศเพอใหเกดความรและปญญาในทสด (มหาวทยาลยศลปากร, สถาบนวจยและพฒนา, 2550: 10)

จากแนวคดทหลากหลายทาใหสรปความไดวา การจดการความรหมายถง การดาเนนการเพอใหทราบวาองคกรมความรใดอยบาง ความรทองคกรตองการนามาใช และการไดรบความรของกลมเปาหมาย ผทเกยวของ เพอบรรลวตถประสงค เปาหมาย และประโยชนสงสดขององคกร กลาวโดยสรปการจดการความร คอ การนาความรทมอยภายใน ตวบคคล องคกร นาออกมาแลกเปลยน พฒนา และนามาใชใหเกดประโยชนสงสด โดยการแลกเปลยนเรยนรจากภายในองคกร โดยการนาความรมาปฎบต ไปพรอมๆกน เพอการกระจายความรในองคกร คอ ขอมล สารสนเทศ ความรและปญญาขององคกร ความรเหลานสามารถนามาพฒนาใหองคกรเปนองคกรทมความเขมแขง มคณภาพ มประสทธภาพ

ประเภทของการจดการความร Ikujiro Nonaka ( 1994: 14-37) นกจดการความรไดจาแนกความรออกเปน 2 ประเภท

และใหคาจดกดความไวเบองตนทคอนขางเปนรปธรรม ซงนกการจดการความรใหมๆจะตองทาความเขาใจใหลกซงเพราะจะเปนพนฐานในการจดการความร คอ

1. Explicit Knowledge เปนความรทปรากฏและมองเหนไดชดเจน สามารถจดทาออกมาในรปแบบของเอกสาร คมอหรอสอตางๆและสามารถถายทอดหรอรวบรวมไดงาย เชน เอกสาร หนงสอ วซด เทป ฐานขอมล เรยกวารปแบบรปธรรม

2. Tacit Knowledge เปนความรทไมปรากฏชดแจง ถกฝงลกและซอนเรนอยในตวบคคล โดย Tacit Knowledge อาจเกดจากประสบการณ การเรยนรหรอ พรสวรรค(Talent) การถายทอดหรอสอสารในรปแบบของตวเลขหรอตวอกษรอาจทาไดยาก การสรางสามารถทาไดโดยการฝกฝนหรอการกระทา (ภารดร จนดาวงศ, 2549: 14-15 ) ความรประเภทนแบงออกได 2 สวน คอ ความรทอธบายไดแตยงไมไดถกบนทกใหเปนความรทชดแจง กบความรทไมสามารถอธบายไดจรงๆ เชน งานศลป งานทตองวดคณภาพจากรป รส กลน เสยง ทไมสามารถกาหนดไดตายตว เรยกวาความรแบบนามธรรม (มหาวทยาลยศลปากร, สถาบนวจยและพฒนา, 2550: 9-10)

ไมเคล โพแลนย และ อคจโร โนนากะ (Michel Polanyi และ Ikujiro Nonaka) กลาววาโดยปกตแลวมนษยหรอองคกรมกจะมความรอย 2 ประเภท คอ

1. ความรทชดแจง Explicit Knowledge เปนความรทชดแจง เปนเหตเปนผล สามารถรวบรวม และถายทอดออกมาในรปแบบตางๆ เชน หนงสอ เอกสาร รายงานตางๆ ทงายตอความเขาใจ

สำนกหอ


9

2. ความรทซอนเรน Tacit Knowledge เปนความรทฝงลกอยในตวบคคล เกดจาก ประสบการณ การเรยนร พรสวรรค ซงสอสาร ถายทอด ในรปแบบของตวเลข สตร หรอ ลายลกษณอกษรไดยาก ความรประเภทนพฒนา และแบงปนได และเปนความรทกอใหเกดความไดเปรยบ เสยเปรยบ ในสภาพการแขงขน

เมอพจารณาสดสวนความรท งสองประเภท เปรยบเสมอนภเขาน าแขงเพราะมอตราสวนท 80:20 คอ ความรTacit Knowledge (80%) นนมมากวาเพราะเปนความรทฝงลกในตวมนษยไมสามารถมองเหนได โดยปกตความรประเภทนเปรยบเสมอนฐานน าแขงทฝงตวลกลงไปซงไมสามารถมองเหนไดจากตาเปลา สวน Explicit Knowledge (20%) เปนสวนยอดทโผลขนมาเหนอพนน าแขงเปรยบเสมอนความรทเราสามารถมองเหน สมผสได แตสงเกตไดจากภาพจะเหนวาสวนยอดทโผลจากฐานน าแขงนนนอยกวาฐานทฝงลกทแขงแกรง เปรยบกบความรทแฝงอยในตวมนษยทมมากแตยงไมไดนาออกมาใชในการจดการความรในรปแบบนามธรรม ขนตอนการจดการความร (Managing Knowledge) ม 3 ขนตอน คอ

1. การจดหาความรจากแหลงความรตางๆ (knowledge acquisition) การจดหาความรเปนขนตอนของการพฒนาและการสรางความรใหม เชน การวจยและพฒนา มการจดหมวดหมความรอยางเปนระบบ เพอความสะดวกในการจดเกบขอมลและคนหาเพอนามา

2. การแบงปนความร (knowledge Sharing) เปนการใชความรรวมกนในองคกรม 4 ระดบ ไดแก know what (เปนความรเชงขอเทจจรง), know how (เปนความรทเชอมโยงกบโลกของความเปนจรง), know why (เปนความรเชงเหตผลระหวางเรองราวหรอเหตการณตางๆผลของประสบการณแกปญหานามาแลกเปลยนเรยนรกบผอน) และ care why (เปนความรเชงความคดสรางสรรครเรมทตองการแกปญหาและทาใหดขน) การแบงปนความรเปนการสรางวฒนธรรมใหมในองคกร

3. การใชเพอเผยแพรความร (Knowledge utilltization) การเผยแพรสารสนเทศใหคนในองคกร สามารถเขาถงความรในองคกรเพอประโยชนในการตดสนใจและการดาเนนงานทไมผดพลาดซาซอน (นาทพย วภาวน, 2537: 19-20) เครองมอการจดการความร

เครองมอหรอเทคนคในการจดการความร เปนเครองมอในการจดกระบวนการ หรอปฎสมพนธระหวางคนเปนหลก

“โมเดลปลาท” คดขนโดย ดร.ประพนธ ผาสกยด สาหรบใชทาความเขาใจ 3 สวนหลกของการจดการความร สมพนธกบบคคล 3 กลม ในการดาเนนการจดการความร

สำนกหอ


10

ภาพท 1 หลกของการจดการความร “โมเดลปลาท” ทมา: ประเทอง วบลศกด, KM กบ โมเดลปลาท การจดการความรคออะไร, เขาถงเมอ 1 กมภาพนธ 2556, เขาถงไดจาก http://www.sahavicha.com/?name=test&file=readtest&id=2997

“หวปลา” หมายถงเปาหมายหลกการดาเนนการจดการความร สะทอน”วสยทศนความร”(Knowledge Vision)หรอหวใจความรเพอการบรรลเปาหมาย วตถประสงค วสยทศนขององคกรหรอทศทาง โดยจะตองเปนสวนของผดาเนนกจกรรมทงหมด บคคลทมความสาคญในการสงเสรมใหเกดหวปลา คอ เครองมอ เพอบรรลผลสาคญ 2 ประการ คอ

1. เพอสรางความชดเจน 2. เพอสรางความเปนเจาของ

“ตวปลา” เปนสญลกษณแทนกระบวนการแลกเปลยนเรยนร (Knowledge Sharing) ซงถอเปนกจกรรมหลกหรอหวใจของการจดการความร (Knowledge management) แตเรยกวา”การแลกเปลยนเรยนร”(Knowledge sharing) เปนการนาเอาความรทสรางไวหรอบนทกไว ออกมาเผยแพรในองคกร ซงเกดจากความสมครใจทพรอมจะแบงปนหรอแลกเปลยนเรยนรเปนการยกระดบความรโดยอตโนมต ซงเปนกระบวนการทลกซงเพราะตองใชความคอดและเหตผลรวมไปถงความเชอ คณคาและอารมณจนถงระดบ สตปญญา จนถงญาณปญญา กระบวนการแลกเปลยนเรยนรในสภาพจตมทง 3 ระดบ คอ ระดบมสตรสานก ระดบจตใตสานกและระดบจตเหนอสานกอยางซบซอน

สำนกหอ


11

“หางปลา” หมายถง “ขมความร”(Knowledge assets) ทไดจากการปฎบตงานและกระบวนการแลกเปลยนเรยนร บคคลทเปนผสกดแกนความร (วจารณ พานช, 2549: 129-136) เปนทเกบสะสมความรซงการสรางเครอขายแลกเปลยนเรยนรไดจดขนเพอเชอมโยงและยกระดบตอไป เชน ICT หรอจะเปน COP

คณธรรม 8 ประการของการจดการความร 1. เปนศลธรรมพนฐาน คอการเคารพศกดศร และคณคาความเปนคน อยางเทาเทยม

กน ซงจะนาไปสการอยรวมกนอยางสนต 2. การไมใชอานาจ การใชอานาจจะไปปดกนกระบวนการตามธรรมชาต คอ การรบร

เรยนร งอกงาม การสรางเครอขาย การจดการความรสรางสมพนธใหม ทกคนมความสาคญ ประสบการณของทกคนมความสาคญโดยทสมาชกทกคนมอสระทางความคด การตความจากพนฐานของคน การแลกเปลยนเรยนรซงตองอาศยความแตกตางของสมาชก ความเสมอภาคทาใหเกดความสมพนธทด ทกคนมเสรภาพสามารถนาเอาศกยภาพของตนออกมาแบงปนแลกเปลยนเรยนร สรางสรรค

3. การฟงอยางลก (Deep listening) การนาความรออกมาแลกเปลยนกน ตองมการคยทเนนการฟงอยางลก ไมใชการโตเถยงกนโดยหวงเอาชนะ การฟงอยางลกทาใหเกดปญญา ฉะนนนกการจดการควรตระหนกวาการฟงอยางลกเปนศลธรรมพนฐานแหงการเคารพผอน มสตใหมากในการฟง

4. เปนวธการทางบวก คอ เอาความสาเรจ ความภาคภมใจของสงทเคยทาดวยดเปนตวตง นามาเหนคณคา และชนชม แลกเปลยนเรยนร ตอยอด และมประโยชนยงขน ทาใหมความปต มกาลงใจ มความสามคค มพลงสรางสรรค วธการลบ คอ เอาความลมเหลว หรอ ปญหาขนมาเปนตวตงวพากษวจารณกอใหเกดความขดแยง

5. การเจรญธรรมมะ 4 ประการ ทเกอหนนการเรยนรรวมกน การจดการความรเนนทการสงเสรมการเรยนรรวมกน การเรยนรรวมกนควรมธรรมะ 4 ประการ คอ

5.1 ความเอออาทร (compassion) 5.2 ความเปดเผย (openess) 5.3 ความจรงใจ (sincerity) 5.4 ความเชอถอไววางใจกน (trust)

6. การเรยนรรวมกนในการปฏบต (interactive learning through action) เปนอทธปญญา การเรยนรรวมกนในการปฎบตมความสาคญทสดในการบรรลจดมงหมาย การไมเรยนร หรอ การเรยนรโดยทองตาราอยางเดยว การเรยนรเฉพาะบคคลโดยไมใชการเรยนรของคนทงหมด

สำนกหอ


12

รวมกน กไมกอใหเกดปญญารวมทสอดคลองกบความเปนจรง ไมอาจประสบความสาเรจ การจดการความรเปนการสงเสรมการเรยนรรวมกนในการปฏบต อนจะทาใหเกดอทธปญญา หรอ เพอความสาเรจ

7. การถกทอไปสโครงสรางใหมขององคกร และสงคม โครงสรางขององคกรทสดโตงม 2 ประเภท คอ โครงสรางทางดง และ โครงสรางปจเจกชนนยม แบบตวใครตวมน ไมมพลงเพยงพอในการแกปญหาทยาก และซบซอนของสงคมปจจบน มนษยมจานวนมาก เชอมโยงกนเปนเครอขายเปนโครงสรางทมประสทธภาพในการเรยนร ขณะทโครงสรางทางดงมการเรยนรนอย โครงสรางปจเจกนยมแบบตวใครตวมน ขาดพลงรวม และปญญารวม ไมสามารถนาไปสความสาเรจได การทการจดการความรนาไปสการทกทอโครงสรางใหม จากโครงสรางทางดงและโครงสรางแบบตวใครตวมน ไปสการเปนเครอขายมความสาคญอยางยง เพราะเปนการเปลยนแปลงขนพนฐานทไมอาจสาเรจไดดวยความรนแรง แตสาเรจดวยการจดการความรทสงเสรมใหมการเรยนรรวมกนในการปฏบต

8. การเจรญสตในการกระทา การจดการความรทดเปนการเจรญสตไปในตว การเจรญสตคอการรตว การรตวทาใหมปญญาและทาไดถกตอง ในกระบวนการจดการความรทด ทกคนตองพยายามมสตระลกร เมอทกคนมสตในการรวมกจกรรม จะเกดเปนสตของกลม สตขององคกร (ประเวศ วะส, 2548: 32-40 )

การประยกตวธการจดการความรในการจดการศกษา การนาแนวคดเกยวกบระบบการผลตอนประกอบดวยการนาปจจยตวปอนมาผาน

กระบวนการ เพอเปลยนเปนผลผลตจงดไมเหมาะสมกบ องคกรทางการศกษา แตนาจะพจารณาองคกรทางการศกษาเหมอนสงมชวต มความซบซอน มความสามารถในการปรบตว เปนระบบหนงของสงคมทสมาชกใหความรวมมอกน เพอบรรลเปาหมายรวมกน สงมชวตมความสามารถในการววฒนาการตวเองใหดขน มการฟนฟสภาพของตวเอง องคกรทางการศกษากเชนกน สามารถเตบโต และการฟนฟ (revitalize) ใหแกตนเอง โดยการใชความรทสงเคราะหขนมา ผานกระบนการแลกเปลยน หรอสงผาน ความรใหแกกน

สถานศกษาไมวาจะเปนระดบใดกตามมภารกจหลก คอ ถายทอดความรใหผเรยน แตสถานศกษากเปนองคกรแบบหนง ทสวนใหญมกเผชญปญหาในการแลกเปลยนความรและใชขอมลรวมกนระหวางบคลากรภายในสถานศกษา เทคโนโลยสารสนเทศนน มศกยภาพทจะชวยนาเสนอขอมลไดอยางมประสทธภาพ แตการจะใชขอมลรวมกนใหเกดประโยชน อยางสรางสรรคจะอาศยเฉพาะเทคโนโลยอยางเดยวไมได จะตองสรางสภาพแวดลอมขององคกรใหเออตอการใชขอมลดวย

สำนกหอ


13

การจดการความร เปนแนวคดหรอแนวปฏบตทใหความสาคญกบคนในองคกรเปนหลก โดยมองวา องคกรเปนระบบทมความซบซอน มการพฒนาตามบรบท และสภาพแวดลอมของแตละองคกร การจดการความรจงเปนเหมอนกรอบ หรอระเบยบวธปฏบตทเออใหคนในองคกรมกระบวนการในการจดเกบ รวบรวมขอมล และใชความรรวมกน เพอนาไปสการพฒนาคณภาพของงาน และผลลพธใหดยงขน การจดการความร เพอใหเกดการใชขอมลรวมกนอยางมประสทธผล จะตองคานงถงองคประกอบหลกสามสวน คอ คน กระบวนการ และเทคโนโลย ดงน

คน เปนทรพยากรทสาคญทสดขององคกร เพราะคนเปนผจดการความร องคกรควรจดมนโยบาย และแนวปฏบตใหบคลากรไดใชความรรวมกน เพราะการจดการความรถอหลกการทางานรวมกนเปนสาคญ โดยการดงบคลากรหลายๆระดบ มาระดมความคดกน ในสถานศกษาหลายแหงพบวา มการรวมกลมของคร อาจารย จากหลายภาควชา เพอจดมงหมายเดยวกน คอแลกเปลยนขอมลสารสนเทศ การรวมกลมกนขนนชวยใหงานของแตละคนมความนาสนใจ และ มประสทธผลทดขน การรวมตวนเปนไปโดยธรรมชาต จงเปนไปดวยความจรงใจ เปนเครองมอสาหรบการเรยนรในอนาคตของสมาชกทกคน การจดการความรเปนวธการทจะสงเสรมรแบบความรวมมอแบบน ทอาจคลายกบชมชนของระดบปฏบตการ

กระบวนการ ไมวาจะเปนกระบวนการทเปนทางการ หรอไมเปนทางการ เชน กระบวนการพฒนาหลกสตร การจดเกบความรของแตละฝาย รวมทงระบบจงใจและคาตอบแทน ลวนแตมอทธพลตอการไหลเวยนของสารสนเทศภายในองคกร การจดการความรจงเปนการสงเสรมกระบวนการทางานขององคกร เพอนาไปสการตดสนใจทมขอมลสนบสนนเพยงพอ

เทคโนโลย และระบบสารสนเทศ แมวาเทคโนโลยมความสาคญ ในการชวยสนบสนน ใหการทางานขององคกรมประสทธภาพ และประสทธผลสงขน แตเทคโนโลยไมใชเงอนไขของการขบเคลอนการจดการความร การใชเทคโนโลยใหเกดผล จะตองทาใหกลมเปาหมายหลกภายในองคกรเขาถงขอมล และเปดชองทางใหเกดการแลกเปลยนเรยนรระหวางฝายตางๆ

การจดการความรเปนวธการหนงทนามาใชกบความหลากหลายขององคกรทางการศกษา การนาวธเหลานมาใช จะตองเขาใจถงวธการทจะจดการกบองคประกอบสาคญสามประการ คอ คน กระบวนการ และเทคโนโลย ถาองคใดถกละเลยไป ยอมสงผลตอประสทธผลขององคกรโดยรวม องคกรทลงทนไปกบเทคโนโลยสมยใหม โดยขาดความเขาใจวฒนธรรมขององคกร โดยเฉพาะในดานการใชสารสนเทศรวมกน จะไมไดรบประโยชนจากสงทลงทนไปอยางเตมท และเชนเดยวกน องคกรทใหความสาคญกบกระบวนการแลกเปลยนขอมล แตไมมเครองมอทมประสทธภาพในการตดตามผลการเรยนของนกเรยน กเทากบไมชวยใหครมเครองทนแรงในการปฏบตงาน การจะปรบปรงการตดสนใจขององคกรจะตองสงเสรมใหเกดนวตกรรม และ

สำนกหอ


14

ความคดรเรมสรางสรรค และเนนการประสานงานทงในแนวตง และแนวนอน การสอสารจงเปนปจจยของความสาเรจในการจดการความร แตในทายทสด ตองสรางความมนใจวา การจดการความรทพยายามจะสรางใหเกดขนภายในโรงเรยน เปนไปเพอเพมผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยน การจดการความรจงเปนระบบทเออประโยชนทง นกเรยน คร และผทเกยวของกบวงการศกษาโดยสวนรวม (ชนภทร ภมรตนม, การจดการความรในการจดการศกษา(Knowledge Management in Education)

ชมชนนกปฏบต (Community of Practice หรอ COP) หรอ ชมชนแหงการเรยนร ทรวบรวมกลมคนทม

ความรความสนใจในเรองเดยวกน มารวมแลกเปลยน แบงปน เรยนรในเรองนน รวมกน เพอไดมาซง Knowledge Assets : KA หรอ ขมความร ในเรองนน ๆ สาหรบคนในชมชนเพอไปทดลองใช แลวนาผลทไดมาแลกเปลยนเรยนรระหวางสมาชก อนสงผลใหความรนนถกยกระดบขนเรอย ผานการปฏบต ประยกต และปรบใชตามแตสภาพแวดลอมและสถานการณทหลากหลาย อนทาใหงานบรรลผลดขนเรอย ๆ COP เปนเครองมอของการจดการความร (KM Tools) ประเภท non-technical tools สาหรบการดงความรประเภท tacit knowledge หรอ ความรทอยในตวบคคล ซงซอนเรนอยภายใน

องคประกอบหลกทสาคญตอความสาเรจของชมชนนกปฏบต ม 3 ประการ 1. Head เปนเรองความร ประสบการณ ปญญาทเปนศนยกลางความสนใจรวมกน เปน

พนฐานของการรวมตวและยดเหนยวกนและกน มเอกลกษณรวมกน เปนวาระรวมกน (Domain) 2. Heart ชมชนนกปฏบตกอใหเกดสงคมแหงการเรยนร ชมชนทเขมแขงจะสงเสรม

กอใหเกดการปฏสมพนธกน เสรมสรางสายสมพนธ บนพนฐานการใหเกยรต เคารพ เชอถอ ไววางใจซงกนและกน ซงจะเปนแรงผลกดน และสรางแรงจงใจในการแลกเปลยนความร ทกคนมสวนรวม (Community)

3. Hand การแสดงออกดวยการกระทาพฤตกรรมสมาชกใน COP จะมการกาหนดแนวทางของกลม กจกรรมทกาหนดรวมกนอยางเปนทางการ และไมเปนทางการ ในการแลกเปลยนความคดประสบการณการเรยนรทเกดขน จะม Hand คอความรเฉพาะทสมาชกใน COP สนใจรวมกนเปนตวผลกดนเปนศนยกลางในการดาเนนการตางๆ ในการพฒนาการแลกเปลยนความร และการรกษาให COP มชวตชวา (Practice) (บดนทร วจารณ, 2549: 158-159)

สำนกหอ


15

องคกรการเรยนร ปเตอร เชงเก (Peter Senge) ไดใหแนวคดเรององคกรแหงการเรยนรวา หมายถง การ

ทาใหคนองคกรตองการหรอกระตอรอรนทจะเรยนร และสรางองคความรใหเกดขน โดยเนนความเชอมโยงระหวางวธการของการจดการความรทมนวตกรรมการผลตภณฑหรอบรการทเดนชด ทงน การเรยนรเปนกระบวนการในการเสาะหาองคความรใหมๆอยางตอเนอง ขณะทการจดการความรเปนการจดการเพอใหมการแลกเปลยนถายทอดความรทมประสทธภาพ ซงการจดการความรและเครองมอตางๆทเหมาะสมจะชวยใหองคกรมการปรบเปลยนรปแบบวธการในการทางานใหเทาทนการเปลยนแปลงทางธรกจ นามาซงผลการดาเนนงานทดได

บญด บญญากจ (2547: 102) กลาววาการสรางองคกรแหงการเรยนร คอการทจะทาใหองคกรเรยนรปจจยตางๆทงจากภายใน และภายนอก เพอนามาใชในการพฒนาตนเอง และองคกรรวมถงการดาเนนงานขององคกร กลาวไดวาองคกรแหงการเรยนรเปนองคกรทมการปรบเปลยนและคนหาวธทางใหมๆในการผลตสงทเปนผลตภณฑหรอบรการ อนจะนามาซงประสทธผลในการดาเนนงานขององคกร ทงนองคกรจะสามารถเรยนรเพอพฒนาไดมประสทธผลนนตองมการจดการความรควบคดวยเสมอ

กลาวโดยสรปไดวา องคกรแหงการเรยนร เปนองคกรทเปดโอกาสใหเกดการถายทอดความรซงกนและกน ระหวางบคลากร ควบคไปกบการรบความรจากภายนอก เปาหมายทสาคญ คอ เออใหเกดโอกาสในการหาแนวปฏบตทดทสด (Best Practices) เพอนาไปสการพฒนาและสรางเปนฐานความรทเขมแขง (Core competence) ขององคกร เพอใหทนตอการเปลยนแปลงของสงคมโลกทเกดขนอยตลอดเวลา

องคการแหงการเรยนรนนมมตและคณลกษณะหลายอยางทสาคญดงน 1. การเรยนรเกดขนจากระบบขององคกรทงหมดทงปวง เหมอนกบวาองคกรมสมอง

เดยว 2. สมาชกขององคกรรบทราบวาการเรยนรทงทงองคกรนนเปนสงสาคญทสดของ

อนาคตตอความสาเรจขององคกร 3. การเรยนรตอเนองในกระบวนการเปนการใชยทธศาสตรและบรณาการควบคกน

ไปกบการทางาน 4. เนนการเรยนรเพอสรางสรรคและกอใหเกดสงใหม 5. การคดเปนระบบ ถอไดวาเปนพนฐานสาคญขององคการเรยนร 6. ทกคนสามารถเขาถงสารสนเทศและแหลงสารสนเทศทสาคญตอความสาเรจของ

องคการ

สำนกหอ


16

7. เนนการสรางบรรยากาศ โดยการกระตน เชน การใหรางวลและเรงใหเกดการเรยนร ทงระดบบคคลและระดบกลม

8. สรางเครอขายของผปฎบตงาน มนวตกรรม มลกษณะเหมอนกบเปนชมชนภายในองคการ (Community of Practices) อกทหนง

9. การเปลยนแปลงเปนสงททกคนเหนความสาคญและมเรองแปลกใหมเกดขนอยางไมคาดคดหรอแมกระทงความลมเหลวกมองวาเปนโอกาสในการเรยนร

10. โอกาสแหงการเรยนรมการเปลยนแปลง พลกผนรวดเรวและยดหยน 11. ทกๆคนในองคกรมความประสงคทจะใหเกดการปรบปรงคณภาพอยางตอเนอง 12. เนนกจกรรมทเปนไปดวยความหวง การทบทวนและการมมมมองใหมๆ 13. สมรรถนะหลก (cote competency) ไดรบการพฒนาอยางดและตอเนองเพอใชเปน

จดเรมตนทกอใหเกดผลตภณฑและการบรการใหมๆ 14. องคกรสามารถปรบเปลยนปฏรปและเรมตนวฏจกรใหมเพอตอบสนองกบ

สงแวดลอมทกาลงจะเปลยนแปลง (ชชวาลย วงศประเสรฐ, 2548: 104-106) ปจจยแหงความสาเรจของการจดการความร

1. องคกรตองมทศทางในการจดการความรทชดเจน เชน มงสการเปนองคกรแหงคณภาพ หรอองคกรแหงการเรยนร มการกาหนดเปาหมายการจดการความรทชดเจนวาทาไปเพออะไร

2. ผบรหารตองใหความสาคญ และสนบสนนการจดการความร และเปนผมความรเกยวกบการจดการความร เพอเปนทปรกษาชนาผใตบงคบบญชาไดรวมถงตดตามผลการจดการความรดวยนอกจากนในองคกรทใชความรเปนหลกควรมบคคลากรในระดบผนาเปนแกนหลกในการจดการความรกจะชวยในการดาเนนการเปนอยางมาก

3. แกนหลกในการจดการความรตองมผรบผดชอบเปนหนวยงานกลางดแลบรหารจดการความร เพอใหการดาเนนการเปนทศทางเดยวกน คณะทางานการจดการความรตองเรยนรจากหลายๆทฤษฎนามาปรบใชกบองคกรใหเหมาะสมการจดตงคณะทางานทมความเชยวชาญในแตละสาขา และการกาหนดใหการจดการความรเปนหนาทงานประจาททกคนตองทา โดยนาการจดการความรไปเชอมโยงกบระบบการจดการใหกลมกลน และตอยอดกบงานประจาได

4. ระบบพนฐานในการจดการทด ระบบการบรหารทชดเจนทาใหสามารถดาเนนการในระยะยาวได โดยจดทาแผนการดาเนนการ มเปาหมาย และตวชวดทชดเจน มการดาเนนการและประเมนผลอยางตอเนอง รวมทงการปรบเปลยนรปแบบการจดการความรใหมความยดหยนตามบรบทขององคกรดวย

สำนกหอ


17

5. การสรางวฒนธรรมการเรยนร องคกรตองสรางพฤตกรรม และวฒนธรรมของคนในองคกรทเออตอการจดการความรสงเสรมใหพนกงานมลกษณะการแบงปนความร และใชความรใหม มการคนควาอยตลอดเวลา สงเสรมบรรยากาศการเรยนรและความรวมมอกน

6. ความพรอมดานเทคโนโลยสารสนเทศ เพอสนบสนนใหพนกงานทกระดบคนเคยกบเทคโนโลย ละสามารถเขาถงความร และใชประโยชนจากความรไดเตมท องคกรตองมสถาปตยกรรมแหงความร มการจดทาฐานขอมลระดบหนง เพอใหพนกงานศกษา และตอยอดความร ตองมการคนควาเพมเตมจากสงทมอย และคดสรางนวตกรรมใหมๆ (ทพวรรณ หลอสวรรณรตน, 2548: 170-172)

2. แนวคดการมสวนรวม มผใหคานยามความหมายและคาจากดความไวหลากหลาย โดยไดใหคาจากดความไว

ดงน การมสวนรวม หมายถง การเปดโอกาสใหประชาชนไดมสวนรวมในการคด พจารณา

การตดสนใจ การปฏบต และรบผดชอบในเรองตาง ซงมผลกระทบถงประชาชนเอง (ววฒนชย บญญานพงศ, 2544: 15)

ทวทอง หงสววฒน (2527) กลาวถง ความหมายของการมสวนรวม คอ การทประชาชนหรอชมชนพฒนาขดความสามารถของตนในการจดการควบคมใชและการกระจายทรพยากรทมอยเพอประโยชนตอการดารงชพทางเศรษฐกจและสงคมตามความจาเปน ในฐานะสมาชกของสงคมในการมสวนรวมขอปงระชาชนไดพฒนาการรบร และภมปญญาซงแสดงออกในรปการตดสนใจ การกาหนดชวตของตนอยางเปนตวของตวเอง (ววฒนชย บญญานพงศ, 2544: 15) สาหรบ กรรนการ ชมด (2524) ใหความหมายของการมสวนรวมวา เปนการรวมมอของประชาชนไมวาของปจเจกชนบคคลหรอกลมคนทเหนพองตองกนและเขามารบผดชอบเพอดาเนนการพฒนา และการเปลยนแปลงในทศทางทตองการ โดยการกระทาผานกลมหรอองคกรเพอใหบรรลถงความเปลยนแปลงทพงประสงค (อลงกรณ เอยมสกลววฒน, 2550: 24)

สรปไดวาการมสวนรวม คอ กระบวนการซงประชาชนหรอ ผมสวนไดสวนเสย ไดมโอกาสแสดงทศนะ และแลกเปลยนขอมล ความคดเหน เพอแสวงหาทางเลอก และการตดสนใจตางๆเกยวกบสงทเหมาะสมและเปนทยอมรบรวมกน

กระบวนการมสวนรวม กระบวนการมสวนรวมของประชาชนในงานพฒนา ประชาชนตองมสวนรวม ใน

ขนตอนของการปฏบตงาน กระบวนการมสวนรวมมหลายระดบ ตงแตการแลกเปลยนความคดเหน

สำนกหอ


18

การคนหาปญหา การวเคราะหปญหา การวางแผนรวมกน การปฏบตตามแผน มการทางานรวมกน (ปรดา ประพฤตชอบ, 2530 อางใน ไพรตน ฤทธประเสรฐ 2540: 16)

บณฑร ออนดา ( 2528 อางถงใน ทศพล กฤตยพสฐ, 2538: 13) กลาวถงกระบวนการมสวนรวมตามขนตอนพฒนา โดยเปนการวดเชงคณภาพ แบงออกเปน 5 ขนตอน

ขนตอนท 1 การมสวนรวมในขนการรเรมพฒนา เปนขนตอนทประชาชนมสวนรวมในการคนหาปญหา และสาเหตของปญหา ตลอดจนมสวนรวมในการกาหนดความตองการของชมชน มสวนรวมในการจดลาดบความสาคญของความตองการ

ขนตอนท 2 การมสวนรวมในขนตอนการวางแผนพฒนา เปนขนตอนทประชาชนมสวนรวมในการกาหนดนโยบาย และวตถประสงคของโครงการ กาหนดวธการ และแนวทางการดาเนนงานตลอดจนกาหนด ทรพยากร และแหลงทรพยากรทจะใช

ขนตอนท 3 การมสวนรวมในขนการดาเนนการพฒนา เปนขนตอนทประชาชนมสวนรวมในการสรางประโยชน เขารวมบรหารงาน ประสานงาน

ขนตอนท 4 การมสวนรวมในขนการรบผลประโยชนจากการพฒนา เปนขนตอนทประชาชนเขามามสวนรวม ในการรบผลประโยชนทพงไดรบจากการพฒนา หรอยอมรบผลประโยชนอนเกดจากการพฒนาทงดานวตถ และจตใจ

ขนตอนท 5 การมสวนรวมในขนประเมนผลพฒนา เปนขนตอนทประชาชนเขารวมประเมน วาการพฒนาทไดกระทาไปแลวนน สาเรจตามวตถประสงคเพยงใด

วนรกษ มงมณนาคน (2531) เสนอขนตอนของกระบวนการมสวนรวม ดงน 1. การมสวนรวมในการศกษาและวเคราะหชมชน เพอนาไปสการคนหาปญหาและ

ความตองการทแทจรงของชมชน ตลอดจนการจดลาดบของปญหาและการคดเลอกปญหาทจะแกไขตามลาดบ กอนหรอหลง ชาวบานตองรถงปญหาของเขาเอง ไมใชใหคนภายนอกมาชนาปญหา

2. การมสวนรวมในการวเคราะหสาเหตของปญหา 3. การมสวนรวมในการเลอกวธและวางแผนในการแกปญหา 4. การมสวนรวมดาเนนการตามแผน 5. การมสวนรวมในการตดตามและประเมนผล (ววฒนชย บญญานพงศ, 2544: 20) Norman Uphoff (1977) ไดแบงการมสวนรวมออกเปน 4 ขนตอน คอ 1. การมสวนรวมในการตดสนใจ โดยมสวนรวมในการตดสนใจในทกขนตอนตงแต

เรมตน ชวงดาเนนการวางแผนและชวงการตดสนใจตามแผน

สำนกหอ


19

2. การมสวนรวมในการดาเนนงาน โดยพจารณาวาใครจะทาอะไรใหกบโครงการไดบาง เชน การชวยเหลอดานทรพยากรการบรหาร การประสานและการขอความชวยเหลอ เปนตน

3. การมสวนรวมในการรบผลประโยชน ซงตองคานงถงผลระโยชนในเชงปรมาณและเชงคณภาพ รวมถงการกระจายผลประโยชน ทงทผลทางบวกและทางลบ

4. การมสวนรวมในการประเมนผล (ววฒนชย บญญานพงศ, 2544: 21)

ในกระบวนการมสวนรวมของประชาชนในการพฒนา การตดสนใจเปนสวนสาคญทจะตองเปดโอกาสใหประชาชนไดกระทาการตดสนใจในการดาเนนกจกรรมพฒนา จงจะถอวาเปนการมสวนรวมอยางแทจรง เพราะเปนปจจยทสาคญในการพฒนาศกยภาพของประชาชน องคกรชมชนใหมความเขมแขง สามารถกาหนดความตองการทแทจรงในการแกปญหาของชมชนดวยตนเองได ทงน ในทางปฏบต ประชาชนอาจไมไดเขามามสวนรวมในทกขนตอน เพราะมขอจากดหลายประการ (จานงค บวเนยว, 2550: 124)

กระบวนการมสวนรวมในการพฒนาทองถน ตองใหความสาคญกบการรวมตดสนใจของผทเกยวของ ผทมสวนไดสวนเสยกบการตดสนใจในการจดการทรพยากรวฒนธรรมดงกลาว ซงจะเปนสวนสาคญทจะสงเสรมใหการพฒนาเปนไปอยางย งยน ทองถน-องคกร ทมสวนเกยวของ สามารถตดสนใจในการดาเนนการตางๆดวยตนเอง สามารถพ งพาตนเองได อนจะนาไปสความเขมแขงในการบรหารจดการทรพยากรวฒนธรรมทชมชนทองถนมอย

การวจยเชงปฏบตการ (Action research) เปนการวจยทดาเนนการโดยนกปฏบต ซงเปนผประสบปญหาในการปฏบตงาน หรอ

ดาเนนรวมกนระหวางนกปฏบตกบนกวจย โดยมจดมงหมายเพอพฒนาทกษะ ทศนคต และวธการใหมๆ ในการทางานเพอแกปญหาเฉพาะอยาง เฉพาะกรณ ไมไดมงนาผลการวจยไปสรปอางองกบประชากรอนทแตกตางออกไป (วรฬห นลโมจน, 2528: 45)

แนวคด หลกการ และวธการในการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม หรอ PAR&D (Yoland Wadsworth, 1998 และ สายนต ไพรชาญจตร, 2545) มคณลกษณะเฉพาะดงน

1. เปนแบบแผนการวจยทอยบนพนฐานของกระบวนทศนใหมทางสงคมศาสตร (new paradigm social science) ทตองการแสดงผลการวจยจากการปฏบตในวถชวตจรงทมตวแปรทไมสามารถควบคมไดมากมาย

2. ทศทางการวจยไมไดเปนแบบเสนตรง (non-linear model) แตเปนกระบวนการแบบวงกลม (cycle model) ทเรมตนจากการสะทอนปญหาทผานปฏบตการหนง และดาเนนการไปสอกปฏบตการหนงและดาเนนการไปสอกปฏบตการหนงทมการศกษารปแบบ และผลของ

สำนกหอ


20

ปฏบตการนนควบคไปดวยตลอดเวลาปฏบตการใหมทเกดขนมกแตกตางไปจากปฏบตการทเกดขนกอนหนานน (เรยกวาการเปลยนแปลง หรอการปรบปรงใหดขน)

3. เปนกระบวนการวจยทตงอยบนแนวคดการคนหาคาตอบ อยางทควรจะเปน : as it could be มากกวาแนวคดการคนหาคาตอบแบบ อยางทมนเปน : as it is

4. เปนกระบวนการวจยทตงอยบนแนวคดทฤษฎความเปนไปได (Possibility Theory) ไมใชแนวคดทฤษฎเหตปจจย-ผล (Cause-Effect Theory) และทฤษฎการทานาย (Predictive Theory)

5. ไมใชกระบวนการทมงเนนผลไดทเปน การปฏบตการ : Action หากแตเปนการวจยทมการปฏบตการ : Action เปนตวแปรสาคญในการศกษาเรองการเปลยนแปลงทเกดจากการปฏบตการซ าแลวซ าอก ทงนอยภายในกระบวนการทดาเนนการโดยผทมสวนรวมในการวจยจากหลายฝาย ประกอบดวย

5.1 นกวจย (The researcher/s) 5.2 ผถกวจย (The researched) 5.3 ผทไดรบผลจากการวจยกลมท 1 (The researched for I)ในทนหมายถงผท

ประสบปญหาในประเดนทวจยนน (The critical reference group) ซงกคอ ชาวบาน และผปฏบตงานกบชาวบาน

5.4 ผทไดรบผลจากการวจยกลมท 2 ( The researched for II) หมายถงผทจะไดรบประโยชน หรอขอมลทมคณคาจากการวจย ซงประกอบดวยผออกทนวจย และผบรหารกองทนวจย

6. เปนกระบวนการวจยในลกษณะการปฏบตการรวมกน หรอ co-research ระหวางนกพฒนา นกวขาการ ชาวบาน ผปฏบตงานพฒนากบผทประสบปญหาในประเดนของการวจยนน มลกษณะคลายกบการเรยนรโดยการกระทา ( Learning by doing) และการเรยนรรวมกน

7. เปนวธการทจะชวยใหประชาชนสามารถรวมตวกนขนมาในรปขององคกรประชาชนทจะทางานไดอยางมประสทธภาพ เขมแขง เปนการเพมขดความสามารถของประชาชนดวยระบบขอมล ใหประชาชนเหนความสาคญของระบบขอมล ซงเปนปจจยสาคญทชวยใหประชาชนสามารถวเคราะหปญหาของชมชน และทาการพฒนาตอไปได วธการนฝกใหประชาชนหรอชาวบานทาวจยเปน โดยการสรางคณะทางานวจยทองถน (indigenous research team) หรอนกวจยทองถนขนมาทางานโดยตรง

8. เทคนค PAR&D คลายกบเทคนคการสงเกตแบบมสวนรวม (Participal observation) ในทางมานษยวทยา ซงนกวจยตองเขาไปอาศยอยในชมชน เนนการศกษาชมชน ศกษาคนในฐานะสมาชกของชมชน ศกษาพฤตกรมของคนทสมพนธกบสภาพแวดลอมทาง

สำนกหอ


21

กายภาพ เศรษฐกจ สงคม การเมอง วฒนธรรม มลกษณะเปนงานวจยทางมานษยวทยา ประยกตผสมผสานกบงานพฒนาชมชน

9. หลกการสาคญของการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม คอ การพฒนาชมชนแบบการจดการชมชน เนนกรมสวนรวมของประชาชน การใชทรพยากรทมอยภายในชมชนทงคน และทรพยากรอนๆ ในกระบวนการพฒนาใหมากทสด ใชกระบวนการกลมในการสรางความเขมแขง และศกยภาพ โดยมนกวจยจากภายนอกชมชนทาหนาทจดองคกร อบรมใหความร และทกษะในการทาวจย และพฒนา สงเสรมใหชาวบานเปนผมบทบาทในทกขนตอน แตตองระมดระวงการชนา และครอบงาความคดทจะมผลตอกระบวนการตดสนใจของชาวบานดวยในขณะเดยวกนกกระตนใหเกดการพฒนาในกลมผทเกยวของทง 4 กลมในลกษณะการเรยนรรวมกน

แนวปฏบตในการวจยเชงปฏบตการพฒนาแบบมสวนรวม กาหนดวา 1. ตองมความใสใจมากขนในการระบวาการปฏบตแบบใดในปจจบนทเปนปญหา

(Problematising an existing action) ใครเปนคนทไมชดเจนในการปฏบต และทาไมเราจงตองใหความสาคญกบการปฏบตการนน

2. ตองทาความกระจางใหมากขนในเรองการกาหนดตวปญหาในการวจย (Naming the problem) และมความตระหนกมากขนในการตงคาถามและการคนหาคาตอบ

3. วางแผนโดยละเอยดรอบคอบมากขนในการเรมตนกระบวนการศกษา และชกชวนคนอนๆ ทควรเขารวมในกระบวนการศกษา

4. คนหาคาตอบอยางเปนระบบ 5. มความรอบคอบในการทารายงาน และจดบนทกการปฏบตการรวมไปถงสงท

ชาวบานคด เกยวกบประเดนทศกษาอยางละเอยดมากขน และในรปแบบทคนกลมอนทเกยวของจะสามารถเขาใจ และเขาถงได

6. ในการศกษาจะตองทาอยางเขมขน (Intensive) และครอบคลมมตตางๆ (Comprehensive)มากขน และใชเวลากลนกรอง พนจพจารณาใหมากกวาปกตกอนทจะสรปผลการศกษา พรอมทงจะตองเพมความรอบคอบในการตรวจสอบและคลคลายความเคลอบแคลงสมมตฐานทตงขน

7. พยายามพฒนาทฤษฏในการปฏบตการใหอยในระดบทสามารถเขาใจอยางลกซงมากขน (Deeper understandings) มประโยชนมากขน (More Useful) และมพลงในการอธบายมากขน (More powerful) ในประเดนทศกษา เพอประโยชนในการสรางองคความรใหมทจะมสวนชวยในการปรบปรงการปฏบตการในการศกษาวจย

สำนกหอ


22

8. ตองปรบเปลยนพฤตกรรมในการแสดงออกหรอการปฏบตการใหเปนสวนหนงในการกระบวนการศกษาวจย และศกษาผลของพฤตกรรมทเปลยนแปลงไป

การตดตามและประเมนผลแบบมสวนรวม จดมงหมายของโครงการพฒนาตางๆ คอ การเรยนรของผ ท เ กยวของ สการ

เปลยนแปลงพฤตกรรม วธคด และระบบคณคา อนนาไปสกระบวนการแกไขปญหา และการพฒนาอยางย งยนหากวาการดาเนนงานไปสเปาหมายตองใชระยะเวลา มการเปลยนแปลงตามบรบทของพนท และสถานการณรอบขางทเปลยนแปลงอยางรวดเรว การตดตามงานเปนระยะ อยางตอเนอง เพอตรวจสอบความกาวหนาในการปฏบตงานใหเปนไปตามแผนการทกาหนดไว หากเกดปญหาใดขนกจะสามารถแกไขปญหาไดอยางทนทวงท เหลานลวนมความจาเปนทจะทาใหการดาเนนการโครงการพฒนาประสบความสาเรจ ตามทไดกาหนดไว

ความหมาย และความสาคญ การตดตามงาน (Monitoring) คอ ระบบการตดตามความกาวหนาของการดาเนน

โครงการ เพอใหการดาเนนงานเปนไปตามแผนมากทสด ใชทรพยากรใหเกดประโยชนสงสด มการตดตามเปนระยะอยางตอเนองตงแตเรมจนสนสดโครงการ เพอทบทวนการดาเนนงานในแตละกจกรรมในประเดนสาคญ 2 ประการ

1. การใชทรพยากรของโครงการ วาเปนไปตามแผนทวางหรอไม เปนไปตามระยะเวลาทกาหนด คณภาพเปนเชนใด

2. พจารณากระบวนการ วธการทางานวามความเหมาะสมกบพนทเพยงใด มปญหาอปสรรคใด ทตองแกไข ปรบปรง

การประเมนผล (Evaluation) ความหมายในมมมองของงานพฒนาชมชน คอ การศกษาวา การดาเนนโครงการสามารถบรรลวตถประสงคหรอไม ภายใตเงอนไข ปจจยใด หากจะดาเนนการตอไปจะตองทาอยางไรบาง การประเมนผลจงมงเนนใหเพอใหเหนวาโครงการพฒนาไดดาเนนการบรรลตามวตถประสงคทตงไวหรอไม และแสดงใหเหนคณภาพของโครงการ

การประเมนผลสามารถทาไดหลายชวงเวลา ขนอยกบวตถประสงค ม 4 ระยะ 1. การสรปบทเรยนทไดจากการดาเนนการ เปนระยะๆ 2. การทบทวน ตรวจสอบ ผลสาเรจ ความลมเหลว ทไดจากการปฏบตการ 3. พจารณาศกยภาพ ขอจากด ปจจยแหงความสาเรจ หรอ ปจจยทนามาซงความ

ลมเหลว 4. การทโครงการจะประสบผลสาเรจ จาเปนทจะตองมการพฒนางานอยางตอเนอง

โดยการเสรมศกยภาพ แกไขขอจากด ทงนการสรปบทเรยนทไดรบจากการปฏบตการจะเปนสงท

สำนกหอ


23

ชใหเหนปญหาอปสรรคขอจากด ตางๆ ทงในเรองกระบวนการวธการทางานอนจะกอใหเกดการเรยนร การมสวนรวม การสรปผลนยมทาเปนระยะๆ ขนอยกบความตองการของโครงการ

หลกการตดตามและประเมนผลแบบมสวนรวมในงานพฒนา ชวยใหการดาเนนงานมกรอบหรอแนวทางทชดเจน ทาใหการตดตามประเมนผล

เปนไปอยางมประสทธภาพ หลกการสาคญม 8 ประการ 1. ประสทธภาพ ใหการตดตามประเมนผลมคาใชจายตาแตเกดประสทธภาพสงสด

การใชจายเปนไปอยางมมาตรฐานสามารถบรรลเปาหมาย 2. ประสทธผล การตดตามประเมนผลมเปาหมายเพอบรรลวตถประสงคของแผนงาน

โครงการ สมพนธกบหลกการประสทธภาพ 3. หลกการเพยงพอ การตดตามและประเมนผลตองมขอมลเพยงพอ อาท

วตถประสงค เปาหมาย วธการดาเนนงาน ผลทคาดวาจะไดรบ ตวชวดความสาเรจของโครงการ 4. หลกเชอถอได ขอมลทนามาใชในการตดตามประเมนผลตองเชอถอไดถกตองตาม

ขอเทจจรง สามารถตรวจสอบความถกตองทมาของขอมลได 5. หลกสมเหตสมผล การตดตามประเมนผลเปนไปอยางสมเหตสมผล หากการ

ประเมนผลพบวาเหตและผลไมสมพนธกนถอวางานประเมนผลอาจมขอผดพลาด 6. หลกเปนไปได การตดตามประเมนผลควรเปนไปไดในทางปฏบต 7. หลกแกไขปรบปรง การตดตามประเมนผลตองสามารถแกไขปรบปรงได หากพบ

ขอบกพรองสามารถปรบปรงแกไขใหมความเหมาะสมตามสภาพแวดลอมทเปลยนแปลงไป เพอใหเกดประสทธภาพในการประเมนผล

8. หลกเทยงธรรม การตดตามประเมนผลจะเปนไปอยางเทยงธรรม ปราศจากอคตจะชวยใหสามารถวเคราะหโครงการสอดคลองกบความเปนจรง

แหลงเรยนร พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 มาตรา 22 ไดกาหนดแนวทางการจด

การศกษาไววา การจดการศกษาตองยดหลกวาผเรยนทกคนมความสามารถเรยนร และพฒนาตนเอง และถอวาผเรยนมความสาคญทสด ฉะนน ผสอนและผจดการศกษาตองเปลยนบทบาทจากการเปนผชนา ผถายทอดความร ไปเปนผชวยเหลอ สงเสรม และสนบสนนผเรยนในการแสวงหาความรจากสอ และแหลงการเรยนรตางๆ และใหขอมลทถกตองแกผเรยน เพอนาขอมลเหลานนไปใชสรางสรรคความรของตน และมาตรา 25 ระบวา รฐตองสงเสรมการดาเนนงาน และการจดตงแหลงเรยนรตลอดชวตทกรปแบบ ไดแก หองสมดประชาชน พพธภณฑ หอศลป สวนสตว สวนสาธารณะ สวนพฤกษศาสตร อทยานวทยาศาสตร และเทคโนโลย ศนยการศกษาและ

สำนกหอ


24

นนทนาการ แหลงขอมล และแหลงการเ รยนร อนอยางพอเพยงและเหมาะสม ดงน น กระทรวงศกษาธการ จงกาหนดใหการจดหลกสตรการศกษาขนพนฐาน มงสงเสรมใหผเรยนเรยนรดวยตนเอง อยางตอเนอง ตลอดชวต และใชเวลาอยางสรางสรรค รวมทงมความยดหยน สนองความตองการของผเรยน และแหลงการเรยนรทกประเภท รวมถงเครอขายการเรยนรตางๆ ทมอยในทองถน ชมชน และแหลงอนๆ ในขณะเดยวกนกใหการสนบสนน สงเสรมการพฒนาแหลงเรยนรทงในสถานศกษา และนอกสถานศกษาใหครอบคลมหลกสตรอยางกวางขวาง เพอการพฒนาไปสสากล (กระทรวงศกษาธการ, กรมวชาการ, 2545: 52)

ทานพทธทาสภกข กลาววา ในโลกแหงความจรง โรงเรยนไมใชสถานทเพยงแหงเดยวทใหความร ใหวฒการศกษา หากตรงกนขาม ผทไมมโอกาสไดรบการศกษาในโรงเรยน หากสนใจ ใผรใผเรยนตามสถานทตางๆอยางจรงจง แมจะไมไดรบวฒทางการศกษา แตกสามารถนาความรทไดรบ ไปปรบใชในการประกอบอาชพจนประสบผลสาเรจไดในทสด ตวอยางมใหเหนในสงคมไทยอยางมากมาย นบไดวาสถานทเหลานมบทบาทสาคญยง เปนโรงเรยนธรรมชาตมอยทกหนแหง และเรยนไดโดยไมเสยคาเลาเรยน เรยนแลวรลกทโรงเรยนธรรมดาไมสามารถสอนได(พทธทาสภกข, 2548: 20-21)

ประเวศ วะส ไดใหทรรศนะวาการศกษาควรเปนวถชวต การศกษาไมใชเรองของโรงเรยนเทานน ทกสวนในสงคมควรมสวนรวมในการศกษา(all for education) ทผานมาสงคมไทยเนนการจดการเรยนการสอนในชนเรยน (formal education) เปนสาคญ ทาใหเกดการละเลยตอกระบวนการททาใหเกดการเรยนรตลอดชวต (informal education) การทระบบการศกษาไทยจากดตว หรอเปดตวอยกบโรงเรยนเทานน ทาใหการศกษาไทยขาดการมสวนรวมอนหลากหลายของสงคม ขาดพลง ขาดคณภาพ ขาดความคกคก ขากความสนก และมปญหามากมาย สาคญทสด ชวตมนษยเรยนรไดตลอดเวลา ตลอดชวต สงคมและผบรหารการศกษา ผกาหนดนโยบายทางการศกษา ตองตระหนก และใหความสาคญกบการจดระบบสงคมใหเอออานวยตอการเรยนร ใหสงคมกลายเปนสงคมฐานความร (knowledge based society) เชน หองสมด พพธภณฑของโรงเรยน อทยานการเรยนรแหงชาต(ประเวศ วะส, 2541: 50)

ความหมายของแหลงเรยนร สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต ไดใหความหมายของ แหลงเรยนร วา

หมายถง แหลง หรอทรวบรวม อาจเปนสภาพ สถานท หรอศนยรวมทประกอบดวยขอมล ขาวสาร ความร และกจกรรมทมกระบวนการเรยนร หรอกระบวนการเรยนการสอนทมรปแบบแตกตางจากกระบวนการเรยนการสอนทมครเปนผสอน หรอศนยกลางการเรยนร เปนการเรยนรทกาหนดเวลาเรยนยดหยนสอดคลองกบความตองการ และความพรอมของผเรยน กระประเมนผล และการวดผล

สำนกหอ


25

การเรยนมลกษณะเฉพาะทสรางขนใหเหมาะสมกบการเรยนรอยางตอเนอง ซงไมจาเปนตองเปนรปแบบเดยวกนกบการประเมนผลในชน หรอหองเรยน(สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, 2548: 52)

อาจสรปไดวา แหลงเรยนร หมายถงสถานทรวบรวมขอมล ความร ทมกระบวนการเรยนรทมรปแบบตางๆ ทหลากหลาย แตกตางจากการเรยนในช นเรยน มงใหผ เ รยนเกดกระบวนการเรยนรดวยวธการทแตกตาง เอออานวยใหเกดการเรยนรดวยตนเอง โดยประสบการณตรง

แนวทางการดาเนนงาน ปกตมนษยใชการศกษาทง 3 รปแบบ คอ การศกษาในระบบ นอกระบบ และตาม

อธยาศย ในการพฒนาตนเอง ครอบครว ชมชน และสงคม โดยผสานวธการเรยนร จากการศกษาทง 3 รปแบบเขาดวยกน เปนกระบวนการเรยนรตอเนองตลอดชวต การศกษาหาความรจาก “แหลงเรยนร” เปนการศกษาหาความรจากความรทมอยในแหลงเรยนร เปนการเรยนทเกดขนนอกรวโรงเรยน เปนการแสวงหา สะสมความร ทกษะและทศนคตใหเกดความกระจางชดจากประสบการณ และนาความรทไดมาพฒนาตามความตองการของตนเองตอไป แหลงเรยนรในประเทศไทยมอยมาก บางแหงทาหนาทเปนสถานทสรางกระบวนการเรยนรใหเกดขนแกผมาเยอนไดโดยสมบรณ บางแหงมความรทจะใหแกผเรยนหลากหลานสาขาวชา แตไมมใครรวามแหลงเรยนรเหลานอย ดงนน จงควรใหการสนบสนน ละสงเสรมการดาเนนงานของแหลงเรยนร ใหสามารถดาเนนงานไดอยางมประสทธภาพ ดงน

1. กาหนดกระบวนการบรหาร คอ ระบเรองการจดการใหชดเจน โดยมผจดการทาหนาทเชงบรหารจดการ ซงอาจจะเปนปราชญ ผร หรอเปนพระภกษสงฆกได โดยทาหนาทประสานงานรวมกบบคคลอนๆ อาท สถานศกษา องคการปกครองสวนทองถน ทจะมารวมมอกนพฒนาความร รวมกนจดทาเนอหาสาระ รปแบบ กระบวนการทจะถายทอดความร

2. สรางระบบเครอขาย แหลงเรยนร การทางานรวมกน เชน พพธภณฑ อาจม เพอนรวมงานหลายประเภท ไดแก พพธภณฑดวยกน สถาบนการศกษา กลมบคคลตางๆ การใหแหลงเรยนรสรางระบบเครอขายกเพอประโยชนของการใหความรทหลากหลาย กวางขวาง และการไดรบการสนบสนนทรพยากร

3. การจดทากรอบแนวคดแผนงาน โครงการ กจกรรมเปนรายป ใหผเรยนตางภมภาค สามารถเขาไปศกษาหาความรตามความตองการไดอยางเปนระบบ

4. มการเชอมโยงการเรยนการสอนกบการจดการศกษาทงในระบบนอกระบบ และตามอธยาศย

สำนกหอ


26

5. สงเสรมใหเปนแหลงรายไดเศรษฐกจชมชนโดยมการจดการอบรมสาธตวธผลต 6. มการประชาสมพนธผลงานใหแพรหลาย การดาเนนงานแหลงเรยนรอยางมประสทธภาพ ตองทางานเชอมโยงกบหนวยงานทง

ภาครฐ เอกชน ชมชน โดยรฐใหคาปรกษาดานวชาการ ชวยประสานการจดกระบวนการกลม รวมทงสรางผนา เพอกระตนใหเกดแหลงเรยนร และการจดการทย งยน สวนภาคเอกชนกเขามาสงเสรมเศรษฐกจชมชนทเกยวของกบแหลงเรยนร สาหรบภาคชมชนหรอประชาชนนนกเขามามสวนรวมในการจดกจกรรมของแหลงเรยนร เพอใหมการใชทรพยากรทองถนรวมกนอยางมคณคาใหผเรยนไดรบประโยชนการเรยนรมากทสดเทาทจะทาได ตองมการจดกจกรรมระหวางสมาชกเครอขาย เพอใหเกดเวทแลกเปลยนเรยนร และนาประสบการณทดไปปรบประยกตใช รวมทงการจดระดมความคดเพอพฒนาสาระและกระบวนการเรยนรใหเกดขนอยางตอเนองสมาเสมอ หากสามารถดาเนนการได เชอวาจะมแหลงเรยนรทมประสทธภาพ และยงยน

วธการจดการเรยนรโดยใชแหลงเรยนร มนกวชาการการศกษาหลายทานไดเสนอ วธการจดการเรยนรโดยใชแหลงเรยนร จง

ขอนาเสนอเฉพาะทสรปโดยเขาใจไดงายดงน วาสนา ชาวหา กลาววา วธการนาแหลงทรพยากรชมชนมาใชใหเกดประโยชนในการ

เรยนการสอนอาจทาไดใน 2 ลกษณะ 1. นาแหลงทรพยากรชมชนหรอแหลงความรนนๆ มาสผเรยน ดงเชน การเชญผรหรอ

วทยากรมาบรรยายใหขอคดหรอสาธตใหผเรยนไดฟงและชม เพอเพมพนความรใหกวางขวางยงขน หรอนาวสดอปกรณ ฯลฯ มาไวใชในการเรยนการสอน เพอใหผเรยนไดเรยนรจากการสมผสดวยตนเอง ทาใหการเรยนรมความหมายนาสนใจยงขน

2. นาผเรยนไปสแหลงทรพยากรชมชน ในกรณทไมสามารถนาแหลงทรพยากรเขามาใชในโรงเรยนหรอหองเรยนได เนองจากแหลงทรพยากรน นเปนสถานท หรอมน าหนกมากเคลอนยายไมได หรอดวยเหตผลอนๆ จาเปนตองนาผเรยนไปยงแหลงทรพยากรนนๆ ซงตองอาศยการเดนทางไมวาจะเปนการเดนทางในระยะใกลๆ ไมตองอาศยยานพาหนะ หรอทเรยกวาการเดนทางโดยเทา (Walking Trip) ไปจนถงการเดนทางระยะไกลๆ ตองอาศยยานพาหนะตลอดจนทพกคางคน ซงการเดนทางเพอศกษาหาคงวามรในสงตางๆ เรยกวา ทศนศกษา หรอการศกษานอกสถานท (Educational Field Trip)

พนจดา วระชาต ไดเสนอวธการใชประโยชนจากการใชแหลงทรพยากรชมชนไว 3 วธ 1. การนาสงตางๆ นนเขามาในหองเรยน ครอาจเอามาเอง หรอนกเรยนชวยกนนามา

ผสอนตองพจารณาดวานกเรยนตองนามาไดสะดวก ไมนงยากลาบากในการนามา และการเดนทาง

สำนกหอ


27

ของนกเรยน สงทนกเรยนนามาสวนมากเปนสตวเลยง หรอไมกเปนสวนใดสวนหนงของสงทจะเรยนร เชน ใบไม กงไม ดน หน และแร เปนตน

2. ผสอนนานกเรยนออกไปศกษานอกสถานท เพอศกษาสงตางๆ ตามจดมงหมายทกาหนดของการเรยนร เชน นานกเรยนไปสวนสาธารณะ ไปดปาไม แมนา ภเขา สวนสตว เปนตน

3. การทนกเรยนทากจกรรมเพอเสรมความร ความเขาใจสงตางๆ เชน ใหนกเรยนเลยงสตวในโรงเรยน ปลกตนไม เกบตวอยางของพช เปนตน ครอาจใหนกเรยนทากจกรรมดงกลาวทโรงเรยน หรอทบาน ตามความเหมาะสม

อาจกลาวไดโดยสรปวา การนาแหลงเรยนรมาใหผเรยนศกษา และสมผส การนาผเรยนออกไปเรยนรยงแหลงเรยนร รวมถงการจดกจกรรมเสรมทสมพนธกบแหลงเรยนรดวยตวผเรยนเองนน เปนการใชประโยชนชดความรของแหลงเรยนรไดอยางมประสทธภาพ และมคณคาอยางยง ดวยวธการเหลานเปดโอกาสใหผเรยนไดเรยนรโดยตรงจากแหลงทรพยากร และสภาพแวดลอม ทาใหผเรยนเกดความสนใจ ไดรบความเพลดเพลนควบคกบการไดรบความร และประสบการณ

ขอมลทเกยวของกบพระราชนเวศนมฤคทายวน 1. ขอมล ประวตพระราชนเวศนมฤคทายวน ทตง ตาบล หวยทรายเหนอ อาเภอ ชะอา จงหวด เพชรบร พกดภมศาสตร รง 12 องศา 52 ลปดา 03 ฟลปดา เหนอ

แวง 99 องศา 58 ลปดา 10 ฟลปดา ตะวนออก พกดกรด 47 PPQ 042038 (แผนททหารลาดบชด L 7017 ระวาง 4934 II พมพ

ครงท 2 RSTD มาตราสวน 1:50,000) เสนทางเขาสแหลง จากอาเภอชะอาไปตามถนนเพชรเกษมระหวางหลกกโลเมตรท

พระราชนเวศนฯ อยทางซาย ในคายพระราม 6 สภาพภมประเทศ ทราบชายทะเล ประวต พระราชนเวศนมฤคทายวนเปนพระราชวงฤดรอนทพระบาทสมเดจพระ

มงกฎเกลาเจาอยหว ( รชกาลท 6 ) ทรงพระกรณาโปรดเกลาโปรดกระหมอมใหสรางขน ณ ตาบลหวยทรายเหนอ ( ปจจบนคอตาบลชะอา ) อาเภอชะอา จงหวดเพชรบร สาหรบเสดจพระราชดาเนนแปรพระราชฐานประทบพกผอนพระอรยาบถและรกษาพระองค พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวเสดจพระราชดาเนนมาประทบแรมทพระราชนเวศนแหงนสองครงคอ ระหวางฤดรอนป พ.ศ. 2467 เรมจากวนท 23 เมษายน ทรงประทบอยนานประมาณ 3 เดอนและครงทสอง

สำนกหอ


28

ตงแตวนท 12 เมษายน ถง 20 มถนายน พ.ศ. 2468 รวมเวลา 2 เดอนเศษ กรมศลปากร ขนทะเบยนพระราชนเวศนมฤคทายวน เปนโบราณสถานแหงชาต ในราชกจจานเบกษาเลมท 98 ตอนท 177 ลงวนท 27 ตลาคม 2524 โดยไดกนพนทพระราชฐานรอบอาคาร พระราชนเวศนทงหมดรวม 31 ไร 1 งาน 62.5 ตารางวา และดวยเดชะพระบารมปกเกลาปกกระหมอมของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว รชกาลปจจบน ผทรงพระมหากรณาพระราชทานพระบรมราชานญาตใหพนทคายพระรามหก พระราชนเวศนมฤคทายวนและอทยานสงแวดลอมนานาชาตสรนธร อนเปนพนททรพยสนสวนพระมหากษตรย เปนสถานทราชการและเปนสถานทสาธารณชนสามารถเขามาศกษาหาความรทงในดานประวตศาสตรสถาปตยกรรม ศลปกรรม ธรรมชาต สงแวดลอม และเพอพกผอนหยอนใจ ตลอดจนดวยพระกรณาธคณของสมเดจพระเจาภคนเธอ เจาฟาเพชรรตนราชสดา สรโสภาพณรวด ททรงพระกรณาอปการะการบรณปฏสงขรณและทานบารงพระราชนเวศนมฤคทายวนมาโดยตลอด (พระราชนเวศนมฤคทายวน , 2549)

กอนหนาทจะมการสรางพระราชนเวศนมฤคทายวน พระยาแพทยพงศาวสทธาธบด (สน สนทรเวช) แพทยหลวงประจาพระองค ไดกราบบงคมทลพระกรณาแนะนาใหพระบาทสมเดจพระเจาอยหว รชกาลท 6 ซงทรงพระประชวรดวยโรครมาตซม เสดจประทบ ณ สถานทอากาศถายเทสะดวกแถบชายทะเล ซงในขณะนนหวหนเปนสถานตากอากาศทเรมไดรบความนยมแลว ตามบนทกเรองทประทบชายทะเลของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว เรยบเรยงโดย จมนอมรดรณารกษ ( แจม สนทรเวช ) กลาวถงพระราชปรารภวา “ทนนกาลงเปนทนยมของประชาชนทวไป ไมอยากจะเขาไปรบกวนความสนกสบายของเขา” เพราะดวยประเพณดงเดมนน เมอพระมหากษตรยเสดจประทบแรมทใด บรเวณนนจะถกกาหนดเปนเขตพระราชฐาน คนทวไปจงถกกนออกและไมสามารถเขาใกลสถานทได ดวยเหตนพระองคจงทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหกระทรวงทหารเรอสารวจหาทาเลทเหมาะสมเพอจะสรางพระราชวงฤดรอน ครนเมอมรายงานกราบบงคมทลวา ทดนตาบลบางทะล อาเภอชะอา มหาดทรายสะอาด จงทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหดาเนนการสรางพระราชวงแบบเรยบงายขนในป พ.ศ. 2460 แลวพระราชทานชอชายทะเลบรเวณพระราชวงนวา “หาดเจาสาราญ” นอกจากจะทรงใชพระราชวงใหมเปนทประทบแรมเพอพระอนามยแลว ยงใชสาหรบทอดพระเนตรการซอมรบของเสอปาจงหวดเพชรบร จงทาใหเรยกกนโดยทวไปวา “คายหลวงหาดเจาสาราญ” พระองคไดเสดจพระราชดาเนนแปรพระราชฐานยงคายหลวงหาดเจาสาราญในฤดรอน ตงแตปพทธศกราช 2461 พอหลงจากพทธศกราช 2466 กมทรงโปรดทจะไปประทบอก เนองจากพนทกนดารและการเดนทางไมสะดวก การเสดจพระราชดาเนนครงหลง รถไฟเลกพระทนงตดขด จนตองใชแรงงานคนผลดกนลากแทนรถจกรไอน า ขาราชบรพารผเคยถวายงานใกลชดเลาวา “ตองลาเลยงน าใสตมดน ผกผาขาวปดปากโองตตราประทบบน

สำนกหอ


29

ปมเชอกทรดตรงคอโองดวยดนสอพอง สงเขาไปในพระราชฐานอยเปนประจา น าทไดมานทางบานเมองจะตองสงเจาพนกงานนาเรอไปบรรจลงโองทตอนตนแมน าเพชร จนไดชอเรยกกนตดปากวา ‘นาเพชร’ ” นอกจากนยงทรงไดรบความราคาญจากแมลงวนหวเขยวทชกชมมาก เนองดวยหาดเจาสาราญอยไมหางนกจากหมบานชาวประมงบานแหลม

พระองคจงทรงมพระราชดารทจะสรางพระราชวงฤดรอนแหงใหมขน ใหมนคงถาวรกวาพระราชวงทหาดเจาสาราญ และกวางขวางพอสาหรบเหลาขาราชบรพารทตามเสดจ จงทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหทางเมองเพชรบรสารวจหาสถานทแหงใหม พบวาชายหาดทตาบลหวยทรายเหนอ อาเภอชะอา ซงอยระหวางหาดเจาสาราญกบหวหนแหงมทาเลเหมาะสม สภาพเปนปาทามกลางภเขา หาดทรายขาวสะอาด มแองน าซบใตดนอดมสมบรณ และการเดนทางสะดวกเพราะอยไมไกลจากสถานรถไฟหวยทรายเหนอ จากนนจงทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหนายแอรโคเล มนเฟรด (Ercole Manfredi) ตอมามชอไทยวา นายเอกฤทธ หมนเฟนด สถาปนกชาวอตาเลยน สงกดกรมโยธาธการ ออกแบบพระราชนเวศนฯ ตามแบบทกลาวกนวาทรงรางดวยฝพระหตถของพระองคเอง และม พระบรมราชโองการใหเจาพระยายมราช (ปน สขม) เสนาบดกระทรวงมหาดไทย เปนผอานวยการกอสราง โดยมชางชาวจนเปนแรงงานหลก และทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหรอพระตาหนก และอาคารทพกของขาราชบรพารจากคายหลวงหาดเจาสาราญมาปลกสราง ณ สถานทแหงใหมดวย พระราชนเวศนมฤคทายวนเรมสรางในป พ.ศ. 2466 ตอมาในป พ.ศ. 2467 พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวเสดจมาประทบ และพระราชทานนามวา “พระราชนเวศนมฤคทายวน” ดวยมพระราชประสงคจะรกษาความหมายของชอเดม “หวยทราย” ทเรยกกนในทองถนไว เนองจากปาในทองทตาบลหวยทรายเหนอชกชมไปดวยสตวปาประเภทเนอทราย กวาง หรอทในภาษามคธเรยกวา “มฤค” ซงมกมากนน าตามลาหวย ทงยงเปนชออนเปนสรมงคล เพราะตรงกบชอ “ปาอสปตนมฤคทายวน” ทพระพทธเจาทรงแสดงปฐมเทศนาตามพทธประวต และดวยเหตททรงมน าพระราชหฤทยเมตตาตอสตวทงหลาย จงมพระบรมราชโองการเมอวนท 17 พฤษภาคม พ.ศ. 2467 ประกาศใหเขตพระราชนเวศนฯ เปนเขตอภยทาน หามมใหทาอนตรายแกสตว โดยกาหนดเขต ดานตะวนออกชายฝงทะเล ตงแตวดบางทรายจดบานบอเคยะ ยาว 125 เสน (5 กโลเมตร) ดานทศเหนอจากฝงทะเลยนเขาไปจดเขาเสวยกะป ยาว 190 เสน (7.6 กโลเมตร) ดานใตยนจากชายทะเลขนไปจดเขาสามพระยา ยาว 125 เสน (5 กโลเมตร)

พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว มพระราชประสงคทจะทรงสรางพระราชนเวศนมฤคทายวนโดยใชทนทรพยนอยทสด และโปรดใหมลกษณะเรยบงาย ไมหรหราวจตรเชนพระราชวงแหงอนๆ การออกแบบเนนความโปรงโลง สมกบเปนทประทบตากอากาศทเขากบสภาพธรรมชาตและภมอากาศชายทะเล โดยแบงเปนหมพระทนง 3 องค ทมอาคารประกอบรวม 16

สำนกหอ


30

หลง เชอมตอกนดวยระเบยงทางเดนหลงคาคลมเรยงกนไปตามแนวทศเหนอใต หนหนาสชายทะเลเปนแนวขนาน เพอใหพระทนงไดรบลมทะเลเวลากลางวน และลมจากภเขาเวลากลางคน สวนบรเวณโดยรอบโปรดใหคงสภาพปาในพนทไวตามธรรมชาต ไมตองพระราชประสงคใหปลกไมดอกไมประดบทสนเปลอง หากแตใหคงไวซงพนธไมพนเมอง เชน ตนขอย ตนแจง และตนมะนาวผ ฯลฯ (จมนอมรดรณารกษ แจม สนทรเวช, 2512: 127-162)

2. ลกษณะสถาปตยกรรมของพระราชนเวศนมฤคทายวน สถาปตยกรรมของพระราชนเวศนมฤคทายวนเปนแบบไทยประยกต (เรอนไทยผสม

ยโรป) สรางดวยไมสกทองทงหลง เปนอาคารแบบเปดโลงสองชน ใตถนสง พนลางเทคอนกรต หลงคาหมพระทนงเปนทรงปนหยาแบบไทย มงดวยกระเบองวาวสเหลยมสามารถกนแดดกนฝนไดทกดานดกวาหลงคาทรงจวธรรมดา เพดานสง มเกลดระบายอากาศรอนออกจากชองระหวางฝาเพดานกบหลงคา หนาตาง บานกระทง ตเกลดเพอใหรบลม บนเพดานระเบยงทางเดนททอดยาวเชอมตอถงกนนน ฉลเปนชองลมโดยตลอด ตวอาคารทยกขนสงทาใหลมพดผานสะดวก นอกจากชวยถายเทอากาศและแกปญหาความชนจากดนสอาคารแลว ยงเปนการปองกนอนตรายจากสตวราย และผตรวจเวรยามกสามารถเหนพระทนงไดสะดวกทวถง

นอกจากนยงมเสารองรบน าหนกตวอาคาร รวมทงสน 1,080 ตน ทงหมดตงชวงหางเทากนเรยกวา ระบบพกด (Modular System) เสาทกตนทาการหลอขอบฐาน และยกขอบขนเปนรางหลอนาทเรยกวาบวขอบ เพอหลอน ากนมดและแมลงขนอาคาร ชวงตอระหวางเสาคอนกรตชนลางและเสาไมชนบนไมมการยดดวยวสดอนใด เปนการวางอาคารชนบนลงบนเสาคอนกรตชนลางเทานน เวนแตสวนทอยตดกบทะเล เชน ศาลาลงสรง จะมการยดดวยแผนเหลก โดยฝงแผนเหลกเปนแกนยดกบเสาไมบนหวคอนกรต สงสาคญซงยดอาคารไวไมใหพงลงมา และสามารถทนแรงลมฝนพายไดคอ ฝาเพดานของอาคารชนบน ทาเปนแผนคอนกรตเสรมเหลกใหเกดน าหนกกดทบอาคาร เพอปองกนการไหวตวของอาคารเมอมลมพายปะทะแรงๆ ในสวนทตองใชฝาเพดานคอนกรตเสรมเหลกแผนใหญ จะมการใชเหลกเสนโยงตดกบโครงสรางหลงคาและฝาเพดาน

หมพระทนงทง 3 องค มความยาว 399 เมตร แบงเปน 3 สวน คอ ทองพระโรง เขตทประทบฝายหนาและเขตทประทบฝายใน มชอเรยกตามลาดบวา หมพระทนงสโมสรเสวกามาตย หมพระทนงสมทพมานและหมพระทนงพศาลสาคร แมอาคาร 16 หลงของพระทนงทง 3 องคจะมระเบยงทางเดนเชอมถงกนโดยตลอด แตการสญจรระหวางพระทนงแตละองคกไมรบกวนกนเนองจากมบนไดขนลงรวมกนถง 22 แหง (พระราชนเวศนมฤคทายวน , 2549)

สำนกหอ


31

3. การอนรกษพระราชนเวศนมฤคทายวน นบต งแตพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวเสดจสวรรคต พระราชนเวศน

มฤคทายวนถกทอดทงขาดการบารงรกษาตลอดมา ประกอบกบสถานทตงอยตดทะเล ไอความเคมของน าทะเลทาใหเกดปฏกรยาทางเคมตอวสดทใชในการกอสรางซงเปนไม และเสาอาคารซงเปนคอนกรตเสรมเหลก ทาใหวสดเหลานเสอมสภาพเรวกวาปกต พระราชนเวศนแหงนจงมสภาพทรดโทรมมาก

ในป พ.ศ. 2526 กองบญชาการตารวจตระเวนชายแดนรวมกบกรมศลปากร ไดจดทาโครงการบรณะพระราชนเวศนมฤคทายวน โดยกรมศลปากรไดดาเนนการสารวจพรอมเขยนแบบและรายการบรณะแตตดขดในเรองงบประมาณ ไมสามารถหาทนมาบรณะได จนกระทงป พ.ศ.2530 พ.ต.อ.ธรเดช รอดโพธทอง ผกากบการคายพระรามหก ไดดาเนนการจดหาทนเพอการบรณะ (พระบาทสมเดจพระเจาอยหวรชกาลปจจบน ไดทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหกองบญชาการตารวจตระเวนชายแดน ใชสถานทบรเวณพระราชนเวศนมฤคทายวนเปนททาการคายพระรามหก และโปรดใหดแลรกษาพระราชนเวศนฯ แหงนดวย) โดยในขนแรกจะดาเนนการบรณะหองพระบรรทม เพอวตถประสงคจดเปนพพธภณฑสวนพระองคในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว โดยในการบรณะซอมแซมพระราชนเวศนฯ ในครงนไดดาเนนงานบรณะสวนหนงเสรจสนตามแบบของกรมศลปากร และดาเนนการบรณะซอมแซมจนแลวเสรจในปพทธศกราช 2537 เงนงบประมาณทใชในการบรณะซอมแซมเปนเงนทไดรบบรจาคจากผมจตศรทธาและองคการตางๆ (จรวฒ อษวาส, 2535: 17)

ในป พ.ศ. 2534 กองบญชาการตารวจตระเวนชายแดนโดย พลตารวจโท ชาตชาย ฉายอรณ ซงดารงตาแหนงผบญชาการตารวจตระเวนชายแดนขณะนน ไดยนคารองขออนญาต จดทะเบยนจดตงเปนมลนธพระราชนเวศนมฤคทายวน และไดรบการจดตงเปนมลนธฯ ตงแตวนท 2 ธนวาคม 2535 โดยมวตถประสงคเพอบรณะซอมแซมจนพระราชนเวศนมฤคทายวนใหมสภาพด เพอดารงไวเปนหลกฐานทางประวตศาสตร และอนรกษไวเปนมรดกทางศลปวฒนธรรมของชาต โดยมเงนทนเรมแรก 500,000 บาท และไดรบกราบทลเชญ สมเดจพระเจาภคนเธอ เจาฟาเพชรรตนราชสดา สรโสภาพณณวดเปนองคอปถมภของมลนธพระราชนเวศน ในระหวางการขอจดทะเบยนจดตง ซงพระองคไดทรงพระกรณารบไวในอปถมภ ตงแตวนทจดทะเบยนเปนตนไป ปพทธศกราช 2543 ทประชมสามญประจาปไดมมตใหเปลยนแปลงชอมลนธเสยใหม จากเดมชอวา มลนธพระราชนเวศนมฤคทายวน เปลยนเปน มลนธพระราชนเวศนมฤคทายวนในพระอปถมภของสมเดจพระเจาภคนเธอ เจาฟาเพชรรตนราชสดาสรโสภาพณณวด

สำนกหอ


32

4. กจกรรม โครงการเรยนรทผานมาของพระราชนเวศนมฤคทายวน ในการจดการความรของพระราชนเวศนมฤคทายวน สานกงานมลนธพระราชนเวศน

มฤคทายวนไดกาหนดความรบผดชอบใหอยกบฝายวชาการ โดยมหนาทรบผดชอบดแล กจกรรม โครงการตางๆ ทเกยวของกบการจดการความร โดยแผนการจดกจกรรมโครงการเรยนร แบงเปน 2 สวน โดยสวนแรกเปนเนอหาหลกโดยจะสอดแทรกเนอหาดงกลาวเขาไปในกจกรรมตางๆ โดยเนอหาหลกไดแก

1. ประวตพระราชนเวศนมฤคทายวน 2. ลกษณะสถาปตยกรรมของพระราชนเวศนมฤคทายวน 3. พระราชประวต พระราชกรณยกจ ของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว 4. พระปรชาญาณ ของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว

4.1 ดานวรรณกรรม และหนงสอพมพ 4.2 ดานการศกษา 4.3 ดานเศรษฐกจ 4.4 ดานการคมนาม 4.5 ดานการปองกนประเทศ 4.6 ดานศลปวฒนธรรม 4.7 ดานการแพทย และสาธารณะสข

สวนทสอง เปนเนอหาเสรม ทเปลยนแปลงไปตามโอกาส โดยสมพนธกบพระราชกรณยกจของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ดงตวอยางตารางท 1 แผนจดกจกรรมโครงการเรยนร ประจาป 2553 ตารางท 1 กจกรรมโครงการเรยนรของฝายวชาการสานกงานพระราชนเวศนมฤคทายวนประจาป 2553

เดอน เรอง ความสาคญ

มกราคม การกราบสกการะพระบรมรป พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว

เปนเดอนพระราชสมภพของพระบาทสมเดจพระมงกฏเกลาเจาอยหว

กมภาพนธ

การตดตอกบตางประเทศในสมยรชกาลท 6 การประชมสดยอดผนาอาเซยน

สำนกหอ


33

ตารางท 1 กจกรรมโครงการเรยนรของฝายวชาการสานกงานพระราชนเวศนมฤคทายวนประจาป 2553 (ตอ)

เดอน เรอง ความสาคญ มนาคม การศกษาในสมยรชกาลท 6

- พรบ.การประถมศกษา พ.ศ. 2464 - การสรางโรงเรยนแทนการสรางวด

วนท 26 ม.ค. 2459 ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ขยายกจการ โรงเรยนขาราชการพลเรอนในรชกาลท 5 ขนเปน จฬาลงกรณมหาวทยาลย เปนมหาวทยาลยแหงแรกของประเทศไทย

เมษายน การแพทย และการสาธารณะสข - สรางโรงพยาบาลจฬาลงกรณ - การประปา และไฟฟาในพระราชนเวศนมฤคทายวน

วนท 7 เมษายน เปนวนอนามยโลก

พฤษภาคม ดานการศาสนา - การทาบญคลายวนเกดของพระบาทสมเดจพระนางเจาอนทรศกดศจ พระวรราชเทว ณ พระราชนเวศนมฤคทายวน

วนขน 15 คา เดอน 6 เปนวนวสาขบชาโลก

มถนายน - บทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว

วนท 26 มถนายน เปนวนสนทรภ

กรกฎาคม - ดานการปองกนประเทศ - การสงทหารเขารวมสงครามโลกครงท 1 - การตงกองเสอปา และลกเสอ

วนท 1 กรกฎาคม 2454 เปนวนสถาปนาลกเสอไทย

สงหาคม ดานการคมนาคม - ปรบปรงกจการรถไฟ - จดใหมการขนสงไปรษณยทางอากาศครงแรกในประเทศไทย - การสรางสะพานพระรามหก

วนท 4 สงหาคม 2426 จดพมพตราไปรษณยากรชดแรก

สำนกหอ


34

ตารางท 1 กจกรรมโครงการเรยนรของฝายวชาการสานกงานพระราชนเวศนมฤคทายวนประจาป 2553 (ตอ)

เดอน เรอง ความสาคญ กนยายน ธงชาตไทย

- การเปลยนธงชาตจากธงชางเปน ธงไตรรงค ธงไตรรงคประกาศใชเมอ วนท 28 กนยายน 2460

ตลาคม ดานเศรษฐกจ - การกอต งธนาคารไทยพาณชย ในสมยรชกาลท 5 - การกอตงธนาคารออมสน

วนท 23 ตลาคม เปนวนปยมหาราช

พฤศจกายน ดานศลปวฒนธรรม - การแตงกายตามสประจาวน - การแตงกายไวทกข

วนท 26 พฤศจกายน เปนวนคลายวนสวรรคตของลนเกลารชกาลท 6

ธนวาคม ดานสงคม และการเมอง - การตงดสตธาน - การพระราชทานนามสกล

วนท 10 ธนวาคม เปนวนรฐธรรมนญ

ทมา : สานกงานมลนธพระราชนเวศนมฤคทายวน, ฝายวชาการ, “กจกรรมโครงการเรยนรประจาป 2553” 4 มกราคม 2553 ขอมลพนฐานของ สถานศกษาทตงอยใกลเคยงพระราชนเวศนมฤคทายวน

1. โรงเรยนเทศบาล 6 บานหวยทรายเหนอ (ราชวทยตาคาร) ตงอยเลขท 68 ถนนชมนเวศน ตาบลชะอา อาเภอชะอา จงหวดเพชรบร โดยอยใน

สงกดเทศบาลเมองชะอา อาเภอชะอา จงหวดเพชรบร เปดสอนตงแตระดบชนอนบาล ถงระดบมธยมศกษาปท3

โรงเรยนเทศบาล 6 บานหวยทรายเหนอ (ราชวทยตาคาร) ไดกอตงขนเมอวนท 20 มนาคม พ.ศ. 2480 ผกอตง นายยง นวมสาอาง และชาวบานในทองถนหวยทรายเหนอ ตาบลชะอา อาเภอชะอา จงหวดเพชรบรโดยใชอาคารโรงไฟฟาหลวง สมยรชกาลท 6 ของพระราชนเวศนมฤคทายวนเปนทตง ประกอบพธเปดโรงเรยนเมอวนท 31 ธนวาคม 2480 โดยมขาหลวงประจาจงหวด (พระบารงบรราช) นายอาเภอหนองจอกขนพทกษเขตประชา กรรมการอาเภอ นายเกลยว พทธเชษฐ พอคา ประชาชน รวมเปนพยาน

สำนกหอ


35

เดมชอโรงเรยนประชาบาลตาบลบานหวยทรายเหนอ6 (ราชวทยตาคาร) สงกด การศกษาประชาบาล ตาบลชะอา อาเภอชะอา จงหวดเพชรบร โดย นายม ไมแกว เปนครใหญคนแรก ตอมาเปลยนชอเปน โรงเรยนประชาบาลตาบลชะอา6 (ราชวทยตาคาร) สงกดศกษาประชาบาล ตาบลชะอา อาเภอชะอา จงหวดเพชรบร เมอ พ.ศ. 2500 โดยในปการศกษา 2554 มจานวนนกเรยนทงสน 419 คน

2. โรงเรยนเทศบาล 2 วดไทรยอย (ญาณธรรมสมฤทธ) ตงอยภายในวดไทรยอย ตาบลชะอา อาเภอชะอา จงหวดเพชรบร จดการเรยนการสอน

ตงแตชนอนบาลจนถงชนมธยมศกษาปท 3 สงกดเทศบาลเมองชะอา กรมสงเสรมการปกครองทองถน กระทรวงมหาดไทย

โรงเรยนเทศบาล2 วดไทรยอย (ญาณธรรมสมฤทธ) ไดกอตงขนเมอวนท 15 กมภาพนธ พ.ศ. 2466 โดยนายเพม แกวอปราการ ศกษาธการอาเภอ พรอมพระอธการ เลก อนท ส วณณโณ เจาอาวาสวดไทรยอยในสมยนน และประชาชนในทองถน ในชวงแรกจดการเรยนการสอนในชนประถมศกษาปท 1-4 ตามพระราชบญญตประถมศกษา พ.ศ. 2468 และ พ.ศ. 2478 มพระอธการเลก อนทสวณโณ อปการะ และนายเพลน ทพยเทยวแท เปนครใหญคนแรก โดยในปการศกษา 2554 มจานวนนกเรยนทงสน 396 คน

สำนกหอ


38

บทท 3 ระเบยบวธวจย

การศกษาเรอง “การจดการความรแหลงเรยนร กรณพระราชนเวศนมฤคทายวน และ

สถานศกษาใกลเคยง” เปนการศกษาวจยเชงคณภาพ (Qualitative Researcg) ใชระเบยบวธวจยเชงปฏบตการ(Action Research) เพอศกษาขอมล และนาผลการศกษาทไดมาปรบปรงพฒนา โดยมวตถประสงคเพอกาหนดแนวทางการมสวนรวมในการจดการความร ใหเกดขนระหวางพระราชนเวศนมฤคทายวน และสถานศกษาทตงอยใกลเคยง 2 แหง ในเขต ตาบลหวยทรายเหนอ อาเภอชะอา จงหวดเพชรบร คอ โรงเรยนเทศบาล 6 บานหวยทรายเหนอ(ราชวทยตาคาร) และโรงเรยนเทศบาล 2 วดไทรยอย (ญาณธรรมสมฤทธ) และศกษาในประเดนการเลอกใชชดขอมลความรทเหมาะสมกบเยาวชน โดยชดขอมล ความรดงกลาวเกยวของกบ พระราชประวต พระราชกรณยกจของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ทจะสามารถนามาประยกต พฒนารปแบบชดความรใหนาสนใจ และถายทอดใหกบเยาวชนในทองถน เพอเปนประโยชนในการเรยนรของเยาวชนนอกจากการเรยนตามปกตในชนเรยน นาไปสการเรยนรองคความรใหมๆ ปลกฝงจตสานกในการรวมอนรกษ สรางความภาคภมใจ ตระหนกถงความสาคญของประวตความเปนมาของทองถน

ในการดาเนนการศกษาในครงน ผศกษามคาถามในการศกษาวจย คอ แนวทาง และวธการใดทเหมาะสมกบการสรางการมสวนรวมระหวางพระราชนเวศนมฤคทายวน และสถานศกษาใกลเคยงทง 2 แหง โดยรบฟงปญหา ขอเสนอแนะ จากผทมสวนเกยวของทงจากผบรหารของพระราชนเวศนฯ ผบรหารของโรงเรยนท ง 2 แหง ทเปนผกาหนดนโยบาย และบคลากรระดบปฏบตการ ไดแก เจาหนาทฝายวชาการของพระราชนเวศนฯ และคร อาจารยทปรกษากจกรรม โดยผลการศกษาจะชใหเหนสภาพปจจบนของการจดการความรระหวางกน ปญหา อปสรรคทสาคญ ขอเสนอแนะ แนวทางเบองตนจากผทมสวนเกยวของ

36

สำนกหอ


37

การศกษากระบวนการจดการความร ทผศกษาศกษาชดขอมลความรทเกยวของกบ พระราชประวต พระราชกรณยกจ ของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว และถายทอดใหกบเยาวชน โดยมเยาวชนกลมตวอยางจากวชาชมนม โรงเรยนเทศบาล 6 บานหวยทรายเหนอ(ราชวทยตาคาร) ทาการศกษา เกบรวบรวมขอมล ในชวงภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2554 ผานกระบวนการวจยเชงปฏบตการ ศกษา ปญหา อปสรรค รวบรวมขอเสนอแนะ จากผทเกยวของทงจากอาจารยผประสานงาน เจาหนาทฝายวชาการ ของพระราชนเวศนฯ นกเรยน เยาวชน กลมตวอยาง ทงกอน และระหวางการศกษา เลอกนาชดขอมล ความร ทเหมาะสมมาเปนสาระของการเรยนร พฒนารปแบบการสอนใหนกเรยนกลมเปาหมายรจกคด วเคราะห และเกดความสนกสนาน รจกการทางานรวมกน เพอใหการดาเนนการศกษาเปนไปอยางมระเบยบ บรรลวตถประสงคการศกษา จงกาหนดรายละเอยด ระเบยบวธการศกษาดงน

วธการเกบรวบรวมขอมล 1. ศกษาจากเอกสาร (Documentary) เปนการรวบรวมขอมลจากการศกษาแนวคด

ทฤษฏทมความเกยวของกบการศกษาครงน รวมถงขอมล เอกสาร ชดความร ทเกยวของกบ พระราชประวต พระราชกรณยกจ ของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ประวตความเปนมาของพระราชนเวศนมฤคทายวน ฯลฯ ทจะเปนประโยชนตอการศกษา สามารถนามาเปนสาระในการเรยนรถายทอดใหกบเยาวชน รวมทงขอมลทไดจากรายงาน ผลการปฏบตงาน การวจย วทยานพนธ หนงสอ จลสาร บทความและเอกสารเผยแพร แผนท รวมทงสอทางอนเตอรเนต เพอเปนแนวทางในการศกษา

2. การเกบรวบรวมขอมลภาคสนาม (Field Study) เปนการเกบรวบรวมขอมลภาคสนาม โดยการสมภาษณแบบไมเปนทางการ หรอการพดคยแบบเปนกนเอง (Informal Interview) สมภาษณแบบรายบคคล

โดยสวนแรก ศกษา สภาพปจจบน ปญหา ความตองการ ดานการมสวนรวมในการจดการความรเพอนาไปสแนวทางในการสรางการมสวนรวมในการจดการความรตอไป คาถามประกอบการสมภาษณมประเดนทครอบคลมเนอหา ดงน

สภาพปจจบนของการจดการแหลงเรยนร ความรวมมอ การมสวนรวมในการจดการความร ระหวางพระราชนเวศนมฤคทายวน และโรงเรยนใกลเคยงทง 2 แหง ปญหาการมสวนรวม ปญหาการจดการความร ระหวางพระราชนเวศนมฤคทายวน และโรงเรยนใกลเคยงทง 2 แหง

สำนกหอ


38

ความตองการในการจดการแหลงเรยนร และความตองการมสวนรวมจดการความร ระหวางพระราชนเวศนมฤคทายวน และโรงเรยนใกลเคยงทง 2 แหง เพอหาแนวทางสรางความรวมมอ และการมสวนรวมในการจดการความร ในฐานะทพระราชนเวศนมฤคทายวนเปนแหลงเรยนรของชมชน ทรวบรวม เผยแพรความร ทจะสนบสนนการเรยนรนอกจากการเรยนในชนเรยนตามปกต ของนกเรยน เยาวชน

สวนทสอง ศกษา การเลอกชดขอมล ความรทเหมาะสมมาเปนสาระการเรยนร การพฒนารปแบบการสอนใหนาสนใจ มประสทธภาพ รวมถงรปแบบของกจกรรมทจดควบคไปกบการเรยนการสอน คาถามประกอบการสมภาษณมประเดนทครอบคลมเนอหา ดงน

การเลอกชดความรทเหมาะสม ทจะนามาเปนสาระของการเรยนร รปแบบของการถายทอดองคความรทเหมาะสม

นอกจากนการศกษาในสวนทสองนสวนหนงเปนการศกษาผานการวจยเชงปฏบตการทรวบรวมขอมลจากเยาวชนกลมเปาหมายจากโรงเรยนเทศบาล 6 บานหวยทรายเหนอ(ราชวทยตาคาร) และรบฟงขอเสนอแนะ จากเจาหนาทฝายวชาการ สานกงานพระราชนเวศนมฤคทายวน และคร ผสอนจากโรงเรยนเทศบาล 6 บานหวยทรายเหนอ(ราชวทยตาคาร) ทโดยผ ศกษาลงพนทสถานศกษา กาหนดแผนการปฏบตการ นาชดความรออกเผยแพร สงเกต ประเมนผลการเรยนร นาขอมลทไดกลบมา พจารณาปรบปรงเทคนค วธการใหเหมาะสมตอไป กลมประชากรททาการศกษา

การศกษาครงน เปนการศกษาทหาแนวทางในการสรางความรวมมอ และ เพอหาชดความร เครองมอ ทเหมาะสม โดยผศกษาจะเลอกกลมประชากรททาการศกษา แบบเฉพาะเจาะจง ซงเปนผทเกยวของกบการมสวนรวมในการจดการความรระหวางพระราชนเวศนมฤคทายวน และโรงเรยนทง 2 แหง

สวนแรก เปนการศกษาหาแนวทางใชวธการสมภาษณในในการสรางความรวมมอ มประเดนสาคญ 3 ประเดน คอ ศกษาสภาพปจจบนของการจดการแหลงเรยนร ความรวมมอ การมสวนรวมในการจดการความร ระหวางพระราชนเวศนมฤคทายวน และสถานศกษาใกลเคยงทง 2 แหง ศกษาปญหาการมสวนรวม ปญหาการจดการความร ระหวางพระราชนเวศนมฤคทายวน สถานศกษาโดยรอบ และศกษาความตองการของผทมสวนเกยวของ กอนนาผลการศกษามากาหนดแนวทาง ดงนนเพอใหไดขอมลทนาเชอถอ และเพยงพอตามวตถประสงคของการศกษาทจะสามารถนามาวเคราะหกาหนดแนวทาง ผศกษาจงเลอกกลมประชากรในการศกษา ดงน

สำนกหอ


39

1. ผบรหารสานกงานมลนธพระราชนเวศนมฤคทายวน ในฐานะทเปนผดแล กาหนดนโยบาย การจดการความรในพระราชนเวศนมฤคทายวน

2. เจาหนาทฝายวชาการ สานกงานมลนธพระราชนเวศนมฤคทายวน ในฐานะผปฏบตงาน ทมประสบการณในการทาโครงการ กจกรรมการเรยนรตางๆ

3. ผบรหารสถานศกษา ทง 2 แหง 4. ครอาจารย ทปรกษา สวนทสอง ศกษาในประเดน การเลอกชดขอมล ความรทเหมาะสมมาเปนสาระการ

เรยนร การพฒนารปแบบการสอนใหนาสนใจ มประสทธภาพ และนามากาหนดเปนแผนปฏบตการ ผศกษาเลอกกลมประชากรในการศกษา ดงน

1. เจาหนาทฝายวชาการ สานกงานมลนธพระราชนเวศนมฤคทายวน 2. อาจารยทปรกษากจกรรมชมรม โรงเรยนเทศบาล 6 บานหวยทรายเหนอ (ราชวทย

ตาคาร) 3. นกเรยน โรงเรยนเทศบาล 6 บานหวยทรายเหนอ (ราชวทยตาคาร) ทเขารวม

กจกรรมจานวน 11 คน

เครองมอทใชในการศกษา 1. ใชแนวคาถามประกอบการสมภาษณกลมเปาหมายหลก 2. แผนงาน กจกรรม ชดความร ทกาหนดขนจากความตองการของผทเกยวของ ตาม

ความเหมาะสม จากการเกบรวบรวมขอมลกลมประชากรททาการศกษา 3. แบบจดบนทกภาคสนาม (Field Note) ใชในการจดบนทกรายละเอยดจากการ

พดคย การสมภาษณ การสงเกตการณจากกจกรรมปฏบตการทจดขน 4. เครองมอชวยจดจา (Recording Tools)

การวเคราะหและการนาเสนอขอมล

การศกษาครงนสวนหนงเปนการวจยเชงปฏบตการ (Action Rearch) ทผศกษานาเสนอ ขอมล แผนการปฏบตการ ผลการปฏบตการ ทไดรบจากการปฏบตงาน ปญหาทเกดขนระหวางการปฏบตงาน แนวทางทนาไปสวธการใหมๆเพอนาไปปฏบตใหเกดประสทธภาพ บรรลผลสาเรจ รวมทงนาผลการศกษาในประเดนอนๆมาอธบาย เชอมโยง ใหเหนถงแนวทาง แผนงาน และนาเสนอผลการศกษาในรปแบบการบรรยายพรรณนาความในการเขยนรายงาน ประกอบกบผลของการปฏบตงาน

สำนกหอ


43

บทท 4 ผลการดาเนนงานศกษา

การศกษากลมประชากร กลมประชากรในการศกษาม 2 สวน ดงน สวนท 1 เปนการศกษากลมประชากรเปาหมายเพอรบทราบสภาพปจจบนของการ

จดการแหลงเรยนรของพระราชนเวศนมฤคทายวน และการมสวนรวมในการจดการความรของโรงเรยนทง 2 แหง พรอมรบทราบปญหาการมสวนรวมจากการดาเนนงานทผานมา และรบฟงขอเสนอแนะเบองตนจากผมสวนเกยวของ เพอนาขอมลทไดมาวเคราะหพจารณากาหนดแนวทางขนตอนการดาเนนการสรางการมสวนรวม และกาหนดแผนปฏบตการในขนตอนตอไป

การศกษารวบรวมขอมลใชวธการพดคยสมภาษณแบบไมเปนทางการ โดยกรอบประเดนคาถามจะทาใหทราบ สภาพปจจบนของการมสวนรวมจดการความรทเปนอย ปญหาทพบจากการดาเนนงานทผานมา และขอเสนอแนะ เพอหาแนวทางในการจดการความร และสรางการมสวนรวม ระหวางพระราชนเวศนมฤคทายวน และโรงเรยนทง 2 แหง โดยศกษารวบรวมขอมลจากผทมสวนเกยวของทงจากสานกงานมลนธพระราชนเวศนมฤคทายวน โรงเรยนเทศบาล 6 บานหวยทรายเหนอ (ราชวทยตาคาร) และโรงเรยนเทศบาล 2 วดไทรยอย (ญาณธรรมสมฤทธ)

ประชากรกลมเปาหมายในการศกษาสวนแรก ไดแก 1. ผบรหารสานกงานมลนธพระราชนเวศนมฤคทายวน 2. เจาหนาทฝายวชาการ สานกงานพระราชนเวศนมฤคทายวน 3. ผบรหารสถานศกษาทงสองแหง 4. อาจารย ผประสานงาน จากโรงเรยนทงสองแหง สวนท 2 เปนการศกษารวบรวมขอมลในระหวางปฏบตการ เพอทาใหทราบถงปญหา

อปสรรคทเกดขน รบฟงขอเสนอแนะจากผทเกยวของ โดยนาขอมลทไดมาเลอกชดขอมลความรทเหมาะสมเพอนาไปถายทอดเปนสาระความรใหกบนกเรยนกลมเปาหมาย และปรบปรงให

40

สำนกหอ


41

เหมาะสมมประสทธภาพ โดยการศกษาในสวนทสองเลอกศกษาเฉพาะโรงเรยนเทศบาล 6 หวยทรายเหนอ (ราชวทยตาคาร) ทมความพรอมสามารถเขารวมกจกรรมไดตลอดระยะเวลา โดยผศกษาเขาไปศกษารวบรวมขอมล และปฏบตการในวชาชมนม ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 และ 3 โดยมนกเรยนกลมเปาหมาย จานวน 11 คน ประเดนในการศกษาแบงออกเปน 2 ประเดนหลก

ประเดนแรก ศกษาในประเดนชดความรทเหมาะสมตอการเรยนรของเยาวชน การประยกตใชชดขอมลความร การเชอมโยงกบความตองการของผทมสวนเกยวของ

ประเดนทสอง ศกษาในประเดนความสามารถในการรบรความเขาใจของเยาวชนทมตอชดความร สามารถนาความรทไดรบไปเชอมโยงกบบทเรยนในชนเรยน และรบทราบปญหาอปสรรคทพบพรอมกาหนดแนวทางแกไขในระหวางปฏบตการ เพอปรบปรงแผนการใหเหมาะสมยงขน

ประชากรกลมเปาหมายในการศกษาสวนทสอง ไดแก 1. เจาหนาทฝายวชาการ สานกงานพระราชนเวศนมฤคทายวน 2. คร อาจารย ผประสานงาน 3. นกเรยน เยาวชน กลมเปาหมาย วธการศกษาทง 2 สวนใชการสนทนาพดคยอยางไมเปนทางการ การประเมนผลจาก

การปฏบตการ และการสงเกตพฤตกรรมของนกเรยนกลมตวอยางระหวางปฏบตการ ผลการศกษาแบงออกเปนสองสวน ดงน 1. ขอมลทไดจากการศกษา 2. ผลขอมลทไดจากการวเคราะห

ขอมลทไดจากการศกษา

1. ขอมลทไดจากการศกษาในสวนท 1 ประเดนสภาพปจจบน ปญหาดานการมสวนรวมของพระราชนเวศนมฤคทายวน และ

สถานศกษาทตงอยโดยรอบพระราชนเวศนมฤคทายวน ขอเสนอแนะเบองตน โดยผศกษาไดทาการแบงกลมประชากรททาการศกษาออกเปน 2 กลมหลก คอกลมสถานศกษาทงสองแหง และกลมสานกงานมลนธพระราชนเวศนมฤคทายวน เพอทาใหรบทราบมมมองทแตกตางกนเพอทาใหรบทราบสภาพปญหาทเกดขนอยางรอบดาน ดงขอมลทแสดงในตารางท 1 ถงตารางท 8

สำนกหอ


42

ประเดนสภาพปจจบน จากการศกษาพบวาโรงเรยนทงสองแหงใหความสาคญกบการศกษาวชาประวตศาสตร

ภมปญญาของทองถน ดวยเปนนโยบายจากกระทรวงศกษาธการทตองการสงเสรมใหโรงเรยนมหลกสตรทเกยวของกบทองถน รวมถงผบรหารสถานศกษาครอาจารยของโรงเรยนทงสองแหงเอง กเลงเหนความสาคญของการศกษาในเรองดงกลาว จงสงเสรมใหมการจดการเรยนการสอนวชาทองถนศกษาขนในทงสองโรงเรยน โดยเนอหา และกจกรรมทจดขนไดเลอกเผยแพรเรองราวทเกยวของกบพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว และเรองราวทเกยวของกบพระราชนเวศนมฤคทายวน ดวยเปนบคคลสาคญ และสถานททมความเกยวของกบทองถน

โรงเรยนเทศบาล 6 หวยทรายเหนอ (ราชวทยตาคาร) ไดใหความสาคญกบชดขอมลความรทเกยวของกบพระราชประวต และพระราชกรณยกจของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว โดยกาหนดอตตลกษณของโรงเรยนใหสอดคลองกบพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว เพอปลกฟงในเรองความจงรกภกดทมตอสถาบนพระมหากษตรยของนกเรยน โดยมการจดนทรรศการถาวรเพอเผยแพรพระราชประวต พระราชกรณยกจของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว และประวตความเปนมาของพระราชนเวศนมฤคทายวนใหนกเรยนไดศกษา นอกจากนยงมการถายทอดเรองราวทอาคารเรยนหลงเกาของโรงเรยนเคยเปนโรงไฟฟาเกาของพระราชนเวศนมฤคทายวนในครงอดตใหกบนกเรยน ซงเปนการเชอมโยงใหเหนความสาคญของโรงเรยนทมตอพระราชนเวศนมฤคทาวน และทองถน สวนโรงเรยนเทศบาล 2 วดไทรยอย (ญาณธรรมสมฤทธ) มการถายทอดชดความรทเกยวของกบพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว พระราชนเวศนมฤคทายวนในวชาทองถนศกษา และมการนานกเรยนเขาทศนศกษาทพระราชนเวศนมฤคทายวนอยเปนประจา

ดานความรวมมอระหวางกนทางดานการจดการความร ทผานมา กไดมการประสานงานจากสานกงานมลนธพระราชนเวศนมฤคทายวน เชญชวนโรงเรยนทงสองแหงนานกเรยนเขารวมกจกรรมทจดขนทพระราชนเวศนมฤคทายวนอยเปนประจา ซงโรงเรยนทงสองแหงกไดเขารวมกจกรรมอยเสมอหากไมตดภาระกจกรรมอนๆ นอกจากนในบางรายวชาในชนเรยนครผสอนกเลอกทจะพานกเรยนเขาไปศกษาทพระราชนเวศนมฤคทายวน และอทยานสงแวดลอมนานาชาตสรนธรทตงอยใกลเคยง

สวนของสานกงานมลนธพระราชนเวศนมฤคทายวนกใหความสาคญกบการเปนแหลงเรยนร มการกาหนดแผนกจกรรมโครงการเรยนรตางๆตลอดป รวบรวมชดความรทเกยวของกบพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวจดเปนนทรรศการถาวรในเรองราวของพระราชประวต พระราชกรณยกจทสาคญ และจดนทรรศการหมนเวยนทมเนอหาเปลยนแปลงไปตามวาระโอกาส

สำนกหอ


43

สาคญตางๆ โดยเปดโอกาสใหโรงเรยน หนวยงานตางๆจากทวประเทศเดนทางเขาชมนทรรศการ และรวมกจกรรมการเรยนรทจดขน ในสวนโรงเรยนทง 2 แหง คอโรงเรยนเทศบาล 6 หวยทรายเหนอ (ราชวทยตาคาร) และโรงเรยนเทศบาล 2 วดไทรยอย (ญาณธรรมสมฤทธ) สานกงานมลนธพระราชนเวศนมฤคทายวนกไดมการประสานงานระหวางกนอยเสมอ โดยเชญชวนโรงเรยนทง 2 แหงใหนานกเรยนเขารวมกจกรรมทจดขนอยเปนประจาในพระราชนเวศนมฤคทายวน หรอประชาสมพนธเชญชวนนกเรยน เยาวชน ในทองถนเขารวมกจกรรม เชน โครงการเรยนดนตรไทยทพระราชนเวศนมฤคทายวนในวนเสาร -อาทตย และโครงการยวมคคเทศก เปนตน

ประเดนปญหาดานการมสวนรวม จากการศกษาพบวากลมประชากรททาการศกษาในสวนของโรงเรยนทงสองแหง ระบ

ปญหาในดานการมสวนรวมวา ทผานมาไมเคยมโครงการความรวมมอทเปนทางการระหวางกน การดาเนนงานทมอยจงเปนไปโดยไมมกรอบทชดเจน ไมสามารถกาหนดระยะเวลาในการทากจกรรมตางๆรวมกนได ดวยโรงเรยน และครผสอนบางครงกมภาระไมสามารถนานกเรยนเขารวมกจกรรมไดอยางตอเนอง รวมถงปญหาบคลากรทจะมารบผดชอบไมเพยงพอลาพงครผสอนเองกมภาระทตองรบผดชอบเชนกน ซงปญหาเหลานสงผลใหโครงการกจกรรมความรวมมอทผานมาไมประสบผลสาเรจเทาทควร ปญหาสาคญอกประการคอขาดการชวยเหลอจากสานกงานมลนธพระราชนเวศนมฤคทายวนในการแบงปนขอมลทางวชาการทเกยวของกบพระราชประวต พระราชกรณยกจของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ซงมความสาคญซงจะตองถกนาไปเผยแพรใหกบนกเรยนในโรงเรยนอยางถกตอง นอกจากนยงมประเดนปญหาในดานการสอสารระหวางกนภายในองคกรทครอาจารยบางทานไมรบทราบการดาเนนการมสวนรวมในการจดการความรดงกลาว

การศกษากลมประชากรในสวนของสานกงานมลนธพระราชนเวศนมฤคทายวน เหนวาปญหาสาคญทเปนอปสรรคคอปญหาความไมเขาใจของสถานศกษาทง 2 แหงในการดาเนนงานรวมกนแบบมสวนรวมททกฝายตองเขามามบทบาทหนาทตงแตกระบวนการวางแผนจนถงการปฏบตการ ไมใชเปนหนาทเฉพาะของฝายใดฝายหนง นอกจากยงมปญหาความไมตอเนองในการเขารวมกจกรรมของโรงเรยน การดาเนนกจกรรมจงไมเปนไปตามแผนงานทกาหนด ยากตอการรวบรวมขอมลเพอรบทราบ และแกไขปญหา นอกจากนยงมปญหาบคลากรไมเพยงพอทจะมารบผดชอบงานในสวนดงกลาว รวมถงปญหาจากตวนกเรยนเยาวชนเองทบางครงไมสามารถเขารวมกจกรรมตามระยะเวลาทกาหนดโดยมภาระหนาทอนทตองรบผดชอบ

สำนกหอ


44

ขอเสนอแนะจากผทเกยวของ ในสวนขอเสนอแนะจากผทเกยวของของ ผอานวยการโรงเรยนเทศบาล 6 หวยทราย

เหนอ (ราชวทยตาคาร) มขอเสนอแนะทนาสนใจวา นาจะมการประสานกนในสวนตางๆทงพระราชนเวศนมฤคทายวน โรงเรยนทง 2 แหง คร ผปกครอง และชมชนหวยทรายเหนอ ในการรวมกนสรางอตตลกษณชองชมชนใหเชอมโยงกบพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ในฐานะทชมชนแหงนเปนทตง และเกยวของกบพระราชนเวศนมฤคทายวน ซงจะเปนการสรางความสามคค ความภาคภมใจใหกบทกภาคสวนในทองถน เกดการประสานงานรวมมอกนพฒนาทองถนเพอใหบรรลวตถประสงค นอกจากนยงมขอเสนอแนะจากสวนโรงเรยนทง 2 แหงเพมเตม ทสนบสนนใหทาโครงการความรวมมอระหวางกนอยางเปนทางการ พรอมรวมกนบรณาการความรจากการเรยนปกตในชนเรยนไปสการเรยนรในแหลงเรยนร ซงจะเปนการสรางประสบการณเรยนรใหมใหแกนกเรยนทมความนาสนใจ และงายตอการทาความเขาใจในสาระการเรยนร สามารถนาความรทไดรบไปเชอมโยงกบเนอหาของบทเรยนปกตได นอกจากนยงมขอเสนอแนะทอยากใหพระราชนเวศนมฤคทายวนนาชดขอมลความรทเกยวของกบพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว และพระราชนเวศนมฤคทายวน ออกเผยแพรใหกบโรงเรยนท งสองแหง เพอนามาเผยแพรใหกบนกเรยนซงจะเปนการสรางความรความเขาใจในเรองราวทเปนประโยชน และความเปนมาของทองถนอยางถกตอง

ในสวนของสานกงานมลนธพระราชนเวศนมฤคทายวนมขอเสนอแนะวา โรงเรยนนาจะเลอกวธการนานกเรยนเขามาทากจกรรม ศกษาหาความรทพระราชนเวศนมฤคทายวนมากกวาวธการทรอใหเจาหนาทของสานกงานมลนธพระราชนเวศนมฤคทายวนออกเผยแพรความรทากจกรรมตามโรงเรยน ดวยพระราชนเวศนมฤคทายวนเปนแหลงเรยนรทไมไกลจากโรงเรยนทง 2 แหง ครผสอนสามารถประยกตเนอหาในแตละรายวชาใหสามารถเขามาใชพระราชนเวศนมฤคทายวนเปนแหลงเรยนรได ซงจะเปนการสรางความสนใจความเขาใจของนกเรยนในเนอหาสาระการเรยนรได และเปนการสรางประสบการณการเรยนรใหม ทนกเรยนมโอกาสไดสงเกตเรยนรดวยตวเอง ซงเปนสงทหาไมไดจากการเรยนปกตในชนเรยน ขอเสนอแนะทสาคญอกประการหนงคอการทาความเขาใจกบผทมสวนเกยวของวาการมสวนรวมนนตองไดรบความรวมมอจากทกฝาย ทกฝายควรเขามามบทบาทภาระหนาททตองรวมกนรบผดชอบ รวมกนดาเนนการเพอใหบรรลเปาหมาย และเหนวาโรงเรยน ครผสอนตองเขามามสวนรวมในการกาหนดแผนงาน ตลอดจนเปนสวนหนงในขนตอนการปฏบตอยางจรงจง ซงไมใชเปนหนาทของเจาหนาทจากสานกงานมลนธพระราชนเวศนมฤคทายวนแตฝายเดยวโดยลาพง

สำนกหอ


45

2. ขอมลทไดจากการศกษาในสวนท 2 การศกษาประชากรกลมเปาหมายในระหวางปฏบตการ เพอทาใหทราบถงปญหาอปสรรคทเกดขน และขอเสนอแนะจากผทเกยวของ โดยเฉพาะทเกยวของกบการเลอกชดขอมล ชดความร การรบรของเยาวชนกลมเปาหมาย การศกษาแบงออกเปน 2 ประเดนหลก ดงขอมลทแสดงอยในตารางท 9 ถงตารางท 12

ประเดนท 1 ศกษาในประเดนชดความรทเหมาะสมตอการเรยนรของเยาวชน การเชอมโยงกบความตองการของผทมสวนเกยวของ

จากการศกษาพบวาพระราชนเวศนมฤคทายวนไดรวบรวมชดความรทเกยวของกบพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ทงพระราชประวต พระราชกรณยกจ ไวเปนจานวนมาก และสานกงานมลนธพระราชนเวศนมฤคทายวนมหนาทเผยแพรเรองราวดงกลาว ประกอบกบโรงเรยนเทศบาล 6 หวยทรายเหนอ(ราชวทยตาคาร) มการสงเสรมการเรยนรทเกยวของกบทองถน กาหนดอตตลกษณของโรงเรยนใหสอดคลองกบพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ชดขอมลความรดงกลาวนาจะเปนประโยชนหากนามาประยกตเชอมโยงกบเรองราวประวตความเปนมาของทองถน รวมถงเชอมโยงกบเนอหาบทเรยนแตละรายวชาของนกเรยนในชนเรยนปกต ซงจะทาใหบทเรยนมความนาสนใจมากขน งายในการทาความเขาใจเนอหา เชน เชอมโยงเรองราวของบทพระราชนพนธกบวชาภาษาไทย เชอมโยงเรองราวของพระราชกรณยกจทสาคญกบวชาสงคมศกษา เปนตน นอกจากนในสวนรปแบบของการถายทอดเนอหาของชดความรมความเหนวานาจะเปนในรปแบบของกจกรรมเปนสวนใหญซงจะทาใหเกดความนาสนใจ แตกตางจากการเรยนปกตในชนเรยน และควรมการนานกเรยนออกไปศกษาเรยนรทพระราชนเวศนมฤคทายวน เพอใหนกเรยนเกดประสบการณการเรยนรทแตกตาง

จากการศกษาในสวนของนกเรยนกลมตวอยางมขอเสนอแนะวาเนอหาของชดความรทนามาถายทอดนาจะเปนเรองราวทเกยวของกบพระราชนเวศนมฤคทายวน และความเปนมาของชมชน ทเปนเรองทใกลตว ดวยประวตความเปนมาของโรงเรยนเกยวของกบพระราชนเวศนมฤคทายวน คออาคารเรยนหลงแรกเปนโรงไฟฟาเกาของพระราชนเวศนมฤคทายวนมากอน เนอหาของชดความรทนามาเผยแพรอยากใหมในบทเรยนบางเพราะจะเปนการทบทวนทาใหเขาใจบทเรยนไดดขน เชน พระราชนพนธของพระบาทสมเดจพะมงกฎเกลาเจาอยหวทสอนในวชาภาษาไทยระดบชน ม.3 รวมทงคาราชาศพท ตางๆ และเนอหาของชดความรทนามาเผยแพรตองไมยากเกนไป การเรยนการสอนควรเปนไปอยางสนกสนานไมจรงจงมากนก ควรมการนอกสถานทโดยไปเรยนรในพระราชนเวศนมฤคทายวน เพอจะไดรบประสบการณจรง

สำนกหอ


46

ประเดนท 2 ศกษาในประเดนความสามารถในการรบรความเขาใจของนกเรยน และปญหาอปสรรคทเกดขน โดยผลการศกษาในสวนนไดจากการปฏบตการตามแผนการจดการเรยนรรวมกบการเกบรวบรวมขอมลแบบสมภาษณ ดงทแสดงในแผนการจดการเรยนรในภาคผนวก ก

ขอมลทไดจากการศกษาพบวา นกเรยนสนใจตงใจเรยนรชดขอมลความร มความเขาใจในเนอหาชดขอมลความรทนาไปเผยแพร และอยากมสวนรวมกบการเรยนในรปแบบดงกลาวมากกวาการเรยนแบบปกตในชนเรยน โดยจากการประเมนผลดานตางๆตามแผนการสอนทไดกาหนดขน พบวานกเรยนทงหมด มผลการประเมนทผานเกณฑ ทงในดานการมสวนรวม ดานความรบผดชอบ ดานการรวมมอกนในการทางาน ดานการแสดงความคดเหน และดานการเขารวมกจกรรมสมาเสมอ

นอกจากนนกเรยนไดมการตงประเดนคาถามขอสงสยตางๆซกถามอยตลอด และสามารถเชอมโยง เนอหารายวชาทเรยนอยในชนเรยนปกตกบชดขอมลความรทนามาเผยแพร รวมถงมการแลกเปลยนแสดงความคดเหนชวยเหลอกนภายในกลม มการพฒนาทกษะความกลาแสดงออก และกลาแสดงความคดเหนอยางมเหตผล นอกจากชดความรเบองตนทนาไปเผยแพรแลวนกเรยนยงใหความสนใจกบความรรอบตวอนทสามารถเชอมโยงไปได เชน สภาพสงคมบานเมองในสมยรชกาลท 6 มการต งคาถามขอสงสย และตองการใหนาความรรอบตวอนๆทเกยวของมาเผยแพร

ในสวนของปญหาอปสรรคจากการศกษาพบวามชดขอมลความรบางชดทมเนอหาซบซอน นกเรยนอาจจะไมเขาใจในทนทตองใชเวลาในการถายทอดทาความเขาใจ ควรมการปรบเปลยนเนอหาวธการใหเขาใจงายขน สาเหตสาคญประการหนงอาจเพราะในวชาชมนมมนกเรยนมาจากชนมธยมศกษาปท 2 และ ปท 3 ทมพนฐานความรแตกตางกนนกเรยนบางคนเรยนรชากวาเพอนอาจจะตองใหความสนใจมากกวาปกต

ปญหาสาคญอกประการคอ ระยะเวลาการทากจกรรมทไมเพยงพอในสวนการนานกเรยนออกไปศกษาทพระราชนเวศนมฤคทายวน เนองจากในวชาชมนมมระยะเวลาประมาณ 1 ชวโมง ซงไมเพยงพอกบการทากจกรรมเรยนรตางๆ เพราะลาพงเพยงการเดนทางนานกเรยนไปกลบกทาใหหมดเวลาไป รวมถงความไมสะดวกตางๆหากจะนานกเรยนเขาไปศกษาทพระราชนเวศนมฤคทายวนนอกเวลาเรยน เชน ในวนหยดเสาร อาทตย หรอชวงหลงเลกเรยน เพราะตองแจงขออนญาตจากทางโรงเรยน และผปกครองกอน รวมถงความไมสะดวกของครอาจารยทจะตองรวมดแลนกเรยนดวย เนองจากเปนชวงเวลานอกราชการ และมภาระงานอนๆทตองรบผดชอบ

นอกจากนยงมปญหาการดาเนนการ การประสานงานระหวางคร และเจาหนาทวชาการ ทอาจมความเขาใจในเรองการมสวนรวมทแตกตางกน ซงเจาหนาทฝายวชาการสานกงาน

สำนกหอ


47

มลนธพระราชนเวศนมฤคทายวนมความเหนวา ในการปฏบตการจรงครผสอนควรเขามามสวนรวมในกจกรรมตางๆ เพราะมความใกลชดเขาใจนกเรยนมากกวานาจะทาใหการดาเนนการมประสทธภาพมากขน นอกจากนยงมความเหนวาการประยกตใชชดความรสามารถนาไปพฒนารปแบบวธการสอนใหเขากบทกรายวชาไดไมจาเปนตองเฉพาะวชาภาษาไทย หรอสงคมเทานน นาจะมการขยายกรอบในการปฏบตการออกไปในทกรายวชาซงการดาเนนกจกรรมในปจจบนกเฉพาะวชาชมนม แตหากสามารถแทรกกจกรรมทออกแบบ และแฝงชดความรโดยครประจาวชามารวมกนทาแผนการสอน โดยใชพระราชนเวศนมฤคทายวน เปนแหลงเรยนร กนาจะทาใหผลการดาเนนงานในดานการมสวนรวมในการจดการความรประสบผลสาเรจมากยงขน โดยนกเรยนกจะไดเรยนรดวยวธการทแตกตางจากการเรยนปกตในชนเรยนซงมความนาสนใจไมนาเบอ โดยเปนการเรยนรในแหลงเรยนรทนกเรยนมโอกาสสงเกตทดลองดวยตวเอง

สำนกหอ


48

ตารางท 2 ขอมลทไดจากการศกษาประชากรกลมเปาหมายเพอรบทราบ สภาพปจจบน ปญหา และ ขอเสนอแนะแนวทางเบองตน: ผบรหารสถานศกษา โรงเรยนเทศบาล 6 บานหวยทราย เหนอ(ราชวทยตาคาร) ผใหขอมล: อาจารยพนจ พราหมแกว ผอานวยการ โรงเรยนเทศบาล 6 บานหวยทรายเหนอ(ราชวทยตาคาร)

-สภาพปจจบน การดาเนนงานของโรงเรยนในปจจบน อยภายใตนโยบายของกระทรวงศกษาธการท

สนบสนนการศกษาวชาประวตศาสตรของทองถน สงเสรมใหโรงเรยนในแตละทองถนเขยนหลกสตรทเกยวของกบชมชน ทองถนของตน โรงเรยนเทศบาล 6 บานหวยทรายเหนอ กพยายามรวบรวม ขอมล ความรทเกยวของกบพระราชนเวศนมฤคทายวน เพอจดทาหลกสตร และจดทานทรรศการเรองราวทเกยวของกบ พระราชนเวศนมฤคทายวน พระราชประวต พระราชกรณยกจ ในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว เผยแพรใหกบนกเรยนในโรงเรยน และเขารวมกจกรรมททางพระราชนเวศนมฤคทายวนไดจดขนอยเปนประจา

-ปญหาดานการมสวนรวมของสถานศกษา

ความสมพนธในการรวมมอยงไมชดเจน ยงไมเคยมโครงการความรวมมออยางเปนทางการระหวางกน จะมบางในการเขารวมกจกรรมครงคราวกบพระราชนเวศนมฤคทายวน แต ยงไมมการประสานงานอยางตอเนอง

-ขอเสนอแนะ นาจะมการประสานงาน ในสวนของ พระราชนเวศนมฤคทายวน คณะกรรมการ

การศกษา คร ผปกครอง รวมกนสรางเอกลกษณ อตตลกษณ ของชมชน ใหเปนเมองแหงพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว เพอปลกฝง สรางความภาคภมใจ สรางสานกของ นกเรยน เยาวชนในชมชนใหมความจงรกภกดตอสถาบนพระมหากษตรย

ทมา: สมภาษณ พนจ พราหมณแกว, ผอานวยการ โรงเรยนเทศบาล 6 บานหวยทรายเหนอ(ราชวทยตาคาร), 16 พฤษภาคม 2554.

สำนกหอ


49

ตารางท 3 ขอมลทไดจากการศกษาประชากรกลมเปาหมายเพอรบทราบ สภาพปจจบน ปญหา และ ขอเสนอแนะแนวทางเบองตน: คร อาจารย ผประสานงาน โรงเรยนเทศบาล 6 บานหวย ทรายเหนอ(ราชวทยตาคาร) ผใหขอมล: อาจารยนชจร ตมเงน อาจารยผประสานงาน โรงเรยนเทศบาล 6 บานหวยทรายเหนอ(ราชวทยตาคาร)

-สภาพปจจบน ทผานมาผบรหารของโรงเรยนใหความสาคญกบการมสวนรวมกบพระราชนเวศนมฤคทายวนจดกจกรรม นทรรศการ ทเกยวของกบ พระราชประวต พระราชกรณยกจ ของรชกาลท 6 คาขวญของโรงเรยนเองกเกยวของกบพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ดวยประวต ความเปนมาของโรงเรยนทเกยวของกบพระราชนเวศนมฤคทายวน สวนตวเหนวา ความรวมระหวางพระราชนเวศนฯกบโรงเรยน ยงไมคอยไดรบทราบเทาไหร จะมชวงกอนหนานทมเจาหนาทของพระราชนเวศนฯเขามาประชาสมพนธโครงการดนตรไทย สวนความรวมมอ การมสวนรวม อน จะทราบไดจากผบรหารทจะประสานงาน แจงใหทราบเปนครงคราว -ปญหาดานการมสวนรวมของสถานศกษา การรบรในโครงการความรวมมอตางๆระหวาง ผบรหาร ครผสอน ผปฏบตงาน ยงจากด คณครบางทานกไมรบทราบในโครงการความรวมมอดงกลาว -ขอเสนอแนะ หากมการพดคยกนอยางเปนทางการระหวางพระราชนเวศนฯ และทางโรงเรยน นาจะทาใหโครงการความรวมมอมการประสานงานทเปนรปธรรมมากขน นาจะนาไปสผลสาเรจมากขน ทงการบรณาการความรตางๆ เพราะการเรยนรของนกเรยนหากไดเรยนรในสถานทจรง จะเปนการสรางความสนใจใหกบผเรยน การเรยนจะเปนไปอยางสนกสนาน นาสนใจ และจะเปนการสรางความเขาใจใหกบนกเรยน นกเรยนเขาใจบทเรยนไดมากขน ทมา: สมภาษณ นชจร ตมเงน, อาจารยผประสานงานโรงเรยนเทศบาล 6 บานหวยทรายเหนอ(ราชวทยตาคาร), 16 พฤษภาคม 2554.

สำนกหอ


50

ตารางท 4 ขอมลทไดจากการศกษาประชากรกลมเปาหมายเพอรบทราบ สภาพปจจบน ปญหา และ ขอเสนอแนะแนวทางเบองตน: ผบรหารสถานศกษา โรงเรยนเทศบาล 2 วดไทรยอย (ญาณธรรมสมฤทธ) ผใหขอมล: อาจารยบงอร พกสข ผอานวยการ โรงเรยนเทศบาล 2 วดไทรยอย(ญาณธรรมสมฤทธ)

-สภาพปจจบน ดวยนโยบายของกระทรวงศกษาธการ สงเสรมใหมการสอนวชาทองถนศกษาใหกบเยาวชน ซงทางผบรหารของโรงเรยนกเหนความสาคญของพระราชนเวศนมฤคทายวน ทเปนสถานทสาคญทางประวตตศาสตรในทองถน การเรยนการสอนของครในโรงเรยนเองบางครงกนานกเรยนเขาไปศกษาภายในพระราชนเวศนฯ หรอในคราวทพระราชนเวศนจดกจกรรมขนกแจงใหทางโรงเรยนทราบ เพอใหนกเรยนเขารวมกจกรรมกบพระราชนเวศนฯ -ปญหาดานการมสวนรวมของสถานศกษา

ทผานมา ยงไมมโครงการความรวมมอระหวางกนทชดเจน หรอมบางเปนครงคราว และการประสานงานระหวาง โรงเรยน และ พระราชนเวศนฯ ยงไมเปนรปธรรมมากนก หรอทางโรงเรยนไมสามารถเขารวมกจกรรมกบพระราชนเวศนฯได เพราะทางโรงเรยนกจดกจกรรมทางดานดนตรสากล หรอ กฬา ท วน-เวลา กาหนดไวตรงกบทพระราชนเวศนฯจดกจกรรม -ขอเสนอแนะ การสรางความรวมมอ สรางการมสวนรวม นาจะมการแบงปนขอมล ชดความรตางๆ ทพระราชนเวศนไดรวบรวมไว เพอเปนประโยชนแกเยาวชน โดย ครผสอน จะไดนาขอมลความร ดงกลาวมาถายทอดใหนกเรยนอยาถกตองตอไป และเปนการสรางความเขาใจทถกตองเกยวกบความเปนมา และความสาคญของทองถนตวเอง อยากใหพระราชนเวศนฯจดทมวทยากรนาความรทเกยวของกบพระราชนเวศนฯ ทองถน ออกเผยแพรแกนกเรยนเพอสรางความเขาใจในทองถนของตนเอง ทมา: สมภาษณ บงอร พกสข, ผอานวยการโรงเรยนเทศบาล 2 วดไทรยอย(ญาณธรรมสมฤทธ), 19 พฤษภาคม 2554.

สำนกหอ


51

ตารางท 5 ขอมลทไดจากการศกษาประชากรกลมเปาหมายเพอรบทราบ สภาพปจจบน ปญหา และ ขอเสนอแนะแนวทางเบองตน: คร อาจารย ผประสานงาน โรงเรยนเทศบาล 2 วดไทร ยอย(ญาณธรรมสมฤทธ) ผใหขอมล: อาจารยยวด ศรคา อาจารยผประสานงาน โรงเรยนเทศบาล 2 วดไทรยอย(ญาณธรรมสมฤทธ)

-สภาพปจจบน ยงไมมการรวมมอกนอยางชดเจน จะมกนกเรยนบางคนไดเขารวมโครงการเรยนดนตรไทย ทพระราชนเวศนฯ จดขนในวน เสาร-อาทตย แตขาวโครงการดงกลาวกรเฉพาะนกเรยนบางคน ทผปกครองเปนขาราชการตารวจ อยในคายพระรามหก หรอเปนเจาหนาททางานอยทพระราชนเวศนฯ กจะรบทราบโครงการดงกลาว แตหากจะเกดการรวมมอกนอยางเปนทางการขนในอนาคตกยนด ดวยนกเรยนในโรงเรยนเองบางครงกมเวลาวางในชวงวนหยด กไมไดทากจกรรมอะไร และไมไดใชเวลาดงกลาวใหเกดประโยชน บางคนกกลายเปนเดกทกาวราว หรอ มปญหาดานยาเสพยตด เพราะทกวนนยาเสพยตดระบาดเขามาในพนทบรเวณน คดวาหากเกดความรวมมอ จดกจกรรมตางๆขน กนาจะเปนการชวยลดปญหาดงกลาวไดสวนหนง -ปญหาดานการมสวนรวมของสถานศกษา โรงเรยนเองมนโยบายสงเสรมความเปนเลศของนกเรยนดานกฬา และดนตรเปนหลกอยแลว วงโยธวาทตของโรงเรยนจะตองเขาประกวดแขงขนทกป ดงนนในชวงปดภาคเรยน นกเรยนทโดดเดนทางดานกจกรรม กฬา และดนตรกจะตองเขามาฝกซอม เพอเตรยมการประกวด หรอสงเขาแขงขนในรายการแขงขนกฬาตางๆ อยตลอด นกเรยนทจะวางจากกจกรรมตางๆดงกลาว กจะพยายามสงเขารวมโครงการเรยนรกบพระราชนเวศนฯ แตอาจจะไดจานวนไมมากนก -ขอเสนอแนะ เหนดวยกบการจดกจกรรมทจะเกดขน สวนหนงเปนประโยชนกบเยาวชนเอง ทจะสะสมประสบการณเพอนาไปเปนประโยชนในการศกษาในระดบตอไป ซงการผานกจกรรมตางๆ กนาจะมการออกประกาศนยบตร ซงจะเปนหลกฐานใหกบเยาวชน และปจจบนหลกสตรของกระทรวง ไดใหความสาคญกบวชาทองถนศกษามากยงขน โรงเรยนเอง หรอ คร กพยายามสอนเรองราวดงกลาว แตขอมลทมอยอยางจากด คดวานาจะมการเผยแพรขอมล ชดความรตางๆ ใหสะดวกตอการคนหา และเปนประโยชนทางการศกษาของเยาวชน ทมา: สมภาษณ ยวด ศรคา, อาจารยผประสานงาน โรงเรยนเทศบาล 2 วดไทรยอย(ญาณธรรมสมฤทธ), 19 พฤษภาคม 2554.

สำนกหอ


52

ตารางท 6 ขอมลทไดจากการศกษาประชากรกลมเปาหมายเพอรบทราบ สภาพปจจบน และปญหา ขอเสนอแนะแนวทางเบองตน: ผบรหารสานกงานมลนธพระราชนเวศนมฤคทายวน ผใหขอมล: คณเกลามาศ ยปอนซอย ผอานวยการสานกงานมลนธพระราชนเวศนมฤคทายวน

-สภาพปจจบน ทผานมาพระราชนเวศนมฤคทายวนใหความสาคญกบการเปนแหลงเรยนร มการจดนทรรศการ กจกรรม ภายในพระราชนเวศนฯ อยางตอเนอง ถายทอดใหกบผเขาชม เยาวชน ซงกหมนเวยนเปลยนไปตามโอกาส สาคญตางๆ ซงเนอหาเกยวของกบ พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว และพระบาทสมเดจพระเจาอยหวรชกาลปจจบน พระราชกรณยกจของทงสองพระองค นอกจากนในการจดกจกรรมตามแผนงานประจาป กพยายามใหสถานศกษาใกลเคยงเขามามสวนรวม รวมทงชมชนโดยรอบ เชน โครงการดนตรไทย ทเปดโอกาสใหเยาวชนในคายพระรามหก ลก หลาน ของพนกงาน หรอชมชนใกลเคยงไดมโอกาสเขามาเรยนดนตรไทยกบครดนตรไทยในพระราชนเวศนมฤคทายวน หรอ โครงการความรวมมอกบ คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยศลปากร วทยาเขตสารสนเทศเพชรบร จดอบรมยวมคคเทศก ในชวงปดภาคฤดรอน เปดโอกาสใหกบเยาวชนในจงหวดเพชรบรไดเขารวมโครงการ

-ปญหาดานการมสวนรวมของสถานศกษา ปจจบน มโครงการ งานวชาการ ทพระราชนเวศนมฤคทายวน ตองรบผดชอบ ดาเนนการ อยหลายโครงการ ดวยบคคลากรทมอยจากดในปจจบน พระราชนเวศนฯ อาจจะดาเนนการในสวนดงกลาวไดไมเตมทนก บางครงอาจตองเลอกดาเนนงานวชาการภายในกอน เพอใหเกดความแขงแรงแลวจงจะสามารถออกไปสรางความรวมมออยางเปนทางการกบโรงเรยนโดยรอบได -ขอเสนอแนะ

โรงเรยน คร อาจารย นาจะนานกเรยนเขามาเรยนรในพระราชนเวศนมฤคทายวน ในฐานะทพระราชนเวศนมฤคทายวนเปนแหลงเรยนร เพราะรวบรวม ขอมล ความรดานตางๆไวอยางหลากหลาย วชาตางๆทนกเรยนเรยนในชนเรยนตามปกต สามารถประยกตวธการสอน และเขามาใชพระราชนเวศนฯ ในฐานะแหลงเรยนรได ซงนาจะเปนการสรางความเขาใจในเรองราว บทเรยน ไดดยงขน การเรยนรเปนไปอยางสนกสนาน ตนเตน ไมนาเบอ ทมา: สมภาษณ เกลามาศ ยปอนซอย, ผอานวยการสานกงานมลนธพระราชนเวศนมฤคทายวน, 9 พฤษภาคม 2554.

สำนกหอ


53

ตารางท 7 ขอมลทไดจากการศกษาประชากรกลมเปาหมายเพอรบทราบ สภาพปจจบน และ ขอเสนอแนะแนวทางเบองตน: ผบรหารสานกงานมลนธพระราชนเวศนมฤคทายวน ผใหขอมล: คณธรพล วฒนไวฑรย ผจดการสานกงานมลนธพระราชนเวศนมฤคทายวน -สภาพปจจบน พระราชนเวศนมฤคทายวน พยายามดงโรงเรยนรอบๆเขามามสวนรวมในกจกรรม โครงการตางๆทจดขน โดยมการแจงและเชญชวนใหเขารวมอยเสมอ โดยฝายวชาการจะเปนผรบผดชอบจดกจกรรมทเกยวของ ตามแผนงานประจาปทตองรบผดชอบ นอกจากการประสานงานดงกลาวกมโครงการดนตรไทยทจดขนทกวน เสาร อาทตย -ปญหาดานการมสวนรวมของสถานศกษา ทผานมา จากโครงการ กจกรรม ทพระราชนเวศนฯ จดขน คร อาจารย อาจจะยงไมเขาใจวาการมสวนรวมในการจดการความร ทจะเกดขน ตองมาจากการรวมมอกนทงสองฝาย คร ตองเขามามสวนรวมกบ พระราชนเวศนฯ ไมใชเปนหนาทของพระราชนเวศนฯแตเพยงฝายเดยว หรออาจะเขาใจไดวาดวยภาระของ คร ผสอนทมอยอยางมากมาย อาจจะไมมเวลาทจะตองมารบผดชอบโครงการตางๆ ทอยนอกเหนอความรบผดชอบได -ขอเสนอแนะ ในการสรางการมสวนรวม ระหวางพระราชนเวศนฯมฤคทายวน และโรงเรยนโดยรอบ คร อาจารย ตองเขามาม บทบาท และสวนรวม ในกจกรรมตางๆ ตงแตการรวมกนกาหนดแผนการ จนถงการปฏบต เพราะถาพระราชนเวศนฯดาเนนการโดยลาพงในทกขนตอน การมสวนรวม ความรวมมอตางๆ กเปนไดเพยงชวคราว ทมา: สมภาษณ ธรพล วฒนไวฑรย, ผจดการสานกงานมลนธพระราชนเวศนมฤคทายวน, 9 พฤษภาคม 2554.

สำนกหอ


54

ตารางท 8 ขอมลทไดจากการศกษาประชากรกลมเปาหมายเพอรบทราบ สภาพปจจบน และ ขอเสนอแนะแนวทางเบองตน: เจาหนาทวชาการสานกงานมลนธพระราชนเวศน มฤคทายวน ผใหขอมล: คณนกล ผองด เจาหนาทฝายวชาการสานกงานมลนธพระราชนเวศนมฤคทายวน

-สภาพปจจบน หลกๆ กจดวทยากรนาบรรยายใหกบนกเรยนจากโรงเรยนตางๆ ทเดนทางมาทศนศกษาพระราชนเวศนฯ โดยเนอหาเกยวของกบ ประวต สถาปตยกรรม สวนในพระราชนเวศนฯ พนธไมตางๆ นอกจากนฝายวชาการมหนาทรบผดชอบ คนควาขอมล จดนทรรศการ กจกรรมตางๆ และเผยแพร ทงตามแผนงานประจาป และโครงการตางๆทจดขน ซงการจดนทรรศการตามแผนงานประจาปกมทงแบบถาวร และหมนเวยนไปตามโอกาส โดยสวนมากจะเปนนทรรศการเฉลมพระเกยรตพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว กจกรรมตางๆทจดขนกไดแจง และเชญ โรงเรยนรอบๆพระราชนเวศนฯเพอนานกเรยนเขารวมฐานการเรยนรทจดขนอยเสมอ นอกจากนพระราชนเวศนฯกไดจดโครงการเรยนดนตรไทยในวนเสาร-อาทตย เปดโอกาสใหเยาวชนรอบๆพระราชนเวศนฯ ไดเขามาเรยนดนตรไทยภายในพระราชนเวศน โดยไมมคาใชจาย

-ปญหาดานการมสวนรวมของสถานศกษา พระราชนเวศนมฤคทายวน ยงไมเคยทาโครงการความรวมมอกบโรงเรยนรอบๆ โดยมการกาหนดการอยางเปนทางการ ทผานมาเคยทาโครงการออกไปทากจกรรมรวมกบสถานศกษาแบบครงคราวหลายเทานน และ ในระยะแรกไดรบการตอบรบเปนอยางด แตระยะหลงๆ โรงเรยน สถานศกษา ไมสามารถเขารวมกจกรรม โครงการ ได ดวยวา กจกรรมทจดขน วนเวลาไปตรงกบกจกรรมของโรงเรยน รวมถงปญหาการเดนทาง และเยาวชนบางกลมเองกไมสามารถเขารวมกจกรรมในวน เสาร-อาทตย เพราะตดวาตองชวย พอ แม ทางาน ดวยเศรษฐกจของครอบครวทตองดนรน -ขอเสนอแนะ อยากทจะใหนกเรยนเขามาเรยนรในพระราชนเวศนฯ มากกวา ดวย พระราชนเวศนฯรวบรวมความรทหลากหลายครอบคลม สามารถประยกตเนอหา นากลบไปตอยอดการเรยนรแตละวชาในชนเรยนของเยาวชนได

ทมา: สมภาษณ นกล ผองด, เจาหนาทฝายวชาการสานกงานมลนธพระราชนเวศนมฤคทายวน, 9 พฤษภาคม 2554.

สำนกหอ


55

ตารางท 9 ขอมลทไดจากการศกษาประชากรกลมเปาหมายเพอรบทราบ สภาพปจจบน และ ขอเสนอแนะแนวทางเบองตน: เจาหนาทวชาการ สานกงานมลนธพระราชนเวศน มฤคทายวน

ทมา: สมภาษณ รพพรรณ สวางโลก, เจาหนาทฝายวชาการสานกงานมลนธพระราชนเวศนมฤคทายวน, 9 พฤษภาคม 2554.

ผใหขอมล: คณรพพรรณ สวางโลก เจาหนาทฝายวชาการสานกงานมลนธพระราชนเวศนมฤคทายวน

-สภาพปจจบน พระราชนเวศนมการจดกจกรรมตามวาระโอกาสทสาคญตางๆ และไดจดนทรรศการถาวร นทรรศการหมนเวยน เปลยนไปตามโอกาสสาคญๆ ในการดาเนนงานทผานมา มการประสานงานในเรองราว กจกรรมทจะสงเสรมวชาการออกไปสโรงเรยนรอบๆอยตลอด มการเชญเขารวมกจกรรมททางพระราชนเวศนจดขน เชน การบวงสรวงตนไมทจะทากนในชวงกอนวนเขาพรรษา ซงโรงเรยนกตอบรบนานกเรยนเขารวมกจกรรมทพระราชนเวศน รวมถงโครงการดนตรไทยททางพระราชนเวศนจดหาครดนตรไทย มาสอนใหกบเยาวชนทสนใจไดมโอกาสเขามาเรยนดนตรไทย และรวมกจกรรม ในวนเสาร อาทตย และโครงการความรวมมอกบโรงเรยนศกษาพเศษเพชรบร เปดโอกาสใหเยาวชนทมความผดปกตทางรางกายไดมโอกาสเขารวมกจกรรม

-ปญหาดานการมสวนรวมของสถานศกษา ปญหาทประสบมาจากการดาเนนงานกจกรรมทผานมา คอ โรงเรยน คร ไมสามารถนานกเรยนเขารวมกจกรรมได เนองจากตดกจกรรมอนๆ หรอ คร อาจารย ผรบผดชอบมภาระงานอนๆ เชน การทศนศกษา กจกรรมทโรงเรยนจดขนภายใน ภาระหนาทอนๆของคร อาจารย จงทาใหการดาเนนงานไมตอเนอง ไมเปนไปตามแผนงานทกาหนด ไมบรรลวตถประสงคเปาหมาย ทาใหโครงการตองยตลง รวมถงการประสนงานระหวางผรบผดชอบโครงการยงไมชดเจน ไมตอเนอง ยากตอการเกบรวบรวมขอมล และประเมนผล -ขอเสนอแนะ การจดกจกรรม โครงการความรวมมอ ระหวางพระราชนเวศนฯ และสถานศกษา ควรมการทาความเขาใจกบผมสวนรวมทงหมดวา ความรวมมอไมไดหมายถงการทพระราชนเวศนเปนผรบผดชอบในการจดกจกรรมทงหมด จาเปนทโรงเรยน คร ตองเขามามสวนรวมในการดาเนนงานมสวนรวมระหวางจดกจกรรมเปนสวนหนงของกระบวนการเรยนรของนกเรยน นอกจากนยงมขอเสนอแนะวาครสามารถเขามาใชพนทของพระราชนเวศนเปนแหลงเรยนร

สำนกหอ


56

ตารางท 10 ขอมลทไดจากการศกษาประชากรกลมเปาหมายในระหวางปฏบตการ เพอทาใหทราบ ถงปญหาอปสรรคทเกดขน และขอเสนอแนะจากผทเกยวของ: คร อาจารย ผ ประสานงาน โรงเรยนเทศบาล 6 บานหวยทรายเหนอ(ราชวทยตาคาร) ผใหขอมล: อาจารยนชจร ตมเงน อาจารยผประสานงาน โรงเรยนเทศบาล 6 บานหวยทรายเหนอ(ราชวทยตาคาร) -แนวคาถามในประเดนชดขอมลความรทเหมาะสมตอการเรยนรของเยาวชน และอยในความสนใจของเยาวชน เหนวาหากเปนเรองทเกยวของกบบทเรยนในชนเรยนกจะเปนประโยชนแกนกเรยน ในการทาความเขาใจบทเรยนไดดขน และเหนวาควรมเนอหาความรทเกยวของกบทองถน กจะสงเสรมใหเยาวชน มความสนใจ และรกทองถนของตวเองมากยงขน โรงเรยน ผบรหารกมนโยบายสงเสรมการเรยนรวชาทองถนศกษาอยแลว ยงเปนเรองราวทเกยวของกบพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว และพระราชนเวศนมฤคทายวน จนนามาเปนอตตลกษณ และคาขวญของโรงเรยน สรางความภาคภมใจใหกบคร นกเรยน และเหนวารปแบบการเรยนรทจดขน นาจะเปนรปแบบกจกรรมในบางสวน ซงนกเรยนจะไดรบประสบการณทแตกตางจากการเรยนแบบปกต ไมนาเบอ รวมถงการพานกเรยนออกไปศกษายงสถานทจรงกเปนการสรางประสบการณในการเรยนรไดอยางมประสทธภาพวธหนง -แนวคาถาม ความสามารถในการรบร ความสามารถทจะเชอมโยงชดความรทไดกบการเรยนในชนเรยน ของเยาวชน และปญหาทเกดขนระหวางปฏบตการ จากการสงเกตเหนวา เดกๆ สนกสนานกวาการเรยนแบบปกตในชนเรยน เดกๆมโอกาสแลกเปลยน แสดงความคดเหน และชวยเหลอกน สรางทกษะความกลาแสดงออก มชดขอมล ความร บางชดทเนอหาซบซอน นกเรยนอาจจะไมเขาใจในทนท ตองใชเวลาในการถายทอด ทาความเขาใจ ควรปรบเปลยนเนอหา วธการ ทจะทาใหเขาใจงายขน

สำนกหอ


57

ตารางท 10 ขอมลทไดจากการศกษาประชากรกลมเปาหมายในระหวางปฏบตการ เพอทาให ทราบถงปญหาอปสรรคทเกดขน และขอเสนอแนะจากผทเกยวของ: คร อาจารย ผ ประสานงาน โรงเรยนเทศบาล 6 บานหวยทรายเหนอ(ราชวทยตาคาร) (ตอ) ผใหขอมล: อาจารยนชจร ตมเงน อาจารยผประสานงาน โรงเรยนเทศบาล 6 บานหวยทรายเหนอ(ราชวทยตาคาร) -แนวคาถาม ความสามารถในการรบร ความสามารถทจะเชอมโยงชดความรทไดกบการเรยนในชนเรยน ของเยาวชน และปญหาทเกดขนระหวางปฏบตการ สาเหตหนงอาจเพราะในชวงวชาชมนมทเปนชวงทเขามาสอน นกเรยนมาจากชนมธยมศกษาปท 2 และ ปท 3 พนฐาน ความร แตกตางกน นกเรยนบางคนเรยนรชากวาเพอน จะตองใหความสนใจมากกวาปกต ในการนานกเรยนออกไปศกษาทพระราชนเวศนฯ ในชวงวชาชมนมอาจไมเพยงพอ เพราะการเดนทางไปกลบกทาใหหมดเวลาไป รวมถงความไมสะดวกหากจะนานกเรยนเขาไปศกษาทพระราชนเวศนฯนอกเวลาเรยน เชน ในวนหยดเสาร อาทตย เพราะตองทาหนงสอขออนญาตผปกครองของนกเรยนกอน ทมา: สมภาษณ นชจร ตมเงน, อาจารยผประสานงานโรงเรยนเทศบาล 6 บานหวยทรายเหนอ(ราชวทยตาคาร), 14 กรกฏาคม 2554.

สำนกหอ


58

ตารางท 11 ขอมลทไดจากการศกษาประชากรกลมเปาหมายในระหวางปฏบตการ เพอทาใหทราบ ถงปญหาอปสรรคทเกดขน และขอเสนอแนะจากผทเกยวของ: เจาหนาทวชาการ สานกงานมลนธพระราชนเวศนมฤคทายวน ผใหขอมล: คณนกล ผองด เจาหนาทฝายวชาการสานกงานมลนธพระราชนเวศนมฤคทายวน -แนวคาถามในประเดนชดขอมลความรทเหมาะสมตอการเรยนรของเยาวชน และอยในความสนใจของเยาวชน ภาระกจหนงของสานกงานมลนธพระราชนเวศนฯ คอเผยแพรพระราชประวต พระราชกรณยกจ ในพระบาทสมเดจพระมงกฏเกลาเจาอยหว ชดขอมลความรเหลานถกศกษา รวบรวมไวเปนจานวนมาก พระราชกรณยกจทสาคญของพระองคสวนหนงเกยวของกบการเรยนและกจกรรม ของนกเรยนในชนเรยน เชน กจการลกเสอ บทพระราชนพนธเรองตางๆ นาจะเปนการเหมาะสมหากสามารถนาชดความรเหลานไปเผยแพร สรางความเขาใจรวมกบบทเรยนของนกเรยนในชนเรยน ดงเชน เนอหาในวชา สงคม ภาษาไทย เปนตน ซงเปนการสรางความนาสนใจ และงายตอการทาความเขาใจในเนอหาไดดยง โดยใชกจกรรมตางๆ

-แนวคาถาม ความสามารถในการรบร ความสามารถทจะเชอมโยงชดความรทไดกบการเรยนในชนเรยน ของเยาวชน และปญหาทเกดขนระหวางปฏบตการ นกเรยนสนใจความรรอบตว ทนอกเหนอจากบทเรยน ต งคาถาม ขอสงสย และตองการใหนาความรรอบตวอนๆมาเผยแพร ขณะเดยวกนกทาใหนกเรยนเกดความเขาใจชดขอมล ความร ทเกยวของกบเนอหาวชาทเรยนมากขน นกเรยนแลกเปลยนปรกษากนในกลม สงเสรมใหกลาแสดงออก ชวยเหลอกนภายในกลม ปญหา อปสรรค ทพบ คอ การดาเนนการ และการประสานงานระหวาง คร และ เจาหนาทวชาการทออกใหความร อาจมความเขาใจในเรองการสรางการมสวนรวมในการจดการความรทแตกตาง ซงครเขาใจวาเปนการสอนหนงสอโดยเจาหนาทวชาการ เจาหนาทตองรบผดชอบในสวนนน ซงในการปฏบตการจรงครควรจะเขามามสวนรวม ตงแตกระบวนการวางแผน และการปฏบต เพราะครมความใกลชดสนทสนมเขาใจนกเรยนมากกวานาจะทาใหการดาเนนการม ประสทธภาพมากขน และการประยกตใชชดขอมล ความร สามารถนาไปพฒนารปแบบ วธการสอน ใหกบทกรายวชาไมจาเปนตองเฉพาะวชาภาษาไทย หรอสงคม เทานน ทมา: สมภาษณ นกล ผองด, เจาหนาทฝายวชาการสานกงานมลนธพระราชนเวศนมฤคทายวน, 14 กรกฏาคม 2554.

สำนกหอ


59

ตารางท 12 ขอมลทไดจากการศกษาประชากรกลมเปาหมายในระหวางปฏบตการ เพอทาใหทราบ ถงปญหาอปสรรคทเกดขน และขอเสนอแนะจากผทเกยวของ: ผประสานงาน เจาหนาทสานกงานมลนธพระราชนเวศนมฤคทายวน ผใหขอมล: คณรพพรรณ สวางโลก เจาหนาทฝายวชาการสานกงานมลนธพระราชนเวศนมฤคทายวน -แนวคาถามในประเดนชดขอมลความรทเหมาะสมตอการเรยนรของเยาวชน และอยในความสนใจของเยาวชน ชดความรทเหมาะสม นาจะเปนเรองของพระราชกรณยกจดานตางๆ ทมากมาย ครอบคลมเนอหา สามารถนาไปประยกตใหเขากบบทเรยนในรายวชา สงคม ภาษาไทย และควรเรมจากเรองใกลตวของเดก ทเปนเรองไมยากเกนไป และในระยะตอมาสามารถประยกตแผนการสอนในวชา อนๆ ในแตละชน ทนกเรยนตองเรยนใหเขากบชดความรทม เชน วชาคณตศาสตรสาหรบเดกประถม กสามารถประยกตวธการสอนโดยการให นกเรยนคานวณหาพนทของพระทนงจากสตรทางคณตศาสตร ใหนกเรยนไดมโอกาสใชเครองมอวดความยาวดวยตนเอง และนาผลทไดมาคานวณหาพนท เปนตน -แนวคาถาม ความสามารถในการรบร ความสามารถทจะเชอมโยงชดความรทไดกบการเรยนในชนเรยน ของเยาวชน และปญหาทเกดขนระหวางปฏบตการ จากการลงพนทเหนวานกเรยนใหความสนใจกบความรทนาออกไปสอนเปนอยางด มประเดน ขอสงสย ขอซกถามอยตลอดเวลา กาลงคดวาหากสามารถนาประสบการณทนกเรยนไดรบจากการลงปฏบตการดงกลาว ไปเชอมโยงกบการเรยนในแตละรายวชาในชนเรยนได นาจะเกดประโยชนขนอก ดวยรปแบบการสอนทเนนการทากจกรรม เปดโอกาสใหนกเรยนไดตงขอสงสย ประเดนปญหา ทาใหการเรยนดไมนาเบอ และยงสามารถนาไปประยกตใชกบโรงเรยนอนๆทเดนทางมาทศนศกษาทพระราชนเวศนฯได ดวยวธการแบบเดยวกน มขอเสนอแนะเพมเตมวา นาจะมการขยายชวงเวลาปฏบตการออกไปในทกรายวชา เดมจะเขาไปเฉพาะวชาชมนม แตหากสามารถแทรกกจกรรม ทออกแบบและแฝงชดความรเขาไป ใหสอดคลองกบเนอหารายวชา โดยครประจาวชามารวมกนทาแผนการสอน และใชพระราชนเวศนฯ เปนแหลงเรยนร กนาจะทาใหการเรยนของนกเรยน ประสบผลสาเรจมากยงขน และนกเรยนเองกสนกสนานกบการเรยน มแรงจงใจในการเรยน ทมา: สมภาษณ รพพรรณ สวางโลก, เจาหนาทฝายวชาการสานกงานมลนธพระราชนเวศนมฤคทายวน, 14 กรกฏาคม 2554.

สำนกหอ


60

ตารางท 13 ขอมลทไดจากการศกษาประชากรกลมเปาหมายในระหวางปฏบตการ เพอทาใหทราบ ถงปญหาอปสรรคทเกดขน และขอเสนอแนะจากผทเกยวของ: นกเรยน เยาวชน กลมเปาหมายโรงเรยนเทศบาล 6 บานหวยทรายเหนอ(ราชวทยตาคาร) ผใหขอมล: นกเรยน วชาชมนม ชนมธยมศกษาปท 2-3 (2554) นกเรยน เยาวชน กลมเปาหมาย โรงเรยนเทศบาล 6 บานหวยทรายเหนอ(ราชวทยตาคาร) -แนวคาถามในประเดนชดขอมลความรทเหมาะสมตอการเรยนรของเยาวชน และอยในความสนใจของเยาวชน

-โรงเรยนมการปลกฝงในเรองความจงรกภกดตอชาต ศาสนา พระมหากษตรย อยแลว โดยเฉพาะพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ททรงสรางพระราชนเวศนมฤคทายวน และโรงเรยนเทศบาล 6 บานหวยทรายเหนอ(ราชวทยตาคาร) แตเดมกอาศยโรงไฟฟาเกาของพระราชนเวศนฯ เปนอาคารเรยน -อยากใหนาเรองความเปนมาของพระราชนเวศนฯ ทองถน และโรงเรยนมาสอน เนองจากเปนเรองใกลตว เกยวของกบตนเอง -ไมอยากใหเปนเรองทยากเกนไป เพราะคดวาวชาชมนมนาจะเปนวชาทเรยนเบาๆ ผอนคลายจากการเรยนวชาอนๆ อยากใหเปนการเรยนทสนกสนานไมเนนหนกวชาการมากเกนไป -เนอหาทนามาสอน อยากใหมในบทเรยนบาง เพราะเปนการทบทวน และทาใหเขาใจบทเรยนไดงายขน เชน พระราชนพนธของพระบาทสมเดจพะมงกฎเกลาเจาอยหวทม ในวชาภาษาไทย ระดบชน ม.3 รวมทงคาราชาศพท ซงจะทาใหเขาใจบทเรยนดงกลาวมากยงขน -หากนาออกไปศกษานอกสถานทบอยๆกนาจะด เพราะสนก ไมนาเบอ มแรงจงใจ

สำนกหอ


61

ตารางท 13 ขอมลทไดจากการศกษาประชากรกลมเปาหมายในระหวางปฏบตการ เพอทาให ทราบถงปญหาอปสรรคทเกดขน และขอเสนอแนะจากผทเกยวของ: นกเรยน เยาวชน กลมเปาหมาย โรงเรยนเทศบาล 6 บานหวยทรายเหนอ(ราชวทยตาคาร) (ตอ) ผใหขอมล: นกเรยน วชาชมนม ชนมธยมศกษาปท 2-3 (2554) นกเรยน เยาวชน กลมเปาหมาย โรงเรยนเทศบาล 6 บานหวยทรายเหนอ(ราชวทยตาคาร) -แนวคาถาม ความสามารถในการรบร ความสามารถทจะเชอมโยงชดความรทไดกบการเรยนในชนเรยน ของเยาวชน และปญหาทเกดขนระหวางปฏบตการ

-มความเขาใจในเนอหาทนามาสอนเปนอยางด เพราะเปนเรองทสนใจ และไมยากเกนความเขาใจ รวมถงกจกรรมทจดภายในชนเรยนททาใหรสกสนกไปกบการเรยนในรปแบบน ความรทไดรบจากการเรยนสามารถนาไปเปนประโยชนในชนเรยนไดเชน คาราชาศพท พระราชนพนธเรองพระรวง ขอมดาดน รวมถงวชาสงคมประวตศาสตร -เมอมโอกาสชมนทรรศการ ทจดขนทพระราชนเวศนฯ ทาใหเกดความสนใจในเรองราวพระราชประวต และระราชกรณยกจในพระบาทสมเดจพระมงกฏเกลาเจาอยหว เชน ราชกจรายวนของพระองคในระหวางททรงประทบอยทพระราชนเวศนฯ รวมถงความสนใจในสภาพสงคมไทยในยคสมยของพระองคทาน เชน การแตงกายของประชาชน บคคลสาคญในสมยนน -อยากใหมการพาออกไปทากจกรรมนอกสถานทใหมากกวาน และชวงเวลาทรวมกจกรรมกบ พระราชนเวศนฯยงนอยไป เฉพาะในวชาชมนมเทานน อยากใหมเวลารวมกจกรรมมากกวาน ถาเปนในรายวชาอนๆดวยกจะด

ทมา: สมภาษณ นกเรยน เยาวชนกลมเปาหมาย, โรงเรยนเทศบาล 6 บานหวยทรายเหนอ(ราชวทยตาคาร), 14 กรกฏาคม 2554.

สำนกหอ


62

ผลการวเคราะหขอมลทไดจากการศกษา ผลการวเคราะหขอมลทไดจากการศกษากลมประชากรเปาหมายเพอรบทราบสภาพ

ปจจบน สภาพปญหา และความตองการ ขอเสนอแนะของผมสวนเกยวของในการจดการแหลงความร และการสรางการมสวนรวมในการจดการความร ระหวางพระราชนเวศนมฤคทายวน และโรงเรยนทง 2 แหง ดงขอมลทแสดงในตารางท 13 ถงตารางท 14

วเคราะหสภาพปจจบน และปญหา ขอมลทไดจากการศกษาพบวาทผานมามความรวมมอระหวางกนในการจดการความร

ของทงสองฝายอยในระดบหนงอยางไมเปนทางการ ดวยนโยบายของโรงเรยนทงสองแหง คอ โรงเรยนเทศบาล 6 บานหวยทรายเหนอ(ราชวทยตาคาร) และโรงเรยนเทศบาล 2 วดไทรยอย (ญาณธรรมสมฤทธ) รวมทงสานกงานมลนธพระราชนเวศนมฤคทายวน ตางกสนบสนน และสงเสรมการเรยนรของเยาวชนในทองถน และจากการศกษาพบวาตางกตองการเขามามสวนรวมระหวางกนในดานการจดการเรยนร ดวยเหนประโยชนทจะเกดขนกบเยาวชน และทกฝายทเกยวของ โดยสานกงานมลนธพระราชนเวศนมฤคทายวนมการดาเนนงานทางดานวชาการทจะสงเสรมใหพระราชนเวศนมฤคทายวน เปนพพธภณฑทมชวตเปนแหลงเรยนรทเปดโอกาสใหกบโรงเรยน และนกเรยนไดเขามาศกษาหาความร โดยมการเผยแพรชดขอมลความรทเกยวของกบ พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว และชดความรทเกยวของกบพระราชนเวศนมฤคทายวนเปนหลก โดยนาเสนอผานนทรรศการ กจกรรมในรปแบบตางๆ ในสวนของโรงเรยนทง 2 แหง ดวยนโยบายจากสวนกลาง และในสวนของผบรหารสถานศกษา คร อาจารย กใหความสาคญกบการศกษาในชดความรทเกยวของกบทองถน ดวยเหนวาจะเปนประโยชนในการสรางองคความรในเรองราวความเปนมา และความสาคญของทองถน ซงจะเปนการสรางความภาคภมใจใหเกดขนกบเยาวชน และสงเสรมใหเยาวชนไดใชเวลาวางใหเกดประโยชน

ปญหาหลกสาคญทไดจากการศกษาพบวาเปนปญหาในระดบนโยบายททงสองฝายยงไมมโครงการความรวมมอระหวางกนทชดเจน และขาดการพดคยระหวางกนในระดบของผบรหาร ซงจะเปนการสรางความชดเจนในการดาเนนงานในกระบวนการขนตอนตางๆ เชน การกาหนดบคคลทจะรบผดชอบในแตละฝาย การกาหนดกรอบระยะเวลาในการดาเนนการ รปแบบกจกรรม ฯลฯ ดงนนการประสานงาน และความรวมมอระหวางกนทผานมาจงเปนไปในรปแบบทไมเปนทางการ ทาใหการดาเนนงานไมตอเนอง

ปญหาความเขาใจของทงสองฝายในเรองการมสวนรวมระหวางกนเปนปญหาสาคญอกประการ โดยในสวนของการดาเนนการรวมกนทผานมา พบวานอกจากการดาเนนงานทยงไมเปนรปธรรมชดเจนแลว การดาเนนการทงหมดคงเปนการดาเนนงานจากสานกงานมลนธพระราช

สำนกหอ


63

นเวศนมฤคทายวนโดยสวนใหญ ซงในการดาเนนการดานการมสวนรวมจาเปนททกฝายตองเขามามบทบาทหนาทรวมกน ใหเกยรตซงกนและกน รวมถงการเขามามบทบาทในการเรยนรรวมกนในการปฏบตเพอตอยอด และทาใหเกดประโยชนสงสด ซงอาจจะตองทาความเขาใจพดคยกนทกฝายตงแตในระยะเรมตนของการมสวนรวม

วเคราะหความตองการ และขอเสนอแนะของผมสวนเกยวของ จากการศกษาพบวาความตองการ และขอเสนอแนะในสวนของผบรหาร และคร

อาจารยจากโรงเรยนเทศบาล 6 บานหวยทรายเหนอ(ราชวทยตาคาร) และโรงเรยนเทศบาล 2 วดไทรยอย (ญาณธรรมสมฤทธ) ตองการทจะใหเกดความรวมมอขนอยางเปนทางการโดยใหมการพดคยกนในสวนของผบรหารทงสองฝายรวมถงระดบผปฏบตงาน เพอทจะสามารถกาหนดกรอบความรวมมอ และกรอบการทางานใหชดเจน รวมถงยงมแนวคดทอยากจะนาเรองการเรยนรของนกเรยนเรองทองถนมาเปนวาระในระดบทองถนททกฝายตองเขามามสวนรวม โดยประโยชนทเกดขนกจะตกอยทเยาวชน และทองถนเปนสาคญ นอกจากนยงมขอเสนอแนะทอยากใหพระราชนเวศนมฤคทายวนเผยแพรชดขอมลความรทเกยวของกบพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว พระราชนเวศนมฤคทายวน และความรอนทเกยวของใหกบโรงเรยน และคร เพอทจะนาไปเผยแพรใหกบนกเรยนในรปแบบตางๆไดอยางถกตอง ซงจะเปนการสงเสรมการเรยนรในเรองราวของทองถนอกทางหนง

ในสวนของผบรหาร และเจาหนาทของสานกงานมลนธพระราชนเวศนมฤคทายวน เหนวาโรงเรยนทงสองแหงควรเขามาใชพระราชนเวศนมฤคทายวนในฐานะแหลงเรยนรของชมชน โดยเนอหาในแตละวชาในชนเรยนปกตครผสอนสามารถเชอมโยงกบชดขอมลความรทพระราชนเวศนมฤคทายวนมอย และประยกตเปลยนแปลงวธการสอนใหนาสนใจ ซงนกเรยนกจะเกดแรงจงใจในการเรยนรจากประสบการณจรงนอกชนเรยน นอกจากนยงเหนวาการดาเนนงานแบบมสวนรวมเปนการดาเนนการททกฝายตองเขามามบทบาททงฝายครอาจารย และเจาหนาทวชาการของสานกงานมลนธพระราชนเวศนมฤคทายวน ทตองรวมกนกาหนดแผนการสอนใหสอดคลองกบชดขอมลความร และพฤตกรรมของนกเรยน โดยครผสอนจะเปนคนใกลชด และเขาใจตวนกเรยนเปนอยางด นอกจากนในสวนของผบรหารสถานศกษา ครอาจารย ควรมแนวทางการดาเนนงานในเรองนใหเปนไปในทศทางเดยวกน มการดาเนนงานตามนโยบาย และแผนงานทผบรหารสถานศกษากาหนดขน รวมถงการประสานงานระหวางผบรหารสถานศกษา และครอาจารยตองเปนไปดวยความตอเนอง เพอความเขาใจทตรงกนโดยคานงถงประโยชนทนกเรยนจะไดรบเปนสาคญโดยไมคานงถงประโยชนสวนตว

สำนกหอ


64

จากการวเคราะหขอมลในสวนสภาพปจจบน สภาพปญหา และความตองการ รวมถงขอเสนอแนะของผมสวนเกยวของมาพจารณารวมกบทฤษฎทางดานการจดการความร และการมสวนรวม จงกาหนดขนตอนในการสรางการมสวนรวมในการเรยนรระหวาง พระราชนเวศนมฤคทายวน และโรงเรยนทง 2 แหงไดดงน

1. จดใหมการพดคยกนภายในองคกรทงในสวนของสานกงานมลนธพระราชนเวศนมฤคทายวน โรงเรยนเทศบาล 6 หวยทรายเหนอ (ราชวทยตาคาร) และโรงเรยนเทศบาล 2 วดไทรยอย (ญาณธรรมสมฤทธ)ระหวางผบรหาร และผปฏบตการ เพอสอบถามความคดเหน ทาความเขาใจ และยอมรบรวมกนกบวธการดาเนนการแบบมสวนรวมทบคลากรในองคกรตองมภาระหนาทรบผดชอบรวมกน อนหมายถงภาระงานทเพมขน และตองดาเนนงานอยางตอเนอง โดยคานงถงประโยชนทนกเรยนเยาวชนจะไดรบเปนสาคญ

2. มการพดคยหารอกนอยางเปนทางการในสวนของผบรหารจากทกองคกรในการกาหนดกรอบความรวมมอ ทจะนามาสโครงการความรวมมอระหวางกนอยางเปนทางการ มการตงคณะทางาน หรอคณะกรรมการขน เพอดแลบรหารการดาเนนการ การประสานงานตางๆในเรองการจดการความรระหวางกน และคอยดแลการดาเนนการในเรองการจดการความรในแตละองคกรใหมความชดเจนเปนไปในทศทางเดยวกน โดยผทจะมาทาหนาทรบผดชอบในสวนนจะตองประกอบไปดวยบคลากรจากทกฝาย

3. ขนตอนการดาเนนการโครงการตางๆ โดยทกองคกรตองเขามามสวนรวมในการดาเนนการ ตลอดจนมสวนรวมในการประเมนผล มการแสดงความคดเหนจากมมมองของฝายตางๆทจะนาไปปรบปรงพฒนารปแบบการดาเนนงานใหมประสทธภาพมากขน นอกจากการมสวนรวมในการดาเนนงาน และประเมนผลแลว ทกฝายทมสวนรวมกจะไดเรยนรรวมกน(Interactive learning through action) ในการปฏบตระหวางการดาเนนการ ซงจะนาไปสความสาเรจในการจดการความรรวมกน

4. สรางวฒนธรรมการเรยนรใหเกดขนในแตละองคกร และในแตละหนวยงานภายในองคกร สงเสรมใหบคลากรภายในองคกรมความกระตอรอรนทจะเรยนร อนจะเปนการเออตอการจดการความร และสงเสรมใหมการแลกเปลยนแบงปนความรระหวางกน(Knowledge Sharing) ซงเกดจากความสมครใจซงจะเปนการยกระดบความรทงภายใน และระหวางองคกร รวมถงสงเสรมบคคลากรใหคนควาสรางองคความรใหม ทจะสงเสรมบรรยากาศในการเรยนร และความรวมมอระหวางกน

สำนกหอ


65

ตารางท 14 ผลการวเคราะหขอมลจากการศกษากลมประชากรเพอรบทราบ สภาพปจจบน ปญหา ดานการมสวนรวม กลมประชากรททาการศกษา

สภาพปจจบนของการจดการความร ระหวางพระราชนเวศนฯมฤคทายวน

และสถานศกษาใกลเคยง

ปญหา ของการมสวนรวม ในการจดการความร

ฝายผบรหารสถานศกษา คร-อาจารย

-โรงเรยนทงสองแหงใหความสาคญกบการศกษาเรองราวประวตศาสตรของทองถน ดวยเปนนโยบายจากสวนกลางทจะสงเสรมใหเยาวชนไดเรยนรประวตความเปนมาของทองถน -โรงเรยนทงสองแหงใหความรวมมอในการจดกจกรรมตางของพระราชนเวศนฯ โดยสงนกเรยนเขารวมกจกรรมทจดขนในพระราชนเวศนฯอยเสมอ เพราะเหนวาจะเปนประโยชน และโอกาสในการเรยนรของนกเรยน

-การประสานงานไมตอเนอง และไมเปนรปธรรม เนองจากยงไมมโครงการความรวมมออยางทเปนทางการ สองฝายยงประสบปญหาบคลากรไมเพยงพอทจะมารบผดชอบ หากจะรวมมอกนอยางจรงจงในระยะยาว -โรงเรยนไมสามารถเขารวมกจกรรมไดอยางตอเนอง การเขารวมกจกรรม ททางพระราชนเวศนฯ จด บางครงตรงกบกจกรรมของโรงเรยน จงไมสามารถเขารวมได ทาใหเกดปญหาความตอเนอง และผลการดาเนนงานทไมบรรลเปาหมาย -จานวนนกเรยนทเขารวมกจกรรมอาจจะยงมจานวนนอย ดวยนโยบายของโรงเรยนในชวงทผานมา กสงเสรมความเปนเลศดานดนตร และกฬา จงทาใหนกเรยน เยาวชน ทจะเขารวมกจกรรมมนอย หรอไมไดเปนไปดวยความสมครใจ

สำนกหอ


66

ตารางท 14 ผลการวเคราะหขอมลจากการศกษากลมประชากรเพอรบทราบ สภาพปจจบน ปญหา ดานการมสวนรวม (ตอ) กลมประชากรททาการศกษา

สภาพปจจบนของการจดการความร ระหวางพระราชนเวศนฯมฤคทายวน

และสถานศกษาใกลเคยง

ปญหา ของการมสวนรวม ในการจดการความร

ผบรหาร

เจาหนาทวชาการ สานกงานมลนธพระราชนเวศนมฤคทายวน

-พระราชนเวศนมฤคทายวน เปนแหลงเรยนร มการเผยแพรความรผานนทรรศการ กจกรรม และเปดโอกาสให โรงเรยน คร นกเรยนเขามาใชเปนแหลงเรยนร -พระราชนเวศนมการจดกจกรรม นทรรศการ ตามวาระสาคญตางๆ อยเสมอ มการกาหนดแผนการดาเนนงานจดกจกรรมการเรยนรประจาปชดเจน -มการประสานงานเชญชวน โรงเรยนเปาหมายทง 2 แหงใหเขามาใชพระราชนเวศนฯเปนแหลงเรยนร และโรงเรยนโดยรอบกตอบรบนานกเรยนเขารวมเปนประจา หากไมตดกจกรรม หรอ ภาระงานอนๆ

-โรงเรยน คร อาจารย มภาระงานอนๆในชวงเวลาททากจกรรม บางครงไมสามารถนานกเรยน เขารวมได เนองจากตดกจกรรมทโรงเรยนจดขน หรอ คร อาจารย มภาระงานอนๆทตองรบผดชอบ ทาใหการดาเนนงานขาดความตอเนอง ผลการดาเนนงานไมสาเรจตามเปาหมาย รวมถงการประเมนผลเพอปรบปรง วธการในการดาเนนงานในครงตอๆไป -จากโครงการทผานมา ประสบปญหาความไมเขาใจในการสรางการมสวนรวมในการเรยนรระหวางโรงเรยน และพระราชนเวศนมฤคทายวน โดยคร อาจารย เขาใจวาเปนการทางานของ เจาหนาทจากพระราชนเวศนฯ แตฝายเดยว แตเจตนาทแทจรงคอการเขามามสวนรวมของ คร อาจารย ทจะตองเขามามบทบาทรวมดวย

สำนกหอ


67

ตารางท 15 ผลการวเคราะหขอมลจากการศกษากลมประชากรเพอรบทราบแนวทางในการแกไข ปญหา กลมประชากรททาการศกษา

ขอเสนอแนะ แนวทางในการดาเนนงาน

ฝายผบรหารสถานศกษา คร-อาจารย

-ควรมการพดคยในระดบผบรหาร อยางเปนทางการ เพอกาหนดแผนความรวมมอการมสวนรวม การจดการความร ในระยะยาว เพอการประสานงานทเปนรปธรรมและสามารถกาหนดขนตอนการดาเนนงานใหมความชดเจน -หากเปนไปไดนาจะมการพดคย ประสานงาน ระหวาง พระราชนเวศนมฤคทายวน คณะกรรมการการศกษา คร ผปกครอง รวมกนสรางเอกลกษณ อตตลกษณ ของชมชน ใหเปนเมองแหงพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว เพอรวมกนปลกฝง สรางความภาคภมใจใหกบ เยาวชน ทองถน -เปดโอกาสใหนกเรยนไดมโอกาสเขาไปศกษาในพระราชนเวศนฯใหมากขน จะเปนการสรางความสนใจใหกบนกเรยน การเรยนรจะเปนไปอยางสนกสนาน มความนาสนใจ นกเรยนเขาใจบทเรยนไดงาย และการผานกจกรรม การอบรมเรยนรตางๆ นาจะมการออกประกาศนยบตร ซงจะเปนหลกฐานใหกบนกเรยน เยาวชน สามารถนาไปใชประโยชนไดตอไป -พระราชนเวศนฯ นาจะพจารณานาชดขอมล ความร ทเกยวของกบพระราชนเวศนฯ ออกเผยแพรใหกบโรงเรยนรอบๆ ดวยเปนทองถนทนกเรยนอาศยอย นาจะเปนประโยชนอยางยงหากครจะสามารถนาไปถายทอดในชนเรยน นกเรยนจะไดรบรอยางถกตอง

สำนกหอ


68

ตารางท 15 ผลการวเคราะหขอมลจากการศกษากลมประชากรเพอรบทราบแนวทางในการ แกไขปญหา (ตอ) กลมประชากรททาการศกษา

ขอเสนอแนะ แนวทางในการดาเนนงาน

ผบรหาร เจาหนาทวชาการ สานกงานมลนธพระราช

นเวศนมฤคทายวน

-คร อาจารย นาจะนานกเรยนเขามาเรยนรในพระราชนเวศนมฤคทายวน ในฐานะทพระราชนเวศนมฤคทายวนเปนแหลงเรยนร โดยสามารถประยกตเนอหาการสอนในแตละวชาใหใชพระราชนเวศนฯ เปนหองเรยนได -คร อาจารย ผบรหารสถานศกษา ตองเขามาม บทบาท และสวนรวม ในกจกรรมตางๆ ตงแตรวมกนกาหนดแนวทาง แผนการ จนถงการปฏบตการ ตองมบทบาทระหวางจดกจกรรม เปนสวนหนงของกระบวนการเรยนรของนกเรยนเพราะถาพระราชนเวศนฯ ดาเนนการโดยลาพง การมสวนรวม ความรวมมอตางๆ กเปนไดเพยงในระยะเวลาสนๆ ไมย งยน -ผบรหารสถานศกษา ครอาจารย ควรมแนวทางในการดาเนนงานในเรองการมสวนรวมระหวางกนใหเปนไปในทศทางเดยวกน การดาเนนงานควรเปนไปตามกรอบ และแผนงานทผบรหารกาหนดขน มการประสานงานกนอยางตอเนองเพอความเขาใจทตรงกนในการปฏบตงาน

สำนกหอ


69

ผลการวเคราะหขอมลจากการศกษากลมประชากรในระหวางปฏบตการ เพอทาใหทราบถงปญหาอปสรรคทเกดขน และขอเสนอแนะจากผทเกยวของ โดยเฉพาะทเกยวของกบการเลอกชดขอมล ชดความร การรบรของเยาวชนกลมเปาหมาย ดงขอมลทแสดงในตารางท 15

การศกษาแบงออกเปน 2 ประเดนหลก ประเดนทหนง ศกษาในประเดนชดความรทเหมาะสมตอการเรยนรของเยาวชน การ

เชอมโยงกบความตองการของผทมสวนเกยวของ จากการศกษาพบวาชดความรทเหมาะสมตอการเรยนรของเยาวชน ควรเปนชดความร

ทเกยวของกบพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ทงในสวนของพระราชประวต และพระราชกรณยกจ ซงจะเปนการเผยแพรพระมหากรณาธคณ ของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวทมตอชาตบานเมอง อนจะเปนการสรางความจงรกภกดตอสถาบนพระมหากษตรยใหเกดขนกบนกเรยน ดวยเนอหาของชดความรดงกลาวทสามารถนาไปเชอมโยงกบบทเรยนของนกเรยนในรายวชาภาษาไทย และรายวชาสงคมศกษาไดเปนอยางด ชดขอมลความรดงกลาวจงเหมะสมทจะนามาถายทอดใหกบนกเรยน นอกจากนชดความรทเกยวของกบประวตความเปนมาของพระราชนเวศนมฤคทายวนกมความสาคญ ดวยพระราชนเวศนมฤคทายวนตงอยในตาบลหวยทรายเหนอ ซงเปนทองถนของนกเรยน มความเปนมา และความสมพนธกนอยางใกลชด การเผยแพรชดความรนจะเปนการสรางความเขาใจใหกบนกเรยนในเรองราวประวตความเปนมา และคณคาความสาคญของทองถน

ในสวนวธการเรยนร และการถายทอด พบวาควรเปนไปในรปแบบกจกรรมทมเนอหาสมพนธกบชดขอมลความรขางตน รปแบบกจกรรมทจดขนตองเขาใจงายนาสนใจไมนาเบอโดยมความแตกตางจากการเรยนในชนเรยนปกต และนกเรยนตองมสวนรวมในการเรยน นอกจากนการศกษาในแหลงเรยนรกจะเปนการสรางบรรยากาศในการเรยน นกเรยนมโอกาสเรยนรดวยตวเอง และมการตงประเดนคาถามขอสงสยจากสงทพบเหน

นอกจากนจากการศกษาพบวา หากครอาจารยทรบผดชอบในรายวชาอน และเจาหนาทวชาการของสานกงานมลนธพระราชนเวศนมฤคทายวน มการแลกเปลยน และพดคยกาหนดแผนการจดการความรรวมกน กจะสามารถประยกตวธการสอน กจกรรมตางๆใหเขากบเนอหาในรายวชาอนๆ และสามารถเขามาใชพระราชนเวศนมฤคทายวนเปนแหลงเรยนรไดเชนกน

สำนกหอ


70

ตารางท 16 ผลการวเคราะหขอมลจากการศกษากลมประชากรในระหวางปฏบตการ ในประเดนชด ความรทเหมาะสมตอกาเรยนรของนกเรยน กลมประชากรททาการศกษา

ชดความรทเหมาะสมตอการเรยนรของนกเรยน

เจาหนาทวชาการ สานกงานมลนธพระราชนเวศนฯ

-พระราชนเวศนมฤคทายวน มชดขอมลความรทเกยวของกบพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวอย และชดขอมลความรทเกยวของกบประวตความเปนมาของตาบลหวยทราย อาเภอชะอา จงหวดเพชรบร ชดขอมล ความรเหลานสามารถตอบสนองผเรยนไดโดยมเนอหาสาระเกยวของกบวชาสงคมศกษา และวชาภาษาไทย -ชดขอมลความรหลายๆชดสามารถเชอมโยงกบบทเรยนของนกเรยนทเรยนกนอยในชนเรยนปกตไดในทกรายวชาโดยนามาพฒนารปแบบการสอนใหนาสนใจ และเขาใจงาย โดยครผสอนเขามามสวนรวมกบเจาหนาทวชาการ รวมกนออกแบบแผนการสอน เชน วชาคณตศาสตรทพฒนาการสอน โดยใหนกเรยนหาพนทของพระทนงองคตางๆ โดยใชสตรคานวณทางคณตศาสตร เปนตน ซงเปนการเปดโอกาสใหนกเรยนไดเรยนรดวยตวเอง ไมนาเบอ นกเรยนเกดแรงบนดาลใจในการเรยน

อาจารย

ผประสานงาน

- ชดขอมลความรควรมเนอหาสอดคลองกบบทเรยนในชนเรยน ซงจะเปนประโยชนในการทาความเขาใจบทเรยนของนกเรยนไดดขน และควรมเนอหา ความรทเกยวของกบทองถน อนจะสงเสรมใหเยาวชน มความสนใจ ทองถนของตวเองมากยงขน - รปแบบการเรยนรของนกเรยนควรใชกจกรรมในการถายถอดชดขอมล ความร เพราะทาใหนกเรยนสนกสนานไมนาเบอหนายมแรงจงใจในการเรยนร -การนานกเรยนออกไปศกษาในสถานทจรงเปนการสรางประสบการณการเรยนรไดเปนอยางด แตกตางจากการเรยนแบบปกตในชนเรยน ทาใหนกเรยนเกดความสนใจ และเขาใจในเนอหาชดขอมลความรมากขน

สำนกหอ


71

ตารางท 16 ผลการวเคราะหขอมลจากการศกษากลมประชากรในระหวางปฏบตการ เพอทาให ทราบถงปญหาอปสรรคทเกดขน และขอเสนอแนะจากผทเกยวของ (ตอ) กลมประชากรททาการศกษา

ชดความรทเหมาะสมตอการเรยนรของเยาวชน

นกเรยน

กลมเปาหมาย

-โรงเรยนมการปลกฝงความรทเกยวของกบพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว -นกเรยนสนใจความเปนมาของพระราชนเวศนมฤคทายวน และทองถน เพราะเหนวาเปนเรองใกลตวเกยวของกบตนเอง -ควรเลอกชดขอมลความรทไมซบซอนเกนไปเขาใจงาย และเนนทากจกรรมมากกวาการสอนแบบปกตในหองเรยน -เนอหาชดขอมลความรบางสวนนาจะเกยวของกบบทเรยนในชนเรยน เพราะจะเปนการทบทวน และเสรมใหเขาใจบทเรยนมากขน -การศกษานอกสถานทในแหลงเรยนรจะเปนการสรางประสบการณการเรยนรอกรปแบบหนงทาใหบทเรยนนาสนใจ

จากการวเคราะหขอมลทไดรบจากศกษา ทงในสวนการศกษากลมประชากรเปาหมาย

เพอรบทราบสภาพปจจบน ปญหาของการมสวนรวมจากการดาเนนงานทผานมา ขอเสนอแนะเบองตนจากผมสวนเกยวของ รวมถงในสวนการศกษากลมประชากรในระหวางปฏบตการ เพอทาใหทราบถงปญหาอปสรรคทเกดขน จงทาใหผศกษานาขอมลทไดมาเลอกชดความร กาหนดรปแบบ และแผนการสอนทจะใชในการเผยแพรชดขอมลความร ซงจะเปนเปนแนวทางขนตนในการสรางการมสวนรวมในการเรยนรของพระราชนเวศนมฤคทายวน และโรงเรยนทงสองแหง โดยผศกษาเลอกใชชดความรทเกยวของกบ พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว พระราชนเวศนมฤคทายวน และความรดานศลปวฒนธรรมดงน

สำนกหอ


72

ชดความรทจะนามาใชเผยแพรใหกบนกเรยน 1. พระราชประวตของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว และพระราชกรณยกจ

ทสาคญในดานตางๆ พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวทรงเปนพระมหากษตรยรชกาลท 6 แหง

ราชวงศจกร จาเปนทนกเรยนจะตองเรยนรพระราชประวต พระราชกรณยกจทสาคญดานตางๆของพระองค ซงเปนประโยชนแกประเทศชาต ทาใหประเทศสมยนนมความทนสมย เปนอารยประเทศ พระราชกรณยกจหลายประการมความสาคญกบประเทศไทย และตวนกเรยนจวบจนปจจบน

2. พระราชกรณยกจของพระบาทสมเดจพะมงกฎเกลาเจาอยหว เรองธงชาตไทย เปนพระราชกรณยกจทสาคญประการหนงของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลา

เจาอยหว ททรงเปลยนแปลงรปแบบธงชาตของสยามใหเปนธงไตรรงค แทนธงชางทใชอยแตเดม ดวยเหตผลสาคญหลายประการ ทงเหตผลของความประหยดราษฎรสามารถทาขนใชเอง และทาใหสงเกตงายมความทนสมยเปนสากลทดเทยมอารยประเทศ

3. ประวตความเปนมาของพระราชนเวศนมฤคทายวน และทองถนอาเภอหวยทราย ดวยพระราชนเวศนมฤคทายวนตงอยในทองถนทนกเรยนอาศยอย ดงนนนกเรยนจะ

ไดเรยนรประวตความเปนมา ความสาคญ และลกษณะทางสถาปตยกรรม ของพระราชนเวศนมฤคทายวน รวมถงประวตความเปนมาของทองถนของตนเองอาเภอหวยทราย ทมความสาคญ และมประวตความเปนมารวมกบพระราชนเวศนมฤคทายวน

4. การอนรกษพระราชนเวศนมฤคทายวน ปจจบนพระราชนเวศนมฤคทายวนกาลงประสบปญหาสภาพความเสอมโทรมของ

โครงสรางอนมสาเหตมาจากธรรมชาตทเกดขนจากกาลเวลา และความเสอมโทรมทเกดขนจากมนษย เนองจากปจจบนพระราชนเวศนมฤคทายวนทาหนาทเปรยบเสมอนเปนพพธภณฑ แหลงเรยนร ผคนเดนทางเขาเยยมชมเปนจานวนมาก ดงนนนกเรยนจะไดเรยนรวธการในการมสวนรวมในการอนรกษพระราชนเวศนมฤคทายวน

5. คาราชาศพท ชดความรเรองคาราชาศพทนจะเปนการเชอมโยงกบบทเรยนภาษาไทยในชนเรยน

โดย คาราชาศพท หมายความวา ศพทหลวง ศพทราชการ และหมายรวมถงคาสภาพซงนามาใชใหถกตองตามชนหรอฐานะของบคคล บคคลผทพดตองใชราชาศพทดวย โดยคาราชาศพททอยในชดความรนจะเปนคาราชาศพททใชกบพระมหากษตรย โดยจะครอบคลมคาราชาศพท 5 หมวด ไดแก หมวดรางกาย หมวดเครอญาต หมวดเครองใช หมวดกรยา หมวดสรรพนาม

สำนกหอ


73

6. พระราชนพนธในพระบาทสมเดจพะมงกฎเกลาเจาอยหว เรองพระรวง พระบาทสมเดจพระมหาธรราชเจา พระมงกฎเกลาเจาอยหว ทรงพระนพนธเรองน ใน

คราวเสดจพระราชดาเนนเยยมมณฑลปราจนบร เมอวนท ๑ ธนวาคม ๒๔๕๕ และแลวเสรจในวนท ๘ ธนวาคม ศกเดยวกน

พระองคทรงมพระบรมราชวนจฉยวา พระรวงซงกลาวอยในพงศาวดารเหนอนน อาจจะมตวจรงมใชเปนแตชอในเรองนทานเทานน และความจรงทควรเชอถอไดคอ พระรวงเปนทงพระเจาแผนดน และวรบรษ เปนหวหนาทาสงครามรบพงชงชยจนไทยไดอสรภาพพนจากอานาจขอม พระรวง เปนเรองททรงพระราชนพนธขนโดยนาเคาเรองจากพงศาวดารเหนอ แลวทรงปรบใหเขากบหลกฐานประวตศาสตรและความจรง นบเปนนาฏกรรมองประวตศาสตรทสมเหตสมผล มโครงเรองตลอดจนถอยคาด ทงยงเปนเรองแสดงใหเหนความรกชาตของคนไทยในอดตกาล

มเรองราวโดยยอมอยวาพระรวงครองเมองละโวซงขนแกขอม จงตองนานาจากทะเลชบศรซงถอวาศกดสทธไปถวายทาวพนธมสรยวงศกษตรยขอม เพอใชรดเศยรในพระราชพธสาคญ จงสงนกคมมาทวงสวยนา พระรวงเหนวาชาวละโวกาลงเดอดรอนจงขอรองใหนกคมขนนากลบไปเอง นกคมอางวานายานพาหนะมานอย จะขนนาไปไดไมเตมจานวน พระรวงจงขอใหนกคมใหคามนสญญาวา ถาสามารถบรรทกนาเทาทกาหนดไวลงในพาหนะของขอมได ฝายขอมจะตองรบขนกลบไปเอง นกคมเหนวาการทาเชนนนเปนสงสดวสยจงรบคา พระรวงจงเกณฑชาวละโวสานชะลอมแลวเอาชนยา สามารถบรรจนาไดตามกาหนด นกคมตองขนนากลบไปเอง พรอมกบแจงวาคนไทยมบญญาธการ สามารถทาชะลอมใหบรรจนาได ทาวพนธมสรยวงศทราบวาพระรวงมสตปญญาวตกวาพระรวงจะตงตวเปนใหญ รบสงใหพญาเดโชแมทพขอมมาจบ นายมนปนยาวพรานปาไปลาสตวทราบเหตรายจงรบมาแจงแกพระรวง เมอพระรวงทราบและไมตองการใหชาวไทยเดอดรอน จงหนไปอยเมองสโขทย พญาเดโชจงปลอมตวเปนคนไทย ออกตดตามไปถงวดเจดยใหญทพระรวงผนวชอย ศษยวดจบไว และใหนายมนนาตวพญาเดโชไปสงคนแกขอมเปนบรรณาการ ขณะนนเมองสโขทยไมมกษตรยปกครอง ขาราชการจงทาพธเสยงทาย และมากไดมาหยดทพระรวง ประชาชนจงอญเชญพระรวงขนครองสโขทย

7. พระราชนพนธในพระบาทสมเดจพะมงกฎเกลาเจาอยหว เรองมทนะพาธา เปนบทละครพดคาฉนท 5 องก โดยพระบาทสมเดจพระมงกฏเกลาเจาอยหวทรงพระ

ราชนพนธขนทงหมดดวยพระองคเองโดยไมไดองเนอหามาจากทอน ทรงพระราชนพนธทงเรมและจบลงในป พ.ศ. 2466 เลาเรองวาดวยตานานเกยวกบดอกกหลาบ และความเจบปวดจากความ

สำนกหอ


74

รก "มทนพาธา" มาจากคาสนสกฤต "มทนพาธา" ทมความหมายคอความเจบหรอเดอนรอนจากความรก ซงชอนกไดพองกบชอของนางเอก "มทนา" ซงมความหมายวาความลมหลงหรอความรก

เรองราวโดยยอมอยวา สเทษณเทพผเปนใหญบนชนฟา เกดความทกขดวยลมหลงในตวนางมทนาแมจะมเทวผเลอโฉมหลายองคเสนอตวเขามากไมเปนทปรารถนาของสเทษณ แมครงหนงสเทษณมโอกาสไดตวนางมทนามาดวยเพราะนางตองมนตรา แตเขากไมไดตองการนางดวยวธเชนน เมอมนตคลาย นางมทนายนยนทจะปฏเสธรกของสเทษณเชนเคย แนนอนเมอถกปฏเสธเชนนยอมเจบปวดยงนก เมอรกมากกเจบปวดมาก จงกลายเปนความแคน สเทษณสาปนางมทนาใหไปเกดในโลกมนษยและใหเปนดอกไมทไมเคยเบงบานบน พนโลกมากอนนางมทนาจงกลายเปนดอกกหลาบทสวยงามทงรปและกลนอกทงหนามทแหลมคม ทกจนทรเพญของแตละเดอน นางจะมโอกาสกลายรางเปนหญงงามเพยงชวทวาและราตร และหากนางมรกเมอใดคาสาปนนกจะคลายมนตใหนางไดกลายเปนมนษยไปตลอด กาลและแลวนางมทนากพบรกแรกกบทาวชยเสน ตางกพราราพนถงความรกทเกดขนอยางฉบพลนตอกน ทาวชยเสนประกาศคามนและสญญารก ณ รมฝงลาธารกอนพานางมทนากลบไปยงเมองทตนปกครอง ทาวชยเสนนนมชายาอยแลวชอนางจณฑ แนนอนวาทาวชยเสนไมไดมใจปฏพทธตอชายาของตวเองเลย เมอกลบเขาบานเมองตวกใชเวลาทงหมดอยกบนางมทนานางจณฑผชายาจงออกอบายกลนแกลงนางมทนาและสงใหบดาของตวซงเปนผปกครองอกเมองหนงยกทพเขามาตเมองของทาวชยเสนผสาม

ทาวชยเสนมารทหลงวาตนไดเสยทชายาเจาเลหของตวเขาเสย แลว จงเขาหาหนกบกองทพของพระบดานางจณฑกระทงไดรบชยชนะขางฝายนางมทนาเมอถกกลาวหาใสรายกระทงถกโทษประหารชวตแต ไดรบความชวยเหลอกระทงหนรอดมายงกฏฤๅษทเคยพานก นางกไดทาพธออนวอนสเทษณใหชวยเหลอ ซงสเทษณนนพรอมชวยอยแลวดวยขอแมกคอ นางตองมาเปนชายาของสเทษณนางมทนาผม นคงในรก มอาจรบขอเสนอนได จงทาใหนางกลายรางเปนดอกกหลาบไปชวกปกลป ไมอาจกลายรางเปนหญงสาวไดอกตอไป ทาวชยเสนมาชาเกนไปจงไมอาจ รงรางนางอนเปนทรกของตวไวได เขาจงไดเพยงตนกหลาบมทนากลบวงไปเทานน

8. พระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว เรองววาหพระสมทร เปนบทละครพดสลบลา มทงบทรองและบทเจรจา เปนพระราชนพนธใน

พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ทรงพระราชนพนธ เมอ พ.ศ. 2461 เนอเรองไดเคามาจากนยายกรกเกาเชอวา ถาใชหญงงามถวายแกพระสมทรจะชวยใหชาวเมองพนภยจากทะเล จดมงหมายในการพระราชนพนธ กเพอพระราชทานแกคณะเสอปา กองเสนาหลวงรกษาพระองค จดแสดงเกบเงนบารงราชนาวสมาคมแหงกรงสยาม ณ พระราชวงสนามจนทร

สำนกหอ


75

ววาหพระสมทร เปนเรองราว ทไดกลาวถงประชาชนชาวกรก ณ เกาะอลฟาเบตา ทมความโงเขลา หลงเชอในอานาจทางทะเล เมอครบรอบทก 100 ป จะตองสงสาวงามพรหมจารไปเปนเจาสาวของพระสมทร ขณะนนกษตรยมดสผครองเกาะจาใจตองสงราชธดาชอ อลโดรเมดาไปสงเวยทางทะเลแกพระสมทร แตอนเดรครกของนางไดออกอบาย ขอใหนายนาวาเอกเอดเวดไลออน กปตนเรอองกฤษมาขชาวเมองใหยกนาง ใหแก อนเดร นางอลโดรเมดาจงรอดชวต และไดแตงงานกบอนเดรสมปรารถนา

9. การแตงกายในสมยรตนโกสนทร เรองการแตงกายในสมยรชกาลท 6 เปนเรองราวหนงทนาสนใจ โดยไดมการจดเปน

นทรรศการภายในพระราชนเวศนมฤคทายวน ซงเปนทสนใจในหมนกเรยน เยาวชน ทเดนทางเขาชมพระราชนเวศนมฤคทายวน ซงการแตงกายในแตละยคสมยตงแตรตนโกสนทรตอนตนจนถงการแตงกายในสมยรชกาลท 7นน เปลยนแปลงรปแบบไปตาม สภาพเศรษฐกจ สงคม การเมอง ในสมยนนๆ ซงมความสวยงาม และคานงถงประโยชนในการใชสอย

ในการเผยแพรชดขอมลความรดงกลาวไดมการกาหนดแผนปฏบตการเพอใชเปนกรอบในการดาเนนงานมระยะเวลา 18 สปดาห ประกอบไปดวย

1. ขนตอนการเกบรวบรวมขอมลความตองการของผทมสวนเกยวของ โดยนาขอมลทไดจากการศกษามาวเคราะหเลอกชดขอมลความรกอนจดทาแผนการสอนกาหนดรปแบบกจกรรมใหมความสอดคลองกน และกาหนดวตถประสงคใหชดเจน

2. ขนตอนปฏบตการนาชดความรออกเผยแพร โดยใชกจกรรมการเรยนรในรปแบบตางๆ ทงการนาเสนอผลงานของนกเรยนในชนเรยน การรวมกนอภปรายบทเรยน และการศกษานอกสถานท ฯลฯ ซงจะมแผนการสอนทไดจดทาขนเปนกรอบในการดาเนนงาน โดยในระหวางการดาเนนการในขนตอนนกจะมการระบปญหาทเกดขนในระหวางปฏบตการพรอมทงหาแนวทางในการแกไขควบคกนไปจากทกฝายทเกยวของ เพอปรบปรงรายละเอยดตางๆใหมความเหมาะสมยงขนในการปฏบตการครงตอไป

3. ขนตอนการสรปผลทไดจากการปฏบตการ รวมถงการสรปปญหาทพบในระหวางการปฏบตการ และรวบรวมแนวทางขอเสนอแนะจากผทมสวนเกยวของ ดงขอมลทแสดงในตารางท 16 และ 17

สำนกหอ


76

ตารางท 17 ระยะเวลาแผนปฏบตการ ระยะเวลา

ขนตอน

พ.ค. 2554 ม.ย. 2554 ก.ค. 2554 ส.ค. 2554 ก.ย. 2554

- ขนตอนการเกบรวบรวมขอมลความตองการของผทมสวนเกยวของ

- ขนตอนปฏบตการนาชดความรออกเผยแพร

- ขนตอนการสรปผลทไดจากการปฏบตการ

ตารางท 18 ชดขอมลความรทจะนามาใชถายทอดใหนกเรยนในแตละสปดาห

สปดาหท ชดขอมล ความร 1-2 -พระราชประวต ของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว และพระราช

กรณยกจทสาคญดานตางๆ 3 -พระราชกรณยกจของพระบาทสมเดจพะมงกฎเกลาเจาอยหว

เรองธงชาตไทย 4-5 -ประวตความเปนมาของพระราชนเวศนมฤคทายวน และทองถนอาเภอหวย

ทราย 6-7 -ความเสอมโทรม และการอนรกษพระราชนเวศนมฤคทายวน

8 -การแตงกายในสมยรตนโกสนทร

9 -พระราชนพนธ เรองมทนะพาธา

10 -พระราชนพนธ เรองววาหพระสมทร

11 -พระราชนพนธ เรองพระรวง

12 -คาราชาศพท

สำนกหอ


77

ประเดนทสอง ศกษาในประเดนความสามารถในการรบร และความเขาใจของนกเรยน ทมตอชดขอมลความรโดยนกเรยนสามารถนาความรทไดรบไปเชอมโยงกบการเรยนในชนเรยน พรอมรบทราบปญหาอปสรรคทพบ และหาแนวทางในการแกไขปญหา

การศกษาในสวนนตองนาผลของการปฏบตการมารวมวเคราะหทงในระหวางปฏบตงาน และการสรปผลหลงจากเสรจสนการดาเนนงานทงหมด โดยการศกษาพบวานกเรยนใหความสนใจกบการเรยนรในรปแบบกจกรรมทจดขน และคดวาบทเรยนชดความรทนามาเผยแพรไมยากจนเกนไป และเกยวของกบบทเรยนในชนเรยน โดยนกเรยนทกคนมสวนรวมในการเรยนร มการแสดงความคดเหนวพากษวจารณชวยเหลอกนในการทางาน ซงเปนการพฒนาทกษะทางดานการทางานรวมกน และเปนการพฒนาทกษะความกลาแสดงออกของนกเรยน ในสวนของเนอหาของชดความรทนาไปเผยแพรทเปนเรองราวทเกยวของกบพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว นกเรยนมความสนใจ และเขาใจในเนอหาชดขอมลความรดงกลาว มการตงคาถามขอสงสยตางๆ ทเปนเรองราวทเกยวของ นอกจากนนกเรยนยงใหความสนใจ และพยายามเชอมโยงเรองราวความเปนมาของพระราชนเวศนมฤคทายวนกบทองถนของตน

ในสวนของปญหาทพบระหวางปฏบตการ และแนวทางในการแกไขปญหาหลกทสาคญคอการทาความเขาใจในเรองการมสวนรวมทเจาหนาทฝายวชาการสานกงานมลนธพระราชนเวศนมฤคทายวนเหนวายงขาดการมสวนรวมของครอาจารยทจะเขามารวมกนในการจดการเรยนรใหกบนกเรยน โดยการแกไขปญหาดงกลาวทางผศกษาเหนวาเปนเรองในระดบนโยบายทตองการการพดคย ทาความเขาใจในระดบผบรหาร และกาหนดเปนแนวทางททกฝายตองปฏบตรวมกน ซงไมอาจสาเรจลงในระยะเวลาอนสนจาเปนทตองใชความเขาใจ และความอดทนในการแกไขปญหาดงกลาวรวมกน

ปญหาเรองเวลาในการปฏบตการทไมเพยงพอ ดวยระยะเวลาในการดาเนนกจกรรมจานวน 12 สปดาห และจากดเพยงแตในวชาชมนม ซงไมเพยงพอในการดาเนนกจกรรมการเรยนรใหตอเนอง ผศกษาเหนวาเปนปญหาในระดบนโยบายทตองการการพดคยระหวางผบรหารทงสองฝายในการกาหนดกรอบความรวมมอใหชดเจนเพอการดาเนนงานอยางตอเนอง และประสบผลสาเรจในดานการสรางการมสวนรวมในการเรยนรระหวางกน

ปญหาระยะเวลาทเขาไปใชแหลงเรยนรทนอยเกนไปอาจยงไมเพยงพอ จากแผนปฏบตการทกาหนดขนเปนระยะเวลา 12 สปดาห มการเขาไปใชพระราชนเวศนมฤคทายวนเปนแหลงเรยนรจานวน 2 สปดาห ซงผทมสวนเกยวของเหนวาเปนระยะเวลาทนองเกนไป ทางผศกษาเหนดวยกบขอเสนอแนะดงกลาว และนาไปปรบปรงโดยเพมระยะเวลาในการเขาไปใชพระราชนเวศนมฤคทายวนเปนแหลงเรยนรใหมากขน แตปญหาสวนหนงคอการประสานงานในการนานกเรยน

สำนกหอ


78

ออกจากโรงเรยนจาเปนทจะตองแจงใหกบทางผปกครองของนกเรยนรบทราบ และจาเปนทจะตองมครอาจารยมาดแลนกเรยนดวยในชวงระยะเวลาทมาทากจกรรมในพระราชนเวศนมฤคทายวน

ปญหาความซบซอนของชดขอมลทนามาเผยแพร และความเขาใจในสาระการเรยนรของนกเรยนกลมเปาหมายทมความแตกตาง ซงนกเรยนบางคนอาจจะไมเขาใจ หรอเรยนรไมทนเพอนนกเรยนคนอนๆ ปญหาดงกลาวผศกษาเลอกวธการแกไขปญหาโดยการลดสาระการเรยนรไมใหยากหรอมเนอหามากจนเกนไป และเปลยนแปลงรปแบบกจกรรมไมใหซบซอนจนเกนไปรวมถงเอาใจใสกบนกเรยนทตามบทเรยนไมทนเปนรายบคคล

สำนกหอ


79

ตารางท 19 การวเคราะหความสามารถในการรบร การเชอมโยงความรทไดกบการเรยนในชนเรยน ของนกเรยน กลมประชากรททาการศกษา ความสามารถในการรบร การเชอมโยงความรทไดรบ

กบการเรยนในชนเรยน ของนกเรยน

เจาหนาทวชาการ สานกงานมลนธพระราชนเวศนฯ

-นอกจากเนอหาหลก นกเรยนกใหความสนใจกบ ความรรอบตวอน ทนกเรยนตงขอสงเกต สงสย จากการทไดเรยนรชดขอมล ความร ทนาไปสอน เชน สภาพบานเมอง สภาพสงคม การแตงกาย ในสมยรชกาลท 6 -เมอแบงนกเรยนออกเปนกลมยอย เพอชวยกนทางานกลม นกเรยนสามารถแลกเปลยน วพากษ วจารณ ปญหา เหลานน ทาใหเกดทกษะในการคด วเคราะห และปรบตวเพอทางานรวมกน

อาจารยผประสานงาน

-นกเรยน สนใจ และสนกสนานไปกบการเรยนร ทใชกจกรรมเปนเครองมอในการถายทอด ชดขอมล ความร จากการสงเกตในการทากจกรรมรวมกนเปนกลมของนกเรยน พบวามการแลกเปลยน แสดงความคดเหน ชวยเหลอกนทางานภายในกลมทไดรบมอบหมาย

นกเรยนกลมเปาหมาย

-เขาใจเนอหาทสอนเปนอยางด ดวยเปนเรองทสนใจ และไมยากเกนไป กจกรรมการเรยนรทจดภายในชนเรยนนาสนใจ ทาใหสนกสนานไปกบการเรยน -ความรทไดรบจากการเรยน เปนประโยชนกบบางวชาทเรยนปกตในชนเรยน โดยเนอหาของชดขอมล ความรสวนใหญ เกยวของกบวชาภาษาไทย และสงคมศกษา -เมอนกเรยนมโอกาสไดเขาไปศกษาในสถานทจรง ทาใหเกดความสนใจ ตงประเดนคาถาม ขอสงสย ทงจากการสงเกตของนกเรยน และนทรรศการความรตางๆทจดอย

สำนกหอ


80

ตารางท 20 การวเคราะหปญหาทพบในระหวางปฏบตการ และแนวทางทางแกไขปญหา กลมประชากรททาการศกษา

ปญหาทพบ แนวทางในการแกไขปญหา

เจาหนาทวชาการ สานกงาน

มลนธพระราชนเวศนฯ

-ปญหาความเขาใจในเรองการสรางการมสวนรวม ระหวางคร อาจารย และ เจาหนาทวชาการ อาจมความเขาใจทไมตรงกน โดยการมสวนรวมควรเปนเรองของทกๆฝาย ในทกขนตอน ไมใชเปนหนาทเฉพาะของฝายใด ฝายหนง

-ควรมการพดคยกาหนดกรอบความรวมมอใหชดเจน ทาความเขาใจในรปแบบการดาเนนงานแบบมสวนรวม ทจาเปนตองใชความเขาใจ และอดทน

อาจารย

ผประสานงาน

-ชดขอมล ความร บางชดอาจมเนอหาซบซอน นกเรยนอาจจะไมเขาใจในทนท ตองใชระยะเวลาในการ ทาความเขาใจ ควรปรบเปลยนเนอหา วธการ -การนานกเรยนไปศกษาทพระราชนเวศนฯ ในชวงวชาชมนมอาจไมเพยงพอ ดวยระยะเวลาทจากดมาก และความไมสะดวกหากจะนานกเรยนเขาไปศกษาทพระราชนเวศนมฤคทายวนนอกเวลาเรยน

-ลดสาระการเรยนรไมใหมเนอหามากเกนไป และเปลยนรปแบบกจกรรมไมใหซบซอน รวมถงเอาใจใสกบนกเรยนทตามบทเรยนไมทนเปนรายบคคล -มการพด คยระหว า งกนในการกาหนดแนวทางหากจะมการเขาไปใชพระราชนเวศนมฤคทายวนเปนแหลงเรยนรนอกเวลาเรยน

นกเรยน

กลมเปาหมาย

-ควรพาไปศกษาในสถานทจรง ใหบอยกวาน เพราะ ทาใหเขาใจชดขอมล ความร ทเกยวของกบพระราชนเวศนมฤคทายวนไดดกวาการเรยนในหองเรยนอยางเดยว

-ป รบ เป ล ยนระ ยะ เ วล า ในก า รปฏบตการใหเขาไปใชพระราชนเวศนมฤคทายวนเปนแหลงเรยนรใหมากขน

สำนกหอ


81

รายงานผลการปฏบตการสปดาหท 1-2 ชดขอมลเรองพระราชประวต ของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว และพระราชกรณยกจทสาคญดานตางๆ

สปดาหท 1 วทยากรนาเสนอเรองราวพระราชประวต พระราชกรณยกจ ใหกบนกเรยนโดยภาพถาย และเอกสารชดความรทวทยากรเตรยมไปเผยแพร โดยมรายละเอยดทเกยวของกบเรองดงตอไปน

พระราชประวตในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว พระราชกรณยกจดานตางๆในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว แลวจงตอบขอซกถามของนกเรยนวามพระราชกรณยกจใดบางทนกเรยนรบทราบ

หรอมขอสงสยในรายละเอยดของพระราชกรณยกจนนๆ โดยนกเรยนไดตงขอซกถามและสงสยในเรองราวทเกยวของกบการสบพระราชสนตตวงศ และมขอซกถามสงสยทเกยวของกบพระราชบดา และพระราชมารดา ของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลา และเหตใดพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหวถงขนครองราชยตอจากพระบาทสมเดจพระมงกฏเกลาเจาอยหว วทยากรจงไดอธบายทาความเขาใจในประเดนดงกลาว

จากนนวทยากรไดใหนกเรยนยกตวอยางพระราชกรณยกจในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวทนกเรยนรจก แลวใหชวยกนบอกความสาคญของพระราชกรณยกจนน นกเรยนไดเลอกยกตวอยางพระราชกรณยกจในเรอง กจการลกเสอ การตราพระราชบญญตประถมศกษา และพระราชบญญตนามสกล เปนตน จากนนวทยากรแบงนกเรยนออกเปน 2 กลม โดยแตละกลมมหวขอทตองศกษารวมกนภายในกลมโดยนาพระราชกรณยกจสาคญทนกเรยนรจก และไดยกตวอยางมาดงน

กลมท 1 กจการลกเสอ กลมท 2 พระราชบญญตประถมศกษา

จากนนใหนกเรยนแตละกลมศกษาคนควา และรวมกนอภปรายในหวขอทแตละกลมไดรบ และสรปความร โดยวทยากรรวมวพากษในแตละกลม และแจกเอกสารความร

สปดาหท 2 วทยากรไดใหนกเรยนแตละกลมรวมกนวางแผนการนาเสนอผลงาน และใหนกเรยนแตละกลมนาเสนอผลงานทไดรบมอบหมายจากสปดาหทแลวหนาชนเรยน หลงจากแตละกลมนาเสนอผลงานเปนทเรยบรอย วทยากรใหเพอนนกเรยนอกกลมตงคาถาม 1 คาถาม โดยใหกลมทนาเสนอผลงานชวยอธบายในสวนทเพอนอกกลมสงสยโดยวทยากรชวยเพมเตมขอมลทเปนสาระสาคญ

สำนกหอ


82

วทยากรสมนกเรยนจานวน 3 คนใหออกมาบอกความสาคญของพระราชกรณยกจตางๆ ทมความสาคญตอนกเรยนจนถงปจจบน โดยนกเรยนสรปไดวา พระราชกรณยกจในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ในดานตางๆ มความสาคญตอการพฒนาประเทศ และมความสาคญตอนกเรยนจนถงปจจบน ดวยพระราชกรณยกจของพระองค มความสาคญอยางยงในการพฒนาประเทศ ใหมความทนสมยเปนอารยประเทศ แตในขณะเดยวกนพระราชกรณยกจของพระองคทานกยงเปนการอนรกษ ศลปะ วฒนธรรม ทแสดงความเปนสยามประเทศไวอกดวย

ปญหา/อปสรรคทพบ ชดความรมเนอหาซบซอน นกเรยนตองใชเวลาในการทาความเขาใจจงทาใหการ

ดาเนนงานตามแผนทกาหนดไมเปนไปตามระยะเวลา และรปแบบการถายทอดทเนนหาสาระจนเกนไปนกเรยนบางคนจงไมมสมาธ และรสกวาการดาเนนกจกรรมเปนไปอยางนาเบอ

แนวทางแกไข ปรบเปลยนรปแบบการสอนในครงตอไปโดยเนนกจกรรมทนกเรยนทกคนสามารถเขามา

มสวนรวม รวมถงปรบปรงเนอหาสาระของชดความรทนาไปถายทอดใหงายขนไมซบซอน ผลทไดปรากฏวานกเรยนมความเขาใจในเนอหาสาระมากขน และเกดความสนใจ และตงใจทจะเรยนรมากกวาเดม

สำนกหอ


83

รายงานผลการปฏบตการสปดาหท 3 ชดขอมลเรองพระราชกรณยกจของพระบาทสมเดจพะมงกฎเกลาเจาอยหวเรองธงชาตไทย

วทยากรนาเสนอประวต ความเปนมา ความสาคญของธงชาตไทย โดยนาเสนอดวยรปภาพภาพธงชาตไทยทมรปแบบเลยนแปลงไปแตละยคสมยโดย รวมถงคาบอกเลาและเอกสาร มรายละเอยด ดงน

ความสาคญของธงชาต ความเปนมาของธงชาตสยาม การเสดจเยอนเมองอทยธานของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ทเปนแรง

บนดาลใจในการเปลยนแปลงรปแบบธงชาตของพระองค แลวตอบขอซกถามของนกเรยนในเรองทเกยวของกบเรองราวของธงชาต ในหลาย

คาถาม เชน นกเรยนใหความสนใจกบสญลกษณรปชางบนผนธงชาตไทย วามทมาอยางไร เหตใดจงปรากฏรปชางอยบนผนธงชาตของไทยมาแตอดตกาล วทยากรไดอธบายใหนกเรยนเขาใจวาชางเผอกเปนสตวสาคญคบารมของพระเจาแผนดนไทยมาตงแตในสมยอดต รวมถงคาถามทวาเหตใดธงไตรรงคจงใชสนาเงนแทนความหมายถงพระมหากษตรย โดยวทยากรไดตอบขอสงสยดงกลาววาดวยพระราชนยมในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกาเจาอยหวททรงโปรดปรานสนาเงนจงทรงเลอกสนาเงนเปนสทมความหมายถงองคพระมหากษตรยบนธงไตรรงค เปนตน

กจกรรมพฒนา ใหนกเรยนชวยกนสรปความสาคญของธงชาต และรปแบบของธงชาตสยามในยค

ตางๆ เพอใหนกเรยนมความรความเขาใจทตรงกน รวมกนอภปรายเพอสรปความร ซงมวทยากรรวมกลมวพากษกบนกเรยน โดยมประเดนวาเหตใดชางจงเปนสตวทสาคญกบประเทศไทย นอกจากชางเผอกทเปนชางคบารมของพระมหากษตรย ซงนกเรยนไดใชความรเดมทมอยรวมกนวพากษพดคย พรอมกบวทยากรเสรมความรทเกยวของในเรองนใหกบนกเรยน เชน การทาศกสงครามในสมยอยธยาชางถกนามาใชเปนพาหนะศก พระมหากษตรยจะทรงชางนาทพ เปนตน

สดทายวทยากรไดสรปความเขาใจวาธงชาตมความสาคญ ตงแตอดตจนถงปจจบนโดยในอดตธงเปนสญลกษณทใชในการศกสงคราม และแสดงทมาของเรอทเดนทางทาการคาวามาจากชาตใด จวบจนปจจบนทธงยงคงใชเปนสญลกษณแทนชาตบานเมอง นามาซงความภาคภมใจ พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวไดทรงเปลยนแปลงรปแบบธงชาตของไทยใหประชาชนทวไปสามารถทาขนใชงานได ไมสนเปลอง และมความทนสมยเปนสากลนบวาเปนพระมหากรณาธคณ และแสดงถงพระอจฉรยะภาพของพระองค

สำนกหอ


84

ปญหา/อปสรรคทพบ นกเรยนบางคนอาจยงไมกลาแสดงออกเทาทควร ไมกลาตอบขอซกถามจากวทยากร

หรอไมสามารถตอบขอสงสยจากเพอนๆได รวมถงการทางานรวมกนภายในกลม ทนกเรยนบางคนยงไมมสวนรวมเทาทควร รวมถงปญหาระยะเวลาทจากดในการทากจกรรม

แนวทางแกไข ในการดาเนนกจกรรมสปดาหตอๆมา วทยากรพยายามเนนกจกรรมทสรางการมสวนรวม

ของนกเรยน โดยใหนกเรยนทกคนเขามามบทบาทในการเรยน และการทางานรวมกนภายในกลม รวมถงการประสานงานระหวางวทยากร และครทปรกษาใหเขามามบทบาทรวมกน เพราะเปนผทเขาใจนสย และพฤตกรรมของนกเรยนแตละคนเปนอยางด ผลปรากฏวานกเรยนทไมกลาแสดงออกเรมมปฏสมพนธโตตอบกบวทยากร และเพอนนกเรยนมากขน

สำนกหอ


85

รายงานผลการปฏบตการสปดาหท 4-5 ชดขอมลเรองประวตความเปนมาของพระราชนเวศนมฤคทายวน และทองถนอาเภอหวยทราย

สปดาหท 1 วทยากรนาเสนอประวตความเปนมาของจงหวดเพชรบรวาเปนเมองทาเกาแกมรองรอยอารยธรรมโบราณ และเปนหวเมองสาคญในยคสมยตางๆตามลาดบ รวมถงนาเสนอ ประวตความเปนมาของอาเภอหวยทราย และประวตความเปนมาของพระราชนเวศนมฤคทายวน ดวยวดทศนทมเนอหาทเกยวของ และคาบอกเลาจากวทยากร รวมทงลกษณะทางสถาปตยกรรมของพระราชนเวศนมฤคทายวน ประกอบกบเอกสารทไดจดเตรยมไว แลวตอบขอซกถามของนกเรยนในขอสงสยตางๆในประเดนทเกยวของ โดยนกเรยนใหความสนใจกบประวตความเปนมาของตาบลหวยทราย มการตงคาถามขอสงสยตางๆ เชน เหตใดจงชอวาตาบลหวยทราย โดยนกเรยนพยายามเชอมโยงกบคาบอกเลาของคนในทองถน โดยมรายละเอยดทมาแตกตางกนไป และเหตใดพระราชนเวศนฯจงมาตงอยในตาบลหวยทราย ซงวทยากรกไดอธบาย และอภปรายรวมกนกบนกเรยน เปนตน

จากนนวทยากรแบงนกเรยนออกเปน 2 กลม โดยใหนกเรยนไปศกษาคนควาในเรองทมสวนเกยวของกบชมชนทนกเรยนอาศยอยดงน

กลมท 1 ประวตของโรงเรยนทนกเรยนศกษาอย วามสวนเกยวของกบ พระราชนเวศนมฤคทายวนอยางไร

กลมท 2 ประวตของ ตาบลหวยทรายเหนอ วามสวนเกยวของกบประวตความเปนมาของ พระราชนเวศนมฤคทายวนอยางไร

ใหนกเรยนทงสองกลมศกษาคนควา และรวมกนอภปรายเพอสรปความร โดยวทยากรแจกเอกสารความเขาใจในเรองดงกลาว

สปดาหท 2 วทยากรใหนกเรยนแตละกลมรวมกนวางแผนการนาเสนอผลงานทไดรบมอบหมายจากสปดาหทแลว และใหนกเรยนแตละกลมนาเสนอผลงานหนาชนเรยนกอน จากนนวทยากรจงใหเพอนนกเรยนกลมอนตงคาถามใหกลมทนาเสนอผลงานชวยอธบายในสวนทเพอนนกเรยนสงสย จากนนวทยากรสมนกเรยนจานวน 4 คน ใหออกมาบอกความสาคญ ทเชอมโยงระหวางประวตความเปนมาของโรงเรยนทนกเรยนศกษาอย ทองถนตาบลหวยทราย และประวตความเปนมาของพระราชนเวศนมฤคทายวน

ในชวงทายวทยากร และนกเรยนรวมกนสรปไดวา ทองถนตาบลหวยทราย และโรงเรยนหวยทรายเหนอ มประวตความเปนมาทเกยวของกบ พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว รชกาลท 6 และเกยวของกบประวตความเปนมา และการกอสรางพระราชนเวศนมฤคทายวน นอกจากนนกเรยนสามารถสรปเรองราว ประวตความเปนมา และลกษณะ

สำนกหอ


86

สถาปตยกรรมของพระราชนเวศนมฤคทายวน ทเปนรปแบบไทยประยกตสรางจากไมสกทองทงหลง ประกอบดวยหมพระทนง 3 องค อนมชอเรยกตามลาดบวา หมพระทนงสโมสรเสวกามาตย หมพระทนงสมทรพมาน และหมพระทนงพศาลสาคร

ปญหา/อปสรรคทพบ นกเรยนบางคนเหนวาหากมการศกษานอกสถานททบอยครงมากกวาน อาจจะทาใหเขาใจ

เนอหาสาระตางๆไดดยงขน และการเรยนจะเปนไปอยางสนกสนานไมนาเบอ นอกจากนนกเรยนบางคนอาจยงไมมสวนรวมทากจกรรมรวมกบเพอนๆเทาทควร เชน นกเรยนบางคนนาการบานวชาอนๆมาทาในระวางปฏบตการ

แนวทางแกไข วทยากรพยายามปรบเปลยนวธการถายทอดชดความรใหไมนาเบอ และเพมการศกษานอก

สถานททพระราชนเวศนมฤคทายวน ในสปดาหทสอง และพยายามสรางกระบวนการมสวนรวม โดยใหนกเรยนทกคนมโอกาสในการแสดงความคดเหน และมความกลาแสดงออก เชน การตอบคาถาม โดยวทยากรจะเลอกนกเรยนคนทไมคอยไดมสวนรวมขนมาตอบคาถาม ซงจะเปนการชวยฝกฝนทกษะความกลาแสดงออก เปนตน

สำนกหอ


87

รายงานผลการปฏบตการสปดาหท 6-7 ชดขอมลความรเรองความเสอมโทรม และการอนรกษพระราชนเวศนมฤคทายวน

สปดาหท 1 วทยากรนานกเรยนเขาชมพระราชนเวศนมฤคทายวน รบฟงกฎระเบยบ และชมนทรรศการการอนรกษพระราชนเวศนมฤคทายวน จากนนวทยากรไดนานกเรยนทศนศกษาโดยรอบพระราชนเวศนมฤคทายวนชใหเหนปญหาความทรดโทรมทกาลงเกดขนกบหมพระทนง

สปดาหท 2 วทยากรเรมตนดวยการนาเสนอปญหาความเสอมโทรมดวยคาบอกเลา และภาพถายในชนเรยนโดยมรายละเอยด ดงน

สภาพของหมพระทนงในปจจบน ปญหาความทรดโทรมตางๆ ทเกดขนกบหมพระทนง

แลวตอบขอซกถามขอสงสย ทเกยวของ โดยนกเรยนตงคาถามขอสงสยทเกยวของกบกฎระเบยบขอหามตาง วามสาเหตมาจากอะไร ตวอยางเชน เหตใดจงหามผเขาชมยนพงราวระเบยง หรอราวบนได หามวงบนหมพระทนง เปนตน

จากนนใหนกเรยน นาเสนอปญหาความทรดโทรมของหมพระทนงทนกเรยนสงเกตไดจากการทศนศกษาในสปดาหทแลวมาคนละ 1 ตวอยางดวยวาจาและระบความสาคญของปญหานนๆ โดยมวทยากร เพอนนกเรยนคนอนคอยชวยแนะนา และวทยากรสรปความเขาใจใหงายตอการทาความเขาใจของนกเรยน จากนนวทยากรแบงนกเรยนออกเปน 2 กลม ดงน

กลมท 1 ปญหาความทรดโทรมของหมพระทนงอนมสาเหตมาจาก สภาพแวดลอม

กลมท 2 ปญหาความทรดโทรมของหมพระทนงอนมสาเหตมาจากผเดนทางเขาชม โดยใหนกเรยนแตละกลมศกษาคนควา รวมกนอภปรายเพอสรปความรโดยผสอน

เสนอแนะปญหา สาเหต ผลกระทบ ทเกดขนจากทงสองสาเหตของปญหาความทรดโทรม และใหนกเรยนในแตละกลมรวมกนนาเสนอผลงานหนาชนเรยนกอน ผสอนใหเพอนนกเรยนอกกลมตงคาถาม 3 คาถาม เพอใหกลมทนาเสนอผลงานชวยอธบายในสวนทสงสยซงจะเปนการสรางการมสวนรวมของนกเรยนโดยนกเรยนทกคนภายในกลมตองเขามามบทบาท และสวนรวมในการตอบขอสงสยจากเพอนนกเรยนอกกลม หลงจากนนวทยากรสมนกเรยนจานวน 3 คนทยงไมไดตอบคาถามจากเพอนในกจกรรมทแลว ใหออกมาบอกความสาคญของการอนรกษพระราชนเวศนมฤคทายวน โดยนกเรยนสามารถสรปไดวาปจจบนนพระราชนเวศนมฤคทายวนกาลงเผชญกบปญหาความทรดโทรมของหมพระทนง อนมสาเหตมาจาก ธรรมชาต และมนษย กฎระเบยบ มาตรการ ตางๆทกาหนดขนมความสาคญตอการอนรกษพระราชนเวศนมฤคทายวน ทนกเรยนควรจะเขาใจ ในฐานะทพระราชนเวศนมฤคทายวนเปนแหลงเรยนรทสาคญ มความสมพนธกบชมชนท

สำนกหอ


88

นกเรยนอาศยอย สรางความภาคภมใจใหกบนกเรยนในฐานะเยาวชนทจะมสวนชวยอนรกษ พระราชนเวศนมฤคทายวนใหคงอยสบไป

ปญหา/อปสรรคทพบ นกเรยนเหนวาเวลาทออกไปศกษานอกสถานทนอยเกนไป ไมเพยงพอในการเรยนร

เรองราวตางๆทมอยหลากหลาย แนวทางแกไข ผศกษาไดพจารณาเพมระยะเวลาในการทากจกรรมทพระราชนเวศนมฤคทายวนใหมาก

ขนในชวงวนหยด โดยอาศยโรงเรยนเปนสอกลางกบผปกครองทโรงเรยนตองทาหนาทแจงใหกบผปกครองของนกเรยนไดรบทราบ และจาเปนทจะตองมครอาจารยคอยดแลนกเรยนในระหวางการทากจกรรมนอกสถานทตลอดระยะเวลา การเพมระยะเวลาในการศกษานอกสถานทจงยงจากดอยเฉพาะในเวลาเรยนเทานน

สำนกหอ


89

รายงานผลการปฏบตการสปดาหท 8 ชดความรเรองการแตงกายในสมยรตนโกสนทร

วทยากรนาเสนอรปแบบการแตงกายในยคสมยตางๆ ดวยการบรรยายบอกเลาโดยมภาพถาย และเอกสารประกอบความเขาใจทจดทาขน โดยมรายละเอยด ดงน

- การแตงกายในยคสมยตางๆ ตงแตชวงรตนโกสนทรตอนตน ถงสมยรชกาลท 7 - เหตผลของการเปลยนแปลงรปแบบการแตงกาย วาไดรบอทธพล แนวคด จากทใด

แลวตอบขอซกถามขอสงสยทเกยวของ โดยนกเรยนตงประเดนขอสงสยทเกยวของกบการเคยวหมากของคนไทยในสมยกอน วามทมาจากอะไร และเหตใดสมยรชกาลท 5 การแตงกายแบบตะวนตกถงเปนทนยมขน

จากนนวทยากรใหนกเรยน ชวยกนเลอกอภปรายรปแบบการแตงกายในแตละยคสมย โดยชวยกนบอกลกษณะเอกลกษณ และทมาของรปแบบดงกลาววาไดรบอทธพลจาก สภาพสงคม เศรษฐกจ ในยคสมยนนๆ อยางไร โดยมวทยากร รวมวพากษ สรป และเชอมโยง เพอความเขาใจของนกเรยน ผสอนแบงนกเรยนออกเปน 4 กลม

กลมท 1 การแตงกายในชวงสมยรตนโกสนทรตอนตน(รชกาลท 1-4) กลมท 2 การแตงกายในสมยรชกาลท 5 กลมท 3 การแตงกายในสมยรชกาลท 6 กลมท 4 การแตงกายสมยรชกาลท 7 โดยใหนกเรยนแตละกลม รวมกนอภปรายเพอสรปความร โดยวทยากรแจกภาพถาย

รปแบบการแตงกายในยคสมยตางๆใหกบนกเรยน และเอกสารทรวบรวมขอมลความเขาใจเรองการแตงกายในสมยตางๆ จากนนใหแตละกลมนาเสนอผลงานหนาชนเรยน และวทยากรใหเพอนนกเรยนกลมอนๆ ตงคาถามกลมละอยางนอย 1 คาถาม โดยใหกลมทนาเสนอผลงานชวยอธบายในสวนทเพอนนกเรยนสงสยโดยมวทยากรคอยเสรม สรปความเขาใจใหกบนกเรยน

เมอแตละกลมนาเสนอผลงานเรยบรอย วทยากรไดสมนกเรยนจานวน 4 คนใหออกมาบอกแนวทางในการมสวนรวมอนรกษการแตงกายแบบไทย สดทายวทยากร และนกเรยนรวมจงกนสรปวานกเรยนเองจะมสวนรวมในการอนรกษ สบทอด การแตงกายแบบไทยไดอยางไร นอกจากนนกเรยน และวทยากรรวมกนสรปในเรองการแตงกายในสมยรตนโกสนทรไดวา การเปลยนแปลงทาง การเมอง เศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม ในแตละยคสมย สงผลตอแนวคดการแตงกายในยคสมยนนๆ ไมวาจะเปน พระราชนยมของพระมหากษตรย การตดตอกบชาตตะวนตก

สำนกหอ


90

ปญหา/อปสรรคทพบ ดวยระยะเวลาในการดาเนนกจกรรมทจากด การดาเนนงานตามแผนงานทกาหนดอาจไม

ครบถวน และไมบรรลวตถประสงคบางขอ แนวทางแกไข ผศกษายายามขยายระยะเวลาในการทากจกรรม นอกจากเวลาในชวโมงชมนมไปเปน

ระยะเวลาหลงเลกเรยน หรอ ในวนหยด เสาร อาทตย ซงจะเปนการใชเวลาวางใหเกดประโยชนกบนกเรยน แตการดาเนนการดงกลาวตองไดรบอนญาตจากผปกครอง และตองมครผรบผดชอบดแลนกเรยนตลอดชวงเวลาในการทากจกรรม ปญหาดงกลาวจงยงไมสามารถดาเนนการแกไขไดในการศกษาครงน จาเปนทจะตองมการหารอกบผทมสวนเกยวของตอไป

สำนกหอ


91

รายงานผลการปฏบตการสปดาหท 9 ชดขอมลเรอง บทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว เรองมทนะพาธา

วทยากรนาเสนอภาพจากบทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ใหนกเรยนด โดยภาพดงกลาวมความสมพนธกบบทพระราชนพนธดงน

มทนะพาธา ววาหพระสมทร พระรวง แลวใหนกเรยนรวมกนแสดงความคดเหนดวยคาถามวา “รปทนกเรยนเหนนเปนภาพ

ทเกยวของกบบทพระราชนพนธเรองใด” จากนนวทยากรแบงนกเรยนออกเปน 3 กลม กลมละเทาๆกน และใหนกเรยนแตละกลมศกษาคนควา โดยวทยากรไดเตรยมเอกสารความรทเกยวของ และคอยใหคาปรกษาแกนกเรยน และใหแตละกลมเตรยมการแสดงละครบทบาทสมมตในบทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว โดยแตละกลมมรายละเอยดดงน

กลมท 1 มทนะพาธา กลมท 2 ววาหพระสมทร กลมท 3 พระรวง ในคาบนใหผเรยนกลมท 1 เรองมทนะพาธาออกมาแสดงหนาชนเรยน โดยใชเวลา

ประมาณ 15 นาท หลงจากการแสดงจบลง วทยากรใหผเรยนรวมกนสรปขอคดทไดจากบทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวทไดจากการแสดงดงกลาว โดยใชคาถามของดงน

“การแสดงละครเปนเรองเกยวกบบทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวใด”

“จากบทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว เรองมทนะพาธาน นกเรยนไดขอคดอะไรบาง”

“นกเรยนสามารถนาขอคดดงกลาวไปใชในชวตประจาวนไดอยางไร” จากนน วทยากรอธบายเพมเตมใหสมบรณ ในชวงทาย วทยากรไดสรปวาบทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลา

เจาอยหว เปนวรรณกรรมทมกระบวนกลอน และฉนทประณตบรรจง สะทอนถงประวตศาสตร ศลปวฒนธรรม การดารงชวต ซงเปนเครองหมายแสดงความเจรญของชาตไทยแตสมยโบราณ วรรณกรรมตะวนตกไดเขามามอทธพลกบวรรณกรรมของไทย พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลา

สำนกหอ


92

เจาอยหว ทรงเปนกษตรยทมพระปรชาสามารถในดานวรรณคด ทรงสรางสรรควรรณคดและสนบสนนใหผอนอานหนงสอและใหเสรภาพในการเขยนหนงสออยางกวางขวาง

ปญหา/อปสรรคทพบ การเชอมโยงเนอหาของชดความรกบบทเรยนในชนเรยน จะตองไดรบความรวมมอ

จากครผสอน ทจะตองรวมพจารณาเนอหาในสวนทสาคญซงจะเปนประโยชนกบนกเรยนในชนเรยนปกต

แนวทางแกไข ผศกษา พยายามใหครเขามามสวนรวมกบการเลอกเนอหาสาระทจะนามาเผยแพรใหกบ

นกเรยน รวมถงมสวนรวมในระหวางในระหวางการดาเนนกจกรรม ดวยครจะเปนผทเขาใจพฤตกรรมของนกเรยนแตละคนไดเปนอยางด ซงในการปฏบตการครงนยงไมสามารถแกไขปญหาดงกลาวไดในระยะเวลาอนสน การทาความเขาใจในเรองดงกลาวตองใชระยะเวลา และความรวมมออยางจรงจงตอเนองโดยคานงถงประโยชนทจะเกดขนกบนกเรยน เยาวชน

สำนกหอ


93

รายงานผลการปฏบตการสปดาหท 10 ชดขอมลเรอง บทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว เรองววาหพระสมทร

วทยากรทบทวนความรจากคาบทแลว วทยากรแบงนกเรยนออกเปน 3 กลม กลมละเทาๆกน และใหนกเรยนแตละกลมศกษาคนควา โดยวทยากรไดเตรยมเอกสารความรทเกยวของ และคอยใหคาปรกษาแกนกเรยน และใหแตละกลมเตรยมการแสดงละครบทบาทสมมตในบทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว โดยแตละกลมมรายละเอยดดงน

กลมท 1 มทนะพาธา กลมท 2 ววาหพระสมทร กลมท 3 พระรวง ในคาบนใหผเรยนกลมท 2 ววาหพระสมทร ออกมาแสดงหนาชนเรยน โดยใชเวลา

ประมาณ 15 นาท หลงจากการแสดงจบลง วทยากรใหผเรยนรวมกนสรปขอคดทไดจากบทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวทไดจากการแสดงดงกลาว โดยใชคาถามดงน


“จากบทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว เรองววาหพระสมทรน นกเรยนไดขอคดอะไรบาง”


เจาอยหว เปนวรรณกรรมทมกระบวนกลอน และฉนทประณตบรรจง สะทอนถงประวตศาสตร ศลปวฒนธรรม การดารงชวต ซงเปนเครองหมายแสดงความเจรญของชาตไทยแตสมยโบราณ วรรณกรรมตะวนตกไดเขามามอทธพลกบวรรณกรรมของไทย พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ทรงเปนกษตรยทมพระปรชาสามารถในดานวรรณคด ทรงสรางสรรควรรณคดและสนบสนนใหผอนอานหนงสอและใหเสรภาพในการเขยนหนงสออยางกวางขวาง

ปญหา/อปสรรคทพบ ระยะเวลาการทากจกรรมทจากด การดาเนนกจกรรมตางๆ จงไมสามารถกระทาไดอยาง

เตมท

สำนกหอ


94

แนวทางแกไข สปดาหตอมาไดพจารณาปรบเปลยนเนอหาสาระของชดความร และกจกรรมใหเหมาะสม

กบชวงเวลา ในระยะตอไปควรมการประสานงานกบผทมสวนเกยวของในการขยายระยะเวลา รวมถงขยายโอกาสไปในทกๆรายวชา และทกๆชนเรยนทจะสามารถเขามาใชพระราชนเวศนมฤคทายวนเปนแหลงเรยนรได แตดวยเปนเรองททกฝายตองเขามามสวนรวมอยางจรงจงจาเปนทจะตองมการหารอกนอยางเปนทางการระหวางสานกงานพระราชนเวศนฯ และโรงเรยน

สำนกหอ


95

รายงานผลการปฏบตการสปดาหท 11 ชดขอมลเรอง บทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว เรองพระรวง

วทยากรทบทวนความรจากสปดาหทแลว วทยากรแบงนกเรยนออกเปน 3 กลม กลมละเทาๆกน และใหนกเรยนแตละกลมศกษาคนควา โดยวทยากรไดเตรยมเอกสารความรทเกยวของ และคอยใหคาปรกษาแกนกเรยน และใหแตละกลมเตรยมการแสดงละครบทบาทสมมตในบทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว โดยแตละกลมมรายละเอยดดงน

กลมท 1 มทนะพาธา กลมท 2 ววาหพระสมทร กลมท 3 พระรวง ในสปดาหนวทยากรใหผเรยนกลมท 3 พระรวง ออกมาแสดงหนาชนเรยน โดยใชเวลา

ประมาณ 15 นาท หลงจากการแสดงจบลง วทยากรใหผเรยนรวมกนสรปขอคดทไดจากบทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวทไดจากการแสดงดงกลาว โดยใชคาถามดงน


“จากบทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว เรองพระรวงน นกเรยนไดขอคดอะไรบาง”



ปญหา/อปสรรคทพบ หลงจากมการพจารณาปรบเปลยนระยะเวลาการทากจกรรมตอเนองจากสปดาหทแลว

เนอหาสาระบางประการยงไมสามารถถายทอดเรยนรไดในระยะเวลาทจากด การดาเนนกจกรรมตางๆ จงไมสามารถกระทาไดอยางเตมท

สำนกหอ


96

แนวทางแกไข ตอเนองจากการพจารณาปรบเปลยนเนอหาสาระของชดความรในสปดาหกอนๆ ทงใน

สวนระยะเวลาในการเรยนร และกจกรรมทใหเหมาะสมกบชวงเวลา แตลาพงการปรบเปลยนเนอหาเพยงอยางเดยวไมนาจะเพยงพอ ดงนนในระยะตอไปควรมการประสานงานกบผทมสวนเกยวของในการขยายระยะเวลา รวมถงขยายโอกาสไปในทกๆรายวชา และทกๆชนเรยนทจะสามารถเขามาใชพระราชนเวศนมฤคทายวนเปนแหลงเรยนรได

สำนกหอ


97

รายงานผลการปฏบตการสปดาหท 12-13 ชดขอมลเรองคาราชาศพท

สปดาหท 1 วทยากร ผสอน นาเสนอวดทศนการรายงานขาวในพระราชสานก ใหนกเรยนชม แลวใหนกเรยนรวมกนแสดงความคดเหนดวยคาถาม “วดทศนทนกเรยนไดชมนนกเรยนทราบความหมายของคาราชาศพทในวดทศนนหรอไม” และวทยากรรวมกบนกเรยนแปลความหมายของคาราชาศพทจากวดทศน

จากนนวทยากร ผสอนแบงนกเรยนออกเปน 7 กลม กลมละเทาๆกน โดยใหคละความสามารถ และใหนกเรยนแตละกลมศกษาคนควาตามศนยการเรยนรคาราชาศพท 7 ศนยทวทยากรไดเตรยมเอกสารไวให ดงน

ศนยท 1 หมวดรางกาย ศนยท 2 หมวดเครอญาต ศนยท 3 หมวดเครองใช ศนยท 4 หมวดคากรยา ศนยท 5 หมวดคาสรรพนาม ศนยท 6 หมวดคาทใชกบพระสงฆ ศนยท 7 หมวดคาสภาพ ใหนกเรยนศกษาคนควาตามศนยการเรยนรทง 7 ศนย ใชเวลาศนยละ 10 นาท ให

เปลยนจากศนยท 1 ไปศนยท 2 ศนยท 2 ไปศนยท 3…..และศนยท 7 ไปศนยท 1 นกเรยนแตละกลมเขาศนยการเรยนรใหทากจกรรม ดงน อานบตรคาสงแลวปฏบตตามคาสง

อานบตรเนอหาเรอง การเปนเพอนทด อานบตรกจกรรม และสรปหลกเกณฑทเพอนทด พงปฏบตตอกน

อานบตรคาถามและตอบคาถามลงในแบบฝกปฏบต ตรวจคาตอบจากบตรเฉลย

สปดาหท 2 ใหนกเรยนศกษาคนควาตามศนยการเรยนรทง 7 ตอจากสปดาหทแลว หลงจากทนกเรยนทกกลมผานศนยการเรยนรคาราชาศพทครบทง 7 ศนย วทยากรถามผเรยนวา “คาราชาศพทในระดบพระมหากษตรยและบรมวงศานวงศใชแตกตางกนอยางไร” และอธบายเพมเตมใหสมบรณ จากนนวทยากรแบงนกเรยนเปน 2 กลม กลมละเทาๆกน และใหแตแตละกลมนงรวมกลมกน วทยากรนาบตรคาราชาศพทขนมาถามนกเรยน กลมใดตอบไดกอนกจะเปนฝายเกบรกษาบตรคานนไว ดาเนนกจกรรมไปจนจบกลมใดมจานวนบตรคามากกวาจะเปนฝายชนะ

สำนกหอ


98

ในชวงทายของกจกรรม วทยากรสรปความสาคญของคาราชาศพท และคาราชาศพทมการใชทแตกตางกนตามลาดบ นกเรยนตองใชใหถกตอง

ปญหา/อปสรรคทพบ ชดความรมเนอหาซบซอน นกเรยนตองใชเวลาในการทาความเขาใจจงทาใหการ

ดาเนนงานตามแผนทกาหนดไมเปนไปตามระยะเวลา และในบางกจกรรมรปแบบการถายทอดเนนสาระเนอหาจนเกนไปนกเรยนบางคนเบอหนาย และไมมสมาธ

แนวทางแกไข การปฏบตการในสปดาหตอมาทมเนอหาตอเนองกนไดมปรบเปลยนรปแบบการสอนให

เนนกจกรรมทนกเรยนทกคนสามารถเขามามสวนรวม รวมถงปรบปรงเนอหาสาระของชดความรทนาไปถายทอดใหงายขนไมซบซอน ทาใหนกเรยนบางสวนทไมกลาแสดงออกเทาทควร เรมมบทบาทในการทากจกรรมรวมกบเพอนนกเรยนมากขน เปนตวแทนกลมในการทากจกรรมหนาชนเรยน

สำนกหอ


102

บทท 5

สรปผลการศกษา และขอเสนอแนะ

สรปผลการศกษา

จากการดาเนนการศกษาในประเดนการสรางการมสวนรวมในการจดการความร

ระหวางพระราชนเวศนมฤคทายวน และโรงเรยนใกลเคยงสองแหง พบวาการดาเนนงานดานการ

จดการความรของ โรงเรยนเทศบาล 6 หวยทรายเหนอ (ราชวทยตาคาร) และโรงเรยนเทศบาล 2 วด

ไทรยอย (ญาณธรรมสมฤทธ) มนโยบาย และการดาเนนงานทจะสงเสรมการเรยนรของนกเรยนใน

เรองทองถนอยแลว ขาดแตกรอบการทางานทยงไมเปนรปรางจงทาใหการดาเนนงานยงไมประสบ

ผลสาเรจเทาทควร รวมถงปญหาการสอสารกนเองภายในองคกรทครอาจารยบางสวนยงไม

รบทราบการดาเนนการแบบมสวนรวมกบพระราชนเวศนมฤคทายวนทกาลงจะเกดขน การพดคย

กนทงภายในองคกร และระหวางองคกรจงเปนการแกไขปญหา โดยการพดคยดงกลาวจะเปนการ

เตรยมความพรอมในการดาเนนการแบบมสวนรวม และการดาเนนการจดการความรภายใน และจะ

ทาใหไดกรอบการดาเนนงานทงในสวนของภายใน และระหวางพระราชนเวศนมฤคทายวน ทาให

การดาเนนงานเปนไปตามขนตอน และเกดความชดเจน

ในสวนของสานกงานมลนธพระราชนเวศนมฤคทายวนมการดาเนนนโยบายทจะทา

ใหพระราชนเวศนมฤคทายวนเปนแหลงเรยนรทมชวต รวบรวม และเผยแพรองคความรทเกยงของ

กบพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว โดยเปดโอกาสใหเยาวชนไดมโอกาสเขาไปศกษาหา

ความร มการจดกจกรรมทางวชาการทจะสงเสรมการเรยนรเปนแผนงานทชดเจนตลอดทงป แต

หากจะทาใหสานกงานมลนธพระราชนเวศนมฤคทายวนเปนองคกรทสงเสรมการเรยนรไดสมบรณ

ยงขน การจดการความรภายในองคกรจงเปนกระบวนการทมความสาคญ ควรมการดาเนนโยบายท

จะสงเสรมการเรยนใหเกดขนรกบทกหนวยงานภายในองคกร มการแลกเปลยนความร และนาไปส

การตอยอดความร

99

สำนกหอ


100

ในดานความรวมมอทางดานวชาการระหวางสานกงานมลนธพระราชนเวศน

มฤคทายวน และโรงเรยนทงสองแหงทผานมา จากการศกษาพบวามความรวมมอระหวางกนใน

ระดบหนง สงสาคญทจะทาใหการดาเนนการรวมกนเกดขนไดคอ การพดคยในสวนของผบรหารท

จะเปนการกาหนดกรอบความรวมมอระหวางกน เพอแกไขปญหาความไมชดเจนในการดาเนนงาน

ซงเกดจากการไมไดมการรวมพดคยกนระหวางผมสวนเกยวของ ทงในเรองกรอบความรวมมอ

กรอบเวลาในการดาเนนงาน และตวผรบผดชอบในแตละสวน ฯลฯ รวมถงการพดคยทาความเขาใจ

ระหวางกนในเรองการดาเนนการแบบมสวนรวม ททกฝายทเกยวของตองเขามามบทบาท และสวน

รวมในการดาเนนงานตามขนตอนตางๆ ซงจาเปนอยางยงทจะตองทาความเขาใจรวมกน

นอกจากนในสวนของแนวทางหลกทสาคญตอการสรางการมสวนรวมในการจดการ

ความรใหสาเรจขนได กรณพระราชนเวศนมฤคทายวน และโรงเรยนทงสองแหงสามารถสรปเปน

แนวทางขนตนในระดบนโยบายไดดงน

1. การพดคยในระดบผบรหารอยางเปนทางการจะเปนการกาหนดกรอบความรวมมอ

ทชดเจนระหวางกน และจะสามารถนาไปสกรอบการดาเนนการรวมกนในขนตอไปใหมการ

ดาเนนงานทสมพนธไปในทศทางเดยวกน ซงจะทาใหการดาเนนงานเปนไปตามขนตอน และ

ประสบผลสาเรจ นอกจากการพดคยกนอยางเปนทางการในระดบผบรหารแลวในสวนของ

ผปฏบตงานกควรมการพบปะพดคย แลกเปลยนประสบการณ ความคดเหน และขอเสนอแนะ

ระหวางกนอยเสมอ ซงจะเปนการรวมกนเรยนรหาแนวทางวธการใหมๆ

2. ควรมการจดตงหนวยงานกลางขนมาดแลในเรองนรวมกน โดยจดตงในรปแบบ

คณะกรรมการ หรอคณะทางานกได เพอดแลบรหารการดาเนนงานในเรองการจดการความร

ระหวางกน รวมทงคอยดแลการดาเนนการในเรองนใหเปนไปในทศทางเดยวกน โดยผทจะมาทา

หนาทรบผดชอบในสวนนจะตองประกอบไปดวยบคลากรจากทกฝาย

3. สรางวฒนธรรมการเรยนรใหเกดขนในหนวยงาน อนจะเปนการเออตอการจดการ

ความร สงเสรมใหมการแลกเปลยนแบงปนความรระหวางกนโดยคานงถงประโยชนทนกเรยน

เยาวชนจะไดรบเปนสาคญ รวมถงสงเสรมบคคลากรภายในหนวยงานใหคนควาหาแนวทางใหมท

จะสงเสรมบรรยากาศในการเรยนร และความรวมมอระหวางกน

สำนกหอ


101

4. การทาความเขาใจเรองการมสวนรวม และการจดการความรกบทกฝายทเกยวของ

เปนสงสาคญททกฝายตองเขาใจความหมาย และวธการ โดยหลกการแลวกระบวนการมสวนรวม

ตองการใหผทมสวนเกยวของไดเขามามโอกาสแสดงความคดเหนรวมกน เปนสวนหนงในการ

ตดสนใจ และมสวนรวมในการดาเนนงาน ตลอดจนมสวนรวมในการประเมนผล โดยตลอด

กระบวนการตองไดรบการยอมรบจากทกฝาย และตองนาขอสรปทไดไปปฏบตรวมกน ซงการ

เรยนรรวมกนในการปฏบตมความสาคญทสดในการทจะทาใหความรวมมอดงกลาวบรรล

จดมงหมาย การไมเรยนร หรอ การเรยนรเฉพาะบคคลโดยไมใชการเรยนรของคนทงหมดรวมกน ก

ไมกอใหเกดความรวมมอทสอดคลองกบความเปนจรงไมอาจนาพาไปสความสาเรจได นอกจาก

การทาความเขาใจในเรองการมสวนรวมแลวความเขาใจในกระบวนการจดการความรทจะนาไปส

ความสาเรจกเปนอกเรองทผมสวนเกยวของควรทาความเขาใจ และนาไปปรบใช

จากขอมลทไดจากการศกษาสภาพปจจบน และปญหาดานการมสวนรวมในการ

จดการความรระหวางกน ผศกษาไดกาหนดแผนปฏบตการทมจดมงหมายสรางการเรยนร และ

ประสบการณใหกบนกเรยนโดยเลอกใชชดความรทเกยวของกบ พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลา

เจาอยหวมาใชเปนเครองมอ และมการปรบเปลยนรปแบบการสอนใหเหมาะสมซงเปนรปแบบทให

ผเรยนเปนศนยกลาง จากการดาเนนงานพบวานกเรยนมความสนใจ มการซกถามตงขอสงสย และ

แสดงความคดเหนรวมกนอยางมเหตผล นอกจากทนกเรยนจะไดรบประสบการณเรยนรจากการ

ดาเนนงานแลว ผศกษายงไดรบขอเสนอแนะตางๆจากผทเกยวของซงจะนาไปปรบปรงการ

ดาเนนงานใหมประสทธภาพมากยงขน รวมทงจะเปนการนาไปสวธการเรยนรแบบใหมๆ อนจะ

เปนประโยชนในการสรางความรวมมอทางดานวชาการทจะเกดขนอยางย งยน

ในสวนแนวทางดานการปฏบตการ จากการศกษาลงพนทเผยแพรชดขอมลความร อาจ

นาผลทไดจากการศกษา ขอสงเกต และขอเสนอแนะจากผทมสวนเกยวของมากาหนดเปนแนวทาง

เพมเตมไดดงน

1. คร อาจารย ตองเขามามสวนรวมกบเจาหนาทวชาการสานกงานพระราชนเวศน

มฤคทายวนอยางจรงจง ตงแตขนตอนการวางแผนการดาเนนงาน ขนตอนการเลอกชดความรท

เหมาะสมกบนกเรยนโดยรวมกนกาหนดรปแบบกจกรรมการเรยนร และมสวนรวมในระหวางการ

สำนกหอ


102

ดาเนนกจกรรม ดวยครเปนผทรจกพฤตกรรม และเขาใจนกเรยนแตละคนเปนอยางด รวมทงมสวน

ในการปรบปรงวธการดาเนนงานใหมประสทธภาพยงขน และรวมหาวธการใหมๆ

2. มงเนนการเขามาใชแหลงเรยนรใหมากขน ดวยการนาผเรยนออกไปเรยนรยงแหลง

เรยนร และจดกจกรรมทสมพนธกบแหลงเรยนร โดยนกเรยนมโอกาสไดทดลองดวยตวเองจะ เปน

การใชประโยชนชดความรของแหลงเรยนรไดอยางมประสทธภาพ และมคณคาอยางยง ดวยวธการ

เรยนรเหลานเปดโอกาสใหผเรยนไดเรยนรโดยตรงจากแหลงทรพยากร และสภาพแวดลอม ทาให

ผเรยนเกดความสนใจ ไดรบความเพลดเพลนควบคกบการไดรบความร และประสบการณ

3. รบฟงความคดเหนจากทกฝายอยางตรงไปตรงมาโดยปราศจากอคต ซงทกฝายตอง

ยอมรบในเรองศกดศรความเทาเทยมซงจะนาไปสการปฏบตงานรวมกนอยางสนต ประสบการณ

ของผทมสวนเกยวของลวนมความสาคญ ทกคนมเสรภาพสามารถนาเอาศกยภาพของตนออกมา

แบงปนแลกเปลยนเรยนร และสรางสรรค

4. ตอยอดผลทไดจากการศกษา โดยการนาวธการใหมๆไปใชกบชดความร หรอวชา

อนๆ จากการดาเนนงานตามแผนปฏบตการพบวาชดความรอนๆ สามารถนามาปรบเปลยนวธการ

ถายทอดใหกบนกเรยน โดยเนนใหเปนไปในรปแบบกจกรรมทเปดโอกาสใหนกเรยนไดทดลอง

เรยนรดวยตวเองในแหลงเรยนร ซงจะเปนการทาใหเขาใจบทเรยนไดงายขนสรางความนาสนใจ

และเกดความสนกสนานกบตวผเรยน

ขอเสนอแนะ

จากการศกษาในครงนพบวาความรวมมอทางดานการจดการเรยนรจะประสบผลสาเรจ

ไดตองอาศยความรวมมอจากทกฝายทเกยวของอยางจรงจง การเรยนรรวมกนในการปฏบตม

ความสาคญทสดทจะนาไปสการบรรลจดมงหมาย รวมถงการกาหนดกรอบความรวมมอ กรอบการ

ปฏบตงานใหมความชดเจน และในเรองการมสวนรวมไมไดเปนหนาทของฝายใดฝายหนงเปนการ

เฉพาะตองอาศยความรวมมอจากทกฝาย และอาจตองอาศยความอดทน เสยสละจากผทเกยวของ

ซงในการดาเนนการดานการมสวนรวมจาเปนทจะตองใชระยะเวลาในการดาเนนการไมอาจสาเรจ

ไดในระยะเวลาอนสน การรบฟงความคดเหนจากทกฝายอยางมสตเปนสงสาคญไมใชเปนการ

โตเถยงกนโดยหวงเอาชนะโดยตองคานงถงประโยชนทางการศกษาทนกเรยนจะไดรบเปนหลก

สำนกหอ


103

การแบงปนความรระหวางกนเปนสงสาคญทจะทาใหทกฝายพฒนาไปดวยกนเมอทกฝายพฒนาไป

พรอมกนการดาเนนงานในการสรางการมสวนรวมในการจดการความรกจะไมเปนภาระของฝายใด

ฝายหนง

ขนตอนการสรางการมสวนรวมในการจดการความร

สานกงานมลนธ

พระราชนเวศนมฤคทายวน

โรงเรยนทงสองแหง

พดคยรวมกนในสวนของ

ผบรหาร กาหนดกรอบความ

รวมมอ และกรอบการดาเนนงาน

สงเสรมการจดการความรใน

องคกร

สงเสรมการจดการความรใน

องคกร

มสวนรวมกาหนดแผนงาน

มสวนรวมในการปฏบตการ

และมสวนรวมในการ

ประเมนผล เกดการเรยนร

รวมกน

สรางความเขาใจในเรอง

การดาเนนงานแบบมสวน

รวม

สรางความเขาใจในเรอง

การดาเนนงานแบบม

สวนรวม

ผลสาเรจในการ

ดาเนนงานรวมกน

นาผลทไดไป

ศกษาตอยอดความร

ภาพท 2 ขนตอนการสรางการมสวนรวมในการจดการความร

104

รายการอางอง

จานงค บวเนยว. (2550). การมสวนรวมในกระบวนการวจยเพอทองถน : ผลการศกษาระบบและ การมสวนรวมของระบบในงานวจยเพอทองถน. กรงเทพฯ: สานกงานกองทน สนบสนนการวจย (สกว.).

ชชวาล วงษประเสรฐ. (2548). การจดการความรในองคกรธรกจ. กรงเทพฯ: ธรรกมลการพมพ.

ทศพล กฤตยพสฐ. (2538). “การมสวนรวมของกานน ผใหญบาน เขตหนองจอก ทมตอโครงการ/ กจกรรมการพฒนาตามแนวทาง "บรม" และ "บวร" เพอสรางสรรคอดมการณแผนดน ทองหนองจอก.” วทยานพนธ ปรญญามหาบณฑต คณะสงคมสงเคราะห ,หาวทยาลย ธรรมศาสตร.

ทพวรรณ หลอสวรรณรตน. (2548). องคกรแหงความร:จากแนวคดสการปฏบต The Knowledge

organization: From concept to practice. กรงเทพฯ: แชทโฟรพรนตง.

นาทพย วภาวน. (2547). การจดการความรกบคลงความร=Knowledge management and

Knowledge center. กรงเทพฯ: เอสอารพรนตง.

บดนทร วจารณ. (2549). การจดการความรส...ปญญาปฏบต. กรงเทพฯ: เอกซเปอรเนต.

บญด บญญากจ และคณะ. (2547). การจดการความร...จากทฤษฎสการปฏบต. กรงเทพฯ,สถาบน

เพมผลผลตแหงชาต.

ประเวศ วะส. (2541). ปฏรปการศกษา ยกเครองทางปญญา ทางรอดจากหายนะ. กรงเทพฯ: มลนธ

สดศร-สฤษดวงศ.

. (2548). การจดการความร:กระบวนการปลดปลอยมนษยสศกยภาพเสรภาพ และ

ความสข. กรงเทพฯ: สถาบนสงเสรมการจดการความรเพอสงคม.

พรธดา วเชยรปญญา. (2547). การจดการความร:พนฐานและการประยกตใช. กรงเทพฯ: เอกซเปอร

เนท.

ไพรตน ฤทธประเสรฐ. (2540). “ปจจย ทมผลตอประสทธผลขององคกรประชาชนในการประกอบ

ธรกจ ขนาดยอมนอกภาคเกษตรกรรม : ศกษาเฉพาะกรณสหกรณการเกษตรศร

ประจนต จากด อาเภอศรประจนต จงหวดสพรรณบร.” วทยานพนธปรญญา

มหาบณฑต คณะสงคมสงเคราะหศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

สำนกหอ


105

ภารดร จนดาวงศ. (2549). การจดการความร KM knowledge management the experience.

ปทมธาน: ซดบบลวซพรนตง.

มงกฎเกลาเจาอยหว, พระบาทสมเดจพระ. (2483). บทละครเรองพระรวง หรอ ขอมดาดน.

กรงเทพฯ: กรมศลปากร.

. (2512). ศกนตลา ววาหพระสมทร และหลวงจาเนยรเดนทาง. กรงเทพฯ: ศลปาบรร

นาคาร.

. (2525). มทนะพาธา. กรงเทพฯ: โรงพมพครสภา.

ลาวณย โชตามระ. (2524). รกแรกของรชกาลท 6. กรงเทพฯ: ดวงกมล.

วาสนา ชาวหา. (2533). สอการเรยนการสอน. กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร.

วนรกษ มงมณนาคน. (2531). การพฒนาชนบทไทย. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

วจารณ พานช. (2549). การจดการความรฉบบนกปฏบต. กรเทพฯ: สถาบนสงเสรมการจดการ

ความรเพอสงคม.

วรฬห นลโมจน. (2528). หลกการวจยและการวจยเชงปฏบตการ = Research methods and

action research. สงขลา: ฝายพฒนาบคลากร ศนยการศกษานอกโรงเรยนภาคใต

สงขลา.

ววฒนชย บญญานพงศ. (2544). “การมสวนรวมของประชาชนในการอนรกษวฒนธรรมชมชน :

ศกษาเฉพาะกรณ ชมชนมอญบานเกาะเกรด อาเภอปากเกรด จงหวดนนทบร”

วทยานพนธปรญญามหาบณฑต คณะรฐศาสตร มหาวทยาลยรามคาแหง

สายนต ไพรชาญจตต.(2550). การจดการทรพยากรทางโบราณคดในงานพฒนาชมชน. พมพครงท

3. กรงเทพฯ: ศกดโสภาการพมพ.

สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. (2547). กลยทธของสานกงานคณะกรรมการ

การศกษาขนพนฐาน. กรงเทพฯ: เสมาธรรม.

อมรดรณารกษ แจม สนทรเวช, จมน. (2512). พระราชกรณยกจสาคญในพระบาทสมเดจพระมงกฎ

เกลาเจาอยหว เลม6. กรงเทพฯ: องคการคาครสภา.

อมรดรณารกษ แจม สนทรเวช, จมน. (2507). พระราชกรณยกจสาคญในพระบาทสมเดจพระมงกฎ

เกลาเจาอยหว เลม4. กรงเทพฯ: องคการคาครสภา.

สำนกหอ


106

อลงกรณ เอยมสกลววฒน. (2550). “ปจจยความตองการดานกายภาพของผมสวนไดเสยทมผลตอ

การพฒนาเชงอนรกษตลาดเกานางเลง.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชา

การวางแผนชมชนเมองและสภาพแวดลอม บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร.

Nonaka I. (1994). “A Dynamic Theory of Organization Knowledge Creation.” Organization Science 5, 1 (February): 14-37.

Nonaka I and Hirotaka T. (1995a). The Knowledge–Creating Company: How Japanese Campanies Create the Dynamics of Innovation. New York: Oxford University.

. (1995b). Hitotsubashi on Knowledge Management. Singapore: John Wiley & Sons (Asia).

สำนกหอ


ภาคผนวก

สำนกหอ


ภาคผนวก ก

แผนการจดการเรยนร

สำนกหอ


109

แผนการจดการเรยนร วชา ชมนม ชนมธยมศกษาตอนตน โรงเรยนเทศบาล 6 บานหวยทรายเหนอ(ราชวทยตาคาร) ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2554 เรอง พระราชประวต ของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว เวลา 2 คาบ และพระราชกรณยกจทสาคญดานตางๆ

ดานความร : นกเรยนสามารถ 1. อธบาย บอกเลา พระราชประวตของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวได 2. อธบาย บอกเลา ระบความสาคญ ของพระราชกรณยกจทสาคญดานตางๆ

ดานทกษะ / กระบวนการ : นกเรยนสามารถ 1. ระบ จา สงเกต และใหเหตผล 2. วเคราะห และเชอมโยง 3. คดสรางสรรค และการสรปความ

ดานคณลกษณะทพงประสงค : นกเรยน 1. รกชาต ศาสน กษตรย 2. มวนย 3.ใฝเรยนร 4. มงมนในการทางาน

จดประสงคการเรยนร

สำนกหอ


110

พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวทรงเปนพระมหากษตรยรชกาลท 6 แหงราชวงศจกร ทรงประกอบพระราชกรณยกจทสาคญดานตางๆไวอยางมากมาย เปนประโยชนแกประเทศ ทาใหประเทศไทยในสมยนนมความทนสมย เปนอารยประเทศ พระราชกรณยกจหลายประการมความสาคญตอประเทศไทยจวบจนปจจบน พระราชประวตของพระบาทสมเดจพะมงกฎเกลาเจาอยหว

พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ทรงเสดจพระราชสมภพ เมอวนท 1 มกราคม พ.ศ. 2423 ทรงเปนพระราชโอรสในพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว โดยททรงเปนพระราชโอรสองคใหญทประสตแตสมเดจพระศรพชรนทราบรมราชชนนนาถ

ในป พ.ศ. 2435 ทรงเสดจไปเพอทรงศกษาวชชาชนสงยงประเทศองกฤษ โดยไดเสดจเขาศกษาวชาการทหารทโรงเรยนนายรอยทหารบกแซนเฮสต (Sandhurst) เมอทรงสาเรจการศกษาในดานการทหารแลว ไดเสดจไปทรงศกษาวชาประวตศาสตรและกฏหมายทวทยาลยไครสเชรช ( Christ Church College) มหาวทยาลยออกซฟอรด(Oxford)

พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ไดทรงบรมราชาภเษก โดยกระทาเปนสองคราว คราวแรกเปนพระราชพธเฉพาะทสาคญคอพระราชพธบรมราชาภเษกเฉลมพระราชมณเฑยร เมอวนท 11 พฤศจกายน พ.ศ. 2453 ดวยเหตผลทวาบานเมองยงอยในระหวางความทกข คราวทสองเปนพระราชพธบรมราชาภเษกสมโภช ซงเปนงานพระราชพธอนยงใหญทสดครงหนงในรชกาล จดขนระหวางวนท 28 พฤศจกายน ถงวนท 10 ธนวาคม พ.ศ. 2454

พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ไดเสดจสวรรคต ในตอนดกของคนวนท 25 พฤศจกายน พ.ศ. 2468

สาระสาคญ

สาระการเรยนร

สำนกหอ


111

พระราชกรณยกจทสาคญของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ดานการศกษา ในดานการศกษา ทรงรเรมสรางโรงเรยนขนแทนวดประจารชกาล ไดแก โรงเรยน

มหาดเลกหลวง ซงในปจจบนคอโรงเรยนวชราวธวทยาลย ทงยงทรงสนบสนนกจการของโรงเรยนราชวทยาลยซงพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวโปรดเกลาฯ ใหสถาปนาขนในป พ.ศ. 2440 (ปจจบนคอโรงเรยน ภ.ป.ร. ราชวทยาลย ในพระบรมราชปถมภ) และในป พ.ศ. 2459 ไดทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหประดษฐาน “โรงเรยนขาราชการพลเรอนของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว” ขนเปน “จฬาลงกรณมหาวทยาลย” ซงเปนมหาวทยาลยแหงแรกของประเทศไทย

ดานการเศรษฐกจ ไดทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหตราพระราชบญญตคลงออมสน พ.ศ. 2456 ขน

เพอใหประชาชนรจกออมทรพยและเพอความมนคงในดานเศรษฐกจของประเทศ อกทงยงทรงรเรมกอตงบรษทปนซเมนตไทยขน

ดานการคมนาคม ในป พ.ศ. 2460 ทรงตงกรมรถไฟหลวง และเรมเปดการเดนรถไฟสายกรงเทพฯ ถง

เชยงใหม สายใตจากธนบรเชอมกบปนงและสงคโปร อกทงยงทรงโปรดเกลาฯ ใหสรางสะพานพระราม 6 เพอเชอมทางรถไฟไปยงภมภาคอน

ดานศลปวฒนธรรมไทย ทรงตงกรมมหรสพ เพอฟนฟศลปวฒนธรรมไทย และยงไดทรงสรางโรงละครหลวง

ไวในพระราชวงทกแหง นอกจากน ยงทรงสนพระราชหฤทยดานจตรกรรมและสถาปตยกรรมไทย

ดานการตางประเทศ พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวไดทรงมพระบรมราชโองการประกาศ

สงครามกบประเทศฝายเยอรมน ในสงครามโลกครงท 1 เมอวนท 22 กรกฎาคม พ.ศ. 2460 โดยประเทศไทยไดเขารวมกบประเทศฝายสมพนธมตร ซงประกอบดวยประเทศองกฤษ ฝรงเศส และ

สำนกหอ


112

รสเซยเปน ผนา พรอมทงไดทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหสงทหารไทยอาสาสมครไปรวมรบในสมรภมยโรปดวย ผลของสงครามประเทศฝายสมพนธมตรไดชยชนะ ทาใหประเทศไทยมโอกาสเจรจากบประเทศมหาอานาจหลายประเทศ ในการแกไขสนธสญญาทไมเปนธรรม เชน สนธสญญาสทธสภาพนอกอาณาเขต สนธสญญาจากดอานาจการเกบภาษของพระบาทสมเดจพระมงกฏเกลาเจาอยหว และ สนธสญญาจากดอานาจกลางประเทศไทย

ดานการแพทยและการสาธารณสข ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหตงวชรพยาบาลเมอ พ.ศ. 2455 และโรงพยาบาล

จฬาลงกรณเมอ พ.ศ. 2457 และทรงเปดการประปากรงเทพฯ เมอวนท 14 พฤศจกายน พ.ศ. 2457

ดานกจการเสอปาและลกเสอ ทรงจดตงกองเสอปาเมอวนท 1 พฤษภาคม พ.ศ. 2454 และทรงจดตงกองลกเสอกอง

แรกขนทโรงเรยนมหาดเลกหลวง (วชราวธวทยาลย ในปจจบน) ดานการฝกสอนระบอบประชาธปไตย ทรงทดลองตง "เมองมง" หลงพระตาหนกจตรลดาเดม ทรงจดใหเมองมง มระบอบการปกครองของตนเองตามวถทางประชาธปไตย รวมถงเมองจาลอง "ดสตธาน" ในพระราชวงดสต (ตอมาทรงยายไปทพระราชวงพญาไท)

ดานวรรณกรรมและหนงสอพมพ ทรงสงเสรมใหมการแตงหนงสอ โดยทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหตรา

พระราชบญญตวรรณคดสโมสร สาหรบในดานงานหนงสอพมพ ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหตราพระราชบญญตสมด เอกสาร พ.ศ. 2465 ขน

นกเรยนสามารถสรปไดวา พระราชกรณยกจในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว มความสาคญตอการพฒนาประเทศมาจนถงปจจบน และพระราชกรณยกจทสาคญบางประการเกยวของกบนกเรยนโดยตรง

ความเขาใจทคงทน

สำนกหอ


113

ใหนกเรยนเลอกนาเสนอเรองราวพระราชกรณยกจในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ผานบทบาทสมมตวานกเรยนเปนมคคเทศกนาชมพระราชนเวศนมฤคทายวน ในหวขอทนกเรยนมความสนใจดงน

1. พระราชประวตในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว 2. พระราชกรณยกจทสาคญดานตางๆ ในพระบาทสมเดจพระมงกฏเกลาเจาอยหว

นกเรยนคดวาพระราชกรณยกจทสาคญในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวมความสาคญสบเนองมาจนถงปจจบนอยางไร กจกรรมนา

1. วทยากรนาเสนอพระราชประวต ประราชกรณยกจ ผานคาบอกเลา และเอกสารโดยมรายละเอยด ดงน

- พระราชประวตในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว - พระราชกรณยกจดานตางๆในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว แลวตอบขอซกถามของนกเรยนวามพระราชกรณยกจใดบางทนกเรยนรบทราบ หรอ

มขอสงสยใดๆในรายละเอยดของพระราชกรณยกจนนๆ

ชนงานหรอภาระงาน (หลกฐาน รองรอยแสดงความร)

คาถามทาทาย

กจกรรมการเรยนร

สำนกหอ


114

กจกรรมพฒนา 1. ใหนกเรยนยกตวอยางพระราชกรณยกจในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว

ทนกเรยนรจก แลวใหชวยกนบอกความสาคญของพระราชกรณยกจนน เพอใหนกเรยนมความรความเขาใจทตรงกน

2. ผสอนแบงนกเรยนออกเปน 2 กลม ดงน 2.1 พระราชประวตในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว 2.2 พระราชกรณยกจทสาคญในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว

3. ใหนกเรยนแตละกลมศกษาคนควา และรวมกนอภปรายเพอสรปความร โดยผสอนเสนอแนะแนวทางในการสบคนจากแหลงความรตางๆ ทหลากหลาย

4. ผสอนกาหนดประเดนในการนาเสนอผลงานของแตละกลมเพอเปนแนวทางในการสรปความรดงน

-พระราชประวตของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว -พระราชกรณยกจดานเศรษฐกจ -พระราชกรณยกจดานสงคม -พระราชกรณยกจทเกยวของกบเรองวฒนธรรม 5.ใหนกเรยนแตละกลมรวมกนวางแผนการนาเสนอผลงาน และใหนกเรยนแตละ

กลมนาเสนอผลงานหนาชนเรยนกอน ผสอนใหเพอนนกเรยนกลมอนๆตงคาถามกลมละ 1 คาถาม เพอใหกลมทนาเสนอผลงานชวยอธบายในสวนทสงสย

6. ผสอนสมนกเรยนจานวน 3 คนใหออกมาบอกความสาคญของพระราชกรณยกจตางๆ ทมความสาคญตอนกเรยนจนถงปจจบน

กจกรรมสรป

นกเรยนสามารถสรปไดวา พระราชกรณยกจในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ในดานตางๆ มความสาคญตอการพฒนาประเทศ และมความสาคญตอนกเรยนจนถงปจจบน ดวยพระราชกรณยกจของพระองค มความสาคญอยางยงในการพฒนาประเทศ ใหมความทนสมยเปนอารยประเทศ แตในขณะเดยวกนพระราชกรณยกจของพระองคทานกยงเปนการอนรกษ ศลปะ วฒนธรรม ทแสดงความเปนสยามประเทศไวอยางสมบรณ

สำนกหอ


115

1. ภาพถายทเกยวของกบพระราชประวต และพระราชกรณยกจ 2. เอกสารสรปความเขาใจ ทเกยวของกบพระราชประวต และพระราชกรณยกจ

วธการวด

1. การสงเกตการตอบคาถามและการแสดงความคดเหน 2. การสงเกตการมสวนรวมของกจกรรมกลม

เครองมอวดผล 1. แบบสงเกตพฤตกรรมการเรยนรายบคคล 2. แบบสงเกตพฤตกรรมการเรยนรายกลม

เกณฑการประเมน นกเรยนเขารวมกจกรรมผานเกณฑการประเมนอยางนอยรอยละ 80

สอ/แหลงการเรยนร

การวดและประเมนผล

สำนกหอ


116

แผนการจดการเรยนร วชา ชมนม ชนมธยมศกษาตอนตน โรงเรยนเทศบาล 6 บานหวยทรายเหนอ(ราชวทยตาคาร) ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2554 เรอง พระราชกรณยกจของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว เรองธงชาตไทย เวลา 1 คาบ

ดานความร : นกเรยนสามารถ 1. อธบาย บอกเลา ความเปนมา ความสาคญ และความหมายของธงชาตไทยได 2. อธบาย เหตททาใหพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวทรงเปลยนรปแบบธง

ชาตมาเปนธงไตรรงคแบบในปจจบน


ดานคณลกษณะทพงประสงค : นกเรยน

1. รกชาต ศาสน กษตรย 2. มวนย 3.ใฝเรยนร 4. มงมนในการทางาน


สำนกหอ


117

พระราชกรณยกจทสาคญประการหนงของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว คอทรงเปลยนแปลงรปแบบธงชาตของสยามใหเปนธงไตรรงค แทนธงชางทใชอยแตเดม ดวยเหตผลสาคญหลายประการ ทงเหตผลของความประหยดราษฎรสามารถทาขนใชเอง และทาใหสงเกตงายโดยมความทนสมยเปนสากลทดเทยมอารยประเทศ พระราชกรณยกจของพระบาทสมเดจพะมงกฎเกลาเจาอยหว เรองธงชาตไทย

หลงจากพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวทรงเสดจกลบจากการตรวจเมองอทยธาน ททาใหพระองคทรงรบรความยากลาบากของราษฎรในการเตรยมรบเสดจตอนรบพระองค ในวนท 14 กนยายน พ.ศ. 2459 หลงจากทรงเสดจกลบจากการตรวจเมองอทยธานแลว พระองคกมไดทอดทงเรองธงชาตใหเนนนาน ทรงมพระราชปรารภ ปรกษาหารอกบทานผใหญในพระราชสานก ถงเรองหลกการทจะแกไขการใชธงน โดยถอเอาเศรษฐกจของราษฎรเปนขอสาคญ กบความสะดวก ความเหมาะสม และความหมาย ในรปลกษณะ พรอมมความสงางามประกอบดวย พระองคทรงสนพระทยทจะใหราษฎร รบรในความหมาย มจตใจ ยดมนในธงอนเปนสญลกษณของชาต มหลายครงททรงกลาวย า เสมอนรบเอาความบกพรอง ของราษฎรเปนความบกพรองของพระองค ทมไดพระราชทานโอกาส หรอชวยเหลอใหไดมการศกษา และแทนทจะทรงพโรธในความผดพลาดของขาราชการ ผมหนาทรบผดชอบ ทไมไดตรวจตราใหรอบคอบกอนเวลาเสดจผาน กทรงเหนวาพระองคเองตางหากควรจะคดแกไข ไมใหเกดความผดพลาดไดอก ถงกบรบสงวา “นบเปนความผดของขาเอง ทใหการศกษาเขาไมถงขดดพอ” ตอมาไมนานกทรงพระราชดารวา ธงชาตควรจะใชผาชนๆ เพลาะกนไดอยางงายๆ คอ

1. ราษฎรจะไดไมลาบาก ทจะทาใชเองได ทงไมตองสงซอ ผาพมพเปนรปชางสาเรจมาจากตางประเทศ

2. ควรใชสทมความหมายในทางสามคค และยดมนตอชาต และเหนไดแตไกล 3. ใหเกดความสวยงาม เมอเวลาประดบประดาตามสถานทตางๆ



สำนกหอ


118

ในตอนแรก โปรดเกลาฯ ใหทดลองทาขนเปนหารวสองส คอใชสแดงกบสขาว สลบกนเปนทางตามความยาว โดยวธน อาจจะหาผาแดงกบผาขาวเพลาะเขาโดยงาย วธใชกงาย เพราะจะเอาดานไหนตดกบคนธง กจะใชไดโดยไมตองกลวตดผดทางอยางธงชาง ไมตองจายเงนออกนอกประเทศเปนจานวนมากโดยไมจาเปนเพราะทาไดเอง แมแตผาพนเมองทางเหนอกทาได ตองการเมอไหร จานวนเทาไหร กเยบไดทนการ แลวไดโปรดเกลาฯ ใหทาไปตดเปนการทดลองทสนามเสอปา เปนจานวนมาก แตปรากฏวาไมเปนทพอพระราชหฤทยเพราะดจดชดไปดวยกบสแดงและสขาว ไมเกดความงดงามจบตานาชมสมจะเปนธงประจาชาต แตเพอจะทรงฟงความคดเหนของประชาชนผมสวนรวมในอนจะใชธงชาตดวยฐานะเปนคนไทย พระองคจงยงอนญาตใหใชอยตลอดมาหลายเดอน ในทสดกทรงราลกขนไดถงสประจาพระองคอนเปนสแหงวนพระราชสมภพ คอสน าเงนซงโปรดมาก โดยจดวางรปขนใหม ใชสน าเงนใสลงตรงชองกลางถดมาเปนสขาว แลวจงถงสแดงอยรมสองขาง ดงสธงชาตทเราใชกนอยในปจจบน แลวพระราชทานความหมายไววา สแดงหมายถงชาต ซงคนไทยทกคนตองรกษาไว โดยแมจะตองสละเลอด สขาว คอ ศาสนา ซงบรสทธดจสขาวแหงธงน สวนสน าเงนหมายถงพระมหากษตรย โดยใหถอเอาสน าเงนเปนสราชการ หลงจากไดทดลองนาขนเปนทพอพระราชหฤทยแลว จงประกาศใชเปนธงชาต เมอป พ.ศ. 2460 และ ไดพระราชทานชอวา “ธงไตรรงค”

นกเรยนสามารถ สรปสาเหต ของการเปลยนแปลงรปแบบธงชาตจากธงชาง สธง

ไตรรงค และ ความหมายของธงไตรรงค

ใหนกเรยนเลอกนาเสนอรปแบบธงทปรากฏอยในเนอหาของการสอน พรอมระบความหมาย สญลกษณ สของธงนนๆ



สำนกหอ


119

นกเรยนคดวาการเปลยนแปลงรปแบบธงชาตมาเปนแบบธงไตรรงคมขอดอยางไร

กจกรรมนา

1. วทยากรนาประวต ความเปนมา ความสาคญของธงชาต นาเสนอดวยสอรปภาพ การบอกเลาและเอกสารมรายละเอยด ดงน

1.1 ความสาคญของธงชาต ความเปนมาของธงชาตสยาม 1.2 การเสดจเยอนเมองอทยธานของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลา

เจาอยหว ทเปนแรงบนดาลใจในการเปลยนแปลงรปแบบธงชาตของพระองค แลวตอบขอซกถามของนกเรยนทเกยวของกบเรองราวของธงชาต กจกรรมพฒนา

1. ใหนกเรยนชวยกนสรปความสาคญของธงชาต และรปแบบของธงชาตสยามในยคตางๆ เพอใหนกเรยนมความรความเขาใจทตรงกน

2. ผสอนแบงนกเรยนออกเปน 2 กลม ใหนกเรยนแตละกลมศกษาคนควา และรวมกนอภปรายเพอสรปความร โดยผสอนเสนอแนะแนวทางในการสบคนจากแหลงความรตางๆ ทหลากหลาย 3. ผสอนกาหนดประเดนในการนาเสนอผลงานของแตละกลมเพอเปนแนวทางในการสรปความรดงน

- พระราชประวตของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว - พระราชกรณยกจดานเศรษฐกจ - พระราชกรณยกจดานสงคม - พระราชกรณยกจทเกยวของกบเรองวฒนธรรม 4. ใหนกเรยนแตละกลมรวมกนวางแผนการนาเสนอผลงาน และใหนกเรยนแตละ

กลมนาเสนอผลงานหนาชนเรยนกอน ผสอนใหเพอนนกเรยนกลมอนๆตงคาถามกลมละ 1 คาถาม เพอใหกลมทนาเสนอผลงานชวยอธบายในสวนทสงสย



สำนกหอ


120

5. ผสอนสมนกเรยนจานวน 3 คนใหออกมาบอกความสาคญของพระราชกรณยกจตางๆ ทมความสาคญตอนกเรยนจนถงปจจบน กจกรรมสรป

นกเรยนสามารถสรปไดวา พระราชกรณยกจในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ในดานตางๆ มความสาคญตอการพฒนาประเทศ และมความสาคญตอนกเรยนจนถงปจจบน ดวยพระราชกรณยกจของพระองค มความสาคญอยางยงในการพฒนาประเทศ ใหมความทนสมยเปนอารยประเทศ แตในขณะเดยวกนพระราชกรณยกจของพระองคทานกยงเปนการอนรกษ ศลปะ วฒนธรรม ทแสดงความเปนสยามประเทศไวอยางสมบรณ

1. ภาพถายทเกยวของกบพระราชประวต และพระราชกรณยกจ 2. เอกสารสรปความเขาใจ ทเกยวของกบพระราชกรณยกจ




เกณฑการประเมน

นกเรยนเขารวมกจกรรมผานเกณฑการประเมนอยางนอยรอยละ 80



สำนกหอ


121

แผนการจดการเรยนร วชา ชมนม ชนมธยมศกษาตอนตน โรงเรยนเทศบาล 6 บานหวยทรายเหนอ(ราชวทยตาคาร) ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2554 เรอง ประวตความเปนมาของพระราชนเวศนฯมฤคทายวน และทองถนอาเภอหวยทราย เวลา 2 คาบ

ดานความร : นกเรยนสามารถ 1. อธบาย บอกเลา ประวตความเปนมาของตาบลหวยทราย และพระราชนเวศน

มฤคทายวนได 2. อธบาย ลกษณะสถาปตยกรรม ของพระราชนเวศนมฤคทายวนไดถกตอง 3. สามารถระบความสมพนธ ของประวตความเปนมาของตาบลหวยทราย และพระ

ราชนเวศนมฤคทายวนได





สำนกหอ


122

พระราชนเวศนมฤคทายวนตงอยในทองถน ชมชน ทนกเรยนอาศยอย ดงนนนกเรยนจะไดเรยนร ลกษณะทางสถาปตยกรรม ประวตความเปนมา ความสาคญ ของพระราชนเวศนมฤคทายวน และประวตความเปนมาของทองถนตนเอง ประวตพระราชนเวศนมฤคทายวน

พระราชนเวศนมฤคทายวนเปนพระราชวงฤดรอนทพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ( รชกาลท 6 ) ทรงพระกรณาโปรดเกลาโปรดกระหมอมใหสรางขน ณ ตาบลหวยทรายเหนอ ( ปจจบนคอตาบลชะอา ) อาเภอชะอา จงหวดเพชรบร สาหรบเสดจพระราชดาเนนแปรพระราชฐานประทบพกผอนพระอรยาบถและรกษาพระองค พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวเสดจพระราชดาเนนมาประทบแรมทพระราชนเวศนแหงนสองครงคอ ระหวางฤดรอนป พ.ศ. 2467 เรมจากวนท 23 เมษายน ทรงประทบอยนานประมาณ 3 เดอนและครงทสอง ตงแตวนท 12 เมษายน ถง 20 มถนายน พ.ศ. 2468 รวมเวลา 2 เดอนเศษ กรมศลปากร ขนทะเบยนพระราชนเวศนมฤคทายวน เปนโบราณสถานแหงชาต ในราชกจจานเบกษาในป 2524 ดวยเดชะพระบารมปกเกลาปกกระหมอมของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว รชกาลปจจบน ผทรงพระมหากรณาพระราชทานพระบรมราชานญาตใหพนทคายพระรามหก พระราชนเวศนมฤคทายวนและอทยานสงแวดลอมนานาชาตสรนธร อนเปนพนททรพยสนสวนพระมหากษตรย เปนสถานทราชการและเปนสถานทสาธารณชนสามารถเขามาศกษาหาความรทงในดานประวตศาสตรสถาปตยกรรม ศลปกรรม ธรรมชาต สงแวดลอม และเพอพกผอนหยอนใจ ตลอดจนดวยพระกรณาธคณของสมเดจพระเจาภคนเธอ เจาฟาเพชรรตนราชสดา สรโสภาพณรวด ททรงพระกรณาอปการะการบรณปฏสงขรณและทานบารงพระราชนเวศนมฤคทายวนมาโดยตลอด

กอนหนาทจะมการสรางพระราชนเวศนมฤคทายวน พระยาแพทยพงศาวสทธาธบด ( สน สนทรเวช ) แพทยหลวงประจาพระองค ไดกราบบงคมทลพระกรณาแนะนาใหพระบาทสมเดจพระเจาอยหว รชกาลท 6 ซงทรงพระประชวรดวยโรครมาตซม เสดจประทบ ณ



สำนกหอ


123

สถานทอากาศถายเทสะดวกแถบชายทะเล ซงในขณะนนหวหนเปนสถานตากอากาศทเรมไดรบความนยมแลว ตามบนทกเรองทประทบชายทะเลของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว เรยบเรยงโดย จมนอมรดรณารกษ ( แจม สนทรเวช ) กลาวถงพระราชปรารภวา “ทนนกาลงเปนทนยมของประชาชนทวไป ไมอยากจะเขาไปรบกวนความสนกสบายของเขา” เพราะดวยประเพณดงเดมนน เมอพระมหากษตรยเสดจประทบแรมทใด บรเวณนนจะถกกาหนดเปนเขตพระราชฐาน คนทวไปจงถกกนออกและไมสามารถเขาใกลสถานทได ดวยเหตนพระองคจงทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหกระทรวงทหารเรอสารวจหาทาเลทเหมาะสมเพอจะสรางพระราชวงฤดรอน ครนเมอมรายงานกราบบงคมทลวา ทดนตาบลบางทะล อาเภอชะอา มหาดทรายสะอาด จงทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหดาเนนการสรางพระราชวงแบบเรยบงายขนในป พ.ศ. 2460 แลวพระราชทานชอชายทะเลบรเวณพระราชวงนวา “หาดเจาสาราญ” นอกจากจะทรงใชพระราชวงใหมเปนทประทบแรมเพอพระอนามยแลว ยงใชสาหรบทอดพระเนตรการซอมรบของเสอปาจงหวดเพชรบร จงทาใหเรยกกนโดยทวไปวา “คายหลวงหาดเจาสาราญ” พระองคไดเสดจพระราชดาเนนแปรพระราชฐานยงคายหลวงหาดเจาสาราญในฤดรอน ต งแตปพทธศกราช 2461 พอหลงจากพทธศกราช 2466 กมทรงโปรดทจะไปประทบอก เนองจากพนทกนดารและการเดนทางไมสะดวก การเสดจพระราชดาเนนครงหลง รถไฟเลกพระทนงตดขด จนตองใชแรงงานคนผลดกนลากแทนรถจกรไอน า ขาราชบรพารผเคยถวายงานใกลชดเลาวา “ตองลาเลยงน าใสตมดน ผกผาขาวปดปากโองตตราประทบบนปมเชอกทรดตรงคอโองดวยดนสอพอง สงเขาไปในพระราชฐานอยเปนประจา น าทไดมานทางบานเมองจะตองสงเจาพนกงานนาเรอไปบรรจลงโองทตอนตนแมน าเพชร จนไดชอเรยกกนตดปากวา ‘นาเพชร’ ” นอกจากนยงทรงไดรบความราคาญจากแมลงวนหวเขยวทชกชมมาก เนองดวยหาดเจาสาราญอยไมหางนกจากหมบานชาวประมงบานแหลม

พระองคจงทรงมพระราชดารทจะสรางพระราชวงฤดรอนแหงใหมขน ใหมนคงถาวรกวาพระราชวงทหาดเจาสาราญ และกวางขวางพอสาหรบเหลาขาราชบรพารทตามเสดจ จงทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหทางเมองเพชรบรสารวจหาสถานทแหงใหม พบวาชายหาดทตาบลหวยทรายเหนอ อาเภอชะอา ซงอยระหวางหาดเจาสาราญกบหวหนแหงมทาเลเหมาะสม สภาพเปนปาทามกลางภเขา หาดทรายขาวสะอาด มแองน าซบใตดนอดมสมบรณ และการเดนทางสะดวกเพราะอยไมไกลจากสถานรถไฟหวยทรายเหนอ จากนนจงทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหนายแอรโคเล มนเฟรด (Ercole Manfredi) ตอมามชอไทยวา นายเอกฤทธ หมนเฟนด สถาปนกชาวอตาเลยน สงกดกรมโยธาธการ ออกแบบพระราชนเวศนฯ ตามแบบทกลาวกนวาทรงรางดวยฝพระหตถของพระองคเอง และม พระบรมราชโองการใหเจาพระยายมราช (ปน สขม) เสนาบด

สำนกหอ


124

กระทรวงมหาดไทย เปนผอานวยการกอสราง โดยมชางชาวจนเปนแรงงานหลก และทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหรอพระตาหนก และอาคารทพกของขาราชบรพารจากคายหลวงหาดเจาสาราญมาปลกสราง ณ สถานทแหงใหมดวย พระราชนเวศนมฤคทายวนเรมสรางในป พ.ศ. 2466 ตอมาในป พ.ศ. 2467 พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวเสดจมาประทบ และปาในทองทตาบลหวยทรายเหนอชกชมไปดวยสตวปาประเภทเนอทราย กวาง หรอทในภาษามคธเรยกวา “มฤค” ซงมกมากนน าตามลาหวย ทงยงเปนชออนเปนสรมงคล เพราะตรงกบชอ “ปาอสปตนมฤคทายวน” ทพระพทธเจาทรงพระราชทานนามวา “พระราชนเวศนมฤคทายวน” ดวยมพระราชประสงคจะรกษาความหมายของชอเดม “หวยทราย” ทเรยกกนในทองถนไว เนองจากแสดงปฐมเทศนาตามพทธประวต และดวยเหตททรงมน าพระราชหฤทยเมตตาตอสตวทงหลาย จงมพระบรมราชโองการเมอวนท 17 พฤษภาคม พ.ศ. 2467 ประกาศใหเขตพระราชนเวศนฯ เปนเขตอภยทาน หามมใหทาอนตรายแกสตว โดยกาหนดเขต ดานตะวนออกชายฝงทะเล ตงแตวดบางทรายจดบานบอเคยะ ยาว 125 เสน (5 กโลเมตร) ดานทศเหนอจากฝงทะเลยนเขาไปจดเขาเสวยกะป ยาว 190 เสน (7.6 กโลเมตร) ดานใตยนจากชายทะเลขนไปจดเขาสามพระยา ยาว 125 เสน (5 กโลเมตร)

พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว มพระราชประสงคทจะทรงสรางพระราชนเวศนมฤคทายวนโดยใชทนทรพยนอยทสด และโปรดใหมลกษณะเรยบงาย ไมหรหราวจตรเชนพระราชวงแหงอนๆ การออกแบบเนนความโปรงโลง สมกบเปนทประทบตากอากาศทเขากบสภาพธรรมชาตและภมอากาศชายทะเล โดยแบงเปนหมพระทนง 3 องค ทมอาคารประกอบรวม 16 หลง เชอมตอกนดวยระเบยงทางเดนหลงคาคลมเรยงกนไปตามแนวทศเหนอใต หนหนาสชายทะเลเปนแนวขนาน เพอใหพระทนงไดรบลมทะเลเวลากลางวน และลมจากภเขาเวลากลางคน สวนบรเวณโดยรอบโปรดใหคงสภาพปาในพนทไวตามธรรมชาต ไมตองพระราชประสงคใหปลกไมดอกไมประดบทสนเปลอง หากแตใหคงไวซงพนธไมพนเมอง เชน ตนขอย ตนแจง และตนมะนาวผ ฯลฯ

สถาปตยกรรมของพระราชนเวศนมฤคทายวน

สถาปตยกรรมของพระราชนเวศนมฤคทายวนเปนแบบไทยประยกต (เรอนไทยผสมยโรป) สรางดวยไมสกทองทงหลง เปนอาคารแบบเปดโลงสองชน ใตถนสง พนลางเทคอนกรต หลงคาหมพระทนงเปนทรงปนหยาแบบไทย มงดวยกระเบองวาวสเหลยมสามารถกนแดดกนฝนไดทกดานดกวาหลงคาทรงจวธรรมดา เพดานสง มเกลดระบายอากาศรอนออกจากชองระหวางฝาเพดานกบหลงคา หนาตาง บานกระทง ตเกลดเพอใหรบลม บนเพดานระเบยงทางเดนททอดยาว

สำนกหอ


125

เชอมตอถงกนนน ฉลเปนชองลมโดยตลอด ตวอาคารทยกขนสงทาใหลมพดผานสะดวก นอกจากชวยถายเทอากาศและแกปญหาความชนจากดนสอาคารแลว ยงเปนการปองกนอนตรายจากสตวราย และผตรวจเวรยามกสามารถเหนพระทนงไดสะดวกทวถง

นอกจากนยงมเสารองรบน าหนกตวอาคาร รวมทงสน 1,080 ตน ทงหมดตงชวงหางเทากนเรยกวา ระบบพกด (Modular System) เสาทกตนทาการหลอขอบฐาน และยกขอบขนเปนรางหลอนาทเรยกวาบวขอบ เพอหลอน ากนมดและแมลงขนอาคาร ชวงตอระหวางเสาคอนกรตชนลางและเสาไมชนบนไมมการยดดวยวสดอนใด เปนการวางอาคารชนบนลงบนเสาคอนกรตชนลางเทานน เวนแตสวนทอยตดกบทะเล เชน ศาลาลงสรง จะมการยดดวยแผนเหลก โดยฝงแผนเหลกเปนแกนยดกบเสาไมบนหวคอนกรต สงสาคญซงยดอาคารไวไมใหพงลงมา และสามารถทนแรงลมฝนพายไดคอ ฝาเพดานของอาคารชนบน ทาเปนแผนคอนกรตเสรมเหลกใหเกดน าหนกกดทบอาคาร เพอปองกนการไหวตวของอาคารเมอมลมพายปะทะแรงๆ ในสวนทตองใชฝาเพดานคอนกรตเสรมเหลกแผนใหญ จะมการใชเหลกเสนโยงตดกบโครงสรางหลงคาและฝาเพดาน

หมพระทนงทง 3 องค มความยาว 399 เมตร แบงเปน 3 สวน คอ ทองพระโรง เขตทประทบฝายหนาและเขตทประทบฝายใน มชอเรยกตามลาดบวา หมพระทนงสโมสรเสวกามาตย หมพระทนงสมทพมานและหมพระทนงพศาลสาคร แมอาคาร 16 หลงของพระทนงทง 3 องคจะมระเบยงทางเดนเชอมถงกนโดยตลอด แตการสญจรระหวางพระทนงแตละองคกไมรบกวนกนเนองจากมบนไดขนลงรวมกนถง 22 แหง

นกเรยนสามารถสรป เชอมโยงไดวา ทองถนอาเภอหวยทราย และพระราชนเวศนมฤคทายวน มความสมพนธกนอยางไร และความเชอมโยงดงกลาวมความสาคญตอ ชมชน ทองถน ทนกเรยนอาศยอย ตงแตอดตจนปจจบน อยางไร


สำนกหอ


126

ใหนกเรยนเลอกนาเสนอเรองราวความเปนมา และรปแบบสถาปตยกรรมของพระราชนเวศนมฤคทายวน ผานบทบาทสมมตวานกเรยนเปนมคคเทศกนาชมพระราชนเวศนมฤคทายวน ในประเดนทนกเรยนมความสนใจ

นกเรยนคดวาพระราชนเวศนมฤคทายวนมความสาคญตอชมชน ทองถน ทนกเรยนอาศยอยอยางไร กจกรรมนา

1.วทยากรนาเสนอประวตความเปนมาของพระราชนเวศนมฤคทายวน ประวตความเปนมาของอาเภอหวยทราย และประวตความเปนมาของจงหวดเพชรบร ลกษณะสถาปตยกรรมของพระราชนเวศนมฤคทายวนผานคาบอกเลา และเอกสาร วดทศน โดยมรายละเอยด ดงน

- ความรทวไป ประวตศาสตรของจงหวดเพชรบร ตงแตอดต จนถงปจจบน - ความรทวไป ประวตความเปนมาของ อาเภอหวยทราย -ประวตความเปนมาของ พระราชนเวศนมฤคทายวน -ลกษณะสถาปตยกรรมของพระราชนเวศนมฤคทายวน

แลวตอบขอซกถามของนกเรยนในขอสงสยตางๆในประเดนทเกยวของ กจกรรมพฒนา

1. ผสอนแบงนกเรยนออกเปน 2 กลม โดยใหนกเรยนไปศกษาคนควาในเรองทมสวนเกยวของกบชมชนท นร. อาศยอยดงน

กลมท 1 ประวตของโรงเรยนทนกเรยนศกษาอย วามสวนเกยวของกบ พระราชนเวศนมฤคทายวนอยางไร




สำนกหอ


127

กลมท 2 ประวตของ จงหวดเพชรบร ตาบลหวยทรายเหนอ วามสวนเกยวของกบประวตความเปนมาของ พระราชนเวศนมฤคทายวนอยางไร

2. ใหนกเรยนทงสองกลมศกษาคนควา และรวมกนอภปรายเพอสรปความร โดยผสอนเสนอแนะแนวทางในการสบคนจากแหลงความรตางๆ

3.ใหนกเรยนแตละกลมรวมกนวางแผนการนาเสนอผลงาน และใหนกเรยนแตละกลมนาเสนอผลงานหนาชนเรยนกอน ผสอนใหเพอนนกเรยนกลมอนตงคาถาม เพอใหกลมทนาเสนอผลงานชวยอธบายในสวนทสงสย

4. ผสอนสมนกเรยนจานวน 4 คน ใหออกมาบอกความสาคญ ทเชอมโยงระหวางประวตความเปนมาของโรงเรยนทนกเรยนศกษาอย ทองถนตาบลหวยทราย และประวตความเปนมาของพระราชนเวศนมฤคทายวน กจกรรมสรป

1.นกเรยนสามารถสรปไดวา ทองถนตาบลหวยทราย โรงเรยนหวยทรยเหนอ มประวตความเปนมาทเกยวของกบ พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว รชกาลท 6 และประวตการความเปนมาการกอสรางพระราชนเวศนมฤคทายวน

2.นกเรยนสามารถสรป ประวตความเปนมา และลกษณะสถาปตยกรรมของพระราชนเวศนมฤคทายวน ทเปนรปแบบไทยประยกตสรางจากไมสกทองทงหลง ประกอบดวยหมพระทนงทง 3 องค อน มชอเรยกตามลาดบวา หมพระทนงสโมสรเสวกามาตย หมพระทนงสมทพมานและหมพระทนงพศาลสาคร

1. ภาพถายทเกยวของกบประวตความเปนมาของ ตาบลหวยทราย และพระราชนเวศนมฤคทายวน ภาพถายสถาปตยกรรมของพระราชนเวศนมฤคทายวน

2. เอกสารสรปความเขาใจ ทเกยวของกบประวตของ ตาบลหวยทราย พระราชนเวศนมฤคทายวน และเอกสารสรปความเขาใจทเกยวของกบลกษณะทางสถาปตยกรรมของพระราชนเวศนมฤคทายวน


สำนกหอ


128


1.การสงเกตการตอบคาถามและการแสดงความคดเหน 2.การสงเกตการมสวนรวมของกจกรรมกลม




สำนกหอ


129

แผนการจดการเรยนร วชา ชมนม ชนมธยมศกษาตอนตน โรงเรยนเทศบาล 6 บานหวยทรายเหนอ(ราชวทยตาคาร) ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2554 เรอง การอนรกษพระราชนเวศนมฤคทายวน เวลา 2 คาบ

ดานความร : นกเรยนสามารถ 1. อธบาย ความสาคญของการดแล อนรกษ พระราชนเวศนมฤคทายวนได 2. อธบาย ปจจย กระบวนการทกอใหเกดความเสอมโทรมขน แกตวโครงสรางของ

พระราชนเวศนมฤคทายวน และอธบายวธการ ทจะเปนการอนรกษ หรอ ชะลอ ความเสอมโทรมทจะเกดขนกบตวพระราชนเวศนมฤคทายวนได

3. สามารถระบความสาคญของการสรางจตสานกในการอนรกษพระราชนเวศนมฤคทายวนได

ดานทกษะ / กระบวนการ : นกเรยนสามารถ

1. ระบ จา สงเกต และใหเหตผล 2. วเคราะห และเชอมโยง 3. คดสรางสรรค และการสรปความ


1. รกชาต ศาสน กษตรย 2. มวนย 3. ใฝเรยนร 4. มงมนในการทางาน


สำนกหอ


130

ปจจบนนพระราชนเวศนมฤคทายวนกาลงประสบกบปญหาสภาพความเสอมโทรมของโครงสรางอนมสาเหตมาจากธรรมชาต ความเสอมโทรมทเกดขนจากกาลเวลา และความเสอมโทรมทเกดขนจากมนษย เนองจากปจจบน พระราชนเวศนมฤคทายวนทาหนาทเปรยบเสมอนเปนพพธภณฑ แหลงเรยนร ทรวบรวมความรทเกยวของกบพระราชประวต พระราชกรณยกจทสาคญของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว และเรองราวทางศลปวฒนธรรมทหลากหลาย ผคนเดนทางเขามาเยยมชมเปนจานวนมากในแตละวน นอกจากทจะประสบกบปญหาเรองความเสอมโทรมของโครงสรางแลว ปญหาทางดานพฤตกรรมของผทเขาเยยมชมกเปนปญหาสาคญ เพราะพระราชนเวศนมฤคทายวนเปนเขตพระราชฐาน ทผเดนทางเขาชมตองปฏบตตามกฎระเบยบอยางเครงครด และใหความเคารพตอสถานทแหงน

พระราชนเวศนมฤคทายวนไดถกประกาศเปนโบราณสถานลงในราชกจจานเบกษา เมอวนท 27 ตลาคม2524 และ ดวยเดชะพระบารมปกเกลาปกกระหมอมของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว รชกาลปจจบน ทรงพระราชทานพระบรมราชานญาตให พนทคายพระรามหก พระราชนเวศนมฤคทายวนและอทยานสงแวดลอมนานาชาตสรนธร อนเปนพนททรพยสนสวนพระมหากษตรย เปนสถานทราชการและเปนสถานทสาธารณชนสามารถเขามาศกษาหาความรทงในดานประวตศาสตรสถาปตยกรรม ศลปกรรม ธรรมชาต สงแวดลอม และเพอพกผอนหยอนใจ ตลอดจนดวยพระกรณาธคณของสมเดจพระเจาภคนเธอ เจาฟาเพชรรตนราชสดาสรโสภาพณณวด ททรงพระกรณาอปการะการบรณปฏสงขรณและทานบารงพระราชนเวศนมฤคทายวนมาโดยตลอด

นบต งแตพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวเสดจสวรรคต พระราชนเวศนมฤคทายวนถกทอดทงขาด การบารงรกษาตลอดมา ประกอบกบสถานทตงอยตดทะเล ไอความเคมของน าทะเลทาใหเกดปฏกรยาทางเคมตอวสดทใชในการกอสรางซงเปนไม และเสาอาคารซงเปน



สำนกหอ


131

คอนกรตเสรมเหลก ทาใหวสดเหลานเสอมสภาพเรวกวาปกต พระราชนเวศนแหงนจงมสภาพทรดโทรมมาก

ในป พ.ศ.2526 กองบญชาการตารวจตระเวนชายแดนรวมกบกรมศลปากร ไดจดทาโครงการบรณะพระราชนเวศนมฤคทายวน โดยกรมศลปากรไดดาเนนการสารวจพรอมเขยนแบบและรายการบรณะ ในป พ.ศ.2530 ผกากบการคายพระรามหก ไดดาเนนการจดหาทนเพอการบรณะ โดยในขนแรกจะดาเนนการบรณะหองพระบรรทม เพอวตถประสงคจดเปนพพธภณฑสวนพระองคในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว โดยในการบรณะซอมแซมพระราชนเวศนฯ ในครงนไดดาเนนงานบรณะสวนหนงเสรจสนตามแบบของกรมศลปากร และดาเนนการบรณะซอมแซมจนแลวเสรจในปพทธศกราช 2537

ในป พ.ศ. 2534 กองบญชาการตารวจตระเวนชายแดนโดยผบญชาการตารวจตระเวนชายแดนขณะนน ไดยนคารองขออนญาต จดทะเบยนจดตงเปนมลนธพระราชนเวศนมฤคทายวน และไดรบการจดตงเปนมลนธฯ ตงแตวนท 2 ธนวาคม 2535 โดยมวตถประสงคเพอบรณะซอมแซมจนพระราชนเวศนมฤคทายวนใหมสภาพด เพอดารงไวเปนหลกฐานทางประวตศาสตร และอนรกษไวเปนมรดกทางศลปวฒนธรรมของชาต และไดกราบทลเชญ สมเดจพระเจาภคนเธอ เจาฟาเพชรรตนราชสดา สรโสภาพณณวดเปนองคอปถมภของมลนธพระราชนเวศน ในระหวางการขอจดทะเบยนจดตง ซงพระองคไดทรงพระกรณารบไวในอปถมภ ตงแตวนทจดทะเบยนเปนตนไป ตอมามมตใหเปลยนแปลงชอมลนธเสยใหม จากเดมชอวา มลนธพระราชนเวศนมฤคทายวน เปลยนเปน มลนธพระราชนเวศนมฤคทายวนในพระอปถมภของสมเดจพระเจาภคนเธอ เจาฟาเพชรรตนราชสดาสรโสภาพณณวด

สาเหตของความเสอมโทรมทเกดขนกบอาคารหมพระทนง

1. การขาดการดแลรกษา หลงจากพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวเสดจสวรรคตใน พ.ศ.2468 พระทนงถกทงรางขาดการทาความสะอาด และซอมบารง ไมทมฝ นถกความชนเปนบอเกดของเชอราเนอไมออนแอเปนทอยอาศยของแมลง เมอหลงคารวน าฝน สมผสกบอาคารโดยตรงทาใหไมผ

2. ความทดโทรมจากสงแวดลอม ไดแก 2.1 ความเคมจากไอของนาทะเล ทมปฏกรยารนแรงกบโลหะทาใหเกด

ออกไซค หรอ ทเรยกวาสนม เชน บานพบ และกลอนประตหนาตาง โดย ความรอน แสงจากแดดและนาฝนเปนตวเรงปฏกรยา

สำนกหอ


132

2.2 แดดและฝน ทาใหสซดและหลดรอน ทาใหเนอไมขาดชนปกปอง ความรอนจากแดด และความเยนจากฝน ทาใหเกดการขยายตวและหดตวของคอนกรตทาใหเกดการแตกราว รากพชชอนไช ทาใหโครงเหลกทอยภายในเกดเปนสนมเมอเปนมากจะทาลายคอนกรตภายนอกทาใหโครงสรางออนแอเกดการทรดตว และพงทลาย

3. การใชงานทผดวตถประสงคการสราง วศวกรไดคานวณนาหนกอาคารหมพระทนงใหเพยงพอสาหรบพระบาทสมเดจพระเจาอยหว พระบรมราชน พระราชเทว พระสนมเอก ขาราชบรพารฝายหนา และฝายในทสนองพระเดชพระคณใกลชดในการประทบแรมฤดรอน เทานน การทมผเขาชมจานวนมาก ตดตอกนเปนระยะเวลานาน เกนกวาทอาคารจะรบได กอใหเกดการชารด และทรดตว ในดานโครงสรางโดยเฉพาะสวนทบอบบางเชน ระเบยงทางเดนยาว ทไมมแรงดงทางดานกวาง เปนตน

นกเรยนสามารถสรปไดวา การอนรกษมความสาคญอยางยงตอพระราชนเวศนมฤคทายวน ทกาลงเผชญกบปญหาความทรดโทรม อนมสาเหตมาจาก กาลเวลา ธรรมชาต ผเขาชม และเขาใจ มาตรการ ระเบยบตางๆทกาหนดขนซงจะชวยรกษา ชะลอ ลดความเสอมโทรมตางๆ ใหชาลง ในฐานะทพระราชนเวศนมฤคทายวนเปนแหลงเรยนร เปนทรพยากรทางวฒนธรรมทสาคญของทองถน มประวตความเปนมาทยาวนาน มความสาคญ เกยวของกบชมชนทนกเรยนอาศยอย และในระดบประเทศ

ใหนกเรยนสงเกตความเสอมโทรมตางๆทเกดขนกบหมพระทนง บรเวณโดยรอบของพระราชนเวศนมฤคทายวน และระเบยบตางๆในการเขาชมทสอดคลองกบปญหาดงกลาว โดยนานกเรยนกลมเปาหมายเขาเยยมชมพระราชนเวศนมฤคทายวน แจงกฎระเบยบในการเขาชมหมพระทนง และใหนกเรยนเลอกอภปรายปญหาทนกเรยนสงเกตเหน กอนทจะนาเสนอตอ ผสอน และเพอนในชนเรยน



สำนกหอ


133

นกเรยนคดวาตนเองจะมสวนชวยอนรกษพระราชนเวศนมฤคทายวน ในฐานะเปนแหลงเรยนรสาคญ และมประวตความเปนมาทเกยวของกบชมชนทนกเรยนอาศยอยอยางไร กจกรรมนา

1. วทยากร ผสอน นาเสนอปญหาผานภาพถาย เอกสาร และคาบอกเลา ในชนเรยนโดยมรายละเอยด ดงน

- สภาพของหมพระทนงในปจจบน - ปญหาความทรดโทรมตางๆ ทเกดขนกบหมพระทนง

แลวตอบขอซกถามขอสงสย ทเกยวของ 2. นานกเรยนกลมเปาหมายเขาชมพระราชนเวศนมฤคทายวน รบฟงกฎระเบยบ ชม

นทรรศการการอนรกษพระราชนเวศนฯ นานกเรยนทศนศกษาโดยรอบชใหเหนปญหาความทรดโทรมทกาลงเกดขนกบหมพระทนง กจกรรมพฒนา

1. ใหนกเรยน นาเสนอปญหาความทรดโทรมของหมพระทนงทนกเรยนสนใจมา 1 ตวอยาง แลวใหชวยกนระบความสาคญของปญหานนๆ โดยมผสอน วทยากร คอยสรปความเขาใจ เพอใหงายตอการทา ความเขาใจของนกเรยน

2. ผสอนแบงนกเรยนออกเปน 2 กลม ดงน กลมท 1 ปญหาความทรดโทรมของหมพระทนงอนมสาเหตมาจาก

สภาพแวดลอม กลมท 2 ปญหาความทรดโทรมของหมพระทนงอนมสาเหตมาจากผเดน

ทางเขาชม 3. ใหนกเรยนแตละกลมศกษาคนควา รวมกนอภปรายเพอสรปความรโดยผสอน

เสนอแนะปญหา สาเหต ผลกระทบ ทเกดขนจากทงสองสาเหตของปญหาความทรดโทรม



สำนกหอ


134

4. ใหนกเรยนในแตละกลมรวมกนวางแผนการนาเสนอผลงาน และใหนกเรยนแตละกลมนาเสนอผลงานหนาชนเรยนกอน ผสอนใหเพอนนกเรยนอกกลมตงคาถาม 3 คาถาม เพอใหกลมทนาเสนอผลงานชวยอธบายในสวนทสงสย

5. ผสอนสมนกเรยนจานวน 3 คนใหออกมาบอกความสาคญของการอนรกษพระราชนเวศนมฤคทายวน

กจกรรมสรป

นกเรยนสามารถสรปไดวาปจจบนนพระราชนเวศนมฤคทายวนกาลงเผชญกบปญหาความทรดโทรมของหมพระทนง อนมสาเหตมาจาก ธรรมชาต และมนษย กฎระเบยบ มาตรการ ตางๆทกาหนดขนมความสาคญตอการอนรกษพระราชนเวศนมฤคทายวน ทนกเรยนควรจะเขาใจ ในฐานะทพระราชนเวศนมฤคทายวนเปนแหลงเรยนรทสาคญ มความสมพนธกบชมชนทนกเรยนอาศยอย สรางความภาคภมใจใหกบนกเรยนในฐานะเยาวชนทจะมสวนชวยอนรกษ พระราชนเวศนมฤคทายวนใหคงอยสบไป

1. ภาพถายทเกยวของกบการอนรกษ หมพระทนง พระราชนเวศนมฤคทายวน และสวนอนๆทเกยวของ

2. เอกสารสรปความเขาใจ ทเกยวของกบการอนรกษหมพระทนง วธการวด




สำนกหอ


135



สำนกหอ


136

แผนการจดการเรยนร วชา ชมนม ชนมธยมศกษาตอนตน โรงเรยนเทศบาล 6 บานหวยทรายเหนอ(ราชวทยตาคาร) ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2554 เรอง การแตงกายในสมยรตนโกสนทร เวลา 1 คาบ

ดานความร : นกเรยนสามารถ 1. อธบาย ลกษณะการแตงกายในยคสมยตางๆได 2. อธบาย ปจจย สาเหต ททาใหเกดการเปลยนแปลงของการแตงกายในแตละยคสมย

ไดโดยสรป 3. สามารถระบ คณคา ของการแตงกายแบบไทย และวธการ ในการมสวนรวมในการ

อนรกษการแตงกายแบบไทย





สำนกหอ


137

พระราชนเวศนมฤคทายวนเปนแหลงเรยนรทรวบรวมเรองราวทเกยวของกบพระราชประวต พระราชกรณยกจของพระบาทสมเดจพระมงกฏเกลาเจาอยหว และยงเปนแหลงรวบรวมความรทางดานศลปะวฒนธรรมทหลากหลาย เรองการแตงกายในสมยรชกาลท 6 กเปนเรองราวหนงทนาสนใจ โดยไดถกนามาจดเปนนทรรศการหมนเวยนภายในพระราชนเวศนมฤคทายวน และเปนทสนใจในหมนกเรยน เยาวชน ทเดนทางเขาเยยมชมพระราชนเวศนมฤคทายวน ซงการแตงกายในแตละยคสมย ตงแตรตนโกสนทรตอนตนจนถง การแตงกายในสมยรชกาลท 7 นน เปลยนแปลงรปแบบไปตาม สภาพเศรษฐกจ สงคม การเมอง ในสมยนนๆ นามาซงความสวยงาม หลากหลาย และประโยชนในการใชงาน การแตงกายในสมยกรงรตนโกสนทร สมยรชกาลท 1-4 (พ.ศ.2325 – 2394)

การแตงกายในสมยรตนโกสนทรระยะเรมแรก คงรบชวงตอจากสมยอยธยาตอนปลาย เนองจากคนไทยสวนใหญสมยตนรตนโกสนทรมาจากกรงศรอยธยา ดงนน ความร ความคด ความเชอ และขนบธรรมเนยมประเพณตางๆ จงไมแตกตางจากสมยอยธยามากนก ตอมาจงคอยๆ ววฒนาการไปตามสภาพสงคม สงแวดลอมทางวฒนธรรม การตดตอกบนานาประเทศ ฯลฯ

โดยทวไปแลวคนทงชายหญงทวประเทศนงผากนเปนหลก ไมนยมนงกางเกง โดยกางเกงแบบไทยนนมลกษณะเปนแบบขาสามสวน หรอพเศษหนอยกนงกางเกงอยชนในแลวนงโจงกระเบนทบ กางเกงทอยขางในผานงเรยกเปนอกศพทหนงวา สนบเพลา แตอาจเพราะการเยบกางเกงเปนเรองยงยาก และสะดวกสนงผาผนไมได คนไทยจงนยมนงผาเสยมากกวา

วธนงผานนมหลายอยางหลายชอ เชน นงเกยวเกไล นงจบ นงหางหงส นงโจงกระเบน นงลอยชาย นงหยกรง เปนตน แบงเปนสามประเภทใหญๆ คอ

การนงโจงกระเบน คอการนงโดยใชผาผนยาวๆ มวนชายขางหนาเขาเหมอนงวงชาง แลวดงไปเหนบไว

ขางหลง ถาดงขนมามากเกนเขากจะกลายเปนนงหยกรงแบบนงผาขาวมา ในสมยรตนโกสนทร



สำนกหอ


138

ตอนตนนนจะนยมนงโจงกระเบนกนทงชายหญง ทกระดบชนชนนบตงแตพระมหากษตรยลงมาจนถงคนสามญธรรมดา

การนงจบ การนงจบนน จะจบผาดานหนาทบเขามาหลายชน เปนวธนงทประณตและใชเวลามาก

สวนใหญจะนยมนงกนในหมสตรในราชสานก ไมเปนทนยมในหมหญงชาวบาน คงเพราะไมสะดวกในการดาเนนชวตประจาวนนนเอง

การนงลอยชาย การนงลอยชายเปนการนงผาตามสบายของผชาย ไมมวนผาขนมาเหนบหางอยางโจง

กระเบน บางทถอเปนการไมสภาพและเปนนกเลง สวนใหญจงมกนงเมออยกบบาน

การแตงกายทอนบน นยมหมผา ซงการหมผาของสตรไทยมวธหม 4 แบบ คอ 1. ใชคาดนมแลวเหนบรมผาขางบน ซกลงไปใหตดกบสวนทคาดนม ปลอยชายทงลง

ไปขางหนา สตรทมอายนยมหมแบบน สวนมากเปนผาแถบธรรมดา ไมมจบ 2. หมคาดนม แลวเอาชายขางหนงพาดบา ทงชายลงไปขางหลง เรยกวา หมสไบเฉยง

(ไมเรยกผาแถบเฉยง) หมแบบนสวนมากเปนผามจบ หญงสาวและหญงกลางคนนยมหมแบบน มกเปนคนชนชนสงหรอผมฐานะ

3. หมตะแบงมานหรอหมตะเบงมาน เอาผาคาดตว และเอาชายทงสองทเทากนมาคาดนมไขวขนไปผกกนไวทตนคอ การหมแบบนไมนยมกน จะหมเมอทางานหนกหรองานทตองยกแขนขนลง เชน ตาขาว

4. คลองคอ ใหชายผาหอยลงมาขางหนาเทากน ตรงกนขามกบผชายทหมสองไหลทงชายไวขางหลง การหมแบบนตองสวมเสอดวย หมกนทงหญงสาวและกลางคนขนไป และมกเปนชาวสวน การหมชนดนมกจะหมไปเทยวหรอไปงานรนเรงตางๆ

สาหรบทรงผมของสตรสมยรตนโกสนทรตอนตน มกจะไวผมตดเชงสน เนองจากใน

สมยอยธยาตอนปลายเกดสงคราม สตรตองตดผมสนเพอความสะดวกในการหนภยจากพมา ทรงผมทเปนทนยมแพรหลายทสดคอ “ผมปก” คอการไวผมยาวเฉพาะบนกลางศรษะ ควนผมรอบศรษะเปนรอยจนเหนขอบชดเจน ปลอยจอนทขางหยาวลงมา แลวยกขนทดห บางครงใชเกยว

สำนกหอ


139

ดอกไมใหหอยอยขางห จงเรยกวา “ผมทด” สวนทเรยกกนวา “ผมปก” นนเพราะมองเหนเชงผมเปนขอบอยางถนดชดเจน

การแตงกายในสมยรชกาลท 5 (พ.ศ. 2411 – 2453) เนองดวยในรชกาลน ไดมการตดตอกบชาตตะวนตกมากขน พระบาทสมเดจพระ

จลจอมเกลาเจาอยหวทรงมองเหนแนวความคดของชาวตะวนตก จงทรงดาเนนนโยบายทงทางการเมอง เศรษฐกจ สงคม ตลอดจนปรบปรงเปลยนแปลงขนบธรรมเนยมประเพณบางอยางใหสอดคลองกบแนวนโยบายของตางประเทศ เพอปองกนมใหประเทศตางๆ ยกปญหาเหลานขนมาอาง เพอแทรกแซงกจการภายในของประเทศ

ในชวงตนรชกาล สตรจะยงคงนยมแตงกายตามแบบประเพณ คอ แตงกายตามแบบสมยรชกาลท 1-4 กลาวคอ จะนยมนงโจงกระเบนหรอนงจบหมสไบ และนยมคาดผาแถบเมออยกบบานหรอในหมชนชนลาง แตพอมาถง พ.ศ. 2416 รชกาลท 5 ไดโปรดฯ ใหใสเสอแขนยาว ชายเสอเพยงบนเอว แลวหมแพรสไบเฉยงบานอกเสอ และใหสวมเกอกบตกบถงเทาตลอดนองดวย นอกจากนยงโปรดฯ ใหเลกนงจบ เปลยนมานงโจงกระเบนหมด จะนงจบไดกตอเมอแตงเตมยศใหญเทานน

ตอมาไดมการนยมสวมเสอประดบลกไมอยางแพรหลายทงในหมสตรในราชสานก และชนชนสง ตงแตชวงตอนตนรชกาลท 5 หลงจากเสดจประพาสอนเดย ราว พ.ศ.2417 เปนตนมา เนองจากมหางฝรงจากอนเดยไดตามเสดจมาเปดกจการในไทยดวย ซงในชวงเวลาดงกลาวผาลกไมกเปนทนยมอยางมากในหมสตรชาวยโรปในชวงครสตศตวรรษท 19 – ตนครสตศตวรรษท 20

นอกจากนยงมเสออกแบบหนงซงเปนทนยมจนถงปลายรชกาลท 5 เรยกวา เสอแขนพองแบบควนอเลกซานดรา ลกษณะเปนเสอมแขนพองเลกนอยตรงตนแขน หลงจากนน ตวเสอจะลบเขา เปนแบบทนยมกนเปนแฟชนในราชสานกและสภาพสตรชนสง หลงจากการเสดจกลบจากการประพาสยโรปครงแรกของรชกาลท 5 ราว พ.ศ.2440 ทเรยกวาแบบควนอเลกซานดรากเนองจากเลยนแบบรปแบบของเสอมาจากพระนางอเลกซานดราแหงรสเซย ซงแขนเสอแบบนเปนทนยมในหมสตรชาวตะวนตกตอนปลายครสตศตวรรษท 20 รวมกบแขนเสอทรงขาแกะ

นอกจากตวเสอทมรปแบบทหลากหลายแลว ยงมคอเสอ ทเกดความหลากหลายขนเชนกน ในสมยรชกาลท 5 นนจะนยมคอเสอราวสงเปนอยางมากตามแบบตะวนตกในชวงเวลา

สำนกหอ


140

เดยวกน ซงกมลกษณะทโดดเดนและแตกตางกนไป จนถงปลายรชกาล ราวคอเสอจงมกจะตาลงมา ตามแฟชนของสตรตะวนตกในชวงปลายทศวรรษ 1900

สวนรองเทาในสมยนน มลกษณะเปนรองเทาหมสนหรอทนยมเรยกวา คทช สนคลายรองเทาผชาย สตรไทยในราชสานกและชนชนสงมกจะนยมสวมใสรองเทามหวเปนเหลยม สนเตย บางแบบมแนวลายดอกกหลาบขลบ ซงภายหลงพฒนามาเปนคทชสนหนาและพฒนารปแบบมาเรอยจนถงปจจบน นอกจากนกยงนยมรองเทาบต ซงมกตดใหสงกวาขอเทา แลวใชเชอกกระดมรอย หรอไมกตดยางยดไวทางดานขาง

นอกจากการรบเอารปแบบเครองแตงกายจากตะวนตกแลว ยงรบเอาอทธพลในการมเครองประกอบการแตงกายอนๆ อก อาท การถอพด ซงชาวตะวนตกถอวาเปนเครองประกอบการแตงกายอยางหนง ทนยมมพดพบได มกทาดวยผาโปรงวาดลวดลายประดบผาลกไม หรอไมกทาจากขนนก เชน ขนนกกระจอกเทศขนาดใหญ เปนตน ในชวงกอนสมยรชกาลท 5 สตรชนสงของไทยไดมการถอพดอยบาง แตยงไมเปนทแพรหลายเทาใดนก และมอยรปแบบเดยว คอพดแบบคล พอมาถงรชกาลท 5 รปแบบของพดกหลากหลายขนอยางเหนไดชด เรมมพดขนนก พดททาจากผาลกไม เปนตน เปนทนยมกนอยางมากในราชสานกและสภาพสตรชนสงและยงเรมมการสวมหมวกเกดขน ซงอาจเปนเพราะสตรตะวนตกทอาศยอยในประเทศไทยหรอการเสดจประพาสตางประเทศของราชสานกฝายในกเปนได แตไมไดเปนทแพรหลายแตอยางใด จากดอยในราชสานกเทานน อาจเนองมาจากสภาพภมอากาศของไทยทไมเอออานวย หรออาจไมตองกบรสนยมของสตรไทยกเปนได

สวนทรงผมนน แตเดมจะไวผมทรงทเรยกวา “ผมปก” มลกษณะคอ ตรงกลางศรษะจะไวยาวเลกนอย และถอนไรผมเปนวงรอบปอยผมยาวนน สวนรอบศรษะกจะไวผมเกรยน และนยมไวผมเปนพอยรมห สาหรบเกยวดอกไมหรอเครองประดบผมอนๆ เรยกทรงผมชนดนวา “ผมทด”ตอมาในตอนตนรชกาลกไดเปลยนไปไวผมยาว ผนาการเปลยนแปลงคนสาคญคอ เจาคณพระประยรวงศ พระสนมเอกในรชกาลท 5 ซงตอมากไดมการดดแปลงเปนผมตดคลายดอกกระทม จงเรยกวา ทรงดอกกระทม

การแตงกายสมยรชกาลท 6 (พ.ศ.2453-2468)

ในตอนตนรชกาลท 6 สตรยงคงนงผาโจงกระเบน สวมเสอประดบลกไมอย แตคอลกกวาเดม แขนยาวเสมอขอศอก แขนเสอไมพองเหมอนแบบในสมยรชกาลท 5 มผาคาดเอว แพร

สำนกหอ


141

สะพายพาดไหลตดดวยเขมกลดรปตางๆ อาท ดอกไม หรอรปสตวตางๆ ชายแพรสะพายดงกลาวรวบไวตรงขางลาตว สวมถงเทายาว รองเทาสนสง

แตเนองดวยในรชสมยพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว รชกาลท 6 ถอเปนชวงเวลาทองคพระมหากษตรยและขนนางรนใหมทไดรบการศกษาจากตางประเทศเขามาบรหารประเทศ จงมผลใหเกดความเปลยนแปลงทางวฒนธรรมเพมขน พระองคทรงเปนผนาใหเกดคานยมอยางใหมในการแตงกายของสตรตามแนวพระราชนยม เปนเพราะมพระราชประสงคใหการแตงกายสตรไทย ปรบเปลยนใกลเคยงกบการแตงกายของสตรตะวนตกมากขน ขณะเดยวกนกยงคงยดหลกการของความเปนไทยเชนเดยวกบรชกาลกอนไวดวย โดยเหตนจงทรงสนบสนนใหสตรไทยนงซน ซงมลกษณะคลายคลงกบกระโปรงของสตรชาวตะวนตก เพอแทนทการนงโจงกระเบนซงดคลายกบกางเกงของบรษ และคลายคลงกบการแตงกายของบรษไทยอกดวย ขณะเดยวกนการนงซนกยงเปนเครองแตงกายพนเมองของสตรไทยในภาคเหนอและภาคอสานอยแลว การไวผมยาวกทาใหทรงผมของสตรไทยใกลเคยงกบสตรตะวนตกมากกวาทรงดอกกระทมซงใกลเคยงกบทรงผมของบรษ รวมทงการขดฟนใหขาว กเพอไมใหเปนทรงเกยจของชาวตางประเทศ ทาใหทศนะเกยวกบความงามของฟนเรมเปลยนจากสมยจารต จากความนยม “ฟนดาดจนล” กลายเปน “ฟนขาวดจไขมก”

พระราชนยมในการปรบเปลยนเครองแตงกายของสตรดงกลาว สงผลใหสตรในราชสานกเรมเปลยนแปลงการแตงกายไปตามแนวทางนน นบตงแตพระคหมน พระมเหส พระเจาพนางเธอ พระเจานองนางเธอ เหลาพระบรมวงศานวงศ ตลอดจนภรยาของขนนาง

ถงแมวาการแตงกายในสมยนจะมการเปลยนแปลงไปอยางไร แตกยงคงประเพณการแตงกายดวยสตามวนในสมยรชกาลท 5 เอาไว และยงรวมไปถงฝายชายดวย แตเปลยนจากการใหนงสตดกนเปนนงสเดยวกนทงชด เรยกวา แตงเปนชด และไดมการเปลยนสประจาวนใหมใหเปนอยางตามสากล ดงน

วนอาทตย ใชสแดงตามเดม วนจนทร ของเดมสนวลขาว เปลยนเปนสเหลอง วนองคาร ของเดมสมวงคราม เปลยนเปนสชมพ วนพธ ของเดมสแสดเหลอบ เปลยนเปนสเขยว วนพฤหสบด ของเดมสเขยวเหลอง เปลยนเปนสแสด วนศกร ของเดมสเมฆหมอก เปลยนเปนสนาเงนหรอสฟา วนเสาร ของเดมสดา เปลยนเปนสมวง

สำนกหอ


142

การแตงกายดวยสตามวนนนพอหลงรชกาลท 6 แลวสตรยงคงแตงสตามวนอยบาง แตไมเครงครดและแพรหลายเหมอนเกา ในทสดคงจะเลอนหายไปตามกาลเวลา ประกอบกบอทธพลของการแตงกายตามสตรตะวนตกไดแพรหลายเขามามากขน จนในทสดกกลายเปนแตงตามสะดวกดงทเหนในปจจบน

สาหรบการไวผมของสตรในสมยรชกาลท 6 ดงทกลาวไวตอนตนวาไดเรมมการเปลยนแปลงไป กลาวคอ ในป พ .ศ .2454 เ มอครงงานพระราชพธบรมราชาภเษกสมโภช พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ไดทรงเชญบรรดาผแทนรฐบาลและผแทนประมขนานาประเทศมารวมงานดวย จงโปรดใหสมเดจพระเจานองนางเธอ เจาฟาวไลยอลงกรณ กรมหลวงเพชรบรราชสรนธร ซงตองออกรบแขกเมองดวยไวพระเกศายาวตามแบบสากล ภายหลงจากนกมผ ไวผมยาวตามอยางบาง

ตอมาในป พ.ศ.2463 ไดโปรดใหสตรในราชสานกไวผมยาวเกลามวยตลบไวททายทอยเรยกวา “ผมโปง” บางคนผมยาวไมพอเกลา กจะใชชองผมรองภายในใหผมเดมโปงออกมา นอกจากนบางคนนยมไว “ผมบอบ” ตามแบบตะวนตก คอผมยาวเสมอตนคอ เมอการแตงกายตามพระราชนยมจงไดแพรหลายออกสประชาชน สตรไทยจงนยมไวผมยาวกนอยางแพรหลาย แตบางคนกนยมตดสนแบบทเรยกวา ทรงซงเกล ยกเวนคนแก และสตรวยกลางคนบางกลม ทยงนยมนงโจงกระเบนและไวผมทรงดอกกระทมตอไปตามเดม

สาหรบเครองประดบในสมยรชกาลท 6 น น สตรไมนยมใชเครองประดบมากเหมอนกบรชกาลกอนๆ และเครองประดบทนยมสวมใสกมกมลกษณะไมเทอะทะ เปนยคทนยมเครองประดบหรเรยบ สงางามแทนทความหรหราตระการตาของในรชกาลกอน เครองประดบอนแพรวพราวไปดวยอญมณงดงามลาคา ไดนามาปรบเปลยนเปนเครองประดบรปแบบรวมสมยทเรยบงายแทน

สาหรบรองเทานน สตรชนชนสงและชนชนกลาง นยมสวมใสรองเทาสนสงทเรยกวา คทช รปแบบรองเทาคลายคลงกบในสมยรชกาลท 5 มาก กลาวคอไดรบอทธพลจากรองเทาของสตรตะวนตกในสมยนนนนเอง

ในสมยรชกาลท 6 สตรนยมใชเครองประกอบการแตงกายอนๆ ดงเชนในรชกาลท 5 ดวย เชน พด ซงแบบทนยมกไดแก พดแบบคล ททาจากผาลกไม หรอพดขนนก เปนตน

สำนกหอ


143

การแตงกายในสมยรชกาลท 7 (พ.ศ. 2468 – 2477) ในสมยพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว รชกาลท 7 ความคดทจะปรบปรงแบบ

เสอผาใหคลายกบการแตงกายของชาวตะวนตกมมากขน แบบเสอตางๆ ของสตรแทบจะกลาวไดวาลอกมาจากหนงสอแบบเสอของตะวนตกทสงเขามาขายในสมยนนหรอลอกเลยนจากภาพยนตรทเขามาฉาย

แบบเสอทนยมกนในสมยนคอ เสอตวหลวมไมเขารป ยาวคลมสะโพก แขนเสอสนมากหรอไมมแขน นยมตกแตงตวเสอระบายเหมอนของฝรงและตกแตงชายเสอดวยโบวผกทงชายยาว อนเปนแบบเสอทสตรชาวตะวนตกในสมยนนกาลงนยมอยางมาก สวนการสะพายแพรคอยๆ หายไปในรชกาลน เหลอกแตเพยงสตรวยชราทยงคงสะพายแพรอยบางประปราย

สาหรบผานงนน ยงคงนงซนแตเปลยนมาตดเยบเปนผาถงสาเรจ กลาวคอ เยบผาถงใหพอดกบเอวโดยไมตองคาดเขมขด ชายผาถงคอยๆ สนขนมาพอดเขา นยมผาซนพนไมมลายหรอเชง ซงทาใหคลายคลงกบกระโปรงชาวตะวนตกมากขน ทงน เพราะคนไทยในชวงนไดมโอกาสไปศกษายงตางประเทศมากขน จงนาเอาอารยธรรมการแตงกายเขามาดวย ประกอบกบภาพยนตรฝรงโดยเฉพาะภาพยนตรอเมรกนกาลงเฟองฟมากในสมยตนรชกาลท 7 และไดเจรญขนมาเปนลาดบ จนสามารถมอทธพลในดานนาแฟชนมาสประชาชนคนไทยดวยการทสตรหนมานงกระโปรงกนบางประปราย แตนงกนในเพาะบางกลมเทานน เชน ในวงสงคมชนสง พวกขาราชการหรอผทชอบแตงตามแฟชน

สาหรบเครองประดบ นยมใสสายสรอยและตางหยาวแบบตางๆ เชน สรอยไขมกยาว สวมกาไล สวมรองเทาสนสง และสวมถงนองสเขากบสผาซน ตอมานยมเปนถงนองไนลอนทสงเขามาจาหนาย และในราวป 2474 สตรไทยไดปฏวตเครองแตงกายใหทดเทยมกบชาวยโรปอก คอ จากถงสาเรจซงปฏวตมาจากผาซน กไดเปลยนเปนกระโปรง 4 ตะเขบ 6 ตะเขบ แบบธรรมดา และกระโปรงยาวสาหรบใสไปรวมงานราตรสโมสร หลงจากนนเครองแตงกายของสตรไทยกไดววฒนาการเปลยนแปลงมาโดยลาดบ

ในดานทรงผมของสตร เปลยนจากผมบอบแบบครงรชกาลท 6 มาเปนการดดผมเปนคลนดวยน ายาดดผมจากตะวนตก เรยกวา ผมคลน และกอนทจะมน ายาดดผมสงเขามาขายและยงไมมรานดดผมนน ผทอยากสวยอยากงามกตองดดกนเอง

ปรากฏวาการดดผมในสมยนนมกรรมวธมากเหลอเกนกวาจะดดใหผมหยกเปนลอนตามตองการ และผมทดดกทรงรปอยไดแควนสองวนเทานนกยดหมด ตองดดกนใหมเพราะไมมน ายาเหมอนอยางสมยน

สำนกหอ


144

สาหรบเครองมอทใชในการดด ถาตองการเปนลอนกตองใชคมรอนดด ถาดดผมมวนกตองใชคมเยนดด การดดคมรอนรสกวาจะตองเสยงภยมากเหลอเกน เพราะดไมดผมหรอหนงศรษะอาจจะไหมไฟกได เพราะการดดดวยคมรอนนจะตองเอาคมไปเผากบไฟถานในเตาองโลใหรอนเสยกอน พอไดทแลว จงจะเอามาหนบดดผมตามตองการ แตถาเอามาหนบดดผมเลย ผมกอาจจะไหมไฟไดเพราะความรอนจด ดงนนจงเอามานาบกบใบตอง เพอลดความรอนเสยกอน

สวนการดดดวยคมเยนไมมกรรมวธอะไรมากนก แตตองเสยเวลาในการดดนาน โดยมากดดเอาไวตงแตตอนหวคา พอเชารงขนตนนอนแลว เมอเอาคมออกกเปนอนใชได

แตหากสตรใดไมนยมดดผม อาจเนองจากยงยากและเสยคาใชจายแพงแลว กอาจตดผมบอบเดมใหสนททายทอย จนเหนเชงผมสงคลายผชาย ทเรยกวาทรง “ซงเกล” กตรงตามสมยนยมไดเหมอนกน

นกเรยนสามารถสรปไดวา การแตงกายในยคสมยตางๆแตกตางกนอยางไร ความแตกตางทเกดขนมอทธพลมาจากพระราชนยมของพระมหากษตรยในแตละรชกาล และพระราชประสงคของพระมหากษตรยทจะทาใหบานเมองมความทนสมยเทาเทยมกบอารยะประทศ โดยเฉพาะชาตมหาอานาจจากตะวนตกทเขามามบทบาททางการเมอง เศรษฐกจ สงคม ในภมภาคน รวมทงเขาใจการเปลยนแปลงของการแตงกายทเกดขน ซงสะทอนสภาพความเปนอยของคนไทยในแตละยคสมย รวมทงความเชอทมมาแตกอนในอดต

ใหนกเรยนเลอกรปภาพการแตงกายรปแบบตาง ในแตละยคสมย ทวทยากร ผสอนนาเสนอในชนเรยนมา 1 ชด อธบาย ลกษณะ และความเปนมาของชดดงกลาว วามการปรบเปลยน เปลยนแปลงอยางไร ไดรบอทธพลทางความคดมาจากไหน และนาเสนอตอ ผสอน และเพอนในชนเรยน เพอรวมกนวพากษ และเสรมในสวนทขาดหายไปใหสมบรณ



สำนกหอ


145

นกเรยนคดวาการแตงกายในแตละยคสมย สะทอนสภาพสภาพ สงคม เศรษฐกจ ออกมาอยางไร หากเปรยบเทยบกบปจจบน การแตงกายในปจจบน สามารถสะทอน สภาพเศรษฐกจ สงคม ในปจจบนไดอยางไร นกเรยนสามารถเขามสวนรวมในการอนรกษวฒนธรรมการแตงกายแบบไทยไดอยางไร

กจกรรมนา

วทยากร ผสอน นาเสนอรปแบบการแตงกายในยคสมยตางๆ ผานภาพถาย เอกสาร และคาบอกเลา ในชนเรยนโดยมรายละเอยด ดงน

- การแตงกายในยคสมยตางๆ ตงแตชวงรตนโกสนทรตอนตน ถงสมยรชกาลท 7 - เหตผลของการเปลยนแปลงรปแบบการแตงกาย วาไดรบอทธพล แนวคด จากทใด

แลวตอบขอซกถามขอสงสย ทเกยวของ กจกรรมพฒนา

1.ใหนกเรยน ชวยกนเลอกอภปรายรปแบบการแตงกายในแตละยคสมยมา 1 รปแบบ นาชวยกนบอก ลกษณะ เอกลกษณ และทมาของรปแบบดงกลาววาไดรบอทธพลจาก สภาพสงคม เศรษฐกจ ในยคสมยนนๆ อยางไร โดยมผสอน วทยากร คอยสรป และเชอมโยง เพอความเขาใจของนกเรยน

2. ผสอนแบงนกเรยนออกเปน 4 กลม กลมท 1 การแตงกายในชวงสมยรตนโกสนทรตอนตน(รชกาลท 1-4) กลมท 2 การแตงกายในสมยรชกาลท 5 กลมท 3 การแตงกายในสมยรชกาลท 6 กลมท 4 การแตงกายสมยรชกาลท 7

3. ใหนกเรยนแตละกลมศกษาคนควา รวมกนอภปรายเพอสรปความร โดยผสอนแจกเอกสารทรวบรวมขอมล ความเขาใจ เรองการแตงกายในสมยตางๆ ใหแกนกเรยน



สำนกหอ


146

4.ใหนกเรยนในแตละกลมนาเสนอผลงานหนาชนเรยน และ ผสอนใหเพอนนกเรยนกลมอนๆ ตงคาถามกลมละอยางนอย 1 คาถาม เพอใหกลมทนาเสนอผลงานชวยอธบายในสวนทเพอนนกเรยนสงสย

5. ผสอนสมนกเรยนจานวน 4 คนใหออกมาบอก แนวทางในการมสวนรวมอนรกษการแตงกายแบบไทย กจกรรมสรป

นกเรยนสามารถสรปไดวา การเปลยนแปลงทาง การเมอง เศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม ในแตละยคสมย สงผลตอแนวคดการแตงกายในยคสมยนนๆ ไมวาจะเปน พระราชนยมของพระมหากษตรย การตดตอกบชาตตะวนตก นอกจากนนกเรยนสามารถสรปไดวา นกเรยนเองจะมสวนรวมในการอนรกษ สบทอด การแตงกายแบบไทยไดอยางไร

1. ภาพถายทเกยวของกบ การแตงกายแบบไทยในสมยรตนโกสนทร 2. เอกสารสรปความเขาใจ ทเกยวของกบการแตงกายแบบไทยในสมยรตนโกสนทร







สำนกหอ


147

แผนการจดการเรยนร วชา ชมนม ชนมธยมศกษาตอนตน โรงเรยนเทศบาล 6 บานหวยทรายเหนอ(ราชวทยตาคาร) ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2554 เรอง บทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว เรอง มทนะพาธา เวลา 1 คาบ

ดานความร : นกเรยนสามารถ 1. เลาเรองบทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว เรอง

มทนะพาธา ไดอยางถกตอง 2. บอกขอคดจากบทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว

เรอง มทนะพาธา ไดอยางถกตอง

ดานทกษะ / กระบวนการ : นกเรยนสามารถ 1. การเลาเรอง 2. วเคราะห และเชอมโยง

3. คดสรางสรรค และการสรปความ



สำนกหอ


148

บทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว

พระราชนพนธ เรองมทนะพาธา(พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว, 2507. หนา 1-123)

เปนเรองราวทจอมเทพสเทษณ ผเปนผใหญบนสรวงสวรรค เปนทกขอยดวยความลมหลงเทพธดามทนา แมจตระรถผสารถคบารมจะนารปของเทพเทวผเลอโฉมหลายตอหลายองคมาถวายใหเลอกชม สเทษณกมสนใจไยด จตระรถจงนามายาวนวทยาธรมาเฝา สเทษณใหมายาวนใชเวทมนตรเรยกนางมทนามาหา เมอมาแลวนางมทนากเหมอลอยมมสตสมบรณเพราะตกอยในฤทธมนตรา สเทษณมตองการไดนางดวยวธเยยงนน จงใหมายาวนคลายมนตร แตครนไดสตแลว นางมทนากปฏเสธวามมจตเสนหาตอบดวยมวาสเทษณจะเกยวพาและราพนรกอยางไร สเทษณโกรธนกจงจะสาปมทนาใหไปเกดในโลกมนษย

มทนาขอใหนางไดไปเกดเปนดอกไมมกลนหอมเพอใหมประโยชนบาง สเทษณ จงสาปมทนาใหไปเกดเปนดอกกหลาบทงามทงกลนทงรป และมแตเฉพาะบนสวรรคยงไมเคยมบนโลกมนษย โดยทในทกๆ 1 เดอน นางมทนาจะกลายรางเปนคนไดชว 1 วน 1 คน ในเฉพาะวนเพญของแตละเดอนเทานน และถานางมความรกเมอใด นางกจะมตองคนรปเปนกหลาบอก แตนางจะไดรบความทกขทรมานเพราะความรกจนมอาจทนอยได และเมอนนถานางออนวอนขอความชวยเหลอ ตนจงจะงดโทษทณฑนใหแกนาง นางมทนาไปจตเปนกหลาบงามอยในปาหมะวน บรรดาศษยของฤษนามกาละทรรศนมาพบเขาจงนาความไปบอกพระอาจารย กาละทรรศนจงใหขดไปปลกในบรเวณอาศรมของตน ในขณะทจะทาการขดกมเสยงผหญงรอง กาละทรรศนเลงญาณดกรวาเปนเทพธดามาจต จงไดเอยเชญและสญญาวาจะคอยดแลปกปองสบไป เมอนนการจงสาเรจดวยด

วนเพญในเดอนหนงทาวชยเสนกษตรยแหงหสตนาประไดเสดจออกลาสตวในปาหมะวนและไดแวะมาพกทอาศรมพระฤๅษ ครนไดเหนนางมทนาในโฉมของนารผงดงามกถงกบตะลงและตกหลมรก จนถงกบรบสงใหมหาดเลกปลกพลบพลาพกแรมไวใกลอาศรมนนทนท

ทาวชยเสนราพนถงความรกลกซงทมตอนางมทนา ครนเมอนางมทนาออกมาทลานหนาอาศรมกมเหนผใด ดวยเพราะทาวชยเสนหลบไปแฝงอยหลงกอไม นางมทนาไดพรรณาถงความรกทเกดขนในใจอยางทวมทน ทาวชยเสนไดสดบฟงทกถอยความจงเผยตวออกมาทงสองจงกลาวถงความรสกอนลาลกในใจทตรงกนจนเขาใจในรกทมตอกน จากคาคนถงยามรงอรณ ทาวชยเสนจงทรงประกาศหมนและคาสญญารก ณ รมฝงลาธารใกลอาศรมนน


สำนกหอ


149

เมอมความรกแลว นางมทนากยงคงรปเปนนารผงดงาม มตองกลายรปเปนกหลาบอก ทาวชยเสนไดทลขอนางมทนา พระฤษกยกใหโดยใหจดพธบชาทวยเทพและพธววาหมงคลในปานนเสยกอน

ทาวชยเสนเสดจกลบวงหลายเพลาแลวแตกมไดเสดจไปยงพระตาหนกขางในดวยวายงทรงประทบอยแตในอทยาน พระนางจณฑ มเหสใหนางกานลมาสบดจนรวาพระสวามนาสาวชาวปามาดวย จงตามมาพบทาวชยเสนกาลงอยกบนางมทนาพอด เมอพระนางจณฑเจรจาคอนขอดดหมนนางมทนา ทาวชยเสนกกรวและทรงดดาวาเปนมเหสผรษยา

พระนางจณฑแคนใจนก ใหคนไปทลฟองพระบดาผเปนเจาแหงมคธนครใหยกทพมาทาศกกบทาวชยเสน จากนนกคบคดกบนางคอมอราลและวทรพราหมณหมอเสนห ทาอบายกลนแกลงนางมทนาโดยสงหนงสอไปทลทาวชยเสนวานางมทนาปวย ครนเมอทาวชยเสนรบเสดจกลบมาเยยมนางมทนา กกลบพบหมอพราหมณกาลงทาพธอยใกลๆ ตนกหลาบ วทรกบนางเกศนขาหลวงของนางจณฑจงทลใสความวานางมทนาใหทาเสนหเพอใหไดรวมชนชสมสกบศภางค ทาวชยเสนกรวนก รบสงใหศภางคประหารนางมทนาแตศภางคไมยอม ทาวชยเสนจงสงประหารทงค

พระนางจณฑไดชองรบเขามาทลวาตนจะอาสาออกไปหามศกพระบดาซงคงเขาใจผดวานางกบทาวชยเสนนนบาดหมางกน แตทาวชยเสนตรสวาทรงรทนอบายของนางทคดกอศกแลวจะหามศกเอง พระองคจะขอออกทาศกอกคราแลวตดหวกษตรยมคธพอตาเอามาใหนางผขบถตอสวามตนเอง

ขณะตงคายรบอยทนอกเมอง วทรพรหมณเฒา ไดมาขอเขาเฝาทาวชยเสนเพอสารภาพความทงปวงวาพระนางจณฑเปนผวางแผนการราย ซงในทสดแลวตนสานกผดและละอายตอบาปทเปนเหตใหคนบรสทธตองไดรบโทษประหาร ทาวชยเสนทราบความจรงแลวคงแคนจนดารจะแทงตนเองใหตาย แตอามาตยนนทวรรธนะเขาหามไวทนและสารภาพวาในคนเกดเหตนนตนละเมดคาสง มไดประหารศภางคและนางมทนา หากแตไดปลอยเขาปาไป ซงนางมทนาน นไดโสมะทตศษญเอกของฤษกาละทรรศนนาพากลบสอาศรมเดม แตศภางคนนแฝงกลบเขาไปรวมกบกองทพแลวออกตอสกบขาสกจนตวตาย ทาวชยเสนจงรบสงใหประหารทาวมคธทถกจบมาเปนเชลยไวกอนหนานนแลว สวนพระนางจณฑมเหสนนทรงใหเนรเทศออกนอกพระนคร ดวยทรงเหนวาอนนารผมใจมงรายตอผเปนสามกคงตองแพภยตนเอง มอาจอยเปนสขไดนานแน

ฝายนางมทนานนไดทาพธบชาเทพและวอนขอรองใหสเทษณจอมเทพชวยนางดวย สเทษณนนกยนดจะแกคาสาปและรบนางเปนมเหส แตนางมทนากยงคงปฏเสธและวาอนนารจะม

สำนกหอ


150

สองสามไดอยางไร สเทษณเหนวานางมทนายงคงปฏเสธความรกของตนจงกรวนกสาปสงใหนางมทนาเปนดอกกหลาบไปตลอดกาล มอาจกลายรางเปนมนษยไดอกตอไป

เมอทาวชยเสนตามมาถงในปา นางปรยมวะทาทตามมาปรนนบตดแลนางมทนาดวยกทลเลาความทงสนใหทรงทราบ ทาวชยเสนจงรองราใหดวยความอาลยรกแลวขอใหพระฤษชวย โดยใชมนตราและกลาวเชญนางมทนาใหยนยอมกลบเขาไปยงเวยงวงกบตนอกครา

เมอพระฤษทาพธแลว ทาวชยเสนกราพนถงความหลงผดและความรกทมตอนางมทนาใหตนกหลาบไดรบร จากนนจงสามารถขดตนกหลาบไดสาเรจ ทาวชยเสนไดนาตนกหลาบขนวอทองเพอนากลบไปปลกในอทยาน และขอใหฤๅษกาละทรรศนใหพรวเศษวากหลาบจะยงคงงดงามมโรยราตราบจนกวาตวพระองคเองจะสนอายขย พระฤษกอวยพรใหดงใจ และประสทธประสาทพรใหกหลาบนนดารงอยคโลกนมมสญพนธ อกทงยงเปนไมดอกทกลนอนหอมหวานสามารถชวยดบทกขในใจคนและดลบนดาลใหจตใจเบกบานเปนสขได ชาย-หญงเมอมรกกจกใชดอกกหลาบเปนสญลกษณแหงความรกแทสบตอไป

บทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว เปนวรรณกรรมทมกระบวนกลอน และฉนทประณตบรรจง สะทอนถงประวตศาสตร ศลปวฒนธรรม การดารงชวต ซงเปนเครองหมายแสดงความเจรญของชาตไทยแตสมยโบราณ วรรณกรรมตะวนตกไดเขามามอทธพลกบวรรณกรรมของไทย พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ทรงเปนกษตรยทมพระปรชาสามารถในดานวรรณคด ทรงสรางสรรควรรณคดและสนบสนนใหผอนอานหนงสอและใหเสรภาพในการเขยนหนงสออยางกวางขวาง

ใหนกเรยนแบงกลมเปน 3 กลม โดยใหคละความสามารถกน ใหนกเรยนศกษาบทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ไดแก มทนะพาธา ววาหพระสมทร และ พระรวง จากนนใหนกเรยนแสดงละคร ผสอนและนกเรยนรวมกนสรปขอคดทไดจากบทพระราชนพนธ



สำนกหอ


151

จากบทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว เรอง มทนะพาธานกเรยนสามารถนาขอคดไปประยกตใชในชวตประจาวนไดอยางไร

กจกรรมนา วทยากร ผสอน นาเสนอภาพจากบทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลา

เจาอยหว ใหนกเรยนด เชน 1) มทนะพาธา 2) ววาหพระสมทร 3) พระรวง

แลวใหนกเรยนรวมกนแสดงความคดเหนดวยคาถามดงน “รปทนกเรยนเหนนเปนภาพเรองเกยวกบอะไร” กจกรรมพฒนา 1. ใหนกเรยน นาเสนอบทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว

ทนกเรยนสนใจศกษามา 1 ตวอยาง โดยมผสอน วทยากร คอยสรปความเขาใจ เพอใหงายตอการทา ความเขาใจของนกเรยน

2. ผสอนแบงนกเรยนออกเปน 3 กลม กลมละเทา ๆ กน โดยใหคละความสามารถกน ใหนกเรยนแตละกลมศกษาคนควาและเตรยมการแสดงละครเกยวกบบทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ดงน

กลมท 1 มทนะพาธา กลมท 2 ววาหพระสมทร กลมท 3 พระรวง

ในคาบนใหผเรยนกลมท 1 ออกมาแสดงละคร เรองทไดรบมอบหมาย ใชเวลากลมละ 15 นาท



สำนกหอ


152

3. จากการแสดงละครเกยวกบบทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว เรอง มทนะพาธา ใหผเรยนรวมกนสรปขอคดบทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวทไดจากการแสดงละครดงกลาว โดยใชคาถามของครดงน


“จากบทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวนน นกเรยนไดขอคดอะไรบาง”

“นกเรยนสามารถนาขอคดดงกลาวไปใชในชวตประจาวนไดอยางไร” จากนน ครอธบายเพมเตมใหสมบรณ กจกรรมสรป นกเรยนสามารถสรปไดวาบทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลา


1. ภาพถายทเกยวของกบบทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว 2. เอกสารสรปความเขาใจ ทเกยวของกบบทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎ

เกลาเจาอยหว


สำนกหอ


153

วธการวด 1.การสงเกตการตอบคาถามและการแสดงความคดเหน

2.การสงเกตการมสวนรวมของกจกรรมกลม เครองมอวดผล

1.แบบสงเกตพฤตกรรมการเรยนรายบคคล 2.แบบสงเกตพฤตกรรมการเรยนรายกลม เกณฑการประเมน

1.นกเรยนเขารวมกจกรรมผานเกณฑการประเมนอยางนอยรอยละ 80


สำนกหอ


154

แผนการจดการเรยนร วชา ชมนม ชนมธยมศกษาตอนตน โรงเรยนเทศบาล 6 บานหวยทรายเหนอ(ราชวทยตาคาร) ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2554 เรอง บทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว เรอง ววาหพระสมทร เวลา 1 คาบ


ววาหพระสมทร ไดอยางถกตอง 2. บอกขอคดจากบทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว

เรอง ววาหพระสมทร ไดอยางถกตอง





สำนกหอ


155

บทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว พระราชนพนธเรอง ววาหพระสมทร (พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว, 2504.

หนา 1-74) กลาวถงประชาชนชาวกรก ณ เกาะอลฟะเบตา โงเขลา หลงเชอในอานาจทางทะเล เมอ

ครบรอบ 100 ป จะตองสงสาวพรหมจารไปเปนเจาสาวของพระสมทร กษตรยมดสผครองเกาะจาใจสงราชธดาชออนโดรเมดาไปสงเวยทางทะเล แตอนเดรครกของนางออกอบาย ขอใหนายนาวาเอกเอดเวดไลออนกปตนเรอองกฤษมาขชาวเมองใหยกนางใหอนเดรนางจงรอดชวตและไดแตงงานกบอนเดรสมปรารถนา

ในประเทศกรซสมยโบราณ มเกาะแหงหนงชอวา อลฟาเบตา กษตรย มดส ผครองเกาะอลฟาเบตา มพระราชธดาโฉมงามองคหนง คอเจาหญงอนโดรเมดาชาวเกาะนทกคนเกรงกลวในอานาจแหงพระสมทร และเชอวาเมอครบรอบทกๆ หนงรอยป จะตองสงสาวพรหมจารไปเปนเจาสาวของพระสมทร หรอทาพธบชายญตอเทพแหงทองทะเลทเรยกวาววาหพระสมทร โดยการจบหญงสาวพรหมจรรยไปมดเชอกทงไวททะเลใหคลน พดลงไปในทะเล พอวนรงขนเมอหญงนนหายไป ชาวเมองกจะบอกวา หญงผนนไดววาหกบพระสมทรแลว

เจาหญงอนโดรเมดานนรกกนอยกบ เจาชายอนเดร ซงยากจน เพราะพระบดาเอาทรพยสนไปลงทนแลวขาดทนหมด กษตรยมดสพระบดา จงไมทรงอยากไดเจาชายอนเดรมาเปนเขย เพราะรงเกยจวาจน เจาชายอนเดรกเลยคดวางแผนหาวธตางๆทจะไดแตงงานกบเจาหญงอนโดรเมดา เชน คดวางแผนจะทาเปนวาเอาเรอมาขโดยลอมเกาะ แตกตดขดอยทไมมเรอ พอคดถงวธทจะเอาเงนทองมาใหกไมมเงนทองอก

พอใกลถงเวลาทจะตองทาพธสงเจาสาวใหพระสมทร ชาวเกาะกเรมแตกตน บงเอญมเรอรบออกฟอรดจากประเทศองกฤษมาจอดเทยบทา เรอนมนายนาวาเอก เอดเวด ไลออน เปนผ บงคบการ และมเจกบอยประจาเรอไวหางเปยยาว ชอเตกหล ตดมากบเรอดวย พอเตกหลขนไปบนทา ชาวเมองไมมใครเคยเหนคนจนมากอน กแตกตนวาคนประหลาดมหางบนหว เปนผทะเลมาทวงสวยใหพระสมทร

พระสงฆราชหวหนานกบวชประจาเกาะ มสหายคอ คอนสแตนตโนส ซงกหลงรกเจาหญงอนโดรเมดาอยเชนกน กไดคดแผนการชวราย เหนไดทกคบคดกนกบเตกหลทาอบายใหพลเมองเชอวา เตกหลเปน ผทะเล ผแทนของพระสมทรทมาทวงสวย เพราะครบรอบรอยปแลว


สำนกหอ


156

และเจาหญงอนโดรเมดาจะตองเปนหญงสาวทจะตองไปววาหกบพระสมทร หรอกบผทพระสมทรใหมาเปนตวแทน โดยตกลงกนวา พอถงตอนทาพธสงตวเจาสาวพระสมทร เตกหลในฐานะผทะเล กจะออกมาชตวคอนสแตนตโนสใหเปนผแทนพระสมทร และกษตรยมดสกจะตองใหพระราชธดาแตงงานกบผแทนพระสมทร

แผนนรวไปถงเจาหญง และเจาชายอนเดร เจาหญงอนโดรเมดาจงสงพระพเลยงสาวชาวองกฤษชอ แมรไปขอความชวยเหลอจาก นาวาเอก เอดเวด ไลออน ผบงคบการเรอรบ จงเกดการซอนแผนขน ในพธสงตวเจาสาวพระสมทร นาวาเอก เอดเวด ไลออน เอาทหารเรอองกฤษในบงคบบญชาถออาวธเขามาควบคมสถานการณ เตกหลเหนเชนนนกไมกลารบเปนทตพระสมทร นาวาเอก เอดเวด ไลออน จงกลาววา เขาในฐานะเปนผบงคบการเรอราชนาวองกฤษ มอานาจเหนอทองทะเล ถอวาเปนผแทนพระสมทรไดโดยชอบธรรม

พระสงฆราชหวหนานกบวชประจาเกาะผคดแผนการชวรายทจะใหสหายของตนไดแตงงานกบเจาหญงอนโดรเมดา โดนดาบปลายปนของทหารเรอองกฤษจควบคมตว จงตองยอมรบวานาวาเอก เอดเวด ไลออน เปนผแทนพระสมทรจรง นาวาเอก เอดเวด ไลออน กเลยเรยกเจาบาวทพระสมทรยนยอมพรอมใจดวยมารบตวเจาสาวไป เจาชายอนเดรกปรากฏตวขนในชดเครองแบบทหารเรอองกฤษ ซงถอวาเปนญาตหรอเปนเลอดเนอเชอไขเดยวกบพระสมทร แลว จงสมควรจะแตงงานกบเจาหญงแทนพระสมทรได ทกๆคนกพลอยยนดไปกบเจาชายและเจาหญงทงสอง และนาวาเอก เอดเวด ไลออน กไดแตงงานกบแมร พระพเลยงชาวองกฤษของเจาหญงดวย



สำนกหอ


157


จากบทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว เรอง ววาหพระสมทร นกเรยนสามารถนาขอคดไปประยกตใชในชวตประจาวนไดอยางไร

กจกรรมนา ทบทวนความรจากคาบทแลว บทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลา

เจาอยหว เรอง มทนะพาธา กจกรรมพฒนา 1. ตอเนองจากคาบทแลว ผสอนแบงนกเรยนออกเปน 3 กลม กลมละเทา ๆ กน โดย

ใหคละความสามารถกน ใหนกเรยนแตละกลมศกษาคนควาและเตรยมการแสดงละครเกยวกบบทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ดงน


ในคาบนใหผเรยนกลมท 2 ววาหพระสมทร ออกมาแสดงละคร เรองทไดรบมอบหมาย ใชเวลากลมละ 15 นาท




สำนกหอ


158

2. จากการแสดงละครเกยวกบบทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว เรอง ววาหพระสมทร ใหผเรยนรวมกนสรปขอคดบทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวทไดจากการแสดงละครดงกลาว โดยใชคาถามของครดงน





1. การแสดงละครทเกยวของกบบทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลา

เจาอยหว 2. เอกสารสรปความเขาใจ ทเกยวของกบบทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎ



สำนกหอ


159






สำนกหอ


160

แผนการจดการเรยนร วชา ชมนม ชนมธยมศกษาตอนตน โรงเรยนเทศบาล 6 บานหวยทรายเหนอ(ราชวทยตาคาร) ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2554 เรอง บทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว เรอง พระรวง เวลา 1 คาบ


พระรวง ไดอยางถกตอง 2. บอกขอคดจากบทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว

เรอง พระรวง ไดอยางถกตอง





สำนกหอ


161

บทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว พระราชนพนธเรองพระรวง(พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว,2483. หนา 1-

63) เมองละโวเปนเมองขนของขอม มทะเลสาบแหงหนงเรยกวาทเลชบศร นาจากทนถอ

วาเปนนาศกดสทธ พระเจาแผนดนขอมจงมพระราชกาหนดใหเมองละโวตกน าจากทเลชบศรไปสงยงพระนครหลวง ราชธานของขอม ไวใชในพระราชพธ ละโวมพระรวงเปนผครองเมอง สบทอดจากบดา ละโวอยภายใตการปกครองของขอม ซงถกกดข และดถกจากขอม

วนหนงครนถงคราวสงสวยนาไปยงพระนครหลวง พระรวงเหนวาตกนาใสตมขนไปลาบากนกเพราะ ทงหนกและแตกไดงาย ดงนนจงคดเอาไมไผมาสานเปนชะลอม ชนยาไมใหน าไหลออกมาจากชะลอม และใชแทนตมดน

นกคมนายทหารขอมซงเปนผไปทวงสวยนาจากเมองละโว ไดกลบมากราบทลทาวพนธมสรยวงศกษตรยขอมวา พระรวงแหงเมองละโวมสตปญญาเฉลยวฉลาด สามารถตกนาใสชะลอมตามจานวนทกาหนดบรรทกลงในเกวยนสบเลมได ทาใหนกคมตองขนสวยนามาเองตามทไดพนนไว

ทาวพนธมสรยวงศตองการกาจดพระรวง เนองจากกลวการกบฎ จงรบสงใหพระยาเดโชพรอมทงกองทพทหารขอมไปจบพระรวง แตนายมนบงเอญมาไดยนแผนการเลยไปบอกใหพระรวงร พระรวงออกอบายหนไปอยสโขทย เพราะเปนหวงประชาชนทไมไดเกยวของทอาจเดอดรอนหรอตองลมตายเพราะตน จงวางแผนใหนายมนแสรงเดนหลงปาใหขอมจบได เพอบอกขาวเรองพระรวงหนไปแลว ทพของพระยาเดโชจะไดไมเขาตเมองละโว

พระยาเดโชคดจะไปตสโขทย แตสโขทยนนมกาลงทหารเปนจานวนมาก ถงสไปกไมไหวอาจพายแพได จงแสรงปลอมตวเปนคนไทย แอบลกลอบเขาไปเพอหาพระรวงแทนแตเพยงลาพง ทงกองทพของตนไวในปา นายมนไดหลบหนทหารของพระยาเดโช แลวลอบไปหานางจนทรมารดาของพระรวง นางเปนหวงลกชายมาก เลยเรยกทนายมาเพอรวบรวมกาลงทหารไปรบกบพวกกองทพขอมของเดโชทแอบซมอยในปา

กองทพพวกขอมแพ หลวงเมองจงบอกกลาวใหนางจนทรไปหาพระรวงทเมองสโขทย ในขณะทพระรวงกาลงกวาดลานวดอยนน พระยาเดโชไปถงวดทพระรวงผนวชอย แตไมรวานนคอพระรวงจงไดถามหาพระรวง พระรวงรวาพระยาเดโชเปนขอมปลอมตวมา เพราะสาเนยงท


สำนกหอ


162

แปลกไมเหมอนคนไทย จงบอกใหคอยอยกอนแลวให ศษยวดมาชวยจบตวพระยาเดโชไว พอดกบทนางจนทร และกองทพ เดนทางไปถงทวดพอด

เมอพระยาเดโชถกจบกม จงบอกใหพระรวงปลดชพตนเอง เพราะอบอาย แตพระรวงมใจเมตตา ใหคนไปสงเดโชทชานเมองขอม พวกขนนาง และชาวเมองสโขทย เหนวาพระรวงเปนคนด ซอสตย และ มความสามารถ จงปรกษากนใหพระรวงเปนกษตรยเพราะตอนนนทสโขทยขาดผนาปกครอง



จากบทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว เรอง พระรวง นกเรยนสามารถนาขอคดไปประยกตใชในชวตประจาวนไดอยางไร




สำนกหอ


163

กจกรรมนา ทบทวนความรจากคาบทแลว บทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลา

เจาอยหว เรอง ววาหพระสมทร กจกรรมพฒนา 1. ตอเนองจากคาบทแลว ผสอนแบงนกเรยนออกเปน 3 กลม กลมละเทา ๆ กน โดย

ใหคละความสามารถกน ใหนกเรยนแตละกลมศกษาคนควาและเตรยมการแสดงละครเกยวกบบทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ดงน


ในคาบนใหผเรยนกลมท 3 พระรวง ออกมาแสดงละคร เรองทไดรบมอบหมาย ใชเวลากลมละ 15 นาท

2. จากการแสดงละครเกยวกบบทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว เรอง พระรวง ใหผเรยนรวมกนสรปขอคดบทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวทไดจากการแสดงละครดงกลาว โดยใชคาถามของครดงน




เจาอยหว เปนวรรณกรรมทมกระบวนกลอน และฉนทประณตบรรจง สะทอนถงประวตศาสตร ศลปวฒนธรรม การดารงชวต ซงเปนเครองหมายแสดงความเจรญของชาตไทยแตสมยโบราณ วรรณกรรมตะวนตกไดเขามามอทธพลกบวรรณกรรมของไทย พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลา


สำนกหอ


164

เจาอยหว ทรงเปนกษตรยทมพระปรชาสามารถในดานวรรณคด ทรงสรางสรรควรรณคดและสนบสนนใหผอนอานหนงสอและใหเสรภาพในการเขยนหนงสออยางกวางขวาง

1. การแสดงละครทเกยวของกบบทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลา

เจาอยหว 2. เอกสารสรปความเขาใจ ทเกยวของกบบทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎ








สำนกหอ


165

แผนการจดการเรยนร วชา ชมนม ชนมธยมศกษาตอนตน โรงเรยนเทศบาล 6 บานหวยทรายเหนอ(ราชวทยตาคาร) ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2554 เรอง คาราชาศพท เวลา 2 คาบ

ดานความร : นกเรยนสามารถ 1. บอกความหมายของคาราชาศพท คาสภาพได 2. อธบายการใชคาราชาศพท ระดบพระมหากษตรยและบรมวงศานวงศได

ดานทกษะ / กระบวนการ : นกเรยนสามารถ 1. การสงเกต 2. วเคราะห และเชอมโยง 3. การสรปความ




สำนกหอ


166

คาราชาศพท หมายความวา ศพทหลวง ศพทราชการ และหมายรวมถงคาสภาพซงนามาใชใหถกตองตามชนหรอฐานะของบคคล บคคลผทพดตองใชราชาศพทดวย จาแนกเปน 5 ประเภท คอ 1. พระมหากษตรย

2. พระบรมวงศานวงศ 3. พระสงฆ 4. ขาราชการชนสงหรอขนนาง 5. สภาพชนทวไป

คาราชาศพทแบงได 6 หมวด คอ

1. หมวดรางกาย 2. หมวดเครอญาต 3. หมวดเครองใช 4. หมวดกรยา 5. หมวดสรรพนาม 6. หมวดคาทใชกบพระสงฆ


สำนกหอ


167

หมวดรางกาย

หมวดเครอญาต

สำนกหอ


168

หมวดเครองใช

หมวดคากรยา

สำนกหอ


169

หมวดสรรพนาม

หมวดคาทใชกบพระสงฆ

สำนกหอ


170

คาสภาพ คาทเหมาะใชกบบคคลทวไป เปนคาทมความหมายเหมอนกน

ขอสงเกต เกยวกบการใชคาราชาศพท ระดบพระมหากษตรยและบรมวงศานวงศ คานาม 1. ใชคา “พระบรม” หรอ “พระบรมราช” นาหนาคานามทสาคญ ซงสมควรจะเชดชใหเปนเกยรต ตวอยาง พระบรมราชโองการ พระบรมราชปถมภ

สำนกหอ


171

พระบรมมหาราชวง พระบรมวงศานวงศ

2. ใชคา “พระราช” นาหนาคานามทใชเฉพาะพระมหากษตรยซงตองการกลาวไมใหปนกบพระบรมวงศานวงศ ตวอยาง

พระราชลญจกร พระราชประวต พระราชดาร พระราชทรพย

3. ใชคา “พระ” นาหนาคานามทวไปเพอใหแตกตางจากสามญชน ตวอยาง พระเกาอ พระชะตา พระโรค พระตาหนก

4. ใชคา “พระ” นาหนาคานามทวไปเพอใหแตกตางจากสามญชน ยกเวน

คากรยา

กรยา คาวา “ทรง” คาวาทรง ทรง ตามดวย คานาม มความหมายถง กษตรยเทพเจา ตวอยาง ทรงธรรม ทรงชย ทรงฉตร หมายถง พระเจาแผนดน ทรงหงส หมายถง พระพรหม

สำนกหอ


172

ทรงโค หมายถง พระอศวร ทรงครฑ หมายถง พระนารายณ คาวาทรง คานาม ตามดวย ทรง บอกใหทราบวา สงนนเปนของพระมหากษตรย หรอพระบรมวงศานวงศ ตวอยาง เครองทรง รถพระทนงทรง มาทรง คาวาทรงตามดวยนามราชาศพท ตวอยาง ทรงยนด ทรงฟง ทรงนง คาวาทรงหมายถงทา ตวอยาง ทรงบาตร หมายถง ใสบาตร ทรงมา หมายถง ขมา ทรงกรม หมายถง มฐานนดรเปนเจาตางกรม คาวาทรงเมอใชกบกรยา “ม” และ “เปน” • ถาคานามขางหนาเปนราชาศพท ไมตองใชทรง ตวอยาง เปนพระราชโอรส มพระบรมราชโองการ • ถาคานามขางหลงเปนคาสามญ ตองใชทรง ตวอยาง ทรงเปนประธาน ทรงมทกข

คาราชาศพท เปน ถอยคาสภาพ ไพเราะทใชใหเหมาะกบฐานะของบคคลในสภาพสงคมไทย สถาบนพระมหากษตรยเปนสถาบนทสงสดของประเทศมาแตโบราณ พระเจาแผนดนทรงใกลชดกบประชาชนอยางแนบแนน คาราชาศพทนนเปนแบบอยางวฒนธรรมอนดทางดานการใชภาษาไทย เพอธารงรกษาวฒนธรรมและความมนคงของประเทศชาต

ใหนกเรยนแบงกลมเปน 7 กลม โดยใหคละความสามารถกน ใหนกเรยนแตละกลมศกษาคาราชาศพทและคาสภาพ ในศนยการเรยนรทง 7 ศนย โดยแตนกเรยนตองทาตามคาสง อานบตรเนอหา อานบตรคาถามและตอบคาถามในแบบฝกหด และตรวจคาตอบจากบตรเฉลย เมอนกเรยนศกษาครบทกศนยการเรยนรแลว ผสอนและนกเรยนรวมกนสรปความร ผสอนอธบายเพมเตมใหสมบรณ



สำนกหอ


173

คาราชาศพท ในระดบพระมหากษตรยและบรมวงศานวงศใชแตกตางกนอยางไร

กจกรรมนา วทยากร ผสอน นาเสนอวดทศนการรายงานเขาในพระราชสานก ใหนกเรยนด

แลวใหนกเรยนรวมกนแสดงความคดเหนดวยคาถามดงน “วดทศนทนกเรยนเหนนเปนวดทศนเกยวกบอะไร” กจกรรมพฒนา 1. ผสอนแบงนกเรยนออกเปน 7 กลม กลมละเทา ๆ กน โดยใหคละความสามารถกน

ใหนกเรยนแตละกลมศกษาคนควาตามศนยการเรยนรคาราชาศพท 7 ศนย ดงน ศนยท 1 หมวดรางกาย ศนยท 2 หมวดเครอญาต ศนยท 3 หมวดเครองใช ศนยท 4 หมวดคากรยา ศนยท 5 หมวดคาสรรพนาม ศนยท 6 หมวดคาทใชกบพระสงฆ ศนยท 7 หมวดคาสภาพ 2. ใหนกเรยนศกษาคนควาตามศนยการเรยนรทง 7 ศนย ใชเวลาศนยละ 10 นาท ให

เปลยนจากศนยท 1 ไปศนยท 2 ศนยท 2 ไปศนยท 3…..และศนยท 7 ไปศนยท 1 3. นกเรยนเขาศนยการเรยนรใหแตละกลมทากจกรรม ดงน 3.1 อานบตรคาสงแลวปฏบตตามคาสง

3.2 อานบตรเนอหาเรอง การเปนเพอนทด 3.3 อานบตรกจกรรม และสรปหลกเกณฑทเพอนทด พงปฏบตตอกน 3.4 อานบตรคาถามและตอบคาถามลงในแบบฝกปฏบต 3.5 ตรวจคาตอบจากบตรเฉลย



สำนกหอ


174

3. ผสอนถามผเรยนวา “คาราชาศพทในระดบพระมหากษตรยและบรมวงศาน วงศใชแตกตางกนอยางไร” อธบายเพมเตมใหสมบรณ

กจกรรมสรป นกเรยนจบฉลากกลมละ 1 เรอง ออกมารายงานหนาชน ผสอนและนกเรยนรวมกน

สรปความร ผสอนอธบายเพมเตมใหสมบรณ

1. วดทศนรายงานขาวในพระราชสานก 2. ศนยการเรยนร เรอง คาราชาศพท จานวน 7 ชด







สำนกหอ


ภาคผนวก ข

ชดขอมลความร

สำนกหอ


176

ชดขอมลพระราชประวต พระราชกรณยกจในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว พระราชประวต ของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลเจาอยหว พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ทรงเปนพระราชโอรสในพระบาทสมเดจ

พระจลจอมเกลาเจาอยหว พระนามเดมวา มหาวชราวธ เสดจพระราชสมภพ เมอเดอนย ขน 2 คา ปมะโรง จลศกราช 1242 ตรงกบวนท 1 มกราคม พ.ศ. 2423 โดยททรงเปนพระราชโอรสองคใหญทประสตแตสมเดจพระศรพชรนทราบรมราชชนนนาถ จงทรงมพระนามทสมเดจพระบรมราชชนก และพระบรมราชชนนทรงเรยกขานวา “ลกโต” และขาราชสานกทงปวงพากนออกพระนามโดยลาลองวา “ทลกระหมอมโต” เมอสมเดจพระเจาลกยาเธอเจาฟามหาวชราวธเจรญพระชนมายได 8 พรรษา พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวกไดทรงสถาปนาเฉลมพระนามาภไธยขนเปนกรมขนเทพทวาราวด ใหทรงมพระเกยรตยศเปนท 2 รองจากสมเดจพระบรมโอรสาธราช เจาฟามหาวชรณหศ สยามมกฎราชกมาร โดยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวทรงถอหลกวา สมเดจพระเจาลกยาเธอเจาฟาราชกมารทประสตแตพระมารดาทดารงพระอสรยยศเปนพระเจาลกเธอในพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวเทาเทยมกนยอมมพระอสรยยศเสมอกนจะตางกนกแตโดยพระชนมพรรษาทแกออนกวากนเทานน (ธงทอง จนทรางศ, 2529: 11-26)

ในป พ.ศ. 2435 พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวไดทรงพระราชดารทจะสงสมเดจพระเจาลกยาเธอ เจาฟากรมขนเทพทวาราวด ออกไปเพอทรงศกษาวชชาชนสงยงประเทศองกฤษ ดวยพระบรมราชปณธานทจะทาน บารงบานเมองใหเจรญ และเปนสขนาคหนา พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวจงทรงตดสนพระราชหฤทยใหพระราชโอรสเอนเปนททรงสนทเสนหายง เสดจฯ ฝาภยนตรายไปทรงศกษา เพอจะไดเสดจกลบมาทรงนาบานเมองไปในทางทเจรญทงททรงเปนหวงและทรงอาลยรกพระราชโอรสเปนยงนกกตาม

เรอพระทนงมกฏราชกมารเดนทางจากประเทศไทยไปยงสงคโปร เมอเสดจพระราชดาเนนถงกทรงเปลยนไปประทบเรอของบรษทนอรดดอยทเชอรลอยด ชอ ออลเดนเบก (Oldebberg) ไปยงเมองเนเปล ประเทศอตาล ประทบแรมอยระยะเวลาหนงจงเสดจออกจากอตาลไปยงฝรงเศส และไดเสดจพระราชดาเนนถงประเทศองกฤษเมอวนท 1พฤศจกายน พ.ศ. 2436

การศกษาของสมเดจพระเจาลกยาเธอ เจาฟามหาวชราวธ กรมขนเทพทวาราวด นน รฐบาลองกฤษไดถวายความสะดวกเปนอยางด เมอแรกไดเชญเสดจฯ ไปประทบ ณ เมองไบรตน (Brighton) ในทสดกไดตกลงเชาบานทนอรธลอดจ (North Lodge) เมองแอสคอต (Ascot) ถวายเปนทประทบ พระตาหนกนอรธลอดจน เปนทประทบอยนานเกอบ 3 ป คอระหวางวนท 15 ธนวาคม พ.ศ.2436 ถงวนท 19 พฤศจกายน 2439 ในระหวางนสมเดจพระเจาลกยาเธอ และพระเจา

สำนกหอ


177

ลกยาเธอพระองคอนทไดเสดจพระราชดาเนนออกไปทรงศกษาในภายหลงกไดประทบ ณ พระตาหนกแหงนดวยหลายพระองค

หลงจากทเสดจพระราชดาเนนถงประเทศองกฤษ สมเดจพรบรมโอรสาธราช เจาฟามหาวชรณหศ สยามมกฎราชกมาร ไดเสดจสวรรคตโดยกระทนหน เมอวนท 4 มกราคม 2437 พระบรมวงศานวงศ ขาราชการชนผใหญจงไดพรอมกนกราบบงคมทลพระกรณา ขอใหทรงสถาปนา สมเดจพระเจาลกยาเธอ เจาฟามหาวชราวธ กรมขนเทพทวาราวด ขนเปนสมเดจพระบรมโอรสาธราช สยามมกฎราชกมาร พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวจงทรงพระกรณาโปรดเกลาโปรดกระหมอมใหจดพระราชพธขนในกรงเทพฯ เมอวนท 17 มกราคม พ.ศ. 2437 ณ พระทนงอมรนทรวนจฉย ในพระบรมมหาราชวง เมอเสรจพระราชพธสถาปนาในกรงเทพฯแลว ไดโปรดใหเชญประกาศสถาปนาพระเกยรตยศ เครองราชอสรยยศสญญาบตร ตลอดจนหนงสอสาคญตางๆ ออกไปถวายแดสมเดจพระบรมโอรสาธราช เจาฟามหาวชราวธ สยามมกฎราชกมาร ซงกาลงทรงศกษาอย ณ ประเทศองกฤษ

สมเดจพระบรมโอรสาธราช เจาฟามหาวชราวธ สยามมกฎราชกมาร ทรงใชเวลาวางใหเปนประโยชนเสมอ โดยมกจะเสดจพระราชดาเนนไปทอดพระเนตรกจการตางๆ อนจะนามาเปนประโยชนแกบานเมอง และเมอทรงหยดเรยนภาคฤดรอนกมกจะเสดจพระราชดาเนนไปยงประเทศฝรงเศส และประเทศอนๆใกลเคยง เพอทอดพระเนตรความเจรญรงเรองทางศลปะวฒนธรรม โดยทกรงลอนดอนเปนมหานครทมชอเสยงในดานศลปะการละคร สมเดจพระบรมโอรสาธราชฯ จงไดมโอกาสทอดพระเนตรการแสดงละครชนเยยมของโลก ซงเปนทพอพระราชหฤทยมาก และทาใหทรงมงานอดเรกอยางหนง คอ การทรงพระราชนพนธบทละครประเภทตางๆ โดยเฉพาะอยางยงละครพดซงในเวลานนมใชอยแพรหลายในประเทศองกฤษ จนในทสดกมความชานาญและทรงพระปรชาสามารถในศลปะแขนงนเปนอยางยง แตในเรองการศกษาวชาการทแทจรงนนสมเดจพระบรมโอรสาธราชฯ มพระราชประสงคทจะทรงศกษาวชาทหาร ซงพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ทรงพอพระราชหฤทย แตในกาลขางหนาสมเดจพระบรมโอรสาธราชฯจะตองรบพระราชภาระอนยงใหญคอ การปกครองแผนดน สมเดจพระบรมชนกนาถ จงทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ศกษาวชาทางพลเรอนประกอบกนไปดวย

การศกษาวชาทหารของโรงเรยนนายรอยในประเทศองกฤษนน ผเขาศกษาจะตองมความรเบองตนในดานตางๆ มาจนชานาญพอ เชน ตองขมาไดเชยวชาญเปนตน ดงนนจงไดมการจดหาครจากโรงเรยนทหารทออลเดอรชอต (Aldershot) มาถวายพระอกษร แตเนองจากเมองแอสคอต(Ascot) นนอยหางจากโรงเรยนแหงนมากพระอาจารยไมสามารถจะมาถวายพระอกษรได

สำนกหอ


178

สะดวก จงยายพระตาหนกใหมไปประทบยงพระตาหนกเกรตนย(Graitney) ตาบลแคมเบอร(Camberley) เมอวนท 19 พฤศจกายน พ.ศ. 2439

ในระหวางทประทบ ณ พระตาหนกเกรตนยนน เปนระยะเวลาทพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ไดเสดจพระราชดาเนนประพาสยโรปเปนครงแรก สมเดจพระบรมโอรสาธราช เจาฟามหาวชราวธ สยามมกฎราชกมาร ไดเสดจพระราชดาเนนไปรอรบเสดจพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ณ เมองเวนส และไดตามเสดจพระราชดาเนนไปยงประเทศสวตเซอรแลนด และประเทศตางๆ จนเสดจพระราชดาเนนถงประเทศองกฤษ ในปลายเดอน กรกฎาคม พ.ศ. 2440

ในปลายปพทธศกราช 2440 กไดเสดจเขาศกษาวชาการทหารทโรงเรยนนายรอยทหารบก (Sandhurst) เมอทรงสาเรจการศกษาจาก แซนเฮสตแลวกไดทรงเขารบราชการในกรมทหารราบเบา “เดอรม” (Durham Light Infantry) ทนอรธแคมป (North Camp) ณ แอลเดอรชอต และไดเสดจพระราชดาเนนไปประจาหนวยภเขาท 6 คายฝกทหารปนใหญทดารทมว ใกลโอกแฮมปตน(Okehampton) ตอมาไดเสดจฯ ไปทรงศกษาทรงเรยนปนเลกยาวทเมองไฮยท (School of Musketry Hythe) ทรงไดประกาศนยบตรพเศษและเหรยญแมนปน ในระหวางททรงฝกหดวชาทหารอยน ไดเกดสงครามระหวางองกฤษกบพวกบวร สมเดจพระบรมโอรสาธราช เจาฟามหาวชราวธ สยามมกฎราชกมารไดทรงแสดงความกลาหาญโดยไดทรงลงพระนามสมครอาสาทพกบกรมทหารราบเบา “เดอรม” ททรงสงกดอยเพอออกไปแนวหนา แตดวยรฐประศาสนโยบายทางรฐบาลองกฤษจงไมสามารถยนยอมตามพระราชประสงคได แตกทรงไดรบคายกยองจากชาวองกฤษโดยทวไปวา ทรงมพระราชอธยาศยกลาหาญ ซอตรงตอหนาทและมตรรวมกองเดยวกน

เมอทรงสาเรจการศกษาในดานการทหารแลว ไดเสดจไปทรงศกษาวชาประวตศาสตรและกฏหมายทวทยาลยไครสเชรช ( Christ Church College) มหาวทยาลยออกซฟอรด(Oxford) ระหวางป พ.ศ. 2442 ถงป พ.ศ.2444 ระหวางททรงศกษาอยนน สมเดจพระบรมโอรสาธราช เจาฟามหาวชราวธ สยามมกฎราชกมาร ไดทรงประกอบพระราชกรณยกจแทนพระองคพระบรมชนกนาถใรราชภารกจสาคญๆ หลายประการ เมอไดทรงศกษาทมหาวทยาลยออกซฟอรดแลว สมเดจพระบรมโอรสาธราชฯ ไดเสดจพระราชดาเนนจากประเทศองกฤษไปประทบ ณ กรงปารส ประเทศฝรงเศส และไดเสดจพระราชดาเนนทรงเยยมประเทศตางๆในภาคพนยโรปรวมทงประเทศอยปตเพอเจรญสมพนธไมตร แลวจงเสดจพระราชดาเนนจากกรงลอนดอน ประเทศองกฤษ เพอนวตกรงเทพมหานคร เมอวนท 3 ตลาคม พ.ศ. 2445 ส สหรฐอเมรกา ถงนครนวยอรค เมอวนท 10 ตลาคม ไดเสดจประพาสตามหวเมองตางๆ ของสหรฐอเมรกาอยเปนเวลาเดอนเศษ เพอทอดพระเนตรการปกครอง และการทานบารงบานเมอง จากนนเสดจออกจากสหรฐอเมรกาเมอตน

สำนกหอ


179

เดอนธนวาคม ขามมหาสมทรแปซฟก ถงเมองโยโกฮามา ประเทศญปน เมอวนท 16 ธนวาคม พ.ศ.2445 เสดจทอดพระเนตรกจการตางๆ ในประเทศญปนเปนเวลาเกอบ 1 เดอน เสดจพระราชดาเนนออกจากญปนเมอวนท 14 มกราคม ถงฮองกงในวนท 18 มกราคม ไดประทบแรมอย ณ เกาะฮองกงเปนเวลา 3 วน วนท 29 เดอนเดยวกนกไดเสดจพระราชดาเนนถงเมองสมทรปราการ ณ ทนน พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวไดเสดจพระราชดาเนนไปทรงรอรบอยแลว จงไดเสดจพระราชดาเนนพรอมกนโดยเรอพระทนงเขาเทยบยงทาราชวรดตถ

ในปพทธศกราช 2447 ไดมพระราชศรทธาทรงผนวชตามราชประเพณในวนท 20 สงหาคม ณ พระอโบสถวดพระศรรตนศาสดาราม พรอมดวยสมเดจพระเจาลกยาเธอ เจาฟามหดลอดลยเดช กรมขนสงขลานครนทร ทรงผนวชเปนสามเณร โดยมสมเดจพระสมณเจา กรมพระยาวชรญาณวโรรส ทรงเปนพระอปชฌาย เสดจประทบ ณ พระตาหนกปนหยา วดบวรนเวศวหาร

สมเดจพระบรมโอรสาธราช เจาฟามหาวชราวธ สยามมกฎราชกมาร ทรงมพระราชกรณยกจสาคญอกคราวหนงในปพทธศกราช 2450 เมอพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวไดเสดจพระราชดาเนนเยอนทวปยโรปเปนครงทสอง ในคราวนไดแตงตงใหทรงดารงตาแหนงผสาเรจราชการแผนดน โดยมพระบรมราชโองการโปรดเกลาฯ เมอวนท 27 มนาคม พ.ศ. 2450

ในปพทธศกราช 2453 สมเดจพระบรมโอรสาธราช เจาฟามหาวชราวธ สยามมกฎราชกมาร ทรงเจรญพระชนมายได 30 พรรษา ในวนท 23 ตลาคม พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวไดเสดจสวรรคต คนวนนน ณ พระทนงอมพรสถาน พระราชวงดสต ทามกลางทประชมพระบรมวงศานวงศไดกราบถวายบงคมอญเชญ สมเดจพระบรมโอรสาธราช เจาฟามหาวชราวธ สยามมกฎราชกมาร เสดจขนครองราชสมบตสบพระราชสนตตวงศเปนพระมหากษตรยลาดบรชกาลท6 แหงราชวงศจกร

การพระราชพธบรมราชาภเษกพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ไดกระทาเปนสองคราว คราวแรกเปนพระราชพธเฉพาะทสาคญคอพระราชพธบรมราชาภเษกเฉลมพระราชมณเฑยร เมอวนท 11 พฤศจกายน พ.ศ. 2453 ดวยเหตผลทวาบานเมองยงอยในระหวางความทกข คราวทสองเปนพระราชพธบรมราชาภเษกสมโภช ซงเปนงานพระราชพธอนยงใหญทสดครงหนงในรชกาล จดขนระหวางวนท 28 พฤศจกายน ถงวนท 10 ธนวาคม พ.ศ. 2454

พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว เสดจขนเสวยราชสมบตเมอทรงมพระชนมาย 30 พรรษา กาลงทรงเปน “หนม” เตมท แตถงแมกระนน ยงมไดทรงม “ความรก” หรอทรงนกถงเรองคครองเลย สมเดจพระศรพชรนทราบรมราชนนาถ พระบรมราชชนนของพระองค ไดเคยตรสวาใหพระองคทรงเลอกคเสยเถด แลวทรงอางดวยวา สมเดจพระบรมชนกนาถกไดทรงบนอยวาให

สำนกหอ


180

ทรงมพระชายา แตพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ไดทรงมพระราชดารสกราบบงคมทลวา “ยงไมนกโปรดผใด”

พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ทรงม พระคหมน พระมเหส พระสนม รวม 5 องค (ประยทธ สทธพนธ, 2515: 219-220) เมอพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ทรงมพระชนมาย 40 พรรษา ทรงประสบกบความรกครงแรกกบ หมอมเจาหญงวลลภาเทว วรวรรณ พระธดาในพระเจาบรมวงศเธอ กรมพระนราธปประพนธพงศ ประสตเมอวนองคารท 25 ตลาคม ปมะโรง พ.ศ. 2435 ไดมประกาศในราชกจจานเบกษาวนท 9 พฤศจกายน พ.ศ. 2463 ใหสถาปนาหมอมเจาหญงวลลภาเทว เปนพระวรกญญาปทาน พระองคเจาวลลภาเทว งานฉลองหมนจดขน ณ พระตาหนกจตรลดารโหฐาน แลวพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหจดพระตาหนกจตรลดารโหฐานเปนทประทบของพระองคเจาวลลภาเทว พระคหมน แตเปนทนาเสยดายวา หลงจากพระราชพธหมนไดเพยง 3 เดอน พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ทรงถอนหมนพระวรกญญาปทานดวยเหตผลวาเพราะอธยาศยไมตองกน มประกาศพระบรมราชโองการเมอวนท 15 มนาคม พ.ศ. 2463 มใจความวา มความเสยพระราชหฤทยเปนอยางยง ทไดมาทรงทราบตระหนกแนชดขนวา พระราชอธยาศย และพระอธยาศยของพระวรกญญาปทาน พระองคเจาวลลภาเทว มไดตองกน และโปรดเกลาฯใหยกเลกขอความตามประกาศพระราชพธมน ในราชกจจานเบกษา และโปรดเกลาฯ ใหสถาปนาคานาหนาพระนามแทนคา “พระวรกญญาปทาน” เปลยนเปน “พระเจาวรวงศเธอ พระองคเจาวลลภาเทว”

ความรกครงทสองของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว เกดกบหมอมเจาหญงวรรณพมล วรวรรณ เปนพระธดาองคท 6 ในพระเจาบรมวงศเธอ กรมหมนนราธปประพนธพงศเชนกน ประสตเมอวนท 3 กรกฎาคม พ.ศ. 2442 พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว พระราชทานนามใหมวา “หมอมเจาหญงลกษมลาวณ” พระชนษา 21 ป ซงไดเฝาทลละอองธลพระบาทพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ณ โรงละครพระราชวงพญาไท พรอมกบ พระเชษฐาภคน และพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ไดทรงชวนหมอมเจาหญงลกษมลาวณ (พระนามเลนวา “ตว”) แสดงละครพระราชนพนธหลายเรอง เชน เปนเจาหญงอนโดรเมดา นางเอกในเรอง “ววาหพระสมทร” และเปนเจาหญงแอนเจลา ในเรอง “กศโลบาย” ฯลฯ

ตอมาเมอวนท 8 กนยายน พ.ศ. 2464 ไดทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ประกาศพระบรมราชโองการมใจความวา พระวรวงศเธอ พระองคเจาลกษมลาวณ ไดรบราชการฉลองพระเดชพระคณเปนทพอพระราชหฤทย ไดทรงวนจฉยแลว จะไดทาการราชาภเษกสมรส สมควรทจะยกยองพระเกยรตยศใหยงขน และทรงมพระบรมราชโองการสถาปนา พระวรวงศเธอ พระองคเจาลกษมลาวณ มพระนามตามจารกในพระสพรรณบฏวา พระเจาวรวงศเธอ พระองคเจาลกษมลาวณ

สำนกหอ


181

ตอมาเมอวนท 27 สงหาคม พ.ศ. 2465 ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ประกาศพระบรมราชโองการใจความวา พระเจาวรวงศเธอ พระองคเจาลกษมลาวณรบราชการฉลองพระเดชพระคณ และประพฤตพระองคเรยบรอย เปนทตองพระราชอธยาศย สมควรเลอนพระอศรยยศใหยงขน จงโปรดเกลาฯ สถาปนาพระเจาวรวงศเธอ พระองคเจาลกษมลาวณ ขนเปน พระนางเธอลกษมลาวณ

ตอมา วนท 27 ตลาคม พ.ศ.2464 พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวไดทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ประกอบพระราชพธบรมราชาภเษกสมรสกบ คณเปรอง สจรตกล ธดาคนใหญของเจาพระยาสธรรมมนตร (ปลม สจรตกล) และทานผหญงสธรรมมนตร เกดวนท 13 พฤศจกายน พ.ศ.2434 นามเดมวา เปรอง ซงเดมรบราชการในฐานะเลขานการฝายใน ณ พระราชวงพญาไท ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ แตงตงเปน “พระสจรตสดา” ดารงตาแหนงพระสนมเอก นบเปนครงแรกทพระมหากษตรยประกอบพระราชพธบรมราชาภเษกสมรสทพระราชวงพญาไท พระสจรตสดารบราชการสนองพระมหากรณาธคณพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวตลอดรชกาล

ใน พ.ศ. 2464 เจาพระยาสธรรมมนตร (ปลม สจรตกล) ไดนาคณประไพ สจรตกล ธดาคนท 2 เขาเฝาถวายตวตอพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว และในวโรกาสทพระบาทสมเดจพระเจาอยหว โปรดเกลาฯ ใหแสดงโขนพระราชนพนธเรองรามเกยรต ตอน “นางลอย” พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงบอกบทพากยและเจรจาดวยพระองคเอง คณประไพ สจรตกล เปนตนเสยง พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงพอพระราชหฤทย จงทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ประกอบพระราชพธอภเษกสมรส เมอวนท 12 มถนายน พ.ศ. 2464 และทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ สถาปนา คณประไพ สจรตกล เปน พระอนทราณ พระสนมเอก คกนกบพระสจรตสดา ตอมาทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ สถาปนาขนเปน “พระวรราชชายาเธอพระอนทรศกดศจ พระบรมราชน” เมอวนท 1 มกราคม พ.ศ. 2465

“ความรก” ของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวททรงมตอสมเดจพระนางเจาอนทรศกดศจ พระบรมราชน แสนจะหวาน แตเมอสมเดจพระนางเจาอนทรศกดศจไมทรงสามารถจะมพระราชกมารถวายได พระบาทสมเดจพระเจาอยหวกทรงประสบกบ “ความผดหวง” และอก 2 เดอนเศษกอนทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวจะทรงสวรรคต ไดทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหออกพระนามวา “สมเดจพระนางเจาอนทรศกดศจ พระวรราชชายา”

ความรกครงสดทายของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวเกดขนในป พ.ศ.2467 ในคราวเสดจประพาสมลาย โดยม เจาจอมสวทนา ตามเสดจเพยงผเดยว โดยไดทรงประกอบพระราชพธอภเษกสมรสกบเจาจอมสวทนา นามเดมคอคณเครอแกว (พระบาทสมเดจพระเจาอยหว พระราชทานนามใหมวา “สวทนา”) อภยวงศ ธดาของพระยาอภยภเบศร (เลอม อภยวงศ) เมอวนท 11 ตลาคม พ.ศ. 2468 ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ สถาปนาขนเปน “พระนางเจาสวทนา พระวรราช

สำนกหอ


182

เทว” โดยมเหตผลแหงการสถาปนานนเพอผดงพระราชอสรยยศแหงพระกมาร ทจะประสต (ลาวณย โชตามระ, 2524: 1-36)

ในวนท 11 พฤศจกายน พ.ศ. 2468 พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวทรงพระประชวร แพทยชาวอเมรกนชอ นายแพทยเมนเดลสน ( R.W.M.Mendelson) ผถวายการผาตด รายงานวาทรงพระประชวรพระอนตะ (ลาไส) พบ พระกระยาหารผานไปไมได พระอาการกาเรบในวนตอๆมา จนเกดเปนพระโรคพระโลหตเปนพษในพระอทร ทรงมพระอาการซม

ในวนท 24 พฤศจกายน พ.ศ. 2468 เวลา 12.55 น. พระนางเจาสวทนา พระวรราชเทว กมพระประสตการ สมเดจเจาฟาเพชรรตนราชสดา สรโสภาพณวด และรงขนเวลา 7 นาฬกา พระอาการประชวรหนกมากจนคณะแพทยพากนสนหวง แตดวยตองการทจะใหระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวทรงพระโสมนสเปนครงสดทาย คณะทประชมพระบรมวงศานวงศและขาราชบรพาร จงใหนายแพทยชาวตางประเทศกราบบงคมทลถามวา พระองคมพระราชประสงคจะทอดพระเนตรพระราชธดาหรอไม ทรงออนเพลยเกนทจะมพระราชดารสตอบ นาพระเนตรคลอพระเนตรทรงพยกพระพกตร หมอรบออกจากหองพระบรรทมเชญเสดจพระราชธดามาถวาย เจาคณพระประยรวงศ พระสนมเอกในรชกาลท 5 จงไดเชญเสดจพระเจาลกเธอทมพระชนมายเพยง 1 วนมาถวาย โดยใหเจาพระยารามราฆพเชญเสดจเจาฟาฯ ไปบรรทมขางๆ พระท พระบาทสมเดจพระเจาอยหวผนพระพกตรไปทอดพระเนตร ทรงสะอน เมอจะอมพระธดากลบ พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงกวกพระหตถเรยกไว ผทเชญเสดจสมเดจเจาฟาฯ จงวางพระองคไวขางพระบาทสมเดจพระเจาอยหวเปนครงทสอง ทรงพยายามจะรบสงอกครง แตหมอไมเขาใจวาจะมพระราชกระแสวาอยางไร พระอาการไมสด หมอจงใหผทเฝาทลละอองธลพระบาทอยในทนนกลบออกไป ในตอนดกของคนวนท 25 พฤศจกายน พ.ศ. 2468 พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว กไดเสดจสสวรรคาลย ทามกลางความอาลยรกของผสกนกร (ธงทอง จนทรางศ, 2529: 52-53)

สำนกหอ


183

พระราชกรณยกจทสาคญของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว พระราชกรณยกจดานการตางประเทศ ในปพทธศกราช 2457 ไดเกดสงครามขนในทวปยโรปประเทศเยอรมน ออสเตรย

ฮงการ บลแกเรย และตรก ซงเปนกลมมหาอานาจกลาง ไดทาสงครามกบกลมประเทศฝายสมพนธมตร ประกอบไปดวย ประเทศองกฤษ ฝรงเศส และรสเซย ตอมาประเทศสหรฐอเมรกา และประเทศอนๆไดเขารวมดวย เปนสงครามโลกครงท 1 ในตอนตนของสงครามประเทศไทยประกาศตนเปนกลาง ตอมาพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ไดทรงมพระบรมราชโองกาประกาศสงครามกบฝายเยอรมน เมอวนท 22 กรกฎาคม พ.ศ.2460 โดยทรงเลงเหนประโยชนทจะเกดแกประเทศชาต และเพอความเทยงธรรมของโลกเปนสวนรวม และไดทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหสงทหารไทยอาสาสมครไปรวมรบในสมรภมยโรปดวย (จมนอมรดรณารกษ แจม สนทรเวช, 2512: 127-162 ) การเขารวมสงครามในครงนนบเปนพระบรมราชวจารณญาณทถกตองเหมาะสม เพราะเมอฝายสมพนธมตรชนะสงคราม ประเทศไทยในฐานะผชนะสงครามจงมโอกาสเจรจากบประเทศมหาอานาจหลายประเทศ แกไขสนธสญญาทไมเปนธรรม คอสนธสญญาสทธสภาพนอกอาณาเขต ซงกาหนดใหชาวตางประเทศททาผดในประเทศไทยไดรบความคมครองไมอยในบงคบของกฎหมายไทย ซงเปนการรดรอนเอกราชในทางการศาลของไทยมาเปนเวลานาน และยงมสนธสญญาทไทยเสยเปรยบอกฉบบ คอ สนธสญญาจากดอานาจการเกบภาษของไทย สาหรบคนและสนคาตางดาว ในการนไดทรงพระกรณาโปรดเกลาฯให ดร.ฟรานซส บ แซร ( Dr.Francis B.Sayre) ชาวอเมรกน ตอมาไดรบพระราชทานบรรดาศกดเปนพระยากลยาณไมตร ในขณะนนเปนทปรกษาราชการกระทรวงการตางประเทศ เปนผมอานาจเตมเดนทางไปเจรจาแกไขสนธสญญาดงกลาวเปนผลสาเรจ ระหวางป พ.ศ.2467-2469 ทาใหประเทศไทยพนจากสภาวะเสยเปรยบจากสนธสญญาทงสองฉบบดงกลาว (ประยทธ สทธพนธ, 2515: 155-179)

พระราชกรณยกจในดานการสงเสรมระบอบประชาธปไตย พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ทรงไดรบการศกษาในประเทศองกฤษ ซง

เปนตนแบบของการปกครองระบอบประชาธปไตยทรงมความเขพระราชหฤทยของการปกครองระบอบน แตไดทรงทราบปญหาของบานเมองในขณะนนอยางแทจรง จงทรงมไดนาการปกครองระบอบนมาใชกบบานเมองในทนท ดวยทรงตระหนกวาประชาชนจานวนมากของประเทศ อยในถนทรกนดารขาดความรในสงตางๆเปนอนมาก ไมใชแตเรองการปกครองแตอยางเดยว การปกครองในระบอบประชาธปไตยจาเปนตองอาศยความรของประชาชนเปนอยางมาก จงยงไมเหมาะสม แตกไดทรงทาการทดลองปลกฝงความรสกนกคดอยางประชาชนในระบอบ

สำนกหอ


184

ประชาธปไตยใหแกขาราชบรพาร โดยทรงจดสรางเมองจาลองทมการปกครองแบบประชาธปไตย ใหขาราชบรพารไดดารงตาแหนงสาคญ ตลอดจนทดลองกระทาสงตางๆตามวถทางประชาธปไตย ตงแตยงไมไดเสดจขนครองราชยกทรงสราง “เมองมง” ซงเปนคายอของคาวา “มงโก” (Mango) ซงแปลวา มะมวง ณ สวนอมพร หลงพระตาหนกจตรลดาในบรเวณวงปารสกวนในปจจบน ระหวางทแปรพระราชฐานประทบ ณ พระราชวงแหงนน ตอมาเมอเสดจขนครองราชยสมบตแลว ไดทรงสรางเมองดสตธานขนในบรเวณพระราชวงสวนดสต ตอมาไดยายไปไวทพระราชวงพญาไท ดสตธานเปนเมองจาลองทมการปกครองในระบอบประชาธปไตย มพรรคการเมอง รฐบาล หนงสอพมพรายวน ตลอดจนมการเลอกตงในแบบตางๆ และไดทรงพระกรณาโปรดเกลาฯใหขาราชบรพารมตาแหนงหนาทตางๆอยในเมองจาลองน ซงเมอทดลองกระทาไปกทาใหขาราชบรพารซงเดมสวนใหญไมมพนฐานในเรองการปกครองระบอบประชาธปไตย ไดมความรความเขาใจเปนอยางดในทสด นอกจากน ยงทรงปลกฝงใหประชาชนรจกเสรภาพ และการใชเสรภาพอยางมขอบเขตในระบอบประชาธปไตย โดยใหเสรภาพแกหนงสอพมพ การแสดงความคดเหนวพากษ วจารณ ไมวาจะเปนดานการเมอง การปกครอง เศรษฐกจ สงคม แกประชาชนอยางกวางขวาง ในรชสมยของพระองค หนงสอพมพมเสรภาพมากกวายคใด มหนงสอพมพทออกรายวน รายปกษ รายสปดาห และรายเดอน ทงภาษาไทย องกฤษ จน รวม 149 ฉบบ พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวทรงมความสนพระทยในกจการนเปนอยางมาก ซงเปนการสรางความรสกพนฐานของความเปนประชาธปไตยใหแกประชาชนไดเปนอยางด (จมนอมรดรณารกษ แจม สนทรเวช, 2512: 127-162)

พระราชกรณยกจดานการปองกนประเทศ พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวทรงแสดงพระราชปณธานอยางแรงกลา ทจะ

สรางความรสกชาตนยมขนในบานเมอง และททรงไดรบการศกษาอบรมในดานการทหารมาเปนเวลานาน จงทรงพระราชดารจดตงกองเสอปารกษาดนแดนขน ทาหนาทปองกนประเทศไทยยามคบขน ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหสถาปนากองเสอปาขนในวนเสารท 6 พฤษภาคม พ.ศ. 2454 ตอมาทรงขยายกจการ จดตงกองเสอปาขนทวพระราชอาณาจกร และมการฝกซอมรบเปนประจา โดยทประทบอยทพระราชวงสนามจนทร จงหวดนครปฐมเนอง จงทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหใชพระราชวงสนามจนทร เปนทชมพลของกองเสอปาเสนาหลวงในการประลองยทธปลายป และเปนทฝกภาคสนามเปนการยอยดวย พรราชวงสนามจนทรจงหวดนครปฐม เปนทประทบสาราญพระราชอรยาบถอยเสมอ ตงแตกอนขนครองราชย ประกอบดวยพระทนงตางๆ พระราชอทยานอนงดงาม

สำนกหอ


185

ในปเดยวกนกไดทรงตงกองลกเสอกองแรกขนทโรงเรยนมหาดเลกหลวง คอ วชราวธวทยาลยในปจจบน เพอฝกใหเยาวชนมคณสมบตทด มความสามคค มความมานะอดทน และเสยสละเพอสวนรวม ซงกจการลกเสอนไดขยายตว เจรญรงเรองไปทวราชอาณาจกร ในฐานะททรงดารงตาแหนงจอมทพไทย พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ไดทรงปรบปรงกจการในการปองกนประเทศ ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหแยกกรมทหารเรอออกมาตงเปนกระทรวงตางหาก ไดทรงจดตงสภาปองกนราชอาณาจกรขน ทาหนาทประสานงานระหวางราชการทหารทกหนวย นอกจากนยงทรงซออาวธททนสมยเขามาจากตางประเทศ รวมทงเรอรบหลวงพระรวง ซงเปนเรอพฆาตลาแรกของไทย ดวยพระราชทรพยสวนพระองค และเงนสมทบ บรจาคจากประชาชน การปองกนประเทศทางอากาศ ซงเปนเรองใหมของบานเมอง ไดทรงจดตงหนวยบนขนเปนครงแรกของประเทศไทย เมอ พ.ศ. 2456 ตอมาไดยกขนเปนกองบนทหารบก และเปนตนกาเนดของกองทพอากาศในปจจบน (จมนอมรดรณารกษ แจม สนทรเวช, 2511: 127-162)

พระราชกรณยกจทางดานเศรษฐกจ ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหตราพระราชบญญตคลงออมสนพทธศกราช 2456 ขน

เพอสนบสนนใหประชาชนรจกออมทรพยเพอความมนคงทางเศรษฐกจโดยสวนรวม ไดทรงรเรมกอตงบรษทปนซเมนตไทยขน เปนกจการอตสาหกรรมขนาดใหญของชาต ดานการคมนาคมไดทรงปรบปรงขยายกจการรถไฟทอยเดม ใหสามารถสนองความตองการของประชาชนไดมากยงขน ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหรวมกรมรถไฟซงเคยแยกเปนสองกรมเขาเปนกรมเดยวกน เรยกวากรมรถไฟหลวง การเจาะอโมงครถไฟยาวทสดตลอดเขาขนตาลสาเรจในรชกาลน ทางรถไฟระยะยาง ไดสาเรจลงเปนลาดบ เชน ทางรถไฟสาย กรงเทพฯ-เชยงใหม ทรงเปดเดนรถดวนระหวางประเทศสายใตตดตอกบรถไฟสายมลาย (มาเลเซย) ปนง และ สงคโปร ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯใหสรางสะพานพระราม 6 ขามแมนาเจาพระยา เชอมทางรถไฟทงหมดของประเทศเขาสศนยกลางทสถานหวลาโพง การคมนาคมทางอากาศกไดเรมขนสงไปรษณยภณฑทางอากาศระหวาง กรงเทพฯ – นครราชสมา เปนครงแรกเมอป พ.ศ. 2463

สำนกหอ


186

พระราชกรณยกจดานสาธารณสข ไดทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหตงโรงพยาบาลจฬาลงกรณขน เพอเปนพระบรมราชา

นสรณในสมเดจพระบรมชนก และทรงตงสถานเสวภาขน เมอวนท 7 ธนวาคม พ.ศ. 2465 เพอเปนสถาบนคนควาวจยดานสาธารณสขโดยเฉพาะในดานการปองกนพษ โรคจากสตว นอกจากนทรงเปดกจการประปากรงเทพฯ เมอวนท 14 พฤศจกายน พ.ศ. 2457 เพอใหประชาชนในนครหลวงมความเปนอยทถกสขลกษณะอนามย เชนเดยวกบททรงพระกรณาโปรดเกลาฯใหสรางสวนลมพนขน เปนสถานทสาธารณะสาหรบประชาชนมาพกผอนหยอนใจ

พระราชกรณยกจดานสงคม พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหตรา

พระราชบญญตนามสกลขน เมอวนท 22 มนาคม พ.ศ. 2455 นบเปนพระราชกรณยกจสาคญททรงรเรมขนในรชกาลของพระองค และสบมาจนทกวนน เนองจากแตเดมประเทศไทยไมไดมนามสกลใชกน การบอกเชอสายของบคคลใดใชวธอธบายถงชอบดา มารดา และบรรพบรษ เวนแตสกลทสบเนองถงพระบรมราชวงศ และตระกลขนนางเกาแกเปนบางตระกลเทานน จนมคาพดตดปากวาถงทกวนนวา “ผดมตระกล” โดยพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวมพระราชประสงคทจะปลกฝงใหประชาชนชาวไทย มความรสกในความเปนชาต มความภาคภมใจในบรรพบรษของชาวไทย จงไดทรงมพระราชดารใหมการใชนามสกลขน นอกจากจะเปนการแสดงความเปนอารยประเทศแลว นามสกลกยงเปนเครองบงชวาผใดสบเชอสายของผใด ทาใหบคคลนนมความระมดระวงทจะไมกระทาความชว ใหเปนทเสอมเสยแกบรรพบรษและทายาทของตน นบเปนพระบรมราโชบายทสรางความรสกรกในชอเสยงเกยรตยศ แกประชาชน นอกจากนกไดทรงพระราชทานนามสกลแกบรรดาขาราชการ และประชาชนจานวนมากถง 6,432 นามสกล

พระราชกรณยกจดานศลปวฒนธรรม พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ทรงมพระราชอธยาศยโปรดงานศลปะ

โดยเฉพาะศลปะการละคร ครงทรงศกษาอยทประเทศองกฤษ ทรงมพระอจฉรยะภาพในศลปะแขนงน นบแตทรงพระเยาวกไดทรงละครดวยพระองคเองหลายครง นอกจากนยงทรงพระราชนพนธบทละครชนดตางๆ ไวเปนอนมากทงทเปนละครราแบบไทย และละครพด เมอไดเสดจขนเสวยราชสมบตแลว กไดทรงละครครงสาคญอกหลายครงเชน ทรงแสดงเปนนายมนปนยาวในละครเรองพระรวง และเปนสงฆราชนกายโรมนคาทอลค ในละครเรองกโศลบาย ซงทรงแปลมาจากเรอง A Royal Family ของ โรเบรต มาแชล เปนตน ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหสรางโรง

สำนกหอ


187

ละครไวในพระราชฐานแทบทกแหงทเสดจประทบ เชน ทพระราชวงพญาไท เปนตน นอกจากนไดทรงตงกรมมหรสพขนเพอฟนฟศลปะการแสดงของไทยอกดวย

ในดานจตรกรรม และสถาปตยกรรม ไดทรงสงเสรมใหนาศลปะแบบไทยมาใชในการกอสรางอาคาร และถาวรวตถตางๆ เชน โรงเรยนหมาดเลกหลวง หรอ วชราวธวทยาลยในปจจบน และอาคารคณะอกษรศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย ซงทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหสรางขนในรชสมยของพระองค นอกจากนไดทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหสรางพระทนงสามคคมขมาตยขนทพระราชวงสนามจนทรดวยศลปะแบบไทยดวย ในดานจตรกรรมนนทรงสนพระราชหฤทยในการวาดภาพลอ และไดทรงวาดภาพลอไวหลายชด รวมทงไดทรงวาดภาพลอของขาราชบรพารไวเปนอนมาก ภาพฝพระหตถเลานกพระราชทานไปใชในกจการกศลทงสน สวนภาพฝพระหตถทกภาพกจะนาไปลงพมพใหหนงสอดสตสมตเปนประจา

พระราชอธยาศยในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวอกประการหนงคอ การโปรดทจะเสดจแปรพระราชฐานไปประทบยงทตางๆ ในพระราชอาณาจกร แมในททไมมพระราชฐานทประทบอนเหมาะสมกมไดทรงรงเกยจ แมกระทงตาหนกแพรททาวาสกร กเคยเสดจประทบแรม แตถาโปรดทจะเสดจแปรพระราชฐานไปประทบทใดเปนประจาแลว กจะทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหสรางอาคารทประทบทเหมาะสมกบภมภาคนนๆขน โดยมขนาดเลกๆพอแกการประทบ ในสถาปตยกรรมแบบแปลกๆ ทงแบบไทยทไดประยกตขนใหมและแบบตะวนตก อาทเชน พระราชวงสนามจนทร จงหวดนครปฐม ซงนบเปนราชสานกแหงทสอง พระราชนเวศนมฤคทายวน อาเภอชะอา จงหวดเพชรบร และพระราชวงพญาไท เปนตน

สำนกหอ


188

ชดขอมล ประวต ความเปนมา ลกษณะทางสถาปตยกรรม ของพระราชนเวศนมฤคทายวน ประวตความเปนมาของพระราชนเวศนมฤคทายวน(จมนอมรดรณารกษ แจม สนทร

เวช, 2512: 127-162) ในสมยพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว การเดนทางไปตากอากาศตาม

ชายทะเลเรมจะไดรบความนยม พรอมกบการเปดกจการรถไฟสายใต ทขยายออกไปจนถงภาคใต ทางรถไฟไดตดผานชดชายทะเล ฝงตะวนตกหลายแหง โดยเฉพาะทอาเภอหวหนเปนจดเดนกวาแหงอน เพราะเปนสถานททไมไกลจากกรงเทพมหานคร โดยเหตนกรมพระยากาแพงเพชรอครโยธนซงดารงตาแหนงผอานวยการรถไฟจงกราบบงคมทลขอพระบรมราชานญาตเปดตาบลหวหนเปนสถานทตากอากาศเพอใหบรการประชาชนทวไป ตอมาจงจดตงสภาบารงชายทะเลขน สรางตลาด สรางโรงแรมทพก ใหผคนออกไปพกผอน มสนามกอลฟ รวมทงสนามเทนนส และกฬาอนๆ เพมขนตามลาดบ หวหนจงเปนทนยม ประชาชนออกไปตากอากาศตามฤดกาล ตงแตครงนนเปนตนมา ตอมาพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวประชวรดวยพระโรครมาตซม เพราะทรงมอาการปวดตามพระวรกาย พระยาแพทยพงศาวสทธาธบด (สน สนทรเวช) ผเปนนายแพทยหลวงประจาพระองคไดกราบบงคมทลวา สมควรจะเสดจออกไปประทบรกษาพระองคในทมอากาศแหงอบอน ซงควรเปนสถานทตากอากาศชายทะเล ในเวลานนไมมทใดทจะเหมาะสมเทาอาเภอหวหน เพราะการเสดจออกไปจะไดรบความสะดวกกวาในทแหงอน แตพระองครบสงวา “ทนนกาลงเปนทนยมของประชาชนทวไป ไมอยากจะเขาไปรบกวนความสนกสบายของเขา” โดยความจาเปนหลายประการ จงทรงเหนวา พระองคมไดเสดจมา ประทบรอนชายทะเลเปนประจาทกป หรอหากจะโปรดเพราะเปนการไดรกษาพระอนามยถกกบพระอาการปวดนนไดทเลาลงเมอเสดจประทบชายทะเลจรงๆ แลวทแหงอนกยงจะพอหาได ไมจาเปนจะตองเปนทหวหนแตเพยงแหงเดยว ดวยทรงตดสนพระราชหฤทยในทจะไมทรงกระทาพระองคเขาไปเบยดบงแบงสวนทจะเปนความสขของประชาราษฎร

ดวยพระราชดารดงกลาวน พระองคทรงตดหวหนออกจากรายการททรงเลอกสรางทประทบพกรอน อนง พระราชประสงคทแสวงหาทประทบรมชายทะเลนน สงสาคญอยางหนงทควรเลอกคอ เปนชายทะเลดานตะวนตกทมหาดทรายพอทจะใหเสดจลงสรงน าทะเลได จงไดทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหสารวจดพบวาทดน ตาบลบางทะล ทมหาดทรายสะอาดพอสมควร แตจะตองทาถนนมาจากเมองเพชรบรประมาณ 15 กโลเมตร ครนนาความกราบบงคมทลใหทรงทราบกเปนทพอประราชหฤทย สวนการทาถนนนนมแนวทางทจะทาการแกไขได นอกจากนความนยมของพระเจาแผนดนในอดตเหนวา นาทจะน ามาใชเปนเครองราชปโภค เชน นาสรง นาเสวย หรอทนาไปใชในพระราชพธกด จะตองลาเลยงใสตมดนผกผาขาวปดปากโองตตราประทบบนปมเชอกท

สำนกหอ


189

รดตรงคอโองดวยดนสอพอง สงเขาไปในพระราชฐานเปนประจา น าทไดมานจะตองสงเจาพนกงานนาเรอไปบรรจลงโองทตอนตนแมน าเพชร จนไดชอเรยกกนตดปากวา “น าเพชร” เพราะเปนน าทใสสะอาดซงพงจะหาไดในสมยนน มาใชเปนน าเสวยของพระเจาแผนดน นอกจากนนเพชรบรเปนเมองใหญทมเครองอปโภค บรโภค สมบรณอยแลวจงเปนการเหมาะสมดวยประการทงปวง ไดทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหเรมลงมอกอนสรางทประทบ เมอ พ.ศ. 2460 เปนตนมา

เนองจากทรงมแนวนโยบายทจะใชพระราชทรพยโดยวธประหยดการใชจายสวนพระองคในการสรางทตากอากาศของพระองคเอง จงทรงพระราชดารหาทางใชจายเฉพาะเทาทจาเปน ดวยเหตน การสรางพระตาหนกชายทะเลในครงนนจงมลกษณะประกอบดวย ไมยางและมงหลงคาดวยจาก นบวาเปนการมงหลงคาอยางประหยดกวาการใชวสดอน แมวาทางไปหาดเจาสาราญจาเปนตองทาถนนถง 15 กโลเมตร และบางตอนตองถมดนชวงทเปนตะกาด ซงเปนทลมน าทะเลทวมถง แตกไมเคยปรากฏวาทาการลงลกรงหรอใสอฐหกกรวดดนแตประการใด คงมแตการขดตอปราบดนใหเรยบแนน พอใหรถยนตพระทนงผานไปไดเทานน ในสมยนนการตอรถยนตสาหรบเปนรถยนตโดยสารคนใหญยงไมทากน จงทาใหทรงนกถงความลาบากของบรรดาขาราชการทตามเสดจออกไป รวมทงบรรดาเจาหนาทฝายบานเมองทจะตองไปถวายอารกขา จดการรบเสดจ ตดตอดวยเรองราชการตางๆ จะตองเดนทางดวยเทาเปนระยะทางไกล จงทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหเจาพระยาวรพงศพพฒน (เยน อศรเสนา) เปนแมกองจดการวางรถไฟเลกขนเพอทาการรบผโดยสาร ทาสถานขนทชานเมองเพชรบร ตรงมมถนนไปหาดเจาสาราญแหงหนง กบอกแหงหนงทปลายถนนใกลทางเขาพระราชฐาน รถไฟสายนเปนรถไฟทมขนาดเลกมาก และไมมสถานรบสงผโดยสารแหงอนตลอดทาง

งานกอสรางตางๆ ไดสาเรจเรยบรอยลงในป พ.ศ.2461 พอถงวนท 27 เมษายน ของปนน ไดเสดจพระราชดาเนนออกจากพระตาหนกจตรลดารโหฐานโดยรถยนตพระทนงไปลงเรอขามฟากททาวาสกร เพอไปประทบรถไฟพระทนงทสถานบางกอกนอยเสดจตรงไปถงจงหวดเพชรบร ในตอนแรกประทบแรมอยทพระทนงบานปน (พระทนงบานปนน เปนพระทนงซงสรางคางมาตงแตครงรชกาลท 5 เพงมาเสดจ เรยบรอยลงในสมยรชกาลท 6 จงพระราชทานนามวา “พระรามราชนเวศน”) ณ สถานทแหงนอยเปนเวลา 6 วน พอถงวนท 2 พฤษภาคม จงไดเสดจออกไปประทบตากอากาศทชายทะเลหาดเจาสาราญ ในการเสดจออกไปครงน ปรากฏวาเปนทพอพระราชหฤทยในการทเสดจออกไปพกผอนพระราชอรยาบทชายทะเลทมลมทะเลพดอยตลอดเวลา จนถงกบพระราชทานชอใหมโดยเปลยนจากชอเดมทชาวบานเรยกวา ”บางทะล” เปน “หาดเจาสาราญ”

ในโอกาสทเสดจออกมาประทบอยทนหลายวน จงมรบสงใหทาเปนหอคอยสงขนดวยไม ตงอยบนชายหาดหนาพระตาหนกทประทบ แลวตดดวง (การตดโคมไฟสแดงเหนอยอดพระท

สำนกหอ


190

นงหรออาคารสงๆในเขตพระราชฐาน ทรงใชใหเปนทสงเกตวา พระองคกาลงประทบอยในบรเวณนน) โคมไฟฟาสแดงไวทยอดหอคอยสงแหงนน สวนนอกฝงออกไปกมเรอรบจอดลอยลาเปนการถวายพระเกยรตตามราชประเพณตามปกต เมอแสงแดดตอนบาย ซงเปนชายทะเลดานตะวนตกออนลง เพราะดวงตะวนในตอนนจะคลอยลบขอบฟาไปทางดานหลงของพระตาหนก ซงตงอยบนชายตลง เมอมองออกไปกลางทะเลกไมระคายเคองพระเนตร พระองคจงโปรดทจะเสดจลงไปประทบอยตามชายหาดซงเปนบรเวณทสะอาดรมรนและไมมผคนภายนอกจะเขาไปเดนวนวายใหเปนทรบกวนพระยคลบาท ในการเสดจลงไปเพอจะสรงน าทะเลทชายหาดนกเปนประเพณทบรรดามหาดเลกและราชองครกษทงหลายจะตองรหนาทคอยกนอยใกลๆ เพอตามเสดจลงไปถวายความอารกขาดวย คอลงไปเปนจานวนกลมใหญไมตากวา 30-40 คน ในการแตงพระองคลงมาในกลมของขาราชบรพารนน พระองคจะทรงฉลองพระองคชดพเศษสาหรบการลงสรงน าทะเลโดยเฉพาะ นนคอเปนฉลองพระองคชดผาฝายสแดงมองเหนเดนชดกวาคนอนๆ ฉลองพระองคแดงชดนเปนแบบเสอแขนสนแคขอศอก และเอวปลอยอยางเสอธรรมดา ผาหนาอกไมมรงดมแตผกไวดวยผาสเดยวกน สาหรบพระสนบเพลาเปนกางเกงสามสวนสแดงเหมอนกน สญลกษณของสแดงสาหรบใชสรงน าน เจานายโปรดใชกนมากในสมยกอน สวนขาราชบรพารอนๆ ทตามเสดจลงไปในทนน การแตงตวเปนไปโดยลาลองไมมการนดหมายแตอยางใด โดยมากกสวมกางเกงขาสนสเทา นาตาล หรอ ดา ตามทใชเลนกฬากนแตสวนใหญสวมเสอคอปกสขาว บางคนกใชเสอชนในคอกลม ในการทองคลนเกลาฯ รชกาลท 6 โปรดในการใชฉลองพระองคแดงดวยผาฝายนน เปนการแสดงถงพระราชอปนสยของพระองคทมความพงพอพระราชหฤทยอยางไทยแท แมวาพระองคจะเคยเสดจศกษามาจากประเทศทางตะวนตก

เมอเสดจลงไปในน าทะเลแลวทหารหาดเลกขาราชบรพาร ตางกกระจายกนออกไปเปนบรเวณแผกวาง บางคนไปลอมวงอยดานหนาทนง โดยหนหนาเขาหาพระองค หนหลงออกนอกทะเล ทงนกโดยความจงรกภกดทพยายามตวงลอมไวเผอวามปลาฉลามหรอแมงกะพรนไฟเขามากถงคนเหลานนกอน จะไดมโอกาสทลพระองคไดทนทวงท

พระองคไดเสดจลงสรงอยเปนประจา จนกระทงวนหนงเปนเวลาทน าทะเลลดลงไปมากในเวลาตอนบายทเคยเสดจลง จงทาใหวนนนมหาดกวางออกไปมาก ลนเกลาฯไดเสดจพระราชดาเนนลงไปตามหาดทรายอนกวางใหญจนถงสดชายของน าทะเล แตทาใหพระองคประหลาดพระราชหฤทย เพราะสดของชายหาดทออกไปนนกลายเปนพนททะเลเลน ทรงรงเกยจทจะเสดจลงไปสรงน าทะเลไดอยางทเคยเปนประจาทกวน เมอประทบยนทอดพระเนตรอยสกพกใหญ จงเสดจกลบขนพระตาหนก ทกคนคดวาวนนคงจะไมเสดจลงสรง แตครนเสดจพระราชดาเนนขนมาจนถงระดบขางบนของชายหาด กมแองทรายอางใหญทมน าทะเลขงเตมอยแหงหนง ในทนใดนนเองเลย

สำนกหอ


191

ทรงถอโอกาสนงลงประทบทตรงขางแองนานน บรรดาขาราชบรพารทตามเสดจลงไปดวย กพากนไปนงคอยอยหางๆพอสมควร พระองคทรงใชพระหตถแหวกทรายใหน าทขงอยในแองน านนไหลลงทตา แตทรงทาทางใหไหลคดไปคดมาประดจเปนลาแมน าทไหลไปตามธรรมชาต แลวทรงสมมตวา ลาน านนไหลโคงเปนวงออม เพอเปนทตงราชธาน อนมบานเมองราษฎรหนาแนน ทรงปนทรายเปนปอมปราการ มคเมองเลกๆ สาหรบปองกนอรราชศตรทจะมารกราน รบสงใหมหาดเลกคนหนงวงเขาไปหกกงไมใบเลกๆ มาปกเปนเสมอนเรอนสวนไรนาตามธรรมชาต ประทบเพลนอยเชนนนจนน าทะเลสงขนมาพอทจะเสดจลงสรงไดอยางทกวน จงเสดจลงน าทะเลอยชวครแลวกเสดจขน มผกลาววาเหตการณนไดดลพระราชหฤทยใหเรมสรางดสตธานอนเปนบานเลกเมองนอย ซงเปนเรองทอาจจะเปนไปไดเพราะหลงจากเสดจกลบจากหาดเจาสาราญในครงนน กเสดจไปประทบทพระราชวงดสต และเปดเมองดสตธานในระยะตอมา

การเสดจไปคราวนน พอถงวนท 13 มถนายน ไดเสดจกลบไปทาพระราชพธเฉลมฉลองพระรามราชนเวศนทเมองเพชรบร 1 วน แลวเสดจไปประทบตอทหาดเจาสาราญอก ประทบอยเปนเวลาอก 1 เดอน จนถงวนท 14 กรกฎาคม จงเสดจกลบไปประทบแรมทพระทนงบานปนอกครงเปนเวลา 1 เดอน จงเสดจนวตคนสพระมหานคร สาหรบพระทนงบานปน หรอ พระรามราชนเวศนนไมทรงโปรด จงไมคอยเสดจไปประทบหลงจากคราวนนอก การทไดทรงมโอกาสออกไปประทบรกษาพระองคอยชายทะเลคราวนนเปนเวลานานเกอบ 2 เดอนครง นบวาเปนการรกษาพระองคทไดผล เพราะไมเคยไดยนวามพระราชปรารภถงเรองทรงปวดตามพระวรกายตงแตนนเปนตนมา ในปตอๆมากไดมโอกาสเสดจออกไปประทบพกผอนชายทะเลทหาดเจาสาราญอก จนครงสดทายเสดจออกไปคราวหลงสดเมอ พ.ศ.2464 เหตการณไมเคยคาดคดในความไมสะดวกตางๆ ไดมขนหลายประการ จนกระทงไมเสดจออกไปประทบทหาดเจาสาราญอกเลย เรองความไมสะดวกทเกดขนมดงตอไปน

ประการท 1 ทหาดเจาสาราญมบอน าจดทขดไดตงอยทางทศใตของพระตาหนกเพยงบอเดยวซงทางบานเมองคาดคะเนเหตการณผด เพราะไมคดวาจะมผตามเสดจออกไปมากโดยเฉพาะในปสดทายผคนกพลอยตดตามออกไปมากกวาปแรกๆ มผไปเปดรานขายอาหารขนหลายราน น าจดทมอยเพยงแหงเดยวกไมเพยงพอ และบงเอญฝนในปสดทายกอนทเสดจพระราชดาเนนออกไปนนตกนอยกยงทาใหน าในบอลดปรมาณลง จงทาใหมคนไปรอคอยตกน าในบอแหงเดยวน เปนประจาทกวน จนในทสด กไมเพยงพอ ทางบานเมองทราบอปสรรคในเรองนเปนอยางด แมวาจะหาทขดบอน าแหงใหมทอยในบรเวณใกลเคยงกยงหาไมได อกทางหนงทพอจะทาไดคอ ลาเลยงนามาจากตวเมองเพชรบรโดยทางรถไฟเลก แตทางรถไฟเลกนกจะขนน าไดแตละเทยวเพยง 200 แกลลอนเทานน และจะขนไดเพยงวนละเทยวเดยว เมอเปนเชนนแมแตจะนาไปใชสาหรบของ

สำนกหอ


192

หลวงอยางเดยวกไมเพยงพอ สาหรบการลางถวยชามทหองเครองและหองวรภาชน ถงกบตองไปตกน าเคมมาใสไวสาหรบลางเสยครงหนงกอน แลวจงนาไปลางดวยน าจดใหสะอาดภายหลง สาหรบบรรดาขาราชบรพารชนผใหญทตองมน าจดไวใชประจาบาน ตองถกขอรองใหอดออมถนอมการใชน ามากขนทกท จงพากนเดอดรอนไปตามๆกน

ประการท 2 เนองจากเจาพระยาวงพงศฯ ผรบสนองพระบรมราชโองการใหสรางทางรถไฟเลกขนนนทานเขาใจในพระราชประสงควา ทรงโปรดทจะเหนการทางานโดยประหยด รถไฟจงมขนาดเลกเปนของเกาทใชแลวเอามาปรบปรงใหใชการได การวางรางรถไฟทอดไปตามขอบถนนดนโดยไมไดทาการพนดนใหสงอยางรถไฟหลวงนน เพราะคงเหนวาเปนของไมจาเปนอาจจะเปลองคาใชจายอกเปนอนมาก เ มอเปนเชนนรางทวางไปตลอดท งสายน นจงคดไปคดมา นอกจากนนความเสมอของหนาดนยงเปนไปตามสภาพเดมของไหลถนน จงทาใหมลกษณะสงๆตาๆ ผโดยสารทกคนยนรอกนแนนขนดตางกเตมใจทจะนงไป เพราะไมมทางอนทจะไปไดนอกจากจะเดนไปในระยะทาง 15 กโลเมตร ขบวนรถโดยสารของรถไฟเลกนมเพยง 6 คน จงจาเปนตองทจะตองโดยสารไปรวมกน ระยะทาง 15 กโลเมตร ใชเวลาเดนทาง 5 ชวโมง นอกจากนนเมอรถไฟวงเหวยงไปมาเชนน ทาใหขอพวงรถหลดจากกนบอยๆ จงตองหยดรถแลวถอยหลงไปพวงรถทงขบวนใหม สวนรถจกรนนมขนาดเลก พอวงพวงรถไฟโดยสารไปนานๆ กหมดแรง จาเปนตองจอดพกเพอใสฝนเรงไฟใหแรงดนสงพอจงจะวงตอไปไดสวนตวถนนไดทาการขดตอบกลบเกลยพนดนใหเรยบโดยมการบดทบใหแนนตามธรรมดา สวนทจะตองผานลงไปในทลมทเปนตะกาด กใชไมไผสานและขนดนมาทบเพอมใหลอรถยนตตดหลม สาเหตมาจากเวลานนยงไมมทางหลวงทตดเชอมโยงไปถงถนนทรงพลทมอยกยงไมไปถงเพชรบร จงไมมเอกชนคนใดทจะมทางนารถสวนตวไปแลนทในถนนสายนใหเกดความชารดทรดโทรมคงมแตรถพระทนงและรถขบวนหลวงทใชในการตามเสดจเทานน จะมอยบางกเพยงรถจกรยานสองลอของชาวบานทอยตามรมถนนสายนพลอยมโอกาสใชเปนทางสญจรไปมาเพราะเปนทางสะดวกทนาใชและเปนทนยมกนมากในเวลานน แตถาวนใดมฝนตกลงมามากกกอใหเกดความลาบาก เพราะถนนทเรยบดวยดนเหนยวนน จะเกดลน ทาใหผขไมสามารถจะทรงตวบนรถได

ประการท 3 ไดแกเรองแมลงวนหวเขยว ปแรกๆทเสดจออกไปมแมลงวนบางเปนจานวนเลกนอย แตในคราวเสดจออกไปครงสดทาย เมอเสดจออกไปประทบวนแรกๆ แมลงวนไมคอยจะชมมากนก ครนอยตอไปนานวนเขากมมากขน อาจมสาเหตมาจากตาบลบางทะลแหงนไมไกลจากหมบานชาวประมงคอตาบลบานแหลมกเปนได ประกอบกบการเสดจในครงนน การสขาภบาลในหมราษฎรทเขามาออกรานคาขายและตามบานขาราชบรพารไมมใครกวดขนในเรองสาธารณสข เชน พวกรานขายอาหารมกทงเศษอาหารไมเปนท ลางถวยลางชามและ ทงบนทราย

สำนกหอ


193

ทวไปจงเปนจดหนงทเปนโอกาสเพาะแมลงวน แมลงวนพวกนเขาไปบนอยทโตะเสวยในตอนกลางวน มหาดเลกกองตงเครองตองรบภาระหนก เพราะไมเคยปรากฏวามแมลงวนเขาไปรบกวนพระยคลบาทในเวลาเสวยขนาดน แมลงวนเปนสตวทเปนพาหะในการนาเชอโรคตางๆ มาสคนทางอาหารซงไมเปนการสมควรทจะไปไตตอมทพระกระยาหารอนเปนเครองเสวย

บรรดาขาราชบรพารและเจาหนาทอนๆ ในขบวนเสดจเมอปะสบกบความลาบากนานาประการกพากนเบอหนาย ปทเสดจออกไปครงหลงสดเปนป พ.ศ.2464

ทางจงหวดเพชรบร ไดกราบบงคมทลเขามาวาไดพบสถานทแหงใหมทตาบลหวยทรายเหนอเปนทาเลดอยในระหวางหาดเจาสาราญ และตาบลหวหน ซงมความเหมาะสมกวาหาดเจาสาราญหลายประการ คอ นาจดหางายเพราะมลาหวยอยโดยธรรมชาต มแองน าซบใตดนทจะขดบอหาน าใชไดโดยทวไป และทสาคญมากไดแกอยใกลชดกบสถานรถไฟหวยทรายเหนอมาก ไมตองกงวลในเรองการเดนทางของผทตามเสดจ ทงเปนชายทะเลทหาดทรายสะอาดสาหรบเรองแมลงวนนนมหวงวาจะไมชกชม เพราะหางจากหมบานชายทะเลเปนระยะทางไกล จงมพระกระแสรบสงใหเรมดาเนนการกอสรางพระราชนเวศนแหงนเปนการดวน ประกอบกบตอนนพระองคทรงมฝายในตามเสดจไปในขบวนดวย การสรางพระราชฐานสาหรบใชเปนทประทบตอนนจงตองเพมพระตาหนกสาหรบฝายในไวอกดวย ในคราวนทรงมพระราชปรารถนาจะใหมความสวยงาม ประกอบดวยความมนคงถาวรโดยไมใหมงหลงคาจากอยางหาดเจาสาราญ ทงพระราชทานนามพระราชนเวศนแหงนใหเปนการสอดคลองกบชอตาบลทใชอยเดม คอคาวา “หวยทราย” เปนความหมายถงหวยของเนอทรายซงเปนกวางชนดหนง จงไดทรงนาเอาคาวา “มฤค” มาใชและเพอใหเปนสรมงคลแกสถานทไดทรงนาเอาชอสถานทในพทธประวตมาต งคอ “มฤคทายวน” เพราะปามฤคทายวนนเมอพทธองคไดทรงตรสรอนตตรสมมาสมโพธญาณแลว พระองคไดทรงราลกถงพระปญจวคคยจงไดเสดจไปทรงประทานพระปฐมเทศนา ณ ทปาอสปปตนมฤคทายวนเปนครงแรก และเมอไดพระราชทานชอเหมาะดแลวเลยทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ หามมใหผหนงผใดลวงล าเขามายงสตวในตาบลน ซงแตกอนเคยเปนถนของพรานปาออกมานงหางกนทนเปนการปกปองสตวปาทพากนหนรอนมาพงเยนภายในปรมณฑลรอบพระราชฐานภายในวงรศม 100 เสน ทรงแผพระราชกศลตามประกาศลงวนท 12 พฤษภาคม 2467

การกอสรางสถานทนไดทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ รางแผนผงดวยพระองคเอง โดยจดวางหองพระบรรทมอยกงกลางตดกนกบหองแตงพระองคและหองสรง และมหองเสวยตดอยดานหลงมสะพานทอดออกไปทางขวามอสาหรบเปนสวนของฝายใน ดานซายเปนสะพานทอดยาวไปตอกบทอฒจรรยชนบนของโรงละคร ดานหนามสะพานทอดยาวไปเปนหองทรงพระอกษรใกลชายหาด

สำนกหอ


194

แบบแปลนของพระองคทรงจดทาใหบรรดาพระตาหนกตางๆ แบงกระจายหางกนออกไปเปนหลงๆ แบบเดยวกนหมด ยกใตถนโปรง เทพน คอนกรตเรยบๆ และดเตยนโลงแลสะอาดตาตลอดจนใตสะพาน ทเชอมโยงถงกนกเทพนคอนกรตใหเปนทางเดนไปมาสะดวกเชนเดยวกน นอกจากนนจะเหนมบนไดพาดลงสพนดนโดยเฉพาะอาคารแตละหลงเพอใหความสะดวกในการขนลงอกดวย

ในการกอสรางพระราชนเวศนมฤคทายวนแหงน ยงมรองรอยทแฝงการประหยดพระราชทรพยไวเปนหวใจสาคญ คอทรงหลงคานนเปนทรง “ปนหยา” อยางทชาวบานเขาสรางกนทวๆไปแลวมงดวยกระเบองวาวสเหลยม สวนทเปนสะพานเดนตดตอรวมทงทเปนระบยงหนาหองจะมราวลกกรงเปนแถวยาวเหมอนสะพานตดตอจากเรอนหลงหนงไปยงอกหลงหนง

นอกจากน นในบรเวณพระราชนเวศนแหงน มไดทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหตกแตงสวนไมประดบอยางใด คงมแตตนไมปาของเดมประเภทตนขอย ตนกม ตนแจง ตนมะนาวผ ฯลฯ อนเปนพนธไมปาทงสน ทางดานตะวนออกของพระตาหนกจรดชายฝงทะเลปลอยใหเปนทโลงกวางเวลาปลอยใหเปนทะเลทรายโดยธรรมชาต ทางดานหลงพระตาหนกเขาไปนนเปนทดนอนสมบรณ เพราะมแองน าขงอยตามธรรมชาตอยหลายแหงรวมทงมธารน าไหลลงทะเลผานหลงพระตาหนกอยดวย ในสถานทแหงนเมอสมยทจะลงมอทาการกอสรางพระตาหนกขนมาเปนปาทมตนไมขนหนาแนนยงกวาในบรเวณใกลเคยงอนๆ ในทองทนไมเคยมบานเรอนผคนเคยไปปลกสรางมากอน

พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวฯ เสดจออกไปประทบครงแรกเมอป พ.ศ.2467 ครงตอมาในป 2468 ไดเสดจออกไปเปนครงสดทายเมอวนท 12 เมษายน เวลาเทยงวนเสารจากในพระบรมมหาราชวงลงเรอยนตขามฝากททาราชวรดษฐ เพอไปประทบรถไฟพระทนง ทสถานบางกอกนอยไปลงทสถานหวยทรายเหนอ ในครงสดทายนประทบอยนานเปนเวลาประมาณเดอนเศษ เสดจนวตกลบพระนครในวนท 20 มถนายน พ.ศ. 2468 ตอมาวนท 25 พฤศจกายน ในปเดยวกนนกเสดจสวรรคต พระองคไดทรงทงพระอนสรณไวคอ ตวพระตาหนกตางๆ ตงอยเดยวดายทชายหาดและชารดทรดโทรมไปตามกาลเวลา

สำนกหอ


195

รปลกษณะทางสถาปตยกรรมของพระราชนเวศนมฤคทายวน (อรรคศษฏ วรยะกล, 2537: 149-155)

พระราชนเวศนมฤคทายวน ประกอบดวยอาคาร 16 หลง แบงออกเปน 3 หมพระทนงใหญ มชอคลองจองกนคอ

1. หมพระทนงสมทรพมาน เปนทพกของฝายใน (ฝายสตร) ประกอบดวย หองบรรทม หอเสวย ศาลาลงสรงฝายในและทพกขาราชบรพารใกลชด

2. หมพระทนงพศาลสาคร เปนทพกของฝายหนา (ฝายชาย) ประกอบดวย หองพระบรรทม หอเสวย ศาลาลงสรงฝายหนา และทพกขาราชบรพารใกลชด

3. สโมสรเสวกามาตย เปนโถงโปรงอเนกประสงค ใชเลนละครและประกอบพธสาคญตางๆ

ตวอาคารทกหลง มระเบยงทางเดนเชอมตอถงกนทกลง ทงชนบน และชนลางโดยตงขนานกบชายฝงทะเล การกอสรางพระราชนเวศนแหงนใชเวลากอสรางประมาณ 1 ป คอเรมกอสรางป พ.ศ.2466 แลวเสรจป 2467 ลกษณะอาคารเปนหมอาคารไมสกสองชน หลงคาเปนทรงจวและทรงปนหยาแบบชาวบานทวไป มงหลงคาดวยกระเบองวาวซเมนตสแดง ชนบนเปนอาคารไม ซงใชไมสกทองทงสน ชนลางเปนใตถนโลง เสาคอนกรตเสรมเหลก ลกษณะสเหลยม ขนาด 0.25 x 0.25 ม. ยกเวนบรเวณสโมสรเสวกามาตย จะเปนเสาคอนกรตเสรมเหลกกลมขนาดเสนผานศนยกลาง 0.25 ม.

เนองจากพระราชนเวศนฯ แหงนมขนาดใหญมาก กลาวคอ ชวงยาวสดของอาคารยาวถง 364 เมตร และมชวงกวาง 132 เมตร มเสาอาคาร 1,080 ตน มบนดงสน 25 แหง แตทรงมพระราชประสงคใหสรางแลวเสรจในชวงเวลาอนสน และจากคาบอกเลาของผร และความทรงจาของผทมชวตอยในระหวางการกอสราง ไดเลาวาการกอสรางวสดทเปนไมนน บางสวนสงมาจากกรงเทพฯ โดยทาสาเรจรปเปนชนๆ แลวนามาประกอบ ณ ทกอสราง สวนทเปนคอนกรต ใชวธหลอกบท ดงจะสงเกตไดจากชวงตอระหวางหวเสาคอนกรต

ชนลางกบเสาไมช นบนบางตนจะไมไดศนยกลางพอดซงอาจเปนเพราะคานไมระหวางเสาตดมาไมไดความยาวทพอด มสนบาง ยาวบางกได

ชวงตอระหวางเสาคอนกรตชนลางกบไมชนบนนน ไมมการยดดวยวสดอนใด เปนการนาเอาอาคารชนบนวางทบบนเสาคอนกรตชนลางเทานน เวนแตสวนทอยตดกบทะเล เชน ศาลาลงสรงทง 2 หลง จะมการยดดวยแผนเหลก โดยฝงแผนเหลกเปนแกนยดกบเสาไมบนหวเสาคอนกรต

สำนกหอ


196

เสาคอนกรตเสรมเหลกชนลางนน จากการบรณะพบวาเสาคอนกรตบางตนไมมการเสรมเหลก และขนาดของเหลกทเสรมกไมเทากนแนนอนทกตน

สวนอาคารทตดกบพนดน เชน เสาคอนกรต ผนงอาคาร เชงบนไดจะมการทารางน าโดยรอบลกประมาณ 1-2 นว เพอปองกนมดและแมลงขนรบกวนบนอาคาร

ทกสวนของอาคารรวมทงระเบยงทางเดน จะมกนสาดทาดวยไมสกทองทาสแดงโดยตลอด

ฝาเพดานของอาคารชนบน ทาเปนแผนคอนกรตเสรมเหลกเพอใหเกดน าหนกกด ทบอาคารปองกนการไหวตวเวลาเกดลมปะทะแรงๆ ในสวนทตองใชฝาเพดานคอนกรตเสรมเหลกแผนใหญ จะมการใชเหลกเสนโยงตดกบโครงหลงคาและแผนฝาเพดาน คอนกรตเสรมเหลกนจะมการเขยนสลวดลายแบบยโรป เฉพาะในหองพระบรรทม , หอเสวยของทงหมพระทนงสมทรพมาน และหมพระทนงพศาลสาคร รวมทงสโมสรเสวกามาตยเทานน

เสาไมและหนงหองไมชนบน แสดงใหเหนถงการกอสรางแบบเรยบงาย และรบเรง กลาวคอผนงหองไมสกเปนการถากไวโดยไมไดขดแตงใหเรยบรอย เชน ผนงหองทรงพระอกษรหรอเสาไมสก หอเสวยกลางกโคงงอไมตรง เปนตน

ลกกรงระเบยง , อาคาร ซงมขนาดและรปแบบเดยวกน บางแหงกมลกแกวบางแหงกไมม

โครงสรางบนหลงคาบางแหงนาไมทเหลอเศษจากพนหรอกนสาดตแปะไวเพอเสรมความมนคงแขงแรง

ลกษณะของค ายนระหวางเสาของระเบยงทางเดนจะพบวามเฉพาะดานยาว (ดานขนาน) ทงสองขางทางเดนจะไมมในดานขวาง (สกด) ยกเวนระเบยงทางเดนในสวนททอดไปสศาลาลงสรงทงสองแหงเทานน อาจแสดงใหเหนถงความประหยดและรบสราง ซงถาจะกลาวถงความมนคงของตวอาคารแลวควรจะมในทกชวงระเบยงทางเดน สวนระเบยงทางเดนเชอมตอระหวางหมพระทนงสมทรพมานกบหมพระทนงพศาลสาครนน จะพบวามการใสเหลกยดหวเสาและโคนเสาไมทกตน อาจเปนการเสรมความมนคงภายหลงการกอสรางแลวเสรจ ซงเปนการใสแทนคายนดานขวาง (สกด) เพราะระเบยงสวนนรบลมเตมท

อาคารทงหมดของพระราชนเวศนมฤคทายวนแหงนจะมลกษณะเรยบงายคลายกนทงหมด ยกเวนสวนสโมสรเสวกามาตยเทานนจะมการเกบหรอเนนในสวนรายละเอยดปลกยอยมากกวาอาคารหลงอนๆ อาทเชน ลกกรงระเบยงจะมลวดลายระหวางลกกรง คายนจะทาบว มบนไดโคงขน อาคารชนบนมฝาไมสกใตกนสาด เสาคอนกรตจะเปนเสากลมในขณะทสวนอนๆ เปนเสาเหลยมเปนตน

สำนกหอ


197

พระราชนเวศนมฤคทายวนไดถกประกาศเปนโบราณสถานลงในราชกจจานเบกษา เมอวนท 27 ตลาคม 2524 และ ดวยเดชะพระบารมปกเกลาปกกระหมอมของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว รชกาลปจจบน ทรงพระราชทานพระบรมราชานญาตให พนทคายพระรามหก พระราชนเวศนมฤคทายวนและอทยานสงแวดลอมนานาชาตสรนธร อนเปนพนททรพยสนสวนพระมหากษตรย เปนสถานทราชการและเปนสถานทสาธารณชนสามารถเขามาศกษาหาความรทงในดานประวตศาสตรสถาปตยกรรม ศลปกรรม ธรรมชาต สงแวดลอม และเพอพกผอนหยอนใจ ตลอดจนดวยพระกรณาธคณของสมเดจพระเจาภคนเธอ เจาฟาเพชรรตนราชสดาสรโสภาพณณวด ททรงพระกรณาอปการะการบรณปฏสงขรณและทานบารงพระราชนเวศนมฤคทายวนมาโดยตลอด

การอนรกษหมพระทนง นบต งแตพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวเสดจสวรรคต พระราชนเวศน

มฤคทายวนถกทอดทงขาด การบารงรกษาตลอดมา ประกอบกบสถานทตงอยตดทะเล ไอความเคมของน าทะเลทาใหเกดปฏกรยาทางเคมตอวสดทใชในการกอสรางซงเปนไม และเสาอาคารซงเปนคอนกรตเสรมเหลก ทาใหวสดเหลานเสอมสภาพเรวกวา ปกต พระราชนเวศนแหงนจงมสภาพทรดโทรมมาก

ในป พ.ศ.2526 กองบญชาการตารวจตระเวนชายแดนรวมกบกรมศลปากร ไดจดทาโครงการบรณะพระราชนเวศนมฤคทายวน โดยกรมศลปากรไดดาเนนการสารวจพรอมเขยนแบบและรายการบรณะ ในป พ.ศ.2530 ผกากบการคายพระรามหก ไดดาเนนการจดหาทนเพอการบรณะ โดยในขนแรกจะดาเนนการบรณะหองพระบรรทม เพอวตถประสงคจดเปนพพธภณฑสวนพระองคในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว โดยในการบรณะซอมแซมพระราชนเวศนฯ ในครงนไดดาเนนงานบรณะสวนหนงเสรจสนตามแบบของกรมศลปากร และดาเนนการบรณะซอมแซมจนแลวเสรจในปพทธศกราช 2537

ในป พ.ศ. 2534 กองบญชาการตารวจตระเวนชายแดนโดยผบญชาการตารวจตระเวนชายแดนขณะนน ไดยนคารองขออนญาต จดทะเบยนจดตงเปนมลนธพระราชนเวศนมฤคทายวน และไดรบการจดตงเปนมลนธฯ ตงแตวนท 2 ธนวาคม 2535 โดยมวตถประสงคเพอบรณะซอมแซมจนพระราชนเวศนมฤคทายวนใหมสภาพด เพอดารงไวเปนหลกฐานทางประวตศาสตร และอนรกษไวเปนมรดกทางศลปวฒนธรรมของชาต และไดกราบทลเชญ สมเดจพระเจาภคนเธอ เจาฟาเพชรรตนราชสดา สรโสภาพณณวดเปนองคอปถมภของมลนธพระราชนเวศน ในระหวางการขอจดทะเบยนจดตง ซงพระองคไดทรงพระกรณารบไวในอปถมภ ตงแตวนทจดทะเบยนเปนตนไป ตอมามมตใหเปลยนแปลงชอมลนธเสยใหม จากเดมชอวา มลนธพระราชนเวศนมฤคทายวน

สำนกหอ


198

เปลยนเปน มลนธพระราชนเวศนมฤคทายวนในพระอปถมภของสมเดจพระเจาภคนเธอ เจาฟาเพชรรตนราชสดาสรโสภาพณณวด

สาเหตของความเสอมโทรมทเกดขนกบอาคารหมพระทนง 1. การขาดการดแลรกษา หลงจากพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวเสดจ

สวรรคตใน พ.ศ.2468 พระทนงถกทงรางขาดการทาความสะอาด และซอมบารง ไมทมฝ นถกความชนเปนบอเกดของเชอราเนอไมออนแอเปนทอยอาศยของแมลง เมอหลงคารวนาฝน สมผสกบอาคารโดยตรงทาใหไมผ

2. ความทดโทรมจากสงแวดลอม ไดแก 2.1 ความเคมจากไอของนาทะเล ทมปฏกรยารนแรงกบโลหะทาใหเกดออกไซค

หรอ ทเรยกวาสนม เชน บานพบ และกลอนประตหนาตาง โดย ความรอน แสงจากแดดและนาฝนเปนตวเรงปฏกรยา

2.2 แดดและฝน ทาใหสซดและหลดรอน ทาใหเนอไมขาดชนปกปอง ความรอนจากแดด และความเยนจากฝน ทาใหเกดการขยายตวและหดตวของคอนกรตทาใหเกดการแตกราว รากพชชอนไช ทาใหโครงเหลกทอยภายในเกดเปนสนมเมอเปนมากจะทาลายคอนกรตภายนอกทาใหโครงสรางออนแอเกดการทรดตว และพงทลาย

3. การใชงานทผดวตถประสงคการสราง วศวกรไดคานวณนาหนกอาคารหมพระทนงใหเพยงพอสาหรบพระบาทสมเดจพระเจาอยหว พระบรมราชน พระราชเทว พระสนมเอก ขาราชบรพารฝายหนา และฝายในทสนองพระเดชพระคณใกลชดในการประทบแรมฤดรอน เทานน การทมผเขาชมจานวนมาก ตดตอกนเปนระยะเวลานาน เกนกวาทอาคารจะรบได กอใหเกดการชารด และทรดตว ในดานโครงสรางโดยเฉพาะสวนทบอบบางเชน ระเบยงทางเดนยาว ทไมมแรงดงทางดานกวาง เปนตน

สำนกหอ


199

ชดความรพระราชกรณยกจทสาคญของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ความเปนมาของธงชาตไทย

ประเทศไทย หรอ สยามในอดต มธงชาตทใชกนมาตอเนอง ในสมยกรงศรอยธยาเปนราชธาน ใชธงเปนรปสามชายปลายงอนเปนกนก มสตางๆ เปลยนแปลงไปตามยคสมย ตอมาในสมยสมเดจพระนเรศวรมหาราช กไดใชเปนธงสแดงลวน ตอมาในรชสมยพระพทธยอดฟาจฬาโลก ธงชาตกไดมการเปลยนแปลงรปแบบใหมความทนสมยยงขน คอ เปลยนแปลงทงรปลกษณะ เปลยนส มการประดบประดาเครองหมาย ทเกยวของกบราชสกลวงศ คอ มรปจกรอยตรงกลางผนผาสแดง อนเปนพระบรมนามาภไธยของพระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลก

ตอมาในสมยพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย ในรชสมยของพระองค ไดมพระยาสารเศวตอนอดมดวยคชลกษณะอนประเสรฐมาสพระบารมถงสามชาง ซงถอเปนบพนมตสรมงคลทไมไดปรากฏมานาน ตงแตสมยสมเดจพระมหาจกรพรรด หรอ พระเจาชางเผอก ทาใหเปนทปลมปตแกพสกนกร จงทรงโปรดเกลาฯ ใหเพมรปชางเผอกลงไวในกลางวงจกรบนผนผาสแดง

ในรชสมยพระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว รชกาลทสาม ปรากฏวาเรอเดนทะเลของไทย ซงใชธงสแดงลวน เพอเปนสญลกษณบอกใหเรอลาอน และทาตามเมองตางๆทราบวาเปนเรอสนคาไทยน น เกดไปพองกบเรอชาตอน คอ ชวา มลาย ซงเดนเรอในนานน าสงคโปรเชนเดยวกน จงทรงมพระราชดารใหเรอของไทยทงหมด ทงของราษฎรทวไป และเรอหลวงทไปตดตอกบตางประเทศ ใหใชธงทปรากฏรปชางอยภายในวงจกร ในป พ.ศ.2360 ตอมาในป พ.ศ.2398 ในรชสมยพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว รชกาลท 4 ทรงพระกรณาโปรดเกลาใหยกรปจกร ซงหมายถงพระบรมราชวงศออก แลวใชรปชางเผอกใสลงกลางธงพนสแดงเชนเดม และประกาศใหใชเปนธงประจาชาตของประเทศไทยตงแตนนมา

ครนในรชสมยของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว จงไดมววฒนาการของธงชาตไทย โดยทรงมพระราชดารสทจะปรบปรงการใชธงชาตใหเหมาะสมกบยคสมย สะดวก งดงาม เขากบนานาประเทศ ธงชางเดมของไทย จงเปลยนมาเปนธงไตรรงคสามส ดงเชนปจจบนน สวนสาเหตทนอมนาพระราชหฤทยใหทรงมพระราชดารในเรองดงกลาวนนมเหตเนองมาจาก ใน ป พ.ศ.2459 เปนปทมฝนตกมากในหวเมองทางเหนอ ทาใหระดบน าสงกวาทกๆป ประกอบกบน าทะเลหนนสงขนเรอยๆ เกรงวากรงเทพมหานครกจะถกน าทวม ดวยความไมสบายพระราชหฤทยของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ททรงหวงใยผสกนกร ประชาราษฎร จงทรงมพระราชดารทจะเสดจแปรพระราชสานกขนไปโดยขบวนเรอ ตามลาแมน าเจาพระยา เพอจะไดทรงสงเกตการณ และหาทางปองกนชวยเหลอราษฎร โดยมจดหมายทเมองอทยธาน ทตงอยระหวาง

สำนกหอ


200

จงหวดนครสวรรค และจงหวดชยนาท โดยมทตงลกเขาไปจากลาแมน าเจาพระยา มบรเวณคอนไปทางทวภเขาดานตะวนตกเฉยงเหนอ มลาแมนานอยแยกไปจากแมนาเจาพระยา เรยกลาน านวาลาน าสะแกกรง ปากทางเขาลาน านตงอยตรงกบ อาเภอมโนรมย ชาวจงหวดอทยธานมอาชพทานาเปนหลก

ในการเสดจประพาสลาน าครงนน กระทรวงทหารเรอ ซงมหนาทในการควบคมและจดเรอกระบวนเสดจ ไดจดเรอรบหลวงเสอคารนสนธ เปนเรอนาขบวนเปนครงแรก และเปนครงเดยวทมเรอรบขนาดใหญ ขนไปถงปากน าโพ ถดมาเปนเรอยนตพระทนง “ประจาทวป” มเรอ “อนนตนาคราช” และ “อเนกชาตภชงค” เปนเรอพระทนงสารอง

วนท 2 กนยายน พ.ศ. 2459 ขบวนเรอเสดจกออกจากทาวาสกร แลนขนไปทางเหนอของแมน าเจาพระยา เมอขบวนเรอเสดจขนไปถงหนาเมองชยนาถ ปรากฏวาน าเออลนฝงมาก ซงตองมระดบสงกวาเขอนปากแมน าสะแกกรง พอทจะนาเรอยนตพระทนงผานเขาไปถงตวจงหวดอทยธานไดโดยสะดวก อนงทางฝายบานเมอง กไดรบคาสงลวงหนา ใหจดเตรยมการรบเสดจไวพรอมแลว พอถงอาเภอมโนรมยอนเปนปากทาง เรอรบหลวงคารนสนธ กชะลอฝจกรลอยลา ถายขบวนเสดจอย ณ ทน จนเมอเรอยนตพระทนงประจาทวป อนเปนลาทรง กบเรอขบวนพระประเทยบทงหมด ลวงเขาแมนาสะแกกรงไปเรยบรอยแลว เรอรบหลวงคารนสนธ จงแลนขนไปถงตาบลปากนาโพ จงหวดนครสวรรค พอเลยวกลบลา เพราะทนนมอาณาเขตเปนทรวมสายน าทกวางพอจะกลบเรอรบได แลวจงแลนกลบลงมาและคอยรบเสดจอย ณ อาเภอมโนรมยดงเดม

ประชาชนชาวจงหวดอทยธาน ทอยหางไกลจกพระนครหลวง กยงไมเคยมโอกาสเฝา หรอ แมแตเหนพระองคพระมหากษตรย เมอทราบขาวทางราชการ เตรยมปลกพลบพลาทประทบไวรบเสดจ และเกณฑนกโทษออกตกแตงบรเวณสองขางทางรมน า ทเรอพระทนงจะผาน อกทงประกาศขาวใหประชาชนชาวเมองทราบทวกนวา พระบาทสมเดจพระเจาอยหว จะเสดจเยอนเมองอทยธาน และจะไดหยดประทบแรมถงสองคน อนจะเปนโอกาสใหไดเฝาชมพระบารมและถวายความเคารพโดยใกลชด ตางกปตยนด ตระเตรยมตว และเคหะสถานบานเรอน เปนงานรบเสดจทวหนากนเปนการใหญ สองขางทางเสดจทงทางบก ทางนา ตงแตหนาเมองไปจนจดตลาด ประชาชน ขาราชการ พอคา คหบด รานคาตางๆ พากนตกแตงประดบประดาเคหสถานของตน เพอแสดงความจงรกภกด

แตสมยนน ประเทศไทยยงใชธงพนแดง มรปชางเผอก(สขาว) อยกลางเปนธงประจาชาต โอกาสทจะไดใชธงประดบประดาสมยนนราษฎรชาวบานกไมไดกระทากน มแตงานของราชการหรอในพธใหญๆเทานน ประกอบกบจงหวดทอยไกลพระนคร กเกอบจะไมมโอกาสไดจดงานใหญโตทจะตองตดธงบอยนก จงปรากฏวาชาวบานหาธงกนไมใครจะได แตวาการจะได

สำนกหอ


201

ตอนรบพระเจาแผนดนผเสดจมาเยยมจนถงบานเมองทตนพานก จงปรากฏวาทกหรแหงตางหาธงกนเปนจาละหวน บางกไปขอหยบยมมาจากจงหวดอนใกลเคยง

อนงตามหมายกาหนดการของทางบานเมองวา นอกจากเสดจเยยมจงหวดแลว ยงจะเสดจพระราชดาเนนออกจากตวเมอง ไปนมสการพระพทธรป และทอดพระเนตรระฆงโบราณใบใหญ ณ วดเขาสะแกกรงในวนรงขน ซงจะเสดจผาน บานขาราชการ บรเวณตลาด ตลอดจนหมบานราษฎรสองขางทาง การรบเสดจและประดบประดาธงทวตามหมบาน ในระยะทางเสดจกขยายอาณาเขตออกไปอก และเปนกรเพมความครกครน ใหแกเมองอทยธาน ความจรงการตอนรบเชนนน ทางราชการ ฝายบานเมอง หรอ ทางพระราชสานก มไดกะเกณฑหรอบงคบกวดขนอะไร ใครจะทากได ไมทากได หากแตเปนไปดวยความสมครใจของราษฎรเอง แตถงกระนนตลอดระยะทางทขบวนเสดจผาน ปรากฏวาหาธงชางไมคอยได คงมแตผาขาว ผาแดง หอยรบเสดจ แทนธงชาตเปนสวนมาก

พอเวลาบายของวนท 12 กนยายน พ.ศ. 2459 เรอยนตพระทนงประจาทวป นาโดยเรอยนตของจงหวดอทยธาน พรอมดวยเรอพระทนงรอง และเรอพระประเทยบทงหลาย อนแลนเปนขบวนลดหลนแตชาๆ สงางามเปนทวแถว แลนเขาเทยบทาหนาเมองอทยธาน ทามกลางเสยงโหรองถวายสดดตอนรบอยกกกองของบรรดาขาราชการและประชาชนชาวจงหวดทงหลายทมาคอยเฝาแนนขนดสองฝงแมนาสะแกกรงอยางลนหลาม

ณ รมแมน าหนาศาลากลางจงหวด อนเปนศนยกลางของตวเมอง ทเรอพระทนงเขาจอดเทยบทา เปนฉนวนใหญยาว หลงคามงจากทรงสงรโหฐาน ตวพลบพลาทประทบนน สรางดวยไมไผอนเปนของพนเมอง ทหาไดจากภมประเทศใกลเคยง มงหลงคาจากรปลกษณะสเหลยมทานองศาลา แตกนหองเรยบรอย และสวยงามดวยไมไผเขยวสด เครองใชตางๆ ทจดไวถวายเชนเกาอ โตะ ทประทบและอนๆ กทาขน ดวยไมไผพนเมอง นบวาเปนศลปะของไทยแท ททาดวยความฉลาดสามารถเปนทสะดดตาอยางอวดฝมอกนทเดยว ทงนปรากฏวาเปนทสบพระราชหฤทย และถงกบรบสงชมเชย ในวนน นหลงจากไดเสดจขนพลบพลาใหบรรดาขาหลวง และเหลาขาราชการประจาทองท เฝารบเสดจ ไดทรงมพระราชดารสปฎสนถารโดยควรแกเวลาแลว ไดประทบแรมอย ณ พลบพลาไมไผหลงนน เปนคนแรกของการประพาสเมองอทยธาน

วนรงขนซงเปนวนกาหนดเสดจประพาสวดเขาสะแกกรง บรรดาผตามเสดจเตรยมอยพรอม ณ หนาพลบพลาหลวงทประทบ พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงแตงพระองคดวยพระภษามวงหางกระรอกสปกแมงทบ สวมฉลองพระองคแพรแดงแบบขาราชการ กระดมลายทองลงยาหาเมด ทรงพระมาลาสกหลาดสเทามธารพระกรอยในพระหตถ และทรงฉลองพระบาทสวมหมสนอยางธรรมดา กเสดจขนประทบนงพระเกาอหาม โดยพระตารวจหลวงซงแตงกายแบบไทยเดม คอ

สำนกหอ


202

นงมวงสน าเงน สวมเสอนอกดมหาเมดสขาว คาดรดประคดเอว ใสถงเทาขาวและรองเทาแบบสวม สวมหมวกทรงประพาส มมหาดเลกถวายพระกลด เดนเคยงไปใกลๆ แวดลอมดวยราชองครกษทงส และขาราชบรพารใหญนอยตามลาดบชน เคลอนขบวนเสดจออกจากพลบพลาหนาเมอง ไปตามถนนเลยบรมนา ทามกลางประชาชนทมาคอยเฝาชมพระบารมอยตลอดทาง

ในระหวางทางทเสดจผาน ซงมขาราชบรพารชนผใหญไดเดนทางตามเสดจโดยใกลชด และทรงมพระราชดารสสนทนาอยดวยเนองๆ เปนทนาสงเกตวา การแตงบานชองมแตการหอยผาขาวผาแดงรบเสดจกนไปทวทกแหงหาธงไมคอยได นาจะเปนทสะดดพระราชหฤทยอยางใดอยางหนงเปนครงแรก เพราะพระองคยอมทรงตระหนกวา ธงชางเปนภาพพมพทตองสงมาจากตางประเทศ เพราะทาในเมองไทยเองไมได ราคาซอขายนบวาแพงตามกาลสมย ยากทราษฎรจะสามารถหาไวใชประจาบานได เปนของทจาเปน และควรจะแพรหลาย แตกกลายเปนความยากลาบากไป ถงกระนนดวยความภกด กไดแสดงใหเหนวา คนไทยนน มความจงรกภกดตอชาต ศาสนา พระมหากษตรย ทงมจตใจอนเจรญดวยวฒนธรรมแหงศลปะความงดงามภายใตชวตความเปนอยทลาหลงเตมไปดวยอปสรรค ทาใหทรงเหนใจ จนถงกบพระราชปรารภวา “การหอยผาแดง ผาขาวน ดออกจะคลายกบวาเมองอทยธานของเราเตมไปดวยประเพณชาวจนไปเสยแลว” แตพระองคเปนพระมหากษตรยททรงดวยพระเมตตาการญภาพ ทงทรงซาบซงในเจตนาดของผสกนกร จงสงอนใดทมตองพระราชปรารถนา หรอขดตอพระราชนยม กไมยอมแสดงใหปรากฏแมแตนอย คงเสดจผานไปดวยพระอาการชนชมตอการตอนรบนนๆ

บรเวณตลาด ซงมสภาพเปนหองแถวไม หลงคามงจากบาง สงกะสบาง สองขางทางทขบวนเสดจผาน ไดมการจดรวตดตอกน ประกอบดวย ผนผาขาวแดง ทประดบตกแตงเปนจบหอยลกษณะตางๆ บรเวณนนแออดดวยราษฎรทมาคอยเฝารบเสดจ จนตารวจภธร ทฝายบานเมองจดประจาเปนระยะหางๆ ไวสองขางทาง แทบจะหามกนไมไหว เสยงบอกกลาวกเซงแซอยมขาด บรรดาชาวชนบททงใกลไกลทมาชมนมอย ณ ทนนลวนแตงตวสฉดฉาดอยางทคดวางดงามหรหรา เมอขบวนเสดจผานไปทใด กพากนหมอบกมกราบลงกบพน และแซซองรองสาธการ ดวยความชนชมพระบารม

ขณะนน ขบวนเสดจพระราชดาเนนกตองหยดชะงก เนองจากมเสยงเอะอะผดปกตเกดขนดานหลง คลายมการโตเถยง ยดยออะไรกนอย ระหวางราษฎรกบตารวจรกษาการณ ปรากฏหญงชราชาวชนบทคนหนง วงแหวกขบวนเสดจเขามา พลางรองสาเนยงแปรงทฟงไมไดศพท มอกวกไกวเรยกใหผตามเสดจหยดชวยเหลอ โดยมตารวจภธร และราษฎรบางคนวงตามมา เมอถงทายขบวนคนอนกหยด ปลอยใหแมเฒาทมอาการหอบ วงเขามาผเดยว จนถงหนาพระเกาอหามอนเปนทประทบ หญงชาวอทยผนน ไดทรดลงกบพนหนาทนง พนมมอขนถวายบงคมเหนอเกลาฯ กราบ

สำนกหอ


203

แลวกราบอกสามลา แลวพนมมออยแคอก กราบทนดวยเสยงอนดงฉาดฉานวา “เจาประคน ใหทานมบญวาสนายงๆขนเถดเจาประคณ ดฉนอยากจะเหน จะมากราบเจาชวตสกนดหนง เพราะนานปทหน ทานจะไดมาถงทน แตกมาไมไดเขาไมถง เพราะเขากนไวเจาคะ จะไปทางไหนเขากไมใหไป คอยกดกนเสยหมด จนเกอบจะไมทนไดเหนทานเสยแลว นพงจะหลดออกมาได ดฉนกวงแนวมาเลย ไมมารบกวนอะไรทานดอกเจาคะ อยากจะชมบญทานไวเปนขวญตาเทาน ชนใจเหลอเกน ขอใหทานอายยนหมนป เถดเจาประคน” เสยงกราบบงคมทล ทออกมาจากปากของแมเฒาพรอมกบลมหายใจทหอบถ ยงผลใหทกคนในทนนตกตะลง ในความองอาจฉาดฉานอนเนองมาจากความภกดอยางแรงกลา และขบขนในกรยาทาทาง ตลอดจนสาเนยง ตามวสยชาวชนบท แมองคลนเกลาลนกระหมอมเอง กอดทจะแยมพระสรวลดวยความปราณเสยมได การกระทาของหญงชราผนคงจะเปนทซงพระราชหฤทยอยางยงวา ปวงประชากรของพระองคนน ลวนแตมความจงรกภกดตอพระยคลบาทอยางใหญหลวง พลนแยมพระสรวล และพระราชทานพระราชานญาต ใหหญงชราไดเขาเฝาโดยใกลชดสมปรารถนา พลางกไตถามทกขสขการอาชพ ความเปนไปในชวตครอบครวอยางเปนกนเองอยพกใหญ และพระราชทานโอกาสหากมทกขรอนประการใดกรบจะทรงชวยเหลอทกประการ ขณะนนบรรดาชาวชนบทอกจานวนมาก ตางกกรกนเขามารมลอมเฝาอยโดยรอบพระแครประทบ พระองคมไดใหหามปราม กลบทรงมพระราชปฏสนถารถามทกขสขและทรงขอบใจทวหนา ทามกลางความชนชมยนดของชาวชนบททงหลายนน บงเอญททหยดประทบใหชาวเมงเฝานนเปนแถบละแวกบานราษฎร ทออกจะหางจากชมนมชนของบรเวณตลาดแลว โดยเฉพาะตรงหนาทประทบนนเปนบานหลงคามงจากเกาๆขนาดเลกหลงหนง ลกษณะเชนเดยวกบโรงดนของชาวไรชาวนาพนเมองทเปนคนยากจน กระนนเจาของบานกอตสาหทาการรบเสดจอยางไมยอมนอยหนาคนอนๆ โดยพยายามตดธงชางขนาดเลกไวผนหนง ชะรอยจะเพงไดมาอยางกะทนหน และคงภาคภมใจอยทสามารถหาไดธงชางแบบทถกลกษณะมา จงเอาขนไปตดบนยอดหนาจวหลงคา เพอใหเหนไดถนดโดยงาย สวนตวเองและครอบครวกพากนมาคอยเฝารบเสดจ พอขบวนเสดจพระราชดาเนนหยดลงกพากนถวายบงคมหมอบอยกบพน แตอนจจา เมอลนเกลาลนกระหมอมทอดพระเนตรขนไป เหนธงชางเลกผนนน กมพระอาการสะดดพระเนตร ดวยวา จะเปนดวยความรบรอนจนหมดโอกาสพจารณา หรอสะเพรา ธงชาตรปชางผนนนปลวสะบดอยในลกษณะชางนอนหงาย เอาสเทาชฟาอย โดยเจาของบานจะไดแสดงกรยาแปลกประหลาดหรอรสกตวแตสกนดกหาไม

ผเขยนใครจะกลาววา บรรยากาศขณะนนไดเกดวกฤตขนชวครหนง ดวยบรรดาผทไดเหนอรยาบทอนสะดดขนเพยงชวแลนหนงนน ตางกบงเกดความเงยบงน ไมมใครกลามองไปทธงผนนนอก เปนครงทสอง ตางคนสารวมสงบนงไมกลาแมแตจะสบตากน ไมมผใดทาเสยงอะไร

สำนกหอ


204

ออกมา เพราะทกคนรดวาอะไรไดเกดขนแลว ในชวอดใจแหงความสงด ทกคนกระวนกระวายยง ผเขยนเองยอมรบวารสกอดอดเหมอนจะหายใจไมออก นกวาดภาพมโนภาพตอไปวา ถาเหตการณเชนนเกดขนในสมยกรงศรอยธยา หรอเมอรอยปกอนแลว บรรดาทานเจาบานผานเมองขาราชการผรบผดชอบ ตลอดจนเจาของกระทอมน นาจะไดรบโทษทณฑหลงลายไปตามกน เพราะความผดพลาดน บดนแมวากาลเวลาจะลวงเขาสอารยสมยแลวกยงเปนเวลาทพระมหากษตรยทรงสมบรณาญาสทธราชอย ใครจะรไดวาจะเกดอะไรขนตอไป

แตเดชะพระมหากรณา ระบาทสมเดจพระเจาอยหว ไดมพระราชดารสเพยงใหเคลอนขบวนเสดจไปสวดเขาสะแกกรงตอไปโดยปกต พระพกตรกกลบทรงยมแยม และทอดพระเนตรภมประเทศอยางสาราญพระอรยาบท จนกระทงเสดจกลบพลบพลาทประทบ เหนไดวาพระองคมไดทรงถอวา นนเปนความผดถงหมนพระบรมเดชานภาพ และทรงถอวาเปนความบกพรองเลกนอย ทยอมจะมอยท วไปอยางหลกเลยงไมได แตพระองคกมไดลมเสยวา ยงมบางสงอนเปนทมาของความบกพรอง ทรงเหนใจผสกนกรยงทควรจะไดรบการแกไขใหมคอการใชธงชางเปนธงชาตไทยนนเอง

หลงจากเสดจกลบจากเมองอทยธาน ในวนท 14 กนยายน พ.ศ. 2459 แลว พระองคกมไดทอดทงเรองธงชาตใหเนนชา ปรากฏวาทรงเกบเอามาครนคดอยตลอดเวลา และทรงมพระราชปรารภ ปรกษาหารอกบทานผใหญในพระราชสานก ถงเรองหลกการทจะแกไขการใชธงน โดยถอเอาเศรษฐกจของราษฎรเปนขอสาคญกวาสงอน กบท งความสะดวก ความเหมาะสม และความหมาย ในรปลกษณะ และสของธงอนจะตองใหมอยอยางพรอมมล และมความสงางามประกอบดวย พระองคทรงสนพระทยทจะใหทวยราษฎร ซาบซงในความหมาย มจตใจ ยดมนในธงอนเปนสญลกษณของชาต มหลายครงททรงกลาวย า เสมอนจะรบเอาความบกพรอง ของราษฎรเปนความบกพรองของพระองคเอง ทมไดพระราชทานโอกาส หรอชวยเหลอใหไดมการศกษา และแทนทจะทรงพโรธในความผดพลาดของขาราชการ ผมหนาทรบผดชอบ ทไมไดตรวจตราใหรอบคอบกอนเวลาเสดจผาน กทรงเหนวาพระองคเองตางหากควรจะคดแกไข ไมใหเกดความผดพลาดไดอก ถงกบรบสงวา “นบเปนความผดของขาเอง ทใหการศกษาเขาไมถงขดดพอ” ตอมาไมนานกทรงพระราชดารวา ธงชาตควรจะใชผาชนๆ เพลาะกนไดอยางงายๆ คอ

1. ราษฎรจะไดไมลาบาก ทจะทาใชเองได ทงไมตองสงซอ ผาพมพเปนรปชางสาเรจมาจากตางประเทศ

2. ควรใชสทมความหมายในทางสามคค และยดมนตอชาต และเหนไดแตไกล 3. ใหเกดความสวยงาม เมอเวลาประดบประดาตามสถานทตางๆ

สำนกหอ


205

ในตอนแรก โปรดเกลาฯ ใหทดลองทาขนเปนหารวสองส คอใชสแดงกบสขาว สลบกนเปนทางตามความยาว โดยวธน อาจจะหาผาแดงกบผาขาวเพลาะเขาโดยงาย วธใชกงาย เพราะจะเอาดานไหนตดกบคนธง กจะใชไดโดยไมตองกลวตดผดทางอยางธงชาง ไมตองจายเงนออกนอกประเทศเปนจานวนมากโดยไมจาเปนเพราะทาไดเอง แมแตผาพนเมองทางเหนอกทาได ตองการเมอไหร จานวนเทาไหร กเยบไดทนการ แลวไดโปรดเกลาฯ ใหทาไปตดเปนการทดลองทสนามเสอปา เปนจานวนมาก แตปรากฏวาไมเปนทพอพระราชหฤทยเพราะดจดชดไปดวยกบสแดงและสขาว ไมเกดความงดงามจบตานาชมสมจะเปนธงประจาชาต แตเพอจะทรงฟงความคดเหนของประชาชนผมสวนรวมในอนจะใชธงชาตดวยฐานะเปนคนไทย พระองคจงยงอนญาตใหใชอยตลอดมาหลายเดอน ในทสดกทรงราลกขนไดถงสประจาพระองคอนเปนสแหงวนพระราชสมภพ คอสน าเงนซงโปรดมาก โดยจดวางรปขนใหม ใชสน าเงนใสลงตรงชองกลางถดมาเปนสขาว แลวจงถงสแดงอยรมสองขาง ดงสธงชาตทเราใชกนอยในปจจบน แลวพระราชทานความหมายไววา สแดงหมายถงชาต ซงคนไทยทกคนตองรกษาไว โดยแมจะตองสละเลอด สขาว คอ ศาสนา ซงบรสทธดจสขาวแหงธงน สวนสน าเงนหมายถงพระมหากษตรย โดยใหถอเอาสน าเงนเปนสราชการ หลงจากไดทดลองนาขนเปนทพอพระราชหฤทยแลว จงประกาศใชเปนธงชาต เมอป พ.ศ. 2460 และ ไดพระราชทานชอวา “ธงไตรรงค”

ตอมา ธงหารวแบบใหมของธงชาตไทยอนประกอบไปดวยสแดง ขาว นาเงน ซงชอวา ธงไตรรงคน กปลวสะบดอยในงานสาบานธงของทหารบก อยางงดงามตองพระราชหฤทย ไดลกษณะสมพระราชปรารภในอนทจะอานวยความสะดวก ประหยด งดงาม และมความหมายสาคญครบถวนดวยประการทงปวง ธงไตรรงคจงเปนธงชาต แทนธงชางแตครงนน

สำนกหอ


206

บทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว พระราชนพนธ เรองมทนะพาธา (พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ,2507: 1-

123) เปนเรองราวทจอมเทพสเทษณ ผเปนผใหญบนสรวงสวรรค เปนทกขอยดวยความลม

หลงเทพธดามทนา แมจตระรถผสารถคบารมจะนารปของเทพเทวผเลอโฉมหลายตอหลายองคมาถวายใหเลอกชม สเทษณกมสนใจไยด จตระรถจงนามายาวนวทยาธรมาเฝา สเทษณใหมายาวนใชเวทมนตรเรยกนางมทนามาหา เมอมาแลวนางมทนากเหมอลอยมมสตสมบรณเพราะตกอยในฤทธมนตรา สเทษณมตองการไดนางดวยวธเยยงนน จงใหมายาวนคลายมนตร แตครนไดสตแลว นางมทนากปฏเสธวามมจตเสนหาตอบดวยมวาสเทษณจะเกยวพาและราพนรกอยางไร สเทษณโกรธนกจงจะสาปมทนาใหไปเกดในโลกมนษย

มทนาขอใหนางไดไปเกดเปนดอกไมมกลนหอมเพอใหมประโยชนบาง สเทษณ จงสาปมทนาใหไปเกดเปนดอกกหลาบทงามทงกลนทงรป และมแตเฉพาะบนสวรรคยงไมเคยมบนโลกมนษย โดยทในทกๆ 1 เดอน นางมทนาจะกลายรางเปนคนไดชว 1 วน 1 คน ในเฉพาะวนเพญของแตละเดอนเทานน และถานางมความรกเมอใด นางกจะมตองคนรปเปนกหลาบอก แตนางจะไดรบความทกขทรมานเพราะความรกจนมอาจทนอยได และเมอนนถานางออนวอนขอความชวยเหลอ ตนจงจะงดโทษทณฑนใหแกนาง

นางมทนาไปจตเปนกหลาบงามอยในปาหมะวน บรรดาศษยของฤษนามกาละทรรศนมาพบเขาจงนาความไปบอกพระอาจารย กาละทรรศนจงใหขดไปปลกในบรเวณอาศรมของตน ในขณะทจะทาการขดกมเสยงผหญงรอง กาละทรรศนเลงญาณดกรวาเปนเทพธดามาจต จงไดเอยเชญและสญญาวาจะคอยดแลปกปองสบไป เมอนนการจงสาเรจดวยด

วนเพญในเดอนหนงทาวชยเสนกษตรยแหงหสตนาประไดเสดจออกลาสตวในปาหมะวนและไดแวะมาพกทอาศรมพระฤๅษ ครนไดเหนนางมทนาในโฉมของนารผงดงามกถงกบตะลงและตกหลมรก จนถงกบรบสงใหมหาดเลกปลกพลบพลาพกแรมไวใกลอาศรมนนทนท

ทาวชยเสนราพนถงความรกลกซงทมตอนางมทนา ครนเมอนางมทนาออกมาทลานหนาอาศรมกมเหนผใด ดวยเพราะทาวชยเสนหลบไปแฝงอยหลงกอไม นางมทนาไดพรรณาถงความรกทเกดขนในใจอยางทวมทน ทาวชยเสนไดสดบฟงทกถอยความจงเผยตวออกมาทงสองจงกลาวถงความรสกอนลาลกในใจทตรงกนจนเขาใจในรกทมตอกน จากคาคนถงยามรงอรณ ทาวชยเสนจงทรงประกาศหมนและคาสญญารก ณ รมฝงลาธารใกลอาศรมนน

สำนกหอ


207

เมอมความรกแลว นางมทนากยงคงรปเปนนารผงดงาม มตองกลายรปเปนกหลาบอก ทาวชยเสนไดทลขอนางมทนา พระฤษกยกใหโดยใหจดพธบชาทวยเทพและพธววาหมงคลในปานนเสยกอน

ทาวชยเสนเสดจกลบวงหลายเพลาแลวแตกมไดเสดจไปยงพระตาหนกขางในดวยวายงทรงประทบอยแตในอทยาน พระนางจณฑ มเหสใหนางกานลมาสบดจนรวาพระสวามนาสาวชาวปามาดวย จงตามมาพบทาวชยเสนกาลงอยกบนางมทนาพอด เมอพระนางจณฑเจรจาคอนขอดดหมนนางมทนา ทาวชยเสนกกรวและทรงดดาวาเปนมเหสผรษยา

พระนางจณฑแคนใจนก ใหคนไปทลฟองพระบดาผเปนเจาแหงมคธนครใหยกทพมาทาศกกบทาวชยเสน จากนนกคบคดกบนางคอมอราลและวทรพราหมณหมอเสนห ทาอบายกลนแกลงนางมทนาโดยสงหนงสอไปทลทาวชยเสนวานางมทนาปวย ครนเมอทาวชยเสนรบเสดจกลบมาเยยมนางมทนา กกลบพบหมอพราหมณกาลงทาพธอยใกลๆ ตนกหลาบ วทรกบนางเกศนขาหลวงของนางจณฑจงทลใสความวานางมทนาใหทาเสนหเพอใหไดรวมชนชสมสกบศภางค ทาวชยเสนกรวนก รบสงใหศภางคประหารนางมทนาแตศภางคไมยอม ทาวชยเสนจงสงประหารทงค

พระนางจณฑไดชองรบเขามาทลวาตนจะอาสาออกไปหามศกพระบดาซงคงเขาใจผดวานางกบทาวชยเสนนนบาดหมางกน แตทาวชยเสนตรสวาทรงรทนอบายของนางทคดกอศกแลวจะหามศกเอง พระองคจะขอออกทาศกอกคราแลวตดหวกษตรยมคธพอตาเอามาใหนางผขบถตอสวามตนเอง

ขณะตงคายรบอยทนอกเมอง วทรพรหมณเฒา ไดมาขอเขาเฝาทาวชยเสนเพอสารภาพความทงปวงวาพระนางจณฑเปนผวางแผนการราย ซงในทสดแลวตนสานกผดและละอายตอบาปทเปนเหตใหคนบรสทธตองไดรบโทษประหาร ทาวชยเสนทราบความจรงแลวคงแคนจนดารจะแทงตนเองใหตาย แตอามาตยนนทวรรธนะเขาหามไวทนและสารภาพวาในคนเกดเหตนนตนละเมดคาสง มไดประหารศภางคและนางมทนา หากแตไดปลอยเขาปาไป ซงนางมทนานนไดโสมะทตศษญเอกของฤษกาละทรรศนนาพากลบสอาศรมเดม แตศภางคนนแฝงกลบเขาไปรวมกบกองทพแลวออกตอสกบขาสกจนตวตาย ทาวชยเสนจงรบสงใหประหารทาวมคธทถกจบมาเปนเชลยไวกอนหนานนแลว สวนพระนางจณฑมเหสนนทรงใหเนรเทศออกนอกพระนคร ดวยทรงเหนวาอนนารผมใจมงรายตอผเปนสามกคงตองแพภยตนเอง มอาจอยเปนสขไดนานแน

ฝายนางมทนานนไดทาพธบชาเทพและวอนขอรองใหสเทษณจอมเทพชวยนางดวย สเทษณนนกยนดจะแกคาสาปและรบนางเปนมเหส แตนางมทนากยงคงปฏเสธและวาอนนารจะม

สำนกหอ


208

สองสามไดอยางไร สเทษณเหนวานางมทนายงคงปฏเสธความรกของตนจงกรวนกสาปสงใหนางมทนาเปนดอกกหลาบไปตลอดกาล มอาจกลายรางเปนมนษยไดอกตอไป

เมอทาวชยเสนตามมาถงในปา นางปรยมวะทาทตามมาปรนนบตดแลนางมทนาดวยกทลเลาความทงสนใหทรงทราบ ทาวชยเสนจงรองราใหดวยความอาลยรกแลวขอใหพระฤษชวย โดยใชมนตราและกลาวเชญนางมทนาใหยนยอมกลบเขาไปยงเวยงวงกบตนอกครา

เมอพระฤษทาพธแลว ทาวชยเสนกราพนถงความหลงผดและความรกทมตอนางมทนาใหตนกหลาบไดรบร จากนนจงสามารถขดตนกหลาบไดสาเรจ ทาวชยเสนไดนาตนกหลาบขนวอทองเพอนากลบไปปลกในอทยาน และขอใหฤๅษกาละทรรศนใหพรวเศษวากหลาบจะยงคงงดงามมโรยราตราบจนกวาตวพระองคเองจะสนอายขย พระฤษกอวยพรใหดงใจ และประสทธประสาทพรใหกหลาบนนดารงอยคโลกนมมสญพนธ อกทงยงเปนไมดอกทกลนอนหอมหวานสามารถชวยดบทกขในใจคนและดลบนดาลใหจตใจเบกบานเปนสขได ชาย-หญงเมอมรกกจกใชดอกกหลาบเปนสญญลกษณแหงความรกแทสบตอไป

พระราชนพนธเรองววาหพระสมทร (พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว, 2504:

1-74) กลาวถงประชาชนชาวกรก ณ เกาะอลฟะเบตา โงเขลา หลงเชอในอานาจทางทะเล เมอ

ครบรอบ 100 ป จะตองสงสาวพรหมจารไปเปนเจาสาวของพระสมทร กษตรยมดสผครองเกาะจาใจสงราชธดาชออนโดรเมดาไปสงเวยทางทะเล แตอนเดรครกของนางออกอบาย ขอใหนายนาวาเอกเอดเวดไลออนกปตนเรอองกฤษมาขชาวเมองใหยกนางใหอนเดรนางจงรอดชวต และไดแตงงานกบอนเดรสมปรารถนา

ในประเทศกรซสมยโบราณ มเกาะแหงหนงชอวา อลฟาเบตา กษตรย มดส ผครองเกาะอลฟาเบตา มพระราชธดาโฉมงามองคหนง คอเจาหญงอนโดรเมดาชาวเกาะนทกคนเกรงกลวในอานาจแหงพระสมทร และเชอวาเมอครบรอบทกๆ หนงรอยป จะตองสงสาวพรหมจารไปเปนเจาสาวของพระสมทร หรอทาพธบชายญตอเทพแหงทองทะเลทเรยกวาววาหพระสมทร โดยการจบหญงสาวพรหมจรรยไปมดเชอกทงไวททะเลใหคลน พดลงไปในทะเล พอวนรงขนเมอหญงนนหายไป ชาวเมองกจะบอกวา หญงผนนไดววาหกบพระสมทรแลว

เจาหญงอนโดรเมดานนรกกนอยกบ เจาชายอนเดร ซงยากจน เพราะพระบดาเอาทรพยสนไปลงทนแลวขาดทนหมด กษตรยมดสพระบดา จงไมทรงอยากไดเจาชายอนเดรมาเปนเขย เพราะรงเกยจวาจน เจาชายอนเดรกเลยคดวางแผนหาวธตางๆทจะไดแตงงานกบเจาหญงอน

สำนกหอ


209

โดรเมดา เชน คดวางแผนจะทาเปนวาเอาเรอมาขโดยลอมเกาะ แตกตดขดอยทไมมเรอ พอคดถงวธทจะเอาเงนทองมาใหกไมมเงนทองอก

พอใกลถงเวลาทจะตองทาพธสงเจาสาวใหพระสมทร ชาวเกาะกเรมแตกตน บงเอญมเรอรบออกฟอรดจากประเทศองกฤษมาจอดเทยบทา เรอนมนายนาวาเอก เอดเวด ไลออน เปนผ บงคบการ และมเจกบอยประจาเรอไวหางเปยยาว ชอเตกหล ตดมากบเรอดวย พอเตกหลขนไปบนทา ชาวเมองไมมใครเคยเหนคนจนมากอน กแตกตนวาคนประหลาดมหางบนหว เปนผทะเลมาทวงสวยใหพระสมทร

พระสงฆราชหวหนานกบวชประจาเกาะ มสหายคอ คอนสแตนตโนส ซงกหลงรกเจาหญงอนโดรเมดาอยเชนกน กไดคดแผนการชวราย เหนไดทกคบคดกนกบเตกหลทาอบายใหพลเมองเชอวา เตกหลเปน ผทะเล ผแทนของพระสมทรทมาทวงสวย เพราะครบรอบรอยปแลว และเจาหญงอนโดรเมดาจะตองเปนหญงสาวทจะตองไปววาหกบพระสมทร หรอกบผทพระสมทรใหมาเปนตวแทน โดยตกลงกนวา พอถงตอนทาพธสงตวเจาสาวพระสมทร เตกหลในฐานะผทะเล กจะออกมาชตวคอนสแตนตโนสใหเปนผแทนพระสมทร และกษตรยมดสกจะตองใหพระราชธดาแตงงานกบผแทนพระสม

แผนนรวไปถงเจาหญง และเจาชายอนเดร เจาหญงอนโดรเมดาจงสงพระพเลยงสาวชาวองกฤษชอ แมรไปขอความชวยเหลอจาก นาวาเอก เอดเวด ไลออน ผบงคบการเรอรบ จงเกดการซอนแผนขน ในพธสงตวเจาสาวพระสมทร นาวาเอก เอดเวด ไลออน เอาทหารเรอองกฤษในบงคบบญชาถออาวธเขามาควบคมสถานการณ เตกหลเหนเชนนนกไมกลารบเปนทตพระสมทร นาวาเอก เอดเวด ไลออน จงกลาววา เขาในฐานะเปนผบงคบการเรอราชนาวองกฤษ มอานาจเหนอทองทะเล ถอวาเปนผแทนพระสมทรไดโดยชอบธรรม

พระสงฆราชหวหนานกบวชประจาเกาะผคดแผนการชวรายทจะใหสหายของตนไดแตงงานกบเจาหญงอนโดรเมดา โดนดาบปลายปนของทหารเรอองกฤษจควบคมตว จงตองยอมรบวานาวาเอก เอดเวด ไลออน เปนผแทนพระสมทรจรง นาวาเอก เอดเวด ไลออน กเลยเรยกเจาบาวทพระสมทรยนยอมพรอมใจดวยมารบตวเจาสาวไป เจาชายอนเดรกปรากฏตวขนในชดเครองแบบทหารเรอองกฤษ ซงถอวาเปนญาตหรอเปนเลอดเนอเชอไขเดยวกบพระสมทร แลว จงสมควรจะแตงงานกบเจาหญงแทนพระสมทรได ทกๆคนกพลอยยนดไปกบเจาชายและเจาหญงทงสอง และนาวาเอก เอดเวด ไลออน กไดแตงงานกบแมร พระพเลยงชาวองกฤษของเจาหญงดวย

สำนกหอ


210

พระราชนพนธเรองพระรวง (พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว, 2483: 1-63) เมองละโวเปนเมองขนของขอม มทะเลสาบแหงหนงเรยกวาทเลชบศร น าจากทนถอ

วาเปนนาศกดสทธ พระเจาแผนดนขอมจงมพระราชกาหนดใหเมองละโวตกน าจากทเลชบศรไปสงยงพระนครหลวง ราชธานของขอม ไวใชในพระราชพธ ละโวมพระรวงเปนผครองเมอง สบทอดจากบดา ละโวอยภายใตการปกครองของขอม ซงถกกดข และดถกจากขอม

วนหนงครนถงคราวสงสวยน าไปยงพระนครหลวง พระรวงเหนวาตกน าใสตมขนไปลาบากนกเพราะ ทงหนกและแตกไดงาย ดงนนจงคดเอาไมไผมาสานเปนชะลอม ชนยาไมใหน าไหลออกมาจากชะลอม และใชแทนตมดน

นกคมนายทหารขอมซงเปนผไปทวงสวยน าจากเมองละโว ไดกลบมากราบทลทาวพนธมสรยวงศกษตรยขอมวา พระรวงแหงเมองละโวมสตปญญาเฉลยวฉลาด สามารถตกน าใสชะลอมตามจานวนทกาหนดบรรทกลงในเกวยนสบเลมได ทาใหนกคมตองขนสวยน ามาเองตามทไดพนนไว

ทาวพนธมสรยวงศตองการกาจดพระรวง เนองจากกลวการกบฎ จงรบสงใหพระยาเดโชพรอมทงกองทพทหารขอมไปจบพระรวง แตนายมนบงเอญมาไดยนแผนการเลยไปบอกใหพระรวงร พระรวงออกอบายหนไปอยสโขทย เพราะเปนหวงประชาชนทไมไดเกยวของทอาจเดอดรอนหรอตองลมตายเพราะตน จงวางแผนใหนายมนแสรงเดนหลงปาใหขอมจบได เพอบอกขาวเรองพระรวงหนไปแลว ทพของพระยาเดโชจะไดไมเขาตเมองละโว

พระยาเดโชคดจะไปตสโขทย แตสโขทยนนมกาลงทหารเปนจานวนมาก ถงสไปกไมไหวอาจพายแพได จงแสรงปลอมตวเปนคนไทย แอบลกลอบเขาไปเพอหาพระรวงแทนแตเพยงลาพง ทงกองทพของตนไวในปา นายมนไดหลบหนทหารของพระยาเดโช แลวลอบไปหานางจนทรมารดาของพระรวง นางเปนหวงลกชายมาก เลยเรยกทนายมาเพอรวบรวมกาลงทหารไปรบกบพวกกองทพขอมของเดโชทแอบซมอยในปา

กองทพพวกขอมแพ หลวงเมองจงบอกกลาวใหนางจนทรไปหาพระรวงทเมองสโขทย ในขณะทพระรวงกาลงกวาดลานวดอยนน พระยาเดโชไปถงวดทพระรวงผนวชอย แตไมรวานนคอพระรวงจงไดถามหาพระรวง พระรวงรวาพระยาเดโชเปนขอมปลอมตวมา เพราะสาเนยงทแปลกไมเหมอนคนไทย จงบอกใหคอยอยกอนแลวให ศษยวดมาชวยจบตวพระยาเดโชไว พอดกบทนางจนทร และกองทพ เดนทางไปถงทวดพอด

เมอพระยาเดโชถกจบกม จงบอกใหพระรวงปลดชพตนเอง เพราะอบอาย แตพระรวงมใจเมตตา ใหคนไปสงเดโชทชานเมองขอม พวกขนนาง และชาวเมองสโขทย เหนวาพระรวงเปน

สำนกหอ


211

คนด ซอสตย และ มความสามารถ จงปรกษากนใหพระรวงเปนกษตรยเพราะตอนนนทสโขทยขาดผนาปกครอง

ชดขอมลความรเรองคาราชาศพท

คาราชาศพท หมายความวา ศพทหลวง ศพทราชการ และหมายรวมถงคาสภาพซงนามาใชใหถกตองตามชนหรอฐานะของบคคล บคคลผทพดตองใชราชาศพทดวย จาแนกเปน 5 ประเภท คอ

1. พระมหากษตรย 2. พระบรมวงศานวงศ 3. พระสงฆ 4. ขาราชการชนสงหรอขนนาง 5. สภาพชนทวไป คาราชาศพทแบงได 6 หมวด คอ 1. หมวดรางกาย 2. หมวดเครอญาต 3. หมวดเครองใช 4. หมวดกรยา 5. หมวดสรรพนาม 6. หมวดคาทใชกบพระสงฆ

สำนกหอ


212

หมวดรางกาย

หมวดเครอญาต

สำนกหอ


213

หมวดเครองใช

หมวดคากรยา

สำนกหอ


214

หมวดสรรพนาม

หมวดคาทใชกบพระสงฆ

สำนกหอ


215

คาสภาพ คาทเหมาะใชกบบคคลทวไป เปนคาทมความหมายเหมอนกน

ขอสงเกต

เกยวกบการใชคาราชาศพท ระดบพระมหากษตรยและบรมวงศานวงศ คานาม

1. ใชคา “พระบรม” หรอ “พระบรมราช” นาหนาคานามทสาคญ ซงสมควรจะเชดชใหเปนเกยรต

ตวอยาง พระบรมราชโองการ พระบรมราชปถมภ พระบรมมหาราชวง พระบรมวงศานวงศ

สำนกหอ


216

2. ใชคา “พระราช” นาหนาคานามทใชเฉพาะพระมหากษตรยซงตองการกลาวไมใหปนกบพระบรมวงศานวงศ

ตวอยาง พระราชลญจกร พระราชประวต พระราชดาร พระราชทรพย 3. ใชคา “พระ” นาหนาคานามทวไปเพอใหแตกตางจากสามญชน ตวอยาง พระเกาอ พระชะตา พระโรค พระตาหนก 4. ใชคา “พระ” นาหนาคานามทวไปเพอใหแตกตางจากสามญชน ยกเวน

คากรยา

สำนกหอ


217

กรยา คาวา “ทรง” คาวาทรง ทรง ตามดวย คานาม มความหมายถง กษตรยเทพเจา ตวอยาง ทรงธรรม ทรงชย ทรงฉตร หมายถง พระเจาแผนดน ทรงหงส หมายถง พระพรหม ทรงโค หมายถง พระอศวร ทรงครฑ หมายถง พระนารายณ คาวาทรง คานาม ตามดวย ทรง บอกใหทราบวา สงนนเปนของพระมหากษตรย หรอ

พระบรมวงศานวงศ ตวอยาง เครองทรง รถพระทนงทรง มาทรง คาวาทรงตามดวยนามราชาศพท ตวอยาง ทรงยนด ทรงฟง ทรงนง คาวาทรงหมายถงทา ตวอยาง ทรงบาตร หมายถง ใสบาตร ทรงมา หมายถง ขมา ทรงกรม หมายถง มฐานนดรเปนเจาตางกรม

คาวาทรงเมอใชกบกรยา “ม” และ “เปน” -ถาคานามขางหนาเปนราชาศพท ไมตองใชทรง ตวอยาง เปนพระราชโอรส มพระบรมราชโองการ -ถาคานามขางหลงเปนคาสามญ ตองใชทรง ตวอยาง ทรงเปนประธาน ทรงมทกข

สำนกหอ


218

ประวตผวจย

ชอ – สกล นายธเนศ เกษรสรธร

ทอย 54/303 ซอยบรมราชชนน 101 ถนนบรมราชชนน

แขวงศาลาธรรมสพน เขตทววฒนา กรงเทพมหานคร

ททางาน บรษท แมเนจทวรแอนดทราเวล จากด

ประวตการศกษา

พ.ศ. 2549 สาเรจการศกษาศลปะศาสตรบณฑต การจดการการทองเทยว

คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยศลปากร

พ.ศ. 2551 ศกษาตอระดบปรญญามหาบณฑต

สาขาวชาการจดการทรพยากรวฒนธรรม บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยศลปากร

ประวตการทางาน

พ.ศ. 2550 – 2552 ผประสานงานโครงการ สานกงานมลนธพระราชนเวศนมฤคทายวน

พ.ศ. 2553 – ปจจบน ผจดการทวไป บรษท แมเนจทวรแอนดทราเวล จากด

สำนกหอ


2555...51112215: สาขาว ชาการจ ดการทร พยากรว...

Documents

Transcript of 2555...51112215: สาขาว ชาการจ ดการทร พยากรว...