ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΧΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΠΜ51

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ

ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΡΙΤΗ

ΘΕΜΑ:

Με βάση το περιεχόμενο και τις έννοιες που περιγράφονται στο βιβλίο “Πολιτιστική Πολιτική και Διοίκηση” Τόμος ΔΠΜ51, (κεφάλαια 3, 4, 5 και 6) καθώς και του τρίτου κεφαλαίου του Εναλλακτικού Διδακτικού Υλικού (Ε.Δ.Υ) της Θεματικής Ενότητας “Πολιτιστική Πολιτική και Διοίκηση” (ΔΠΜ51) να εξετάσετε και να αναλύσετε: α) την έννοια των πολιτιστικών δραστηριοτήτων, β)το σχεδιασμό των σταδίων ανάπτυξης των πολιτιστικών δραστηριοτήτων και γ) το ρόλο των αρχών του γενικού (δημόσιου) συμφέροντος για την ανάτυξη των πολιτιστικών δραστηριοτήτων.

Επιλέξτε μια συγκεκριμένη πολιτιστική δραστηριότητα (π.χ. εικαστική έκθεση ή φεστιβάλ) περιγράψτε τα στάδια ανάπτυξης σχεδιασμού, διαμόρφωσης και ολοκλήρωσης της συγκεκριμένης πολιτιστικής δραστηριότητας, καθώς και τη σημασία υιοθέτησης καινοτόμων μοντέλων (π.χ. “Πολιτιστικές Δραστηριότητες Ενεργητικής Αντίληψης”), τα οποία βοηθούν στην αποτελεσματική διοργάνωση της, τα στάδια ανάπτυξης της και τον τρόπο αξιολόγησης της με βάση το μοντέλο “Πολιτιστικές Δραστηριότητες Ενεργητικής Αντίληψης” (ΠΔΕΑ). Ειδικότερα, να αποτυπώσετε συνοπτικά και περιεκτικά το συγκριτικό και ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της συγκεκριμένης πολιτιστικής δραστηριότητας με βάση τις αρχές του γενικού (δημόσιου) συμφέροντος.

ΤΣΟΡΜΠΑΤΖΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑ

Επιβλέπουσα καθηγήτρια:

Εύχαρις Μάσχα

Μάρτιος 2013

Αλεξανδρούπολη

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Στην παρούσα μελέτη προσεγγίζεται η έννοια των πολιτιστικών δραστηριοτήτων και τα στάδια

ανάπτυξης τους, οι αρχές γενικού (δημόσιου) συμφέροντος και το μοντέλο “Πολιτιστικές

Δραστηριότητες Ενεργητικής Αντίληψης. Σε δεύτερο επίπεδο μέσα από το παράδειγμα μιας έκθεσης

μουσικών οργάνων, που πραγματοποιήθηκε στο Εθνολογικό Μουσείο Θράκης, θα γίνει περιγραφή

της οργάνωσης της εν λόγω εκδήλωσης. Συγκεκριμένα περιγράφονται ο τρόπος διοργάνωσης, τα

στάδια ανάπτυξης και ο τρόπος αξιολόγησης της με βάση το μοντέλο “Πολιτιστικές Δραστηριότητες

Ενεργητικής Αντίληψης”. Οι παραπάνω πληροφορίες έχουν ως απώτερο σκοπό να αναδείξουν το

συγκριτικό και ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της συγκεκριμένης πολιτιστικής δραστηριότητας.

ΛΕΞΕΙΣ-ΚΛΕΙΔΙΑ

Πολιτιστική δραστηριότητα

Αρχές Γενικού (Δημόσιου) Συμφέροντος

Διοργάνωση πολιτιστικής εκδήλωσης

Πολιτιστικές Δραστηριότητες Ενεργητικής Αντίληψης

Μοντέλο ΠΔΕΑ

2

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Εισαγωγή 4

Κεφάλαιο 1 – Πολιτιστικές Δραστηριότητες 5

Ενότητα 1 – Έννοια Πολιτιστικής Δραστηριότητας 5

Ενότητα 2 – Στάδια ανάπτυξης 6

Ενότητα 3 – Ο ρόλος των αρχών γενικού (δημόσιου) συμφέροντος 7

Κεφάλαιο 2 – Μελέτη περίπτωσης 8

Ενότητα 1 – Μοντέλο “Πολιτιστικές Δραστηριότητες Ενεργητικής Αντίληψης” 9

Ενότητα 2 – Έκθεση μουσικών οργάνων 9

2.1. Τρόπος διοργάνωσης και στάδια ανάπτυξης 10

2.2. Τρόπος αξιολόγησης βάση μοντέλου ΠΔΕΑ 11

2.3. Συγκριτικό και ανταγωνιστικό πλεονέκτημα 12

Επίλογος 13

Βιβλιογραφία 14

3

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Θέμα της παρούσας εργασίας αποτελεί η πολιτιστική δραστηριότητα στη συνθήκη της ψηφιο-

επικοινωνιακής παγκοσμιοποίησης. Σκοπός είναι να αναδειχθεί ότι η σύγχρονη πολιτιστική

δραστηριότητα και οι πολιτιστικοί διαχειριστές, οφείλουν να υιοθετήσουν καινοτόμα μοντέλα

διαχείρισης, στηριζόμενοι στις αρχές του γενικού (δημόσιου) συμφέροντος, για να διασφαλίσουν τη

βιωσιμότητα και την ανταγωνιστικότητα, στη σύγχρονη πολιτιστική αγορά.

Η ανάπτυξη του θέματος στοχεύει, μέσα από τον προσδιορισμό της έννοιας της πολιτιστικής

δραστηριότητας, την περιγραφή των σταδίων ανάπτυξης της, την αναφορά στο ρόλο των αρχών

γενικού (δημόσιου) συμφέροντος και την υιοθέτηση του καινοτόμου μοντέλου διαχείρισης

“Πολιτιστικές Δραστηριότητες Ενεργητικής Αντίληψης”, να αναδείξει το πλαίσιο εκείνο, το οποίο

είναι ικανό να παρέχει ασφαλή λειτουργία και βιωσιμότητα σε μια πολιτιστική δραστηριότητα.

Η δομή της εργασίας περιλαμβάνει στο πρώτο μέρος, την αναφορά στην έννοια της πολιτιστικής

δραστηριότητας, στο σχεδιασμό των σταδίων ανάπτυξης της και στο ρόλο των αρχών γενικού

(δημόσιου) συμφέροντος.

Το δεύτερο σκέλος της εργασίας αφορά τη μελέτη περίπτωσης, μιας έκθεσης μουσικών οργάνων.

Στην πρώτη ενότητα γίνεται μια αναφορά στο μοντέλο ΠΔΕΑ, ώστε να γίνει κατανοητή η σύνδεση

του παραδείγματος, με το προς υιοθέτηση μοντέλο. Στη δεύτερη ενότητα ακολουθεί η ανάλυση του

παραδείγματος, που περιλαμβάνει μια εισαγωγική αναφορά στο είδος της έκθεσης, η οποία θα

εξεταστεί. Στη συνέχεια ακολουθούν η αναφορά στον τρόπο διοργάνωσης της εκδήλωσης και των

σταδίων ανάπτυξης της. Έπειτα αναλύεται ο τρόπος αξιολόγησης της ανάπτυξης της εκδήλωσης,

βάση του μοντέλου “Πολιτιστικές Δραστηριότητες Ενεργητικής Αντίληψης”. Τέλος ακολουθεί ο

προσδιορισμός του συγκριτικού και ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος που δημιούργησε η εν λόγω

δραστηριότητα, βάση των αρχών γενικού συμφέροντος.

Η εργασία κλείνει με τη διεξαγωγή συμπερασμάτων, τα οποία προσεγγίζουν θετικά την υιοθέτηση

του μοντέλου ΠΔΕΑ και των αρχών γενικού συμφέροντος, στη διαχείριση των πολιτιστικών

δραστηριοτήτων, ως μέσα ικανά να διασφαλίσουν τη βιωσιμότητα, στο σύγχρονο ψηφιο-

επικοινωνιακό, παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον.

4

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 - ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

Ο πολιτισμός έχει καταφέρει να αναγνωριστεί ως παραγωγικό πεδίο το οποίο είναι ικανό να επιφέρει

στην κοινωνία πολιτιστική, κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη. Ως πολιτική περιλαμβάνει το

σύνολο των δραστηριοτήτων μέσω των οποίων πραγματοποιείται η προστασία, δημιουργία,

αξιοποίηση και προώθηση του, σε κάθε επίπεδο στο οποίο ασκείται. Η πολιτιστική πολιτική για να

ανταπεξέρχεται στο σύγχρονο, απαιτητικό περιβάλλον, οφείλει να είναι ενεργή, οργανωμένη και

ενημερωμένη.

ΕΝΟΤΗΤΑ 1

ΕΝΝΟΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ

Με τον όρο πολιτιστική δραστηριότητα σύμφωνα με το ν.3028/2002 “νοείται η δραστηριότητα που

αποσκοπεί στην προστασία, αξιοποίηση και προβολή της πολιτιστικής κληρονομιάς…καθώς και στην

ενίσχυση και προβολή του νεότερου και σύγχρονου πολιτισμού, ο οποίος περιλαμβάνει κάθε δράση

που αποσκοπεί στην παραγωγή, καλλιέργεια, προαγωγή και διάδοση των γραμμάτων, της μουσικής,

του χορού, του θεάτρου, του κινηματογράφου, της αρχιτεκτονικής, της ζωγραφικής, της γλυπτικής,

των εικαστικών τεχνών” (Ελληνική Κυβέρνηση, 2007, σελ. 63).

Η Κόνσολα οριζει ότι “οι πολιτιστικές δραστηριότητες είναι ένα σύστημα σκοπών, μέσων και

φορέων που συνδυάζονται σε ένα πρόγραμμα για να επιτευχθεί η ενίσχυση και η διάδοση ενός

πολιτιστικού αγαθού μέσα από συγκεκριμένες πολιτιστικές διαδικασίες” (όπως αναφέρεται στο

Λογγίνου, 2010).

Βάση των παραπάνω ορισμών η πολιτιστική δραστηριότητα θα μπορούσε να οριστεί ως η ενέργεια

εκείνη, η οποία είναι ικανή να δημιουργήσει ένα πολιτιστικό αγαθό-προϊόν με άμεσο στόχο την

επίδραση αυτού, με το περιβάλλον του και απώτερο σκοπό να αποτελέσει δυναμικό και παραγωγικό

στοιχείο στην πολιτιστική, κοινωνική και αναπτυξιακή προσέγγιση της κοινότητας στην οποία

απευθύνεται.

Ο Γκαντζιάς αναφέρει ότι οι πολιτιστικές δραστηριότητες προωθούν αξίες και αρχές, συμβάλουν

στην αναγνωρισιμότητα, προβολή και προώθηση της πολιτιστικής ταυτότητας και διαμορφώνουν τα

πολιτιστικά πρότυπα της κοινότητας (όπως αναφέρεται στο ΕΔΥ, 2008α).

Συνοψίζοντας, θα μπορούσε να οριστεί ότι οι πολιτιστικές δραστηριότητες, συμβάλουν στην

προώθηση του πολιτισμού και του πολιτιστικού διαλόγου, καθώς και στην κοινωνική και οικονομική

ανάπτυξη της κοινότητας την οποία αντιπροσωπεύουν. Επίσης δημιουργούν αλληλεπιδρώμενα

περιβάλλοντα μέσω της αμφίδρομης επικοινωνίας την οποία προωθούν, με βασική προϋπόθεση την

ενεργητική συμμετοχή του φορέα που το φιλοξενεί, του δημιουργού και του κοινού και στοχεύουν

στην αξιοποίηση και υιοθέτηση του πολιτισμού, ως παραγωγική δραστηριότητα, μέσω της οποίας το

άτομο και το σύνολο δομούν ή εμπλουτίζουν την πολιτιστική τους συνείδηση.

5

ΕΝΟΤΗΤΑ 2

ΣΤΑΔΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

Οι πολιτιστικές δραστηριότητες εμπεριέχονται στο γενικότερο πεδίο της πολιτιστικής πολιτικής, η

οποία στο σύγχρονο περιβάλλον επηρεάζεται από την παγκοσμιοποίηση, την επικοινωνία και την

ψηφιοποίηση. Τα παραπάνω στοιχεία σε συνδιασμό με το γεγονός ότι οποιαδήποτε πολιτική για να

ασκηθεί επιτυχώς απαιτείται να βασιστεί στη σωστή οργάνωση, προϋποθέτουν τη διαμόρφωση

στρατηγικής, η οποία να βασίζεται στο σχεδιασμό ανάπτυξης.

Σύμφωνα με τον Γκαντζιά, σημαντικά στάδια ανάπτυξης είναι (όπως αναφέρεται στο ΕΔΥ,

2008β):

Στάδιο σύλληψης της ιδέας

Αφορά το θέμα της συγκεκριμένης δραστηριότητας, όπου λαμβάνονται υπόψιν το κοινό

στο οποίο θα απευθυνθεί και αν θα επιτευχθούν οι στόχοι του φορέα που θα το αναλάβει.

Στάδιο προετοιμασίας και σχεδιασμού

Αποτελεί τη βάση πάνω στην οποία θα πάρει μορφή η δραστηριότητα. Στην

πραγματικότητα αποτελεί το πρώτο στάδιο ενεργοποίησης. Περιλαμβάνει τον καθορισμό

των στόχων και του σκοπού, τον ορισμό της ομάδας των συντελεστών, την ανάπτυξη του

σεναρίου, τον εντοπισμό του υλικού και την επιλογή του χώρου που θα φιλοξενηθεί.

Τέλος απαραίτητο σε αυτό το στάδιο είναι η σύνταξη ενός κατά προσέγγιση

προϋπολογισμού, η ανεύρεση των απαραίτητων πόρων για τη χρηματοδότηση και η

δημιουργία χρονοδιαγράμματος.

Στάδιο παραγωγής

Σε αυτό το στάδιο η δραστηριότητα αρχίζει να παίρνει μορφή. Γίνεται η διαχείριση των

νομικών και διαχειριστικών ζητημάτων, δομείται το πρόσθετο υλικό που θα λειτουργεί

υποστηρικτικά στη δραστηριότητα, προωθείται και διαφημίζεται η δραστηριότητα, γίνεται

ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός του χώρου που θα τη φιλοξενήσει, η τελική προετοιμασία

και το στήσιμο του χώρου και του υλικού.

Στάδιο αξιοποίησης

Ορίζεται ως στάδιο αξιοποίησης, διότι είναι το επίπεδο εκείνο όπου όλες οι προηγούμενες

ενέργειες έχουν φτάσει στην αξιοποίηση τους. Αυτό το στάδιο περιλαμβάνει την έναρξη

και την ολοκλήρωση της δραστηριότητας, με ότι αυτή προϋποθέτει.

Στάδιο αξιολόγησης των διαδικασιών και αποτελεσμάτων

Σε αυτό το σημείο γίνεται η αποτίμηση του έργου και εξάγονται τα ανάλογα

συμπεράσματα.

6

Συγκεκριμένα για το πεδίο των πολιτιστικών δραστηριοτήτων, σημαντικό σημείο οργάνωσης

φαίνεται να αποτελούν τα στάδια ανάπτυξης, για την επίτευξη των στόχων και σκοπών, τα οποία σε

συνδιασμό με την υιοθέτηση των αρχών του γενικού συμφέροντος και ενός καινοτόμου μοντέλου

διαχείρισης όπως το ΠΔΕΑ, μπορούν να αποφέρουν την μέγιστη απόδοση στον τομέα της

πολιτιστικής διαχείρισης στο σύγχρονο ψηφιο-επικοινωνιακό περιβάλλον.

ΕΝΟΤΗΤΑ 3

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΑΡΧΩΝ ΓΕΝΙΚΟΥ (ΔΗΜΟΣΙΟΥ) ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΟΣ

Ο όρος “γενικό (δημόσιο) συμφέρον” υπονοεί ότι λειτουργεί προς όφελος του συνόλου της

κοινωνίας. Στο πεδίο των πολιτιστικών δραστηριοτήτων, οι αρχές του ορίζονται από τον Γκαντζιά

ως “...το σύνολο των ανταγωνιστικών αιτημάτων ή προτάσεων που αναπτύσσονται και αναδύονται

μέσα από ένα καθορισμένο κανονιστικό σύστημα αξιών και αρχών, το οποίο οριοθετείται από ένα

γενικότερο περιβάλλον αξιών και αρχών, οι οποίες είναι ευέλικτες, αποδεκτές και εφαρμόσιμες στο

περιβάλλον διαμόρφωσης και διαχείρισης των πολιτιστικών δραστηριοτήτων που διαμορφώνεται…

στο τοπίο του ψηφιο-επικοινωνιακού πολιτισμού” (Γκαντζιάς, 2007α, σελ. 9).

Σύμφωνα με τον Γκαντζιά, η υιοθέτηση των αρχών γενικού (δημόσιου) συμέροντος, στην

ανάπτυξη των πολιτιστικών δραστηριοτήτων, εξασφαλίζει τη σωστή κατεύθυνση στην άσκηση

πολιτιστικής πολιτικής (όπως αναφέρεται στο ΕΔΥ, 2008γ).

Οι αρχές αυτές είναι:

Υπεύθυνη ενημέρωση, εκπαίδευση και αξιολόγηση

Οι πολιτιστικοί διαχειριστές πρέπει να ενημερώνουν όλους τους ενδιαφερόμενους για

τα προγράμματα των πολιτιστικών δραστηριοτήτων που αναπτύσσουν, να παρέχουν

υπεύθυνη εκπαίδευση στο ανθρώπινο δυναμικό που απαρτίζει τη δραστηριότητα,

καθώς επίσης να έχουν το δικαίωμα να διαθέτουν συγκεκριμένες επιστημονικές

μεθόδους και μοντέλα για την ανάπτυξη τους.

Ασφάλεια - Απόρρητο

Εμπεριέχουν στο πλαίσιο του καθήκοντος των πολιτιστικών διαχειριστών, όλες εκείνες

τις διοικητικές διαδικασίες, υιοθέτησης κατάλληλων μοντέλων διαχείρισης κρίσεων για

την αποτελεσματική διεξαγωγή μιας συγκεκριμένης πολιτιστικής δραστηριότητας.

Διαφάνεια και αντικειμενική πληροφόρηση στη διαμόρφωση και διαχείριση

Σημαντικές προϋποθέσεις ώστε να μπορούν να ωφεληθούν τόσο οι επισκέπτες μιας

συγκεκριμένης πολιτιστικής δραστηριότητας, όσο και οι πολιτιστικοί διαχειριστές.

Περιορισμός και όχι αποκλεισμός δικαιωμάτων.

Αναφέρεται στις διαδικασίες διαμόρφωσης και υιοθέτησης κανόνων και αρχών, οι

οποίες θα συμβάλλουν στην ανάπτυξη των πολιτιστικών δραστηριοτήτων με

7

δημοκρατικές διαδικασίες.

Δημοκρατικοί μηχανισμοί και ικανοποίηση αιτημάτων.

Αναφέρεται στις σχέσεις: α)των επισκεπτών, β)των πολιτιστικών διαχειριστών, γ)των

ατόμων που συμμετέχουν στην ανάπτυξη μιας συγκεκριμένης πολιτιστικής

δραστηριότητας και δ)των υπεύθυνων τοπικής, περιφερειακής και παγκόσμιας

απήχησης των πολιτιστικών δραστηριοτήτων.

Δίκαιη διεκδίκηση και αποδοχή ιδέας.

Αναφέρεται στο δικαίωμα ανάπτυξης διαδικασιών διεκδίκησης μέσα από δημοκρατικές

διαδικασίες, δηλαδή στη δυνατότητα διαμόρφωσης δίκαιου και υγιούς ανταγωνισμού,

στην αγορά των πολιτιστικών δραστηριοτήτων.

Εποπτεία και αξιολόγηση

Περιλαμβάνει τη διαμόρφωση εποπτικών μηχανισμών, επιστημονικών εργαλείων και

μοντέλων αξιολόγησης, με βασική προϋπόθεση την υιοθέτηση όλων των προς

αναφερθεισών παραμέτρων.

Βάση των παράπανω προκύπτει ότι οι αρχές γενικού συμφέροντος είναι ικανές να διασφαλίσουν

την ποιοτική βιωσιμότητα, στο πεδίο των πολιτιστικών δραστηριοτήτων. Στην πραγματικότητα

αποτελούν το κατάλληλο μέσο, για την αναθεώρηση της υπάρχουσας πολιτιστικής πρακτικής και

σκέψης, ώστε οι ενέργειες που εξάγονται από αυτές να βασίζονται στη δημοκρατικότητα και την

αντικειμενικότητα, διασφαλίζοντας με αυτό τον τρόπο την ανάδειξη του πολιτισμού, τον υγιή

ανταγωνισμό και τη βιωσιμότητα.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 - ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ

Στο κεφάλαιο αυτό χρησιμοποιείται ως μελέτη περίπτωσης, η έκθεση “Παραδοσιακά Μουσικά

Όργανα απ’ όλο τον Κόσμο”. Σκοπός είναι να περιγράψει τα στάδια ανάπτυξης, σχεδιασμού,

διαμόρφωσης, ολοκλήρωσης και αξιολόγησης της συγκεκριμένης πολιτιστικής δραστηριότητας,

εξάγοντας συμπεράσματα για την αποτελεσματικότητα της διοργάνωσης. Η παραπάνω αναφορά θα

βασιστεί στη σημασία υιοθέτησης του μοντέλου «Πολιτιστικές Δραστηριότητες Ενεργητικής

Αντίληψης» και από το συνδιασμό αυτό θα προκύψει το συγκριτικό και ανταγωνιστικό πλεονέκτημα

της συγκεκριμένης πολιτιστικής δραστηριότητας βάση των αρχών του γενικού συμφέροντος.

ΕΝΟΤΗΤΑ 1

ΜΟΝΤΕΛΟ “ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΑΝΤΙΛΗΨΗΣ”

Το μοντέλο αυτό αποτελεί πλαίσιο ενεργοποίησης, ανάπτυξης και διαχείρισης μιας πολιτιστικής

εκδήλωσης και βασίζεται στις αρχές του γενικού συμφέροντος. Αποτελείται από δυο πυρήνες

8

δραστηριοτήτων, οι οποίοι εξασφαλίζουν την ποιοτική και αποτελεσματική πραγματοποίηση της

πολιτιστικής δραστηριότητας και οι οποίοι είναι (Γκαντζιάς, 2007β, σελ. 4-5):

Α. Πυρήνας Διαχείρισης Δραστηριότητας

Αντίληψη δηλαδή η δυνατότητα των πολιτιστικών διαχειριστών να αποδόσουν

σωστά την ιδέα ανάπτυξης της πολιτιστικής δραστηριότητας στην οποία θέλουν να

ενεργοποιηθούν, τηρώντας τις αρχές του γενικού συμφέροντος.

Κατανόηση αφορά τη δυνατότητα και την ικανότητα αντιμετώπισης και διαχείρισης

κρίσεων στο περιβάλλον ανάπτυξης της δραστηριότητας.

Αρχές Γενικού (Δημόσιου) Συμφέροντος με τις οποίες εξασφαλίζεται η πολιτισμική

αντίληψη για την κατανόηση του πολιτισμικού, πολιτικού, κοινωνικού και

οικονομικού γίγνεσθαι και η οικοδόμηση της πολιτιστικής εκδήλωσης βάση του

ανθρωποκεντρικού συστήματος.

Υιοθέτηση αφορά την προσαρμογή και δημιουργία καινοτόμων στρατηγικών,

τακτικών και αντιλήψεων από τους πολιτιστικούς διαχειριστές.

Υλοποίηση αφορά τον ακριβή προσδιορισμό των σχεδίων από τους πολιτιστικούς

διαχειριστές.

Β. Πυρήνας Λειτουργίας Δραστηριότητας

Ταυτότητα η οποία περιλαμβάνει τα χαρακτηριστικά αναγνωρισιμότητας της

συγκεκριμένης πολιτιστικής εκδήλωσης.

Επιπτώσεις της συγκεκριμένης εκδήλωσης σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, στο

πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό γίγνεσθαι.

Καινοτομία δηλαδή η αξιοποίηση και αξιολόγηση της ευκαιρίας στο ψηφιακό και

πραγματικό περιβάλλον βάση των αρχών του γενικού συμφέροντος.

ΕΝΟΤΗΤΑ 2

ΕΚΘΕΣΗ ΜΟΥΣΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ

Στην παρούσα ενότητα θα παρουσιάσουμε την έκθεση, με τίτλο “Παραδοσιακά Μουσικά Όργανα

Απ’ όλο τον Κόσμο” του συλλέκτη Μανώλη Παργεντάκη, που πραγματοποιήθηκε, στις 11-17

Δεκεμβρίου 2008, στο Εθνολογικό Μουσείο Θράκης.

Η έκθεση αφορούσε μια από τις μεγαλύτερες ελληνικές ιδιωτικές συλλογές παραδοσιακών

μουσικών οργάνων, με υλικό προερχόμενο από όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένου και

θρακικού,. Σκοπός της έκθεσης ήταν να φέρει το κοινό σε επαφή με τον μουσικό πολιτισμό

διαφορετικών λαών και παραδόσεων. Η εκδήλωση αυτή λειτούργησε συνδιαστικά με τους σκοπούς

του μουσείου. Το μουσείο διαθέτοντας ήδη μια όμοια θεματική στην σταθερή του έκθεση, θεώρησε

9

ότι μια τέτοια δράση θα εμπλούτιζε το έργο του και θα ενεργοποιούσε περαιτέρω το ενδιαφέρον του

κοινού.

2.1 ΤΡΟΠΟΣ ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΣΤΑΔΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

Η εκδήλωση διοργανώθηκε και αναπτύχθηκε βάση των παρακάτω:

Στάδιο σύλληψης της ιδέας

Αρχικά έγινε η σύλληψη της ιδέας, η οποία προέκυψε ως πρωτοβουλία των πολιτιστικών

διαχειριστών του μουσείου. Επίσης καθορίστηκε ότι η συγκεκριμένη εκδήλωση συνάδει με

τους στόχους του ιδρύματος και αφορά τα ενδιαφέροντα της τοπικής κοινωνίας.

Στάδιο προετοιμασίας και σχεδιασμού

Κατά τον σχεδιασμό της έκθεσης ορίστηκαν οι στόχοι της έκθεσης, οι οποίοι αφορούσαν

την γνωριμία του κοινού με τη παγκόσμια μουσική λαογραφία μέσα από την οποία θα

προωθηθεί παράλληλα και αυτή της Θράκης. Έπειτα ορίστηκε η ομάδα των συντελεστών

και αναπτύχθηκε το σενάριο της έκθεσης, ελέγχθηκε η διαθεσιμότητα του υλικού και η

κατάσταση του και έγινε ένας κατά προσέγγιση προϋπολογισμός για τις απαιτούμενες

δαπάνες. Στη συνέχεια έγινε μια προσπάθεια ανεύρεσης των πόρων, η οποία κατέληξε σε

ευρωπαϊκή χρηματοδότηση σε συνδιασμό με τοπικούς χορηγούς. Τέλος δημιουργήθηκε το

χρονοδιάγραμμα της έκθεσης.

Στάδιο παραγωγής

Οι εργασίες που έγιναν για την προετοιμασία της έκθεσης αφορούσαν την υπογραφή

συμφωνητικού για την απόκτηση των έργων και την κατοχύρωση των πνευματικών

δικαιωμάτων, την επιλογή των επαγγελματιών που θα πλαισίωναν σε τεχνικό επίπεδο την

έκθεση, δημιουργήθηκε ο κατάλογος της έκθεσης και ξεκίνησε η διαφήμιση της έκθεσης.

Έπειτα διαμορφώθηκε ο χώρος φιλοξενίας των εκθεμάτων και καθορίστηκε η θεματική

διαδρομή των επισκεπτών η οποία δομήθηκε σε τοξωτά, πνευστά και κρουστά μουσικά

όργανα. Στη συνέχεια έγινε ο γενικός έλεγχος των περιβαλλοντικών συνθηκών,

ακολούθησε η τελική προετοιμασία των εκθεμάτων, η σήμανση και ο υποτιτλισμός τους.

Στάδιο αξιοποίησης

Κατά τη λειτουργία της έκθεσης δόθηκε συνέντευξη τύπου στα τοπικά ΜΜΕ και έγιναν τα

εγκαίνια της. Παράλληλα την έκθεση υποστήριζαν και κάποια άλλα συναφή προγράματα,

όπως μουσική ενότητα με τον συλλέκτη κ. Παργεντάκη να παίζει μουσική με τα όργανα της

έκθεσης. Παράλληλα κατά τη λειτουργία, έγινε ο τελικός οικονομικός έλεγχος και μια

άμεση σφυγομέτρηση του κοινού, μέχρι την τελευταία μέρα την οποία ακολούθησε το

στάδιο αποξήλωσης.

Στάδιο αξιολόγησης των διαδικασιών και αποτελεσμάτων

10

Τέλος ακολούθησε μια γενική αποτίμηση, αν εκπληρώθηκαν οι στόχοι της έκθεσης σε

συνδιασμό με τους στόχους του μουσείου, η οποία κατέληξε σε θετικό συμπέρασμα, από

την απήχηση την οποία είχε στο κοινό σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο.

2.2 ΤΡΟΠΟΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΒΑΣΗ ΜΟΝΤΕΛΟΥ ΠΔΕΑ

Τα στάδια ανάπτυξης της έκθεσης, αξιολογούνται σύμφωνα με το μοντέλο ΠΔΕΑ, το οποίο

περιλαμβάνει:

Α. Πυρήνας Λειτουργίας Δραστηριότητας

Ταυτότητα που σκοπό είχε να αναδείξει τη θρακική μουσική λαογραφία σε συνδιασμό με τη

λαογραφία άλλων πολιτισμών, προσδίδοντας στην εκδήλωση και στο ίδρυμα που τη φιλοξενεί

την απαιτούμενη αναγνωρισιμότητα.

Καινοτομία για την ανάδειξη της πολιτιστικής εκδήλωσης στο ψηφιακό περιβάλλον παράλληλα

με το πραγματικό, βάση των αρχών γενικού συμφέροντος.

Επιπτώσεις με σκοπό να επισημανθούν οι θετικές και αρνητικές εντυπώσεις.

Β. Πυρήνας Διαχείρισης Δραστηριότητας

Αντίληψη η οποία προκύπτει από την ικανότητα των διαχειριστών να αποδόσουν σωστά την ιδέα

ανάπτυξης της έκθεσης, καθώς και να οργανώσουν, προβάλουν και προωθήσουν σωστά την

έκθεση.

Κατανόηση όπου προσδιορίστηκαν πλεονεκτήματα όπως η προβολή μιας μοναδικής συλλογής

μέσω του ιδρύματος και η συνεργασία και με άλλα ιδρύματα που φιλοξένησαν την ίδια συλλογή,

που συνέβαλε στην προώθηση του ιδρύματος και μειονεκτήματα όπως το μεγάλο κόστος

μεταφοράς των εκθεμάτων και η μικρή χρονική διάρκεια διαθεσιμότητας τους. Τέλος υπήρξε το

κατάλληλο οργανωτικό πλάνο που να προετοιμάζει σε περίπτωση διαχείρισης κρίσης, όπως

εφεδρεία υλικού προβολής και υποστηρικτικά προγράμματα.

Αρχές Γενικού (Δημόσιου) Συμφέροντος μέσω των οποίων διασφαλίζεται ότι η εκδήλωση

βασίζεται στις κατάλληλες υποδομές στα πλαίσια του ανθρωποκεντρισμού. Δηλαδή αφορά την

υιοθέτηση των αρχών εκείνων, μέσω των οποίων εξασφαλίζεται η δημοκρατικότητα και η

αντικειμενικότητα ανάμεσα στους πολιτιστικούς διαχειριστές, τους επισκέπτες της εκδήλωσης

και τους φορείς που στηρίζουν τη δραστηριότητα. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η υιοθέτηση

αξιόπιστων, αντικειμενικών και αξιοπρεπών πηγών χρηματοδότησης όπως το ευρωπαϊκό

πρόγραμμα “Θράκη Σταυροδρόμι Πολιτισμών”.

Υιοθέτηση η οποία αφορά τις στρατηγικές εκείνες που δημιουργήθηκαν για να προβάλουν τον

απώτερο σκοπό της εκδήλωσης, δηλαδή την προβολή και παρουσίαση των εκθεμάτων στο κοινό.

Υλοποίηση που αφορά την αποτελεσματική εφαρμογή της στρατηγικής για την ανάπτυξη της

έκθεσης, ώστε να εκπληρώσει με επιτυχία τους στόχους και σκοπούς της.

11

2.3 ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑ

Βάση της παραπάνω ανάλυσης, προκύπτει ότι η υιοθέτηση ενός καινοτόμου μοντέλου διαχείρισης

όπως το ΠΔΕΑ και των Αρχών Γενικού Συμφέροντος, μπορούν να δημιουργήσουν τις απαραίτητες

εκείνες υποδομές, εξασφαλίζοντας σε μια πολιτιστική εκδήλωση, καινοτομία, ανταγωνιστικότητα

και επιτυχία. Στην προκειμένη περίπτωση το συγκριτικό και ανταγωνιστικό πλεονέκτημα το

οποίο μπορεί να αναδειχθεί από την υιοθέτηση τους, αφορά την ανάδειξη της πλούσιας και

ιδιαίτερης κληρονομιάς της περιοχής και την προώθηση του σύγχρονου πολιτισμού της.

Ο πλούσιος λαογραφικός πολιτισμός της, ο οποίος κινείται μεταξύ του σύγχρονου κόσμου και της

παράδοσης, συνδιάζοντας τη σύγχρονη αστική ζωή με τη ζωή στα απομακρυσμένα και παραδοσιακά

χωριά της Θράκης, η πολυπολιτισμικότητα που κυριαρχεί στην περιοχή και η πολιτιστική

πολυμορφία που δημιουργείται μέσα από αυτή τη συμβίωση, καθιστούν μοναδική τη συνεισφορά

της στο παγκόσμιο πολιτιστικό γίγνεσθαι. Τα παραπάνω επιχειρήματα σχετικά με τη σωστή

διαχείριση, προβολή και χρήση των νέων τεχνολογιών σε συνδιασμό με την υιοθέτηση καινοτόμων

μοντέλων διαχείρισης όπως το ΠΔΕΑ και των αρχών γενικού συμφέροντος, μέσα από τέτοιου είδους

εκδηλώσεις, είναι ικανά να εισάγουν την πολυμορφική, πολιτιστική δραστηριότητα της Θράκης,

στην παγκόσμια πολιτιστική κοινότητα, αποδίδοντας της, ξεχωριστή θέση στην σύγχρονη κοινωνία

του πολιτισμού, της γνώσης και της πληροφορίας.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Η επιβολή της ψηφιο-επικοινωνιακής παγκοσμιοποίησης και οι εξελίξεις στις νέες

τεχνολογίες, φαίνεται να επιβάλουν στον πολιτιστικό τομέα, τα στοιχεία της διαρκούς ετοιμότητας

12

και συνολικής πρακτικής στον τομέα. Η δημιουργία σταθερής και συνολικής πολιτιστικής πολιτικής

και η υιοθέτηση καινοτόμων μοντέλων πολιτιστικής διαχείρισης, αποτελούν κρίσιμα σημεία, τα

οποία είναι ικανά να διασφαλίσουν τη βιωσιμότητα των πολιτιστικών δραστηριοτήτων.

Η επιβίωση στη σύγχρονη, πολύμορφη και εξαιρετικά απαιτητική πολιτιστική αγορά,

επιβάλει τη χρήση μέσων, μεθόδων και αρχών, ικανών να διασφαλίσουν την ανταγωνιστικότητα. Σε

αυτό το σημείο η επιτυχία φαίνεται να βασίζεται στην επιλογή κατάλληλης στρατηγικής, οργάνωσης

και διαχείρισης και στη συνεχή αξιολόγηση τους, μέσω ενός καινοτόμου μοντέλου, όπως το

“’Πολιτιστικές Δραστηριότητες Ενεργητικής Αντίληψης”. Ωστόσο οφείλει παράλληλα να διατηρεί

και τα ποιοτικά της χαρακτηριστικά, υιοθετώντας τις αρχές του γενικού (δημόσιου) συμφέροντος,

διασφαλίζοντας με αυτό τον τρόπο την αντικειμενικότητα και τη δημοκρατικότητα, στη βάση της

αρχής του ανθρωποκεντρισμού.

Σε αυτό που σήμερα αποκαλείται πολιτιστική αγορά και οικονομία, όπου η παραγωγή

πολιτιστικών αγαθών μετατρέπεται σε υπερπαραγωγή πολιτιστικών προϊόντων, η βιωσιμότητα στον

πολιτιστικό τομέα, επιβάλει την υιοθέτηση εργαλείων, ικανών να τη διασφαλίσουν.

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

13

Γκαντζιάς, Γ. (2007α). Ο πολιτισμός στην ψηφιο-επικοινωνιακή παγκοσμιοποίηση=

Culture in info-communication globalization: πολιτιστικές δραστηριότητες: γενικό

(δημόσιο) συμφέρον και νέες τεχνολογίες. Η μετάβαση από την κοινωνία της πληροφορίας

στην κοινωνία και οικονομία της γνώσης, Θεσσαλονίκη, 4-6 Οκτωβρίου 2007.

Θεσσαλονίκη, 13, 1.

Γκαντζιάς, Γ. (2007β). Ο πολιτισμός στην ψηφιο-επικοινωνιακή παγκοσμιοποίηση= Culture

in info-communication globalization: πολιτιστικές δραστηριότητες: γενικό (δημόσιο)

συμφέρον και νέες τεχνολογίες. Η μετάβαση από την κοινωνία της πληροφορίας στην

κοινωνία και οικονομία της γνώσης, Θεσσαλονίκη, 4-6 Οκτωβρίου 2007. Θεσσαλονίκη, 13,

1.

ΕΔΥ. (2008α). Υπερκείμενο: Κεφάλαιο 3.4: το μοντέλο διαχείρισης πολιτιστικών

δραστηριοτήτων Πολιτιστικές Δραστηριότητες Ενεργητικής Αντίληψης ΠΔΕΑ. Πάτρα: ΕΑΠ.

ΕΔΥ. (2008β). Υπερκείμενο: Κεφάλαιο 3.4: το μοντέλο διαχείρισης πολιτιστικών

δραστηριοτήτων Πολιτιστικές Δραστηριότητες Ενεργητικής Αντίληψης ΠΔΕΑ. Πάτρα: ΕΑΠ.

ΕΔΥ. (2008γ). Υπερκείμενο: Κεφάλαιο 3.2: Περιφερειακή ανάπτυξη, πολιτιστικές

δραστηριότητες και γενικό (δημόσιο) συμφέρον. Πάτρα: ΕΑΠ.

Ελλάδα. Ελληνική Κυβέρνηση. (2007, Ιανουάριος 25). Εφημερίς της Κυβερνήσεως της

Ελληνικής Δημοκρατίας. Πολιτιστική χορηγία. Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο.

Λογγίνου, Δ. (2010). Υπατία 82: η έννοια των πολιτιστικών δραστηριοτήτων. Ανακτήθηκε

18 Φεβρουαρίου, 2013, από http://ypatiaedu.blogspot.gr/2012/02/blog-post_3094.html.

14