110 | IANOYAΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ

ΤΕΧΝΙΚΑ | EΠIΠΛEON

Τα κουφώματα (πόρτες, παράθυρα)επηρεάζουν καθοριστικά την ποι-ότητα, το κόστος και την αισθητική τωνκτηρίων. Το ξύλο, το αλουμίνιο, το μέ-ταλλο και το πλαστικό είναι τα υλικάπου κύρια χρησιμοποιούνται για πόρ-τες και παράθυρα. Η επιλογή του κα-ταλληλότερου υλικού πρέπει ναγίνεται από τον καταναλωτή ή τον με-λετητή με πραγματικά δεδομένα πουαφορούν την ποιότητα, το κόστος καιτα οικολογικά στοιχεία των προϊόντωναυτών και όχι με εσφαλμένα και δια-φημιστικά κριτήρια κέρδους που πα-ραπληροφορούν και παραπλανούντους καταναλωτές. Στην Ελλάδα, σύμ-φωνα με στοιχεία της ICAΡ για το2006, τα κουφώματα αλουμινίου κα-τέχουν το 74% της αγοράς, τα ξύλινατο 15% και τα συνθετικά το 11%.

Το ξύλο είναι οικολογικό προϊόν, τοοποίο παράγεται από το δάσος με αει-φορική διαχείριση, δηλαδή αναπαρά-γεται συνεχώς αρκεί να γίνεται σωστήεκμετάλλευση του δάσους σύμφωναμε τις αρχές της επιστήμης της Δασο-πονίας. Είναι προϊόν ζεστό, μονωτικό,

δεν οξειδώνεται, διαθέτει αισθητικήυπεροχή, έχει εντυπωσιακή μηχανικήαντοχή και ελαστικότητα σε σχέσηπρος το βάρος του, έχει μεγάλη διάρ-κεια ζωής, με αντοχή στη φωτιά ότανέχει μεγάλες διαστάσεις και τεράστιεςδυνατότητες αξιοποίησης. Η φύση πα-ράγει το ξύλο με τη διαδικασία τηςφωτοσύνθεσης αξιοποιώντας την ηλι -ακή ενέργεια και δεσμεύοντας διοξεί-διο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα.Έτσι το ξύλο είναι πηγή ενέργειας.Ακόμη και από τα υπολείμματα κατερ-γασίας του με τη διαδικασία της πυρό-λυσης παράγουμε στερεά, υγρά καιαέρια καύσιμα (συνθετικό πετρέλαιο,ξυλαέριο, πυρολυτικό λάδι, ξυλοκάρ-βουνα κ.α.).

Η κατεργασία του ξύλου είναι εύκολη,τα δε υπολείμματα που παράγονταιαπό αυτήν αξιοποιούνται και δεν ρυ-παίνουν το περιβάλλον. Ας μην ξε-χνάμε ότι η φύση δουλεύει 50 και 100χρόνια για να παραχθεί η ξυλεία τουπεύκου και του έλατου, του κέδρουκαι του κυπαρισσιού, 500 και 1000χρόνια για να παραχθεί η ξυλεία της

Σεκβοϊας της γιγαντιοειδούς (redwood). Όποιος ζει σε ξύλινο σπίτιαπολαμβάνει τη ζεστασιά και το άρω -μα του ασύγκριτου αυτού υλικού.

Το ξύλο όμως είναι δύσκολο υλικό.Είναι υγροσκοπικό, με πολύπλοκηεσωτερική δομή. Η γνώση του και ησωστή εφαρμογή του απαιτούν ειδικέςσπουδές και εμπειρία. Υπάρχουνπάνω από 2000 είδη ξύλων πουαξιοποιούνται. Από το υλικό αυτό, οιεπιστήμονες του ξύλου έχουν δημι -ουργήσει μέχρι σήμερα πάνω από2500 προϊόντα μετά από μηχανικήκαι χημική κατεργασία. Πολλά απόαυτά είναι δομικά προϊόντα ξύλου,δοκιμασμένα επί αιώνες όπως αποδει-κνύεται από αρχαιολογικές ανασκαφέςΜινωικής εποχής στο Ακρωτήριο τηςΣαντορίνης και αλλού.

Τέτοια προϊόντα είναι: η πριστή ξυλείααπό δεκάδες είδη ξύλων, διάφοραείδη ξυλοπλακών, η επικολλητή ξυ-λεία, σύνθετα προϊόντα ξύλου – πλα-στικού, ξύλου – τσιμέντου και πολλάάλλα, για τα οποία καλό είναι οι μη-

Η αλήθεια για το αλουμίνιο και το ξύλοως υλικά για κουφώματαΤου Ιωάννη Κακαρά

| 111

χανικοί, οι εργολάβοι και τεχνίτες πουτα χρησιμοποιούν να συνεργάζονταιμε τους επιστήμονες ξύλου που ταγνωρίζουν καλά.

Περί αλουμινίου

Το αλουμίνιο, αντιθέτως, είναι προϊόνέντονης βιομηχανικής κατεργασίαςτου βωξίτη με κατανάλωση τεράστιαςποσότητας ενέργειας (βλέπε πίνακα).Είναι από τα πλέον ρευματοβόραπροϊόντα. Δεν είναι τυχαίο ότι η βιο-μηχανία κατεργασίας βωξίτη για πα-ραγωγή σε πρώτο στάδιο αλουμίναςκαι στη συνέχεια αλουμινίου, κατανα-λώνει το 5% της συνολικής ηλεκτρι-κής ενέργειας της χώρας μας, μεπροκλητικά χαμηλή χρέωση επί δε-καετίες.

Η πολύπλοκη διαδικασία ηλεκτρόλυ-σης που ακολουθείται για την παρα-γωγή του αλουμινίου δημιουργείτοξικά απόβλητα μεταξύ των οποίωνείναι και η κόκκινη λάσπη η οποίαέχει πολύ υψηλό pH και ως εκ τούτουδεν μπορεί να φυτρώσει τίποτα

επάνω σ’ αυτή. Το 1/3 αυτής χρησι-μοποιείται στις τσιμεντοβιομηχανίεςκαι το υπόλοιπο επί χρόνια ρυπαίνειτη θάλασσα και στοιβάζεται στην άκρητου εργοστασίου. Ο βωξίτης είναι ορυ-κτό που θα εξαντληθεί μέχρι το 2050(Tsoumis 1991), ενώ η εξόρυξή τουπροκαλεί τεράστια καταστροφή στοπεριβάλλον. Αν επισκεφθεί κάποιος ταπανέμορφα βουνά της Γκιώνας και τουΠαρνασσού θα διαπιστώσει τη βιβλικήκαταστροφή που προκαλεί στο περι -βάλλον η εξόρυξη του βωξίτη και τημετατροπή του δάσους σε σεληνιακότοπίο. Δίπλα στα γυμνά ορυχεία θαθαυμάσει τα πανέμορφα δάση ελάτηςκαι πεύκης, από τα οποία με αειφο-ρική διαχείριση προέρχεται το ξύλοχωρίς κατανάλωση ενέργειας. Αναρω-τιέμαι γιατί πρέπει να «ξεκοιλιά-σουμε» τα βουνά για την εξόρυξη τουβωξίτη, με την κατεργασία τουοποίου θα παράγουμε κουφώματακαι άλλες κατασκευές και δεν τα πα-ράγουμε από το ξύλο που μας παρέ-χει το δάσος χωρίς έξοδα, χωρίςκατανάλωση ενέργειας, με δέσμευσηδιοξειδίου του άνθρακα και με ταυτό-

χρονη έκλυση οξυγόνου. Ο άνθρω-πος τελικά είναι αχάριστος, δεν ξέρειτι θέλει, τον κατευθύνει και τον τυ-φλώνει το κέρδος.

Οι αρχιτέκτονες διακρίνονται για τηναγάπη τους στο ξύλο γιατί αναγνωρί-ζουν την αισθητική υπεροχή και τασοβαρά πλεονεκτήματα που έχει ωςδομικό υλικό. Οι απόψεις ΟμότιμουΚαθηγητή του Ε.Μ.Π., για την ανωτε-ρότητα του αλουμινίου ως δομικόυλικό σε σχέση προς το ξύλο και γιατην καταλληλότητά του ειδικά στακουφώματα ακόμη και στα παραδο-σιακά κουφώματα, είναι προκλητικέςκαι δεν τεκμηριώνονται από επιστη-μονικά δεδομένα. Οι απόψεις αυτέςπαραπληροφορούν την κοινή γνώμηκαι δημιουργούν σύγχυση στους κα-ταναλωτές. Πέραν αυτών, ο συγκεκρι-μένος καθηγητής αγνοεί παντελώς τηνοικολογική διάσταση του θέματος.

Το υψηλό ποσοστό προτίμησης τωνκαταναλωτών στα κουφώματα αλου-μινίου οφείλεται κυρίως σε άγνοια καιπαραπληροφόρηση της κοινής γνώ-

ΤΕΧΝΙΚΑΤΕΧΝΙΚΑ | EΠIΠΛEON

112 | IANOYAΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ

ΤΕΧΝΙΚΑ | EΠIΠΛEON

μης που εξυπηρετεί συμφέροντα κέρδους με-γαλοεπιχειρηματιών και υποστηρίζεται δυστυ-χώς από λαθεμένες πολιτικές των εκάστοτεκρατούντων. Ειδικότερα οι λόγοι αυτοί εντοπί-ζονται στα εξής σημεία:

1. Τα συμφέροντα επάνω στο μέταλλο, το αλου-μίνιο και το μπετόν είναι τεράστια. Δεν είναιτυχαίο ότι έχουμε δημιουργήσει τσιμεντοπό-λεις – τέρατα.

2. Οι καθ’ ύλην αρμόδιοι για τις δομικές κα -τασκευές Μηχανικοί και Εργολάβοι δεν εμπι -στεύ ονται το ξύλο ως δομικό υλικό, προ φανώςγιατί δεν το γνωρίζουν. Δεν το προτείνουνστους πελάτες τους. Βλέπει κανείς ακόμη καιμεταλλικές στέγες σε συμβατικές κατασκευές!

3. Υπάρχει παραπληροφόρηση των καταναλω-τών και μέσω των διαφημίσεων των κουφω-μάτων και κατασκευών αλουμινίου. Αντίθεταο κλάδος ξύλου – ξύλινων κατασκευών δενέχει την οικονομική δυνατότητα να προβεί σεδιαφήμιση των προϊόντων ξύλου που παρά-γει και να ενημερώσει την κοινή γνώμη.

4. Από την πλευρά της Πολιτείας δεν ασκείταιστην ουσία πολιτική ενίσχυσης του ξύλου ωςβιολογικού προϊόντος αειφόρου ανάπτυξηςκαι των ξύλινων κατασκευών παρά την επί-σημη θέση της Κυβέρνησης για πράσινη ανά-πτυξη, για οικολογική δόμηση.

5. Το ξύλινο κούφωμα από ξηραμένη στο 10%κατάλληλη ξυλεία πρέπει να υποστεί προ-σεγμένη προληπτική συντήρηση και βαφή μεειδικά έλαια, με υδροδιαλυτά ακρυλικά βερ-νίκια εμποτισμού ή ακρυλικά πλαστικά μεαλκύδια, ή ριπολίνες εξωτερικής χρήσεως.Αυτό πρέπει να γίνεται στο εργοστάσιο παρα-γωγής των ξύλινων κουφωμάτων πριν την το-ποθέτησή τους. Η εν λόγω διαδικασίαφινιρίσματος είναι καθοριστική για τη σωστήλειτουργία και τη μεγάλη διάρκεια ζωής τουξύλινου κουφώματος. Είναι γεγονός ότι στοπαρελθόν η διαδικασία αυτή δεν ήταν ο κα-νόνας, με αποτέλεσμα αρκετά εξωτερικά κου-φώματα να μη συντηρούνται σωστά.

Ποια είναι η πραγματικότητα

Ο κόσμος θα πρέπει να γνωρίζει δεδομένα καιαλήθειες με επιστημονική και αντικειμενική τεκ-μηρίωση που συνοψίζονται στα ακόλουθα:

1. Το ξύλο είναι ένα άριστο υλικό, ένα δώρο τηςφύσης στον άνθρωπο, είναι το πλέον κατάλ-ληλο υλικό για κουφώματα και άλλες δομι-κές κατασκευές. Το ξύλο είναι 1700 φορές πιοθερμομονωτικό από το αλουμίνιο. Για τα κου-φώματα χρησιμοποιείται σήμερα τρικολλητόξύλο (3 τεμάχια συγκολλημένα με τις ίνες πα-ράλληλα) από δρυ, πεύκο, καστανιά, iroko,niangon, meranti και άλλα ξύλα που εγ-γυώνται υψηλή ποιότητα, διάρκεια, σταθερό-τητα στις διαστάσεις, εύκολο χειρισμό, χωρίςστρεβλώσεις και παραμορφώσεις

2. Η διάρκεια ζωής των εξωτερικών ξύλινωνκουφωμάτων με την προϋπόθεση της σωστήςπροληπτικής συντήρησης και σωστής χρήσης,είναι πολύ μεγάλη, πάνω από 30 και 40 χρό-νια, ενώ για τα κουφώματα που προστατεύο -νται από βροχή και ήλιο, η διάρκεια είναιαπεριόριστη. Η διαδικασία προληπτικής συ -ντήρησης και βαφής που περιγράφηκε παρα-πάνω εφαρμόζεται σήμερα σε πολλέςμονάδες κουφωμάτων στην Ελλάδα οιοποίες παρέχουν εγγύηση μέχρι 10 χρόνια καιακολουθούν τις Ευρωπαϊκές προδιαγραφές.Η συντήρηση των σύγχρονων ξύλινων κου-φωμάτων από τον χρήστη είναι απλή διαδι-κασία η οποία για τα εκτεθειμένα στον ήλιοκαι βροχή κουφώματα πρέπει να γίνεται μόνοστα εξώφυλλα, μετά τα πρώτα 10 χρόνιακάθε 5 με 10 χρόνια, για δε τα παράθυρα καιπόρτες που προστατεύονται από βροχή καιήλιο κάθε 20 χρόνια.

3. Το κόστος των κουφωμάτων από ξύλο καλήςποιότητας είναι το ίδιο με το κόστος απόαλουμίνιο της ίδιας ποιότητας.

114 | IANOYAΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ

ΤΕΧΝΙΚΑ | EΠIΠΛEON

IΔΙΟΤΗΤΕΣ ΞΥΛΟ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟ - ΜΕΤΑΛΛΟ

1. Πυκνότητα 400-500kg/m2 Mετάλλα: 7800kg/m2

2. Παγκόσµια αποθέµατα πρώτων υλών

Βιολογικό προϊόν αειφορίας (απεριόριστα αποθέµατα)

Ο βωξίτης (αλουµίνιο) εξαντλείται µέχρι το 2050 (Τσούµης 1991)

3. Εκλυόµενο CO2/m3

προϊόντος

Το δάσος αντιθέτως δεσµεύει 1tn CO2 από την ατµόσφαιρα και αποδίδει 2.000KWh για την παραγωγή 1m3 ξύλου.

20tn CO2/m3

4. Κατανάλωση ενέργειας για 1m3 180KWh/m3 ξυλείας

Για το χάλυβα: 8.700KWh/m3. Στην Ελλάδα το εργοστάσιο αλουµίνας καταναλώνει το 5% της ηλεκτρικής ενέργειας της ΔΕΗ.

5. Παραγόµενα προϊόντα µετά από επεξεργασία

Από τα 2.000 είδη ξύλων που χρησιµοποιούνται παράγονται πάνω από 2.500 προϊόντα µε µηχανική και χηµική κατεργασία.

Από το βωξίτη παράγεται 1 προϊόν: το αλουµίνιο.

6. Απόβλητα - παραπροϊόντα

Δεν υπάρχουν απόβλητα. Η φθορά κατά την κατεργασία του ξύλου (πριονίδια, σκόνη) είναι πρώτη ύλη για αξιοποίηση.

Για το αλουµίνιο: Η κόκκινη λάσπη, που ρυπαίνει τη θάλασσα και το έδαφος + δηλητηριώδη αέρια.Για το ατσάλι: αιωρούµενα σωµατίδια, µη σιδηρούχα µέταλλα, κυανίδιο, φαινόλες, αλογονοµένα οργανικά, σουλφίδια, αµµωνία κ.α.

7. Απαιτήσεις σε νερό

Το ξύλο παράγεται από τη φύση. Για την κατεργασία του απαιτούνται ελάχιστες ποσότητες νερού

Απαιτούνται τεράστιες ποσότητες νερού.

Ο Ιωάννης Κακαράς είναι Καθηγητής του ΤΕΙ Λάρισας, στο Τμήμα Σχεδιασμού & Τεχνολογίας Ξύλου και Επίπλου http://www.wfdt.teilar.gr • e-mail: kakaras@teilar.gr

Το άρθρο γράφτηκε με αφορμή δημοσίευμα Ομότιμου Καθηγητή του Ε.Μ.Π., στο περιοδικό Aluminium Magazine (Νοε.- Δεκ. 08), όπου παρουσιάζεται το αλουμίνιο ως θαυμάσιο υλικό για κουφώματα σε σχέση προς το ξύλο, ακόμη και σεπαραδοσιακούς οικισμούς και διατηρητέα κτήρια. Είναι επίσης απάντηση σε όσους παραπληροφορούν την κοινή γνώμη ότιτο αλουμίνιο είναι οικολογικό προϊόν, φιλικό προς το περιβάλλον.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

— George Tsoumis 1991. Science and Technology of wood. Van Nostrand, New Work.— Giovanni Spatti – Wood 2009. Case study – multistory residential buildings in cross laminated timber panels

in earthquake area of L’ Aquila – Italy. Ημερίδα Building with wood, Επιπλεον, Proholz Austria, Ε.Μ.Π. 6-Νοε-09

— Ελισσαίος Κατσαραγάκης 2000. Ξύλινες κατασκευές, Πανεπιστημιακές εκδόσεις ΕΜΠ.— U.S. Government Printing Office 1980. The Global Report 2000. Report to the President, Washington D.C.

Διανύουμε μια περίοδο που η ανθρω-πότητα συνειδητοποιεί ότι ο πλανήτηςμας κινδυνεύει από την υπερβολικήκατανάλωση ενέργειας και παραγωγήC02. Σε παγκόσμιο επίπεδο επιχειρεί-ται μείωση της κατανάλωσης ενέρ-γειας και των καύσεων και ασκείταιπολιτική εφαρμογής ήπιων μορφώνενέργειας (πράσινη ανάπτυξη, οικολο-γική δόμηση) για τη αποφυγή εφιαλ-τικών σεναρίων αλλαγής του κλίματοςμε στόχο την σωτηρία του πλανήτη.Είναι λοιπόν πρόκληση να εφαρμόζε-ται μια πολιτική ενίσχυσης και επιδό-τησης της εφαρμογής ρευματοβόρωνυλικών όπως το αλουμίνιο, η παρα-γωγή του οποίου καταστρέφει ταδάση, ρυπαίνει το περιβάλλον, παρά-γει τεράστιες ποσότητες διοξειδίου τουάνθρακα. Η Πολιτεία πρέπει αντιθέτωςνα επιδοτεί όποιον χρησιμοποιεί ξύ-λινα κουφώματα και άλλες ξύλινεςκατασκευές κυρίως για λόγους περι-βαλλοντικούς.

Στο διπλανό πίνακα παρουσιάζονταισυγκριτικά στοιχεία που αφορούν τοξύλο, το αλουμίνιο και το χάλυβα.Μια απλή ανάγνωση αποκαλύπτειτην ταυτότητα των υλικών, κυρίωςαπό περιβαλλοντική άποψη.