ژماره 428

پۆس��تی جێگران��ی س��ێ یه كێت��ی كوردس��تان هه رێم��ی س��ه رۆكایه تی وه رده گرێ��ت، حاكم قادر بۆ پۆس��تی جێگری سه رۆكی حكومه ت دیاریده كرێت و قوب��اد تاڵه بانیش ئام��اده ده كرێت بۆ ئه وه ی له سێ ساڵی داهاتودا پۆستێكی

بااڵی حیزبی پێبسپێردرێت.ئاوێنه ، سلێمانی : دوێنێ ئه نجومه نی نیش��تمانی یه كێت��ی س��ه ركردایه تی كوردستان به زۆرینه ی ده نگ ره زامه ندی

له س��ه ر ئ��ه و پاكێج��ه ده رب��ڕی كه پێرێ 5/11، وه فدێك��ی بااڵی یه كێتی له گ��ه ڵ بارزانی له س��ه ری رێككه وتن، به پێی ئه و رێككه وتنه جێگرانی س��ێ س��ه رۆكایه تییه كه و پێن��ج وه زاره ت بۆ یه كێت��ی ده بێ��ت، ه��ه ردو وه زاره تی ناوخۆو شه هیدان و ئه نفالكراوانیش هه ر دو س��اڵ جارێك له نێوانیاندا ئاڵوگۆڕ

ده كرێت.وه فدی ئه م��ڕۆ سێش��ه ممه 5/13،

دانوس��تانكاری یه كێتی له گه ڵ وه فدی دانوس��تانكاری پارت��ی كۆده بنه وه بۆ گفتوگۆك��ردن س��ه باره ت به چۆنیه تی له حكوم��ه ت و به ش��داریكردنیان دیاریكردنی ئه و كه س��ه ی بۆ وه رگرتنی پۆس��تی جێگری س��ه رۆكی حكومه ت ق��ادر حاك��م ك��ه راده س��پێردرێت ئه ندامی مه كته بی سیاس��ی یه كێتییه . ئه مڕۆیاندا له كۆبونه وه ك��ه ی هه روه ها وه ف��دی یه كێتی هه وڵی ئ��ه وه ده دات

كه پارتی به وه رازی بكات دو س��اڵی یه كه می وه زاره تی ناوخ��ۆ به پێی ئه و دابه ش��كردنه ی له س��ه ری رێككه وتون یه كه مجار ب��ه ر یه كێتی بكه وێت و دوای

دو ساڵی تر بۆ پارتی بێت.س��ه باره ت به دیاریكردنی حاكم قادر بۆ پۆستی جێگری سه رۆكی حكومه ت، س��ه رچاوه یه كی ئ��اگادار به ئاوێن��ه ی راگه یان��د كه "قوب��اد تاڵه بانی و حاكم ق��ادر دو كاندی��دی به هێ��ز ب��ون بۆ

وه رگرتنی ئه و پۆس��ته ، ب��ه اڵم حاكم ئه نجومه نی له كۆبونه وه ی دوێنێی قادر س��ه ركردایه تی یه كێتی��دا رازی نه ب��و به وه ی بۆ وه رگرتنی ئه و پۆسته له گه ڵ قوباد تاڵه بانی بخرێنه ده نگدانه وه ، ئه و پۆس��ته ی به مافی شه رعی خۆی زانی، ئه ندامی مه كته بی سیاسیه و به وپێیه ی چه ندین ساڵه له و حیزبه دا تێده كۆشێ و قوربانی داوه و پێشتریش كاندید بوه بۆ

وه رگرتنی ئه و پۆسته ".

س��ه رچاوه كه جه غتی له سه ر ئه وه ش ك��رده وه كه قوب��اد تاڵه بان��ی ئاماده ده كرێ��ت ب��ۆ ئه وه ی له س��ێ س��اڵی داهات��ودا پۆس��تێكی ب��ااڵی حیزبی به وه رگرتنی ئه وه ی بۆ پێبسپێردرێت، پۆستی حكومییه وه س��ه رقاڵ نه بێت و ده ركه وت هه ڵبژاردنیش��دا له هه ڵمه تی كه ده توانێت رۆڵێكی كارا له خستنه وه

سه رپێی یه كێتیدا ببینێت.

کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی 1000 دینار تیراژ: 4500 ته له فۆن: 3201274 ناونیشان: سلێمانی گه ڕه کی شۆڕش- به رامبه ر ئاماده یی شۆڕشی کوڕان

رۆژنامه یه كی سیاسیی گشتییه کۆمپانیای ئاوێنه ده ریده کات

ژماره )428( سێشەممە 2014/5/13

w w w . a w e n e . c o m

12 »» 17 »»

بارزانی : چیتر متمانه م به مالیكی نه ماوه و كاتی ئه وه هاتوه ده رسی دابدرێت

««6کێشمه کێشی بارزانی و مالیکی 12 »» 17 »»

به رپرسێكی سه ربازیی له كۆیه 800 مه تر زه وی شاره وانی داگیرده كات

ئایا به غدا موچه ی فه رمانبه ران ده نێرێت؟««2به رپرس و زه وی شاره وانیبۆ موچه ی فه رمانبه ران دۆسته كه ی مالیكی

هه واڵی خۆشی پێیه

8 »»

پرۆسه ی ئاشتی به ره و خاڵی سفر ده ڕوات

ریکالم

2

سیاس��ی مه كته ب��ی ئه ندامێك��ی یه كگرت��وی ئیس��امی ره خنه ی توند ئاڕاس��ته ی ئه میندارو س��ه ركردایه تی له س��ه ر پێداگری ده كات و حیزبه كه ی ئ��ه وه ده كات كه "پێویس��ته یه كگرتو ئازابێت و نه ترس��ێت له وه ی بڵێت ئێمه پاشه كش��ه مان كردوه "، ئ��ه و ده ڵێت له پارتی ، نزیكبونه وه ی��ه ك "هه م��وو هه ستیاردا كاتی له هه ندێك به تایبه تی جۆرێك له سزادانی جه ماوه ریی به دوادا

دێت".ئاوێن��ه ، هه ولێ��ر: ئه بوبه كرد عه لی ئه ندامی مه كته بی سیاسی یه كگرتووی تایبه ت له چاوپێكه وتنێكی ئیس��امی "ئه مینداری ك��ه رایگه یاند به ئاوێنه دا ئیس��امی كوردس��تان یه كگرت��ووی به حوكم��ی پۆس��ته كه ی كه كه س��ی

یه كه می حزبه كه یه ، لێپرسراویی یه كه می ئه و پاشه كشه یه ی ده كه وێته ئه ستۆ كه یه كگرت��وو له م هه ڵبژاردنه دا تووش��ی بووه ". ناوب��راو ئاماژه به وه ش ده كات له كێش��ه كه په یوه ندی "به ش��ێك كه له س��ایه ی حزبه ك��ه وه ، به مۆدێل��ی هه ڵبژاردنمان سه الحه دینیش مامۆستا ك��ردوه ئ��ه و كات��ه ش له س��ه رده می هاوپه یمانیه ت��ی چ��وار حزبه كه ئێمه

ده نگه كانمان كه میكرد".ئ��ه و وت��ی "پێویس��ته یه كگرت��و ئازابێت و نه ترس��ێت له وه ی بڵێت ئێمه كردوه ، سه ركرده كانی پاشه كش��ه مان بگرنه به رپرسیاریه تی له وه ی نه ترسن

ئه ستۆ و بڵێن هه ڵه مانكردوه ".

وته بێژی ده س��ته ی بااڵی ئاماده كاری كۆنگ��ره ی یه كێتی ، د.یوس��ف گۆران ئاماژه به وه ده كات ك��ه به ڕێوه بردنی پێشه وه ی به هاتنه پێویستی یه كێتی ، نه وه یه كی نوێیه ، سه ركردایه تیی ئێستای به ده ستكاریكردن و "پێویستی یه كێتی

گۆڕانكاری هه یه ".ئاوێنه ، س��لێمانی : د.یوسف گۆران له چاوپێکه وتنێک��ی تایبه ت به ئاوێنه دا رایگه یاند که "ئێستا به هه مان رۆحیه تی پێشو له ناو یه كێتی ئه و بۆچونه هه یه ك��ه په له بكرێت له به س��تنی كۆنگره و ئێس��تا به ش��ی هه ره زۆری لیژنه كان 80%ی ن��اردوه و خۆی��ان راپۆرت��ی

ئاماده كاریه كان ته واوبوه ".ئ��ه و ب��اس ل��ه وه ش ده كات ك��ه كۆنگ��ره ئه مس��اڵ "به دڵنیای��ه وه

ده به ستین، به اڵم كاته كه ی به دیاریكراوی ج��ارێ یه كایی نه بۆت��ه وه . هه روه ك دواخس��تنی كۆنگ��ره ده ره نجامه كه ی

ده ركه وت كه باشبو".ئ��ه م پێش��یوایه یوس��ف د. یه كێت��ی ئێس��تا س��ه ركردایه تیه ی به ده س��تكاریكردن و "پێویس��تی گۆڕان��كاری هه یه ، به ش��ێك له ئه ركی كۆنگره ش ئه وه ده بێت". ئاماژه به وه ش ده كات كه ده كرێ قوباد تاڵه بانی وه كو هه ر كه س��ێكی تر به ش��ێك بێت له و نه وه نوێیه و "بڕواناكه م نه خۆش��ی و نه یه كێتی��ش بیری ل��ه وه كردبێته وه كه ئه و به ته نها ببێته تاكه رابه ری یه كێتی

ئاینده ".

دوای راگه یاندنی ئه نجامه به راییه كانی هه ڵبژاردن و به رزبونه وه ی

ده نگه كانی یه كێتی نیشتیمانی و كه مبونه وه ی ده نگه كانی بزوتنه وه ی گۆڕان له هه ندێك شوێن، له ئێستادا به شێك له به رپرسانی گۆڕان باس

له وه ده كه ن كه یه كێتی به هاوكاری ئێران "ساخته كاری " ئه نجامدابێت،

ئه ندامێكی سه ركردایه تی یه كێتیش ره تیده كاته وه و ده ڵێت"

ئه وان له پرۆسه ی هه ڵبژاردن شكستیانهێناوه ، بۆیه تۆمه ت بۆ

یه كێتی دروست ده كه ن".هه ڵبژاردن��ی ژوری به رپرس��ی بزوتنه وه ی گ��ۆڕان رایده گه یه نێت كه یه كێتی چه ندین جۆر ته زویری كردوه بۆ ئه و مه به سته ش به ڵگه ی ته واویان

له به رده سته .

یه كێتی به مه به ستی وه رگرتنی پۆستی وه زاره تی ناوخۆ فش��اری ئه وه ی بۆ پارت��ی هێناوه ، كه به پێش��نیازێكی مالیك��ی رازی ده بێ��ت و ده گه ڕێته وه بۆ دو ئیداره یی ئه گه ر له وه زاره تێكی ئه من��ی بێبه ش بكرێ��ت، ئه ندامێكی س��ه ركردایه تی پارتیش ده ڵێت "الی ئێمه هه مو الیه ن��ه كان گرنگن، به اڵم

یه كێتی گرنگترینیانه ".ئاوێن��ه ، هه ولێ��ر: به پێ��ی ئ��ه و زانیاریانه ی ده س��ت ئاوێنه كه وتون،

نوری مالیكی سه رۆك وه زیرانی عێراق به س��ه ركرده كانی یه كێتی راگه یاندوه "ئاماده م موچه ی ئیداره ی س��لێمانی بنێرم ئه گه ر له گه ڵ پارتی نه گه یشتنه ئه نجام"، پارتیش ئه م پرسه ی به هه ند وه رگرتوه و ترس��ی ئه وه ی هه بوه ، كه جارێكیتر مۆدیلی دو ئیداره یی بێته وه ئ��ارا، بۆیه پێنش��یازی ب��ۆ یه كێتی كردوه ، كه پۆس��تی وه زاره تی ناوخۆ به نیوه ی��ی و ه��ه ر دو س��اڵ جارێك له الی��ه ن یه كێتی و پارتی��ه وه به رێوه

ببرێت.س��ه باره ت به وه ی ئایا پارتی چۆن رازی بوه كه ماوه ی پۆستی وه زاره تی ناوخۆ له گه ڵ یه كێتی به نیوه یی دابه ش بكات؟ ئاوێنه په یوه ندی كرد به عه دنان موفت��ی ئه ندامی مه كته بی سیاس��ی كوردس��تانه وه ، نیش��تمانی یه كێتی به اڵم ناوبراو ته نها ئه وه ی راگه یاند كه "له براده رانی پارتی بپرسن، چۆن رازی

بون و با ئه وان وه اڵمتانبده نه وه ".عه لی حوس��ێن به رپرسی لقی دوی

پارتی دیموكراتی كوردستان و ئه ندامی س��ه ركردایه تی ئه و حزبه س��ه باره ت به رازیبون��ی پارت��ی به كه رتكردن��ی پۆس��تی وه زاره تی ناوخۆ به ئاوێنه ی راگه یان��د ك��ه "الی ئێم��ه هه م��و الیه ن��ه كان گرنگ��ن، به اڵم ب��ۆ ئێمه یه كێتی گرنگترینیانه ، بۆیه ئاس��اییه له هه ندێك حه قی ئه گ��ه ر به المانه وه

خۆشمان خۆشبین و سازش بكه ین".

حاكم قادر ده بێته جێگری سه رۆكی حكومه ت و قوباد تاڵه بانیش بۆ پۆستێكی بااڵی حیزبی ئاماده ده كرێت

"هه مو نزیكبونه وه یه ك له پارتی جۆرێك له سزادانی جه ماوه ریی به دوادا دێت"

"سه ركردایه تیی یه کێتی پێویستی به ده ستكاریكردن و

گۆڕانكار ییه "

گۆڕان ده ڵێت یه كێتی به هاوكاری ئێران ساخته کاری كردوه و یه كێتیش ره تیده كاته وه

پارتی : الی ئێمه هه مو الیه نه كان گرنگن، به اڵم یه كێتی گرنگترینیانه

3

4

4

3

كارمه ندانی كه ناڵی گه لی كوردستان ناچارده كرێن وێنه ی ده نگدانه كانیان تۆماربكه ن

18

له چاوه ڕوانی ده نگداندا فۆتۆ: نالی2

تایبه‌ت(428( سێشه ممه 22014/5/13

به رپرس��انی ئیداره ی كه ناڵی گه لی كه ناڵه كه یان كارمه ندانی كوردس��تان ده نگدان��دا له كات��ی ناچارك��ردوه له هه ڵبژاردنه كه ی 30ی نیس��ان، ده نگ به یه كێت��ی ب��ده ن و ب��ۆ دڵنیابونیش داوایانلێك��ردون به ش��ێوه ی ڤیدیۆیی و ده نگدانه كه ی��ان به مۆبایله كانی��ان تۆماربكه ن و پاش��ان پیشانی ئیداره ی

بده ن.

س��لێمانی ، ئاوێنه : به وت��ه ی چه ند س��ه رچاوه یه كی ن��او كه ناڵ��ی گه لی كوردس��تان، ك��ه س��ه ر به مه كته بی نیش��تمانی یه كێت��ی راگه یاندن��ی ده نگدان��ی له كات��ی كوردس��تانه ، عێ��راق و په رله مان��ی هه ڵبژاردن��ی ئه نجومه ن��ی پارێزگاكان��ی هه رێم��ی كوردس��تان، كارمه نده كان ناچاركراون ده نگدانه كانی خۆیان به شێوه ی تۆماری

ڤیدیۆیی له گ��ه ڵ خۆیاندا بهێننه وه بۆ به رده م به رپرسانی ئیداره ی كه ناڵه كه .

ئه مه له كاتێكدایه له دوایین رۆژه كانی بانگه شه ی هه ڵبژاردندا، هاوڕێ تۆفیق، به رپرسی ئۆفیس��ی كۆمسیۆنی بااڵی هه ڵبژاردنه كانی عێراق له سلێمانی ، كه نیشتمانی له یه كێتی نزیك به كه سێكی له لێدوانێكی داده نرێ��ت، كوردس��تان رۆژنامه وانیدا ئاماژه ی به وه دا كه نابێت

رێگری بكرێت له بردنه ژوره وه ی مۆبایل بۆ ن��او بنكه كان��ی ده نگ��دان، دواتر له س��ه ر ئه م لێدوانه زۆرین��ه ی الیه نه سیاسییه كان سكااڵی یاساییان له سه ر

ناوبراو تۆماركرد.یه كێ��ك له و كه س��انه ی ك��ه گرته ڤیدیۆكه ی تۆماركردوه ، له لێدوانێكیدا بۆ ئاوێنه رایگه یاند كه "ئیداره ی كه ناڵه كه بۆ دڵنیابون ل��ه وه ی ده نگدانه كه ی بۆ

یه كێت��ی بوه ، دوج��ار بانگیانكردوم و سه یری گرته ڤیدیۆییه كه یان كردوه ".

ئاوێنه په یوه ندیك��رد به به ڕێوه به ری كه ناڵ��ی گه لی كوردس��تان )بورهان حاجی ره ش��ید(ه وه ، به اڵم به پاساوی ئ��ه وه ی كه ئ��ه و كه ناڵ��ه "كه ناڵێكی حزبیه و س��ه رجه م كارمه نده كانیش��ی حزبی��ن"، ئاماده نه ب��و هیچ لێدوانێك

بدات.

ئا: شاهۆ ئه حمه د

فه رمانده یه كی سه ربازیی له شاری كۆیه له گه ڕه كی گردی عه ره بیان زه وییه كی شاره وانی كه زیاتر له 800 مه تر ده بێت

داگیركردوه و سه رۆكی شاره وانی كۆیه ش ده ڵێت "ئێمه تازه له و

مه سه له یه ئاگاداركراوینه ته وه ، بۆیه به دواداچونی بۆ ده كه ین تا بزانین ئه وه چۆن چۆنی بوه "، فه رمانده

سه ربازییه كه ش ده ڵێت "ئه و هه واڵه راست نییه و پڕوپاگه نده ی ناو

خه ڵكه ".

ئاوێن��ه زانیاریه كان��ی به پێ��ی س��ه ر س��ه ربازیی فه رمانده یه ك��ی به یه كێت��ی نیش��تمانی كوردس��تان به ناوی )ح،ز( كه پله كه ی "عه قیده " له ن��او هێزی پێش��مه رگه 800 مه تر داگیرك��ردوه ش��اره وانی زه وی هاوكات له گه ڕه كی گردی عه ره بیان، روكنه وه و ده كه وێته زه وییه كه ش��ی له ئێستاش��دا خه ریكی دروستكردنی

بینایه .سه رۆكی ش��اره وانی كۆیه هیمداد داگیركردن��ی له ب��اره ی مه جی��د به ئاوێنه ی ش��اره وانیه وه زه ویه كه ی راگه یاند كه "ئێمه تازه له و مه سه له یه له ئێس��تادا بۆیه ئاگاداركراوینه ته وه هه وڵده ده ین به دواداچونی بۆ بكه ین و بزانین ئه و ش��ته چ��ۆن چۆنی بوه چونكه س��ه ره تا هیچ نازانین ده بێت به دوایدا بچین بزانین ئایا ئه وه موڵكی

شاره وانیه یان كڕیویه تی ".ده كات ب��ه وه ئام��اژه ناوب��راو "دوای ئ��ه وه ی زانیمان ئه وه موڵكی

ده بێت ئه وا داگیركراوه ، شاره وانیه و موڵكی س��ه ر ب��ۆ بیگه ڕێنین��ه وه ته نیا له ئێس��تادا به اڵم ش��اره وانی

به دواداچون ده كه ین".ه��ه ر به پێی زانیاریه كان��ی ئاوێنه سه رۆكی شاره وانی كۆیه چه ندینجار

س��ه ردانی ئه و زه ویه ی ك��ردوه كه له ئێستادا خه ریكی دروستكردنی بینان تیایدا، ب��ه اڵم له الیه ن ئه و فه رمانده وه اڵمنه دراوه ته وه و هیچ سه ربازیه وه

پشتگوێخراوه .له باره ی داگیركردنی زه وی شاره وانی

سه ربازیه وه ، فه رمانده یه كی له الیه ن قایمقامی قه زای كۆیه ش��ێخ چاپوك عومه ر به ئاوێنه ی راگه یاند كه "به ڵێ ئه و مه سه له یه راسته له گه ڕه كی گردی عه ره بیان هه وڵی زیاده رۆی دراوه كه له الیه ن به رپرسێكی سه ربازیه وه بوه

له وه زاره تی پێشمه رگه ئێمه له ئێستا له پۆلیس��ی كۆیه ئیجرائاتی خۆمان ده كه ین به پێی یاسا له گه ڵیان مامه ڵه ده كه ین، ب��ه اڵم له به رئه وه ی هاواڵتی ئاس��ایی نین و پل��ه ی به رزیان هه یه له وه زاره تی پێش��مه رگه بۆیه ده بێت

مامه ڵه یان جی��اواز به ئوس��لوبێكی له گه ڵ بكه ین".

به ته نیا ده كات ئاش��كرای ناوبراو زه وی ك��ه نه ب��وه كه س��ه ئ��ه و ش��اره وانی داگیركردوه به ڵكو چه ند ئه و تریش سه ربازیی فه رمانده یه كی كاره یان كردوه ، بۆیه ئێمه له ئێستادا له هه وڵی ئه وه داین چاره س��ه ری ئه و كێشه یه بكه ین و موڵكه كه بگه ڕێنینه وه

بۆ شاره وانی ".مه ده ن��ی كۆمه ڵ��ی چاالكوان��ی له شاری كۆیه ، "خه س��ره و مه مه ند" له باره ی داگیركردنی زه وی شاره وانی له الیه ن به رپرسانی سه ربازیی كۆیه وه "به داخه وه ك��ه راگه یاند به ئاوێنه ی جێگای نیگه رانی��ه له م واڵته ی ئێمه ده به خشرێت گشتی سامانی موڵك و له خۆی��ان و نزی��ك به كه س��انێكی به رژه وه ندی له پێن��اوی حزبه كانیان خۆیان كه به راس��تی ئ��ه وه ی لێره چونك��ه "مه هزه له ی��ه " روده دات له به رامبه ر دابه شكردنی ئه و زه ویانه جێبه جێكردنی كارێك بوه كه ئه وه ش ته نیا له واڵت��ه دیكتاتۆره كانی دونیا

به دیده كرێت".ناوبراو ئومێده واره له گه ڵ پێكهێنانی كابین��ه ی نوێی حكوم��ه ت كۆتایی به و دیارده ناش��یرینه بێت و ته واوی موڵك و سامانی گشتی بگه ڕێنرێته وه بۆ حكوم��ه ت و چیت��ر زه وی و ماڵ و

سه روه تی گشتی تااڵن نه كرێت.ئاوێن��ه ب��ۆ به دواداچون��ی ئ��ه م بابه ته ، په یوه ندی ك��رد به فه رمانده سه ربازیه كه وه ، ته نها ئه وه ی راگه یاند كه "زه وی شاره وانیم داگیرنه كردوه و ئه و هه وااڵنه ئه سڵ و ئه ساسیان نیه و

ته نها پڕوپاگه نده ی ناو خه ڵكن".

ئا: شاهۆ

دوای راگه یاندنی ئه نجامه به راییه كانی هه ڵبژاردن و به رزبونه وه ی

ده نگه كانی یه كێتی نیشتیمانی و كه مبونه وه ی ده نگه كانی بزوتنه وه ی گۆڕان له هه ندێك شوێن، له ئێستادا به شێك له به رپرسانی گۆڕان باس

له وه ده كه ن كه یه كێتی به هاوكاری ئێران "ساخته كاری " ئه نجامدابێت، ئه ندامێكی سه ركردایه تی یه كێتیش

ره تیده كاته وه و ده ڵێت" ئه وان له پرۆسه ی هه ڵبژاردن شكستیانهێناوه ،

بۆیه تۆمه ت بۆ یه كێتی دروست ده كه ن".

هه ڵبژاردن��ی ژوری به رپرس��ی كه رایده گه یه نێت گ��ۆڕان بزوتنه وه ی یه كێت��ی چه ندین جۆر ته زویری كردوه بۆ ئه و مه به س��ته ش به ڵگه ی ته واویان

له به رده سته .هه ڵبژاردن��ی ژوری به رپرس��ی بزوتن��ه وه ی گ��ۆڕان زمناك��ۆ جه الل به ئاوێنه ی راگه یاند، "یه كێتی ته زویری زۆری كردوه له رێگای كارتی ده نگدان و دروس��تكردنی هه ویه و دروس��تكردنی شارس��تانی و ب��اری ناس��نامه ی دوباره بونه وه ی ن��او و هاتنه وه ی ناوی م��ردو كه هه مو ئه وانه به ش��ێوه یه كی

رێكخراو ئه نجامدراوه ".ناوبراو ئاماژه به وه ده كات كه ئه وان وه كو چ��وار حزب )گ��ۆڕان، پارتی ، یه كگرتو، كۆم��ه ڵ( داوایانكردوه هه مو ئ��ه و په نج��ه مۆران��ه به راوردبكرێت

بۆ ئ��ه وه ی بزانرێت چه ن��دی ده نگی ته زویرك��راوه ، چه ن��دی دوباره ی��ه و هه روه ه��ا "ئێم��ه خۆش��مان چه ندین دۆكیومێنتمان ده س��تكه وتوه كه چۆن س��كااڵی ئێمه هه ربۆیه ته زویركراوه ،

یاساییمان تۆماركردوه ".پێشتر كاندیدێكی بزوتنه وه ی گۆڕان ب��ۆ په رله مانی عێ��راق، مه حمود ره زا ئه می��ن له میان��ه ی نوس��ینی وتارێك له س��ایتی ئاوێنه ئاماژه ی به وه كردبو كه "بۆ ئ��ه وه ده وڵه تی ئێران یارمه تی یه كێت��ی داوه ته زویر ب��كات، چونكه بۆ به رژه وه ندیه كانی خۆی پێویس��تی به هێزێكی ده سته مۆكراوی وه كو یه كێتی عێراقی گۆڕه پان��ی هه روه ه��ا هه یه ، كردوه ته مه یدانی روبه روبونه وه له گه ڵ هێزه نه یار و دوژمنه لۆكاڵی و ناوچه یی و جیهانیه كانی خ��ۆی ، بۆیه ئه گه ر ئه و ته زوی��ره ی ب��ۆ نه كردبایه ، ئ��ه وا ئه و هه ڵبژاردنه دواهه ڵبژاردنی گش��تی بو

یه كێتی به شداری تێدا بكردایه ".ئ��ه و وتان��ه ی به رپرس��انی گۆڕان رابردو ناوه ڕاستی مانگی له كاتێكدایه ، )نیس��ان( له گه ڵ نزیكبونه وه ی الیه نه س��ه ره كیه كانی هه رێم ب��ۆ پێكهێنانی پێنه دان��ی هه ش��ته م و كابین��ه ی هی��چ پۆس��تێكی ئه من��ی به یه كێتی ، وه فدێكی ب��ااڵی ئێ��ران به ئه ندامێتی سه ردار مه س��جدی ، راوێژكاری قاسمی جه عف��ه ر محه م��ه د س��وله یمانی و س��ه رۆكی راوێژكاری ش��ه هره رودی ، په رله مانی ئێران گه یش��تنه سلێمانی و له گ��ه ڵ به رپرس��انی ب��ااڵی یه كێتی و

پارت��ی و گ��ۆڕان كۆبون��ه وه ، هاوكات به رپرسانی یه كێتی داوای له وه فده كه ی ئێران كرد فش��ار بخاته س��ه ر گۆڕان و پارتی بۆ پێدانی وه زاره تی پێشمه رگه

به یه كێتی . سه ركردایه تی ئه ندامی له به رامبه ردا یه كێت��ی ، بێگه رد تاڵه بانی كه هاوكات په رله مانت��اری ئه و حزبه ی��ه ، له باره ی ته زویرك��ردن و س��ودبینین له هه ندێك ته كنیكی ئێ��ران، به ئاوێنه ی راگه یاند" ئه وان )گ��ۆڕان( خۆیان له پرۆس��ه ی شكستیانهێناوه و ئه وجاره هه ڵبژاردنی پاشه كش��ه یانكردوه بۆیه ئه و تۆماتانه ده به خش��نه وه به یه كێت��ی ، له كاتێكدا یه كێتی ئه مجاره زۆر غه دری لێكراوه ".

ناوب��راو ده پرس��ێت، "بۆچی ئه گه ر هه ڵب��ژاردن له پرۆس��ه یه كی ئ��ه وان س��ه ركه وتوبن ئ��ه وا ئاس��اییه و ب��ێ كێشه یه ، به اڵم بۆ ئه گه ر له پرۆسه یه ك ده نگه كانیان ئ��ه وان شكس��تیانهێناو كه میك��رد ئ��ه وا پرۆس��ه كه به ته زویر له قه ڵه م ده ده ن و تۆمه تی جۆراوجۆریش بۆ یه كێتی دروست ده كه ن؟ سه ره ڕای ئ��ه وه ش ئ��ه وه دادگا هه ی��ه ئه گه ر ه��ه ر به ڵگه یه كی��ان هه یه با س��كااڵ

تۆماربكه ن".تاڵه بان��ی جه خت له س��ه ر ئه وه ش به هی��چ "یه كێت��ی ك��ه ده كات��ه وه شێوه یه ك پێویستی به هیچ هێزێك نیه له ده رگای بدات بۆ ئه وه ی ته زویربكات، له به رئ��ه وه ی یه كێتی هیچ پێویس��تی به ته زوی��ر نیه و ئێمه ل��ه و هێزانه نین

ته زویر بكه ین".

ئا: هاوكار حسێن

ده ركه وتنی س��ه ره داوه كانی ئه نجامی هه ڵبژاردنه كه ی 30ی نیس��ان، هه ردو هێزه سه ره كییه كه )گۆڕان و یه كێتی (ناچ��ار س��لێمانی له پارێ��زگای ی به لێكنزیكبونه وه كرد، چونكه نزیكی ه��ه ردوالی له یه كه وه ئه نجام��ه كان له و راس��تیه ئاگاداركرده وه كه هیچ الیه كی��ان ناتوانن به ب��ێ ئه وی دیكه ئیداره ی س��لێمانی به س��ه ركه وتویی

به ڕێوه ببه ن.

ئه نجام��ه هێش��تا هه رچه ن��ده له الیه ن هه ڵب��ژاردن ره س��میه كانی كۆمسیۆنه وه رانه گه یه نراون، به اڵم ئه و ژمارانه ی له الیه ن ده زگای هه ڵبژاردنی باڵوده كرێن��ه وه ، حزبه كان��ه وه له پارێزگای سلێمانی ، گۆڕان به نزیكه ی 100 هه زار ده ن��گ له پێش یه كێتیه وه دێ��ت و ئه نجامه به رایی��ه كان ئاماژه به وه ده كه ن كه ئه گه ر گۆڕان بتوانێت 13 كورس��ی ئه نجومه ن��ی پارێزگاكه بباته وه ، ئ��ه وا یه كێتی پێده چێت 10

كورسی به رێت.ئه م لێكنزیكی��ه ی ئه نجامه كان بوه هۆی ئه وه ی له چه ند رۆژی رابردوداو به ده ستپێشخه ری هه ندێك كه سایه تی ، یه كێت��ی و گ��ۆران النیكه م له س��ه ر ئاس��تی میدیای��ی په یوه ندییه كانیان ئاسایی بكه نه وه و زه مینه سازیی بكه ن بۆ گه یش��تن به جۆرێ��ك له ته وافوق، ه��ه ردوالش دان ب��ه وه دا ده نێن كه

ئه مجاره ، ئه نجامه كان��ی هه ڵبژاردنی ئه و واقیعه ی هێناوه ته وه پێشه وه .

ل��ه ژوری حاج��ی محه م��ه د د. توێژین��ه وه ی سیاس��یی بزوتنه وه ی گۆڕان به ئاوێنه ی راگه یاند، "له قۆناغی ئێس��تادا كه خه ریك��ه ئه نجامه كانی هه ڵبژاردن به ره س��می راده گه یه نرێن، پێویس��ت ده كات ته واف��وق بكرێت له سه ر چۆنیه تی ئیداره دانی سلێمانی ، كه تێی��دا بزوتنه وه ی گ��ۆڕان هێزی

یه كه مه و یه كێتیش دوه مه ".له س��ه ر ته ئكیدی حاجی محه مه د قادر س��ه ید مس��ته فای وته كان��ی كرده وه كه "تا ئێس��تا هیچ بڕیارێك

بۆ كۆبونه وه نه دراوه ". هاوكات س��ه عدی ئه حم��ه د پیره ، ئه ندامی مه كته بی سیاس��یی یه كێتی نیش��تمانی كوردس��تان، "به گشتیی یه كێت��ی كۆبون��ه وه له گ��ه ڵ هه مو الیه نه كانی تر ده كات"، سه عدی پیره به هه مانش��ێوه دانی ب��ه وه دا نا كه "ئه نجامه كانی هه ڵبژاردنی 30ی نیسان ب��ۆ هه نگاونانێكی كاریگه ری هه بوه له و شێوه یه ، به اڵم پێشتریش جۆرێك

له لێكتێگه یشتن هه بوه ".ئاوێن��ه ، زانیاریه كان��ی به پێ��ی هێش��تا هیچ كۆبونه وه یه كی ره سمی له نێوان ئه و الی��ه دا نه كراوه و گۆڕان چاوه ڕوان��ی دوای 25ی ئ��ه م مانگه ده كات كه هاوكاته له گه ڵ راگه یاندنی ئه نجامه كانی هه ڵب��ژاردن و یه كێتیش ده خوازێت پرس��ی رێككه وتن له سه ر س��لێمانی ئیداره دان��ی چۆنیه ت��ی

یه كالبكرێت��ه وه كات به زوتری��ن له نێوانیاندا.

مسته فای سه ید قادر، هه ڵسوڕاوی بااڵی بزوتنه وه ی گۆڕان، له وباره یه وه به ئاوێنه ی راگه یان��د، "هیچ بڕیارێك نیه بۆ ئه وه ی ئێمه له س��ه ر ئاس��تی س��ه ره وه له گه ڵ یه كێتی كۆببینه وه و ئه گه ر بڕیارێكی له وشێوه یه ش هه بێت

من ئاگاداری نیم". ئه ندامی ئیبراهیم جه الل، هه روه ها ئه نجومه نی ناوه ندی یه كێتی نیشتمانی راگه یاند، به ئاوێن��ه ی كوردس��تان، "هێش��تا هیچ كۆبونه وه یه ك له نێوان هێرۆ ئیبراهیم ئه حمه دو نه وش��یروان

مسته فا نه كراوه ". ك��ه نه یش��ارده وه ج��ه الل "ده ره نجامه كانی هه ڵبژاردن كاریگه ری هه بوه له سه ر ئه م لێكنزیكبونه وه یه ی نێ��وان گۆڕان و یه كێت��ی كه هه ردوال ناچاربن له س��ه ر ئاس��تی پارێزگای

سلێمانی دابنیشن". 21ی هه ڵبژاردنه كان��ی ل��ه دوای بزوتن��ه وه ی 2013-ش، ئه یلول��ی ده ستپێش��خه رییه كی گ��ۆڕان یه كێت��ی به رامب��ه ر له وش��ێوه یه ی راگه یاند، به مه به س��تی دروستكردنی به ره یه كی هاوبه ش له به رامبه ر پارتی دیموكراتی كوردستان، تا به وشێوه یه بچنه ناو دانوس��تانه كانی پێكهێنانی كابینه ی هه ش��ته م، به اڵم ئه م هه وڵه شكس��تیهێناو دواتر گۆڕان یه كێتیان ه��ۆكاری كه تۆمه تبارك��رد ب��ه وه سه ره كی له باربردنی ئه و هه وڵه بوه .

كارمه‌ندانی‌‌كه‌ناڵی‌‌گه‌لی‌‌كوردستان‌ناچارده‌كرێن‌وێنه‌ی‌‌ده‌نگدانه‌كانیان‌تۆماربكه‌ن

به‌رپرسێكی‌‌سه‌ربازیی‌‌له‌كۆیه‌‌‌800مه‌تر‌زه‌وی‌‌شاره‌وانی‌‌داگیرده‌كات

گۆڕان‌ده‌ڵێت‌یه‌كێتی‌‌به‌هاوكاری‌‌ئێران‌ته‌زویری‌‌كردوه‌و‌یه‌كێتیش‌ره‌تیده‌كاته‌وه

هه‌ڵبژاردنی‌‌30ی‌‌نیسان،‌یه‌كێتی‌‌و‌گۆڕان‌ناچار‌به‌رێككه‌وتن‌ده‌كات

ئه و پارچه زه وییه ی که فه رمانده سه ربازییه که داگیری کردوه

‌‌‌ئا:‌ئاوێنه‌

دوێنێ‌‌ئه‌نجومه‌نی‌‌سه‌ركردایه‌تی‌‌یه‌كێتی‌‌نیشتمانی‌‌كوردستان‌به‌زۆرینه‌ی‌‌ده‌نگ‌ره‌زامه‌ندی‌‌

له‌سه‌ر‌ئه‌و‌پاكێجه‌‌ده‌ربڕی‌‌كه‌‌پێرێ‌‌وه‌فدێكی‌‌بااڵی‌‌یه‌كێتی‌‌

له‌گه‌ڵ‌‌بارزانی‌‌له‌سه‌ری‌‌رێككه‌وتن،‌به‌پێی‌‌ئه‌و‌رێككه‌وتنه‌‌جێگری‌‌

سه‌رۆكی‌‌هه‌رێم،‌جێگری‌‌سه‌رۆكی‌‌په‌رله‌مان،‌جێگری‌‌سه‌رۆكی‌‌حكومه‌ت‌بۆ‌یه‌كێتی‌‌ده‌بێت،‌

هه‌ردو‌وه‌زاره‌تی‌‌ناوخۆو‌كاروباری‌‌شه‌هیدان‌دو‌ساڵ‌‌جارێك‌

له‌نێوانیاندا‌ئاڵوگۆڕ‌ده‌كرێت.

به‌پێ��ی‌‌ئه‌و‌زانیاریانه‌ی‌‌ده‌س��ت‌ئاوێن��ه‌‌كه‌وت��ون،‌یه‌كێت��ی‌‌له‌دوا‌بارزان��ی‌‌ له‌گ��ه‌ڵ‌‌ كۆبونه‌وه‌ی��دا‌ك��ه‌‌رۆژی‌‌یه‌كش��ه‌ممه‌ی‌‌راب��ردو‌س��ازدرا،‌ پیرمام‌ له‌هاوینه‌هه‌واری‌‌گه‌یش��تونه‌ته‌‌رێككه‌وتنێ��ك‌ك��ه‌‌سه‌ركردایه‌تی‌‌ ئه‌نجومه‌نی‌‌ زۆرینه‌ی‌‌دوێنێیاندا‌ له‌كۆبون��ه‌وه‌ی‌‌ یه‌كێتی‌‌پش��تگیرییان‌لێكردو‌بڕیاری‌‌چونه‌‌

ناو‌حكومه‌تیان‌راگه‌یاند.به‌پێی‌‌ئه‌م‌رێككه‌وتنه‌‌كه‌‌له‌شێوه‌ی‌‌پاكێجێكدای��ه‌،‌پۆس��تی‌‌جێگ��ری‌‌س��ه‌رۆكی‌‌هه‌رێم‌)به‌شێوه‌یه‌ك‌كه‌‌به‌یه‌كێتی‌،‌ ده‌درێ��ت‌ بكرێت(‌ كارا‌س��ه‌رۆكی‌‌ جێگ��ری‌‌ هه‌روه‌ه��ا‌په‌رله‌مانی��ش‌ب��ۆ‌یه‌كێتی‌‌ده‌بێت،‌هه‌رچه‌نده‌‌ئه‌م‌پۆسته‌‌له‌هه‌ڵبژاردنی‌‌ده‌سته‌ی‌‌س��ه‌رۆكایه‌تی‌‌په‌رله‌ماندا‌درابو‌به‌پارتی‌،‌هه‌روه‌ك‌پێشتریش‌راگه‌یه‌ندرابو‌یه‌كێتی‌‌پۆستی‌‌جێگری‌‌سه‌رۆكی‌‌حكومه‌تیش‌وه‌رده‌گرێت.

رێككه‌وتنه‌ك��ه‌،‌ به‌پێ��ی‌‌ ه��ه‌ر‌ه��ه‌ردو‌وه‌زاره‌تی‌‌ناوخۆو‌كاروباری‌‌ش��ه‌هیدانیش‌هه‌ر‌دو‌ساڵ‌‌جارێك‌الی‌‌یه‌كێتی‌‌و‌الی‌‌پارتی‌‌ده‌بێت،‌له‌و‌دو‌ساڵه‌شدا‌كه‌‌وه‌زاره‌تی‌‌ناوخۆ‌الی‌‌یه‌كێتی‌‌ پارتی‌‌ده‌بێت،‌جێگره‌كه‌ی‌‌ده‌بێت،‌وێڕای‌‌ئه‌وه‌ی‌‌وه‌زاره‌ته‌كانی‌‌ته‌ندروستی‌‌و‌رۆشنبیر‌ی‌و‌‌خوێندنی‌‌ب��ااڵو‌ئاوه‌دانكردن��ه‌وه‌ش‌ده‌درێن‌وه‌زی��ری‌‌ جێگ��ری‌‌ به‌یه‌كێت��ی‌،‌پێش��مه‌رگه‌ش‌بۆ‌یه‌كێتی‌‌ده‌بێت،‌ك��ه‌‌وه‌زاره‌ته‌كه‌‌ب��ه‌ر‌بزوتنه‌وه‌ی‌‌

گۆڕان‌كه‌وتوه‌.به‌پێ��ی‌‌زانیاریه‌كان��ی‌‌ئاوێن��ه‌،‌ئه‌م��ڕۆ‌سێش��ه‌ممه‌‌5/13،‌وه‌فدی‌دانوستانكاری‌‌یه‌كێتی‌‌له‌گه‌ڵ‌‌وه‌فدی‌‌

دانوستانكاری‌‌پارتی‌‌كۆده‌بنه‌وه‌‌بۆ‌به‌چۆنیه‌تی‌‌ سه‌باره‌ت‌ گفتوگۆكردن‌له‌حكوم��ه‌ت‌و‌ به‌ش��داریكردنیان‌دیاریكردن��ی‌‌ئ��ه‌و‌كه‌س��ه‌ی‌‌ب��ۆ‌جێگ��ری‌‌ پۆس��تی‌‌ وه‌رگرتن��ی‌‌س��ه‌رۆكی‌‌حكومه‌ت‌راده‌سپێردرێت‌ك��ه‌‌په‌رله‌مانی‌‌كوردس��تان‌له‌دوا‌چوارشه‌ممه‌‌ س��به‌ینێ‌‌ دانیشتنیدا‌5/14ی‌‌وه‌ك‌دوا‌واده‌‌دیاریك��ردوه‌‌ئه‌و‌ دیاریكردنی‌‌ وه‌اڵمدان��ه‌وه‌‌و‌ بۆ‌كه‌سه‌ی‌‌كه‌‌ده‌بێته‌‌جێگری‌‌سه‌رۆكی‌‌حكوم��ه‌ت‌ب��ۆ‌ئ��ه‌وه‌ی‌‌به‌فه‌رمی‌‌ناوبهێنرێن‌و‌ په‌رله‌مان��ه‌وه‌‌ له‌الیه‌ن‌راس��پێررێن‌بۆ‌پێكهێنانی‌‌كابینه‌ی‌‌

هه‌شته‌م.دانوس��تانكاری‌‌ وه‌ف��دی‌‌ ئه‌مڕۆ‌یه‌كێتی‌‌له‌كۆبونه‌وه‌یدا‌له‌گه‌ڵ‌‌وه‌فدی‌‌دانوستانكاری‌‌پارتی‌،‌هه‌وڵی‌‌ئه‌وه‌‌ده‌دات‌كه‌‌دو‌ساڵی‌‌یه‌كه‌می‌‌وه‌زاره‌تی‌‌ناوخ��ۆ‌به‌پێی‌‌ئه‌و‌دابه‌ش��كردنه‌ی‌‌له‌سه‌ری‌‌رێككه‌وتون‌یه‌كه‌مجار‌به‌ر‌ئه‌وان‌بكه‌وێت‌و‌دوای‌‌دو‌س��اڵی‌‌تر‌

پارت��ی‌‌وه‌ریبگرێت،‌چونكه‌‌وه‌فدی‌‌یه‌كشه‌ممه‌ی‌‌ له‌كۆبونه‌وه‌ی‌‌ یه‌كێتی‌‌رابردویاندا‌له‌گه‌ڵ‌‌بارزانی‌،‌هه‌ستیان‌به‌وه‌‌كردوه‌‌پارتی‌‌س��وره‌‌له‌سه‌ر‌ئه‌وه‌ی‌‌وه‌زاره‌تی‌‌ناوخۆ‌له‌دو‌ساڵی‌‌یه‌كه‌مدا‌الی‌‌ئه‌وان‌بێت‌و‌دو‌ساڵی‌‌

دوه‌م‌بۆ‌یه‌كێتی‌‌بێت.س��ه‌باره‌ت‌به‌یه‌كالییكردن��ه‌وه‌ی‌‌س��ه‌رۆكی‌‌ جێگ��ری‌‌ پۆس��تی‌‌حكوم��ه‌ت‌له‌كۆبون��ه‌وه‌ی‌‌دوێنێی‌‌ئه‌نجومه‌نی‌‌سه‌ركردایه‌تی‌‌یه‌كێتیدا،‌س��ه‌رچاوه‌یه‌كی‌‌ئاگادار‌به‌ئاوێنه‌ی‌‌راگه‌یان��د‌كه‌‌"حاكم‌قادر‌پۆس��تی‌‌حكومه‌ت��ی‌‌ س��ه‌رۆكی‌‌ جێگ��ری‌‌پێده‌س��پێررێت"،‌سه‌رچاوه‌كه‌‌وتی‌‌"هه‌رچه‌ن��ده‌‌قوباد‌تاڵه‌بانی‌‌و‌حاكم‌ق��ادر‌دو‌كاندی��دی‌‌به‌هێز‌بون‌بۆ‌وه‌رگرتنی‌‌ئه‌و‌پۆسته‌،‌به‌اڵم‌حاكم‌رازی‌‌ دوێنێدا‌ له‌كۆبون��ه‌وه‌ی‌‌ قادر‌نه‌بوه‌‌ب��ه‌وه‌ی‌‌ب��ۆ‌وه‌رگرتنی‌‌ئه‌و‌پۆسته‌‌له‌گه‌ڵ‌‌قوباد‌تاڵه‌بانی‌‌بخرێنه‌‌ده‌نگدانه‌وه‌،‌ئه‌و‌پۆس��ته‌ی‌‌به‌مافی‌‌

به‌وپێیه‌ی‌‌ زانیوه‌،‌ خۆی‌‌ ش��ه‌رعی‌‌ئه‌ندامی‌‌مه‌كته‌بی‌‌سیاسیه‌و‌چه‌ندین‌س��اڵه‌‌له‌و‌حیزبه‌دا‌تێده‌كۆش��ێ‌‌و‌قوربانیداوه‌‌و‌پێشتریش‌كاندید‌بوه‌‌

بۆ‌وه‌رگرتنی‌‌ئه‌و‌پۆسته‌".س��ه‌رچاوه‌كه‌‌ئه‌وه‌ش��ی‌‌ب��ه‌دور‌زانی‌‌كه‌‌كۆس��ره‌ت‌ره‌سول‌پۆستی‌‌جێگری‌‌سه‌رۆكی‌‌هه‌رێم‌وه‌ربگرێت،‌وتی‌‌"ئێستا‌له‌ناو‌یه‌كێتیدا‌تاوتوێی‌‌ئه‌وه‌‌ده‌كرێت‌كێ‌‌بۆ‌ئه‌و‌پۆس��ته‌‌

دیاریبكرێت".ئاماژه‌ی‌به‌وه‌ش��کرد‌که‌‌بێگه‌رد‌تاڵه‌بانی‌که‌‌خزمی‌نزیکی‌تاڵه‌بانی‌سکرتێری‌گش��تی‌یه‌کێتی‌ده‌بێته‌‌په‌رله‌م��ان،‌ س��ه‌رۆکی‌ جێگ��ری‌هه‌روه‌ه��ا‌جه‌غتی‌‌له‌س��ه‌ر‌ئه‌وه‌ش‌كرده‌وه‌‌ك��ه‌‌قوباد‌تاڵه‌بانی‌‌ئاماده‌‌ده‌كرێت‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌له‌س��ێ‌‌س��اڵی‌‌بااڵی‌‌حیزبی‌‌ پۆس��تێكی‌‌ داهاتودا‌پێبسپێررێت،‌بۆئه‌وه‌‌ی‌‌به‌وه‌رگرتنی‌‌س��ه‌رقاڵ‌‌ حكومیی��ه‌وه‌‌ پۆس��تی‌‌هه‌ڵبژاردنیشدا‌ له‌هه‌ڵمه‌تی‌‌ نه‌بێت‌و‌

ده‌رك��ه‌وت‌كه‌‌ده‌توانێ��ت‌رۆڵێكی‌‌كارا‌له‌خستنه‌وه‌‌سه‌رپێی‌‌یه‌كێتیدا‌

ببینێت.س��ه‌رچاوه‌كه‌‌وتی‌‌"له‌به‌ش��ێكی‌‌دیك��ه‌ی‌‌كۆبونه‌وه‌ك��ه‌ی‌‌دوێنێ��ی‌‌یه‌كێتیدا‌ سه‌ركردایه‌تی‌‌ ئه‌نجومه‌نی‌‌باسی‌‌پۆس��تی‌‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌كۆمار‌كرا،‌له‌مباره‌یه‌شه‌وه‌‌ئه‌و‌ئاڕاسته‌یه‌‌به‌س��ه‌ر‌كۆبونه‌وه‌ك��ه‌دا‌زاڵ‌‌بو‌كه‌‌وه‌رگرتنه‌وه‌ی‌‌ئه‌و‌پۆس��ته‌‌له‌الیه‌ن‌یه‌كێتییه‌وه‌‌پێویستی‌‌به‌ته‌وافوقاتی‌‌له‌به‌غداش،‌ له‌كوردستان‌و‌ سیاسیه‌‌ئه‌گه‌ر‌یه‌كێتی‌‌‌20كورسیش‌بهێنێت‌ناتوانێ��ت‌به‌ته‌نها‌بچێ��ت‌له‌به‌غدا‌دانوس��تانی‌‌له‌س��ه‌ر‌بكات‌و‌داوای‌‌وه‌رگرتن��ی‌‌ئ��ه‌و‌پۆس��ته‌‌بكات،‌وه‌رگرتنی‌‌ئه‌و‌پۆس��ته‌‌له‌پێش��دا‌پێویستی‌‌به‌پش��تگیریی‌‌و‌كۆكبونی‌‌

الیه‌نه‌‌كوردییه‌كانه‌".كاندیدی‌‌ "به‌هێزتری��ن‌ وتیش��ی‌‌یه‌كێتی‌‌بۆ‌وه‌رگرتنی‌‌ئه‌و‌پۆس��ته‌،‌

دكتۆر‌به‌رهه‌مه‌".

3)428(‌سێشه‌ممه‌‌‌2014/5/13هه‌نوکهیه‌كێتی‌‌جێگری‌‌سه‌رۆكی‌‌هه‌رێم،‌جێگری‌‌سه‌رۆكی‌‌په‌رله‌مان،‌جێگری‌‌سه‌رۆكی‌‌حكومه‌ت‌وه‌رده‌گرێت

حاكم قادر ده بێته جێگری سه رۆكی حكومه ت دكتۆر به رهه م كاندید ده بێت بۆ پۆستی سه رۆك كۆمار

قوباد تاڵه بانی ئاماده ده كرێت بۆ وه رگرتنی پۆستێكی بااڵی حیزبی

‌‌‌ئا:‌هێمن‌مامه‌ند

یه‌كێتی‌‌به‌مه‌به‌ستی‌‌وه‌رگرتنی‌‌پۆستی‌‌وه‌زاره‌تی‌‌ناوخۆ‌فشاری‌‌ئه‌وه‌ی‌‌بۆ‌پارتی‌‌هێناوه‌،‌كه‌‌به‌پێشنیازێكی‌‌نوری‌‌مالیكی‌‌

رازی‌‌ده‌بێت‌و‌ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‌بۆ‌دو‌ئیداره‌یی‌‌ئه‌گه‌ر‌له‌وه‌زاره‌تێكی‌‌

ئه‌منی‌‌بێبه‌ش‌بكرێت،‌ئه‌ندامێكی‌‌سه‌ركردایه‌تی‌‌پارتیش‌ده‌ڵێت‌"الی‌‌ئێمه‌‌پۆست‌گرنگ‌نییه‌،‌به‌ڵكو‌گرنگ‌ئه‌وه‌یه‌‌له‌سه‌ر‌جه‌وهه‌ری‌

پرسه‌كان‌رێكبكه‌وین".

به‌پێ��ی‌‌ئه‌و‌زانیاریانه‌ی‌‌ده‌س��ت‌ئاوێنه‌‌كه‌وتون،‌نوری‌‌مالیكی‌‌سه‌رۆك‌به‌س��ه‌ركرده‌كانی‌‌ عێراق‌ وه‌زیرانی‌‌یه‌كێت��ی‌‌راگه‌یاندوه‌‌"م��ن‌ئاماده‌م‌موچه‌ی‌‌ئیداره‌ی‌‌س��لێمانی‌‌بنێرم‌و‌پێش��نیازی‌‌ئ��ه‌وه‌ی‌‌ب��ۆ‌یه‌كێتی‌‌كردوه‌،‌له‌حاڵه‌تێكدا،‌ئه‌گه‌ر‌له‌گه‌ڵ‌

پارت��ی‌‌نه‌گه‌یش��تنه‌‌ئه‌نج��ام‌بۆ‌به‌شداریكردن‌له‌حكومه‌ت‌ئه‌وا‌وه‌كو‌ئیداره‌یی‌‌و‌ ب��ه‌دو‌ بیكه‌نه‌وه‌‌ جاران‌ئاماده‌یی‌‌خۆش��ی‌‌نیش��انداوه‌‌ئه‌و‌كاته‌‌به‌هه‌مو‌ش��ێوه‌یه‌ك‌ئاماده‌یه‌‌ه��اوكاری‌‌ئی��داره‌ی‌‌س��ه‌وزبكات‌و‌موچ��ه‌ی‌‌س��ه‌رجه‌م‌فه‌رمانبه‌رانی‌

ئیداره‌ی‌‌سلێمانیش‌ده‌نێرێت".هه‌ر‌به‌پێ��ی‌‌زانیاریه‌كانی‌‌ئاوێنه‌‌رای��ه‌ك‌له‌ناو‌یه‌كێت��ی‌‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌و‌پێش��نیازه‌ی‌‌ن��وری‌‌مالیكی‌‌بوه‌،‌ئه‌گه‌ر‌پارت��ی‌‌نه‌هاته‌‌ژێر‌داواكانی‌‌یه‌كێت��ی‌،‌به‌اڵم‌رایه‌كی��ش‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌وه‌‌نه‌بون‌و‌پێیانوابوه‌‌كه‌‌مۆدیلی‌‌دو‌ئیداره‌ی��ی‌‌باوی‌‌نه‌ماوه‌و‌خه‌ڵك‌

ئه‌وه‌یان‌لێ‌‌قه‌بوڵ‌ناكات".هاوكات‌هه‌ر‌به‌پێ��ی‌‌زانیاریه‌كان‌پارتی‌‌ئه‌م‌پرسه‌ی‌‌به‌هه‌ند‌وه‌رگرتوه‌و‌ترس��ی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌هه‌بوه‌‌كه‌‌جارێكیتر‌مۆدیل��ی‌‌دو‌ئیداره‌یی‌‌بێته‌وه‌‌ئارا،‌بۆیه‌‌له‌پێن��او‌زیندونه‌بونه‌وه‌ی‌‌دو‌

بارودۆخه‌كه‌‌ تێكنه‌چونی‌‌ ئیداره‌یی‌‌و‌پێنش��یازی‌‌بۆ‌یه‌كێتی‌‌كردوه‌،‌كه‌‌پۆستی‌‌وه‌زاره‌تی‌‌ناوخۆ‌به‌نیوه‌یی‌‌و‌ه��ه‌ر‌دو‌س��اڵ‌جارێ��ك‌له‌الیه‌ن‌یه‌كێتی‌‌و‌پارتیه‌وه‌‌به‌رێوه‌ببرێت".

سه‌باره‌ت‌به‌وه‌ی‌‌ئایا‌پارتی‌‌چۆن‌رازی‌‌بوه‌‌كه‌‌ماوه‌ی‌‌پۆستی‌‌وه‌زاره‌تی‌‌ناوخ��ۆ‌له‌گه‌ڵ‌یه‌كێت��ی‌‌به‌نیوه‌یی‌‌

ئاوێنه‌‌په‌یوه‌ندیكرد‌ دابه‌ش‌بكات؟‌به‌عه‌دنان‌موفتی‌‌ئه‌ندامی‌‌مه‌كته‌بی‌‌نیش��تمانی‌‌ یه‌كێت��ی‌‌ سیاس��ی‌‌كوردس��تانه‌وه‌،‌به‌اڵم‌ناوبراو‌ته‌نها‌"له‌براده‌رانی‌‌ ك��ه‌‌ راگه‌یاند‌ ئه‌وه‌ی‌‌پارتی‌‌بپرس��ن،‌چۆن‌رازی‌‌بون‌و‌با‌

ئه‌وان‌وه‌اڵمتانبده‌نه‌وه‌".لقی‌‌ به‌رپرس��ی‌‌ عه‌لی‌‌حوس��ێن‌

دوی‌‌پارتی‌‌دیموكراتی‌‌كوردستان‌و‌ئه‌و‌حزبه‌‌ ئه‌ندامی‌‌س��ه‌ركردایه‌تی‌‌پارت��ی‌‌ به‌رازیبون��ی‌‌ س��ه‌باره‌ت‌به‌كه‌رتكردن��ی‌‌پۆس��تی‌‌وه‌زاره‌تی‌‌ناوخ��ۆ‌به‌ئاوێن��ه‌ی‌‌راگه‌یان��د‌كه‌‌"ئێمه‌‌مادام‌هه‌موم��ان‌بڕوامانوایه‌‌حكومه‌تێكی‌‌بنكه‌‌فراوان‌پێكبهێنین،‌گرنگ‌نییه‌‌چه‌ند‌پۆس��ت‌ده‌درێت‌

به‌كێ‌‌و‌پۆسته‌كان‌الی‌كێ‌‌ده‌بێت،‌هه‌تا‌ئه‌گه‌ر‌له‌سه‌ر‌حیسابی‌‌پارتیش‌بێت،‌بۆیه‌‌الی‌‌ئێمه‌‌پۆس��ت‌گرنگ‌نییه‌،‌به‌ڵكو‌الی‌‌پارتی‌‌ئه‌وه‌‌گرنگه‌‌كه‌‌له‌س��ه‌ر‌جه‌وهه‌ری‌‌پرس��ه‌كان‌

رێكبكه‌وین".وتیش��ی‌‌"ئێمه‌‌پێمانوایه‌،‌ئه‌گه‌ر‌بین‌ده‌توانین‌ له‌كوردستان‌پێكه‌وه‌‌له‌به‌رامبه‌ر‌ عێراق‌و‌ ئاینده‌ی‌‌ له‌سه‌ر‌

عێراقیش‌پێكه‌وه‌بین".ئه‌وه‌ش‌ له‌س��ه‌ر‌ جه‌غتی‌‌ ناوبراو‌ك��رده‌وه‌‌ك��ه‌‌"الی‌‌ئێم��ه‌‌هه‌م��و‌الیه‌ن��ه‌كان‌گرنگن،‌ب��ه‌اڵم‌بۆ‌ئێمه‌‌ئێمه‌‌ گرنگتره‌،‌چونك��ه‌‌ یه‌كێت��ی‌‌كارمانكردوه‌و‌ به‌یه‌ك��ه‌وه‌‌ رۆژانێك‌خاڵی‌‌هاوبه‌ش��مان‌هه‌ب��وه‌،‌بۆیه‌‌گش��تی‌‌و‌ به‌رژه‌وه‌ن��دی‌‌ له‌پێن��او‌له‌پێناو‌كاركردن‌به‌یه‌كه‌وه‌و‌له‌پێناو‌یه‌كڕیزیی‌‌كورد،‌ئاساییه‌‌به‌المانه‌وه‌‌ئه‌گه‌ر‌له‌هه‌ندێك‌حه‌قی‌‌خۆش��مان‌

خۆشبین‌و‌سازش‌بكه‌ین".

یه‌كێتی‌‌بۆ‌وه‌رگرتنی‌‌وه‌زاره‌تی‌‌ناوخۆ،‌هه‌ڕه‌شه‌ی‌‌گه‌ڕانه‌وه‌‌بۆ‌دو‌ئیداره‌یی‌‌كردپارتی : الی ئێمه هه مو الیه نه كان گرنگن، به اڵم یه كێتی گرنگترینیانه

قوباد‌تاڵه‌بانی‌پۆستی‌حیزبیی‌

پێده‌درێت‌بۆئه‌وه‌‌ی‌‌به‌وه‌رگرتنی‌‌پۆستی‌‌حكومییه‌وه‌‌سه‌رقاڵ‌‌نه‌بێت‌و‌له‌هه‌ڵمه‌تی‌‌

هه‌ڵبژاردنیشدا‌ده‌ركه‌وت‌كه‌‌

ده‌توانێت‌رۆڵێكی‌‌كارا‌له‌خستنه‌وه‌‌سه‌رپێی‌‌یه‌كێتیدا‌

ببینێت

وه‌رگرتنه‌وه‌ی‌‌پۆستی‌سه‌رۆک‌کۆمار‌‌له‌الیه‌ن‌یه‌كێتییه‌وه‌‌پێویستی‌‌

به‌ته‌وافوقاتی‌‌سیاسیه‌‌

له‌كوردستان‌و‌له‌به‌غداش

قادر‌عه‌زیز به‌رهه‌م‌ساڵحبێگه‌رد‌تاڵه‌بانی‌قوباد‌تاڵه‌بانی‌

عه‌دنان‌موفتی:‌له‌براده‌رانی‌‌پارتی‌‌بپرسن‌چۆن‌رازی‌‌بون‌‌وه‌زاره‌تی‌ناوخۆ‌بدرێت‌به‌‌یه‌کێتی

‌با‌ئه‌وان‌وه‌اڵمتانبده‌نه‌وه

هەنوکە(428( سێشه ممه 42014/5/13


ئه ندامی مه كته بی سیاسی یه كگرتوی ئیسالمی ئه بوبه كر عه لی له م

گفتوگۆیه ی ئاوێنه دا ده ڵێت "پێویسته یه كگرتو ئازابێت و نه ترسێت له وه ی

بڵێت ئێمه پاشه كشه مان كردوه ".

پاشه كش��ه كردنتان دوای ئاوێن��ه : ده س��ت داوای له هه ڵب��ژاردن له كاركێشانه وه ی سه ركردایه تی ده كرێت، ت��ۆ پێتوایه ئۆباڵی ئه م پاشه كش��ه یه ده كه وێته ئه ستۆی سه ركردایه تیه كه تان و

هه ڵه كانی چی بو؟ئه بوبه كر عه لی : باس له سه ركردایه تی ده ستله كاركێش��انه وه ی داوای نه كراوه مه كته ب��ی سیاس��ی یه كگرت��و كراوه به ئه ن��دازه ی ه��ۆكاره كان راس��ته وخۆ په یوه ندی به یه كگرتو خۆیه وه هه یه هه ر ئۆرگانه و به رپرس��یاریه تی به رده كه وێت هه ر له مه كته بی سیاسی و سه ركردایه تی و

ئۆرگانه كانی خواره وه .ئاوێن��ه : ئایا له م نێوه دا به رپرس��ی مامۆس��تا پاشه كش��ه یه ئه م یه كه می

محه مه د فه ره جی ئه مینداره ؟ئه بوبه كر عه لی : مه س��ه له كه شوێنی به حوكمی كه س��ه كه ته حه كوم ده كات پۆسته كه ی كه كه سی یه كه می حزبه كه یه لێپرس��راویی یه كه می ده كه وێته ئه ستۆ بۆیه ئه وه پێگه ی كه س��ه كه یه له حزبدا واتا ش��تێكی نه ریتیه به پێی پێگه كان لێپرس��راویه كان داب��ه ش ده كرێن، به و ده س��ه اڵتیان كه س��ه كان ئه ندازه ی��ه ئاراس��ته كردنی توان��ای بێ��ت زیاتر

به ش��داربن زۆرتر زۆرتربێت حزبی��ان له دروس��تكردنی بڕیاردا، به سروش��تی حاڵ لێپرس��راوییان ده كه وێته ئه س��تۆ

له هه ر حاڵه تێك بێته پێشه وه .ئاوێنه : ئای��ا ئه دای ئه و له ئاس��تی

پێویستدا بو؟ئه بوبه كر عه لی : ئه وه ئیش��ی من نیه هه یه به دواداچونمان داموده زگای ئێمه هه ر لیژنه یه كی تر دروس��ت ده كرێت بۆ به خۆداچونه وه و پرس��ی تاوتوێكردنی هۆكاره كان��ی كه مكردن��ی ده نگ��ه كان ئه و ده توانێت دی��اری بكات ئه و چۆن بوه و چه ندی به رپرسیاریه تی ده كه وێته

ئه ستۆ.له ن��او ده ن��گ هه ندێ��ك ئاوێن��ه : س��ه ركردایه تی ئێوه دا داوای ده س��ت س��ه ركردایه تیتان له كاركێش��انه وه ی عه بدولعه زی��ز عوم��ه ر وه ك ده كات، ك��ه نزیكه له مامۆس��تا س��ه الحه دین بۆ ئه مه به هائه دینه وه ، خوێندن��ه وه ت

چییه ؟ئه بوبه ك��ر عه لی : هی��چ په یوه ندی نی��ه ، س��ه الحه دینه وه به مامۆس��تا بۆچونێكی تایبه تی مامۆس��تا عومه ره كه پێموایه ئه وه ش��تێكی ئاساییه كه خۆی بۆچونێك ده رببڕێت له په رۆشی بۆ بارودۆخه كه ، یان تێڕوانینی بۆ چۆنیه تی چاره س��ه ركردنی كێشه كان، بۆیه ته نیا

بۆچونی شه خسی خۆیه تی .ئاوێنه : پێتوایه ئه گه ر ئێستا مامۆستا یه كگرتو ئه مینداربوای��ه س��ه الحه دین

روبه روی ئه م شكسته بوایه ته وه ؟ئه بوبه كر عه لی : به ش��ێك له كێشه كه په یوه ندی به مۆدێل��ی حزبه كه وه هه یه

كه سه كان به پێی خۆیان كاریگه ری هه یه ، به اڵم پێموانیه كاریگه ری یه كالكه ره وه ی ته واوی هه بێت له به رئه وه ی له س��ایه ی مامۆستا س��ه الحه دینیش هه ڵبژاردنمان ك��ردوه ئ��ه و كات��ه ش له س��ه رده می ئێمه حزبه ك��ه چوار هاوپه یمانیه ت��ی ده نگه كانم��ان كه میكردوه ، كه س��ه كان رۆڵی��ان هه یه به اڵم هێن��ده ی مۆدێلی ته مه نی كارك��ردن و ش��ێوازی حزبی و قیاده به ش��ێوه یه كی گشتی كاریگه ری هه یه كه س��ه كان ئه وه ن��ده كاریگه ریان

نیه .

ئاوێنه : تۆ پێتوایه نزیككه وتنه وه تان له س��ه ر ره خنه كانت��ان له پارت��ی و پاشه كش��ه كردنه ی له م رۆڵ��ی گۆڕان

ده نگه كانتاندا هه بو؟ئه بوبه ك��ر عه لی : میزاج��ی خه ڵكی س��لێمانی ئێس��تاش خه ڵك��ی دهۆك هاتوه ته سه ر جگه له جه ماوه ری تایبه تی پارتی هه م��و نزیكبونه وه یه ك له پارتی به تایبه تی له هه ندێك كاتی هه س��تیاردا جه ماوه ری��ی له س��زادانی جۆرێ��ك

به دوادێت.ئاوێنه : ب��ۆ ده ربازبون له م دۆخه كه

ریزه كانی له ن��او گه وره ی ناڕه زاییه كی خ��واره وه دا دروس��تكردوه پێویس��ته

یه كگرتو چی بكات؟ئه بوبه كر عه لی : پێویس��ته یه كگرتو ئازابێت و نه ترس��ێت له وه ی بڵێت ئێمه س��ه ركرده كانی كردوه ، پاشه كشه مان نه ترس��ن له وه ی به رپرسیاریه تی بگرنه ئه ستۆ و بڵێن هه ڵه مانكردوه ، مه سه له ی به خۆداچون��ه وه ش جدی بێت و ئیش��ی ب��ۆ بكرێت به ش��ێوه یه كی زانس��تیانه

لێكۆڵین��ه وه بكرێ��ت به جۆرێك بزانین چیه كێشه كان راس��ته قینه ی هۆكاری ئیش��كردن و ش��ێوازی نیه تی ئه وكات پێداچونه وه قیاده نیه تی ئیش��كردن و بكرێت نه خش��ه رێگایه كی چاره سه ر بۆ كێش��ه كان دابنرێت كه جۆرێك دابڕان له گه ڵ رابردو دروس��ت بكات هه ناسه و س��یمایه كی جوانی پێ��وه دیاربێت تا ببێته س��ه رچاوه ی ئومێدێكی نوێ بۆ

شوێنكه وتوان.

ئا: ئاسۆ سه راوی

وته بێژی ده سته ی بااڵی ئاماده كاری كۆنگره ی یه كێتی د.یوسف گۆران كه هاوكات لێپرسراوی ده سته ی

راوێژكارانی مه كته بی سیاسی ئه و حیزبه یه ، له م گفتوگۆیه ی ئاوێنه دا

ده ڵێت "به ڕێوه بردنی یه كێتی ، پێویستی به هاتنه پێشه وه ی

نه وه یه كی نوێیه ".

هات، كۆتایی هه ڵب��ژاردن ئاوێنه : ئایا یه كێتی ئیتر ئاماده یه بۆ به ستنی

كۆنگره ؟د.یوس��ف گۆران: به ڵ��ێ یه كێتی پێشتریش ئاماده بوه كۆنگره ببه ستێ ، به اڵم پێمانوابو ئه وكاته باش نه بو بۆ به ستنی كۆنگره ، ئێستا هه ڵبژاردنه كان كۆتای��ی هاتوه ، به هه م��ان رۆحیه تی پێشو له ناو یه كێتی ئه و بۆچونه هه یه

كه په له بكرێت له به ستنی كۆنگره .ئاوێن��ه : ئێ��وه ئاماده كاریی��ه كان له خاڵی ده س��تپێده كه نه وه له كوێوه سفره وه یان له و شوێنه وه كه له مانگی یه كدا وه س��تێنراو دواخ��را بۆ دوای

هه ڵبژاردن؟د.یوس��ف گۆران: له راستیدا له روی كرداری��ه وه ئیش��كردن بۆ به س��تنی كۆنگره نه وه ستابو، راسته ئێمه كاتی به ستنی كۆنگره مان دواخستبو، به اڵم له و كاته ش��ه وه به شێك له لیژنانه كان نوس��ینی له س��ه ر به رده وامب��ون راپۆرته كانی��ان، واته ئه وه نییه ئێمه ل��ه 1/31وه كاره كانم��ان راگرتبێ��ت ئ��ه و كات��ه ش ته نها كاتی به س��تنی كۆنگره كه دواخرابو، ئێس��تا به ش��ی ه��ه ر زۆری لیژنه كان راپۆرتی خۆیان ناردوه ، راسته چه ند لیژنه یه ك ماوه ، به اڵم به ش��ی هه ره زۆریان راپۆرتیان ن��اردوه ، خۆی هه م��وی 14 لیژنه بو نزیكه ی 11 بۆ12ی��ان راپۆرته كانیان ته واوكردوه ، ده توانین بڵێین له 80%ی

ئاماده كاریه كان ته واوبوه .كۆنگره ك��ه ی كه وات��ه ئاوێن��ه :

ده به ستن؟د.یوس��ف گ��ۆران: ئێمه پێش��تر بڕیارمانداب��و له مس��اڵدا كۆنگره ك��ه كۆنگره ئه مساڵ به دڵنیایه وه بكه ین، ده به ستین، به اڵم كاته كه ی به دیاریكراوی جارێ یه كالیی نه بۆته وه ، ئێستا ئێمه سه رقاڵی ده ره نجامی هه ڵبژاردنه كان و مه كته بی حكومه تی��ن، پێكهێنان��ی حیزبه كه س��ه ركردایه تی سیاس��ی و زیاتر به وه وه سه رقاڵه ، ره نگه له چه ند هه فته ی داهاتودا ئه گه ر ئه و سه رقاڵیه

كه مبێته وه بڕیار له س��ه ر كاته كه شی بدرێت.

ئاوێنه : ئه گه ر پێش��تر كۆنگره تان ده ره نجامی پێتانواب��و، ببه س��تایه ،

هه ڵبژاردن هه روه كو ئێستا ده بو؟د.یوس��ف گۆران: نه خێ��ر، ئه گه ر ببه س��ترایه ، كات��ه دا له و كۆنگ��ره س��ه رقاڵده بون له كادرانمان به شێك نه یانده توانی الوه كیه وه و به كێش��ه ی وه كو پێویس��ت كار ب��ۆ هه ڵبژاردن بك��ه ن، له به رئ��ه وه ئ��ه و بۆچون��ه هه بو كه دوابخ��رێ ، به فیعلییش ئه و بۆچونه راس��تتربو، چونك��ه ئه گه ر به هه ڵبژاردنه كه ی بكه ی��ن به راوردی له ماوه ی پێش��و ده نگه كانی یه كێتی ئ��ه و 6مانگ��ه دا ل��ه 25% ت��ا %30 زیادیكردوه له س��ه رجه م كوردستاندا، ئ��ه وه ش رێژه یه كی زۆره ، كه واته ئه و س��ه ركردایه تی و دانرابو به رنامه یه ی كادرانیش پشتگیریانكرد بۆ دواخستنی كۆنگره ده ره نجامه كه ی ده ركه وت كه

باشبو.زۆرێ��ك ده رنه كه وتن��ی ئاوێن��ه : ل��ه م یه كێت��ی له س��ه ركرده كانی

هه ڵبژاردن��ه دا هۆكارێ��ك ب��وه ب��ۆ زیادبونی ده نگه كانت��ان، ئه مه مانای ئ��ه وه نییه كه به ش��ێك له جه ماوه ر و كادێران��ی یه كێت��ی س��ه ركردایه تی له كۆنگره دا خوازیارن ناوێ و ئێستای

دوربخرێنه وه ؟د.یوس��ف گۆران: ئێم��ه ناتوانین بڵێین جه م��اوه ری یه كێتی هه مو ئه م ناوێت، ئێس��تای س��ه ركردایه تیه ی به اڵم ئه گه ر پرس��یاره كه به م جۆره بێت، ك��ه كادرانی یه كێتی له س��ه ر حیزبه كه یان س��ه ركردایه تی هه م��و كۆك��ن، من پێموایه به ش��ێكی زۆری كادران��ی یه كێت��ی پێیانوایه كه ئه م یه كێت��ی ئێس��تا س��ه ركردایه تیه ی به ده س��تكاریكردن و پێویس��تی له ئه ركی به ش��ێك هه یه ، گۆڕانكاری

كۆنگره ش ئه وه ده بێت.ئاوێنه : ئایا ئه م ئه نجامی هه ڵبژاردنه ، ناڕژێت��ه باڵه كان��دا له ملمالنێ��ی س��ه ركرده یه كی باڵ و به رژه وه ن��دی

دیاریكراوی یه كێتییه وه ؟د.یوسف گۆران: ئه مه زیاتر ده چێته خزم��ه ت بۆچونێك كه له ناو یه كێتیدا

هه یه ، نه ك باڵێك، چونكه من پێموایه به ش��ی هه ر زۆری ئه وه ی ناویده نێن باڵباڵێن، به شی هه ره زۆریان كۆكبون له س��ه ر ئه و سیاس��ه ته ی گیرایه به ر، س��ه ركردایه تی 95%ی بڵێم ده توانم یه كێتی له گه ڵ ئه و سیاس��ه ته بو كه پێش 4/30 ئێم��ه پێڕه ومان كردبو، له به رئ��ه وه ئه گه ر ئه وه س��ه ركه وتن

بێت، ئه وا سه ركه وتنی هه موانه .ئاوێنه : به اڵم ئه وه ی ئێمه بینیمان سه ركرده هه بو به شدارییه كی ئه وتۆی بۆ نه كرد له هه ڵمه تی هه ڵبژاردنه كه دا نمونه دكتۆر به رهه م، هه ش بو هه مو كات و هه وڵ��ی خۆی بۆ ته رخانكرد بۆ نمونه قوباد تاڵه بانی ، ئه مه كاریگه ری

نابێت له كۆنگره دا؟به پێچه وانه وه گ��ۆران: د.یوس��ف ئه م س��ه ركه وتنه ی یه كێتی واده كات ئ��ه و جیاوازیان��ه ی پێش��وش هه بو كه مبێته وه ، به جۆرێك كه به ش��ێكی زۆری ئ��ه و براده رانه له ی��ه ك نزیك بكات��ه وه ، ئه وه ی ئێس��تا هه س��تی پێده كرێت ئه وه یه كه له دوای 4/30وه كه متر ب��اس له باڵباڵێنی ناو یه كێتی ده كرێت، كه مت��ر باس له بیروبۆچونی

دژبه یه ك ده كرێت.به رهه م و دكت��ۆر پێش��تر ئاوێنه : كۆس��ره ت ره س��وڵ له به یاننامه یه كی به رامب��ه ر ناڕه زایی��ان هاوبه ش��دا به ته ده خوالت��ی هێ��زه ئه منی��ه كان ده رب��ڕی ، ئای��ا هێ��زه ئه منی��ه كان رۆڵیان نییه له وه ی بردنه وه ی باڵێك

له كۆنگره دا مسۆگه ر بكه ن؟د.یوس��ف گ��ۆران: ئه وكاته ش من بۆچون��م وابو كه ش��تێك نیه ناوی ته داخوالت��ی ئه منی بێت بۆ ناو دام و

ده زگاكانی حیزب.ئاوێنه : كه واته كۆس��ره ت ره سوڵ و د.به ره��ه م راس��تیان نه پێ��كاوه كه

باسیان له شتێكی وه ها كردوه ؟د.یوس��ف گ��ۆران: م��ن بۆچونی خۆم ده ڵێم، بۆ نمونه له كۆنگره كانی

پێشوی یه كێتیدا كه مترین كه سایه تی ك��ه توانیبێت��ی س��ه ربكه وێت ب��ۆ سه ركردایه تی ، كه سایه تیه ئه منیه كان بون، زیاتر كه س��ایه تیه عس��كه ری و

رێكخستنه كان توانیویانه ده ربچن.ئاوێنه : ئه وه خاڵی به هێزی یه كێتیه

یان خاڵی الوازیه تی ؟د.یوس��ف گۆران: ئه مه واقعی ناو ئ��ه و بۆچونه ی كه یه كێتیه ، كه واته پێیوای��ه ك��ه ئاراس��ته یه كی ئه منی هه یه بۆ به ڕێوه بردن��ی یه كێتی ئه وه به به ڵگه یه كی تریش نیی��ه ، راس��ت ئه گ��ه ر س��ه یری ئه وان��ه بكه ین كه له هه ڵبژاردندا ده رچون یان شانس��ی ده رچونیان زیاتره له باڵه جیاجیاكانی یه كێتی بون، له سه ر الیه نێك حساب ناكرێن، له به رئه وه ئه م س��ه ركه وتنه

سه ركه وتنی هه مو الیه نه كانه .ئاوێنه : تۆ وه ك ئاماده كاری كۆنگره تا چه ند پێشبینی ده كه یت كه قوباد تاڵه بانی پیاوی بڕیاربه ده ستی قۆناغی

دوای كۆنگره ی یه كێتی بێت؟د.یوس��ف گ��ۆران: با ئێمه قس��ه له س��ه ر قوباد تاڵه بانی وه ك كه سێك نه كه ین به ته نها، به ڵكو قس��ه له سه ر ئ��ه وه بكه ین كه یه كێتی پێویس��تی به نه وه یه ك��ی نوێ هه یه ، ل��ه و نه وه نوێی��ه ده كرێ��ت قوب��اد تاڵه بان��ی ده م وچاوی چه ندین بێت، كه سێكیان نوێ هه یه له ناو یه كێتیدا كه پێویسته گه ش��ه بكه ن، پ��ه ره به تواناكانیان بدرێت، چونك��ه ئێمه باس له گۆڕینی به شێك له سه ركردایه تی ده كه ین، یان گۆڕینی به ش��ێك له نوخبه ی سیاسی یه كێت��ی ده كه ی��ن، دی��اره ئه وه ش پێویستی به هاتنه پێشه وه ی نه وه یه كی ن��وێ هه یه ، ئه كرێ قوب��اد تاڵه بانی وه كو هه ر كه س��ێكی تر به شێك بێت له و نه وه نوێیه بڕواناكه م نه خۆش��ی و نه یه كێتیش بیری ل��ه وه كردبێته وه ك��ه ئه و به ته نها ببێت��ه تاكه رابه ری

یه كێتی ئاینده .

ئه‌بوبه‌كر‌عه‌لی‌:‌به‌رپرسی‌‌یه‌كه‌می‌‌پاشه‌كشه‌كه‌مان‌ئه‌مینداری‌‌گشتی‌‌یه‌كگرتوه‌

هه‌مو‌نزیكبونه‌وه‌یه‌ك‌له‌پارتی‌‌جۆرێك‌له‌سزادانی‌‌جه‌ماوه‌ریی‌‌به‌دوادێت

وته‌بێژی‌‌ده‌سته‌ی‌‌بااڵی‌‌ئاماده‌كاری‌‌كۆنگره‌ی‌‌یه‌كێتی‌:

بڕواناكه‌م‌‌قوباد‌تاڵه‌بانی‌‌بیری‌‌له‌وه‌‌كردبێته‌وه‌‌كه‌‌ببێته‌‌تاكه‌‌رابه‌ری‌‌ئاینده‌ی‌‌یه‌كێتی‌‌

پێویسته یه كگرتو ئازابێت و نه ترسێت له وه ی بڵێت ئێمه

پاشه كشه مان كردوه ، سه ركرده كانی نه ترسن له وه ی به رپرسیاریه تی

بگرنه ئه ستۆ و بڵێن هه ڵه مانكردوه

به شێك له كێشه كه په یوه ندی به مۆدێلی

حزبه كه وه هه یه كه سه كان به پێی خۆیان كاریگه ری

هه یه

با قسه له سه ر قوباد تاڵه بانی وه ك كه سێك نه كه ین به ته نها، به ڵكو

قسه له سه ر ئه وه بكه ین كه یه كێتی پێویستی

به نه وه یه كی نوێ هه یه ، له و نه وه نوێیه

ده كرێت قوباد تاڵه بانی كه سێكیان بێت

ئه بوبه كر عه لی

د.یوسف گۆران

5(428( سێشه ممه 2014/5/13کوردستانی

ئا: شوان حەمە

دۆخی سیاسی ڕۆژهەاڵتی کوردستان لەقەیرانێکی ڕاستەقینەدایە. هەریەک

لەحیزبی دیموکرات و کۆمەڵە و سازمانی خەبات و یەکێتی شۆڕشگێڕان، چەندین باڵ و گروپیان لێجیابوەتەوە. تەتانەت

ئەو پارت و گروپە بچوکانەی لەم سااڵنەی دواییدا لەئەوروپا دروستبون و

ژمارەی ئەندام و الیەنگرانیان لەچەندکەسێک تێپەڕ ناکات،

لێکترازاون و بونەتەو گروپی دوکەسی و چوارکەسی.

بۆ هەر چاودێریک لەنزیکەوە ئاگاداری ئ��ەم حیزبگەلە بێت، زو تێ��دەگات کە ئایدۆلۆجی و جیاوازیەک��ی ج��ۆرە هیچ فیکری و ستراتیجی و تەنانەت تاکتیکیش لەنێوان ئەو حیزبانە و باڵەجیاوازەکانیاندا نیی��ە. خاوەنداریەتی لەن��اوو لەمێژوی حیزبی دای��ک، بەتایبەت لەناو باڵەکانی دیموکرات و کۆمەڵەدا، یەکێک لەدیارترین کێشەکانی ئەو الیەنانەیە. هەر یەک لەو حی��زب و گروپە سیاس��ییانەش ئامادەن لەگەڵ نوێنەری حیزبە ئێرانیەکانی وەک شاهەنش��اهیەکان و موجاهی��دی خەلق و دەستەو تاقمە سیاسیەکانی تر ببنەوە، ب��ەاڵم ئامادەنی��ن لەگەڵ یەکت��ر، یان لەگەڵ پارتی ژیانی کوردس��تان )پژاک(

کۆببنەوە.

س��اڵی 2004 پارت��ی ژیان��ی ئازادی کوردس��تان )پژاک( دامەزرا. بەش��ێک لەگەری��او کادیرەکان��ی پژاک پێش��تر ئەندامی پارتی کرێکاران )پەکەکە( بون. ئایدیۆلۆجی بەڕاب��ەری ئۆجەالن پژاک، خۆی دەزانێت و ب��ڕوای بەکۆنفیدرالیزمی

لەدیموکراتەکان و زۆرێک دیوکراس��ییە. کۆمەڵ��ەکان دەڵێ��ن پ��ژاک باڵێک��ی پەکەکەیەو ئەوان ئامادەنین وەک حیزبێک مامەڵ��ەی لەگەڵدا بک��ەن. بەاڵم کاتێک پرسیاریان لێدەکەین ئایا ناتوانن بێ پژاک کۆببنەوە لەن��او خۆیاندا بگەنە جۆرێک لەهاوڕایی و کاری هاوبەش، لەوەاڵمدا هەر الیەو الکەیتر بەبەرژەوەندخواز تۆمەتبار

دەکات.مانگی ڕابردو لەشاری ڤاستەرۆسی واڵتی سوید بەسەرپەرشتی کۆنگرەی نەتەوەیی بۆ کۆنفرانسێک )کەنەکە( کوردس��تان ڕاوێژی نەتەوەیی ڕۆژهەاڵتی کوردس��تان بەڕێوەچ��و. کۆنفرانس��ەکە هەوڵێک بو بۆ دۆزین��ەوەی دەروازەیەک بۆ دیالۆگی ناوخۆی کوردی ڕۆژهەاڵتی کوردس��تان. ل��ەو کۆنفرانس��ەدا حاج��ی ئەحمەدی

س��ەرۆکی پ��ژاک و نوێنەران��ی چەندین کۆمەڵی ڕێکخ��راوی حیزبی سیاس��ی و مەدەنی ڕۆژهەاڵتی کوردستان ئامادەبون. لەباکوری کوردستان ڕەمزی کارتال وەک س��ەرۆکی کۆنگرەی گ��ەل، لەڕۆژئاوای کوردس��تان پارتی یەکێت��ی دیموکراتی کوردس��تانیش لەباش��وری )پەیەدە(و نوێنەرانی یەكێتی نیشتمانی و بزوتنەوەی گۆڕان بەشداربون. جەمیل بایک سەرۆکی )کەجەکە( کوردس��تان جڤاک��ی کۆما لەپەیامێک��ی ڤیدیۆی��ی تایب��ەت ب��ۆ کۆنفرانسەکە، شرۆڤەی سیاسی جیهانی و ناوچەیی و ئێرانی ک��ردو وتی "حیکمەتە الیەنە سیاسیەکانی ڕۆژهەاڵتی کوردستان لەدەوری یەکتر کۆببنەوە"، بەگوێرەی ئەو زانیاریانەی بەردەس��تکەوتون )کەنەکە( کاردەکات بۆ ئامادەکردنی کۆنفرانس��ێک

س��ەبارەت ئەوروپ��ا لەپەرلەمان��ی ڕۆژهەاڵتی کوردس��تان لەو کۆنفرانسەدا. ئ��ەوەی جێگەی س��ەرنجی ئامادەبوانی کۆنفرانس��ەکەی سوید بو، ئامادەنەبونی

دیموکراتەکان و کۆمەڵەکان بو.عەبدواڵ حیجاب یەکێک لەبەشداربوانی کۆنفرانسەکەو ئەندامی دەستەی کارگێڕی نوێن��ەرەکان بێ نەت��ەوە ڕێکخ��راوی بەکۆڕوکۆبونەوەی س��ەبارەت ،UNPOهاوبەشی الیەنە سیاسیەکانی ڕۆژهەاڵتی کوردس��تان به ئاوێن��ه ی راگه یان��د که "ئ��ەم کۆڕوکۆبونەوانە زۆر گرنگن. ئێمە گرفت��ی پێکەوەکارنەکردن و تێگەیش��تن لەدیموکراس��ی پێکهێنان��ی زیهنیەت��ی

هاوبەشمان هەیە".الیەنەکانی بەش��دارنەبونی ده رباره ی تری��ش، وتی "ڕەنگە ئەو الیەنانە ڕەخنە

کۆنفراس��ەکە ئامادەکردنی لەش��ێوازی بگرن، بەاڵم من پێموای��ە بایکۆتکردنی دیالۆگ��ی ناوخۆیی جێگ��ەی ڕەخنەیە" س��ەبارەت بەئەگ��ەری لێکنزیکبونەوەی ڕۆژهەاڵت��ی کوردس��تان، حیزبەکان��ی عەب��دواڵ حیجاب وتی "ئەم کۆنفراس��ە دەکرێت باشە، س��ەرەتایی هەنگاوێکی کاری باش��تر و وردت��رو بەرفراوانتری بۆ بکرێت، بەاڵم بەگشتی بەشداریکردن لەم

پرسەدا ئەرکێکی نەتەوەییە".هاشم ڕۆستەمی یەکێکە لەکەسایەتییە دیارەکانی حیزبی دیموکراتی کوردستان ک��ە خالیدی عەزی��زی س��کرتێریەتی. ڕۆستەمی ئەوەی پشتڕاستکردەوە کە بۆ لەکۆنفرانسەکەی س��وید بانگهێشتکراوە بەاڵم ئامادە نەبوە بەشداربێت، ڕۆستەمی دیموکراتەکان و "بەش��دارینەکردنی وتی

چونکە بو، چاوەڕوانک��راو کۆمەڵەکان، لەگ��ەڵ ئەوتۆی��ان نەپەیوەندیەک��ی هەی��ە، کۆنفرانس��ەکەدا پێکهێن��ەری

نەپێشتریش راوێژیان لەگەڵ کراوە". هاشم ڕۆس��تەمی ڕەخنە لە)کەنەکە( دەگرێ��ت ک��ە نەیتوانی��وە ببێتە جێی کوردس��تانیەکانی حیزب��ە متمان��ەی پارچەکانی کوردستان و جەخت دەکاتەوە ک��ە بەب��ێ بەش��داری دیموکراتەکان و کۆمەڵەکان هەوڵەکانی دیالۆگ بێ ئاکام دەمێننەوە. هەمانکات ڕۆستەمی رەخنە لەدیموکراتەکان و کۆمەڵەکان دەگرێت کە بەرژەوەن��دی حیزبی خۆیان، لەپێناوی نەیانتوانی��وە ببن��ە خاوەن��ی پەیامی

هاوبەش.سەبارەت بەئەگەری ئاڵوگۆڕی سیاسی سیاس��یەکانی هێزە ئامادەیی لەئێران و ڕۆژهەاڵتی کوردس��تان، هاشم ڕۆستەمی دەڵێت "ل��ە هەلومەرجێکی لەو جۆرەدا، شەرایەت و فەزایەک خۆی حاکم دەکات، ک��ە هەموان ناچ��ار دەکات ک��ە بەرەو

وەحدەتێکی نەتەوەیی بچن".یەکێ��ک پش��کەوتوی کادیرێک��ی لەحیزبەکان��ی ڕۆژهەاڵت��ی کوردس��تان له وه اڵم��ی ئه وه ی که "ئەگەر س��بەینێ، بەهەر هۆیەک ڕژێمی جمهوری ئیسامی سیاس��یەکانی پارتە ئای��ا بڕوخێ��ت، ڕۆژهەاڵت��ی کوردس��تان، ب��ەم دۆخەی ئێس��تاوە دەتوانن ڕۆژهەاڵتی کوردستان بەڕێ��وە ببەن؟" لەوەاڵمدا ئ��ەو کادیرە کە داوایک��رد ناوی خ��ۆی و حیزبەکەی نەبرێ��ت، وت��ی "هی��وادارم جمه��وری ئیس��امی بەش��ێوەی کتوپڕ نەڕوخێت، چونکە حیزبە کوردیەکانی ئێمە ئامادەی

ئاڵوگۆڕێکی لەو شێوەیە نین".

hamashwan,[email protected]

ئا: ئاوێنه

پێشتر چه ندین جار کۆمه ڵه توشی لێکترازان بووه و ئێستا چه ندین گروپی جیاجیا هه ن که به ناوی

کۆمه ڵه وه چاالکی ده که ن، له درێژه ی ئه م لێکترازانانه دا به مدواییه گروپێك

له نێو كۆمه ڵه ی زه حمه تكێشانی كوردستان وه ك ناڕه زایی ده ربڕین

به رامبه ر به سیاسه ت و هه ڵسوكه وتی ده سه اڵتدارانی ئه و حیزبه ، هاتنه ده رو

له به یاننامه یه كدا ره خنه ی توندیان ئاڕاسته ی سه ركردایه تی حیزبه كه یان كرد، جه لیلی ئازادیخواز ناسراوترین كه سایه تی ئه م گروپه یه كه ئه ندامی

كۆمیته ی ناوه ندی كۆمه ڵه ی زه حمه تكێشانی كوردستان بو، ئه و

له م گفتوگۆیه ی ئاوێنه دا ده ڵێت "ئه و پاره و هاوكاریه ی حكومه تی هه رێم و یه كێتی و پارتی ده یده ن به كۆمه ڵه

كه س نازانێت چۆن خه رج ده كرێت و چی لێده كرێت".

له كۆمه ڵ��ه ی ئێ��وه ئاوێن��ه : كوردس��تان زه حمه تكێش��انی

جیابونه ته وه ، بۆچی ؟جه لیل��ی ئازادیخ��واز: له ڕاس��تیدا ئێم��ه جیانه بوینه ته وه و ئینش��یعاب و ئینشیقاقمان نه كردوه ، ئێمه ده ستمان له چوارچێوه ی به كاركردن به درێژه دان هه ڵگرت��وه ، رێكخ��راوه دا ئ��ه و هۆكاره كه ش ه��ه ر زاده ی ئه مڕۆ نیه ، پرۆس��ه یه كی زه مه نی درێ��ژی بڕیوه ، كه به الی كه م��ه وه ده گه ڕێته وه بۆ دو ساڵ له مه وبه رو بۆ كۆنگره ی سێهه می ك��ه دو كۆمه ڵ��ه ی زه حمه تكێش��ان خه ت��ی فكری هاتبونه كای��ه وه ، ئێمه پێمانوابو كه كۆمه ڵه نه یتوانیوه له ڕوی فك��ری و هزریی��ه وه س��ه ركه وتوبێت و هه ن��گاوی جدی ئایدیۆل��ۆژی و فكری له كۆی نه یده توانی كۆمه ڵ��ه نه نرابو، كۆمه اڵیه ت��ی و سیاس��ی و ره هه ن��ده فكریه كانی كۆمه ڵگاش��دا هیچ ر وڵێك بگێڕێت، ته نها وه ك ناوێك ماوه ته وه ، قه واره یه ك��ه له ناوه ڕۆك��دا خاڵیی��ه ، له به رئ��ه وه ئێمه پێمانوابو پێویس��ته كۆمه ڵ��ه خۆی یه كایی بكاته وه ، ئه مه مه س��ه له یه كی ج��دی ب��و الی ئێمه . له الیه ك��ی ت��ر كۆمه ڵ��ه هی��چ جۆره رێكخستنه كانی و نه بو، سیس��ته مێكی راگه یاندنه كانی و به ش��ه كانی تری هیچ به رهه مهێنانه وه یه كی نه بو، له ڕاس��تیدا ئه گه ر توند نه ڕۆیشتبم ئێستا كۆمه ڵه ی

پشك كۆمپانیایه كی زه حمه تكێش��ان تایبه ته .

ئه م پش��كه كانی زۆربه ی ئاوێن��ه : كۆمپانیایه هی كێیه ؟

جه لیل��ی ئازادیخ��واز: ه��ی ئ��ه و س��ه ركردانه یه كه ده یگێڕن به یارمه تی كوردس��تان، هه رێم��ی حكومه ت��ی له ڕاستیدا ئه و پاره و یارمه تیانه ی ده درێن رۆژهه اڵتی كوردس��تان، به حیزبه كانی له هه ندێكج��اردا له بری ئه وه ی خزمه ت

بكات پێچه وانه كه وتوه ته وه .ئاوێن��ه : حكومه تی هه رێ��م مانگانه

چه ندتان ده داتێ ؟جه لیل��ی ئازادیخ��واز: دی��اره من به وردی ده زانم، به اڵم پێویس��ت ناكات

لێره دا بیڵێم.ئاوێنه : ئ��ه و یارمه تییه بایی ئه وه یه ك��ه بتوانێت راگه یاندن و رێكخس��تنی

گه وره پێكبهێنێت؟جه لیلی ئازادیخواز: به ر له وه ، حیزب ده بێت له سه ر ده سه اڵت و توانای خۆی

پڕۆژه كانی دابڕێژێت.ئاوێنه : به اڵم بۆ ئ��ه و پڕۆژانه پاره

پێویست نییه ؟یه كێ��ك ئازادیخ��واز: جه لیل��ی به ڵێ س��ه ره تاییه كان له ئاماده كارییه پاره ی��ه ، ب��ه اڵم حیزب نابێ��ت چاوی له به رئه وه یه بێ��ت، له ده ره وه ی خۆی ده ڵێم ده بێت له سه ر تواناو ده سه اڵتی خ��ۆی پڕۆژه كانی دابڕێژێ��ت، ده بێت خۆی خۆی به خێو بكاو له س��ه ر پێی خۆی راوه س��تێ و خۆی بتوانێت میدیا رێكبخات، ئه گینا هه ر نه یكات باشتره تا ئه وه ی بیكه یت و باش و خراپ بێت.

ئاوێن��ه : ب��ه اڵم هی��چ حیزبێك��ی رۆژهه اڵتی كوردس��تان هه ی��ه له ڕوی

مادییه وه خۆی بژێنێت؟جه لیل��ی ئازادیخواز: م��ن پێموایه به ش��ێكی زۆر له و حیزبانه س��ه ره ڕای توانیویانه ده درێ��ن، یارمه تی ئه وه ی سه رچاوه ی دارایی و ئابوری په یدا بكه ن و ئه مڕۆ بێت به دادیانه وه و یارمه تیان بدات. نه یتوانیوه زه حمه تكێش��ان كۆمه ڵه ی ئه وه بكات، له ڕاس��تیدا ده مه وێت ئه وه رۆژهه اڵتی له حیزبه كانی هه ندێك بڵێم كوردس��تان كه ماونه ت��ه وه له جیاتی حكومه تی به رۆژه��ه اڵت، خزمه تكردن هه رێم ده بێت پێداچونه وه ی جدی له م مه سه له یه دا بكات، خه ریكه ته فره قه ی زیات��ر ده خاته ناو ئۆپۆزیس��یۆن و ناو رۆژهه اڵت، رزگاریخ��وازی بزوتنه وه ی

هۆكاره كه شی ئه و پاره یه یه .ئاوێنه : حكومه تی هه رێم چ رۆڵێكی

هه یه له وه دا؟جه لیل��ی ئازادیخ��واز: به پێی ئه و پاره یه ی ده یدات به ڵێ ، ئه و پاره یه بوه به میكانیزمێ��ك بۆ ئه نفالكردنی خه ڵك

به جۆرێك.ئاوێنه : چۆن؟

جه لیل��ی ئازادیخ��واز: نمونه ت بۆ دێنم��ه وه ، ته نه��ا ئ��ه و پارانه یه كه توانیویه تی به شێك له و هێزه سیاسیانه رابگرێت، له س��ه ر پ��ێ بیانهێڵێته وه و ئۆردوگایه كیان هه بێت و چوار ماش��ێن بێت و چوار ماش��ێن بڕوات، خه ڵك بۆ پێش��مه رگایه تی دێته ده ره وه ، خه ڵك كه دێ��ت و روی��ان تێ��ده كات له گه ڵ س��ه رابێك روبه ڕو ده بێت��ه وه ، كه له م س��ه رابه دا هیچ كارێك بۆ رێكخستن و كاری سیاسی و خزمه تكردن به خه باتی كوردس��تان رۆژهه اڵت��ی خه ڵك��ی براده رانه ئه و له به رئه وه ی به دیناكات، له ده س��تدایه و میكانیزمه كه ی��ان خه ڵكیش له ب��ه ر جێگه و رێگه ی خۆی كه ئ��اواره ده بێت، ده بێت��ه نانخۆری ئه وان، فش��ارێكی وای ده خه نه س��ه ر ی��ان ده بێت ته س��لیمی موتڵه ق بێت، یان ره وانه ی ناو شاره كانی كوردستانی ده كه ن بۆ كرێكاری��ی ، به ڕاده یه ك كه پێناسه كانیشتان پێمانده ڵێن ئێس��تا

لێده ستێنینه وه .ئاوێنه : باشه ئه گه ر حكومه تی هه رێم ئ��ه و یارمه تییه ش ببڕێ��ت دۆخی ئه و

حیزبانه خراپتر نابێت؟جه لیل��ی ئازادیخواز: م��ن ناڵێم ئه و هاوكارییه له و حیزبانه ببڕێت، من ده ڵێم ئ��ه م یارمه تییه ك��ه ده درێت نه كرێت س��ه ركوتكردنه وه ی بۆ به میكانیزمێك

خه ڵك، مه به سته كه ی من ئه وه یه .ئاوێنه : وات��ه ده تانه وێت حكومه تی هه رێ��م چاودێربێت به س��ه ر چۆنیه تی ئ��ه و دابه ش��كردنی خه رجك��ردن و

هاوكاریه وه ؟جه لیلی ئازادیخواز: رێك مه به سته كه م ئه وه یه كه چاودێربێت له چ رێگه یه كه وه مه س��ره ف بۆچی ده كرێت و س��ه رف ده كرێ��ت، له كوێ��وه ده ڕوات و بۆچی ده ڕوات، ئه م پاره یه پاره ی حكومه تی هه رێمه ، ئ��ه م پاره یه بۆچی ده درێت؟ خه ڵكانێك كه دێن و له وێ كۆده بنه وه و ئ��اواره ده ب��ن، ره وایه ك��ه 50 كه س له كه مپێك بێن��ه ده ره وه كه خۆی 100 كه س دانیش��توانیه تی ، ی��ه ك دیناری

پێنه ده ن بۆ كرێ ئوتومبێله كه ی ؟!ئاوێنه : ئایا كۆمه ڵه ی زه حمه تكێشانی كوردستان به وجۆره مامه ڵه یان له گه ڵ

كردون؟به جۆرێ��ك ئازادیخ��واز: جه لیل��ی ئه نفالكراوی��ن، ی��ه ك دین��ار ك��رێ ب��ه زۆر پێنه داوی��ن، ئوتومبێلی��ان كراوینه ت��ه ده ره وه ، له ماڵه كانم��ان ئه وان��ه ی كه وازی��ان هێن��اوه داوای لێس��ه ندنه وه ی پێناس��یان لێده كه ن، به حكومه تی هه رێ��م ده ڵێین ده ڵێ��ن ئیقامه كانتان به تاڵبكاته وه ، جا ئه مانه خۆ ئه گه ر حكومه ت بن و ده س��ه اڵتیان بێ��ت، ددان��ی نانخواردن��ی خه ڵ��ك

ده كێشن و ده یبڕن.راش��كاوانه ئه گ��ه ر ئاوێن��ه : وه اڵممانبده یت��ه وه ، خاڵێك��ی ناكۆكی ئێ��وه په یوه ندی ب��ه و پاره یه وه هه یه ك��ه حكومه ت��ی هه رێم ده ی��دات به و

حیزبانه ؟جه لیلی ئازادیخواز: هه رگیز.

ئاوێنه : به اڵم ت��ۆ ره خنیه كی زۆرت له سه ر ئه وه یه ؟

جه لیل��ی ئازادیخ��واز: له به رئه وه یه كه ئه و خه ڵكه ی ژیانی له ده س��تداوه و هاتوه ت��ه ده ره وه و ئێس��تا ناكۆك��ی بیرورای له گه ڵ تۆیه و له ڕوی سیاسیه وه له گه ل تۆ ناگونجێ��ت، به كام پێوه ری ئه خاق��ی روت و قوت و ب��ه ره اڵی ناو شاره كانی بكه یت؟! قسه كه ی من له سه ر پاره كه ئه مه یه ، ئ��ه م پاره یه به حیزب ده درێت به ش��ه خس نادرێت، ده مه وێ روله یه كێتی نیش��تمانی كوردس��تان، رو له پارت��ی دیموكراتی كوردس��تان و بكه م كوردس��تان هه رێمی حكومه تی كه ئایا بودجه به كه سانێكی دیاریكراو ده ده ن ی��ان یارمه تی ئۆپۆزیس��یۆنی ك��ورد و حیزبه كانی��ان ده ده ن؟ ئه گه ر چاودێری ده بێت ده درێت به حیزبه كان

به سه ره وه بێت.ئاوێن��ه : واته تۆ ده ڵێ��ی ئه و پاره و یارمه تی��ه ی ده درێت ب��ۆ به رژه وه ندی

شه خسی به كارده هێنرێت؟خۆی��ان ئازادیخ��واز: جه لیل��ی به هه رجۆرێك بیانه وێت مامه ڵه ی پێوه

ده كه ن، مه سه له كه ئه وه یه .ئاوێنه : ئێستا ئێوه هاتونه ته ده ره وه

كێ خانوی بۆ گرتون؟جه لیلی ئازادیخواز: هیچ كه س.

ئاوێن��ه : به اڵم به پێ��ی زانیاریه كانی ئێمه عه بدواڵی موهته دی چوار خانوی

بۆ ته رخانكردون؟دی��اره ئازادیخ��واز: جه لیل��ی هێ��زه كوردس��تانیه كانی رۆژه��ه اڵت په یوه ندیانگرتوه و وتویانه چی به ئێمه ده كرێت بۆتان ده كه ین، چونكه ده زانن

ئێم��ه به ده س��تی خاڵ��ی هاتوینه ته په یوه ندی��ان هه موی��ان ده ره وه ، هه ندێك له به رئ��ه وه كردوی��ن، پێوه له ئه ندامانم��ان خاوه ن��ی ژن و منداڵن داوای س��ه رپه نایه كمان لێك��ردون بۆ ئه مان��ه ، كاك عه ب��دواڵی موهت��ه دی چوارده س��ت ماڵی ب��ۆ دابینكردوین و سوپاسی ده كه ین، ئه وانی تریش چون بون به باخه وان و پاس��ه وانی كۆمپانیا ی��ان كرێكاریی ده ك��ه ن، ئایا ناڕه وایه كاك عه ب��دواڵ یارمه ت��ی خه ڵكێك��ی

به وجۆره بدات؟!ئاوێنه : به اڵم ئه مه وا لێكده درێته وه كه عه بدواڵی موهته دی ده ستی خستۆته ن��او كۆمه ڵ��ه ی زه حمه تكێش��انه وه و هان��ی ئێ��وه ی داوه بۆ ئ��ه وه ی لێی

دوركه ونه وه ؟جه لیلی ئازادیخواز: له دورو نزیك ئه م قسه یه راس��ت نیه ، پێشتریش بارامی ره زایی هه ر به هۆی ناڕه زاییه وه كۆمه ڵه ی به جێهێشت، دوای ئه وه ش نامه یه كم بۆ كاك عومه ری ئیلخانیزاده ناردو پێموت كه ئه م حیزبه ی ئێمه كه وتوه و رماوه و هه ره سی هێناوه ده بێت راستبكرێته وه ، ئه گه ر حیزبایه تی بكه ین ئاوا حیزبایه تی ناكرێت، ئ��ه م حیزبه ب��ه ره و نابوتی ده چێت، له به رئه وه هیچ په یوه ندییه كی به كاك عه ب��دواڵوه هه یه و نه په یوه ندی به یه كگرتنه وه ی ئه م دواییانه وه هه یه ، هۆكاری ئه مه قه یرانێكی هه ناو هه ناوی نایش��ارمه وه من خۆیه ت��ی . كۆمه ڵه له كۆبونه وه ی كۆمیته ی ناوه ندی وتومه كه یه كێك ل��ه و فاكته رانه ی ده توانێت كۆمه ڵ��ه ی زه حمه تكێش��ان له قه یران خزم��ه ت ده توانێ��ت بپه ڕێنێت��ه وه و به بزوتن��ه وه ی كوردو چه پێكی كراوه ی دیموكرات بكات، یه كگرتنه وه یه له گه ڵ كۆمه ڵه ی شۆڕشگێڕی زه حمه تكێشانی كوردس��تان و ئێس��تاش ئه مه ده ڵێم، ئه وان له هه وڵی ئ��ه م یه كگرتنه وه یه دا جدی نه بون و ئێم��ه ش پێمانوتون كه ئه گه ر یه كنه گرنه وه ئیتر ئێمه له گه ڵتان نابین و ده ڕۆین، به بڕوای ئێمه كۆمه ڵه ی زه حمه تكێشانی كوردستان فه لسه فه ی سیاس��ی و رۆڵ��ی نه م��اوه ، بون��ی ناتوانێت نی��ه و كلتوری كۆمه اڵیه تی و رۆڵ بگێڕێت، چ��ون هیچ رۆڵێكی نیه ب��ه رده وام له ناوخۆیدا توش��ی قه یران ده بێ��ت، كۆمه ڵ��ه ی زه حمه تكێش��ان له س��ه رگه ردانییه كی فك��ری موتڵه قدا ده ژی و كێش��ه ی شه خسی كه شیاوی باسكردن نییه تاوه به م سه رگه ردانییه فكرییه دا، ساختاری سیاسی كۆمه ڵه ی

كۆتایی مێژوه ك��ه ی زه حمه تكێش��ان هاتوه ، ئیتر ته واو بو، راگرتن و درێژه دان مێ��ژوه . دژایه تیكردن��ی به كۆمه ڵ��ه له به رئ��ه وه ی مێژوه كه ی كۆتایی هاتوه راگرتنه كه ی به رده وام قه یران دروس��ت ده كات، یه كێك له و میكانیزیمانه شی كه رایگرتوه ئه و پاره و ئیمكاناته مادییه یه ك��ه له حكومه تی هه رێ��م و حیزبه كانی

باشوری وه رده گرێت.

قەیرانی سیاسی حیزبەکانی ڕۆژهەاڵتی کوردستان و ئایندەی کورد لەئێران

"كۆمه ڵه ئه نفالی كردین"

جا ئه مانه خۆ ئه گه ر حكومه ت بن و ده سه اڵتیان

بێت، ددانی نانخواردنی خه ڵك ده كێشن و ده یبڕن

ئەم کۆنفراسە هەنگاوێکی

سەرەتایی باشە دەکرێت کاری باشتر و وردترو

بەرفراوانتری بۆ بکرێت

جه لیلی ئازادیخواز

کۆنفرانسی ڕاوێژی نەتەوەیی ڕۆژهەاڵتی کوردستان

ئا: هاوكار حسێن

مه سعود بارزانی ئاماژه به وه ده كات كه چیتر متمانه ی به مالیكی نه ماوه و

پشتیوانیكردنیشی له رابردودا زیانی به په یوه ندیه كانی گه یاندوه

له گه ڵ سعودیه دا، بۆیه ئێستا كاتی ئه وه یه ده رسی مالیكی دابدرێت.

ئه مه ریكاش هۆشداری داوه ته بارزانی كه ده ستكه وته كانی كورد نه خاته

مه ترسیه وه .

به پێ��ی به ڵگه نامه یه ك��ی س��ایتی باڵیۆزی له الی��ه ن ك��ه ویكیلیك��س ئه مه ری��كا له به غدا نوس��راوه و ئاوێنه بارزانی به ك��وردی ، كردوه ده قه كه ی ئاماژه ی به وه كردوه كه "چیتر متمانه م به مالیكی نه م��اوه ". هه روه ها بارزانی دانی به وه دا نا كه "پش��تیوانیكردنی له مالیك��ی ته نانه ت زیان��ی گه یاندوه به په یوه ندیه كانی له گه ڵ سعودیه شدا".

كه به ڵگه نامه یه دا ئه و له به ش��ێكی مێژوه كه ی بۆ ساڵی 2008 ده گه ڕێته وه ، باڵیۆزی ئه مه ریكا هۆش��داری داوه ته بارزان��ی كه "ده س��تكه وته كانی كورد نه خاته مه ترسیه وه و عێراقیشی به یه ك

وشه وه سفكردوه : ترس".ئاماژه ی "بارزانی هات��وه ، هاوكات به وه ش كرد كه ئێس��تا كاتی ئه وه یه ده رسی مالیكی دابدرێت پێش ئه وه ی

تانك و فڕۆكه كانی بۆ بێن". ئه مه ریكیه كانیش ئه م هه ڵوێس��ته ی بارزانیان والێكداوه ت��ه وه كه "بارزانی ده كات، به په راوێزخس��تن هه س��ت به شه خسیش هه س��ت ده كات له الیه ن لێك��راوه و خیانه ت��ی مالیكی��ه وه پێیوای��ه بارزان��ی گه م��ارۆدراوه . هه وڵه كان��ی حكومه ت��ی عێ��راق بۆ له هه رێم��ی خانه قی��ن دابڕاندن��ی كوردس��تان، یه كه مین هه نگاوه به ره و

كه ركوك و ته نانه ت هه ولێر".

ده قی به ڵگه نامه كه :08BAGHDAD3062 : ئای دی

بابه ت: بارزانی ، هیچ شتێك وه ك ئه وه نیه كه پێویست بوبێت

به روار: 23ی ئه یلولی 2008ئه مه ریكا باڵیۆزخان��ه ی س��ه رچاوه :

له به غدا پۆلێن: نهێنی

پوخته :رۆژی 16ی ئه یلولی 2008، سه رۆكی هه رێمی كوردس��تان، مه سعود بارزانی به باڵی��ۆزی ئه مه ری��كای راگه یاند كه ئه و متمانه ی به سه رۆك وه زیران نوری مالیكی نه ماوه و ئه گ��ه ر مالیكی له وه زیاتر په نای بۆ هێزی سه ربازیی ببردایه ، ئ��ه وا پێكدادانی چه ك��داری ده قه وما. بارزانی گه یش��توه ته ئه و باوه ڕه ی كه مالیكی خیانه ت��ی له هاوڕێیه تیه كه یان كردوه و سوپای عێراقی به كارده هێنێت بۆ ده س��تكه وتی شه خس��ی . له الیه ن ئه مه ریكا هۆشداریدا باڵیۆزی خۆیه وه له وه ی پێكدادانی چه ك��داری له نێوان هێزه كوردیه كان و س��وپای نیشتمانی عێراق��دا ده بێته مایه ی كاره س��ات بۆ هه مو الی��ه ك. باڵیۆز هان��ی بارزانی دا بۆ ئ��ه وه ی په یوه ندییه كانی له گه ڵ مالیك��ی نوێبكاته وه و دی��داری له گه ڵ له به غدا نوێ هاوپه یمانی س��ازبكات، پێكبهێنن. هه روه ها باڵیۆز پێویس��تی بۆ داڕش��تنی دیدێك��ی س��تراتیجی عێراقی نوێ ب��ۆ بارزانی رونكرده وه . هێڵ��ی ك��ه به وه ش��كرد ئام��اژه ی له كوردستان به رگریكردن پێش��ه وه ی له به غدای��ه نه ك خانه قی��ن. بارزانیش گه ڕانه وه ی س��ه رۆك وتی چاوه ڕوانی نوێنه رایه تیكردنی بۆ ده كات تاڵه بانی

به رژه وه ندیه كانی كورد له به غدا. بارزان��ی به ش��ێوه یه كی س��اده به باڵی��ۆزی وت، "هه مو رۆژێ مالیكی هه ڕه ش��ه له ك��ورد ده كات، تۆ خۆت بێنه جێگه ی ئێمه ". پاش��ان بارزانی پرس��یارێكی وروژان��د: "ئێ��وه ت��ا چه ن��د چاوه ڕێی ئه وه ده ك��ه ن ئێمه په رچه كردارمان نه بێت؟". ئه و باس��ی له وه كرد كه مالیكی خه ریكی گۆڕینی له لوتكه ی س��ه ركردایه تیه پێكهاته ی

به شه كانی س��وپادا. بارزانی وتیشی ، زۆرینه ی ئه و ئه فس��ه ره س��ه ربازییه كوردان��ه ی له ناوچ��ه جێناكۆك��ه كان خزم��ه ت ده ك��ه ن، ش��وێنگۆڕكێیان رونكرده وه ئه وه شی بارزانی پێكراوه . كه دانانی فه رمانده ی گشت به شه كانی س��وپای عێ��راق پێویس��ته له الیه ن عێراق��ه وه نوێنه ران��ی ئه نجومه ن��ی ره زامه ندیی��ان له س��ه ر بدرێت، به اڵم

مالیكی كار به و یاسایانه ناكات. جێناكۆكه كانه وه ، ناوچ��ه له باره ی بارزانی ئام��اژه ی به وه كرد كه نابێت هی��چ كرده وه یه كی تاكالیه نانه بنرێت. هۆش��یداری ئه وه ش��یدا ك��ه مالیكی س��وپای عێ��راق به كارده هێنێ��ت بۆ ده رپه ڕاندنی هێزی پێشمه رگه له ناوچه جێناكۆك��ه كان. ئاماژه ی به وه كرد كه نازانێت كێ مالیكی هانده دات بۆ ئه وه ی له م كاته دا سیاس��ه تی به عه ره بكردنی بكات. په یڕه و جێناكۆك��ه كان ناوچه بارزان��ی وت��ی ئ��ه و به تامه زرۆییه وه چاوه ڕێی گه ڕانه وه ی تاڵه بانی ده كات بۆ نوێنه رایه تی به رژه وه ندییه كانی ئه وه ی ك��ورد بكات له به غ��دا. له هه مانكاتدا، بارزانی هه ڕه ش��ه ی ئه وه شی كرد كه مالیكی نابێت هیچ هێزێكی سه ربازیی عێراق به رێته ناوچه جێناكۆكه كانه وه ،

ده نا وه اڵمێكی جیاوازمان ده بێت. بارزانی گێڕایه وه كه له ساڵی 1982 مالیكی��ان ك��ورده كان ،1983 ب��ۆ له ده ستی سه ددام رزگاركردوه ، به وه ی رێگه یان پێدا له كوردستان بمێنێته وه و پێش��وازییان لێكرد. بارزانی ئاماژه ی به وه كرد كه چیتر متمانه م به مالیكی نه ماوه . )كۆمێنت: س��ه رۆكی دیوانی سه رۆكایه تی هه رێم به جیا باسی له وه كرد كه بارزان��ی به تایبه تی برینداره ، ك��ورده كان پێیوای��ه له به رئ��ه وه ی برایه ك وه ك رزگارك��ردوه و مالیكیان له گه ڵ��دا مامه ڵه ی��ان له كوردس��تان كردوه ، به اڵم ئێس��تا له وه ده چێت ئه و ش��تانه له بیركرابن( بارزان��ی مالیكی به كه سێكی لوتبه رز تۆمه تباركرد و وتی ناتوانم نیازو مه به س��تی راسته قینه ی مالیكی دیاریبكه م. باسی له وه ش كرد كه مالیك��ی وه ك دیكتاتۆرێك مامه ڵه ده كات و سوپا بۆ به رژه وه ندی شه خسی به كارده هێنێت. بارزانی دانی به وه دا نا كه پشتیوانیكردنی له مالیكی ته نانه ت زیان��ی گه یان��دوه به په یوه ندیه كان��ی له گ��ه ڵ سعودیه ش��دا. مالیكی په نای بردوه بۆ جواڵندنی رای گشتیی له دژی كورده كان، ئه مه ش وای له كورد كردوه هه س��ت به نامۆیی بك��ه ن له عێراقدا.

بارزانی بانگه ش��ه ی ئ��ه وه ی كرد كه مالیكی چیتر كورد وه كو هاوبه ش��ێك

نابینێت له حكومه تی عێراقدا. له الیه ن خۆیه وه باڵیۆز وتی كه ئه و توشی سه رسوڕمان نه بوه به وه ی عێراق روبه روی ئه و جۆره گرفتانه ده بێته وه ، ئاماژه ی به وه ش كرد كه كوردس��تان

ئێس��تا له هه مو كاتێكی تر له رابردودا باشتره له مێژودا. ش��یعه ی عێراقیش ئێستا له باشترین بارودۆخدان له ماوه ی 1400 ساڵی رابردودا. ئه و هۆشداریدایه بارزانی ك��ه ده س��تكه وته كانی كورد نه خاته مه ترسیه وه . هه روه ها باڵیۆزی عێراقی به یه ك وشه وه سفكرد: ترس. باڵیۆز شتێكی به بیر بارزانی خسته وه ك��ه كات��ی خ��ۆی پێیوتبو: ش��یعه له رابردو ده ترسێت، سوننه ش له داهاتو ده ترسێت و كوردیش له رابردوو داهاتو. جارێكی دیكه پێویسته ئه و تێڕوانینه گه ش��ه بكات كه گه ره نتی ئه وه هه بێت هیچ كه سێك پێویست نه كات بترسێت. بارزانی ئاماژه ی به وه ش كرد كه ئێستا كاتی ئه وه یه ده رسی مالیكی دابدرێت پێش ئ��ه وه ی تان��ك و فڕۆكه كانی بۆ

بێن.

كۆمێنت:ئه م��ه به ڵگه ی ئه وه یه ك��ه بارزانی ده كات، به په راوێزخس��تن هه س��ت به شه خسیش هه س��ت ده كات له الیه ن لێك��راوه و خیانه ت��ی مالیكی��ه وه مان��ۆڕه بارزان��ی گه م��ارۆدراوه . تاكالیه نه ك��ه ی مالیك��ی له ناوچ��ه ی خانه قین وه ك خیانه تێكی شه خس��ی له هاوڕێیه تیه كه یان لێكده داته وه . له گه ڵ بونی رای گش��تیی له دژی كورده كان، توركیاو ئێرانیش ده ستوه رده ده نه ناو كاروباری عێراقه وه و هیچ تێگه یشتنێكی رونیش نیه له باره ی نیه تی راسته قینه ی مالیك��ی ، بارزانی كه وتوه ت��ه الیه نی به رگریه وه . بارزانی پێیوایه هه وڵه كانی حكومه تی عێراق بۆ دابڕاندنی خانه قین یه كه می��ن كوردس��تان، له هه رێم��ی هه ن��گاوه به ره و كه رك��وك و ته نانه ت هه ولێر. نه مانی متمان��ه له نێوان ئه و دو سه ركرده یه دا كاریگه رو بێزاركه ره . پێویس��ته ئێمه به به رده وامی چاومان له سه ر مه سعود بارزانی بێت. هه روه ها پێویسته بارزانی رازیبكه ین بۆ ئه وه ی له گه ڵ مالیكی ئاش��تبێته وه و دانیشتی

تایبه تیات هه بێت له به غدا.

ئا: هاوكار

له دوای هه ڵبژاردنه كه ی 30ی نیسانی ئه مساڵ، سه رۆكایه تی هه رێم

وه ك بااڵترین ده سه اڵت له هه رێمی كوردستان مه رجه كانی به شداربونی

كوردی له حكومه تی داهاتوی عێراق ئاشكراكرد كه هه مان ئه و

مه رجانه ن نوێنه رانی هه رێم له رابردودا داوایانکردوه و تا ئێستاش هه ر

له قۆناغی چاوه ڕوانیدا ماونه ته وه .

مه س��عود راب��ردو پێنجش��ه ممه ی بارزان��ی ، س��ه رۆكی هه رێ��م له میانی باڵیۆزان��ی له گ��ه ڵ كۆبونه وه یه ك��دا یه كێت��ی ئه وروپ��ا له عێ��راق ئاماژه ی به چه ن��د خاڵێك كرد وه ك پێش��مه رج داهاتوی له حكومه تی به ش��داربون بۆ عێراق، ئه م��ه ش دوای ئه و هه ڵبژاردنه گش��تییه ی كه له رۆژی 30ی نیس��انی ئه مس��اڵدا هاوكات له گه ڵ هه ڵبژاردنی ئه نجومه ن��ی پارێزگاكان��ی هه رێم��ی

كوردستان، ئه نجامدرا.بۆ بارزانی مه رجه س��ه ره كییه كانی به ش��داریكردنی ك��ورد له حكومه ت��ی داهاتوی عێراقدا ئه مانه بون: "شه راكه تی راس��ته قینه به ك��رده وه بچه س��پێت، ده س��تور جێبه جێبكرێت، ماده ی 140 له سه ر عێراق سوپای جێبه جێبكرێت، دابمه زرێته وه ، نیش��تمانی بنه مایه كی پێش��مه رگه چاره سه ربكرێت، كێشه ی یاس��ای ن��ه وت و غاز په س��ندبكرێت، س��ه رژمێری گش��تیی ئه نجام بدرێت و ده ستور له ده ره وه ی دامه زراوانه ی ئه و

دامه زراون الببرێن".

ئ��ه م مه رجان��ه ی بارزان��ی هه مان ئه و م��ه رج و داواكارییان��ه ن كه كورد ل��ه دوای ئازادكردنی عێراق له س��اڵی حكومه تی یه كه مین پێكهێنانی 2003 و هه ڵبژێردراوی عێراق ل��ه 20ی ئایاری 2006، چاوه ڕوان��ی جێبه جێكردنیه تی ، له گ��ه ڵ پێكهێنانی ه��ه ر كابینه یه كی نوێش��دا ك��ورد دیس��ان به كۆمه ڵێك مه رجه وه به شداربوه ، به بێ ئه وه ی یه ك مه رجیان وه ك خ��ۆی جێبه جێبكرێت، كورد درێژه ی به مانه وه داوه ، هه روه ك له س��اڵی 2010 ك��ورد به وه ره قه یه كی 14 خاڵی به ش��داربو له كابینه ی نوێدا، ب��ه اڵم س��ه رجه م خاڵه كان��ی ن��اوی

په راوێزخران. مه رجه كانی پێیانوای��ه چاودێ��ران ئێس��تای بارزانی له رابردودا رێوشوێنی كاریگه ریان فش��اری كارتی به هێزترو له گه ڵدا بو جێبه جێنه كران، ئێستا كه پێگه ی كورد له به غ��دا الوازبوه له چاو رابردودا، دور نیه پاش 4 س��اڵی دیكه كورد به هه م��ان مه رجه وه بچێته وه ناو حكومه تی نوێوه . ئه و خااڵنه ی بارزانی وه ك مه رجی سه ره كی ئاماژه ی پێداون ب��ۆ به ش��داربون له كابین��ه ی نوێدا،

له رابردودا به م جۆره بوه : "شه راكه تی راسته قینه به كرده وه بچه سپێت، ده ستور جێبه جێبكرێت"

له هه م��و كابینه یه ك��ی عێراقدا ئه م رسته یه ، وێردی سه ر زمانی نوێنه رانی كورد بوه له به غداو له هه ش��ت س��اڵی رابردودا كورد به گش��تیی و س��ه رۆكی هه رێم به تایبه ت، گه وره ترین كێش��ه ی له گه ڵ نوری مالیكی سه رۆك وه زیرانی عێراق��دا هه بوه گوای��ه "دیكتاتۆرانه "

پره نس��یپی به رێوه ده ب��ات و واڵت شه راكه تی راسته قینه له به رچاوناگرێت، به اڵم له س��اڵی 2010، به سیناریۆیه كی خودی بارزان��ی جارێكی دیكه مالیكی كرایه وه به س��ه رۆك وه زیران، ئه مه ش له الیه ن پارتی دیموكراتی كوردستانه وه به ده س��تكه وتێكی مێژویی بۆ بارزانی و پارته كه ی وه س��فده كرا. به اڵم پاش 2 ساڵ و دوای ئاڵۆزبونی بارودۆخی ناوچه گرژی دروس��تبونی جێناكۆك��ه كان و له نێوان س��وپای عێراق و پێشمه رگه دا، بارزان��ی ره خنه ی توندی ئاراس��ته ی سیاس��ه ته كانی مالیك��ی ك��ردو ب��ه "تاكڕه و"و "دیكتاتۆر" تۆمه تباری كرد.

"مادده ی 140 جێبه جێبكرێت"ماده ی 140 ماده یه كی ده س��تورییه و س��ێ قۆناغ بۆ جێبه جێكردن له خۆی ده گرێ��ت، ئه وانیش ئاس��اییكردنه وه ، تا سه رژمێریكردن و پاش��ان راپرسی ،

به پێی ئه م سێ قۆناغه چاره نوسی ئه و ناوچانه له نێوان هه رێمی كوردس��تان و ئه وه ی له گه ڵ یه كالییبكرێنه وه . به غدا ك��ورد كۆتایی س��اڵی 2007 دیاریكرد ب��ۆ جێبه جێكردنی وه ك دوایین واده ئ��ه و ماده ی��ه ئه گه رن��ا له حكوم��ه ت ده كش��ێنه وه ، ب��ه اڵم تا ئێس��تا هیچ قۆناغێكی به ت��ه واوی نه چوه ته بواری جێبه جێكردن��ه وه و نوێنه رانی كوردیش

كارته كه یان به كارنه هێنا."سوپای عێراق له سه ر بنه مایه كی نیشتمانی دابمه زرێته وه ، كێشه ی

پێشمه رگه چاره سه ربكرێت"به رپرس��انی هه رێم له گ��ه ڵ ئه وه ی ده زان��ن ب��ه رده وام رێژه ی به ش��داری كورد له س��وپای عێراق��دا رۆژ به رۆژ له كه مبونه وه دای��ه ، به اڵم ئه م پرس��ه ته نها له كاتی ته نگژه كان و دروستكردنی

كابینه نوێیه كاندا دێنه وه به رباس.

لیوا جه بار یاوه ر ئه مینداری گش��تی وه زاره تی پێشمه رگه ، كه مانگی ئایاری 2012، له كۆنگره یه ك��ی ڕۆژنامه وانی��دا له شاری هه ولێر رایگه یاند، "به گوێره ی یاس��ای بودجه ی س��ااڵنه ی عێراق ، بودج��ه ی ، 2012 له س��اڵی 2007– پێش��مه رگه وه ك به شێك له سیسته می به رگری نیشتمانی عێراقی دیاریده كرێ ك��ه خ��ۆی له موچ��ه و پێداویس��تی و چه كداركردن ده بینێته وه به اڵم ئه و بڕگه یاسایه جێبه جێ نه كراوه ، له ماوه ی ئه و شه ش ساڵه زیاتر له 36 ترلیۆن دینار وه ك بودجه بۆ وه زاره تی به رگری عێراق خه رجكراوه ، كه چی هیچی به وه زاره تی پێشمه رگه نه دراوه ". كێشه ی پێشمه رگه تا ئێس��تاش به رده وامی هه یه و یه كێكه له گرفت��ه هه ڵپه س��ێردراوه كانی نێوان

به غداو هه ولێر."یاسای نه وت و غاز په سندبكرێت"

كێش��ه به چه ق��ی ن��ه وت هه ڵپه س��ێردراوه كانی نێ��وان هه رێمی عێراق فیدراڵی كوردستان و حكومه تی هه رێم بۆ به وپێی��ه ی ئه ژمارده كرێت، ده بێته مایه ی سه ربه خۆیی ئابوری و بۆ به غداش فراوانبونی ده س��ه اڵت به سه ر

تێكڕای ناوچه كانی عێراقدا. تاكه ره شنوس��ێك كه تایبه ت بێت به نه وت بریتیه له یاس��ای نه وت و غازی س��اڵی 2007، ك��ه س��ه رجه م الیه نه سیاس��ییه كان به ته واف��وق له س��ه ری رێككه وت��ن له ئه نجومه ن��ی وه زیران��ی عێراق��دا و پاش��ان له مانگ��ی ئایاری 2007ه وه ره وانه ی په رله مانی عێراق كرا به مه به ستی په سندكردنی ، به اڵم یاساكه له م وێستگه یه دا گیریخواردو له وكاته وه

جیاوازه كانی فراكس��یۆنه ئێس��تا تا كورد، سوننه و ش��یعه نه گه یشتونه ته ئ��ه و خاڵه ی كه ره زامه ن��دی بده ن بۆ

تێپه ڕاندنی . چه قبه ستنی ئه م یاسایه ش راسته وخۆ كاریكردوه ته س��ه ر كێش��ه كانی نێوان هه ولێرو به غداو تا هه نوكه ش نه توانراوه پرسی هه نارده كردنی نه وتی هه رێم بۆ رۆژ به ڵكو چاره س��ه ربكرێت، ده ره وه ب��ه رۆژ قوڵتر ده بێته وه ، تا گه یش��ته ئه وه ی سه ره تای ساڵی 2014، موچه ی فه رمانبه رانی هه رێم له الیه ن به رپرسانی

به غداوه ببڕدرێت. "سه رژمێری گشتیی ئه نجامبدرێت و

ئه و دامه زراوانه ی له ده ره وه ی ده ستور دامه زراون الببرێن"

له پ��اش رزگاركردن��ی عێراقه وه تا ئێس��تا نه توان��راوه س��ه رژمێرییه كی عێ��راق له سه رتاس��ه ری دروس��ت ناچ��اره حكوم��ه ت ئه نجامبدرێ��ت و وه زاره تی به ئاماره كانی پشتببه ستێت بازرگانی و كۆبۆنی خ��ۆراك، هه روه ها به رپرس��انی هه رێم ترسیان له هه ندێك دامه زراوه ی عێ��راق هه یه له وه ی ببنه مایه ی هه ڕه ش��ه بۆ س��ه ر ئاسایشی

نه ته وه یی هه رێمی كوردستان.به وته ی به رپرس��انی ب��ااڵی ئه منی هه رێ��م، "وه ز اره تی به رگ��ری عێراق و فه رمانده ی هێزه چه كداره كانی عێراق و ده زگای دژه تی��رۆری عێراق یاس��ایی نییه ، به ڵكو به یاسای سه رده می سه دام كار ده كه ن و له گه ڵ ده ستور ناگونجێن". ره نگه ئه مانه ش ئه و دامه زراوانه بن كه س��ه رۆكی هه رێم پێیوای��ه له ده ره وه ی

ده ستورن.

تایبه‌ت)428( سێشه ممه 662014/5/13

بارزانی : چیتر متمانه م به مالیكی نه ماوه و كاتی ئه وه هاتوه ده رسی دابدرێت

كورد به هه مان مه رجه كانی 13 ساڵ له مه وبه ر ده چێته وه به غدا

ویکیلیکس 2008

بارزانی و مالیکی

بارزانی هه ست به په راوێزخستن ده كات به شه خسیش هه ست ده كات له الیه ن مالیكیه وه

خیانه تی لێكراوه و گه مارۆدراوه

پشتیوانیكردن له مالیكی ته نانه ت

زیانی گه یاندوه به په یوه ندیه كانی

بارزانی له گه ڵ سعودیه شدا

شه راكه تی راسته قینه به كرده وه بچه سپێت، ده ستورو ماده ی 140 جێبه جێبكرێت، سوپا له سه ر بنه مایه كی نیشتمانی دابمه زرێته وه ،

كێشه ی پێشمه رگه ، یاسای نه وت و غاز، سه رژمێری گشتیی چاره سه ربكرێن

7 (428( سێشه ممه 2014/5/13 عێراق

باڵێوزێكی‌‌نوێ‌له گه ڵ ته واوبونی هه ڵبژاردنی پارله مانی بۆ عێراق و ده س��تپێكردنی هه وڵ��ه كان پێكهێنان��ی حكومه تی ن��وێ، ئه مه ریكا

باڵێوزێكی نوێ ره وانه ی به غدا ده كات.س��ه رۆكی ئه مه ری��كا ب��اراك ئۆباما دو رایگه یان��د له به یاننامه یه ك��دا كاروب��اری ش��اره زای دیبلۆمات��كاری رۆژهه اڵت��ی ناوه ڕاس��تی پااڵوت��وه ، بۆ ئه وه ی ببنه باڵێوزی واڵته كه ی له به غداو قاهیره . باڵێ��وزی ئه مه ریكا له ئوردنه وه ره وان��ه ی به غدا ده كرێ��ت، باڵێوزه كه ی به غ��داش ره وان��ه ی قاهی��ره ده كرێت. ئه م��ه له كاتێكدایه له واڵت��ی یه كه میان هه ڵب��ژاردن به ڕێوه چوه و واڵتی دوه میش نوێدای��ه . هه ڵبژاردنێك��ی له ب��ه رده م بڕیاره ك��ه ی ئۆباماش كاتێ��ك ده چێته ئه نجومه نی كه جێبه جێكردنه وه ، بواری

پیرانی واڵته كه ی په سه ندی بكات.به گوێره ی بڕیاره كه ی ئۆباما، ستیوارت جۆنز كه ماوه ی س��ێ س��اڵه باڵێوزی ئه مه ریكایه له ئوردن دێته به غدا، رۆبه رت س��تیڤن بیكرۆفت كه له س��اڵی )2012( بوه ت��ه باڵێ��وزی ئه مه ری��كا له عێراق،

ره وانه ی قاهیره ده كرێت.جۆن��ز، یه كێك��ه ل��ه و دیبلۆماتكاره ئه مه ریكیان��ه ی ش��اره زاییه كی باش��ی له باره ی پرس��ه كانی عێراق��ه وه هه یه . به ه��ۆی ئ��ه وه ی له س��ااڵنی )1994 - 1996( له ئه نجومه نی ئاسایشی نه ته وه یی ئه مه ری��كا به ڕێوه ب��ه ری به ش��ی عێراق ب��وه . ل��ه دوای روخان��ی رژێمی به عس هه ماهه نگكاری بوه ته له ساڵی )2003(، ئی��داره ی ئه مه ری��كا له گ��ه ڵ پارێزگای له گه ڵ باش��ی ئه نب��ار و په یوه ندییه كی كه سایه تیه ناسراوه كانی ئه و پارێزگایه دا هه یه . له نێوان س��ااڵنی )2008 - 2010( جێگری باڵێوزی ئه مه ریكا بوه له به غدا. باڵێ��وز كراوه ت��ه ل��ه )2011/7/21( یاریده ده ری جێگری ماوه یه ك له ئوردن. كاروباری له نوس��ینگه ی ب��وه وه زی��ر ئه وروپاو ئۆراس��یا له وه زاره تی ده ره وه ی ئه مه ریكا. ل��ه )2005 - 2008( جێگری باڵێوز بوه له قاهیره . هه روه ها له توركیاو كاریك��ردوه . س��لڤادۆرو كۆڵۆمبی��اش هه روه ه��ا یاریده ری تایبه ت��ی نوێنه ری

ئه مه ریكا بوه له نه ته وه یه كگرتوه كان.جۆن��ز كه زانك��ۆی دی��وك و كۆلێژی ته واوكردوه ، په نسلڤانیای زانكۆی مافی له كاتێك��دا ده گه ڕێته وه بۆ عێراق، كه تا به ته واوه تی ئه نبار پارێزگای ئێس��تاش له ژێ��ر كۆنترۆڵی هێزه كان��ی حكومه تی عێراقدا نیه ، شه ڕو پێكدادانی چه كداریش له نێوان گروپ��ه چه كداره كان و هێزه كانی

حكومه ت له و پارێزگایه دا به رده وامه .باڵێ��وزی نوێی ئه مه ری��كا له كاتێكدا دێت��ه به غدا، كه م��اوه ی زیات��ر له ده رۆژه هه ڵبژاردن��ی پارله مان��ی عێ��راق ئه نجامدراوه ، به اڵم تا ئێس��تا به فه رمی رانه گه یه نراوه ، هه ڵبژاردنه ك��ه ئه نجامی ك��رداری به ش��ێوه یه كی هه روه ه��ا دانوس��تانه كانی پێكهێنان��ی كابین��ه ی ده س��تی عێ��راق حكومه ت��ی نوێ��ی پێنه كردوه و هێزه سیاسیه كانی عێراقیش له ملمالنێیه كی س��ه ختی یه كتردان. هه ر به هۆی ئه و ملمالنێیانه وه بو چوار س��اڵ له مه وبه ر دوای هه شت مانگ ئینجا الیه نه سیاسیه كان له سه ر پێكهێنانی حكومه ت

رێكه وتن.به بڕوای به شێك له چاودێرانی سیاسی ، دیاریكردنی جۆنز په یوه ندی به كێشه كانی ئێس��تای پارێ��زگای ئه نب��اره وه هه یه ، پێده چێ��ت یه ك��ه م كاریش��ی هه وڵدان بێت بۆ ئه وه ی به ش��ێوه یه كی سیاسیانه كۆتای��ی به قه یران��ی ئ��ه و پارێزگای��ه بهێنرێت. ئه مه جگ��ه له وه ی حكومه تی ئه مه ریكا ده یه وێت له پێكهێنانی كابینه ی نوێی حكومه تی عێراقدا، رۆڵ و نه خش��ی خۆی هه بێ��ت و گۆڕه پانه كه به ته واوه تی بۆ ئێ��ران و ده وڵه تان��ی ناوچه كه چۆڵ

نه كات.دوای له سه ر كارالبردنی محه مه د مورسی سه رۆكی میسر له مانگی ته مموزی ساڵی رابردو، په یوه ندییه كانی نێوان ئه مه ریكاو میس��ر به ره و ئاڵ��ۆزی رۆیش��تن، بۆیه له ئێستادا ئه مه ریكا به ناردنی باڵێوزه كه ی به غدای ب��ۆ قاهی��ره ، ده یه وێت كار بۆ ئاساییكردنه وه ی په یوه ندییه كانی له گه ڵ ئه و واڵت��ه دا بكات، به تایبه تی له كاتێكدا كه میس��ر له به رده م هه ڵبژاردنێكی نوێی س��ه رۆكایه تیدایه . ب��ه اڵم پرس��یاره كه ئه وه ی��ه ئایا ئ��ه م دو باڵێ��وزه نوێیه ده توانن خه ون و خواسته كانی واڵته كه یان له دو شاری پڕ له كێشمه كێشی سیاسیدا

به دیبهێنن؟

پرۆفایل

ئا: بارام سوبحی

به مه به ستی وه رگرتنه وه ی خولێكی نوێی سه رۆكایه تی وه زیران،

مالیكی كار له سه ر په رتكردنی ریزی الیه نه كوردییه كان و الیه نه

سونیه كان ده كات. هه روه ها ده یه وێت به هاوپه یمانیكردنی له گه ڵ ئه نجومه نی

بااڵ كۆتایی به ناڕه زایه تیه كانی مه رجه عه كانی شیعه بهێنێت.

هه رچه نده تائێستا به فه رمی ئه نجامی دانوس��تانه كانی هه ڵبژاردن��ه كان و پێكهێنان��ی كابینه ی نوێی حكومه تی به اڵم پێنه ك��ردوه ، ده س��تی عێراق هه نگاوه سه ره تاییه كان بۆ پێكهێنانی به مه به ستی سیاس��ی هاوپه یمانێتی دروس��تكردنی حكوم��ه ت ده س��تی

پێكردوه .ئه نجام��ه به راییه كان��ی هه ڵبژاردن مالیك��ی و ك��ه ده ریده خ��ه ن یه ك��ه م و هێ��زی هاوپه یمانه كان��ی پێش��ه نگن له عێراقدا، به اڵم ژماره ی ئه وه ی ئاستی ناگاته كورسیه كانیان دیكه الیه نه كان��ی هاوبه ش��ی به بێ بۆیه بك��ه ن. دروس��ت حكوم��ه ت مالیك��ی و الیه نه كانی دیك��ه هه وڵی نوێ سیاسی هاوپه یمانی پێكهێنانی

ده ده ن.به گوێره ی ئه نجامه به راییه كان، له ناو ده وڵه تی لیس��تی شیعه كاندا الیه نه قانون به س��ه رۆكایه تی نوری مالیكی ده بێته خاوه نی )75 - 85( كورسی ، ئه نجومه نی بااڵ )40 - 45( كورسی ، ره وتی س��ه در به هه رسێ لیسته كه ی (20 - 25( كورسی ، ره وتی چاكسازی كورس��ی و پێنج جه عفه ری ئیبراهیم حیزبی فه زیله ش پێنج كورسی . به م جۆره ش پێش��بینی ده كرێت پشكی مالیكی و هاوپه یمانه كانی )جه عفه ری و فه زیل��ه و لیس��ته تاك��ه كان( بگاته

ئه نجومه نی كورس��ی ، نزیكه ی سه د بااڵو ره وتی س��ه دریش بگه نه )65 -

70( كورسی .شیكه ره وانی دۆخی سیاسی عێراق، ئام��اژه به وه ده كه ن ب��ۆ پێكهێنانی كابین��ه ی نوێ��ی حكومه ت��ی عێراق مالیكی س��ێ بژارده ی له به رده مدایه . بژارده ی یه ك��ه م تایبه ته به نێو ماڵی شیعه . ئه گه ر بێتو مالیكی هاوپه یمانی له گه ڵ ره وتی سه در بكات، ئه وا ده بنه گه وره ترین قه واره ی ش��یعه و خاوه نی

نزیكه ی )130( كورسی .س��ه ربگرێت، بژارده یه ئه و ئه گه ر ئه وا مالیكی ده توانێت ره وتی س��ه در رابكێش��ێته ناو حكومه ته كه ی و خۆی به رده وامه كانی گازان��ده ره خنه و له هه روه ها رزگاربكات، س��ه درییه كان له ڕێگ��ه ی ده توانێ��ت مالیك��ی حكومه ته كه یه وه به سه ر سه درییه كاندا زاڵ بێت و رێگه یان لێ بگرێت كه زیان

به حكومه ته كه ی بگه یه نن.مالیك��ی ، دوه م��ی ب��ژارده ی س��ه درییه كان و دورخس��تنه وه ی

هاوپه یمانیه له گه ڵ ئه نجومه نی بااڵی عه ممار به س��ه رۆكایه تی ئیس��المی حه كیم. ئ��ه م هاوپه یمانی��ه ده بێته خاوه نی نزیكه ی )140 - 145( كورسی پارله م��ان، به م��ه ش هاوپه یمانیه كی به هێز له به رانبه ر الیه نه كوردییه كان و

سوننیه كان پێكدێت.ئاش��كرای سیاس��ی چاودێران��ی ده كه ن، مالیك��ی به هاوپه یمانیكردنی له گ��ه ڵ ئه نجومه ن��ی بااڵ ل��ه تانه و ش��یعه كانی مه رجه ع��ه ته ش��ه ری رزگاری ده بێ��ت. چاودێران نه جه ف وای بۆده چن به هۆی فتواكه ی ش��ێخ به شیر نه جه فی كه وتی حه رامه ده نگ ب��ه ئیتالفه كه ی مالیكی بدرێت، )15 - 20( كورس��ی پارله مان كه پێده چو بۆ مالیكی بچوایه بۆ ئه نجومه نی بااڵ

رۆیشتوه .بژارده ی س��ێیه می به رده م مالیكی جگه له حكوم��ه ت، پێكهێنان��ی بۆ الیه ن��ه له گ��ه ڵ هاوپه یمانیك��ردن كوردو ریزی په رتكردنی ش��یعه كان س��وننه كانه . به جۆرێك مالیكی له ناو

هێ��زه كوردییه كان��دا هاوپه یمان��ی له گه ڵ یه كێتی نیشتیمانی كوردستان بكات، ئه مه ش له الیه ك ده بێته هۆی په رتكردنی ریزی الیه نه كوردییه كان، له الیه ك��ی دیك��ه ش ده بێت��ه هۆی دورخس��تنه وه ی پارت��ی دیموكراتی كوردستان كه له ماوه ی رابردودا بوه سه رس��ه خته كانی نه یاره له یه كێك

مالیكی .له سه ر ئاستی الیه نه سوننه كانیش، ره نگ��ه مالیك��ی بیه وێ��ت له ڕێگه ی پێدانی یه كێك له پۆسته بااڵكانه وه ، هاوپه یمانی له گه ڵ ئوسامه نوجه یفی ی��ان س��اڵح موتڵه گ یاخ��ود ئه یاد ع��ه الوی بكات، ئه وه ی ئ��ه م كاره ی مالیكی ئاسان ده كات ئه وه یه ئه و سێ سه ركرده یه به لیستی جیاواز به شداری هه ڵبژاردنی��ان كرد. ئه گ��ه ر مالیكی بژارده یه دا س��ه ركه وتو له م بتوانێت به به ش��داری حكومه تێك ئه وا بێت، به اڵم دروستده كات، هاوپه یمانه كانی له به رانب��ه ردا ئۆپۆزس��یۆنێكی كاراو

نه یاری له پارله ماندا ده بێت.چاودێرانی سیاسی پێیانوایه مالیكی بۆ ئه وه ی وای پیشانبدات حكومه ته كه ی نوێنه رایه ت��ی هه مو الیه نه كان ده كات، بهێنێته لیبراڵه كانیش چ��ه پ و پارته وه زاره ته كانی حكومه ته ك��ه ی و ن��او رۆشنبیری یان گه شتوگوزاریان بداتێ . دوای كۆبونه وه ی نێ��وان مالیكی و ئه ندامانی ئیتالفی وه فا، نوسینگه كه ی رایگه یاند له به یاننامه یه ك��دا مالیكی سیاسی قه واره ی چه ندین تائێس��تا ب��ۆ خۆی��ان ئاماده ی��ی ب��راوه ، نوێی له حكومه ت��ی به ش��داریكردن عێراق ده ربڕیوه . هه روه ها مالیكی له وتویه تی : حكومه تی كۆبونه وه ك��ه دا نیش��تیمانی و بنه مای له س��ه ر نوێ بڕوابون به یه كێتی عێراق و سه روه ری ده س��تورو قانون و كاراكردنی قانونه له پێش��ی ده بێت، په ككه وت��وه كان هه مویان��ه وه قانون��ی ن��ه وت و غازو س��ه رچاوه دابه ش��كردنی قانون��ی

نه وتیه كان.

ئا: ئاوێنه

یه كێتی و پارتی ده یانه وێت پۆستی سه رۆك كۆمار به ده ستبهێنن،

به بێ بونی ڕوئیایه كی نیشتمانی بۆ كێشه كانی كورد له به غدا، به رپرسێكی بااڵی یه كگرتوی

ئیسالمی واده ڵێت. له الیه ن خۆیه وه هه ڵسوڕاوێكی بزوتنه وه ی گۆڕان

ده ڵێت "ده بێ یه كێتی و پارتی بزانن هه ردو پۆستی سه رۆكی هه رێم و

كۆمار سێو نیه ، له نێوان خۆیاندا به شی بكه ن".

دوای تێپه ڕبونی نزیكه ی دو هه فته هه ڵبژاردن��ی ئه نجامدان��ی به س��ه ر ئه نجامی تائێستا عێراقدا، پارله مانی ب��ه اڵم رانه گه یه ن��راوه . كۆتای��ی له ئێستاوه به رپرسانی یه كێتی و پارتی له ڕێگه ی میدیاوه ب��اس له وه رگرتنی پۆس��تی س��ه رۆك كۆم��ار ده كه ن، هه رچه نده تائێس��تا ئه و پۆس��ته بۆ

كورد یه كالنه بۆته وه .ئه ندامی س��ه ركردایه تی یه كگرتوی ئیسالمی كوردستان د.موسه ننا ئه مین، كه پێده چێت لیسته كه ی ببێته خاوه نی چوار كورس��ی له پارله مانی عێراقدا، ده ركه وتن��ی دوای رایده گه یه نێ��ت هه ڵبژاردن، به راییه كان��ی ئه نجام��ه به پارتی و یه كێتی ده س��تیانكردووه "كۆكردنه وه ی غه نیمه تی پۆس��ت له به غ��دا"، هه روه ها ده ڵێ��ت "به ڕونی دیاره هه ردوال ده یانه وێت پۆسته كانی به غداو به دیاریكراوی پۆستی سه رۆك كۆمار به ده س��ت بهێنن، به بێ بوونی روئیایه كی نیش��تمانی بۆ كێشه كانی

كورد له به غدا". دیارترین كێش��ه كانی كورد له دوای روخانی رژێمی به عس��ه وه ، بریتین له

كێش��ه ی ناوچه دابڕاوه كان، موچه ی پێشمه رگه ، به شه بودجه ی كوردستان، به شداری كورد له ده سه اڵتی عێراقدا، كێش��ه ی نه وت. هه رچه نده له ماوه ی هه ش��ت ساڵی رابردودا كورد خاوه نی پۆس��تی س��ه رۆك كۆم��ارو جێگری س��ه رۆك وه زیران و جێگری سه رۆكی پارله م��ان و چه ندین وه زی��رو ده یان پارله مانتار بوه ، ب��ه اڵم نه یانتوانیوه ئه و كێش��انه به ته واوه تی چاره س��ه ر

بكه ن.د. موسه ننا، كه یه كێكه له كاندیده ئیسالمی یه كگرتوی سه ركه وتوه كانی بۆ پارله مانی عێراق، ئاشكرای ده كات یه كێتی و پارتی به نهێنی ده ستیان به دانوستان كردووه له گه ڵ نوری مالیكی . هه رچه نده ده گرێ��ت له وه ش ره خنه مالیكی ماوه ی چه ند مانگێكه موچه ی هێزه كانی بڕیوه و هه رێمی هاواڵتیانی دیجله ی دروستكردوه ، كه چی "پارتی و یه كێت��ی ئاماده ن هه موو ئه و كێش��ه بیكه نه بكه ن و له بیر چاره نوسسازانه

قوربانی چه ند پۆستێك له به غدا".دوو ساڵ له مه وبه ر پارتی دیموكراتی كوردس��تان به هاوبه شی له گه ڵ چه ند الیه نێكی ش��یعه و س��وننه هه وڵیاندا مالیكی له پۆس��ته كه ی دوربخه نه وه ، له ئێستادا نه بون، س��ه ركه وتو به اڵم مالیكی ئه وه ده چ��ن ب��ۆ ئاماژه كان بۆ جاری س��ێیه م ببێته وه س��ه رۆك

وه زیران.ئه و به رپرسه ی یه كگرتوو، داواكاره رێگا به هیچ هێزێك نه درێت "سازش" له گه ڵ هیچ لیس��ت و س��ه ركرده یه كی عێراقی براوه بكات و"تاكالیه نانه هه وڵی هاوپه یمانی بدات بۆ به ده س��تهێنانی به رژه وه ن��دی شه خس��ی و حزب��ی ". ئ��ه وه ی به الی د.موس��ه نناوه گرنگه ئه وه ی��ه كه چ الیه نێكی عێراقی كورد

ده ك��ه ن به ش��ه ریكی حه قیقی بڕیارو ده ڵێت "ه��ه ر ج��ۆره رێككه وتنێكی تاكالیه نه درزێكی گ��ه وره و گورزێكی هه ڵوێس��ت و ل��ه كه مه رش��كێنه

به رژه وه ندییه نیشتمانیه كان".هه ڵبژاردن��ی به ڕێوه چون��ی دوای پارله مان، سه رۆكی ئه نجومه نی ناوه ندی یه كێتی عادل موراد رایگه یاند پۆستی سه رۆك كۆمار پشكی حیزبه كه یه تی ، به اڵم هه ندێك به رپرسی پارتی وه اڵمی ئه و لێدوانه یان دایه وه . هه ندێك كه ناڵی پارتی له وه ده كه ن باس راگه یاندنیش

هۆش��یار زێباری بۆ پۆستی سه رۆك كۆمار دیاریكردوه .

گۆڕان بزوتن��ه وه ی هه ڵس��وڕاوی هۆش��یار عه بدواڵ، ره خنه له یه كێتی و پارت��ی ده گرێ��ت ك��ه له ئێس��تاوه كه وتونه ت��ه ملمالنێی یه كتر له س��ه ر وه رگرتنی پۆس��تی س��ه رۆك كۆمار، له كاتێكدا هێشتا ئه وه یه كالنه بۆته وه

كه ئه و پۆسته بۆ كورد ده بێت.بزوتنه وه ی گۆڕان له )2010/3/7( هه ڵبژاردنی به ش��داری یه كه مجار بۆ پارله مان��ی عێراقی كردو بوه خاوه نی هه ش��ت كورس��ی ، به پێ��ی ئه نجامه به راییه كان��ی هه ڵبژاردنی ئه مجاره ش ره نگ��ه ببێته خاوه نی ده كورس��ی . به گوێ��ره ی ئه نجام��ه به راییه كان��ی هه ڵبژاردن، هۆش��یار عه بدواڵ یه كێكه له كاندی��ده براوه كانی ئه و بزوتنه وه یه ب��ۆ پارله مان��ی عێ��راق. به بۆچونی هۆش��یار، كورد له عێراقدا،دو كێشه ی بونی��ادی و قوڵی هه یه ،ك��ه ئه وانیش كێش��ه ی خاك و جۆری هاوبه شیه تی له ده سه اڵتی سیاسیدا. له باره ی پرسی "له رابردودا خاك و خاكه وه ، ده ڵێ��ت ناوچه كوردستانیه كێشه له سه ره كان یه كێتی و ئه وله ویه تی س��ه ركرادیه تی

پارتی نه بون".سه باره ت به پرسی به شداری سیاسی ك��ورد له عێراقدا، ئه و هه ڵس��وڕاوه ی گۆڕان ئاماژه به وه ده كات كورد به ره و الوازی��ی ده چێت. له وباره یه وه ده ڵێت "پێكهات��ه ی كوردی ب��ه رده وام وه ك ته ریك له حوك��م و معاره زه ی كابینه ی حكومه ته كان له كابینه ی عه الویه وه تا

جه عفه ری و مالیكی ده ركه وتوه ".ناوبراو، ره خن��ه له یه كێتی و پارتی خواس��تی له ئێس��تاوه ده گرێ��ت یه كه میان پۆس��تی سه رۆكی كۆماره و نه وه ك��و خ��اك. به ه��ۆكاری ئه وه ی

له ماوه ی چه ند س��اڵی رابردودا كورد نه یتوانیوه پۆس��ته كانیه وه له ڕێگه ی كێشه ی خاك چاره سه ر بكات و ده ڵێت "پۆست و كورسی كاتێك گرنگه رۆڵی

بۆ دۆزه نه ته وه ییه كه هه بێت".هه نگاوه كانی به هه وڵ و س��ه باره ت یه كێتی و پارتی له ئێس��تادا، هۆشیار ده ڵێت "ده ب��ێ یه كێتی و پارتی بزانن هه ردو پۆستی سه رۆكی هه رێم و كۆمار سێو نیه له نێوان خۆیان به شی بكه ن و ئێس��تا س��ه رده می په نج��ا به په نجا

نه ماوه ".له الیه ن خۆیه وه مه س��عود بارزانی كوردس��تان هه رێم��ی س��ه رۆكی هه رێمی مه رجه كانی له به یاننامه یه كدا به ش��داریكردن ب��ۆ كوردس��تانی له حكومه تی داهاتوی عێراقداراگه یاندكه ده س��تورو له جێبه جێكردنی خ��ۆی ده بینێته وه . ش��ه راكه ت به دیهێنانی بارزان��ی ده ڵێ��ت "ده ب��ێ س��وپای عێراق له س��ه ر بنه مایه كی نیشتیمانی دابمه زرێته وه و كێش��ه ی پێش��مه رگه چاره سه ر بكرێت و یاسای نه وت و غاز په س��ه ند بكرێت و سه رژمێریی گشتی ئه نج��ام بدرێت و ئ��ه و دامه زراوانه ی ل��ه ده ره وه ی ده س��توور دام��ه زراون

هه ڵبوه شێنرێنه وه ".سه باره ت به پۆستی سه رۆك كۆمارو داواكاری��ی كورد ب��ۆ وه رگرتنی ئه م به وه داوه ئاماژه ی بارزانی پۆس��ته ، پۆستی ته ش��ریفاتیبونی "وێڕای كه راگه یاندنی پ��اش كۆمار، س��ه رۆك فه رم��ی ئه نجام��ه كان و دوای ئه وه ی ك��ورد له وه دڵنیا بێ��ت كه عێراق بۆ دۆخی پێش��و ناگه ڕێت��ه وه ، ئه وكات ئێم��ه پێداگیریی له س��ه ر وه رگرتنی پۆستی س��ه رۆك كۆمار ده كه ین و به ئیس��تیحقاقێكی نه ته وه ی��ی هه رێمی

كوردستانی ده زانین".

مالیكی‌‌له‌ڕێگه‌ی‌‌په‌رتكردنی‌‌نه‌یاره‌كانیه‌وه‌‌ده‌یه‌وێت‌ببێته‌وه‌‌سه‌رۆك‌وه‌زیران

گۆڕان‌و‌یه‌كگرتو:یه‌كێـتی‌‌و‌پارتی‌‌له‌ئێستاوه‌‌شه‌ڕی‌‌پۆست‌ده‌كه‌ن

پێكهاته ی كوردی به رده وام وه ك

ته ریك له حوكم و معاره زه ی كابینه ی

حكومه ته كان له كابینه ی

عه الویه وه تا جه عفه ری و مالیكی

ده ركه وتوه

حكومه تی نوێ كه ی و چۆن پێكدێت؟-كۆمیسیۆنی بااڵی س��ه ربه خۆی هه ڵبژاردنه كان رایگه یاندوه به ر له كۆتایی مانگ��ی ئای��ار، ئه نجام��ی كۆتای��ی هه ڵبژاردن��ی پارله مان ل��ه )4/30(

راده گه یه نێت.- ئه گه ر دادگای فیدراڵی تاوه كو ناوه ڕاس��تی مانگی حوزه یران ئه نجامه كان په س��ه ند بكات، ئه وا س��ه رۆك كۆمار داوای كۆبونه وه ی پارله مان ده كات

له ماوه ی پانزه رۆژداو ده كرێت ئه و ماوه یه بۆ یه كجار درێژ بكرێته وه .- له یه ك��ه م كۆبونه وه ی پارله مان��دا ده بێت س��ه رۆكی پارله مان و هه ردوو

جێگره كه ی هه ڵبژێردرێت.- پێویسته پارله مان له ماوه ی سی رۆژدا سه رۆك كۆمار هه ڵبژێرێت.

- سه رۆك كۆماریش ده بێت له ماوه ی پانزه رۆژدا گه وره ترین فراكسیۆنی ناو پارله مان رابپسێرێت بۆ پێكهێنانی حكومه ت له ماوه ی سی رۆژدا.

- ئه گ��ه ر هه ن��گاوه كان به م جۆره بڕۆن، پێده چێت النیكه م له ناوه ڕاس��تی مانگی ته موزدا یاخود له كۆتایی مانگی ئه یلولدا، وه كو ئه وپه ڕی حكومه تی

نوێی عێراق پێكبهێنرێت.مالیكی

ئا:‌ئاسۆ‌سه‌راوی‌

به‌رپرسێكی‌‌هێزی‌‌پێشمه‌رگه‌‌له‌دانیشتنێكدا‌ده‌یوت‌"به‌هۆی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌

موچه‌یان‌وه‌رنه‌گرتوه‌،‌چه‌ندین‌پێشمه‌رگه‌م‌هه‌یه‌‌250هه‌زار‌دیناری‌‌

ته‌بع‌له‌گیرفانیاندا‌نییه‌".

دواكه‌وتن��ی‌‌موچ��ه‌ی‌‌فه‌رمانبه‌ران‌به‌جۆرێ��ك‌ هه‌ی��ه‌،‌ به‌رده‌وام��ی‌‌تائێس��تاش‌به‌ش��ێك‌له‌موچه‌خۆران‌موچه‌ی‌‌مانگی‌‌س��ێیان‌وه‌رنه‌گرتوه‌،‌ئه‌س��تۆی‌‌ ده‌خاته‌‌ ئۆباڵه‌كه‌ی‌‌ هه‌رێم‌مالیكی‌‌ب��ه‌وه‌ی‌‌موچه‌‌نانێرێت،‌عادل‌مورادی‌‌سكرتێری‌‌ئه‌نجومه‌نی‌‌ناوه‌ندی‌‌یه‌كێتی‌‌كه‌دۆس��ت‌و‌هاوڕێ��ی‌‌دێرینی‌‌هه‌وڵه‌كانی‌‌ ده‌كات‌ مالیكیه‌ئاش��كرای‌‌چڕكردۆته‌وه‌‌بۆ‌چاره‌س��ه‌ركردنی‌‌ئه‌و‌گرفته‌‌"بڕیارمان��داوه‌‌موچه‌ی‌‌مانگی‌‌

چوار‌بنێرین".

چاوه‌ڕێی‌‌ده‌ره‌نجامی‌‌باش‌ده‌كاتگرفته‌كان��ی‌‌نێوان‌هه‌رێ��م‌و‌به‌غدا‌له‌سه‌ر‌دۆس��یه‌ی‌‌نه‌وتی‌‌هه‌رێم،چه‌ند‌مانگێك��ه‌‌درێ��ژه‌ی‌‌هه‌یه‌،گرفته‌كه‌‌تا‌ئاس��تی‌‌بڕینی‌‌موچه‌ی‌‌فه‌رمانبه‌رانی‌‌هه‌رێم‌رۆیشتوه‌،‌به‌غدا‌داوای‌‌داهاتی‌‌ن��ه‌وت‌له‌هه‌رێم‌ده‌كات‌و‌مه‌رجیش��ی‌‌ب��ۆی‌‌هه‌ی��ه‌‌ك��ه‌‌رۆژان��ه‌‌400هه‌زار‌به‌رمی��ل‌ن��ه‌وت‌له‌رێ��گای‌‌ئ��ه‌وه‌وه‌‌هه‌نارده‌ی‌‌ده‌ره‌وه‌‌ب��كات،‌هه‌رێمیش‌تائێستا‌ره‌زامه‌ندی‌‌100هه‌زار‌به‌رمیلی‌‌نیش��انداوه‌و‌به‌غ��دا‌ب��ه‌م‌هه‌نگاوه‌ی‌‌هه‌رێ��م‌رازی‌‌نه‌ب��وه‌،‌زه‌ره‌رمه‌ن��دی‌‌یه‌كه‌میش‌له‌م‌نێوه‌نده‌دا‌فه‌رمانبه‌رانی‌‌هه‌رێمن‌كه‌‌چه‌ند‌مانگێكه‌‌موچه‌كانیان‌الیه‌ن��ی‌‌ دواده‌كه‌وێت،هه‌رچه‌ن��ده‌‌

ناوبژیوان��زۆرن،‌به‌اڵم‌كاریگه‌رترینیان‌عادل‌مورادی‌‌س��كرتێری‌‌ئه‌نجومه‌نی‌‌ناوه‌ندی‌‌یه‌كێتیه‌‌كه‌‌دۆس��ت‌و‌هاوڕێی‌‌دێرین��ی‌‌س��ه‌رۆك‌وه‌زیران��ی‌‌عێراق‌ئه‌و‌ به‌هه‌وڵه‌كانی‌‌ مالیكی��ه‌،‌ ن��وری‌‌له‌رابردودا‌موچه‌‌ره‌وانه‌ی‌‌هه‌رێم‌كرا،‌له‌ئێستاش��دا‌وه‌ك‌خۆی‌‌بۆ‌ئاوێنه‌ی‌‌به‌رده‌وام��ه‌‌و‌ ئاش��كراكردهه‌وڵه‌كانی‌‌چاوه‌ڕێی‌‌ده‌ره‌نجامی‌‌باشیش‌ده‌كات.

چیرۆكی‌‌سه‌یر‌وهه‌ستبزوێن‌له‌بێده‌ره‌تانی‌

ئ��ه‌و‌کارمه‌ندان��ه‌ی‌ك��ه‌‌زۆرترین‌كات‌موچه‌ی��ان‌دواده‌كه‌وێ��ت،‌هێزی‌‌ده‌كرێت‌ ب��اس‌ وه‌ك‌ پێش��مه‌رگه‌ن،‌

مانگی‌‌ موچه‌ی‌‌ به‌شێكیان‌ تائێستاش‌ئێستا‌ له‌كاتێكدا‌ وه‌رنه‌گرتوه‌،‌ سێیان‌چیرۆكی‌‌ پێنجه‌،‌ مانگی‌‌ ناوه‌ڕاس��تی‌‌له‌بێده‌ره‌تانی‌‌ هه‌س��تبزوێن‌ س��ه‌یر‌و‌له‌پێش��مه‌رگه‌كان‌ به‌ش��ێك‌ خێزانی‌‌ده‌گێڕدرێت��ه‌وه‌،‌به‌رپرس��ێكی‌‌هێزی‌‌جه‌له‌وال‌ له‌س��نوری‌‌ كه‌‌ پێش��مه‌رگه‌‌له‌دانیش��تنێكدا‌ ده‌كات،‌ ده‌وام‌باسی‌‌ پێش��بینینه‌كرا‌و‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌‌له‌هه‌ژاریی‌‌به‌ش��ێك‌له‌پێشمه‌رگه‌كانی‌‌ده‌ك��رد‌به‌جۆرێك‌وه‌ك‌ئ��ه‌و‌ده‌یوت‌هێزه‌ك��ه‌ی‌‌ پێش��مه‌رگه‌ی‌‌ چه‌ندی��ن‌"ته‌نه��ا‌250هه‌زار‌دین��اری‌‌ته‌بعیش‌له‌گیرفانیان��دا‌نییه‌"‌ئه‌و‌ده‌یوت‌"هه‌ر‌

ئه‌وه‌نده‌م‌ده‌س��ه‌اڵته‌‌ماوه‌‌ماوه‌‌چه‌ند‌كه‌سێكیان‌بنێرمه‌وه‌‌تا‌كرێكاری‌‌بكه‌ن‌بۆ‌چه‌ند‌رۆژێ��ك‌بژێوی‌‌خێزانه‌كه‌یان‌

دابین‌بكه‌ن".به‌پێ��ی‌‌ئه‌و‌زانیاریانه‌ی‌‌به‌ده‌س��ت‌پێش��مه‌رگه‌‌ وه‌زاره‌ت��ی‌‌ هات��ون،‌هه‌یه‌‌ موچه‌خ��ۆری‌‌ نزیكه‌200ه��ه‌زار‌به‌وانه‌ش��ه‌وه‌‌ك��ه‌‌خانه‌نش��ینكراون‌به‌پل��ه‌‌س��ه‌ربازی‌‌و‌تایبه‌تیه‌كان��ه‌وه‌‌ده‌گات��ه‌‌نزیك��ه‌ی‌‌400ه��ه‌زار‌كه‌س،‌ب��ه‌م‌جۆره‌‌ك��ۆی‌‌گش��تی‌‌بودجه‌ی‌‌ئ��ه‌و‌وه‌زاره‌ت��ه‌‌له‌س��اڵێكدا‌ده‌گاته‌‌دینار،‌ 1ترلیۆن‌و400ه��ه‌زار‌ نزیك��ه‌ی‌‌ئه‌وه‌‌له‌كاتێكدا‌تائێس��تا‌به‌غدا‌رازی‌‌

نیه‌‌موچه‌ی‌‌هێزی‌‌پێش��مه‌رگه‌‌دابین‌بكات.

عادل‌موراد‌چی‌‌كردوه‌بۆ‌موچه‌ی‌‌فه‌رمانبه‌ران؟

ناوه‌ندی‌‌ ئه‌نجومه‌ن��ی‌‌ س��كرتێری‌‌یه‌كێت��ی‌‌ع��ادل‌موراد‌كه‌‌دۆس��ت‌و‌هاوڕێی‌‌دێرینی‌‌نوری‌‌مالیكی‌‌سه‌رۆك‌وه‌زیران��ی‌‌عێراق��ه‌،‌ئ��ه‌وه‌‌ئاش��كرا‌ده‌كات‌له‌هه‌وڵه‌كان��ی‌‌به‌رده‌وام��ه‌‌بۆ‌چاره‌س��ه‌ركردنی‌‌گرفت��ی‌‌نه‌ناردن��ی‌‌موچه‌ی‌‌فه‌رمانبه‌رانی‌‌هه‌رێم،‌ئه‌و‌باس‌له‌وه‌‌ده‌كات‌دوای‌‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌‌30

نیسانی‌‌ئه‌مساڵ‌له‌خانه‌قین‌نوێنه‌رێكی‌‌نوری‌‌مالیكی‌‌بینیوه‌‌به‌ناوی‌‌س��امی‌‌وه‌زیرانی‌‌ له‌ئه‌نجومه‌ن��ی‌‌ ك��ه‌‌ ركابی‌‌عێ��راق‌ده‌وام‌ده‌كات،‌م��وراد‌به‌و‌ی‌‌راگه‌یاندوه‌‌كه‌‌باجیاوازیه‌كانیان‌له‌گه‌ڵ‌هه‌ولێ��ر‌نه‌بێته‌‌ه��ۆی‌‌بڕینی‌‌موچه‌ی‌‌"به‌نوێنه‌ره‌كه‌ی‌‌ هه‌رێم،‌ فه‌رمانبه‌رانی‌‌مالیكیم‌وت‌سزای‌‌فه‌رمانبه‌رانی‌‌هه‌رێم‌مه‌ده‌ن‌به‌هۆی‌‌جیاوازیه‌‌سیاسیه‌كانتان‌له‌گ��ه‌ڵ‌هه‌ولێ��ر".‌ئه‌و‌به‌رپرس��ه‌ی‌‌یه‌كێت��ی‌‌ب��اس‌ل��ه‌وه‌ش‌ده‌كات‌كه‌‌نوێنه‌ره‌كه‌ی‌‌مالیك��ی‌‌په‌یمانیداوه‌‌كه‌‌گرفتی‌‌موچ��ه‌ی‌‌فه‌رمانبه‌رانی‌‌هه‌رێم‌چاره‌س��ه‌ر‌بك��ه‌ن‌و‌موچ��ه‌‌ره‌وانه‌ی‌‌هه‌رێ��م‌بك��ه‌ن‌"به‌ڵێنیان��داوه‌‌موچه‌‌بنێرن،‌له‌ئێستاش��دا‌ئێم��ه‌‌چاوه‌ڕێی‌‌به‌ڵێنه‌كه‌یانی��ن".‌ جێبه‌جێكردن��ی‌‌ئ��ه‌و‌غه‌مباری��ش‌ب��و‌ب��ه‌وه‌ی‌‌كه‌‌له‌راب��ردودا‌له‌س��ه‌ر‌ئ��ه‌و‌هه‌واڵنه‌ی‌‌داوێت��ی‌‌ب��ۆ‌گه‌ڕان��ه‌وه‌ی‌‌موچ��ه‌ی‌‌فه‌رمانبه‌ران،له‌الیه‌ن‌هه‌ندێك‌كه‌س��ی‌‌سیاس��یه‌وه‌‌ره‌خنه‌ی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌لێگیراوه‌‌كه‌‌ب��ۆ‌به‌رژه‌وه‌ندی‌‌حیزبه‌كه‌ی‌‌خۆی‌‌ئ��ه‌و‌كاره‌‌ده‌كات‌و‌هاوكات‌باس��یان‌له‌هاومه‌زهه‌بی��ی‌‌ئ��ه‌و‌دو‌هاوڕێی��ه‌‌ده‌كرد‌كه‌‌هه‌ردوكیان‌ش��یعه‌ن،‌به‌اڵم‌به‌رپرس��ه‌كه‌ی‌‌ئه‌نجومه‌ن��ی‌‌ناوه‌ندی‌‌یه‌كێتی‌‌به‌توندی‌‌ئ��ه‌وه‌ی‌‌ره‌تكرده‌وه‌‌كه‌‌هه‌وڵه‌كانی‌‌بۆ‌ئه‌و‌مه‌به‌س��ته‌بێت،‌رایگه‌یان��د‌ك��ه‌‌جگ��ه‌‌له‌مه‌به‌س��تی‌‌مرۆڤایه‌ت��ی‌‌هیچ‌مه‌به‌س��تێكی‌‌تری‌‌نییه‌"ئه‌و‌هه‌واڵنه‌ی‌‌من‌جگه‌‌له‌كارێكی‌‌مرۆڤان��ه‌‌هی��چ‌مه‌به‌س��تێكی‌‌ت��ری‌‌له‌پشته‌وه‌‌نییه‌،‌ئه‌وانه‌ی‌‌ئه‌و‌ره‌خنانه‌‌ده‌گ��رن،‌ئه‌گه‌ر‌راس��ت‌ده‌ك��ه‌ن‌با‌له‌پاره‌ی‌‌خۆیان‌موچه‌ی‌‌فه‌رمانبه‌رانی‌‌

هه‌رێم‌بده‌ن".

عوسمان‌محه‌مه‌د‌عه‌بدواڵ

دنی��ادا‌ واڵتان��ی‌ له‌س��ه‌رجه‌م‌ئابوری‌و‌ سیس��ته‌می‌ له‌چوارچێوه‌ی‌ئی��داری‌ده‌وڵه‌تدا‌جی��ا‌له‌رۆژه‌كانی‌ڕۆژه‌كانی‌ ئاس��ایی،‌ ده‌وام��ی‌ كار‌و‌پشوو‌مۆڵه‌تیش‌ده‌ستنیشان‌ده‌كه‌ن،‌ئه‌م��ه‌ش‌له‌پێناو‌گه‌ڕان��ه‌وه‌ی‌وزه‌‌و‌ئارام��ی‌بۆ‌كرێ��كاران‌و‌فه‌رمانبه‌ران‌ت��ا‌بتوان��ن‌به‌هه‌ناس��ه‌یه‌كی‌نوێوه‌‌بگه‌ڕێنه‌وه‌‌س��ه‌ر‌كاره‌كانیان.‌به‌پێی‌‌یاس��ای‌پش��وه‌‌فه‌رمیه‌كانی‌عێراق‌‌2013رێ��ژه‌ی‌پش��وه‌كان‌له‌عێراقدا‌ده‌گاته‌‌نزیك��ه‌ی‌‌‌150رۆژ،‌به‌مه‌ش‌عێراق‌ده‌بێته‌‌یه‌كه‌مین‌واڵتی‌جیهان‌له‌ڕوی‌رێژه‌ی‌ژماره‌ی‌پش��وه‌كانه‌وه‌‌هه‌رێم��ی‌ پش��وه‌كان(‌و‌ )واڵت��ی‌كوردستانیش‌تا‌ئێستا‌وه‌ك‌هه‌رێمێك‌له‌عێراقدا‌پابه‌ندی‌زۆربه‌ی‌ڕۆژه‌كانی‌پش��وه‌و‌به‌فه‌رمی‌په‌یڕه‌وی‌ده‌كات.‌شیكردنه‌وه‌یه‌كی‌‌ مه‌به‌ستمانه‌‌ لێره‌دا‌ئابوریانه‌‌ب��ۆ‌زیانه‌كانی‌‌ئه‌و‌حاڵه‌ته‌‌

بكه‌ین.رۆژ‌ ‌)365( س��اڵێك‌ ئه‌گ��ه‌ر‌بێ��ت‌‌كه‌‌ده‌كات��ه‌‌‌52هه‌فته‌‌و‌له‌هه‌ر‌هه‌فته‌یه‌كیشدا‌ڕۆژانی‌هه‌ینی‌و‌شه‌ممه‌‌ده‌وام‌نه‌بێت‌ده‌كاته‌‌)104(‌رۆژ‌ئه‌مه‌‌به‌س‌پش��وی‌هه‌فتانه‌،‌جگه‌‌له‌)50(‌رۆژی‌پش��وه‌‌فه‌رمی��ه‌كان‌كه‌‌خۆی‌له‌جه‌ژن‌و‌بۆنه‌‌نیشتیمانی‌و‌نه‌ته‌وه‌یی‌و‌جیهانیه‌كاندا‌ده‌بینێته‌وه‌،‌ئه‌وه‌‌به‌ده‌ر‌له‌‌و‌پشوانه‌ی‌كه‌‌به‌هۆی‌دۆخی‌كه‌ش‌و‌هه‌واو‌باری‌ئه‌منی‌و‌پرۆسه‌ی‌سیاسی‌وه‌ك‌هه‌ڵبژاردنه‌كان��ه‌وه‌‌دێته‌‌پێش،‌فه‌رمانبه‌رێك‌ هه‌ر‌ ئه‌وه‌ی‌ س��ه‌ره‌ڕای‌به‌پێی‌‌یاس��ا‌بۆی‌هه‌یه‌‌له‌س��اڵێكدا‌)30(‌ڕۆژ‌مۆڵه‌ت‌وه‌ربگرێت،‌هه‌روه‌ها‌مۆڵه‌تی‌دایكایه‌تی‌و‌نه‌خۆشی‌و‌حه‌ج‌و‌چه‌ندینی‌تر،‌ئه‌گه‌ر‌ب��ه‌روارد‌بكه‌ین‌به‌واڵتانی‌تری‌دونیا‌كه‌‌پالن‌و‌كاتیان‌

به‌الوه‌‌گرنگه‌‌ئه‌وا‌رێژه‌ی‌پش��وه‌كانی‌‌ئێره‌و‌ئه‌وێ‌‌ئاسمان‌و‌رێسمانه‌،‌بۆ‌نمونه‌‌له‌م‌واڵتانه‌‌جگه‌‌له‌پشوه‌كانی‌كۆتایی‌هه‌فته‌‌ژماره‌ی‌‌پشوه‌‌فه‌رمیه‌كان‌به‌م‌كۆریای‌ مالیزیا‌و‌ )كه‌ن��ه‌دا‌و‌ جۆره‌یه‌‌باش��ور‌‌11رۆژ،‌ئه‌مه‌ریكاو‌به‌رازیل‌و‌پاكس��تان‌‌10رۆژ،‌توركی��ا‌‌7رۆژ،‌ئیس��پانیاو‌ئوس��تورالیا‌و‌ئه‌ڵمانی��ا‌و‌قه‌ته‌ر‌9رۆژ،‌چین‌‌5رۆژه‌،‌سویس��را‌‌4رۆژ،‌تایالن��د‌‌40رۆژ(‌ه��ه‌ر‌ڕۆژێك‌به‌پێی‌‌س��تانداردی‌نێوده‌وڵه‌تی‌كاتی‌بریتی��ه‌‌له‌)8(كاتژمێری‌ كاركاركردن‌كار‌به‌م‌پێیه‌‌له‌عێراقدا‌له‌ماوه‌ی‌150 رۆژ‌پش��ودا‌)1200(‌كاتژمێری‌كاری‌‌به‌ه��ه‌ده‌ر‌ده‌ڕوات،‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌وه‌ش��دا‌كار‌و‌ده‌وام‌له‌دام‌و‌ده‌زگا‌حكومیه‌كاندا‌وه‌ك‌پێویس��ت‌نیه‌،‌رێژه‌یه‌كی‌به‌رزی‌بێكاری‌ش��اراوه‌ی‌تێدایه‌‌و‌سوپایه‌ك‌فه‌رمانب��ه‌ر‌خراونه‌ته‌‌ن��او‌دام‌وده‌زگا‌جۆراو‌جۆره‌كان‌به‌جۆرێك‌به‌رهه‌مداری‌

خزمه‌تگوزارییان‌له‌ئاستێكی‌كه‌مدایه‌،‌به‌داخ��ه‌وه‌‌ئێمه‌‌ل��ه‌روی‌توێژینه‌وه‌ی‌زانس��تی‌ئابوری‌و‌داتاوه‌‌زۆر‌هه‌ژارین‌

فه‌رمانبه‌رێك‌ به‌رهه‌م��داری‌ نازانی��ن‌له‌ڕۆژێكدا‌ چه‌ندێكه‌‌ له‌داموده‌زگاكاندا‌له‌واڵتێك��ی‌ له‌كاتژمێرێك��دا،‌ ی��ان‌

وه‌ك‌ئێران��دا‌كاتی‌ده‌وامی‌ئاس��ایی‌به‌پێ��ی‌‌ له‌رۆژێك��دا‌ )8كاتژمێ��ره‌(‌هه‌ر‌ بۆیانده‌ركه‌وتوه‌‌ توێژینه‌وه‌كانیان‌فه‌رمانبه‌رێكیان‌له‌ماوه‌ی‌ئه‌وه‌‌هه‌شت‌كاتژمێره‌دا‌ته‌نها‌)65(‌خوله‌كه‌‌)انتاج‌الفعلی(‌یان‌كاری‌ته‌واو‌دروستی‌هه‌یه‌‌له‌یه‌كێ��ك‌له‌س��اڵه‌كاندا‌گه‌یش��تۆته‌‌2كاتژمێ��ر‌و‌‌6خوله‌ك‌وات��ه‌‌ئه‌گه‌ر‌كارمه‌ندێك‌30س��اڵ‌خزمه‌تی‌هه‌بێت‌ل��ه‌و‌ماوه‌یه‌دا‌)2860(‌كاتژمێر‌كاری‌ته‌واو‌ئه‌نج��ام‌ئه‌دا‌كه‌‌ده‌كاته‌‌)65(‌هه‌فته‌‌واتا‌له‌ماوه‌ی‌ئه‌و‌س��ی‌ساڵه‌دا‌ته‌نها‌)سێ‌(‌مانگ‌كاری‌ته‌وا‌ده‌كات،‌له‌ساڵێكدا‌ ئێرانی‌ فه‌رمانبه‌رێكی‌ واته‌‌ته‌نه��ا‌)‌800كاتژمێ��ر(‌كارئ��ه‌كات‌پاكس��تانی‌ فه‌رمانبه‌رێكی‌ ه��اوكات‌)2200كاتژمێر(‌كار‌ده‌كات‌له‌س��اڵێدا‌فه‌رمانبه‌رێكی‌یابانی‌)‌4840كاتژمێر(‌كار‌ئه‌كات،‌هه‌روه‌ها‌توركیه‌ك‌)2660 كاتژمێر(‌و‌ئه‌ڵمانیه‌ك‌)‌3400كاتژمێر(‌هه‌ڵبه‌ت‌واڵتێكی‌خاوه‌ن‌پیشه‌س��ازی‌به‌رهه‌مهێن��ان‌ بنه‌م��ای‌ خ��اوه‌ن‌جی��اوازی‌هه‌یه‌‌له‌گ��ه‌ڵ‌واڵتێكدا‌كه‌‌واڵتێكی‌نه‌وتی‌)ریعی(‌بێت،‌له‌واڵته‌‌پیشه‌س��ازییه‌كاندا‌یه‌ك‌ڕۆژی‌پشوو‌)0,6(‌داه��ات‌و‌به‌رهه‌می‌نه‌ته‌وه‌یی‌

ئه‌و‌واڵته‌‌دێنێته‌‌خواره‌وه‌.دوای‌ته‌واوبون��ی‌جه‌نگ��ی‌دوه‌می‌له‌واڵتانی‌ باوبو‌ گوزاره‌ی��ه‌ك‌ جیهانی‌پیشه‌س��ازییدا‌ده‌یانوت‌"له‌ده‌ستدانی‌خوله‌كێك‌كار‌له‌ده‌ستدانی‌ده‌رفه‌تێك‌بۆ‌پێش��كه‌وتن"‌به‌اڵم‌‌له‌واڵته‌‌نه‌وت‌فرۆشه‌كاندا‌كه‌‌به‌شێوه‌یه‌كی‌سه‌ره‌كی‌پش��ت‌به‌داهان��ی‌نه‌وت‌ده‌به‌س��تن‌نه‌ك‌‌150رۆژ‌زیاتریش‌بكرێته‌‌پش��و‌ره‌نگه‌‌كاریگه‌ری‌له‌سه‌ر‌به‌رهه‌مهێنان‌به‌رخۆر‌و‌ نه‌بێ��ت،‌چونكه‌‌واڵتێك��ی‌مه‌سره‌فگه‌ران,‌به‌اڵم‌كاروباری‌خه‌ڵك‌س��ه‌رمایه‌گوزاری‌و‌ كاری‌ دواده‌خات‌و‌فه‌رم��ی‌په‌كده‌خ��ات‌و‌گرف��ت‌ب��ۆ‌

دروس��ت‌ په‌روه‌رده‌ییه‌كان‌ دامه‌زراوه‌‌ده‌كات‌له‌ڕوی‌ته‌واونه‌كردنی‌پرۆگرام‌و‌س��اردبونه‌وه‌و‌بێ��زاری‌خوێن��دكارو‌قوتاب��ی‌...تاد‌ده‌گه‌ینه‌‌ئه‌وه‌ی‌زۆری‌له‌عێراق‌و‌هه‌رێمدا‌ رێژه‌ی‌پش��وه‌كان‌سیس��ته‌مێكی‌ نه‌بونی‌ ده‌ره‌نجام��ی‌ئیداری‌و‌ئابوری‌و‌سیاسی‌و‌په‌روه‌رده‌ییه‌‌كه‌‌گرنگی‌به‌سه‌رمایه‌ی‌مرۆیی‌و‌كات‌و‌كه‌ره‌سته‌كان‌نادات‌و‌له‌خه‌یاڵ‌پاڵویی‌و‌بێ‌‌پالنی‌و‌وه‌همێكی‌گه‌وره‌دا‌ده‌ژین‌و‌سیسته‌مێكی‌كالسیكی‌كارو‌رۆتینێكی‌ب��ێ‌‌مان��ا‌ت��ه‌واوی‌دام‌و‌ده‌زگاكانی‌

گرتۆته‌وه‌.به‌ش��ێوه‌یه‌كی‌‌ عێراقیش‌ له‌هه‌رێم‌و‌گش��تی‌‌نه‌‌مافی‌كرێ��كار‌دراوه‌،‌نه‌‌ئه‌ویش‌مافی‌به‌كاره‌كه‌ی‌داوه‌‌له‌روی‌ئاماده‌ب��ون‌و‌به‌رهه‌م��داری‌و‌توان��او‌زانیاری‌و‌ لێهاتویی‌‌و‌ئه‌بده‌یتكردنه‌وه‌ی‌ئه‌زمونه‌كان��ی‌كه‌‌بتوان��ێ‌هاوزه‌مان‌له‌گه‌ڵ‌بازاڕی‌كاردا‌خۆی‌بگونجێنێت،‌له‌هه‌مانكاتیش��دا‌له‌مان��ای‌پش��وش‌تێنه‌گه‌یش��توین‌كه‌‌میانه‌یه‌ك‌بێت‌بۆ‌ئارامی‌و‌خۆس��ازدانه‌وه‌‌بۆ‌سه‌رله‌نوێ‌‌به‌رهه‌مداربون،‌ س��ه‌ركار‌و‌ چون��ه‌وه‌‌كوردستاندا‌ له‌هه‌رێمی‌ پێویسته‌‌ بۆیه‌‌ك��ه‌‌ هه‌بێ��ت‌ تایب��ه‌ت‌ یاس��ایه‌كی‌پش��وه‌كان‌ چۆنایه‌تی‌ چه‌ندایه‌ت��ی‌و‌رێكبخات��ه‌وه‌،‌چونك��ه‌‌بنه‌مای‌كات‌و‌ئی��داره‌ی‌كات‌یه‌كێكه‌‌له‌بنه‌ما‌گرنگه‌‌كێبه‌ركێ‌‌كه‌‌ئێم��ه‌‌ئه‌مانه‌وێ‌‌ته‌به‌نی‌سیس��ته‌می‌ب��ازاڕی‌ئ��ازاد‌بكه‌ی��ن‌ئه‌بێ��ت‌ڕه‌چ��اوی‌خێرای��ی‌بكه‌ی��ن‌

له‌به‌رهه‌مهێناندا.هه‌روه‌ه��ا‌ل��ه‌و‌یاس��ایه‌دا‌ئ��ه‌وه‌‌رێكبخات،‌ئه‌گه‌ر‌ژماره‌ی‌پش��وه‌كان‌كاتان��ه‌‌ ئ��ه‌و‌ قه‌ره‌ب��وی‌ ب��و‌ زۆر‌بكرێته‌وه‌‌كه‌‌له‌ده‌س��تچون،‌سه‌ره‌ڕای‌ئه‌وه‌ی‌پش��وه‌كان‌به‌جۆرێك‌بن‌ئه‌و‌كارمه‌ندان��ه‌ش‌بگرێته‌وه‌‌كه‌‌له‌كه‌رتی‌

تایبه‌تدا‌كار‌ده‌كه‌ن.

ئابوری)428(‌سێشه‌ممه‌‌2014/5/13 8ئه‌م‌الپه‌ڕه‌یه‌‌به‌‌سپۆنسه‌ری‌گروپی‌کۆمپانیاکانی‌قه‌یوان‌چاپ‌و‌باڵوده‌کرێته‌وه‌

بۆ‌موچه‌ی‌‌فه‌رمانبه‌ران‌دۆسته‌كه‌ی‌‌مالیكی‌‌هه‌واڵی‌‌خۆشی‌‌پێیه‌ئایا‌به‌غدا‌موچه‌ی‌‌فه‌رمانبه‌ران‌ده‌نێرێت؟

له‌150رۆژی‌‌پشوه‌كانی‌‌عێراقدا‌)1200(‌كاتژمێر‌كار‌به‌هه‌ده‌ر‌ده‌ڕوات!‌ئه‌و‌زیانانه‌ی‌‌پشوه‌كان‌به‌ئابوری‌‌واڵتی‌‌ده‌گه‌یه‌نن

له‌ساڵێکێدا‌فه‌رمانبه‌رێكی‌یابانی‌)‌4840كاتژمێر(‌

كارئه‌كات

له‌‌هه‌رێمدا‌به‌هۆی‌‌نه‌بونی‌‌زانیاریه‌وه‌،‌نازانین‌به‌رهه‌مداری‌

فه‌رمانبه‌رێك‌له‌ساڵێكدا‌چه‌نده‌؟

نوێنه‌ره‌كه‌ی‌‌مالیكی‌‌په‌یمانیداوه‌‌كه‌‌گرفتی‌‌موچه‌ی‌‌فه‌رمانبه‌رانی‌‌هه‌رێم‌چاره‌سه‌ر‌بكه‌ن‌و‌موچه‌‌ره‌وانه‌ی‌‌هه‌رێم‌

بكه‌نچه‌ند‌مانگێکه‌‌موچه‌ی‌فه‌رمانبه‌ران‌دواده‌که‌وێ

چه‌ند‌کرێکارێک‌له‌کاتی‌کارکردندا

9 (428( سێشه ممه 2014/5/13 لۆکاڵ

ئا: ئاسۆ سه راوی

كاتێك سكااڵی له سه ر ئه و كه سه تۆماركرد كه هه ڕه شه ی لێكردبو، هه رگیز له خه یاڵی ئه وه دا نه بو،

له دوای چه ندین ساڵ ئه وجا دادگا به دواداچون بۆ كێشه كه ی ده كات

"كه بانگیانكردم بیری ئه و كێشه یه م هه ر نه مابو". هاواڵتی شۆڕش

ئه مین به و جۆره باس له دواكه وتنی دۆسیه ی ساكااڵیه كی ده كات

له دادگای سلێمانی .

دره نگ یه كالیی بونه وه ی دۆسیه كان له دادگاكان��ی هه رێ��م، یه كێك��ه له و گرفتان��ه ی روب��ه روی ئه و كه س��انه ده كه وێته كاری��ان ك��ه ده بێت��ه وه دادگاكان، به بڕوای پارێزه رێك كۆنیی له یاس��اكان و سه روه رنه بونی به شێك یاس��ا و خاوی��ی به ش��ێك ل��ه ده زگا ده س��تگیركردنی ب��ۆ ئه منی��ه كان تۆمه تباران، به شێكی گرنگی هۆكاری دواكه وتن��ی دۆس��ییه كانی دادگایه ، به وت��ه ی دادوه رێكی��ش "دواكه وتنی دنیادا له هه مو له دادگاكاندا دۆس��یه بون��ی هه یه ، ته نها كێش��ه یه ك نییه

له هه رێمدا".

نزیكه ی ده ساڵه دۆسیه كه ی له دادگایه

هاواڵتی ش��ۆڕش ئه مینكه هاوكات چاالكی كۆمه ڵی مه ده نیه ویه كێكه له و گرفته بۆته وه ئه و روبه روی كه سانه ی بۆ چه ندین ساڵه دۆسیه یه كی له دادگا دواكه وتوه ،باس له وه ده كات له ساڵی 2005 له س��ه ر ئ��ه وه ی به رپرس��ێك له بنكه یه كی لێك��ردوه ، هه ڕه ش��ه ی پۆلیس سكااڵی له سه ر ئه و به رپرسه تۆماركردوه ، دوای زیاتر له س��ێ ساڵ له و ماوه یه و دروست له 2008/3/30، كاتێك ئه و بیری له الی ئه و س��كااڵیه هه رنه ماوه له رێگای پۆلیسه وه ئاگادار ده كرێته وه كه به دواداچون بۆ سكااڵكه ی ده كرێ��ت ئه و له و باره وه ده ڵێت "ئه و جاره ش ك��ه بانگیانكردمه وه ، وتیان گوای��ه ئ��ه و به رپرس��ه په نجه مۆری پێده كرێت، به اڵم ل��ه و كاته به دواوه هه ر نه یانپرس��یوه ته وه ، به بێ ئه وه ی

من دۆس��یه كه دابخه م، واته له 2005 سكااڵم له سه ر ئه و كه سه تۆماركردوه تا ئێستا كه 2014 ئه و كه یسه یه كالیی ئه و هه ڕه ش��ه كه ی ئه گه ر نه بۆته وه ، به رپرسه جدی بوایه ره نگه ئێستا هه ر نه مامایه ، ئه وه نده ی بزانم ئه وه ته نها گرفتی من نییه چه ندین كه سی تریش له دادگاكاندا هه ن كه دۆس��یه كانیان

دواده كه وێت".

سه روه رنه بونی یاساپارێزه ر كارزان فازیل له س��ه نته ری

ماف��ی دیموكراس��ی و په ره پێدان��ی مرۆڤ، ب��اس له وه ده كات دۆس��یه هه یه به 10 س��اڵ یه كالیی نه بۆته وه "له راپۆرتی ساڵی رابردوماندا باسمان له حاڵه تێك��ی له و ج��ۆره كردبو، كه دۆس��یه هه بوه بۆ یه كالیی بونه وه 10 ساڵی پێچوه ". ناوبراو ئه وه ده خاته ڕو ك��ه زی��اد له هۆكارێ��ك هه ی��ه بۆ دواكه وتنی دۆس��یه كان له دادگاكاندا، باس��ی ئ��ه و وه ك له گرنگترینی��ان له یاساكان و به ش��ێك كۆنیی ده كات ئه مڕۆدا له گه ڵ سه رده می نه گونجانی

"هه میش��ه وتومانه هه مواركردنه وه ی كه به جۆرێك له یاس��اكان به ش��ێك له گه ڵ سه رده می ئه مڕۆماندا بگونجێ ، زۆرێك له گرفته كان چاره سه ر ده كات". س��ه روه رنه بونی یاساش به بڕوای ئه و هۆكارێكی تری دواكه وتنی دۆسیه كانه ، ئ��ه و نمونه ب��ه وه ده هێنێت��ه وه كه به ش��ێك له ده زگا ئه منی��ه كان خاون تۆمه تبار كه س��انی له ده ستگیكردنی "دیاره ئه وانیش پاساوی خۆیان هه یه ، چونكه ده س��تگیركردنی كه س��انی به رپرس و بردنیان ب��ۆ به رده م دادگا

كارێكی هێنده ئاسان نییه ".

دادوه رێك چی ده ڵێت؟ل��ه دادگای دادوه ر س��االر ره ئوف دان ئ��ه وه ی له گ��ه ڵ س��لێمانی ، به وه دا ده نێ كه دواكه وتنی به ش��ێك له دۆس��یه كانله دادگاكاندا بونی هه یه ، ه��اوكات جه خت ل��ه وه ده كاته وه كه ئ��ه وه ته نها تایبه ت نیی��ه به هه رێم، به ڵك��و له زۆربه ی واڵتانی دنیادا ئه وه بونی هه یه ،وه ك ئه و ده ڵێت "له هه مو دنی��ادا به ش��ێك له دۆس��یه كان هه ر

دادوه ره ئ��ه و به بڕوای دواده كه ون". هۆكارگه لێ��ك ه��ه ن ب��ۆ دواكه وتنی دادگاوه ك له دۆس��یه كانی به ش��ێك ئ��ه و ده یخاته ڕو به ش��ێكی ئه ش��ێ سكااڵكه ر و به هه ردوالیه نی په یوه ندی سكااڵلێكراوه وه هه بێت، به نمونه ئه شێ الیه كی��ان به هۆی نه خۆش��كه وتنه وه داوای دواكه وتن��ی دادگاییكردنه ك��ه بكات، قانونیش رێگه ی پێداوه ، یاخود وه ك ئه و ده ڵێت "ده گونجی ده ره نجامی سكااڵیه ك په یوه ست بێتبه ده ره نجامی س��كااڵیه كی تره وه ، یاخود هه ندێجار له دۆس��یه یه كدا دو كه س تۆمه تبارن یه كێكیان گی��راوه ئه وی تریان ماوه ، هێنانی دواكه وتن��ی یان هه ندێج��ار ش��اهید ده بێت��ه ه��ۆی دواكه وتنی دۆسیه كه ". دادوه ری ناوبراو ئه وه شی خسته ڕو كه له رابردودا كه میی ژماره ی بۆ بو دادگاكانهۆكارێك دادوه ره كان و له دۆس��یه كان، دواكه وتنی به ش��ێك تاراده ی��ه ك "له ئێس��تاداكه ب��ه اڵم ژماره ی دادوه ره كان زۆربوه ئه و گرفته

كه مبۆته وه ".


به پێی په یڕه وی ناوخۆی په رله مانی كوردستان دابه شكردنی

لیژنه كانی په رله مان ده بێت به پێی پسپۆری یان پێویستی

یان ئاره زو دابنرێت،له خولی چواره می په رله مانی كوردستانیش له دانیشتنێكدا سه رجه م لیژنه كان

دابه شكرا،په رله مانتارێكی یه كێتیش ده ڵێت "په رله مانتار هه یه هیچ

خوێنده واری نیه ، به اڵم ده ساڵ پێشمه رگه بوه چۆته لیژنه ی

پێشمه رگه وه ".

سه رۆكی لیژنه ی یاسایی له په رله مانی كوردس��تان ڤاال فه رید كه به ر پارتی دیموكراتی كوردستان كه وتوه له باره ی لیژنه كانی دابه ش��كردنی چۆنیه ت��ی په رله م��ان به س��ه ر په رله مانتاران بۆ ئاوێن��ه ی رونك��رده وه ك��ه به پله ی یه كه م به پێی پس��پۆری بوه و به پله ی دوه میش به پێی پێویستی بوه به پله ی سێیه میش به پێی ئاره زو بوه وئه و وتی "هه رسێ پله كه له به رچاوگیراوه ، به اڵم سه باره ت به لیژنه ی یاسایی سه رجه م ئه ندامه كان و سه رۆك و جێگر و بڕیارده ر

به پێی پسپۆری ئه و بواره بوه ".س��ه باره ت به كار و ئه رك��ی لیژنه ی یاس��ایی له په رله مان��ی كوردس��تان ناوب��راو ئاماژه ی به وه ك��رد لیژنه ی یاس��ایی كاره ك��ه ی بریتی��ه له وه ی س��ه یری هه ر پرۆژه یاس��ایه ك بكات كه بۆی ده چێ��ت، پێداچونه وه به هه ر

یاس��ایه ك ك��ه گواس��تراوه ته وه بۆ لیژنه كان��ی ت��ر "له بنه ڕه ت��دا كاری په رله مان یاس��ادانان و چاودێریكردنه به یاس��ادانانه وه په یوه ندی ئ��ه وه ی

هه بێت لیژنه ی یاسایی ده یكات".كوردس��تان په رله مانی ئه ندام��ی كه ه��اوكات گ��ۆڕان له فراكس��یۆنی ئه ندامی هه ریه كه له لیژنه ی په روه رده و خوێندن��ی ب��ااڵ و لیژن��ه ی ئه وقاف و كاروباری ئاینیه د.جوان ئیس��ماعیل

ئام��اژه به وه ده كات ك��ه ئه و خۆیی پسپۆری له په روه رده و خوێندنی بااڵیه ، ش��اره زای ئاره زو له به رئه وه ی به اڵم له ئه وق��اف و كاروب��اری ئاینی هه یه و "خۆشم كه سێكی دیندارم له و رێگایه وه ده توانم یاسای باش پێشكه ش بكه م بۆ ئه وه ی خزمه تی موسڵمانی هه رێمی

كوردستان بكه م".به دابه ش��كردنی س��ه باره ت لیژن��ه كان به س��ه ر په رله مانت��اران

ناوب��راو هێمای به وه كرد "هه وڵدراوه تا بتوانرێت به پێی پس��پۆری دابه ش بكرێت، به اڵم هه موش��ی به و شێوه یه نه كراوه ، چونكه زۆر ئه سته مه هه موی به پێی پسپۆڕیی بێت،به ڵكو به شێكی زۆریش��ی به پێی ئاره زو و شاره زایی و

لێهاتویی بوه ".به چۆنیه ت��ی س��ه باره ت ه��ه ر به سه ر په رله مانتاران دابه ش��كردنی لیژن��ه كان په رله مانت��اری یه كێت��ی

د.عزه ت س��ابیر كه هاوكات سه رۆكی لیژن��ه ی دارایی و كاروب��اری ئابوریه به ئاوێنه ی راگه یاند هه وڵدراوه به پێی "په رله مانتار به اڵم بێت، پس��پۆڕیی هه یه خوێنده واری نیه ،به اڵم ده ساڵ پێش��مه رگه بوه ئێستا بوه به ئه ندام پێشمه رگه ،په رله مانتاریش له لیژنه ی هه ی��ه هیچ بڕوانامه یه ك��ی نیه به س ژنه چوه ته لیژن��ه ی به رگری له مافی ئافره ت،له گه ڵ ئه وه ش لیژنه ی یاسایی

هه مویان پسپۆڕییان هه یه له یاسا".لیژن��ه ی به ئه رك��ی س��ه باره ت دارای��ی و كاروباری ئاب��وری ناوبراو ئه وه ی خس��ته ڕو كه "لیژنه ی دارایی ئه ركێكی زۆر گرینگی هه یه ده توانێت لێپرسینه وه هه مو كێشه یه كی دارایی بكات له هه رێمی كوردستان بۆ نمونه نه مانی پاره له بانكه كان،سیس��ته می گومرگ،سیسته می باج،سیس��ته می موچه ،سیسته می خانه نشین ،هه روه ها ده توانێت چاره سه ری هه مو ئه و كێشه ئابوریانه بكات كه روبه روی هه رێمی

كوردستان ده بێته وه ".س��ه رۆكی لیژن��ه ی پیشه س��ازی و وزه و سامانه سروشتیه كان د.شێركۆ جه وده ت كه به ر پش��كی یه كگرتوی ئیس��المی كه وتوه تیش��ك ده خاته سه ر ئه وه ی كه پێویسته گه شه پێدانی له گه ش��ه پێدانی مرۆڤی��دا ئاب��وری ئابوریناسێك وه ك به كاربێت،"به نده كه پس��پۆریم هه یه له ئاب��وری بۆیه به باش��مزانی له نێوان لیژنه ی دارایی و لیژنه ی وزه و س��امانه سروشتیه كان ك��ه هه ردوكیان په یوه ن��دی به ژیانی

ئابوریه وه هه یه هه روه ها ئیستیحقاقی داهاتی ده مانه وێت یه كگرتوه ،بۆی��ه سامانه سروشتیه كان به شه فافی بێت لێپرسینه وه بكرێت له وه زیری سامانه زمانێك��ی سروش��تیه كان،هه روه ها هاوبه ش��یش دروس��ت بكه ین له گه ڵ وه زاره تی س��امانه سروشتیه كان بۆ ئه وه ی بتوانرێت هاواڵتیانی كوردستان ئاگاداری داهاتی ن��ه وت بن و خۆیان ورده كاری گرێبه سته نه وته كان ببن".

لیژنه كانی په رله مانی كوردستان به م شێوه یه به سه ر فراكسیۆنه كانی

په رله مان دابه شكراوه : پارت��ی س��ه رۆكی هه ریه ك��ه ل��ه پ��ه روه رده و یاس��ایی و لیژنه كان��ی خوێندنی بااڵ و كاروباری كۆمه اڵیه تی و رۆش��نبیری و خێ��زان و من��داڵ و

ئه وقاف وپێشمه رگه ی وه رگرتوه .س��ه رۆكی گ��ۆڕان: بزوتن��ه وه ی ناوخ��ۆ و له لیژنه كان��ی هه ریه ك��ه ئاوه دانكردن��ه وه و ته ندروس��تی و

شاره وانی وه رگرتوه .یه ك ه��ه ر س��ه رۆكی یه كێت��ی ، له لیژنه كانی دارایی و كاروباری ئابوری و

كۆمه ڵی مه ده نی وه رگرتوه .س��ه رۆكی ئیس��المی ، یه كگرتوی هه ریه كه له لیژنه كانی پیشه س��ازی و ده س��تپاكی سروش��تیه كان و وزه و

وه رگرتوه كۆمه ڵی ئیسالمی : سه رۆكی لیژنه ی

مافی مرۆڤی پێدراوه .هه ندێ��ك له لیژنه كانی په رله مانیش

تا ئێستا یه كالنه بۆته وه .

دواكه‌وتنی‌‌دۆسیه‌كانی‌‌دادگا،‌گرفتێكی‌‌به‌رده‌وامی‌‌بێ‌‌چاره‌سه‌ر!"دۆسیه‌‌هه‌یه‌‌به‌‌‌10ساڵ‌یه‌كالیی‌‌نه‌بۆته‌وه‌"

"هه‌ندێك‌له‌په‌رله‌مانتاران،‌له‌لیژنه‌یه‌كدان‌كه‌‌هیچ‌پسپۆریه‌كیان‌تێیدا‌نییه‌"‌"په‌رله‌مانتار‌هه‌یه‌‌هیچ‌خوێنده‌واری‌‌نیه‌،‌به‌اڵم‌ده‌‌ساڵ‌پێشمه‌رگه‌‌بوه‌‌چۆته‌‌لیژنه‌ی‌‌پێشمه‌رگه‌وه‌"

له 2005 سكااڵم له سه ر كه سێك

تۆماركردوه ، تائێستا كه 2014

یه ئه و كه یسه یه كالیی نه بۆته وه

دادگای سلێمانی

په رله مانی کوردستان

‌ره‌نگاڵه(428( سێشه ممه 2014/5/13 [email protected]@gmail.com (428( سێشه ممه ‌2014/5/13ره‌نگاڵه

گاکاوڕ

س��ود ل��ه و هه ڵه ی��ه وه ربگ��ره خۆشه ویس��تیت له ب��واری ك��ه تێیكه وتویت، ره نگه فرس��ه تێكی

تر بێته پێشت.

ده كرێی��ت زۆر پش��تگیریه كی له ئیشوكاره كانت، تۆش سود له م هه له وه ربگره . له روی خۆشه ویستیه وه هیچ

گۆڕانكاریه ك نیه .

ده رگای خۆشگوزه رانیت لێده كرێته وه و هه ن��گاوی ب��اش ده نێی��ت، ل��ه روی خۆشه ویس��تیه وه كێش��ه كانت به كۆتا

هاتون.

ئه گه ر هه س��ت ده كه یت خه ریكه توش��ی كێش��ه ده بی��ت له گه ڵ دوربك��ه وه ئ��ه وه هاوڕێكان��ت،

لێیان.

هه س��ت به دڵخۆش��ی ده كه یت، ل��ه م چه ند رۆژه به ش��ێكی زۆری ئیشوكاره كانت به رێكردوه . شه ممه

رۆژی به ختته .

كێشه كانی هێوركردنه وه ی هه وڵی خۆشه ویس��ته كه ت خۆت و نێوان بده . باشتر وایه تۆ هه نگاوی زیاتر

بنێیت.

هه وڵبده پێش��تر خ��ۆت بۆ هه ر ئیشێك ئاماده بكه یت كه به نیازی ئه نجام��ی بده یت. ته ندروس��تیت

تۆزێك باش نیه .

هه ن��دی گۆڕانكاری��ی له ژیان��ت ب��ڕوات هه رگی��ز ك��ه روده دات نه بو ش��تی وا روبدات. چاوه ڕێی

سوپرایزی تر به .

به خ��ت یاوه رت��ه و خه ریكه له و توشیان كه ده ربچیت ئاڵۆزییانه هه نگاوی ماوه ی��ه ئ��ه م بویت،

باشت ناوه .

ئامۆژگاری��ی ده روبه ره ك��ه ت ده كه یت كه چ��ۆن مامه ڵه بك��ه ن له گه ڵ ئه و كه س��انه ی ده یانناس��ن، خۆت كردوه

به پاڵپشت بۆیان.

روبه روی هه ندێ گۆڕانكاریی ده بیته وه له و ش��وێنه ی كاری تێ��دا ده كه یت، له روی خۆشه ویس��تیه وه پاشه كشێت

پێوه دیاره .

قرژاڵدوانه‌‌

لێده گیرێ��ت زۆرت ره خن��ه ی له بواری ئیشوكاره كانت، به اڵم تۆ پش��تت به خۆت به ستوه و گوێیان

پێناده یت.

نه‌‌هه‌‌‌نگسه‌‌تڵگیسککه‌‌واندوپشکته‌‌رازووفه‌‌ریکشێر

1011

له دژی پاتێستا ده نوسێت و پشتیوانی له شۆڕشی كوبا

ده كات

نۆڤێلتی "جوانترین خنكاوی دونیا" باڵوده كاته وه

10

ئا: ئاوێنه

"شاكۆ"ی ته مه ن 9 سااڵن، دڵی خۆشه به و ئامێره ی كه خۆی ناوی ئایپادی لێناوه و پڕی كردوه له یاری

ئه لكترۆنی و به م رۆژگاره یارییان پێده كات، ئه و به ده م به په نجه

جواڵنی یارییه كانه وه وتی "براكه م فولی كردوه له یاری ، ئه وه نده یاری

خۆشی تیایه تاقه تم لێیناچێت، به اڵم شه حنه كه ی زو داده به زێت".

ش��اكۆ نمونه یه ك��ه له و ه��ه زاران منداڵ��ه ی كه هاتن��ی ته كنه لۆژیای ن��وێ ، له گه رم و گوڕی گه مه و یارییه میللیه كان بێبه شی كردون و مێشكی خۆیان ته نها به یاری ناو ئامێره كانی بۆكس و ئێكس ئایپادو گاالكس��ی و ده كه ن و سه رگه رم پله یسته یشنه وه كاتێك��ی زۆری رۆژانه ی��ان بۆ ئه م ج��ۆره یارییانه ته رخ��ان ده كه ن، به ئه ندازه یه ك ك��ه ئیتر خوی پێوه

ده گرن.ئه وه ی زیاتر بوه ته هۆی باڵوبونه وه و ته شه نه سه ندنی ئه م جۆره ئامێرانه له ناو مندااڵندا، هه رزانیه هایی چه ند جۆرێكیانه كه له رۆژانی هه ینیدا سه ر شۆسته ی بازاڕه كانی كوردستان پڕ

ده كه ن و به خه ڵكی ده فرۆشن.دلێر كه له س��ه ر پرده كه ی سلێمانی چه ندین جۆر له م ئامێرانه ی له گه ڵ

ئایف��ۆن و "عادیه كان��ی " مۆبایل��ه په یتا په یتا ریزكردبو، گاالكس��یدا هاواری بۆ ده كرد تا خه ڵك له ده وری كه لوپه له كانی كۆبكاته وه ، ئه و به ده م وه سفكردنی ئامێره كانی به رده میه وه ، Wintouch، VTOUCH، كه ماركه ی SAMSUNG، Toptouch، Mtouch،CALLTOuch له س��ه ر نوس��راوه و له ڕوی دیزاینه وه هاوشێوه ی ئایپاد و گاالكس��ین، وتی "ئه مانه هه مویان زیاتر بۆ یاری منداڵ باشن، چونكه نرخه كه یان گونج��اوه ، به اڵم ئه گه ر گاالكسییه كی ئایپاد و تامی بته وێت ئه س��ڵی بدات كه ب��ه 500 یان 600 دۆالره ، ئ��ه وا ق��ه ت تام��ی ئه وانه نادات، له به رئ��ه وه ی ئه مانه چینی و

عادین".وتیش��ی "نرخی ئ��ه م ئامێرانه كه به ش��ێوه یه كی عادی هه مان ئیشی گاالكس��ی و ئایپ��اد ده ك��ه ن، زۆر هه رزانه ، له نێوان 70 بۆ 100 دۆالردان،

له به رئه وه فرۆشیان زۆره ".پیاوێكی ك��ه سه ربه س��ت كه ریم، چاك��ه ت و پانتۆڵ له ب��ه ری ته مه ن 43 س��اڵه ، ب��ه ده م س��ه وداكردنی له هۆكاری باس��ی ئامێره كان��ه وه ، كڕین��ی ئ��ه م ئامێرانه ك��رد، ئه و وتی "وه عدم به خوش��كه زایه كم داوه ك��ه ئایپادێكی له مان��ه ی بۆ بكڕم، نرخه كه ی هه رزان��ه و ده یكڕم و دڵی

به مه خۆش ده كه م".

بازاڕ‌پڕ‌بوه‌‌له‌ته‌كنه‌لۆژیای‌‌هه‌رزانبه‌ها‌ی‌‌چینی‌ ئا: ئیحسان مه ال فوئاد � به غدا"بۆ‌یاری‌‌مندااڵن‌عه‌یبی‌‌نییه‌"

له پێیش روخانی رژێمی پێشو رێبوارو میوانێك نه بو سه ردانی شه قامی

موته نه بی نه كات، ئه و شوێنه ماڵی كتێب و نوسه ران و ئه دیبان بوه ،

ئێستا كه ده چیته ئه و شوێنه ته نها چه ند دوكان و كۆشكێكی كتێبفرۆشتن

بونی ماوه ، چونكه خراپی دۆخی ئه منی ئه و شوێنه شی بێنازكردوه ،

كتێبفرۆشێكیش ده ڵێت له ساڵی 1914 له م شوێنه كتێبیان له سه ر زه وی فرۆشتوه و پێشتر ناوی موته نه بی

نه بوه .

ئاوێنه بو به میوانی موته نه بی، خاوه نی كۆشكی كتێبفرۆشی مه حاكم له شه قامی موته نه بی به غدا جه مال ساعی خه له ف بۆماندواو به م شێوه یه گێڕایه وه "باوكم له س��اڵی 1945وه ئه م كاره ی كردوه ، له پێش��دا له ش��وێنێكی بچوك و دواتر گه ش��ه ی پێكردو ك��ردی به كتێبخانه و پاش��ان كردویه تی به كۆش��ك، منیش له منداڵیی��ه وه واتا نزیكه ی 45 س��اڵه له گه ڵ باوكمدا له م كۆشكه كارمكردوه و بۆم ماوه ته وه ، به اڵم به داخه وه له دوای

2003 باوكم تیرۆركرا".جه م��ال س��اعی ته م��ه ن 54 س��اڵ ده گێڕێته وه ئه م ش��وێنه واتا شه قامی موته نه بی به شێكه له بازاڕی سه رایه كه و له س��اڵی 1914 كتێبی تێدا فرۆشراوه ، یه كه مج��ار ن��اوی )ده رب زاخه ( بوه ، ده رب وات��ا رێگاو زاخ��ه ش به زمانی له س��اڵی ئافره ت، واتا ئارامیی��ه كان 1932 له سه ر ده ستی مه لیك فه یسه ڵی

یه كه م ناوه كه ی گ��ۆڕی بۆ موته نه بی وه ك رێزێ��ك ب��ۆ ش��اعیری گه وره ی ته یب ئه بو عه باس��ییه كان سه رده می

ئه لموته نه بی.یه كێك��ه موته نه ب��ی ش��ه قامی له به ناوبانگترین شوێنه كان له رۆژهه اڵتی ناوه ڕاس��ت، ئه و پی��اوه له وباره یه وه چه ن��د 1914 "له س��اڵی ده ڵێ��ت كتێبخانه ی��ه ك له ش��ێوه ی مه زادخانه بونی هه بوه ، له وانه نه هزه و موس��ه ناو حلمیه و عه س��ریه و پاشان گه شه یكردو بو به چه ندی��ن كتێبخانه و كتێبفرۆش و

كۆشكی بچوك".س��اعی خه له ف، له گه ڵ هه ڵكێش��انی هه ناس��ه یه كی قوڵدا، وتی "به داخه وه له گه ڵ تێپه ڕبونی كاتداو له س��ه رده می كتێبف��رۆش و زۆرب��ه ی س��ه دامدا كتێبخان��ه ك نه م��ان و كه مبونه و بون په ڕاوگ��ه له به رئ��ه وه ی به په ڕاوگ��ه ، قازانج��ی زیاتر بو، چونك��ه ئه وكات كتێب��ی سیاس��ی و ئه ده ب��ی و دینی و چه ندین��ی تر قه ده غه بو بفرۆش��رێت، بۆیه رۆژ به رۆژ كتێبخانه كان كه میكردو له ئێس��تادا نزیك��ه ی 70 كتێبفرۆش و

چه ند كۆشكێك بونی ماوه ".موته نه ب��ی ش��ه قامی له مس��ه ری چایخانه یه كی كۆن به ناوی ش��ابه نده ر ته مه ن 100 س��اڵ بونی هه یه و له گه ڵ كۆاڵنێك��دا ك��ه تایبه ت��ه به په ڕاوگه و قوتاب��ی، قوتابخان��ه و پێداویس��تی سه رای شه قامه كه ش��ه وه له وس��ه ری به غداو په یكه رێكی موته نه بی و روباری

دیجله بونی ده بینرێت.له ناوه ڕاس��تی ش��ه قامی موته نه بی��دا پیاوێك له س��ه ر زه وی دانیشتبو چه ند

موته‌نه‌بی،‌شه‌قامی‌‌كتێب‌و‌شاعیران‌له‌به‌غدا‌ ئا: شاهۆ ئه حمه د

ئاوی حه مامۆك به هۆی شه ڕه شیعری شێخ ره زای تاڵه بانی و حاجی قادری

كۆییه وه ناوبانگێكی خراپی په یداكردوه بۆ ئه وانه ی كۆیی نین و ده یخۆنه وه ، لێكۆڵه ریش ئاماژه به وه ده كات كه "دروستبونی شاری كۆیه له بنه ڕه تدا

به هۆی ئاوی حه مامۆكه وه بوه ، كه ئاوێكی سازگارو شیرینه و تا ئێستاش دانیشتوانی كۆیه بۆ خواردنه وه سودی لێوه رده گرن".

ت��ا ئێس��تا ئ��اوی حه مام��ۆك له الی��ه ن )زانكۆی كۆیه ، فه رمانگه ی ئاودێری كۆیه ، به رێوه به رایه تی ته ندروس��تی گشتی كۆیه (وه ل��ه ڕوی به كتریۆلۆج��ی و جیولۆجییه وه مه یدان��ی لێكۆڵین��ه وه ی به دواداچ��ون و له س��ه ركراوه و به پێی س��تانداردی جیهانی ده ركه وت��وه كه ئ��ه م ئاوه ئاوێك��ی پاكه به اڵم له به ر ئ��ه وه ی خاكه كه ی ده وڵه مه نده به پێكهات��ه ی )جبس��ۆم(و كارلێك له گه ڵ ده توێت��ه وه ده كات و حه مام��ۆك ئ��اوی له ئه نجام��دا م��اده ی كلس��ی زۆر له ئاوی

حه مامۆك به دیده كرێت.ده ڵێ��ن ئاوه كه ش��ی دروس��تبونی ب��ۆ باواجی��ه چونكه س��ه رچاوه كه ی چی��ای ڕێژه ی ڕوپێ��وه ی له كۆكردنه وه و گلدانه وه ی ئاوی ژێ��ر زه وی زۆره له پێوانه یداو به هۆی لێكۆله رانه وه س��ه لمێنراوه ئه وه ش به هۆی ئاوی بارانبارینه وه ئ��اوی حه مامۆك زیاتر ده بێ��ت ئه وه نده هێ��زی خێراییه كه ش��ی ده وه ستێته س��ه ر زۆری بارانبارین چونكه چی��ای باواجی ئه وه نده ب��ه رزه ئاووهه وای

ده ریای ناوه ڕاستیش��ی ده گاتێ واته بارانی هه رله ژێر له م��ه ش لێده بارێت,جگ��ه زۆر چیای باواجی و له ژێر به نداوه كه ی حه مامۆك كانیاوێ��ك هه یه و به م دو هێ��زه ئاوه یه وه سه رچاوه ئاوی حه مامۆك دروست ده بێت.

سه رۆكی رێكخراوی ژینگه یه كی ته ندروست و سه وز له كوردس��تان رزگاری فه قێ سه لیم كه ه��اوكات چه ندین لێكۆڵین��ه وه ی كردوه له س��ه ر ئ��ه و ئ��اوه له ب��اره ی گرنگیی و هۆكاری به ناوبانگیی ئ��ه و ئاوه به ئاوێنه ی وت "له به رئه وه ی ئ��اوی حه مامۆك ئاوێكی سازگارو ش��یرین و به رده وامی هه یه گه رچی م��اده ی كلس��ی زۆره ، تاك��و ئێس��تاش دانیشتوانی كۆیه س��ودی لێوه رده گرن بۆ خواردن��ه وه و ئاوه دان��ی ڕه زو باغ��ه كان, هۆكاری جێگیربونی شاری كۆیه به هۆی ئاوی هاتنه خواره وه له گ��ه ڵ بوه , حه مامۆكه وه ئ��اوی حه مام��ۆك به ه��ه ردو به ره كه یه وه دارس��تانێكی چ��ڕ دروس��ت ده كات ك��ه جۆره ها ئاژه ڵ و باڵنده ی لێ جێگیر ده بێت له وه ش ته ندروس��تدا،جگه له ژینگه یه ك��ی دیمه نێكی ج��وان و دڵڕفێن ده به خش��ێت و ئاووهه واو ش��وێنه كه ی گونجاوه بۆ ئه وه ی ببێته ش��وێنێكی گه ش��تیاری ب��ۆ ئه وه ی

خه ڵك ڕوی تێبكات.هه ر له ب��اره ی گرنگی��ی و به ناوبانگی ئاوی حه مامۆك فه قێ سه لیم وتی "له كاتی خۆیدا حه مامۆك ئاته شگای لێبوه و دیاره ئاوه دانی و شارستانیه تی كۆیه س��ه ره تا له وێوه بوه ، هه ربۆی��ه جاران خه ڵكه ك��ه حه مامی كه م ب��و له ماڵه كان نه بو له كاتی زس��تان به كۆ ده یانوت حه مامۆك سه رچاوه كه ی ده چونه بابچین��ه حه م��ام, ورده ورده ناوه ك��ه ی

گ��ۆڕاو بۆته )حه مام��ۆك(, خه ڵكی كۆیه بۆ كۆڵكردن و خۆشوش��تن و به ڕه و مافورو هه روه ها بۆ س��اوار كواڵن��دن ڕویانده كرده س��ه رچاوه ی ئاوی حه مامۆك, ئه م شوێنه زۆر دڵی خه ڵكی خۆشده كرد,له م دواییه دا كه جاده كه ی به رفراوانكرا ئه م شوێنه وارانه ی

لێ به دیاركه وت.سه باره ت به گرینگی ئاوی حه مامۆك ئاماژه ی به وه کرد که له شوێنه به رزه كانی گازینۆیان لێدروستده كرد به تایبه تی له كاتی به هاراندا و ده نگ خۆش��ه كانی كۆیه وه لێیكۆده بونه وه جگه له گۆرانی وتن خۆش��یان لێ مه س��ت ده ك��ردو به س��ته و مه ق��ام و گۆرانییان لێ ده چڕی وه ك خاڵه تایه رو ئه حمه دی حه مه مه الو باقی ح��ه الق و جه ل��ه ی قاله بزنی و ش��ه فیق خه له ف و حه مه ده مین عه باس و...

له گ��ه ڵ ئ��اوازی بولب��ول و ن��ه واو هاژه ی ڕوباره كان و بۆنخۆشی داره كانی ناوڕه زه كان ده بوه س��ه دایه ك و یه كجار دڵڕفێن و ده بوه

شوێنی نه واو ژوانی ئاشقانی شاری كۆیه .هاوكات به هۆی گرنگی��ی ئاوی حه مامۆك و ناوبانگ��ی ئه و ئ��اوه وه چه ندین مه س��ه له ده گێڕنه وه ، له گرینگترین ئه و به سه رهاتانه ش ئه وه ی��ه جارێكی��ان ش��ێخ ره زای تاڵه بان هاتوه بۆ شاری كۆیه له باره ی ئه و شاره وه میزاجی ئه س��ڵ و "هه ركه س��ێك وتویه تی )......( به دگۆییه ،ده س��تی فیتنه ی��ی و هه بێت ئه وجا به ته حقیق كۆییه " له به رامبه ر ئه و ش��یعره ی ش��ێخ ره زای شاعیر حاجی قادری كۆیی وه اڵمی ده داته وه و ده ڵێت"هه ر كه س��ێك ئاوی حه مامۆك بخواته وه ده بێت

قه رزه كه ی به )....( بداته وه ".

ئا: ئارام كه ریم

چه ندین ماڵ و بینای كۆن و دێرینی شاری سلێمانی له ماوه ی سااڵنی

رابردودا به هۆی بایه خپێنه دانیانه وه بون به كه الوه یاخود روخێنراون و بینای نوێیان له جێ دروستكراوه ، یان كراون به گه راج و ئوتومبێلیان به كرێ تیا راگیراوه ، لێكۆڵه رێكی

بواری كه له پور ده ڵێت "شوێنه واره كان ناسنامه ی گه لن و له هه مو دنیادا ده پارێزرێن، كه چی

به داخه وه له كوردستان تێكده درێن و ده شێوێنرێن".

س��لێمانی یه كێكه له و شارانه ی كه مێژویه ك��ی هێن��ده دێری��ن و كۆنی نییه ، به اڵم هه ندێك له گه ڕه ك و بیناو خانوه كانی به تایبه ت��ی له گه ڕه كانی كانێس��كان و خانه ق��او مه ڵكه ندی و جول��ه كان و س��ه نته ری ش��ار وه ك به رده ركی سه را، مێژویه كی ده یانساڵه بگره زیاد له سه د ساڵه شیان هه یه و هێشتا به پێوه ماون و خاوه نی نه خش و نیگارو دیزاینی تایبه ت به خۆیانن، كه به ش��ێكن له جوانیه كانی ئه و شاره ، زۆرێك له م بیناو دوكان و قه یسه ری و خانوانه له س��ااڵنی رابردودا بێباكانه له پێناو به رژه وه ندی بازرگانیدا تێك و پێك دراون له گه ڵ عه رد ته ختكراون، ئه م��ه ش ناڕه زای��ی به ش��ێكی زۆر له خه ڵكی شارو رۆشنبیران و كه سانی دڵسۆزی ئه و بواره ی لێكه وتوه ته وه .

له مب��اره وه ، ب��وار نوره دی��ن ك��ه لێكۆڵه ری بواری فۆلكلۆر و كه له پوری ك��ورده ، به ئاوێن��ه ی راگه یان��د كه "ش��وێنه وارو ئاس��ه واره كانی ه��ه ر گه لێك به شێكن له ناسنامه و كلتوری ئه و گه له ، ئێمه ش وه كو گه لی كورد له به رئه وه ی ده س��ه اڵتێكی سیاسی و

ده وڵه تم��ان نه ب��وه له س��ه ده كانی رابردودا، زۆربه ی ش��وێنه واره كانمان خه مخۆریان نه بوه و وه ك پێویس��ت

نه پارێزراون".ئه و وتی "ئه گه ر سه رنجبده ین مه گه ر ئه و شوێنه وارانه ی كه خۆیان ئه وه نده به هێزبوبن و به رگ��ه ی هه مو قۆناغه به پێوه گرتبێ��ت، مێژوییه كانی��ان ده ربازبوبن له تیاچ��ون مابێتنه وه و پیره مه گ��رون و له چی��ای وه ك قه ره داغ و قزقاپان ده یبینین، ئه گینا ئه وانه ی تر كه س نه بوه بیانپارێزێ و

روخێنراون".ناوب��راو ئاماژه ی به و ش��وێنه وارانه كرد كه ده كه ونه ناو ش��اره وه و وتی "ئ��ه و ش��وێنه وارانه ی وه كو خانوو، دوكان و بازاڕ و قه یس��ه ری و پرده كان كه به ش��ێكن له ش��اره كان، له هه مو

وه كو ده وروبه ریشمان واڵتانی دنیاو مامه ڵه یان نه ته وه ی��ی س��امانێكی له گه ڵ��دا ده كرێ��ت و ده پارێزرێ��ن و ده ست به نۆژه نكردنه وه یان ده كرێت، ده یگه ڕێنن��ه وه ك��ه به ش��ێوازێك سه ر شێوازه ره س��ه نه كه ی خۆیان، له سه ره تادا چۆن بوه وای لێده كه ن و پاره یه ك��ی زۆریش��ی تێ��دا خه رج

ده كه ن".وتیشی "هه مو گه النی دنیا، ناسنامه و كلتوری نه ته وه یی خۆیان ده پارێزن و له گه شتیارییشدا كه ڵكی لێوه رده گرن

له ش��اره كانی به داخ��ه وه ب��ه اڵم كۆمه ڵێك هه رچه ن��ده كوردس��تان خه ڵكی زۆر داكۆكی له و شوێنه وارانه ده كه ن به اڵم بێسود بوه و روخێنراون، ئه گ��ه ر داكۆك��ی سه رس��ه ختانه ی مامۆس��تا عه بدولره قیب یوس��فیش

شوێنه‌واره‌كان‌تێكدران‌و‌‌كران‌به‌گه‌راج

نه بوای��ه له وانه یه ئێس��تا س��ه رای بڕوخێنرایه ، نه مای��ه و س��لێمانیش ك��ه ئ��ه وو كۆمه ڵێ��ك خه ڵكی زۆر داكۆكییان لێكرد تا بوه به ش��ێكی

كلتوری له شاری سلێمانی ".ناوب��راو حه یفی خۆی به رامبه ر به وه ده رده بڕێت كه ده یان باڵه خانه و خانو هه بون له شاری سلێمانیدا داكۆكییان

لێكرا ب��ۆ ئه وه ی نه ڕوخێنرێن، به اڵم داكۆكیكردنه كان هیچ كاریگه رییه كی ئه وتۆیان نه بو، چه ندین شوێنه واری به بای��ه خ و ن��ازدار وه ك خاكێك��ی ئاس��ایی مامه ڵه ی��ان له گ��ه ڵ كراو روخێن��ران و بینای نوێیان له س��ه ر به گه راج و كران یاخود دروس��تكرا، ئێستا ئوتۆمبێلیان تێدا راده گیرێت.

ب��وار وتی "له به رئه وه له س��ه ر هه ر تاكێك��ی ئ��ه م گه له پێویس��ته كه داكۆك��ی ل��ه م ش��وێنه وارانه بكاو ده س��ه اڵتیش رێگه به وه نه دات كه دێرینانه كلتوری و ش��وێنه واره ئه و له ناوبچ��ن و بش��ێوێنرێن، چونك��ه له ناس��نامه و شوناس��ی به ش��ێكن

نه ته وه یی و نیشتمانی ئێمه ".

ماڵێکی قه دیمیی نزیکی خانه قا که له به رده م تیاچوندایه ، له الیه کییه وه بینایه کی گه وره

دروستده کرێت و الیه کیتریشی کراوه به گه راج

ماڵێکی کۆنی کانێسکان به شۆفڵ

ده ڕوخێنرێت و ده کرێت به

پڕۆژه ی بازرگانی

به له دیه کۆنه که ی

سلێمانی تازه نۆژه نده کرێته وه

خانویه کی کۆن بوه به که الوه که پێشبینی ده کرێت هی جوله که کان بێتدوای روخانی خانویه کی دێرین شوێنه که ی کرا به گه راج

كتێبێكی له به رده م خۆیدا بۆ فرۆش��تن دانابو، ئه و ناوی محه مه د غێدان بو، بۆ ئاوێنه وتی "له مێژدا كه س��ایه تییه كانی وه ك نوری سه عیدو سلێمان كوبه و عامر حسێن جه میل و عه لی وه ردی و زۆربه ی كه سایه تی و ئه دیب و نوسه ره كان رۆژانه سه ردانی ئه م شوێنه یان ده كرد، به اڵم

ئه و سه رده مه گوزه شت و نه ما".

غێدان باس��ی له وه شكرد له پێش 2003 خه ڵك��ی بیانی ده هاتنه ئه م ش��وێنه ، به اڵم دوای 2003 هیچ بیانییه ك به هۆی دۆخی ئه منییه وه ناوێرن سه ردانی ئه م شوێنه بكه ن، له 2007 ته قینه وه یه كی ئه نجام��دراو ش��وێنه ل��ه م گ��ه وره گه وره ترین زیانی مادی و مرۆیی به دوای

خۆیدا هێنا.

ئاوی‌‌حه‌مامۆكت‌خواردوه‌ته‌وه‌؟!هه‌ر‌كه‌سێك‌ئاوی‌‌حه‌مامۆك‌بخواته‌وه‌‌ده‌بێت‌قه‌رزه‌كه‌ی‌‌بداته‌وه‌

بیروڕا(428( سێشه ممه 122014/5/13 [email protected]

هه رێمی سلێمانی

كوردس��تاندا له میدیاكانی ماوه ی��ه ك پرس��ی كردن��ی پارێ��زگای س��لێمانی قسه ی وروژێنرا و سه ربه خۆ به هه رێمێكی

له سه ر كرا.ئایا ئه و پرسه به ته نیا بابه تێكی میدیایی بو، یان نیه تێكی سیاس��یی له پش��ته وه هه بو؟ ئایا له س��ه ر ئه رزی واقع و له روی

نه ته وه ییه وه ده رفه ت به وه ئه درێ ؟ئه ی ده ستور و یاسا رێگه به دروستكردنی

هه رێمی سلێمانی ئه دات؟عێ��راق ده س��توری 119ی م��اده ی به رون��ی مه س��ه له ی پێكهێنانی هه رێمی نوێ��ی خس��ۆته رو، به پێی ئ��ه و ماده یه هه ر پارێزگایه ك به ته نه��ا یاخود له گه ڵ پارێزگایه ك��ی تر ی��ان زیات��ر ئه توانێ ئه وه ش هه رێمێكی س��ه ربه خۆ، ببێت��ه به دو رێگا ئه بێ ، یه كه میان له سه ر داوای س��ێیه كی ئه ندامانی ئه نجومه نی پارێزگا، دوه میش��یان له رێ��ی داواكاری ده یه كی

ده نگده رانی پارێزگاكه وه .س��ه رباری ئه و ده قه ده ستورییه چه ند

پارێزگایه كی وه ك به س��ره و سه اڵحه دین ب��ه اڵم ك��رد، به هه رێمبونی��ان داوای

سه ركه وتو نه بون.ئه ی بۆ هه رێمی كوردستان چۆنه ؟

كوردس��تان هه رێم��ی پارێزگاكان��ی ت��ری له پارێزگاكان��ی جیاوازت��رن عێراق،چونك��ه ئه م��ان له چوارچێ��وه ی روخس��ارێكی كه رێكخراون، هه رێمێكدا نه ته وه ی��ی وه رگرتوه ، ه��ه ر هه وڵێك بۆ یان س��لێمانی پارێزگای به هه رێمكردنی ه��ه ر پارێزگایه كی ت��ری هه رێم، پێگه ی

نه ته وه یی هه رێم الواز ئه كات.ئ��ه وه بێ له وه ی كه كۆده نگی له س��ه ر نابێ و گرفت دروست ئه كات و سه ركه وتن به ده س��تناهێنێ . ئه وه بێ ل��ه وه هه مو ئه وان��ه ی كه ئه بنه ئه ندام��ی په رله مانی كوردس��تان یان هه ر پۆس��تێكی بااڵی جێبه جێكردن وه رئه گرن سوێندی قانونی ئه خۆن كه پارێ��زگاری له یه كێتی خاكی

هه رێم بكه ن.هه رێم��ی ده س��توری پ��ڕۆژه ی كوردس��تانیش كه ل��ه 24ی حوزه یرانی كوردس��تان له په رله مان��ی 2009ه وه س��ێیه می له بڕگ��ه ی په س��ه ندكراوه ، م��اده ی دویدا ئاماژه ی ب��ه وه كردوه كه ناب��ێ هه رێمی نوێ له س��نوری هه رێمی

كوردستاندا دروستبكرێ .هه رچه نده ئه م پڕۆژه ده س��توره هه ر به پڕۆژه یی ماوه ته وه و نه بۆته ده س��تور و كاری پێناكرێت، به اڵم نوسینی بڕگه یه كی وا ل��ه و پرۆژه ی��ه دا به مانای ترس��ه له و مه سه له یه و هه وڵدراوه له رێی ده ستوره وه

رێگه ی لێبگیرێت.له س��وێندخواردنی قانونی، س��ه رۆك و ئه ندامان��ی ئه نجومه نی پارێزگاش��دا كه له یاس��ای پارێزگاكان��ی هه رێمدا هاتوه ، به رونی ئاماژه به وه كراوه كه پارێزگاری له یه كێتیی هه رێمی كوردستان و سه المه تی

به مان��ای بكه ن.ئ��ه وه ش خاكه ك��ه ی ئه وه یه كه نابێ هه وڵ��ی به هه رێمكردنی

پارێزگاكه یان بده ن.هه ر به هه رێمكردن��ی هه وڵ��ی وات��ه پارێزگایه ك پێچه وانه ی یاساكانی هه رێمی كوردستانه و له حاڵه تی وادا و به پێی یاسای پارێزگاكانی هه رێم، په رله مانی كوردستان ده س��ه اڵتی ئه وه ی پێدراوه له سه ر داوای س��ێیه كی یاخود وه زیران ئه نجومه ن��ی پارێزگا ئه نجومه نی پارێزگا، ئه نجومه نی هه ڵبوه ش��ێنێته وه و واده ی هه ڵبژاردن��ی ئه نجومه ن��ی نوێی پارێ��زگا له ماوه ی 60

رۆژدا دیاری بكات.له به ر رۆشنایی ئه و راستییه قانونیانه دا، رێگه به وه نادرێ هیچ پارێزگایه كی هه رێم بكرێ به هه رێمێكی سه ربه خۆ، چونكه ئه وه دژی یه كێتی خاك��ی هه رێم وبه رژه وه ندی

بااڵی گه لی كوردستانه .ئه وه ش��ی له ب��اره ی به هه رێمكردن��ی پارێزگای س��لێمانییه وه له میدیاكان باس ئه كرا وه ك بابه تێكی میدیایی ئه مێنێته وه و زه مینه یه كی واقعی نییه و پێده چی ته نها وه ك هه ڕه ش��ه و فشارێكی سیاسی باسی

كرابێ .ئه مج��اره ی هه ڵبژاردن��ی ئه نجام��ی پارێزگای س��لێمانیش، هیچ ئه نجومه نی لیستێكی نه كرده خاوه نی زۆرینه ی ره ها، ئه م كه به هاوبه ش��ی وائه خوازێ ئه وه ش پارێزگایه به ڕێوه ببرێ ، بۆ ئه وه ی شاری هه ڵمه ت و قوربانی و پایته ختی رۆشنبیری ئاوه دانتر و ئارامترو جوانترو كوردستان،

خۆشگوزه رانتر بێ .

هه موو س��ەفەرو گەڕاندنەوەیەکی کاتیی بۆ کوردس��تان کۆمەڵێک پرسیاری جیاواز گرنگتر لەهه موی��ان لەمندادەوروژێنێ��ت، پرس��یاری من کێم و چیم؟ ئەم پرس��یارە الی هه ندێک کەسپرسیارێکی میتافیزیکییە، بەش��ێکە لەفەلس��ەفەی خودناسیی و وەک یەکێک لەپرس��یارە هه رەسەرەکیی و هه رە بنەڕەتییەکانی مرۆڤ ناودەبرێت. بەاڵم الی من ئەم پرسیارە پرسیارە دەربارەیشتە سادەو ڕۆژانەییەکان، دەربارەی پەیوەندیی لەگەڵ پەیوەستە دیاردەکاندا. زمان و ش��تەکان و بەومانایان��ەوە ک��ە م��رۆڤ لەپەیوەندیدا بەناوەوەی خۆیەوەو ب��ەدەرەوەی خۆیەوە کەمت��ر دروستیاندەکات.پرس��یارەکەش پرسیارێکی فەلسەفی و دینی و سایکۆلۆژییەو زیاتر پرس��یارێکی سۆسیۆلۆژییە.پرسیارە دەربارەی ئەو ڕەهه ن��دە کۆمەاڵیەتییانەی کە مرۆڤ دەکەن��ە بوونەوەرێکی تایبەتی تایبەت، پرسیارە دەربارەی ناوژینگەیەکی

”ئولفەت“.ئاش��کرایە پرس��یاری ”من کێم و چیم؟“ دروستبوونی لەگەڵ دێرینە، پرس��یارێکی هۆش��یاریی مرۆڤدا بەخۆی دروس��تبووە، بەش��ێکە لەخودناسیی مرۆڤ بۆ خۆی و بۆ ئەوانیت��رو بۆ ئەو دونیای��ەی تیایدادەژی. ئینس��انی، فیکری��ی زۆری بەش��ێکی لەفۆرم��ی دین یان فەلس��ەفە یان ئەدەب یان زانس��تەکۆمەاڵیەتیی و ئینسانییەکاندا، بەوەاڵمدانەوەی ئەم پرس��یارەو ئەو دەیان لەکردنی پرس��یارەی ترەوە س��ەرقاڵەکە ئەم پرسیارەوە دروستدەبن. مرۆڤ تا ئەو کاتەی ئەم پرس��یارە لەخۆی ناکات، واتە تا ئەوکاتەی ئەم پرس��یارە نابێتە بەشێک لەهۆش��یاریی ئەووەک مرۆڤ، وا دەزانێت ماناکان��ی بوون��ی ئەووبوون��ی ئەوانیترو بوون��ی پەیوەندیی��ەکان و ژینگەکان مانای تێگەیشتنیانمەسەلەیەکی سادەن و ئاسان و ب��ەاڵم خۆبەخۆی��ە، سروش��تیی و بۆئ��ەوەی دەدات وچانێ��ک ک��ە ه��ه ر بیریانلێبکات��ەوە،ڕووی ب��ەڕووی چەندەها ئاڵۆزی��ی گەورەدا دەتەقێت��ەوە. وەک وتم پرس��یاری ”من کێم؟“ دەشێتپرس��یارێکی میتایفیزیک��ی بێت و ڕوانینێکی فەلس��ەفی ئاراستەی بکات، بەاڵم وەاڵمەکەی هه میشە لەن��او ڕووداوەکان��ی ژیان��ی ڕۆژانەدایە، لەن��او ش��تە وردەکان و پەیوەندیی��ەکان و ح��ەزو ئ��ارەزووە مرۆیی ەس��ادەکاندایە. دەش��ێت پرس��یاری ”من کێم؟“ لەس��اتە ه��ه رە گرنگەکان��ی ژیاندا بکرێ��ن، مرۆڤ ئەمپرس��یارە لەبەردەم هه قیقەتی مردندا، لەبەردەم خواس��تی نەمریدا، یان لەبەردەم س��یحری لەدایکبوونیبوون��ەوەری تازەدا، بکات. ئەم ساتانە ساتی بنەڕەتین و مرۆڤ دەش��ێت وێنەی��ەک بۆ من دروس��تبکات و جیاواز هه بێت، بەمنەوە پەیوەندییەکیشی لەوەی لەدۆخەکانی ت��ری ژیاندا هه یەتی. دەشێت پرس��یاری ”من کێم؟“ لەو دۆخە بنەڕەتییان��ەدا م��رۆڤ بەئاقارێک��دا ببات جی��اواز ل��ەوەی لەن��او ژیان��ی ڕۆژانەدا دەیب��ات. بەاڵم تەنان��ەت ماناکانی مردن و نەمریی و لەدایکبوون، مانای کۆمەاڵیەتیین و دیک��ەو ش��وێنێکی ب��ۆ لەش��وێنێکەوە لەکۆمەڵگایەک��ەوە ب��ۆ ئەویت��ر جیاوازە. ئەوەش��ی ئەم جیاوازییانە بەرهه مدەهێنێت تەفاس��یلە ئاڵۆزەکان��ی ژیان��ی ڕۆژانەیە، شتە ساده و گش��تیی و ڕۆژانەییەکانە، ئەو دونیاواقیعی و رەمزییەیە کە مرۆڤ لەو شتە

ڕۆژانەییانە دروستیدەکات.کێ��م؟" "م��ن پەیوەن��دی پرس��یاری بەس��ەفەرەوە پەیوەندییەک��ی تایبەت��ە. س��ەفەر ئامرازی سەرەکیدەس��کاریکردنی ش��تە س��ادەو ڕۆژانەییەکانە. یەکەم شت کە ئەوەی��ە ئاش��کرادەبێت لەس��ەفەردا بێدابەشبوون و یەکگرتووی ”من“یەکەیەکی یەکانگیر نییە. ”من“ شت نییە، پێدراوێکی پێش��ین نییە،پێکهاتێ��ک نیی��ە ”ی��ەک“ ناوەرۆک و ”یەک“ ش��ێوازی هه ڵسوکەوت و تەنان��ەت ”یەک“ زمانیش��ی هه بێت.ئەگەر جۆرێ��ک لە ”یەکانگیری��ی“ و ”یەکێتی“ و ”هاوئاهه نگی��ی“ ناوەکیش لەن��او ”من“دا بوونی هه بێت، ئەوا لەباشترین دۆخدا، ئەو یەکانگیری��ی و هاوئاهه نگییە دوو دیاردەی هێج��گار ئاڵۆزو نادیارو پڕدرزو ش��ەبەقی

دەرونیی و ڕۆحیی و کردەگیی گەورەن.دەڕوات، کۆچ��دەکات و ک��ە م��رۆڤ ک��ە دەچێتە ن��او دونیاو م��رۆڤ و زمان و کولتورەکانی ترەوە، ئەوەی لەدەستیدەدات ئولفەت��ە، دڵنیاییە س��ادەکانە، ئەو دۆخە تایبەتەی��ە ک��ە ب��ڕو ڕادەی گومانەکانی هه ندێ��ک دۆخێ��ک دەکات، س��نووردار

پرسیار تەئجیل دەکات کە مرۆڤ بەردەوام پێویس��تی بەکردنیاننییە. کۆچ و گەڕانەوە بەرهه مهێنان��ی کارخان��ەی گەوره تری��ن گومانن. لەکۆچدا م��رۆڤ تەنانەت گومان گوم��ان دەکات، خۆش��ی لەناوەک��ەی لەتەمەن و شوێنی لەدایکبوون و ئەو زمانەش دەکات ک��ە قس��ەیپێدەکات. هه ندێکج��ار دەش��ێت گومانیش لەوە بکات کە خاوەنی الشەیەکەو ئەم الشەیە هاوشێوەیالشەکانی ت��ری دەوروبەریەت��ی. ئ��ەم گومانکارییە مرۆڤێک��ی دەکات��ە کۆچب��ەر مرۆڤ��ی هه موو بخوازێ��ت ”دیکارت“یی،بێئ��ەوەی دونیای دەوروبەری دەبێتە پانتاییەکی گەورە لەگومان، گومان��ی گەورە،گومان لەلەش و خەون و حەزو ئارەزووەکان، گومان لەزمان و دین و کەس��ایەتی و تەنانەتناوه کانیش. ئەم گومانکردن��ە لەهه موو ش��تێک ئەوەندەی نزیکە، لەدۆزەخ هه راس��انکەرەو دۆخێکی ئەوەندە بەش��ێک نیی��ە لەژیانێکی هێمن و ئارام و بارگاوی بەالنی هه رەکەمی دڵنیایی. گومانی لەمجۆرە دژەدیوی ئولفەتەو مرۆڤی بێئولفەتیش مرۆڤێکی ماندووە. هه م سەفەر ماندووی دەکات و هه مگەڕانەوەش. کۆچبەر وەک مرۆڤێک��ی دیکارتی دەش��ێت تا ئەو شوێنە بڕوات گومان لەبوونی خۆشیبکات، گومانی لەوە هه بێت ک��ە ئەو بونەوەرێکی مانادارە، ک��ە ژیانی هه ڵگ��ری کۆمەڵێک مەبەستیتایبەتە، کە دەشێت لەپەیوەندیدا لەگەڵ خ��ۆی و لەگەڵ کەس��انیترو لەگەڵ دونی��ادا بڕێ��ک لەمان��ا دروس��ت بکات و بڕێ��ک لەمانا وەربگرێ��ت و بڕێک لەماناش ببەخش��ێت. ب��ەالی من��ەوە گوم��ان تا ئەوش��وێنە مانادارە ک��ە دژەمانا نەبێت و مان��اکان نەکوژێت. ڕزگارب��وون لەگومان مانای گەڕان نییەب��ەدوای دڵنیاییەکدا کە ش��وێنی هیچجۆرە دوودڵییەک نەهێڵێتەوە، وەک الی دی��کارت وابوو، مەس��ەلەکەهه ر هه ڵگرتن��ی مەس��ەلەی لەبنەڕەت��ەوە گومانێکی میتۆدیی نیی��ە کە بەدوای ئەو جۆرە لەدڵناییدابگەڕێت کە نەکرێت گومانی لێبکرێ��ت. بەبۆچوون��ی م��ن مەس��ەلەی مەبەس��تە. ماناو مەس��ەلەی س��ەرەکی پرس��یارەکە ئەوەنییە ئایا م��ن لە خۆم و لەدونیا دڵنیام، بەڵکو ئەوەیە کام کارو کام پەیوەندیی و کامج��ۆر لەپێکەوەبوون و کام س��بەینێ و کام ئێوارە لەوانیتر مانادارترە؟ کامی��ان دەتوانێ��ت ش��تێک بەبوونی من ببەخشێت قورساییە رەمزیی و ڕۆحییەکەی جیاوازبێ��ت لەقورس��ایی ش��تەکانی تر. وەکو وتم مەس��ەلەکە مەسەلەی پاراستن و بەرگریک��ردن نییە لەجۆرێک لەدڵنیایی کە م��رۆڤ لەهه موو جۆرە گومانێک بپارێزێت. ئەمجۆرە گەڕانە بەدوای دڵناییدا گەڕانێکی دینییە، لەچەشنی گەڕانی مرۆڤە دینییەکان ب��ەدوای خودایەک��دا کە نەکرێ��ت قابیلی گومانلێکردن بێت. من دۆس��ت و هه واداریی ئەمج��ۆرە لەدڵنیایی نیم، باوەڕیش��م وایە ئەوەی دڵنیایی ڕاس��تەقینە دەبەخش��ێت بە بتوانێتببێ��ت دڵنییای��ەک ئولفەت��ە، ”ئولفەت“، بتوانێ��ت جۆرێک لەپەیوەندیی دروس��تبکات ک��ە پێویس��تی بەش��ەرح و پرس��یارکردن نەبێ��ت، زمانێک��ی نەوێت مرۆڤ و دونی��او بەبەردەوامی ناچاربێ��ت

پەیوەندییەکان تەفسیربکات.

سەفەرو ئیستاتیکای ئولفەت

کۆچ و گەڕانەوە گەوره ترین کارخانەی

بەرهه مهێنانی گومانن. لەکۆچدا مرۆڤ تەنانەت

گومانلەناوەکەی خۆشی دەکات، گومان

لەتەمەن و شوێنی لەدایکبوون و ئەو

زمانەش دەکات کە قسەیپێدەکات

ده ركه وتن��ی له پ��اش گ��ۆڕان له یه كه م ئه نجام��ه كان ده س��تپێكی هێنده هه ڵب��ژاردن پ��اش ش��ه وی ش��ڵه ژابو ده نگی وێس��تگه یه كی نێو بنكه یه كی له ناوه ندێكدا باڵو ده كرده وه ك��ه هه م��و وێس��تگه كه 250 ده نگ له هه ڵبژاردنی له كاتێك��دا نه ده ب��و، پێشودا هێنده بێباك بو ته نها ده نگی

ناوه نده كانی باڵوده كرده وه .دابه زیوه ده نگه كانی له وه ی به ده ر له چاو ه��ه ردو ركابه ره كه یدا یه كێتی و پارتی، كه چی له و رۆژه وه نه مانبینی داوای لێبوردنێك ئاڕاس��ته ی ئه ندام و ده نگده رو دۆست و الیه نگرانیان بكه ن كه ده نگه كانیان له ئاس��ت خواست و داخوازی ئه واندا نه بوه و دان به هه ڵه و نێو بااڵكانی هه ڵس��وڕاوه لوتبه رزی بنێن، داخراوه كانیاندا فێنك��ه ژوره ئ��ه وان هێنده بێب��اك و لوتبه رز بون ده یان��وت ده نگه كان��ی ئێم��ه %90 جێگیرو نه گۆڕه و به ره و زیاتر ده ڕوات، به پێچه وانه وه كوڕی سكرتێرو سه رۆكی یه كێت��ی ك��ۆاڵن به ك��ۆاڵن و دوكان به دوكانی له فه فرۆشتن ده گه ڕاو زۆر به ئاس��انی كاری ده كرده سه ر ناخی

ده نگده ری سانای كورد.لێره وه چه ند هۆكارێك بۆ دابه زینی

ده نگه كانی گۆڕان به دیارده خه ین.ئه ساس��ی یه ك��ه م و ه��ۆكاری له پێ��ش حكوم��ه ت پێكهێنان��ی هه ڵب��ژاردن و رێككه وتن��ی پارت��ی و گۆڕان و نمایش��كردنی له شاشه كانه وه به تایب��ه ت راگه یاندنی ئه و پێكهێنانه له الیه ن دو كه سایه تی حزبی )فازیل میران��ی و عوم��ه ر س��ه ید عه لی( كه ده بوایه له الیه ن هه ڵسوڕاوه نوێكانه وه ئه نجامبدرای��ه و راگه یاندن��ه ئ��ه و رونكردنه وه ی زیاتر پێشكه ش بكرایه كه ئه وه رێككه وتنی ئیداری حكومی دو زۆرترین ب��راوه ی هه ڵبژاردنه كانه نه ك سیاسی و س��تراتیژی ژێربه ژێرو مه ترسی هه بێت بۆ سه ر به رژه وه ندی گش��تی وه ك له راب��وردودا ك��راوه ، دی��اره ئه مه ش یه كه م فێ��ڵ و لێدانی یه كه م بزماری پارتی بو دژ به گۆڕان، چونكه له مه دا ته نها گۆڕان و یه كێتی دابه گژیه كداو یه ك مانگی بانگه ش��ه

مه شغوڵیكردن له قازانجی خۆی.ده نگ��ی پێشكه ش��كردنی دوه م،

هه مو ئه ندامان و الیه نگران و دۆستانی په كه ك��ه و پارت��ی چاره س��ه ر ك��ه نزیكه ی 10 هه زار ده بێت بۆ یه كێتی و ته نها یه كێت��ی ئه وه ی له به رامب��ه ر وتویه تی پاڵپش��تی رۆژئ��اواو باكور ده كه ی��ن، به پێچه وانه ی گۆڕانه وه كه وت��اری ل��ه و باره ی��ه وه رون نه بوه و

نییه .بێهێزی نه ناسراوی و هۆكار سێیه م له هه رس��ێ كاندی��ده كان زۆرب��ه ی پارێزگای سلێمانی و هه ولێرو كه ركوك و ئی��داره ی گه رمیان ك��ه نیو هێنده ی كاندیده كان��ی هه ڵبژاردنی په رله مانی كوردس��تان س��ه نگیان نه بو، دیاره ب��ه ده ر له هه ندێكیان ك��ه به په نجه ی

ده ست ده ژمێردرێن.غروری له ه��ۆكاره كان تر یه كێكی بزوتن��ه وه ی بێباك��ی سیاس��ی و گۆڕان به گش��تی و هه ڵس��وڕاوه كۆنه یه كێتییه كان و به هه مانشێوه راهێنانی ئه ندام و دۆستانیان له خواره وه له سه ر ئه و لوتبه رزییه كه وایان لێكدابوه وه گۆڕان له سلێمانی و كه ركوك و گه رمیان له هه ولێریش ژماره و سوپه ر یه كه می دوه می ئێك��س الرج ده بێت و یه كێتی له م هه ڵبژاردن��ه دا ده بێته حزبه كه ی كاك��ه حه مه كه ده كرێت بۆ له مه ودوا زۆر به جیدی كار له س��ه ر ئه م خاڵه

بكرێت.هۆكارێك��ی دیك��ه ئه وه ی��ه ک��ه له هه ڵبژاردنه كانی پێش��ودا هاواڵتی و بین��ه رو ده نگ��ده ری س��انای كورد چاوه ڕوانی زۆره وه به چاوه ڕوانییه كی مس��ته فاو نه وش��یروان ده ركه وتنی گوێگرت��ن بون له قس��ه ك��ورت و پڕ ماناكانی، به پێچه وانه وه ده ركه وتنه وه ی تاڵه بانی و كه مده ركه وتنی به رپرس��ه له به رچاو بێ��زراوو كۆنه كانی یه كێتی هه ب��و، چونكه كاریگ��ه ری خ��ۆی رێژه یه ك��ی زۆری ده نگ��ده ری كورد

سروشتێكی له م شێوه یه ی هه یه .ئێران و رۆڵ��ی نابێ��ت ناكرێ��ت و پالنه كانی ب��ۆ یه كێتی به كه م بزانین ك��ه یه كێت��ی ژماره یه ك��ی به نرخه به الی ئه و واڵته وه ، چونكه سه ره ڕای ئابڵوقه دان��ی ئه مه ری��كاو واڵتان��ی ئه وروپا بۆ س��ه ر ئه و واڵته ، سنوری یه كێت��ی و س��اغكردنه وه ی 10 ملیار دۆالری س��ااڵنه ی ش��مه كی ئێران��ی به ش��ێكی زۆری ئ��ه و ئابڵۆقه ی��ه ی كه مكردوه ت��ه وه ، بۆی��ه ئ��ه و واڵته به وپ��ه ڕی هه وڵ و توانایه وه نایه ڵێت و

نایه وێت ئ��ه و ژماره یه له ده س بدات و نرخی بچوكببێته وه .

ماندوبونی گۆڕان هۆكاری حه وته م له بانگه شه كه هه ر له یه كه م شه وه وه كردی به ه��ات و ه��اوارو بێزاركردنی عه م��ودو نیلیكردن��ی خه ڵ��ك و ش��ه قام و كوچه و كۆاڵنه كان، یه كێتی به پێچه وان��ه وه هێمنت��رو بێده نگترو له ژێره وه كاری ده كرد، چونكه گۆڕان ل��ه م هه ڵبژاردن��ه دا وه ك��و یه كێتی بانگه شه ی كارو پێشوی هه ڵبژاردنی ده ك��رد له ه��اش و ه��وش و ه��ات و هاوارو په ڕۆو ئ��ااڵ هه ڵكردن و گه ڕان به سه ر ش��ه قامه كان و بردنی الیه نگرو له م ئاهه نگه كانیان بۆ ئه ندامه كانیان

شاره وه بۆ ئه و شارو به پێچه وانه وه .الوازی كه ناڵ��ی ك��ه ی ئی��ن ئێن هۆكارێك��ی ته وه رێك��دا له چه ن��د

دیكه ی��ه ، یه كه م بانگهێش��تنه كردنی نوسه ران و خه ڵكانی ئه كادیمی ئیداری به مه به ستی رونكردنه وه ی باوه ڕپێكراو ده رب��اره ی پێكهێنان��ی حكوم��ه ت و دوه م پارت��ی، له گه ڵ رێككه وتن��ی پێشوی ئه ندامانی بانگهێشتنه كردنی په رله مان��ی عێراق كه ده یان ش��ه ڕو كاری گه وره یان كردوه له به غدا ته نها خس��تنه ڕوی په رله مانتاره وه و 8 به شكسته كانی پارتی و یه كێتی، سێییه م تاڕاده ی��ه ك به رێچكه ی تی ڤی گه لی كاری پێشو هه ڵبژاردنی كوردستانی

ده كرد.هه ڵبژاردن��ه و ل��ه م گ��ۆڕان ش��ێوه یه ك به هیچ بانگه ش��ه كانیدا م��اوه ی درێژكردنه وه ك��ه ی باس��ی ده س��توری گه ڕاندنه وه ی بارزان��ی و نه كرد كه ئه م��ه ش هۆكارێكه و رۆڵی

خۆی هه یه .نمایش��ی پارت��ی زۆر زیره كان��ه رێككه وتنه كه ی خۆی و گۆڕانی ده كردو دژی یه كێتی پیشانی ده دا، ته نها له به ر ئه وه ی ده نگی گ��ۆڕان كه مبكاته وه ، گ��ۆڕان و له نێوان پارت��ی چونك��ه ی��اری ده كات و هه ردوالیان یه كێتیدا

له و یارییه دا به كارده هێنێت.له باره ی ده نگه كانی گۆڕان له هه ولێر ئه وه بو ئه ندامان و الیه نگران و دۆستانی گۆڕان له و شاره دوژمنی سه رسه ختی پارتین و پێشتر له داخی نزیكبونه وه ی یه كێت��ی له پارت��ی ب��ون به گۆڕان و ده نگی��ان پێی��دا، كه چ��ی گ��ۆڕان له گه ڵی��دا رێككه وت و كه ناڵه كه ش��ی رونكردن��ه وه به باش��ی نه یتوان��ی له س��ه ر ئه و رێككه وتن��ه بدات، بۆیه له و كاته دا ده نگ��ده ری گۆڕان ئه گه ر ده نگ به گۆڕان ن��ه دات به دڵنیاییه وه ده یبه خش��ێته یه كێتی نه ك حزبێكی

تر.كه وات��ا كه مبون��ه وه ی ده نگه كانی ده رهاویشته ی خراپی هه بوه و ده بێت له س��ه ر زیهن��ی ئه ن��دام و الیه نگرو زامێك ده بێته گ��ۆڕان و ده نگده رانی كه هه میش��ه له بیری��ان نه چێته وه و له هه ڵبژاردنه كان��ی ت��ردا ئ��ه و زامه ئ��ه م هه ڵبژاردن��ه ی ده كولێت��ه وه و 2014یان بیر ده هێنێته وه كه یه كێتی چه ن��د به گپ��ی گێچ��ی ده نگه كانی به رزبوه وه و ده بێته ترسێك له ناخیاندا، كه واتا ده بێت گۆڕان رونكردنه وه یه كی پوخت ش��ۆڕبكاته وه بۆ ئۆرگانه كانی خواره وه ی به مه به ستی هه ستانه وه ی .

دابه زینی ده نگی گۆڕانهۆكارو ده رهاویشته كانی

خه لیل عه بدوڵاڵ

ئه نجامی هه ڵبژاردنی ئه مجاره ی ئه نجومه نی پارێزگای سلێمانیش، هیچ لیستێكی نه كرده خاوه نی زۆرینه ی ره ها

ئه وه ش وائه خوازێ كه به هاوبه شی ئه م

پارێزگایه به ڕێوه ببرێ

پارتی زۆر زیره كانه نمایشی رێككه وتنه كه ی خۆی و گۆڕانی ده كردو دژی یه كێتی پیشانی

ده دا، ته نها له به ر ئه وه ی ده نگی گۆڕان كه مبكاته وه ، چونكه

پارتی له نێوان گۆڕان و یه كێتیدا یاری ده كات و هه ردوالیان له و یارییه دا

به كارده هێنێت

ئیحسان مه ال فوئاد

س��ه ره تا ب��ا باس��ێك له مێژویه كی نزیكی رۆژنامه گه ری بكه ین له باش��وری كوردس��تاندا، به تایبه ت دوای راپه ڕین و دروستبونی حكومه تێكی خۆبه ڕێوه بردن

له هه رێمی كوردستاندا.بێگوم��ان پاش ئ��ه و مێ��ژوه ی كه ڕێ��ك ك��ه ڕاپه ڕی��ن پێیده وترێ��ت 1991ه وه س��اڵی له س��ه ره تاكانی مێ��ژوه ش ئ��ه م ده س��تپێده كات، س��ه رجه می ته قینه وه ی به ره نجام��ی خه ڵكی كوردستان بو به ڕوی داگیركاری زوڵم و قبوڵنه كردنی چیتر به عس��یداو سته مكاری بو، هه ر له دوای ئه م مێژوه وه ئیت��ر جوڵه یه كی گش��تگیرو ئاودامان س��ه رجه م كایه كانی كۆمه ڵگای كوردی گرته وه ، به جۆێك مه نفه زێك بۆ ئازادی سیاسه تكردن و ره هاو چه مكێكی وه كو س��ه رمایه گوزاری و وه گه ڕخستنی توانا جی��اوازه كان و بوژان��ه وه ی زانكۆكان و به تایبه ت، رۆژنامه گه ری دروس��تبونی )بین��راو، جۆره كانیی��ه وه به گش��ت بیستراو، خوێندراو(، به تایبه ت رۆژنامه

حیزبییه كان.لێره وه رۆژنامه ی كوردی له باشوردا، ره وتێك��ی جی��اوازی له ئه كادیمیك��ی وه رگ��رت، ئه زمونگ��ه ری كاری پێكراو دوای رۆژنامه گ��ه ری ش��ه مه ندۆفێری راپه رین وه گه ڕ كه وت، بێگومان زۆرینه ی رۆژنامه كان��ی س��ااڵنی زۆری ه��ه ره نه وه ده كان به تایب��ه ت، هه ر له خاوه نی ئیمتی��ازه وه تا هه واڵنێ��ری گوندێكی دوره ده س��ت، ده بو ئه ندام��ی ئۆرگانه رۆژنامه كه ی ك��ه بوایه سیاس��ییه كه ده رده ك��رد، بێگوم��ان داڕش��تنه وه و سیاغه كردنی هه ر ژانرێكی رۆژنامه وانی ب��ۆ رۆژنامه ك��ه ، ده ب��و له خزمه ت��ی ئ��ۆرگان و حیزبه ك��ه بوای��ه ، هه ر له م سه روبه ندو مێژوه شدا، ئه نارشیزمییه تی

وه ده ركه وت، ك��وردی رۆژنامه گ��ه ری ب��ه وه ی پارت��ه سیاس��ییه كانی كورد له باش��ور كه وتنه وێزه ی یه كتر ئه وه ی به ش��ه ڕی )براك��وژی (، ناوده برێ��ت، له راستیش��دا ه��ه ر واب��و، مێژویه كی ناش��رین و تاڵه ب��ۆ نه ت��ه وه ی كورد له باشورو هه ر ئه و شه ڕی براكوژییه ش بو زیاتر له چاره كه سه ده یه ك هێناینیه دواوه له سه رجه م كایه كانی ژیاندا له چاو

نه ته وه كانی تری دراوسێ و جیهان.كوردی رۆژنامه گه ری ئه نارش��یزمی چۆن بو؟ بێگومان ئه گه ر بگه ڕێینه وه بۆ ئارشیڤی رۆژنامه و تیڤییه حیزبییه كانی ئه وكاتی سااڵنی نه وه ده كان و به تایبه ت زۆر ئ��ه وا زیاتری��ش، 1996-1999و نابه رپرس��یارانه ی زمان��ی به رون��ی راگه یاندنی كوردییمان بۆ ده رده كه وێت، كه چ��ۆن مامه ڵه له گ��ه ڵ روداوه كاندا ده ك��ه ن، چۆن زمانی زبرو ته ش��هیرو ته نان��ه ت جنێ��و ئامێزی��ش له گوتارو وه ده رده كه وێ��ت، دارش��تنه وه كانیاندا ئه مه به كۆتاییه كانی س��ه ده ی بیسته م هه ژم��ار ده كرێ��ت، ب��ه اڵم ه��ه ر ئه م جه نجاڵییه له رۆژنامه گه ریدا له س��ه ده ی بیس��ت و یه ك و له ئێستای كوردستاندا، ته كنۆلۆژیاو جیهانگیری و ئێس��تایه ك تاراده یه ك قه ڵه م و س��ندوقی ده نگدان وه ك��و ژانرێك��ی گرنگی دیموكراس��ی كه چ��ی فه رمانده ك��ه ن، به حیس��اب له گه ڵ زۆربونی حیزبه كان و راگه یاندنی ئه نارش��یزمی و چه مكی حیزبه كان��دا، له راگه یاندن��داو نابه رپرس��یارییه تی وه گه ڕنه خس��تنی نائه كادیمیك��ی و ئه زمون و ره چاونه كردن��ی مۆرفۆلۆژیاو س��ینتاكس وه كو دو زانستی سه ره كی ئیعالمییه كاندا، په یامه له داڕشتنه وه ی جارێكی ترو به ش��ێوازێكی ترو هه مان

ناوه رۆكه وه دێته وه بون.سه ره ڕای ئه و هه مو بڕوانامه بااڵیانه ی هێن��راون، راگه یاندن��دا له زانس��تی س��ه ره ڕای ئ��ه و هه مو توانا باش��ه ی ك��ورد له راگه یاندن��دا هه یه تی ، كه چی

تاراده ی پێویس��ت راگه یاندنی كوردی نه یتوانی��وه تینویه ت��ی وه رگر، وه رگر وه كو موعاده له ی ئیعالمی بش��كێنێت، ئه مه ش به بۆچونی من بۆ زۆری و بۆری رۆژنامه نوس��ی نابه رپرسیارو به تایبه ت ده گه ڕێت��ه وه ، حیزب��ی راگه یاندن��ی چونكه تائێستاش عه قڵیه تێكی حیزبی هه یه له س��ه روی عه قڵیه تی ئه كادیمی و به زۆر ده كات و مامه ڵ��ه زانس��تییه وه خۆی ده س��ه پێنێت به سه ر ئه ماندا، كه ئه مه ترسناكترین دۆخه بۆ ڕاگه یاندنی كوردی ، كه س��ێك له مه كته بی سیاسیی حیزبێك��ه وه كه ناڵێك هه ڵس��وڕێنێت و كه چ��ی خۆیش��ی هیچ له ئه ل��ف و بێی

راگه یاندن نه زانێت.

ئ��ه م بۆچون��ه تاراده ی��ه ك بۆ ئه و راگه یاندنانه ش راس��ته كه به س��ێبه ر ناوده برێن، چونكه به شێكی زۆری ئه و كه سانه ی كار له م راگه یاندنه دا ده كه ن، كاریگه رییه كۆمه اڵیه تی و سیاسییه كان و ده ره وه ی كه س��انی رای به تایب��ه ت به سه ره وه یه ، رۆژنامه گه رییان جیهانی ئه م��ه ش هی��چ رۆژنامه نووس��ێك لێی ب��ه ده ر نییه ، به اڵم كه م ك��ه س هه یه بتوانێت هاوسه نگی بپارێزێت، به تایبه ت كۆمه اڵیه تییه كان، تۆڕه به ش��داربوانی كاریگ��ه ری زۆری��ان هه ی��ه له س��ه ر زانیاریی��ه خێ��رای باڵوكردن��ه وه ی نادروس��ته كان و زۆرجاری��ش به تایبه ت له پێگه ئه لیكترۆنییه كاندا هه مان بابه تی كه سێكی ئاسایی كه هیچ ره چاوبونێكی كۆپی و تیانییه ، زمانه وان��ی ئیعالمی و په یس��ت كراوه و وێنه یه كی بۆ دانراوه و

باڵوكراوه ته وه .به پێی ئامارێكی ناره سمی له كوردستاندا زیاتر ل��ه 1000 كه ناڵی راگه یاندن هه یه به هه ر س��ێ جۆره كه یه وه ، كه چی له م ف��ه زا زۆره ی ئیعالم��دا، كه مترینی��ان به ره وتی ئه كادیمی و په یڕه وی زمانه وانی كار ده ك��ه ن، هه ر ئه مه ش��ه وایكردوه كه وه رگ��ر سه رلێش��ێواو ده ربكه وێت له نێو ئ��ه م هه مو كه ناڵ��ه كوردییه دا، ئه مه س��ه ره ڕای ئه وه ی زۆرجار هه ڵه ی یاس��ایی و مۆراڵی ئیعالمیش ده كرێت و ئیعالمییه كانیش��دا دادگاو به س��ه ر

تێده په ڕێت.باس��مانكرد، ئه مان��ه ی س��ه رجه م له دو هه فته ی رابردوی پێش ئێس��تای كوردستاندا كه سه روبه ندی هه ڵبژاردنی پارێزگاكان و عێراقدا به ڕونی ده رده كه وت كه خیتاب��ی ئیعالمی زۆرین��ه ی هه ره زۆری كه ناڵ��ه حیزبییه كان ته ش��هیرو له یه كدانی سیاسی و شكاندنی كارێزمای سیاسیه كان و رادیكاڵی ئیعالمی بو، نه ك

بانگه شه یه كی ته ندروست و نه ته وه یی.

الی هەموان ئاش��کرایە دەنگدەری کورد لەدو دەیەی رابردودا بەشداریی لەچەن��د هەڵبژاردنێک��ی جی��اوازدا خەس��ڵەتە لەو یەکێ��ک ک��ردوە، دی��ارو ئاش��کرایانەی کە هەمیش��ە ئ��ەم دەنگدەرەی پێ دەناس��رایەوە لەیەکالییبون��ەوەی ب��و بریت��ی پیشوەخت، بەجۆرێک تەنانەت پێش دەستپێکردنی بانگەشەی هەڵبژاردن و خس��تنەڕوی بەرنامەی کاری حیزبە بەش��دارەکانی هەڵبژاردن، دەنگدەر بڕیاری کۆتایی خۆی دابو کە دەنگی

بۆ چ الیەنێکی سیاسی دەبێت.لەنێ��وان دو هەڵبژاردنی ب��ەاڵم، رابردوداو بەپێی ئەنجامە بەراییەکان، پێدەکرێت هەستی بەئاشکرا ئەوەی ئاڵوگ��ۆڕی ژمارەیەک��ی بەرچ��اوی دەنگەکانە لەنێوان پارتە سیاسیەکاندا. ئاڵوگۆڕێک، ک��ە دەکرێت بەدیوێکدا ئاماژەی دڵخۆش��کەری لەپش��تەوە بێت، بەدیوێکی تریشدا ببێتە مایەی نیگەران��ی. ئەوەی من مەبەس��تمە ل��ەم نوس��ینەدا بیخەم��ەڕو تەنها ئاماژە دلخۆش��کەرەکانە، بەوپێیەی ئەزمونێک��ی درێژو نوس��راوێکی زۆر هەن سەبارەت بەدیوە نێگەتیڤەکانی

دەنگدەری کورد.ئەم نێ��وان لەماوەی ئەگەرچ��ی دو هەڵبژاردنەی ڕاب��ردودا، هیچکام الیەن��ە سیاس��یەکان و لەحیزب��ە بەش��داربوەکانی هەڵب��ژاردن هی��چ پ��رۆژەو کارێکی باش��یان لەس��ەر ئ��ەرزی واقیع ئەنجامنەداوە تا ببێتە هەوێن��ی بڕیار الی دەنگدەری کورد، بەاڵم خ��ۆ نکوڵ��ی ل��ەوە ناکرێت ک��ە هەریەکە لەو حی��زب و الیەنانە کۆمەڵێ��ک هەڵەی گ��ەورەو بچوکی ئەوتۆیان ریزکردوە کە دەکرێت ببێتە بنەم��او بەرچاوڕونیەک بۆ دەنگدەر. خۆشبەختانە کەم تا زۆر، لەئێستادا ژمارەیەکی بەرچاو لەدەنگدەری کورد گەش��توەتە قۆناغێک ک��ە دەیەوێت بەدبەختان��ە ب��ەاڵم بیربکات��ەوە، لەتەوقیتێکی لەم ش��ێوەیەدا کاتێک جگ��ە چاودەکات��ەوە، دەنگ��دەر

لەهەڵەی زەق کارێکی باش��ی ئەوتۆ بەدیناکات، بۆی��ە ناچارانە لەجیاتی )کاری ب��اش(، )هەڵە(ی حیزبەکان دەکاتە پێ��وەرو لەجیاتی )هاندان و دەکاتە دەنگی خۆی پاداش��ت(یش )فش��ارو توڕەی��ی(، ک��ە ئەمەش حاڵەتێک��ی دڵخۆش��کەری ئەوتۆیە

ئەکرێ هەڵوێستەی لەسەربکرێت.بۆ سەلماندنی ئەم بۆچونەم ناچارم پەنا ببەمە بەر چەند رونکردنەوەیەک و بەڵگەیەک��ی لۆجیکیان��ە، ئەوی��ش بەوەرگرتنی دۆخ��ی گۆڕان و یەکێتی لەهەڵبژاردنەکانی گ��ەر بەنمون��ە. 9/٢1 وە دەس��تپێبکەین دەبینی��ن، کاتێک گۆڕان زۆرین��ەی دەنگەکانی ئەوکات��ی بەدەس��تهێنا ئیتر مانای ئەوە نەبو کە گۆڕان گەشەی کردوەو کاری مەیس��ەرە، چونک��ە ب��ەڕای م��ن دەنگەکانی ئەوکات��ەی گۆڕان، ئەوەن��دەی دەنگ��ی یەکێت��ی بون و وەک "فشار"ێک لەس��ەر ئەو حیزبە دەنگدەرەوە، لەالی��ەن بەکارهێنران ئەوەندە "پاداشت" نەبون بۆ گۆڕان. ئەوەن��دەی توڕەیی ب��وون لەهەندێ هەڵ��ەی وەک درێژکردنەوەی ماوەی سەرۆکایەتی و هەندێ شتی تر لەالیەن یەکێتیەوە، ئەوەندە "هاندان" نەبو بۆ گۆڕان. چونکە لەبنەڕەتدا گۆڕان هیچ کارێکی باشی نەکردبو لەسەر ئەرزی واقیع، بگرە هەر لەدەسەاڵتیشدا نەبو تا بتوانێت هیچ پرۆژەیەک جێبەجێ بکات. تاکە شتێک کەئەوکات گۆڕان ش��انازی پێوەدەک��رد، بریت��ی بو بەڵێنەکانی ئەنجامدانی بۆ لەگفتدان

کاتێک دەبێتە بەشێک لەدەسەاڵت.لەماوەیەکی زۆر کورتداو تا دەگاتە هەڵبژاردنەکانی ٣0ی نیسان دۆخەکە تا ڕادەیەک پێچەوانە بوەوە. هەروەها نێ��وان م��اوەی باس��مانکرد وەک هەردوهەڵبژاردنەک��ە هێند درێژ نەبو تا هیچ الیەنێک فریای جێبەجێکردنی پرۆژەیەک یان کارێک بکەوێت لەپێناو خەڵک��دا، بۆیە تاک��ە بنەمایەک کە دەکرا دیسان دەنگدەرێکی بیرکەرەوە پشتی پێببەستێت بریتی بو لە"هەڵە"، ئەمجارەشیان بەهەمانشێوە دەنگدەر مومارەس��ەکردنی ب��ۆ گەڕای��ەوە ماف��ی خ��ۆی و دەربڕین��ی دەنگی

ب��ەاڵم ئەمجارەیان وەک توڕەی��ی، لەبەرژەوەن��دی بەپێچەوان��ەوە، یەکێتی و وەک فش��ار لەسەر گۆڕان. بەڕای من هەڵەیەک��ی گەورەیە گەر یەکێتی وابزانێ��ت لەهەڵبژاردنەکانی گەورەی س��ەرکەوتنێکی ئەمجارەدا چ��ۆن ه��ەروەک بەدەس��تهێناوە، هەڵەیەک��ی گەورەی��ە هی��چ کەس و الیەنێکی ناو یەکێتی پش��کی شێری س��ەرکەوتنەکانی ئەمج��ارە بەخۆی تاک��ە هۆکارێ��ک کە ببەخش��ێت. لەس��ەرکەوتنەکانی پشکی ش��ێری هەڵەکانی بەردەکەوێ��ت یەکێتی��دا گ��ۆڕان و بیرکردن��ەوەی دەنگدەرن، چونک��ە هەم��وان دەزان��ن یەکێتی ل��ەدوای پاشەکش��ەکەی 9/٢1 هیچ هەنگاوێکی باش��ی نەنابو، نە لەسەر

ئاس��تی ناوخۆی حیزب، نە لەس��ەر ئاستی نەلەس��ەر خەڵک، ئاس��تی حیزبەکانی لەگ��ەڵ پەیوەندیەکانی لەبەرامبەردا دەرەوە. بەاڵم گ��ۆڕان هەڵ��ەوە، کۆمەڵێ��ک کەوتب��وە لەهەن��دێ هەڵوێس��تەوە بیگ��رە تا دەرحەق بەبێدەنگیەکەی��ان دەگات بەهەندێ مەس��ەلەی هەس��تیار، کە هەواداران��ی ئ��ەو حیزب��ە گۆڕانیان بەو ش��ێوەیە نەناس��یبو. بۆیە ئەم ڕێژەیە لەئاڵوگ��ۆڕی دەنگەکان لەدو هەڵبژاردنی نزیک لەیەکدا، دەمانخاتە بەردەم پرس��یارێکی لۆجیکیەوە کە ئەمەی��ە: ئای��ا لەم��اوەی نێوان دو لەکاتێکدا لەمشێوەیەداو هەڵبژاردنی یەکێتی و گ��ۆڕان هی��چ هەنگاوێکی باشیان نەنابێت، ئەم دەنگە زیادانەی هەرجارەو یەکێکیان بەدەستی دەهێنن ئاماژە بۆچی دەکەن؟! ئایا لۆجیکە تۆ کارێکی ئەوتۆی باشت نەکردبێت و لەهەڵکشاندابێت؟! دەنگەکانیش��ت ئەم��ە ئ��ەو پرس��یارە جدیەیە کە دەبێ��ت دواجار یەکێت��ی و گۆڕانیش ب��ۆ وەرگرتنەوەی لەخۆیانی بکەن، گەڕانەوەیە تاکەڕێگا وەاڵمەکەش��ی ب��ۆالی ئەو دەنگدەرە تێگەش��توەی کە چیت��ر دەیەوێت بیربکاتەوە، ئەو دەنگ��دەرەی کە زیادەڕەوی نیە گەر

بڵێین هیوای تێدا بەدی دەکرێت.ئەگەرچی پێموای��ە، لەکۆتایی��دا هێشتا دەنگدەری کورد نەگەشتوەتە ئەو قۆناغەی ک��ە بڕیاری دەنگدانی بەرنامەی هەڵس��ەنگاندنی لەس��ەر کاری حیزب��ەکان و کاندیدەکان بێت، چەقبەستوەش��ی قۆناغە ئەو بەاڵم تێپەڕان��د کە بەر لەچەن��د مانگێک کۆتایی بڕی��اری لەهەڵبژاردن��ەکان خۆی دابێت، هی��چ نەبێت دەتوانێت لەسەر هەڵەی حیزبەکان بوەستێت و قس��ەی خۆی هەبێ��ت. بۆیە بەڕای من، س��ەرەڕای ئەوەی کە هێش��تا دەنگدەری کورد زۆری ماوە ببێتە ئەو دەنگدەرەی کە لەڕێگەی دەنگدانەوە شەڕی بەدەستهێنانی ئامانجە گشتیی و تایبەتەکانی بکات، بەاڵم ئەم دۆخەی بیرکردنەوەکانی، دەنگدەرو ئێستای یەکێکە لەو هەنگاوانەی کە دەکرێت

دڵخۆشمان بکات.

13 )4٢8( سێشه ممه ٢014/5/1٣ [email protected]بیروڕا

سیاس��ەت لەس��ەردەمی مۆدێرندا بنەڕەتییانەی کەرەس��ە ل��ەو یەکێکە ک��ە چەمکی کات��ی نەتەوەیی بۆ تاک و دروس��تدەکات، کۆمەڵگا گروپەکان��ی وش��یارییەکی تایب��ەت بەرامب��ەر بەو زەمەنەی تیایدا دەژین، بەرهەمدەهێنێت و لەرێگای بەدامودەزگاییکردنی کاتیشەوە بەهایەک��ی تایب��ەت ب��ۆ کات دێنێتە

کایەوە. ئەو پرسیارەی بۆ من جێگای تێڕامانە ئەوەی��ە: ئایا سیاس��ەت لەکۆمەڵگای هەرێم��ی کوردس��تاندا چبەهایەکی بۆ کات بەرهەمهێناوە؟ ب��ۆ وەاڵمدانەوەی ئەم پرسیارە دەبێت بگەڕێینەوە بۆ سێ کۆڵەکەیس��ەرەکیی کات کە کۆمەڵگای مۆدێرن لەس��ەری بەندە. بەشێوەیەکی گشتیی کات لەکۆمەڵگای مۆدێرندالەسێ یەکەمیان پێکدێ��ت. گرن��گ رەگەزی دووهەمی��ان کات��ە، س��تاندارتکردنی کاتەو فۆرمیدەزگای��ی دروس��تکردنی سێهەمیشیان سەرهەڵدانی نۆرم و بەهای

کۆمەاڵیەتی تایبەتە بۆ کات. س��تاندارکردنی کات مانای گرێدانی بناغەیەکی لەس��ەر ئینسانەکانە کاتی راستەئاسا بۆ پێوانی کات کە لەکاتژمێرو کالێندەرو کرۆنۆلۆگیی ساڵدا بەرجەستە دەبێ��ت. وات��ە کاتژمێ��رو مانگژمێرو س��اڵژمێر. ئەم سیس��تەمە دەش��ێت تاکە سیس��تەمێک بێت کە کۆمەڵگای ئێمەش، وەکو کۆمەڵگاکانی تری دونیا، لەخۆرئاوا وەریگرتووەو کاری پێدەکات. گەرچی لەهەندێ��ک واڵتانی دەوروبەری ئێمەدا بەهۆیمێ��ژووی تایبەتی خۆیان و پاش��ان ئایدیۆلۆژیای ناس��یۆنالیزمەوە هەوڵی دروستکردنی دابڕانێکیان لەگەڵ شارستانی خۆرئاواییداو بۆ ستاندارکردنی کات ناگەڕێن��ەوە س��ەر چەمکی کاتی مەسیحیی بەمانا کالێندەرییەکەی، بەڵکو پشت بەکالێندەری ئیسالمی یان ئێرانیی دەبەس��تن. ناس��یۆنالیزمی کوردی��ش وەکو الس��اییکردنەوەیەکی ئەم مۆدێلە س��ااڵنێک ناوچەکە، لەناس��یۆنالیزمی بەش��ێوە دەڵەمەی��ی و فەریکییەک��ەی لەس��ەر ب��وو کارک��ردن خەریک��ی بەستانداردکردنی بۆ تایبەت مۆدێلێکی کالێندەری کاتی کوردی��ی. گومانیتێدا نیی��ە، جگ��ە لەچەژنی ن��ەورۆز، کۆی ئ��ەم هەواڵنە هیچی��ان نەیانتوانی ببن الی کات لەهۆش��مەندیی بەبەش��ێک ئینس��انی ئێمە، چونکی ناسیۆنالیزمی ک��وردی مۆدێلێکی زۆر لەرزۆک و بێهێزو مێژووی��ی و فەلس��ەفیی و بێبنەم��ای دەزگاییە ک��ە نەیتوانی بچووکترین کار لەس��ەر ئەم مۆدێلە ب��کات و لەرێگای هۆش��مەندییەکی بەدەزگاییکردنییەوە

نەتەوەیی بۆ کات بەرهەمبهێنێت. بریتیی��ە دووهەمی��ان کۆڵەک��ەی کات. بەدامودەزگاییکردن��ی ل��ە دامودەزگاییکردن��ی کات بریتیی��ە لەو ریتمەیکە سیاس��ەت بەکاتی کۆمەڵگای دەبەخش��ێت. هەم��وو کۆمەڵگای��ەک کاتێکی گش��تیی بۆ ت��اک و گروپەکانی لەو چوارچێوەیەش��دا دروس��تدەکات و سیستەمی ئابووری و ئایین و ئایدیۆلۆژیا رۆڵی بنەڕەتی��ی دەگێڕن و هەندێک لەو رۆژان��ەش رەهەندێک��ی نێونەتەوەییان هەی��ەو لەزۆرین��ەی واڵتان��ی دونیادا کراون بەپشووی فەرمی، وەکو لەیەکی ئایاردا دەیبینی��ن. لەواڵتانی خۆرئاواو ئەوانەی ئەو مۆدێل��ەی خۆرئاوایان بۆ هەڵبژاردووە، کات ئابووری رێکخستنی ش��ەممەو یەکش��ەممە کاتی پش��ووە، لەواڵتە ئیس��المییەکان رۆژی هەینییەو لەهەندێک واڵتی ئیسالمیی دیکە هەینی و شەممەیەو هتد. لەهەموو واڵتێکدا چەژنی ئایینی هەی��ەو ه��ەر واڵتێکیش رۆژی تایبەتی خۆی هەیە ک��ە وەکو چەژنی رۆژانەشی ئەو نەتەوەییتەماشایدەکات و کردووە بەپش��ووی فەرم��ی. لەهەموو واڵتانی دونیادا پش��ووی نەتەوەییهەیە، وات��ە ئەو رۆژانەی کە رووداوی گەورەی تێ��دا دروس��تبووە، کراون بەپش��ووی فەرمی، بۆنموونەسەربەخۆیی نەتەوەیی یان یەکگرتنەوەی دوو دەوڵەتی خاوەن یەک زم��ان و کولتوورو هتد. لەهەندێکی تریان��دا یادکردنەوە هەیە، هەندێک لەم هەندێکی نەتەوەیی��ن و یادکردنەوان��ە تریان نێونەتەوەیینکە مەرج نییە بکرێن بەپشووی فەرمیی و نەتەوەیی. دەشێت تەنان��ەت لەسیس��تەمێکی فیدرالی��دا لەناوچەیەکدا رۆژێکی ئایینی پش��ووی فەرمی��ی بێ��ت و لەناوچەیەک��ی تر کە ئایین��زای جیاوازی��ان هەیەهەمان رۆژ

پشوو نەبێت، وەکو لەئەڵمانیادا هەیە. لەکۆمەڵ��گای ئێمەدا سیس��تەمێکی ئیداری و ئابووری پڕ لەفەوزاو بێبەرهەم دامەزرێنراوە کە تیایداکاتی ئینسانەکان بەپرۆسەی بەرهەمهێنانەوە گرێنەدراوە، بەڵکو پابەندە بەسیستەمێکی بێبەرهەم و بەرخۆر کە ژیانی کار تیایدا لەپشوویەکی بەردەوام��ی نافەرمی دەچێت. زۆرینەی دەزگاکان دەوامیفەرمیی��ان هەیە، بەاڵم کارمەندەکان تەنها بۆ ئیسپاتی وجودو ب��ۆ یەکتربینین دەڕۆن ب��ۆ دەوام نەک بۆبەرهەمهێن��ان. هۆکاری س��ەرەکیش بۆ ئەم دۆخ��ەش بریتیی��ە لەنەبوونی نەتەوەی��ی و ئاب��ووری سیاس��ەتێکی بوونی ئابوورییەکی حیزبیی. سیستەمە مەحسوبییەت بەپرنسیپی ئیدارییەکەی کاردەکات و سیس��تەمە ئابوورییەکەشی بەرخۆرو مش��ەخۆر. کاری س��ەرەکیی لەم سیس��تەمەدا هێندەی دابەشکردنی پارەینەوتە بۆ کڕینی وەالئەتی لۆکاڵیی ئینس��انەکان، هێن��دە بریتیی��ە نییە بەرهەمدارو ئابوورییەکی لەدامەزراندنی س��ەربەخۆی نەتەوەیی. هەر ئەمەش��ە وادەکات کە گەندەڵیی لەدونیای ئێمەدا بەپلەی یەکەم لەتێکشکاندنی پەیوەندیی نێوان کارو بەرهەمدا تێبپەڕێت کە کات تیای��دا رەگەزی س��ەرەکییە. بۆئەوەی راییبکرێت، بەزووترین کات کارەکانمان دەبێت بەو سیس��تەمە مەحس��وبییەتە تێپەڕبیت کە سیستەمیئیدارەو ئابووری کاتی حیزب بەرهەمیهێناوە. بەمانایەکی ت��ر لەکۆمەڵ��گای ئێم��ەدا ئاب��ووری حیزب جێ��گای بەئاب��ووری نەتەوەیی کات بەه��ای ئ��ەوەی چۆڵک��ردووەو دیاریدەکات حی��زب و پەیوەندییەکانێتی ن��ەک کۆمەڵ��گاوە، بەئابووری��ی

عەقاڵنییەتی ئابوورییەکی سەربەخۆ. بەشێوەیەکی گشتیی ئێمە لەبەردەم ئەگەری ئەوەدای��ن کە کۆمەڵگای ئێمە ببێ��ت بەکۆمەڵگایەک کەخەریکە لەبەر ئابوورییەکی نەبوون��ی بێبەرهەمی��ی و تایبەت ب��ەکات، کاتی ئەوەندە زۆربێت کەبتوانێت یادی هەموو رۆژە جیهانییەکان بکات��ەوە، بێئەوەی ئ��ەم یادکردنەوانە بچووکترین هۆشمەندییفەردی و نەتەوەیی بەرهەمبهێنێ��ت. کۆمەڵگایەکمان هەیە تاوەک��و ئەمڕۆ هی��چ ریتمێکی تایبەتی کاتەکانی خۆی و بۆدابەش��کردنی نییە کەس بەتەواوی نازانێت س��اڵی داهاتوو لەبریئەوەی پش��ووەکانی چەند رۆژن. کارو رۆژانی راستەئاس��ا بەریتمێک��ی پشووەکان بێدەس��تکاری دیاریبکرێت، ئ��ەم بەریتمێکیمەزاج��ی دەبینی��ن پش��ووە فەرمییانە گۆڕانیان بەس��ەردا دێ��ت و کەس��یش نازانێ��ت ه��ۆکاری س��ەرەکیی ئەم پش��ێوییە گەورەیە بۆ کات��ی کۆمەڵگا چییە. لەراس��تیدا ئەم دۆخە هیچ بەرهەمنەهێنێت یەک ش��ت بەرهەمدەهێنێ��ت، ئەوی��ش نەبوون��ی کاتێکی نەتەوەیی بەدامودەزگایی کراوی عەقاڵنییە کە ئینسانەکان بتوانن لەسەر بناغەی ئ��ەو سیس��تەم و ریتمە ژیانی خۆیان رێکبخەن و هەس��تبکەن کە لەناو کاتدا دەزگایی نەتەوەی��ی و یەکەیەکی

دەژین و

سیاسەت و کات

لەبەردەم ئەگەری ئەوەداین کە

کۆمەڵگای ئێمە ببێت بەکۆمەڵگایەک

کەخەریکە لەبەر بێبەرهەمیی و نەبوونی ئابوورییەکی تایبەت

بەکات، کاتی ئەوەندە زۆربێت کەبتوانێت یادی هەموو رۆژە

جیهانییەکان بکاتەوە

19 »»

بیرکردنەوەی دەنگدەرئاراس عومەر

غه مبار جه باری

هەڵەیەکی گەورەیە گەر یەکێتی وابزانێت

لەهەڵبژاردنەکانی ئەمجارەدا

سەرکەوتنێکی گەورەی بەدەستهێناوە، هەروەک چۆن

هەڵەیەکی گەورەیە هیچ کەس و الیەنێکی

ناو یەکێتی پشکی شێری سەرکەوتنەکانی

ئەمجارە بەخۆی ببەخشێت

رۆژنامه گه ری كوردی یان ئه نارشیزم[email protected]

زۆرینه ی هه ره زۆری كه ناڵه

حیزبییه كان ته شهیرو له یه كدانی سیاسی و شكاندنی كارێزمای

سیاسیه كان و رادیكاڵی ئیعالمی بو نه ك بانگه شه یه كی

ته ندروست و نه ته وه یی

19 »»

‌‌سه‌ردار‌عه‌زیز

ل��ه‌دوا‌نوس��ینیدا‌ده‌رب��اره‌ی‌په‌یوه‌ندی‌هه‌رێ��م‌و‌تورکیاو‌ئه‌مه‌ری��کا‌لێکۆڵه‌ره‌وه‌ی‌ئینگلیزی‌بڵ‌پارک‌ئاماژه‌به‌ئه‌وه‌ده‌كات‌که‌ئه‌مه‌ریکا‌ئه‌وه‌ی‌که‌هه‌رێم‌به‌ده‌س��تیهێناوه‌ده‌زانێ��ت،‌ به‌ئه‌وپ��ه‌ڕی‌ ئێس��تا‌ هه‌ت��ا‌به‌له‌وه‌زیاتر‌ڕازی‌نابێت.‌ش��ایانی‌باس��ه‌توێژینه‌وه‌ک��ه‌ی‌پارک‌ئه‌كادیمیای‌ش��ه‌ڕی‌ئه‌مه‌ریکی‌پاڵپش��تیکردوه.‌ل��ه‌دوا‌دیداریدا‌له‌که‌ناڵ��ی‌س��کای‌نیوز‌مه‌‌س��عود‌بارزانی‌به‌ڕون��ی‌نیگه‌رانی‌خۆی‌ده‌رباره‌ی‌ئه‌مه‌ریکا‌ده‌رده‌بڕێت.‌]با‌رزانی‌ده‌ڵێت‌که‌نازانێ‌چی‌ئێران‌و‌ئه‌مه‌ریکا‌کۆده‌كاته‌وه‌له‌پاڵپشتکردنی‌مالیکی![‌شێوازی‌وتن‌و‌نه‌‌وتنی‌ئاماژه‌یه‌کی‌رون��ه‌که‌په‌یوه‌ندی‌هه‌رێم‌و‌ئه‌مه‌ریکا‌ڕه‌نگه‌له‌س��اردترین‌رۆژگاریدابێت‌له‌پاش‌روخانی‌رژێمی‌عێراق��ه‌وه.‌ئایا‌ئه‌م‌س��نورداریه‌ی‌ئه‌مه‌ریکا‌بۆ‌زیاتر‌به‌هێزبون‌و‌سه‌ربه‌خۆبونی‌هه‌‌رێ��م‌له‌کوێوه‌س��ه‌رچاوه‌ده‌گرێت.‌‌گه‌ر‌کۆتای��ی‌ ناوه‌ڕاس��ت‌و‌ ب��ۆ‌ بگه‌ڕێین��ه‌وه‌هه‌ش��تاکانی‌س��ه‌ده‌ی‌ڕاب��وردو،‌رۆژگاری‌کۆتایی‌شه‌ڕی‌سارد‌ده‌بینین‌کۆمه‌ڵێک‌ده‌ق‌له‌ناوه‌نده‌بااڵکانی‌ئه‌مه‌ریکاوه‌سه‌رهه‌ڵئه‌دات‌که‌ئام��اژه‌ده‌کات‌به‌هاتنی‌س��ه‌رده‌مێکی‌نوێ:‌ده‌قی‌وه‌ك‌ده‌وڵه‌تی‌بازرگانی‌ریتچارد‌رۆسنکرۆس،‌ده‌سه‌اڵتی‌نه‌رمی‌جۆزێف‌نای،‌کۆتایی‌مێژوی‌فۆکۆیاما.‌ئاش��کرایه‌که‌بۆ‌خوێنه‌ری‌قاڵبو‌له‌بواری‌سیاسه‌تدا‌به‌ئاشکرا‌پێکه‌وه‌گرێدانێ��ک‌ده‌بینێ��ت‌له‌نێ��وان‌ئه‌م‌ده‌قانه‌دا،‌که‌خ��ۆی‌له‌نیولیبرالیزم‌و‌بازاڕو‌کااڵدا‌ده‌بینێته‌وه.‌له‌م‌نوسینه‌دا‌ئامانجمان‌نی��ه‌ڕاڤ��ه‌ی‌ئ��ه‌م‌ده‌قانه‌بکه‌ی��ن،‌به‌ڵكو‌مه‌‌به‌س��تمان‌ئه‌وه‌یه‌که‌چ‌دیدێکی‌سیاسی‌ده‌هێنن��ه‌ئ��اراوه.‌وه‌ك‌رونه‌ک��ه‌زۆربه‌ی‌بیرمه‌ندانی‌ئه‌‌مه‌ریکی‌بۆ‌حکومه‌ت‌کارده‌كه‌ن‌به‌ش��ێوه‌ی‌ڕاسته‌‌وخۆو‌ناڕاس��ته‌وخۆ.‌به‌م‌پێی��ه‌ئای��ا‌ده‌قێک��ی‌وه‌ک‌کۆتایی‌مێژوی‌فۆکۆیاما‌ده‌توانێ��ت‌چ‌وه‌اڵمێکمان‌پێبدات‌ده‌رباره‌ی‌نه‌یاریی‌ئه‌مه‌ریکا‌بۆ‌سه‌ربه‌خۆیی‌هه‌رێم.‌ده‌قی‌کۆتایی‌مێژو‌ده‌قێکی‌هێگڵیه،‌به‌اڵم‌به‌ڕاڤه‌كاریه‌كی‌کۆژیه‌ف‌]ئه‌و‌بیرمه‌نده‌روس��یه‌فه‌ره‌نس��یه‌که‌ڕۆڵێکی‌بااڵی‌هه‌بو‌به‌یه‌كێت��ی‌ گه‌ش��ه‌دان‌ ب��ۆ‌ له‌کارک��ردن‌ئه‌وروپا[.‌ده‌ق��ی‌کۆتایی‌مێژو‌پێمانده‌ڵێت‌که‌س��ه‌رده‌مێکی‌نوێ‌له‌سیاسه‌تی‌جیهانیدا‌هاتوه‌ت��ه‌ئاراوه‌ئه‌‌ویش‌س��ه‌رده‌می‌بازاڕه.‌بازاڕ‌به‌مانا‌فه‌لس��ه‌فیه‌كه‌ی‌یانی‌لیبرالیزم،‌یانی‌کردنه‌وه‌ی‌س��نوره‌کان،‌یانی‌گه‌شه‌ی‌گۆڕین��ه‌وه‌ی‌کااڵ‌له‌نێ��وان‌واڵتانی‌دونیادا.‌]دیاره‌کۆتایی‌جه‌نگی‌س��ارد‌یانی‌کۆتایی‌واڵتان��ی‌داخ��راو‌له‌دونی��ا[.‌ئ��ه‌م‌قۆناغه‌ده‌توانی��ن‌به‌قۆناغ��ی‌ش��ت‌ناوبه‌رین‌یان‌قۆناغی‌کااڵ.‌قۆناغی‌پێشینه‌ی‌ئه‌م‌قۆناغه‌قۆناغ��ی‌خاک‌بو.‌ئای��ا‌کااڵ‌به‌رامبه‌ر‌خاک‌گرنگ��ی‌ له‌س��ه‌رده‌می‌ چیمانپێده‌ڵێ��ت؟‌به‌وه‌ی‌ له‌ملمالنێداب��ون‌ هێ��زه‌كان‌ خاکدا،‌که‌ده‌ستبگرن‌به‌س��ه‌ر‌خاک‌و‌پانتاییه‌كانی‌جیهاندا.‌خاک‌س��ه‌رچاوه‌ی‌هێزو‌بژێوی‌بو.‌به‌اڵم‌له‌سه‌رده‌می‌کااڵدا‌به‌پێچه‌وانه‌وه‌خاک‌گرنگ‌نیه‌به‌ڵكو‌ئه‌وه‌ی‌گرنگه‌ده‌ستگه‌یشتنه‌به‌بازاڕ،‌به‌بونی‌ئازادی‌گۆڕینه‌وه،‌هاتوچۆی‌کااڵ.‌گه‌رچی‌ده‌قی‌کۆتایی‌مێژو‌له‌هه‌ندێک‌ئاس��تدا‌توش��ی‌ڕه‌خنه‌و‌قه‌ی��ران‌بو‌به‌اڵم‌ئه‌وه‌ی‌ڕاس��تی‌بێت‌ئه‌وه‌یه‌که‌دونیا‌به‌بێ‌جیاوازی‌ب��ه‌ره‌و‌ئابوری‌نیولیبرالیزمی‌بازاڕ‌ده‌چێت،‌ته‌نانه‌ت‌واڵتانی‌کۆمۆنیستی‌وه‌ك‌چی��ن‌و‌کوباش.‌له‌هه‌مانکاتدا‌هه‌‌تا‌ئێس��تا‌هی��چ‌ئه‌ڵته‌رناتیڤێک��ی‌ت��ر‌له‌ئارادانیه‌بۆ‌بازاڕی‌ئازاد.‌]ئێمه‌لێره‌دا‌قسه‌له‌سه‌ر‌باش‌و‌خراپی‌ناکه‌ین‌به‌ڵکو‌قس��ه‌له‌س��ه‌ر‌ئه‌مری‌واقی��ع‌ده‌که‌ین[.‌کۆتایی‌مێژو‌وه‌ك‌دیدێکی‌ب��ۆ‌سیاس��ه‌تی‌ده‌ره‌وه‌ی‌ئه‌مه‌ری��کا‌یانی‌کۆتای��ی‌گۆڕینی‌جوگرافیا،‌کۆتایی‌ملمالنێ‌له‌سه‌ر‌خاک،‌کۆتایی‌شه‌ڕی‌هێزه‌کان‌له‌سه‌ر‌داگیرکردن��ی‌جێگای��ه‌ک.‌چونکه‌له‌قۆناغی‌کۆتایی‌مێژودا‌سه‌رتاپا‌گۆی‌زه‌وی‌دابه‌شبوه‌به‌سه‌ر‌دو‌به‌ر‌دا‌به‌ره‌ی‌ئه‌وانه‌ی‌له‌مێژودان،‌ب��ه‌ره‌ی‌ئه‌وانه‌ی‌که‌مێژوی��ان‌تێپه‌ڕاندوه.‌ئه‌وانه‌ی‌له‌مێژودا‌هیچ‌چارێکیان‌نیه‌به‌ڵکو‌ته‌نه��ا‌ده‌بێت‌له‌مێژو‌ده‌رچ��ن.‌دیاره‌مێژو‌یانی‌ش��ه‌ڕو‌ملمالنێ‌و‌یه‌كتر‌کوشتن.‌ئه‌گه‌ر‌ئه‌مه‌ریکا‌ڕابه‌ری‌کۆتایی‌مێژوه‌ئه‌‌وا‌واڵتانی‌دونی��ا‌رێگاچاره‌ی‌تریان‌نی��ه‌به‌ڵکو‌ده‌بێ‌ئه‌مه‌ریکایی‌ببن.‌ئه‌م‌به‌ئه‌مه‌ریکاییبونه‌یانی‌نیولیبرالیزم،‌یان��ی‌بازاڕی‌ئازاد،‌یانی‌بون‌لێره‌وه‌ به‌ئه‌‌مه‌ریکا.‌ به‌پانتایی‌سودگه‌یاندن‌

ده‌بین��ی‌که‌ئه‌مه‌ری��کا‌دژ‌به‌گه‌ڕانه‌وه‌یه‌بۆ‌س��ه‌رده‌می‌جیوپۆله‌تی��ک‌یان‌س��ه‌رده‌می‌خ��اک.‌چونکه‌له‌س��ه‌رده‌می‌خاکدا‌ئازادای‌کااڵو‌ش��تومه‌ك‌بونی‌نامێنێ��ت.‌به‌م‌پێیه‌ئه‌مه‌ری��کا‌خوازیاری‌کاڵبونه‌وه‌ی‌س��نورو‌ش��لبونه‌وه‌ی‌پانتاییه‌كانه‌نه‌ک‌ش��ه‌ڕکردن‌له‌سه‌ر‌خاک‌و‌سنور.‌له‌م‌قۆناغه‌دا‌ئه‌مه‌ریکا‌باس‌له‌مافی‌مرۆڤ‌و‌ماف��ی‌ئافره‌ت‌و‌مافی‌ئاین‌و‌مافی‌ده‌ربڕین‌و‌ئه‌م‌شتانه‌ده‌كات،‌که‌هه‌مو‌ئازادی‌تاکن‌له‌ن��او‌کایه‌ی‌ده‌وڵه‌تدا.‌)دی��اره‌ئه‌م‌بنه‌مایانه‌ک��ه‌به‌كاردێن‌وه‌ك‌ئامرازی‌سیاس��ی‌زۆرب��ه‌ی‌خه‌ڵکانێک‌که‌چاالکوان��ن‌ل��ه‌م‌بوارانه‌‌دا‌هێنده‌ئاس��تی‌ئاگایی��ان‌نیه‌بزانن‌که‌چ��ی‌ده‌گوزه‌رێت(.‌ئه‌گه‌ر‌ئێس��تا‌چوارچێوه‌ک��ه‌رون‌بێت‌ئه‌وا‌

دێنه‌سه‌ر‌په‌یوه‌ند‌ئه‌مه‌ریکاو‌هه‌رێم.کوردس��تان‌ هه‌رێم��ی‌ س��ه‌ربه‌خۆیی‌له‌سیاسه‌تی‌ئه‌مه‌ریکیدا‌یانی‌کۆتایی‌عێراق.‌ی��ان‌بونی‌عێراق‌به‌واڵتێک��ی‌الوازی‌نێوان‌دو‌ب��ه‌ره‌ی‌دژ‌به‌ی��ه‌ك.‌ب��ه‌م‌پێیه‌کاتێک‌عێراق‌هه‌ڵده‌وه‌ش��ێته‌وه‌له‌ئه‌نجامدا‌ده‌بێته‌هۆی‌چی؟‌ترس��ی‌ئه‌‌مه‌ری��کا‌له‌وه‌دایه‌که‌ببێته‌ه��ۆی‌به‌هێزبونی‌واڵتانێک‌و‌الوازبونی‌واڵتانێکی‌تر‌به‌جۆرێک‌ببێته‌سه‌ره‌تایه‌ك‌بۆ‌ملمالنێیه‌كی‌ناوچه‌ی‌له‌سه‌ر‌خاک‌و‌ناوچه‌ی‌بگه‌ڕێینه‌وه‌ پێویس��ته‌ لێره‌دا‌ قه‌ڵه‌مڕه‌وی.‌بۆ‌سایکس-پیکۆ.‌له‌دوا‌دیداریدا‌له‌ناوه‌ندی‌ف��ۆرد‌کیس��نجه‌ر‌له‌باس��کردنی‌له‌س��ه‌ر‌چاره‌نوسی‌س��وریا‌ئاماژه‌به‌سێ‌رێگاچاره‌ئ��ه‌دات،‌مانه‌وه‌ی‌ئه‌س��ه‌د،‌س��ه‌رکه‌وتنی‌ئۆپۆزسیون‌یان‌دابه‌شکردنی‌سوریا‌به‌سه‌ر‌چه‌ن��د‌ناوه‌ندێکی‌ئۆتۆنۆمدا‌که‌که‌س��یان‌نه‌توانن‌به‌س��ه‌ر‌ئه‌ویتریاندا‌زاڵبن،‌)ئه‌مه‌ی‌دواییان‌باشترینه‌به‌الی‌کیسنجه‌ره‌وه(.‌ئه‌م‌پرینسیپه‌که‌کیسنجه‌ر‌باسی‌ده‌كات‌نه‌بونی‌توانای‌هیچ‌الیه‌ک‌به‌زاڵبونه‌به‌سه‌ر‌الیه‌نه‌که‌ی‌تردا‌هه‌مان‌پرینس��یپه‌که‌سایکس-پیکۆی‌لێبونیادن��راوه.‌له‌م‌ڕوانگه‌‌ی��ه‌وه‌ئه‌مه‌ریکا‌بیر‌له‌تێکچونی‌هاوس��ه‌نگی‌ده‌كاته‌وه،‌بیر‌له‌دروستبونی‌واڵتانێک‌ده‌كاته‌وه‌له‌ناوچه‌كه‌ک��ه‌له‌خۆی��ان‌ڕاببینن‌که‌بتوانن‌به‌س��ه‌ر‌واڵتان��ی‌تردا‌زاڵب��ن.‌بۆیه‌هێش��تنه‌وه‌ی‌جوگرافی��ای‌سیاس��ی‌ناوچه‌كه‌وه‌ك‌خۆی‌به‌شێکه‌له‌پرینس��یپی‌سیاسه‌تی‌ده‌ره‌وه‌ی‌ئه‌مه‌ریکی‌له‌پێن��او‌رێگه‌گرتن‌له‌گه‌ڕانه‌وه‌ی‌

بۆ‌ملمالنێ‌له‌سه‌ر‌خاک.‌‌ب��اوه‌ڕه‌ی‌ئه‌مه‌ری��کا‌به‌کۆتای��ی‌ ئ��ه‌‌م‌مێ��ژوو‌دژایه‌ت��ی‌گه‌ڕانه‌وه‌بۆ‌س��ه‌رده‌می‌جیوپۆله‌تی��ک‌یان��ی‌گه‌ش��ه‌ی‌چه‌مک��ی‌جیهانگی��ری،‌ته‌کنه‌لۆجیا،‌ب��ازاڕ،‌خێرایی‌گه‌یاندن‌و‌گواس��تنه‌وه،‌به‌اڵم‌دژایه‌تی‌مافی‌جیابون��ه‌وه‌یان‌گۆڕین��ی‌جوگرافیا.‌دیاره‌لێ��ره‌دا‌کۆمه‌ڵێک‌قه‌یران��ی‌زۆر‌له‌ئارادایه،‌تورکیا‌خوازیاری‌گۆڕین‌یان‌ده‌ستکاریکردنی‌سایکس-پیکۆیه،‌ئێران‌له‌هه‌وڵی‌فراوانکردنی‌ئامرازی‌جیاواز،‌ به‌ش��ێوازو‌ قه‌ڵه‌مڕه‌ویدایه‌ئایا‌کورد‌له‌نێوان‌ئه‌م‌به‌رداش��انه‌‌دا‌ده‌بێت‌سیاس��ه‌تی‌چۆن‌بێت.‌دیپلۆماسی‌کوردی‌ده‌بێت‌بێته‌ئاراوه.‌ئه‌وه‌کاری‌پسپۆره‌نه‌ک‌

که‌سانی‌تر.

به‌شی‌یه‌که‌م

وەنەب��ێ‌تەنه��ا‌ك��ورد‌مێژویەكی‌شاراوەو‌نادیار،‌ئینجا‌درۆزن‌و‌ساختەو‌شێوێنراوو‌تیفتیفەكراوی‌هەبێت،‌ئەگەر‌بە‌وردی‌لەمێژو‌بڕوانین،‌دەبینین‌مێژو‌زۆرترین‌مەرگەسات‌و‌كارەساتی‌بەسەردا‌هاتوە،‌ئەم‌مێژوەی‌كە‌هەیە‌مێژویەكی‌درۆزنانەیە،‌ئەی‌كوا‌مێژوی‌راستەقینە‌؟‌بەدرێژای��ی‌مێ��ژو،‌مێ��ژو‌زوڵمی‌لێك��راوەو‌لێدەكرێ،چونكە‌‌لەوەتەی‌دروس��تدەكرێ،‌ بۆ‌ بوختانی‌ هەی��ە،‌پاش��قوڵی‌لێدەگیرێ،‌لەهەمانكاتیشدا‌مكیاجیشی‌بۆ‌دەكرێ،‌كەوابێ‌ئێستا‌هەم��و‌گەالنی‌دونیا‌دو‌مێژویان‌هەیە،‌وایلێهات��وە‌ه��ەردو‌مێژوەكەیان‌وەها‌تێكەاڵو‌كردوە‌وەك‌تان‌و‌پۆ،‌مێژویەك‌زۆر‌الپەڕەی‌ش��اراوەیە،‌مێژویەكیش‌دەیان‌كتێب��ی‌پڕكردۆتەوە،...‌ئێمەی‌ك��ورد‌ل��ەم‌هەرێم��ە،‌خاوەن��ی‌دو‌مێژوی��ن،‌مێژویەك‌رۆژان��ە‌چەپڵەی‌ب��ۆ‌لێدەدەی��ن‌و‌ب��ۆی‌هەڵدەپەڕین‌و‌هوتاف��ی‌بۆ‌دەكێش��ین،‌مێژویەكیش‌الپەڕەكانی،كتێبەكان��ی‌ هێش��تا‌لەن��او‌باوڵ��ەكان‌قف��ڵ‌دراون،‌لەبن‌لەناو‌ ش��اردراونەتەوە،‌ ئەستێڕكەكان‌كۆمپیوت��ەرەكان‌كراونەتە‌فۆڵدەرێك‌و‌لەكونجێك��دا‌دانراون،‌بەچەندین‌كلیك‌پێیدەگەی،مەترسی‌ ئینجا‌ لەسەركردن‌ڤایرۆسیش��یان‌لەس��ەرە،‌ئاخۆ‌كەی‌دەتوانین‌روخساری‌جوانی‌ئەو‌مێژوە‌دەربخەین،‌كە‌كەسمان‌ئەو‌جورئەتەمان‌نیە‌خۆی‌لەقەرەی‌بدا.‌ئاخر‌بۆمبێكی‌چێن��راوە،‌ئەوەی‌یاری‌لەگەڵدا‌بكات،‌كەواتە‌ ئ��ەی‌ دەتەقێتەوە؟‌ بەروی��دا‌چیبكەین؟‌‌من‌لێرە‌هەوڵدەدەم‌تەنها‌هەندێك‌پ��رس‌دەوروژێنم،‌وروژاندنی‌ئەم‌پرس��انە‌‌ئەگەر‌گ��ەورەش‌نەبن‌

بێگومان‌بچوكیش‌نین.‌‌‌ك��ێ‌دەتوان��ێ‌پێمبڵێ‌س��ەری‌ساڵی‌كوردی‌چۆن‌دروست‌بوە؟‌ئایا‌هیچ‌روداوێكی‌‌زیندوی‌بۆ‌كورد‌وەك‌نەت��ەوە‌تێدا‌هەبوە،‌ی��ان‌ئەو‌مێژوە‌رۆژی‌مەینەتیی‌نەتەوەیەك‌بوە،‌كەچی‌ئەوە‌‌2714س��اڵە‌نەك‌بەهەڵە‌بەڵكو‌ئەوپەڕی‌گەمژەییەوە‌دروستمانكردوەو‌شانازیش��ی‌پێوە‌دەكەین،‌نازانم‌كام‌ش��انازی،‌شانازی‌ژێردەس��تەییبونی‌

نەتەوەیەك؟‌‌ئاینی‌مەسیحی‌ئەمڕۆ‌لەسەرتاسەری‌ئەم‌جیهانە،‌بەگەورەترین‌و‌بەرفراوانترین‌ئایی��ن‌دادەن��رێ،‌چونك��ە‌زۆرترین‌پەیڕەوكارانی‌هەیە،‌كە‌دو‌ملیار‌كەس‌زیاترە،‌ب��ەاڵم‌س��ەیر‌لەوەدایە،‌ئەم‌ئایینە‌خودی‌عیسا‌دروستی‌نەكردوە،‌عیس��ا‌تەنها‌داوای‌هەندێك‌ریفۆرمی‌ئایین��ی‌–‌‌كۆمەاڵیەتی‌لەناو‌خودی‌ئایینی‌جولەكە‌ك��ردوە،‌تەنانەت‌هەر‌بیریش��ی‌لەدروس��تبونی‌ئایینێكی‌تر‌بەناوی‌مەسیحییەت‌نەكردۆتەوە،‌وەك‌نیچە‌عیس��ا‌بەپیاوێكی‌ترس��نۆكیش‌ناودەب��ا،‌بەواتایەك��ی‌رونتر‌عیس��ا‌بەجولەكەیی‌مردو‌هی��چ‌هەوڵینەداوە‌ئایینێكی‌نوێ‌دروست‌بكات،‌تەنانەت‌كارەیان‌ ئ��ەو‌ شوێنكەوتوەكانیش��ی‌نەك��ردوە،‌بەڵكو‌)‌30تا‌33(س��اڵ‌بەسەر‌مردنی‌عیسا‌تێپەڕببو،‌گروپێك‌درێژەیان‌بەچاكسازییەكەی‌عیسا‌داو،‌داوای��ان‌لەخەڵك��ی‌‌ناجولەكە‌دەكرد‌ببن��ە‌جولەكە،‌ئەمەش‌وەك‌عیس��ا‌ناوی‌لێنابو‌مەس��یح‌وات��ا‌رزگاریكار-‌رزگارب��ون.‌بەاڵم‌كاتێك‌گروپێكی‌زۆر‌لەخەڵكی‌حەزیان‌نەكرد‌ببنە‌جولەكە،‌وردە‌وردە‌فراوانتر‌بون‌تا‌گروپێك‌كە‌ناوی‌)شایۆل‌ترسۆسی( رابەرەكەیان‌بو،كە‌دواتر‌بە)پۆلس(‌ناوی‌دەركرد.‌پۆلس‌رۆشنبیرێكی‌جولەكە‌بو‌خەڵكی‌رۆمان‌بو،‌عیس��ای‌نەدەناسی‌و‌دەیان‌س��اڵ‌دوای‌مردنی‌عیس��ا‌وردە‌وردە‌لەئایینی‌جولەكە‌هەڵگەڕایەوە.‌)36(ساڵ‌بو‌عیسا‌مردبو،كە‌پۆلس‌ئیمانی‌بەش��وێنكەوتوانی‌)رێگا(هێن��ا‌ك��ە‌رابەرایەتیدەكرد.‌ عیسا‌ برای‌ یەعقوبی‌قوستەنتین‌ كە‌ رۆمان‌ ئیمپراتۆرییەتی‌بو‌دوای‌زیاتر‌لەسێ‌سەدە‌پاش‌مەرگی‌عیس��ا‌ئینج��ا‌ئایینی‌مەس��یحییەتی‌بەئایینی‌فەرمی‌ناساند.‌رۆڵی‌عومەری‌ك��وڕی‌خەتاب‌چەند‌ب��ەرز‌رادەگیرێ‌ئیس��المدا،‌ ئایین��ی‌ لەفراوانكردن��ی‌

رۆڵی‌پۆلس��یش‌بۆ‌ئایینی‌مەس��یحی‌زۆرترو‌بەرزترە.‌پۆلس‌نەبوایە‌ئایینی‌مەسیحی‌نەدەگەیشتە‌توركیاو‌یۆنان‌و‌رۆم.‌ئەو‌ئینجیالنەی‌نوسراونەتەوەش‌لەماوەی‌نێوان‌س��ااڵنی‌)‌65تا‌100(ساڵ‌دوای‌مردنی‌عیسا‌نوسراونەتەوە.‌لەدایكبونی‌ لەشوێنی‌ دور‌ ئینجیلەكان‌عیسا‌نوسراونەتەوە،‌ئینجیلی‌یوحەننا‌زۆر‌درەنگتریش‌لە)3(‌سێ‌ئینجیلەكەی‌تر‌نوسراوە،‌ئینجیلی‌مەرقەس‌لەرۆم‌،‌ئینجیلی‌مەتا‌لەئەنتاكیە‌نوسراون.ئیتر‌كێ‌دەتوانێ‌بیسەلمێنێ‌كە‌كاریگەری‌عیسا‌بەسەر‌ئەو‌ئینجیالنەوە‌چی‌بوە؟‌بەاڵم‌سەیركەن‌مێژو‌چۆن‌عیسای‌بەرەو‌ئاسمان‌برد،‌نەك‌بۆ‌قواڵیی‌زەوی؟‌ئەو‌عیسایەی‌كە‌ئەمڕۆ‌گەورەترین‌روداوی‌مێژویی��ە‌لەئەوروپ��اداو‌ت��ا‌ئەمڕۆش‌مەس��یح‌كاریگەرتری��ن‌كەس��ایەتی‌و‌‌بەرفراوانتری��ن‌ش��وێنكەوتوی‌هەی��ە‌لەدونی��ادا،‌كەچی‌هی��چ‌هێزێك‌نییە‌بتوان��ێ‌رۆژی‌لەدایكبونی‌رابگەیەنێ،‌ئ��ەو‌رۆژی‌لەدایكبونەی‌ئێس��تاكەی‌بۆی‌دروستكراوە.‌ئەو‌رۆژژمێرەی‌كە‌ئێستا‌هەمو‌مرۆڤەكانی‌دونیا‌پەیڕەوی‌راس��ت‌و‌ بنەمایەكی‌ هی��چ‌ لێدەكەن،‌دروستی‌نییە،‌تەنها‌ئەوە‌رونە‌كە‌ئەو‌ساڵەی‌پاشا‌هیرۆدۆس‌مردوە،‌عیساش‌لەدایكبوە.‌روونتر‌عیسا‌چەند‌ساڵێك‌بەر‌لەدەستپێكردنی‌چاخێك‌لەدایكبوە‌كە‌بەلەدایكبونی‌ئەو‌دەس��تپێدەكات.‌ئ��ەدی‌ئەم‌مێ��ژوە‌س��اختەیە‌چۆن‌بەبەرعیس��ادا‌بڕدراوە؟‌ئەو‌رۆژمێرەی‌ئێس��تا‌هەمو‌دونیا‌لەسەری‌دەڕوات،‌خۆ‌تا‌س��ەدەی‌شەش��ەمی‌زایینیش‌هیچ‌رۆژمێرێك‌نەبو،‌)دیۆنۆس��یۆس‌ئێگزیگۆس(‌لەسەدەی‌شەشەمی‌زایینی‌رۆژژمێرێكی‌پێش��كەش‌كرد،‌بەاڵم‌پڕ‌بو‌لەهەڵە..ئێس��تاش‌ئ��ەو‌رۆژژمێرە‌زیات��ر‌لە‌)4(چ��وار‌س��اڵ‌جیاوازی‌ئەم‌ بۆچی‌ عیس��ایە.ئەی‌ لەدایكبونی‌س��ەری‌س��اڵی‌زایینییە‌تا‌ئێستاش‌پەی��ڕەوی‌لێدەكرێ؟‌‌بەبڕوای‌من‌ئەم‌هەمو‌هەڵە‌مێژویی��ە‌بۆیە‌رویانداوە،‌چونكە‌عیسا‌وەكو‌پێغەمبەری‌ئیسالم‌بانگەش��ەی‌ئایینێك��ی‌نەك��ردو‌ئەو‌ن��اوی‌پێغەمبەرایەتی‌لەخ��ۆی‌نەنا،‌بۆیە‌س��اڵی‌لەدایكبونی‌زۆر‌جێگەی‌

گرنگیپێدان‌نەبو.بەهۆی)‌پۆڵ��س(ەوە،‌رۆم‌‌یەكەم‌واڵت‌ب��و‌لەدونیادا‌كە‌ب��ڕواو‌ئیمانی‌بەمەس��یحییەت‌هێن��ا.‌)ئیگناتۆس(یش‌یەكەم‌‌مەس��یحی‌بو‌كە‌زاراوەی‌بەكارهێنا.‌ كڵێس��ا‌ بۆ‌ )كاسۆلیك(ی‌ئیگناتۆس‌دەوروبەری‌ساڵی‌112ز‌وتی:‌حەكیمێك‌هەیە،‌جەستەیی‌و‌روحانی،‌لەدایكبوەو‌نەبوە،‌خودایەكە‌لەمرۆڤ،‌ژیانی‌راستەقینەش��ی‌لەمەرگایە،‌هەم‌لەخودا،‌س��ەروەری‌ لەمەریەمەو‌هەم‌هەمومانە،‌عیس��ای‌مەسیح.‌‌سەیری‌ئەم‌مێژوە،‌دوای‌‌112س��اڵ‌بەس��ەر‌مردنی‌عیس��ا‌تۆ‌ئەم‌قس��ەیە‌بكەی.‌ئیمپرات��ۆر‌ چوارەمی��ش‌ لەس��ەدەی‌بو‌ بااڵدەس��ت‌ یەكەم‌ كونس��تانتینی‌لەدونی��ادا‌ك��ە‌پش��تیوانی‌خۆی‌بۆ‌ئ��ەو‌ئایین��ی‌مەس��یحییە‌راگەیاند،‌ئیت��ر‌بەهاتن��ە‌ری��زی‌ئیمپراتۆرەوە‌ئایینی‌مەس��یح‌چوە‌قۆناخێكی‌نوێی‌مەس��یح‌ ئایین��ی‌ باڵوبونەوە.ب��ەاڵم‌بەهێ��زی‌شمش��ێر‌خۆی‌نەس��ەپاند،‌تا‌عیس��ا‌مابو،‌ئەوپەڕی‌ئەهریمەنی‌نیشانئەدا،‌دواتر‌ئەوە‌كڵێسا‌بو‌بەناوی‌مەس��یحییەتەوە‌خەڵكی‌دەس��وتاندو‌زمانیانی‌لەبنەوە‌دەبڕی.‌ئەوەی‌زمانی‌جیۆردانۆ‌بڕۆنۆی‌لەتكردو‌سەری‌بڕی‌كە‌س��ەریان‌لەجەس��تەی‌جیاكردەوە‌برۆكانی‌هەر‌هەڵدەپەڕین،‌بەم‌حاڵەوە‌جەستەكەشیان‌خستە‌سەر‌ئاگردانەوە‌

ت��ا‌ت��ەواو‌س��وتا،‌ئ��ەوەی‌گالیلۆی‌ناچاركرد‌پەش��یمانبێتەوە‌دەنا‌ئاگری‌دۆزەخێك‌چاوەڕوانیدەكات،‌ئەوەی...،‌ئەوەی...،‌هەمو‌ئەمانە‌كڵێس��ا‌بون،‌ئەو‌كڵێس��ایەی‌دورو‌نزیك‌پەیوەندی‌

بەخودی‌مەسیحەوە‌نەبو.گەورەتری��ن‌و‌ كوردی��ش‌ ئێم��ەی‌نەتەوەییم��ان،‌ جەژن��ی‌ بەرزتری��ن‌نازانین‌ كەس��مان‌ ب��ەاڵم‌ ن��ەورۆزە،‌كاوە‌ل��ەچ‌س��ەردەمێكدا‌ژیاوەو،‌لەچ‌ئ��ەی‌زوحاك‌ نەتەوەیەكی��ش‌بوە؟،‌لەكام‌نەتەوە‌ب��وە؟،‌ئایا‌زوحاك‌ئەو‌پیاوە‌ستەمكارەیه‌‌بو،‌یان‌لەبەرامبەر‌ستەمكاریدا‌وەستایەوەو‌بەو‌دەردەیان‌برد؟‌كاوە‌كوردە‌یان‌زوحاك؟باش��ە‌كورد‌بۆچ��ی‌ئەو‌ئەفس��انەیەی‌كرد‌بەجەژن��ی‌نەتەوەی��ی‌خ��ۆی،‌كورد‌گوتەنی‌كە‌نە‌س��ەری‌دیارەو‌نە‌بن؟‌نەتەوەی‌كورد‌لەوەتەی‌هەیە‌شەهیدو‌قوربان��ی‌لەپێناوی‌ئازادی��دا‌دەدات،‌كەچ��ی‌رۆژە‌نەتەوەییەكەی‌ئاوا‌پڕە‌لەپرس��یاری‌بێ‌وەاڵم،‌بۆ؟ئایا‌كاتی‌ئەوە‌نەهاتوە‌رۆژی‌نەتەوەیی‌خۆمان‌بنوسینەوە،‌رۆژێك‌كە‌نەبونی‌هێنایە‌بون‌و‌مەحاڵی‌بەتاڵكردەوە؟‌ئایا‌رۆژی‌ئاوا‌پڕ‌لەنەبەردیم��ان‌زۆر‌نییە؟ئەی‌بۆچی‌خۆمان‌تەس��لیمی‌ئیرادەیەكی‌

ئەفسوناوی‌كردوە؟‌‌زاراوەی‌س��ەدەكانی‌ناوەڕاست‌تا‌كۆتایی‌نەهاتبو،‌كەس��ێك‌ئەو‌ناوەی‌بەبااڵدا‌نەبڕیبو،‌بەاڵم‌لەسەدەی‌16،‌مێژوزانی‌ئیتاڵی)فالڤیۆوبوند(‌زاراوەی‌سەدەكانی‌ناوەڕاستی‌داهێنا،‌كە‌رێك‌س��ەدەی‌پێنجەم‌تا‌س��ەدەی‌پازدە‌دەگرێتەوە،‌رونتر‌بڵێین‌لەسااڵنی)‌500-1500(ز‌دەگرێت��ەوە.‌مێ��ژوی‌فیكرو‌س��اڵێك‌ هەزار‌ ئەوروپا‌ فەلس��ەفەی‌دەب��و،‌چەقی‌گرتبو،‌دی��كارت‌توانی‌وەك‌باوك��ی‌فەلس��ەفەی‌نوێ‌خۆی‌نیش��انبدات‌و‌ئەو‌گۆمە‌چەقبەس��توە‌بش��ڵەقێنێ،‌ل��ەدوای‌گالیلۆ‌یەكەمین‌گورزی‌كوش��ندە‌لەئەرستۆ‌بوەشێنێ،‌زانس��تییەكەی‌و‌ لەب��واری‌ گالیل��ۆ‌دیكارتیش‌لەبواری‌فیكرو‌فەلسەفەدا.‌بەاڵم‌لەراستیدا‌ئەمانۆیل‌كانت‌باشتر‌لەدیكارت‌سەرلەنوێ‌ئابڕوی‌هێنایەوە‌بەر‌فەلس��ەفە،بەاڵم‌نازن��اوی‌باوكی‌فەلس��ەفە‌دیكارت‌بۆ‌خۆی‌برد‌نەك‌كانت.‌ل��ەدوای‌راپەڕینەوەو‌لەوەتەی‌حكومەت��ی‌هەرێم‌پێكهات��وە،‌دۆخی‌سیاس��ی‌لەم‌هەرێمە‌چەقیبەس��توە.‌بزوتنەوەی‌گۆڕان‌توانی‌وەكو‌هێزێكی‌ركابەری‌دەسەاڵت‌و‌وەكو‌بزوتنەوەیەكی‌نیش��انبدات‌و‌ئەو‌ بەرهەڵستكار‌خۆی‌گۆم��ە‌چەقبەس��توەی‌ش��ڵەقاندوە،‌بەاڵم‌لەراستیدا‌پێویستیمان‌بەهێزێكە‌‌س��ەرلەنوێ‌ئاب��ڕو‌بێنێت��ەوە‌ب��ەر‌دەس��ەاڵت،‌گۆڕان‌هێشتا‌نەگەیشتۆتە‌دەس��ەاڵت،‌هیوادارم‌ئەگەر‌گەیش��ت‌بەدەس��ەاڵت‌ئەو‌جەسارەتەی‌هەبێت‌ئابڕو‌بێنێتەوە‌بەر‌دەسەاڵت.هەرچەندە‌بزوتنەوەی‌گۆڕانیش‌نەیتوانیوە‌ببێتە‌بزوتنەوەیەكی‌فیكری-سیاسی‌بۆیە‌ئەو‌ئەركە‌بۆ‌گۆڕانیش‌ئەستەمە.‌فرانسیس‌بیكۆن‌گاڵتەی‌بەو‌كەسانە‌دەكرد‌كە‌بڕوای��ان‌وابو‌زەوی‌ب��ەدەوری‌خۆردا‌هی��چ‌گومانی‌ بیكۆن‌ دەس��وڕێتەوە،‌لەوە‌نەبو‌كە‌زەوی‌چەقەكەیەو‌خۆرو‌ئەستێرەكانیش‌بەدەوری‌دەخولێنەوە،‌چونكە‌ئەوەی‌بەچاو‌دەبینرا‌ئەوەبو‌كە‌خۆر‌دەخولێتەوە‌نەك‌زەوی،‌هەر‌ئەم‌هۆكارەش‌بو‌ئینجیل‌كەوتە‌هەڵەیەكی‌زەقەوە‌كە‌پێیوابو‌خۆر‌بەدەوری‌زەوی‌دەخولێتەوە،‌ب��ەاڵم‌ئەوەتا‌دەركەوت‌زەوی‌لەم��اوەی‌‌24كاتژمێ��ر‌جارێك‌بەدەوری‌خۆیدا‌دەخولێتەوەو‌لەماوەی‌خۆردا‌ بەدەوری‌ جارێك‌ ساڵێكیش��دا‌دەخولێتەوە.‌تا‌ئێس��تا‌زۆرن‌ئەوانەی‌پێكدەهێنن‌ ئیمڕۆ‌سەركردایەتی‌حزب‌كە‌هێشتا‌‌لەئەقڵی)بیكۆن(یان‌تێپەڕ‌نەكردوە،‌هێشتا‌بەالی‌ئەوانەوە‌فیكر‌بزوێن��ەری‌كۆمەڵگە‌نییە‌بەڵكو‌تەنها‌دراو‌بزوێنەری‌ن��ەك‌هەر‌كۆمەڵگەیە‌مێژوشە.بەاڵم‌ ئەقڵ‌و‌ بزوێنەری‌ بەڵكو‌ئەوان��ە‌هێش��تا‌كتێبەكان��ی‌)ئالفین‌دەس��ەاڵت( تۆفلەر(بەتایبەت)گۆڕانی‌

یان‌نەخوێندۆتەوە.ئاالن‌تۆری��ن‌دەڵێت‌ئاگ��ری‌مێژو‌هێشتا‌خامۆش‌نەبوە.‌مەبەستی‌ئاالن‌تۆرین‌ئەوەی��ە‌تا‌مرۆڤ��ەكان‌یەكتر‌بكوژن‌و‌خوێ��ن‌بڕێژن‌و‌ئاگر‌لەیەكتری‌بەربدەن،‌مێژوش‌هەر‌تاوئەسێنێ،‌ئەو‌قسەیەی‌ئاالن‌تۆرین‌بۆ‌ئەوروپا‌نییە،‌بەڵكو‌مەبەستی‌ئەو‌واڵتانەیە‌تا‌ئێستا‌هەندێك‌لەسەركردەكانیان‌بەئەقڵیەتی‌من‌حیزبم،‌من‌دەوڵەتم،‌من‌ئااڵم،‌من‌نەتەوەم،‌من‌منم،‌من‌هەمو‌ش��تێكم،‌منی��ش‌نەبم‌هیچ‌ش��تێك‌بونی‌نییە،‌رەفت��ار‌دەكەن.‌مۆس��ۆلینی‌و‌هیتلەر‌

دیموكراس��ی‌و‌ بەرێگای‌ هەردوكی��ان‌جەماوەرەوە‌گەیشتنە‌دەسەاڵت،‌بەاڵم‌بەتەواوی‌ دیموكراس��ییەتیان‌ دوای��ی‌لینگەو‌قوچ‌كردەوەو‌جەماوەریش��یان‌ب��ۆ‌جەهەنەم‌ن��ارد،‌وەك‌ئەو‌مێژوە‌كورد‌ بەب��ااڵی‌ درۆزن��ەی‌ س��اختەو‌درواوە.‌م��ن‌زۆرج��ار‌دەكەوم��ە‌ناو‌لێكدانەوەی‌كەس��انێك‌كە‌لەقۆناخی‌لەچی��اكان‌ نیش��تمانی‌و‌ رزگاری‌پێش��مەرگەو‌نەبەرد‌بون،‌بەاڵم‌دوای‌راپەڕین‌بەش��ێك‌لەو‌كەس��انە،‌دزو‌گەندەڵ‌دەرچون،‌ش��ەهامەتیان‌تێدا‌نەما،‌من‌نازانم‌ئەو‌چەند‌س��اڵە‌چۆن‌لەس��ەنگەری‌بەرگری‌و‌پێشمەرگایەتی‌مابونەوە؟‌ئاخر‌ئێستا‌ئەوەندە‌بچوك‌و‌بودەڵەن،‌مرۆڤ‌قێزیان‌لێدەكاتەوە.

ئەگەر‌فلۆبێر‌نەبوایە،‌نوێخوازییەكەی‌جیمس‌جۆیس‌و‌مارس��یل‌پڕۆس��ت‌و‌كاف��كا،‌بەجۆرێكی‌ترو‌بەدیدێكی‌ترو‌بەئاراس��تەیەكی‌تر‌دەب��ون،‌یان‌هەر‌نەدەب��ون‌و‌ناووناوبانگیش��یان‌بۆ‌دور‌جۆیس‌و‌ سەیریكەن‌ ،بەاڵم‌ نەدەڕۆیی،‌كافكا‌ن��اوو‌ناوبانگیان‌لەفلۆبێر‌زیاتر‌دەرك��رد،‌ئەمە‌چ‌مێژویەك��ە،‌فلۆبێر‌كەوتە‌پشتەوەی‌كافكاو‌جۆیس؟‌لەم‌هەرێمەی‌ئێمەش‌زۆر‌شاعیر‌هەوڵیان‌ب��ۆ‌درا،‌بب��ن‌بەش��اعیری‌نوێخوازو‌گەورەو..‌هتد‌بەاڵم‌ئەو‌مێژوە‌ساختەی‌كە‌بۆ‌)گۆران(ی‌ش��اعیر‌دروستكرا،‌زو‌ئاش��كرابو،‌ئ��ەوەی‌ب��ۆ‌كامەران‌موكریش‌دروس��ت‌كرا،‌دیس��ان‌بڕی‌نەك��ردو‌زو‌پوكایەوە.‌ئیتر‌نەتوانییان‌‌بە)گۆران(و،‌ بك��ەن‌ موكری‌ كامەران‌بچوككرایەوە..‌ بۆ‌ نە)گۆران(یش��یان‌ت��ا‌ش��ێركۆ‌بێكەس‌نەهاتب��و‌گۆران‌لوتكە‌بو،‌بەاڵم‌شێركۆ‌ئەو‌لوتكەیەی‌لێس��ەندەوە،‌هێش��تا‌دیارنییە‌دوای‌چەندین‌دەیەی‌دیك��ە‌كێ‌زاتی‌ئەوە‌دەكات‌ئەو‌لوتكەیەی‌شێركۆ‌لەسەری‌هەڵكورماوە،‌لێیبسەنێتەوە.‌دڵنیام‌ئەو‌نەوەیەی‌ئێمە‌كە‌تەمەنیان‌نیوسەدەی‌

تەواو‌كردوە‌نایبینن.مەزهەبی‌مەسیحییەتی‌ئەرتۆدۆكسی‌كە‌روس��یا‌بەچڕی‌پەیڕەوی‌لێدەكرد،‌ئەوەبو‌كە‌قەش��ە‌ئەرتۆدۆكس��ەكان‌دەتوانن‌ژن‌بێنن،‌ب��ەاڵم‌لەمەزهەبی‌كاس��ۆلیكی‌رۆمایی،‌قەشە‌كاسۆلیكە‌رۆمانیی��ەكان‌ناتوان��ن‌ژن‌بێنن،‌كە‌جگە‌لەروس��یا‌یۆنان‌و‌سربیاش‌تەواو‌ئەرتۆدۆكسین.‌ئەمە‌لەكاتێكدا‌ئایینی‌بەدرەنگەوە‌گەیشتە‌ زۆر‌ مەسیحییەت‌روس��یاو‌لەدوای‌988ز‌كە‌فالدیمێری‌بەمەس��یحییەت‌ باوەڕی‌ فەرمان��ڕەوا‌هێنا،‌ئەم‌ئایینە‌روسیای‌گرتەوە.‌

نەگبەتین‌ ئەوەن��دە‌ ك��ورد‌ ئێمەی‌تەنها‌ئەوەندە‌دەزانین‌كە‌لەسەردەمی‌عومەری‌كوڕی‌خەتابدا‌ئایینی‌ئیسالم‌لەژێ��ر‌ن��اوی‌فتوحات��ەوە‌گەیش��تە‌كوردس��تان،‌بەاڵم‌كەس‌باس��ی‌ئەو‌مقاوه‌م��ەت‌و‌بەرەنگاربونەوەیەی‌كورد‌ناكات‌كە‌بەرامبەر‌بەس��وپای‌ئیسالم‌نواندیان،‌ئیس��تاش‌گردو‌شاخ‌و‌دۆڵ‌و‌كێوەكان��ی‌كوردس��تان،‌پڕن‌لەگۆڕی‌ك��ێ‌دەتوانێ‌ ب��ەاڵم‌ س��ەحابەكان،‌روی‌راستی‌كوش��تنی‌ئەو‌سەحابانە‌

دەربخات؟

بیرورا)428(‌سێشه‌ممه‌‌2014/5/13 14

سه‌ربه‌خۆیی‌هه‌رێمی‌کوردستان‌

له‌سیاسه‌تی‌ئه‌مه‌ریکیدا‌یانی‌کۆتایی‌عێراق.‌یان‌بونی‌عێراق‌به‌واڵتێکی‌الوازی‌

نێوان‌دو‌به‌ره‌ی‌دژ‌به‌یه‌ك

بۆچی ئه مه ریکا دژ به سه ربه خۆیی هه رێمه؟

مێژوی ساختە،مرۆڤی ساختەو درۆزن دروستیدەكات دورنزیک گۆشه‌یه‌که

‌‌سه‌ردار‌عه‌زیزو‌نیاز‌نه‌جمه‌دین‌‌ده‌ینوسن

فوئاد‌سدیق

كاوە‌كوردە‌یان‌زوحاك؟باشە‌كورد‌

بۆچی‌ئەو‌ئەفسانەیەی‌كرد‌بەجەژنی‌نەتەوەیی‌خۆی،‌كورد‌گوتەنی‌

كە‌نە‌سەری‌دیارەو‌نە‌بن؟

لەدوای‌راپەڕینەوەو‌لەوەتەی‌حكومەتی‌هەرێم‌پێكهاتوە،‌

دۆخی‌سیاسی‌لەم‌هەرێمە‌چەقیبەستوە‌بزوتنەوەی‌گۆڕان‌

توانی‌وەكو‌هێزێكی‌ركابەری‌دەسەاڵت‌و‌وەكو‌بزوتنەوەیەكی‌بەرهەڵستكار‌خۆی‌نیشانبدات‌و‌ئەو‌

گۆمە‌چەقبەستوەی‌شڵەقاندوە

19‌»»

سوپاسس��وپاس‌و‌پێزانینی‌ئاوێنه‌‌بۆ‌دکتۆر‌نیاز‌نه‌جمه‌دی��ن،‌ک��ه‌‌له‌ژماره‌کان��ی‌رابردودا‌له‌رێگه‌ی‌ستونه‌کانییه‌وه‌‌هاوکاری‌کردین.

15 (428( سێشه ممه 2014/5/13 [email protected]ته‌ندروستی

ئاژار دو هه فته جارێك

ئیسماعیل عوسمان ده ینوسێت

Polioنه‌خۆشیه‌كی‌‌هه‌رێمی‌ ره نگه له كۆندا چیرۆكی ئه و كه سانه ی مندااڵنه وه ئیفلیجبون��ی به ه��ۆی كه زۆرب��ن، بوب��ن نه خۆش��ی توش��ی به تایبه ت ئ��ه و مندااڵنه ی كه له ناوچه دوای ب��ه اڵم هه ژارنش��ینه كاندان، تێپه ڕبونی قۆناغێكی مێژویی دیاریكراو له ئێستادا ئه م چیرۆكانه دوباره ده بێته رێكخراوه خه می رۆژنامه و مانش��ێتی

ته ندروستیه جیهانیه كان.ئیفلیجی مندااڵن كه به Polio ناسراوه نه خۆش��یه كی ڤایرۆسی كۆنی مێژویه ، له وه دایه ڤایرۆس��ه ئ��ه م مه ترس��ی ده گوازرێت��ه وه ، ده م��ه وه له رێ��گای نه خۆشیه كه كاریگه ری له سه ر جه سته و سه ره وه ی خواره وه و په له كانی هه ردو منداڵده بێت، به وه ش منداڵه كه توانای راگرتنی په له كانی به ش��ێوازی ئاسایی نابێت، ناتوانێت س��ودی پێویست له و

په النه ی وه ربگرێت.له ئه مه ری��كا له س��اڵی 1921 كه )رۆز فێڵد( سه رۆكایه تی ئه و واڵته ی كردوه یه كێك بو له و كه س��انه ی كه توش��ی نه خۆشی پۆلیۆ بوه ، هه روه ها له ساڵی چه ندین به رباڵو به شێوه یه كی 1950دا

واڵتی جیهانی گرته وه .ئه م نه خۆشیه سێ جۆر ڤایرۆسی جیاواز له خۆده گرێت ئه وانیش به ڤایرۆسه كانی (Polio1، Polio2، polio3( ناسراون، له 95%ی ئه و كه سانه ش توشی شه له ل نابن به اڵن ماكی نه خۆش��یه كه له سه ر

جه سته ی ئه و كه سانه ده رده كه وێت.دوای چه ندین س��اڵ كاركردن له ساڵی ته ندروس��تی رێكخ��راوی 1988بڕیاریده رك��رد )W.H.O( جیهان��یبۆ چۆنیه ت��ی كۆنت��رۆڵ و بنبڕكردنی

نه خۆشی ئیفلیجی مندااڵن.چوارده س��اڵ دوای هه روه ه��ا نه خۆش��یه له عێراق، ئه و له بنبڕكردنی ئێستا نه خۆشیه كه سه ریهه ڵداوه ته وه و ئه گه رچی وه زاره تی ته ندروستی تاوه كو ئێس��تا هیچ جۆره داتایه كی له و جۆره ئیعالننه كردوه ، به اڵم له كوردس��تانیش چه ند حاڵه تێ��ك ده ركه وتون و ئه وه ش مه ترسی له س��ه ر ته ندروستی مندااڵن

دروست ده كات.باڵوبونه وه ی ئه م نه خۆش��یه له رێگای س��نوره كانی س��وریاوه بوه ، ئه ویش دوای كۆچكردن��ی ژماره یه ك��ی زۆری هاواڵتی��ان ب��ۆ عێراق بۆیه له س��اڵی 2013 ڤایرۆس��ه كه گوازراوه ت��ه وه بۆ عێراق، یه ك��ه م حاڵه ت له 2014/3/1 له به غ��دا تۆماركراوه ، له ماوه ی س��ێ مانگدا له س��اڵی 2014 دا 17 حاڵه تی ئه و نه خۆش��یه تۆمارك��راوه ، رێژه ی

باڵوبونه وه شی )50%-80%(.مه ترس��ی ئ��ه م نه خۆش��یه له وه دایه ئه گه ر هاتو له م��اوه ی 14 رۆژدا یه ك تۆماربكرێت، له ناوچه ی��ه ك حاڵ��ه ت پێویسته هه مو ئه و ناوچه یه پرۆسه ی كوتانی له رێگای ده مه وه یاخود له رێگا ده رزیه وه بۆ ئه نجام بدرێت به رێژه ی له

95% زیاتر بێت.نه خش��ه ی له س��ه ر له ئێستاش��دا ته ندروس��تی جیهانی ئه م نه خۆش��یه له ئه فغانس��تان و نه یجیریا باڵوه و بونی

هه یه .به پێی تی��ۆره ته ندروس��تیه كان هه ر باڵوبێته وه له ناوچه یه كدا ڤایرۆس��ێك مه ترسی ته شه نه كردنی بۆ ناوچه كانی دیكه زیاتره ، ئه وه ش به هۆی تێكه اڵوبون و به ریه ككه وتنی مرۆڤه كان پێكه وه ، بۆیه باڵوبێته وه له به غداد هه رنه خۆش��یه ك مه ترسی گواستنه وه ی ئه و نه خۆشیه و س��ه رهه ڵدانی له هه رێمدا زۆره ، چونكه ئه م ڤایرۆسه له رێگای ده مه وه ی نه قڵ

ده بێت و ده گوێزرێته وه .له ئێستادا وه زاره تی ته ندروستی پێویسته دوباره هه ڵمه تێكی به رباڵو ئه نجامبدات له رێ��گای راگه یاندن��ه كان به تایب��ه ت كۆمه اڵیه تیه كان وهۆكاره كان��ی ت��ۆڕه په یوه ندیكردن، بۆ ئه وه ی كار له س��ه ر هۆش��یاری ته ندروس��تی تاك بكرێت، هه روه ها ده س��ت به هه ڵمه تی كوتانی

مندااڵنیش بكات.دایكانپێویس��ته له س��ه ر هه روه ه��ا چاودێریی وردی منداڵه كانیان بۆ توش نه بون به و نه خۆش��یه بكه ن، هه روه ها له رێگای ئه و زنجی��ره كوتانانه ی كه له الی��ه ن وه زاره ت��ی ته ندروس��تیه وه منداڵه كانیان ب��ۆ كوتان دیاریكراوه ، ئه نجام بده ن ب��ۆ ئه وه ی به دوربن له م نه خۆشیه ، چونكه چیرۆكه كانی ژیانی ئه و كه س��انه كه به و هۆیه وه توش��ی

نه خۆشی بون مه ترسیدارن.

جیهان��ی تەندروس��تی ڕێکخ��راوی تەندروستی سیاس��ەتی پێناس��ەی ب��ەم ش��ێوەیە دەکات ) بریتیی��ە لەبڕی��اردان، پ��الن و ئ��ەو کارانەی بەدیهێنان��ی ب��ۆ ئەنجامدەدرێ��ن کۆمەڵێ��ک ئامانجی دیاریکراولەبواری سیاسەتێکی تەندروستیدا. چاودێری تەندروس��تی ڕون دەتوانێت چەندین ئامان��ج بەدەس��تبهێنێت و دیدێک بۆ ئایندە پێناس��ە دەکات کە بەهۆیەوە یارمەتی چەس��پاندنی ئامانج و خاڵی نزیک و مامناوەند دەدات. پێش��ترێتی )اولویە(و ڕۆڵی چاوەڕێکراوی کۆمەڵە جیاوازەکان دیاری دەکات، کۆدەنگی ئ��اگادار بونی��ات دەنێ��ت و خەڵک

دەکاتەوە(.لەسیاس��ەتی چیی��ە ئامان��ج تەندروستی تەندروستی؟: سیاسەتی کار دەکات ب��ۆ بەدیهێنان��ی یەکێک لەمافەکانی م��رۆڤ کە ئەویش مافی

تەندروستیە.کەوات��ە ئەنجومەنی یاس��ادانان ئەم حکومەتیش دادەڕێژێت و سیاس��ەتە هاواڵتی��ان ت��ا دەکات پی��ادەی ئاس��تی لەبەرزتری��ن س��ودمەندبن تەندروس��تی کە بتوانرێت دەستەبەر

بێت. کۆڵەک��ە بنەڕەتیەکانی سیاس��ەتی

تەندروستی پێکدێن لەمانە :• ئ��اوی خواردنەوەی س��ەالمەت و

ئاوەڕۆی گونجاو.• خواردنی سەالمەت.

• خۆراک و خانوبەرەی پێویست.• کارو ژینگەی تەندروست.

لەب��واری زانی��اری • خوێن��دن و تەندروستیدا.

• یەکسانی ڕەگەز.چاودێ��ری و پێشکەش��کردنی •تەندروس��تی خزمەتگ��وزاری )ک��ە پەیوەن��دە بەئەو سیس��تمە وەزارەت��ی ک��ە تەندروس��تییەی

تەندروستی پیادەی دەکات(.بۆم��ان ڕوندەبێت��ەوە کە لەم��ەوە سیس��تمی تەندروس��تی بریتییە لەو نەخش��ەیەی کە پەرلەمان دایڕشتوە

چاودێ��ری و پێشکەش��کردنی ب��ۆ خزمەتگوزاری تەندروستی.

ئاش��کرایە ک��ە حکومەت��ی هەرێمی کاری��دا لەبەرنام��ەی کوردس��تان بەسیاس��ەتی ن��ەداوە پێش��ترێتی تەندروستی، پێشترێتی ئەوان چییە؟

لەوانەیە سیاسەتی نەوت و غاز بێت.س��اڵە 22 کوردس��تان هەرێم��ی پەرلەمانی هەیە کەچی تا ئێس��تاش ئ��ەو پەرلەمان��ە ل��ەدورو لەنزیک هەنگاوی نەناوە بۆ داڕشتنێکی نوێ و س��ەردەمیانە بۆ ئەم سیستمە کۆنە، ئەگەر گۆڕانکارییەکیش کرابێت هێندە س��ادەو کاتییە کە تەنانەت ناتوانرێ

بخرێتە خانەی ریفۆرمەوە.لەواڵت��ی ئێمەدا کار بەسیس��تمێکی تەندروستی کۆن دەکرێت کە لێوانلێوە لەتێکەڵ��ی و پاش��اگەردانی، ڕیفۆرم تیایدا ونە، سیستمێکە هاوتەریب نییە لەگەڵ گۆڕانکاریی��ە بەردەوامەکاندا، لەمامەڵەکردن و هێن��اوە شکس��تی

چارەسەرکردنی بچوکترین قەیران. س��ەندیکای پزیش��کانیش لەبری ئ��ەوەی دامەزراوەیەک��ی پیش��ەیی وەزارەتی سەربەخۆبێت و شانبەشانی تەندروستی کار بکات بۆ فەراهەمهێنانی ت��ا پزیش��کان ب��ۆ بارودۆخێ��ک بتوان��ن بەهۆیەوە بەرزترین ئاس��تی تەندروستی بۆ هاواڵتیان بەدیبهێنن، لەپەنجا س��ەندیکایە ئەم بەداخەوە ساڵی ڕابوردوو ئێستاشی لەگەڵ بێت یەکێک ب��وە لەبەرێوەبەرایەتییەکانی

سەر بەوەزارەتی تەندروستی. داڕشتنەوەو ریفۆرم لەسیاسەتی گشتگیرەو پرۆسەیەکی تەندروستیدا کاری پارلەمان و حکومەتە، سەندیکای پزیشکانیش ئەگەر کارابێت دەتواتێت تا هانب��دات الیەن��ە سیاس��یەکان لەبەرنامەی کاریاندا پێشترێتی بدەن بەریفۆرمی تەندروستی و کاندیدکردن و پش��تگیریکردنی پزیشکی بەئەزمون و خاوەن پالن و پیشەیی بۆ پەرلەمان و ئەنجومەنی پارێ��زگاکان تا هاوکاری حکوم��ەت ب��ن لەداڕش��تن و ریفۆرم

لەسیاسەتی تەندروستیدا.

سیاسەتی تەندروستی دکتۆر شێرکۆ سەعید زمناکۆ ده ینوسێت

داڕشتن و ریفۆرم بۆ سیاسەتی تەندروستی لەئەستۆی کێیە ؟

ئا: كورده عه بدولكه ریم

د. کرمانج ئه حمه د پسپۆری نه خۆشییه کانی ده م و ددان

نه خۆش: پێویس��ته ژنانی دوگیان سه ردانی پزیشكی ددان بكه ن؟

د. کرمانج ئه حم��ه د: به ڵێ : چونكه هۆرمۆن��ی و گۆڕان��كاری به ه��ۆی چه ندین ده رونیانه وه جه س��ته یی و كێش��ه ب��ۆ ددانه كانیان دروس��ت

ده بێت.به گش��تی گۆڕانكاریه كان نه خۆش:

چین؟د. کرمان��ج ئه حمه د: به هۆی هه ندێ گۆڕانكاریی فیسیۆلۆجیی دوگیانیه وه خوێن زیاتر ده چێت بۆ پوكه كان بۆ ئه وه ی زیاتر هه ستیار بێت، هه روه ها ده بێت دروست له لیكدا گۆڕانكاریی له كاتی دوگیانی ئه مه ش ئه بێته هۆی زیاتر كۆبون��ه وه ی میكرۆب له نێوان ددانه كان، ئه و كه س��انه ش پێشوتر ئه وه پوكیان هه ب��وه هه وكردن��ی كێش��ه یه یان ئه م دوگیانی له كاتی ئه ئاوسێن و پوكه كان ده بێت و زیاتر س��ورده بنه وه و توشی خوێنبه ربون

ده بن.نه خ��ۆش: ئه و هه نگاوان��ه چین كه

ده بێت ژنانی دوگیان بیگرنه به ر؟د. کرمانج ئه حمه د:

رۆژی ددان��ه كان شوش��تنی �1دوجار.

2� كه مكردنه وه ی خواردنی شیرینی به تایبه تی پێش نوستن.

3� هه ناس��ه دان له رێگ��ه ی لوته وه . چونك��ه كاتێ��ك به ده م هه ناس��ه ده ده یت زیات��ر میكرۆبه كان چاالك ده بن له ناو ده م و هه روه ها ددانه كان

وشك ده بن و له ناوده چن.ددان ده زوی به كارهێنان��ی �4پاككردنه وه دوای نانخواردن، ئه گه ر تۆزێ��ك خوێ��ن به ده زوه كه وه هات پێویست به ناره حه تی ناكات چونكه

مه ترسیدار نیه .نه خۆش: ل��ه چ كاتێكدا پێویس��ته

سه ردانی پزیشك بكرێت؟د. کرمان��ج ئه حمه د: له س��ێ مانگی مانگه كان��ی س��كپڕیی دوه م��ی كێش��ه ت هه ركاتێكیش .)6،5،4)ئ��ازارو له ددان��ه كان وه ك هه ب��و هه وكردن و بۆنی ناخۆشی ناو ده م و برینی ناوده م كه به هۆیه وه نه توانیت

نانبخۆیت.نه خۆش: ئه و خواردنانه چین كه بۆ

ده م و ددانی ژنانی دوگیان باشن؟د. کرمانج ئه حمه د:

1� گۆش��تی س��ورو هێلكه و شیرو A ماس��ی ، بڕێك��ی زۆری ڤیتامینتێدایه كه به سوده بۆ زو ده رهاتنی

ددانی منداڵ.2� س��ه وزه و میوه و مزره مه نیه كان الله نگی و پرته ق��اڵ و لیم��ۆو وه ك س��ندی . ئه مانه ڤیتامین C تێدایه كه بۆ پوك باش��ه و ناهێڵیت توشی

خوێنبه ربون بێت.

پرسیاری نه خۆش و وه اڵمی پزیشكه ته

تایبه کی

ۆشه ی گ

ه کانۆشی

ه نه خب

ته‌ندروستی‌‌ده‌م‌و‌ددانی‌‌ژنانی‌‌دوگیان

نه خۆشیه كی مه ترسیداره توشی مندااڵن ده بێت به تایبه تی خوار

5 ساڵ و به هۆی ڤایرۆسه وه یه كه ئه بێته هۆی ئیفلیجی په له كان

به تایبه تی به شی خواره وه .ئه م نه خۆشیه دو جۆره :

جۆری یه كه م: ڤایرۆس��ه كه هێرش��ده كاته س��ه ر خانه كان��ی مێش��ك كه به رپرس��ن خواره وه و په له كانی له ماسولكه كانی

سه رو ناوپه نچك و سك و حه وز.

جۆری دوه میان:ڤایرۆس��ه كه ج��ۆره و به هێزتری��ن هێرش��ده كاته سه ر خانه كانی مێشك

ك��ه به رپرس��ه له جوڵه كان��ی چاوو زمان و مل و ئ��ه و ده مارانه ی یارمه تی

هه ناسه دان ده ده ن.

چۆن نه خۆشییه كه باڵوده بێته وه ؟ئه م نه خۆش��ییه له كه س��ێكی توش بو بۆ كه سێكی س��اغ ده گوێزرێته وه له رێگ��ه ی به ركه وت��ن و له رێگ��ه ی وه ك ده م ل��وت و ده ردراوه كان��ی پژمین و كۆك��ه و به ڵغه م و ماچكردنی ن��اوده م و لی��ك و ی��ان ه��ه ر جۆره ش��له یه كی له ش و پیسایی نه خۆش، هه روه ها له رێگه ی خواردنه وه ی ئاوی پیسبو به ڤایرۆسه كه . له م رێگایانه وه ڤایرۆس��ه كه ده چێت��ه ده م و ل��وت و له قوڕگ و گ��ه ده دا گه ش��ه ده كات و

پاشان له رێگه ی خوێنه وه ده چێت بۆ سه رجه م به شه كانی جه سته .

نیشانه كانی نه خۆشییه كه چین؟نیش��انه كانی بریتین له ئازاری سه رو مل و پش��ت و ل��ه رزو تاو قورس��یی دواتری��ش خ��واردن و له قوتدان��ی نیش��انه كان له په له كان ده رده كه وێت وه ك كه میی جوڵه و ره قبونی و ئازارو

وه ستان له جوڵه .

خۆپاراستن؟ده بێت كوتان��ه وه له رێگ��ه ی ته نها به چه ن��د قۆناغێ��ك ب��ه م كوتان��ه ده توانرێت به ته واوه تی له نه خۆشییه كه

منداڵه كه ت بپارێزیت.

شاره زایانی بواری وه رزشی ئاماژه به چه ند جوڵه یه كی ده سته كان ده كه ن كه وه رزشێكی باشه بۆیان و ده كرێت

هه فته ی چوار رۆژ ئه نجام بدرێن بۆ به هێزبونیان. وه رزشه كانیش

ئه مانه ن:1� وه ك له وێن��ه ی یه كه مدا هاتوه بۆ ماوه ی 30 چركه س��ه ری په نجه كانت بنوش��تێنه وه پاشان ده ستت ئاسایی

بك��ه ره وه . ئ��ه م جوڵه ی��ه س��ێجار هه مانكات دوباره بكه ره وه .

2� وه ك له وێن��ه ی دوه م ده یبینی��ت م��اوه ی 30 چرك��ه ب��ۆ ده س��تت بنوش��تێنه وه به ش��ێوه یه ك په نج��ه گه وره ت له سه ر چوار په نجه كه ی ترت بێت پاشان ده س��تت بكه ره وه وه ك له وێنه كه ده یبینین ئه م جوڵه یه سێجار

له هه مانكات دوباره ی بكه ره وه .

3� وه ك له وێنه ی س��ێیه م ده یبینیت ده ستت له سه ر مێزێك یان هه رشتێك ته خ��ت بكه پاش��ان هه ر ج��اره ی په نجه یه كت به رزبك��ه ره وه بۆ ماوه ی 30 چركه بیوه س��تێنه دواتر په نجه ت دابن��ێ و هه مان ش��ت ب��ۆ په نجه ی دوای ئه و بكه . ئه م جوڵه یه س��ێجار له هه مانكات دوب��اره بكه وه بۆ هه مو

په نجه كانت.

ئه‌م‌وه‌رزشه‌‌به‌په‌نجه‌كانت‌بكه‌

ئیفلیجیی‌‌مندااڵن‌چیه‌؟

ئا: ئاكۆ حه مه د رابی

له دواین هه ڵبژاردنی په رله مانی عێراق و ئه نجومه نی پارێزگاكانی

هه رێمی كوردستان، یه كێتی توانیویه تی له دو قه زای سنوری پارێزگای هه ولێر پله ی یه كه م

به ده ستبهێنێت و به رێژه یه كی زۆر پێش پارتی و گۆڕان كه وتوه ،

له به رئه وه به رپرسانی ئه و حزبه داوا ده كه ن كه ئیداره ی هه ردو قه زای چۆمان و ره واندز بكه وێته

ده ستیان و له الیه ن یه كێتیه وه به ڕێوه ببرێن،به رپرسێكی پارتیش

له و ناوچه یه ده ڵێت "ئه و داوایه ناقانونیه ، چونكه هه ڵبژاردن بۆ

پارێزگا كراوه نه ك قه زاكان".

به پێی ئه نجامه س��ه ره تاییه كانی دوا هه ڵبژاردن��ی په رله مانی عێراق و پارێزگاكان��ی هه رێمی ئه نجومه ن��ی كوردس��تان، كه له 30 نیسانی رابردو ئه نجامدرا، یه كێت��ی له هه ردو قه زای یه كه می پل��ه ی ره وان��دزو چۆمان، گۆڕان پارتی و پێش به ده ستهێناوه و كه وتوه . یه كێتی توانیویه تی له قه زای چۆمان 5 هه زارو 375 ده نگ، پارتی 4 ه��ه زارو 433 ده ن��گ و گۆڕانیش 466 كۆمه ڵ 881ده ن��گ و 2هه زارو ده ن��گ و یه كگرت��و 288 ده نگی��ان په رله مان��ی ب��ۆ به ده س��تهێناوه . عێراقی��ش له هه م��ان ق��ه زا ده نگی یه كێتی: به مش��ێوه یه یه ، الیه نه كان 5 ه��ه زارو 135ده ن��گ، پارت��ی: 4 هه زارو 250 ده نگ، گۆڕان: 2 هه زارو 722ده ن��گ، كۆم��ه ڵ: 580 ده نگ، یه كگرت��و: 288 ده ن��گ. هه روه ها س��ه رچاوه یه كی گوت��ه ی به پێ��ی كۆمیته ی ره واندز، یه كێتی توانیویه تی به جی��اوازی نزیك��ه ی 1900ده ن��گ پێش پارتی بكه وێت و پله ی یه كه می به ده س��تهێناوه و هه ر یه ك له پارتی و

گۆڕانی��ش پله ی دوه م و س��ێیه میان گرتوه .

به رپرسی كۆمیته ی یه كێتی له قه زای ره واندز، ره سوڵ كه ریم له لێدوانێكدا بۆ ئاوێن��ه ، باس ل��ه وه ده كات كه ئێمه بێ گومانین له وه ی كه خه ڵكی ناوچه ی ره واندزو باڵه كایه تی له سه ر ئه و بنه مایه ده نگیان به یه كێتی داوه ، ك��ه بتوانێت ئیداره ی ئ��ه و ناوچانه بدات و یه كێتی خۆی ئه و دو ش��وێنه به ڕێوه ببات. " ئه و به رپرسه ی یه كێتی ئاماژه ی به وه شدا كه راسته نزیكه ی چه ند ساڵێكه پارتی و یه كێتی ئیداره ی هه رس��ێ پارێزگاك��ه ی كوردس��تان ده كه ن و ئێمه ش له ده س��ه اڵتدا بوین، به اڵم به فیعلی هه ولێرو دهۆك پارتی ئیداره ی داون و یه كێتیش س��لێمانی به ڕێوه بردوه . له ماوه ی هه شت ساڵی حكومه ت��ی یه كگرتوش وه ك تێبینی باس��كردوین، بۆی كراوه و خه ڵ��ك ئه وه یه كێتی و یه كێتیه كانی ره واندزو باڵه كایه تی��ن وه ك هاواڵت��ی پله دو

س��ه یریانكراوه . بۆی��ه ئێس��تا به و پێیه ی كه ئێمه له و دو قه زایه براوه ی یه كه مین، پێویس��ته له هه ر شوێنێك ك��ێ پله ی یه كه م بێ��ت، ئیداره الی ئه و هێزه بێت، به اڵم به هاوبه ش��ی و به له به رچاوگرتنی خواستی جه ماوه رو ئه و دیك��ه ش. الیه نه كانی ده نگ��ی به رپرس��ه ی یه كێتی وتیشی "ئه گه ر الیه نه كانیش رێككه وتن��ی به پێ��ی بێ��ت، ئێمه به مافی خۆمانی ده زانین ك��ه ئه و دو ش��وێنه له الیه ن ئێمه وه ئی��داره بدرێ��ن. وات��ه پێویس��ته ره چاوی ئه نجامی هه ڵبژاردن بكرێت و له س��ه ر ئه و بنه مایه مامه ڵه بكرێت، یاس��ایه ك دانانی له كاتی به تایبه ت ب��ۆ به ڕێوه ب��ردن و ئیداره دانی قه زاو ناحیه كان، هه رنا پێویسته به ته وافق و بنه م��ای هه ڵب��ژاردن هه قی به پێی الیه ن��ه كان بدرێت.ره س��وڵ كه ری��م جه ختی له س��ه ر ئه وه ش��كرده وه كه ئه گ��ه ر یاس��ایه كی ن��وێ ده رچو، ی��ان رێككه وتنی الیه ن��ه كان كرا بۆ

به ڕێوه برن��ی قه زاو ناحیه كان، ئه گه ر ره چ��اوی ئه نجامی هه ڵبژاردن نه كرا، ئێمه قس��ه یخۆمان ده بێت. ئه وكات به پێی ئه و زانیاریانه ی ده ست ئاوێنه كه وت��ون ره نگه قاعی��ده ی یه كێتی بخاته فش��ار چۆمان، له ره وان��دزو س��ه ر حزبه كه ی بۆ ئیداره دانی ئه و دو ش��وێنه ، ئه مه ش به پشتبه س��تن هه ر هه ڵبژاردن��ه كان. به ئه نجام��ی ل��ه م باره ی��ه وه مس��ته فا محه مه د، رۆژنامه ن��وس و الیه نگ��ری یه كێتی، ك��ه نیش��ته جێی ق��ه زای چۆمانه ، له لێدوانێك��دا به ئاوێنه ی راگه یاند كه له زۆربه ی واڵتان میكانیزمێك هه یه بۆ ئه وه ی كاروب��اره خزمه تگوزارییه كان بۆیه به ڕێوه بچن. خه ڵك به خواستی نیس��انیش، 30ی هه ڵبژاردنی دوای له چۆنیه تی گۆڕان��كاری ئه نجامدانی به ڕێوه بردنی ش��ارو ش��ارۆچكه كان بۆت��ه ئه م��ری واقی��ع به تایبه ت بۆ هێزه براوه كان. وتیش��ی " پێموایه زۆربه ی خه ڵكی ئه م دو ناوچه یه ش،

ئاره زویه ك��ی له م جۆره ی��ان هه یه . له گۆڕانكاریكردن و خ��ۆی ئه م��ه ش چۆنیه ت��ی ئی��داره دان و به ڕێوبردنی ش��اره كان ده بینێته وه كه پێویسته تێ��دا پێداچون��ه وه و گۆڕانكاری��ان بكرێ��ت و خواس��تی ت��اك و الیه نی ئه مه ره چاوبكرێت و كه مینه زۆرینه و ئیداره دانی ب��ۆ وه ربگیرێت به بنه ما دیكه وه له الیه كی چۆمان". ره واندزو س��الم محه مه د كارگێ��ڕی لقی 10ی پارت��ی له س��ۆران، له لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه باس��ی له وه كرد ك��ه ره نگه به ڕێوه بردن و به بنه ماگرتنی هه ڵبژاردن ره وان��دزو چۆمان و ئیداره دانی ب��ۆ كورتكردنه وه ی هه ڵبژاردنی ئه نجومه نی پارێزگا بۆ قه زاو ناحیه كان، شتێكی قانونی نه بێت. چونكه هه ڵبژاردن بۆ پارێزگا كراوه ، نه ك بۆ به ڕێوه بردن و ئیداره دان��ی قه زاو ناحیه كان. ناوبراو وتیشی هه ندێك ش��تیش په یوه ندی به ڕێككه وتنی الیه نه سیاس��یه كانه وه هه یه . ئه و به رپرسه ی پارتی ئه وه ش

ره تده كات��ه وه ك��ه خه ڵكێك هه بێت وه كو هاواڵتی پله دو مامه ڵه یان له گه ڵ كرابێت. "هه مو هاواڵتیان وه كو یه ك س��ه یركراون". سالم محه مه د وتیشی ئ��ه و بابه ته پێویس��تی به ڕێككه وتن هه یه له سه ر ئاستی كوردستان، نه ك ته نها قه زای ره واندزو چۆمان، چونكه ئه گه ر بێته س��ه ر ئه و پرس��ه ، خۆ براده رانی یه كێتیش له زۆر شوێن كه پێشتر تێیدا بااڵده ستبون، ئێستا له و شوێنانه و به پێی ئه نجامی هه ڵبژاردن

بونه ته وه به هێزی دوه م.

تایبه‌ت(428( سێشه ممه 162014/5/13

ریکالم

پله‌ی‌یه‌كه‌می‌به‌ده‌ستهێناوه‌یه‌كێتی‌داوا‌ده‌كات‌قه‌زای‌ره‌واندزو‌چۆمان‌له‌الیه‌ن‌ئه‌وانه‌وه‌‌به‌ڕێوه‌ببرێن

خه ڵكی ناوچه ی ره واندزو باڵه كایه تی له سه ر ئه و بنه مایه ده نگیان به یه كێتی داوه ، كه بتوانێت

ئیداره ی ئه و ناوچانه بدات و یه كێتی خۆی ئه و

دو شوێنه به ڕێوه بباتS. A. Ali:ره واندوز فۆتۆ

(428( سێشه ممه 2014/5/13 [email protected]

ئه‌و‌مندااڵنه‌ی‌‌له‌هه‌فته‌یه‌كدا‌ته‌نها‌‌2كاتژمێر‌دایك‌و‌باوكیان‌هه‌یه‌ ئا: هاوكار حسێن

ئاریانی ته مه ن 5 ساڵ له ناو باخه كه دا له گه ڵ دایكی خه ریكی یاریكردن بون

به بوكه ڵه یه ك، هه ردوكیان ئاسوده دیاربون، له هه مان كاتیشدا نیگه ران

بون، چونكه ته نیا دو كاتژمێر مۆڵه تیان هه بو بۆئه وه ی پێكه وه بن،

دوای ئه وه ئاریان به ته نیا له گه ڵ باوكی ناچاره باخه كه و دایكی جێبهێڵێت و تا

دو هه فته ی تر دایكی نابینێته وه .

ئه و ش��وێنه ی ئاریان و دایكی پێكه وه بو، كۆكردب��ۆوه ، جێژوان��ی خێزان��ی كه ده كه وێته ته نیش��ت باخی گش��تیی شاری سلێمانی و له بینایه كی دو نهۆمی و چه ن��د ژورێ��ك پێكهات��وه و باخێك��ی بۆ ش��وێنێكه له به رده مدایه ، فراوان��ی باوكه دای��ك و كاتی ش��ادبونه وه یه كی لێكجیابۆوه كان به دیداری منداڵه كانیان.

هه مو ئه و مندااڵن��ه ی ده هێنرێنه ئه و شوێنه ، له روخساریان و له تێڕوانینه كانیاندا ب��ۆ دایك و باوكیان، پرس��یارێكی قوڵ و بێ وه اڵم ده خوێنرێت��ه وه : "ئه گه ر ئێوه به ڕاس��تی دایك و باوكی ئێم��ه ن، ئه ی بۆچی پێك��ه وه له گه ڵماندا ناژین"، ئه م پرسیاره له الیه ن توێژه كۆمه اڵیه تیه كانی ئ��ه و جێژوان��ه وه به ئاش��كرا هه س��تی

پێده كرێت.جێژوانی خێزانی سه ر به یه كێتی ژنانی كوردس��تانه و وابه سته یه به دادگاو هه مو دو هه فته ی��ه ك رۆژێك دیاریك��راوه تا ئه و هاوس��ه رانه ی بڕیاری جیابونه وه یان داوه و منداڵ��ی خ��وار ته مه ن��ی هه ژده س��اڵیان له نێواندایه ، بتوان��ن به دیداری منداڵه كانی��ان ش��ادببنه وه و ب��ۆ چه ند كاتژمێرێك��ی ك��ه م هه س��تی دای��ك و باوكێتیان بۆ بگه ڕێننه وه ، به اڵم به وته ی كۆمه اڵیه تیه كان، له توێ��ژه ره یه كێ��ك زۆرینه ی ئه و مندااڵنه توش��ی نه خۆشی ده رونی ده ب��ن به هۆی ئ��ه و بارودۆخه

خێزانیه ی تێیكه وتون.ئاری��ان ك��ه كوڕێكی گه ن��م ره نگی الوازو غه مگین بو، دایك و باوكی ماوه ی س��اڵێك و 4 مانگه لێكجابونه ته وه و ئه و

رۆژه له گه ڵ باوكی هاتب��و بۆ جێژوانی خێزان��ی تا دایكی ببینێ��ت. هه مو ئه و ماوه ی��ه ی پێكه وه بون،وێنه كانی س��ه ر روخس��اری ئاریان له س��ه ر ی��ه ك ریتم پێكه نیندا، له گه رم��ه ی نه ده ڕۆیش��تن. وه ك ئه وه ی بیری بكه وێته وه كه دیسان ده بێت تۆزێكی تر دایكی جێبهێڵێت و تا دو هه فته ی تر نه یبینێته وه ، له پڕ سیمای گرژ ده بوو ناوچاوانی تێكده ناو ده س��تی

ده گرت به ناوچاوانیه وه .دایكی ئاریان، كه ماوه ی شه ش ساڵ پێك��ه وه ب��ون له گه ڵ هاوس��ه ره كه ی ، ئام��اژه ی ب��ه وه ك��رد كه س��ه ره تای جیابونه وه ی��ان، ئاریان تێنه ده گه یش��ت

له وه ی چ��ی روی��داوه ، "كاتێك ده هاتم ب��ۆ بینینی ، ت��ا م��اوه ی 2 مانگ هه ر ده ستی به ناوچاوانیه وه ده گرت بۆئه وه ی دوای پێده دا، هه رچیه كیشم نه مبینێت و

تۆزێك ده یشكاند". توێژه رێك��ی كۆمه اڵیه ت��ی به وت��ه ی ك��ه له ن��او جێژوانگه ك��ه دا كارده كات، زۆرینه ی ئ��ه و مندااڵنه ی ده بنه قوربانی باوكی��ان، دای��ك و لێكجیابون��ه وه ی نه خۆش��ی ده رونی له كۆتاییدا توش��ی ده بن، "چونكه كاتێك پرس��یار ده كه ن له وه ی كه بۆ به به رده وامی له الیان نابن، له الی��ه ن دایك یان باوكه ك��ه وه وه اڵمی توندو زبر ده درێنه وه و توشی بێئومێدی

ده بن".له دوای س��اڵی 1991، ش��وێنی له م چه شنه ی جێژوانی خێزانی بونی هه بوه له س��لێمانی و به ن��اوی "بینین��ی منداڵ له رۆژانی هه ین��ی "ه وه بوه و دواتر كراوه به م جێژوانگه یه ی ئێستا كه به ستافێكی 17 كه س��ی به ڕێوه ده چێ��ت و پێكهاتون یاسایی ، له بواره كانی له كه سانی شاره زا پزیشكی ، توێژه ری كۆمه اڵیه تی و ده رونی ،

داده ی پسپۆڕ و چاودێرانی ئه منی .له باره ی پێشینه ی كاره كه یان و ئامارو داتاكان��ی رابردو ئێس��تایان، مه حبوبه فه تاح عه بدواڵ، به ڕێوه به ری جێژوانگه ی خێزانی ، به ئاوێنه ی راگه یاند، "تائێس��تا

نزیكه ی 550 خێزان س��ه ردانیانكردوین و نزیكه ی 100 خێزانمان رێكخس��توه ته وه و 70 خێزانیش ئێس��تا خۆی��ان له ماڵه وه

بینینی منداڵه كانیان رێكده خه ن".مه حبوبه ده ڵێ��ت، "ئامانجان ئه وه یه مندااڵن بپارێزین له وه ی له الیه ن دایك یان باوكه كه وه به كارنه هێنرێت، یه كتری بینین رێكبخه ی��ن و هه وڵبده ین بۆ س��ه رله نوێ پێكهێنانه وه ی ئه و هاوس��ه رانه ی بڕیاری

جیابونه وه یان داوه ".ب��ۆ ده هێنرێ��ن مندااڵن��ه ی ئ��ه و جێژوانگه ك��ه ، تا ماوه یه ك��ی زۆر له وه تێناگه ن كه بۆچی هاوڕێكانیان له كۆاڵن به سه ربردن و كات باس��ی به به رده وامی

پێكه وه ژی��ان ده ك��ه ن له گ��ه ڵ دایك و باوكیان، ئه مانی��ش دو هه فته جارێك و بۆ ماوه ی 2 كاتژمێ��ر، ده بێت چه ندین كیلۆمه تر ببڕن تا به و مافه س��اده یه ی خۆیان ش��ادببن، بۆیه لێكدانه وه ی ئه م پرس��یاره ئاڵۆزه له مێشكی منداڵه كه دا واده كات رق و توڕه ی��ی به رامبه ر دایك و باوكه جیابۆوه ك��ه ی هه ڵبگرێت، دایكی ئاریان وتی ، "زۆرجار كه چاومان به یه ك ده كه وێ��ت، پێمده ڵێت ت��ۆ دایكم نیت، منی��ش پێیده ڵێم ئ��ه ی بیرتنایه ت كه هه میشه پێكه وه ده نوستین؟" ئاریانیش وه اڵمیده دات��ه وه : به روگرژییه ك��ه وه

"نه خێر".

كۆمه‌اڵیه‌تی

مێینه ره گه زی چه وس��انه وه ی له پێش هه ر شتێكداو پێش ئه وه ی وێنه یه ك��ی یاس��ایی و سیاس��ی چه وس��اندنه وه یه كی وه ربگرێت، له دامه زراوه ی ك��ه كۆمه اڵیه تییه ت��ا ده س��تپێده كات خێزان��ه وه كای��ه به س��ه ره كیترین ده گات له وێش��ه وه كۆمه اڵیه تیی��ه كان، ئه م كێش��ه یه ره نگێكی یاسایی و

ده ستوریی وه رگرتوه . هه ڵه نییه كه هۆكاره بنه ڕه تیه كانی جی��اكاری و چه وس��اندنه وه ی ژن وه ك مه خلوق و كائینێك، به كه متر له پیاو س��ه یركردنیه تی و ئه مه ش له به رده م بدات نوچ ناچاریكردوه ویس��تی ڕه گه زی نێرین��ه دا، كه ویس��تێكه ب��ۆ چه وس��اندنه وه و كۆنترۆڵكردن��ی ژن. به نمونه هه ر له سه ره تای له دایكبونی منداڵێكه وه كه كچه ، ئه و جیاوازییه ڕه گه زییه ده س��ت پێ��ده كات، ل��ه وه ی كه خێزان كۆمه ڵ و پێش��وازیكردنی له له دایكبونی كچێك زۆر س��اردو س��ڕتره له له دایكبون��ی منداڵێك ك��ه ك��وڕه ، به ڵكو ه��ه ر مایه ی پێش��وازیكردن و خۆشحاڵی نییه ، دواب��ه دوای ئه وه ش له پرۆس��ه ی ناولێنان��ی هه ریه ك له كچ و كوڕدا، ب��ه ر حاڵه تێك��ی له م چه ش��نه ده كه وین. ئه میش به وه ی زۆرجار جیاكاری به مه به س��تێكی ره نگه له پشت ناولێنانیانه وه بێت به وه ی له رابردودا ب��ه زۆری له كچان��داو ناوه كانی وه ك )ناس��ك, تریفه , خونچ��ه ( باوتری��ن ن��او ب��ون و كوڕه كان ناوی له به رامبه ریش��دا ده نێن )پۆاڵ, تۆڵه , س��ه رباز,

شۆڕش(. خ��ۆی له خۆیدا ئ��ه م ناولێنانه گرنگی س��ه ره تایی و هه نگاوێكی سیستمی عه قڵی س��ایكۆلۆژیه ، دو جیاكردنه وه ی بۆ پاتریاركییه

ره گه زه ك��ه له یه كتر، ڕه گه زێكیان ك��ه مێین��ه ناس��كترو الوازترو س��ۆزدارتره له ڕه گه زه كه ی تر كه نێرینه یه , به م پێیه ش هه ریه كه یان هه ڵگری ن��اوو نازناوێك ده بن كه تایبه تمه ندیه له گه ڵ خه س��ڵه ت و بایلۆژییه كانیان��دا فس��یۆلۆژی و له ڕوانگ��ه ی بێ��ت و هاوته ری��ب باوكس��االرییه وه عه قڵیه ت��ی فس��یۆلۆژی و جیاوازیی��ه بایۆلۆژییه كان��ی ئاف��ره ت مایه ی

بۆ فاكته رێكیش��ه نه گبه تیی��ه و ماكیاژكردنی ڕه گه زی مێینه .

ئه مه ته نه��ا ده توانێ ئه وه مان وه بیرحاته وه كه چ��ۆن ڕه گه زی سپی )س��پی پێست( شه رعیه تی ده دا به خۆی , به بیانوی جیاوازی پاكت��اوی پێس��ته وه ره نگ��ی به به هان��ه ی ئه نگلۆسه كس��ۆنی ش��انازیكردن ب��ااڵو ڕه گ��ه زی به چاوی ش��ین و پێس��تی ناسكی ژیانیان خۆیان��ه وه ، س��ورباوی له ئه فریقایییه كان كرده دۆزه خێكی ئه م��ه له كاتێك��دا زه مین��ی , حاڵه تێكی ڕێژه ییه و به پێچه وانه وه له چاویلكه ی ڕه شه كانه وه ، )سپی (

بون ئه وپه ڕی ناشرینبون و بێزراوی بوه .

هه روه ك كۆمه ڵناسی ناسراوی عێراقی ، د .عه لی وه ردی ، نمونه یه ك ل��ه م باره ی��ه وه ده هێنێته وه كه چۆن كۆمه ڵه ڕه شپێستێك گاڵته ده كه ن، چونكه پێستێك به سپی

زۆریان له ال ناشرین بو. ئه م هاوكێشه یه و ئه م جیاكارییه ی نێ��وان دو ڕه گه زه ك��ه به بیانوی جیاوازیی فه سڵه جیه وه ده مانخاته ب��ه رده م كۆمه ڵێ��ك پرس��یارو تێڕامان: ئه ی بۆچی جیاوازییه كانی پیاو نه بۆت��ه فاكتۆری نه گبه تی و ته نانه ت نێرینه ؟ چه وساندنه وه ی له قۆناغی ده سه اڵتی ره های دایكدا )ماتریاركی (، ڕۆژێك له ڕۆژان پیاو به ڵكو شتێك نه چه وس��اوه ته وه ، نه بوه ك��ه ناوی چه وس��اندنه وه كاركردنێ��ك هێ��زو چ بێ��ت, واده كات كۆمه ڵ��ه جیاوازیی��ه ك ببێته هۆی چه وس��اندنه وه ؟ یان گریم��ان ژن له هه م��و ڕویه كه وه له پیاو كه م هێزترو كه م تواناتره ، ئ��ه ی چ لۆژیكێ��ك ڕێگ��ه ده دا به پیاو له س��ه ر بنه مای "ماسی گه وره ماس��ی بچوك ده خوات"، ژن بچه وس��ێته وه و ئازاری بدات و

بیكات به پاشكۆی خۆی ؟

چه‌وسانه‌وه‌ی‌‌ژن‌له‌نێو‌كایه‌‌كۆمه‌اڵییه‌تیه‌كاندا

ئاریان و دایکی له جێژوانی خێزانی فۆتۆ: ئاوێنه

ئامانجان ئه وه یه مندااڵن بپارێزین

له وه ی له الیه ن دایك یان باوكه كه وه به كارنه هێنرێت، یه كتری بینین

رێكبخه ین و هه وڵبده ین

بۆ سه رله نوێ پێكهێنانه وه ی ئه و

هاوسه رانه ی بڕیاری جیابونه وه یان داوه

ئا: میهره بان

دابه شكردنی ئه و زه ویانه ی پێشتر به ناوی

كه سانی دیكه وه بون له هه ڵه بجه ،

كێشه ی كۆمه اڵیه تی و یاسایی لێده كه وێته وه و گرژی

له نێوان هاواڵتیاندا دروستده كات، به جۆرێك یه ك

ژماره ی زه وی به ناوی چه ندین كه سه وه دراوه و هاواڵتیانیش ده یانه ویت زه وییه كانیان بۆ قه ره بو

بكرێته وه ، سه رۆكی شاره وانیش سوره له سه ر ئه وه ی كه هیچ كێشه یه ك

له ئارادا نیه .

ل��ه و رۆژه دا له ب��ه رده م ژوری س��ه رۆكی شاره وانی هه ڵه بج��ه ژماره یه ك��ی زۆر تا چاوه ڕوانبون له هاواڵتیان ببینن و ش��اره وانی سه رۆكی كێش��ه كانیان بۆ چاره س��ه ر بكات، گه نجێك به ناوی خه اڵت عوس��مان وتی ، "من خه ریكی له زه وییه ك��ه ی كاركردنب��وم ب��ه اڵم چه ند كه س��ێك خۆمدا هاتن وتیان ئه بێت ئه م كاركردنه ڕابگری��ت، چونكه ئ��ه م زه وییه به ن��اوی ئێمه وه ی��ه و ئێمه وه ك هه ڵه بجه مان له ش��اره وانی ڕه قه م كاره كانیمان هه م��و وه رگرت��وه و

ته واوكردوه به یاسایی ".

ژنێكیش به ن��اوی عالیه كه له ناو گه رم��او ئاپۆرای ئ��ه و هاواڵتیانه ی س��ه ردانی ش��اره وانی هه ڵه بجه یان كردوه ، وتی ، "من ماوه ی دو هه فته یه سه ردانی شاره وانی ئه كه م بۆ ئه وه ی چاوم به سه رۆكی شاره وانی بكه وێت و ئ��ه و ڕه قه مه م بۆ یه كالیی بكه نه وه ، چونك��ه پێیانوتوم به ن��اوی چه ند

كه سێكی تره وه یه " .زۆرینه ی ئ��ه و هاواڵتیانه ی گرفتی له وجۆره ی��ان هه ب��و، هۆكاره كه یان ده گه ڕان��ده وه بۆ ئه وه ی كه له كاتی بانگه ش��ه ی هه ڵبژاردندا، شاره وانی هه ڵه بجه "زه وی به س��ه ر الیه نگرانی الیه نێك��ی سیاس��یی دیاریك��راودا هه م��ان ئه م��ه ش دابه ش��كردوه و ئه و زه ویانه ن كه پێش��تر به س��ه ر

هاواڵتیاندا دابه شكراوه ".له مباره ی��ه وه كه ی��وان هه ورامی ، راگه یاند، به ئاوێن��ه ی ڕۆژنامه نوس

"ئێم��ه زانیاری ته واوم��ان الیه كه س��ه رۆكایه تی ش��اره وانی هه ڵه بجه زیات��ر له 400 پارچه زه وی به س��ه ر ئه وه ی بۆ دابه ش��كردوه ، خه ڵكیدا ده ن��گ به یه كێتی بده ن و س��ه رجه م ئه و كه سانه ش كه زه وییان پێ دراوه له الی��ه ن مه ڵبه نده كانه وه نێردراون و ده كه ونه زه وییه كانی��ش زۆرب��ه ی پش��ت مۆنۆمێنتی هه ڵه بجه وه ، واته

گه ڕه كی كیمیاباران".هه ربه پێی زانیارییه كان ویستراوه ، دو هه زار پارچه زه وی دابه شبكرێت، به اڵم له 15 ڕۆژی كۆتایی بانگه شه دا ته نها 400 پارچه زه وی دابه شكراوه و "س��ه رجه میان كه ی��وان به وت��ه ی

به شێوه ی نایاسایی بوه ".له به رامبه ردا خدر كه ریم، سه رۆكی شاره وانی هه ڵه بجه ئه و ده نگۆیانه ی راگه یاند، به ئاوێن��ه ی ره تكرده وه و "ئێمه وه ك س��ه رۆكایه تی شاره وانی هه ڵه بجه هه مو ئه و ده نگۆیانه به درۆ ده خه ین��ه وه ك��ه زه وییم��ان وه ك بانگه شه به كارهێنابێت و له هه مانكاتدا له م��اوه ی ئه م 6 مانگ��ه ی ڕابردودا توانیومانه زیاتر له 700 پارچه زه وی به سه ر ئه و كه س��انه دا دابه شبكه ین كه هه مو ڕێكاره یاساییه كان هه یه و هه مویان حكومین و دورن له كارو باری به رده وامین ئێستاش تا حیزبیه وه و به س��ه ر زه وی له دابه ش��كردنی

فه رمانبه ران و ڕۆژنامه نوسانیشدا".ئه م وتان��ه ی خ��در له كاتێكدایه له س��اڵی له فه رمانبه ران ژماره یه ك 2005ه وه فه رمانی س��ودمه ندبونیان هه ی��ه و تاوه كو ئیس��تا س��ودمه ند نه ب��ون، چونكه به وته ی س��ه رۆكی ش��اره وانی ته نه��ا ئ��ه و كه س��انه ئه گرێته وه ك��ه كۆی خاڵه كانیان له 15 خاڵ به ره و سه ره وه یه و ئه وانه ش كه له 9 خاڵدان ئه وانیش ماوه یه كی

دیكه سودمه ند ده بن.

دالیا كه مال

ئامانجان ئه وه یه مندااڵن بپارێزین

له وه ی له الیه ن دایك یان باوكه كه وه به كارنه هێنرێت یه كتری بینین

رێكبخه ین و هه وڵبده ین

بۆ سه رله نوێ پێكهێنانه وه ی ئه و

هاوسه رانه ی بڕیاری جیابونه وه یان داوه

دوباره دابه شكردنه وه ی زه وی له هه ڵه بجه كێشه ی كۆمه اڵیه تی لێده كه وێته وه

خه ریكی كاركردنبوم له زه وییه كه ی خۆمدا چه ند كه سێك هاتن

وتیان ئه بێت ئه م كاركردنه ڕابگریت چونكه ئه م زه وییه

به ناوی ئێمه وه یه

تایبه‌ت (428( سێشه ممه 182014/5/13

ئا: ئاكۆ حه مه د رابی

پارتی كرێكارانی كوردستان ئاماژه به وه ده كات كه له دوای

تێپه ڕبونی ساڵێك و دو مانگ به سه ر ئاگربه ستی نێوانیان، تا ئێستا توركیا هیچ هه نگاوێكی ئه رێنی نه ناوه ، به پێچه وانه وه خه ریكی

هه ڵكه ندنی خه نده ق و دروستكردنی سه ربازگه و هێرش و په الماری

سه ربازیه .

له چه ن��د رۆژی رابردودا له ناوچه ی حه فتانی��ن چی��ای قالب��ان و روبه روبون��ه وه و به یه كدادان له نێوان گه ریالكانی یه په گه ی باڵی سه ربازی رویدا، توركی��ا په كه كه و س��وپای به گوت��ه ی به رپرس��انی په كه كه ش ئه مه ش��كاندنی ئاگربه سته له الیه ن نی��ن ج��دی ئ��ه وان توركی��اوه و له چاره س��ه ركردنی پرسی كورد له و

واڵته دا. به رپرس��ی دۆغ��ان، به ختی��ار پاراس��تنی هێزه كانی راگه یاندن��ی گه ل YPG، باڵی س��ه ربازی پارتی )په كه كه (، كوردس��تان كرێكارانی

له لێدوانێكیدا بۆ ئاوێنه ئاماژه به وه ده كات كه ئه و "جموجۆڵ و به یه كدادانه س��ه ربازیه ی نێوان ئێمه و ده وڵه تی تورك وه ك به رپرس��ه سیاسیه كانی دیكه شمان باس��یانكردوه كاریگه ری خراپی له س��ه ر پرۆس��ه ی ئاش��تی

ده بێت". دۆغان جه ختی له س��ه ر ئه وه ش كرده وه ك��ه "ده وڵه تی تورك جگه له وه ی خه ریكی لێدانی سه ربازگه یه ، هێزی ئێمه ، زانیارییه كان��ی به پێی پێش��ه وه جواڵندوه ، به ره و خۆشی له چه ند رۆژی رابردوشدا به هۆی ئه و ده وڵه تی س��ه ربازیانه ی جموجۆڵه توركیا، به یه ك��دادان و روبه روبونه وه له نێوان گه ریالكانی ئێمه و ئه رته شی تورك له چه ند ناوچه یه كی جیاوازدا، رویداو به و هۆیه شه وه سوپای توركیا

زه ره رو زیانی پێگه یشتوه . "دوای په یامه كه ی عه بدواڵ ئۆجه الن، ڕێبه ری زیندانیك��راوی په كه كه ، كه له نه ورۆزی س��اڵی 2013 له ش��اری ئامه د و له به رده م دو ملیۆن ئاماده بو خوێنرای��ه وه ، س��ه رده مێكی ن��وێ له په یوه ندییه كانی په كه كه و ده وڵه تی تورك هاته ئاراوه تا گه یشته قۆناغی

ئاگربه س��تی نێوانی��ان، به اڵم وه ك راگه یاندنی باڵی س��ه ربازی یه په گه جه ختی له سه ر ده كاته وه ، "پێویسته ده وڵه تی ت��ورك به پێی مه رجه كانی

ئاگربه ست بجوڵێته وه ." له چه ند رۆژی رابردودا سوپای تورك له چیای جودی و ناوچه ی حه فتانین، به جموجۆڵی ده ستی تۆپ به تانك و نیگه رانی ئه مه ش كردوه . سه ربازی به رپرسه سیاس��ی و سه ربازییه كانی په كه كه ی لێكه وتۆته وه و هه ڕه شه یان باس��یان له ده وڵه تی تورك كردوه و له وه كردوه كه توركیا ئاگربه س��تی ش��كاندوه و ئه گ��ه ر دۆخه كه ش به و شێوه یه به رده وامبێت، هیچ مانایه ك بۆ پرۆس��ه ی ئاش��تی نامێنێته وه و

گه ریال موداخه له ده كه ن. پارت��ی كرێكاران��ی كوردس��تان )په كه كه ( رۆژی 27تشرینی یه كه می كوردستان 1978له باكوری س��اڵی دامه زراوه و ئۆجه الن به سه رۆكایه تی له 15ی ئابی ساڵی 1984یش خه باتی چه كداریی��ان دژی ده وڵه تی توركیا ده ستپێكردوه ، له وكاته شه وه چه ندین ش��ه رو روبه روبونه وه ی س��ه ربازیی له نێوان گه ریالكان و س��وپای توركیا

ئه نجام��دراون و ه��ه زاران گه ری��الو سه رباز بونه ته قوربانی.

به پێی گوته ی به رپرسانی په كه كه ل��ه دوای ده س��تپێكردنی خه بات��ی چه كداری تاكو ئێس��تا، زیاتر له نۆ جار، په كه كه تاكالیه نانه ئاگربه ستی راگه یان��دوه . دوای نزیكبون��ه وه ی په كه كه و توركیاش پاش په یامه كه ی ئۆجه الن زیاتر ده ركه وت و قۆناغێكی نوێ هاته ئاراوه . به اڵم له چه ند رۆژی راب��ردوداو به ه��ۆی دروس��تكردنی 1600س��ه ربازگه له الیه ن توركیاوه و ده س��تپێكردنی په المارو جموجۆڵی سه ربازی بۆ سه ر هه رێمی پاراستنی میدی��ا، ك��ه به ش��وێن و جێگ��ه ی گه ریالكان��ی په كه ك��ه داده نرێ��ت، گ��رژی و ئاڵ��ۆزی كه وتۆت��ه نێوان په كه كه و س��وپای توركیاو ئه مه ش دۆخه كه ی توندبونه وه ی مه ترس��ی لێده كرێ��ت و ره نگه ب��ه و هۆیه وه ش به ت��ه واوی ئاگربه س��تی نێوانی��ان

كۆتایی پێبێت. ده سته ی ئه ندامی كاڵكان، دوران به ڕێوه به ری كه جه كه باڵی سیاس��ی په كه ك��ه ، ل��ه دوای��ن دیداری��دا، ئاماژه ب��ه وه ده كات كه له كرداردا ئاگربه س��ت نه ماوه ، به ڵكو دۆخێكی

سه ربازی هه یه .

ئا: هێمن مامه ند

چاالك عه لی هه ژار، که بنه ماڵه که یان رۆڵێکی دیاری له حزبی سۆشیالیستدا هه بوه ، له م گفتوگۆیه ی ئاوێنه دا ده ڵێت " ده مانه وێت رێچكه و رێبازی ئه و سۆسیالیسته زیندوبكه ینه وه كه

له ساڵی 1976خه باتیكردوه ".

ئاوێن��ه : له دوای ئه و هه مو س��اڵه سۆسیالس��ت و بزوتنه وه ی له نه مانی هه بون��ی حزبێكی تر به ن��اوی حزبی سۆسیالس��ت دیموكراتی كوردستان، بزوتن��ه وه ی ده تانه وێ��ت بۆچ��ی ئامانجت دابمه زرێننه وه و سۆسیالست

له مه چییه ؟چ��االك عه لی هه ژار: ئێمه باس��ی ئه وه ناكه ین كه ئێستا حزبێك به ناوی سۆسیالیسته وه هه یه یاخود نا، به اڵم من وه كو س��ه ركرده یه كی بزوتنه وه ی س��ه ركرده یه كی كوڕی سۆسیالست و له گه ڵ چه ند بزوتنه وه ی سۆسیالست كه س��ێكی به ئه زم��ون كه پێش��وتر سۆسیالس��ت بزوتن��ه وه ی له ن��او بڕوایه ی ئه و گه یشتینه كاریانكردوه ، ك��ه پێویس��ته بزوتنه وه یه كی چه پ به راستی دروستبكه ین و له كوردستان ره نگدانه وه ی چه پ بێت له كوردستان، نه وه كو حزبێكی چه پی پاش��كۆبێت و نه زانێت رێچكه ی خ��ۆی چییه ، بۆیه

ئێم��ه گه یش��تینه ئه و بڕوای��ه ی كه بزوتن��ه وه ی سۆسیالس��ت ده بێ��ت ن��او زیندوبكه ین��ه وه و بیهێنین��ه وه

گۆڕه پانی سیاسی كوردستان.ده تانه وێ��ت ئێ��وه ئاوێن��ه : سۆسیالس��ت نوێی بزوتنه وه یه ك��ی دروس��ت بكه ن��ه وه ی��ان ده تانه وێت ببن��ه وه خاوه ن��ی ئه و حزب��ه ی كه ئه م��ڕۆ به ناوی حزبی سۆسیالیس��ت

له كوردستان كارده كات؟چاالكی عه لی هه ژار: ئێمه ده مانه وێت زیندوبكه ین��ه وه بزوتنه وه ی��ه ئ��ه و ك��ه هه ب��وه و س��ه ركرده كانی ئ��ه و بزوتنه وه یه ئامانجی��ان ئه وه بوه كه

خه بات ب��ه رده وام بكه ن، نه وه ك ئه و سۆسیالیس��ته ی ك��ه ئه م��ڕۆ هه یه و پاشكۆیه و رۆژێك له گه ڵ ئیسالمیه كان له گه ڵ رۆژێك ده كات و هاوپه یمان��ی عیلمانیه كان و نازانێت راس��ت و چه پ چییه و رۆژێك له شه ڕی براكوژی له گه ڵ به ره یه ك��ه و رۆژێك له گ��ه ڵ گۆڕینی هاوكێش��ه كان له به ره یه كی تره ، ئێمه نامانه وێت س��ه د له سه د له بزوتنه وه ی سۆسیالیس��تی س��اڵی 1976بچین،

رێبازی رێچك��ه و ده مانه وێت ب��ه اڵم زیندوبكه ینه وه سۆسیالیس��ته ئ��ه و ك��ه له س��اڵی 1976خه باتیك��ردوه ت��ا دروس��تبونی ئه زمون��ی هه رێمی

كوردستان.ئاوێنه : ماوه ی س��ێ س��اڵه ئێوه كردوه مۆڵه تت��ان داوای به فه رم��ی بزوتن��ه وه ی دامه زراندن��ه وه ی ب��ۆ كوردستان، دیموكراتی سۆسیالیست ئای��ا ه��ۆكاری چییه ، كه تا ئێس��تا

مۆڵه تتان پێنادرێت؟چاالكی عه لی هه ژار: ئێمه له سه ره تاوه ئه ندام��ان و زۆرب��ه ی له به رئ��ه وه ی دامه زرێنه رمان ده س��ته ی ئه ندامانی له س��نوری پارێزگای سلێمانی بو، بۆ مه سه له ی واژۆ كۆكردنه وه و به ڵگه نامه پێویس��ته كان له رێگ��ه ی پارێ��زگای س��لێمانی داوایه كمان به رزكرده وه بۆ وه زاره تی ناوخۆ ئه وه بو ئه م هه نگاوه یه ك ساڵی خایاند، كه دۆسیه كه مان هێنای��ه وه زاره ت��ی ناوخ��ۆ ئ��ه وان پێیانوتین كاره كانتان نه قس��ی زۆری تێدایه ، ئه وه بو ئێمه دیس��ان جارێكی ت��ر مامه ڵه كانی خۆم��ان نوێكرده وه به گوێره ی یاساكانی وه زاره تی ناوخۆو په نجا كه سمان بۆ ده سته ی دامه زرێنه ر داناو پێنج س��ه دو په نجا كه سیشمان وه كو الیه نگرو ئه ندام پێشكه ش كرد، ئه وه ی ئێستا ئێمه زانیاریمان هه بێت وه زاره تی ناوخۆ مۆڵه تی داوه ، به اڵم چاوه ڕێ��ی ره زامه ن��دی ئه نجومه ن��ی

پرۆسه ی ئاشتی نێوان په كه كه و توركیا به ره و خاڵی سفر ده ڕواته وه

"بزوتنه وه ی سۆسیالیست زیندو ده كرێته وه "

سه رۆك كۆماریدوای تاڵه بانی

ئاالن ره ئوف

هه ڵبژاردنه كان��ی ل��ه دوای په رله مان��ی 2009/7/25ی 2010/3/7ی كوردس��تان و په رله مانی عێ��راق ئه وه ی وایكرد پاشه كش��ه و باری الری ی.ن.ك ل��ه دوای دو هه ڵبژاردن له ناوخۆی كوردس��تان و عێ��راق و ده وروبه ر راستبكاته وه و بیكاته وه به یاریزانی س��ه ره كی ناو گۆڕه پانی سیاسی عێراق وه رگرتنی پۆستی سه رۆك كۆماری عێراق بو به 12 كورسیه وه ئه و به رێوه بردنی له وه ش گرنگتر پۆس��ته بو له الی��ه ن كاره كته ری

كاریزمایی مام جه الله وه . كۆم��اری س��ه رۆكایه تیكردنی خ��ول دو ب��ۆ عێراقی��ش به ندێكی تاڵه بانی��ه وه له الی��ه ن چه سپاندن و نوسراو و ده ستوریی یه كالبون��ه وه ی ئ��ه و مافه نه بو بۆ ك��ورد له عێراقی ت��ازه دا كه ب��ۆ ئه به د ك��ورد س��ه رۆكایه تی كۆماربێت, به ڵكو ئه وه س��ه نگ و قورس��ایی كه س��ایه تی سیاسی و دبلۆماسی و كاریزمایی مام جه الل خۆی به پله ی یه ك��ه م و پێداگری پارت��ی و بارزانی له س��ه ر پێدانی سه رۆك كۆمار به تاڵه بانی به پله ی دوه م, ئه وی پارتیش گه ر جارێك جه الل مام ك��ورد و له به رخاتری بوبێ ئ��ه وا چه ندینجار بۆ خاتری س��اغبونه وه و چه قاندنی پۆستی

سه رۆكی هه رێم بۆ بارزانی.چاوه ڕوانی دوای له ئێستاش��دا كۆتایی ئه نجام��ی راگه یاندن��ی هه ڵبژاردنه كه ی عێراق س��ه رباری ج��ه الل م��ام دوركه وتن��ه وه ی ده ستوری نه خۆش��یه وه به هۆی عێراقی��ش رێگره له وه ی جارێكی تر تاڵه بانی بۆ ویالیه تی س��ێیه م ئه وه ش كاندیدبكات��ه وه خ��ۆی وای كردوه الیه نه سیاس��یه كانی جیاجیاكانی پێكهات��ه عێ��راق و له ج��اران زیاتر چاویان له س��ه ر وه رگرتن��ی ئ��ه و پۆس��ته بێت و دورنیه زۆرترین ملمالنێی سیاسی سه رۆك پۆستی له دوای له عێراق وه زیر كورسیه كه ی سه رۆك كۆمار

بێت.ت��ر جارێك��ی ك��ورد ب��ۆ پۆس��ته ئ��ه م وه رگرتن��ه وه ی له چه ندین ره هه ند و گۆش��ه نیگاوه گرنگه به هه مانش��ێوه بۆ ی.ن.ك یش گرنگتر, به اڵم پرس��یاره كه ئه وه ی��ه كێی��ه له ن��او ك��ورددا یان ده گرێته وه تاڵه بانی جێگه ی دوای تاڵه بانی له یه كێتیدا ده بێته

سه رۆك كۆمار ؟گ��ه ر بڕی��اره ئه م پۆس��ته بۆ كورد بێت به رله وه ی بۆ حزبێكی دیاریكراو ره نگه گونجاوترین كه س سیاسیه ی هاوكێش��ه ئه م له ناو عێراقدا كه وه ك كوردێك بتوانێت له كۆشكی سه المه وه سه رۆكایه تی عێراق ب��كات بارزانی بێت, به دو هۆكار یه كه میان - دوای تاڵه بانی له ئێستادا كه س��ایه تیه ك هه بێت عێراق و كوردس��تان و له ناوخۆی مه حفه لی ئه قلیمی و نێوده وڵه تیدا سه نگ و پێگه و كاریزمای هه بێت و به هه م��ان نه فه س��ی تاڵه بان��ی توانای كۆكردنه وه و یه كخس��تنی پێكهاته جیاوازه كانی هه بێت وه ك پێشتر له هه ولێر كردی بارزانییه . دوه میان- بونی بارزانی به سه رۆك كۆماری عێ��راق هۆكارێكی گرنگ ده بێت بۆ هێنانه دی سه قامگیری سیاسی له عێراق و چاره سه ركردنی كێش��ه به رده وامه كان��ی نێ��وان هه رێم��ی كوردس��تان و به غ��دا و راگرتنی بااڵنسی شیعه و سوننه و گره نتیه كی��ش ده بێ��ت بۆ الیه نه عێراقیه كان و واڵتانی دراوسێ كه له م قۆناغ��ه دا جیابونه وه ی كورد له عێراق مه حاڵه و بارزانی سه رۆك پاراستنی زه مانه تی كۆمار خۆی

یه كپارچه یی خاكی عێراقه .

گه ر بڕیاریش��ه ئه م پۆسته بۆ ك��ورد بێ��ت و له ناو كوردیش��دا ب��ۆ ی.ن.ك بێ��ت ئ��ه وا له ناو هه ن سه ركرده چه ندین یه كێتیدا ك��ه له توانایاندایه ئه م پۆس��ته بێئه وه ی به رێوه یبه رن وه ربگرن و بگه نه دامێنی تواناكانی تاڵه بانی ب��ه اڵم بۆ ئه م دۆخه ی ئێس��تای پێوه رێك چه ن��د بونی یه كێتی و ره نگه شیاوترین كه س كه بتوانێ به هۆی پێگه و س��ه نگی سه رۆك كۆم��اره وه به ته نیش��ت ئه رك��ه نیش��تمانیه كه یه وه به جۆرێكی تر خزمه ت به هه ستانه وه و بوژانه وه ی یه كێتی بكات له ئاس��تی ناوخۆ و

ده ره وه دا هێرۆخان بێت.ئ��ه و ك��ه خانم��ی یه كه م��ی عێراقه و خێزانی تاڵه بانی سه رۆك كۆمار و كچ��ی ئیراهیم ئه حمه ده كاریزمی به هێ��ز و س��ه ركرده ی ئه م��رۆی یه كێتی��ه , له ناوه ندی كه سێكی عێراقیش��دا سیاس��ی ناسراو و خاوه ن تۆڕی په یوه ندی و دۆستایه تی فراوانه له گه ڵ پێكهاته له ماوه ی عێ��راق جیاوازه كان��ی تاڵه بانی هاوسه ریدا سه رۆكایه تی كاته كانی به ش��ێكی هێرۆخ��ان له نزیكه وه به سه ربردوه و له به غدا دیدار و گفتوگۆی له گه ڵ سه ركرده الی ئه نجام��داوه و عێراقی��ه كان ئه وانیش خانمێكی میهره بان بوه سه ردانه كانی له زۆربه ی هه روه ك تاڵه بانی س��ه رۆكدا ب��ۆ واڵتانی ده ره وه وه ك خانم��ی یه كه م��ی تاڵه بانی هاوس��ه فه ری عێ��راق بوه و له ئاس��تی نێوده وڵه تیش��دا خانمێكی ناس��راوه , ئه م خانمه گه ر بێته سه رۆك كۆمار یه كه مین ژن ده بێ��ت له مێژوی كۆن و نوێی واڵت س��ه رۆكی پۆستی عێراقدا وه ربگرێت ب��ه وه ش نه ك به ته نها ك��ورد و یه كێت��ی به ڵك��و هه مو شیعه وه به س��وننه و عێراقیه كان ده توان��ن له مه حفه لی سیاس��ی و نێوده وڵه تی و دیموكراسیدا شانازی پێوه بك��ه ن و كه مێك روی زه ردی ئه زمونه كه یانی پێ سپیبكه نه وه .

ئه م خانمه گه ر بێته سه رۆك كۆمار یه كه مین ژن ده بێت له مێژوی كۆن و نوێی

عێراقدا پۆستی سه رۆكی واڵت

وه ربگرێت به وه ش نه ك به ته نها كورد و یه كێتی به ڵكو هه مو عێراقیه كان شانازی

پێوه ده که ن

ئه و سۆسیالیسته ی كه ئه مڕۆ هه یه و

پاشكۆیه ، نازانێت راست و چه پ چییه

ده وڵه تی تورك جگه له وه ی خه ریكی لێدانی

سه ربازگه یه ، هێزی خۆشی به ره و پێشه وه

جواڵندوه ، له چه ند رۆژی رابردوشدا به هۆی ئه و

جموجۆڵه سه ربازیانه ی ده وڵه تی توركیا

شه ڕ رویداوه

چاالكی عه لی هه ژار

چه ند گه ریالیه كی په که که له قه ندیل فۆتۆ: ئاوێنه

(428( سێشه ممه 2014/5/13 19تایبه‌ت

ونبون * ناس��نامه یه كی ژوری بازرگانی س��لێمانی ونبوه به ناوی )كاوه مصطفی محمد ( هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ

پرسگه ی ئ��اوێنه . * ناس��نامه یه كی ژوری بازرگانی س��لێمانی ونبوه به ناوی )علی جاس��م محمد( هه ركه س دۆزی��ه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ

پرسگه ی ئ��اوێنه . * ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )كامه ران رسول ( هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی

ئ��اوێنه .

www.awene.com

كورد كە نەیزانیوە پەیامی ئیسالم چییە، شەڕی كردوە، بەاڵم مێژوی ئەم شەڕە نزیكەی 1400 ساڵە هێشتا ونە.

تا ئێس��تا هیچ س��ەركردەیەكی ماوتس��ی بەلینی��ن و سیاس��ی تۆن��گ و بەهەم��و رابەرە سیاس��ی و نەیانتوانیوە دونیا، شۆڕش��گێڕەكانی وەكو عەبدواڵ ئۆجەالن س��ەروەریبونی ژن بپارێزن، چ ل��ەروی تیۆرییەوە، چ لەروی عەمەلییەوە. پراكتیك و لەروی بەدرێژایی ئێس��تا ت��ا تیۆرییی��ەوە مرۆڤایەتی كەس��ێك وەك��و ئۆجەالن ئاوەها بەجورئەتانە پەنجەی لەس��ەر خاڵە هەرە گرنگەكانی چەوساندنەوەی ژن دانەن��اوە، بەهەمانش��ێوە هی��چ ناسیۆنالیس��تی و س��ەركردەیەكی سۆسیالیس��یتی و دیموكراس��ی وەكو ئۆجەالن نەهاتوە گەورەیی ژن و بااڵیی ژن لەناو بزوتنەوەیەكی شۆڕش��گێڕیی بەرجەستە بكات، وەك چۆن ئۆجەالن لەناو )pkk( بەرجەس��تەی كردوە، س��ەیركەن لەم هەرێم��ەی ئێمە تێیدا دەژی��ن، چۆن لە 22 س��اڵی رابردودا توندوتیژی لەبەرامبەر ژن تاویسەندوە، چ��ۆن ئاف��رەت ل��ەم هەرێم��ە القە دەكرێت و ئیغتیس��اب دەكرێت و ئینجا زیندەبەچاڵی دەكەن و دەیكوژن؟! ئەمە مەرگەس��اتێكە بەردەرگای لێگرتوین؟ بارەیەوە نوس��یویەتی، لەم ئۆجەالن

ئەو پیاوە بااڵدەستانەی كە لەژێر ناوی ناموس��دا گەمەیەكی ترسناك دەكەن، دەڵێن بەئاف��رەت لەیەكەمجاریان��دا خۆش��مدەوێیت، ب��ەاڵم لەدوەمجاریدا دەیدات��ە بەر چەقۆ. ئینج��ا دەڵێت، )pkk( پێش هەمو شتێك هەوڵمدا لەبگەیەنم كە شەڕكردن لەپێناو ئافرەتدا یارییەكی سادە نییە، دواتریش كردمە جیدی و پرەنسیب. ئێستا ئەو بزوتنەوە ئۆجەالن كۆمەاڵیەت��ی- سیاس��ییەی دەتوانن ژنەكان��ن ك��رد، دروس��تی چارەنوسی شەڕو ئاشتی دەستنیشان بكەن. كەچ��ی ئەوەت��ا الی زۆربەی س��ەركردەكانی ئەم هەرێم��ەی ئێمە رۆژانە وەكو توتی باس لەدیموكراسی دەكەن، بەاڵم ئەقڵیان بەوە ناشكێ،كە دیموكراسی كۆمەڵگای س��ەركەوتنی بەئازادبون��ی ئافره ت��ەوە گرێ��دراوە، بچوكتری��ن كۆمەڵگایەك��دا لەه��ەر هەبێ، ئافرەت بەرامب��ەر توندوتیژی ئازادیش دیموكراسی و كۆمەڵگایە ئەو نیی��ە. ئەخالقی دەس��ەاڵت نابێ بەم مانایە بێت ك��ە هەندێك لەجۆرەكانی دەس��ەاڵت رێپێدراوبن و ئەوانی تریش ئەم سیاس��ی بڕوای بەرێپێن��ەدراو. خەڵك��ە هەرچییەك بێ��ت، نابێ هیچ بەڵگەیەك بۆ ئەخالق��ی نادیموكراتی بونی هەبێت. ئەخالقی نادیموكراتی ئەو ئەخالقەیە كە زۆرێك لەتاكەكانی مرۆڤ

جیائەكات��ەوەو ئەڵێت: ئەمانە ئەبێت خاوەنی ش��تە باش��ەكان بن و ئەوانی تریش ئەبێت خزمەت��ی ئەوان بكەن. ئەوەیە دیكتاتۆریی دەسەاڵتی گرفتی ئەوەن��دەی چێ��ژ لەگاڵتەجاڕییەكانی خۆیان وەردەگ��رن، نیو ئەوەندە چێژ لەسەركەوتنەكانی شەڕیش وەرناگرن.

كریس��تۆڤ كۆلۆمب��ۆس بەدوای دۆزینەوەی س��ەرچاوەكانی زێڕ وێڵ و س��ەرگەردان بوبو.توانی بەو هۆیەوە بگات��ە دورگ��ەی س��ان س��لڤادۆرو دواتریش گەیش��تە كوباو هایتی.بەاڵم س��ەفەری چەندین دوای كۆڵۆمبۆس تر، توش��ی شكس��ت ه��ات و كۆت و بەند)زنجی��ر لەپێ(كرا،تا مردیش هەر زنجی��ر لەپێ بو، بۆی��ە پێش مردنی لەگ��ەڵ زنجیرەكەش��ی ك��رد داوای بنێژن.ئەوەی مەبەس��تمە لێرە بیڵێم، كۆڵۆمبۆس تا لە ژیاندا بو، نەیدەزانی دورگەیەكی نوێ، كیش��وەرێكی نوێی دۆزیوەتەوە،بۆی��ە كۆڵۆمب��ۆس ناوی لەو دورگەیە نابو ئاسیا، بەاڵم ساڵێك دوای مردن��ی كۆڵۆمب��ۆس، یەك��ێ لەساڵی ئەڵمانییەكان لەجوگرافیناسە 1507ز ناوی لێن��ا ئەمه ریكا، بۆیەش ناوی ئەمه ریكای لێنرا، چونكە ئەمریكۆ لەساڵی 1503ز لەنامەیەكیدا نوسیبوی ئەو جێگای��ەی كۆڵۆمبۆس پێیزانیوە س��ەیركەن تازەی��ە. كیش��وەرێكی

كۆڵۆمب��ۆس ت��ا مردی��ش نەیزان��ی كیش��وەرێكی ت��ازەی دۆزیوەت��ەوە، ئەگینا بەدڵنیاییەوە ئەو كیش��وەرەی كە ناوی لێنرا ئەمه ریكا، ناوی لێدەنرا كۆڵۆمب��ۆس. ب��ەاڵم ئەم��ە مێژوە، زۆرن ئەوانەی لەناو مێژودا س��تەمیان لێكراوە، زۆریش هەن، ستەمیان بەسەر مێژوشدا كردوە..)گلینودی ڤیڤاڵدۆ(ی پورتوگالی یەكەم كەس بو دۆزینەوەی جوگرافی��ای خس��تە ئەستۆ،س��اڵی گ��ەورەوە كەش��تی 1291ب��ەدو دەس��تپێكرد،بەاڵم دەریای گەش��تی ئەفریقادا لەكەن��اری كەش��تییەكانی ب��ون سەرنشینەكانیش��ی ش��كا، بەخۆراكی ماسی،ئەم كارەساتە هەمو دونیای ترس��اند تا )200(دوسەد ساڵ دوات��ر ئینجا خەڵكی تر جەس��ارەتی بكاتەوە. لەمج��ۆرە گەش��تی ك��رد س��ەدەی لەچلەكانی بەهەمانش��ێوە نۆزدەوە تا روخان��ی دیواری بەرلین و یەكێت��ی لەبه ریەكهەڵوەش��انەوەی فەلس��ەفەكەی س��ۆڤێت،)كانت( و ساڵی )20( لەماوەی سڕكرابو،كەچی رابردودا،كانت لەهەمو فەیلەسوفەكانی دونی��ا زیات��ر هاتۆت��ەوە مەی��دان، فەلس��ەفەی مارك��س زۆر لەهەوڵ��ی ئەوەدا بو، فریدریك نیچەش بەهەمان دەردی)كانت( ببا، بەاڵم نیچە بەهۆی ئ��ەو بزێوییەی كە لەفەلس��ەفەكەیدا

نەقش��ی كردوە، كەس نەیتوانی سڕی بكات، ئێستاش فەلسەفە بەبێ نیچە، بێدەرگا،ب��ێ دەچ��ێ، لەخانوی��ەك پەنجەرە، تەنانەت سەریشی ئاوەاڵیە..گۆڕەپان��ی كان��ت نیچ��ەو ئێس��تا فەلسەفەیان بەتەواوی كۆنتڕۆڵ كردوە.كانت باوكی ئەقاڵنیەت و نیچەش باوكی مۆدێرنەو باوكی نائەقاڵنییەكانە.كانت بەهێزكردن��ی رۆش��نگەرییە، نیچەش دوژمنە گەورەك��ەی مۆدێرنەیە، بۆیە هەندێكج��ار بەنیچە دەوت��رێ باوكی پۆس��تمۆدێرنە، چونك��ە نیچە توانی مۆدێرنە بكوژێ. لەناو سیاسەتمەدارانی كوردیش دوكەس ب��ەم دەردە چون، هەمزە عەبدواڵ لەكۆتایی پەنجاكانەوە، پێچرایەوە، برایم ئەحمەدیش لەسەرەتای حەفتاكانەوە،خرای��ە دەرەوەی بازنەی تێكۆش��ان و مێژوش. هەمزە عەبدواڵ، تەنه��ا لەبەر ئەوە نەبو،ك��ە ئەندامی حزبێكی كۆمۆنیستییە، ئەگەر وابوایە، خ��ۆ برایم ئەحمەدیش كە لەش��وێنی ئەو كرا بەس��كرتێر، س��كرتێری لقی حزبێكی نەتەوەیی بو، جا چ فەرقێكی هەیە، لەحزبێكی كۆمۆنیستی بیت یان ناسیۆنالیس��تی بیت، ب��ەاڵم ئەنجام، مێژو هەردوكی ش��اردنەوە، یەكێكیان بەدو باوڵی پڕ لەئەرش��یفی گرنگەوە، گۆشەگیری بەنامۆیی و سلێمانی لەناو س��ەرینایەوە، تەنانەت ساڵڕۆژێكیشی

بۆ رێكناخرێ، ئەوی تریش لەلەندەن و سەرینایەوەو نیشتیمان، لە واڵت و دور بەمردویی هێنرایەوە واڵت. دەزانم ئێمە ئێس��تاش خەڵكی دڵس��ۆزمان زۆرە، وەكو دڵس��ۆزیی كامینیف و زینوفیف و بوخارین بۆ كۆمۆنیزم، دڵسۆزیی ئەم سەركردانە زۆر زۆر زیاتر بو لەدڵسۆزیی س��تالین ب��ۆ كۆمۆنی��زم، تەنان��ەت ئامادەب��ون لەدانپیانان��دا درۆ بكەن، بۆ ئەوەی خزمەتێ��ك بەئایدیۆلۆژیای كۆمۆنیزم بكەن، ترۆتس��كی لەستالین دڵس��ۆزتر ب��و ب��ۆ كۆمۆنی��زم و بۆ نیش��تمانیش، زۆری��ش رۆش��نبیرتر ب��و لەس��تالین،بەاڵم س��ەیركە چۆن بەخیانەتی لەكۆمۆنی��زم و لەتاراوگەدا كوش��تیان، ئەم كوردستانەی ئێمەش زۆرن ئەوانەی دڵسۆزبون بۆ نیشتیمان و تەنانەت بۆ حزبیش دڵسۆزبون، بەاڵم هەندێكجار واقیع و هەندێكجاریش قەدەر بەرەو جیهانێك��ی دیكەی بردن. ئێمە تا ئێس��تا خوێندنەوەیەكی زانس��تی و فەلس��ەفیمان بۆ ئەم هەم��و روداوانە نەكردوە، كە پڕن لەتێكش��كان و پڕن لەئازاركێش��ان و مەرگ كێش��ان،بۆیە پێویس��تە ئیت��ر بەچاویلكەیەكی رون زۆررون بڕوانینە ئەم مێژوە شێواوەمان ك��ە نەوەكانمان راس��تییەكانیان لێ ش��اردراوەتەوەو مێژویەكی ساختەیان

لەبەردەستی داناوە.

مێژوی‌ساختە،مرۆڤی‌ساختەو‌درۆزن‌دروستیدەكات...‌پاشماوه‌

ژیانیان لەگەڵ یەک لەسەر ریتمی یەک کاتی بەدامودەزگاییکراودادابەشبکەن.

گرنگتری��ن بەه��ای کات لەهەم��وو لەمتمان��ەی بریتیی��ە کۆمەڵگای��ەک خەڵ��ک ب��ەو کاتان��ەی ک��ە دەوڵەت ب��ەو لەوێش��ەوە بۆیاندیاری��دەکات و بەهایانەی کە ئەو کۆمەڵگایانە بۆ کاتی نموونەسێ بۆ بەرهەمیدەهێنن. خۆیان لەکۆمەڵ��گای س��ەرەکیی رەگ��ەزی مۆدێرن��دا ب��ۆ کات بوون��ی هەی��ە، یەکەمیان رێزگرتنە ل��ەکات، بۆنموونە کاتی هەڵبژاردن و جیاکردنەوەی خێرای

دەنگەکان، کاتی دانیش��تنی پەرلەمان، دەس��ەاڵت و کاتیدەستاودەس��تکردنی پێکهێنانی حکومەتی نوێ و هتد، پاشان کاتیجێبەجێکردنی ئیداریدا لەئاس��تی ئیشوکاری هاواڵتیان و لەئاستی ئابووریدا تەواوکردن��ی دەس��تپێکردن و کات��ی پرۆژەکان و لەئاس��تی کۆمەاڵیەتیش��دا رێزگرت��ن لەکات��ی یەکت��رو هتد. ئەم رەهەندانە لەکۆمەڵ��گای ئێمەدا هیچی لەشوێنی خۆیدا نییە، هیچ رێزێک بۆ کاتە یاس��اییەکان دانانرێت و هیچ یاسایەکی لەکاتی پرۆژەیەکیئابووریش سیاسیی و

خۆی��دا جێبەجێناکرێ��ت. ئەم خاڵەش ئێم��ەدا لەکۆمەڵ��گای ک��ە وادەکات کولتوورێکینانەتەوەی��ی و نادەزگای��ی و ناکۆمەاڵیەتی بۆ بەهای کات بەرهەمبێت. ک��ۆی ئەم دۆخەش گەلێکیخەمس��اردو وێڵب��ووی ن��او زەمەن��ی مۆدێرنەمان ب��ۆ دروس��تدەکات ک��ە ئامادەنەبێت ئێس��تایبکاتەوەو خەمی لەکات��ی بیر کات��ی نەوەکانی دوای خۆش��ی بێت. هەر ئەمەش��ە وادەکات ک��ە لەزەمەنی لەریزبەن��دی پرۆس��ەیبەنەتەوەبوون

دواکەوتووترین نەتەوە بین.

سیاسەت‌و‌کات...‌پاشماوه‌

ئێس��تا كاتی ئه وه هاتوه ، به تایبه ت نه ته وایه تییه كاندا مه س��ه له له هه مبه ر گوتاری ئیعالم��ی یه كبخرێت و كار بۆ به یاسا كاركردنی رۆژنامه گه ری بكرێت. پێویس��ته راگه یان��دن كه ناڵه كان��ی به زۆرینه ی زۆری كاره كانیاندا بچنه وه . به تایب��ه ت دو الیه نی گرن��گ ئه ویش زمانه وان��ی و هه ڵبژاردن��ی په یامنێره ، دوهه میان رادیۆو تیڤییه كان ده گرێته وه ، كه به شێوه ی ده نگ و ره نگ گوێبیستی په یامنێ��ره كان ده بین، ك��ه زۆربه یان هێنده الوازن له رێكخس��تن و یاریكردن به وشه ، وه رگر وه ڕس ده كه ن له بیستنی راگه یاندنێكی پێویس��ته هه واڵه ك��ه . نیشتیمانی هه بێت له كوردستانداو بایه خ

به سه رجه م پارچه كانی تری كوردستان بدات و خیتابی نیش��تیمانی و سیاس��ی نیش��تیمانی له و كه ناڵه وه وه ربگیرێت، له ئێس��تادا ئه م��ه بێگوم��ان ك��ه بۆش��اییه كی گه وره ی دروس��تكردوه ، گورجكردن��ه وه ی پێگ��ه فه رمییه كانی هه ندێ��ك وه زاره ت��ه كان، س��ه رجه م وه زاره ت هه یه رۆژی دابه زاندنی دواین هه واڵیان ده گه ڕێته وه بۆ چه ند مانگێك له وه وبه ری ئه و رۆژه ی خوێنه ر سه یری

ده كات.راگه یاندن��كاره كان س��ه رجه م پێكردن��ی به ش��داری به ه��اوكاری و میساقی شه ره ف، په یمانی زانكۆكان، كه له زۆرێك له واڵتان و له نێوان زۆرێك

له ده زگا گ��ه وره ئیعالمییه كاندا هه یه ، بنوس��نه وه و بكرێ��ت به ره وتێ��ك بۆ باش��تركردنی زمان و په یامی ئیعالمی ، چونك��ه زۆربه ی هاواڵتیان��ی زمانزانی كوردستان له به ر ئه و بۆشاییه گه وره یه ی له زانیاری له راگه یاندنی كوردیدا هه یه ، په نا ب��ۆ راگه یاندنه بیانییه كان ده به ن تا تێربن له زانی��اری ته واو، خوازیارین رۆژنامه گه ری له ساڵیادی 117 ساڵه ی كوردی��دا راگه یاندنی كوردی ته كانێكی به په یام و زمان��ی خۆی دابێت، چونكه مێژوی 116 س��اڵ زۆره ب��ۆ بوارێك، نه نگییه له ماوه ی س��ه ده و چاره كێكدا ئه كادیم��ی و زانس��تی و ره وتێك��ی

نیشتیمانی نه گرتبێت.

رۆژنامه‌گه‌ری‌‌كوردی‌‌یان...‌پاشماوه‌

سوپاس و پێزانین

به ناوی بنه ماڵه ی كۆچ كردو )فقی مه المصطفی( س��وپاس و پێزانینی خۆمان ئاراس��ته ی ئه و دۆست و الیه نانه ده كه ین كه به ش��دار بون له س��ه ردانی بۆ نه خۆشخانه و له به خاكسپاردن و پرس��كه دا له چوارقوڕنه وه هه روه ها سو پاسی ئه وانه ش

ده كه ین به ته له فون په یوه ندیان كرد . هاورێ عبدالڵه فقی مصطفی له جیاتی بنه ماڵه ی كۆچكردوو

شه ڕی شاری س��تالینگراد )شاری بەیەکێ��ک ئێس��تا، ڤولگاگ��راد(ی لەگەورەتری��ن و گرنگتری��ن ش��ەڕی جەنگ��ی دوەم��ی جیه��ان هەژم��ار دەکرێ��ت، کە لەنێ��وان ئەڵمانەکان و هاوپەیمانەکانیان )بەرەی نازییەکان(و یەکێتی سۆڤیەتی جاران )سوپای سور( رویداو ماوەی شەڕەکە نزیکەی 6 مانگی خایان��د، لە 22-ئاب-1942 دەس��تیپێکرد، تا 2ی شوباتی 1943 بەردەوامبو، كه تێیدا زیاترلەملیۆنێک و نی��و ک��وژراوو برین��دار لەه��ەردوال کەوتەوە، هەروه ه��ا 110،000 هەزار دی��ل لەبەرەی ئەڵمان��ەکان و 40،000 خەڵکی سڤیل لەم ش��ارەدا کوژران، دواجار ش��ەڕەکەش بەس��ەرکەوتنی

یەکێتی سۆڤیەت کۆتایی هات .ب��ەدوری چەن��د س��ەد مەترێ��ک لەلێ��واری ڕوب��اری ڤۆل��گا، ماڵێک لەشێوەی باڵەخانەیەکی چەند نهۆمی دەردەکەوێت و ئاس��ەواری ش��ەڕێکی بێئامان��ی پێوە دی��ارە. ئەو ماڵە بۆ ڕوسەکان کتێبێکی مێژوییەو یەکەم وش��ەی س��ەرکەوتنی تێدا نوسراوە، دێرەکانی پڕن لەبەرخودان و قوربانی ، ئ��ەم س��ەرکەوتنەی ل��ەم خان��وە مێ��ژوی جەنگی ب��ۆ تۆمارک��راوە، دوەمی جیهان��ی گرنگی خۆی هەیە،

چونکە شکس��تی ئەڵمانەکان لەوێوە دەس��تی پێکردو خ��ۆی نەگرت��ەوە، تاوەکو ڕوخانی هیتلەری بەدواداهات. ئ��ەو ماڵەبەماڵی پاڤلۆڤ بەناوبانگە. یاکوف پاڤلۆڤ ئەو س��ەربازەیە کە بەپل��ەی )رەقی��ب(، دوای کوژرانی ئەفسە رێک بەپلەی مالزم و رەقیبێک کە سەرپەرشتیاری تیمێکی 30کەسی ب��ون لەفیرق��ەی 13، سەرپەرش��تی تیمەک��ە لەئەس��تۆدەگرێت و ئە وان بەباوەڕێک��ی زۆرەوە لەپێناو بەرگری بەرخودان دروشمی نیش��تمانەکەیان تا م��ردن هەڵدەبژێ��رن و بۆ ماوەی دومان��گ ل��ەم باڵەخانەی��ە بەرگری باڵەخانەک��ە ئ��ەوکات دەک��ەن. شوێنێکی س��تراتیژی هەبوە، چونکە لەباک��ور نزیکەی 1کم هێڵی بینین بو ب��ۆ ئەوان، ل��ەوکات نزیکەی 90%ی شوێنە زۆربەی س��تالینگرادو شاری دەس��ت کەوتب��وە س��تراتیژیەکان ئەڵمان��ەکان، ب��ەاڵم بەقارەمانیەتی پاڤل��وڤ و ئەوانەی لەگەڵ��ی بون و، بەجێبەجێکردن��ی فەرمانی س��تالین ژم��ارە)227 هیچ ه��ە نگاوێک نیە بۆ دواوە( توانیی��ان ژمارەیەکی زۆر لەس��ەربازە ئەڵمانەکان بکوژن، وەک دەڵێنزیاتربوە لەژمارە ی ئەو سەربازە ئەڵمانان��ەی ک��ە لەگرتن��ی پاریس ک��وژراون، س��ەرەڕای تێکش��اندنی ژمارەیەک��ی زۆری تانکە ئەڵمانەکان، ک��ە ڕۆژانە چەن��د جارێ��ک هێرش

دەکرایە س��ەر ماڵەکەی پاڤلوڤ، کە لەکۆتاییدا پاڤلوڤ و تەنها 3 سەربازی تر لەتیمەکەی��ان بەزیندویی مانەوە، بەم��ەش خۆڕاگری و ئی��رادەی تەنها چەند کەس��ێک، ب��وە خاڵی گۆڕینی هێ��زو دواج��ار گۆڕینی نەخش��ەی

جیهان.لەس��ەرەتای مانگی ئای��اری هەمو س��اڵێک، بەتایبەت 9/5 کە بەرۆژی سەرکەوتنی روسیاو هەندێک له واڵتانی تری سەر بەیەکیتی سۆڤیەتی جاران دادەنرێت، گەش��تیاران رو لەم شارە پاڤلۆڤ��ەوە لەماڵەک��ەی دەک��ەن و پانۆرامای شەڕەکە دەبینن و ئەو ئیرادە گەورەیەی بوێریی پاڤلۆڤ و هاوڕێیانی دەخوێننەوە، کە تێیدا بێهیواییان بۆ

گەورەترین سەرکەوتن گۆڕی .لەمێژوی بزوتن��ەوەی ڕزگاریخوازی ک��ورد، بەدەیان داس��تانی خۆڕاگری هاوشێوەی پاڤلۆڤ و هاوڕێکانی هەیە، زۆرێک لەلوتکە چیاکانمان هاوشێوەی ماڵەکەی پاڤلۆڤ داس��تانی گەورەی سەرکەوتنیان لەسەر تۆمارکراوە، وەلێ جیاوازی نێوان ئێمەو ئەوان لەوەدایە، ڕوس��ەکان و گەالنی س��ەر بەیەکێتی س��ۆڤیەتی جاران، ئەم س��ەرکەوتنە نەتەوەکەی هەم��و بەس��ەرکەوتنی خۆیان دەزانن، بەاڵم الی ئێمە بەهۆی هەمیشە حزبایەتی ، تەسکی هەستی لەهەوڵی بچوککردنەوەی داس��تانە پڕ

لەقارەمانییەتییەکانی خۆمانداین.

ماڵەکەی‌‌پاڤلوڤ‌چیرۆکی‌‌بەرخودان‌و‌سەرکەوتنی‌‌ڕوسیا‌دەگێڕێتەوە

ئاراس محه مه د

ریکالم

پێشمه‌رگه‌،‌به‌دبه‌ختییه‌كی‌‌گه‌وره‌ سه ردار محه مه د

له نێو وه زیره كانی كابینه ی هه شته مدا، وه زیری پێشمه رگه له هه مویان به دبه ختره ، ئه و خوازیاره "هیچ یه كه یه كی حزبی و ئۆرگانی رێكخستن و سیاسی له ناو پێشمه رگه دا نه مێنێت"، به اڵم هێزه ركه به ره كانی ئه م وه زیره ی گۆڕان، له ئێس��تاوه قسه ی ئه وه ئه ده ن به گوێیدا كه "جه نابی وه زیر، ده س��ه اڵت و قس��ه ی به سه ر هێزه كانی 70ی یه كێتی و 80ی پارتیدا ناڕوات"، وه زیر ده یه وێت له یه كه م رۆژی ده ستبه كاربونیه وه ، ئیداره ی هه مو هێزه كانی پێشمه رگه بكات، پارتی و یه كێتیش به نیازن ناچار به وه ی

بكه ن كه بڕوا بۆ خۆی ته نها ئیداره ی ئۆفیس و دیوانی وه زاره ته كه ی بكات!"حیزبی چه كدار"، به مجۆره ی كه له كوردستان شه ریكه به شی ده سه اڵت و بڕیاردانی حكومه ت��ه ، نمونه ی له دنیادا زۆر ده گمه نه ، جا نه خاس��مه هێزگه لێك كه خۆیان به حیزبی سۆش��یال دیموكرات بناسێنن یاخود الف و گه زافی دیموكراسی و ئاشتی

لێبده ن.پرۆس��ه ی به ره وپێشچونی دیموكراس��ی له م هه رێمه دا، ئاسته نگ و گرفتی گه وره گ��ه وره ی له به رده مدایه ، له پێش��یانه وه ئه و هێزه زۆرو زه وه ن��ده چه كداره ی كه یه كێت��ی و پارتی خاوه نین و 22 س��اڵه )به ش��ه ڕ بوبێت یان به ئاش��تی ( ئامڕازی سه پاندنی ده سه اڵتی ئه وان بوه به س��ه ر خه ڵكی ئه م هه رێمه دا، هه ر له هێزه كانی پێشمه رگه و زێڕه ڤانیه وه بگره تا ده گات به ده زگاكانی ئاسایش و پاراستن و دژه تیرۆر و زانی��اری، بونی ئه م هێزانه ش هه یبه ت و ش��كۆیه كی راس��ته قینه یان بۆ حكومه ت نه هێش��توه ته وه ، ده مێك��ه حكومه تی هه رێمیان ك��ردوه به حكومه تێكی له رزۆك و كزو الواز، كه ده س��ه اڵتی به س��ه ر هه مو كوردستاندا ناش��كێ و هه مو له حزه یه ك ده بێ��ت مل بۆ بڕیاری ئه وان ك��ه چ بكات. ئیتر له س��ایه ی دۆخێكی به مجۆره دا، دیموكراس��ی و ده ستاوده ستكردنی ده س��ه اڵت، چۆن نابێته درۆیه كی گه وره ؟ ئایا ئه مه ئه و راستییه ناسه لمێنێت كه هێشتا كوردستان له مه نتیقی شۆڕش و شاخه وه

نه په ڕیوه ته وه به ره و مه نتیقی شارو حكومه تی دامه زراوه ؟چه ك، ته نهاو ته نها ده بێت له ده ستی حكومه ت و له ژێر فه رمانی ئه ودا بێت، ته نها ئه ویش له پاراستنی سه رو ماڵی هاواڵتیان و له پاراستنی ئه م هه رێمه به رامبه ر هه ر ده ستدرێژییه كی ده ره كی به رپرس بێت، زه وتكردنی ئه و بڕیاره له حكومه ت، به هه ر

بیانویه كه وه بێت و هه ر هێزێك بیكات، نامه شروع و ناڕه وایه .س��ه ركرده كانی پارتی و یه كێتی ، ئه گه ر هه ر له خه می ده س��ه اڵت و پاره و پێگه ی خۆیان نین و ئه م كوردستانه یان به ڕاستی خۆشده وێ ، وا چاكه كراسێك له حیزب و هێزه كانی ئیس��رائیله وه دادڕن، ئه و حیزب و هێزانه ی كه ده وڵه تی ئیس��رائیلیان دامه زراند، له س��ه روه ختی دامه زراندنی ئه و ده وڵه ته دا ك��ه چوارده وری به دوژمن ته نراب��و، گروپه چه كداره كان هه ر هه مویان له س��وپایه كی نیش��تمانیدا یه كخران به ناوی س��وپای ئیس��رائیلیه وه ، كه ئه ركی له پاراستنی س��نوره كانی ئیسرائیلدا كورتكرایه وه ، ئه م كاره ش له الیه ك گه وره ترین خزمه تی به پرۆس��ه ی دیموكراسی و ده ستاوده س��تكردنی ده س��ه اڵت له و واڵته دا كردو له الیه كی دیكه شه وه ئیسرائیلی كرد به خاوه نی به هێزترین و كارامه ترین هێزی س��ه ربازی و پیش��ه یی له رۆژهه اڵتی

ناوه ڕاستدا.كاتی ئه وه یه نوخبه ی سیاس��ی كوردیش بگاته ئه و ئاستی هوشیاریه ی كه ئیتر هێزی پێش��مه رگه و ده زگا ئه منیه كان نه خرێته خزمه تك��ردن به به رژه وه ندی هیچ حیزب و شه خس��ێكه وه ، به تایبه تی هێزێكی وه ك پێشمه رگه كه رۆژگارێك مایه ی شانازیی میلله تێك بو، به اڵم له دوای راپه ڕینه وه یه كێتی و پارتی هاتن شه ڕی هێزه كوردیه كانی پارچه كانی تری كوردستانیان پێكردو له شه ڕی ناوخۆدا تێوه یانگالند و ب��ۆ یه كالیكردنه وه ی ملمالنێ سیاس��یه كانی ناوخۆش به كاریانهێنان، ئێس��تاش موچه یان ناده نی و بۆ زۆركردنی ده نگه كانیشیان له هه ڵبژاردندا پشتی پێده به ستن،

هێزێكی پێشمه رگه ی حیزبیی به مجۆره ، چه ند به دبه خته !به دبه خته هه ر بۆ خۆی نا، به ڵكو به دبه ختییه كی گه وره ش��ه بۆ كۆی پرۆس��ه ی

دیموكراسی و ده ستاوده ستكردنی ده سه اڵت له م هه رێمه شدا.

نوێنه‌ری‌ئاوێنه‌‌له‌ئه‌وروپاشوان‌حه‌مه‌‌ـ‌نه‌رویج004799004729

[email protected]کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی سۆرانی مامە حەمە، عەبدولستار تاهیر، سەردەشت عوسمان

خاوه‌نی‌ئیمتیاز:‌کۆمپانیای‌ئاوێنه‌سه‌رنوسه‌ر:‌سه‌ردار‌محه‌مه‌د

شوێنه‌واره‌كان‌تێكدران‌و‌‌كران‌به‌گه‌راج10

ژماره 428

Documents

Transcript of ژماره 428