1

เอกสารเพิ่�มเติ�ม บทท� 4 ศิ�ลปะการแสดง และ สถานท�จั�ดการแสดงประวั�ติ�บ�คคลส�าค�ญ

1. อาร�สโติเติ�ล หรื�อ แอร�สติอเติ�ล (กรื�ก: Αριστοτέλης; อ�งกฤษ:

Aristotle) (พ.ศ. 160 (384 ก�อนค.ศ.) - 7 มี�นาคมี พ.ศ. 222 (322

ก�อนค.ศ.)) เป็�นน�กป็รื�ชญากรื�กโบรืาณ เป็�นลู�กศ�ษย์�ของเพลูโต แลูะเป็�นอาจารืย์�ของอเลู%กซานเดอรื�มีหารืาช ท่�านแลูะเพลูโตได*รื�บย์กย์�องให*เป็�นหน,-งในน�กป็รื�ชญาท่�-มี�อ�ท่ธิ�พลูสู�งท่�-สู0ดท่�านหน,-ง ในโลูกตะวั�นตก ด*วัย์ผลูงานเข�ย์นหน�งสู�อเก�-ย์วัก�บฟิ4สู�กสู� กวั�น�พนธิ� สู�ตวัวั�ท่ย์า การืเมี�อง การืป็กครือง จรื�ย์ศาสูตรื� แลูะช�วัวั�ท่ย์า

น�กป็รื�ชญากรื�กโบรืาณท่�-ย์�-งใหญ�ท่�-สู0ดค�ออารื�สูโตเต�ลู เพลูโต (อาจารืย์�ของอารื�สูโตเต�ลู) แลูะโสูกรืาต�สู (ท่�-แนวัค�ดของเขาน�5นมี�อ�ท่ธิ�พลูอย์�างสู�งก�บเพลูโต) พวักเขาได*เป็ลู�-ย์นโฉมีหน*าของป็รื�ชญากรื�ก สูมี�ย์ก�อนโสูกรืาต�สู จนกลูาย์เป็�นรืากฐานสู8าค�ญของป็รื�ชญาตะวั�นตกในลู�กษณะป็9จจ0บ�น โสูกรืาต�สูน�5นไมี�ได*เข�ย์นอะไรืท่�5งไวั*เลูย์ ท่�5งน�5เน�-องจากผลูของแนวัค�ดป็รืากฏในบท่สูนท่นาของเพลูโตช�-อ เฟิดรื�สู เรืาได*ศ,กษาแนวัค�ดของเขาผ�านท่างงานเข�ย์นของเพลูโตแลูะน�กเข�ย์นคนอ�-นๆ ผลูงานของเพลูโตแลูะอรื�สูโตเต�ลูเป็�นแก�นของป็รื�ชญาโบรืาณ

อรื�สูโตเต�ลูเป็�นหน,-งในไมี�ก�-บ0คคลูในป็รืะวั�ต�ศาสูตรื�ท่�-ได*ศ,กษาแท่บท่0กสูาขาวั�ชาท่�-มี�ในช�วังเวัลูาของเขา ในสูาขาวั�ท่ย์าศาสูตรื� อรื�สูโตเต�ลูได*ศ,กษา กาย์วั�ภาคศาสูตรื�, ดารืาศาสูตรื�, วั�ท่ย์าเอ%มีบรื�โอ, ภ�มี�ศาสูตรื�, ธิรืณ�วั�ท่ย์า, อ0ต0น�ย์มีวั�ท่ย์า, ฟิ4สู�กสู�,แลูะ สู�ตวัวั�ท่ย์า   ในด*านป็รื�ชญา อรื�สูโตเต�ลูเข�ย์นเก�-ย์วัก�บ สู0นท่รื�ย์ศาสูตรื�, เศรืษฐศาสูตรื�, จรื�ย์ศาสูตรื�, การืป็กครือง, อภ�ป็รื�ชญา, การืเมี�อง, จ�ตวั�ท่ย์า, วัาท่ศ�ลูป็> แลูะ เท่วัวั�ท่ย์า เขาย์�งสูนใจเก�-ย์วัก�บ ศ,กษาศาสูตรื�, ป็รืะเพณ�ต�างถิ่�-น, วัรืรืณกรืรืมี แลูะ กวั�น�พนธิ� ผลูงานของเขาเมี�-อรืวับรืวัมีเข*าด*วัย์ก�นแลู*วั สูามีารืถิ่จ�ดวั�าเป็�นสูารืาน0กรืมีของควัามีรื� *สูมี�ย์กรื�ก

2. เลโอ ติอลสติอย หรื�อช�-อเต%มีวั�า เคานต� เลฟ น�คาลาเยวั�ช ติ�ลสติอย (อ�งกฤษ: Leo Tolstoy; รื�สูเซ�ย์: Лев Никола ́евич Толсто ́й, Lev

Nikolayevich Tolstoy, 9 สู�งหาคมี ค.ศ. 1828 - 20 พฤศจ�กาย์น

2

ค.ศ. 1910) ค�อน�กเข�ย์นชาวัรื�สูเซ�ย์ ท่�-เข�ย์นเรื�-องรืาวัเก�-ย์วัก�บวั�ถิ่�ช�วั�ตของชาวัรื�สูเซ�ย์ในศตวัรืรืษท่�- 19 ป็รืะกอบด*วัย์ต�วัลูะครืมีากหน*าหลูาย์ตา แลูะเหต0การืณ�ท่�-หลูากหลูาย์ มี�ผลูงานท่�-เป็�นท่�-รื� *จ�กก�นด�เช�น สูงครืามีแลูะสู�นต�ภาพ แลูะ Anna Karenina

3. W H PARKER - วั�ลเล�ยม เชกสเป$ยร% (อ�งกฤษ: William

Shakespeare; รื�บศ�ลู 26 เมีษาย์น ค.ศ. 1564 - 23 เมีษาย์น ค.ศ.

1616) เป็�นกวั�แลูะน�กเข�ย์นบท่ลูะครืชาวัอ�งกฤษ ได*รื�บย์กย์�องท่�-วัไป็วั�าเป็�นน�กเข�ย์นผ�*ย์�-งใหญ�ของอ�งกฤษแลูะของโลูก มี�กเรื�ย์กขานก�นวั�าเขาเป็�นกวั�แห�งชาต�ของอ�งกฤษ แลูะ "Bard of Avon" (กวั�แห�งเอวัอน) งานเข�ย์นของเขาท่�-ย์�งหลูงเหลู�ออย์��ถิ่,งป็9จจ0บ�น ป็รืะกอบด*วัย์บท่ลูะครื 38 เรื�-อง กวั�น�พนธิ�แบบซอนเน%ต 154 เรื�-อง กวั�น�พนธิ�อย์�างย์าวั 2 เรื�-อง แลูะบท่กวั�แบบอ�-นๆ อ�กหลูาย์ช0ด บท่ลูะครืของเขาได*รื�บการืแป็ลูออกไป็เป็�นภาษาต�างๆ มีากมีาย์ แลูะเป็�นท่�-น�ย์มีน8ามีาแสูดงมีากท่�-สู0ดในบรืรืดาบท่ลูะครืท่�5งหมีด

เชกสูเป็@ย์รื�เก�ดแลูะเต�บโตท่�-เมี�องสูแตรืท่ฟิอรื�ด รื�มีแมี�น85าเอวัอน เมี�-ออาย์0 18 ป็@ เขาสูมีรืสูก�บแอนน� ฮาธิาเวัย์� มี�บ0ตรืด*วัย์ก�น 3 คนค�อ ซ�ซานนา แลูะฝาแฝด แฮมีเน%ตก�บจ�ด�ธิ รืะหวั�างช�วังป็@ ค.ศ. 1585-1592 เขาป็รืะสูบควัามีสู8าเรื%จในการืเป็�นน�กแสูดงในกรื0งลูอนดอน รืวัมีถิ่,งการืเป็�นน�กเข�ย์น ได*รื�วัมีเป็�นห0*นสู�วันในคณะลูะครืลูอรื�ดเชมีเบอรื�เลูน (Lord Chamberlain's Men) ซ,-งในภาย์หลู�งมี�ช�-อเสู�ย์งเป็�นท่�-รื� *จ�กในช�-อ King's Men เชกสูเป็@ย์รื�เกษ�ย์ณต�วัเองกลู�บไป็ย์�งสูแตรืท่ฟิอรื�ดในรืาวัป็@ ค.ศ.

1613 แลูะเสู�ย์ช�วั�ตในอ�กสูามีป็@ต�อมีา ไมี�ค�อย์มี�บ�นท่,กใดเก�-ย์วัก�บช�วั�ตสู�วันต�วัของเชกสูเป็@ย์รื�มีากน�ก จ,งมี�ท่ฤษฎี�มีากมีาย์ท่�-คาดก�นไป็ต�างๆ นานา เก�-ย์วัก�บช�วั�ตสู�วันต�วั ควัามีเช�-อท่างศาสูนา แลูะแรืงบ�นดาลูใจในงานเข�ย์นของเขา[4]

ผลูงานท่�-มี�ช�-อเสู�ย์งสู�วันใหญ�ของเชกสูเป็@ย์รื�ป็รืะพ�นธิ�ข,5นในช�วังป็@ ค.ศ. 1590

ถิ่,ง 1613 ในย์0คแรืกๆ บท่ลูะครืของเขาจะเป็�นแนวัชวันห�วัแลูะแนวัอ�งป็รืะวั�ต�ศาสูตรื� ซ,-งเป็�นแนวัท่างบท่ลูะครืท่�-เป็�นท่�-น�ย์มีอย์�างมีากในช�วังป็ลูาย์ครื�สูต�ศตวัรืรืษท่�- 16 ต�อมีาเขาเข�ย์นบท่ลูะครืแนวัโศกนาฏกรืรืมีหลูาย์เรื�-อง รืวัมีถิ่,งเรื�-อง แฮมีเลู%ต King Lear

แลูะ แมี%คเบธิ ซ,-งถิ่�อวั�าเป็�นบท่ลูะครืต�วัอย์�างช�5นเลู�ศของวัรืรืณกรืรืมีอ�งกฤษ ในช�วังป็ลูาย์ของการืท่8างาน งานเข�ย์นของเขาจะเป็�นแนวัสู0ข-โศกนาฏกรืรืมี (tragicomedies) หรื�อแนวัโรืมีานซ� แลูะย์�งรื�วัมีมี�อก�บน�กเข�ย์นบท่ลูะครืคนอ�-นๆ อ�กมีาก บท่ลูะครืของเขาต�พ�มีพ�เผย์แพรื�ในหลูาย์รื�ป็แบบโดย์มี�รืาย์ลูะเอ�ย์ดแลูะเน�5อหาต�างๆ ก�นตลูอดช�วังท่�-เขามี�ช�วั�ตอย์�� ในป็@ ค.ศ. 1623 เพ�-อนรื�วัมีงานสูองคนในคณะลูะครืของเขาได*ต�พ�มีพ�หน�งสู�อ "First Folio" เป็�นการืรืวับรืวัมีงานเข�ย์นของเขาข,5น

3

เป็�นครื�5งแรืก ซ,-งได*บรืรืจ0บท่ลูะครืท่�-ป็9จจ0บ�นเช�-อวั�าเป็�นงานเข�ย์นของเชกสูเป็@ย์รื�เอาไวั*ท่�5งหมีด (ขาดไป็เพ�ย์ง 2 เรื�-อง)

ในย์0คสูมี�ย์ของเขา เชกสูเป็@ย์รื�เป็�นกวั�แลูะน�กเข�ย์นบท่ลูะครืท่�-ได*รื�บการืย์กย์�องอย์��พอต�วั แต�เขาได*รื�บการืย์กย์�องเป็�นอย์�างสู�งเช�นในป็9จจ0บ�นน�5น�บต�5งแต�รืาวัครื�สูต�ศตวัรืรืษท่�- 19 กวั�ย์0คโรืแมีนต�กย์กย์�องน�บถิ่�อเชกสูเป็@ย์รื�ในฐานะอ�จฉรื�ย์ะ ขณะท่�-กวั�ย์0ควั�คตอเรื�ย์เคารืพน�บถิ่�อเชกสูเป็@ย์รื�อย์�างย์�-ง กรืะท่�-ง จอรื�จ เบอรื�นารื�ด ชอวั� เรื�ย์กเขาวั�า Bardolatry (ค8าย์กย์�องในท่8านอง "จอมีกวั�" หรื�อ "เท่พแห�งกวั�") ในครื�สูต�ศตวัรืรืษท่�- 20 มี�การืด�ดแป็ลูงงานป็รืะพ�นธิ�ของเขาออกไป็เป็�นรื�ป็แบบแนวัท่างใหมี�ๆ โดย์เหลู�าน�กวั�ชาการืแลูะน�กแสูดงมีากมีาย์ ผลูงานของเขาย์�งคงเป็�นท่�-น�ย์มีอย์�างสู�งจนถิ่,งป็9จจ0บ�นแลูะมี�การืแสูดงออกในรื�ป็แบบต�างๆ ในท่0กป็รืะเท่ศท่0กวั�ฒนธิรืรืมีท่�-วัโลูก

4. รองศิาสติราจัารย% ดร. สดใส พิ่�นธุ�มโกมล (สูก0ลูเด�มี วัาน�ชวั�ฒนา) อาจารืย์�คณะอ�กษรืศาสูตรื� จ0ฬาลูงกรืณ�มีหาวั�ท่ย์าลู�ย์ เคย์เข*ารื�วัมีป็รืะกวัด นางงามีจ�กรืวัาลู ป็@ 1959 ท่�- สูหรื�ฐอเมีรื�กา ด*วัย์ แลูะควั*าต8าแหน�งนางงามีมี�ตรืภาพ หรื�อ Miss Amity มีาครืองได*สู8าเรื%จ อ�นแสูดงถิ่,งควัามีมี�มีน0ษย์สู�มีพ�นธิ�ท่�-ด�ของสูาวัไท่ย์

รืองศาสูตรืาจารืย์� ดรื. สูดใสู เป็�นผ�*ก�อต�5งภาควั�ชาศ�ลูป็การืลูะครื ผ�*รื �วัมีก�อต�5งชมีรืมีดนตรื�สูากลู สูจมี. (C.U. BAND) ก�อต�5งโรืงเรื�ย์นการืแสูดงท่�- สูถิ่าน�โท่รืท่�ศน�ไท่ย์ท่�วั�สู�ช�อง 3 เป็�นผ�*ก8าก�บลูะครืค8าพ�พากษา แลูะเป็�นผ�*ป็รืะพ�นธิ�ค8ารื*องภาษาอ�งกฤษถิ่วัาย์พรืะบาท่สูมีเด%จพรืะเจ*าอย์��ห�วัในเพลูงพรืะรืาชน�พนธิ� แสูงเท่�ย์น (Candlelight Blues)

ป็@ 2555 ได*รื�บค�ดเลู�อกให*เป็�นศ�ลูป็4นแห�งชาต� สูาขาศ�ลูป็ะการืแสูดง (ลูะครืเวัท่�แลูะโท่รืท่�ศน�) ป็รืะจ8าป็@ 2554

Source: www.wikipedia.org

4

ร�า ระบ�า ฟ(อน          "ร�า" เป็�นการืแสูดงโดย์ใช*มี�อกรื�ดกรืาย์ รื�าย์รื8าไป็ตามีบท่ ใช*ผ�*แสูดง 1-2 คน

(บางครื�5งการืรื8าบางช0ดใช*ผ�*แสูดงมีากกวั�า 2 คนข,5นไป็ แต�ก%ย์�งเรื�ย์กวั�า "รื8า" ตามีควัามีหมีาย์เด�มีของการืแสูดงช0ด น�5น)

          "ระบ�า" เป็�นศ�ลูป็ะการืรื�าย์รื8าท่�-เป็�นช0ดเป็�นหมี�� มี�ผ�*แสูดงต�5งแต� 2 คนข,5นไป็ การืแสูดงรืะบ8าไมี�ค8าน,งถิ่,งบท่มีากน�ก แต�เน*นท่�-ควัามีพรื*อมีเพ�ย์งในการืรื�าย์รื8า การืใช*

ลู�ลูา การืจ�ดกรืะบวันท่�ารื8า แลูะควัามีสูวัย์งามีของการืแต�งกาย์เป็�นสู8าค�ญ

          "ฟ(อน" เป็�นศ�ลูป็ะการืแสูดงท่�-เป็�นช0ด เป็�นหมี��เช�นเด�ย์วัก�บรืะบ8า แต�เป็�นการืเรื�ย์กลู�กษณะการืแสูดง อย์�างเด�ย์วัก�นน�5 ของภาคเหน�อ การืแสูดงฟิFอนเด�มีเป็�นการื

แสูดงพ�5นเมี�องภาคเหน�อ ต�อมีากรืมีศ�ลูป็ากรืได*น8ามีาป็รื�บป็รื0ง ให*กะท่�ดรื�ด สูวัย์งามีข,5น เหมีาะสู8าหรื�บท่�-จะเป็�นการืแสูดงโชวั�ในรืะย์ะสู�5นๆ หรื�อบางท่�บางช0ดก%ป็รืะด�ษฐ�ข,5นใหมี�

สู8าหรื�บแสูดงเป็�นเอกเท่ศ หรื�อแสูดงป็รืะกอบลูะครื แลูะภาย์หลู�งจ,งน8ามีาแสูดงเป็�นช0ดต�างหาก

          ตามีควัามีเข*าใจของคนท่�-วัไป็ค�ดวั�า รื8าหรื�อรืะบ8า เป็�นการืรื�าย์รื8าหรื�อฟิFอนของคนภาคกลูาง ฟิFอน เป็�นการืรื�าย์รื8าของคนภาคเหน�อ เซ�5ง เป็�นการืรื�าย์รื8าของคนภาคอ�สูาน แต�ควัามีจรื�งหาเป็�นเช�นน�5นไมี� การืฟิFอนของภาคอ�สูานน�5นมี�มีานานแลูะเรื�ย์กวั�าฟิFอนมีาโดย์ตลูอด เช�น ในวัรืรืณคด�อ�สูานหลูาย์เรื�-องจะใช*ค8าวั�า ฟิFอน ตลูอด ไมี�ป็รืากฏค8าวั�า รื8า ให*เห%นเลูย์ อย์�างค8าวั�า "ย์ามีย์ามีฟิFอน รืะท่วัย์ฟิFอน ลู�งโขนฟิFอน ก�นรื�หย์�อง

ฟิFอน ท่�5งลู8าแลูะฟิFอน ฟิFอนหย์�อนขา คนฟิFอนใสู�ก�น หมีอแคนฟิFอนแอ�น ฯลูฯ"

          สู�วันค8าวั�า "เซ�5ง" น�ย์มีใช*ในงานบ0ญบ�5งไฟิ การืเซ�5งบ�5งไฟิเป็�นการืฟิFอนป็รืะกอบการืข�บกาพย์�เซ�5ง ลู�กษณะข,5นลูงตามีจ�งหวัะช*าๆ ของกลูอง ต0*มี พ�งฮาด หรื�อในบาง

ครื�5งก%มี�โท่นป็รืะกอบ น�ย์มีเซ�5งก�นเป็�นกลู0�มีๆ ต�5งแต� 3-4 คนข,5นไป็ จะมี�ห�วัหน*าเป็�นคนข�บ กาพย์�เซ�5งน8า แลู*วัคนอ�-นๆ จะรื*องรื�บไป็เรื�-อย์ๆ อย์�างเซ�5งในบ0ญบ�5งไฟิท่�-วั�า

"โอ เฮา โอ ศรื�ท่ธิา เฮาโอขอเหลู�าโท่น8าเจ*าจ�กถิ่*วัย์ด�กมีาย์าย์หลูานชาย์ให*ค��ตาย์เป็�นผ �สู�น8ามีาหลูอกค�นให*แลู*วัหลูาย์แก*วัสู�ให*พรืเลู�5ย์งควัาย์ด8าให*เป็�นโตเขาแก*วั ขอเหลู*าเด%ดน8าเจ*าจ�กโอหวัานจ*วัย์จ*วัย์ต*วัย์ป็ากหลูานชาย์

5

ค�นบ�ค��ต�ข*อย์บ�หน�ออกจาก บ*านสู�หวั�านด�นน8าเลู�5ย์วัควัาย์ด�อนให*เป็�นโตเขาค8าเลู�5ย์งใหญ�แลู*วักะคาดไฮ�คาดนา

สู�วัน การืท่�-มี�ค วัามีเข*าใจวั�า เซ�5ง หมีาย์ถิ่,งการืฟิFอนของคนอ�สูานน�5นน�าจะมีาจากการืป็รืะด�ษฐท่�ารื8า "เช�5งกรืะต�บ ข,5น โดย์น8าเ พลูงมีาจากหมีอลู8า แลูะใช*ดนตรื�ป็รืะกอบด*วัย์ กลูอง แคน ซ,ง กรื�บ โป็งลูาง ซ,-งในครื�5งน�5นผ�*แสูดงท่0กคนแต�งต�วัน0� งซ�-นห�มีผ*าสูไบ เกลู*าผมีสู�ง แลูะน8ากรืะต�บข*าวัห*อย์ท่างไหลู�ขวัา สูาเหต0ของการืน8ากรืะต�บข*าวัมีาใช*ในการืแสูดง เ พรืาะเห%นวั�ากรืะต�บข*าวัเป็�นสู�ญญลู�กษณ�ของคนอ�สูาน การืเซ�5งครื�5งแรืกน�5น ท่�านผ�*หญ�งมีณ�รื�ตน� บ0นนาค เป็�นผ �*ต� 5งช�-อให*วั�า "เซิ้�*งอ�สาน" ต�อมีาได*มี�การืน8าไป็แสูดง ก�นแพรื�หลูาย์ แลูะเป็ลู�-ย์นช�-อใหมี�เป็�น "เซ�งกรืะต�บข*าวั" มี�การืด�ดแป็ลูงท่�ารื8าอ�กมีากมีาย์ เช�น เซ�5ง สูวั�ง เซ�5งสูาวัไหมี เซ�5งข*าวัป็0Fน เซ�5งกรืะด*ง เซ�5งกรืะหย์�ง เซ�5งสูาลูะวั�น เซ�5งแหย์�ไข�มีดแดง เป็�นต*น แต� ถิ่*าพ�จารืณาให*ด�แลู*วัจะเป็�นลู�กษณะของการืฟิFอนมีากกวั�าการืเซ�5งด�งท่�-ได* อธิ�บาย์มีาแลู*วัข*อมี�ลูจ ากหน�งสู�อ "ดนติร�ไทย และ นาฏศิ�ลป-" ของป็รืะด�ษฐ อ�นท่น�นแลูะเวั%บไซต� http://www.isangate.com/entertain/dance_02.htmhttp://www.patakorn.com/modules.php?name=News&file=article&sid=56

ละครชาติร� ป็รืะวั�ต�ควัามีเป็�นมีา ของลูะครืชาตรื� มี�ก8า เน�ดข,5นมีาต�5งแต�สูมี�ย์กรื0ง

ศรื�อย์0ธิย์า มี�ผ�*สู�นน�ษฐานวั�า คงจะเก�ดจากการืน8าเอาการื ข�บรื*องแลูะรืะบ8า รื8าป็รืะกอบดนตรื� ซ,-งไท่ย์เรืามี�อย์��ต� 5งแต�สูมี�ย์สู0โขท่�ย์มีาผสูมีก�บการืแสูดงลูะครื เป็�นเรื�-องแบบอ�นเด�ย์ ด�งท่�-นาย์ธิน�ต  อย์��โพธิ�H ได*กลู�าวัไวั*วั�า วั�ธิ�การืบางอย์�างของลูะครืชาตรื�ท่�-มี�ผ�*แสูดงเป็�นหลู�ก ๓ คน ค�อ ต�วันาย์โรืง ต�วันางแลูะต�วัตลูก ด�งกลู�าวัแลู*วั แสูดงให*เห%นวั�าเป็�นลูะครืป็รืะเภท่เรื�รื�อนไป็ตามีห�วัเมี�องต�างๆ จ,งจ8าก�ดต�วัผ�*แสูดง เพ�-อควัามีสูะดวักในการืเด�นท่าง แมี*แต�เครื�-องดนตรื�ก%ย์�งมี�น*อย์ช�5น แลูะคลู*าย์คลู,งก�บลูะครือ�นเด�ย์ เครื�-องดนตรื�ท่�-เลู�นมี�เพ�ย์ง ป็@- เลูา ๑ ค�� กลูองเลู%ก ๑ ค�� แลูะฆ้*อง ๒ ลู�ก

ในสูมี�ย์โบรืาณ ลูะครืชาตรื�เป็�นท่�-น�ย์มีแพรื�หลูาย์ท่างภาคใต*ของไท่ย์ เรื�-องท่�-แสูดงคงจะน�ย์มีแสูดงเรื�-องพรืะสู0ธินแลูะนางมีโนห�รืา จ,งเรื�ย์กการืแสูดงป็รืะเภท่น�5วั�า “โนห�รืาชาตรื�” เพรืาะชาวัใต*มี�กจะชอบพ�ดต�ดพย์างค�หน*า ต�อมีาลูะครืชาตรื�ได*เข*ามีาแสูดงในเมี�องหลูวังในสูมี�ย์สูมีเด%จพรืะเจ*ากรื0งธินบ0รื�

6

สูมี�ย์รื�ชกาลูท่�-๓แห�งกรื0งรื�ตนโกสู�นท่รื� สูมีเด%จเจ*าพรืะย์าบรืมีมีหาป็รืะย์�รื (ด�สู บ0นนาค) สูมี�ย์ท่�-ย์�งเป็�นเจ*าพรืะย์าพรืะคลู�ง ได*ลูงไป็รืะง�บเหต0การืณ�รืาย์ท่างห�วัเมี�องภาคใต* พวักชาวัใต*ได*อพย์พตามีมีา รืวัมีท่�5งพวักท่�-มี�ควัามีสูามีารืถิ่ในการืแสูดงลูะครืชาตรื�ด*วัย์ พวักน�5ได*ต� 5งบ*านเรื�อน       อย์��ต8าบลูสูนามีควัาย์ แลูะรืวัมีท่�5งคณะลูะครืท่�-รื�บเหมีาแสูดงงานต�างๆ  

จนแพรื�หลูาย์แลูะฝMกห�ดก�นสู�บต�อมีาในสูมี�ย์รื�ชกาลูท่�- ๖ ได*มี�ผ�*ค�ดน8าลูะครืชาตรื�ก�บลูะครืนอกมีาผสูมีก�น

เรื�ย์กวั�า “ลูะครืชาตรื�เข*าเครื�-อง” หรื�อ “ลูะครืชาตรื�เครื�-องใหญ�”        การืแสูดงแบบน�5บางครื�5งก%มี�ฉากแบบลูะครืนอก แต�บางครื�5งก%ไมี�มี�ฉาก ดนตรื�ป็รืะกอบก%ใช*แบบผสูมี ค�อใช*เครื�-องดนตรื�ของลูะครืชาตรื�ผสูมีวังป็@- พาท่ย์�ของลูะครืนอก การืแสูดงเรื�-มีด*วัย์รื8าซ�ดชาตรื� แลู*วัลูาโรืง จ�บเรื�-องด*วัย์เพลูง “วัา” แลูะลูะครืนอก สู�วันเพลูงแลูะวั�ธิ�การืแสูดงก%ใช*ท่�5งลูะครืชาตรื�แลูะลูะครืนอกป็นก�น การืแสูดงแบบน�5ย์�งเป็�นท่�-น�ย์มีมีาจนถิ่,งป็9จจ0บ�นน�5

วั�ธิ�การืแสูดง การืแสูดงลูะครืชาตรื� เป็�นการืแสูดงท่�-ด8าเน�นเรื�-องแบบรืวับรื�ด แลูะไมี�สู�*จะพ�ถิ่�พ�ถิ่�นในการืแสูดงมีากน�ก ซ,-งผ�ดก�บการืแสูดงลูะครืใน ท่�-มี0�งศ�ลูป็ะควัามีวั�จ�ตรืพ�สูดารืในท่�ารื8า เรื�-องท่�-น�ย์มีน8ามีาแสูดงลูะครืชาตรื�ค�อ เรื�-อง มีโนรืาห� แลูะรืถิ่เสูน ซ,-งเป็�นเรื�-องชาดกท่�5ง ๒ เรื�-อง ต�วัลูะครืท่�-สู8าค�ญมี�เพ�ย์ง ๓ ต�วั เช�น เรื�-องมีโนรืาห� มี�พรืะสู0ธินเป็�นต�วัพรืะ นางมีโนรืาห�เป็�นต�วันาง พรืานบ�รืพ�เป็�นต�วัตลูก สู�วันเรื�-องรืถิ่เสูน ก%มี�รืถิ่เสูนเป็�นต�วัพรืะ นางเมีรื�เป็�นต�วันาง แลูะมี*าเป็�นต�วัตลูก สู8าหรื�บต�วัตลูกในลูะครืชาตรื� แสูดงเป็�นต�วัเบ%ดเตลู%ดอ�-นๆ อ�กด*วัย์ เช�น เป็�นย์�กษ� ฤๅษ� ย์าย์ ตา สู�ตวั�ต�างๆ

เพลูงแลูะดนตรื� ก�อนเรื�-มีแสูดงลูะครืชาตรื� จะต*องมี�การืโหมีโรืงก�อนเพ�-อเรื�ย์กผ�*ชมี ป็@- พาท่ย์�จะบรืรืเลูงเพลูงโหมีโรืงหลูาย์เพลูงใช*กลูองต0Pกเป็�นสู�ญญาณให*ท่รืาบวั�าท่�-น�-จะมี�ลูะครื ในขณะท่�-โหมีโรืง  ผ�*แสูดงจะแต�งต�วัอย์��ข*างวังป็@- พาท่ย์� ในสูมี�ย์ก�อนการืโหมีโรืงลูะครืชาตรื� มี�มี*าลู�อต�เพ�-อเรื�ย์กคน ป็@- พาท่ย์�สูมี�ย์น�5ใช*รื�วัแบบลูะครืนอก เช�น รื�วัสูามีลูา พอลูงวัา ต�วัพรืะ -นางค��หน,-ง จะสูวัมีชฎีาข,5นน�-งเต�ย์ง เรื�-มีซ�ดไหวั*ครื� การืแสูดงลูะครืชาตรื�ท่0กครื�5งต*องไหวั*ครื� การืรื8าซ�ดไหวั*ครื�  ผ�*แสูดงรื*องเอง เมี�-อรื*องน8า ๑ วัรืรืค แลู*วัลู�กค��ก%รื�บวัรืรืคท่�-สูองซ85าก�นสูามีครื�5งแลู*วัต�วัลูะครืจ,งรื*องวัรืรืคท่�-สูามีต�อไป็ เวั�ย์นลู8าด�บจนครืบตอน การืรื8าก%ซ�ดแบบชาตรื� ขณะท่�-รื *องมี�การืต�กรื�บให*จ�งหวัะมี�ท่�บแลูะฉ�-งป็รืะกอบ

หลู�งจากไหวั*ครื�เสูรื%จแลู*วัก%ด8าเน�นเรื�-อง ต�วัลูะครืท่�-จะออกแสูดงก%สูวัมีศ�รืษะตามีบท่ของตน แลู*วัข,5นน�-งเต�ย์ง ในตอนด8าเน�นเรื�-องน�5มี� ผ�*บอกบท่น8าผ�*แสูดง ผ�*

7

แสูดงจะรื*องเอง ๑ วัรืรืค แลู*วัมี�ลู�กค��รื �บเช�นน�5ตลูอดไป็ ผ�*บอกบท่จะบอกท่�5งเน�5อเรื�-องแลูะเพลูงท่�-ใช*ป็รืะกอบ

เมี�-อผ�*แสูดงรื*องแลูะรื8าไป็จบตอนหน,-งแลู*วั จะมี�การืหย์0ดเจรืจาในครื�5งแรืกจะมี�การืแนะน8าต�วัวั�า เป็�นใครื ช�-ออะไรื จะไป็พบใครืท่�-ไหน หรื�อจะท่8าอะไรืต�อไป็ เมี�-อเรื�-องด8าเน�นแลู*วัก%จะมี�การืพบต�วัลูะครือ�-น ตอนน�5จะมี�การืโต*ตอบก�น เมี�-อต�วัลูะครืแสูดงบท่บาท่ของตนจบ ก%น�-งลูงข*างเต�ย์งแลู*วัถิ่อดเครื�-องสูวัมีศ�รืษะออก แสูดงวั�าพ�ก ผ�*แสูดง ต�วัอ�-นก%แสูดงบท่บาท่ของตนต�อไป็

เรื�-องท่�-แสูดง  เรื�-องมีโนห�รืา รืถิ่เสูนการืแต�งกาย์  ลูะครืชาตรื�แต�โบรืาณไมี�สูวัมีเสู�5อเพรืาะท่0กต�วัใช*      ต�วัแสูดง

ผ�*ชาย์แสูดง  แต�งต�วัย์�นเครื�-อง ซ,-งเป็�นต�วัท่�-แต�งกาย์ด�กวั�าต�วัอ�-นก%น0�งสูน�บเพลูา น0�งผ*าคาดเจ�ย์รืะบาดมี�ห*อย์หน*า ห*อย์ข*าง สูวัมีสู�งวัาลู ท่�บท่รืวัง กรืองคอก�บต�วัเป็ลู�า บนศ�รืษะสูวัมีเท่รื�ดเท่�าน�5น

สูถิ่านท่�-แสูดง  จะเป็�นบ*าน ท่�-กลูางแจ*ง หรื�อท่�-ศาลูเจ*าก%ได* ไมี�ต*องมี�สู�-งใดป็รืะกอบมีากมีาย์ แมี*ฉากก%ไมี�มี� อาจมี�หลู�งคาไวั*บ�งแดดบ�งฝนก%ได*Source: http://www.oknation.net/blog/assada999/2009/11/19/entry-5

ละครด.กด�าบรรพิ่%  ประวั�ติ�ควัามเป/นมา ลูะครืด,กด8าบรืรืพ�เก�ดข,5นในสูมี�ย์รื�ชกาลูท่�- ๕ ก8าเน�ดข,5น

ณ บ*านเจ*าพรืะย์า-เท่เวัศรื�วังศ�วั�วั�ฒน� (มี.รื.วั.หลูาน ก0ญชรื) โดย์แสูดง ณ โรืงลูะครืท่�-ต� 5งช�-อวั�า โรืงลูะครืด,กด8าบรืรืพ� เจ*าพรืะย์าเท่เวัศรื�วังศ�วั�วั�ฒน� ได*เด�นท่างไป็ย์0โรืป็“ ”

เมี�- อป็@ พ.ศ.๒๔๓๔ แลูะมี�โอกาสูได*ชมีลูะครื    โอเป็รื�า (opera) ซ,-งท่�านช�-นชมีการืแสูดงมีาก เมี�-อกลู�บมีาจ,งค�ดท่8าลูะครืโอเป็รื�าให*เป็�นแบบไท่ย์ จ,งเลู�าถิ่วัาย์สูมีเด%จพรืะเจ*าบรืมีวังศ� เธิอ เจ*าพรืะย์านรื�ศรืาน0วั�ดต�วังศ� ก% โป็รืดเห%นวั�าด� ในการืสูรื*างลูะครืด,กด8าบรืรืพ�ครื�5งน�5 นอกจากท่�านจะเป็�นผ�*สูรื*างโรืงลูะครืด,กด8าบรืรืพ� สูรื*างเครื�-องแต�งกาย์ แลูะอ0ป็กรืณ�การืแสูดงแลู*วั ท่�านย์�งได*รื�บควัามีรื�วัมีมี�อจากผ�*รื�วัมีงานท่�-สู8าค�ญ ได*แก�

สูมีเด%จพรืะเจ*าบรืมีวังศ�เธิอ เจ*าพรืะย์านรื�ศรืาน0วั�ดต�วังศ� ท่รืงพรืะรืาชน�พนธิ�บท่ ป็รื�บป็รื0งท่8านองเพลูง ท่รืงเลู�อกสูรืรืออกแบบฉาก แลูะก8าก�บการืแสูดง

หลูวังป็รืะด�ษฐ�ไพเรืาะ (ตาด ตาตะน�นท่�) เป็�นผ�*จ�ดท่8านองเพลูงควับค0มีวังดนตรื�แลูะป็@- พาท่ย์�

หมี�อมีเข%มี ก0ญชรื ณ อย์0ธิย์า ภรืรืย์าของเจ*าพรืะย์าเท่เวัศรื�วังศ�วั�วั�ฒน� เป็�นผ�*ป็รื�บป็รื0งป็รืะด�ษฐ�ท่�ารื8า แลูะฝMกซ*อมีให*เข*าก�บบท่ แลูะลู8าน8าท่8านองเพลูง

8

ลูะครืด,กด8าบรืรืพ�แสูดงครื�5งแรืกป็@ พ.ศ. ๒๔๔๒ เน�-องในโอกาสูต*อนรื�บเจ*าชาย์เฮนรื� พรืะอน0ชาสูมีเด%จพรืะเจ*ากรื0งป็รื�สูเซ�ย์ ซ,-งเป็�นพรืะรืาชอาค�นต0กะของพรืะบาท่สูมีเด%จพรืะจ0ลูจอมีเกลู*าเจ*าอย์��ห�วั ลูะครืด,กด8าบรืรืพ�ได*รื�บควัามีน�ย์มีตลูอดมีา จนกรืะท่�-งป็@ พ.ศ. ๒๔๕๒ เจ*าพรืะย์าเท่เวัศรื�วังศ�วั�วั�ฒน� เก�ดอาการืเจ%บป็Sวัย์ ถิ่วัาย์บ�งคมีลูาออกจากรืาชการื ท่8าให*ต*องเลู�กการืแสูดงลูะครืด,กด8าบรืรืพ�ไป็ น�บต�5งแต�เรื�-มีแสูดงลูะครืด,กด8าบรืรืพ�จนเลู�กการืแสูดง รืวัมีรืะย์ะเวัลูา ๑๐ ป็@

 วั�ธุ�การแสดงแป็ลูกจากลูะครืแบบด�5งเด�มี เพรืาะผ�*แสูดงต*องรื*องรื8าเอง ไมี�มี�

บรืรืย์าย์ก�รื�ย์าของต�วัลูะครื ได*มี�การืป็รื�บป็รื0งการืแสูดงควัามีเป็�นไป็ในเน�5อเรื�-องพย์าย์ามีแสูดงให*สูมีจรื�งสูมีจ�งมีากท่�-สู0ด มี�การืตกแต�งฉากแลูะสูถิ่านท่�- ใช*แสูง สู� เสู�ย์ง ป็รืะกอบฉาก น�บเป็�นต*นแบบในการืจ�ดฉากป็รืะกอบ การืแสูดงของโขน ลูะครื ต�อมีาการืแสูดงมี�กแสูดงตอนสู�5นๆ ให*ผ�*ชมีลูะครืชมีแลู*วัอย์ากชมีอ�ก

 เพิ่ลงร0อง จากบท่ลูะครืป็รื�บป็รื0งหลูาย์อย์�างค�อ ๑. ต�ดค8าวั�า เมี�-อน�5น บ�ดน�5น เมี�-อจะกลู�าวัถิ่,งใครืออก โดย์ให*ต�วัลูะครืรื8า“ ” “ ”

ใช*บท่ เพ�-อให*เข*าใจวั�าใครืเป็�นผ�*พ�ด ๒. ค�ดเอาแต�บท่เจรืจาไวั* โดย์ย์กบท่เจรืจามีารื*องรื8าให*ต�วัลูะครืรื*องโต*ตอบ

ก�นเอง ๓. ไมี�มี�บท่ท่�-กลู�าวัถิ่,งก�รื�ย์าของต�วัลูะครืวั�า จะน�-ง จะเด�นซ85าอ�ก ท่8าให*ผ�*แสูดงไมี�

เคอะเข�น ๔. บรืรืย์าย์ภาพไวั*ในบท่รื*อง ป็รืะกอบศ�ลูป็ะการืรื8า ๕. ไมี�มี�ค8าบรืรืย์าย์ ๖. บท่โต*ตอบ ท่0�มีเถิ่�ย์ง วั�วัาท่ ใช*บท่เจรืจาเป็�นกลูอนแท่น แลูะเจรืจาเหมี�อน

จรื�ง ๗. มี�การืน8าท่8านองเสูนาะในการือ�านโคลูง ฉ�นท่� กาพย์� กลูอน มีาใช* ๘. มี�การืน8าเพลูงพ�5นเมี�อง เพลูงชาวับ*าน การืลูะเลู�นของเด%กมีาใช* ๙. มี�การืเจรืจาแท่รืกบท่รื*องโดย์รื�กษาจ�งหวัะตะโพนให*เข*าก�บบท่รื*อง แลูะอ�-นๆ

 ดนติร�  ใช*ป็@- พาท่ย์�ด,กด8าบรืรืพ� เพ�-อควัามีไพเรืาะน0�มีนวัลู โดย์การืผสูมีวัง

ดนตรื�ข,5นใหมี�แลูะค�ดเอาสู�-งท่�-มี�เสู�ย์งแหลูมีเลู%กหรื�อด�งมีากๆ ออกเหลู�อไวั*แต�เสู�ย์งท่0*มี ท่�5งเพ�-มีเต�มีสู�-งท่�-เหมีาะสูมีเข*ามีา เช�น ฆ้*องห0�ย์มี� ๗ ลู�ก ๗ เสู�ย์ง ต�อมีาเรื�ย์กวั�า วัง“

ป็@- พาท่ย์�ด,กด8าบรืรืพ� ” 

9

เร2องท�แสดง  เป็�นบท่ลูะครืบางเรื�-อง บางตอน พรืะน�พนธิ�ในสูมีเด%จพรืะเจ*าบรืมีวังศ�เธิอเจ*าพรืะย์านรื�ศรืาน0วั�ดต�วังศ� ได*แก� เรื�-องสู�งข�ท่อง คาวั�ตอนสูามีห,ง อ�เหนาตอนไหวั*พรืะ สู�งข�ศ�ลูป็>ช�ย์ภาคต*นกรื0งพานชมีท่วั�ป็ รืามีเก�ย์รืต�H อ0ณรื0ท่ มีณ�พ�ช�ย์ บท่พรืะรืาชน�พนธิ�ในพรืะบาท่สูมีเด%จพรืะมีงก0ฎี-เกลู*าเจ*าอย์��ห�วัได*แก� เรื�-องศก0นตลูา ท่*าวัแสูนป็มี บท่พรืะน�พนธิ�ในสูมีเด%จพรืะเจ*าบรืมีวังศ�เธิอ เจ*าฟิFา -จ0ฑาธิ0ชธิรืาด�ลูกกรืมีข0นเพชรืบ�รืณ�อ�นท่รืาช�ย์ ได*แก� เรื�-องสูองกรืกรืวั�ก เรื�-องจ�นท่ก�นรื� เรื�-องพรืะย์ศเกต0

 ผู้40แสดง ใช*ผ�*หญ�งลู*วัน ผ�*ท่�-จะได*รื�บค�ดเลู�อกให*แสูดงลูะครืด,กด8าบรืรืพ�จะต*องมี�

ควัามีสูามีารืถิ่พ�เศษด*วัย์ค0ณสูมีบ�ต� ๒ ป็รืะการืค�อ ๑. เป็�นผ�*ท่�-มี�เสู�ย์งด� ข�บรื*องเพลูงไท่ย์ได*ไพเรืาะ ๒. เป็�นผ�*ท่�-มี�รื�ป็รื�างงามี รื8าสูวัย์ ผ�*ท่�-เป็�นต�วัเอกของเรื�-องต*องใช*ควัามีพ�น�จ

พ�เครืาะห�อย์�างมีาก  

การแติ5งกาย เหมี�อนอย์�างลูะครืในท่�-เรื�ย์กวั�า ย์�นเครื�-อง นอกจากบางเรื�-อง“ ”

ท่�-ด�ดแป็ลูงเพ�-อควัามีเหมีาะสูมี แลูะให*ตรืงก�บควัามีเป็�นจรื�ง สถานท�แสดง มี�กแสูดงตามีโรืงลูะครืท่�-วัไป็ เพรืาะต*องมี�การืจ�ดฉากป็รืะกอบ

ให*ด�สูมีจรื�งมีากท่�-สู0ด

ละครนอกป็รืะวั�ต�ควัามีเป็�นมีา แต�เด�มีคงมีาจากการืลูะเลู�นพ�5นเมี�องของชาวับ*านรื8าแลูะ

รื*องแก*ก�น เช�น เพลูงป็รืบไก� เพลูงพวังมีาลู�ย์ แลู*วัภาย์หลู�งจ�บเป็�นเรื�-องเป็�นตอนข,5น เรื�-องท่�-แสูดงเป็�นเรื�-องท่�-เก�-ย์วัข*องก�บช�วั�ตภาย์ในครือบครื�วั ท่�-ท่0กคนเห%นแลูะเข*าใจด�อย์��แลู*วั เช�น ตอนช�งช�* ลู�กพาหน� แลูะต�หมีากผ�วั (เป็�นศ�พท่�ท่�-ใช*ในวังการืวั�า เพลูงพ�5นเมี�อง)

“ช�งช�*” หมีาย์ถิ่,ง วั�าเพลูงตอนชาย์สูองคนพย์าย์ามีเก�5ย์วัพารืาสู�หญ�งคนเด�ย์วัก�น

“ลู�กพาหน�” วั�าตอนชาย์ช�กชวันหญ�งให*หน�ออกจากบ*าน“ต�หมีากผ�วั” เป็�นตอนกลู�บจากตอน ช�งช�*“ ” เพลูงตอนหญ�งสูองคนพย์าย์ามี

แย์�งชาย์คนเด�ย์วัก�น ต�อมีาเมี�-อได*แบบอย์�างลูะครืชาตรื� จ,งได*ผ�กข,5นเป็�นเรื�-อง โดย์น8าน�ท่านพ�5นเมี�อง

ป็9ญญาสูชาดกมีาแต�งบท่แสูดงเป็�นบท่ลูะครืสูมี�ย์กรื0งศรื�อย์0ธิย์า ลูะครืนอกท่�-แสูดงในช�5นเด�มีคงจะมี�ต�วัลูะครืแต�เพ�ย์ง

10

๓ ต�วั ๔ ต�วัอย์�างลูะครืชาตรื�ต�อมีาเมี�-อมี�ผ�*น�ย์มีมีากข,5น ท่างหาเลู�5ย์งช�พในการืเลู�นลูะครืมีากข,5น การืแสูดง

ลูะครืสูะดวักข,5น จ,งเก�ดการืแก*ไขกรืะบวันการืแสูดงลูะครืแข�งข�นก�นให*วั�จ�ตรืพ�สูดารืข,5นกวั�าเด�มี ค�อ เพ�-มีต�วัลูะครืให*มีากข,5น ค�ดเครื�-องแต�งต�วัลูะครืข,5น แลูะเรื�-มีน8า เรื�-องแป็ลูกๆ มีาแสูดง บท่รื*องซ,-งเด�มีต�วัลูะครืรื*องเป็�นกลูอนด*นโดย์ป็รืะด�ษฐ�ของตนเองก%มี�กวั�ช�วัย์ก�นค�ดป็รืะพ�นธิ�กลูอนให*ไพเรืาะย์�-งข,5น

วั�ธิ�การืแสูดง ลูะครืนอก มี�ควัามีมี0�งหมีาย์ในการืแสูดงเรื�-องมีากกวั�าควัามีป็รืะณ�ตในการืรื�าย์รื8า เพรืาะมี0�งด8าเน�นเน�5อเรื�-องให*รืวัดเรื%วั โลูดโผน ตลูกขบข�นมีากก%น�บวั�าเป็�นเรื�-องสูน0ก ตอนใดท่�-จะมี�ช�องท่างเลู�นตลูกได* ก%จะเลู�นตลูกอย์��ตรืงน�5นท่�เด�ย์วั โดย์จะหย์0ดด8าเน�นเรื�-องต�อไป็ ต�วัแสูดงท่�-เป็�นต�วัท่*าวัพรืะย์ามีหากษ�ตรื�ย์�อาจจะเลู�นตลูกคลู0กคลู�ก�บพวักเสูนา ข*ารืาชบรื�พารืได* ไมี�เครื�งครื�ดต�อรืะเบ�ย์บแบบแผนจารื�ตป็รืะเพณ� เพรืาะฉะน�5นบท่ป็รืะพ�นธิ�ท่�-แต�งข,5นสู8าหรื�บลูะครืนอก ต*องแต�งให*รืวับรื�ดใช*ถิ่*อย์ค8าตลูาด เป็4ดช�องไวั*ให*เลู�นตลูกได*มีากๆ แมี*แต�อ�รื�ย์าบถิ่ของต�วัลูะครืท่�-แสูดงเป็�นกษ�ตรื�ย์�ก%คลู*าย์ก�บอ�รื�ย์าบถิ่ของชาวับ*านธิรืรืมีดาสูามี�ญ ไมี�ใช*ค8ารืาชาศ�พท่� แต�ใช*ถิ่*อย์ค8าตลูาด ศ�ลูป็ะการืรื8าก%ต*องให*กรืะฉ�บกรืะเฉง วั�องไวั เหมี�อนก�รื�ย์าของชาวับ*าน อ�รื�ย์าบถิ่ต�างๆ ต*องเน*นให*กรืะป็รื�5กรืะเป็รื�า เป็�นลูะครืท่�-ชาวับ*านเรื�ย์กก�นเป็�นภาษาธิรืรืมีดาวั�า ลูะครืตลูาด ท่�5งน�5เพ�-อให*ท่�นใจผ�*ชมีลูะครื

เพลูงรื*อง ผ�*แสูดงลูะครืนอก จะต*องมี�ควัามีคลู�องแคลู�วัในการืรื8าแลูะรื*อง มี�ควัามีสูามีารืถิ่ท่�-จะหาค8าพ�ดมีาใช*ในการืแสูดงได*อย์�างท่�นท่�วังท่�ก�บเหต0การืณ� เพรืาะขณะแสูดงต*องเจรืจาเอง แลูะบางบท่ก%ต*องรื*องเองด*วัย์

ดนตรื� มี�กน�ย์มีใช*วังป็@- พาท่ย์�เครื�-องห*า เรื�-องท่�-แสูดง สู8าหรื�บลูะครืนอกน�5น บท่ลูะครืท่�-แสูดงในสูมี�ย์โบรืาณมี�บท่ลูะครื

นอกอย์�� ๑๔ เรื�-อง ค�อ ๑. การืะเกด๒. คาวั�๓. ไชย์ท่�ต๔. พ�ก0ลูท่อง๕. พ�มีพ�สูวัรืรืค�๖. พ�ณสู0รื�ย์วังศ�๗. มีโนห�รืา๘. โมี�งป็Sา

11

๙. มีณ�พ�ช�ย์๑๐. สู�งข�ท่อง๑๑. สู�งข�ศ�ลูป็>ช�ย์๑๒. สู0วัรืรืณศ�ลูป็>๑๓. สู0วัรืรืณหงสู�๑๔. โสูวั�ต

ผ�*แสูดง ในสูมี�ย์โบรืาณจะใช*ผ�*ชาย์แสูดงลู*วัน ผ�*แสูดงจะต*องมี�ควัามีคลู�องแคลู�วัในการืรื8า แลูะรื*อง ขณะแสูดงต*องเจรืจาเอง

การืแต�งกาย์ ในข�5นแรืกต�วัลูะครืแต�งต�วัอย์�างคนธิรืรืมีดาสูามี�ญ ต�วันางแต�งกาย์ด*วัย์การืเอา ผ*าขาวัมี*ามีาห�มีสูไบเฉ�ย์ง ถิ่*าแสูดงบท่เป็�นต�วัย์�กษ�ก%เข�ย์นหน*าหรื�อใสู�หน*ากาก ต�อมีามี�การืแต�งกาย์ให* ด�งดงามีมีากข,5นเลู�ย์นแบบมีาจากลูะครืใน เรื�ย์กวั�า แต�งกาย์แบบย์�นเครื�-อง

โอกาสูท่�-แสูดง ลูะครืนอกตามีจดหมีาย์เหต0ของลูาลู�แบรื� กลู�าวัวั�า ลูะครืนอกใช*แสูดงในงานพ�ธิ�ต�างๆ ท่�-ไมี�ใช�งานพรืะรืาชพ�ธิ�ของกษ�ตรื�ย์� เช�น แสูดงในงานมีงคลู งานน�กข�ตฤกษ� แลูะงานมีหกรืรืมีรื�-นเรื�งต�างๆ

ละครในประวั�ติ�ควัามเป/นมา ลูะครืในพบครื�5งแรืกในหน�งสู�อบ0ณโณวัาท่ค8าฉ�นท่�

พรืรืณาวั�าแสูดงเรื�-องอ�เหนา ตอนลู�กบ0ษบาหน�เข*าถิ่85า แสูดงวั�าลูะครืในแสูดงแพรื�หลูาย์ในสูมี�ย์พรืะเจ*าอย์��ห�วับรืมีโกศ มี�แสูดงในงานสูมีโภชพรืะพ0ท่ธิบาท่ ด�งค8าป็รืะพ�นธิ�วั�า

ฟิาย์ฟิFอนลูะครืใน บรื�รื�กษจ�กรื�โรืงรื�มีค�รื�มี� กลูลู�บบ� แลูชาย์ลู*วันสูรืรืสูกรืรืจ� อรือ�อนลูอออาย์ใครืย์ลูบ�อย์ากวัาย์ จ�ตเพ*อลูะเมีอฝ9น 

วั�มีลูศรื� อ0ป็รืมี�ย์ (๒๕๒๖, ๑๔๙)

สูมี�ย์กรื0งรื�ตนโกสู�นท่รื� พรืะบาท่สูมีเด%จพรืะพ0ท่ธิย์อดฟิFาจ0ฬาโลูก ได*ท่รืงฟิY5 นฟิ�การืลูะครืครื�5งใหญ� ด�งได*กลู�าวัมีาแลู*วัในเรื�-องป็รืะวั�ต�ของการืลูะครืห*าสูมี�ย์ ได*ท่รืงพรืะรืาชน�พนธิ�บท่ลูะครืใน เพ�-อเป็�นต*นฉบ�บสู8าหรื�บพรืะนครืข,5นท่�5ง ๔ เรื�-องอย์�างสูมีบ�รืณ� แต�แบบฉบ�บการืฟิFอนรื8าไมี�ได*เครื�งครื�ด พ,-งจะมีาพ�ถิ่�พ�ถิ่�นในเรื�-องท่�ารื8าแลูะแบบแผน ใน

12

สูมี�ย์พรืะบาท่สูมีเด%จพรืะพ0ท่ธิเลู�ศหลู*านภาลู�ย์ จนเรื�ย์กวั�า เป็�น ย�คทองของละคร“

ใน”

  ค8าวั�า “ลูะครืใน” สูมีเด%จกรืมีพรืะย์าด8ารืงรืาชาน0ภาพ ท่รืงมี�พรืะรืาชด8ารื�สูวั�า คงจะมีาจากค8าวั�า “นางใน” ลูะครืข*างใน ซ,-งใช*เรื�ย์กก�นในช�5นแรืก แต�ต�อมีาเรื�ย์กให*สู�5นเข*าจนเหลู�อแต� “ลูะครืใน” เมี�-อลูะครืในเก�ดข,5นแลูะใช*ผ�*หญ�งในวั�งเป็�นผ�*แสูดง ลูะครืท่�-ผ�*ชาย์แสูดงอย์��ภาย์นอกพรืะรืาชวั�งเด�มีจ,งเรื�ย์กก�นวั�า “ลูะครืนอก” เป็�นค8าค��ก�น

แบบแผนการืเลู�นลูะครืในก�บลูะครืนอกต�างก�นมีากกลู�าวัค�อ ลูะครืในมี0�งการืรื�าย์รื8าท่�-ป็รืะณ�ตงดงามีแลูะเพลูงท่�-ข�บรื*องไพเรืาะเป็�นสู8าค�ญ แลูะมี�กจะมี�บท่พรืรืณาควัามีงดงามี ควัามีวั�จ�ตรืพ�สูดารืของสู�-งต�างๆ ในขณะท่�-ลูะครืนอกไมี�สูนใจในสู�-งเหลู�าน�5 มี0�งแต�ควัามีรืวัดเรื%วัในการืด8า เน�นเรื�-อง แลูะการืเลู�นตลูกคะนองให*เป็�นท่�-สูน0กสูนาน ท่8าควัามีบ�นเท่�งให*แก�ผ�*ชมีลูะครืได*มีากท่�-สู0ด กรืะบวันการืฟิFอนรื8าแลูะท่�วังท่8านองเพลูงดนตรื�ของลูะครืใน จะมี�ลู�ลูาท่�-เช�-องช*าแลูะน0�มีนวัลูกวั�าของลูะครืนอกมีาก ต�วัลูะครืไมี�ได*รื*องบท่เอง อาจเป็�นเพรืาะเห%นวั�าการืรื8าอย์�างลูะครืในต*องใช*ควัามีป็รืะณ�ตอ�อนช*อย์ เหน%ดเหน�-อย์มีากพออย์��แลู*วั ถิ่*าผ�*แสูดงจะต*องรื*องเพลูงด*วัย์ก%จะแสูดงศ�ลูป็ะในการืรื8าได*ไมี�เต%มีท่�-

  วั�ธุ�การแสดง เน�-องจากผ�*แสูดงเป็�นนางในซ,-งได*รื�บการืย์กย์�องวั�าเป็�นผ�*มี�ก�รื�ย์ามีารืย์าท่งดงามี เพรืาะฉะน�5น ลูะครืในจ,งมี�ควัามีมี0�งหมีาย์อย์��ท่�-ศ�ลูป็ะของการืรื�าย์รื8า ต*องให*แช�มีช*อย์ มี�สูง�า ไมี�น�ย์มีแสูดงตลูก ขบข�น โลูดโผน ท่�5งย์�งต*องรื�กษาแบบแผนจารื�ตป็รืะเพณ� เพรืาะเหต0น�5 ผ�*ป็รืะพ�นธิ�ลูะครืในจ,งต*องพ�ถิ่�พ�ถิ่�นในการืใช*ถิ่*อย์ค8าให*สูลูะสูลูวัย์ รืะมี�ดรืะวั�งท่�-จะไมี�ให*มี�ค8าตลูาดเข*ามีาป็น

  ผ�*แสูดงลูะครืในน�5นต*องต�บท่ให*แตก ค8าวั�า ต�บท่ เป็�นภาษานาฏศ�ลูป็> หมีาย์ถิ่,ง การืรื8าบท่ การืรื8าบท่ก%ค�อการืแสูดงท่�าท่างแท่นค8าพ�ด เรื�ย์กวั�า “ภาษาท่�า”

ในเรื�-องแบบแผนของลูะครืใน สูมีเด%จพรืะเจ*าบรืมีวังศ�เธิอกรืมีพรืะย์าด8ารืงรืาชาน0ภาพท่รืงเห%นวั�าลูะครืในเป็�นการืน8าเอาแบบแผนของการืแสูดง ๓ อย์�างมีาผสูมีก�น กลู�าวัค�อ ได*เรื�-องท่�-เลู�นมีาจากโขน ได*กรืะบวันการืเลู�นแลูะช�-อเรื�ย์กวั�า “ลูะครื” มีาจากลูะครืผ�*ชาย์ท่�-เลู�นก�นอย์��เด�มีแลูะน8าเอาวั�ธิ�รื*อง วั�ธิ�รื8า มีาจากรืะบ8า ลูะครืในจ,งไมี�ให*ต�วัลูะครืรื*องบท่เองอย์�างลูะครืนอก

  เพิ่ลงร0อง ในการืแสูดงลูะครืในน�5นผ�*แสูดงไมี�ต*องรื*องเอง เพรืาะมี�ต*นเสู�ย์งรื*องแท่น คงจะเห%นวั�าถิ่*าต�วัลูะครืรื*องเองแลู*วัจะท่8าให*ลู�ลูาฟิFอนรื8าไมี�งดงามีเท่�าท่�-ควัรื เพรืาะฉะน�5นไมี�วั�าจะเป็�นบท่ด8าเน�นเรื�-องหรื�อบท่เจรืจา ก%จะมี�ต*นเสู�ย์งแลูะลู�กค��รื *องเป็�นลู8าน8าเพลูงต�างๆ สู�วันมีากให*รื*องรื�าย์เป็�นพ�5นต�วัลูะครืเป็�นแต�เพ�ย์งรื8าไป็ตามีบท่รื*องหรื�อตามีหน*าพาท่ย์�ท่�-ก8าหนดไวั* มี�ท่8านองแลูะจ�งหวัะน�-มีนวัลู สูลูะสูลูวัย์ ไมี�รื0กเรื%วั

13

เหมี�อนเพลูงลูะครืนอก เพ�-อให*ต�วัลูะครืได*แสูดงศ�ลูป็ะในการืรื�าย์รื8าได*งดงามี แลูะแสูดงท่�าท่�นวัย์นาด อย์�างท่�-เรื�ย์กวั�า “ท่�ท่*าวัท่�พญา”

  ดนติร� ใช*วังป็@- พาท่ย์�เร2องท�แสดง มี�กน�ย์มีแสูดงเพ�ย์ง ๓ เรื�-อง ค�อ อ0ณรื0ท่ รืามีเก�ย์รืต�H แลูะ

อ�เหนาการแติ5งกาย  พ�ถิ่�พ�ถิ่�นตามีแบบแผนกษ�ตรื�ย์�จรื�งๆ เรื�ย์กวั�า ย์�นเครื�-องท่�5ง

ต�วัพรืะแลูะต�วันางสถานท�แสดง ในรืะย์ะแรืกการืแสูดงลูะครืในจะแสูดงภาย์ในพรืะรืาชฐานเท่�าน�5น

ในสูมี�ย์ต�อมีาโอกาสูท่�-แสูดงลูะครืใน สูมีเด%จพรืะเจ*าบรืมีวังศ�เธิอ กรืมีพรืะย์าด8ารืงรืาชาน0ภาพ ท่รืงกลู�าวัวั�า “การืเลู�นลูะครืในไมี�เลู�นรื�บงานหาเหมี�อนลูะครืนอก เพรืาะลูะครืในมี�กเป็�นลูะครืผ�*มี�บรืรืดาศ�กด�H ฝMกห�ดไวั*สู8าหรื�บป็รืะด�บเก�ย์รืต�ย์ศเป็�นแต�แสูดงด�ก�นเอง หรื�อแสูดงในการืบ8าเพ%ญก0ศลู ” รืะย์ะหลู�งไมี�จ8าก�ดสูถิ่านท่�-แสูดง

 ละครพิ่�นทาง

ประวั�ติ�ควัามเป/นมา  จ�ดเป็�นลูะครืแบบผสูมี ผ�*ให*ก8าเน�ดค�อ เจ*าพรืะย์ามีห�นท่รืศ�กด�Hธิ8ารืง (เพ%ญ เพ%ญสูก0ลู) ท่�านเป็�นเจ*าของคณะลูะครืมีาต�5งแต�สูมี�ย์รื�ชกาลูท่�- ๔ แต�เพ�-งมีาเป็�นหลู�กฐานมี�-นคงในรื�ชกาลูท่�- ๕ ซ,-งแต�เด�มีก%แสูดงลูะครืนอก ลูะครืใน ต�อมีาในสูมี�ย์รื�ชกาลูท่�- ๕ ท่�านไป็ย์0โรืป็ จ,งน8าแบบลูะครืย์0โรืป็มีาป็รื�บป็รื0งลูะครืนอกของท่�านให*มี�แนวัแป็ลูกออกไป็ ลูะครืของท่�านได*รื�บควัามีน�ย์มีมีากในป็ลูาย์รื�ชกาลูท่�- ๕ แลูะสู�-งท่�-ท่�านได*สูรื*างให*เก�ดในวังการืลูะครืของไท่ย์ค�อ

๑. ต�5งช�-อโรืงลูะครืแบบฝรื�-งเป็�นครื�5งแรืก เรื�ย์กวั�า “ป็รื�นซ�เธิ�ย์เตอรื�”๒. รื�เรื�-มีแสูดงลูะครืเก%บเง�น (ต�ต�Zวั) ท่�-โรืงลูะครืเป็�นครื�5งแรืก๓. การืแสูดงของท่�านก�อให*เก�ดค8าข,5นค8าหน,-ง ค�อ “วั�ก” เหต0ท่�-เก�ดค8าน�5ค�อ

ลูะครืของท่�านแสูดงสู�ป็ดาห�ลูะครื�5ง คนท่�-ไป็ด�ก%ไป็ก�นท่0กสู�ป็ดาห� ค�อ ไป็ด�ท่0กวั�ก มี�กจะพ�ดก�นวั�า ไป็วั�ก ค�อ ไป็สู0ดสู�ป็ดาห�ด*วัย์การืไป็ด�ลูะครืของท่�านเจ*าพรืะย์า

เมี�-อท่�านถิ่,งแก�อสู�ญกรืรืมี โรืงลูะครืของท่�านตกเป็�นของบ0ตรื ค�อเจ*าหมี�-นไวัย์วัรืนาถิ่ (บ0ศย์�)           ท่�านผ�*น�5เรื�ย์กลูะครืของท่�านวั�า “ลูะครืบ0ศย์�มีห�นท่รื�” ลูะครืโรืงน�5ได*ไป็แสูดงในย์0โรืป็เป็�นครื�5งแรืกในสูมี�ย์รื�ชกาลูท่�- ๕ โดย์ไป็แสูดงท่�-เมี�-อป็@เตอรื�สูเบ�รื�ก ในป็รืะเท่ศรื�สูเซ�ย์ ในสูมี�ย์รื�ชกาลูท่�- ๕ น�5มี�คณะลูะครืต�างเก�ดข,5นมีากมีาย์ ต�อมีาพรืะเจ*าบรืมีวังศ�เธิอ กรืมีพรืะนรืาธิ�ป็ป็รืะพ�นธิ�พงศ�ท่รืงพรืะรืาชน�พนธิ� บท่ลูะครืเรื�-อง “พรืะลูอ (ตอนกลูาง)” น8าเข*าไป็แสูดงถิ่วัาย์รื�ชกาลูท่�- ๕ ท่อดพรืะเนตรื ณ พรืะท่�-น� -งอภ�เษกด0สู�ต เป็�นท่�-พอพรืะรืาชหฤท่�ย์มีาก

14

พรืะเจ*าบรืมีวังศ�เธิอ กรืมีพรืะนรืาธิ�ป็ป็รืะพ�นธิ�พงศ�ได*ท่รืงต�5งคณะลูะครืข,5นช�-อวั�า “คณะลูะครืหลูวังนฤมี�ตรื” ได*ท่รืงน8าพรืะรืาชพงศาวัดารืไท่ย์มีาท่รืงพรืะน�พนธิ�เป็�นบท่ลูะครื เช�น เรื�-องวั�รืสูตรื�ถิ่ลูาง ค0ณหญ�งโมี ขบถิ่ธิรืรืมีเถิ่�ย์รื ฯลูฯ ท่รืงใช*พรืะนามีแฝงวั�า “ป็รืะเสูรื�ฐอ�กษรื” ป็รื�บป็รื0งลูะครืข,5นแสูดง โดย์ใช*ท่�ารื8าของไท่ย์บ*าง แลูะท่�าของสูามี�ญชนบ*าง ผสูมีผสูานก�น เป็ลู�-ย์นฉากไป็ตามีเน�5อเรื�-อง เรื�ย์กวั�า “บท่ลูะครืพรืะรืาชพงศาวัดารื” แลูะเรื�ย์กลูะครืชน�ดน�5วั�า “ลูะครืพ�นท่าง”

วั�ธุ�การแสดง  เน�- องจากเป็�นลูะครืแบบผสูมี ป็รืะกอบก�บเป็�นลูะครืท่�-ไมี�แน�นอนวั�าจะต*องเป็�นอย์�างน�5นอย์�างน�5 ด�งน�5นบางแบบต*นเสู�ย์ง แลูะค��รื *องท่�5งหมีดเหมี�อนลูะครืนอก ลูะครืในบางแบบต*นเสู�ย์งลู�กค��รื *องแต�บท่บรืรืย์าย์ก�รื�ย์า สู�วันบท่ท่�-เป็�นค8าพ�ดต�วัลูะครืจะรื*องเองเหมี�อนลูะครืรื*อง มี�บท่เจรืจาเป็�นค8าพ�ดธิรืรืมีดาแท่รืกอย์��บ*าง ด�งน�5นการืท่�-จะท่8าให*ผ�*ชมีรื� *เรื�-องรืาวั แลูะเก�ดอารืมีณ�ต�างๆ จ,งอย์��ท่�-ถิ่*อย์ค8า แลูะท่8านองเพลูงท่�5งสู�5น สู�วันท่�าท่�การืรื�าย์รื8ามี�ท่�5งด�ดแป็ลูงมีาจากชาต�ต�างๆ ผสูมีเข*าก�บท่�ารื8าของไท่ย์

เพิ่ลงร0อง  ท่�-ใช*รื*องจะเป็�นเพลูงภาษา สู8าหรื�บเพลูงภาษาน�5นหมีาย์ถิ่,งเพลูงป็รืะเภท่หน,-งท่�-คณาจารืย์�ด0รื�ย์างคศ�ลูป็>ได*ป็รืะด�ษฐ�ข,5น จากการืสู�งเกตแลูะการืศ,กษาเพลูงของชาต�ต�างๆ วั�ามี�สู8าเน�ย์งเช�นใด แลู*วัจ,งแต�งเพลูงภาษาข,5นโดย์ใช*ท่8านองอย์�างไท่ย์ๆ แต�ด�ดแป็ลูงให*มี�สู8าเน�ย์งของภาษาของชาต�น�5นๆ หรื�ออาจจะน8าสู8าเน�ย์งของภาษาน�5นๆ มีาแท่รืกไวั*บ*าง เพ�-อน8าท่างให*ผ�*ฟิ9งท่รืาบวั�า เป็�นเพลูงสู8าเน�ย์งอะไรื แลูะได*ต� 5งช�-อเพลูงบอกภาษาน�5นๆ เช�น มีอญด�ดาวั จ�นเก%บบ0ป็ผา ลูาวัชมีดง ลูาวัรื8าดาบ แขกลูพบ0รื� เป็�นต*น คนรื*องซ,-งมี�ต�วัลูะครื ต*นเสู�ย์ง แลูะลู�กค�� จะต*องเข*าใจในการืแสูดงของลูะครื เพลูงรื*อง แลูะเพลูงดนตรื�เป็�นอย์�างด�

ดนติร� มี�กน�ย์มีใช*วังป็@- พาท่ย์�ไมี*นวัมี เรื�-องใดท่�-มี�ท่�ารื8า เพลูงรื*อง แลูะเพลูงดนตรื�ของต�างชาต�ผสูมีอย์��ด*วัย์ ก%จะเพ�-มีเครื�-องดนตรื�อ�นเป็�นสู�ญลู�กษณ�ของภาษาน�5นๆเรื�ย์กวั�า “เครื�-องภาษา” เข*าไป็ด*วัย์เช�น ภาษาจ�นก%มี�กลูองจ�น กลูองตPอกแต[วั ฉาบใหญ� สู�วันพมี�าก%มี�กลูองย์าวัเพ�-มีเต�มี เป็�นต*น

เร2องท�แสดง  สู�วันมีากด�ดแป็ลูงมีาจากบท่ลูะครืนอก เรื�-องท่�-แต�งข,5นในรืะย์ะหลู�งก%มี� เช�น พรืะอภ�ย์มีณ� เรื�-องท่�-แต�งข,5นจากพงศาวัดารืของไท่ย์เอง แลูะของชาต�ต�างๆ เช�น จ�น แขก มีอญ ลูาวั ได*แก� เรื�-องห*องสู�น ต� 5งฮ�-น สูามีกPก ซ0ย์ถิ่�ง รืาชาธิ�รืาช เป็�นต*น นอกจากน�5ก%ย์�งมี�เรื�-องท่�-ป็รื�บป็รื0งจากวัรืรืณคด�เก�าแก�ของภาคเหน�อ เช�น พรืะลูอ

ผู้40แสดง มี�กน�ย์มีใช*ผ�*แสูดงชาย์ แลูะหญ�งแสูดงตามีบท่บาท่   

15

ต�วัลูะครืท่�-ป็รืากฏในเรื�-องการแติ5งกาย ไมี�แต�งกาย์ตามีแบบลูะครืรื8าท่�-วัไป็ แต�จะแต�งกาย์ตามีลู�กษณะ

เช�5อชาต� เช�น แสูดงเก�-ย์วัก�บเรื�-องมีอญ ก%จะแต�งแบบมีอญ แสูดงเก�-ย์วัก�บเรื�-องพมี�า ก%จะแต�งแบบพมี�า เป็�นต*น

สถานท�แสดง แสูดงบนเวัท่� มี�การืจ�ดฉากไป็ตามีท่*องเรื�-องเช�นเด�ย์วัก�บลูะครืด,กด8าบรืรืพ�

   ละครพิ่4ด

ประวั�ติ�ควัามเป/นมา ลูะครืพ�ด เป็�นลูะครืสูมี�ย์ใหมี�ท่�-ได*รื�ป็แบบมีาจากการืแสูดงลูะครืตะวั�นตก ใช*การืพ�ดด8าเน�นเรื�-อง แสูดงท่�าท่างป็รืะกอบค8าพ�ดอย์�างสูามี�ญชน

เด�มีท่�ใช*ผ�*หญ�งแสูดงลู*วัน ต�อมีาใช*ผ�*แสูดงท่�5งหญ�งแลูะชาย์ มี�การืเป็ลู�-ย์นฉากไป็ตามีท่*องเรื�-อง บท่ลูะครืพ�ดพรืะบาท่สูมีเด%จ       พรืะมีงก0ฎีเกลู*า-เจ*าอย์��ห�วั พรืะรืาชน�พนธิ�

บท่ลูะครืไวั*หลูาย์ลู�กษณะได*แก� ลูะครืพ�ดป็ลู0กใจ ลูะครืพ�ดชวันห�วั ลูะครืพ�ดก�นใจลูะครืพ�ด เรื�-มีข,5นในสูมี�ย์พรืะบาท่สูมีเด%จพรืะจ0ลูจอมีเกลู*าเจ*าอย์��ห�วัได*ท่รืงพรืะ

กรื0ณาโป็รืดเกลู*าฯ ให*มี�การืแสูดงลูะครืพ�ดสูมี�ครืเลู�นเป็�นครื�5งแรืก ลูะครืพ�ดในสูมี�ย์น�5แตกต�างก�บลูะครืพ�ดในสูมี�ย์สูมีเด%จ-พรืะบรืมีโอรืสูาธิ�รืาช เจ*าฟิFามีหาวัช�รืาวั0ธิสูย์ามีมีก0ฎีรืาชก0มีารื ในสูมี�ย์หลู�งเก�-ย์วัก�บเน�5อเรื�-อง ค�อ เน�5อเรื�-องลูะครืพ�ดท่�-แสูดงในสูมี�ย์น�5 ด�ดแป็ลูงมีาจากบท่ลูะครืรื8าท่�-เรืารื� *จ�กก�นอย์�างแพรื�หลูาย์ในป็@ พ.ศ.๒๔๔๗ สูมีเด%จพรืะบรืมีโอรืสูาธิ�รืาช เจ*าฟิFามีหาวัช�รืาวั0ธิสูย์ามีมีก0ฎีรืาชก0มีารื ท่รืงสู8าเรื%จการืศ,กษา แลูะเสูด%จน�วั�ต�ป็รืะเท่ศไท่ย์แลู*วัท่รืงต�5ง “ท่วั�ป็9ญญาสูโมีสูรื” ข,5นในพรืะรืาชอ0ท่ย์านวั�งสูรืาญรืมีย์� ในสูมี�ย์เด�ย์วัก�นน�5ได*มี�การืต�5ง “สูามี�คย์าจารืย์�สูโมีสูรื” ซ,-งมี�เจ*าพรืะย์าธิรืรืมีศ�กด�Hมีนตรื� เป็�นป็รืะธิานอย์��ก�อนแลู*วั ก�จกรืรืมีของ ๒ สูโมีสูรืท่�-คลู*าย์คลู,งก�น ค�อ การืแสูดงลูะครืพ�ดแบบใหมี�ท่�-ได*รื�บอ�ท่ธิ�พลูจากลูะครืตะวั�นตก ลูะครืพ�ดแสูดงเป็�นครื�5งแรืกท่�-สูโมีสูรืใดไมี�ป็รืากฏหลู�กฐานย์�นย์�นแน�ช�ด แต�สูมีเด%จพรืะบรืมีโอรืสูาธิ�รืาช เจ*าฟิFามีหาวัช�รืาวั0ธิ สูย์ามีมีก0ฎีรืาชก0มีารื ท่รืงมี�สู�วันรื�วัมีในก�จการืแสูดงลูะครืพ�ดของท่�5ง ๒ สูโมีสูรืน�5 จ,งได*ถิ่วัาย์พรืะเก�ย์รืต�วั�าท่รืงเป็�นผ�*ให*ก8าเน�ดลูะครืพ�ด

ในสูมี�ย์พรืะบาท่สูมีเด%จพรืะมีงก0ฎีเกลู*าเจ*าอย์��ห�วั เพรืาะเห%นวั�าเป็�นของแป็ลูก แลูะแสูดงได*ง�าย์จ,งท่รืงสูน�บสูน0นลูะครืพ�ดอย์�างด�ย์�-ง ท่รืงพรืะรืาชน�พนธิ�บท่ลูะครืพ�ดท่�-ด�เด�นไวั*เป็�นจ8านวันมีาก แลูะท่รืงรื�วัมีในการืแสูดงด*วัย์หลูาย์ครื�5ง

ลูะครืพ�ดแบ�งได*เป็�นป็รืะเภท่ใหญ� ๆ ค�อ๑. ลูะครืพ�ดลู*วันๆ หรื�อลูะครืพ�ดแบบรื*อย์แก*วั๒. ลูะครืแบบรื*อย์กรือง๓. ลูะครืพ�ดสูลู�บลู8า

16

ละครพิ่4ดล0วันๆ  หร2อ ละครพิ่4ดแบบร0อยแก0วั

วั�ธุ�การแสดง  ด8าเน�นเรื�-องด*วัย์วั�ธิ�พ�ด ใช*ท่�าท่างแบบสูามี�ญชนป็รืะกอบการืพ�ดท่�-เป็�นธิรืรืมีชาต� ลู�กษณะพ�เศษของลูะครืพ�ดชน�ดน�5ค�อ ในขณะท่�-ต�วัลูะครืค�ดอะไรือย์��ในใจมี�กใช*วั�ธิ�ป็Fองป็ากบอกก�บคนด�

เพิ่ลงร0อง เพลูงรื*องไมี�มี� ผ�*แสูดงด8าเน�นเรื�-องโดย์การืพ�ด ดนติร�  บรืรืเลูงโดย์วังดนตรื�สูากลูหรื�อป็@- พาท่ย์�ไมี*นวัมีแต�จะบรืรืเลูงป็รืะกอบ

เฉพาะเวัลูาป็4ดฉากเท่�าน�5น เร2องท�แสดง เรื�-องแรืกค�อเรื�-อง “โพงพาง” เมี�-อป็@ พ.ศ.๒๔๖๓ เรื�-องต�อมีาค�อ

เรื�-อง “เจ*าข*า สูารืวั�ด!” ท่�5ง๒ เรื�-องเป็�นบท่ พรืะรืาชน�พนธิ�ในพรืะบาท่สูมีเด%จพรืะมีงก0ฎีเกลู*าเจ*าอย์��ห�วั นอกจากน�5ย์�งมี�บท่พรืะรืาชน�พนธิ�ในพรืะองค�อ�กมีากมีาย์ท่�-น�ย์มีน8ามีาแสูดง

ผู้40แสดง ในสูมี�ย์โบรืาณใช*ผ�*ชาย์แสูดงลู*วันต�อมีาน�ย์มีผ�*แสูดงชาย์จรื�งหญ�งแท่*

การแติ5งกาย แต�งกาย์ตามีสูมี�ย์น�ย์มี เน�5อเรื�-องโดย์ค8าน,งถิ่,งสูภาพควัามีเป็�นจรื�งของต�วัลูะครื

ละครพิ่4ดแบบร0อยกรอง

วั�ธุ�การแสดง ด8าเน�นเรื�-องด*วัย์วั�ธิ�พ�ดท่�-เป็�นค8าป็รืะพ�นธิ�ชน�ดค8ากลูอน ค8าฉ�นท่� ค8าโคลูง ซ,-งมี�วั�ธิ�อ�านออกเสู�ย์งป็กต�เหมี�อนลูะครืพ�ดรื*อย์แก*วั แต�มี�จ�งหวัะเน*นสู�มีผ�สูตามีชน�ดของค8าป็รืะพ�นธิ�น�5นๆ

เพิ่ลงร0อง เพลูงรื*องไมี�มี� ผ�*แสูดงด8าเน�นเรื�-องโดย์การืพ�ดเป็�นค8าป็รืะพ�นธิ�ชน�ดน�5นๆ

ดนติร�บรืรืเลูงดนตรื�คลู*าย์ก�บลูะครืพ�ดลู*วันๆ เร2องท�แสดง จ8าแนกตามีลู�กษณะค8าป็รืะพ�นธิ�ด�งน�5ค�อ ลูะครืพ�ดค8ากลูอนจาก

บท่พรืะรืาชน�พนธิ�ในพรืะบาท่สูมีเด%จพรืะมีงก0ฎีเกลู*าเจ*าอย์��ห�วั เช�น เรื�-องเวัน�ชวัาณ�ช พรืะรื�วัง ลูะครืพ�ดค8าฉ�นท่� ได*แก� เรื�-องมี�ท่นะพาธิา แลู*วัย์�งมี�ลูะครืพ�ดค8าฉ�นท่�อ�กเรื�-องหน,-งท่�-น�ย์มีน8ามีาแสูดง ค�อ เรื�-องสูามี�คค�เภท่ ของนาย์ช�ต บ0รืท่�ต ลูะครืพ�ดค8าโคลูง ได*แก� เรื�-องสู�-นาฬิ�กา ของอ�ฉรืาพรืรืณ (นาย์มีนตรื� ตรืาโมีท่)

ผู้40แสดง ใช*ผ�*แสูดงท่�5งชาย์แลูะหญ�ง มี�บ0คลู�ก แลูะการืแสูดงเหมีาะสูมีตามีลู�กษณะท่�-บ�งไวั*ในบท่ลูะครื น85าเสู�ย์งแจ�มีใสู�ช�ดเจนด� เสู�ย์งก�งวัาน พ�ดฉะฉานไหวัพรื�บด�

การแติ5งกาย  แต�งให*เหมีาะสูมีถิ่�กต*องตามีบ0คลู�กของต�วัลูะครื แลูะย์0คสูมี�ย์ท่�-บ�งบอกไวั*ในบท่ลูะครื

17

ละครพิ่4ดสล�บล�าวั�ธุ�การแสดง ย์,ดถิ่�อบท่พ�ดมี�ควัามีสู8าค�ญในการืด8าเน�นเรื�-องแต�เพ�ย์งอย์�าง

เด�ย์วับท่รื*องเป็�นเพ�ย์งบท่แท่รืกเพ�-อเสูรื�มีย์85าควัามีป็รืะกอบเรื�-องไมี�เก�-ย์วัก�บเน�5อเรื�-อง ถิ่*าต�ดบท่รื*องออกก%ไมี�ท่8าให*เน�5อเรื�-องของลูะครืขาดควัามีสูมีบ�รืณ�แต�อย์�างใด ค8าวั�า “ลู8า” มีาจากค8า “ลู8าน8า” หมีาย์ถิ่,ง บท่รื*องหรื�อเพลูง

เพิ่ลงร0อง มี�เพลูงรื*องเป็�นบางสู�วัน โดย์ท่8านองเพลูงข,5นอย์��ก�บผ�*ป็รืะพ�นธิ�ท่�-จะแต�งเสูรื�มีในเรื�-อง

ดนติร� บรืรืเลูงดนตรื�คลู*าย์ก�บลูะครืพ�ดลู*วันๆ แต�บางครื�5งในช�วังด8าเน�นเรื�-องถิ่*ามี�บท่รื*อง ดนตรื�ก%จะบรืรืเลูงรื�วัมีด*วัย์

เร2องท�แสดง ได*แก� เรื�-องช�งนาง แลูะป็ลู�อย์แก� ผู้40แสดง ใช*ผ�*แสูดงท่�5งชาย์แลูะหญ�ง เหมี�อนลูะครืพ�ดแบบรื*อย์กรือง การแติ5งกาย การืแต�งกาย์เหมี�อน ลูะครืพ�ดลู*วันๆ หรื�อแต�งกาย์ตามีท่*อง

เรื�-อง 

ละครร0องประวั�ติ�ควัามเป/นมา ลูะครืรื*องก8าเน�ดข,5นในตอนป็ลูาย์รื�ชสูมี�ย์พรืะบาท่สูมีเด%จ

พรืะจ0ลูจอมีเกลู*าเจ*าอย์��ห�วั ลูะครืรื*องได*ป็รื�บป็รื0งข,5นโดย์ได*รื�บอ�ท่ธิ�พลูจากลูะครืต�างป็รืะเท่ศ ลูะครืรื*องน�5นต*นก8าเน�ดมีาจากการืแสูดงของชาวัมีลูาย์� เรื�ย์กวั�า “บ�งสูาวั�น” (Malay Opera) ได*เคย์เลู�นถิ่วัาย์รื�ชกาลูท่�- ๕ ท่อดพรืะเนตรืครื�5งแรืกท่�-เมี�องไท่รืบ0รื� แลูะต�อมีาลูะครืบ�งสูาวั�นได*เข*ามีาแสูดงในกรื0งเท่พฯ พรืะเจ*า-บรืมีวังศ�เธิอกรืมีพรืะนรืาธิ�ป็ป็รืะพ�นธิ�พงศ� ท่รืงแก*ไขป็รื�บป็รื0งเป็�นลูะครืรื*องเลู�นท่�-โรืงลูะครืป็รื�ดาลู�ย์ ลูะครืของพรืะเจ*าบรืมีวังศ�เธิอ กรืมีพรืะนรืาธิ�ป็ป็รืะพ�นธิ�พงศ�น�5 ต�อมีาภาย์หลู�งได*เป็ลู�-ย์นเรื�ย์กช�-อวั�า “ลูะครืหลูวังนฤมี�ตรื” บางครื�5งคนย์�งเรื�ย์กวั�า “ลูะครืป็รื�ดาลู�ย์” ต�อมีาเก�ดคณะลูะครืรื*องแบบป็รื�ดาลู�ย์ข,5นมีากมีาย์ เช�น คณะป็รืาโมีท่�ย์ ป็รืาโมีท่ย์�เมี�อง ป็รืะเท่�องไท่ย์ วั�ไลูกรื0ง ไฉวัเวั�ย์ง เสูรื�สู8าเรื�ง บ�นเท่�งไท่ย์ แลูะนาครืบ�นเท่�ง เป็�นต*น ลูะครืน�5ได*น�ย์มีก�นมีาจนถิ่,งสูมี�ย์รืาชกาลูท่�- ๖ แลูะรื�ชกาลูท่�- ๗ 

ลูะครืรื*อง เป็�นลูะครืท่�-ใช*การืรื*องเป็�นหลู�กในการืด8าเน�นเรื�-อง ท่�5งบอกก�รื�ย์าอาการื บท่คน,ง ท่�-ใช*ลู�กค��รื *องอย์��ในโรืง แลูะบท่ค8าพ�ดท่�-ต�วัลูะครืจะต*องรื*องเองไมี�มี�การืรื8า แต�ใช*ท่�าท่างหรื�อก�รื�ย์าอาการือย์�างสูามี�ญชนท่�-วัไป็ เด�มีท่�ใช*ผ�*หญ�งแสูดงลู*วัน

ต�อมีาใช*ผ�*แสูดงท่�5งหญ�งแลูะชาย์ มี�การืเป็ลู�-ย์นฉากไป็ตามีท่*องเรื�-อง แลูะน�ย์มีน8านวัน�ย์าย์เรื�-องต�างๆ มีาป็รืะพ�นธิ�เป็�นบท่ลูะครื ใช*เป็�นการืแสูดงลูะครืในป็รืะเภท่น�5 

นอกจากน�5ได*เก�ดลูะครืรื*องข,5นอ�กแบบหน,-งโดย์สูมีเด%จพรืะบรืมีโอรืสูาธิ�รืาชเจ*าฟิFามีหาวัช�รืาวั0ธิสูย์ามีมีก0ฎีรืาชก0มีารืท่รืงด�ดแป็ลูงลูะครืของชาวัตะวั�นตก จากลูะครื

18

อ0ป็รืากรืท่�-เรื�ย์กวั�า “โอเป็อเรืต�ก ลู�เบรืตโต” (Operatic Libretto) มีาเป็�นลูะครืในภาษาไท่ย์ แลูะได*รื�บควัามีน�ย์มีอ�กแบบหน,-ง ลูะครืรื*องจ,งแบ�งออกเป็�น ๒ ชน�ดค�อ 

๑. ลูะครืรื*องสูลู�บพ�ด ในพรืะเจ*าบรืมีวังศ�เธิอกรืมีพรืะนรืาธิ�ป็ป็รืะพ�นธิ�พงศ� ๒. ลูะครืรื*องลู*วันๆ ในสูมีเด%จพรืะบรืมีโอรืสูาธิ�รืาชเจ*าฟิFามีหาวัช�รืาวั0ธิสูย์ามี

มีก0ฎีรืาชก0มีารื  

ละครร0องสล�บพิ่4ดวั�ธิ�การืแสูดง มี�ท่�5งบท่รื*อง แลูะบท่พ�ด ย์,ดถิ่�อการืรื*องเป็�นสู�วันสู8าค�ญ บท่พ�ด

เจรืจาสูอดแท่รืกเข*ามีาเพ�-อท่วันบท่ท่�-ต�วัลูะครืรื*องออกมีาน�5นเอง แมี*ต�ดบท่พ�ดออกท่�5งหมีด เหลู�อแต�บท่รื*องก%ย์�งได*เน�5อเรื�-องสูมีบ�รืณ� มี�ลู�กค��คอย์รื*องรื�บอย์��ในฉาก ย์กเวั*นแต�ตอนท่�-เป็�นการืเกรื�-นเรื�-องหรื�อด8าเน�นเรื�-อง ลู�กค��จะเป็�นผ�*รื *องท่�5งหมีด  ต�วัลูะครืจะท่8าท่�าป็รืะกอบตามีธิรืรืมีชาต�มีากท่�-สู0ดท่รืงเรื�ย์กวั�า “ลูะครืก8าแบ ”

เพลูงรื*อง  ใช*เพลูงช�5นเด�ย์วัหรื�อเพลูง ๒ ช�5น ในขณะท่�-ต�วัลูะครืรื*องใช*ซออ�*คลูอตามีเบาๆ เรื�ย์กวั�า “รื*องคลูอ ”

ดนตรื� บรืรืเลูงด*วัย์วังป็@- พาท่ย์�ไมี*นวัมีหรื�ออาจใช*วังมีโหรื�ป็รืะกอบ ในกรืณ�ท่�-ใช*แสูดงเรื�-องเก�-ย์วัก�บชนชาต�อ�-นๆ 

เรื�-องท่�-แสูดง พรืะเจ*าบรืมีวังศ�เธิอ กรืมีพรืะนรืาธิ�ป็ป็รืะพ�นธิ�พงศ� เป็�นผ�*พรืะน�พนธิ�บท่ แลูะก8าก�บการืแสูดง เรื�-องท่�-แสูดง ได*แก� ต0Pกตาย์อดรื�ก ขวัดแก*วัเจ�ย์รืะไน เครื�อณรืงค� กาก� 

ผ�*แสูดง ใช*ผ�*หญ�งแสูดงลู*วัน ย์กเวั*นต�วัตลูกหรื�อจ8าอวัดท่�-เรื�ย์กวั�า “ตลูกตามีพรืะ” ซ,-งใช*ผ�*ชาย์แสูดง มี�บท่เป็�นผ�*ช�วัย์พรืะเอกแสูดงบท่ตลูกบท่ตลูกขบข�นจรื�งๆ เพ�-อให*เก�ดควัามีสูน0กสูนาน 

สูถิ่านท่�-แสูดง มี�กแสูดงตามีโรืงลูะครืท่�-วัไป็

ละครร0องล0วัน ๆวั�ธิ�การืแสูดง ต�วัลูะครืข�บรื*องโต*ตอบก�น แลูะเลู�าเรื�-องเป็�นท่8านองแท่นการืพ�ด

ด8าเน�นเรื�-องด*วัย์การืรื*องเพลูงลู*วันๆ ไมี�มี�บท่พ�ดแท่รืก มี�เพลูงหน*าพาท่ย์�ป็รืะกอบก�รื�ย์าบถิ่ของต�วัลูะครื จ�ดฉากตามีท่*องเรื�-อง ใช*เท่คน�คอ0ป็กรืณ�แสูงสู�เสู�ย์งเพ�-อสูรื*างบรืรืย์ากาศให*สูมีจรื�ง 

เพลูงรื*อง ใช*เพลูงช�5นเด�ย์วัหรื�อเพลูง ๒ ช�5น ท่�-มี�ลู8าน8าท่8านองไพเรืาะ ดนตรื� บรืรืเลูงด*วัย์วังป็@- พาท่ย์�ไมี*นวัมี เรื�-องท่�-แสูดง ค�อ เรื�-องสูาวั�ตรื� 

19

ผ�*แสูดง  ใช*ผ�*ชาย์ แลูะผ�*หญ�งแสูดงจรื�งตามีเน�5อเรื�-อง สูถิ่านท่�-แสูดง  มี�กแสูดงตามีโรืงลูะครืท่�-วัไป็ 

 

20

โรงละครTop 10 theatre destinations in the worldPublished 10-12-2009

Shakespeare in London The top 10 theatre destination in the world for Shakespeare is London’s Globe Theatre on Bankside. The Bard’s Elizabethan playhouse has been meticulously reconstructed, from the circular oak frame and thatched roof to the galleried open-air seating and rain-or-shine programme. For maximum comfort, hire a blanket and cushion.

Broadway shows in New York Broadway’s glittering theatres don’t come much finer than the Shubert, erected in opulent Venetian-Renaissance style in 1913. A Chorus Line ran here for a record-breaking 15 years, followed more recently by Chicago and Spamalot.

Dublin’s national theatre Established by poet W B Yeats in 1903, Dublin’s Abbey Theatre highlights the work of Irish playwrights and actors. To celebrate its continuing success, the theatre will move into a new playhouse on George’s Dock in 2012.

Japanese kabuki in Tokyo Since 1889, the Kabuki-Za Theaer in Ginza has been the home of kabuki, the highly stylised classical art form combining dance, drama, music and traditionally costumed actors. An extensive rebuilding programme is in progress, and shows are staged at the nearby Shinbashi Enbujo theatre.

George Bernard Shaw in Niagara-on-the-Lake Canada’s Niagara-on-the-Lake shines the spotlight on repertory theatre during the Shaw Festival, held annually from April to November. Classics by George Bernard Shaw and his contemporaries, including Noël Coward and Oscar Wilde, are staged at theatres around town.

Theatre without language in Prague The Black Theatre of Prague’s tricks of the light create theatrical magic in the intimate setting of Palais Savarin near Wenceslas Square. Against a black-curtained stage, UV lighting, fluorescent colour,

21

projections, mime and music combine to break language barriers and theatrical boundaries.

Theatrical glamour in Sydney With its crystal chandeliers and Art Deco-meets-Gothic gilt details, Sydney’s elaborate State Theatre is known as “the Palace of Dreams”. The glittering 1920s theatre stages major events, from Broadway musicals to Russian ballet and touring international stars of country and rock.

Edwardian playhouses in Toronto In the heart of Toronto’s hotel and entertainment district, the Elgin and Winter Garden Theatre Centre boasts not one but two flamboyant theatres under one roof. The world’s sole surviving example of “stacked theatres”, the centre has a rare collection of vaudeville sets and scenery, and the two stately theatres host musicals, opera and theatre.

Performing arts in Cape Town Staging live theatre, music and dance at the University of Cape Town, the Baxter Theatre Centre is one of the city’s foremost cultural venues. The theatre supports indigenous talent, and holds an annual dance festival and lively programme of comedy.

Ensemble cast in Chicago From humble beginnings in a church basement, the innovative Steppenwolf Theatre Company has become one of Chicago’s leading lights. The careers of actors like John Malkovich and co-founder Gary Sinise were launched at Steppenwolf, and the permanent ensemble is joined by guest actors in a programme that might include Brecht, Shakespeare and Tennessee Williams.

22

โรงละครของไทยในย�ค พิ่.ศิ. 2555โรงละครอ�กษรา King Power at Rangnam Road

โรืงลูะครือ�กษรืา เป็�นโรืงลูะครืขนาดกลูาง 600 ท่�-น� -งในรื�ป็เก�อกมี*า ภาย์ใต*บรืรืย์ากาศตกแต�งท่�-รื �งสูรืรืค�ด*วัย์แรืงบ�นดาลูใจจากศ�ลูป็ะย์0คบาโรืก ท่�-สูรื*างควัามีรื� *สู,กถิ่,งอ�ครืสูถิ่านแห�งสู0นท่รื�ย์� เพ�-มีควัามีวั�จ�ตรืด*วัย์ลูวัดลูาย์อ�นอ�อนช*อย์จากสูถิ่าป็9ตย์กรืรืมีแลูะศ�ลูป็ะไท่ย์อ�นงามีสูง�า สูมีบ�รืณ�แบบด*วัย์ค0ณสูมีบ�ต�ด*านเท่คน�คฉากแลูะเวัท่�ของโรืงลูะครืช�5นน8า  โรืงลูะครือ�กษรืาถิ่�กออกแบบให*สูามีารืถิ่มีอบอรืรืถิ่รืสูแห�งการืแสูดงได*อย์�างใกลู*ช�ดท่0กท่�-น� -ง  แลูะพรื*อมีสู8าหรื�บก�จกรืรืมี บนเวัท่�ท่0กรื�ป็แบบนอกจากน�5นแลู*วั โรืงลูะครือ�กษรืา ย์�งเป็�นเป็�นบ*านของ อ�กษรืาห0�นลูะครืเลู%ก อ�กด*วัย์“ ”

ต�อย์อดป็รืะสูบการืณ�ในโรืงลูะครือ�กษรืา ท่�-  Scene Shop รื*านจ8าหน�าย์สู�นค*าท่�-รืะลู,ก แลูะ งานออกแบบท่�-ค�ดสูรืรืมีาเป็�นพ�เศษ เพลู�ดเพลู�นก�บอาหารื แลูะเครื�-องด�-มีเบาๆเคลู*าวั�วัมีหานครืบนรืะเบ�ย์ง Scene Bar ด*านหน*าโรืงลูะครืโรงละครอ�กษรา ค�ง เพิ่าเวัอร%ช�5น 3 ค�ง เพาเวัอรื� คอมีเพลู%กซ� 8/1 ถิ่นนรืางน85า แขวังถิ่นนพญาไท่ เขตรืาชเท่วั� กรื0งเท่พฯ 10400 website : www.aksratheatre.com

23

สถาป:ติยกรรม และการออกแบบพิ่2*นท�โรงละครผ�*ออกแบบได*ใช*แนวัค�ดในการืสูรื*างเรื�-องรืาวั แลูะสู�ท่อง อ�นเป็�นสู�หลู�ก เช�-อมีต�องานสูถิ่าป็9ตย์กรืรืมีแลูะออกแบบพ�5นท่�-โรืงลูะครื โดย์เนรืมี�ตพ�5นท่�-ออกเป็�น 3 สู�วัน ได*แก� อาณาจ�กรื พรืะรืาชวั�ง แลูะสูรืวังสูวัรืรืค� พิ่2*นท�ด0านนอก : โอ�อ�าด0จอาณาจ�กรื เรื�-มีต�5งแต�ซ0 *มีป็รืะต�อ�กษรืา จนถิ่,งบ�นไดท่างข,5นท่�-ป็รืะด�บด*วัย์ป็รืะต�มีากรืรืมีย์�กษ�จากวัรืรืณคด�รืามีเก�ย์รืต�

   บรื�ษ�ท่ สูถิ่าป็น�ก 49

จ8าก�ดโถงติ0อนร�บ : สูง�างามีตามีแบบพรืะรืาชวั�ง เบ�5องหลู�งบ�นไดท่างข,5น น8าไป็สู��โถิ่งต*อนรื�บ (Hall of fame) สู0ดตรืะการืตา ท่�-โอ�โถิ่งสูง�างามีตามีแบบท่*องพรืะโรืงของรืาชวั�ง ด*วัย์รืะด�บเพดานสู�ง 14 เมีตรื แลูะการืเข�ย์นลูวัดลูาย์ไท่ย์สู0ดวั�จ�ตรืรือบด*าน แลูะบ0ษบกสู�ท่องอรื�ามีท่�-ป็รืะด�ษฐานห0�นลูะครืเลู%กพรืะรืาชท่าน

   บรื�ษ�ท่ สูถิ่าป็น�ก 49

จ8าก�ดด0านใน : สูรืวังสูวัรืรืค�สู0ดวั�จ�ตรืของผ�*ชมี ภาย์ในโรืงลูะครืรื�ป็เก�อกมี*า มี�การืออกแบบการืให*แสูงสูวั�างในโรืงลูะครืในรื�ป็ของฝFาเพดานก*นหอย์เข�ย์นลูาย์เท่วัภ�มี� ซ,-งเป็รื�ย์บเสูมี�อนสูรืวังสูวัรืรืค�ท่�5ง 6 ช�5น ตรืงกลูางเป็�นท่�-วั�าง เป็�นอน�นตภ�มี� ซ,-งเรืาเรื�ย์กก�นวั�า สูวัรืรืค�ช�5น “ 7” ผน�งรือบท่�ศถิ่�กตกแต�งอย์�างวั�จ�ตรืตรืะการืตา ด*วัย์ป็รืะต�มีากรืรืมีเท่วัดานางฟิFารื�าย์รื8าในท่�วังท่�าอ�อนช*อย์ ท่�-ขอต*อนรื�บผ�*ชมีท่0กท่�านสู��การืแสูดงบนเวัท่� สู�-อถิ่,งการืมีอบป็รืะสูบการืณ�ควัามีรื�-นรืมีย์�สู�งสู0ด ให*ผ�*ชมีท่0กท่�านได*สู�มีผ�สู

24

   บรื�ษ�ท่ สูถิ่าป็น�ก 49

จ8าก�ด

งานจั�ติกรรม และสถาป:ติยกรรมไทยการติกแติ5ง : เน*นสูรื*างบรืรืย์ากาศของโรืงลูะครืให*มี�ลู�กษณะควัามีเป็�นไท่ย์ ป็รืากฎีในโครืงสูรื*างต�วัอาคารืท่�-มี�ควัามีรื�วัมีสูมี�ย์ เช�น การืเข�ย์นลูวัดลูาย์ไท่ย์ในบรื�เวัณต�างๆ การืออกแบบท่างเด�นด*านข*างท่�-เป็รื�ย์บเหมี�อนวั�หารืคดของวั�ด ตลูอดจนการืน8าห0�นต�วัเอกของคณะอ�กษรืาห0�นลูะครืเลู%ก มีาต�5งแสูดงอย์��บนบ0ษบกก,-งกลูางโถิ่งต*อนรื�บ ควับค��ก�บป็รืะต�มีากรืรืมีห�นท่รืาย์รื�ป็นางวัรืรืณคด�ท่�5ง 8

อ.สูาครื โสูภา ผ�*เช�-ย์วัชาญด*านศ�ลูป็ะไท่ย์Logo และ Corporate Identity

โลูโก*ของอ�กษรืาเป็�นการืรืวัมีก�นของค8าอ�านออกเสู�ย์งวั�า อ�กษรืา “ ” 5 ภาษาด*วัย์ก�น ค�อ ไท่ย์, อ�งกฤษ, จ�น, อารืบ�ก แลูะกรื�ก ซ,-งน8ามีาจ�ดเรื�ย์งองค�ป็รืะกอบเช�งกรืาฟิฟิ4ก มี�ควัามีเช�-อมีต�อก�นเป็�นหน,-งเด�ย์วั ด*วัย์ซ�ลู�เอท่ลูาย์เสู*น ซ,-งเมี�-อลูองย์*อนมีองกลู�บไป็แลู*วั ภาษาก%เป็�นรืากหน,-งของวั�ฒนธิรืรืมีท่0กชาต� โลูโก*น�5ต*องการืสู�-อควัามีหลูากหลูาย์แลูะควัามีเคารืพในควัามีแตกต�าง ก�อให*เก�ดควัามีเข*าใจก�นเป็�นอ�นหน,-งอ�นเด�ย์วัก�น อ�นได*สู�-อถิ่,งโลูกย์0คน�5ท่�-มี�ควัามีเป็�นโลูกาภ�วั�ฒน� ท่0กกรืะแสูสู�งคมีท่0กวั�ฒนธิรืรืมีมี�การืเช�-อมีต�อก�นท่�-วัท่�5งโลูกเป็�นหน�-งเด�ย์วัก�น

จ�ตสู�งห� สูมีบ0ญ ศ�ลูป็4น แลูะน�กออกแบบ–

25

ท่�-มีาของข*อมี�ลู: http://www.aksratheatre.com www.wikipedia.org

26

โรงละคร เม2องไทยร�ชดาล�ย เธุ�ยร%เติอร%

เมี�องไท่ย์รื�ชดาลู�ย์ เธิ�ย์เตอรื� เป็�นโรืงลูะครืท่�-สูรื*างข,5นโดย์การืรื�วัมีท่0นของ บรื�ษ�ท่ ซ�เนรื�โอ จ8าก�ด ธินาคารืไท่ย์พาณ�ชย์� จ8าก�ด ( มีหาชน ) แลูะ บรื�ษ�ท่ เมี�องไท่ย์ป็รืะก�นช�วั�ต จ8าก�ด โดย์สูมีเด%จพรืะนางเจ*าฯ พรืะบรืมีรืาช�น�นาถิ่ ท่รืงพรืะกรื0ณาโป็รืดเกลู*าโป็รืดกรืะหมี�อมีให*สูมีเด%จพรืะบรืมีโอรืสูาธิ�รืาชฯ สูย์ามีมีก0ฎีรืาชก0มีารื เสูด%จพรืะรืาชด8าเน�นพรื*อมีด*วัย์พรืะเจ*าวัรืวังศ�เธิอ พรืะองค�เจ*าศรื�รื�ศมี�H พรืะวัรืชาย์าฯ แลูะ พรืะเจ*าหลูานเธิอ พรืะองค�เจ*าท่�ป็9งกรืรื�ศมี�โชต� ท่รืงเป็4ดโรืงลูะครื แลูะท่อดพรืะเนตรืลูะครืเวัท่� ฟิFาจรืดท่รืาย์ เดอะมี�วัสู�ค�ลู รือบป็ฐมีท่�ศน� เมี�-อวั�นท่�- 23 พฤษภาคมี พ . ศ . 2550

“เมี�องไท่ย์รื�ชดาลู�ย์ เธิ�ย์เตอรื� ได*แรืงบ�นดาลูใจจากนาย์” ถิ่กลูเก�ย์รืต� วั�รืวัรืรืณ เป็�นโรืงลูะครืแบบโพรืซ�เน�ย์มี ควัามีจ0 1,455 ท่�-น� -ง รืองรื�บการืเป็ลู�-ย์นฉากได* 48

รืะด�บช�5น ภาย์ในโรืงลูะครืมี�การืตกแต�งแบบไท่ย์รื�วัมีสูมี�ย์ โดย์โรืงลูะครืมีาตรืฐานบอรื�ดเวัย์�แห�งแรืกของป็รืะเท่ศไท่ย์ ได*เก�ดข,5นเพ�-อเป็4ดโลูกท่�ศน�ใหมี�ในการืชมีลูะครื แนวั Broadway ของคนไท่ย์ แลูะเป็�นเวัท่�ท่�-สูากลูเสูมี�อนศ�นย์�วั�ฒนธิรืรืมีนานาชาต� เพ�-อรืองรื�บการืแสูดงจากท่�-วัโลูก

แนวัค�ดการออกแบบเป็�นโรืงลูะครืในรื�ป็แบบ Proscenium Theatre ด*วัย์ควัามีจ0 1,455 ท่�-น� -ง

ซ,-งสูามีารืถิ่ให*ท่�5งควัามีรื� *สู,กใกลู*ช�ด รืะหวั�างผ�*ชมีก�บการืแสูดงบนเวัท่� แลูะสูรื*างควัามีรื� *สู,กอลู�งการืให*เก�ดข,5นในเวัลูาเด�ย์วัก�น รืวัมีท่�5งย์�งสูามีารืถิ่มีอบอรืรืถิ่รืสูในการืชมีได*ครืบท่0กมี�ต� ไมี�วั�าจะน�-งอย์��ต8าแหน�งใด โรืงลูะครืแห�งน�5ได*รื�บการืออกแบบโดย์ผ�*เช�-ย์วัชาญในศาสูตรื�ของโรืงลูะครืเวัท่�โดย์เฉพาะ มี�ควัามีโอ�อ�า กวั*างขวัาง การืตกแต�งเป็�นสูมี�ย์ใหมี� เรื�ย์บง�าย์ สู�วันของการืออกแบบตกแต�งภาย์ในท่�5งหมีดมี�การืเช�-อมีโย์งก�บควัามีเป็�นป็รืะเท่ศไท่ย์ เพ�-อให*เก�ดลู�กษณะเฉพาะต�วั บ�งบอกถิ่,งสูถิ่านท่�-ต� 5ง แสูงสู�แดงถิ่�กน8ามีาใช*เป็�นแสูดงหลู�กในท่0กพ�5นท่�-เพ�-อสูรื*างควัามีโดดเด�นแลูะสู�แดงย์�งแสูดงออกถิ่,งควัามีเป็�นไท่ย์ ในรืาย์ลูะเอ�ย์ดการืตกแต�งบางสู�วันได*มี�การืน8างานฝ@มี�อ

27

ของช�างโบรืาณอย์�างการืเรื�ย์งต�อกรืะจกสู�ของวั�ดไท่ย์ มีาผสูมีผสูานเข*าก�บการืออกแบบสูมี�ย์ใหมี�

นอกจากน�5ย์�งมี�การืน8าองค�ป็รืะกอบต�างของศ�ลูป็ะไท่ย์ในอด�ตท่�-ป็รืาณ�ต อย์�างลูวัดลูาย์ไท่ย์, Pattern ไท่ย์ มีาป็รืะย์0กต�ใหมี�โดย์การืคลู�-คลูาย์ควัามีซ�บซ*อนแลูะลูดท่อน รืาย์ลูะเอ�ย์ด แลู*วัน8ามีาใช*สูอดแท่รืกในการืตกแต�ง ท่�-มี�รื�ป็แบบรื�วัมีสูมี�ย์ เพ�-อให*เก�ดควัามีหรื�หรืาแบบไท่ย์

ละครและคอนเส�ร%ติท�เป;ดการแสดงพิ่.ศิ. 2550

ฟิFาจรืดท่รืาย์ เดอะมี�วัสู�ค�ลู 24 พฤษภาคมี-15 กรืกฎีาคมี พ.ศ. 2550 เป็4ดการืแสูดง 53 รือบ

ชาย์กลูาง โศกนาฏกรืรืมีในจ�งหวัะแท่งโก* 21-29 กรืกฎีาคมี พ.ศ. 2550 เป็4ดการืแสูดง 9 รือบ

ลู�กค0ณหลูวัง 17-26 สู�งหาคมี พ.ศ. 2550 เป็4ดการืแสูดง 13 รือบ

28

บ�ลูลู�งก�เมีฆ้ เดอะมี�วัสู�ค�ลู 27 ก�นย์าย์น - 28 ต0ลูาคมี , 14-22 ธิ�นวัาคมี พ.ศ.

2550 เป็4ดการืแสูดง 47 รือบ CATS The Musical 8-25 พฤศจ�กาย์น พ.ศ. 2550 เป็4ดการืแสูดง 22

รือบพิ่.ศิ. 2551

ก�อนจะถิ่,ง บางรื�กซอย์ 9 on stage 29 ก0มีภาพ�นธิ� - 16 มี�นาคมี, 9-11

พฤษภาคมี พ.ศ. 2551 เป็4ดการืแสูดง 26 รือบ สู��ฝ9นอ�นย์�-งใหญ� (Man of La Mancha The Musical) 13-22 มี�ถิ่0นาย์น

พ.ศ. 2551 เป็4ดการืแสูดง 13 รือบ We Will Rock You The Musical 12-27 กรืกฎีาคมี พ.ศ. 2551 เป็4ด

การืแสูดง 27 รือบ ข*างหลู�งภาพ เดอะมี�วัสู�ค�ลู 21 สู�งหาคมี - 28 ก�นย์าย์น , 17-26 ต0ลูาคมี

พ.ศ. 2551 เป็4ดการืแสูดง 49 รือบ Cinderella The Musical 16-21 ธิ�นวัาคมี พ.ศ. 2551 เป็4ดการืแสูดง 8

รือบพิ่.ศิ. 2552

ช�คาโก เดอะมี�วัสู�ค�ลู 12-22 ก0มีภาพ�นธิ� พ.ศ. 2552 เป็4ดการืแสูดง 15 รือบ เน�5อค�� 11 ฉาก จากวั�นแรืก...ถิ่,งวั�นลูา 5-29 มี�นาคมี พ.ศ. 2552 เป็4ดการื

แสูดง 20 รือบ แมี�นาคพรืะโขนง เดอะมี�วัสู�ค�ลู 20 พฤษภาคมี -28 มี�ถิ่0นาย์น พ.ศ. 2552 แลูะ

16-26 กรืกฎีาคมี พ.ศ. 2552 เป็4ดการืแสูดง 51 รือบ Mamma Mia! The Musical 11-30 สู�งหาคมี พ.ศ. 2552 เป็4ดการื

แสูดง 24 รือบ ลูมีหาย์ใจ เดอะมี�วัสู�ค�ลู 28 ต0ลูาคมี -22 พฤศจ�กาย์น 2552 เป็4ดการืแสูดง 30

รือบพิ่.ศิ. 2553

ลูมีหาย์ใจ เดอะมี�วัสู�ค�ลู 14-17 มีกรืาคมี 2553 เป็4ดการืแสูดง 6 รือบ เน�5อค�� 11 ฉาก จากวั�นแรืก...ถิ่,งวั�นลูา 4-28 มี�นาคมี 2553 เป็4ดการืแสูดง 17

รือบ ก�นรื�สู�รื0 *ง 16-27 มี�ถิ่0นาย์น 2553 เป็4ดการืแสูดง 14 รือบ หงสู�เหน�อมี�งกรื เดอะมี�วัสู�ค�ลู 22 ก�นย์าย์น 2553 - 7 พฤศจ�กาย์น เป็4ดการื

แสูดง 37 รือบ

29

เคน ลู�- กะกPวันข�5เลู�น (โดย์ ลู�กษ� 666) 20 พฤศจ�กาย์น - 5 ธิ�นวัาคมี เป็4ดการืแสูดง 14 รือบ

พิ่.ศิ. 2554

เรื�-องเลู�า ค�นเฝFาผ� 23 มี�นาคมี - 10 เมีษาย์น 2554 เป็4ดการืแสูดง 20 รือบ Boxing Boys 10 - 15 พฤษภาคมี 2554 เป็4ดการืแสูดง 6 รือบ ท่วั�ภพ เดอะมี�วัสู�ค�ลู 29 มี�ถิ่0นาย์น - 7 สู�งหาคมี 2554 เป็4ดการืแสูดง 42 รือบ The Gazillion Bubble Show 1 ก�นย์าย์น - 4 ก�นย์าย์น 2554 เป็4ดการื

แสูดง 8 รือบ สู�-แผ�นด�น เดอะมี�วัสู�ค�ลู 30 พฤศจ�กาย์น 2554 - 24 มี�นาคมี 2555 เป็4ดการื

แสูดง 101 รือบพิ่.ศิ. 2555

เรื�-องเลู�า ค�นเฝFาผ� 27 เมีษาย์น - 13 พฤษภาคมี 2555 เป็4ดการืแสูดง 17

รือบ รื�กจ�บใจ เดอะโรืแมีนต�ก มี�วัสู�ค�ลู 28 มี�ถิ่0นาย์น 2555 - 15 กรืกฎีาคมี 2555

20 รือบคอนเส�ร%ติท�เป;ดการแสดง

3 หน0�มี 3 ไมีค� 2008 3-5 ต0ลูาคมี พ.ศ. 2551 เป็4ดการืแสูดง 5 รือบ VieTrio Live in Concert 10 ต0ลูาคมี พ.ศ. 2551 เป็4ดการืแสูดง 1 รือบ The Singer Concert : MINT MALEEWAN 29,30 พฤศจ�กาย์น พ.ศ

2551 เป็4ดการืแสูดง 2 รือบ The Singer Concert : AOF PONGSAK 29,30 พฤศจ�กาย์น พ.ศ

2551 เป็4ดการืแสูดง 2 รือบ Boy Story Concert 30,31 ต0ลูาคมี พ.ศ 2553 เป็4ดการืแสูดง 3 รือบ

ท่�-มีา: www.wikipedia.org www.ratchadalai.com