Διεθνισμος 30.2014

ΔΙΕΘΝΙΣΜΟΣΠρολετάριοι όλων των χωρών ενωθείτε

Περιοδική έκδοση μαρξιστικής επιστήμης

30Μάρτιος 2014

Ε ν ά ν τ ι α σ τ ο ν ε υ ρ ω π α ϊ κ ό κ α ι τ ο ν ε ν ι α ί ο ι μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ό

Εθνικοί πόλεμοι και μαρξιστική στρατηγική

Το Βερολίνο και η Μόσχα σε εγκλωβισμό στην πολιτική διαίρεση της ΕΕ

Μια νέα επαναστατική γενιά Είκοσι γόνιμα χρόνια

1914-2014 Ο Λένιν και ο Μεγάλος Πόλεμος

Οι πολιτικοί αριθμοί της ανάκαμψηςΕυρωπαϊκά χρονικά

Ο ρωσικός και ο ατλαντικός δεσμός της ldquoευρωπαϊκής Γερμανίαςrdquo

σ3

σ7

σ11

σ16

σ20

ΔΙΕΘΝΙΣΜΟΣ 1 τ30 Μάρτιος 2014

Με τη νίκη στον Κριμαϊκό Πόλεμο και τη Συνδιάσκεψη Ειρήνης στο Παρίσι η Γαλλία του Λουδοβίκου Βοναπάρτη επανερχόταν στο ευρωπαϊκό προσκήνιο και κατακτούσε ένα πολιτικό κεφάλαιο για να το δαπανήσει στην αναθεώρηση των ισορροπιών του Συνεδρίου της Βιέννης Με τα σχέδια για έναν πόλεμο στην Ιταλία σχέδια που το Παρίσι αρχίζει να εξετάζει με τον Βίκτωρα Εμμανουήλ Β΄ και τον Καβούρ αναζητά έναν τρόπο για να απο-δυναμώσει μια δύναμη του status quo όπως η Αυστρία και να ανοίξει ένα ρήγμα στην τάξη πραγμάτων του 1815 Ας ακολουθήσουμε την ιστορική ανασύν-

θεση του Πιερ Ρενουβίν Ο Ναπολέων Γ΄ πιστεύει ότι το Βέλγιο και τα γερμανικά κράτη θα συμμαχούσαν με τη Γαλλία μετά από μια νίκη στην Ιταλία Πιστεύει ότι η Γαλλία θα έχει εδαφικά κέρδη Υπολογίζει στο ότι η Ιταλία θα γίνει δορυφόρος της Γαλλίας δηλαδή όχι ενιαίο κράτος αλλά μια συνομοσπονδία εξίσου ανίσχυρη όσο και η Γερμανική Συνομοσπονδία Αυτό το σχήμα αποτρέπει την αμφισβήτηση της κοσμικής εξουσίας του πάπα και ικανοποιεί εκείνους που φοβούνται μια υπεροχή του Πεδεμοντί-ου στις νέες ιταλικές ισορροπίες Στις διαπραγματεύσεις του Πλομπιέρ τον

Ιούλιο του 1858 το κεντρικό θέμα είναι η

συνομοσπονδία ο Καβούρ1 αποδέχεται να υπάρξουν τέσσερα κράτη στην Ιταλία υπό την προεδρία του πάπα αλλά υπό την πραγ-ματική ηγεσία του Οίκου της Σαβοΐας Το σύμφωνο συμμαχίας μεταξύ της Γαλλίας και του Πεδεμοντίου τον Ιανουάριο του 1859 αφορά την απελευθέρωση της Λομβαρδίας-Βενετίας από την αυστριακή κυριαρχία και ένα Βασίλειο της Άνω Ιταλίας με έντεκα εκατομμύρια κατοίκους Η μελλοντική τάξη πραγμάτων ολόκληρης της χερσονήσου δεν συζητείται Στο δια ταύτα την άνοιξη του 1859 ο Να-

πολέων Γ΄ διστάζει Σύμφωνα με τον Ρενου-βίν είχε πλάσει μια αισιόδοξη εικόνα για τις θέσεις των άλλων δυνάμεων και φανταζό-ταν ότι η Αυστρία θα έμενε απομονωμένη Η Πρωσία δεν μπορούσε παρά να επιθυμεί την εξασθένιση της Αυστρίας αντίπαλη δύναμη στη Γερμανική Συνομοσπονδία Η Ρωσία πάντα κατά τις προσδοκίες του Ναπολέοντα Γ΄ θα επωφελούνταν από τον πόλεμο για να πιέσει την Αυστρία η οποία έπαιξε κρί-σιμο ρόλο στην ήττα στον Κριμαϊκό Πόλεμο

1 Camillo Paolo Filippo Giulio Benso γνωστός ως conte di Cavour ή Cavour (1810 - 1861) ήταν Ιταλός πολιτικός πρωτερ-γάτης της εθνικής ενοποίησης της χώρας Διετέλεσε υπουργός του Βασιλείου της Σαρδηνίας 1850-1852 επικεφαλής της κυ-βέρνησης 1852-1859 και 1860-1861 Το 1861 με την ανακήρυξη του Βασιλείου της Ιταλίας έγινε ο πρώτος πρόεδρος του Υπουρ-γικού Συμβουλίου του νέου κράτους [ΣτΜ]



το 1856 Η Μεγάλη Βρετανία θα φοβόταν να αναλάβει έναν πόλεμο στην Ευρώπη έχοντας μόλις αντιμετωπίσει την εξέγερση στην Ινδία και με το μεγαλύτερο μέρος των στρατευμάτων της στις αποικίες Ένα μεγάλο μέρος αυτών των αισιόδοξων

προβλέψεων θα διαψευστούν Ο τσάρος Αλέ-ξανδρος Β΄ με μια συνθήκη που υπέγραψε τον Μάρτιο του 1859 υπόσχεται μόνο μια ευνοϊ-κή ουδετερότητα αλλά αρνείται μια στενότερη συμμαχία παρόλο που ο Ναπολέων Γ΄ πρότει-νε μια αναθεώρηση της Συνθήκης των Παρισί-ων που υπήρξε τιμωρητική για τη Ρωσία μετά τη λήξη του Κριμαϊκού Πολέμου Η Πρωσία αρνείται να πάρει θέση φοβούμενη ότι με την αναθεώρηση της τάξης πραγμάτων του 1815 η Γαλλία θα θέσει ζήτημα για το Ρήνο Στη Μεγάλη Βρετανία η συντηρητική κυβέρ-

νηση που διαδέχτηκε τους φιλελεύθερους είναι αντίθετη σε μια μεταβολή στην Ιταλία Στο Λονδίνο θεωρούν ότι ίσως να χρειαστούν την Αυστρία ενάντια στη Ρωσία σε περίπτωση που ανοίξει και πάλι το ζήτημα των Στενών δεν θέ-λουν μια κυρίαρχη επιρροή της Γαλλίας στην ηπειρωτική Ευρώπη και θεωρούν την τάξη πραγμάτων του 1815 ως την καλύτερη εγγύηση για την ευρωπαϊκή ισορροπία Η κατάσταση επιδεινώνεται ραγδαία τον

Απρίλιο του 1859 όταν η Βιέννη θέτει το τε-λεσίγραφό της στις 24 Ιουνίου η γαλλική νίκη στο Σολφερίνο κρίνει τον πόλεμο στις 11 Ιου-λίου η ανακωχή της Βιλαφράνκα θέτει τέλος στη σύγκρουση Ο Ναπολέων Γ΄ αποδέχεται μια πρόωρη ειρήνη για τρεις λόγους σύμφωνα με τον Ρενουβίν Στρατιωτικοί λόγοι ο αυστριακός στρατός

αναδιπλώθηκε στη Βερόνα στην εξαιρετική αμυντική περιοχή του Κουαντριλάτερο2 για τον νικήσει κανείς θα απαιτούσε μεγάλη προ-σπάθεια Πολιτικοί λόγοι ο Καβούρ υπερέβη τις συμ-

φωνίες του Πλομπιέρ εμπλέκοντας και την Τοσκάνη που έπρεπε αντίθετα να είναι ο πυ-ρήνας ενός ανεξάρτητου κράτους στην κεντρι-

2 Quadrilatero δηλαδή τετράπλευρο στα ιταλικά Εδαφική πε-ριοχή οριοθετημένη και προστατευμένη από τέσσερα φρούρια ή οχυρωματικά σύνολα Η ιστορική αναφορά (19ος αιώνας) γί-νεται για το αυστριακή αμυντικό προπύργιο της Λομβαρδίας-Βενετίας που περιλαμβάνει την περιοχή μεταξύ των ποταμών Μίντσιο Πάδο και Άντιτζε οριοθετημένη στις τέσσερις γωνίες από τα φρούρια της Πεσκιέρα ντελ Γκάρντα της Βερόνας της Μάντοβας και του Λενιάνο [ΣτΜ]

κή Ιταλία Επιδίωξε επαφές και με τον ηγέτη του ουγγρικού εθνικισμού Λάγιος Κοσούτ3 προκειμένου να προκαλέσει μια εξέγερση στη Βουδαπέστη αλλά η συμμαχία με επαναστατι-κά κινήματα φέρνει σε σύγκρουση το Παρίσι με την Πετρούπολη Λόγοι διεθνούς τάξης ο Ναπολέων φοβάται

τώρα μια επέμβαση της Πρωσίας Το Βερολίνο διαβλέπει κίνδυνο αναταραχής εξαπλούμενης στην περιοχή του Ρήνου συγχρόνως θα ήθελε να εκμεταλλευτεί τις δυσκολίες της Αυστρίας για να επωφεληθεί στο γερμανικό ζήτημα Τον Μάιο του 1859 η Πρωσία άρχισε διαπραγμα-τεύσεις με την Αυστρία για μια laquoένοπλη με-σολάβησηraquo στη σύγκρουση στις 12 Ιουνίου παρέταξε τα στρατεύματά της στο Ρήνο αλλά ζήτησε τη διοίκηση των δυνάμεων της Γερμα-νικής Συνομοσπονδίας Η Βιέννη δεν δέχεται να αφήσει στο Βερολίνο την ηγεσία της Συνο-μοσπονδίας Προκειμένου να μη διασωθεί από την Πρωσία σχολιάζει ο Μίκαελ Στίρμερ η Αυστρία σπεύδει να αποδεχτεί την ειρήνη της Βιλαφράνκα Στη σύγκρουση που ξεσπά στο Βερολίνο και

στη Ρηνανία μεταξύ των ρευμάτων που θα ήθελαν μια επέμβαση στο πλευρό της Αυστρί-ας και εκείνων που θα ήθελαν να επωφεληθούν από την κατάσταση για να αποδυναμώσουν τη Βιέννη παρεμβάλλεται η πρωτοβουλία του Μαρξ και του Ένγκελς με τη μπροσούρα Πά-δος και Ρήνος Αυτή η πολιτική πρωτοβουλία προτίθεται να υποστηρίξει την επαναστατική εξέγερση στην Ιταλία την οποία κήρυξε ο Τζιουζέπε Ματσίνι4 ενάντια στα γαλλο-πιεμο-ντέζικα σχέδια και στοχεύει σε έναν εθνικό πόλεμο της Γερμανίας εναντίον της βοναπαρ-τιστικής Γαλλίας και της τσαρικής Ρωσίας Επιβεβαιώνεται το στρατηγικό σχήμα ενός ευρωπαϊκού πολέμου

Lotta Comunista φ 522 Φεβρουάριος 2014

3 Layos Kossuth (1802-1894) Μαγιάρος πολιτικός δικηγόρος και δημοσιογράφος Πρωταγωνιστής της επανάστασης του 1848 ανέλαβε την ηγεσία και ανακήρυξε (1849) την ανεξαρτη-σία της Ουγγαρίας και την πτώση των Αψβούργων Κατέφυγε στο εξωτερικό μετά την καταστολή της εξέγερσης καλλιέργησε σχέσεις ανάμεσα στο ουγγρικό το πολωνικό και το ιταλικό κίνη-μα ανεξαρτησίας [ΣτΜ] 4 Giuseppe Mazzini (1805-1872) Ιταλός νομικός δημοσιογρά-φος και πολιτικός Μία από τις μεγάλες μορφές του αγώνα για την ιταλική ενοποίηση Με αντιπαπικές και αντιμοναρχικές θέ-σεις εμπνευστής και οργανωτής διαφόρων κινήσεων που απέ-βλεπαν στην ανεξάρτητη και ενωμένη Ιταλία [ΣτΜ]


Το λανθάνον περιεχόμενο του πραγματικού μοιράσματος μεταξύ των ΗΠΑ και της ΕΣΣΔ του οποίου σύμβολο υπήρξε η Διάσκεψη της Γιάλτας ήταν ο διαμελισμός της Γερμανίας και επομένως της Ευρώπης Σε αυτόν τον επισήμως ανομολόγητο στόχο απέβλεπε και η στρατιωτική οργάνωση της Ατλαντικής Συμ-μαχίας Αυτό μερικές φορές διέρρεε με μισό-λογα σύμφωνα με μια περίφημη παραδοχή του λόρδου Ίσμεϊ του πρώτου γενικού γραμματέα του NATO το καθήκον της συμμαχίας ήταν laquoνα κρατήσει τους Ρώσους έξω τους Αμερικα-νούς μέσα και τους Γερμανούς κάτωraquo

Υπάρχει μια διατύπωση εξίσου περιεκτική για να προσδιορίσει κανείς τον χαρακτήρα του νέου μοιράσματος δηλαδή την κατάσταση που επικράτησε στην Ευρώπη μετά το 1989-1991 με τη γερμανική επανένωση την κατάρρευση της ΕΣΣΔ και τη διεύρυνση της ΕΕ και του NATO προς τα ανατολικά Δύσκολο δεδομέ-νου του εσωτερικού χαρακτήρα που πήρε η ισορροπία δυνάμεων στην Ευρώπη κατά τη με-τάβαση από μια διπολική σε μια πολυπολική πολιτική τάξη πραγμάτων

Ο Mitchell Orenstein του Northeastern University της Βοστόνης γράφει στο Foreign Affairs ότι στην Ευρώπη laquoο γαλλογερμανικός κινητήρας αντικαταστάθηκε από έναν ρωσο-γερμανικό κινητήραraquo Από τη στιγμή που η Ευρωπαϊκή Ένωση άρχισε να κινείται προς τα ανατολικά laquoδιευθετώντας τα μελλοντικά σύνο-

ρα και παραμεθώρια εδάφη τηςraquo η Ρωσία και η Γερμανία είναι εκείνες οι οποίες αποφασίζουν laquoποιος είναι μέσα και ποιος είναι έξω ndash και με ποιους όρουςraquo

Η άποψη αυτή δεν είναι καλά ισοζυγισμένη Η στρατηγική σχέση μεταξύ Παρισιού και Βε-ρολίνου παραμένει το επιστύλιο της Ευρωπα-ϊκής Ένωσης και της ομοσπονδίας του ευρώ Ο Όρενσταϊν όμως μαζί με τη θέση περί μιας συμφωνίας μεταξύ Μόσχας και Βερολίνου φαίνεται να υποστηρίζει ότι και στην περί-πτωση πάντως στρατηγικού ανταγωνισμού ή αντιπαλότητας η ρωσογερμανική σχέση θα είναι καθοριστική Αυτό είναι πιο εύστοχο με την έννοια ότι πρωτίστως από εκείνη τη σχέση θα εξαρτηθεί το status της Ουκρανίας και των άλλων γκρι ζωνών που έμειναν απροσδιόριστες από το νέο μοίρασμα

O Ennio Di Nolfo πρύτανης της ιστορίας των διεθνών σχέσεων στην Ιταλία αμφισβη-τεί στον Messaggero τη θέση του Όρενσταϊν και γράφει ότι η προοπτική για μια συμφωνία μεταξύ Μόσχας και Βερολίνου laquoήταν αβάσιμη πάνταraquo Για έναν διπλό λόγο αφενός οι σχέσεις της Γερμανίας μέσα στην ΕΕ και αφετέρου ο ρόλος που διατηρούν οι Ηνωμένες Πολιτείες στις ευρωπαϊκές ισορροπίες

laquoΗ σημερινή Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι πια το Ευρωπαϊκό Κονσέρτο του 19ου αιώνα αλλά είναι το προϊόν της επίπονης αλλά λειτουργι-κής σύγκλισης 28 χωρών μεταξύ των οποίων

Το Βερολίνο και η Μόσχα σε εγκλωβισμό

στην πολιτική διαίρεση της ΕΕ


βρίσκεται και η Γερμανία το κράτος που εί-ναι μεν το πιο ισχυρό αλλά δεν είναι αυτό που μπορεί από μόνο του να καθορίσει τη μοίρα της Ευρώπης Και αυτό όχι μονάχα λόγω της φύσης των ευρωπαϊκών περιορισμών αλλά και γιατί το σημερινό ευρωπαϊκό σύστημα το εγγυώνται οι Ηνωμένες Πολιτείες οι οποίες δεν θα μπορού-σαν να παρακολουθήσουν αδρανείς μια ριζική μεταβολή των πραγμάτωνraquo

Η παρατήρηση είναι εύστοχη όχι τυχαία η επέκταση του ΝΑΤΟ στην Ανατολική Ευρώπη προηγήθηκε και συνόδευσε τη διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης Αλλά ποιες εξελίξεις αναρωτιόμαστε laquoδεν θα παρακολουθούσαν αδρανείςraquo οι ΗΠΑ Μια στρατηγική αυτονο-μία της ΕΕ Μια στρατηγική συμφωνία μετα-ξύ ΕΕ και Ρωσίας

Και τις δυο αλλά και καθεμιά χωριστά μπο-ρεί να απαντήσει κανείς από τη στιγμή που μια συμφωνία με τη Μόσχα θα πρέπει να έχει ως προϋπόθεση την ευρωπαϊκή αυτονομία

Είναι η θέση του Σέρτζιο Ρομάνο στην οποία ο Ντι Νόλφο φαίνεται να απαντάει Ο πρώην πρέσβης θεωρεί ότι το ΝΑΤΟ φέρει laquoπολλές ευθύνεςraquo στην ουκρανική κρίση όπως και στη γεωργιανή το 2008 με τις επανειλημμένες πι-έσεις για μια επέκταση της δυτικής στρατιω-τικής οργάνωσης μέχρι τα εδάφη της πρώην ΕΣΣΔ κάτι που ήδη συνέβη με τις βαλτικές δημοκρατίες Αν η Ευρωπαϊκή Ένωση laquoείχε καταφέρει να αποδείξει ότι η πολιτική της δεν ήταν εκείνη των Ηνωμένων Πολιτειών και αν είχε δώσει δείγμα της ανεξαρτησίας της δημι-ουργώντας το δικό της στρατιωτικό εργαλείοraquo υποστηρίζει ο Ρομάνο θα ήταν δυνατή μια μορφή σύνδεσης της Ουκρανίας με την ΕΕ συμφωνημένη με τη Μόσχα στην οποία να έχουν ληφθεί υπόψη τα ρωσικά συμφέροντα Είναι η φόρμουλα προσθέτουμε εμείς στην οποία αναφέρθηκε ο Ρώσος υπουργός Εξωτε-ρικών Σεργκέι Λαβρόφ πριν κορυφωθεί η κρί-ση προτείνοντας μια σχέση μεταξύ της Ευρω-παϊκής Ένωσης και της Ευρασιατικής Ένωσης στην οποία η Ουκρανία θα ήταν ένα κράτος-μαξιλάρι μεταξύ των δύο περιοχών

Οι ΗΠΑ θα αντιδράσουν υποστηρίζει ο Ντι Νόλφο και οι εξελίξεις της ουκρανικής κρίσης τον δικαιώνουν Μπορεί επομένως να υποστη-ρίξει κανείς ότι στο νέο μοίρασμα ο στρατηγι-κός στόχος για τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι να εμποδίσουν την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη Ρω-σία να έχουν μια προνομιακή σχέση Είναι μια προσαρμογή σε τελική ανάλυση του παλιού και επικεντρωμένου στη γερμανική διαίρεση στόχου της Γιάλτας να αποτραπεί δηλαδή ένας ηγεμονικός έλεγχος πάνω στη Γηραιά Ήπει-ρο που θα αποκλείει τις Ηνωμένες Πολιτείες Μια κλασική φόρμουλα είναι αυτή του Χένρι Κίσιντζερ η Ουάσιγκτον θα αντιταχθεί σε μια σχέση μεταξύ ΕΕ και Ρωσίας που θα είναι πιο στενή από εκείνες μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ και με-ταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας

Εδώ όμως το νέο μοίρασμα αποδεικνύεται πιο πολύπλοκο σε σχέση με το μοίρασμα της Γιάλτας Στα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου οι σχέσεις στην Ευρώπη ήταν μεν πολυπολικές στο αντικειμενικό επίπεδο γιατί η Γερμανία ήταν ένας οικονομικός κολοσσός αλλά ήταν διπολικές στο πολιτικό επίπεδο γιατί η διάταξη του συσχετισμού απέβλεπε στην καθήλωση και τον διαμελισμό της γερμανικής δύναμης Αλλά με την κατάρρευση της ΕΣΣΔ και την επανένω-ση της Γερμανίας η ισορροπία δυνάμεων έγινε πολυπολική και στο πολιτικό επίπεδο έστω και με τις αντιφατικές ακόμα μορφές του ευρωπαϊ-κού προτσές τις οποίες ο Ντι Νόλφο επικαλεί-ται και για τις οποίες ο Ρομάνο δυσφορεί

Υπάρχει επομένως ένα αντικειμενικό πεδίο του νέου μοιράσματος όταν είναι υπό συζήτη-ση η σχέση με τη Μόσχα στο οποίο το ευρω-παϊκό και γερμανικό στρατηγικό συμφέρον δεν συμπίπτει με το αμερικανικό συμφέρον Αυτό είναι για την ακρίβεια το πεδίο στο οποίο η πολιτική της Άγκελα Μέρκελ πρέπει να αξιο-λογηθεί Ενώ ίσχυε το μοίρασμα της Γιάλτας η Γερμανία με την Ostpolitik βρήκε ούτως ή άλλως τον τρόπο να εκφράσει τα διαφοροποι-ημένα συμφέροντά της Αρκεί να σκεφτεί κα-νείς την αντίσταση που πρόβαλε η Γερμανία


στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1981 στο θέμα του σιβηρικού αγωγού φυσικού αερίου όταν ο Ρό-ναλντ Ρέιγκαν επιχείρησε από την Ουάσιγκτον να μπλοκάρει τον ρωσογερμανικό αγωγό για να εμποδίσει την εδραίωση της ενεργειακής σχέ-σης μεταξύ ΕΣΣΔ και Γερμανίας

Με το τέλος της Γιάλτας είναι αυτονόητο ότι τα γερμανικά περιθώρια δράσης διευρύνονται εξαιρετικά Με ποιες μορφές θα μπορούσε να ρωτήσει κανείς και με ποιες επιπτώσεις στη σχέση με την Ουάσιγκτον Και ποιες στη σχέ-ση με τη Μόσχα Μόνο η συγκεκριμένη πορεία της ιμπεριαλιστικής πάλης θα μας δώσει την απάντηση Προς το παρόν μπορούμε να κά-νουμε τέσσερις παρατηρήσεις

Πρώτον Η πορεία της γραμμής Μέρκελ δεί-χνει ότι η Γερμανίδα καγκελάριος επιδίωξε πάντα να αντισταθμίσει κάθε βήμα προς με-γαλύτερη ευρωπαϊκή αυτονομία με μια επιβε-βαίωση του ατλαντικού δεσμού Όταν επρό-κειτο να εγκριθεί η Ευρωπαϊκή Συνταγματική Συνθήκη με την αποφασιστική γερμανική μεσολάβηση μετά την αποτυχία του δημοψη-φίσματος στη Γαλλία το Βερολίνο ξεκίνησε ταυτόχρονα τις πρώτες επαφές για την TAFTA ndash σήμερα ΤΤΙΡ ndash τις διαπραγματεύσεις για μια διατλαντική περιοχή ελεύθερου εμπορίου Μια συμφωνία ΤΤΙΡ μπορεί να λειτουργήσει μελλοντικά ως αντίβαρο και συμπλήρωμα στη σχέση με τη Μόσχα

Δεύτερον Από τότε που η διοίκηση του Μπαράκ Ομπάμα εκδήλωσε την τάση για retrenchment για εσωτερική στρατηγική αναδίπλωση ο γερμανικός προβληματισμός προσανατολίστηκε ξεκάθαρα προς μια με-γαλύτερη δραστηριοποίηση του Βερολίνου στην ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική Μπο-ρεί να υποθέσει κανείς ότι η Άγκελα Μέρκελ θεωρεί εφικτή μια μη συγκρουσιακή επανε-ξισορρόπηση με την Ουάσιγκτον κατά την αναζήτηση μιας ισότιμης σχέσης μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ αλλά είναι εξαιρετικά απίθανο κάτι τέτοιο να μη γνωρίσει στιγμές τουλάχι-στον τριβής αν όχι αντιπαράθεσης

Τρίτον Η θέση που πήρε η Πολωνία στην ουκρανική κρίση δείχνει τη σχετική ευκολία με την οποία η Ουάσιγκτον κατορθώνει από μια κατάσταση σχετικής αποστασιοποίησης να περνά σε κινήσεις αντιστάθμισης Η πολιτική της Βαρσοβίας εν τέλει συγκαταλέγεται μετα-ξύ των παραγόντων που προκάλεσαν την κρί-ση γιατί εξαιτίας της πολωνικής προτροπής η φόρμουλα σύνδεσης της Ουκρανίας με την ΕΕ κατέληξε σε αμφισημία ως προς το ενδεχόμενο ένταξης στην Ένωση και δεν αντισταθμίστηκε από μια πρωτοβουλία απέναντι στη Μόσχα Η Πολωνία του Ντόναλντ Τουσκ και του Ράντο-σλαβ Σικόρσκι στο οικονομικό επίπεδο αλλά ακόμα και σε σχέση με τις προοπτικές ένταξης στο ευρώ ευθυγραμμίστηκε με τη Γερμανία τα τελευταία χρόνια εγκαταλείποντας την παρα-δοσιακή στήριξη στις πολιτικές της Μεγάλης Βρετανίας Η σχέση μεταξύ Βαρσοβίας και Βε-ρολίνου Τα στρατηγικά όρια όμως στη σχέση μεταξύ Βαρσοβίας και Βερολίνου σηματοδο-τούνται από τον βαθμό εμβάθυνσης της ρωσο-γερμανικής σχέσης σηματοδοτούνται από τον βαθμό εμβάθυνσης της ρωσογερμανικής σχέ-σης Τα στρατηγικά όρια όμως στη σχέση μετα-ξύ Βαρσοβίας και Βερολίνου σηματοδοτούνται από τον βαθμό εμβάθυνσης της ρωσογερμανι-κής σχέσης και αυτό το γεγονός αποτελεί ένα μόνιμο ρήγμα που διευκολύνει την παρεισφρη-τική εξισορροπητική δράση της Ουάσιγκτον

Τέταρτον Η Ουάσιγκτον θέλει να εμποδίσει μια προνομιακή σχέση μεταξύ ΕΕ και Ρωσίας το Βερολίνο επανέκτησε απέναντι και στη Μό-σχα μια ικανότητα κίνησης την οποία προσπα-θεί να εξισορροπήσει στην ατλαντική σχέση Ένα άλλο ζήτημα ακόμα είναι το νέο μοίρασμα από τη ρωσική σκοπιά Η Μόσχα υπέστη την καμπή του 1989 ως στρατηγική ήττα με την απώλεια της σφαίρας επιρροής στην Ανατολική Ευρώπη και εκείνη του 1989 ως εθνική κατα-στροφή με την ενδόρηξη και τη ρήξη της κρα-τικής ενότητας της ΕΣΣΔ Ο στόχος της πολιτι-κής του Βλαδιμίρ Πούτιν είναι να ανασυστήσει εκείνον τον στρατηγικό χώρο αξιοποιώντας το

αίτημα της ρωσικής επανένωσης και με αυτή την έννοια στη Μόσχα θεωρούν ότι η τομή του 1989-1991 άνοιξε ένα ρωσικό ζήτημα τη στιγμή που έκλεινε το γερμανικό ζήτημα Η φόρμουλα της Ευρασιατικής Ένωσης απέναντι στην Ευ-ρωπαϊκή Ένωση εμφανίζεται ως το εργαλείο με το οποίο ο Πούτιν θέλει να διαπραγματευ-θεί ή να επιβάλει την οριστική διευθέτηση του νέου μοιράσματος Σε αυτό το προτσές η Μό-σχα έδειξε πάντα πως θεωρεί ότι η αναγνώρι-ση της μεταβίβασης της Ανατολικής Ευρώπης στην ΕΕ έπρεπε να έχει ως αντιστάθμισμα την αναγνώριση της ρωσικής επιρροής πάνω στο laquoεγγύς εξωτερικόraquo της Πάνω απrsquoόλα η Μόσχα θεωρεί ως απειλή στα ζωτικά της συμφέροντα την παρεισφρητική αξίωση να αφαιρεθούν από την επιρροή της οι περιοχές της πρώην ΕΣΣΔ μέσω της ένταξής τους στο ΝΑΤΟ ή την ΕΕ Αυτή είναι η στρατηγική ουσία του πολέμου στη Γεωργία το 2008 και της κρίσης στην Ου-κρανία σήμερα

Το 2008 διαφαινόταν υπόγεια ένας σιωπηρός συμβιβασμός που περιλάμβανε την αναγνώ-ριση της ρωσικής επιβολής στη Γεωργία ως αντάλλαγμα για τη συγκατάθεση της Μόσχας στην ένταξη της Σερβίας στην ΕΕ Με την προ-σάρτηση της Κριμαίας υπονομεύεται οριστικά η δυνατότητα να εδραιωθεί το νέο μοίρασμα μέσα σε ένα πλαίσιο συμφωνημένο ανάμεσα στη Ρωσία και την Ευρώπη Δύσκολα μπορεί να απαντήσει κανείς σύμφωνα με τον Economist το Βερολίνο θα συνεχίσει να μιλάει με τη Μό-σχα ότι κι αν συμβεί Η παραχώρηση της Κρι-μαίας από τη Ρωσία στην Ουκρανία το 1954 με απόφαση του Νικίτα Χρουστσόφ έχει με-λετηθεί ελάχιστα ως προς τα κίνητρά της Σύμ-φωνα με τη βιογραφία του William Taubman ndash Khrushchev 2003 ndash δεν ήταν απόφαση της στιγμής αφού ο μέλλων ηγέτης του Κρεμλίνου το είχε προτείνει αυτό στον Στάλιν από το 1944 ήδη όταν έπρεπε να προσδιοριστούν τα σύνο-ρα της μεταπολεμικής Ουκρανίας Σύμφωνα με τον Χένρι Κίσιντζερ η παρεμβολή ενός θύ-λακα ρωσικού πληθυσμού ίσως στόχευε laquoνα

αποτρέψει την ουκρανική εδραίωσηraquo Υπό αυτό το πρίσμα η αφαίρεση της Κριμαίας από την ουκρανική εξίσωση μπορεί να έχει ως υπόδηλο περιεχόμενο μια διαπραγματευτική προσφορά Δίχως την Κριμαία οι ρωσικές περιοχές δεν θα έχουν πια τη δυνατότητα να συγκροτήσουν ένα πλειοψηφικό εκλογικό μπλοκ και αυτό μπορεί να συνοδεύσει τις προτάσεις για laquoομοσπονδο-ποίησηraquo που διατυπώνει η Μόσχα

Άλλες θέσεις αφήνουν να εννοηθούν σκηνικά ακόμα μεγαλύτερης έντασης Σύμφωνα με τον Dimitri Trenin στην ιστοσελίδα Valdai η Μό-σχα ήταν προετοιμασμένη να αποδεχτεί την Ου-κρανία ως laquoμαξιλάριraquo ανάμεσα στη Ρωσία και την ΕΕ Η στροφή έγινε στις 21 Φεβρουαρίου όταν η ΕΕ δεν μπόρεσε να επιβάλει τον σεβα-σμό της συμφωνίας που πέτυχαν στο Κίεβο οι τρεις υπουργοί Εξωτερικών της Γερμανίας της Γαλλίας και της Πολωνίας Ο Πούτιν διέκρινε εδώ τον κίνδυνο laquoη Γαλικία ή η Δυτική Ουκρα-νίαraquo που έχουν δεσμούς με την Ευρώπη laquoνα πάρουν στα χέρια τους ολόκληρη τη χώρα και να τη μετατρέψουν σε μια αντιρωσική δύναμηraquo Το κεντρικό σημείο για τη Μόσχα σημειώνουμε είναι αν η Γερμανία και η ΕΕ είναι σε θέση να εξασφαλίσουν μια διαπραγματευτική γραμμή απέναντι στην αμερικανική πίεση που χρησι-μοποιεί ως μοχλό την πολωνική απόκλιση

Σύμφωνα με τον Τρένιν η γεωπολιτική κρί-ση δεν τερματίστηκε με την Κριμαία προσαρ-τημένη στη Ρωσία και την υπόλοιπη Ουκρανία ελεύθερη να δεθεί με τη Δύση Η Μόσχα μπο-ρεί να αποδεχτεί μόνο μια laquoουδέτερηraquo Ουκρα-νία με στενούς δεσμούς με τη Ρωσία∙ η μονα-δική δυνατή παραχώρηση θα ήταν να επιτραπεί η απόσχιση της Γαλικίας και η πρόσδεσή της στην Ευρώπη Η μάχη διαφαίνεται laquoμακρά και δύσκοληraquo η κατάσταση μεταξύ Μολδαβίας και Υπερδνειστερίας παρουσιάζει πολλές ομοιότη-τες ίσως να είναι laquoτο τέλος της έννοιας των ldquoεν-διάμεσων εδαφώνrdquo μεταξύ Ρωσίας και ΕΕraquo

Η οριστική διευθέτηση του νέου μοιράσματος υπόσχεται και άλλες κρίσεις

Lotta Comunista φ 523 Μάρτιος 2014



Η παγκόσμια οικονομία αναπτύσσεται ξανά με ρυθμούς προ κρίσης ενώ και το παγκόσμιο εμπόριο έχει μια καλή ανάπτυξη Παρόλα αυτά στις πρωτεύουσες του ιμπεριαλισμού το κλίμα δεν είναι χαρμόσυνο υπάρχει αβεβαιό-τητα ανησυχία Η ανάκαμψη είναι εύθραυστη και υπάρχουν φόβοι για υποτροπή Το ΔΝΤ προειδοποιεί για κινδύνους στασιμότητας και αποπληθωρισμού στις ldquoπροηγμένες χώρεςrdquo

Ο κίνδυνος αποπληθωρισμού είναι ένα όπλο που επισείουν κυρίως εναντίον της ευρωζώ-νης και της Κεντρικής Τράπεζάς της επιζη-τώντας επίμονα όπως κάνουν οι Financial Times laquoνέες εγχύσεις ρευστότηταςraquo Η ΕΚΤ εξακολουθεί να αρνείται ότι υπάρχουν κίνδυ-νοι αποπληθωρισμού στην Ευρώπη Ο Μάριο Ντράγκι στο Νταβός έφτασε να δηλώσει ότι είναι έτοιμος για όλα προκειμένου να αποτρα-πεί αυτό το ενδεχόμενο Πιο ανησυχητικές εί-ναι οι αναταράξεις στις ldquoαναδυόμενες χώρεςrdquo όπου το ΔΝΤ επισημαίνει κινδύνους laquoχρημα-τοπιστωτικών υπερβολών ειδικά με τη μορφή φούσκας των περιουσιακών στοιχείωνraquo

Οι δυσκολίες στις αναδυόμενες οικονομίες

Είναι μια κατάσταση που καλύπτει ένα αρ-κετά ευρύ φάσμα από χώρες με κοινό σημείο τη σημαντική εκροή κεφαλαίων που επιστρέ-

φουν κυρίως στην περιοχή του δολαρίου Μια φυγή κεφαλαίων που παρασύρει σε υποτίμη-ση τα εθνικά νομίσματα και εξαναγκάζει τις Κεντρικές Τράπεζες σε εξουθενωτικές παρεμ-βάσεις στις αγορές Για να βάλουν φρένο σε αυτή την εκροή οι αναδυόμενες οικονομίες αναγκάζονται να αυξήσουν σημαντικά τα επι-τόκια επηρεάζοντας έτσι αρνητικά την ανά-καμψή τους

Λειτούργησε πυροδοτικά σύμφωνα με κά-ποιους η απόφαση της αμερικανικής Κεντρι-κής Τράπεζας (FED) να μειώσει την εξαγορά κρατικών ομολόγων το λεγόμενο tapering δημιουργώντας προσδοκίες για αύξηση των επιτοκίων στις παλιές δυνάμεις γεγονός που προσελκύει κεφάλαια Δεν έχουμε να κάνουμε όμως μόνο με το tapering που έγινε εμβλη-ματικό των δυσκολιών αυτών των χωρών και προκάλεσε την πικρόχολη αντίδρασή τους ενά-ντια στις Ηνωμένες Πολιτείες και τις πλούσιες χώρες Επιδρούν επίσης σημαντικά η πτώση των τιμών των πρώτων υλών και η επιβρά-δυνση των ρυθμών ανάπτυξης της Κίνας ενώ προστίθεται για κάποιες χώρες μια σημαντική αύξηση των ενεργειακών εισαγωγών λόγω της υποτίμησης των εθνικών νομισμάτων Πλήτ-τονται ιδιαίτερα η Ινδία η Ινδονησία η Τουρ-κία η Νότια Αφρική καθώς και η Ουκρανία Τέλος η φυγή κεφαλαίων ενθαρρύνεται και από την πολιτική αστάθεια που υπάρχει σε πολλές από αυτές τις καταστάσεις

Μια νέα επαναστατική γενιά

Είκοσι γόνιμα χρόνια


Άγνωστες παράμετροι στην Κίνα

Σκιές στην παγκόσμια ανάκαμψη έρχεται να προσθέσει και η πιστωτική φούσκα στην Κίνα Ο οίκος αξιολόγησης Fitch υποστηρίζει ότι η εξάπλωση της πίστης στην Κίνα τα τελευταία πέντε χρόνια laquoξεπερνά οτιδήποτε έχουμε δει ποτέ πριν σε μια μεγάλη οικονομίαraquo Ένα σημαντικό μέρος των πιστωτικών δραστηριοτήτων βρίσκε-ται στα χέρια του ιδιαίτερα θολού στην Κίνα ldquoσκιώδουςrdquo τραπεζικού συστήματος Σε αυτή την ldquoζούγκλαrdquo παρατραπεζικών θεσμών πλανά-ται ένας φόβος για συστημικές χρεοκοπίες

Γενικότερα στη διατάραξη του κλίματος συμβάλλει η επιδείνωση των εντάσεων στην παγκόσμια σκηνή Η θερμοκρασία στις σινοϊ-απωνικές σχέσεις ανέβηκε σημαντικά Οι τό-νοι είναι ασυνήθιστοι ο ιαπωνικός Τύπος μι-λάει ανοικτά για κίνδυνο πολέμου Επίμαχο θέμα είναι πάντα τα διαφιλονικούμενα νησιά ΣενκάκουΝτιαογιού αλλά η προσοχή είναι εστιασμένη στις νέες ισορροπίες στην Ασία ξεκινώντας από εκτιμήσεις για την πτώση της αμερικανικής δύναμης

Το νέο ειδικό βάρος της Κίνας διαταράσσει αυτό καθαυτό τις ασιατικές ισορροπίες Το Πε-κίνο εξοπλίζεται και παρουσιάζει επιδεικτικά τα δόγματα της στρατιωτικής του προβολής Το Τόκιο εξωθείται στην άμυνα και η προσπάθειά του να απαντήσει υφίσταται τους περιορισμούς λόγω της αυξανόμενης δυσαναλογίας στην ασι-ατική ζυγαριά

Οι ΗΠΑ και ο πειρασμόςτης αναδίπλωσης

Στη Μέση Ανατολή η θερμοκρασία ξεκινώ-ντας από τη συριακή σφαγή ποτέ δεν έπεσε Η διάσκεψη της Γενεύης για τη Συρία προχωράει με δυσκολία ενώ η πρόσκαιρη συμφωνία για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα άνοιξε στην Τεχεράνη νέες προοπτικές προκαλώντας αστά-θεια στην περιφερειακή ζυγαριά

Είναι διεργασίες σε εξέλιξη που δεν συνέβα-

λαν όμως στο να άρουν τις αβεβαιότητες γύρω από την αμερικανική εξωτερική πολιτική και τη ροπή της σε μια στρατηγική αναδίπλωση Είναι εντυπωσιακό να ακούμε έναν βετεράνο της διεθνούς πολιτικής όπως ο Χέλμουτ Σμιτ να λέει ότι laquoοι Ηνωμένες Πολιτείες θα αποτρα-βηχτούν βαθμιαία από τη μάχη για την παγκό-σμια κυριαρχίαraquo

Η κούρσα για την Αφρική

Πολυάριθμες είναι και στην Αφρική οι πα-λιές και νέες εστίες έντασης Ο Arnaud de La Grange ανταποκριτής του Figaro διαπιστώνει ένα ανανεωμένο ενδιαφέρον των μεγάλων δυνά-μεων για την Αφρική Μόνο που τώρα υποστη-ρίζει δεν είναι πια οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ρωσία που διεκδικούν laquoτη φιλία των Αφρικανών αδελφώνraquo αλλά η Κίνα και η Ιαπωνία Μπορεί να ακούγεται υπερβολικό είναι όμως αλήθεια ότι τα κινεζικά κεφάλαια είναι πολύ δραστήρια στην Αφρική Όχι μόνο πρώτες ύλες παρόλο που οι κινεζικές αδελφές του πετρελαίου έχουν εγκαταστάσεις και δραστηριότητες στην Αγκό-λα το Γκαμπόν τη Νιγηρία το Σουδάν και την Αιθιοπία Το Πεκίνο επένδυσε στην Αφρική από το 2005 έως το 2013 γύρω στα 58 δισεκατομμύ-ρια δολάρια κατασκεύασε 3400 km αυτοκινη-τοδρόμων και 2200 km σιδηροδρόμων

Το Τόκιο απάντησε με την επίσκεψη του πρω-θυπουργού Άμπε σε διάφορες αφρικανικές χώ-ρες με τη δεδηλωμένη πρόθεση να εγκαινιαστεί laquoμια νέα μεθόριος στην ιαπωνική διπλωματίαraquo Δεν είναι δύσκολο να φανταστούμε ότι πρόκει-ται για τη διπλωματίας του μπλοκ επιταγών

Η γαλλογερμανική στροφή

Η Μαύρη Ήπειρος υπήρξε για μεγάλο χρονι-κό διάστημα προνομιακός κυνηγότοπος για την Ευρώπη Τα τελευταία χρόνια επενέβη σε αυτή κυρίως μέσω των γαλλικών στρατευμάτων και γιrsquo αυτό η ευρωπαϊκή πολιτική κατηγορήθηκε


ότι βαδίζει πάρα πολύ υπό τον ήχο της Μασ-σαλιώτιδας Η ευρωπαϊκή στήριξη ποτέ δεν έλειψε χωρίς πολύ ενθουσιασμό όμως κυρί-ως από πλευράς Βερολίνου Σήμερα τα πράγ-ματα έχουν αλλάξει

Στις αρχές Ιανουαρίου παρακολουθήσαμε την πλήρη μεταστροφή του προέδρου Φραν-σουά Ολάντ στο ρηνανικό πιστεύω Μετά από λίγες εβδομάδες οι υπουργοί Εξωτερικών της Γαλλίας και της Γερμανίας εξήγγειλαν ότι στο Μάλι θα επέμβει η γαλλογερμανική ταξιαρχία και στην Κεντρική Αφρική τα γαλλικά στρα-τεύματα θα πλαισιωθούν από στρατιώτες των ευρωπαϊκών χωρών Και όχι μόνο ο Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάγερ και ο Λοράν Φαμπιούς γνωστοποίησαν ότι θα κάνουν κοινή επίσκεψη πρώτα στη Γεωργία και τη Μολδαβία και μετά στη Βόρεια Αφρική με άλλα λόγια στα δύο μέτωπα της laquoευρωπαϊκής γειτονιάςraquo

Σε αυτό προστέθηκε η γερμανική στροφή ως προς την πολιτική άμυνας Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Γιοακίμ Γκάουκ ανήγγειλε ότι η Γερμανία είναι έτοιμη να αναλάβει πρωτεύο-ντα ρόλο στην ευρωπαϊκή άμυνα Οι ευθύνες του παρελθόντος υποστήριξε ο Γκάουκ δεν μπορούν να αποτελέσουν αιτία να μείνει η Γερμανία εξωτερικής πολιτικής Η Γερμανία είναι έτοιμη και να πάρει μέρος laquoμε μικρότε-ρη απροθυμίαraquo σε στρατιωτικές αποστολές Μια δήλωση που πλαισιώνεται από επίσημες παρεμβάσεις στον ίδιο τόνο από μέρους του υπουργού Εξωτερικών Σταϊνμάγερ και της υπουργού Άμυνας Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν

Εξετάζοντας την αλυσίδα κρίσεων της laquoευ-ρωπαϊκής γειτονιάςraquo γράψαμε laquoΟ ευρωπαϊ-κός ιμπεριαλισμός θα αναγκαστεί να πάρει την πρωτοβουλία ή θα υποστεί την πρωτοβουλία των άλλωνraquo [Διεθνισμός τ 28-29 Ιαν-Φεβρ 2014 ΣτΜ] Σήμερα ξεκινώντας από την τραπεζική Ένωση για να φτάσουμε στις νέες γαλλογερμανικές πρωτοβουλίες ο ευρωπαϊ-κός ιμπεριαλισμός είναι σε κινητικότητα Θα προκύψουν δυσκολίες θα υπάρξουν τριβές

βήματα πίσω αλλά η κατεύθυνση πορείας εί-ναι ξεκάθαρη Συμβαίνει ακριβώς αυτό που περιμέναμε μια πορεία προς μια ιμπεριαλι-στική Ευρώπη με όλες τα χαρακτηριστικά της κρατικής δύναμης

Ευρωπαϊκή αναδιάρθρωση στην Ιταλία

Οι τάσεις στις οποίες μέχρι τώρα αναφερ-θήκαμε θα καθορίσουν και την ιταλική πολι-τική Η κατάσταση στην Ιταλία εξακολουθεί να είναι δύσκολη η τόσο αναμενόμενη ανά-καμψη είναι αναιμική με μια ανάπτυξη του ΑΕΠ γύρω στο 07 Όλοι επαναλαμβάνουν ότι το πρόβλημα είναι η ανταγωνιστικότητα και ότι το μοναδικό φάρμακο είναι η ευρω-παϊκή αναδιάρθρωση Οι πυλώνες της είναι δύο ο πρώτος είναι η ιμπεριαλιστική πολι-τική ενάντια στους μισθούς μια περαιτέρω μισθολογική συμπίεση σύμφωνα με το γερ-μανικό μοντέλο των νόμων Χαρτζmiddot ο δεύτε-ρος πυλώνας είναι η δραστική περικοπή των δημοσίων δαπανών για να αρχίσει η αντιμε-τώπιση του κολοσσιαίου χρέους

Εναπόκειται στον Ματέο Ρέντσι να εφαρμόσει τη συνταγή μένει σε αυτόν να εφαρμόσει περαι-τέρω περικοπές των μισθών και των δημοσίων δαπανών όπως και την πολιτική απελευθέρω-σης Ο Ρέντσι είναι ένα νέο πρόσωπο της ldquoπο-λιτικής τουςrdquo Ήταν δήμαρχος της Φλωρεντίας με καθολική προέλευση μεγαλωμένος με τους προσκόπους και με εμπειρία στις Παγκόσμιες Ημέρες της Νεότητας [διεθνή φεστιβάλ νεολαίας που διοργανώνει η καθολική εκκλησία ΣτΜ] Πρώτα κατέκτησε το PD (Δημοκρατικό Κόμμα) και μετά αφού ξεφορτώθηκε κυριολεκτικά τον Ενρίκο Λέτα έγινε πρωθυπουργός χωρίς τη δι-αδικασία της laquoλαϊκής εντολήςraquo Έχει την υπο-στήριξη των ΜΜΕ και των μεγάλων ιταλικών οικονομικών ομίλων με την ΕΝΙ επικεφαλής


Τα είκοσι χρόνια του μπερλουσκονισμού

Ο Ρέντσι επέδειξε μια κάποια επιδεξιότητα και αρκετή δόση κυνισμού αλλά μέχρι τώρα κινή-θηκε μέσα στον κλωβό του Θα πρέπει να τον δούμε στην ανοικτή θάλασσα όπου φυσούν οι άνεμοι της παγκόσμιας και της ευρωπαϊκής δια-μάχης Στην Ευρώπη η προσπάθεια του Ρέντσι προσελκύει ενδιαφέρον θα πρέπει να εφαρμό-σει την αντιδημοτική πολιτική της λιτότητας και να περάσει τις εξετάσεις των ευρωπαϊκών περι-ορισμών Σε μας απομένει το καθήκον να συνε-χίσουμε να παλεύουμε για την υπεράσπιση των μισθών και των θέσεων εργασίας

Υπάρχει απογοήτευση και αποπροσανατολισμός στον κόσμο το εισπράττουμε και οι θέσεις μας δι-εισδύουν με μεγαλύτερη ευκολία Είχαμε ακόμα μια απόδειξη με το αποτέλεσμα της καμπάνιας για τις εκδόσεις μας Ιδιαίτερα με την επιτυχία του νέου μας βιβλίου Χρονικά του μπερλουσκονισμού [Giulio Conti Cronache del berlusconismo Lotta Comunista 2014 ΣτΜ] για το οποίο αξίζει να κάνουμε ένα σχόλιο Στις σελίδες του περιέχονται οι εκτιμήσεις οι απόψεις και η ανάλυση είκοσι χρόνων πολιτικών αγώνων στην Ιταλία Αναδημο-σιεύουμε όλο αυτό το υλικό δίχως να φοβόμαστε την κρίση του χρόνου

Αυτά τα είκοσι χρόνια ήταν κρίσιμα για τον ευρωπαϊκό ιμπεριαλισμό ο οποίος διαμόρφωσε σταδιακά τις εξουσίες του Παρακολουθήσαμε αυτό το προτσές το μελετήσαμε και το αντι-παλέψαμε καθημερινά Ήταν και είκοσι χρόνια μεταβολών των ιταλικών πολιτικών μορφών Η κρίση της DC (Χριστιανοδημοκρατία) του PSI (Ιταλικό Σοσιαλιστικό Κόμμα) και των μικρών μη καθολικών κομμάτων άνοιξε τον δρόμο στον Σίλβιο Μπερλουσκόνι σε έναν απολιτικό επιχει-ρηματία της Λομβαρδίας που για δύο δεκαετίες κατέλαβε την κεντρική πολιτική σκηνή

Αλλά στη διάρκεια αυτών των δύο δεκαετιών παρακολουθήσαμε και τη μεταμορφική πορεία του PCI (Ιταλικού Κομμουνιστικού Κόμματος) στην προσπάθειά του να ανακυκλωθεί από ρω-σικό σε ευρωπαϊκό κόμμα Μια πορεία σταδιακή

που οδήγησε laquoτο κόμμα των Τολιάτι Λόνγκο και Μπερλίνγκουερraquo στο PDS (Δημοκρατικό Κόμμα της Αριστεράς) μετά στους DS (Δημοκρατικοί της Αριστεράς) και τέλος στο PD (Δημοκρατικό Κόμμα) Σήμερα το Δημοκρατικό Κόμμα βρίσκε-ται στα χέρια ενός νεαρού καθολικού με ισχυρούς δεσμούς με τη βατικανή ιεραρχία και ο οποίος με τη δύναμη του PD έγινε πρωθυπουργός Για τη γενιά των ηγετών του PCI σε ρόλο πορθμέων εκείνα τα χρόνια ο εικοσαετής απολογισμός είναι μάλλον θλιβερός και μελαγχολικός

Μια συλλογική μάχη

Τέλος αυτά τα είκοσι χρόνια ήταν κρίσιμα για την εδραίωση και την ανάπτυξη του κόμματός μας Ήταν απαιτητικά χρόνια και αρκετά δύσκολα γιατί αναγκαστήκαμε να τα αντιμετωπίσουμε δίχως την άμεση συμβολή του Αρίγκο Τσερβέτο Μόνο μια μεγάλη συλλογική προσπάθεια μόνο μια πολύ συ-νεκτική δουλειά μάς επέτρεψε να αντεπεξέλθουμε σε μια τέτοια απουσία στο πεδίο της ανάλυσης και της πολιτικής καθοδήγησης Ασφαλώς μπορέσαμε να δουλέψουμε στηριζόμενοι στο θεωρητικό του κληροδότημα με έναν τεράστιο όγκο υλικού που μονάχα σήμερα ολοκληρώνουμε την τακτοποίησή του Το ανθρώπινο υλικό με το οποίο δουλέψαμε στο ξεκίνημα είχε και αυτό επιλεγεί και σχηματι-στεί κατευθείαν στη σχολή του

Ήταν είκοσι χρόνια στα οποία αναγκαστήκαμε να αναμετρηθούμε με τον ευρωπαϊκό κύκλο με τον μπερλουσκονισμό και τους ldquoλεγκιστέςrdquo συγ-γενείς του στο Βορρά με τον μεταμορφικό οπορ-τουνισμό Το γεγονός ότι εστιάσαμε έγκαιρα στη βαθιά φύση εκείνων των φαινομένων μάς επέτρε-ψε να μην κατασπαταλήσουμε δυνάμεις Ήταν χρόνια πολύ παραγωγικά για τη μάχη μας Είκοσι γόνιμα χρόνια στα οποία κατακτήσαμε και δια-μορφώσαμε μια νέα επαναστατική γενιά Με αυτό τον τρόπο η μαρξιστική επιστήμη η επαναστατι-κή στρατηγική και το λενινιστικό κόμμα μεταδί-δονται και ενδυναμώνονται μέσα από τις γενιές



Στις 28 Ιουλίου του 1914 άρχισε ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος Ένας αιώνας πέρα-σε από τότε που η ιμπεριαλιστική κοινω-νία φανέρωσε τη βαρβαρότητα που έκρυβε στα σπλάχνα της Η Ευρώπη πρωτοπόρος νεοτερικότητας και πολιτισμού τυλίχθηκε στις φλόγες

Στη αρχή ξέσπασε ο ευρωπαϊκός πό-λεμος ανάμεσα στις Κεντρικές Δυνάμεις (Γερμανία Αυστροουγγαρία Οθωμανική Αυτοκρατορία και Βουλγαρία) και τις χώ-ρες της Εγκάρδιας Συνεννόησης (Αντάντ) Γαλλία Μεγάλη Βρετανία Ρωσική Αυ-τοκρατορία Ιταλία (που προσχώρησε το 1915) και άλλες μικρότερες Στη συνέχεια με την παρέμβαση των ΗΠΑ και της Ια-πωνίας μετατράπηκε σε πραγματικό ldquoπα-γκόσμιο πόλεμοrdquo Έληξε οριστικά στις 11 Νοεμβρίου του 1918 με τη Γερμανία την τελευταία των Κεντρικών Δυνάμεων να καταθέτει τα όπλα της και να υπογράφει την ανακωχή με τις αντίπαλες δυνάμεις

Στη Ρωσία η σπίθα της προλεταριακής επανάστασης άναψε στις 7 Νοεμβρίου του 1917 όταν λίγο μετά τις 10 το βράδυ το καταδρομικό Αβρόρα αγκυροβόλησε στο Νέβα έστρεψε τα πυροβόλα του στα Χει-μερινά Ανάκτορα και έριξε μερικές βολές

στον αέρα για να αποδείξει ότι η απειλή ήταν πραγματική Στη μία τη νύχτα τα ανά-κτορα είχαν καταληφθεί από τους μπολ-σεβίκους ο Λένιν εξελέγη πρόεδρος του Συμβουλίου των Επιτρόπων του Λαού

Η σημερινή μακρά περίοδος κοινωνικής παθητικότητας

Στον υπερδεκαετή κύκλο κοινωνικής πα-θητικότητας που βιώνουμε είναι δύσκολο να συλλάβουμε την επαναστατική δυνα-μική που κατάφερε να εκφράσει η εργα-τική τάξη σε ορισμένες φάσεις της ιστο-ρίας της Μια ιστορία που είχε τη μεγάλη έκρηξή της τον περασμένο αιώνα τον αιώ-να των ιμπεριαλιστικών πολέμων και των εργατικών επαναστάσεων Αυτή η ιστορία μάς δίνει πολύτιμες υποδείξεις για να απο-κρυπτογραφήσουμε το μέλλον που μας πε-ριμένει

Η εποχή του ιμπεριαλισμού που μπήκε στον δεύτερο αιώνα της απέδειξε πόση βαρβαρότητα κρύβει στους κόλπους της αλλά απέδειξε επίσης ότι αυτή η διαιρε-μένη σε τάξεις κοινωνία μπορεί να γκρε-μιστεί Η εποχή του ιμπεριαλισμού είναι η

1914-2014Ο Λένιν και ο Μεγάλος Πόλεμος


χρονική περίοδος στην οποία εκφράστηκε το μέγιστο της οργανωμένης κοινωνικής συνείδησης Ένα προϊόν της ιστορίας το οποίο ξεκίνησε με την επιστημονική σκέ-ψη τον ιστορικό υλισμό που ανακάλυψαν ο Μαρξ και ο Ένγκελς Αλλά η βαρβαρό-τητα και η συνείδηση μπορούν να γεννι-ούνται και να πεθαίνουν μέχρι ο κύκλος της κοινωνικής εξέλιξης να ολοκληρωθεί με τρόπο οριστικό Εναπόκειται στην πρω-τοπορία της παγκόσμιας εργατικής τάξης να οδηγήσει αυτόν τον ιστορικό κύκλο ως το τέλος του έτσι όπως έλαχε στην αστική τάξη να κλείσει προς όφελός της τους αιώ-νες της παγκόσμιας κυριαρχίας της φεου-δαρχικής τάξης με τις πολλές μορφές της

Αναλύοντας σήμερα τον μακρύ κύκλο της κοινωνικής παθητικότητας βλέπουμε να αυξάνεται σε όλο τον κόσμο ο αριθμός του προλεταριάτου Αναρωτιόμαστε πότε θα ξεκινήσει ο νέος χρόνος του επαναστα-τικού κύκλου

Ο γίγαντας που αναπτύσσεταιστον κόσμο

Η ιστορία μας δείχνει ότι από την Κομ-μούνα του Παρισιού (1871) έπρεπε να πε-ριμένουμε μέχρι τον Οκτώβριο του 1917 σχεδόν πενήντα χρόνια για να δούμε την επιστημονική σκέψη οργανωμένη σε επα-ναστατικό κόμμα να κατακτά την εξουσία σε ένα τμήμα του διεθνούς προλεταριάτου και να δώσει μια ισχυρή ώθηση στην πα-γκόσμια επανάσταση

Σε αυτή την ιστορία της παγκόσμιας προλεταριακής επανάστασης πρέπει να τονιστεί ένα βασικό στοιχείο Στις πρώτες τέσσερις δεκαετίες που προηγήθηκαν της εποχής του ιμπεριαλισμού και των προλε-ταριακών επαναστάσεων είχαμε πολλές

προσπάθειες για να σπάσει το νήμα της επιστήμης της επανάστασης που ανακά-λυψε ο Μαρξ αλλά όλες απέτυχαν Με την εποχή του ιμπεριαλισμού και του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου ο Λένιν κατάφερε να κρατήσει σφιχτά στα χέρια του αυτό το νήμα το οποίο όμως έφευγε από τα χέρια του γερμανικού προλεταριάτου εκείνου του προλεταριάτου του Άουγκουστ Μπέ-μπελ το οποίο σύμφωνα και με τον Λένιν έπρεπε να είναι ο ασφαλέστερος οδηγός

Η γερμανική σοσιαλδημοκρατία υπερ-ψήφισε τις πολεμικές πιστώσεις και έγινε ldquoαυτοκρατορική σοσιαλδημοκρατίαrdquo Σε άλλες μεγάλες χώρες όπως η Ιταλία το προλεταριάτο δεν ξεπέρασε τον μαξιμα-λισμό και παρέμεινε αιχμάλωτο της αστι-κής σκέψης

Ο διεθνισμός του Λένιν

Το μπολσεβίκικο κόμμα κατέλαβε την εξουσία και υπέγραψε την αντιεθνικιστική συνθήκη ειρήνης Στο Μπρεστ-Λιτόφσκ στις 3 Μαρτίου 1918 επικύρωσε ειρήνη με εδαφικές παραχωρήσεις στη γερμανι-κή κυβέρνηση αδιανόητες μέχρι τότε ως προς το μέγεθός τους Ήταν η ειρήνη για τη στρατηγική της παγκόσμιας επανάστα-σης ήταν η ειρήνη για να υποστηριχθεί το ανερχόμενο επαναστατικό κύμα του γερ-μανικού προλεταριάτου Σε εκείνο το προ-λεταριάτο και την επαναστατική ιστορία της βρισκόταν ο μοχλός για να εξαπλωθεί η προλεταριακή επανάσταση στην Ευρώπη και να σπάσει η απομόνωση του ρωσικού προλεταριάτου

Το Μπρεστ-Λιτόφσκ ήταν η συνθήκη ει-ρήνης που θα καθιστούσε την Επανάστα-ση του Οκτώβρη πρώτο βήμα της παγκό-σμιας επανάστασης και θα απέτρεπε την


ήττα του απομονωμένου ρωσικού προλε-ταριάτου από τις δυνάμεις του ρωσικού εθνικισμού

Οι κρίσεις που προκάλεσε ο πόλεμος στις ηττημένες ή σε κάθε περίπτωση κοι-νωνικά αποδυναμωμένες δυνάμεις καθό-ρισαν τις συνθήκες για την προλεταριακή επανάσταση Στη Ρωσία του Λένιν αυτό πραγματοποιήθηκε

Πόλεμος και επαναστατική κρίση

Η Παρισινή Κομμούνα του 1871 προέ-κυψε από την ήττα της Γαλλίας στον πό-λεμο κατά της Γερμανίας Η Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917 προέκυψε από τις κοινωνικές κρίσεις που παρήγαγε ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος οι κρίσεις εκείνες ήταν αποτέλεσμα των πολέμων μεταξύ των δυνάμεων

Γιατί κάτι τέτοιο δεν συνέβη και στο τέλος του Β΄ παγκοσμίου ιμπεριαλιστι-κού πολέμου Την απάντηση μας τη δί-νει η μαρξιστική επιστήμη Ο Αρίγκο Τσερβέτο μάς εξηγεί με ξεκάθαρα λόγια laquoΜε την απουσία του προλεταριακού διε-θνισμού το μοίρασμα του αυτοκατεστραμ-μένου ευρωπαϊκού ιμπεριαλισμού από την Αμερική και τη Ρωσία δεν θα συναντούσε εμπόδια Δεν ήταν η πρώτη φορά που οι νικητές μοιράζονταν τη λεία Ήταν η πρώ-τη φορά όμως που μία από τις πιο άγριες ιμπεριαλιστικές ληστείες και η απόλυτα με-γαλύτερη που διαπράχτηκε ποτέ παρήγαγε μια κολοσσιαία μαζική ιδεολογία που την δικαιολογούσε και την εκθείαζε Το διεθνές προλεταριάτο με την ηθική υποδούλωσή του πλήρωνε σκληρά για την απώλεια της θεω-ρητικής πολιτικής και οργανωτικής αυτο-νομίας τουraquo (Arrigo Cervetto La contesa mondiale Lotta Comunista 1990)

Το προλεταριάτο έπρεπε να ανακτήσει τη laquoθεωρητική πολιτική και οργανωτική αυ-τονομίαraquo του η ιστορία της πρωταρχικής ομάδας μας την ανασύνθεση και δημοσί-ευση της οποίας ξεκινήσαμε αποδεικνύει την πολυπλοκότητα αυτού του καθήκο-ντος απέναντι στο οποίο εκείνη την εποχή μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο δεν υπήρ-χε καμία εναλλακτική επιλογή Έπρεπε να ξεκινήσουμε από την αρχή

Το να ξαναδούμε την ιστορία της πρωτο-πορίας του προλεταριάτου στις δεκαετίες που προηγήθηκαν του Α΄ Παγκοσμίου Πο-λέμου μπορεί να μας βοηθήσει να κατα-νοήσουμε τις δυσκολίες του χθες και του σήμερα σε μια περίοδο που το κόκκινο νήμα της επαναστατικής θεωρίας που έχει μόλις αποκατασταθεί πρέπει να το υπερα-σπιζόμαστε και να το διαδίδουμε με όλες μας τις δυνάμεις

Οι μάχες του Λένιν

Ας δούμε τις μάχες που διεξήγαγε ο Λένιν πριν από την εποχή του ιμπεριαλισμού

Στη Ρωσία την πρώτη μάχη ο επαναστα-τικός μαρξισμός χρειάστηκε να τη διεξά-γει ενάντια στους ποπουλιστές Ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους τους ο Νικολάι Ντάνιελσον (γνωστός με το ψευδώνυμο Νικολάι-ον) είχε μεταφράσει το Κεφάλαιο του Μαρξ και διατηρούσε αλ-ληλογραφία με τον Ένγκελς Είναι περιττό να υπενθυμίσουμε την πλούσια ιστορική παράδοση του ρωσικού ποπουλισμού

Οι μαρξιστές βρέθηκαν να συγκλίνουν με τους υποστηρικτές του ldquoνόμιμου μαρ-ξισμούrdquo σε μια πολύ σκληρή μάχη ενάντια στους ποπουλιστές στο θεωρητικό μέτω-πο Εκείνο που καταλόγιζαν στους μαρξι-στές ήταν ότι ήθελαν να χωρίσουν τον λαό


στον αγώνα ενάντια στον τσαρισμό σε μια χώρα όπου μόνο η ενότητα όλων των τά-ξεων μπορούσε φέρει τη νίκη ενάντια στην απολυταρχία Σε αυτό το πλαίσιο ο Λένιν διεξήγαγε με αριστοτεχνικά έργα τη θεω-ρητική πάλη ενάντια στον ποπουλισμό και ξεκίνησε να αποσαφηνίζει τις θεμελιώδεις θεωρητικές διαφορές μεταξύ του επανα-στατικού μαρξισμού και του νόμιμου μαρ-ξισμού Είναι η δεύτερη μάχη

Την τρίτη μάχη ο μαρξισμός την έδωσε ενάντια στον οικονομισμό που στον πολι-τικό αγώνα αντιπαρέθετε την οικονομική πάλη των εργατών Είμαστε στο τέλος της δεκαετίας του rsquo90 του 19ου αιώνα ο οικο-νομισμός είναι μια παραλλαγή του ευρω-παϊκού οπορτουνισμού του οποίου πατέ-ρας είναι ο Μπέρνσταϊν θεωρητικός ένα από τα ιστορικά στελέχη της γερμανικής σοσιαλδημοκρατίας

Το 1901 ο Λένιν άρχισε να δουλεύει πάνω στο Τι να κάνουμε έργο που θα κυκλοφορήσει το 1902 και μέσα από το οποίο θα προσδιορίσει τα σταθερά ση-μεία του επαναστατικού μαρξισμού Το κόμμα στη Ρωσία χωρίστηκε ανάμεσα στους μενσεβίκους που ήθελαν ένα κόμ-μα ldquoευρύrdquo και τους μπολσεβίκους που θεωρητικοποιούσαν την ανάγκη για ένα κόμμα αποτελούμενο από επαγγελματίες επαναστάτες Ο Μάρτοφ ηγέτης των μεν-σεβίκων τους κατηγόρησε ότι θέλουν ένα laquoκόμμα σέχταraquo

Επαναστατική ηττοπάθεια

Πίσω από την αυτή τη σύγκρουση ανά-μεσα σε αντίθετες αντιλήψεις για την ορ-γάνωση θα εκδηλωθεί γρήγορα η μάχη για την επαναβεβαίωση της στρατηγικής του διεθνισμού απέναντι στον πόλεμο Στις 27

Ιανουαρίου του 1904 η Ιαπωνία έστελνε ένα τελεσίγραφο στη Ρωσία στις πεδιά-δες της Μαντζουρίας είχαμε αιματοχυσία Ο Μάρτοφ ήταν ενάντια στον πόλεμο αλλά διευκρίνιζε ότι ο ρωσικός λαός δεν θα έπρεπε να κατακτήσει την ελευθερία του με τις laquoιαπωνικές ξιφολόγχεςraquo Οι μπολσεβίκοι αντίθετα τάσσονταν υπέρ της ήττας της Ρωσίας

Ο Λένιν γράφει για την ldquoΠτώση του Πορτ Άρθουρrdquo (Βπεριόντ 14 Ιανουαρίου 1905)

laquoΌχι η υπόθεση της ρωσικής ελευθερίας και του αγώνα του ρωσικού (και παγκό-σμιου) προλεταριάτου για το σοσιαλισμό εξαρτώνται σε πολύ μεγάλο βαθμό από τη στρατιωτική ήττα της απολυταρχίας Η υπό-θεση αυτή έχει κερδίσει πολλά από τη στρα-τιωτική πανωλεθρία που έσπειρε τον τρόμο σε όλους τους φύλακες της ευρωπαϊκής τά-ξης πραγμάτων [ ] Είναι το απολυταρχι-κό καθεστώς και όχι ο ρωσικός λαός που υπέστη αυτή την ατιμωτική ήττα Ο ρωσι-κός λαός είχε όφελος από την ήττα της απο-λυταρχίαςraquo

Ο Λένιν προεξοφλούσε το laquoο εχθρός εί-ναι στο σπίτι μαςraquo του Καρλ Λίμπκνεχτ Ο Μάρτοφ προεξοφλούσε τον σοσιαλσο-βινιστικό κεντρισμό Το κόμμα του Τι να κάνουμε αποδείκνυε ότι είναι το μοντέλο που απαιτούσε η πάλη για τη διεθνιστική στρατηγική

Το ρωσικό 1905

Τα ρωσικά σοσιαλδημοκρατικά κόμμα-τα βρίσκονταν στην περίοδο της μέγιστης αδυναμίας τους Στις αρχές Ιανουαρίου του 1905 η πολιτική οργάνωση του πα-πα-Γκαπόν είχε περίπου 4000 μέλη Στις 9 Ιανουαρίου βάδισαν προς τα Χειμερινά Ανάκτορα Ακολούθησε αιματοχυσία Στις


19 Αυγούστου ο υπουργός Εσωτερικών Μπουλίγκιν δημοσιεύει το διάγγελμα του τσάρου που προκήρυσσε εκλογές για την Αυτοκρατορική Δούμα

Τον Οκτώβριο το 1905 κατέβηκαν σε απεργία οι εργαζόμενοι στους σιδηροδρό-μους και οι φοιτητές Στην Πετρούπολη γεννήθηκαν τα σοβιέτ που στη συνέχεια επεκτάθηκαν και σε άλλες πόλεις Ο Λένιν υποστήριζε στις θεωρητικές και πολιτικές επεξεργασίες του τη laquoδικτατορία των ερ-γατών και των αγροτώνraquo και εξηγούσε

laquoΕίναι αυτονόητο πως αυτό δε θα είναι δικτατορία σοσιαλιστική δικτατορία αλλά δημοκρατική Η δημοκρατική δικτατορία δε θα μπορέσει να θίξει [hellip] τις βάσεις του κα-πιταλισμού Στην καλύτερη περίπτωση θα μπορέσει να προβεί σε ριζικό αναδασμό της ιδιοκτησίας της γης προς όφελος της αγρο-τιάς να εφαρμόσει ένα συνεπή δημοκρατι-σμόraquo Θα μπορέσει laquoνα ξεριζώσει όλα τα ασιατικά υποδουλωτικά γνωρίσματα όχι μόνο από τη ζωή του χωριού μα και από τη ζωή του εργοστασίου να βάλει τις βάσεις για μια σοβαρή καλυτέρευση της θέσης των εργατών και για το ανέβασμα του βιοτικού τους επιπέδου και τέλος ndash τελευταίο αλλά όχι λιγότερο σημαντικό ndash να μεταφέρει την επαναστατική πυρκαγιά στην Ευρώπηraquo (Δύο τακτικές της σοσιαλδημοκρατίας στη δημοκρατική επανάσταση Ιούλιος 1905)

Οι μενσεβίκοι θεωρούσαν ότι ο μέγιστος στόχος ήταν μια Κομμούνα και απέρρι-πταν το ενδεχόμενο να μπορεί να παρθεί η εξουσία σε ένα κράτος Έδειχναν εμπι-στοσύνη στη laquoδημοκρατική αστική τάξηraquo Ο Τρότσκι θεωρητικοποιούσε τη laquoδιαρκή επανάστασηraquo έδειχνε δυσπιστία απέναντι στους αγρότες και δεν διέκρινε δυνατότη-τες για μια εθνική μόνο επανάσταση Δεν υπήρχε εναλλακτική λύση απέναντι στη διεθνή σοσιαλιστική επανάσταση Ο Πλε-

χάνοφ και άλλοι υποστήριζαν ότι στη Ρω-σία ήταν δυνατή μόνο η δημοκρατία υπο-στήριζαν τη συμμαχία με τη δημοκρατική αστική τάξη

Από τον Δεκέμβριο του 1905 η αντίδρα-ση άρχισε να κλιμακώνεται και τον Ιούλιο του 1906 κέρδισε ενώ η Δούμα διαλύθηκε Ο σύντομος βίος του Σοβιέτ της Πετρού-πολης έφτανε στο τέλος του τον Οκτώ-βριο του 1906 με τη δίκη των 52 μελών του συμπεριλαμβανομένου του Τρότσκι Θα έμενε στην επαναστατική παράδοση η εμπειρία ενός εργατικού δημοκρατικού οργανισμού του Σοβιέτ του οποίου οι αντιφάσεις και οι δυνατότητες δεν είχαν ακόμη αποκαλυφθεί



Οι επικαιροποιημένες προβλέψεις του ΔΝΤ (World Economic Outlook Update Ιανουάριος 2014) δείχνουν μια ανάκαμψη σε φάση εδραί-ωσης Ο παγκόσμιος ρυθμός ανάπτυξης ενι-σχύεται από 3 του 2013 σε 37 το 2014 και σε 39 το 2015 Το παγκόσμιο εμπόριο αγα-θών και υπηρεσιών αυξάνεται ξανά με μια τα-χύτητα μεγαλύτερη από εκείνη του ΑΕΠ από 27 του 2012 και 2013 σε 45 το 2014 και σε 52 το 2015

Στις προηγμένες χώρες η ανάπτυξη περνάει από το 13 του 2013 στο 22 το 2014∙ στις αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες από το 47 στο 51 Στις αναπτυγμένες χώρες η ανάκαμ-ψη του 2014 είναι πιο ισχυρή στις ΗΠΑ (28) και στη Μεγάλη Βρετανία (24) σε σχέση με την Ιαπωνία (17) και την ευρωζώνη (10) που παρεμποδίστηκε από τις δυσκολίες της Γαλ-λίας (09) Ιταλίας (06) και Ισπανίας (06) ενώ η Γερμανία επιταχύνει στο 16

Μεταξύ των μεγάλων αναδυόμενων χωρών η Κίνα διατηρεί τον ρυθμό της (75) ακο-λουθούμενη από την Ινδία (54) το Μεξικό (30) τη Νότιο Αφρική (28) τη Βραζιλία (28) και τη Ρωσία (20) Οι περιοχές της Ανατολικής Ευρώπης της Λατινικής Αμερικής της Μέσης Ανατολής-Βόρειας Αφρικής αυξάνο-νται με μέσους ρυθμούς γύρω στο 3 Η Ασία αυξάνεται με 67 Η Υποσαχάρια Αφρική επι-ταχύνει με έναν ρυθμό σχεδόν ασιατικό (61) που προσελκύει το ενδιαφέρον των δυνάμεων

Ο προβλεπόμενος για το 2014 παγκόσμιος

ρυθμός αντιπροσωπεύει μια επιστροφή στον μέσο όρο της δεκαετίας 1995-2004 (36) με μια σημαντική διαφορά το χάσμα μεταξύ του ρυθμού των προηγμένων και εκείνου των ανα-δυόμενων χωρών που ήταν δύο μονάδες (28 έναντι 49) τώρα είναι τρεις (2 έναντι 51) Αυτή η νέα αναλογία αν και κατά πάσα πιθανότητα προσωρινή συνοψίζει μια ποσοτική έκβαση της παγκόσμιας κρίσης και εμπνέει ένα μέρος της πολιτικής συζήτησης για τον κύκλο

ΔΝΤ ανάκαμψη με κινδύνους

Η Κριστίν Λαγκάρντ θεωρεί ότι ο ρυθμός της ανάκαμψης είναι ανεπαρκής για την κοινωνική σταθερότητα και κοινωνική βι-ωσιμότητα η ανάπτυξη ndash είπε στο National Press Club της Ουάσιγκτον ndash εξακολουθεί να είναι laquoπολύ χαμηλή πολύ εύθραυστη πολύ άνισηraquo Δεν αρκεί να δημιουργηθούν laquoοι 200 εκατομμύρια θέσεις εργασίας που χρειάζονται στον κόσμοraquo ούτε να διασπεί-ρουμε τα οφέλη laquoπου απολαμβάνουν πάρα πολύ λίγοι άνθρωποιraquo laquoΣτις ΗΠΑ το 95 των νέων εισοδηματικών κερδών από το 2009 κατέληξε στο πλουσιότερο 1raquo

Η διευθύντρια του ΔΝΤ φοβάται τους κινδύνους υποτροπής Στις προηγμένες χώρες laquoβλέπουμε εντεινόμενους κινδύνους για εμφάνιση αποπληθωρισμού που θα μπο-

Οι πολιτικοί αριθμοί της ανάκαμψης


ρούσε να αποδειχτεί καταστροφικός για την ανάκαμψη [hellip] ο αποπληθωρισμός είναι ο δράκος που πρέπει να πολεμήσουμε με απο-φασιστικότηταraquo Οι Κεντρικές Τράπεζες οι οποίες για να διασώσουν τον κόσμο από το laquoχειρότερο σενάριοraquo την ύφεση ενήργησαν laquoπάνω και πέρα από το κάλεσμα του καθή-κοντοςraquo δεν θα πρέπει να ξαναγυρίσουν σε συμβατικές νομισματικές πολιτικές παρά μόνο laquoόταν θα έχει σταθερά εδραιωθεί μια εύρωστη ανάπτυξηraquo

Η προειδοποίηση παίρνει αφορμή από το ξεκίνημα της σταδιακής μείωσης (tapering) των μη συμβατικών μέτρων της FED1 αλλά ο μεγαλύτερος φόβος αφορά τις πιέσεις οι οποίες μπορούν να προκύψουν στην ΕΚΤ και την ευρωζώνη όπου ο πληθωρισμός μειώθηκε στο 07 τον Δεκέμβριο και ακρίβυνε τα πραγματικά επιτόκια και το πραγματικό ειδικό βάρος των χρεών Στις αναδυόμενες χώρες η Λαγκάρντ διακρίνει laquoσημάδια χρηματοοικονομικών υπερβολών ειδικά όταν παίρνουν τη μορφή της φούσκας περιουσιακών στοιχείων ή του αυξανόμενου χρέουςraquo και ζητάει μεγαλύτερη laquoχρηματο-οικονομική ρύθμισηraquo Οι αναδυόμενες και οι αναπτυσσόμενες χώρες εξέφρασαν τα τρία τέταρτα της παγκόσμιας ανάπτυξης τα τελευταία πέντε χρόνια και κράτησαν στην επιφάνεια την παγκόσμια οικονομία Αυτό συνέβη και χάρη στα μεγάλα νομισματικά δημοσιονομικά και πιστωτικά κίνητρα που συνέβαλαν στη δημιουργία των laquoχρημα-τοοικονομικών υπερβολώνraquo για τις οποίες τώρα παραπονιούνται

1 H αργή σταθερή και προβλέψιμη μείωση αγορών ομολόγων (QE) της Kεντρικής Τράπεζας των ΗΠΑ (FED) από το τρέχον επίπεδο των $85 δισ αγορών μηνιαίως O πρόεδρος της FED Ben Bernanke στις 22052013 ανέφερε ότι αυτό θα μπορούσε να αποφασιστεί σε κάποια από τις επόμενες συνεδριάσεις της FED εάν τα οικονομικά στοιχεία το υποστηρίξουν Αναμφισβήτητα αυτό που κάνει τη FED ανήσυχη και θα προβεί σε tapering είναι το τεράστιο μέγεθος του ισολογισμού της ($3356 τρισ Στοιχεία 220513)

Κίνδυνος ldquotaperingrdquo για τις αναδυόμενες

Η έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας (Global Economic Prospects Ιανουάριος 2014) εκτιμά ότι σήμερα ο ρυθμός ανάπτυξης των Αναπτυσ-σόμενων Χωρών (η Παγκόσμια Τράπεζα δεν δι-αχωρίζει τις αναδυόμενες από τις αναπτυσσόμε-νες) είναι κατά 22 μονάδες μικρότερος από τους εξαιρετικούς ρυθμούς της πενταετίας 2003-2007 που προηγήθηκε της κρίσης αλλά διαβεβαιώνει ότι αυτή η επιβράδυνση laquoδεν αποτελεί πηγή ανη-συχίαςraquo γιατί εκείνοι οι ρυθμοί αντιπροσώπευ-αν laquoμια υψηλή συγκυρία μη βιώσιμηraquo

Αυτή η αισιοδοξία ποντάρει σε μια βαθ-μιδωτή νομισματική πολιτική από πλευράς FED Αν το tapering ασκηθεί με μεθοδικό τρόπο ανακόπτοντας την αύξηση των επιτο-κίων κάτω από τις 100 μονάδες βάσης μέχρι το 2016 τότε η μικρότερη εισροή κεφαλαίων στις Αναπτυσσόμενες Χώρες (από το 46 στο 41 του ΑΕΠ το 2016) θα έχει ήπια αποτε-λέσματα Αλλά αν τα επιτόκια επιταχυνθούν απότομα κατά μία ή δύο ποσοστιαίες μονάδες τότε οι ροές κεφαλαίων θα μειωθούν μέχρι το 80 Σε αυτή την περίπτωση ισχυρίζεται η Παγκόσμια Τράπεζα laquoπερίπου το ένα τέταρ-το των αναπτυσσόμενων χωρών μπορεί να υποστούν αιφνίδιες ανακοπές στην πρόσβασή τους στο παγκόσμιο κεφάλαιοraquo Η απώλεια του ΑΕΠ θα ήταν της τάξης του 12 για τις χώρες μέσου εισοδήματος και του 04 για τις φτωχότερες χώρες laquoαντικαθρεφτίζοντας τους διαφόρους βαθμούς ενσωμάτωσης στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα και εμπόριο αυτών των οικονομιώνraquo Το σενά-ριο θυμίζει τις κρίσεις του 1997 στην Ασία

Κατά την ldquoπρόβα τζενεράλεrdquo του tapering που εξαγγέλθηκε στα μέσα του 2013 απο-σύρθηκαν από τις αναπτυσσόμενες χώρες 64 δισεκατομμύρια δολάρια σε δύο μήνες μειώνοντας στο μισό την ακαθάριστη εισροή κεφαλαίων με επακόλουθες νομισματικές υποτιμήσεις Η laquoδιόρθωση χαρτοφυλακίουraquo είναι διαφοροποιημένη και εντάσσεται στους


λογαριασμούς εκμετάλλευσης των μεγά-λων χρηματοπιστωτικών ομίλων Η ετικέτα ldquoπέντε εύθραυστεςrdquo που έβαλαν η Morgan Stanley και η Deutsche Bank στην Ινδία τη Βραζιλία την Ινδονησία την Τουρκία και τη Νότιο Αφρική δηλαδή τις χώρες που επλήγησαν στη διάρκεια εκείνου του επει-σοδίου δηλώνει όχι μόνο μια διάγνωση αλλά και ένα πεδίο δράσης Πιο πρόσφατα η Schroders σε συνεργασία με τους Financial Times διεύρυνε το πεδίο των δυνητικών στόχων σε άλλες τρεις χώρες ndash Πολωνία Χιλή και Ουγγαρία ndash και έθεσε σε υποψηφι-ότητα άλλες τρεις Αργεντινή Βενεζουέλα και Ουκρανία Η Bank of America Merrill Lynch ανεμίζει το σκιάχτρο της laquoαργής αφαίμαξηςraquo των αναδυόμενων οι οποίες το 2013 είχαν κατά την τράπεζα την πιο υψη-λή φυγή κεφαλαίων μετά από 11 χρόνια

Στρατηγική παύση και ανταγωνιστική προετοιμασία

Ο Gideon Rachman κύριος αρθρογράφος των Financial Times σημειώνει ότι μια laquoμε-τριοπαθής διόρθωσηraquo των αναδυόμενων χω-ρών σε συνδυασμό με μια laquoδυτική αναγέννη-σηraquo δεν είναι αρκετή για να διαταράξει την αισιοδοξία της χρηματοπιστωτικής ελίτ που συγκεντρώθηκε στο Νταβός Σύμφωνα με τον Anders Aslund του Ινστιτούτου Πίτερσον η τρέχουσα διόρθωση μπορεί να είναι κάτι πε-ρισσότερο από μετριοπαθής Πολλές αναδυό-μενες χώρες είναι κοντά σε ένα σημείο καμπής μέσα σε τέσσερις οικονομικούς κύκλους Εί-ναι ένας κύκλος της πίστης ένας κύκλος των βασικών προϊόντων ένας κύκλος των επενδύ-σεων ή κύκλος Κούζνετς και ένας κύκλος των μεταρρυθμίσεων που μπορεί να συμπέσει με έναν κύκλο Κοντράτιεφ Το πρόγραμμα φαί-νεται μεγάλο αλλά ο Άσλουντ δεν παρουσι-άζει μια ανάλυση των κύκλων της διάρκειάς τους και των διασταυρώσεών τους αλλά στή-νει ένα υποβλητικό σκηνικό για να αναγγείλει

μια laquoασυνέχειαraquo στη διαδικασία οικονομι-κής σύγκλισης των αναδυόμενων χωρών με τη laquoΔύσηraquo

Όπως και στις αρχές της δεκαετίας του rsquo80 laquoδύο κρίσιμες τάσειςraquo διατρέχουν τον κόσμο σήμερα δηλαδή η αύξηση των επι-τοκίων και η μείωση των τιμών των πρώ-των υλών αυτές έπληξαν τότε τις κακοδι-αχειριζόμενες αναδυόμενες οικονομίες και το ίδιο θα κάνουν και τώρα Ο εξαιρετικός ρυθμός των κινεζικών επενδύσεων θα πέ-σει με την αύξηση των πραγματικών επι-τοκίων αλλά προσθέτει ο Άσλουντ laquoΕίναι αδύνατον να μαντέψει κανείς πότε θα σκά-σει η κινεζική χρηματοπιστωτική φούσκα Μπορεί να διαρκέσει για χρόνια δίνοντας το χρόνο στην κυβέρνηση να αλλάξει πολι-τικήraquo Στις αναδυόμενες χώρες το δυναμι-κό της laquoδιακυβέρνησης για την ανάπτυξηraquo μειώθηκε μετά από μια εντυπωσιακή φάση μεταρρυθμίσεων (1980-2000) επήλθε εφη-συχασμός ενισχυμένος από την πεποίθηση ότι μπροστά στην κρίση ο laquoκρατικός καπι-ταλισμόςraquo αποδείχθηκε ανώτερος από την ελεύθερη αγορά

Οι αναδυόμενες επωφελήθηκαν σε μεγάλο βαθμό από την ελεύθερη αγορά αλλά μετά την αποτυχία της διαπραγμάτευσης της Ντόχα laquoαντί να προσφέρει ανοικτές αγορές σε όλους η Δύση πρέπει να οριοθετήσει τις προσπάθειές της προς όφελός τηςraquo Αυτό κατά τον Άσλουντ είναι το νόημα των δι-απραγματεύσεων για τη διατλαντική και τη διαειρηνική συνεργασία [TTIP και TPP αντίστοιχα ΣτΜ] και των διαπραγματεύ-σεων για τις υπηρεσίες και τις τεχνολογίες που διεξάγουν οι ΗΠΑ με τα laquoφιλικά έθνηraquo Ο ρυθμός ανάπτυξης των αναδυομένων θα μειωθεί από το 62 στο 4 και laquoη οικονο-μική σύγκληση μπορεί να σταματήσει για μια δεκαετίαraquo laquoΜια παύση η οποία πιθανόν να διαρκέσει πολλά χρόνιαraquo στη διάρκεια των οποίων ή η Δύση θα ξαναπάρει το προβά-δισμα ή οι αναδυόμενες θα μπορέσουν laquoνα αλλάξουν πολιτικό καθεστώςraquo για να ξανα-μπούν στο δρόμο της σύγκλησης


Αλυσοδεμένες παραγωγικές δυνάμεις

Ο Larry Summers στην ερευνητική διάσκεψη του ΔΝΤ τον περασμένο Νο-έμβριο αναφέρθηκε στις τις θεωρίες της δεκαετίας του rsquo30 για τη laquoμακρο-χρόνια στασιμότηταraquo ως χρήσιμα ερ-γαλεία για την κατανόηση του εικοσαε-τούς αποπληθωρισμού της Ιαπωνίας και της πρόσφατης αμερικανικής κρίσης Η υπόθεση εργασίας που διατύπωσε ο Σά-μερς είναι ότι αυτές οι μακρές κρίσεις αντικαθρεφτίζουν τη laquoσημαντική κάθο-δο κάτω από το μηδένraquo των laquoεπιτοκίων ισορροπίαςraquo δηλαδή των επιτοκίων που σύμφωνα με την αστική πολιτι-κή οικονομία θα επέτρεπαν την πλήρη απασχόληση σε εκείνο το επίπεδο κάτω του μηδενός κάθε νομισματική πολιτική γίνεται ανίσχυρη και η σκοπιμότητα για επενδύσεις έχει παραλύσει

Η μακρόχρονη απαισιοδοξία του Σά-μερς ο οποίος χρημάτισε υπουργός Οικο-νομικών του Μπιλ Κλίντον επικεφαλής του Εθνικού Οικονομικού Συμβουλίου του Μπάρακ Ομπάμα και υποψήφιος για την ηγεσία της FED αποκαλύπτει τον αποπροσανατολισμό ενός μέρους της αστικής τάξης και της αμερικανικής νομενκλατούρας απέναντι σε μια κρίση απρόσμενης διάρκειας και σκληρότητας

Τον Δεκέμβριο σε μια διάσκεψη στο CFR ο επικεφαλής των οικονομι-κών συμβούλων του Ομπάμα ο Jason Furman επεσήμανε δύο αρνητικές τά-σεις μακράς διάρκειας στην αμερικανική οικονομία Από το 1973 ο δείκτης ολικής παραγωγικότητας ο οποίος μέχρι τότε αυξανόταν με 22 ετησίως άρχισε να εξασθενεί μέχρι που έφτασε σήμερα στο 07 ετησίως Αυτός ο πολύπλοκος και αντιφατικός δείκτης χρησιμοποιείται ως μέτρο της καινοτομίας και της αποτελε-σματικότητας στον συνδυασμό κεφαλαί-

ου και εργατικής δύναμης Από το 1979 εκδηλώθηκε μια δεύτερη

τάση η αυξανόμενη ψαλίδα της ανισό-τητας των εισοδημάτων Και τα δύο προ-τσές εξακολουθούν μέχρι και σήμερα να είναι σε εξέλιξη Ο Φούρμαν δεν δέχεται την άποψη περί laquoμακρόχρονης στασιμό-τηταςraquo αλλά τοποθετεί τη διάρκεια της κρίσης στο χρονικό τόξο μιας περίπου δεκαετίας όσο δηλαδή απαιτείται για την ανάκαμψη μετά από μια συστημική κρίση σύμφωνα με την υπόθεση εργασί-ας που διατύπωσαν η Κάρμεν Ράινχαρντ και ο Κένεθ Ρογκόφ το 2009

Το Conference Board αμερικανική δε-ξαμενή σκέψης επεκτείνει σε παγκόσμια κλίμακα την τάση πτώσης της παραγω-γικότητας Ο παγκόσμιος ρυθμός αύξη-σης του δείκτη ολικής παραγωγικότητας έφτασε το 2013 στο μηδέν Η πτώση εί-ναι κοινή στις ώριμες και στις αναδυόμε-νες οικονομίες αλλά ενώ για τις πρώτες η κάθοδος παρουσιάζει βαθμιαία εξέλιξη από τις αρχές της δεκαετίας του rsquo70 για τις αναδυόμενες διαπιστώνεται μια από-τομη επιβράδυνση από τα μέσα της πε-ρασμένης δεκαετίας που αποδίδεται στη γρήγορη και άτακτη αύξηση κεφαλαίου και εργατικής δύναμης Οι αναδυόμενες χώρες διατηρούν ένα καθαρό προβάδι-σμα στην ετήσια αύξηση της παραγωγι-κότητας της εργασίας (προϊόν ανά απα-σχολούμενο) κοντά στο 1 στις ώριμες οικονομίες και γύρω στο 35 στις ανα-δυόμενες οικονομίες

Μια αλυσίδα αντιφάσεων συνδέει την ανάπτυξη και την κρίση σε όλα τα γεω-γραφικά πλάτη του καπιταλισμού Η πρε-μούρα του Άσλουντ να διακηρύξει για δεύτερη φορά σε εικοσιπέντε χρόνια τη νίκη της laquoΔύσηςraquo είναι εντελώς πρώιμη

Lotta Comunista φ 521 Ιανουάριος 2014


O Στέφαν Κορνέλιους υπεύθυνος για την εξωτερική πολιτική στην εφημερίδα Suumlddeutsche Zeitung δημοσίευσε μια laquoεγκεκριμένηraquo βιογραφία της Άγκελα Μέρκελ Το βιβλίο ερευνά τις πεποιθή-σεις που κινούν τη Γερμανίδα καγκε-λάριο σε θέματα εξωτερικής πολιτικής εντοπίζοντας στην ευρωπαϊκή στρατη-γική προοπτική το λόγο ύπαρξης της δράσης της (Stefan Kornelius Angela Merkel Die Kanzlerin und ihre Welt Hoffmann und Campe 2013)

Ευρωπαϊκή Γερμανία και νέο μοίρασμα

Γράφει ο Κορνέλιους laquoΟ Κόνραντ Αντενάουερ πρόσδεσε σταθερά την Ομο-σπονδιακή Δημοκρατία στη Δύση [hellip] Ο Βίλι Μπραντ άρχισε να εξομαλύνει τη σχέ-ση της χώρας με την Ανατολική Ευρώπη Και ο Χέλμουτ Κολ πέρασε στην ιστορία ως ο καγκελάριος που ολοκλήρωσε την επανένωση της Γερμανίαςraquo Τώρα λόγω και της κρίσης η Μέρκελ laquoεκτοξεύτηκε στην ηγεσία της Ευρώπηςraquo laquoΗ ειδική

θέση της καγκελάριου είναι κάτι εντελώς καινούριο στην ιστορία της Ομοσπονδια-κής Δημοκρατίαςraquo

Για πρώτη φορά μετά τον πόλεμο Γερ-μανός καγκελάριος ενσαρκώνει πλήρως μια ευρωπαϊκή Γερμανία αφοσιωμένη στη μάχη για να εφοδιαστεί η ήπειρος με εργαλεία για την παγκόσμια διαμάχη

Σε αυτό το πλαίσιο σημειώνουμε η Μέρκελ αντιπροσωπεύει και τη Γερμανία του νέου ιμπεριαλιστικού μοιράσματος που ακολούθησε την πτώση του Τείχους και το τέλος της Γιάλτας Με τη διεύρυνση της ΕΕ στην Ανατολική Ευρώπη ιδιαίτε-ρα με το μεγάλο άνοιγμα του 2004 όταν δέκα χώρες της Κεντροανατολικής Ευρώ-πης εντάχθηκαν στην Ένωση το ευρωπα-ϊκό μπλοκ ωθούμενο από τον γερμανικό κινητήρα διέβρωσε τον χώρο της πρώην ΕΣΣΔ φτάνοντας μέχρι τις πύλες του Κι-έβου Με την Ουκρανία έρχεται πλέον σε άμεση επαφή με τη Ρωσία η οποία βυθίζει τις μακραίωνες ρίζες της στη μεσαιωνική χώρα των Ρως του Κιέβου Η Ουκρανία επιπλέον είναι και μια βασική συνιστώσα του στρατηγικού σχεδίου του Βλαντιμίρ

Ευρωπαϊκά χρονικά



Πούτιν για την Ευρασιατική Ένωση ενός συνόλου που θα προσδώσει στη Μόσχα το απαραίτητο εκτόπισμα στη διαμάχη μεταξύ ηπειρωτικών συνόλων

Γερμανική ldquoRealpolitikrdquo στην Ανατολική Ευρώπη

Έχουμε μια γερμανική ρεαλιστική γραμμή εν μέρει έκφραση των οικονο-μικών και ενεργειακών δεσμών αλλά με ρίζες που ανάγονται στο σύστημα κρα-τών Η γραμμή αυτή υποστηρίζει μια εξωτερική πολιτική που λαμβάνει υπόψη τα στρατηγικά συμφέροντα του Κρεμλί-νου Παρόλο που η προσάρτηση της Κρι-μαίας οδήγησε σε ψύχρανση η γραμμή Μέρκελ στην ουκρανική κρίση φάνηκε να ενσαρκώνει αυτή τη Realpolitik Σε αυτή την κρίση η Γερμανία επεδίωξε τη διαπραγμάτευση με τη Μόσχα και φρό-ντισε να προσφέρει εγγυήσεις σχετικά με τους στρατηγικούς χώρους στο νέο μοίρασμα στο οποίο μετά την κατάρ-ρευση της ΕΣΣΔ οι δομές της ΕΕ και του ΝΑΤΟ έχουν προωθηθεί μέχρι τα δυτικά σύνορα της Ρωσίας

Σύμφωνα με τον Klaus-Dieter Fran-Klaus-Dieter Fran-kenberger στην εφημερίδα Frankfurter Allgemeine εκδηλώνεται μια ρωσική αδυ-ναμία στη διεθνή αναμέτρηση ο ενεργει-ακός μοχλός στον οποίο στηρίζεται η Μό-σχα δεν είναι επαρκής μακροπρόθεσμα και laquoδεν υπάρχει ένα ελκυστικό ldquoρωσικό μοντέλοrdquo για τον κόσμο του 21ου αιώναraquo

Αυτό το πλαίσιο που περιλαμβάνει την κινεζική πίεση στην Ανατολή δι-

καιολογεί ένα αίσθημα περικύκλωσης που διακατέχει τη Μόσχα τροφοδοτού-μενο από εκείνη που ο Κορνέλιους σε ένα σχόλιο στην Suumlddeutsche επιση-μαίνει ως ιστορική σταθερά της ρωσι-κής ψυχολογίας laquoΗ ρωσική αυτοαντί-ληψη τροφοδοτείται από ένα αίσθημα απειλής [hellip] και βρίσκει τη δύναμή της στην ένωση όλων των Ρώσων ενάντια στον εξωτερικό εχθρόraquo Η ρεαλιστική γραμμή του Βερολίνου προσπάθησε να μη θέσει τη ρωσική αρκούδα σε κατά-σταση να χρειάζεται να αποδείξει τι εί-ναι ικανή να κάνει Την ίδια θέση κρά-τησε και στην περίπτωση της Γεωργίας ο Κορνέλιους αναφέρει ότι τον Απρίλιο του 2008 τρεις μήνες πριν τη σύγκρου-ση η Μέρκελ laquoαντιστάθηκε στις ισχυρές πιέσεις των Ηνωμένων Πολιτειών που ήθελαν να προετοιμάσουν το δρόμο της ένταξης στο ΝΑΤΟ για τη Γεωργία και την Ουκρανίαraquo Ο Έγκον Μπαρ βετερά-νος της γερμανικής πολιτικής και δεξί χέρι στην Ostpolitik του Βίλυ Μπραντ προειδοποιεί σήμερα στη Bild laquoΗ Ου-κρανία δεν θα γίνει μέλος της ΕΕraquo

Πάντα στη Bild ο πρώην καγκελάριος Χέλμουτ Κολ διαπιστώνει έλλειψη laquoευ-αισθησίας στις σχέσεις με τους Ρώσους γείτονές μαςraquo και προειδοποιεί laquoΗ κρί-ση στην Ουκρανία ξεκαθαρίζει ακόμα μια φορά ότι στην Ευρώπη δεν μπορούμε να αισθανόμαστε ασφαλείς Ο πόλεμος δεν είναι κατrsquoανάγκη ένα ζήτημα του πα-ρελθόντοςraquo

Η Ουκρανία εντάσσεται στην αποκα-λούμενη laquoευρωπαϊκή γειτονιάraquo προς την οποία ο γαλλογερμανικός άξονας


ανήγγειλε πριν λίγο καιρό μια νέα κοινή πρωτοβουλία Η ουκρανική κρίση είναι δοκιμαστικό πεδίο για μια ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική ξεκινώντας από τη ρηνανική κεφαλή της

Έλλειμμα συγκεντροποίησης

Η έκφραση της δύναμης απαιτεί συγκε-ντροποίηση της διαδικασίας πολιτικής απόφασης Μπροστά στα γεγονότα της Ουκρανίας και στη ρωσική αντίδραση οι θέσεις των ευρωπαϊκών κρατών διαφορο-ποιήθηκαν Με διάφορες διαβαθμίσεις η Ιταλία η Ολλανδία η Γαλλία η Ελλάδα και η Κύπρος ακολούθησαν τη γραμμή του Βερολίνου απέναντι στην οποία όμως τα ανατολικά μέλη της ΕΕ ιδιαίτερα η Πο-λωνία και οι βαλτικές χώρες έδειξαν τα αντιρωσικά ανακλαστικά τους καθιστώ-ντας δυσκολότερη τη γερμανική διαμεσο-λάβηση και ευάλωτη την ΕΕ στις αμερι-κανικές παρεμβολές Αν στη διαδικασία της ηπειρωτικής ολοκλήρωσης η Πολωνία έλκεται στη γερμανική τροχιά σε μεγάλο βαθμό εξαιτίας της δύναμης των οικονομι-κών δεσμών όταν πρόκειται για τη σχέση με τη Ρωσία η πολωνική ιστορία καθιστά δυσεφάρμοστη μια γραμμή Realpolitik στη Βαρσοβία αν αυτό σημαίνει αποδο-χή της σχέσης μεταξύ Βερολίνου και Μό-σχας Μέσα σε αυτούς τους συσχετισμούς επανεκδηλώνεται ο παραδοσιακός ατλα-ντικός τροπισμός της Πολωνίας από τον οποίο η ρηνανική σύγκλιση τείνει να την απομακρύνει

Μπορούμε να πούμε ότι έχουμε ένα έλ-λειμμα συγκεντροποίησης σε μια ευρωπαϊ-

κή κίνηση που συμπεριλαμβάνει 28 εθνικά κράτη αν και θα πρέπει να τονίσουμε ότι η πολιτική σύνθεση ενός ηπειρωτικού συνό-λου θα είναι πάντα μακρά και βασανιστι-κή και ποτέ παγιωμένη σε τελευταία ανά-λυση όπως το αποδεικνύει άλλωστε και το αμερικανικό πολιτικό προτσές Τα 28 μέλη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου μπορεί να τα θεωρήσει κανείς ως σώμα ανάλογο της Γερουσίας των ΗΠΑ με τους αντιπροσώ-πους των 50 πολιτειών

Την επιφυλακτική στάση του Βερολίνου οι Financial Times την ερμηνεύουν ως άρ-νηση της δέσμευσης που πρόσφατα δήλω-σε ότι αναλαμβάνει η γερμανική ηγεσία για έναν αυξημένο ρόλο σε θέματα εξω-τερικής πολιτικής τα οικονομικά συμφέ-ροντα του ρωσικού δεσμού εμποδίζουν τη Γερμανία να αναλάβει τις ευθύνες της ως προς τη σύγκλιση με τις ΗΠΑ Το επιχεί-ρημα πρέπει όμως να το αντιστρέψουμε παρόλο που παραμένει σε ισχύ ένας ατλα-ντικός δεσμός το Βερολίνο ακριβώς με το να εκφράζει μια αυτόνομη θέση ως προς την Ουάσιγκτον μπορεί ως ευρωπαϊκή δύ-ναμη να αποκτήσει πολιτική προσωπικό-τητα στην παγκόσμια σκηνή

Αν κάτι τίθεται υπό συζήτηση αυτό εί-ναι ο βαθμός της ευρωπαϊκής αυτονομί-ας Ο Ennio Di Nolfo ιστορικός των διε-θνών σχέσεων γράφει στην εφημερίδα Il Messaggero ότι το γερμανικό κράτος laquoδεν μπορεί από μόνο του να καθορίσει τη μοί-ρα της Ευρώπηςraquo laquoτο σημερινό ευρωπαϊκό σύστημα το εγγυώνται οι Ηνωμένες Πολι-τείεςraquo οι οποίες laquoδεν προτίθενται να μεί-νουν έξω από τις συζητήσεις για το μέλλον των ευρωπαϊκών ισορροπιώνraquo

Ένα τέταρτο του αιώνα μετά τη γερ-


μανική επανένωση στο νέο μοίρασμα η Γερμανία και η Ευρώπη έχοντας επιδοθεί στην ευρωπαϊκή αναδιάρθρωση είναι υπό εδραίωση ως πόλος της ιμπεριαλιστικής διαμάχης Αλλά η ουκρανική κρίση δείχνει ότι η ευρωπαϊκή διαφοροποίηση εξακο-λουθεί να αποτελεί ανοικτή δίοδο για την πρωτοβουλία της Ουάσιγκτον

Ευρώ ldquoνησίδα σταθερότηταςrdquo

Ο χώρος της Ανατολικής Ευρώπης στην πορεία των ετών στις κρίσεις επίσης και προπαντός εδραίωσε τον δεσμό με το γερ-μανικό κέντρο μέσα από ένα προτσές το οποίο σηματοδότησαν οι διάφορες μάχες του νέου μοιράσματος Για τον διοικητή της πολωνικής Κεντρικής Τράπεζας Μά-ρεκ Μπέλκα laquoη ουκρανική κρίση αποδει-κνύει ότι αξίζει τον κόπο να επενδύσουμε στην ΕΕ ίσως η Πολωνία θα πρέπει να επανεξετάσει το ζήτημα της ένταξής της στη ζώνη του ευρώraquo laquoΗ Ευρώπη είναι μια νη-σίδα σταθερότηταςraquo επαυξάνει ο πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι

Το 2012 η Δημοκρατία της Τσεχίας ήταν η μόνη μαζί με το Λονδίνο που αρνήθηκε να υπογράψει το fiscal compact Τον Φε-βρουάριο της ίδιας χρονιάς βασισμένοι σε στοιχεία της τσέχικης συζήτησης ευρωπα-ϊστικού προσανατολισμού υποθέσαμε την έναρξη μιας μάχης της Πράγας για την ευ-ρωπαϊκή ευθυγράμμιση Η έντονα ευρω-σκεπτικιστική θέση του πρώην προέδρου Βάκλαβ Κλάους έπαιξε κάποιον ρόλο στην αναχαίτιση αυτής της τάσης Με την αλλαγή στην προεδρία και πιο πρόσφα-τα κυβέρνησης η υποβόσκουσα μάχη της

Πράγας φαίνεται να στρέφεται υπέρ του ρηνανικού κέντρου

Οι Financial Times αναφέρουν ότι ο Τσέ-χος πρωθυπουργός Μποχουσλάβ Σομπότκα ανήγγειλε μια laquoξεκάθαρη ρήξηraquo σε σχέση με τις θέσεις των προκατόχων του και δε-σμεύτηκε να laquoεπικυρώσει το fiscal compact της ΕΕ μέσα στους προσεχείς οκτώ μήνεςraquo και προανήγγειλε μάλιστα την ένταξη στο ευρώ laquoγύρω στο 2020raquo Οι Financial Times παρατηρούν ότι με την τσέχικη κίνηση laquoτο Ηνωμένο Βασίλειο έμενε απομονωμένο ως το μοναδικό κράτος μέλος που αποφεύγει το σύμφωνοraquo

Το ldquoαγγλικό πρόβλημαrdquo

Στο πορτρέτο του για την Άγκελα Μερ-κελ ο Κορνέλιους αναφέρει ότι η συμπά-θεια προς τον αγγλοσαξονικό κόσμο και ο θαυμασμός για το laquoβρετανικό αίσθημα της παράδοσηςraquo δεν εμποδίζουν την καγκε-λάριο να έχει αρνητική γνώμη για την ευ-ρωπαϊκή πολιτική του Ντέιβιντ Κάμερον Το laquoαγγλικό πρόβλημαraquo για τη Μέρκελ έγκειται στο γεγονός ότι το Λονδίνο απέ-ναντι στη γερμανική προσφορά για παρα-μονή του στην Ένωση εντείνει ολοένα και περισσότερο την απομόνωσή του Η Μέρ-κελ θεωρεί ότι ο Κάμερον είναι laquoόμηρος του κόμματός τουraquo σε σημείο που laquoστην ευρωπαϊκή πολιτική του [hellip] δεν επέδειξε τίποτα ως πολιτική προσωπικότηταraquo

Αλλά και από πλευράς τακτικής με την υπόσχεση για ένα δημοψήφισμα για την ΕΕ ο Κάμερον έκανε δύο λάθη laquoΚατrsquo αρ-χάς ανέλαβε ένα τεράστιο ρίσκο για λόγους βραχυπρόθεσμου εσωτερικού πολιτικού


Εκδόσεις Δ Ι Ε Θ Ν Ι Σ Μ Ο ΣΚολοκοτρώνη 63Γ 18531 Πειραιάς

οφέλουςraquo Η Μέρκελ η οποία υπολο-γίζει τα πάντα laquoδεν θα αφηνόταν ποτέ στο έλεος τόσο ανεξέλεγκτων πολιτικών δυνάμεωνraquo Κατά δεύτερο λόγο laquoήταν αφέλεια να περιμένει ότι με την υπόσχεση για δημοψήφισμα θα έπαυαν οι κριτικές στην πράξη βγήκε το αντίθετο αποτέλε-σμαraquo Ο Κάμερον μπορεί να υπολόγιζε πως θα laquoεκμεταλλεύονταν το γεγονός ότι οι Γερμανοί θέλουν με κάθε κόστος να κρατήσουν τη Μεγάλη Βρετανία στην ΕΕ επειδή αυτό αντιστοιχεί στα συμφέροντά τουςraquo Ωστόσο γράφει ο συγγραφέας laquoστη Μέρκελ δεν αρέσουν οι συγκαλυμ-μένες απειλέςraquo και επιπλέον η στρατη-γική προτεραιότητα του Βερολίνου είναι η ένωση του ευρώ συνεπώς ο Κάμε-ρον δεν θα πρέπει να έχει δεδομένη την υποστήριξη του Βερολίνου laquoΗ Μεγάλη Βρετανία πρέπει να παραμείνει στην ΕΕ αλλά όχι με κάθε κόστοςraquo

Εν όψει των εκλογών το 2015 ο ηγέτης των Εργατικών Εντ Μίλιμπαντ σε ένα άρθρο του στους Financial Times πήρε θέση πάνω στο ευρωπαϊκό ζήτημα Πα-ρόλο που αναγνωρίζει ότι η ΕΕ laquoπρέπει να μεταρρυθμιστείraquo ο Μίλιμπαντ υπο-στηρίζει την ένταξη σε αυτήν και λέει ότι δεν θέλει να ακολουθήσει το laquoαυ-θαίρετοraquo σχέδιο των Τόρις μια κυβέρ-νηση των Εργατικών θα οργανώσει ένα δημοψήφισμα μονάχα στο laquoαπίθανοraquo εν-δεχόμενο για μια περαιτέρω μεταβίβαση εξουσιών στις Βρυξέλλες Οι Financial Times παρότι αμφιβάλλουν για τα περί laquoαπίθανουraquo ενδεχόμενου μιας νέας μετα-βίβασης κυριαρχίας χαιρετίζει τη θέση του Μίλιμπαντ που φαίνεται να προσφέ-

ρει ένα αντίβαρο στην ανισορροπία των Τόρις laquoΓια το μεγάλο στρατηγικό ζήτημα της Ευρώπης διαμόρφωσε μια θέση που είναι περισσότερο πραγματιστική και προς το συμφέρον του επιχειρείν από εκείνη των συντηρητικών αντιπάλων τουraquo

Ο ρωσικός και ο αγγλο-ατλαντικός δε-σμός στα αντίθετα ανατολικά και δυτικά μέτωπα της ηπείρου είναι αναπόδραστα συστατικά της μεγαλοευρωπαϊκής στρα-τηγικής της Άγκελα Μέρκελ


Μητριά Ευρώπη για τον Ευρωπαίο εργάτη

Στην Ουκρανία των 46 εκατομμυρίων κατοίκων περίπου οι εργαζόμενοι εί-ναι 14 εκατομμύρια σχεδόν 6 στη βιομηχανία Μετανάστες είναι 5 έως 6 εκ 1 εκ στην ΕΕ 35 εκ στη Ρωσία Στη Γερμανία οι Ουκρανοί είναι επίσημα 200000 στην Ισπανία 90000 στην Πολωνία 330000 στην Ελλάδα πάνω από 25000 στην Ιταλία ανεπίσημες πηγές τους υπολογίζουν σε πάνω από 400-500000 Είναι κομμάτι του ldquoΕυρωπαίου εργάτηrdquo από κάθε άποψη Όπως και οι 36 εκατομμύρια εργαζόμενοι ndash 15 εκ από αυτούς στη βιομηχα-νία ndash που σε όλη την Ανατολική Ευρώπη από τις αρχές της δεκαετίας του rsquo90 έγιναν ένας κρίκος στην αλυσίδα της ευρωπαϊκής παραγωγής Προλετάριοι σε μια πραγματική ldquoΚίνα της Ευρώπηςrdquo που έγινε η ενδοχώ-ρα για τη μετεγκατάσταση την οργάνωση της εφοδιαστικής αλυσίδας και την εγκατάσταση των νέων εργοστασίων με χαμηλό μισθολογικό κόστος Το ldquoευρωπαϊκό όνειροrdquo για τους εργαζόμενους στην Ουκρανία είναι οι συν-θήκες της Πολωνίας αλλά οι πολωνικοί ουγγρικοί ή ρουμάνικοι μισθοί εί-ναι ο ldquoλοστόςrdquo με τον οποίο επιβάλλεται η αναδιάρθρωση στην υπόλοιπη Ευρώπη Το είδαμε στην αυτοκινητοβιομηχανία στις χαλυβουργίες στις ldquoλευκές συσκευέςrdquo ωριαίο κόστος εργασίας 7 ευρώ στην Πολωνία έναντι 24 στην ΕΕ των 28 Αλλά αυτό δεν φτάνει για τους Ουκρανούς η ΕΕ είναι δύο φορές μητριά Αν είναι έξω από τον ευρωπαϊκό μαντρότοιχο στην ακρότατη τροχιά των ldquoκύκλων της κολάσεωςrdquo της ευρωπαϊκής αναδιάρθρωσης είναι ακριβώς επειδή η Πολωνία η Ουγγαρία η Τσεχία η Ρουμανία η Βουλγαρία κλπ είναι μέσα Πρόκειται για την κλασική μοιρασιά των ληστών για την οποία έγραψε ο Λένιν μοιρασιά ανάμεσα στον ευρωπαϊκό και τον ρωσικό ιμπε-ριαλισμό Τη μόνη δυνατότητα επιλογής που άφησε στο ουκρανικό προλε-ταριάτο είναι να διαλέξει ανάμεσα στη δοκιμασία της μετανάστευσης στα κέντρα του ευρωπαϊκού κεφαλαίου και στην εκμετάλλευση με τα ισχνά με-ροκάματα στα εργοστάσια των διεφθαρμένων ldquoολιγαρχώνrdquo ή την προσω-ρινότητα και την ανασφάλεια στα ορυχεία και τη ldquoζώνη της σκουριάςrdquo του παρακμάζοντος Ντόνμπας Η αισχρότερη ατιμία τέλος της ουκρανικής κρίσης είναι ότι με την ιμπε-ριαλιστική μοιρασιά αυτοί οι μισθωτοί είτε παγιδεύονται στις αυταπάτες του ldquoευρωπαϊκού ονείρουrdquo είτε γίνονται έρμαια των αρρωστημένων ιδε-ολογιών του εθνικισμού ή παραδίδονται στα επανεμφανιζόμενα συντρίμ-μια των σταλινικών μύθων Δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική λύση από την κομμουνιστική αντίθεση στον ευρωπαϊκό ιμπεριαλισμό και σε όλους τους ιμπεριαλισμούς Δεν υπάρχει άλλος δρόμος από τη διεθνιστική ενότητα της τάξης μας

ΔΙΕΘΝΙΣΜΟΣ


Με τη νίκη στον Κριμαϊκό Πόλεμο και τη Συνδιάσκεψη Ειρήνης στο Παρίσι η Γαλλία του Λουδοβίκου Βοναπάρτη επανερχόταν στο ευρωπαϊκό προσκήνιο και κατακτούσε ένα πολιτικό κεφάλαιο για να το δαπανήσει στην αναθεώρηση των ισορροπιών του Συνεδρίου της Βιέννης Με τα σχέδια για έναν πόλεμο στην Ιταλία σχέδια που το Παρίσι αρχίζει να εξετάζει με τον Βίκτωρα Εμμανουήλ Β΄ και τον Καβούρ αναζητά έναν τρόπο για να απο-δυναμώσει μια δύναμη του status quo όπως η Αυστρία και να ανοίξει ένα ρήγμα στην τάξη πραγμάτων του 1815 Ας ακολουθήσουμε την ιστορική ανασύν-

θεση του Πιερ Ρενουβίν Ο Ναπολέων Γ΄ πιστεύει ότι το Βέλγιο και τα γερμανικά κράτη θα συμμαχούσαν με τη Γαλλία μετά από μια νίκη στην Ιταλία Πιστεύει ότι η Γαλλία θα έχει εδαφικά κέρδη Υπολογίζει στο ότι η Ιταλία θα γίνει δορυφόρος της Γαλλίας δηλαδή όχι ενιαίο κράτος αλλά μια συνομοσπονδία εξίσου ανίσχυρη όσο και η Γερμανική Συνομοσπονδία Αυτό το σχήμα αποτρέπει την αμφισβήτηση της κοσμικής εξουσίας του πάπα και ικανοποιεί εκείνους που φοβούνται μια υπεροχή του Πεδεμοντί-ου στις νέες ιταλικές ισορροπίες Στις διαπραγματεύσεις του Πλομπιέρ τον

Ιούλιο του 1858 το κεντρικό θέμα είναι η

συνομοσπονδία ο Καβούρ1 αποδέχεται να υπάρξουν τέσσερα κράτη στην Ιταλία υπό την προεδρία του πάπα αλλά υπό την πραγ-ματική ηγεσία του Οίκου της Σαβοΐας Το σύμφωνο συμμαχίας μεταξύ της Γαλλίας και του Πεδεμοντίου τον Ιανουάριο του 1859 αφορά την απελευθέρωση της Λομβαρδίας-Βενετίας από την αυστριακή κυριαρχία και ένα Βασίλειο της Άνω Ιταλίας με έντεκα εκατομμύρια κατοίκους Η μελλοντική τάξη πραγμάτων ολόκληρης της χερσονήσου δεν συζητείται Στο δια ταύτα την άνοιξη του 1859 ο Να-

πολέων Γ΄ διστάζει Σύμφωνα με τον Ρενου-βίν είχε πλάσει μια αισιόδοξη εικόνα για τις θέσεις των άλλων δυνάμεων και φανταζό-ταν ότι η Αυστρία θα έμενε απομονωμένη Η Πρωσία δεν μπορούσε παρά να επιθυμεί την εξασθένιση της Αυστρίας αντίπαλη δύναμη στη Γερμανική Συνομοσπονδία Η Ρωσία πάντα κατά τις προσδοκίες του Ναπολέοντα Γ΄ θα επωφελούνταν από τον πόλεμο για να πιέσει την Αυστρία η οποία έπαιξε κρί-σιμο ρόλο στην ήττα στον Κριμαϊκό Πόλεμο

1 Camillo Paolo Filippo Giulio Benso γνωστός ως conte di Cavour ή Cavour (1810 - 1861) ήταν Ιταλός πολιτικός πρωτερ-γάτης της εθνικής ενοποίησης της χώρας Διετέλεσε υπουργός του Βασιλείου της Σαρδηνίας 1850-1852 επικεφαλής της κυ-βέρνησης 1852-1859 και 1860-1861 Το 1861 με την ανακήρυξη του Βασιλείου της Ιταλίας έγινε ο πρώτος πρόεδρος του Υπουρ-γικού Συμβουλίου του νέου κράτους [ΣτΜ]

































































































































































































































Διεθνισμος 30.2014

Documents

Transcript of Διεθνισμος 30.2014