Ó×ÅÁÍÈÊ ÏÎ ÄÎÁÐÎÒÀ3 Îñíîâíî ó÷èëèùå “Ãåîðãè Ñòîéêîâ...

1

Ó×ÅÁÍÈÊ ÏÎ ÄÎÁÐÎÒÀÇà ìàëêè, ãîëåìè è îùå ïî-ãîëåìè

2

© Àâòîðñêè êîëåêòèâ — 2014

© ÀÑÒÀÐÒÀ — ãðàôè÷íî îôîðìëåíèå, 2014

ISBN 978-954-350-

Ãîäèøåí åçèêîâ ïðîåêò

ïî Áúëãàðñêè åçèê è ëèòåðàòóðà (5—8 êëàñ),

ó÷åáíà 2013—2014 ãîäèíà

3

Îñíîâíî ó÷èëèùå “Ãåîðãè Ñòîéêîâ Ðàêîâñêè”ñåëî Ãîëÿìî Íîâî, îáù. Òúðãîâèùå

Ó×ÅÁÍÈÊ ÏÎ ÄÎÁÐÎÒÀ

Çà ìàëêè, ãîëåìè è îùå ïî-ãîëåìè

4

Ïîñâåùàâà ñå íà 110-ãîäèøíèíàòà îò ñúçäàâàíåòî íàÎñíîâíî ó÷èëèùå “Ãåîðãè Ñòîéêîâ Ðàêîâñêè”,ñåëî Ãîëÿìî Íîâî, îáù. Òúðãîâèùå

5

Ñúäúðæàíèå

Èìà êàêâî äà íàó÷èì îò ÄÅÖÀÒÀ ! .................................................... 10

I ÐÀÇÄÅË. ÄÎÁÐÎÒÎ, ïðîÿâåíî êúì áåäíè, áîëíè, óÿçâèìè,âúçðàñòíè, õîðà ñ óâðåæäàíèÿ ................................................... 13

Âåíöèñëàâà Þëèÿíîâà Õðèñòîâà. ÁÀÁÀ ÊÓÍÀ ................................. 14Äåñè Ñâåòîçàðîâà Ñåðãååâà. ÌÀÌÀ Å ÄÎÁÐÀ ................................. 14Þëèÿ Íåäêîâà Ìàðèíîâà. ÁÀÁÀ ÌÈ ................................................. 15Ìàðèÿ Åìèëîâà Ñòàíèñëàâîâà. ÁÀÁÀ ÑÒÀÍÊÀ ................................ 16Àëáåíà Ñòåôàíîâà Äàíàèëîâà. ÁËÀÃÎÄÀÐÍÎÑÒÒÀ ÍÀ

ÅÄÍÀ ÑÒÀÐÈÖÀ .......................................................................... 17Ñåéìàí Ìåòèíîâà Ñàëèìîâà. Â ÌÀÃÀÇÈÍÀ ..................................... 17Ìàðèÿ Åìèëîâà Ñòàíèñëàâîâà. ÄÎÁÐÀÒÀ ÏÎÑÒÚÏÊÀ ................... 18Áàéðÿìêà Õàñàíîâà Õàñàíîâà. ÁËÀÃÎÄÀÐÍÈßÒ ÑÒÀÐÅÖ ............... 19Âåñêà Ðîçîâà Èñêðåíîâà. ÆÅÍÀÒÀ, ÊÎßÒÎ ÑÐÅÙÍÀÕ

ÏÎ ÂÐÅÌÅ ÍÀ ÏÚÒÓÂÀÍÅ .......................................................... 20Òóðõàí Ìèãëåíîâ Îãíÿíîâ. ÍÀ ÏÀÇÀÐ Â ÒÚÐÃÎÂÈÙÅ ..................... 20Þëèÿ Íåäêîâà Ìàðèíîâà. ÍÀ ÏÎÌÎÙ ............................................. 21Ñåéìàí Ìåòèíîâà Ñàëèìîâà. ÍÅ×ÅÑÒÍÈ ÏÀÐÈ .............................. 22Þëèÿ Íåäêîâà Ìàðèíîâà. ÑÀÌÎÒÍÈÒÅ ÑÒÀÐÖÈ ............................ 23Áàéðÿì Õàñàíîâà Õàñàíîâà. ÑÒÀÐÀÒÀ ÆÅÍÀ .................................. 23Åìèíå Åáàçåðîâà Àêúåâà. ÑÀÌÎÒÍÀÒÀ ÑÒÀÐÈÖÀ .......................... 23Èëèÿíà Àëåêîâà ßíêîâà. ÀÊÎ ÑÚÄÁÀÒÀ ÒÈ Å ÂÇÅËÀ ÌÍÎÃÎ ........ 24Âåñêà Ðîçîâà Èñêðåíîâà. ÁÅÄÍÈÒÅ ÕÎÐÀ ÏÐÈ ÎÒÅÖ ÈÂÀÍ .......... 25Ñåéìàí Ìåòèíîâà Ñàëèìîâà. ÃËÓÕÎÍßÌÎÒÎ ÄÅÒÅ....................... 26Ìàðèÿ Åìèëîâà Ñòàíèñëàâîâà. ÌÀËÊÎÒÎ ÌÎÌ×ÅÍÖÅ,

ÊÎÅÒÎ ÍÅ ×ÓÂÀ.......................................................................... 27Âåñêà Ðîçîâà Èñêðåíîâà. ÄÀ ÓÑÅÒÈØ ÁÎËÊÀÒÀ ÍÀ ÄÐÓÃÈß ....... 28Âåñêà Ðîçîâà Èñêðåíîâà. ÊÎÃÀÒÎ ÁÀÁÀ ÑÅ ÐÀÇÁÎËß .................. 28Âåñêà Ðîçîâà Èñêðåíîâà. ÍÅÏÎÇÍÀÒÈßÒ ÑËÅÏÅÖ ......................... 29

6

Âåñêà Ðîçîâà Èñêðåíîâà. ÃËÓÕÎÒÎ ÌÎÌÈ×Å................................. 30Ñåéìàí Ìåòèíîâà Ñàëèìîâà. ÁËÀÃÎÒÂÎÐÈÒÅËÍÀ ÀÊÖÈß ........... 31Àíèòà Âåíöèñëàâîâà Õðèñòîâà. ÄÀ ÏÎÌÎÃÍÅÌ ÍÀ

ÎÒÅÖ ÈÂÀÍ ................................................................................. 31

II ÐÀÇÄÅË. ÄÎÁÐÎÒÎ, ïðîÿâåíî êúì áëèçêè, ïðèÿòåëè, ñúó÷åíèöè .................................................................................... 33

Áàéðÿìêà Õàñàíîâà Õàñàíîâà. ÌÎßÒÀ ÏÐÈßÒÅËÊÀ ....................... 34Ìàðèÿ Åìèëîâà Ñòàíèñëàâîâà. ÑÈßÍÀ ............................................ 34Àíãåë Ëèëÿíîâ Ùåðåâ. ×ÅÑÒÍÎÑÒ ................................................... 35Äåéâèä Ñåâäàëèíîâ Þëèÿíîâ. ÍÀ ÏÚÒ ÇÀ Ó×ÈËÈÙÅ..................... 36Âåíöèñëàâà Þëèÿíîâà Õðèñòîâà. ÈÇÃÓÁÅÍÀÒÀ ÁËÓÇÊÀ ............... 37Ëèëè Ñåðãååâà ßðîñëàâîâà. ÁÀÁÀ ÌÈ ............................................. 37Ãåíîâåâà Íåäêîâà Ìàðèíîâà. ÑËÓ×ÊÀ ÂÚÂ ÂÈÅÍÀ........................ 38Ðîñèöà Íèêîëîâà Ðàäåâà. Â ÌÀÕÀËÀÒÀ ........................................... 39Êðàñèìèðà Ðóìÿíîâà Êðàñèìèðîâà. ÒÅÆÊÈÒÅ ÌÎÌÅÍÒÈ Â

ÌÎÅÒÎ ÑÅÌÅÉÑÒÂÎ .................................................................. 40Ñåéìàí Ìåòèíîâà Ñàëèìîâà. ÃÎËßÌÀÒÀ ËÞÁÎÂ ......................... 40Ìèðàé Ñíåæàíîâà Ñåâäàëèíîâà. ËÎØÈßÒ ×ÎÂÅÊ......................... 41Âåñêà Ðîçîâà Èñêðåíîâà. ÅÄÈÍ ÇÈÌÅÍ ÄÅÍ .................................. 42Ñåéìàí Ìåòèíîâà Ñàëèìîâà. ÑÏÀÑÈÒÅËÈ...................................... 43Ìàðèÿ Åìèëîâà Ñòàíèñëàâîâà. ÍÀÌÅÐÅÍÈÒÅ ÏÀÐÈ ..................... 44Èëèÿíà Àëåêîâà ßíêîâà. ÄÎÁÐÎÒÎ Â ÌÅÍ ...................................... 44Âåñêà Ðîçîâà Èñêðåíîâà. ØÀÐÅÍÈßÒ ÏÀÏÀÃÀË ............................ 45Àíãåë Ëèëÿíîâ Ùåðåâ. ÅÄÈÍ ËÅÂ .................................................... 46Âåñêà Ðîçîâà Èñêðåíîâà. ÙÀÑÒËÈÂÎÒÎ ÄÅÒÅ ............................... 47Àíè Âåíöèñëàâîâà Õðèñòîâà. ÄÎÁÐÈßÒ ÑÚÂÅÒ .............................. 48Þëèÿ Íåäêîâà Ìàðèíîâà. ÊÐÀÆÁÀÒÀ ............................................. 49Þëèÿ Íåäêîâà Ìàðèíîâà. ÍÎÂÈÒÅ ÎÁÓÂÊÈ ................................... 50Àíäðèÿí Àíåòîâ Àí÷îâ. ÏÎÌÎÙÍÈÊ ................................................ 50Êðàñèìèðà Ðóìÿíîâà Êðàñèìèðîâà. ÌÀÉÊÀ ÌÈ ............................. 51Èëèàíà Àëåêîâà ßíêîâà. ÌÎßÒÀ ÈÑÒÎÐÈß ..................................... 52Èëèÿíà Àëåêîâà ßíêîâà. ÍÅÙÀÑÒÍÎÒÎ ÑÈÐÀ×Å ............................ 53Ðîñåí Ñëàâ÷åâ Èëèÿíîâ. ÊÚÑÌÅÒ .................................................... 53

7

III ÐÀÇÄÅË. ÄÎÁÐÎÒÎ, ïðîÿâåíî êúì æèâîòíè,ïòèöè, ïðèðîäà ............................................................................ 55

Èëèÿíà Àëåêîâà ßíêîâà. ÌÎÌÈ×ÅÒÎ È ÊÎÒÅÍÖÅÒÎ ..................... 56Âåíöèñëàâà Þëèÿíîâà Õðèñòîâà. ÊÎÊÎ........................................... 57Àëáåíà Ñòåôàíîâà Äàíàèëîâà. ÃÚËÚÁÚÒ ....................................... 57Äåñè Ñâåòîçàðîâà Ñåðãååâà. ÌÀËÊÎÒÎ ÏÒÈ×Å .............................. 58Ãåíîâåâà Íåäêîâà Ìàðèíîâà. ÊÎÒÅÒÎ ............................................. 59Ìèëåíà Àëáåíîâà Ìëàäåíîâà. ÏÒÈ×ÅÍÖÅÒÎ .................................. 59Âåíöèñëàâà Þëèÿíîâà Õðèñòîâà. ÌÀËÊÈÒÅ ÊÓ×ÅÍÖÀ .................. 60Ìèðàé Ñíåæàíîâà Ñåâäàëèíîâà. ÁÎËÍÎÒÎ ÊÎÍ×Å ....................... 61Ñåéìàí Ìåòèíîâà Ñàëèìîâà. ÄÈÂÎÒÎ ÇÀÉ×Å ................................ 62Êðàñèìèðà Ðóìÿíîâà Êðàñèìèðîâà. ÊÎÒÅÒÎ .................................. 62Ñåéìàí Ìåòèíîâà Ñàëèìîâà. ËßÑÒÎÂÈ×ÅÒÎ ................................. 63Ñåéìàí Ìåòèíîâà Ñàëåìîâà. ÇÀ ÆÈÂÎÒÍÈÒÅ Ñ ËÞÁÎÂ ............. 64Ìàðèÿ Åìèëîâà Ñòàíèñëàâîâà. ÁÎÍÄÆÓÊ...................................... 65Âåñêà Ðîçîâà Èñêðåíîâà. ÍÀÇÀÐ ...................................................... 65Áàéðÿìêà Õàñàíîâà Õàñàíîâà. ÌÀËÊÎÒÎ ÊÎÒÅ ............................. 66Ìèðàé Ñíåæàíîâà Ñåâäàëèíîâà. ÈÇÃÓÁÅÍÈßÒ ÊÎÍ ...................... 67

IV ÐÀÇÄÅË. Íàøèòå ïðèÿòåëè çà ÄÎÁÐÎÒÎ .................................. 69Ñòèëèàíà Äèìèòðîâà, äèðåêòîð íà Îñíîâíî ó÷èëèùå

“Ãåîðãè Ñòîéêîâ Ðàêîâñêè” ........................................................ 70Íåëè Íèêîëîâà. Äîáðîòàòà ............................................................... 71Âèëÿíà Âàñêîâà Ðàøêîâà. Äîáðîòà .................................................. 73Âàëåðè Ëàëîâ Àíãåëîâ. Ùî å ÄÎÁÐÎÒÎ? ......................................... 74Ìàðèåëà Ïåòêîâà. Ãàëåíà .................................................................. 75Ëèëÿíà Ùåðåâà Âàñèëåâà .................................................................. 76Ïåòúð Âàí÷åâ. Òåáeøèðåíà ïðèêàçêà ............................................... 78ÄÎÁÐÎÒÎ â ïîñëàíèÿòà íà íàøèòå ïðèÿòåëè îò ñòðàíàòà

(Çåëåíî ó÷èëèùå 2014 ã.) ............................................................ 81

V ÐÀÇÄÅË. ÍÀÐÈÑÓÂÀÕ ÄÎÁÐÎÒÎ ................................................. 87

VI ÐÀÇÄÅË. Êúäå æèâåå ÄÎÁÐÎÒÎ? ............................................. 103

Ìåäèèòå çà íàñ ................................................................................. 112

8

“Äóìàòà å âåëèêî íåùî.

Ñ äóìà ìîæåø äà ñúáåðåø õîðàòà,

ñ äóìà ìîæåø äà ãè ðàçäåëèø.”

Ëåâ Òîëñòîé

9

Ñêúïè ÷èòàòåëþ,

Â ðúöåòå ñè äúðæèø åäèí ó÷åáíèê. Òîâà îáà÷å íå å îáèêíîâåíó÷åáíèê ñ îáèêíîâåíè ðàçêàçè — íå ñàìî çàùîòî å Ó÷åáíèê ïî äîáðîòà.Òîâà å ó÷åáíèê, êîéòî ùå òè ïîêàæå êàê äà ïîñòèãíåø ìå÷òèòå ñè,íåçàâèñèìî êîé ñè, êúäå ñè ðîäåí, êúäå æèâååø è êàê ñå êàçâàø...Îáà÷å... èìà åäíî óñëîâèå. Ïúðâî òðÿáâà äà ñå íàó÷èø äà ìå÷òàåø!Íî òîçè ó÷åáíèê ðàçêàçâà è çà òîâà. Ìåæäó ðåäîâåòå, ñíèìêèòå è ðèñóí-êèòå, ÷åòåéêè âúðõó ëèöàòà íà âñè÷êè íåãîâè àâòîðè, ùå ñå íàó÷èø íåñàìî äà ìå÷òàåø, íî è äà ïîìîãíåø íà îñòàíàëèòå äà ãî íàïðàâÿò.Òîâà å íàé-ãîëåìèÿò Óðîê ïî äîáðîòà. Çàùîòî ÷îâåê å òîëêîâà ãîëÿì,êîëêîòî ãîëåìè ñà ìå÷òèòå ìó. À íà åäíî äåòå ìó òðÿáâà òîëêîâàìàëêî... Ìíîãî îò íàøèòå äåöà íå çíàÿò äà ìå÷òàÿò, à è êàêúâ ëè åñìèñúëúò, àêî îò òåá íå ñå î÷àêâà äà ïîñòèãíåø íåùî... Êàê äà ìå÷òàåøçà íåùî, êîåòî äîðè íå ïîçíàâàø?! Êàê ìîæåø äà ìå÷òàåø äà ñèó÷èòåë, ëåêàð, èíæåíåð, àêî íèêîãà íèêîé íå å î÷àêâàë îò òåá äà ñòàíåøòàêúâ. À íà åäíî äåòå ìó òðÿáâà òîëêîâà ìàëêî... Òðÿáâà ìó ïðîñòî äàïîâÿðâàø â íåãî, äà ìó ãî ïîêàæåø è äà ìó ïîìîãíåø è òî äà ïîâÿðâàâ ñåáå ñè. Ñëåä òîâà òî ñàìî ùå ñúçäàäå ìå÷òèòå ñè... è íèêîé âå÷å íåìîæå äà ìó ïîïðå÷è äà ãè ïîñòèãíå!

Äåöàòà, êîèòî ñà íàïèñàëè òåçè ðåäîâå, èçðàñíàõà ïðåä î÷èòå íè.Íèå âèäÿõìå êàê ñå ðàæäàò ìå÷òèòå èì, çàïî÷âàò äà ïîðàñòâàò è ñòàâàòâñå ïî-ãîëåìè è ïî-ãîëåìè. Ñêîðî ãðàíèöèòå íà ñåëîòî èì îòåñíÿõà...È òå çàïî÷íàõà äà ìå÷òàÿò ìíîãî èçâúí òÿõ... Çàä âñè÷êî òîâà îáà÷åñòîÿò åäíè ó÷èòåëè ñ îãðîìíè ñúðöà. È òúé êàòî â æèâîòà ñëó÷àéíèíåùà íÿìà, è èìåòî íà ñåëîòî, îòêúäåòî èäâàò äåöàòà è òåõíèòå ó÷è-òåëè, íå å ñëó÷àéíî — Ãîëÿìî Íîâî. Òàì íàèñòèíà æèâåÿò ãîëåìè õîðàñ ãîëåìè ñúðöà…

Òåîäîðà Êðóìîâà

Çàì.-ïðåäñåäàòåë íà Öåíòúð „Àìàëèïå”

10

Èìà êàêâî äà íàó÷èì îò ÄÅÖÀÒÀ !

Â ÎÓ „Ãåîðãè Ðàêîâñêè” ó÷àò 135 ó÷åíèöè. 98% îò òÿõ ñà îò ðîì-ñêè ïðîèçõîä è ïðèíàäëåæàò êúì ãðóïàòà ìèëëåò. Ìåñòíèòå õîðà ñàìþñþëìàíè ïî âåðîèçïîâåäàíèå, à ñåìåéíèÿò åçèê å òóðñêè. Ïðîáëå-ìúò ñ èíòåðôåðåíöèÿòà ìåæäó äâàòà åçèêà å èçêëþ÷èòåëíî ñåðèîçåíè ñúçäàâà ìíîæåñòâî çàòðóäíåíèÿ â ó÷åáíèÿ ïðîöåñ. Êàòî ïðåïîäà-âàòåë ïî Áúëãàðñêè åçèê è ëèòåðàòóðà ñå çàåõ äà èçñëåäâàì ðàçëè÷íèåçèêîâè ÿâëåíèÿ íà ó÷èëèùíî íèâî. Âñå ïî-÷åñòî èçïîëçâàì íåñòàí-äàðòíè è „íåðåãëàìåíòèðàíè“ ïîäõîäè è ìåòîäè íà ðàáîòà. Âÿðâàì,÷å ïúòÿò êúì ïîçíàíèåòî ìèíàâà ïðåç ïðåæèâÿâàíåòî!

Âå÷å å òðàäèöèÿ ìîèòå ó÷åíèöè äà ðàáîòÿò ïî âúòðåøíîó÷èëèùíèãîäèøíè ïðîåêòè ïî ÁÅË. Â íà÷àëîòî íà âñÿêà ãîäèíà ïîñòàâÿì íàäåöàòà äúãîñðî÷íà çàäà÷à. Äåéíîñòèòå ñà ðàçñðî÷åíè âúâ âðåìåòî.Ó÷åíèöèòå ðàáîòÿò èíäèâèäóàëíî èëè â ãðóïè, ìîãàò äà ïîìàãàò ðîäè-òåëè è äðóãè ó÷èòåëè. Ðàáîòàòà ïî òåçè ïðîåêòè îñèãóðÿâà ó÷åíå ÷ðåçïðèêëþ÷åíèå, èçãðàæäà ðåäèöà ïîëåçíè êà÷åñòâà è óìåíèÿ êàòî ðàáîòàâ åêèï, èçïîëçâàíå íà ðàçëè÷íè èçòî÷íèöè íà èíôîðìàöèÿ, ïîäîáðÿ-âàíå íà êîìóíèêàöèÿòà íà áúëãàðñêè åçèê. Äåöàòà ñòàâàò óâåðåíè èçàïî÷âàò äà ñå ÷óâñòâàò ìîæåùè è çíà÷èìè. Ó÷åíèöèòå âå÷å èìàòîïèò è â íà÷àëîòî íà âñÿêà ó÷åáíà ãîäèíà î÷àêâàò íîâàòà ñè çàäà÷à...è íîâèòå ïðåäèçâèêàòåëñòâà.

Ïðîåêòèòå, ïî êîèòî ñìå ðàáîòèëè è ñìå ïðèêëþ÷èëè ñ ãîòîâ ïðî-äóêò, ñà ñëåäíèòå:

1. 2009/2010 ã. — „Áàáî, ðàçêàæè ìè ïðèêàçêà” (òåðåííà ðàáîòà,åçèêîâà ðàáîòà, Äåí íà ïðèêàçêèòå).

2. 2010/2011 ã. — „Ñãîòâåíî îò ìàìà” (òåðåííà ðàáîòà, åçèêîâà ðà-áîòà, èçäàâàíå íà êóëèíàðíà êíèæêà ñ ìåñòíè ãîòâàðñêè ðåöåï-òè, „Áúðçî, ëåñíî, âêóñíî” — êóëèíàðíà íàäïðåâàðà ìåæäó ðîäè-òåëè è äåöà).

3. 2011/2012 ã. — „Ïåñåíòà íà åäíà ãîðà” (ãîðñêî êðúùåíå, èçñëåä-âàíå íà ðàñòèòåëíèòå âèäîâå â çåìëèùåòî íà ñåëîòî, ðàáîòà ñðàçëè÷íè èçòî÷íèöè íà èíôîðìàöèÿ, åçèêîâà ðàáîòà, ëèòåðà-òóðíî ÷åòåíå).

11

4. 2012/2013 ã. — „Ïðåäàé íàòàòúê” (èíîâàòèâíà èãðà, åçèêîâà ðà-áîòà, ïðåäàâàíå íà äîáðîòî).

5. 2013/2014 ã. — „Ó÷åáíèê ïî Äîáðîòà” (åçèêîâà ðàáîòà, èëþñòðà-òèâåí ìàòåðèàë, èçäàâàíå íà Ó×ÅÁÍÈÊ).

Ïðîåêòúò òàçè ãîäèíà ïðåäèçâèêà èçêëþ÷èòåëíî ãîëÿì ìåäèåíèíòåðåñ. Òåìàòà äîéäå ñàìà — ïðîäèêòóâàõà ÿ íåãàòèâíèòå íîâèíè,êîèòî èäâàõà îò ñâåòà íà âúçðàñòíèòå... Àç è äåöàòà ðåøèõìå, ÷å åíàëîæèòåëíî äà ãîâîðèì ïî-÷åñòî è ïî-âèñîêî çà ÄÎÁÐÎÒÎ. Äà äîêà-æåì, ÷å ÒÎ ñúùåñòâóâà! Âðåìå áåøå íÿêîé â Áúëãàðèÿ äà íàïèøå Ó÷åá-íèê ïî Äîáðîòà! À êîé äðóã, îñâåí ÄÅÖÀÒÀ, ìîæå äà íàïðàâè òîâà!

Â ïðîäúëæåíèå íà öÿëà ó÷åáíà ãîäèíà ìîèòå ó÷åíèöè òúðñèõàÄÎÁÐÎÒÎ, íàïðàâèõà ñàìèòå òå ìíîãî ÄÎÁÐÎ, ïèñàõà òåêñòîâå, ðèñó-âàõà èëþñòðàöèè, ñúáèðàõà ñíèìêîâ ìàòåðèàë... Äà èçðàçÿò ïî-äîáðåñåáå ñè èì ïîìîãíàõ àç...

Ó×ÅÁÍÈÊÚÒ å ãîòîâ!... È íåêà âñåêè, êîéòî ïðî÷åòå íàïèñàíîòî îò íàñ, äà ïîæåëàå äà

íàïðàâè ïîíå îùå åäíî ÄÎÁÐÎ...ÈÌÀ ÊÀÊÂÎ ÄÀ ÑÅ ÍÀÓ×È ÎÒ ÄÅÖÀÒÀ !

Ñëàâêà Ãåîðãèåâà

ñòàðøè ó÷èòåë ïî ÁÅË

è ïðèÿòåë íà äåöàòà

Ïîïèòàõ ìîèòå ó÷åíèöè ÊÀÊÂÎ Å ÄÎÁÐÎÒÎ?Ïîèñêàõ äà ìè îòãîâîðÿò ñ åäíî èçðå÷åíèå.Åòî êàêâî ìè íàïèñàõà òå:

1. Äîáðî å äà óâàæàâàø õîðàòà.2. Äîáðî å äà èçñëóøâàø è äà ãîâîðèø âíèìàòåëíî ñ âñè÷êè.3. Äîáðî å äà äàäåø îò ñâîÿòà çàêóñêà íà íÿêîãî, àêî å ãëàäåí.4. Äîáðî å äà ñå îïèòàø äà ðàçñìååø íÿêîãî, àêî å òúæåí.5. Äîáðî å äà óòåøèø íÿêîãî, àêî ïëà÷å.6. Äîáðî å äà íå îòêàçâàø, àêî íÿêîé òå ïîìîëè çà ïîìîù.7. Äîáðî å äà íàïðàâèø êúùè÷êà çà ïòèöè èëè õðàíèëêà çà äèâè æè-

âîòíè.

12

8. Äîáðî å äà íàõðàíèø ïòèöà èëè æèâîòèí÷å.9. Äîáðî å äà çàñàäèø äúðâî èëè öâåòå.10. Äîáðî å äà íå ÷óïèø êëîíèòå íà äúðâåòàòà.11. Äîáðî å äà áåðåø áèëêè áåç äà ãè èçêîðåíÿâàø.12. Äîáðî å äà ñå îïèòàø äà èçëåêóâàø áîëíî èëè ðàíåíî æèâîòíî.13. Äîáðî å äà ñå ñòàðàåø äà îòãîâàðÿø íà ëîøîòî ñ äîáðî.14. Äîáðî å äà ïî÷åðïèø ïðèÿòåëÿ ñè, àêî òîé íÿìà äæîáíè ïàðè.15. Äîáðî å äà îòñòúïèø ìÿñòîòî ñè â àâòîáóñà, àêî ñå êà÷è âúçðàñòåí

èëè áîëåí ÷îâåê.16. Äîáðî å äà ïîìîãíåø, àêî âèäèø, ÷å âúçðàñòåí èëè äåòå ïðåñè÷àò

óëèöàòà.17. Äîáðî å äà ïîìîãíåø, àêî âúçðàñòåí ÷îâåê íîñè òåæêà ÷àíòà.18. Äîáðî å äà ñå èçâèíèø, àêî ñè íàïðàâèë íåùî ëîøî.19. Äîáðî å äà ñå èçâèíèø, àêî ñè îáèäèë íÿêîãî.20. Äîáðî å äà îêàæåø ïîìîù, àêî íÿêîé ñå å íàðàíèë.21. Äîáðî å äà íå âçåìàø ÷óæäè íåùà.22. Äîáðî å äà íå ñå áèåø.23. Äîáðî å äà âçåìåø ñòðàíàòà íà ïî-ñëàáèÿ.24. Äîáðî å äà óñëóæèø, àêî íàêîé ñè å çàáðàâèë õèìèêàëà.25. Äîáðî å äà ïîìîãíåø íà ïðèÿòåëÿ ñè, àêî íå ìîæå äà ðåøè òðóäíà

çàäà÷à.26. Äîáðî å äà íå ñå ïîäèãðàâàø íà ñúó÷åíèöèòå ñè.27. Äîáðî å äà ñå ñòàðàåø äà íàó÷èø ïîâå÷å íåùà â ó÷èëèùå.28. Äîáðî å äà íå ëúæåø.29. Äîáðî å äà ïðàâèø òàêà, ÷å äðóãèòå äà ìîãàò äà ðàç÷èòàò íà òåá.30. Äîáðî å äà ñå ñòàðàåø äà íîñèø ðàäîñò íà äðóãèòå.

ÍÈÅ ìîæåì äà ïðîìåíèì îãðóáåëèÿ ñâÿò íà âúçðàñòíèòå...ÍÈÅ çíàåì, ÷å Äîáðîòî ñúùåñòâóâà...ÍÈÅ âÿðâàìå â ñèëàòà íà äóìèòå...

Äàëè äíåñ ùå ñå ñëó÷è íåùî äîáðî, çàâèñè îò ÒÅÁ, ÌÅÍ è ÂÑÈ×ÊÈÍÀÑ...

13

I ÐÀÇÄÅË

ÄÎÁÐÎÒÎ, ïðîÿâåíî êúì

áåäíè,

áîëíè,

óÿçâèìè,

âúçðàñòíè,

õîðà ñ óâðåæäàíèÿ

14

ÁÀÁÀ ÊÓÍÀ

Íàé-äîáðèÿò ÷îâåê çà ìåí å áàáà Êóíà. Òÿ å áúëãàðêà è æèâåå

íà íàøàòà óëèöà. Áîëíà å è íå ìîæå äà õîäè. Ìíîãî ìè å ìú÷íî çà

íåÿ è ÷åñòî õîäÿ ó òÿõ. Òÿ âèíàãè ìè äàâà ïî åäíà âàôëè÷êà èëè

áîíáîíêà. Âñåêè äåí ñëåä ó÷èëèùå õîäÿ ïðè áàáà Êóíà è £ ðàçêàç-

âàì ðàçëè÷íè ñëó÷êè. Òÿ å ìíîãî ó÷åíà æåíà. ×åñòî ìè ïîìàãà çà

äîìàøíèòå. Âñåêè ïúò ìè êàçâà, ÷å ó÷èëèùåòî å âàæíî è òðÿáâà

ìíîãî äà ó÷à. Áàáà Êóíà âèíàãè ìå èçñëóøâà è ìè äàâà ñúâåòè.

Èíòåðåñóâà ñå îò âñè÷êî, êîåòî ñå ñëó÷âà ñ ìåí. Âåäíúæ áÿõ ìíîãî

áîëíà. Áàáà Êóíà ïëàêàëà çà ìåí. Îáè÷àì ÿ è âèíàãè ãëåäàì äà £

ïîìàãàì ñ êàêâîòî ìîãà.

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÏÎÌÀÃÀØ ÍÀ ÂÚÇÐÀÑÒÍÈÒÅ ÕÎÐÀ È ÄÀ ÑÅ

Ó×ÈØ ÎÒ ÒßÕ.

Âåíöèñëàâà Þëèÿíîâà Õðèñòîâà5 êëàñ

ÌÀÌÀ Å ÄÎÁÐÀ

Ìàéêà ìè å ìíîãî äîáðà. Âèíàãè ïîìàãà íà õîðàòà. Âåäíúæ

îòèäå ó íàøàòà ñúñåäêà è âèäÿ, ÷å å ìíîãî áîëíà. Æåíàòà èìàøå

ìàëêî äåòå. Ìàìà âåäíàãà ñå çàå äà èçïåðå è äà ñãîòâè. Ïðåîáëå÷å

äåòåòî è ãî íàõðàíè. Âçåõìå ãî ó äîìà, çà äà ìîæå ìàéêà ìó äà ñè

ïî÷èâà. Ìàìà âñÿêà ñóòðèí ãîòâåøå è íîñåøå îò íàøàòà õðàíà íà

êîìøèéêàòà. Æåíàòà áúðçî îçäðàâÿ è å ìíîãî áëàãîäàðíà íà ìàéêà

ìè. Çàðàäè äîáðèíàòà £ âñè÷êè õîðà â ñåëîòî óâàæàâàò ìàìà. Èñêàì

äà ïðèëè÷àì íà íåÿ !

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÏÐÀÂÈØ ÄÎÁÐÎ, ÁÅÇ ÄÀ ÑÅ ÇÀÌÈÑËÈØ.

Äåñè Ñâåòîçàðîâà Ñåðãååâà5 êëàñ


15

ÁÀÁÀ ÌÈ

Áàáà ìè å ìíîãî áîëíà. Îò ìíîãî âðåìå ñòîè ñàìî âêúùè. Íå

ìîæå íèùî äà ïðàâè, çàùîòî ìíîãî ñå èçìîðÿâà. ×åñòî ÿ áîëè

ãëàâàòà. Åäèí äåí àç è ñåñòðà ìè ðåøèõìå äà ÿ çàâåäåì íà ðàçõîäêà.

Òÿ íå èñêàøå, íî íèå ìíîãî £ ñå ìîëåõìå è íàñòîÿâàõìå. Õâàíàõìå

ÿ îò äâåòå ñòðàíè ïîä ðúêà è òðúãíàõìå êúì öåíòúðà íà ñåëîòî.

Âúðâÿõìå áàâíî è ñè ãîâîðåõìå çà ðàçëè÷íè íåùà. Ìíîãî õîðà

îòäàâíà íå áÿõà âèæäàëè áàáà è ñå ñïèðàõà. Òÿ ñå óñìèõâàøå è ñå

ðàäâàøå. Ïî åäíî âðåìå êàçà, ÷å ìíîãî ÿ áîëè ãëàâàòà è èñêà äà

ñå âðúùàìå.

Ïðèáðàõìå ñå. Áàáà ñè ëåãíà è çàïî÷íà äà îõêà. Ïîèñêà äà £

äàì âîäà. Äàäîõ £, à òÿ ïî÷òè íå ïè. Ñòàíà ìè ìíîãî ìú÷íî. Ñåñòðà

ìè äàæå ñå ðàçïëàêà. Êàçàõ íà áàáà êîëêî ìíîãî èñêàì äà ñå îïðàâè

è êàê âñÿêà âå÷åð ñå ìîëÿ íà Ãîñïîä äà £ ïîìîãíå. Áàáà ìå õâàíà

çà ðúêàòà è êàçà äà áúäà âèíàãè äîáðà ñ âñè÷êè. Òîâà áÿõà ïîñëåä-

íèòå £ äóìè. Ïðåç íîùòà òÿ ñè îòèäå.

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÄÀÐÈØ ÐÀÄÎÑÒ ÍÀ ÁËÈÇÚÊ ×ÎÂÅÊ Â ÏÎÑËÅÄ-

ÍÈÒÅ ÌÓ ÄÍÈ È ÄÀ ÑÅ ÌÎËÈØ ÍÀ ÃÎÑÏÎÄ ÇÀ ÍÅÃÎ.

Þëèÿ Íåäêîâà Ìàðèíîâà5 êëàñ

ÁÀÁÀ ÑÒÀÍÊÀ

Íàøàòà êîìøèéêà ñå êàçâà áàáà Ñòàíêà. Òÿ å áúëãàðêà. Âúç-

ðàñòíà å è å áîëíà. Äåöàòà £ æèâåÿò â ãðàäà è ðÿäêî èäâàò. Áàáà

Ñòàíêà å ìíîãî äîáðà. Òÿ ìíîãî ÷åñòî íè ïîìàãà — êîãàòî áÿõìå

ìàëêè, ìàìà âèíàãè íè îñòàâÿøå ïðè íåÿ. Âñå ùå íàìåðè ñ êàêâî

äà íè ïî÷åðïè.×åñòî íè å ñúâåòâàëà. Âñå íè ïèòà êàê ñå ó÷èì. Íèå

ìíîãî ÿ îáè÷àìå.

Åäèí äåí áÿõ ñåäíàëà íà ïåéêàòà ïðåä íàøàòà êúùà. Ïîãëåäíàõ

êúì êúùàòà íà íàøàòà ñúñåäêà è ÿ âèäÿõ êàê ñå ìú÷è äà ñè íàñå÷å

I ÐÀÇÄÅË. Äîáðîòî, ïðîÿâåíî êúì áåäíè, áîëíè, âúçðàñòíè...

16

äúðâà. Èçâèêàõ áðàò ìè äà ãè íàöåïè, à àç ãè çàíåñîõ â êúùàòà.

Çàïàëèõ ïå÷êàòà. Âèäÿõ, ÷å èìà ÷èíèè çà ìèåíå è ãè èçìèõ. Áàáà

Ñòàíêà ìíîãî ñå çàðàäâà è ìè áëàãîäàðè. Ïîèñêà äà ìè äàäå ïåò

ëåâà çà ðàáîòàòà, êîÿòî ñâúðøèõìå, íî àç îòêàçàõ äà ãè âçåìà. Íå

ìîæàõ äà âçåìà ïàðè îò òàçè ñòàðà æåíà, çàùîòî çíàåõ, ÷å ïåíñèÿòà

£ ñòèãà ñàìî çà õëÿá è ëåêàðñòâà. À è íèêîãà íÿìà äà çàáðàâÿ êîëêî

íè å ïîìàãàëà.

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÍÅ ÇÀÁÐÀÂßØ ÄÎÁÐÈÍÀÒÀ, ÊÎßÒÎ ÍßÊÎÉ ÄÐÓÃ

ÒÈ Å ÍÀÏÐÀÂÈË.

Ìàðèÿ Åìèëîâà Ñòàíèñëàâîâà7 êëàñ

ÁËÀÃÎÄÀÐÍÎÑÒÒÀ ÍÀ ÅÄÍÀ ÑÒÀÐÈÖÀ

Áåøå åäèí ñëúí÷åâ äåí. Ïòè÷êèòå ÷óðóëèêàõà, íàâñÿêúäå

óõàåøå íà ïðîëåò. Èìàøå ìíîãî äåöà â öåíòúðà íà ñåëîòî. Âñè÷êè

áÿõà âåñåëè.

Àç ñúùî îòèâàõ êúì öåíòúðà è âèäÿõ, ÷å åäíà áàáà å ìíîãî

ðàçòðåâîæåíà è å ãîòîâà äà çàïëà÷å. Ïðèáëèæèõ ñå äî íåÿ. Òÿ áåøå

ìíîãî ñòàðà. Ðúöåòå £ òðåïåðåõà. Ãëàñúò £ ïî÷òè íå ñå ÷óâàøå,

ñÿêàø øåïíåøå. Ïîïèòàõ ÿ êàêâî ñå å ñëó÷èëî. Òÿ ìè îáÿñíè, ÷å ñè

å çàãóáèëà ïàðèòå. Çàáåëÿçàõ, ÷å â ðúêàòà ñè äúðæè åäíî ïðàçíî

ïîðòìîíå. Îáÿñíè ìè êúäå å âúðâÿëà è àç òðúãíàõ ïî ñúùèÿ ïúò.

Èçâåäíúæ âèäÿõ, ÷å èìà ðàçïèëåíè íà çåìÿòà ìîíåòè è áàíêíîòà

îò 10 ëåâà. Íàâåäîõ ñå è ãè âçåõ.

Ñòàðèöàòà ñå áåøå ñâèëà äî åäíî äúðâî è òèõî ïëà÷åøå. Èç-

ãëåæäàøå íåùàñòíà. Îòèäîõ äî íåÿ è ïîäàäîõ ïàðèòå. Î÷èòå £

ñâåòíàõà. Òÿ ñå çàðàäâà, çàùîòî àç ÿ áÿõ ñïàñèëà îò ãëàä. Ïðåãúðíà

ìå è ïðåç ñúëçè ìè áëàãîäàðè. Áëàãîñëîâè ìå è ïîæåëà âñè÷êè

ìîìè÷åòà è ìîì÷åòà äà áúäàò êàòî ìåí äîáðè è îòçèâ÷èâè êúì

õîðàòà.


17

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÍÀÏÐÀÂÈØ ÍÅÙÎ, ÊÎÅÒÎ Å ÍÅÂÈÄÈÌÎ ÇÀ

Î×ÈÒÅ.

Àëáåíà Ñòåôàíîâà Äàíàèëîâà7 êëàñ

Â ÌÀÃÀÇÈÍÀ

Åäèí äåí âðåìåòî áåøå ìíîãî òîïëî è àç ðåøèõ äà îòèäà äî

ìàãàçèíà äà ñè êóïÿ ñëàäîëåä. Çàä ìåí âúðâåøå åäíà ñòàðà áà-

áè÷êà. Òÿ åäâà ñòîåøå íà êðàêàòà ñè. Ïîäïèðàøå ñå íà áàñòóíà ñè,

íî èçâåäíúæ ãî èçòúðâà. Èçòè÷àõ äà £ ïîìîãíà. Âúçðàñòíàòà æåíà

ìè áëàãîäàðè è òðúãíàõìå çàåäíî. Â ìàãàçèíà èìàøå îïàøêà. Äà-

äîõ £ ìîÿ ðåä. Òÿ ñè âçå ìëÿêî è õëÿá è òðúãíà. Çàáåëÿçàõ, ÷å íå ñè

âçå ðåñòîòî. Ìàãàçèíåðúò èçâèêà ñëåä íåÿ, íî òÿ íå ãî ÷ó. Êàçàõ, ÷å

àç ùå £ äàì ïàðèòå. Èçòè÷àõ ñëåä íåÿ. Áàáè÷êàòà äîðè íå áåøå

ðàçáðàëà, ÷å íå ñè å âçåëà ðåñòîòî. Ìíîãî ñå çàðàäâà, õâàíà ìå çà

ðúêàòà è ìå ïîõâàëè, ÷å ñúì òîëêîâà ÷åñòíà. Àç £ âçåõ ÷àíòàòà, çà

äà âúðâè ïî-ëåñíî. Èçïðàòèõ ÿ äî íåéíàòà êúùà. Âå÷åðòà ó íàñ

äîéäå ñèíà £ è áëàãîäàðè íà ìåí è íà ðîäèòåëèòå ìè.

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÍÀÏÐÀÂÈØ ÍÅÙÎ ÌÍÎÃÎ ÌÀËÊÎ ÇÀ ÍßÊÎÃÎ,

ÍÎ ÄÀ Å ÎÒ ÑÚÐÖÅ.

Ñåéìàí Ìåòèíîâà Ñàëèìîâà7 êëàñ

ÄÎÁÐÀÒÀ ÏÎÑÒÚÏÊÀ

Åäèí äåí, êîãàòî ñå ïðèáèðàõ âêúùè, íàìåðèõ ïîðòìîíå. Âçåõ

ãî è ãî îòâîðèõ. Âèäÿõ, ÷å âúòðå èìà ïàðè, ëè÷íà è äåáèòíà êàðòà.

Ïî ñíèìêàòà íà ëè÷íàòà êàðòà ïîçíàõ æåíàòà. Òÿ áåøå âúçðàñòíà è

ñàìîòíà æåíà. Òåçè ïàðè ñèãóðíî ñà áèëè îò ïåíñèÿòà £. Çíàåõ êúäå

æèâåå è çàòîâà çàáúðçàõ äà ãî çàíåñà. Îòèäîõ ó òÿõ. Òÿ áåøå ñåäíà-


18

ëà íà åäèí ñòîë è ïëà÷åøå. Êàòî ìå âèäÿ, ñå âòóðíà êúì ìåí è ìå

ïîïèòà äàëè çíàì êúäå ñè å çàãóáèëà ïîðòìîíåòî. Àç £ êàçàõ, ÷å

ñúì ãî íàìåðèëà è ãî íîñÿ. Óñïîêîèõ ÿ è êàçàõ äà íå ñå òðåâîæè

ïîâå÷å.

Òÿ èçâåäíúæ çàïëàêà îùå ïî-ñèëíî, íî òîâà áÿõà ñúëçè îò ðà-

äîñò. Ïðåãúðíà ìå è ïðåç ñúëçè ìè áëàãîäàðè. Àç ñå ðàçâúëíóâàõ

ìíîãî è íå çíàåõ êàêâî äà ïðàâÿ. Êàçà ìè, ÷å ñúì ìíîãî äîáðî

ìîìè÷å è äàíî Áîã ìè îòâúðíå ñ ïî-ãîëÿìî äîáðî.

Âçå ïîðòìîíåòî è ìè ïîäàäå äâà ëåâà, çà äà ñå ïî÷åðïÿ. Àç íå

èñêàõ, íî òÿ íàñòîÿâàøå. Âçåõ ãè è áÿõ ìíîãî äîâîëíà, ÷å íàïðàâèõ

åäíî äîáðî.

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÓÑÏÎÊÎÈØ ÐÀÇÒÐÅÂÎÆÅÍ ÂÚÇÐÀÑÒÅÍ ×ÎÂÅÊ.


ÁËÀÃÎÄÀÐÍÈßÒ ÑÒÀÐÅÖ

×îâåê âèíàãè òðÿáâà äà âúðøè íåùî äîáðî â ñâîÿ æèâîò. Íå-

ïðåêúñíàòî íè íàïîìíÿò äà ñìå äîáðè è îòãîâîðíè õîðà. Àç ñå ñòà-

ðàÿ äà ïîìàãàì íà âñåêè, êîéòî ìå ïîìîëè çà ïîìîù.

Ñåãà ùå âè ðàçêàæà çà åäèí ñëó÷àé, êîéòî ìå íàêàðà äà ñå

ïî÷óâñòâàì ãîðäà îò ñåáå ñè.

Áëèçî äî íàñ æèâååøå åäèí âúçðàñòåí è áîëåí ÷îâåê. Áåøå íà

îêîëî îñåìäåñåò ãîäèíè. Òîé êóöàøå è èìàøå áðîíõèàëíà àñòìà.

Áåøå çàâàëÿë ãîëÿì ñíÿã, òðóäíî ñå âúðâåøå. Åäèí äåí îòèäîõ

äà ãî âèäÿ êàê å è òîé ìå ïîìîëè äà ìó íàïàçàðóâàì, äà ìó çàïàëÿ

ïå÷êàòà, äà ìó ïðèãîòâÿ õðàíà. Ðåøèõ äà ïî÷èñòÿ ñòàÿòà ìó è äà

íàõðàíÿ æèâîòíèòå. Òîé ìíîãî ñå çàðàäâà. Áëàãîäàðè ìè è ìè äàäå

äâàäåñåò ëåâà. Àç ìó ãè âúðíàõ, çàùîòî äîáðîòî íå ñå âúçíàãðàæ-

äàâà ñ ïàðè.


19

Áëàãîäàðíîñòòà íà ñòàðåöà ìå íàïðàâè ãîðäà è ùàñòëèâà.

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÏÎÌÎÃÍÅØ Â ÅÆÅÄÍÅÂÈÅÒÎ ÍÀ ÁÎËÅÍ È ÁÅÇ-

ÏÎÌÎÙÅÍ ×ÎÂÅÊ.

Áàéðÿìêà Õàñàíîâà Õàñàíîâà7 êëàñ

ÆÅÍÀÒÀ, ÊÎßÒÎ ÑÐÅÙÍÀÕ ÏÎ ÂÐÅÌÅ ÍÀÏÚÒÓÂÀÍÅ

Åäèí äåí àç, áàáà ìè è áðàòîâ÷åä ìè îòèâàõìå äî áëèçêèÿ ãðàä

Òúðãîâèùå. Êà÷èõìå ñå â àâòîáóñà è ñåäíàõìå. Ñïðÿõìå â ñúñåä-

íîòî ñåëî Äðàëôà. Âèäÿõ îò ïðîçîðåöà, ÷å íà ñïèðêàòà ÷àêà ñòàðà

ïðåãúðáåíà æåíà. Åäâà óñïÿ äà ñå êà÷è. Íÿìàøå íèòî åäíî ñâîáîäíî

ìÿñòî è òÿ òðÿáâàøå äà ñòîè ïðàâà. Îñâîáîäèõ £ ìîåòî. Æåíàòà

ìè áëàãîäàðè, ïîïèòà ìå êàê ñå êàçâàì è íà êîëêî ãîäèíè ñúì.

Ðàçïðèêàçâàõìå ñå è íåóñåòíî ñòèãíàõìå â ãðàäà.

Íà âðúùàíå ñå îêàçà, ÷å îòíîâî ïúòóâàìå çàåäíî. Ðàçáðàõ, ÷å

æåíàòà ñå êàçâà Ïåíêà è å îò ñåëî Äðàëôà. Ñåãà áàáàòà íîñåøå

ìíîãî òåæêè ÷àíòè. Ñåäíàõ äî íåÿ è £ îáåùàõ, ÷å ùå £ ïîìîãíà äà

ñëåçå. Áàáà Ïåíêà ìè áëàãîäàðè è êàçà, ÷å ñúì ìíîãî äîáðî è óìíî

ìîìè÷å è èñêà äà èìà âíó÷êà êàòî ìåí. Àç £ ðàçêàçàõ êàê ñúì ïîìà-

ãàëà è äðóã ïúò íà äðóãè õîðà. Îáÿñíèõ £, ÷å çà ìåí å ìíîãî âàæíî

äà ïîìàãàì, çàùîòî èçïèòâàì îáè÷ è ñúæàëåíèå êúì òåçè, êîèòî

ñà ïî-ñëàáè. Àç ñúì ìèëîñòèâà è óâàæèòåëíà. Ñòàðàòà æåíà ìå

áëàãîñëîâè è ìè ïîæåëà âñè÷êèòå ìè æåëàíèÿ äà ñå ñáúäíàò.

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÎÒÑÒÚÏÈØ ÌßÑÒÎ ÍÀ ÂÚÇÐÀÑÒÅÍ ×ÎÂÅÊ.

Âåñêà Ðîçîâà Èñêðåíîâà7 êëàñ


20

ÍÀ ÏÀÇÀÐ Â ÒÚÐÃÎÂÈÙÅ

Åäèí äåí àç è ìàìà ðåøèõìå äà îòèäåì íà ïàçàð â Òúðãîâèùå.

Ñòàíàõìå ðàíî è òðúãíàõìå ñ ïúðâèÿ àâòîáóñ. Îáèêîëèõìå ìàãàçè-

íèòå. Ìàéêà ìè ìè êóïè íîâ ñïîðòåí åêèï è ìàðàòîíêè. Êóïèõìå áîÿ

è òàïåòè çà ìîÿòà ñòàÿ. Ðàçõîæäàõìå ñå öÿë äåí. ßäîõìå ñëàäîëåä.

Ïðåäè äà ñè òðúãíåì çà ñåëî, ðåøèõìå äà íàïàçàðóâàìå â ãîëåìèÿ

õðàíèòåëåí ìàãàçèí íà ïàçàðà. Òî÷íî íà âõîäà ìó âèäÿõìå åäíà

æåíà, êîÿòî ïðîñåøå. Ëè÷åøå, ÷å å ìíîãî áåäíà. Äðåõèòå £ áÿõà

ìðúñíè è ñêúñàíè. Äúðæåøå äåòå, êîåòî ñïåøå. Äîìú÷íÿ ìè ìíîãî

è êàçàõ íà ìàéêà ìè äà £ äàäåì ïàðè. Íÿìàõìå ìíîãî. Äàäîõìå £

ñàìî åäèí ëåâ. Æåíàòà íè ïîãëåäíà è íè áëàãîäàðè.

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÏÎÌÎÃÍÅØ ÍÀ ÍÓÆÄÀÅÙ ÑÅ, ÌÀÊÀÐ È Ñ

ÌÀËÊÎ.

Òóðõàí Ìèãëåíîâ Îãíÿíîâ6 êëàñ

ÍÀ ÏÎÌÎÙ

Åäèí äåí àç ìíîãî èñêàõ äà èçëÿçà äà èãðàÿ ñ äåöàòà íàâúí, íî

ìàìà íå ìå ïóñíà. Îñòàíàõ âêúùè. Ñåäíàõ äî ïðîçîðåöà, çà äà

ãëåäàì ïîíå êîé ìèíàâà ïî óëèöàòà. Âèäÿõ åäíà áàáà. Òÿ å ìíîãî

ñòàðà, áîëíà è áåäíà. Íÿìà íèêàêâè ðîäíèíè. Âñè÷êè â ñåëîòî ÿ

ïîçíàâàìå. Òÿ åäâàì âúðâåøå. Ñúáèðàøå â åäèí ÷óâàë õàðòèè è

êëîíè çà ïå÷êàòà, çàùîòî ñèãóðíî íÿìàøå äúðâà. Íàâúí áåøå ìíîãî

ñòóäåíî è õëúçãàâî. Èçâåäíúæ òÿ ïàäíà. Àç èçâèêàõ ñåñòðà ìè Þëèÿ

è èçòè÷àõìå íà óëèöàòà äà £ ïîìîãíåì. Îò ñúñåäíèÿ äâîð èçëåçå

Àëåêñè. Òîé å îò íàøèÿ êëàñ. Àëåêñè å ìíîãî ïàëàâ è ÷åñòî äîðè å

ëîø, íî ñåãà äîéäå íà ïîìîù. Òðèìàòà âäèãíàõìå áàáàòà è ÿ çàâå-

äîõìå äî êúùàòà £. Ïðèáðàõìå ñå, à ìàìà íè ñå ñêàðà. Áåøå ïî-

ìèñëèëà, ÷å ñìå èçëåçëè äà ñè èãðàåì, áåç äà íè å ðàçðåøèëà.

Ðàçêàçàõìå £ êàêâî ñå å ñëó÷èëî è òÿ ìíîãî ñå çàðàäâà, ÷å íåéíèòå


21

äåöà ñà òîëêîâà äîáðè. Ìàéêà íè êàçà: „Áðàâî íà âàñ! Òðÿáâà äà

ñìå äîáðè! Äàæå Àëåêñè å ïîìîãíàë, çàùîòî å âèäÿë, ÷å âèå ïîìà-

ãàòå. Ìíîãî ñúì äîâîëíà, ÷å ìîèòå äåöà ñà çà ïðèìåð!”.

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÏÎÌÀÃÀØ ÍÀ ÕÎÐÀÒÀ Â ÍÓÆÄÀ È ÄÀ ÄÀÂÀØ

ÏÐÈÌÅÐ.


ÍÅ×ÅÑÒÍÈ ÏÀÐÈ

Çà íÿêîè õîðà ïàðèòå îçíà÷àâàò âñè÷êî íà òîçè ñâÿò, íî çà ìåí

òå íå ñà íàé-öåííîòî. Ñåãà ùå âè ðàçêàæà åäíà ñëó÷êà, êîÿòî ìîæå

äà âè íàêàðà äà ïîâÿðâàòå â òîâà, êîåòî ãîâîðÿ.

Ìîèòå ðîäèòåëè ðàáîòÿò â Èòàëèÿ. ×åñòî íè èçïðàùàò ïàðè.

Âåäíúæ ñ áàáà ìè òðÿáâàøå äà îòèäåì â Òúðãîâèùå äà èçòåãëèì

ïàðèòå, êîèòî òå áÿõà ïðàòèëè.

Îòèäîõìå â ìàãàçèí, êîéòî ñå íàìèðàøå â ðàéîíà íà ïàçàðà.

Îòâúí ïðåä ìàãàçèíà èìàøå åäíà ÷àíòà, ïúëíà ñ õðàíèòåëíè ïðî-

äóêòè è åäíî ìúæêî ïîðòìîíå.

Ïîðòìîíåòî íå áåøå äîáðå çàòâîðåíî è ñå âèæäàøå, ÷å èìà

ïàðè. Îãëåäàõìå ñå íàëÿâî-íàäÿñíî, íî íå âèäÿõìå íèêîãî, îñâåí

åäíà ñòàðà æåíà ñ áàñòóí â ðúêàòà. Òÿ áåøå ìíîãî îáúðêàíà è ñÿêàø

òúðñåøå íåùî. Íèå ÿ ïîïèòàõìå äàëè òàçè ÷àíòà ñ ïîðòìîíåòî å

íåéíà. Òÿ êàçà, ÷å òå, çàåäíî ñ äÿäîòî, äîøëè â Òúðãîâèùå è ñà

çàáðàâèëè ÷àíòàòà ñ ïîðòìîíåòî ïðåä ìàãàçèíà. Äÿäîòî å òðúãíàë

äà ãè òúðñè ïðåä äðóã ìàãàçèí, çàùîòî ñå å çàáëóäèë.

Áàáàòà íè áëàãîäàðè, ÷å ñìå íàìåðèëè çàãóáåíèòå £ âåùè.

Àç ïîïèòàõ áàáà ìè: ,,Çàùî äàäå òåçè íåùà íà ñòàðèöàòà, ñëåä

êàòî íå ñìå ñèãóðíè, ÷å íå íè å èçëúãàëà?” Òÿ ìè îòãîâîðè: „Òåçè

ïàðè íÿìà äà íè äîíåñàò ùàñòèå, àêî ãè âçåìåì. Íèå èìàìå õîðà â


22

÷óæáèíà è òðÿáâà äà ãè ïàçèì. Òåçè ïàðè, ùå íè áúäàò „õàðàì” — òå

íå ñà íàøè”.

Ñïîðåä ìåí ïîñòúïêàòà íà áàáà ìè å ïðèìåð çà äîñòîéíñòâî.

Íå ìîæåø äà ñå ðàäâàø íà íåùî íàìåðåíî, àêî çíàåø, ÷å íÿêîé

ñòðàäà çà íåãî.

ÄÎÁÐÎ Å, ÀÊÎ ÍÀÌÅÐÈØ ÍÅÙÎ, ÄÀ ÃÎ ÂÚÐÍÅØ.


ÑÀÌÎÒÍÈÒÅ ÑÒÀÐÖÈ

Äíåñ ðåøèõ äà ñå ðàçõîäÿ èç ñåëîòî. Âúðâÿõ, âúðâÿõ è áåç äà

ðàçáåðà, ñúì ñòèãíàëà êðàÿ. Áëèçî äî ãîðàòà âèäÿõ åäíà êîëèáà,

êîÿòî íå áÿõ âèæäàëà ïðåäè. Ðåøèõ äà îòèäà ïî-áëèçî è äà ðàçáåðà

êîé æèâåå òàì. Êúùè÷êàòà áåøå ìàëêà è èìàøå ñëàìåí ïîêðèâ.

Îòãîðå èìàøå ùúðêåëîâî ãíåçäî. Êàòî íàáëèæèõ, âèäÿõ åäèí äÿäî

è åäíà áàáà. Èçâèêàõ:

— Áàáî, áàáî, äà òè ïîìîãíà ëè ñ íåùî?

Áàáè÷êàòà êàçà:

— Òðÿáâà äà èçêîïàåì ìàëêî ìÿñòî, çà äà çàñååì êàðòîôè. Àìà

ñìå ñòàðè è ñå èçìîðèõìå.

— Àç ùå âè ïîìîãíà — êàçàõ è âçåõ íà äÿäîòî ìîòèêàòà.

Êàòî ñâúðøèõ, áàáàòà êàçà:

— Åëà, äúùå, äà ñè ïîõàïíåø. Àìà ïúðâî èäè äî ìàãàçèíà äà

êóïèø êàêâîòî òè ñå ÿäå.

— Áàáî, íÿìà íóæäà, âèå íÿìàòå ïàðè — îòãîâîðèõ àç.

— Íèùî, íèùî. Êàæè íà Õàìäèòî äà ìè ïèøå â òåôòåðà — íàñòîÿ-

âàøå òÿ.

Îòèäîõ â ìàãàçèíà è ðåøèõ äà êóïÿ âñè÷êî ñ ìîèòå ïàðè. Íà

äðóãèÿ äåí ïàê îòèäîõ ó òÿõ. Áàáàòà ùåøå äà õîäè ñúñ ñòîìíàòà çà

âîäà. Êàçàõ £, ÷å àç ùå £ äîíåñà.


23

Âå÷åðòà êàçàõ íà ìàìà êàê ñúì ïîìîãíàëà. Òÿ ìíîãî ñå çàðàäâà

è êàçà, ÷å èñêà âèíàãè äà ñúì òàêà äîáðà. Ïîïèòàõ ìàìà äàëè ìîæå

íÿêîé äåí äà ïîêàíèì ñòàðèòå õîðà ó íàñ äà ñå íàõðàíÿò. Òÿ ñå

ñúãëàñè. Òàêà íàøåòî ñåìåéñòâî íàïðàâè îùå åäíî äîáðî.

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÍÀÕÐÀÍÈØ ÁÅÄÅÍ ×ÎÂÅÊ.


ÑÒÀÐÀÒÀ ÆÅÍÀ

Åäèí ñëåäîáåä èãðàåõ ñ äåöàòà îò ìàõàëàòà. Ñêà÷àõìå íà âúæå,

à ïîñëå òè÷àõìå îò åäèíèÿ äî äðóãèÿ êðàé íà óëèöàòà. Èçâåäíúæ

âèäÿõ åäíà ìíîãî ñòàðà æåíà. Òÿ å áúëãàðêà è æèâåå ïðåç äâå óëèöè.

Áàáàòà åäâà íîñåøå äâå êîôè ñ âîäà. Ñúæàëèõ ÿ è îòèäîõ äà £

ïîìîãíà. Âçåõ êîôèòå è òðúãíàõìå áàâíî êúì äîìà íà âúçðàñòíàòà

æåíà. Äîêàòî âúðâÿõìå è ñè ãîâîðåõìå, áàáàòà çàïî÷íà äà ìè ðàç-

êàçâà èñòîðèè îò ñâîåòî äåòñòâî. Ñïîìíè ñè êàê ñàìàòà òÿ å ïîìàãà-

ëà íà ïî-âúçðàñòíè õîðà. Ñòèãíàõìå â êúùàòà íà æåíàòà. Òÿ ìå

ïðåãúðíà è ìè áëàãîäàðè. Äàäå ìè áîíáîíè è ÿáúëêè. Îòèäîõ ñè

âêúùè. Èçòè÷àõ ïðè ìàìà è £ ðàçêàçàõ êàêâî ñúì íàïðàâèëà. Ìàéêà

ìè ìíîãî ñå çàðàäâà. Êàçà ìè, ÷å ñúì ïîñòúïèëà êàòî ìíîãî äîáðî

ìîìè÷å è ÷å ñå ãîðäåå ñ ìåí.

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÏÎÌÎÃÍÅØ ÍÀ ÊÎÃÎÒÎ È ÄÀ Å.

Áàéðÿì Õàñàíîâà Õàñàíîâà7 êëàñ

ÑÀÌÎÒÍÀÒÀ ÑÒÀÐÈÖÀ

Åäèí äåí ñå ïðèáèðàõ âêúùè. Âúðâÿõ âå÷å ïî íàøàòà óëèöà è

ïðåä ìåí âèäÿõ ñòàðà æåíà, êîÿòî åäâà ñå äâèæåøå. Íàñòèãíàõ ÿ.

Áåøå åäíà áàáà, êîÿòî æèâåå íà ñúñåäíàòà óëèöà. Ïîçíàâàì ÿ, íî


24

íå çíàì êàê ñå êàçâà. Òÿ íîñåøå ãîëÿì òîâàð íà ãúðáà ñè — áåøå

õîäèëà â ãîðàòà äà ñúáèðà äúðâà. Ïðåäëîæèõ äà £ ïîìîãíà. Âçåõ

âúðçîïà è òðúãíàõìå êúì äîìà £. Ïî ïúòÿ âúçðàñòíàòà æåíà çàïî÷íà

äà ïëà÷å è äà ìè ðàçêàçâà êîëêî å ñàìîòíà. Êàê âå÷å íå ìîæå äà ñå

îïðàâÿ ñàìà, à äåöàòà £ íå èäâàò äà £ ïîìàãàò. Îò ãîäèíè íå ñà

èäâàëè äîðè äà ÿ âèäÿò. Ñòèãíàõìå äî êúùàòà £. Òÿ áåøå ñúâñåì

ñõëóïåíà, èìàøå êîðèäîð÷å è åäíà ñòàè÷êà. Âúòðå áåøå òúìíî è

äîñòà ìðúñíî. Áàáè÷êàòà ñå ïðèòåñíè, ÷å íÿìà ñ êàêâî äà ìå ïî-

÷åðïè. Îêàçà ñå, ÷å âêúùè íÿìà äîðè õëÿá. Èìàõ ïàðè â ñåáå ñè.

Äàäîõ £ ãè. Äîìú÷íÿ ìè ìíîãî çà òàçè æåíà. Òðúãíàõ ñè, íî ïî

ïúòÿ ïðîäúëæàâàõ äà ìèñëÿ çà íåÿ. Ðàçêàçàõ íà ìàìà. Òÿ êàçà, ÷å

ïîçíàâà äúùåðÿ £ è ùå ÿ ïîòúðñè, çà äà £ ðàçêàæå êàêâî ñå ñëó÷âà

ñ ìàéêà £.

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÑÅ ÎÏÈÒÀØ ÄÀ ÏÎÌÎÃÍÅØ Ñ ÊÀÊÂÎÒÎ ÌÎÆÅØ

ÍÀ ÁÅÇÏÎÌÎÙÅÍ ×ÎÂÅÊ.

Åìèíå Åáàçåðîâà Àêúåâà8 êëàñ

ÀÊÎ ÑÚÄÁÀÒÀ ÒÈ Å ÂÇÅËÀ ÌÍÎÃÎ

Àç ñúì ùàñòëèâà. Ìèñëÿ ñè ãî âñÿêà ñóòðèí, êîãàòî ñå ïîãëåäíà

â îãëåäàëîòî. Áîã ìè å äàë âñè÷êî. Çäðàâà ñúì. Ìîãà äà ïðàâÿ ñ

æèâîòà ñè êàêâîòî èñêàì. Ìîãà äà ñå íàñëàæäàâàì íà ñâåòà. À èìà

òîëêîâà õîðà, êîèòî íÿìàò òîâà ùàñòèå, çàùîòî ñà áîëíè èëè óâðå-

äåíè. Ñúäáàòà íå å áèëà äîáðà êúì òÿõ. Îò áàáà ìè çíàì, ÷å êîãàòî

ñè çäðàâ, âñè÷êî äðóãî ñå íàðåæäà. Òàêà å íàèñòèíà.

×åñòî ñå îïèòâàì äà ñå ïîñòàâÿ íà ìÿñòîòî íà õîðàòà ñ óâðåæ-

äàíèÿ è äà ñè ïðåäñòàâÿ êàê ñå ÷óâñòâàò. Êàêâî å äà ñè ñëÿï? Êàêâî

å äà íå âèæäàø ñëúíöåòî, íåáåòî, î÷èòå íà õîðàòà? Ñâåòúò å òîëêî-

âà ãîëÿì è øàðåí! Èìà òîëêîâà ìíîãî íåùà, êîèòî ñè ñòðóâà äà

âèäèø! Êàêâî å äà íå âèæäàø äîðè îïàñíîñòèòå? ×óâñòâàø ñå ñàì


25

è áåçïîìîùåí. Åäèíñòâåíàòà òè ðàäîñò å äà óñåòèø ïîíÿêîãà ðúêàòà

íà ïðèÿòåë.

À àêî íå ÷óâàø? Â íàøåòî ñåëî æèâåå åäíî ñåìåéñòâî íå÷óâàùè

— è ðîäèòåëèòå, è äåöàòà ñà ãëóõè. Íèå ñìå ðîìè è ìíîãî îáè÷àìå

ìóçèêàòà è òàíöèòå. Íàøèòå ñâàòáè ñà øóìíè è âåñåëè. Ñúáèðàìå

ñå âñè÷êè. Ïååì è òàíöóâàìå ïî öåëè íîùè. Ãëóõîòî ñåìåéñòâî

ñúùî èäâà. Çàñòàâàò áëèçî äî òîíêîëîíèòå. Êàçâàò, ÷å óñåùàò ìóçè-

êàòà ïî òðåïòåíåòî íà çåìÿòà. Êàòî òàíöóâàìå, ãëåäàò íàñ è ïðàâÿò

ñúùèòå äâèæåíèÿ. Òîâà ìíîãî ìå íàòúæàâà. Ãëóõèòå îáèêíîâåíî

ñà è íåìè. ×åñòî ãè âèæäàì êàê èñêàò äà ïîãîâîðÿò ñ íÿêîãî, à íå

ìîãàò.

À õîðàòà áåç êðàêà? Èñòèíñêè óæàñ å äà íå ìîæåø äà îòèäåø

òàì, êúäåòî èñêàø. À àêî íÿìàø ðúöå? Íå ìîæåø äà èçâúðøâàø

íàé-îáèêíîâåíè íåùà. Íå ìîæåø äà ïîãàëèø äîðè íÿêîãî...

Õîðàòà ñ óâðåæäàíèÿ ñà íàé-áåççàùèòíè. Òå âèíàãè èìàò íóæäà

îò ïîìîù è íàé-äîáðå îöåíÿâàò ïðèÿòåëñòâîòî. Ìîæåø äà èì ñå

äîâåðèø è äà ñå çàáàâëÿâàø ñ òÿõ êàêòî ñ äðóãèòå. Ñòàâà ìè ìú÷íî

êàòî âèæäàì, ÷å îáèêíîâåíî ãè îòáÿãâàò è äîðè íÿêîè èì ñå ïîä-

èãðàâàò. Äàæå ñúì ÷óâàëà, ÷å èìà õîðà, êîèòî ñå âúçïîëçâàò îò

ñëàáîñòòà èì è èì ïðè÷èíÿâàò çëî...

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÏÎÌÀÃÀØ ÍÀ ÕÎÐÀÒÀ, ÍÎ ÈÑÒÈÍÑÊÎ ÁËÀÃÎ-

ÐÎÄÑÒÂÎ Å ÄÀ ÏÎÌÀÃÀØ ÍÀ ÕÎÐÀ Ñ ÓÂÐÅÆÄÀÍÈß.

Èëèÿíà Àëåêîâà ßíêîâà8 êëàñ

ÁÅÄÍÈÒÅ ÕÎÐÀ ÏÐÈ ÎÒÅÖ ÈÂÀÍ

Â ó÷èëèùå ÷åñòî ãîâîðèì çà äîáðîòî. Òî ñå ïðîÿâÿâà â ðàç-

ëè÷íè ôîðìè. Áëàãîòâîðèòåëíîñòòà å âèä äîáðî.

Â íàâå÷åðèåòî íà Êîëåäà íèå, ó÷åíèöèòå îò ÎÓ „Ã. Ðàêîâñêè”,

ðåøèõìå äà ïîìîãíåì íà áåäíèòå õîðà îò äîìà íà îòåö Èâàí. Ñú-

áðàõìå ïàðè, çà äà ìîæåì è íèå äà íàïðàâèì íåùî äîáðî.


26

Â òîçè äîì æèâåÿò õîðà, êîèòî ñå íóæäàÿò îò òîïëèíà, õðàíà è

îáëåêëî. Îòåö Èâàí å ÷îâåê ñ ãîëÿìî ñúðöå, êîéòî ñúáèðà ïðè ñåáå

ñè ìíîãî ÷îâåøêè ñúäáè. Òîé ïðîÿâÿâà äîáðîòà è ðàçáèðàíå êúì

âñåêè.

Ó÷åíèöèòå îò íàøåòî ó÷èëèùå ñ ðàäîñò ïðèåõà èäåÿòà äà ïîäà-

äåì ðúêà, äà äîïðèíåñåì çà ùàñòèåòî íà ìíîãî áåçäîìíè õîðà.

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÑÅ ÄÎÊÎÑÍÅØ ÄÎ ÑÚÄÁÀÒÀ ÍÀ ÂÑÅÊÈ ×ÎÂÅÊ

È ÄÀ ÌÓ ÏÎÌÎÃÍÅØ ÄÀ ÁÚÄÅ ÙÀÑÒËÈÂ.


ÃËÓÕÎÍßÌÎÒÎ ÄÅÒÅ

Åäèí äåí áÿõ èçëÿçëà íà äâîðà äà õðàíÿ êîêîøêèòå. Ïî óëèöàòà

ìèíàâàøå åäíà ãðóïà ãîëåìè ìîì÷åòà, à ñ òÿõ è ìàëêîòî äåòå íà

ãëóõîòî ñåìåéñòâî. Òî ñå äúðïàøå è íå èñêàøå äà âúðâè. Ñòîðè ìè

ñå, ÷å èìà íåùî ñúìíèòåëíî. Òðúãíàõ ñëåä òÿõ. Ïî ïúòÿ ñå íàëàãàøå

äà ñå êðèÿ çàä îãðàäè è äúðâåòà, çà äà íå ìå âèäÿò. Ñòèãíàõà äî

åäíà çàïóñòÿëà êúùà â êðàÿ íà ñåëîòî. Â äâîðà èìàøå âèñîêà ñòàðà

ñëèâà, öÿëàòà îòðóïàíà ñ ïëîäîâå. Íèå, ðîìñêèòå äåöà, ìíîãî îáè-

÷àìå çåëåíè ñëèâè. Âèäÿõ, ÷å ìîì÷åòàòà áóòàò äåòåòî è ãî êàðàò

íàñèëà äà ñå êà÷è íà äúðâîòî. Èñêàõà äà èì íàáåðå ñëèâè, íî ìàë-

êîòî ìîì÷åíöå ñå ñòðàõóâàøå è çàïî÷íà äà ïëà÷å. Òå ãî çàïëàøèõà,

÷å àêî íå ñå êà÷è, ùå ãî çàòâîðÿò â èçîñòàâåíàòà êúùà. Äåòåòî ñå

êà÷è íà äúðâîòî, íî çàïî÷íà äà òðåïåðè è äà ïëà÷å ñèëíî. Ìîì÷å-

òàòà ñå îïèòàõà äà ãî ñìúêíàò, íî íå óñïÿõà. Ñëåä ìàëêî èçáÿãàõà

è îñòàâèõà ìàëêîòî ìîì÷åíöå òàì. Ïðèáëèæèõ ñå è ìó îáÿñíèõ

ñúñ çíàöè, ÷å ùå ìó ïîìîãíà. Êà÷èõ ñå äî ñðåäàòà íà äúðâîòî è

çàïî÷íàõ äà ìó ïîêàçâàì êúäå äà ñòúïè. Òî ñïðÿ äà ïëà÷å. Ãëåäàøå

ìå âíèìàòåëíî è èçïúëíÿâàøå òîâà, êîåòî ìó ïîêàçâàõ. Òàêà óñïÿõ


27

äà ãî ñìúêíà íà çåìÿòà. Õâàíàõ ãî çà ðúêà è ãî çàâåäîõ ó òÿõ. Íà

äâîðà íè ïîñðåùíà ìàéêà ìó. Áåøå ìíîãî ðàçòðåâîæåíà. Êàòî âèäÿ

äåòåòî ñè, òÿ ìíîãî ñå çàðàäâà è ãî ïðåãúðíà. Äîñåòèõ ñå, ÷å èñêà

äà ðàçáåðå êúäå ñúì ãî íàìåðèëà. Îïèòàõ ñå äà £ îáÿñíÿ ñúñ çíàöè.

Æåíàòà ìè áëàãîäàðè.

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÏÎÌÀÃÀØ ÍÀ ÏÎ-ÑËÀÁÈÒÅ.


ÌÀËÊÎÒÎ ÌÎÌ×ÅÍÖÅ, ÊÎÅÒÎ ÍÅ ×ÓÂÀ

Â íàøåòî ñåëî æèâåå åäíî ñåìåéñòâî, â êîåòî âñè÷êè ñà ãëóõè.

Íå ÷óâàò ðîäèòåëèòå, íå ÷óâàò è äåöàòà. Íà ìåí ìè å ìíîãî ìú÷íî

çà òÿõ. Êîãàòî âå÷åð ñå ñúáèðàìå íà óëèöàòà äà ïååì è òàíöóâàìå,

òå ãëåäàò, íî íå ÷óâàò. À êàêâî ñìå íèå, ðîìèòå, áåç ìóçèêà?! Ïîâå-

÷åòî õîðà â ñåëîòî ñúùî ãè ñúæàëÿâàò è âñå ãëåäàò äà èì ïîìîãíàò.

Íî èìà è íå òîëêîâà äîáðè ìîì÷åòà.

Åäèí äåí ïîìàãàõ íà ìàìà â êúùíàòà ðàáîòà — ìåòÿõ äâîðà.

Èçâåäíúæ ÷óõ ïëà÷. Èçòè÷àõ íà óëèöàòà è âèäÿõ ãëóõîòî äåòå. Ãî-

ëåìè ìîì÷åòà ãî áÿõà êà÷èëè íà åäíî âèñîêî ìÿñòî è òî íå ìîæåøå

äà ñëåçå. Ïîìîãíàõ ìó. Ìîì÷åíöåòî íèùî íå ìîæåøå äà êàæå è

ñàìî ðúêîìàõàøå. Áåøå ìíîãî èçïëàøåíî. Óñïîêîèõ ãî. Äàäîõ ìó

äà ïèå âîäà. Íàìåðèõ â äæîáà ñè åäíà áîíáîíà è ìó äàäîõ è íåÿ.

Ñëåä òîâà ãî çàâåäîõ âêúùè. Ìàéêà ìó áåøå ìíîãî óïëàøåíà, çà-

ùîòî îòäàâíà ãî òúðñåëà. Êàêòî êàçàõ, òÿ ñúùî íå ìîæåøå äà ãî-

âîðè. Ïî÷íà ñèëíî äà ðúêîìàõà è àç ðàçáðàõ, ÷å èñêà äà ìè áëàãî-

äàðè.

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÏÎÌÀÃÀØ ÍÀ ×ÎÂÅÊ, ÊÎÉÒÎ ÈÌÀ ÓÂÐÅÆÄÀÍÅ

È Å ÁÅÇÏÎÌÎÙÅÍ.



28

ÄÀ ÓÑÅÒÈØ ÁÎËÊÀÒÀ ÍÀ ÄÐÓÃÈß

Èìàøå åäíà æåíà, êîÿòî áåøå ìíîãî äîáðà. Òÿ æèâååøå íà

íàøàòà óëèöà è ÷åñòî ñ íåÿ ñè ïðèêàçâàõìå çà ðàçëè÷íè íåùà.

Äàâàøå ìè äîáðè ñúâåòè.

Ñúäáàòà áåøå ÿ íàðàíèëà ëîøî — õîäåøå ñ ïàòåðèöè, áîëåøå

ÿ êðàêúò, èìàøå ðàçøèðåíè âåíè. Ìíîãî ÷åñòî îòèâàõ ó òÿõ è £

ïîìàãàõ âúâ âñè÷êî — äîìàêèíñêàòà ðàáîòà, êîïàåõ â ãðàäèíàòà,

ïîëèâàõ öâåòÿòà, ÷èñòåõ, ïðèãîòâÿõ £ çèìíèíàòà. Áåøå äîâîëíà îò

ìîÿòà ïîìîù. Âåäíúæ ìè äàäå äâàäåñåò ëåâà, íî àç íå ãè ïðèåõ.

Êàçàõ £, ÷å òîâà, êîåòî ïðàâÿ çà íåÿ, ìè èäâà îòâúòðå, îò ñúðöåòî è

íå ìîãà äà âçåìà òåçè ïàðè. Äîáðîòî íå ñå êóïóâà ñ ïàðè. Òÿ ìå

áëàãîñëàâÿøå è òîâà áåøå äîñòàòú÷íî çà ìåí.

Íà ìåñåöà åäèí ïúò îòèâàõ äà £ ïîìàãàì. Òîâà ìè íîñåøå óäî-

âîëñòâèå, çàùîòî òàçè æåíà áåøå äîáðà. Ïðèÿòíî ìè áåøå äà ñëó-

øàì íåéíèòå ïðèêàçêè è øåãè.

Âåäíúæ, êîãàòî áÿõ òàì, òÿ îòèäå äî áàíÿòà è íà èçëèçàíå ñå

ïîäõëúçíà. Àç ÿ õâàíàõ è íå ìîæà äà ñå íàðàíè. Òîãàâà ìå ïðåãúðíà

è êàçà: „Âåñè, òè ñè ìîìè÷å ñ äîáðî ñúðöå è íå ìîãà äà òè ñå îòáëà-

ãîäàðÿ. Òè ñè ìè êàòî äúùåðÿ.’’”. Î÷èòå £ ñå íàñúëçèõà. Àç £ îòãî-

âîðèõ, ÷å òîâà, êîåòî ïðàâÿ, ìîæå âñåêè äà íàïðàâè, ñòèãà äà ïî-

æåëàå.

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÏÎÌÀÃÀØ ÍÀ ÁÎËÅÍ ×ÎÂÅÊ.


ÊÎÃÀÒÎ ÁÀÁÀ ÑÅ ÐÀÇÁÎËß

Àç îáè÷àì ìíîãî áàáà ñè. Òÿ ñå êàçâà Èñêðà. Èñêàì âèíàãè äà ÿ

âèæäàì çàñìÿíà è ùàñòëèâà. Òÿ ìå å îòãëåäàëà è å âñè÷êî çà ìåí.

Åäèí äåí òÿ ñå ðàçáîëÿ. Çàëåæà ñå. Áåøå ñúáîòà è àç íå áÿõ íà

ó÷èëèùå. Ïðèãîòâèõ £ õðàíà, äàäîõ £ ëåêàðñòâà, ïðåîáëÿêîõ ÿ è òÿ


29

ëåãíà äà ñïè. Ïðåç òîâà âðåìå £ ïðèãîòâèõ áèëêîâ ÷àé, â êîéòî

ñëîæèõ ÷åðóïêè îò îðåõè, ëóê÷åòà è ëîêóì. Òîâà å èäåàëíî ñðåäñòâî

ïðîòèâ êàøëèöà. Ñëåä ìàëêî, êàòî ñå ñúáóäè, £ äàäîõ òîïëèÿ ÷àé.

Ïîñëå £ äàäîõ è ëåêàðñòâî ïðîòèâ ïðîñòóäà. Ñëåä äâà äíè òÿ ñå

ïî÷óâñòâà ïî-äîáðå.

Áåøå ìíîãî ùàñòëèâà, ÷å âå÷å ìîæå äà õîäè ñàìà íàâñÿêúäå.

Çàïëàêà îò ðàäîñò è îò áëàãîäàðíîñò êúì ìåí. Áåøå ñå ðàç÷óâ-

ñòâàëà. Àç £ êàçàõ, ÷å òîâà, êîåòî ñúì íàïðàâèëà çà íåÿ, å íîðìàëíî,

çàùîòî ñúì £ âíó÷êà è çíàì, ÷å òÿ, áàáà ìè, ïðàâè ìíîãî çà ìåí.

Çà äà ÿ ðàçâåñåëÿ, ðåøèõ äà íàïðàâÿ è åäíà ñìåøêà — ñëîæèõ

íà ãëàâàòà ñè ÷àðøàô, íàïðàâèõ äâå î÷è è ñå ïðåäñòàâèõ çà ÷îâåê

îò îòâúäíîòî, ñêèòàù ñå äóõ. Òÿ çàïî÷íà äà ñå ñìåå. Ïî÷óâñòâà ñå

ùàñòëèâà. Ïðåãúðíàõ ÿ è £ êàçàõ, ÷å âèíàãè èñêàì äà ÿ âèæäàì

ðàäîñòíà.

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÑÒÎÏËÈØ ÄÓØÀÒÀ ÍÀ ÅÄÈÍ ÁÎËÅÍ ×ÎÂÅÊ.


ÍÅÏÎÇÍÀÒÈßÒ ÑËÅÏÅÖ

Áèëî ïðåäè øåñò-ñåäåì ãîäèíè. Âóé÷î è âóéíà áèëè ïðèÿòåëè

è îòèøëè íà ìîðå. Âñè÷êî áèëî ïðåêðàñíî, çàáàâëÿâàëè ñå. Ïðåç

äåíÿ õîäåëè íà ïëàæ, à âå÷åð ïî óâåñåëèòåëíè ìåñòà.

Åäíà âå÷åð íà ìîðñêàòà àëåÿ âèäåëè ìúæ, êîéòî ñåäÿë ñàìîòíî

íà ïåéêàòà. Äîáëèæèëè ñå äî íåãî è ãî çàïðèêàçâàëè. Îò äóìà íà

äóìà ñòàíàëî âúïðîñ çà íåãîâàòà ñúäáà. Òîé ñïîäåëèë, ÷å ñ åäíîòî

ñè îêî íå âèæäà. Íÿìàë áëèçêè è òàêà äíèòå ìó ìèíàâàëè â òúìíèíà.

Äâàìàòà ñå çàãðèæèëè çà òîÿ ÷îâåê è ãî çàâåëè íà î÷åí ëåêàð.

Óñòàíîâèëî ñå, ÷å íà åäíîòî ìó îêîò èìà „ïåðäå”, êîåòî ìîæå äà

ñå ìàõíå ñ îïåðàöèÿ. Ðåøèëè, ÷å ùå ìó ïîìîãíàò äà ïðîãëåäíå ñ

òîâà îêî. Èìàëè ñïåñòåíè ïàðè è äâàìàòà ãè äàëè çà îïåðàöèÿ.


30

Ñëåä îêîëî ìåñåö íåïîçíàòèÿò ÷îâåê ñå âúçñòàíîâèë è áèë ìíîãî

ùàñòëèâ, ÷å îòíîâî ìîæå äà âèæäà ñ äâåòå ñè î÷è. Ñïðèÿòåëèëè

ñå è äîñåãà ïðîäúëæàâàò äà ñå ÷óâàò ïî òåëåôîíà è ïðåç ëÿòîòî äà

ñå âèæäàò.

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÏÎÌÎÃÍÅØ ÍÀ ÍÅÏÎÇÍÀÒ.


ÃËÓÕÎÒÎ ÌÎÌÈ×Å

Îò ìíîãî õîðà áÿõ ÷óâàëà çà åäèí ñëó÷àé, êîéòî ìå ðàçâúëíóâà

ñèëíî. Â áëèçêî äî íàøåòî ñåëî ãðàä÷å æèâåå åäíî ìîìè÷å, êîåòî

å ãëóõî. Ðåøèõ äà ñå ñðåùíà ñ íåãî. Êà÷èõ ñå íà àâòîáóñà è îòèäîõ

â ãðàäà. Áúðçî îòêðèõ ìîìè÷åòî, çàùîòî âñè÷êè ãî ïîçíàâàõà. Òî

áåøå ìíîãî êðàñèâî. Èìàøå ðóñà êúäðàâà êîñà, ãîëåìè ñèíè î÷è,

÷óäåñíà óñìèâêà. Áåøå áúëãàðêà. Çàãîâîðèõìå ñå. Êàçà ìè, ÷å ïðåäè

äâå ãîäèíè å ïðåòúðïÿëà êàòàñòðîôà è òîãàâà å çàãóáèëà ñëóõà ñè.

Çàìèñëèõ ñå è ïîèñêàõ äà íàïðàâÿ íåùî õóáàâî çà íåÿ. Áÿõ ãëåäàëà

ïðåäàâàíåòî íà Íàòàëèÿ Ñèìåîíîâà „Ïðåäàé íàòàòúê” è ðåøèõ äà

£ ñå îáàäÿ è äà ÿ ïîìîëÿ äà ïîìîãíå íà òîâà ìîìè÷å. Ïðåäñòàâèõ

ñè êàê â åäíî îò ïðåäàâàíèÿòà ñå èçëú÷âà èñòîðèÿòà íà ìîÿòà ïî-

çíàòà. Êàê ñå íàìèðàò äîáðè õîðà, êîèòî ïîìàãàò ôèíàíñîâî çà

çàêóïóâàíåòî íà ñëóõîâ àïàðàò. Òàêà ìîìè÷åòî ùå ìîæå îòíîâî

äà ÷óâà è ùå áúäå ùàñòëèâî. Âå÷å òâúðäî ðåøèõ, ÷å ùå ãî íàïðàâÿ.

Îùå óòðå ùå ïîìîëÿ ã-æà Ãåîðãèåâà äà ìè ïîìîãíå äà ñå ñâúðæà

ñ Íàòàëèÿ Ñèìåîíîâà.

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÏÎÌÎÃÍÅØ ÍÀ ÕÎÐÀ, ÊÎÈÒÎ ÈÌÀÒ ÇÄÐÀÂÎ-

ÑËÎÂÅÍ ÏÐÎÁËÅÌ È ÑÀ ÁÅÇÇÀÙÈÒÍÈ.



31

ÁËÀÃÎÒÂÎÐÈÒÅËÍÀ ÀÊÖÈß

Â Ó÷åíè÷åñêèÿ ïàðëàìåíò ñúîáùèõìå çà èíèöèàòèâàòà äà ñú-

áåðåì ïàðè çà õîðàòà, êîèòî æèâåÿò ïðè îòåö Èâàí. Âñè÷êè ïðè-

ñúñòâàùè áÿõà ñúãëàñíè. Äíè ïðåäè Êîëåäà çàïî÷íàõìå àêöèÿòà.

Ïîìîëèõìå âñè÷êè äåöà äà äîíåñàò ïîíå ïî åäèí ëåâ. Íÿêîè ó÷åíèöè

äàâàõà ïîâå÷å. Âêëþ÷èõà ñå è ó÷èòåëèòå. Äîáðîâîëöè îáèêîëèõà

êúùèòå â ñåëîòî, ðàçêàçàõà íà õîðàòà çà êàêâî ñúáèðàìå ïàðè è ãè

ïîìîëèõà äà ïîìîãíàò. Ñ âñåêè èçìèíàë äåí ñóìàòà ñå óâåëè÷àâàøå

è íèå ìíîãî ñå ðàäâàõìå. Ïðåäè äà èçëåçåì âúâ âàêàíöèÿ, ã-æà

Ãåîðãèåâà íè ñúáðà è ñúîáùè êîëêî ñðåäñòâà ñìå ñúáðàëè. Âñè÷êè

áÿõìå äîâîëíè, çàùîòî çàåäíî íàïðàâèõìå åäíî ãîëÿìî äîáðî çà

õîðàòà â íóæäà.

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÏÎÄÀÄÅØ ÐÚÊÀ ÍÀ ×ÎÂÅÊ, ÊÎÉÒÎ Å ÈÇÏÀÄÍÀË

Â ÁÅÄÀ.


ÄÀ ÏÎÌÎÃÍÅÌ ÍÀ ÎÒÅÖ ÈÂÀÍ

Íèå ñìå Ìèëåíà, Àíè, Þëèÿ, Ãåíîâåâà, Ëèëè è Âåíè. Ñúó÷åíè÷êè

ñìå. Ãëåäàõìå â íîâèíèòå çà äîìà íà îòåö Èâàí. Òîçè ÷îâåê å ìíîãî

äîáúð è ïîìàãà íà ìíîãî õîðà, êîèòî ñà èçïàäíàëè â áåäà. Ðàç-

áðàõìå, ÷å âñå ïî-òðóäíî òîé íàìèðà ïàðè çà õðàíà è äúðâà. Ðå-

øèõìå äà ñå îïèòàìå äà ïîìîãíåì è íèå. Íÿìàõìå òúðïåíèå äà

îòèäåì íà äðóãèÿ äåí â ó÷èëèùå è äà ðàçêàæåì íà êëàñíèÿ ñè —

ã-í Éîðäàíîâ. Îùå ïðåäè ÷àñîâåòå ñïîäåëèõìå ñ íåãî èäåÿòà ñè.

Òîé ÿ îäîáðè è íè ïîõâàëè. Îáñúäèõìå ÿ è ñ ã-æà Ãåîðãèåâà è ðåøèõ-

ìå òîâà äà ñòàíå îáùîó÷èëèùíà êàóçà. Ïðåäñòàâèõìå íàøàòà èíè-

öèàòèâà ïðåä Ó÷èëèùíèÿ ïàðëàìåíò, ãëàñóâàõìå è âçåõìå ðåøåíèå

äà îáÿâèì áëàãîòâîðèòåëíà àêöèÿ. Ñúáðàõìå ó÷åíèöèòå, îáèêîëèõ-

ìå êúùèòå â ñåëîòî è íà âñè÷êè îáÿñíèõìå çà êàêâî ñòàâà äóìà.


32

Çàïî÷íàõìå äà ñúáèðàìå ïàðè. Âñåêè íîñåøå êîëêîòî èìà âúçìîæ-

íîñò. Íÿêîè äåöà äàâàõà âñåêè äåí ïî ìàëêî. Âêëþ÷èõà ñå ðîäèòå-

ëèòå íè è ìíîãî íàøè ñúñåëÿíè ñ äîáðè ñúðöà. Ìíîãî ïîìîãíàõà

íàøèòå ó÷èòåëè. Ñúáðàíàòà ñóìà èçïðàòèõìå â Íîâè Õàí ìàëêî

ïðåäè Êîëåäà.

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÏÎÌÎÃÍÅØ ÍÀ ÍßÊÎÃÎ ÄÀ ÍÀÏÐÀÂÈ ÄÎÁÐÎ.

Àíèòà Âåíöèñëàâîâà Õðèñòîâà5 êëàñ


33

II ÐÀÇÄÅË


áëèçêè,

ïðèÿòåëè,

ñúó÷åíèöè

34

ÌÎßÒÀ ÏÐÈßÒÅËÊÀ

Áÿõìå â ó÷èëèùå. Çàïî÷íà ãîëÿìîòî ìåæäó÷àñèå. Âñè÷êè äåöàèçëÿçîõà íà äâîðà. Àç è ìîÿòà ïðèÿòåëêà Ñåéìàí ñúùî îòèäîõìåíàâúí. Äåöàòà èãðàåõà íà ãîíåíêà. Âêëþ÷èõìå ñå è íèå. Ñåéìàí ñåñïúíà è ïàäíà. Óäàðè ñè ìíîãî ëîøî êîëÿíîòî è çàïî÷íà äà ïëà÷å.Èçòè÷àõ ïðè íåÿ, çà äà ÿ óñïîêîÿ. Â ó÷èëèùå èìàìå êëóá çà äîëå-êàðñêà ïîìîù. Çàâåäîõ ìîÿòà ïðèÿòåëêà òàì è £ îêàçàõà ïúðâàïîìîù. Ðàíàòà áåøå ïðîìèòà è ïðåâúðçàíà. Çàïî÷íà ÷àñúò, íî Ñåé-ìàí ïðîäúëæè äà ñå îïëàêâà, ÷å êðàêúò ìíîãî ÿ áîëè. Ïîìîëèõìåêëàñíàòà äà ÿ îñâîáîäè îò ó÷èëèùå, çà äà ìîãàò ðîäèòåëèòå £ äà ÿçàâåäàò â ãðàäà íà ëåêàð. Ïðèÿòåëêàòà ìè íå ìîæåøå äà âúðâèñàìà è ñå íàëîæè äà ÿ ïðèäðóæà äî äîìà £. Ñåéìàí ïðîäúëæàâàøåäà ïëà÷å. Îáÿñíèõ íà ìàéêà £ êàêâî ñå å ñëó÷èëî. Áëèçêèòå £ ìèáëàãîäàðèõà è êàçàõà, ÷å íàèñòèíà ñúì íàé-äîáðàòà ïðèÿòåëêà íàòÿõíîòî ìîìè÷å.

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÏÎÌÎÃÍÅØ ÍÀ ÏÐÈßÒÅË, ÀÊÎ ÑÅ Å ÓÄÀÐÈË.


ÑÈßÍÀ

Ñèÿíà å ìîÿ ïðèÿòåëêà. Íèå ñìå â åäèí êëàñ. ×åñòî èãðàåìçàåäíî. Åäèí äåí áÿõìå â ãðàäèíêàòà â öåíòúðà íà ñåëîòî. Êàêòîñêà÷àõìå íà ëàñòèê, Ñèÿíà èçâåäíúæ èçïèùÿ. Áåøå âëÿçúë ãâîçäåé

“Íåäåé ñå îò÷àéâà, íåäåé ñå íàâåæäà,

íå ñè ïîçâîëÿâàé äà ãóáèø íàäåæäà!

Çàùîòî ìàêàð è äà å æèëàâî çëîòî,

â ÷îâåêà âñå ïàê ïîáåæäàâà äîáðîòî.”

Íåäÿëêî Éîðäàíîâ


35

â êðàêà £. Ïîòå÷å êðúâ. Òÿ çàïî÷íà äà ïëà÷å, çàùîòî ìíîãî ÿ çàáîëÿ.Ïîìîãíàõ £ äà îòèäåì ó òÿõ. Ðîäèòåëèòå £ ãè íÿìàøå. Áðàò £ Êåìàëñúùî íå áåøå âêúùè. Ñèÿíà ïðîäúëæàâàøå äà ïëà÷å è ìè êàçà, ÷åìíîãî ñå ñòðàõóâà. Îáåùàõ äà £ ïîìîãíà. Êîãàòî òÿ íå î÷àêâàøå,ðÿçêî äðúïíàõ ãâîçäåÿ è ãî èçâàäèõ. Ïîëÿõ ðàíàòà ñ ðàêèÿ è ïðåâúð-çàõ êðàêà £. Ñèÿíà ñïðÿ äà ïëà÷å. Óñïîêîè ñå è ñëåä ìàëêî ñå óñìèõ-íà. Îñòàíàõ ó òÿõ äî âå÷åðòà, çà äà ìîãà äà £ ïîìàãàì, àêî èìàíóæäà. Ðàçêàçâàõìå ñè ðàçëè÷íè èñòîðèè. Êîãàòî ñå âúðíàõà òåõ-íèòå, èì êàçàõìå êàêâî ñå å ñëó÷èëî.

Ìîÿòà ïðèÿòåëêà ìå ïðåãúðíà è êàçà, ÷å ìíîãî ìå îáè÷à. Ìàéêà£ è áàùà £ ìè áëàãîäàðèõà, ÷å íå ñúì îñòàâèëà äåòåòî èì.

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÍÅ ÎÑÒÀÂßØ ÏÐÈßÒÅËß ÑÈ, ÀÊÎ Å Â ÁÅÄÀ.


×ÅÑÒÍÎÑÒ

Åäèí äåí èãðàõìå ôóòáîë. Áèõà íè è áÿõ ìíîãî ÿäîñàí. Òðúãíàõñè. Ïî ïúòÿ ìå íàñòèãíà Ìàðòèí. Âúðâÿõìå çàåäíî è îáñúæäàõìåìà÷à. Â íàøåòî ñåëî ÷åñòî ñå ñëó÷âà ïî óëèöàòà äà èìà èçõâúðëåíèáîêëóöè. Ïîíÿêîãà å ìíîãî ìðúñíî. Íà ïúòÿ èìàøå èçõâúðëåíà öè-ãàðåíà êóòèÿ. Ðèòíàõ ÿ. Êóòèÿòà èçõâúð÷à íàïðåä è ñå îòâîðè. Îòíåÿ ïàäíàõà äåñåò ëåâà. Âçåõ ãè. Íå çíàåõ íà êîãî ñà. Íà óëèöàòàíÿìàøå íèêîãî. Ìàðòèí êàçà:

— Òâîè ñà. Òîâà å êúñìåòúò òè.Ïîñëå ðåøèõìå äà ñè ãè ðàçäåëèì. Ñïðÿõìå â öåíòúðà íà ñå-

ëîòî è ñåäíàõìå íà ïåéêàòà ïðåä ìàãàçèíà. Ïî åäíî âðåìå äîòè÷àÀíãåë îò íàøèÿ êëàñ. Êàçà, ÷å áàùà ìó ñè å èçïóñíàë öèãàðåíàòàêóòèÿ, â êîÿòî èìàëî äåñåò ëåâà. Èçïðàòèë ãî äà ÿ òúðñè ïî ïúòÿ.Íÿìàëî ÿ íèêúäå è ñåãà ùå ìó ñå êàðàò. Àíãåë ïîïèòà äàëè íå ñìåÿ íàìåðèëè ñëó÷àéíî. Èçâàäèõ ïàðèòå è êàçàõ :

— Åòî, íàìåðèõìå ãè òî÷íî â êóòèÿ îò öèãàðè.

II ÐÀÇÄÅË. Äîáðîòî, ïðîÿâåíî êúì áëèçêè, ïðèÿòåëè, ñúó÷åíèöè

36

Ìîÿò ñúó÷åíèê ìíîãî ñå çàðàäâà, áëàãîäàðè è êàçà:— Âèå ñòå èñòèíñêè ïðèÿòåëè! Ñïîêîéíî ìîæåõòå äà êàæåòå, ÷å

íèùî íå ñòå íàìèðàëè.ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÁÚÄÅØ ×ÅÑÒÅÍ, ÄÎÐÈ ÀÊÎ ÍÈÊÎÉ ÍßÌÀ ÄÀ

ÐÀÇÁÅÐÅ ÇÀ ËÚÆÀÒÀ ÒÈ.

Àíãåë Ëèëÿíîâ Ùåðåâ7 êëàñ

ÍÀ ÏÚÒ ÇÀ Ó×ÈËÈÙÅ

Åäèí äåí îòèâàõ íà ó÷èëèùå. Âúðâÿõ ñàì ïî óëèöàòà. Ïðåä ìåíâúðâåøå åäíà æåíà. Íå ÿ ïîçíàâàì. Òÿ ìíîãî áúðçàøå. Ïîíåæåâúðâÿõ áëèçî äî íåÿ, ÷óõ, ÷å £ çâúííà òåëåôîíúò. Ëåëè÷êàòà áðúêíàâ äæîáà ñè, èçâàäè ãî è çàïî÷íà äà ãîâîðè. Çàáåëÿçàõ, ÷å íåùîïàäíà îò äæîáà £. Ïðèáëèæèõ ñå è âèäÿõ, ÷å òîâà ñà äåñåò ëåâà.Âçåõ ãè. Òÿ èçîáùî íå ðàçáðà, ÷å ñà ïàäíàëè. Ïîìèñëèõ ñè, ÷å ìîãàäà ñè ãè âçåìà, çàùîòî íèêîé íå ìå âèäÿ. Æåíàòà ïðîäúëæàâàøåäà ãîâîðè è çàïî÷íà îùå ïîâå÷å äà áúðçà. Ïî ãëàñà £ ðàçáðàõ, ÷åèìà íÿêàêúâ ïðîáëåì. Âèäÿõ, ÷å îòèâà â ìàãàçèíà. Ðåøèõ, ÷å ùå £âúðíà ïàðèòå, çàùîòî ñè ïðåäñòàâèõ êàê ùå ñå ÿäîñà, êàòî ðàçáåðå,÷å íå ñà â äæîáà £. Îñâåí òîâà ñèãóðíî îòèâà äà êóïè õðàíà çàäåöàòà ñè. Çàáúðçàõ ñå, íî è òÿ âúðâåøå ìíîãî áúðçî è íå ìîæàõäà ÿ íàñòèãíà. Æåíàòà âëåçå â ìàãàçèíà. Êîãàòî îòâîðèõ âðàòàòà,âèäÿõ, ÷å íÿìà õîðà è òÿ âå÷å ïî÷òè áåøå íàïàçàðóâàëà. Áðúêíà ñèâ äæîáà, íî íå íàìåðè ïàðèòå. Ìíîãî ñå ïðèòåñíè è ïðîäúëæè äàòúðñè. Òîãàâà ñå ïðèáëèæèõ è £ ãè ïîäàäîõ. Êàçàõ £ êàê ñúì ãèíàìåðèë. Òÿ ìíîãî ñå çàðàäâà è çàïî÷íà äà ìå ðàçïèòâà íà êîãîñúì ìîì÷å, â êîé êëàñ ñúì. Êàçà, ÷å ùå äîéäå ó äîìà äà ìå ïîõâàëèíà íàøèòå è ùå îòèäå â ó÷èëèùå äà êàæå ïðåä âñè÷êè ó÷åíèöè èó÷èòåëè êàê ñúì ïîñòúïèë. Ìàãàçèíåðúò ñúùî ìå ïîõâàëè. Ïî÷óâ-ñòâàõ ñå ìíîãî ãîðä.


37

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÏÎÑÒÚÏÈØ ×ÅÑÒÍÎ, ÄÎÐÈ ÀÊÎ Â ÍÀ×ÀËÎÒÎÑÈ ÐÅØÈË, ×Å ÌÎÆÅ ÄÀ ÈÇËÚÆÅØ.

Äåéâèä Ñåâäàëèíîâ Þëèÿíîâ5 êëàñ

ÈÇÃÓÁÅÍÀÒÀ ÁËÓÇÊÀ

Åäèí äåí, êàòî ñè òðúãâàõ îò ó÷èëèùå, íàìåðèõ åäíà áëóçà.

Âúðíàõ ñå. Ïîïèòàõ âúâ âñè÷êè êëàñîâå, íî íå ðàçáðàõ íà êîãî å.

Ïðåäñòîåøå âàêàíöèÿ. Ðåøèõ äà ÿ ïðèáåðà è êîãàòî îòíîâî ñìå íà

ó÷èëèùå, äà ÿ äîíåñà è îòíîâî äà ïîïèòàì ÷èÿ å. Òðúãíàõ ïî ïúòÿ

êúì íàøàòà êúùà. Òî÷íî äî çàâîÿ âèäÿõ åäíà ìàéêà äà ñå êàðà íà

äúùåðÿ ñè. Íå çíàåõ çàùî, íî êîãàòî íàáëèæèõ, ÷óõ æåíàòà äà âèêà

íà ìîìè÷åòî, ÷å íÿìà äà ìó êóïóâà âñåêè äåí íîâè äðåõè è òðÿáâà

äà ñè ïàçè ïîâå÷å íåùàòà. Äåòåòî ïëà÷åøå, à ìàéêàòà îùå ïîâå÷å

ñå êàðàøå. Ïðèáëèæèõ ñå è ïîïèòàõ êàêâî ñå å ñëó÷èëî. Ìîìè÷åí-

öåòî áåøå îò ïî-ìàëêèòå êëàñîâå. Ïðåç ñúëçè êàçà, ÷å å çàãóáèëî

áëóçêàòà ñè. Ïîïèòàõ êàêúâ öâÿò å è êàê èçãëåæäà. Ìàéêà ìó ìè ÿ

îïèñà. Óáåäèõ ñå, ÷å å ñúùàòà äðåøêà, áðúêíàõ â ðàíèöàòà ñè è ÿ

èçâàäèõ. Ìîìè÷åíöåòî ìíîãî ñå çàðàäâà.×àê çàïî÷íà äà ñêà÷à è

äà ìå ïðåãðúùà. Ìàéêà ìó ìè áëàãîäàðè. Ïî÷óâñòâàõ ñå äîâîëíà,

÷å ïîìîãíàõ.

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÏÐÈÁÅÐÅØ È ÑÚÕÐÀÍÈØ ÈÇÃÓÁÅÍÀ ÂÅÙ, À

ÑËÅÄ ÒÎÂÀ ÄÀ ÏÎÒÚÐÑÈØ ÍÀ ÊÎÃÎ Å.


ÁÀÁÀ ÌÈ

Íàé-äîáðèÿò ÷îâåê çà ìåí å áàáà ìè Ñìèëÿíà. Òÿ âèíàãè å

ãîòîâà íà âñåêè äà ïîìîãíå. À çà ìåíå ìîæå äà ñè äàäå è äóøàòà.

Âèíàãè êîãàòî ñúì áèëà áîëíà, òÿ å ñòîÿëà äî ëåãëîòî ìè. Äàâàëà


38

ìè å ëåêàðñòâà, ìåðèëà ìè å òåìïåðàòóðàòà. Èìàëî å íîùè, êîãàòî

äîðè íå å ñïàëà. Êîãîòî ñúì òúæíà, îòíîâî áàáà ìè å äî ìåí. Òÿ

âèíàãè ðàçáèðà êàêâî ìå ìú÷è è âèíàãè ìå ñúâåòâà êàêâî äà íàïðàâÿ.

Ãîâîðè ìè õóáàâè íåùà, äîêàòî ñå óñïîêîÿ è ñå óñìèõíà. Áàáà ìè

êàçâà, ÷å òðÿáâà äà ó÷à, çà äà óñïåÿ â æèâîòà. Òÿ ìíîãî äúðæè íà

òîâà, îáè÷à äà £ ðàçêàçâàì óðîöèòå ñè è ÷åñòî ìè ïîìàãà. Êîãàòî

ñúì âåñåëà, áàáà ñå ðàäâà çàåäíî ñ ìåí. Ìîãà âñè÷êî äà ñïîäåëÿ ñ

ìîÿòà áàáà è ìíîãî ÿ îáè÷àì. Èñêàì êàòî ñòàíà ãîëÿìà, äà ïðèëè-

÷àì íà íåÿ .

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÐÀÇÏÎÇÍÀÅØ ÄÎÁÐÈÒÅ ÕÎÐÀ È ÄÀ ÈÑÊÀØ ÄÀ

ÁÚÄÅØ ÊÀÒÎ ÒßÕ.

Ëèëè Ñåðãååâà ßðîñëàâîâà5 êëàñ

ÑËÓ×ÊÀ ÂÚÂ ÂÈÅÍÀ

Ìîèòå ðîäèòåëè îò ìíîãî ãîäèíè ðàáîòÿò â Àâñòðèÿ. Ëÿòîòî

íè âçåìàò ïðè òÿõ. Òàì å ìíîãî õóáàâî. Íàâñÿêúäå å ÷èñòî è ïîäðå-

äåíî. Èìà ìíîãî ïàðêîâå è äåòñêè ïëîùàäêè. Òàì êúäåòî æèâååì,

èìà ìíîãî ñåìåéñòâà ñ äåöà. Íèå ãè ïîçíàâàìå è èãðàåì çàåäíî.

Âèíàãè ìíîãî ñå çàáàâëÿâàìå.

Åäèí äåí èçâåäíúæ çàâàëÿ äúæä è ñòàíà ìíîãî ñòóäåíî. Âàëÿ

öåëè òðè äíè è íèå íå ìîæåõìå äà èãðàåì ñ ïðèÿòåëèòå ñè íàâúí.

Àç è ñåñòðà ìè ñêó÷àåõìå âêúùè è ñ íåòúðïåíèå ÷àêàõìå äà ñå

îïðàâè âðåìåòî. Ñêîðî ñïðÿ äà âàëè è íàïå÷å ñëúíöå. Èçòè÷àõìå

íà äåòñêàòà ïëîùàäêà. Òàì âå÷å áÿõà âñè÷êè äåöà. Ðåøèõìå äà

èãðàåì âîëåéáîë. Çàáàâëÿâàõìå ñå, íî àç ñå èçìîðèõ. Ñïðÿõ äà

èãðàÿ è ñåäíàõ íà ïåéêàòà. È òúêìî òîãàâà çàáåëÿçàõ åäíî ïîðòìîíå.

Âçåõ ãî è ãî îòâîðèõ — èìàøå àâñòðèéñêè ïàðè, ðàçëè÷íè áåëåæêè,

êàëåíäàð÷å, êëþ÷ è ëè÷íà êàðòà. Ñ íàñ èãðàåøå è åäíî àâñòðèéñêî

äåòå. Êàçâà ñå Êàðîë. Ïîêàçàõ ìó ëè÷íàòà êàðòà. Îêàçà ñå, ÷å å íà


39

åäíî äðóãî äåòå îò êâàðòàëà, êîåòî ïðåäè ìàëêî ñè áåøå òðúãíàëî.

Íàìåðèõìå ãî ó òÿõ è ìó äàäîõìå ïîðòìîíåòî. Òî áëàãîäàðè. Êîãàòî

ñè òðúãâàõìå, ÷óõìå êàê ãîâîðè íà ìàéêà ñè íà íåìñêè. Êàðîë êàçà,

÷å ðàçêàçâàëî çà ñëó÷êàòà, à ìàéêà ìó êàçàëà, ÷å ñìå äîáðè äåöà è

òî òðÿáâà äà ïðèëè÷à íà íàñ.

ÄÎÁÐÎ Å ÂÈÍÀÃÈ ÄÀ ÑÈ ×ÅÑÒÅÍ.

Ãåíîâåâà Íåäêîâà Ìàðèíîâà5 êëàñ

Â ÌÀÕÀËÀÒÀ

Âñè÷êè äåöà áÿõìå èçëåçëè íà óëèöàòà. Èçìèñëÿõìå ñè

ðàçëè÷íè èãðè — íàäáÿãâàõìå ñå, õâúðëÿõìå êàìúíè ïî òåíåêèåíè

êóòèè. Íÿêîëêî ìîì÷åòà áÿõà äîøëè ñ êîíåòå ñè è ñè ïðàâåõà êóøèè.

Äðóãè áÿõà ñ êîëåëåòà. Óëèöàòà, íà êîÿòî èãðàåì, å ìíîãî ñòðúìíà,

çàùîòî ìàõàëàòà å ðàçïîëîæåíà íà áàèð. Ìîì÷åòàòà ñå ñïóñêàõà

ïî íåãî.

Åäèí äåí áåøå ìíîãî òîïëî. Êàðàõìå êîëåëåòàòà. Èçâåäíúæ

åäíî îò ìîì÷åòàòà èçõâúð÷à â êàíàâêàòà. Âñè÷êè ñå âòóðíàõìå äà

ìó ïîìàãàìå. Öåëèÿò ìó êðàê áåøå â êðúâ. Êàçàõ íà áðàò ìè äà

èçòè÷à äî ó÷èëèùå è äà ïîèñêà ïàìóê, áèíò è ñïèðò. Òîé ñå âúðíà

áúðçî. Ïðîìèõìå ðàíàòà è ïðåâúðçàõìå êðàêà íà ìîì÷åòî. Ìîæåõ-

ìå äà ïðàâèì òîâà — áÿõà íè ó÷èëè â ó÷èëèùíèÿ êëóá çà îêàçâàíå

íà ïúðâà ïîìîù. Êîëåëîòî áåøå èçêðèâåíî. Áðàò ìè ãî ïîïðàâè.

Íàøèÿò ïðèÿòåë íå ìîæåøå äà âúðâè ñàì è íèå ìó ïîìîãíàõìå äà

ñè îòèäå âêúùè. Òîé íè áëàãîäàðè, à íèå áÿõìå äîâîëíè, ÷å óñïÿõìå

äà ìó ïîìîãíåì.

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÑÅ ÏÐÈÒÅ×ÅØ ÍÀ ÏÎÌÎÙ, ÀÊÎ ÒÂÎÉ ÏÐÈßÒÅË

ÑÅ Å ÍÀÐÀÍÈË.

Ðîñèöà Íèêîëîâà Ðàäåâà7 êëàñ


40

ÒÅÆÊÈÒÅ ÌÎÌÅÍÒÈ Â ÌÎÅÒÎ ÑÅÌÅÉÑÒÂÎ

Äÿäî ìè áåøå ìíîãî áîëåí. Íàëîæè ñå äà áúäå îïåðèðàí â

Ñîôèÿ. Ìíîãî ñå ðàçòðåâîæèõìå âñè÷êè. Îïåðàöèÿòà ìèíà óñïåø-

íî. Îòèäîõìå ñ ðîäèòåëèòå ìè íà ñâèæäàíå. Áåøå ìíîãî òåæêî äà

ãî âèäèì â òàêîâà ñúñòîÿíèå. Ñëåä åäíà ñåäìèöà ãî ïðèáðàõìå

âêúùè. Äÿäî òðÿáâàøå äà ëåæè. Íå ìîæåøå äà âúðâè è äà ñå îá-

ñëóæâà ñàì. Âñÿêà âå÷åð ñå ðåäóâàõìå ñ ìàéêà ìè, áàáà ìè è ñåñòðà

ìè äà ñå ãðèæèì çà íåãî. ×åñòî íå ìîæåõ äà ñïÿ, çàùîòî íå èñêàõ

äà ãî îñòàâÿì ñàì. Ïîâäèãàõ ãî, çà äà ñåäíå óäîáíî. Äàâàõ ìó âîäà,

õðàíåõ ãî. Âèíàãè áÿõ äî íåãî. Ñìåíÿõìå ìó ïðåâðúçêèòå, ðàçäâèæ-

âàõìå ãî. Çàâåäàõìå ãî îòíîâî â áîëíèöàòà, çà äà ìó ìàõíàò êîí-

öèòå. Áîëêèòå ìó ïðîäúëæàâàõà, à àç âñå ñòîÿõ äî ãëàâàòà ìó è ìó

äàâàõ êóðàæ. Ìàëêî ïî ìàëêî äÿäî ìè çàïî÷íà äà ñå îïðàâÿ. Èçëè-

çàøå çà êðàòêî íàâúí, ñÿäàøå è ìîæåøå âå÷å ñàì äà ñå õðàíè.

Äîéäå äà ãî âèäè è ëåëÿ ìè. Òÿ ìíîãî ñå ðàçòðåâîæè è äúëãî ïëàêà.

Îñòàíà íÿêîëêî äíè è íå ñå îòäåëÿøå îò íåãî. Âñè÷êè áÿõìå ìíîãî

ùàñòëèâè, ÷å ëþáèìèÿò íè äÿäî áåøå âå÷å äîáðå. Íàïðàâèõìå êóð-

áàí. Ïî ñòàð ðîìñêè îáè÷àé ñúáðàõìå äåöà è ãè íàõðàíèõìå.

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÍÅ ÈÇÎÑÒÀÂßÌÅ ÁËÈÇÊÈÒÅ ÑÈ, ÀÊÎ ÈÌÀÒ

ÒÅÆÊÈ ÌÎÌÅÍÒÈ.

Êðàñèìèðà Ðóìÿíîâà Êðàñèìèðîâà8 êëàñ

ÃÎËßÌÀÒÀ ËÞÁÎÂ

Ìàìà áèëà íà åäèíàäåñåò ãîäèíè. Òÿ èìàëà íÿêîëêî ïðèÿòåëêè,

ñ êîèòî èãðàåëà ïî öÿë äåí. Áàáà ìè íå õàðåñâàëà íÿêîè îò òÿõ,

çàùîòî ðîäèòåëèòå èì áèëè íåãðàìîòíè, áåäíè è ÷åñòî íåõàåëè çà

äåöàòà ñè. Çàáðàíèëà £ äà ñå âèæäà ñ ìîìè÷åòàòà. Ìàéêà ìè íå ñå

ïîä÷èíèëà è òàéíî õîäåëà ïðè òÿõ. Áàáà ðàçáðàëà è ÿ íàêàçàëà äà

íå èçëèçà îò êúùàòà. Ìàìà ìíîãî òúãóâàëà, ÷åñòî ïëà÷åëà. Åäèí


41

äåí äåí èçáÿãàëà. Íèêîé íå ÿ âèäÿë. Çàïî÷íàëè äà ÿ òúðñÿò è ÷àê

òîãàâà çàáåëÿçàëè, ÷å îáóâêèòå £ ñà ïðåä âðàòàòà. Ìàìà òðúãíàëà

ïî äîìàøíè ÷åõëè. Áëèçî êðàé ñåëîòî èìàëî ðåêà è òÿ òðÿáâàëî

äà ìèíå ïðåç íåÿ. Êîãàòî ïðåìèíàâàëà, åäèíèÿò ÷åõúë ñå èçõëóçèë

îò êðàêà £ è âîäàòà ãî ïîíåñëà. Ìàéêà ìè íå óñïÿëà äà ãî õâàíå.

Íàáëèçî èãðàåëè ìîì÷åòà. Íÿêîè õâúðëÿëè êàìúíè âúâ âîäàòà, äðó-

ãè ñè äÿëêàëè âúðáîâè êëîíêè. Ìîÿòà ìàéêà ãè èçâèêàëà è ãè ïî-

ìîëèëà äà £ ïîìîãíàò. Òå çàïî÷íàëè äà ñå ñìåÿò è äà £ ñå ïîäèãðà-

âàò. Ñàìî åäíî îò òÿõ âåäíàãà ñêî÷èëî è áåç äà êàçâà íèùî, ñè

ìàõíàëî îáóâêèòå, íàâèëî ñè êðà÷îëèòå è âëÿçëî â ðåêàòà. Òîâà

ìîì÷å áèë áàùà ìè. Òîé áúðçî íàìåðèë ÷åõúëà è ãî äàë íà ìàìà.

Òÿ ñå çàðàäâàëà è ìó áëàãîäàðèëà. Òàêà ñå çàïîçíàëè è ñå âëþáèëè.

Çàïî÷íàëà ãîëÿìàòà èì ëþáîâ, êîÿòî îùå å æèâà.

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÏÎÌÎÃÍÅØ ÍÀ ÌÎÌÈ×Å.


ËÎØÈßÒ ×ÎÂÅÊ

Îòäàâíà â ñåëîòî ñå íîñåøå ñëóõ, ÷å â êðàÿ íà ìàõàëàòà æèâåå

÷îâåê, êîéòî âúðøè ñàìî ëîøè íåùà. Òîé îáèêíîâåíî ñòðàíåøå îò

âñè÷êè. Êàçâàò, ÷å òîçè ÷îâåê íèêîãà íå å âèæäàë äîáðî è òîâà å

ïðè÷èíàòà äà ïàêîñòè.

Åäèí äåí ðåøèõ äà ñå ñðåùíà ñ íåãî. Òðúãíàõ ñàìà. Îòèäîõ äî

êúùàòà ìó è ñå îãëåäàõ. Ïî åäíî âðåìå òîé ñå ïîÿâè. Áåøå íà îêîëî

ïåòäåñåò ãîäèíè, ñëàá è âèñîê. Èìàøå ãîëåìè ÷åðíè î÷è è ìðà÷åí

ïîãëåä. Èçãëåäà ìå çëîâåùî. Íîñåõ ìó ïèòêè ñ ìåä. ×îâåêúò ñå

ó÷óäè íà ìîåòî ïîñåùåíèå. Ïîãîâîðèõ ñ íåãî è ðàçáðàõ, ÷å äîñåãà

íå ìó ñå å ñëó÷âàëî íÿêîé äà ñå èíòåðåñóâà îò íåãî. Áåøå ìíîãî

ùàñòëèâ. Êàçà ìè, ÷å òîâà, êîåòî ñúì íàïðàâèëà, å íàé-ãîëÿìîòî

äîáðî çà íåãî. À çà ìåí áåøå íàé-îáèêíîâåíà ïîñòúïêà. Ïðîñòî


42

èñêàõ äà ãî âèäÿ è äà ïðîâåðÿ äàëè íàèñòèíà å òîëêîâà ëîø. Íåùî

ìè ïîäñêàçà, ÷å å äîáúð ÷îâåê, íî æèâîòúò ìó å áèë ëîø è ñå å

îçëîáèë êúì âñè÷êè.

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÑÅ ÎÏÈÒÀØ ÄÀ ÐÀÇÁÅÐÅØ ÏÐÈ×ÈÍÈÒÅ ÇÀ ËÎ-

ØÈÒÅ ÏÎÑÒÚÏÊÈ ÍÀ ÍßÊÎÃÎ.

Ìèðàé Ñíåæàíîâà Ñåâäàëèíîâà7 êëàñ

ÅÄÈÍ ÇÈÌÅÍ ÄÅÍ

Äíåñ çàâàëÿ ïúðâèÿò ñíÿã. Áåøå ñòóäåíî. Òðÿáâàøå äà âçåìà

áðàòîâ÷åä ìè îò äåòñêàòà ãðàäèíà. Èìàøå è äðóãè õîðà, êîèòî âçå-

ìàõà äåöàòà ñè. Âèäÿõ åäèí âúçðàñòåí ÷îâåê, êîéòî íå ìîæåøå äà

îáëå÷å âíóêà ñè. Ïðåäëîæèõ äà ìó ïîìîãíà. Îáëÿêîõ è îáóõ äåòåòî,

à äÿäîòî ìè áëàãîäàðè. Òðúãíàõà ñè. Àç ïðèãîòâèõ áðàòîâ÷åä ìè

Áèñåð è ñúùî èçëÿçîõìå îò äåòñêàòà ãðàäèíà. Áåøå íàòðóïàëî ìíî-

ãî ñíÿã. Îáóâêèòå íà ìàëêèÿ ìè áðàòîâ÷åä áÿõà ìàëêî ñêúñàíè è

àç ðåøèõ äà ãî íîñÿ íà ãðúá, çà äà íå ìó ñå íàìîêðÿò êðà÷åòàòà.

Ïðèáðàõìå ñå. Êàòî âçåõ äà ãî ñúáëè÷àì, âèäÿõ, ÷å å ïðåìðúçíàë.

Ñòîïëèõ âîäà, çàãðÿõ ãî è ãî ïðåîáóõ. Õëàïåòî ñå îòïóñíà è çàñïà.

Ìàëêî ñëåä òîâà ñå ïðèáðà îò ó÷èëèùå ãîëåìèÿò ìè áðàòîâ÷åä

Êðàñèìèð. Ðàçáðàõ, ÷å å áîëåí. Ñèëíî êàøëÿøå è èìàøå òåìïåðà-

òóðà. Âåäíàãà ìó ïðèãîòâèõ è íà íåãî ëåãåí ñ ãîðåùà âîäà è ñîë.

Íàïðàâèõ ìó áèëêîâ ÷àé ñ ëèìîí. Çàâèõ ãî ñ þðãàíà è ãî îñòàâèõ äà

ïîñïè. Íà äðóãàòà ñóòðèí ìó áåøå îòìèíàëî.

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÁÚÄÅØ ÄÎ ÁËÈÇÊÈÒÅ ÑÈ, ÀÊÎ ÑÅ ÐÀÇÁÎËÅßÒ.



43

ÑÏÀÑÈÒÅËÈ

Ïðåç ëÿòîòî íèå ìíîãî îáè÷àìå äà õîäèì íà ÿçîâèðà. Ëîâèì

ðèáà, êúïåì ñå è ìíîãî ñå çàáàâëÿâàìå. Ñòàíàõìå ðàíî. Äåíÿò áåøå

ñëúí÷åâ îò ñóòðèíòà. Ïðèãîòâèõìå ñè ðàíèöèòå è òðúãíàõìå. Áÿõìå

àç, äâàìà ìîè áðàòîâ÷åäè è íÿêîëêî íàøè ïðèÿòåëè. ßçîâèðúò íå å

äàëå÷å îò ñåëîòî è ñêîðî ïðèñòèãíàõìå. Íàñòàíèõìå ñå ïîä åäíî

äúðâî. Íèå, ìîìè÷åòàòà, ñå çàåõìå äà ïðàâèì ñàíäâè÷è, à ìîì÷åòà-

òà çàïî÷íàõà äà ñúáèðàò äúðâà çà îãúí. Ïî åäíî âðåìå ÷óõìå âèêîâå.

Íÿêîé âèêàøå çà ïîìîù. Îãëåäàõìå ñå è âèäÿõìå, ÷å âúâ âîäàòà

èìà íÿêîé. Âñè÷êè ñòîÿõìå êàòî âöåïåíåíè. Ñàìî áðàòîâ÷åä ìè ñå

õâúðëè â ÿçîâèðà. Ñòèãíà ñ ïëóâàíå äî óäàâíèêà, õâàíà ãî çäðàâî è

çàïî÷íà äà ãî òåãëè êúì áðåãà. Íèå ñå âòóðíàõìå äà ïîìàãàìå,

èçòåãëèõìå ãî è ãî îñòàâèõìå äà ëåæè. Âèäÿõìå, ÷å å ìîì÷å íà

îêîëî äåñåò ãîäèíè. Íå ãî ïîçíàâàõìå. Íå áåøå îò íàøåòî ñåëî.

Åäíî îò ìîìè÷åòàòà êàçà, ÷å òðÿáâà áúðçî äà ìó íàïðàâèì èçêóñò-

âåíî äèøàíå. Çíàåõìå êàê ñå ïðàâè, çàùîòî áÿõìå ãî ó÷èëè â ó÷è-

ëèùíèÿ êëóá çà ïúðâà ïîìîù. Åäèíèÿò ìè áðàòîâ÷åä ñå îáàäè íà

112 è èçâèêà ïîìîù. Äîéäå ëèíåéêà è ãî îòêàðà â áîëíèöàòà â Òúð-

ãîâèùå. Ïî-êúñíî è íèå ñå ïðèáðàõìå. Ãîðäååõ ñå ñ áðàòîâ÷åä ñè.

Òîé ñïàñè ÷îâåøêè æèâîò, à íèå ìó ïîìîãíàõìå. Âñè÷êè áÿõìå

ìíîãî ùàñòëèâè. Íàäâå÷åð â ñåëîòî ñïðÿ êîëà. Áÿõà ðîäèòåëèòå

íà ìîì÷åòî, êîåòî ùåøå äà ñå óäàâè. Áÿõà äîøëè äà íè áëàãîäàðÿò.

Íà äðóãàòà ñóòðèí âñè÷êè ãîâîðåõà êàêâî ñìå íàïðàâèëè.

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÍÅ ÑÅ ÇÀÌÈÑËÈØ, ÀÊÎ ÒÐßÁÂÀ ÄÀ ÑÏÀÑÈØ

×ÎÂÅØÊÈ ÆÈÂÎÒ.



44

ÍÀÌÅÐÅÍÈÒÅ ÏÀÐÈ

Òîâà, êîåòî ñå ñëó÷è, áåøå ïðåç ëÿòîòî. Àç è ìîåòî ñåìåéñòâî

îòèâàõìå äà áåðåì âèøíè. Ñúùèÿò äåí íè áÿõà äîøëè ãîñòè — ëåëÿ

ìè. Âúðíàõìå ñå îò ðàáîòà è ãè ïîñðåùíàõìå. Òå îñòàíàõà äà ïðå-

íîùóâàò.

Íà ñóòðèíòà è ëåëÿ èñêàøå äà äîéäå ñ íàñ äà áåðå âèøíè. Ñòà-

íàõìå, çàêóñèõìå è ñå ïðèãîòâèõìå. Ïî åäíî âðåìå âèäÿõ, ÷å íà

çåìÿòà èìà áàíêíîòà îò 5 ëåâà, âçåõ ÿ è ÿ äàäîõ íà ëåëÿ. Ïàðèòå

áèëè íåéíè. Áëàãîäàðè ìè è ìè ãè ïîäàäå äà ñå ïî÷åðïÿ. Àç £ îòêà-

çàõ, çàùîòî òåçè ïàðè íå áÿõà ìîè.

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÍÀÌÅÐÈØ ÇÀÃÓÁÅÍÈ ÏÀÐÈ È ÄÀ ÃÈ ÂÚÐÍÅØ

ÎÁÐÀÒÍÎ ÍÀ ×ÎÂÅÊÀ.


ÄÎÁÐÎÒÎ Â ÌÅÍ

Íå å âàæíî äàëè ñè ìàëúê èëè ãîëÿì, äàëè æèâååø íà ñåëî èëè

â ãðàäà, äàëè ñè áåäåí èëè áîãàò... Íå å âàæåí ïðîèçõîäúò òè...

Âàæíî å ñàìî êîëêî å ãîëÿìî ñúðöåòî òè! Àêî å ãîëÿìî, ùå èìà â

íåãî ìÿñòî çà âñåêè. Äóøàòà å ùàñòëèâà, êîãàòî â íåÿ æèâåå äîáðî-

òàòà!

Êîãàòî êàæà äîáðà äóìà, âèæäàì ðàäîñò â î÷èòå íà õîðàòà è

òîâà ìå êàðà äà ñå ÷óâñâàì äîáðå. Áëàãîðîäíèòå ïîñòúïêè ñå ïîì-

íÿò äúëãî. Àç èñêàì õîðàòà äà ìå çàïîìíÿò ñ äîáðî è çàòîâà ñå

îïèòâàì äà ïîìàãàì íà âñåêè. ×åñòî ñúì òúæíà è ïëà÷à. Ïîíÿêîãà

ñå ÷óâñòâàì ìíîãî ñàìîòíà. Æèâåÿ ñ áàáà ñè è ìíîãî ìè ëèïñâàò

ðîäèòåëèòå ìè. Êîãàòî ïîìîãíà ñ íåùî íà íÿêîãî, ñå ÷óâñòâàì ùàñò-

ëèâà.


45

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÑÅ ÐÀÄÂÀØ ÍÀ ÙÀÑÒÈÅÒÎ ÍÀ ÄÐÓÃ.


ØÀÐÅÍÈßÒ ÏÀÏÀÃÀË

Èìàì åäíà ïðèÿòåëêà îò Âàðíà. Òÿ ñå êàçâà Âèêòîðèÿ, íî àç ÿ

íàðè÷àì Âèêè.

Åäèí äåí òÿ áåøå äîøëà ó íàñ è àç ÿ ïîïèòàõ çà êàêâî ñè ìå÷òàå.

Òîãàâà òÿ ñïîäåëè ñ ìåí, ÷å ìå÷òàå äà ñè èìà ãîâîðåù ïàïàãàë.

Îïèñà ìè ñúùî êàê òðÿáâà äà èçãëåæäà — ñèâî÷åðåí, ñ ÷åðâåíà

îïàøêà è ÷åðâåíà ÷îâêà.

Ðåøèõ, ÷å ùå íàïðàâÿ âñè÷êî âúçìîæíî äà ñúáåðà ïàðè÷êè è

äà £ ïîäàðÿ ïàïàãàë çà ðîæäåíèÿ £ äåí.

Â ïðîäúëæåíèå íà ïîâå÷å îò ãîäèíà ñúáðàõ 200 ëâ. è £ êóïèõ

íàé-êðàñèâèÿ ïàïàãàë. Çà òîâà ïòè÷å íàìåðèõ è íàé-õóáàâèÿ êàôåç

— çåëåíà êëåòêà ñ êðèñòàëè.

Îáàäèõ £ ñå ïî òåëåôîíà. Êàçàõ £, ÷å èìàì èçíåíàäà çà íåÿ.

Ïîïèòàõ ÿ êîãà ùå èäâà íà ñåëî. Òÿ ìè êàçà, ÷å ñëåä ñåäìèöà ùå

èìà ðîæäåí äåí è òîãàâà ùå ñå âèäèì. Ðàçâúëíóâà ñå ìíîãî è ìîæå

áè î÷àêâàøå ñ íåòúðïåíèå äà ñå ñðåùíåì. Äîéäå î÷àêâàíèÿò äåí.

Àç èçáúðçàõ äà ÿ ïîêàíÿ ó íàñ. Çàâúðçàõ î÷èòå £ è áÿõ íàó÷èëà

ïàïàãàëà äà êàçâà: „Îáè÷àì òå!”

Ñòàíà òàêà, êàêòî ñè ãî áÿõ íàìèñëèëà. Ïàïàãàëúò £ êàçà: „Îáè-

÷àì òå!” Òÿ ñå èçíåíàäà è íå çíàåøå êàêâî ñå ñëó÷âà. Àç £ êàçàõ, ÷å

ìå÷òèòå ñå ñáúäâàò. Îòâúðçàõ £ î÷èòå è êàêâî äà âèäè? Ïðåä íåÿ

ñòîåøå åäèí øàðåí ãîâîðåù ïàïàãàë è òÿ íå çíàåøå äàëè áåøå

èñòèíà èëè ñúí. Êàçà ìè: „Áëàãîäàðÿ òè, Âåñè. Òè ñè íàé-äîáðàòà

ìè ïðèÿòåëêà”. Ðàç÷óâñòâà ñå è ñå ðàçïëàêà. Ïîìîëèõ ÿ äà íå ïëà÷å.

Êàçàõ £, ÷å ñåãà ïðåäñòîè äà íàïðàâèì åäíî ÷óäåñíî ïðàçíåíñòâî —

äîíåñîõ òîðòà, ëàêîìñòâà, íàïèòêè. Ñëîæèõ ñâåùè÷êèòå è çàïÿõ


46

ïåñåíòà: „×åñòèò ðîæäåí äåí!”. Ïîêàíèõìå è äðóãè ïðèÿòåëè. Òîçè

äåí áåøå íåçàáðàâèì. Ùå ãî ïîìíÿ öÿë æèâîò.

Íàïðàâèõ åäíî äîáðî çà íàé-äîáðàòà ìè ïðèÿòåëêà.

ÄÎÁÐÎ Å, ÊÎÃÀÒÎ ÏÎÌÎÃÍÅØ ÄÀ ÑÅ ÑÁÚÄÍÀÒ ÆÅËÀÍÈß.


ÅÄÈÍ ËÅÂ

Âåäíúæ íàìåðèõ åäèí ëåâ â ó÷èëèùíèÿ êîðèäîð. Äåöàòà ìè

êàçàõà: „Ïîõàð÷è ãî! Òîçè ëåâ å òâîé êúñìåò!” Àç îáà÷å çíàì îò

áàáà ìè, ÷å íå òðÿáâà äà õàð÷à ïàðè, êîèòî íå ñà ìîè. Ïðåäñòàâèõ

ñè, ÷å òîçè, íà êîãîòî ñà ïàðèòå, äíåñ å îñòàíàë ãëàäåí, çàùîòî íå

å ìîãúë äà ñè êóïè çàêóñêà. Ìîæå áè ñåìåéñòâîòî èì å áåäíî è

òîçè ëåâ å áèë ïîñëåäíèÿò èì ñóòðèíòà. Â íàøåòî ó÷èëèùå èìà

ìíîãî òàêèâà äåöà. Òåçè ìèñëè ìíîãî ìå íàòúæèõà. Ðåøèõ, ÷å íàé-

ïðàâèëíîòî å äà ïîòúðñÿ êëàñíàòà è äà äàì ëåâ÷åòî íà íåÿ, òà òÿ

äà ðàçáåðå íà êîãî å. Òàêà è íàïðàâèõ. Íÿêîè ìîì÷åòà çàïî÷íàõà

äà ìè ñå ïîäèãðàâàò è äà ìè êàçâàò, ÷å ñúì ìíîãî ãëóïàâ. ßäîñàõ

èì ñå, íî ïîñëå ðåøèõ äà íå èì îáðúùàì âíèìàíèå. Ïîïèòàõ ãè

ñàìî äàëè íÿìà äà ñà äîâîëíè, àêî òå ñè èçãóáÿò ïàðèòå è íÿêîé èì

ãè âúðíå.

Êëàñíàòà, ãîñïîæà Ãåîðãèåâà, ñúáðà äåöàòà ñëåä ÷àñîâåòå. Ïî-

ïèòà âñè÷êè êàê å ìèíàë äåíÿò íè â ó÷èëèùå, êàêâî õóáàâî íè ñå å

ñëó÷èëî. Âñè÷êè çàïî÷íàõà äà âèêàò åäèí ïðåç äðóã, ÷å äíåñ å áèë

õóáàâ äåí. Ãîñïîæà Ãåîðãèåâà ãè ïðåêúñíà è ïîïèòà: „À íåùî ëîøî

íà íÿêîãî ñëó÷è ëè ìó ñå?” Òîãàâà åäíî ìîì÷å êàçà, ÷å çà íåãî

äåíÿò íå å õóáàâ, çàùîòî å çàãóáèë åäèíèÿ ëåâ, êîéòî ñóòðèíòà

áàùà ìó å äàë. Âñè÷êè çíàåõìå, ÷å ñåìåéñòâîòî íà òîçè íàø ñúó-

÷åíèê å ìíîãî áåäíî, ðîäèòåëèòå íå ðàáîòÿò è ðÿäêî äàâàò äæîáíè

ïàðè íà äåöàòà ñè. Âñè÷êè ìúë÷àõà. Íàøàòà êëàñíà èçâàäè ëåâ÷åòî


47

è ìó ãî äàäå. Êàçà ïðåä âñè÷êè, ÷å àç ñúì ãî íàìåðèë è ñúì ãî

ïðåäàë. Íàøèÿò ñúó÷åíèê ñå óñìèõíà. Êàçà, ÷å ïàðèòå ñà áèëè çà

çàêóñêà çà íåãî è çà áðàò ìó. Áëàãîäàðè ìè. Îñòàíàëèòå äåöà çà-

ïî÷íàõà äà ðúêîïëÿñêàò.

Ïî÷óâñòâàõ ñå äîáðå, çàùîòî ðàçáðàõ, ÷å ñúì ïîñòúïèë ïðà-

âèëíî.

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÑÅ ÏÎÑÒÀÂÈØ ÍÀ ÌßÑÒÎÒÎ ÍÀ ÄÐÓÃÈß.

Àíãåë Ëèëÿíîâ Ùåðåâ7 êëàñ

ÙÀÑÒËÈÂÎÒÎ ÄÅÒÅ

Äîáðîòî òðÿáâà äà ïðèñúñòâà â æèâîòà íà âñåêè ÷îâåê. ×ðåç

íåãî òîé ñå äîêàçâà è òàêà ìó ñå ñëó÷âàò ÷óäåñà.

Èñêàì äà ðàçêàæà çà äîáðîòî, êîåòî íàïðàâèõà ìîè ðîäíèíè

çà åäíî èçîñòàâåíî äåòå. Òîâà ñåìåéñòâî ñà ðîäíèíè íà áàáà ìè.

Òå èñêàõà äà ñè îñèíîâÿò äåòå. Íèå èì ïîìîãíàõìå è òàêà òå îñè-

íîâèõà åäíî ìîìè÷å íà èìå Ãåðãàíà. Ìîìè÷åíöåòî áåøå íà äåâåò

ãîäèíè. Áåøå ìíîãî ìèëî è ñèìïàòè÷íî äåòå.

Òî èìàøå åäíà ìå÷òà — äà îòèäå íà ìîðå. Îñèíîâèòåëèòå íå

áÿõà ìíîãî çàìîæíè õîðà, íî âúïðåêè âñè÷êî íàìåðèõà íà÷èí äà

ãî çàâåäàò. Àç è áàáà ìè èìàõìå íÿêàêâè ñïåñòåíè ïàðè è èì ïðåä-

ëîæèõìå. Îòíà÷àëî íå èñêàõà, íî ïîñëå íèå íàñòîÿõìå è òå ãè âçåõà.

Òðúãíàõà íà ìîðå. Ãåðèòî âñåêè äåí ìè ñå îáàæäàøå äà ìè

êàæå êàê ïðîòè÷à äåíÿò £. Áåøå äîâîëíà îò âñè÷êî, êîåòî £ ñå ñëó÷-

âàøå ïî âðåìå íà ïî÷èâêàòà. Çàáàâëÿâàøå ñå ìíîãî è áåøå áëàãî-

äàðíà íà ìåí è íà áàáà ìè.

Âúðíàõà ñå. Ãåðãàíà äîéäå ïðè ìåí, ãóøíà ìå è ìè êàçà, ÷å àç

ñúì íàé-äîáðèÿò £ ïðèÿòåë è ìå îáè÷à ìíîãî.

Òåçè íåéíè äóìè ìå ïðîñúëçèõà è àç ðàçáðàõ, ÷å ñìå íàïðàâèëè

íåùî õóáàâî.


48

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÏÎÌÎÃÍÅØ ÍÀ ÈÇÎÑÒÀÂÅÍÎ ÄÅÒÅ È ÄÀ ÌÓ

ÄÀÄÅØ ÍÀÄÅÆÄÀ ÇÀ ÆÈÂÎÒ.


ÄÎÁÐÈßÒ ÑÚÂÅÒ

Íàé-äîáðèÿò ÷îâåê çà ìåí å êàêà ìè Õðèñòèíà. Òÿ ìè å áðàòîâ-

÷åäêà è ïðèÿòåëêà. Êîãàòî ñúì ñ íåÿ, âèíàãè ìè å ïðèÿòíî. Ìíîãî ÿ

îáè÷àì. Ñ íåÿ ìîãà âñè÷êî äà ñïîäåëÿ è çíàì, ÷å ùå ìè äàäå íàé-

äîáðèÿ ñúâåò.

Åäèí äåí â ó÷èëèùå ñå ñêàðàõìå ñ ïðèÿòåëêàòà ìè Ëèëè. Áÿõ

ìíîãî ðàçñòðîåíà. Òðúãíàõ ñè. Âúðâÿõ ñàìà. Íå èñêàõ ñ íèêîãî äà

ãîâîðÿ. Ìèñëåõ ñè ñàìî çà ñëó÷èëîòî ñå. Êîëêîòî ïîâå÷å ìèñëåõ,

òîëêîâà ïîâå÷å ìè ñòàâàøå ìú÷íî. Íå ìîæåõ äà óäúðæà ñúëçèòå

ñè. Âúðâÿõ è ïëà÷åõ. Ïðèáðàõ ñå âêúùè. Êàêà Õðèñòèíà ìå ïîñðåùíà

è âåäíàãà ðàçáðà, ÷å íåùî ñå å ñëó÷èëî. Ðàçêàçàõ £ âñè÷êî. Òÿ ìå

èçñëóøà, ïîñëå ìå ïðåãúðíà è çàïî÷íà äà ìå óñïîêîÿâà. Ïîñúâåòâà

ìå äà îòèäà ó òÿõ è äà ñå èçâèíÿ. Íå ãî íàïðàâèõ, çàùîòî ðåøèõ, ÷å

òðÿáâà äà ãî íàïðàâÿ â ó÷èëèùå ïðåä öåëèÿ êëàñ. Íà äðóãèÿ äåí

ñòàíàõ ðàíî. Áúðçàõ äà îòèäà ïúðâà â ó÷èëèùå. Âúëíóâàõ ñå. Ïî

ïúòÿ ñè ìèñëåõ êàê è êàêâî ùå êàæà íà Ëèëè.

Â êëàñíàòà ñòàÿ íÿìàøå îùå íèêîãî. Ñåäíàõ è çà÷àêàõ. Äåöàòà

çàïî÷íàõà äà èäâàò åäíî ïî åäíî. Ñêîðî ñå ñúáðàõìå âñè÷êè. Òîãàâà

ñòàíàõ è ñå èçâèíèõ íà Ëèëè. Ñúó÷åíèöèòå íè çàìúë÷àõà. Ìîÿòà

ïðèÿòåëêà äîéäå ïðè ìåí, ïðåãúðíà ìå è êàçà: „Ãëóïàâî å äà ñå

êàðàìå. Òè ñè íàé-äîáðàòà ìè ïðèÿòåëêà. È äâåòå èìàìå âèíà. Äà

ñè ïðîñòèì è äà çàáðàâèì”. Âñè÷êè íàøè ñúó÷åíèöè çàïî÷íàõà äà

ðúêîïëÿñêàò.

Ðàçáðàõ êîëêî å áèëà ïðàâà êàêà ìè. Çíàì, ÷å êîãàòî íå ñúì

ñèãóðíà êàê äà ïîñòúïÿ, òÿ âèíàãè ùå ìè ïîìîãíå.


49

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÓÑÏÎÊÎÈØ ÍßÊÎÉ, ÊÎÉÒÎ Å ÐÀÇÒÐÅÂÎÆÅÍ

È ÄÀ ÌÓ ÁÚÄÅØ ÏÎËÅÇÅÍ ÑÚÑ ÑÚÂÅÒ.

Àíè Âåíöèñëàâîâà Õðèñòîâà5 êëàñ

ÊÐÀÆÁÀÒÀ

Âåäíúæ, êîãàòî áÿõìå îùå â ÷åòâúðòè êëàñ, ðåøèõìå äà ñè

íàïðàâèì ïèêíèê. Ðàçáðàõìå ñå äà äàäåì ïàðè÷êè è äà ñè êóïèì

ëàêîìñòâà. Ãîñïîæà Âàñèëåâà âúçëîæè íà ñåñòðà ìè äà ãè ñúáèðà.

Òÿ èìàøå âå÷å 10 ëåâà, äàäåíè îò íàøè ñúó÷åíèöè. Èìàõìå ôèçè-

÷åñêî è èãðàåõìå íà ñïîðòíàòà ïëîùàäêà. Êîãàòî ÷àñúò ñâúðøè è

ñå âúðíàõìå, âèäÿõìå êëàñíàòà ñòàÿ îòâîðåíà. Äåæóðíèÿò áåøå

çàáðàâèë äà çàêëþ÷è. ×àíòèòå íà âñè÷êè áÿõà íà ïîäà, íÿêîè îò òÿõ

áÿõà îòâîðåíè, à äðóãè — ïî÷òè èçñèïàíè. Ñåñòðà ìè âåäíàãà ïîòúðñè

ïàðèòå — íÿìàøå ãè. Òÿ ìíîãî ñå ðàçñòðîè è çàïî÷íà äà ïëà÷å. Êëàñ-

íàòà ïîáúðçà äà ïîïèòà âúâ âñè÷êè êëàñîâå, íî íèêîé íå ñè ïðèçíà.

Äî êðàÿ íà äåíÿ íèêîé íå ãè îñòàâè íà ìÿñòîòî, êîåòî áÿõà îïðåäå-

ëèëè ó÷èòåëèòå.

Âñè÷êè ìíîãî ñå ðàçî÷àðîâàõìå. Ðàçáðàõìå êîëêî ëîøî ñå

÷óâñòâà ÷îâåê, êîãàòî ìó îòêðàäíàò íåùî. Êëàñíàòà êàçà, ÷å íèêîé

îò íàøèÿ êëàñ íå áèâà äà ïðàâè òàêà. Ñúáðàõìå îòíîâî ïàðè, êóïèõ-

ìå ñè ñëàäêè íåùà è ñè íàïðàâèõìå ïèêíèê. Íî òàçè ñëó÷êà çàïîì-

íèõìå çàâèíàãè. Âñåêè îò íàñ å èìàë ìîìåíòè, êîãàòî å ïîæåëàâàë

äà èìà íåùî, íî íèêîé íå ñè å ïîìèñëÿë äà ãî îòêðàäíå.

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÍÅ ÑÈ ÏÎÌÈÑËßØ, ×Å ÌÎÆÅØ ÄÀ ÎÒÊÐÀÄÍÅØ

ÍÅÙÎ, ÇÀ ÄÀ ÃÎ ÈÌÀØ.



50

ÍÎÂÈÒÅ ÎÁÓÂÊÈ

Òàçè ñóòðèí ñòàíàõ ìíîãî ðàíî. Èñêàõ äà îòèäà â ó÷èëèùå ïî-

ñêîðî. Ìîÿòà íàé-äîáðà ïðèÿòåëêà èìàøå ðîæäåí äåí. Íå òðÿáâà-

øå äúëãî äà ìèñëÿ êàêúâ äà áúäå ïîäàðúêúò ìè. Çíàì, ÷å òÿ èìà

åäíà ìå÷òà — äà èìà íîâè îáóâêè. Ñåìåéñòâîòî £ å ìíîãî áåäíî.

Ìàéêà £ è áàùà £ íå ðàáîòÿò. Òÿ èìà ïîâå÷å áðàòÿ è ñåñòðè.

Êúùàòà èì å ìàëêà è ñòàðà. Íÿìàò õóáàâè äðåõè è äîðè ïîíÿ-

êîãà íÿìàò êàêâî äà ÿäàò. Àç îáè÷àì äà õîäÿ ó òÿõ, çàùîòî òå æèâåÿò

çàäðóæíî è âåñåëî.

È òàêà — êóïèõ íà ìîÿòà ïðèÿòåëêà îáóâêè è áúðçàõ äà £ ãè

ïîäàðÿ. Äîéäîõ ðàíî â ó÷èëèùå, â êëàñíàòà ñòàÿ íÿìàøå îùå íè-

êîãî. Ñëåä ìàëêî äîéäå íàøèÿò êëàñåí ðúêîâîäèòåë — ãîñïîäèí

Éîðäàíîâ. Ïîïèòà ìå çàùî ñúì äîøëà òîëêîâà ðàíî. Îòãîâîðèõ

ìó. Òîé êàçà, ÷å ìíîãî õóáàâî ñúì ïîñòúïèëà. Ñëåä ìàëêî âëåçå è

ïðèÿòåëêàòà ìè.×åñòèòèõ £ ðîæäåíèÿ äåí è £ äàäîõ ïîäàðúêà. Òÿ

ïúðâî ìíîãî ñå èçíåíàäà. Ïîñëå çàïî÷íà äà ñêà÷à îò ðàäîñò è äà

ïèòà êàêâî £ ïîäàðÿâàì. Êàçàõ £, ÷å å òîâà, êîåòî íàé-ñèëíî å æåëà-

ëà. Çàïî÷íà áúðçî äà îòâàðÿ ïàêåòà. Âèäÿ îáóâêèòå è ìå ïðåãúðíà.

Áëàãîäàðè ìè è êàçà, ÷å íå å ïîëó÷èëà íèêàêúâ äðóã ïîäàðúê. Ìíîãî

ìè äîìú÷íÿ, íî áÿõ äîâîëíà, ÷å íàïðàâèõ äîáðî.

Íàêàðàõ íàé-äîáðàòà ñè ïðèÿòåëêà äà ñå ÷óâñòâà ùàñòëèâà.

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÍÀÏÐÀÂÈØ ÙÀÑÒËÈÂ ÍÀÉ-ÄÎÁÐÈß ÑÈ ÏÐÈß-

ÒÅË.


ÏÎÌÎÙÍÈÊ

Àç ñúì ñåäìîêëàñíèê. Êàçâàì ñå Àíäðèÿí. Ìíîãî ÷åñòî ïîìà-

ãàì íà ðàáîòíèêà ïî ïîääðúæêà — ÷è÷î Ñåëèì. Âñåêè äåí ïðàâÿ ïî


51

íåùî. Ìíîãî ÷åñòî ïðåíàñÿìå ñòîëîâå è ìàñè, ñìåíÿìå ñ÷óïåíè

ñòúêëà. Êîãàòî ìàéñòîðè íåùî, ãëåäàì âíèìàòåëíî, çà äà ñå íàó÷à

è àç.

Âåäíúæ ñ íåãî íàïðàâèõìå áðàâàòà íà êàáèíåòà ïî áèîëîãèÿ.

Ñïîìíÿì ñå, ÷å ñúì ó÷àñòâàë è ïðè áîÿäèñâàíåòî íà äðóãè êàáèíåòè.

×è÷î Ñåëèì âèíàãè òúðñè ìîÿòà ïîìîù, çàùîòî çíàå, ÷å âåäíà-

ãà ùå îòèäà. Õàðåñâà ìè äà ïðàâÿ òîâà.

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÏÐÀÂÈØ ÓÑËÓÃÈ È ÄÀ ÏÎÌÀÃÀØ ÍÀ ÕÎÐÀÒÀ.

Àíäðèÿí Àíåòîâ Àí÷îâ7 êëàñ

ÌÀÉÊÀ ÌÈ

Êàçâàì ñå Êðàñèìèðà. Èìàì ñåñòðà, êîÿòî ñå êàçâà Ðåíè. Èñêàì

äà âè ðàçêàæà íàøàòà èñòîðèÿ. Êîãàòî áÿõìå ìàëêè, áàùà íè íè

èçîñòàâè. ×åñòî ñå êàðàõà ñ ìàìà. Åäèí äåí òîé íå ñå ïðèáðà. Ìàìà

êàçà, ÷å òðÿáâà äà ñå îïðàâÿìå ñàìè. Îáåùà íè, ÷å òÿ íèêîãà íÿìà

äà íè èçîñòàâè. Ñúáðàõìå ìàëêî áàãàæ è ñå ïðåìåñòèõìå ïðè áàáà.

Îò òîçè äåí çà íàñ ñå ãðèæåõà ìàìà è áàáà. Ñðåäñòâàòà, ñ êîèòî

ðàçïîëàãàõìå, áÿõà ìàëêî, íî íèå èìàõìå âñè÷êî. Íèêîãà íå ñà íè

ëèøàâàëè îò íåùî. Âèíàãè èìàõìå íîâè è õóáàâè äðåõè è îáóâêè.

Ìàìà íèêîãà íå êóïóâàøå íåùî çà ñåáå ñè. Âèíàãè ìèñëåøå ïúðâî

çà íàñ. Áàùà íè òàêà è íå ñå âúðíà. Âñå îùå æèâåÿ ñàìî ñ ìàìà.

Ñåñòðà ìè ñå îìúæè. Òÿ æèâåå â äðóãî ñåëî. Ìíîãî èñêàì äà å

ùàñòëèâà. È äà íÿìà ñúäáàòà íà ìàéêà íè. Âúïðåêè âñè÷êî, êîåòî

ïðåæèâÿ, íàøàòà ìàéêà ïðîäúëæàâà äà å âèíàãè äî íàñ.

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÑÅ ÃÐÈÆÈØ ÇÀ ÄÅÖÀÒÀ ÑÈ, ÄÎÐÈ ÊÎÃÀÒÎ ÒÈ Å

ÌÍÎÃÎ ÒÐÓÄÍÎ.



52

ÌÎßÒÀ ÈÑÒÎÐÈß

Èñêàì äà ðàçêàæà çà åäíî ìîìè÷å è áàùà ìó. Òî îò ìàëêî

ìå÷òàåëî äà ïîëó÷è îáðàçîâàíèå. Æåëàíèåòî íà áàùàòà ïúê áèëî

äúùåðÿ ìó äà ñòàíå ëåêàð è äà ïîìàãà íà áîëíèòå õîðà. Ñåìåé-

ñòâîòî ãîäèíè íàðåä áèëî â çàòðóäíåíî ïîëîæåíèå. Áàùàòà âñå

ïî-÷åñòî íå ìîæåë äà îñèãóðè íóæíèòå ïàðè, çà äà èçäúðæà äåòåòî

ñè. Íåïðåêúñíàòî ìèñëåë êàê äà ñáúäíå ìå÷òàòà íà äúùåðÿ ñè.

Ðåøèë äà ÿ âçåìå ñúñ ñåáå ñè â ÷óæáèíà. Íàëîæèëî ñå ìîìè÷åòî

äà íàïóñíå ó÷èëèùå. Çàìèíàëè. Ìúæúò ðàáîòåë îò ñóòðèí äî âå÷åð,

íî ïðèïå÷åëâàë ìàëêî. Æèâååëè â ìèçåðèÿ. Äåòåòî íå õîäåëî íà

ó÷èëèùå, ïî öÿë äåí áèëî ñàì¥ è ìíîãî òúãóâàëî. Äåí ñëåä äåí

ìèíàâàëè äíèòå, à æèâîòúò èì íå ñòàâàë ïî-ëåê. Áàùàòà äúëãî

ìèñëèë è íàêðàÿ âçåë ðåøåíèå äà âúðíå äúùåðÿ ñè â ðîäíîòî ñåëî.

Òîâà áèë åäèíñòâåíèÿò íà÷èí äà ïîïðàâè ãðåøêàòà ñè è äà äàäå

âúçìîæíîñò íà ìîìè÷åòî ñè îòíîâî äà ó÷è. Äåòåòî òðÿáâàëî äà

æèâåå ñ áàáà ñè. Îòíîâî òúãóâàëî, íî ïîíå ñå çàïèñàëî â ó÷èëèùå.

Âå÷å èìàëî ïðèÿòåëè. Ðîäèòåëèòå ìíîãî ìó ëèïñâàëè, íî òÿõíîòî

ìÿñòî âñå ïî-÷åñòî çàåìàëè äâå ó÷èòåëêè — ã-æà Ãåîðãèåâà è ã-æà

Ðóñåâà. Îò òÿõ ìîìè÷åòî íàó÷àâàëî ìíîãî çà æèâîòà, çà õîðàòà è

îòíîøåíèÿòà ìåæäó òÿõ. Ïîëó÷àâàëî îáè÷, ðàçáèðàíå è ïîäêðåïà.

Å, òîâà ìîìè÷å ñúì àç. Ïðîïóñíàõ íÿêîëêî ãîäèíè, íî ïðîäúë-

æàâàì îáðàçîâàíèåòî ñè. Ñåãà ñúì â îñìè êëàñ, à ñëåä òîâà ùå

ó÷à â ãðàäà. Âå÷å çíàì êàêâî äà ïðàâÿ, çà äà ñáúäíà ìå÷òèòå ñè.

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÏÎÌÎÃÍÅØ ÍÀ ÍßÊÎÃÎ ÄÀ ÍÀÏÐÀÂÈ ÌÅ×ÒÈÒÅ

ÑÈ ÐÅÀËÍÎÑÒ.

Èëèàíà Àëåêîâà ßíêîâà8 êëàñ


53

ÍÅÙÀÑÒÍÎÒÎ ÑÈÐÀ×Å

Íåîòäàâíà ìè ðàçêàçàõà åäíà èñòîðèÿ — çà åäíî ìîì÷å, êîåòî

ñå êàçâà Èâàí. Áàùà ìó óìðÿë ïðè êàòàñòðîôà, à ìàéêà ìó ãî èçî-

ñòàâèëà. Ìîì÷åòî áèëî ñàìî íà äåñåò ãîäèíè. Îñòàíàëî íà óëèöàòà.

Äðåõèòå è îáóâêèòå ìó ñå èçïîêúñàëè. ×åñòî ìó áèëî ñòóäåíî, ÷óäå-

ëî ñå êúäå äà ñå ñãóøè, çà äà íå ãî áðóëè âÿòúðúò è äà íå ãî ìîêðè

äúæäúò. Âñåêè äåí ãî ìú÷åë ñòðàøåí ãëàä. Ïîíÿêîãà ïðîñåëî, äðóã

ïúò õîäåëî ïî êúùèòå äà òúðñè íÿêàêâà ðàáîòà ñðåùó õðàíà. Íîùåì

ñïÿëî âèíàãè íà åäíî è ñúùî ìÿñòî — íà úãúëà äî ìàãàçèíà.

Åäíà âå÷åð â ìàãàçèíà âëÿçúë íåïîçíàò ìúæ. Òîé áèë äîáðå

îáëå÷åí, ïî âñè÷êî ëè÷àëî, ÷å å áîãàò. Íà èçëèçàíå òîé çàáåëÿçàë

ìîì÷åòî è ñå ïîñïðÿë. Ïðèáëèæèë ñå è ïîïèòàë äåòåòî çàùî å òóê

è êúäå ñà ðîäèòåëèòå ìó. Ìîì÷åòî ðàçêàçàëî èñòîðèÿòà ñè, à âúç-

ðàñòíèÿò ÷îâåê ñå ïðîñúëçèë, äîêàòî ãî ñëóøàë. Ñëåä òîâà ìó êàçàë,

÷å èñêà äà ìó ïîêàæå íåùî. Çàâåë ãî â äîìà ñè. Êúùàòà áèëà ãîëÿìà

è êðàñèâà. Èìàëà ìíîãî ñòàè è øèðîê äâîð. Ìúæúò ìó êàçàë, ÷å

ìîæå äà ñå èçêúïå è äà ñè ïî÷èíå. Äàë ìó ÷èñòè äðåõè è ìó êàçàë

êàòî å ãîòîâ, äà äîéäå â êóõíÿòà. Êîãàòî Èâàí ñå ïîÿâèë, áèë íåóçíà-

âàåì. À íà ìàñàòà ãî ÷àêàëà ìíîãî õðàíà.

ÄÎÁÐÎ Å, ÀÊÎ ÂÅ×Å ÑÈ ÁÎÃÀÒ, ÄÀ ÍÅ ÇÀÁÐÀÂßØ ÊÀÊ ÑÅ

×ÓÂÑÒÂÀÒ ÁÅÄÍÈÒÅ.


ÊÚÑÌÅÒ

Íèå ñìå ÷åòèðè äåöà — èìàì îùå äâàìà áðàòÿ è åäíà ñåñòðà.

Àç ñúì íàé-ãîëåìèÿò. Êîãàòî áÿõ â ïúðâè êëàñ, ìàìà ïî÷èíà. Îñ-

òàíàõìå ñàìè ñ áàùà íè. ×è÷î êàçà, ÷å ìîæå äà âçåìå ìåí è ñåñòðà

ìè äà æèâååì ó òÿõ. Òàêà è ñòàíà. Àç èìàì êúñìåò.


54

Åäèí äåí ñåñòðà ìè âäèãíà âèñîêà òåìïåðàòóðà. ×è÷î íå áåøå

ïîëó÷èë ïàðè è íÿìàõìå íèòî ñòîòèíêà. ×óäåõìå ñå êàêâî äà ïðàâèì.

Ðåøèõ äà îòèäà äà ïîèñêàì îò íÿêîãî. Òðúãíàõ ïî óëèöàòà è çàïî÷íàõ

äà ìèñëÿ ïðè êîãî äà îòèäà. Èçâåäíúæ çàáåëÿçàõ â êàëòà äåñåò

ëåâà. Áúðçî ãè âçåõ, äîðè íå ïîìèñëèõ, ÷å íÿêîé ìîæå äà ãè òúðñè.

Êàçàõ ñè: ,,Ãîñïîä å ìèëîñòèâ è ñåãà ìè ïîìàãà!” Èçòè÷àõ âêúùè è

ãè äàäîõ íà ÷è÷î ìè. Òîé êóïè ëåêàðñòâî è äî âå÷åðòà òåìïåðàòóðàòà

ñïàäíà. Ìàëêàòà ìè ñåñòðè÷êà âå÷å áåøå äîáðå!

Íà äðóãèÿ äåí îòèäîõ â ìàãàçèíà. Èìàøå îïàøêà. Õîðàòà ñè

ãîâîðåõà äîñòà âèñîêî. Èçâåäíúæ ÷óõ åäíà áàáà äà ñå îïëàêâà, ÷å

âñè÷êî å ìíîãî ñêúïî... È íà âñè÷êîòî îòãîðå â÷åðà å èçãóáèëà äåñåò

ëåâà.

Îòèäîõ ïðè íåÿ è £ êàçàõ, ÷å àç ñúì ãè íàìåðèë. Ðàçêàçàõ £

â÷åðàøíàòà ñëó÷êà. Êàçàõ £, ÷å êîãàòî ÷è÷î ïîëó÷è íÿêàêâè ïàðè,

ùå £ ãè âúðíåì. Áàáè÷êàòà ñå ïðîñúëçè è êàçà: ,,Õàëàë äà ñà âè!

Ãîñïîä å ïîèñêàë òàêà äà áúäå! Æèâè è çäðàâè áúäåòå!”

Çàïîìíèõ ïîñòúïêàòà è äóìèòå íà òàçè áàáà.

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÁÚÄÅØ ÂÅËÈÊÎÄÓØÅÍ.

Ðîñåí Ñëàâ÷åâ Èëèÿíîâ7 êëàñ


55

III ÐÀÇÄÅË


æèâîòíè,

ïòèöè,

ïðèðîäà

56

ÌÎÌÈ×ÅÒÎ È ÊÎÒÅÍÖÅÒÎ

Áåøå ñòóäåí çèìåí äåí. Äúëáîê ñíÿã çàòðóïà öÿëîòî ñåëî. Åäíî

ìîìè÷å îòèâàøå êúì äîìà íà ñâîÿòà ïðèÿòåëêà. Òî áåøå îáëå÷åíî

ñúñ ñèí ïàíòàëîí è òúíêà ÷åðâåíà áëóçà. Íà ðàìåíåòå ñè áåøå íà-

ìåòíàëî æèëåòêà. Îáóâêèòå áÿõà ñêúñàíè è êðàêàòà íà ìîìè÷åòî

áúðçî çàïî÷íàõà äà çàìðúçâàò. Òî ñòèãíà äî úãúëà íà óëèöàòà. Èç-

âåäíúæ ÷ó ãëàñ÷å íà êîòåíöå. Îãëåäà ñå. Íèùî íå âèäÿ, íî ñêèìòå-

íåòî ïðîäúëæàâàøå. Íàáëèçî èìàøå êîø÷å çà áîêëóê — ãëàñúò èä-

âàøå îòòàì. Ìîìè÷åòî ïðèáëèæè è âèäÿ ìàëêîòî êîòåíöå, êîåòî

òðåïåðåøå îò ñòóä. Áúðçî ãî âçå, ïîãàëè ãî è óñåòè, ÷å êðà÷åòî ìó

å ñ÷óïåíî. Äåâîé÷åòî ñå íàòúæè, î÷èòå ìó ñå íàïúëíèõà ñúñ ñúëçè

îò ñúæàëåíèå. Ïðèòèñíà ñèëíî ìàëêàòà æèâîòèíêà äî ãúðäèòå ñè.

Èñêàøå äà ñòîïëè êîòåòî, êîåòî áåøå ìíîãî èçìðúçíàëî è ïðîäúë-

æàâàøå äà òðåïåðè îò ñòóä. Ìîìè÷åòî ðåøè äà ãî çàíåñå âêúùè.

Îñòàâè ãî äî ïå÷êàòà. Òðÿáâàøå è äà ãî íàõðàíè. Îòâîðè øêàôà,

êúäåòî ïðèáèðàõà õëÿáà, íî íÿìàøå íèòî åäíî ïàð÷å. Ïîñëå ñå

ñåòè, ÷å ìîæå äà âçåìå îò ñúñåäêàòà ìëÿêî. Îòèäå äî òÿõ, ïîìîëè

ÿ è òÿ äàäå åäíà ÷àøà. Ìîìè÷åòî ñå âúðíà âêúùè è ñèïà ìëÿêîòî â

åäíà êóïè÷êà. Êîòåíöåòî ãî ïîäóøè è çàïî÷íà äà ïèå. Ñëåä òîâà

ìîìè÷åòî ïðåâúðçà êðà÷åòî íà ìàëêîòî æèâîòèí÷å, ñëîæè ãî íà

ëåãëîòî è ëåãíà äî íåãî. Òàêà äåòåòî ñå ãðèæè çà êîòåòî íÿêîëêî

äíè è òî îçäðàâÿ íàïúëíî.

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÍÀÕÐÀÍÈØ ÃËÀÄÍÎ ÆÈÂÎÒÍÎ.


... Çà äà ïîâÿðâàìå â äîáðîòî, òðÿáâà

äà çàïî÷íåì äà ãî ïðàâèì...


57

ÊÎÊÎ

Ðàçõîæäàõ ñå ïî óëèöàòà íà ñåëîòî. Èçâåäíúæ ÷óõ ñêèìòåíå

íà ìàëêî êó÷åíöå. Îðèåíòèðàõ ñå ïî ãëàñà. Â òðåâàòà êðàé ïúòÿ

âèäÿõ åäíî ìàëêî êó÷åíöå. Òî ãëåäàøå æàëíî êúì ìåí. Âçåõ ãî, çà

äà ãî ïîãàëÿ è îòêðèõ, ÷å èìà òðúí â ëàïè÷êàòà. Çàíåñîõ ãî ó äîìà

è ìó èçâàäèõ áîäèëà. Ïðîìèõ ìó ðàíè÷êàòà ñ ðàêèÿ. Ñëîæèõ ìó

õðàíà è âîäà. Êðúñòèõ ãî Êîêî. Âúðíàõ ãî òàì, êúäåòî ãî áÿõ íàìå-

ðèëà, çàùîòî ñè ïîìèñëèõ, ÷å ìàéêà ìó ùå ãî òúðñè. Âñåêè äåí

õîäåõ ïðè íåãî è ìó íîñåõ õðàíà è âîäà. Ïðè âñÿêà ñðåùà ìó êàçâàõ:

— Êîêî, ìíîãî ñå ðàäâàì, ÷å òå îòêðèõ. Òè ñè òîëêîâà äîáðî è

ñëàäêî êó÷åíöå.

Åäèí äåí îòèäîõ, íî íåãî ãî íÿìàøå. Àç ìíîãî ñå íàòúæèõ è ñè

òðúãíàõ. Êîãàòî ñå âúðíàõ âêúùè, âèäÿõ Êîêî òàì. Òîëêîâà ìíîãî

ñå èçíåíàäàõ è çàðàäâàõ! Ìîåòî ïðèÿòåë÷å áåøå æèâî è çäðàâî.

Íàïðàâèõ ìó êúùè÷êà â íàøèÿ äâîð. Ìíîãî ñúì ùàñòëèâà, ÷å ìàë-

êîòî êó÷åíöå âå÷å æèâåå ïðè íàñ.

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÏÐÈÅÌÅØ Â ÄÎÌÀ ÑÈ ÌÀËÊÎ ÍÅÙÀÑÒÍÎ ÆÈ-

ÂÎÒÈÍ×Å.


ÃÚËÚÁÚÒ

Åäèí äåí îò ïîêðèâà íà íàøàòà êúùà ïàäíà åäèí ãúëúá. Òîé

áåøå ðàíåí. Åäíîòî ìó êðèëî áåøå â êðúâ. Âèäÿõ ãî è ìíîãî ñå

èçïëàøèõ. Íå çíàåõ êàêâî äà ïðàâÿ. Ïðèáëèæèõ ñå. Îïèòàõ ñå äà ãî

âçåìà, íî ãúëúáúò çàïî÷íà äà ïúðõà è äà ñå ìÿòà. Ñúáðàõ êóðàæ è

ïàê îïèòàõ äà ãî õâàíà. Òîçè ïúò óñïÿõ. Çàíåñîõ ãî âêúùè. Ïîëÿõ ìó

êðèëîòî ñ ðàêèÿ, à òîé ïîòðåïåðè îò áîëêà. Çàâèõ ãî â åäíî îäåÿëî.

Ñëîæèõ ãî íà ëåãëîòî äî ïå÷êàòà. Öÿë äåí òîé íå ìðúäíà îòòàì.

Ãðèæèõ ñå çà íåãî íÿêîëêî äíè. Ñêîðî êðèëîòî ìó îçäðàâÿ è òîé

III ÐÀÇÄÅË. Äîáðîòî, ïðîÿâåíî êúì æèâîòíè, ïòèöè, ïðèðîäà

58

äîðè çàïî÷íà äà ãóêà. Èçíåñîõ ãî íàâúí è ãî ïóñíàõ íà ñâîáîäà.

Ãúëúáúò áåøå áÿë. À áåëèòå ãúëúáè íîñÿò ùàñòèå...

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÍÀÏÐÀÂÈØ ÄÎÁÐÎ, ÁÅÇ ÄÀ ÑÅ ÇÀÌÈÑËÈØ.

Àëáåíà Ñòåôàíîâà Äàíàèëîâà7 êëàñ

ÌÀËÊÎÒÎ ÏÒÈ×Å

Äåíÿò áåøå ñëúí÷åâ îò ñóòðèíòà. Íàñïàõ ñå ðàíî. Ìàìà âå÷å

ïðàâåøå çàêóñêàòà. Çàêóñèõ. Ìàéêà ìè ïîïèòà:

— Èñêàø ëè äà ñúáåðåø ìàëêî ÿáúëêè â ãðàäèíàòà?

— Äîáðå, ìàìî — êàçàõ àç.

Âçåõ åäíà êîøíèöà è îòèäîõ ïðè ñòàðîòî ÿáúëêîâî äúðâî. Èìà-

øå ìíîãî íàïàäàëè ÷åðâåíè ÿáúëêè. Çàïî÷íàõ äà ãè ñúáèðàì åäíà

ïî åäíà. Èçâåäíúæ ÷óõ ïèñóêàíå â òðåâàòà. Îãëåäàõ ñå è âèäÿõ åäíî

ìàëêî ïòè÷å. Òî áåøå ðîøàâî è èìàøå æúëòè÷êî îêîëî ÷îâêàòà.

Âçåõ ãî. Öÿëîòî òðåïåðåøå. Ïîãàëèõ ãî è âèäÿõ, ÷å åäíîòî ìó êðèëöå

âèñè. Çàíåñàõ ãî ó äîìà. Ìàìà êàçà, ÷å êðèëöåòî ìó å ñ÷óïåíî è

òðÿáâà äà ãî ïðåâúðæåì. Ñëîæèõìå åäíà ïðú÷èöà è ãî ïðèñòåã-

íàõìå ñ ïàðöàë÷å. Íàïðàâèõìå ìó ãíåçäî â åäíî êàøîí÷å. Äàäîõìå

ìó òðîõè÷êè è âîäà. Òî íèùî íå ÿäå è ïðîäúëæè äà òðåïåðè. Îñòàíà

ïðè íàñ íÿêîëêî äíè. Âå÷å áåøå èçêúëâàëî õëÿáà. Îòâúðçàõ ìó

êðèëöåòî è âèäÿõ, ÷å å çàçäðàâÿëî. Åäíà âå÷åð ãî îñòàâèõ â êàøîí-

÷åòî íà ïðîçîðåöà. Ñóòðèíòà çàáåëÿçàõ, ÷å ãî íÿìà. Ìíîãî ñå íàòú-

æèõ. Èçïëàøèõ ñå, ïîìèñëèõ, ÷å ãî å èçÿëà êîòêàòà. Ìàìà êàçà, ÷å

å îçäðàâÿëî è å èçëåòÿëî íà ñâîáîäà. Íà ñëåäâàùèÿ äåí ãî âèäÿõ

êàöíàëî íà íàøàòà îãðàäà.

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÏÎÌÎÃÍÅØ ÍÀ ÐÀÍÅÍÀ ÏÒÈÖÀ È ÑËÅÄ ÒÎÂÀ

ÄÀ ß ÏÓÑÍÅØ ÍÀ ÑÂÎÁÎÄÀ.

Äåñè Ñâåòîçàðîâà Ñåðãååâà5 êëàñ


59

ÊÎÒÅÒÎ

Â÷åðà òðúãíàõ äà ñå ðàçõîæäàì èç ñåëîòî. Âúðâÿõ ïî åäíà

óëèöà è èçâåäíúæ ÷óõ ìÿóêàíå. Ñïðÿõ ñå, íî íèùî íå âèäÿõ. Îòíîâî

òðúãíàõ è ïàê ÷óõ ñúùèÿ ãëàñ. Ñòîðè ìè ñå, ÷å èäâà îòãîðå. Ïîãëåä-

íàõ áëèçêîòî äúðâî. Íà åäèí êëîí åäâà çàáåëÿçàõ ìàëêî êîòåíöå.

Òî áåøå ìíîãî èçïëàøåíî è ñÿêàø ìè êàçâàøå: ,,Ïîìîãíè ìè !”

Îïèòàõ ñå äà ãî ñòèãíà, íî äúðâîòî áåøå ìíîãî âèñîêî. Ïîìú÷èõ

ñå äà ñå êà÷à, íî íå óñïÿõ. Òðÿáâàøå íÿêîé äà ìè ïîìîãíå. Âèäÿõ

åäíà ìîÿ ïðèÿòåëêà. Òÿ ñå êàçâà Ñóçè. Ðàçêàçàõ £ êàêâî ñúì âèäÿëà

è òÿ êàçà, ÷å ùå ìè ïîìîãíå. Îòèäîõìå ó òÿõ è âçåõìå åäíà ñòúëáà.

Åäâà ÿ íîñåõìå, çàùîòî áåøå ìíîãî òåæêà. Ïîäïðÿõìå ÿ íà äúð-

âîòî. Àç äúðæàõ ñòúëáàòà, à Ñóçè ñå êà÷è è âçå êîòåòî. Òî áåøå

ìíîãî ìàëêî è öÿëîòî òðåïåðåøå îò ñòðàõ. Ïðîäúëæàâàøå äà ìúð-

êà è äà ãëåäà æàëíî. Íèå äúëãî ãî ãóøêàõìå è ãî ãàëèõìå, çà äà ãî

óñïîêîèì. Ñëåä òîâà ïî÷íàõìå äà òúðñèì ìàéêà ìó. Íàáëèçî âè-

äÿõìå åäíà ãîëÿìà êîòêà. Ïóñíàõìå ìàëêîòî è òî âåäíàãà îòèäå

ïðè íåÿ. Òàêà àç è Ñóçè ñïàñèõìå åäíî áåççàùèòíî êîòå.

ÄÎÁÐÎ Å, ÀÊÎ ÍÀÌÅÐÈØ ÈÇÃÓÁÅÍÎ ÌÀËÊÎ ÆÈÂÎÒÍÎ, ÄÀ

ÃÎ ÇÀÍÅÑÅØ ÏÐÈ ÌÀÉÊÀ ÌÓ.

Ãåíîâåâà Íåäêîâà Ìàðèíîâà5 êëàñ

ÏÒÈ×ÅÍÖÅÒÎ

Åäèí äåí èãðàåõ â ãðàäèíàòà. Áåðÿõ ñè öâåòÿ, òðåâè è ëèñòà, çà

äà ñè íàïðàâÿ ïîñëå õåðáàðèé. Ïî åäíî âðåìå ìàìà ìå èçâèêà çà

îáÿä. Òðúãíàõ. Áëèçî äî êúùàòà èìà ãîëÿìî ÿáúëêîâî äúðâî. Íà-

áëèæèõ ãî è ÷óõ ñèëíî ïèñóêàíå íà ïòè÷å. Îãëåäàõ ñå, íî íèùî íå

âèäÿõ. Çàïî÷íàõ äà òúðñÿ â òðåâàòà. Ïîä åäíî êëîí÷å íàìåðèõ ìàëêî

ïòè÷å. Òî èìàøå ñèâà ïåðóøèíêà è æúëòî îêîëî ÷îâ÷èöàòà. Çíàì,

÷å òîâà îçíà÷àâà, ÷å å ìàëêî è íå ìîæå äà ëåòè. Áåøå ïàäíàëî îò


60

ãíåçäîòî. Òðÿáâàøå äà ãî ñïàñÿ, çàùîòî èëè ùåtå äà óìðå îò ãëàä,

èëè ùÿõà äà ãî èçÿäàò êîòêèòå. Âçåõ ãî è èçòè÷àõ âêúùè, çà äà

ïèòàì ìàìà êàêâî äà íàïðàâÿ. Òÿ êàçà, ÷å òðÿáâà âåäíàãà äà ãî

âúðíåì â ãíåçäîòî, çà äà ãî íàìåðè ìàéêà ìó è äà ñå ïîãðèæè çà

íåãî. Âçåõìå ñòúëáà. Àç ñå êà÷èõ è ãî âúðíàõ. Áúðçî äîëåòÿ ìàéêà

ìó è çàïî÷íà ðàäîñòíî äà ïåå. Ìàìà êàçà, ÷å ïòèöàòà ñå ðàäâà è ìè

áëàãîäàðè çà äîáðèíàòà.

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÑÏÀÑÈØ ÎÒ ÑÌÚÐÒ ÏÒÈÖÀ.

Ìèëåíà Àëáåíîâà Ìëàäåíîâà5 êëàñ

ÌÀËÊÈÒÅ ÊÓ×ÅÍÖÀ

Åäèí äåí àç è áðàòîâ÷åäêà ìè Àíè èçëÿçîõìå íàâúí äà èãðàåì.

Ñúáèðàõìå ëèñòà è êàìú÷åòà. Èçâåäíúæ âèäÿõìå äâå ìàëêè êó÷åí-

öà. Òå ñå áÿõà ñãóøèëè è ñêèìòÿõà. Èçãëåæäàõà íàïúëíî áåççàùèò-

íè. Òðåïåðåõà îò ñòðàõ. Ðåøèõìå äà ãè âçåìåì ó äîìà, íî ïîñëå

ðàçìèñëèõìå. Àíè êàçà, ÷å ìàéêà èì å íÿêúäå íàáëèçî è ùå ãè òúðñè.

Íà äðóãèÿ äåí îòèäîõìå íà ñúùîòî ìÿñòî îùå ñóòðèíòà. Ìàëêèòå

ãè íÿìàøå. Ìíîãî ñå íàòúæèõìå. Ñëåä ìàëêî äîéäîõà è äðóãè äåöà

îò ìàõàëàòà. Ïîïèòàõìå ãè äàëè íå ñà âèæäàëè êó÷åíöàòà è ìàéêà

èì. Íàøèòå ïðèÿòåëè íè êàçàõà, ÷å æèâîòèíêèòå íÿìàëè ìàéêà. Òå

âèäåëè êàê åäíî ãîëÿìî ìîì÷å íàòúïêàëî êóòðåòàòà â åäèí ÷óâàë

è ãè çàíåñëî íÿêúäå. Ðåøèõìå, ÷å ùå ãè íàìåðèì. Îáèêàëÿõìå óëè-

öèòå. Ðàçïèòâàõìå õîðàòà. Èçâåäíúæ çàäóõà ñèëåí âÿòúð è çàâàëÿ

ïîðîåí äúæä. Ðàçâèõðè ñå áóðÿ è ñòàíà ìíîãî ñòðàøíî. Àç è Àíè íå

ñå èçïëàøèõìå è íå ñå îòêàçàõìå äà òúðñèì êó÷åíöàòà. Áÿõìå öåëè-

òå ìîêðè è ïðåìðúçíàëè. Èçâåäíúæ, êàêòî òè÷àõìå ïî åäíà îò óëè-

öèòå, âèäÿõìå äâåòå æèâîòèíêè. Òå áÿõà çàâúðçàíè çà åäíî äúðâî.

Ñêèìòÿõà è òðåïåðåõà îò ñòóä è ñòðàõ. Áúðçî ãè âçåõìå. Ñêðèõìå


61

ãè ïîä äðåõèòå ñè è èçòè÷àõìå âêúùè. Ïîäñóøèõìå ãè è ãè ñëîæèõìå

íà òîïëî äî ïå÷êàòà. Áàáà äîíåñå òîïëà ñóïà. Íàïðàâèõìå èì ïî-

ïàðêà è ãè íàõðàíèõìå. Ãðèæèõìå ñå òàêà çà òÿõ íÿêîëêî äíè. Ñêîðî

çàïî÷íàõà íåïðåêúñíàòî äà òè÷àò ñëåä íàñ è äà èñêàò äà ñè èãðàåì.

Áàáà êàçà, ÷å æèâîòíèòå ñà íàé-ùàñòëèâè, êîãàòî ñà íà ñâîáîäà.

Ðåøèõìå äà íå ãè çàòâàðÿìå ó äîìà, à äà ãè îñòàâèì äà õîäÿò êúäåòî

ñè èñêàò.

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÍÀÏÐÀÂÈØ ÍßÊÎÃÎ ÈÑÒÈÍÑÊÈ ÙÀÑÒËÈÂ, ÊÀ-

ÒÎ ÃÎ ÍÀÏÐÀÂÈØ ÑÂÎÁÎÄÅÍ.


ÁÎËÍÎÒÎ ÊÎÍ×Å

Àç îáè÷àì ìíîãî æèâîòíèòå. Ãðèæà ñå çà òÿõ — õðàíÿ ãè, ïî-

÷èñòâàì èì, èçâåæäàì ãè íà ïàøà. Âåäíúæ áÿõ â ãîðàòà çà äúðâà

è âèäÿõ åäíî ìàëêî êîí÷å. Òî åäâà ñòîåøå íà êðà÷åòàòà ñè. Áåøå

áîëíî. Ïðèáëèæèõ ñå. Ïîãàëèõ ãî, íî òî ìå ãëåäàøå æàëíî. Äîìú÷íÿ

ìè çà íåãî. Íàáëèçî âèäÿõ åäèí îâ÷àð. Îòèäîõ ïðè íåãî è ãî ïîïèòàõ

äàëè çíàå êúäå æèâåå âåòåðèíàðíèÿò ëåêàð. Òîé ìè îáÿñíè. Êà÷èõ

ñå â êàðóöàòà è çàáúðçàõ íàòàì. Íàìåðèõ äîêòîðà è ìó ðàçêàçàõ çà

áîëíîòî êîí÷å, êîåòî îñòàâèõ â íà÷àëîòî íà ãîðàòà. Òîé ñå ñúãëàñè

äà ìó ïîìîãíå è òðúãíàõìå çàåäíî. Ùîì ñòèãíàõìå, âèäÿõìå, ÷å

êîí÷åòî ëåæè íà çåìÿòà. Ëåêàðÿò ìó ïîâäèãíà ãëàâè÷êàòà è ìó ñëî-

æè ëåêàðñòâî â óñòàòà. Ñëåä äåñåò ìèíóòè æèâîòèí÷åòî ñå èçïðàâè.

Ñëåä îêîëî ÷àñ âå÷å òè÷àøå ñâîáîäíî íà ïîëÿíàòà. Êà÷èõ ñå â êà-

ðóöàòà è òðúãíàõ êúì ñåëîòî. Ïðèáðàõ ñå âêúùè è ðàçêàçàõ òîâà

íà äÿäî ñè. Òîé ñå çàðàäâà, ÷å ñúì ïîñòúïèëà òàêà è ìå ïîõâàëè:

„Áðàâî! Äíåñ ñè íàïðàâèëà äîáðî! Óòðå òî ùå òè ñå âúðíå!” Çàìèñ-

ëèõ ñå âúðõó äóìèòå íà äÿäî è ñå ïî÷óâñòâàõ îùå ïî-ùàñòëèâà.


62

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÏÎÒÚÐÑÈØ ÏÎÌÎÙ, ÀÊÎ ÍÅ ÌÎÆÅØ ÄÀ ÏÎ-

ÌÎÃÍÅØ ÑÀÌ.


ÄÈÂÎÒÎ ÇÀÉ×Å

Åäíà íåäåëÿ àç è ìîåòî ñåìåéñòâî îòèäîõìå â ãîðàòà. Áåøå

ìíîãî ïðîõëàäíî è çåëåíî. Ñåäíàõìå íà åäíà ïîëÿíêà. Íîñåõìå ñè

õðàíà. Ðåøèõìå äà ïîõàïíåì. Ïî åäíî âðåìå â áëèçêèòå õðàñòè ñå

÷ó øóìîëåíå. Áàùà ìè ñòàíà è îòèäå äà âèäè êàêâî èìà òàì. Íèå

ñúùî ñå ïðèáëèæèõìå. Òàòêî ðàçòâîðè õðàñòèòå è âèäÿõìå åäíî

ìàëêî äèâî çàé÷å. Áåøå ñå ñêðèëî ñðåä êëîíèòå. Îïèòâàøå ñå äà

èçáÿãà. Áàùà ìè ãî îñâîáîäè è òî èçòè÷à ïî ïîëÿíàòà. Çàáåëÿçàõìå,

÷å áÿãà íà òðè êðàêà. Áðàò ìè ãî ïîäãîíè è îòíîâî ãî õâàíàõìå, çà

äà ðàçáåðåì êàêâî ìó å. Åäíîòî ìó êðà÷å áåøå íàðàíåíî. Òàòêî

êàçà, ÷å ñèãóðíî ëîâöèòå ñà ñòðåëÿëè ïî íåãî. Âçåõìå ãî âêúùè.

Ïðîìèõìå ìó ðàíàòà ñ ðàêèÿ è ÿ íàìàçàõìå ñ ìåõëåì. Ñëîæèõìå

ãî äà ñïè â åäíà êîøíèöà. Ãðèæèõìå ñå çà íåãî, äîêàòî ìó îçäðàâÿ

êðà÷åòî. Ìíîãî ñâèêíàõìå ñ ìàëêîòî çàé÷å, íî òðÿáâàøå îòíîâî

äà ãî çàíåñåì â ãîðàòà, çàùîòî òî áåøå äèâî è îáè÷àøå ñâîáîäàòà.

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÏÎÌÀÃÀØ ÍÀ ÄÈÂÈÒÅ ÆÈÂÎÒÍÈ, ÍÎ ÄÀ ÍÅ

ÈÌ ÎÒÍÅÌÀØ ÑÂÎÁÎÄÀÒÀ.


ÊÎÒÅÒÎ

Åäèí äåí èçëÿçîõ íàâúí è ñåäíàõ íà ïåéêàòà ïðåä êúùàòà.

Èçâåäíúæ â êðàêàòà ìè ñå ìóøíà ìàëêî êîòåíöå. Âåäíàãà ãî âçåõ,

çà äà ãî ãóøíà. Êîòåòî ñèëíî èçìÿóêà. Ïîîãëåäàõ ãî è âèäÿõ, ÷å


63

êðà÷åòî ìó å ñ÷óïåíî. Çàíåñîõ æèâîòèí÷åòî âêúùè. Ïðåâúðçàõ ãî

è ñå îïèòàõ äà ãî íàõðàíÿ. Òî áåøå ìíîãî èçïëàøåíî è íèùî íå

ïîõàïíà. Ìàéêà ìè êàçà, ÷å å ìîìè÷åíöå è ãî êðúñòèõìå Ñàðà. Íà

äðóãèÿ äåí êîòåòî çàïî÷íà äà ïèå ìëÿêî è äà òè÷à èç ñòàÿòà.

Ðàçðåøèõà ìè äà îñòàíå ó äîìà. Òàêà çàïî÷íàõ äà ñå ãðèæà çà íåãî

âñåêè äåí. Òî õîäåøå íàâñÿêúäå ñëåä ìåí. Áåøå ìíîãî èãðèâî,

íåïðåêúñíàòî èñêàøå äà èãðàåì. Åäèí äåí äîéäå ñåñòðà ìè ñ äåòåòî.

Êàçà, ÷å ùå îñòàâè Ìèðåëà äà ÿ ãëåäàìå. Ïëåìåííèöàòà ìè å ìíîãî

ìàëêà è ñëàäêà. Êàòî âñÿêî äåòå è òÿ ìíîãî îáè÷à æèâîòíèòå. Âåä-

íàãà çàïî÷íà äà ãóøêà è äà ãàëè êîòåòî. Ñ íåãî ñå õðàíåøå, ñ íåãî

çàñïèâàøå. Åäèí äåí âèäÿõ, ÷å â äâîðà ñå íàâúðòà åäíà ãîëÿìà

êîòêà. Ïîìèñëèõ ñè, ÷å òîâà ìîæå äà å ìàéêàòà íà Ñàðà. Èçíåñîõ

õðàíà íàâúí è íàõðàíèõ è äâåòå. Îò òîçè äåí ãîëÿìàòà êîòêà çàïî÷íà

÷åñòî äà èäâà. Êðúñòèõìå ÿ Ðàÿ è çàïî÷íàõìå äà ñå ãðèæèì è çà

íåÿ. È òàêà äâåòå êîòêè ñòàíàõà ÷àñò îò íàøåòî ñåìåéñòâî. Ìíîãî

ãè îáè÷àìå è òðóäíî áèõìå ñå ðàçäåëèëè ñ òÿõ.

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÍÀÏÐÀÂÈØ ÄÎÁÐÈÍÀ ÍÀ ÂÑßÊÎ ÆÈÂÎ ÑÚ-

ÙÅÑÒÂÎ.


ËßÑÒÎÂÈ×ÅÒÎ

Äîéäå åñåíòà. Âñè÷êî áåøå ïîêðèòî ñúñ çëàòíè ëèñòà. Ñëúí-

öåòî ïàê ãðååøå, íî ñëàáî. Ïî æèöèòå áÿõà íàêàöàëè ìíîãî ëÿñòî-

âèöè — ãîòâåõà ñå äà îòëèòàò íà þã. Íàòúæèõ ñå, çàùîòî íà ìîÿ

ïðîçîðåö ñúùî èìàøå ãíåçäî. Ñåãà ùåøå äà îñòàíå ïðàçíî è íÿ-

ìàøå äà èìà êîé äà ìå áóäè. Ïîãëåäíàõ íàãîðå è âèäÿõ, ÷å òàì èìà

ïòè÷å. Íà ñóòðèíòà ëÿñòîâè÷êèòå áÿõà îòëåòåëè, à â ãíåçäîòî âñå

îùå ñå âèæäàøå ãëàâè÷êà. Ñòàíà ìè ÿñíî, ÷å ñà ãî îñòàâèëè. Ñèãóð-

íî å áîëíî. Çàïî÷íàõ äà ìèñëÿ êàêâî ìîãà äà íàïðàâÿ. Âçåõ åäíà


64

ñòúëáà è ñå êà÷èõ. Âçåõ ïèëåíöåòî. Îãëåäàõ ãî è âèäÿõ, ÷å êðèëöåòî

ìó å íàðàíåíî. Çàíåñîõ ãî âêúùè. Ìàìà ïðàâè ìåõëåì çà ðàíè îò

íåâåí. Êîãàòî ñå óäàðèì, âèíàãè íè ìàæå ñ íåãî è íè ìèíàâà áúðçî.

Íàìàçàõ êðèëöåòî íà ëÿñòîâè÷åòî ñ íåãî. Ñëîæèõ ãî â åäíà êóòèÿ

îò îáóâêè. Äúðæàõ ãî âêúùè íÿêîëêî äíè. Ñòàðàåõ ñå äà ñå ãðèæà

äîáðå çà íåãî. Åäíà ñóòðèí âèäÿõ, ÷å ñå îæèâè è çàïî÷íà äà äâèæè

êðèëöàòà ñè. Çàðàäâàõ ñå ìíîãî. Âçåõ ïàê ñòúëáàòà è îòíîâî ãî

âúðíàõ â ãíåçäîòî. Íà äðóãèÿ äåí ãî íÿìàøå. Áàáà êàçà, ÷å å îçäðà-

âÿëî, ñúáðàëî å ñèëè è ùå íàñòèãíå ÿòîòî.

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÏÎÌÈÑËÈØ ÊÀÊÂÎ Å ÍÀÉ-ÏÐÀÂÈËÍÎ ÄÀ ÍÀ-

ÏÐÀÂÈØ, ÇÀ ÄÀ ÏÎÌÎÃÍÅØ.


ÇÀ ÆÈÂÎÒÍÈÒÅ Ñ ËÞÁÎÂ

Åäèí äåí àç è ìîÿò ñúó÷åíèê Àíãåë èãðàåõìå íà óëèöàòà. Ïî

åäíî âðåìå ÷óõìå, ÷å ïîä åäíè äúðâà ñêèìòè íåùî. Ïðèáëèæèõìå

ñå è âèäÿõìå ìàëêî êó÷åíöå. Âçåõìå ãî âêúùè. Òî áåøå ìðúñíî è

ãëàäíî. Èçêúïàõìå ãî è ãî íàõðàíèõìå ñ ïîïàðà. Äàäîõìå ìó è âîäà.

Íàïðàâèõìå ìó êîëèáà, ïîñòëàõìå ìó òîïëà ïîñòåëêà è ãî ñëîæèõìå

âúòðå. Âñåêè äåí îòèâàõìå äà ãî âèäèì, èãðàåõìå ñè, ãðèæåõìå ñå

çà íåãî.

Åäèí äåí âèäÿõìå, ÷å ãî íÿìà. Òî áåøå èçáÿãàëî. Òðúãíàõìå

äà ãî òúðñèì, íî íå ãî íàìåðèõìå.

Ñëåä íÿêîëêî äíè ðåøèõìå äà îáèêîëèì ðàéîíà îêîëî ãîðè÷-

êàòà. Êàêòî âúðâÿõìå, ÷óõìå ñêèìòåíå. Ãëàñúò èäâàøå èçïîä íÿêàê-

âè äúðâà. Îòèäîõìå è âèäÿõìå, ÷å òîâà áåøå ñúùîòî êó÷å, êîåòî

òúðñåõìå. Êàòî íè âèäÿ, òî íè ïîçíà è ïî÷íà äà ñå ðàäâà. Âäèãíàõìå

äúðâàòà è òî èçëåçå. Ïî÷íà äà âúðòè îïàøêà è äà ïîäñêà÷à âåñåëî.


65

Âñè÷êè áÿõìå ùàñòëèâè, çàùîòî îòêðèõìå íàøèÿ ïðèÿòåë — ëþáè-

ìîòî íè êó÷åíöå.

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÍÅ ÑÅ ÎÒÊÀÇÂÀØ È ÄÀ ÏÐÎÄÚËÆÀÂÀØ ÄÀ ÒÚÐ-

ÑÈØ ÊÓ×ÅÍÖÅÒÎ, ÊÎÅÒÎ ÑÈ ÈÇÃÓÁÈË.

Ñåéìàí Ìåòèíîâà Ñàëåìîâà7 êëàñ

ÁÎÍÄÆÓÊ

Áåøå ñúáîòåí äåí. Íà íàøàòà óëèöà èìàøå ìíîãî äåöà. Èãðàåõ-

ìå ðàçëè÷íè èãðè, ãîíåõìå ñå — áåøå ìíîãî çàáàâíî.

Ïî åäíî âðåìå ñå ÷ó ìÿóêàíå íà êîòå.

Îãëåäàõ ñå è âèäÿõ íàáëèçî ìàëêî êîòåíöå, êîåòî áåøå ìíîãî

êðàñèâî — î÷èòå ìó áÿõà ñèíè, êîçèíàòà ïóõêàâà. Èçãëåæäàøå ìè

ãëàäíî è æàäíî. Ðåøèõ äà ãî âçåìà âêúùè. Ïðèáðàõ ãî, äàäîõ ìó

òîïëî ìëÿêî è ãî èçêúïàõ. Î÷è÷êèòå ìó ñâåòíàõà, êàòî ñå íàõðàíè.

Çàïî÷íà äà âúðòè îïàøêà, äà ìúðêà è äà èãðàå ñ ìåí. Ðåøèõ äà ãî

íàðåêà Áîíäæóê.

Çàïî÷íàõ äà ñâèêâàì ñ íåãî è âñè÷êè ìíîãî ìó ñå ðàäâàõìå.

Âå÷åð çàñïèâàøå äî ìåí, ñóòðèí ìå ñúáóæäàøå ñ ëàïèòå ñè. Áåøå

ìíîãî ïîñëóøíî è óìíî êîòå.

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÄÀÄÅØ ÏÎÄÑËÎÍ ÍÀ ÌÀËÊÀ ÆÈÂÎÒÈÍÊÀ.


ÍÀÇÀÐ

Èìàì åäíî êîí÷å. Òî ñå êàçâà Íàçàð. Èìàì è êó÷å íà èìå Ãà-

ðèï. Òå ñà ìè ïðèÿòåëè.

Â åäèí ñëúí÷åâ äåí àç è ìîèòå ÷åòèðèíîãè ïðèÿòåëè ðåøèõìå

äà îòèäåì íà ðàçõîäêà. Ñòèãíàõìå äî åäíà êðàñèâà çåëåíà ïîëÿíà,


66

ïúëíà ñ öâåòÿ. Çàâúðçàõ êîí÷åòî ñè äà ïàñå çåëåíà òðåâà, à ñ êó÷åòî

ñå ðàçõîæäàõìå, îò âðåìå íà âðåìå ìó ïîäõâúðëÿõ åäíà ìàëêà

òîïêà. Òî òè÷àøå, íîñåøå ìè ÿ... è òàêà — ãîëÿìà èãðà. Ïî åäíî

âðåìå âèäÿõ, ÷å ìîåòî êîí÷å å ëåãíàëî íà çåìÿòà. Ïðèáëèæèõ ñå

äî íåãî è çàáåëÿçàõ, ÷å íà êðàêà ìó èìàøå ðàíà. Áåøå ãî óõàïàëà

çìèÿ. Ñúáëÿêîõ ñè áëóçàòà è ìó çàâúðçàõ êðàêà. Ëåêà-ïîëåêà ñå

ïðèáðàõìå âêúùè. Áàáà ìè ïðèãîòâè íÿêàêâè ëåêîâå ñ áèëêè, íà-

ìàçàõìå áîëíîòî ìÿñòî è ñúâñåì ñêîðî òî îçäðàâÿ.

Ïðåäñòîåøå äà ñå ïðîâåäå êîííî ñúñòåçàíèå. Íàçàð ñúùî ùå-

øå äà ó÷àñòâà. Âñè÷êè êîíå ñå íàðåäèõà è çàïî÷íà ñúñòåçàíèåòî.

Ìîåòî êîí÷å âçå ïúðâî ìÿñòî è ïîëó÷è çëàòåí ìåäàë. Áÿõ ìíîãî

ùàñòëèâà.

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÏÎÌÎÃÍÅØ ÍÀ ÆÈÂÎÒÍÎ, À ÒÎ ÙÅ ÒÈ ÎÒÃÎ-

ÂÎÐÈ Ñ ÏÐÈßÒÅËÑÒÂÎ.


ÌÀËÊÎÒÎ ÊÎÒÅ

Áåøå çèìåí äåí. Íàâñÿêúäå áåøå ïîáåëÿëî. Èçëÿçîõ íàâúí.

Èçâåäíúæ âèäÿõ, ÷å íåùî ìúðäà è ñêèìòè. Òîâà áåøå åäíî ìàëêî

êîòå, êîåòî ñòðàäàøå, çàùîòî áåøå èçîñòàâåíî. Ïðèáëèæèõ ñå äî

íåãî, âçåõ ãî è ãî çàíåñîõ âêúùè. Ìàéêà ìè ìå ïîïèòà êúäå ñúì

íàìåðèëà òîâà ìàëêî æèâîòèí÷å. Àç £ îáÿñíèõ, ÷å áåøå íà óëèöàòà,

òðåïåðåøå îò ñòóä è ïëà÷åøå. Íàïðàâèõ ìó òîïëà ïîñòåëÿ, äàäîõ

ìó ìëÿêî è òî æèâíà. Ïî åäíî âðåìå ñå ÷ó íÿêàêúâ ãëàñ. Òîâà áåøå

åäíà ëåëè÷êà, êîÿòî òúðñåøå ìàëêîòî êîòå. Òÿ áåøå ðàçáðàëà îò

äðóãà æåíà, ÷å àç ñúì ïðèáðàëà êîòåòî ó íàñ. Áåøå ìè ìíîãî ìú÷íî,

çàùîòî àç ñâèêíàõ ñ íåãî è âñè÷êè ãî îáè÷àõìå. Òðÿáâàøå äà £ ãî

äàì, çàùîòî òî áåøå íåéíî è áåøå ñå çàãóáèëî.


67

Ñëåä âðåìå îòèäîõ äà âèäÿ òîâà êîòå. Áåøå ïîðàñíàëî. Ïðèáëè-

æèõ ñå äî íåãî, à òî çàïî÷íà äà ìúðêà è äà âúðòè îïàøêà. Áåøå ìå

ïîçíàëî. Ìèëâàõ ãî, âçåõ ñè ãî â ñêóòà è áÿõ ìíîãî ùàñòëèâà.

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÑÒÎÏËÈØ ÌÀËÊÎ ÑÚÙÅÑÒÂÎ Â ÌÐÀÇÎÂÈ-

ÒÈß ÇÈÌÅÍ ÄÅÍ.


ÈÇÃÓÁÅÍÈßÒ ÊÎÍ

Åäèí äåí áÿõ èçëÿçëà íà óëèöàòà è èãðàåõ ñ äåöàòà. Ïîêðàé

ìåí ìèíà åäèí ÷îâåê, êîéòî áåøå ðàçòðåâîæåí è ãîâîðåøå âèñîêî.

Ïîïèòàõ ãî êàêâî ìó ñå å ñëó÷èëî. Òîé ìè êàçà, ÷å òðúãíàë äà ñè

òúðñè êîí÷åòî, êîåòî èç÷åçíàëî ïðåäè äâà ÷àñà. Óñïîêîèõ ãî, êàòî

ìó êàçàõ, ÷å àç è ìîèòå ïðèÿòåëè ñëåä ìàëêî ùå òðúãíåì êúì ãî-

ðàòà, çà äà áåðåì ãúáè. Îáåùàõ, ÷å ùå ìó ïîìîãíà äà îòêðèåì

êîí÷åòî. Îðãàíèçèðàõìå ñå âñè÷êè è òðúãíàõìå. Ðàçïðåäåëèõìå

ñå íà äâå ãðóïè è ïðåòúðñèõìå ãîðàòà. Ïî åäíî âðåìå çàáåëÿõ, ÷å

íåùî øàâà èç õðàñòèòå. Äîáëèæèõ ñå è âèäÿõ, ÷å êîí÷åòî áåøå

ëåãíàëî è ñïîêîéíî ãëåäàøå çåëåíàòà òðåâà. Öÿëàòà ïîëÿíà áåøå

ïîêðèòà ñ ãúáè. Íàáúðçî íàáðàõ ãúáè è òðúãíàõ êúì êîí÷åòî. Ïî

åäíî âðåìå âèäÿõ, ÷å èäâàò è ïðèÿòåëèòå ìè. Êîí÷åòî ñòàíà è

òðúãíàõìå êúì ñåëîòî. Çàâåäîõìå ãî íà ñòîïàíèíà ìó. Òîé ìíîãî

ñå çàðàäâà è ìè áëàãîäàðè îò ñúðöå. Äàäå ìè ïàðè, íî àç îòêàçàõ,

çàùîòî äîáðîòî, êîåòî íàïðàâèõ íå ñòðóâàøå ïàðè.

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÏÐÎßÂÈØ ×ÎÂÅÙÈÍÀ È ÄÀ ÏÎÌÎÃÍÅØ ÏÐÈ

ÍÓÆÄÀ.



68

Ãîäèøíèÿò ïðîåêò ïî Áúëãàðñêè åçèê è ëèòåðàòóðà (5—8 êëàñ)

ñå ïðåâúðíà â ó÷èëèùíà è íàöèîíàëíà êàóçà.

Èäåÿòà õàðåñàõà:

• ÐÈÎ Òúðãîâèùå

• Ã-í Äèìèòúð Ïåòðîâ — ñòàðøè åêñïåðò ïî ÁÅË

• ÖÌÅÄÒ “Àìàëèïå” — Â. Òúðíîâî

• Ó÷èòåëè ïî ÁÅË îò îáëàñòòà è ñòðàíàòà

• Ìíîãî ìåñòíè è íàöèîíàëíè ìåäèè

• Ã-æà Ñòèëèàíà Äèìèòðîâà — äèðåêòîð íà ó÷èëèùåòî è öåëèÿò

ïåäàãîãè÷åñêè åêèï

• Ñòóäåíòè îò Âåëèêîòúðíîâêè óíèâåðñèòåò “Ñâ. ñâ. Êèðèë è

Ìåòîäèé”, äîáðîâîëöè êúì Öåíòúð “Àìàëèïå”

• Ðîäèòåëè è ìíîãî ïðåäñòàâèòåëè íà îáùíîñòòà.


69

IV ÐÀÇÄÅË

Íàøèòå ïðèÿòåëè

çà ÄÎÁÐÎÒÎ

70

Äà âèæäàø äîáðîòî ó õîðàòà, äà ãî öåíèø è äà ïèøåø çà íåãî,

îçíà÷àâà çà ïðàâèø äîáðî!

Ïðåêðàñíà èçÿâà!!!

Îùå ïî-öåííà å, çàùîòî å äåëî íà ó÷åíèöèòå îò Îñíîâíî ó÷èëè-

ùå „Ãåîðãè Ñòîéêîâ Ðàêîâñêè”, ñ. Ãîëÿìî Íîâî è òåõíèÿ ó÷èòåë ïî

áúëãàðñêè åçèê è ëèòåðàòóðà — ã-æà Ñëàâêà Ãåîðãèåâà.

Ñòèëèàíà Äèìèòðîâà,äèðåêòîð íà Îñíîâíî ó÷èëèùå “Ãåîðãè Ñòîéêîâ Ðàêîâñêè”,

ñ. Ãîëÿìî Íîâî, îáùèíà Òúðãîâèùå

Ñêúïè ïðèÿòåëè,

Åäíà îò ïúðâèòå ìè ïðåäñòàâè, êîãàòî ÷óÿ äóìàòà ÄÎÁÐÎÒÀ,

ñà âàøèòå ëèöà. Âñåêè ïúò, ïðåêðà÷âàéêè ïðàãà íà âàøåòî — íàøå

ó÷èëèùå, âèæäàì â ëú÷åçàðíèòå âè óñìèâêè è áëÿñêàâèòå âè î÷è

èñêðèòå íà ïîñÿòàòà ëþáîâ êúì äîáðîòà è êðàñîòà. Çà ìåí âèå ñòå

„ðàçäàâà÷è” íà äîáðîòà è ãî äîêàçâàòå âñåêè èçìèíàë äåí. Ó÷èëèùå,

ïðåîáðàçåíî îò ñàìèòå âàñ, íåâåðîÿòíèòå ïðèêàçíè íåùà, êîèòî

ñå ñëó÷âàò â ðåçóëòàò íà âàøèòå èäåè, âàøàòà íåñòèõâàùà æàæäà

äà çíàåòå, äà ìîæåòå è äíåñ äà ñòe ïî-äîáðè îò â÷åðà ñà ïðèìåð çà

äîáðîòàòà, êîÿòî å ñðåä âàñ. Äîáðîòî âúâ âàøèòå î÷è çàðåæäà

âñè÷êè, äî êîèòî ñå äîêîñâàòå.

„Èìàëî åäíî âðåìå...” — òàêà çàïî÷âàò ïðèêàçêèòå. È âèå ïèøå-

òå âàøàòà äíåñ.

Áÿõ ñ âàñ, êîãàòî ïðåäè íÿêîëêî ãîäèíè ïëàõî è íåóâåðåíî ñå

èçïðàâèõòå ïðåä ñòðàõîâåòå ñè è ïðèåõòå ïðåäèçâèêàòåëñòâîòî äà

ïðîïðàâèòå ñâîÿòà ïúòåêà, äà ïîêàæåòå, ÷å çíàåòå è ìîæåòå. Âàøè-


71

òå ïúðâè ìàëêè ïîáåäè âè äàäîõà âÿðà è íàäåæäà, ÷å ùå ñå ñïðàâèòå

è ùå óñïååòå.

Ïî ïúòÿ ñðåùíàõòå ïðèÿòåëè ñ îòâîðåíè ñúðöà çà ïîìîù. (Áëà-

ãîäàðÿ, ÷å ñúì åäíà îò òÿõ è çàñëóæèõ ñïåöèàëíèÿ ïðèç „Íàé-äîá-

ðèÿò ïðèÿòåë”!) Îòêëþ÷èõòå âðàòàòà íà âàøåòî ó÷èëèùå, çà äà âëåçå

äîáðîòî è äà îòâîðè âðàòèòå êúì âàøèòå ìå÷òè. (Àç âèíàãè ùå

ïàçÿ çëàòíîòî êëþ÷å — âòîðàòà íàé-ñïåöèàëíà íàãðàäà, êîÿòî ñúì

ïîëó÷àâàëà.)

Öåíòúð „Àìàëèïå” å âàø ïðèÿòåë, êîéòî ùå âè ïîìàãà â òðóäíè-

òå è íåðàâíè áèòêè — íå ñàìî äà ñå ó÷èòå, íî è äà ñëåäâàòå ïúòÿ íà

äîáðîòàòà, äà óâàæàâàòå è ïðèåìàòå ðàçëè÷íèòå, äà ïðåñëåäâàòå

è ñáúäâàòå ìå÷òèòå ñè.

„Èìàëî åäíî âðåìå...” Èìàëî å è âèíàãè ùå ãî èìà. Êúì äîáðîòî

âîäè âàøèÿò ïúò è çàòîâà íÿìà êðàé.

Íåëè Íèêîëîâà,îáðàçîâàòåëåí êîîðäèíàòîð â Öåíòúð “Àìàëèïå”

è ÷àñò îò ïðèêàçêàòà...

Äîáðîòàòà

Êàêâî å äîáðî? Êàê ñå ïðàâè äîáðî? Äàëè âñåêè îò íàñ çíàå è

ñå èíòåðåñóâà îò òîâà? ×îâåøêèòå ñúùåñòâà, êîèòî íå îñòàâÿò ñëåä

ñåáå ñè âåëèêè ïîñòèæåíèÿ, à ñàìî íèç îò ìàëêè äîáðèíè, íå ñà

ïðîïèëåëè æèâîòà ñè. Òîâà âñúùíîñò å ïðàâåíåòî íà äîáðî. Äîá-

ðîòî ïúê îò ñâîÿ ñòðàíà ñå èçðàçÿâà â èñòèíñêîòî áîãàòñâî, êîåòî

÷îâåêúò å ñòîðèë çà ñâåòà.

Äîáðîòî ñðåä íàñ — òîâà å ñúâêóïíîñò îò íàé-öåííèòå ÷îâåøêè

êà÷åñòâà êàòî äîñòîéíñòâî, êðàñîòà, ëþáîâ... Ñ òîâà åñå èñêàì äà

íàñî÷à âíèìàíèåòî íà ìëàäèòå õîðà â Áúëãàðèÿ êúì ñòðàíàòà íà

äîáðîòî, à íå íà ëîøîòî. Êîãàòî ïðîÿâÿâàìå óâàæåíèå, ïðèÿòåëñòâî

è ñúïðè÷àñíîñò, êîãàòî ïðåìèíàâàìå ïðåç îñíîâíèòå íè öåííîñòè

IV ÐÀÇÄÅË. Íàøèòå ïðèÿòåëè çà Äîáðîòî

72

çà ñîëèäàðíîñò, ñåìåéñòâî è îáùåñòâî, íèå ñòàâàìå äîáðè õîðà.

Êúì íàñòîÿùèÿ ìîìåíò õîðàòà (â Áúëãàðèÿ è íå ñàìî) ñà çàñëåïåíè

îò ïàðèòå è ñëàâàòà è ñà ãîòîâè íà âñè÷êî, çà äà óñïåÿò. Òå ñà çàòðó-

ïàíè îò ñâîèòå èíòåðåñè è àìáèöèè è ïîíÿêîãà íå âèæäàò è íå îñúç-

íàâàò ìàëêîòî äîáðî, êîåòî èì å ïðàâåíî. È âúïðåêè òîâà èìà äîáðè

õîðà. Ïî ïðèíöèï ÷îâåêúò å ñâèêíàë äà ïðàâè äîáðî íà ñåáå ñè. Äà

ïðàâè äîáðî íà äðóãèÿ ìó ñå âèæäà òðóäíà ðàáîòà. Íî ñòèãà äà

èñêà, âñåêè ìîæå äà íàïðàâè äðóãèÿ ùàñòëèâ. Ìîæå äà ñå çàïî÷íå

ñ åäíî ìàëêî äîáðî. Äà áúäåø äîáúð ÷îâåê îçíà÷àâà äà ïðèòåæà-

âàø ñâîåîáðàçíà îòêðèòîñò êúì ñâåòà, ñïîñîáíîñò äà ñå äîâåðÿâàø

íà íåñèãóðíè íåùà, êîèòî ñà èçâúí òâîÿ êîíòðîë. Çà äà áúäåø äîáúð

÷îâåê, òðÿáâà äà ïðèòåæàâàø è ñâîáîäà. Ñâîáîäíèÿò ÷îâåê, òîâà å

òîçè, êîéòî ïîçíàâà ñåáå ñè, êîéòî å âåëèêîäóøåí, îòçèâ÷èâ, ëþáå-

çåí è ñïîñîáåí äà ñå ðàäâà åäíàêâî êîãàòî äàâà è êîãàòî ïîëó÷àâà!

Ñïîðåä èçñëåäâàíèÿ êîëêîòî ïîâå÷å äîáðè ïîñòúïêè âúðøèì,

òîëêîâà ïî-ùàñòëèâè ñå ÷óâñòâàìå. Ó÷åíè ñà íà ìíåíèå, ÷å òåçè,

êîèòî äàâàò åæåäíåâíî èçðàç íà ñâîÿòà áëàãîäàðíîñò, íåæíîñò è

äðóãè ïîëîæèòåëíè ÷óâñòâà êúì äðóãèòå â îáèêíîâåíè äåëíè÷íè

ñèòóàöèè, ñå ÷óâñòâàò ìíîãî ïî-äîáðå ôèçè÷åñêè è èçïèòâàò âúò-

ðåøíà óäîâëåòâîðåíîñò è õàðìîíèÿ. Çà äà áúäåì è íèå óäîâëåòâî-

ðåíè îò äîáðîòàòà ñè, òðÿáâà äà èìàìå æåëàíèÿ, ñòðåìåæè, àìáè-

öèè è ÿñíè öåëè. Êàòî íàïðèìåð åäíà ÿñíà öåë ìîæå äà áúäå èç-

ðàñòâàíåòî íè â ó÷èëèùå è ñëåäîâàòåëíî ïî-äîáðîòî íè áúäåùå

ñëåä òîâà. Õîðàòà ñ ÿñíè öåëè çíàÿò êàêâî èñêàò è êàê äà ãî ïîñòèã-

íàò â æèâîòà. Òå ïîëàãàò ìíîãî óñèëèÿ è äàâàò âñè÷êî îò ñåáå ñè,

çà äà íàïðàâÿò ñâåòà ïî-äîáðî è ùàñòëèâî ìÿñòî. Âñåêè ÷îâåê ìîæå

äà ñïîäåëè äîáðîòàòà ñè ñúñ çàîáèêàëÿùèÿ ãî ñâÿò, êàòî ïîäàäå

ïðèÿòåëñêà ðúêà, çà äà ïîìîãíå, äà óòåøè ïðèÿòåë, êîãàòî ìó å

íàé-òåæêî, äà íàõðàíè ãëàäíèòå, äà ïîäñëîíè òåçè, êîèòî èìàò íóæ-

äà îò òîâà è ò.í. Ïîìèñëåòå ñè êàêâî ëè å ùàñòèåòî îò òîâà äà

íàïðàâèø äîáðî? Àç ìèñëÿ, ÷å ùàñòèåòî îò äîáðîòàòà íè ñå èçðàçÿ-


73

âà â íåîáÿñíèìî ÷óâñòâî íà ðàäîñò îò íåùî, êîåòî è òè ñàìèÿò íå

ìîæåø äà ðàçáåðåø. Òîâà ÷óâñòâî òå êàðà äà ëåòèø è äà ïååø, è

óñìèâêà íà óäîâëåòâîðåíîñò ñå ïîÿâÿâà íà óñòíèòå òè.

Ùàñòèåòî äà ñè äîáúð ÷îâåê, äà èìàø äîáðà âîëÿ ñå èçðàçÿâà

â òîâà, ÷å ñè íàïðàâèë äîáðî íà áëèæíèÿ ñè, çà êîåòî òîé ùå ïðîÿâè

óâàæåíèå è äîâåðèå êúì òåá. Áúäåòå äîáðè íå ñàìî êúì ïðèÿòåëèòå

ñè, áúäåòå äîáðè è êúì ñåìåéñòâîòî, ñúñåäèòå è âñè÷êè îñòàíàëè.

Êàæåòå èì ïî íÿêîÿ áëàãà äóìà è èì ïîäàðåòå óñìèâêà. Ïðàâåòå

äîáðî, çà äà íàìåðèòå äîáðî è ñå íàó÷åòå äà äàâàòå, çà äà âè áúäå

äàäåíî!

ÏÐÎßÂÅÒÅ ÑÂÎßÒÀ ÄÎÁÐÎÒÀ ÍÀÂÐÅÌÅ!

Âèëÿíà Âàñêîâà ÐàøêîâàÂÒÓ “Ñâ. Ñâ. Êèðèë è Ìåòîäèé”

Ñîöèàëíè äåéíîñòè, âòîðè êóðñ

Äîáðîòà

Ñïîðåä ìåí äîáðîòàòà å ñúùíîñòòà íà ÷îâå÷åñòâîòî. Èëè öå-

íåí äàð? Íå âñåêè ìîæå äà áúäå áîãàò, êðàñèâ, èçâåñòåí, íî âñåêè

ìîæå äà å äîáúð!

×îâåê ïîêàçâà äîáðèíà, êîãàòî ãî å ãðèæà çà äðóãèòå. Êàêâî

ùå òè êîñòâà äà ïîäàäåø ðúêà íà ÷îâåê â íóæäà? Íèùî, îòãîâàðÿì

àç. Äà ïîäàäåø ðúêà å äà ïîêàæåø äîáðîòà. Òàçè ïðîòåãíàòà ðúêà

íÿìà äà òè êîñòâà ïàðè, çäðàâå èëè êàêâîòî è äà áèëî. ×îâåêúò

îòñðåùà òðÿáâà äà ïðåöåíè èñêà ëè äà óñåòè òîïëèíàòà £, äà ïî÷óâ-

ñòâà åìîöèèòå, êîèòî ñå áóíòóâàò â òåá.

Êîãàòî âàëè äúæä è ñëóâàéíî âèäèø ÷îâåê áåç ÷àäúð, ñïîäåëè

ñâîÿ ñ íåãî. Òîé ùå óñåòè äîáðèíàòà, çàòàåíà â òåá.

Äîáðîòàòà íå å íàêèò. Íå ñàìî èçâåñòíèòå è áîãàòè ëè÷íîñòè

ìîãàò äà ñà äîáðè. Äîáúð ìîæå äà å âñåêè, äîðè áåçäîìíèêúò,


74

êîéòî íÿìà ïî÷òè íèùî. Äîáðîòàòà íå ìîæå äà ñå êóïè ñ ïàðè, òÿ å

äàð. Íîñè ñå â ñúðöåòî.

Ïîêàæè äîáðèíàòà, ñêðèòà â òåá! Âåðîÿòíî èñêàø äà ñè ñèãóðåí,

÷å äðóãèòå æåëàÿò äà ÿ âèäÿò, äà ÿ ïî÷óâñòâàò. Íå ñå ïðèòåñíÿâàé

êîëêî äóøè ùå ÿ çàáåëåæàò, áúäè ñèãóðåí, ÷å âñè÷êè ùå ÿ îöåíÿò.

Áåäíè, áîãàòè, èçâåñòíè, êðàñèâè èëè íå — òîâà íÿìà çíà÷åíèå.

Íå òðÿáâà äà ñìå åãîèñòè! Âàæíîòî å äà ñìå äîáðè! Çàùîòî íå

êðàñîòàòà, à äîáðîòàòà ùå ñïàñè ñâåòà!

Âàëåðè Ëàëîâ ÀíãåëîâÂÒÓ “Ñâ. Ñâ. Êèðèë è Ìåòîäèé”

Ïðåäó÷èëèùíà è íà÷àëíà ó÷èëèùíà ïåäàãîãèêà, òðåòè êóðñ

Ùî å ÄÎÁÐÎÒÎ?

Íå å ïðåäìåò, íå å ëèöå,

Íî ñòîïëÿ íàøåòî ñúðöå.

Òàè ñå â äóøàòà íè äúëáîêî.

Íåêà èçâèñèì ãî íàâèñîêî.

ÄÎÁÐÎÒÎ êàðà íè äà ñìå çàäðóæíè —

åäèí íà äðóã äà ñìå ñè íóæíè.

ÄÎÁÐÎÒÎ íå å â ëèöåìåðíà ìàñêà,

à â èñêðåíàòà íå÷èÿ ëàñêà.

ÄÎÁÐÎÒÎ å, êîãàòî íîñèø òîðáèòå íà ñòàðèöà,

èëè â òðîõè÷êèòå, ñ êîèòî ñè íàõðàíèë ïòèöà.

ÄÎÁÐÎÒÎ å â ñúñòðàäàíèåòî åäèí êúì äðóã,

âúâ âåðíîñòòà íà ñúïðóãà è ñúïðóã.


75

ÄÎÁÐÎÒÎ å âúâ âñÿêà ìèëà äóìà,

íå÷èÿ òúãà èçòðèëà.

ÄÎÁÐÎÒÎ ñúùåñòâóâà !

Ïîìîãíè ìó äà âúçöàðóâà !

ÄÎÁÐÎÒÎ â íàñ äà ïðîáóäèì

È óòðå ïî-äîáðè äà ñå ñúáóäèì !

Ìàðèåëà Ïåòêîâà9 êëàñ

Êëóá “Áàòèê”, Ìëàäåæêè äîì — ãð.Òúðãîâèùå

Ãàëåíà

Êàêâî å ÄÎÁÐÎÒÎ? Çà ñúæàëåíèå íå âñè÷êè ñìå äîáðè. Âñè÷êè

èìàìå ðàçëè÷íè õàðàêòåðè — íÿêîè ìèñëÿò ñàìî çà ñåáå ñè, äðóãè

÷åñòî çàâèæäàò... Äîáðî ìîãàò äà ïðàâÿò ñàìî ÷åñòíèòå, õîðàòà ñ

îòâîðåíè ñúðöà è äóøè. Äà ñå óñåòèø äîáúð, å ïðåêðàñíî ÷óâñòâî!

Èçïèòâàëà ñúì ãî. Çà äîáðîòî ìîãà äà ïèøà ìíîãî. Íàäÿâàì ñå

ïîâå÷å õîðà äà îòäåëÿò îò âðåìåòî ñè è äà ïðî÷åòàò ÒÎÇÈ Ó×ÅÁÍÈÊ

ÏÎ ÄÎÁÐÎÒÀ. Áðàâî íà äåöàòà íè è íà òÿõíàòà ãîñïîæà, ÷å ðåøèõà

äà ãî íàïèøàò! Âñå íåùî ùå íàêàðà õîðàòà äà ñå çàìèñëÿò çà ñâîèòå

ïîñòúïêè. Åñòåñòâåíî, âñè÷êè ãðåøèì, íî òðÿáâà äà ñå ñòðåìèì äà

ïîïðàâÿìå ãðåøêèòå ñè è äà òúðñèì âèíàòà ïúðâî â ñåáå ñè. Çà äà

áúäåø äîáúð, ïúðâî òðÿáâà äà ñå íàó÷èø äà óâàæàâàø è äà îáè÷àø

äðóãèòå. Ñëóøàé ãëàñà íà ñúðöåòî ñè — òî ùå òè ïîäñêàæå ñòúïêèòå

êúì äîáðîòî. Èñêàì äà ñïîäåëÿ åäíà ìîÿ èñòîðèÿ, êîÿòî ìå íàêàðà

äà ñå ïî÷óâñòâàì ïî-äîáðà.

Ñèíúò ìè áåøå áîëåí. Çàâåäîõìå ãî íà ïðåãëåä è íè ïðèåõà â

áîëíèöàòà. Â íàøàòà ñòàÿ èìàøå åäíî ìàëêî ìîìè÷åíöå. Áåøå

ñàì¥ è àç ïîìèñëèõ, ÷å ìàéêàòà å íÿêúäå íàâúí. Ìèíà âðåìå, íî


76

íèêîé íå èäâàøå. Äåòåòî çàïî÷íà ìíîãî äà ïëà÷å. Âçåõ ãî â ðúöåòå

ñè, çà äà ãî ëþøêàì. Äîéäå åäíà ñåñòðà è àç ÿ ïîïèòàõ êúäå å ìàé-

êàòà íà ìîìè÷åíöåòî. Êàçà ìè, ÷å äåòåòî íÿìà ìàéêà è å îò äîì.

Ñòàíà ìè ìíîãî ìú÷íî! Êàçâàøå ñå Ãàëåíà è áåøå íà äåâåò ìåñåöà.

Ìîåòî áåøå íà åäíà ãîäèíêà. Çàïî÷íàõ äà ñå ãðèæà è çà ìîåòî

äåòå, è çà íåïîçíàòîòî. Çàåäíî ãè ïðåîáëè÷àõ, õðàíåõ è ïðèñïèâàõ.

Íå ïðàâåõ íèêàêâà ðàçëèêà. ×åñòî íà Ãàëåíêà íå £ äîñòèãàøå õðà-

íàòà è £ äàâàõ îò òàçè íà ìîåòî ìîì÷åíöå. Íå ÿ îñòàâÿõ äà çàïëà÷å.

Åäíà ñóòðèí â ñúíÿ ñè ÷óõ ,,ìàìî, ìàìî!” Îòâîðèõ î÷è è ïîãëåäíàõ

êúì êðåâàò÷åòî íà ìîåòî äåòå. Òî îùå ñïåøå. Ñòðàøíî ñå èçíåíà-

äàõ êàòî âèäÿõ, ÷å ìàëêàòà Ãàëåíà ñå å ñúáóäèëà, âäèãíàëà å ãëà-

âè÷êà è ãëåäà êúì ìåí. Äóìàòà ÌÀÌÀ áåøå ÷óëà îò ìîåòî äåòå è

ñåãà ÿ ïîâòàðÿøå. Ðàçêúñà ìè ñå ñúðöåòî! Ñúùèÿ äåí íè êàçàõà, ÷å

íè èçïèñâàò. Òðÿáâàøå äà ñå ðàçäåëèì. Ãóøíàõ ÿ, à òÿ çàïî÷íà äà

ñå ñìåå è äà ìàõà ñ ðú÷è÷êè. Âçåõ ìîåòî äåòå è òðúãíàõ, íî êðàêàòà

ìå äúðïàõà íàçàä. Îáúðíàõ ñå è âèäÿõ òúãà â î÷èòå íà Ãàëåíêà... Íå

ìîãà äà çàáðàâÿ òåçè äåòñêè î÷è!...

ÄÎÁÐÎ Å ÄÀ ÍÀÏÐÀÂÈØ ÍßÊÎÃÎ ÙÀÑÒËÈÂ... ÁÅÇ ÄÀ Î×ÀÊ-

ÂÀØ ÎÒÏËÀÒÀ.

Ëèëÿíà Ùåðåâà Âàñèëåâà,ìàéêà íà Àíãåë îò 7 êëàñ è Ëèëè îò 5 êëàñ


77IV ÐÀÇÄÅË. Íàøèòå ïðèÿòåëè çà Äîáðîòî

78

Òåáeøèðåíà ïðèêàçêà

Íÿêîãà — ïðåäè äà áúäàò èçìèñëåíè êîìïþòðèòå, ïðåäè äà ïðî-

ñâåòëåÿò ãîëåìèòå åëåêòðîííè åêðàíè, â ó÷èëèùå èìàøå äúëãè ÷åð-

íè äúñêè. Íà òÿõ ó÷åíèöèòå è ó÷èòåëèòå ïèøåõà ñ òåáåøèð. Òîãàâà

ïîçíàâàõ åäèí Ó÷èòåë, êîéòî áå îáèêíîâåí è íåèçâåñòåí. Òîé ïðåïî-

äàâàøå â åäíî ó÷èëèùå, êúäåòî òâúðäå ìàëêî äåöà ñëóøàõà ñ äâåòå

ñè óøè. Ïîâå÷åòî ñëóøàõà ñ ÅÄÍÎ, à íÿêîè äîðè ñ ÏÎËÎÂÈÍ óõî,

ìàêàð óøèòå èì äà áÿõà ñúâñåì çäðàâè.

Òîçè ó÷èòåë áå êàòî âñè÷êè äðóãè ó÷èòåëè ïî ñâåòà, íî ñ åäíà

åäèíñòâåíà ðàçëèêà — îò ãëàâàòà äî ïåòèòå áå öåëèÿò îò òåáåøèð!

Íî òîâà âúîáùå íå ëè÷åøå, çàùîòî íîñåøå êîñòþì ñ âðàòîâðúçêà,

îáóâêè è äîðè åëåêòðîíåí ÷àñîâíèê. Ëèöåòî ìó áåøå ìàëêî ïî-

áëåäî è î÷èòå ìó èìàõà îñîáåí ñèí öâÿò, êîåòî ñå äúëæåøå íà

òîâà, ÷å òå áÿõà îò ñâåòëîñèí òåáåøèð.

Òåáåøèðåíèÿò ó÷èòåë ìîæåøå äà ïðåïîäàâà ïî âñè÷êî è çàòîâà

èìàøå óðîöè îò ñóòðèí äî âå÷åð. Òîé âèíàãè ïðèñòèãàøå ïðúâ â

ó÷èëèùå, à ñè îòèâàøå ïîñëåäåí. È íèêîãà, íàèñòèíà íèêîãà íå èñ-

êàøå îò äåæóðíèòå ó÷åíèöè äà ìó íîñÿò òåáåøèð.

Ó÷åíèöèòå èäâàõà ïðè íåãî, îùå êîãàòî ñå ïîâäèãàõà íà ïðúñòè,

çà äà ïèøàò íà äúëãàòà ÷åðíà äúñêà, è ñè îòèâàõà, ùîì ñòàíåõà

âèñîêè êîëêîòî íåÿ. Íî íèêîé íå çàáåëÿçâàøå ïðîìåíèòå â Ó÷èòåëÿ.

Íåâèäèìî çà âñè÷êè — ãîäèíà ñëåä ãîäèíà, òîé ñå ñìàëÿâàøå è ðà-

ìåíåòå ìó õëúòâàõà â ñòàðèÿ êîñòþì. Ëèöåòî ìó ñòàâàøå âñå ïî-

áëåäî, à ïîãëåäúò âñå ïî-äúëáîê, çàùîòî Ó÷èòåëÿò îò òåáåøèð

ïîëåêà èçïèñâàøå ñåáå ñè íà ÷åðíàòà äúñêà. Îòíà÷àëî òîé èçïèñà

ïðúñòèòå íà ðúöåòå ñè, ïîñëå — ëàêòèòå, ïîñëå — ðàìåíåòå...

Âñåêè ÷àñ òàì, êúäåòî ó÷åíèöèòå íàé-ìíîãî ñå çàòðóäíÿâàõà,

Ó÷èòåëÿò ïèøåøå ñ ÷åðâåí òåáåøèð. Áóêâèòå îò íåãî èçïúêâàõà è

ñå âèæäàõà îòäàëå÷å. Ó÷åíèöèòå ñêîðî ñå ñïðàâÿõà ñ òðóäíîñòèòå,

íî íèêîé îò òÿõ äîðè è íå ïîäîçèðàøå, ÷å ñ òåçè áóêâè Ó÷èòåëÿò


79

èçïèñâàøå ñåáå ñè íà ÷åðíàòà äúñêà — äåí ñëåä äåí, ìåñåö ïîäèð

ìåñåö, ãîäèíà ñëåä ãîäèíà.

Âñÿêî ìåæäó÷àñèå ó÷åíèöèòå ëóäóâàõà è ñå ñìååõà. À â ÷àñ

ñëóøàõà ñ ÅÄÍÎ èëè ñ ÏÎËÎÂÈÍ óõî ñâîÿ Ó÷èòåë.

Âåäíúæ òîé êàçà, ÷å òàçè ñåäìèöà ùå ïèøå ñàìî ñúñ ñèí è

÷åðâåí òåáåøèð. Ó÷åíèöèòå ìíîãî ñå çà÷óäèõà è ïðèåõà òîâà êàòî

çàáàâíà öâåòíà øåãà. Íî øåãà íÿìàøå. Öÿëà ñåäìèöà Ó÷èòåëÿò

÷óäàê ïèñà ñúñ ñèí è ÷åðâåí òåáåøèð. Íèêîé íå çíàåøå, ÷å òîé

èçïèñâà ïîñëåäíèòå êúñ÷åòà òåáåøèð îò ñåáå ñè. Ñèíèòå òåáåøèðè

áÿõà î÷èòå ìó, à ÷åðâåíèòå — ñúðöåòî.

Åäèí äåí, êîãàòî ñàìî ñëåä ìèã ùåøå äà óäàðè çâúíåöúò íà

ïîñëåäíèÿ ÷àñ, Ó÷èòåëÿò äîïèñâàøå ïîñëåäíîòî èçðå÷åíèå íà óðî-

êà. Ó÷åíèöèòå âå÷å ÷àêàõà ÷àñúò äà ñâúðøè, êîãàòî òîé ñëîæè ÷åð-

âåíî ìíîãîòî÷èå è òîãàâà...

Î, âñè÷êè òàêà ñå èçïëàøèõà! Ìîìè÷åòàòà äîðè çàïëàêàõà. Òî-

ãàâà ñèâèÿò êîñòþì íà Ó÷èòåëÿ áàâíî ñå ñâëå÷å íàäîëó è ïîêðè

îáóâêèòå ìó, à åëåêòðîííèÿò ÷àñîâíèê òóïíà íà ïîäà...

Ó÷èòåëÿò îò òåáåøèð ãî íÿìàøå!

Äîêðàé òîé áå èçïèñàë ñåáå ñè íà ÷åðíàòà äúñêà.

Ïåòúð Âàí÷åâÓ÷èòåë, ãð. Õàñêîâî


80 Ó×ÅÁÍÈÊ ÏÎ ÄÎÁÐÎÒÀ

81

ÄÎÁÐÎÒÎ â ïîñëàíèÿòà íà íàøèòå ïðèÿòåëèîò ñòðàíàòà (Çåëåíî ó÷èëèùå 2014 ã.)


87

V ÐÀÇÄÅË

Íàðèñóâàõ ÄÎÁÐÎÒÎ

89V ÐÀÇÄÅË. Íàðèñóâàõ Äîáðîòî

103

VI ÐÀÇÄÅË

Êúäå æèâåå ÄÎÁÐÎÒÎ?


“Äîáðîòàòà â èçêóñòâîòî” — Äåòñêà ðîìñêà òàíöîâî-òåàòðàëíà òðóïà

“×àâàëå ðîìàëå”

“Äîáðîòàòà â èçêóñòâîòî” —

Äåòñêà ðîìñêà òàíöîâî-òåàòðàëíà

òðóïà “×àâàëå ðîìàëå”

“Ñ ëþáîâ êúì ïòèöèòå” — ïîñòàâÿíå íà

êúùè÷êè çà ïòèöè

105VI ÐÀÇÄÅË. Êúäå æèâåå Äîáðîòî?

“Ãðèæè ñå çà ìåí, à àç ùå ðàçêàçâàì çà òåá!” — çàñàæäàíå íà äúðâî

“Äåí íà Çåìÿòà” — ñ ëþáîâ êúì ïðèðîäàòà

106

“Êàê äà ðàñòåì

äîáðè?” — ñðåùà ñ

âúçðàñòíè õîðà

“Åäíàêâè â ðàçëè÷èÿòà”. Òðàäèöèîííî îòáåëÿçâàíå íà Ìåæäóíàðîäíèÿ

äåí íà òîëåðàíòíîñòòà “Íà òâîå ìÿñòî” — ñîöèàëåí åêñïåðèìåíò

“Äà íàïèøåì çàåäíî

Ó÷åáíèê ïî Äîáðîòà” —

ñòàðòèðàíå íà ó÷èëèùíèÿ ïðîåêò

ïî áúëãàðñêè åçèê è ëèòåðàòóðà

(5—8 êëàñ)


107

“Çà òåá!” —

áëàãîòâîðèòåëíè

àêöèè

“Ó÷èëèùåòî — íàøà

òåðèòîðèÿ!” — ïî÷èñòâàíå

è ïîäîáðÿâàíå íà

ó÷åáíàòà ñðåäà

Ñèòóàòèâíà èãðà ïî “Ïåñåí çà ÷îâåêà” íà

Âàïöàðîâ (5—8 êëàñ) — ñúäåáåí ïðîöåñ

“Àç âÿðâàì â ñèëàòà íà

äóìèòå!” — êàáèíåò ïî ÁÅË

(êóòèè “äîáðà äóìà”/

“ëîøà äóìà”)

VI ÐÀÇÄÅË. Êúäå æèâåå Äîáðîòî?


“Çàåäíî ìîæåì

ïîâå÷å!” — âçàèìîïîìîù

“Èñêàì äà ñúì êàòî

òåá!” — ñòóäåíòè

äîáðîâîëöè îò

ÂÒÓ “Ñâ. Ñâ. Êèðèë è

Ìåòîäèé”,

ãð. Âåëèêî Òúðíîâî

ïîìàãàò íà äåöàòà

“Äà áúäåì äîáðè

è äà ñå îáè÷àìå!” —

îòáåëÿçâàíå íà

Äåíÿ íà ëþáîâòà


“Äîáðîòàòà â èçêóñòâîòî” — ãðóïà çà ñèòóàòèâåí òåàòúð “Ìíîãîòî÷èå”

“Äîáðîòàòà â

èçêóñòâîòî” — Äåí íà

ïîåçèÿòà (5—8 êëàñ)

“Äîáðîòàòà â èçêóñòâîòî” —

Äåòñêà ðîìñêà

òàíöîâî-òåàòðàëíà òðóïà

“×àâàëå ðîìàëå”

110

“Çàåäíî ìîæåì ïîâå÷å!” —

“Çåëåíî ó÷èëèùå” â êîìïëåêñ “Ëåñîïàðêà”.

Âåëèêî Òúðíîâî, 29.03.2014 ã. — 31.03.2014 ã.

Ñâåòîâåí äåí íà êíèãàòà. Èíîâàòèâíà èãðà

“Äà îñâîáîäèì êíèãàòà” — êíèãà “èçëèçà” îò

ó÷èëèùíàòà áèáëèîòåêà è “òðúãâà” èç ñåëîòî.

“Êàê äà íàïðàâèì ñ. Ãîëÿìî Íîâî ïî-äîáðî ìÿñòî çà æèâååíå?” —

ñðåùè ñ êìåòà íà ñåëîòî


111

“Êàê äà îòãëåäàìå äîáðè äåöàòà ñè?” — Ðîäèòåëñêè êëóá

“Äà áúäåì äîáðè è äà ñå îáè÷àìå!” — îòáåëÿçâàíå Äåíÿ íà ïðåãðúäêàòà

VI ÐÀÇÄÅË. Êúäå æèâåå Äîáðîòî?


Ìåäèèòå çà íàñ

115

Ó÷åáíèêúò å îòïå÷àòàí ñúñ ñúäåéñòâèåòî è ôèíàíñîâàòà ïîäêðåïà íà

ÖÌÅÄÒ„Àìàëèïå” ãð. Âåëèêî Òúðíîâî.

Äà èçðàçÿò ïî-äîáðå ñåáå ñè íà äåöàòà ïîìîãíàõà:

• åçèêîâà îáðàáîòêà íà ó÷åíè÷åñêèòå òåêñòîâå:

Ñëàâêà Ãåîðãèåâà — ñòàðøè ó÷èòåë ïî ÁÅË

Íàçèëå Øåôêèåâà — ñòàðøè âúçïèòàòåë

• òåêñòîîáðàáîòêà:

Ñëàâêà Ãåîðãèåâà — ñòàðøè ó÷èòåë ïî ÁÅË

Ìàðèÿíà Çàõàðèåâà — ñòàðøè ó÷èòåë ïî àíãëèéñêè åçèê

Ñâåòëà Åí÷åâà — ñòàðøè ó÷èòåë ïî ìàòåìàòèêà è ÈÒ

• ïîäãîòîâêà íà èëþñòðàòèâåí ìàòåðèàë:

Ñëàâêà Ãåîðãèåâà — ðúêîâîäèòåë íà Ó÷èëèùíî àòåëèå çà ïðèëîæíè

èçêóñòâà „Àìàëèïå”

Äîíêà Íèêîëîâà — ñòàðøè ó÷èòåë ïî èçîáðàçèòåëíî èçêóñòâî

• ïîäãîòîâêà íà ñíèìêîâ ìàòåðèàë:

Äæåìèëå Àëèåâà — ó÷èòåë ïî ãåîãðàôèÿ è èêîíîìèêà

Àâòîðñêèÿò åêèï èçêàçâà ñâîÿòà áëàãîäàðíîñò êúì ÄÈÐÅÊÒÎÐÀ íà ó÷è-

ëèùåòî ã-æà ÑÒÈËÈÀÍÀ ÄÈÌÈÒÐÎÂÀ è Öåíòúð çà ìåæäóåòíè÷åñêè äèàëîã

è òîëåðàíòíîñò „ÀÌÀËÈÏÅ” ãð. Âåëèêî Òúðíîâî çà ïîäêðåïàòà è ñúäåéñòâèå-

òî ïðè ðåàëèçèðàíåòî íà èäåÿòà.

Àäðåñ: ñ. Ãîëÿìî Íîâî

Îáù.Òúðãîâèùå

Óë. „Ïèðèí” 25

Îñíîâíî ó÷èëèùå „Ãåîðãè Ñòîéêîâ Ðàêîâñêè”

e-mail: [email protected]

[email protected]

116


Çà ìàëêè, ãîëåìè è îùå ïî-ãîëåìè

Áúëãàðñêà, ïúðâî èçäàíèå

Ôîðìàò 60/84/16

Ïå÷àòíè êîëè 7,25

Ó×ÅÁÍÈÊ ÏÎ ÄÎÁÐÎÒÀ3 Îñíîâíî ó÷èëèùå “Ãåîðãè Ñòîéêîâ...

Documents

Transcript of Ó×ÅÁÍÈÊ ÏÎ ÄÎÁÐÎÒÀ3 Îñíîâíî ó÷èëèùå “Ãåîðãè Ñòîéêîâ...