บทที่ 3 (1)...
description
Transcript of บทที่ 3 (1)...
บทท 3 (1)ความเทาเทยมของภาษกรณ
ศกษาภาระแทจรงของภาษ: Tax Incidence
1
บทนำา คำาถามภาระภาษทแทจรงคอ ใครเปนผทรบภาระภาษ
ทแทจรง?Tax incidence คอการประเมนหาวาใคร จะเปน
บคคลธรรมดาหรอนตบคคล ทเปนผบรโภคหรอผผลตทรบภาระภาษทแทจรง◦ซงความคดของภาระภาษอาจมมมมองทแตกตางกนระหวางผ
ออกกฎหมายกบประชาชน เชน การขนภาษเงนไดนตบคคล ท รฐบาลอาจกลาววานตบคคลเปนผรบภาระ แตผผลตอาจอาง
วาในทสดกจะผลกภาระใหแก เจาของปจจยการผลตทใชกได◦ ดงนนการศกษาเรองภาระภาษทแทจรง จงพจารณาเหตผล
และเงอนไขทกอใหเกดการผลกภาระภาษวาขนกบปจจยอะไรและมอทธพลมากนอยแคไหน
2
บทนำาแมจะมความชดเจนในกฎหมายหรอระเบยบ
วธการจดเกบภาษททำาใหเหนผทจายภาษได งาย แตการตอบสนองตอภาระภาษทนำามาใช
ของตลาดทประกอบทงผบรโภคและผผลตทแตกตางกนทำาใหภาระทแทจรงกำาหนดไดยากลำาบาก
3
บทนำาตวอยางในกรณของประเทศไทยทมสดสวน
ของภาษทางออม โดยเฉพาะภาษมลคาเพม สง ทำาใหเหนวาภาระทแทจรงนนอาจไมใชผท
จายภาษเพอการแลกเปลยน
4
บทนำา เปาหมายการศกษาในบทนคอการวเคราะหหา
” ”เทาเทยมของภาษ โดยมหวขอศกษาคอ◦ การศกษากรณดลยภาพบางสวน ทตองม กฎ
ของภาระภาษ Three rules of tax incidence
◦ การวเคราะหดลยภาพทวไปของภาระภาษGeneral equilibrium tax incidence
5
กฎ 3 ขอของภาระภาษ◦กฎหมายหรอระเบยบของการจายภาษไมได
แสดงผรบภาระภาษทแทจรง◦ มตดานของตลาด (side of market) ทม
จดเกบภาษไมมสวนเกยวของกบการกระจายตวของภาระภาษ
◦ หากใคร (ผผลตหรอผบรโภค) มความยดหยน นอย (Inelasticity) กจะเปนฝายทตองรบ
ภาระภาษมากกวา
6
กฎหมายหรอระเบยบของการจายภาษไมไดแสดงผรบภาระภาษทแทจรงStatutory incidence คอภาระภาษท
เปนจำานวนเงนภาษทจายใหแกรฐบาลตามกฎหมายทกำาหนดการจดเกบจากผอยในขายเสยภาษ◦ ตวอยางภาษเงนได ภาษมลคาเพม ภาษนำามน
เปนตนEconomic incidence คอภาระภาษท
วดจากการเปลยนแปลงขนาดของทรพยากร ระหวาง economic agent ทเปนผลจากท
มการเกบภาษ◦ เชนการเกบภาษนำามนดเซลเพมขน 1 บาท ทำาใหผ
ประกอบการขนสงผลกภาระในรปของราคาคา โดยสารเพมขน 10 %
7
กฎหมายหรอระเบยบของการจายภาษไมไดแสดงผรบภาระภาษทแทจรง
เมอเกบภาษจากผผลต ทำาใหผผลตสามารถเพมราคา สนคาทขายเพอเปนการชดเชยภาระภาษทเพมขน กระบวนการนคอวธการผลกภาระภาษของผผลต นนคอ
◦ภาระภาษผผลต = (pretax price – post tax price) + tax payments of producers (ภาษจายโดยผผลต)
เมอเกบจากผบรโภค ผบรโภคจะผลกภาระโดยการไม ยอมรบราคกำาหนดใหม ทำาใหราคาสนคาตองลดลงเพอ
จงใจใหซอ ภาระจงกลบไปสผขาย ภาระภาษผบรโภค คอ:
◦ ภาระภาษผบรโภค = (post tax price – pretax price) + tax payments of consumers (ภาษจายโดยผบรโภค)
8
Price pergallon (P)
P1 = 1.50
Quantity in billionsof gallons (Q)
Q1 = 100
A
D
S1
(a) (b)
A
D
S1
S2
CP2 = 1.80
Q2 = 90
0.50
2.00
Consumer burden = 0.30
Supplier burden = 0.20
Price pergallon (P)
Quantity in billionsof gallons (Q)
B
P1 = 1.50
Initially, equilibrium entails a price of 1.50 and a quantity of 100 units.
การขนภาษ 0.50 shifts the effective supply curve.
The burden of the tax is split between consumers and producers
10
กฎหมายหรอระเบยบของการจายภาษไมไดแสดงผรบภาระภาษทแทจรง
จากรปราคาทดลยภาพของตลาดคอ 1.50 บาทตอ gallon และปรมาณดลยภาพคอ
100 gallons เมอมการเกบภาษเพมขน 0.50 ทำาให
marginal costs ของผผลตเพมขนไปเปนsupply curve S2
ทราคาตลาด ณ ดลยภาพ ม excess demand จำานวน 20 gallons; ราคาเพม
เปน 1.80 ททำาใหตลาดกลบมาไดดลยภาพใหม
11
ราคาของนำามนทเพมขนจงมผล สอง ประการ:◦ทำาใหราคาตลาดเปลยนแปลง◦ ผผลตตองจายภาษใหแกรฐบาล
จากสมการ◦ภาระภาษผบรโภค = (posttax price –
pretax price) + ภาษจายโดยผบรโภค ดงนน◦ภาระภาษผบรโภค = (1.80 - 1.50) + 0 = 30◦ภาระภาษผผลต = (pretax price – posttax
price) + ภาษจายโดยผผลต ดงนน◦ภาระภาษผผลต = (1.50 - 1.80) + 0.50 =
20
12
จากการวเคราะหพบวาผผลตจะไมรบภาระ ตามจำานวนภาษทจาย แตจะเปนจำานวนทนอย
กวา เพราะบางสวนของภาษจะถกผลกใหกบผบรโภคในรปของราคาทเพมสงขน
สวนตางของราคาทเกดจากภาษนเรยกวาtax wedge ซงคอราคาทแตกตางกนระหวางผผลตและผบรโภค◦ ในกรณนคอสวนตางระหวางราคาทผบรโภคจายท
1.80 และทผผลตไดรบท 1.30
13
คำาถามผลลพธจะแตกตางไปหรอไม หากเกบภาษกบผบรโภคแทนทจะเกบจากผผลต
14
P2 = 1.30
P1 = 1.50
Q1 = 100Q2 = 90
D1
S
D2
1.000.50
A
B
CSupplier burden
Consumer burden
Price pergallon (P)
Quantity in billionsof gallons (Q)
Imagine imposing the tax on demanders rather than suppliers.
The new equilibrium price is $1.30, and the quantity is 90.
The quantity is identical to the case when the tax was imposed on the supplier.
The economic burden of the tax is identical to the previous case.
15
ดลยภาพตลาดเรมตนทปรมาณ 100 gallons ณ ราคาขายท 1.50 บาท/gallon.
แมความอยากจะจายใหแกผผลตไมเปลยนแปลง แต การเพมภาษอก gallon ละ 0.50 บาท ทำาใหความ
อยากจะจายของผบรโภค หรอ consumers’ willingness ทใหกบผผลตลดลง 0.50 บาท (เพราะผบรโภคตองรบภาระจายภาษใหกบรฐบาล) ดง
นนเสน demand curve shifts เปน D2 ณ ราคาดลยภาพของตลาด จะม excess supply
ของนำามน ผผลตจงตองลดราคาลดเหลอ 1.30 บาทเพอขจดสวนเกนของ
16
ทำานองเดยวกน ภาษนำามนมผลสองอยาง:◦ทำาใหราคาตลาดเปลยนแปลง◦ ผบรโภคตองจายภาษใหแกรฐบาล
ภาระภาษผบรโภค= (posttax price – pretax price) + ภาษจายใหแกรฐบาลโดยผบรโภค◦ ภาระภาษผบรโภค = (1.30 - 1.50) + 0.50 =
0.30ภาระภาษผผลต= (pretax price –
posttax price) + ภาษทจายโดยผผลต◦ภาระภาษผผลต= (1.50 – 1.30) + 0 = 0.20
17
มตดานของตลาดทมจดเกบภาษไมมสวนเกยวของกบการกระจายตวของภาระภาษขอสงเกตภาระภาษจะเทากนทงสองกรณไม
วาจะจดเกบจากฝายใดกรณศกษานจงสรปไดวาการเกบภาษไมวาจะ
ดำาเนนการจากดานไหนไมมผลตอการกระจายของภาระภาษ
18
การเกบภาษทเปนอยในตลาดเดยว(Partial equilibrium) จะมผลตอราคาสองประเภท◦ ราคารวม gross price คอราคาในตลาด◦ ราคาหลงหกภาษ after-tax price คอราคา
รวม หก ดวย ภาษ (กรณทเกบภาษจากผผลต) หรอบวกจำานวนภาษ (กรณทเกบจากผบรโภค)
19
มตดานของตลาดทมจดเกบภาษไมมสวนเกยวของกบการกระจายตวของภาระภาษ
ความยดหยนของเสน supply and demand กบภาระภาษ
ความยดหยนของเสน supply and demand จะมผลกบภาระภาษทแตละฝายจะไดรบ
โดยทวไปหากฝายใดมความยดหยนมาก(elastic) จะพยายามหลบเลยงภาระภาษไดงายกวากรณทมความยดหยนตำา(inelastic)
20
P2 = 2.00
P1 = 1.50
Q1 = 100
DS1
S2
0.50
ปรมาณ (Q)
ราคาตอแกลอน(P)
Consumer burden
ตวอยาง
ดวย perfectly inelastic demand, ผบรโภคจะรบภาระภาษทงหมด
21
ความยดหยนของเสน supply and demand กบภาระภาษ
จากรปดลยภาพใหมมราคาตลาดท 2 บาท การเกบภาษท0.5 บาท ทำาใหราคาเพมขนเตมทท 0.50 บาท จากราคาเดมConsumer tax burden = (posttax price – pretax price) + tax payments of consumers◦Consumer tax burden = (2.00 - 1.50) + 0 =
0.50 บาทProducer tax burden = (pretax price –
posttax price) + tax payments of producers◦Producer tax burden = (1.50 - 2.00) + 0.50 =
0
22
ขอสงเกต: แมวาภาษจะถกจดเกบจากดาน ผผลตกตาม แตภาระภาษทแทจรงจะถกผลก
ใหแกผบรโภคเตมจำานวนFull shifting คอกรณทฝาหนงฝายใดท
เกยวของกบการแลกเปลยนตองรบภาระภาษ ทงหมด จากกรณตวอยางพบวา
◦ การทม perfectly inelastic demand ผบรโภคจะรบภาระภาษทงหมด
23
ความยดหยนของเสน supply and demand กบภาระภาษ
ความยดหยนของเสน supply and demand กบภาระภาษ
กรณทม perfectly elastic ของผบรโภค
24
P1 = 1.50
Q1 = 100Q2 = 90
D
S1S2
0.50
Price pergallon (P)
Quantity in billionsof gallons (Q)
1.00
Supplier burden
ตวอยาง ท 2
With perfectly elastic demand, producers bear the full burden.
25
ความยดหยนของเสน supply and demand กบภาระภาษ
ราคาดลยภาพของตลาดอยท 1.50 ณ ราคาเรมตนเดม
Consumer tax burden = (posttax price – pretax price) + tax payments of consumers◦Consumer tax burden = (1.50 - 1.50)
+ 0 = 0Producer tax burden = (pretax
price – posttax price) + tax payments of producers◦Producer tax burden = (1.50 - 1.50)
+ 0.50 = 0.5026
ความยดหยนของเสน supply and demand กบภาระภาษ
ในกรณนผผลตรบภาระภาษทงหมด เพราะผ บรโภคสามารถหลบเลยงการจายภาระภาษ
โดยการหยดซอสนคาทถกเกบนน (เพอเลยงราคาทสงขน)
ขอสรป:◦ ฝายใดม inelasticity ไมวาจากดานsupply หรอ demand จะเปนผทรบ
ภาระภาษ◦ แตหากม elasticity ไมวาจากดานsupply หรอ demand จะทำาใหสามารถเลยงภาระภาษได 27
ความยดหยนของเสน supply and demand กบภาระภาษ
◦ คณลกษณะของ Demand ทมความยดหยนมากคอ เมอมความสามารถในการหาสนคาทดแทนไดงาย
( ตวอยาง อาหาร เสอผา ฯลฯ) ◦Demand ทมความยดหยนตำาคอเมอมความสามารถใน
การหาสนคาทดแทนไดยาก( เชน ยารกษาโรค นำามนเชอเพลง)
◦ กรณ Supply ทมความยดหยนมาก เกดขนเมอผผลต มทางเลอกในการผลตหรอใชปจจยการผลตไดหลายชนด
เชน การผลตเสอผา อาหาร◦Supply ทมความยดหยนตำา คอการผลตทหาปจจยการ
ผลตยากหรอจำากด หรอมเทคโนโลยการผลตทเฉพาะ สนคา เชน ผลงานศลปะ ทดน เปนตน
28
ความยดหยนของเสน supply and demand กบภาระภาษ
กรณศกษา: ให demand คงท และมsupply ทเปน inelastic ซงผลทไดคอภาระภาษจะตกกบผผลตเปนจำานวนมาก
29
D
P
Q
S1
S2
(a) เกบภาษกบผผลตเหลก ทมทางเลอกปจจยการผลตตำา
Q1Q2
P1
P2
D
P
Q
S1
S2
(b) เกบภาษกบผขายสนคาทวไปทมทางเลอก หาสนคามาขายไดงาย
Q1Q2
P1
P2
A
B
A
B
Tax
TaxConsumer burden Consumer burden
ตวอยาง
More inelastic supply, smaller consumer burden.More elastic supply, larger
consumer burden.
30
ความยดหยนของเสน supply and demand กบภาระภาษ
จากรป a เมอมการเกบภาษกบผผลตทมเสนsupply แบบ inelastic – กรณนคอพอคา
ทม การผลตทตองใช fixed capital investment ในทนคอวตถดบ แรเหลก-- ผบรโภคจะจายภาระภาษทเพมขนเพยงเลกนอย
เทานน แตสวนใหญของภาระภาษจะรบโดยผ ผลต เพราะไมมทางเลอกในการผลตมากนก
ในรป b ทม elastic supply ผบรโภคจะรบภาระภาษเปนสวนใหญ
31-
ความยดหยนของเสน supply and demand กบภาระภาษ
การศกษาเรองภาระภาษจะสนใจผลดานราคาเปน สำาคญ การเปลยนแปลงดานปรมาณทเกดขนไม
เปนสาระสำาคญ เหตผลทไมสนใจปรมาณการบรโภค เพราะณ
ดลยภาพทงเกา และใหม ผบรโภคไมรสกแตกตางระหวางจายเงนเพอสนคาทถกเกบภาษมาก
ขน หรอนำาเงนไปใชจายกบสนคาอนแทน
32
33
ราคา
ปรมาณ
S
D1
D2
P1
P2
Q1
ภาระภาษรบโดยผผลต
ทงหมด
ภาษ
34
ราคา
ปรมาณ
D
S1
P1
P2
Q1
ภาระภาษรบโดยผบรโภค
ทงหมด
ภาษ
S2
35
ราคา
ปรมาณ
D1
S11S1
2
S21
S22
P1
Q1
ภาษP2
P3
จากรปยงเสน supply มความยดหยนมากเทาไร ภาระภาษในรปของราคาสนคายงถกผลกใหผบรโภคมากขนเทานนในรปราคาทสงขน
36
ราคา
ปรมาณ
P1
Q1
D1
S1
D2
ภาษ D1
D2
P2
P3
E0
E1
E2
Q3 Q2
จากรปยงเสน Demand มความยดหยนมาก จะสามารถผลกภาระภาษใหผผลตในรปของราคาสนคาทลดลงไดมากขน