แนวคด หลกการและยทธศาสตรการพฒนาอดมศกษาในประเทศไทย

โดยนางสาวกรองทอง กฤษณชาญด

นกวเคราะหนโยบายและแผนชำานาญการพเศษ

วนจนทรท 26 สงหาคม 2556 เวลา 9.30 - 12.00 น. ณ โรงแรมทอแสง โขงเจยม จ.อบลราชธาน

ขอบเขตการบรรยาย

นโยบายและยทธศาสตรทเกยวของทางดานการศกษา

ทศทางและกลยทธอดมศกษาไทย

มาตรฐานการศกษาระดบอดมศกษา

อดมศกษาในอาเซยน

2

3

นโยบายและยทธศาสตรทเกยวของทางดานการศกษา

4

“สงคมอยรวมกนอยางมความสข เสมอภาค เปนธรรม และมภมคมกน

ตอความเปลยนแปลง”

มงพฒนาภายใตหลกเศรษฐกจพอเพยง ยดคนเปนศนยกลางการพฒนา ใหความสำาคญกบการมสวนรวม

ของทกภาคสวนในสงคมในกระบวนการพฒนาประเทศ

กรอบแนวคด วสยทศน

แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมฯ ฉบบท 11

5

สรางความเปนธรรมในสงคมพฒนาคนสสงคมแหงการเรยนรตลอดชวตอยางยงยน การสรางความสมดลและความมนคงของอาหารและพลงงานสรางเศรษฐกจฐานความรสและการสรางปจจยแวดลอมสรางความเชอมโยงกบเศรษฐกจในภมภาค จดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน

ยทธศาสตรการพฒนา

แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมฯ ฉบบท 11 (ตอ)

ปฏรปหลกสตรการศกษา กองทนตงตวได

โครงการตำาราแหงชาต เงนเดอนปรญญาตร 15,000 บาท

พฒนามหาวทยาลยสระดบโลก ศนยซอมสราง (Fix It Center)

จดระบบคดเลอกกลางเขาสมหาวทยาลย One Tablet PC For Child

กองทนกยมเพอการศกษา National e – Learning Initiative

โครงการหนงอำาเภอหนงทน พฒนาระบบ Cyber Home

จดระบบการศกษาเพอพฒนาคณภาพคร พฒนา ม.วจย/เครอขายวจย

ปฏรประบบเงนเดอน/คาตอบแทน มงสการเปน ม.วจยระดบโลก

คณภาพการศกษา

โอกาสทางการศกษา

การมงานทำา

การปฏรปคร

เทคโนโลยสารสนเทศ

วจยและพฒนา

6

นโยบายรฐบาลทแถลงตอรฐสภาดานการศกษา

แถลงตอรฐสภาเมอวนท 23 สงหาคม 2554

7ทมา : สำานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, การประชมเชงปฏบตการการบรณาการยทธศาสตรของประเทศและแผนปฏบตการการเขาสประชาคมอาเซยน ป 2558 ครงท 3 เมอวนท 7 มกราคม 2556

8

9ทมา : สำานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, การประชมเชงปฏบตการการบรณาการยทธศาสตรของประเทศและแผนปฏบตการการเขาสประชาคมอาเซยน ป 2558 ครงท 3 เมอวนท 7 มกราคม 2556

10ทมา : สำานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, การประชมเชงปฏบตการการบรณาการยทธศาสตรของประเทศและแผนปฏบตการการเขาสประชาคมอาเซยน ป 2558 ครงท 3 เมอวนท 7 มกราคม 2556

1. เรงปฏรปการเรยนรทงระบบให สมพนธเชอมโยงกน 2. ปฏรประบบผลตและพฒนาคร3. เรงนำาเทคโนโลยสารสนเทศและ การสอสาร มาใชในการปฏรปการเรยนร 4. พฒนาคณภาพการอาชวศกษาใหม มาตรฐานเทยบไดกบระดบสากล ให สอดคลองกบความตองการของประเทศ 5. สงเสรมใหสถาบนอดมศกษาเรงพฒนา คณภาพและมาตรฐาน มากกวาการขยาย เชงปรมาณ 6. สงเสรมใหเอกชนและทกภาคสวนเขามา รวมจดและสนบสนนการศกษามากขน 7. เพมและกระจายโอกาสทางการศกษา อยางมคณภาพ 8. พฒนาการศกษาในจงหวดชายแดนภาคใต

8 นโยบายกระทรวงศกษาธการ

5 กลไกในการขบเคลอน

คณะกรรมการหรอคณะทำางานเพอขบเคลอนเรองสำาคญตาง ๆ จดประชมปฏบตการ (Workshop) อยางเปนระบบ

เรงรดจดตงสถาบน

เทคโนโลยเพอการศกษา จดตง

สถาบนเพอวจย

หลกสตรและ

พฒนาการเรยนการ

สอน

สรางความเขมแขงของกลไก

การวดผล ตรวจสอบ

ตดตาม และประเมนผล เรงรดใหม

พระราชบญญต

อดมศกษา เพม

ประสทธภาพการบรหาร

จดการและใชทรพยากรใหเกดประโยชน

สงสด

2 แนวทาง บรหารจดการ

(หนา 11)

12(หนา 12)

1.ศกษาแนวโนมความตองการกำาลงคน และประกาศใหสาธารณชนทราบ ทกๆ3ป 2.หามาตรการควบคมปรมาณการผลตบณฑตใหสอดคลองกบความตองการ ไมขยายวทยาเขต/ศนยนอกพนท จดทำาระบบ accreditation3.มระบบจดอนดบสถาบนอดมศกษาและประกาศผลตอสาธารณชนทกป4.พฒนาคณภาพการอาชวศกษาใหม มาตรฐานเทยบไดกบระดบสากลใหสอดคลองกบความตองการของประเทศ 5.เรงรด พรบ.อดมศกษา6.สงเสรมวทยาลยชมชนใหเปนกลไกสรางองคความร พฒนาอาชพ และเรงผลกดน พรบ.วทยาลยชมชน7.พฒนาระบบผลตครแหงชาต8.ปฏรปการเรยนการสอนภาษาตางประเทศ และสนบสนนการสอนดานศลปวทยาศาสตร

15 นโยบายดานอดมศกษา

(หนา 13)

9.พฒนากองทน ICL ใหเปนกลไกในการพฒนาคณภาพ10.พฒนาระบบคดเลอกนกศกษาใหสอดคลองกบการปฏรปการเรยนการสอนขนพนฐาน11.จดตงสถาบนเทคโนโลยเพอการศกษาและกองทนเทคโนโลยเพอการศกษาเพอเปนหนวยงานวจยและสนบสนนการใชเทคโนโลย12.พฒนาใหไทยเปนศนยกลางการศกษานานาชาตสำาหรบภมภาคอาเซยน13.สงเสรมการวจยระดบอดมศกษาเพอนำาไปตอยอดในเชงพาณชย14.พฒนาอาจารยใหทดเทยมอาจารยมหาวทยาลยระดบนานาชาต จดใหมทนพฒนาอาจารย15.สงเสรมเอกชนใหรวมจดการอดมศกษา โดยรฐกำากบเทาทจำาเปนเพอรกษาคณภาพ มาตรฐาน ปรบปรงระเบยบใหยดหยนมากขน

14

ทศทางและกลยทธอดมศกษาไทย

15

ทศทางและกลยทธอดมศกษาไทย: กรอบแผนอดมศกษาระยะยาว 15 ป ฉบบท 2

(พ.ศ. 2551-2565)

เปาหมาย ยกระดบคณภาพอดมศกษาไทยเพอผลตและพฒนาบคลากรทมคณภาพสามารถปรบตวสำาหรบ

งานทเกดขนตลอดชวต พฒนาศกยภาพอดมศกษาในการสรางความรและนวตกรรมเพอเพมขดความ สามารถในการแขงขนของประเทศในโลกาภวตน สนบสนนการพฒนาทยงยนของทองถนไทย โดยใชกลไก

ของธรรมาภบาล การเงน การกำากบมาตรฐาน และเครอขายอดมศกษาบนพนฐานของเสรภาพทางวชาการ ความหลากหลาย และเอกภาพเชงระบบ

ภาพปจจบนและอนาคต-การเปลยนแปลงประชากร-พลงงานและสงแวดลอม

-การมงานทำาและตลาดแรงงานในอนาคต-การกระจายอำานาจการปกครอง

-การจดการความขดแยงและความรนแรง- เยาวชน นกศกษา และบณฑตในอนาคต

-เศรษฐกจพอเพยง

ทศทางและนโยบายของแผนฯ-รอยตอกบการศกษาระดบอน

-การแกไขปญหาอดมศกษาในปจจบน-ธรรมาภบาลและการบรหารจดการ

-การพฒนาขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ-การเงนอดมศกษา

-การพฒนาบคลากรในอดมศกษา-เครอขายอดมศกษา

- การพฒนาใน 3 จงหวดชายแดนภาคใต-โครงสรางพนฐานการเรยนร

-พฒนาเดกทมความสามารถ พเศษ (วทยาศาสตร/คณตศาสตร)

-ดอจฉรยภาพและเรยนตามความถนด

เปดใหอาชวศกษาตอระดบอดมศกษาไดดวยความยดหยน-ศกษาในเงอนไขเวลาทไมบดรด- สะสมหนวยกตได (credit bank)

จดกลมมหาวทยาลย-มหาวทยาลยวจย-มหาวทยาลยเฉพาะทาง- มหาวทยาลย 4 ป-วทยาลยชมชน

16

การเชอมโยงการมธยมศกษาสการอดมศกษา: แนวทางการพฒนา

สถานศกษาพน

ฐาน

อาชวศกษา

สถาบนอดมศกษา -การรวมผลตและพฒนาคร

-การรวมผลตสอการสอนทสมยใหม- การรวมพฒนาหลกสตรตาม ความตองการของแตละพนท-การแนะแนวหลกสตรและ อาชพสาขาตางๆ

สถาบนอดมศกษา

17

วสยทศน ป 2559 อดมศกษาเปนแหลงองคความรและพฒนากำาลงคนระดบสงทมคณภาพเพอการพฒนาชาตอยาง

ยงยน สรางสงคมการเรยนรตลอดชวต ตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555 – 2559) บนพนฐานปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง มบทบาทสงในประชาคมอาเซยนและมงส

คณภาพอดมศกษาระดบนานาชาต

ยทธศาสตร1. เปลยนระบบการนำาองคกรใหขบเคลอนอดมศกษาแบบองครวม

2. พฒนาอาจารยใหเปนมออาชพและพฒนาผเชยวชาญมออาชพใหเปนอาจารย3. ยกระดบคณภาพบณฑตอยางกาวกระโดด

4. ปฏรปการบรหารการเงนอดมศกษาสความเปนเลศ

แผนพฒนาการศกษาระดบอดมศกษา ฉบบท 11(พ.ศ. 2555-2559)

18

ยทธศาสตร 1 เปลยนระบบการนำาองคกรใหขบเคลอนอดมศกษาแบบองครวม

การขบเคลอนอดมศกษาตองสรางความตระหนกในคณคาของอดมศกษา โดยเนนคณภาพมากกวาปรมาณ (Quality Education) โดยการกำาหนดวสยทศน

รวมดานอดมศกษา เพอเปนเปาหมายในการบรหารอดมศกษาของประเทศตามแผน พฒนาเศรษฐกจฯ ฉบบท 11 เปลยนกระบวนทศนในการบรหารจดการอดมศกษาใน

ลกษณะเชงรก มงสองคกรแหงการเรยนร บนพนฐานของสารสนเทศอดมศกษา พฒนาบณฑตทตอบสนองความตองการของสงคม สรางความเชอมนในคณภาพของ

สถาบนอดมศกษาใหมมาตรฐานสากล และเปนศนยกลางทางการศกษา

แผนพฒนาการศกษาระดบอดมศกษา ฉบบท 11 (ตอ)(พ.ศ. 2555-2559)

19

ยทธศาสตร 2 พฒนาอาจารยใหเปนมออาชพและพฒนาผเชยวชาญมออาชพใหเปนอาจารย

อาจารยมจำานวนเพยงพอ ตรงความตองการในการผลตบณฑต ม ความสามารถในการทำาวจย งานสรางสรรคและนวตกรรม มทกษะประสบการณในการ

ถายทอดความรททนตอการเปลยนแปลงของโลก มจตวญญาณ ความเปนคร ม คณธรรมจรยธรรม สามารถดำารงตนอยางมเกยรตและศกดศร ไดรบการยกยองจาก

สงคม ไดรบการยอมรบในระดบนานาชาต รวมทงการพฒนาผทมความร ความ เชยวชาญ มประสบการณทางวชาการหรอวชาชพใหเขาสการเปนอาจารย

แผนพฒนาการศกษาระดบอดมศกษา ฉบบท 11 (ตอ)(พ.ศ. 2555-2559)

20

ยทธศาสตร 3 ยกระดบคณภาพบณฑตอยางกาวกระโดด

เปลยนกระบวนทศนการเรยนรของบณฑต ใหมคณภาพตามกรอบ มาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษา อยางนอย 5 ดาน ไดแก ดานคณธรรมจรยธรรม

ดานความร ดานทกษะทางปญญา ดานทกษะความสมพนธระหวางบคคลและความรบ ผดชอบ ดานทกษะการวเคราะหเชงตวเลข การสอสารและการใชเทคโนโลยสารสนเทศ

มกระบวนทศนใหมในการเรยนรดวยตนเองตลอดชวต มจตอาสามความเปนพลเมอง ดำารงไวซงวฒนธรรมและภมปญญาทองถนสอดคลองหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

เพอใหบณฑตมดลยภาพระหวางเกงงานและเกงความด ปรบตวเขากบสภาพงานทเปลยนแปลงได

แผนพฒนาการศกษาระดบอดมศกษา ฉบบท 11 (ตอ)(พ.ศ. 2555-2559)

21

ยทธศาสตร 4 ปฏรปการบรหารการเงนอดมศกษาสความเปนเลศ

ใชยทธศาสตรการเงนเปนเครองมอในการขบเคลอนและเปนกลไกกำากบเชงนโยบายใหสถาบนอดมศกษาบรรลเปาหมายตามแผนพฒนาการศกษาระดบ

อดมศกษา ฉบบท 11 และกาวสความเปนเลศตามกลมสถาบน ครอบคลมการจดสรร ทนการศกษา เพอขยายโอกาสทางการศกษา มการระดมทนจากทกภาคสวนและบรณา

การในการใชทรพยากรรวมกน และมการตดตามประเมนผลระดบความสำาเรจของการดำาเนนงานจากการใชงบประมาณ

แผนพฒนาการศกษาระดบอดมศกษา ฉบบท 11 (ตอ)(พ.ศ. 2555-2559)

22

มาตรฐานการศกษาระดบอดมศกษา

23

มาตรฐานการศกษาของชาต 

มาตรฐานการอดมศกษา 

กรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษาแหงชาต (TQF:

HEd)

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542

และแกไขเพมเตม พ.ศ.2545 

มาตรฐานการศกษาอดมศกษา

24

มาตรฐานการศกษาของชาต 

มาตรฐานท 1 : คณลกษณะของคนไทยทพงประสงคทงในฐานพลเมองและพลโลก คนไทยเปนคนเกง คนด และมความสข

มาตรฐานท 2 : แนวการจดการศกษา จดการเรยนรทมงพฒนา ผเรยนเปนสำาคญและการบรหารโดยใชสถานศกษาเปนฐาน มาตรฐานท 3 : แนวการสราง

สงคมแหงการเรยนร การสรางวถการเรยนรและแหลงการเรยนรใหเขมแขง

มาตรฐานการศกษาอดมศกษา (ตอ)

25

ดานคณภาพบณฑต : มความร มคณธรรม

จรยธรรม สามารถเรยนร และพฒนาตนเอง ประยกตใชความรเพอการดำารงชวตในสงคมไดอยางมความสขทงทางรางกายและจตใจ มความสำานกและความรบผดชอบในฐานะพลเมองและ

พลโลก

ดานการบรหารจดการการอดมศกษา:

มการบรหารจดการการอดมศกษาตามหลกธรรมาภ

บาล และพนธกจของการอดมศกษาอยางมดลยภาพ

ดานการสรางและพฒนาสงคมฐานความร และสงคมแหงการเรยนร :

การแสวงหา การสรางและการจดการความรตาม

แนวทาง/หลกการอนนำาไปสสงคมฐานความร และสงคม

แหงการเรยนร

มาตรฐานการ

อดมศกษา

มาตรฐานการศกษาอดมศกษา (ตอ)

26

ระดบคณวฒ

มาตรฐานการศกษาอดมศกษา (ตอ)

27

คณภาพบณฑต

ดานคณธรร

ม จรยธร

รม ดานความร

ดานทกษะการ

วเคราะหเชงตวเลข

การสอสาร

และการใชเทคโนโลยสารสนเท

ศ

ดานทกษะความ

สมพนธระหวาง

บคคลและความรบผดชอบ

ดานทกษะทาง

ปญญา

มาตรฐานการศกษาอดมศกษา (ตอ)

28

อดมศกษาในอาเซยน

อดมศกษาในอาเซยน: บทบาทการศกษา

ASEAN Charter: Article 1, No. 10•To develop human resources through closer cooperation in education and life-long learning, and in science and technology, for the empowerment of the peoples of ASEAN and for the strengthening of the ASEAN Community.

15th ASEAN Summit: Declaration on Strengthening Cooperation on Education•Strengthen the role of education in building the ASEAN Community by 2015.•Forge a common identity and building a caring and sharing society which is inclusive and where the well-being, livelihood, and welfare of the peoples are enhanced.

29

อดมศกษาในอาเซยน: กลไกความรวมมอ

30

ASEAN Summit

ASEAN Education Ministers Meeting (ASED)

ASEAN Senior Officials Meeting on Education (SOM-ED)

ASEAN+3 Senior Officials Meeting on

Education (SOM-ED+3)

AUN

Southeast Asian Ministers of Education

Organization (SEAMEO)

ASEAN+3 Education Ministers Meeting

(ASED+3)

ASEAN+3 Summit

SEAMEO RIHED

อดมศกษาในอาเซยน: กลไกในการขบเคลอน

31

ASEANUniversityNetwork

• การแลกเปลยนทางวชาการ (ทนศกษาระยะสน-ระยะยาว ระดบป.โท-เอก)

• การแลกเปลยนเชงวฒนธรรม (ASEAN Youth Cultural Forum / AUN Education Forum and Young Speakers Contests)

• การจดอบรม (Training Series on Quality Assurance)

• การรวมวางระบบและเครองมอดานการอดมศกษา (AUN Quality Assurance / ASEAN Credit Transfer System)

• การพฒนาหลกสตร (ASEAN Studies Programme)• การจดประชมและสมมนาวชาการแลกเปลยนขอคดเหน

(AUN Rectors’ Meeting / ASEAN-China Rectors’ Conference)

SEAMEO RIHED

•กระบวนการบรณาการการอดมศกษาในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต-การประชมผบรหารระดบสงทรบผดชอบเรองการอดมศกษาของประเทศตางๆ ในภมภาค เอเชยตะวนออกเฉยงใต-การจดตงเครอขายของหนวยงานการประกนคณภาพการศกษาของภมภาคเอเชยตะวนออก เฉยงใต -การพฒนาระบบการถายโอนหนวยกตของเอเชยตะวนออกเฉยงใต -โครงการการแลกเปลยนนกศกษาระหวางมาเลเซย-อนโดนเซย-ไทย (โครงการนำารอง)-การจดตงฐานขอมลดชนอางองวารสารสำาหรบประเทศในกลมอาเซยน (ASEAN Citation Index)

32

อดมศกษาในอาเซยน: กลไกในการขบเคลอน: ปจจยทาทาย

ประชาคมอาเซยน

การเคลอนยายแรงงานโดยเสร

การยอมรบในมาตรฐานการศกษาและปรญญารวมกน

การยอมรบคณสมบตของบรการวชาชพรวมกน

การใหบรการการศกษาโดยเสร

การศกษาขามพรมแดนคณภาพและมาตรฐานการศกษาใน

ระดบนานาชาต

33

ความพรอมของการอดมศกษาไทย: แผนการขบเคลอน

• การทำา Mutual Recognition Arrangement (MRA)

• การพฒนาระบบการถายโอนหนวยกตและการประกนคณภาพในภมภาค

• การเจรจาเปดเสรการคาบรการดานการศกษา

• การเผยแพรความรความเขาใจเกยวกบประชาคมอาเซยน

• มาตรฐานอดมศกษา• การสงเสรมการเคลอน

ยาย นศ./อจ./นกวจย• การแลกเปลยน

การเยอน

• การพฒนาหลกสตรใหมความเปนสากล

• การพฒนาบคลากร• ศกยภาพการวจยและ

การสรางองคความร• การพฒนาสงอำานวย

ความสะดวก

ระดบภมภาค

ระดบประเทศ

ระดบกระทรวง

ระดบสถาบน