เขยนสารคดจากชวต ปท ๒ ๒๙-๓๐ กนยายน ๒๕๕๕

วงนาเขยว นครราชสมา

โครงการเขยนสารคดจากชวต ปท 2

หลกการและเหตผล วชา วส.318 การเขยนสารคด เปนวชาทมงใหนกศกษาไดรจกการเขยนสารคดประเภทตางๆ และมโอกาส ลงมอปฏบตจรง โดยกระบวนการเขยนสารคดประกอบดวยการเกบขอมล ทงขอเทจจรงทไดจากการคนควา จากเอกสารและการเกบขอมลภาคสนาม ซงมาจากพดคยสมภาษณบคคลตนเรอง การลงมอปฏบตเพอใหเกดประสบการณตรง รวมทงการสงเกตบรบทแวดลอมตางๆ เพอนาขอมลทงหมดไปประกอบเปนสารคดทมเนอหาสาระและความเพลดเพลน หลงจากเรยนเนอหาวชาทเปนภาคทฤษฎในหองเรยน รบฟงประสบการณจากวทยากรมออาชพ และทาแบบฝกหดระยะหนงแลว นกศกษาควรมโอกาสลงพนทเพอนาความรทไดจากการเรยนและการฟงวทยากรไปทดลองปฏบตงานจรงทกขนตอน ตงแตการคดประเดน การเกบขอมลและสมภาษณ การลงมอเขยนสารคด ไปจนถงการตรวจแกไขตนฉบบ สาขาหนงสอพมพและสงพมพจงไดจดโครงการนานกศกษาออกภาคสนามชวงสดสปดาหในเดอนสดทายของการเรยนการสอน เพอใหนกศกษาไดฝกปฏบตกระบวนการเขยนสารคดอยางบรณาการ โดยในปนไดเลอกอาเภอวงนาเขยว จงหวดนครราชสมา ซงมประเดนทนาสนใจเกยวกบการใชทดน การอพยพเขามาของนกวสาหกจทองเทยวและการสรางรสอรต ความตองการพนททางการเกษตร และการอนรกษสงแวดลอม ทเออใหนกศกษาไดเลอกรปแบบการเขยนสารคดไดหลากหลาย วตถประสงค 1. เพอเสรมสรางความร ทกษะ และความคดสรางสรรคในการเขยนสารคดใหนกศกษาทรวมโครงการ เปดโอกาส

ใหนกศกษาประมวลความรเชงทฤษฎทไดเรยนและฝกฝนมาประยกตใชทงกระบวนการ ตงแตการเลอกประเดนและประเภทของสารคดทจะเขยน การเกบขอมล การเขยน และการแกปญหาเฉพาะหนา

2. นกศกษามปฏสมพนธกบชมชนและบคคลซงเปนตนกาเนดของเรองราวอยางใกลชด เพอใหเกดการเรยนร และการแบงปนประสบการณระหวางกน สงเสรมความเขาใจอนดระหวางนกศกษากบชมชน

3. เปดโลกทศนใหนกศกษาตระหนกถงความสาคญของปญหาสงคมแงมมตางๆ และบทบาทของตนในการ มสวนรวมชวยเหลอและแกไขปญหานน

กลมเปาหมาย นกศกษาวชา วส. 318 การเขยนสารคด นกศกษาทสนใจ ศษยเกา และอาจารย รวม 30 คน รปแบบ นกศกษาเดนทางลงพนทเพอศกษาปญหาการใชทดนในบรเวณพนท อ.วงนาเขยว โดยเฉพาะเขตเขาแผง

มา ซงมปญหาการใชทดนอนเกดจากความตองการททากน (เกษตรกรรม) พนทสนทนาการ (รสอรตทองเทยว) และการอนรกษ (อทยานแหงชาต) ทาความรจกและเรยนรปญหาจากชมชน พดคยซกถามและสงเกตวถชวตของคนในชมชน พรอมเกบขอมลและคดประเดนเขยนสารคด โดยมนกเขยนสารคดอาชพรวมใหคาแนะนาและชแนะ

ผลทคาดวาจะไดรบ 1. นกศกษาไดประสบการณจรงในการฝกเขยนสารคดทงกระบวนการ และไดงานเขยนชนสดทาย 2. นกศกษาไดฝกสมภาษณ แลกเปลยนทศนคตและมมมองตางๆกบคนในชมชน เกดความเขาใจอนดตอกน 3. นกศกษาเกดจตสานก ไดมองเหนปญหาและความสาคญในการการนาเสนอปญหาอยางรอบดาน พรอมทง

ตระหนกถงบทบาทในการมสวนรวมแกปญหาของตนเองในฐานะสอมวลชนเพอเขาสการทางานตอไป ผรบผดชอบโครงการ อ. ศรรวรศา เมฆไพบลย sanwarisam@hotmail.com 089 899 5858

+++

โครงการ “เขยนสารคดจากชวต” ปท 2 29-30 กนยายน 2555 อ.วงนาเขยว จ.นครราชสมา

29 กนยายน 2555 06.30 น. รถออกจากคณะวารสารศาสตรและสอสารมวลชน มธ. ศนยรงสต 09.00 น. ถงวงนาเขยว 10.00 น. กจกรรมปลกปา (และทาดนโปง) รวมกบเยาวชนและชาวบาน 12.30 น. พกกลางวน รบประทานอาหารกลอง 13.30 น. การจดการทดนในเขตปฏรปทดน นคมเศรษฐกจพอเพยง คจก. วงนาเขยว วทยากร: ชยชนะ สบสงห หรอตวแทนชาวบาน 15.30 น. อาหารวาง 16.00 น. เขาทพก (สวนลงโชค) 17.00 น. อาหารเยน 18.00 น. “การใชทดนในอาเภอวงนาเขยว: เกษตร อนรกษ สนทนาการ” วทยากร: โชคด ปรโลกานนท 20.00 น. สรปบทเรยนประจาวนกบอาจารยและวทยากรการเขยนสารคด พกคางคนทสวนลงโชค 30 กนยายน 2555 07.00 น. อาหารเชา และกจกรรมออกกาลง 08.00 น. “ปรชญาเกษตรและวถชวตพอเพยง” และเดนปา 12 สถาน (2 ชวโมง) วทยากร: โชคด ปรโลกานนท 10.30 น. อาหารวาง เขารวมกจกรรม 3 ฐาน (สมนไพรพนบาน, ขาว, แชมอแชเทา) 12.00 น. อาหารกลางวน 13.00 น. “เทคนคและขอควรระวงในการเกบขอมลในงานสารคด” (2 ชวโมง) สรปประเดนการเขยนสารคดกบวทยากร และทดลองเขยน วทยากร: ราชศกด นลศร, นตยสาร เนชนแนล จโอกราฟฟก (ภาษาไทย) 15.00 น. อาหารวาง 15.30 น. เกบกระเปา เดนทางกลบ 19.30 น. เดนทางถงมหาวทยาลยธรรมศาสตร ศนยรงสต โดยสวสดภาพ กฎ กตกา มารยาท 1. แตงกายสภาพ ถกกาลเทศะ โดยพจารณาตามกาหนดการ ถามปลกปา ทาดนโปง ควรแตงกายใหทะมดทะแมง

รดกม เลยงกระโปรงสน เสอแขนกด และรองเทามสน รวมทงขอใหมสมมาวาจาตลอดทรปดวย 2. การปลกปา ควรใสกางเกงขายาว เสอมแขน หมวก เพอปองกนยง แมลง และไอแดด แตเลอกผาเนอเบา 3. ขวดนาประจาตว เพอไมใหสนเปลองทรพยากร ขอใหทกคนเกบขวดนาไวใชประจาตวหรอนากระตกมาเอง 4. เครองประดบและของมคาควรถอดไวบาน เอาไปแตของจาเปนเทานน สงทควรจดเผอไปดวยมดงน

สมดจด กระดาษเขยน ปากกา เสอกนฝน (เผอฝนตก) เสอกนหนาวบางๆ (ตอนกลางคนอากาศเยน) ไฟฉาย (และถานไฟฉาย) เครองนอน เชน ถงนอน ผาหม หมอน (พกพาสะดวก ประหยดท) ผาถง-ผานงอาบนา (เผอลาบาก)

นครราชสมา: ประวตความเปนมา เกรดความรเกยวกบประวตศาสตร < ธญชนก นครราชสมาเปนเมองโบราณในอาณาจกรไทย เดมตงอยในทองทอาเภอสงเนน หางจากตวเมองปจจบนราว 31 กโลเมตร ประกอบดวยสองเมอง คอ "โคราช" หรอ "โคราฆะ" กบ "เสมา" เมองรมฝงลาตะคองทงสองเจรญรงเรองในสมยขอม แตปจจบนเปนเมองราง สมยกรงศรอยธยา สมเดจพระนารายณมหาราชโปรดใหยายมาสรางเมองทมปอมปราการและคนาลอมรอบขนใหมในทปจจบน แลวนานามเมองทงสอง คอ เสมากบโคราฆะ มาผกใหมเปนเมองนครราชสมา เมองนกอกาแพงอฐ มใบเสมาเรยงตลอด มปอมกาแพงเมอง 15 ปอม 4 ประต ทางเหนอชอประตพลแสน (ประตนา) ทางใตชอประตชยณรงค (ประตผ) ทางตะวน-ออกชอประตพลลาน (ประตตะวนออก) ทางตะวนตกชอประตชมพล ปจจบนคงเหลอไวเปนแบบอยางแคประตชมพล ซงกรมศลปากรขนบญชเปนโบราณสถานเมอ พ.ศ. ๒๔๘๐ สมยกรงรตนโกสนทร รชกาลท 1 ทรงยกฐานะนครราชสมาเปนเมองเอก ใหกากบตรวจตราเมองประเทศราชรมแมนาโขงสามแหง (เวยงจนทร คมพนม และนครจาปาศกด) ผสาเรจราชการมยศเปนเจาพระยา ในรชกาลน นครราชสมาไดนาชางเผอก 2 เชอกทคลองไดในเขตอาเภอภเขยวมานอมเกลาถวาย โดยโปรดเกลาฯ ใหขนระวางเปนพระอนทรไอยรา และพระเทพกญชรชางเผอก สมยรชกาลท 4 นครราชสมากลายเปนศนยกลางคาขายของหวเมองทางตะวนออก ขายสนคาทพอคาตองการนาไปจาหนายในกรงเทพฯ เชน หนงสตว เขาสตว นอแรด งา ไหม และนาสนคาจากกรงเทพฯ มาจาหนายในหวเมอง รชกาลนเหนควรใหมราชธานหางทะเลอกแหง โดยมพระราชดารวาควรเปนเมองนครราชสมา แตสมเดจพระปนเกลาเจาอยหวฯ พรอมสมเดจพระเจาพระยาบรมมหาศรสรยวงศ สมหพระกลาโหม เสดจขนไปตรวจภมประเทศแลวเหนวาไมเหมาะ เพราะนครราชสมาอตคตนาและการคมนาคมยงลาบาก รชกาลท ๔ จงโปรดใหสรางพระราชวงทลพบรแทน พระบาทสมเดจพระปนเกลาเจาอยหวยงกราบทลขอใหเปลยนนามการเรยกดงพระยาไฟเสยใหมวาดงพระยาเยน เพอไมใหคนครนครามหรอไมกลาเดนทางผานเขาไป ในป พ.ศ. 2434 พระบาทสมเดจพระเจาอยหว รชกาลท 5 โปรดใหรวบรวมหวเมองในเขตทราบสงเปน 3 มณฑล คอ มณฑลลาวพวน (หนองคายเปนทวาการมณฑล) มณฑลลาวกาว (นครจาปาศกดเปนทวาการ) มณฑลลาวกลาง (นครราชสมาเปนทวาการ) เมอมการจดหวเมองตางๆ เปนมณฑลเทศาภบาล ไดเปลยนนามมณฑลทง 3 ใหม มณฑลลาวพวนเปนมณฑลอดร มณฑลลาวกาวเปนมณฑลรอยเอด มณฑลลาวกลางเปนมณฑลนครราชสมา หลงเปลยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 รฐบาลยกเลกการจดหวเมองมณฑลเทศาภบาล โดยแบงเปนภาคแทน มณฑลนครราชสมาเปนภาคท 8 ปกครองหวเมองตางๆ คอ นครราชสมา ชยภม บรรมย สรนทร ศรสะเกษ และอบลราชธาน ทวาการอยทจงหวดนครราชสมา ในป พ.ศ. 2476 เกดกบฏบวรเดช โดยพลเอกพระวรวงศเธอพระองคเจาบวรเดช อดตเสนาบดกระทรวงกลาโหม ยดเมองนครราชสมาเปนกองบญชาการเพอรวบรวมกาลงพลบกพระนคร บบใหคณะรฐบาลของพลเอกพระยาพหลพลพยหเสนาลาออก ขาราชการเมองนครราชสมาสวนหนงถกควบคมตวไว สวนประชาชนถกหลอกวาไดเกดเหตการณไมสงบขนในพระนคร พระบาทสมเดจพระเจาอยหว รชกาลท 9 และพระนางเจาพระบรมราชนนาถ เสดจเยยมพสนกรในภาคอสานหลายครง ครงแรกเมอวนท 25 ตลาคม 2476 โดยประทบแรมทนครราชสมา

History

4

นครราชสมา: ขอมลจาเพาะ < นภสรณ

พนท 20,496.96 ตารางกโลเมตร ประชากร 2,585,325 คน (2554) ความหนาแนน 125.5 คน/ตร.กม. (#35) นครราชสมามประชากรสงทสดในภาคอสาน และสงอนดบสองของประเทศ รองจากกรงเทพ ประชากรมหลายเชอชาต อาท ไทยอสาน (ลาวเวยงหรอไทยลาว) ไทยโคราช มอญ สวยหรอขา ญฮกรหรอเนยะกล ไทยยวน หรอไทยโยนก เขตปกครอง แบงออกเปน 32 อาเภอ 289 ตาบล 3743 หมบาน ภมประเทศ เปนทราบสง มความสงจากระดบทะเลปานกลาง 200-300 เมตร ทศตะวนตกและใต มภเขาและปาเปนแนวกน

คอ ทวเขาดงพญาเยนและพนมดงรกในทองทอาเภอดานขนทด สคว ปากชอง ปกธงชย ครบร และเสงสาง และคอยๆลาดลงมาทางเหนอ ตามลานามลและสาขา เชน ลาตะคอง ลาพระเพลง ลาเชยงไกร ลาปลายมาศและลาแชะ เปนตน ลกษณะภมประเทศแบงไดเปน 4 ลกษณะ คอ 1) บรเวณเทอกเขาและทราบสงทางตอนใต สงกวาระดบทะเลกวา 250 เมตร อยในอาเภอปากชอง ปกธงชย ครบร และเสงสาง มเทอกเขาสนกาแพงและพนมดงรกกนเปนแนวยาว ตงแตสวนตอกบจงหวดปราจนบร นครนายก และสระบร ซงเปนตนกาเนดแมนามลและลานาสาขา โดยพนทระหวางเทอกเขาสวนใหญเปนลกคลนลอนลกและลอนตน คอ ดงพญาเยนและดงรก ตอนลางของหบเขามความลาดชนคอนขางสง มการชะลางและพงทลายของหนาดนคอนขางมาก 2) บรเวณทสงตอนกลางจงหวด สงจากระดบทะเล 200-250 เมตร อยในเขตอาเภอดานขนทด เทพารกษ พระทองคา สคว โนนไทยตอนใต ขามทะเลสอ เมอง สงเนน ปกธงชยตอนเหนอ ครบร โชคชย หนองบญมาก จกราช และเสงสางตอนเหนอ พนทสวนใหญเปนลกคลนลอนตน ยกเวนบรเวณเชงเขาจะเปนคลนลอนลกและมพนทบางสวนเปนทราบลมรมแมนา มแมนาหลายสาย ไดแก ลาตะคอง ลาพระเพลง ลาเชงไกร ลาปลายมาศ ลานาไหลชาเพราะความตางระดบมนอย ลานาคดเคยว บางแหงมรองรอยของลานาเกาเรยกวา "กด" (Oxbow Lake) 3) พนทลกคลนทางตอนเหนอของจงหวด สงจากระดบทะเลประมาณ 200 เมตร อยในเขตอาเภอขามสะแกแสง ตอนบนของอาเภอโนนไทย คง ทศตะวนตกของอาเภอบวใหญ บวลาย สดา บานเหลอม หวยแถลง ชมพวง ลาทะเมนชย และเมองยาง ลกษณะพนทเปนลกคลนลอนตนทสงสลบทนา บางบรเวณเปนพนทราบลมรมฝงแมนาลาเชยงไกรและลาปลายมาศ 4) พนทราบลมทางตอนเหนอของจงหวด สงจากระดบทะเลไมถง 200 เมตร อยในเขตอาเภอบวใหญ คง โนนสง ประทาย และมาย ลกษณะพนทเปนลกคลนลอนตนและมทราบลมบรเวณรมฝงแมนาลาสะแทด

ขามสะแกแสง แกงสนามนาง บวลาย เสงสาง วงนาเขยว พระทองคา คง ลาทะเมนชย บวใหญ ขามทะเลสอ ประทาย พมาย ครบร สดา จกราช สคว โนนสง ปากชอง ปกธงชย โนนไทย โชคชย ชมพวง โนนแดง เมองยาง เฉลมพระเกยรต สงเนน เทพารกษ หวยแถลง บานเหลอม เมอง ดานขนทด

General info

5

ภมอากาศ (จากทศตะวตะวนตกเฉ

ทรพยากรธทรพยากรธของประชากยอมทาใหปปาไมและแร

พนทการเกษตร ทงหมด รอ

Climate

6

อยในประเภททงหญาวนออกหรอตะวนออกยงใต (จากทศตะวนต

ธรรมชาตและสงแวดลธรรมชาตและสงแวดลอกรในจงหวดนครราชสประชากรในจงหวดมคณรธาต ดงแสดงในรป

เปอรเซนตเนอทการใช

ของนครราชสมาแบงอและปาไม โดยพนทถงลงมาเปนบรเวณทไม

te & Resou

าเขตรอน (Tropical Sเฉยงเหนอ) พดผานกเฉยงใตหรอใต) ทาใ

ลอมอม มความสาคญสมา การมทรพยาณภาพชวตและความเ

ชประโยชนในจงหวด นครร

ออกเปน 3 สวน คออครองเพอการเกษตรมไดจาแนก คดเปน 25

urces

Savanna) มลมมรสมอากาศหนาวเยนและแหมอากาศชมชนและม

ญตอการพฒนาคณภาพากรธรรมชาตอดมสมบปนอยทด โดยจดแบง

ราชสมา ระหวางป 2544

อ บรเวณทไมไดจาแนรมเปอรเซนตสงสด คด5% ของพนททงหมด

ตะวนออกเฉยงเหนอ แหงแลง กบลมมรสมมฝนตกชก

< สรกานตพชวตและความเจรญบรณและสงแวดลอมดออกเปน 2 สวน คอ

4 - 2549

นก พนทถอครองเพอดเปน 61% ของพนท

ต

พนทคมครองทสาคญ < สรกานต-ศากน-ศกษก 1. วนอทยาน 1 แหง คอ วนอทยานนาตกเจดสาวนอย อยในเขตรอยตอระหวางอาเภอมวกเหลก จงหวดสระบร และอาเภอปากชอง จงหวดนครราชสมา มพนท 540 ไร ประกาศเปนวนอทยานเมอป พ.ศ. 2523 พนทสวนใหญเปนภเขาสลบกบทราบ ลกษณะพนทคอนขางแหงแลง หนาดนตน มความสงจากระดบทะเลอยในชวง 180-402 เมตร จดสงสดอยบรเวณโชคชยพฒนา มความสงจากระดบทะเล 402เมตร บรเวณเชงเขาดานตะวนออกและเหนอตดคลองมวกเหลก ซงมนาไหลผานตลอดปลงสแมนาปาสกทอาเภอวงมวง สวนบรเวณตอนกลางมลาหวยเลกๆไหลผาน ไดแก หวยแลง ซงมนาเฉพาะฤดฝนเทานน สตวปาทพบประกอบดวย สตวเลยงลกดวยนม 19 ชนด ไดแก เลยงผา หมาจงจอก หมาไม ชะมดเชด พงพอนธรรมดา ลนพนธมลาย อเหนขางลาย อน เมนใหญแผงคอสน กระตายปา กระจอน กระเลนขนปลายหสน พญากระรอกบนหแดง กระรอกหลากส หนพกใหญ และหนทองขาว เปนตน 2. อทยานแหงชาต 2 แหง ไดแก อทยานแหงชาตเขาใหญ และอทยานแหงชาตทบลาน

อทยานแหงชาตเขาใหญ มเนอท 2,168 ตารางกโลเมตร ตงอยในพนท 11 อาเภอ 4 จงหวด (สระบร กบนทรบร นครนายก และนครราชสมา) โดยในนครราชสมา ไดแก อาเภอปากชองและวงนาเขยว เขาใหญเปนอทยานแหงชาตแหงแรกของไทย ประกาศเปนอทยานแหงชาตเมอ 18 กนยายน 2505 และไดรบสมญาวาเปน "อทยานมรดกของกลมประเทศอาเซยน" ประกอบดวยปาเบญจพรรณ ปาดงดบแลง

ปาดงดบชน ปาดบเขา ทงหญา และปารน หรอปาเหลา ปาดงดบชน ลกษณะเปนปาทอยในระดบความสง 400-1,000 เมตรจากระดบทะเล พชพรรณ 3,000 ชนด นก 250 ชนด และสตวเลยงลกดวยนม 67 ชนด ซงไดแก ชาง เสอ ชะน กวาง และหมปา พบอยตามทงหญากวางทวๆ ไป แหลงทองเทยวสาคญ ไดแก นาตกเหวนรก นาตกผากลวยไม นาตกเหวสวต จดชมววผาเดยวดาย จดชมววผาตรอมใจ หนองผกช หอดสตว จดชมวว กม.30 ศาลเจาพอเขาใหญ

อทยานแหงชาตทบลาน มพนทคลม 2 จงหวด คอนครราชสมา (ปกธงชย วงนาเขยว ครบร เสงสาง) และปราจนบร (อาเภอนาด) สภาพปาอดมสมบรณ เปนแหลงกาเนดของแมนาลาธารตางๆ พนทสวนหนงอยในเขตเทอกเขาพนมดงรก ภมประเทศโดยทวไปประกอบ ดวยภเขาสลบซบซอน มภเขาสาคญๆ เชน เขาสลดได เขาภสามงาม เขาภสง เขาใหญ เขาวง เขาทดส เขาไมปลอง และเขาดานงว เขาละมงเปนยอดสงสด จดเปน

ปาลมตาทสมบรณ จาแนกได 4 ประเภท คอ ปาเตงรง ปาเบญจพรรณ ปาดบชน และปาดบแลง มความหลากหลายของชนดพนธไมและสตวปาชกชม และมปาลานขนาดใหญอนเปนทมาของชอ

Forest Reserve

7

ไมโตชาและมากทางใตแจากศรลงก สถานสถานขอมท(อาเภอดานนครราชสมดาว-เสอดา ทาวสรนารเมอป พ.ศ. อนรทธราช สระบร ซงมาประดษฐโดยยกกองยาสรยเดชว ระหวประจบเอาใเจาพระยากทงสมฤทธ เมามาย พอ เจาอจากกรงเทพใหพระบาทสฐานนดรศก อนสาอนสรณแดวดวยสมฤทธเมอสรางเสแรกของปรเรองราวขอ

8

ปาลาเปนพทคนโเมออผลแก

ะแพรกระจายไมมาก นและขนไดแมในทนาทวาทไมพบในธรรมชาต นททองเทยวในโคราชยทใหญโตและงดงาม, นขนทด) ฟารมโชคชย า (สวนสตวซาฟารทใา ชางแอฟรกา แรดขา

ร ๒๓๖๙ ในรชสมย(เจาอนวงศ) ผครอ

งถกกวาดตอนจากเวยฐาน ณ กรงธนบร คนทพลงมา และตเมองนวเศษฤทธทศทศวชย) ไวางเดนทาง คณหญใจจนทหารผควบคมไวกาแหงสงครามรามภกแขวงเมองพมาย คณอตกดกกพรอมกนจบอนวงศสงเจาสทธสาร พฯ ยกขนมาชวย ทหสมเดจพระนงเกลาเจากดเปนทาวสรนาร แลาวรยทาวสรนารทหนาวรกรรมของทาวสรนาธ กรมศลปากรมอบใหสรจไดอญเชญอฐของทะเทศไทย อยางไรกตาองทาวสรนารพบในหล

าน อทยานแหงชาตทพนธไมดกดาบรรพวงศโบราณนยมทามาเขยนอาย 20 ปขนไป และกทรวงลงพนจะงอกเปนอกจากลานปา ประวมขง และลานวด หรแตมการนาเขามาปลกยงมอกหลายแหง อาอาเภอพมาย) วดบา(ฟารมโคนมทใหญทสใหญทสดในภาคอสานาว ควายปาจากแอฟร

ยของพระบาทสมเดจพองนครเวยงจนทน ทลงจนทนในคราวสงครา

น เมอไมไดดงประสงคนครราชสมาไดโดยงายไปปราบจราจลทเมองงโม ภรรยาพระปลดววางใจและถวงเวลากด (ทองอนทร ณ ราณหญงโมออกอบายใหชอาวธไลฆาทหารเวยงจ(โป) บตรคนใหญคม

หารเจาอนวงศกรบถอาอยหวทรงพระกรณาโละไดรบพระราชทานเคาประตชมพล สรางขนารในการกอบกเมองนหศาสตราจารยศลป ทาวสรนารบรรจไวใตฐาม ปจจบนมขอกงขาวกฐานเปนบนทกทออก

บลานมลานปา (Coryศปาลม มใบใหญรปพดนหรอจารกอกษระใชเวลาปกวา ชอดอกปนตนใหม ปลอยใหตนะเทศไทยยงมลานพร รอลานหมนเถดเทง (fกในภาคเหนอของประาท อทยานประวตศาานไร หรอวดหลวงพสดในเอเชย, อาเภอปาน มการนาสตวหายากกา มาจดแสดง, อาเภ

< ศกษก-วรญญพระนงเกลาเจาอยหว ลขอครอบครวลาวทเมามทไทยไดพระแกวมรเจาอนวงศกกอการกยเพราะพระยาปลด (พงขขนธ จงกวาดตอนชด ไดคดอบายกบกรม

เพอสงขาวถงชสมา) และพระยาปลชาวเมองนาสราอาหาจนทน แลวหาชยภมตมกาลงทหารมาปราบอนกาลงออกจากเมองไโปรดเกลาฯ สถารองยศตางๆ นเมอวนท ๕ มกราคมครราชสมาจากกองทพพระศร ออกแบบรวมฐาน นบเปนอนสาววาทาวสรนารมตวตนจกเผยแพรภายหลง พ.

ypha lecomtei) ซงดคลายใบตาล เปนไมชอดอกจะออกทยอดกจงจะบานและตดผล นแมตายลง ลานเปน(ebang palm) พบfan palm) ซงเปนไมะเทศไทย าสตรพมาย (โบราณ อคณ พระเกจชอดง ากชอง) และสวนสตวก ไดแก สงโต เสอภอเมอง)

ญา เจามองรกตบฏพระชาวเมองไปเปนเชลย มการเมองใหชาวบานเจาเมองนครราชสมา ลด จนมาตงคายพกทรไปเลยงผควบคมจนตงมนอย ณ ทนน

แตเมอไดขาววาทพงไป วรกรรมครงนทาปนาคณหญงโมดารง

ม ๒๔๗๗ เพอเปนพของเจาอนวงศ ทามกบพระเทวาภนมมต วรยสามญชนหญงคนจรงหรอไม เนองจากศ. ๒๔๗๕ เทานน

วรญญา > พระเทวาภนมมต (นายฉาย เทยมศลปชย) ศลปนเอกของไทยสมยรชกาลท ๕-๗ แหงกรงรตนโกสนทร มผลงานศลปะมากมาย อาท เปนแมกองเขยนภาพจตรกรรมฝาผนงทพระระเบยงวดพระศรรตนศาสดาราม (วดพระแกว) ในคราวปฏสงขรณกรงเทพฯ ๑๕๐ ป (พ.ศ. ๒๔๗๕) ซงตองลบของเดมออกแลวเขยนใหม งานเขยนรปแมพระธรณรดมวยผมเพอใหปฏมากรปน โดยนาไปประดษฐานใกลสะพานผานพภพลลา งานเขยนแบบตราพระราชลญจกร ประจารชกาลท ๖ เปนแมกองเตรยมงานพระบรมราชาภเษกพระบาทสมเดจพระเจาอยหว รชกาลท ๗ และงานออกแบบอกษรพระปรมาภไธย ป.ป.ร. ไขว สาหรบทาตราและเหรยญ งานออกแบบและกากบการสรางพระแสงดาบญปนลงยาฝงเพชรทกองชางหลวงกระทรวง

วง แตผลงานสาคญทชาวนครราชสมาไมอาจลมได คอ การรวมออกแบบรปทาวสรนารกบศาสตราจารยศลป พระศร โดยการออกแบบและเขยนรปดงเดมเปนฝมอของพระเทวาภนมมต และศาสตราจารยศลป พระศร เปนผปน ชมพนท > ภาษาโคราช ภาษาไทยสาเนยงโคราชเปนวฒนธรรมทองถนสาขาหนงของชาวโคราช มลกษณะประสมประสานระหวางภาษาอสานและภาษาไทยกลาง โดยมลกษณะเฉพาะตวเกยวกบศพท สาเนยง และสานวน แมคาศพททวไปจะตรงกบภาษาไทยถนกลาง มสาเนยงคอนขางเหนอและหวนสนแบบภาคกลาง แตมการผนคาตา-สงทเปนเอกลกษณ แตกตางจากภาษาไทยถนกลางอยบาง โดยมกใชเสยงวรรณยกตเอก (เสยงตา) แทนเสยงวรรณยกตโท (เสยงสง) เชน "โม" แทน "โม" หรอ "เสอ" แทน "เสอ" เปนตน นอกจากนยงยมคาในภาษาไทยถนอสานมาใชปะปนดวยเลกนอย และเมอพดจบประโยคจะลงทายดวยคาวา "เบง, เหวย, ดอก"

เชอกนวาบรรพบรษของชาวไทโคราชอพยพมาจากอยธยาและแถบจงหวดชายทะเลตะวนออก ไดแก จนทบร ระยอง เปนตน เขามาในบรเวณจงหวดนครราชสมาและพนทใกลเคยง และไดผสมกลมกลนกบกลมคนพนเมองเดม ซงสนนษฐานวานาจะเปนไทเสยม หรอไทสยามลมนามล เกดเปนวฒนธรรมไทโคราช เรยกตนเองวาไทโคราช ไทเบง หรอไทเดง ตอมาไดมการตดตอคาขายกบชาวลาว ชาวไทยอสาน และชาวเขมร และเมอชาวลาว ชาวไทยอสาน และชาวเขมร อพยพยายถนฐานเขามาทหลง กทาใหเกดววฒนาการของภาษา โดยมการยมคาไทยอสานและคาเขมรปะปนเขามาใช เกดเปนคาไทโคราช ซงแตกตางจากภาษาไทยถนอสานโดยทวไป เพราะยงคงรกษารากศพทเดม คอ ภาษาไทยถนกลาง ไวนนเอง ภาษาไทยสาเนยงโคราชเปนภาษาทใชมากในจงหวดนครราชสมาเกอบทกอาเภอ ยกเวนอาเภอทมชาวไทยอสานจานวนมากกวา เชน อาเภอบวใหญ สงเนน ปกธงชย เปนตน นอกจากนยงพบการใชภาษาไทยสาเนยงโคราชในจงหวดอนๆ เชน ลพบร เพชรบรณ ชยภม บรรมย สระแกว ปทมธานดวย เนองจากมประชากรจากทองถนนไปอาศยอยมาก คาศพทภาษาโคราชทไมซากบภาษาไทยกลางมจานวนมากมาย ถาวร สบงกช รวบรวมไวไดถง ๑,๐๖๕ คา มทงคานาม คากรยา และคาวเศษณ เชน กาดน (น.) แปลวาทายทอย กาเปอก (น.) แปลวาฟองของนาโสโครก กะดบ (น.) แปลวา ผลไมหรอผกทยงเปนลกออน หน (น.) แปลวาทาง จน (ก.) แปลวายงมาก ประดงเขามา ทะแหล (ก.) แปลวาลาดเอยง กะตะกะเตง (ว.) แปลวาเปนนดหนอย, ระโหงก (ว.) แปลวา มากมาย เกลอนกลาด

Key Figures

9

อาเภอวงนาเขยว < มนตประไพ อยทางใตของจงหวดนครราชสมา หางจากตวจงหวดประมาณ 74 กโลเมตรตามทางหลวงแผนดนหมายเลข 304 (สบศร) ไดชอวา "สวตเซอรแลนดเมองไทย" เนองจากมธรรมชาตอดมสมบรณ ภมประเทศแบบทราบสงเนนเขา และอากาศเยนสบายตลอดป ไดรบการจดอนดบใหเปนแหลงโอโซนอนดบ 7 ของโลก วงนาเขยวเคยเปนสวนหนงของอาเภอปกธงชย โดยแยกมาจดตงเปนกงอาเภอเมอวนท 1 เมษายน 2535 และยกฐานะเปนอาเภอเมอวนท 5 ธนวาคม 2539 มขนาดพนท 1,129.9 ตารางกโลเมตร หรอประมาณ 706,243 ไร มอาณาเขตตดจงหวดปราจนบรทางใต (อาเภอนาด) สวนทางเหนอตดอาเภอปกธงชย ทางตะวนออกตดอาเภอครบร และทางตะวนตกตดอาเภอปากชอง แหลงทองเทยวทนาสนใจ ไดแก เขาแผงมา ไรองน สวนหนาวว ฟารมเหด สวนผกปลอดสารพษ เขอนลาพระเพลง นาตกสวนหอม และอทยานแหงชาตทบลาน เปนตน เขตการปกครอง แบงออกเปน 5 ตาบล 83 หมบาน วงนาเขยว (19) วงหม (22) อดมทรพย (17) ระเรง (14) ไทยสามคค (11) และองคกรปกครองสวนทองถน 6 แหง ประชากร ราว 39,000 คน ความหนาแนนของประชากร 38.48 คน/ตร.กม. ภมประเทศ เปนภเขาและทลาดชนเปนลอนคลนสลบกนทงพนท ในรปกระทะควา โดยมความสงจากระดบทะเล 300–700 เมตร แตมพนทบางสวนของตาบลอดมทรพยเปนทราบลม ภมอากาศ เยนสบายตลอดป ฤดหนาวอากาศหนาว อณหภมเฉลย 19 องศาเซลเซยล (ฤดรอน 32 องศาเซลเซยล) มทะเลหมอกสวยงาม ฝนตกชก มปรมาณนาฝนเฉลย 1,000–1,300 มม./ป ทรพยากรธรรมชาต เนองจากสภาพพนทเปนปาไมและภเขา วงนาเขยวจงเปนแหลงตนนาสาคญ โดยมลมนาสาคญ 3 ลมนา คอ ลาพระเพลง ลาเชยงสา และลามล และสาขายอยอนๆ สาหรบพนทปาและอทยานแหงชาตมอทยานแหงชาตทบลาน (173,218 ไร) อทยานแหงชาตเขาใหญ (12,500 ไร) ปาสงวนแหงชาตปาเขาภหลวง (78,350 ไร) และปากนคน สปก. (2,732 ไร) เศรษฐกจ ในหาตาบลนมการปลกพชดอก เชน เบญจมาศ พชเศรษฐกจ อาท ขาวโพด มนสาปะหลง ออย ขาว และผกสวนครวอยางคะนา กวางตง แตงกวา ผกสลด มะเขอเทศ ฯลฯ งานเทศกาลสาคญ "เบญจมาศบานในมานหมอก" เดอนธนวาคม–มกราคมของทกป "ววงาม" จดขนทตาบลระเรง ในชวงเดอนมกราคมของทกป "วนของดและประเพณสงกรานตวงนาเขยว" จดขนระหวางวนท 12–13 เมษายน

สถานททองเทยวในวงนาเขยว เขาแผงมา ตาบลวงนาเขยว หางจากถนนสาย 304 ราว 7 กโลเมตร เปนภเขาสงจากระดบทะเล 850 เมตร อยในเขตอทยานแหงชาตเขาใหญ เปนจดชมทวทศนและศกษาธรรมชาต โดยเฉพาะกระทง ปจจบนอยในความดแลของมลนธคมครองสตวปาและพรรณพชแหงประเทศไทยในพระบรมราชนปถมภ นาตกสวนหอม นาตกหวยใหญใต นาตกหวยขมน ตาบลวงนาเขยว อยในเขตอทยานแหงชาตทบลาน เหมาะสาหรบการพกผอนทามกลางขนเขา แตในฤดแลงจะไมมนา

Wangnamkeaw

10

อางเกบนาลาพระเพลง 1 ตาบลวงหม ตดกบเขตอทยานแหงชาตเขาใหญ คลองปลากง หรอหนวยพทกษอทยานแหงชาตเขาใหญ (ขญ.4) ตาบลวงหม เปนจดชมกระทง ผาชมตะวน ตาบลไทยสามคค เปนจดชมทวทศนของอทยานแหงชาตทบลาน ผาเกบตะวน ตาบลไทยสามคค เปนจดชมพระอาทตยตกของอทยานแหงชาตทบลาน ถอเปนรอยตอระหวางอาเภอวงนาเขยวกบอาเภอนาด จงหวดปราจนบร มลหลง มลสามงาม ตาบลไทยสามคค ในอทยานแหงชาตทบลาน เปนภเขาสลบซบซอน สภาพปาอดมสมบรณ มสตวปานานาชนด เหมาะทจะเดนปาศกษาธรรมชาต และชมทะเลหมอก โครงการพฒนาแหลงทองเทยวเชงอนรกษปาเขาภหลวง บานคลองสมบรณ ตาบลระเรง นาตกคลองดนดา บานคลองดนดา ตาบลระเรง เปนนาตกจากลานผาหน แตฤดแลงไมมนา สถานวจยสงแวดลอมสะแกราช ตาบลอดมทรพย เปนสถานทศกษาธรรมชาต นก และสตวปา สถานททองเทยวเชงเกษตร o ไรเบญจมาศ สวนวภา สวนรวยทองคา กลมปลกเบญจมาศตาบลไทยสามคค o ฟารมเหดหอมและเหดอนๆ เชน กลมเหดหอมบานสขสมบรณ กลมเพาะเหดบานพยงมตร

กลมเหดหอมบานบไทร ชมการปลกเหด รวมทงเลอกซอเหดสดหรอผลตภณฑแปรรปจากเหด o สวนผกเมองหนาวปลอดสารพษ สวนลงไกร สวนลงเปย กลมกสกรรมไรสารพษอน

เนองมาจากพระราชดาร อ.วงนาเขยว เชน ผกสลด บรอกโคล คะนาฮองกง กระเทยมญปน o ไรองน “ธนยพร” ตงอยทตาบลวงหม o ตลาดกลางพทรานมสดบานคลองปลากง ซอพทรานมสด ทงสดและแปรรป (ก.ย.-ก.พ.) โปง saltlick คอดนทมแรธาตตางๆ เชน แคลเซยม ฟอสฟอรส โปแตสเซยม ไอโอดน เหลก และสงกะส ซงสตวจาเปนตองใชในการดารงชวต โดยเฉพาะสตวกนพช (herbivore) เชน กวาง กระทง และชาง เนองจากพชไมมแรธาต สตวจงตองทดแทนดวยการกนดนหรอดมนาจากโปง ดนโปงมกเปนดนเนอละเอยด แตบางแหงอาจมกรวด หน หรอทรายปน เนอดนมสดา แดงลกรง หรอขาว โปงทพบทวไปม 2 แบบ คอ โปงธรรมชาตและโปงเทยม โปงธรรมชาตพบในปาเบญจพรรณ ปาเตงรง และปาดงดบทคอนขางราบ โดยแตละโปงมแรธาตตางชนดกน สตวจงตองกนดนจากหลายๆโปงใหไดแรธาตครบถวน โปงดน (Dry licks) คอดนทประกอบดวยแรธาตตางๆ โดยสตวจะกนดนบรเวณผวแลวคอยๆเซาะลงไปเปนแอง (ไมเกน 1 เมตร) ในฤดฝนทโปงมนาขง สตวจะกนนา สวนฤดรอนโปงจะแขงจนสตวขดไมได โปงนา (Wet licks) พบในเขตตนนา เขตทมนาซมหรอนาซบออกจากภเขา หรอแองทเคยเปนโปงดนมากอน แตโปงนาจะมนาขงตลอดป โปงเทยม เปนโปงทมนษยสรางขน สวนใหญเปนโปงดน โดยเลอกดนทดคลายโปงธรรมชาต โปงเกาทดนเสอมความเคม หรอโปงรางทดนเสอมสภาพจนไมมสตวปากนแลว และควรเลอกทาเลใหอยในดานทสตวตองเดนผาน หรอใกลๆ การทาโปงเทยมคอการขดดนทเลอกไวใหเปนแอง แลวเทเกลอสมทรลงไป เมอฝนตกหรอเกดความชนจากนาคาง เกลอจะละลาย ทาใหดนเคม การใชประโยชนจากโปงมทงทางตรงและทางออม ประโยชนทางตรงคอสตวกนพชไดแรธาตทจาเปน ประโยชนทางออมคอสตวกนสตว (Carnivores) เชน สงโต เสอ หมาใน จะใชโปงเปนพนทลาเหยอ การกนกนเปนทอดๆคอเหตผลทสตวนกลาไมจาเปนตองกนดนโปงโดยตรง ซงทาใหเกดการถายทอดพลงงานในสงมชวต (energy flow) สงผลใหระบบนเวศเกดความสมดล ขณะทมนษยใชประโยชนโดยออมจากโปง เชน เปนแหลงศกษาธรรมชาตและสตวปา เปนแหลงทองเทยว หรอลาสตว

Attractions

11

วนเกษตร เกษตรกรรมทนาหลกความยงยนถาวรของระบบปาธรรมชาตมาเปนแนวทาง ใหความสาคญกบการปลกไมยนตน ไมผล และไมใชสอย เปนหลก ผสมกบการปลกพชชนลางทไมตองการแดดจด หรออาศยรมเงาและความชนจากการมพชชนบนปกคลม รวมทงการจดองคประกอบการผลตทางการเกษตรใหมความหลากหลายของพชและสตว หลกการของ "วนเกษตร" วนเกษตร หมายถง การทาการเกษตรในพนทปา เชน การปลกพชเกษตรแซมในพนทปาธรรมชาต การนาสตวไปเลยงในปา การเกบผลผลตจากปามาใชประโยชนอยางยงยน และการใชพนทปาทาการเพาะปลกในบางชวงเวลา สลบกบการปลอยใหฟนคนสภาพกลบไปเปนปา รวมถงการสรางระบบเกษตรใหมลกษณะเลยนแบบระบบนเวศธรรมชาต คอ มไมยนตนหนาแนนเปนสวนใหญ ทาใหเกดระบบทมรมไมปกคลมและมความชมชนสง บางพนทจะเรยกชอเฉพาะตามลกษณะอนโดดเดนของระบบนนๆ การเกษตรรปแบบนมกพบในชมชนทอยใกลชดปาธรรมชาต เกษตรกรจะทาการผลตโดยไมใหกระทบพนทปาเดม เชน ไมโคนไมปา หรอนาผลผลตมาจากปามาใชประโยชนโดยไมสงผลกระทบตอระบบนเวศ รปแบบทพบ เชน การทาสวนเมยง (ชา) สวนมะแขวน ตาว ปอสา กง ฯลฯ ในภาคเหนอ การทาสวนดซง สวนทเรยน มงคด ลองกอง สะตอ เหรยง ฯลฯ ในภาคใต วนเกษตรเปนแนวคดและทางเลอกปฏบตทางการเกษตรแบบหนง ซงรปแบบแตกตางกนไปในแตละทองถนและสภาพพนท โดยแบงเปนหลายประเภท ดงน 1. วนเกษตรแบบบานสวน มตนไมและพชผลหลายชนความสง โดยปลกไมผล ไมยนตน สมนไพร และพชผกสวนครวในบรเวณบาน 2. วนเกษตรทมตนไมแทรกในไรนาหรอทงหญา เหมาะกบพนทสงๆตาๆ โดยปลกตนไมเสรมในทไมเหมาะสมกบพชผล เชน ทเนนหรอทลมนาขง และปลกพชในทราบหรอทสมาเสมอ 3. วนเกษตรทมตนไมลอมไรนา เหมาะกบไรนาทมลมแรง พชผลไดรบความเสยหายจากลมพายอยเสมอ จงตองปลกตนไมเพมความชมชน บงแดดบงลมใหกบผลทตองการรมเงาและความชน 4. วนเกษตรทมแถบตนไมและพชผลสลบกน เหมาะกบพนทมความลาดชนเปนแนวยาวนาไหลเซาะหนาดนมาก แถบตนไมซงปลกไวสองถงสามแถวสลบกบพชผลเปนชวงๆ ขวางความลาดชนจะชวยรกษาหนาดน และในระยะยาวจะทาใหเกดขนบนไดดนธรรมชาตใหพนทนน แถบพชอาจมความกวาง 5-20 เมตร ตามความเหมาะสมของพนท 5. วนเกษตรใชพนทหมนเวยนปลกไมยนตน พชผล และเลยงสตว เหมาะกบพนทขนาดกลางถงขนาดใหญ ซงมพนทพอทจะปลกพชผลเปนแปลงหมนเวยน โดยมแปลงไมยนตนรวมกบการเลยงสตวแบบหมนเวยนเพอฟนฟดน แนวคดวนเกษตร < จดาภา 1. วนเกษตรเปนปรชญาชวต เปนศาสตรและศลป เปนความรและวธการ โดยหมายถง การทาใหทดนมสภาพเปนปาหรอนเวศ หรอการจดระบบนเวศใหเกดความสมบรณและสมดลระหวางพช-สตว-ดน-นา โดยมหลกวาธรรมชาตสรางทกอยางเพอความสมดล ชวตทมสมดลจะมสข 2. วนเกษตรเปนฐานการพงตนเองทสาคญ การพงตนเองคอการเตรยมปจจยสใหพรอม

Agroforest

12

3. การทาวนเกษตรคอการไมวางแผนจรงจง ถอหลก "ทาเลน-เอาจรง" จะไดผลมากกวา ปลกพนธไมอะไรกได โดยไมตองคานงถงระเบยบ เลยนแบบปาธรรมชาต 4. ไมตองไถดน ปลอยใหดนปรบตวเองใหมสภาพเปนดนชนเดยว ไมเปนดนหลายชน การไถจะทาใหหนาดนแตก สงผลใหดนชนลางเปนดาน แตทดนผนใหญอาจไถไดเพอแกปญหาเรองหญา 5. การทาวนเกษตรกเหมอนการปฏบตธรรม การอยกบธรรมชาตทาใหพบชวตทเกอกลกน เกดความสมดลทางอารมณ ทาใหไมคดเบยดเบยน มความออนโยน เมตตาเหนใจ 6. วนเกษตรเปนเกษตรสวสดการ ทาแลวไมตองทาอก เรยกวาเกษตรแบบนงกนนอนกน สรางสวสดการยามแกได แตตองเรมดวยการปรบวธคด คอคดจะทาใหครอบครวมกน ทเหลอคอยขาย ไมทาเพอระบบตลาด แตทาเพอตอบสนองความตองการของชวต พรยา > ปรชญาวนเกษตรกบผใหญวบลย เขมเฉลม วบลย เขมเฉลม ผใหญบานหวยหน ต.ลาดกระทง อ.สนามไชยเขต จ.ฉะเชงเทรา เปนตวอยางในการ “กลบลา” เปลยนวถชวตจากเกษตรกระแสหลกมาสเกษตร “พงตนเอง” เขาเคยตอสดนรนเชนเดยวกบเกษตรกรจานวนมาก ทมงเพมผลผลตเพอใหไดราคาสงขนดวยการปลกพชชนดเดยวจานวนมาก ทงขาวและฝาย แตยงปลกหนสนยงพอกพน ในทสดจงหยดทบทวนสงทผานมา และคดวาการผลตเพอขายเปนหนทางสการสนเนอประดาตวของเกษตรกร หลงจากขายทดนกวา 200 ไรเพอไถถอนหนสน เขากหนมาหาคาตอบจากวนเกษตรดวยทดน 10 ไร ทาการเกษตรบนพนฐานของความร ความเขาใจ และการเรยนรทถกตอง สามารถเขาใจทรพยากรและจดการ ทาใหไมมหนและไมเดอนรอนไมวาจะมเงนมากนอย เนองจากมพออยพอกนและไมสรางภาระใหเปนหนสนขนอก การเปลยนวถชวตจากเกษตรธรกจมาเปนเกษตรพงตนเองตองเรมจากจตใจ ทาความเขาใจวาชวตควรเปนอสระจากอทธพลของเงนและระบบตลาดใหมากทสด โดยทาเกษตรเพอเปนหนทางในการเลยงชวต หาปจจยสเปนหลก ทเหลอจงขายเปนเงนทองสาหรบการจบจายจาเปน ผใหญวบลยเรยนรจากผนดนทเหลอ โดยปลกไมสารพดจนเปนปายอมๆ และเมอไมเหลานใหผล ศกยภาพของการพงตนเองกปรากฏชด การเรมตนวนเกษตรตองวางแผน โดยเรมจากพจารณาลกษณะผนดน ความลาดชน ตนไมดงเดม จะทาเปนสวนทมทงปา ไมยนตน ไมผล แปลงผก รวมอย หรอปลกไมยนตนรอบคนนา หรอกนพนทพชไรสวนหนงเปนปากได เพราะวนเกษตรยดหยนได ไมตายตว ทสาคญคอตองมไมยนตนขนาดใหญ ไมผลขนาดกลาง ไมโตเรว และพชผกสมนไพรเพอลดรายจายดานยารกษาโรค พชคลมดน พชกนดอกกนใบ การปลกพชไมตองใชยาฆาแมลงหรอยากาจดวชพช อาจเพมอาหารเนอสตวโดยเลยงไกและขดบอปลาเลกๆ ผใหญวบลยเหนวา วนเกษตรคอรากฐานของชวตและรากฐานของครวเรอนไทยในชนบทและยงเปนรากฐานของประเทศชาต ซงจะเปนหนทางทนาพาชวตใหหลดพนจากบวงแหงสงคมบรโภคนยม แตกระบวนการเรยนรเปนเรองยาก กวาเขาจะคนพบวธแหงวนเกษตร กตองผานการเรยนรทยาวนานและเจบปวด แตเมอพบและเชอมนในหนทางน ชวตทเหลอของผใหญวบลย เขมเฉลม กทมเทใหกบสรางกระบวนการเรยนรเรองวนเกษตรใหเกดขนในสงคมไทย โดยมไดผลกดนกระบวนการเรยนรในชนบทเทานน แตยงมโอกาสผลกดนเขาสสานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตและรฐสภา ในการกาหนดกรอบนโยบายหลกของประเทศ และในป 2549 สามารถผลกดนเขาสนโยบายของรฐบาลได โดยเปลยนชอเปนโครงการปลกตนไมใชหน และกลายเปนวาระแหงชาตของรฐบาลในทสด

Wiboon Khemchalearm

13

สวนลงโชค: ศนยการเรยนรกลางแหลงทองเทยววงนาเขยว < หทยรตน ขณะทวงนาเขยวกาลงเปนจดทองเทยวยอดนยม Thailand Outdoor Park & Camp สวนลงโชคคอจดทองเทยวเรยนรทแตกตาง พนทวงนาเขยวสวนใหญเปนทงโลง ปราศจากตนไมใหญจากการทาไรในอดต สวนลงโชคจงเปรยบเสมอนโอเอซสทปกคลมดวยตนไมใหญรมรน เปนทแลกเปลยนและศกษาเรองเกษตรทางเลอกทสอดคลองกบแนวคดการใชทรพยากรอยางยงยน สวนลงโชคเดมเปนพนทไรขาวโพดเชงเดยวทมการใชสารเคมในปรมาณสง ในป 2533 ลงโชคไดทางานกบชมชนรอบพนทอทยานแหงชาตเขาใหญ ใหไดเรยนรปญหาตางๆของเกษตรกร ปญหาดานสงแวดลอม ไดเหนวาการปลกพชเชงเดยวเปนบรเวณกวางคอการทาลายสงแวดลอม โดยเฉพาะพนททเปนเขตปาตนนาลาพระเพลง รวมถงไดเรยนรแนวทางการทางานของโครงการพฒนาชนบทเพอการอนรกษ และแนวคดดานวนเกษตรทนามาแนะนาใหชมชนรอบเขาใหญใช สงผลใหมการทดลองนาไปพฒนากบทดนของตนเอง ปจจบน สวนลงโชคเปนแหลงเรยนรดานเกษตรทางเลอกทผสมผสานแนวคดการอนรกษอยางสอดคลองและในป 2551 ลงโชคกไดรบเลอกจากสานกงานเกษตรและสหกรณจงหวดนครราชสมาใหเปนปราชญชาวบาน ตามโครงการพฒนาเกษตรตามแนวทางทฤษฎใหม สวนลงโชคแบงพนทออกเปนสวนๆ คอ พนทอยอาศย อาคารเรยนร แหลงนา ผนนา สวนไมผลผสมผสาน สวนสมนไพร แปลงปลกไมประดบและเพาะขยายพนธ แปลงไมใชสอย ไมไผ แปลงสาหรบปลกกลาไมปา กจกรรมการเรยนรภายในสวนลงโชคจะเรยนรเรองไมไผ ไมใชสอย

“ลงโชค” ชายผทมเทใหกบงานเกษตร

ตองการผลผลตสง กยงเบยดเบยนตนทนทางเมดเงนและทนธรรมชาตมากเทานน แมในปแรกจะประสบความสาเรจคอนขางสง แตขาดทนในปหลง จงเปลยนมาปลกถวเหลอง ผก พรกแทน ระหวางนนเขาไดรจกนคม พทธา เจาหนาทโครงการพฒนาชนบทเพอการอนรกษชมชนรอบพนทอทยานแหงชาตเขาใหญ และไดรวมงานกบมลนธคมครองสตวปาและพรรณพชแหงประเทศไทยในพระบรมราชนปถมภ ซงเปนองคกรไมแสวงกาไร (NGOs - Non Governmental Organizations) การเปนเจาหนาทโครงการฯ ทาใหลงโชคมโอกาสพาเกษตรกรไปดงานดานการทาเกษตรแบบตางๆ ทงวนเกษตรงจากผใหญวบลย เขมเฉลม เกษตรธาตสจากปะหรน หมดหล และการทาเกษตรกรรมแบบมหาอย สนทรชย เขาจงไดทบทวนแนวคดการทาเกษตรของตนเองและเหนวา แนวทางแบบวนเกษตรนาจะแกปญหาของเกษตรกรได จงเรมลงมอทาและสงเสรมใหเกษตรกรนาแนวคดนมาประยกตใช ลงโชคกลาววา “การทเราไปทางานกบชาวบาน หรออยากใหชาวบานทาอะไร เรากตองทาดวย”

โชคด ปรโลกานนท ชายวยหาสบปผมหนวดเคราขาว เปนเกษตรกรคนสาคญในวงนาเขยว และเปนเจาของสวนลงโชค สวน วนเกษตรทเปดใหบคคลทวไป ชาวบาน และเดกๆ มาแลกเปลยนเรยนรวถเกษตรธรรมชาต เมอ 20 ปกอน หลงเรยนจบดานเกษตร (พชไร) จากมหาวทยาลยแมโจ เขาเรมการทาไรขาวโพดทอาเภอวงนาเขยว จงหวดนครราชสมา ดวยใจรกการเกษตรและรกอสระ โดยนาความร เทคโนโลยเครองจกรกล และการจางแรงงานมาเปนเครองมอในการบกเบก แตการเปนเกษตรกรใชวางาย ยง

Suan Lung Choke

14

ระบบวนเกษตร สธรรมชาต การทาผามดยอม การเพาะเหดและการผลตกอนเหด และ ฯลฯ ทนเปนแหลงเรยนรทมงเนนกระบวนการเรยนรทามกลางการปฏบตจรง กจกรรมการเรยนรจงมทงการบรรยาย การวเคราะหสถานการณและปญหาตางๆ ทงการเกษตรและสงแวดลอม การสาธตและการฝกปฏบต ทางเทคนค เชน การทานาหมกชวภาพ (จลนทรยหนอกลวย) การทาปยหมกแหงชวภาพ การทานามนไบโอดเซลจากนามนพชเหลอใช ฯลฯ นอกจากนยงมกจกรรมการเรยนรเกษตรกรรมและสงแวดลอมศกษา มการเดนเทาศกษาฐานความรในสวน ไดแก ดน รากฐานของชวต ปา ธนาคารตนไม สวสดการชวตทพงตนเอง นา การเรยนรเพอกกเกบนาในการดแลพรรณไม จดเดนของสวนลงโชค คอ การจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทเหมาะสมในพนทตนนา กระบวนการฟนฟปา เกษตรทางเลอกวถเศรษฐกจพอเพยงเพอการพงพาตนเอง การจดการทรพยากรอยางมสวนรวม การปลกปาดวยองคความรทองถน การจดการพฒนาทดน ทากนรปแบบวนเกษตร การเพาะ-ขยายพนธพช การอนรกษพนธพชพนบาน เทคนคเกษตรทางเลอก พลงงานทางเลอก และการแปรรปผลผลต ฯลฯ วรางคณา > องคความรจากสวนลงโชค 1. การจดการดน สวนมทงบรเวณทเปนทลมนาขง ดนทราย ดนเหนยว ดนลกรง ในบรเวณทเปนดนทรายและลกรงปลกไผ บรเวณนาขงปลกขาว โดยอาศยธรรมชาตใหทาหนาทของมนเอง

< รญชดา การทางานกบมลนธฯ ยงทาใหเขาเรยนรเรองทรพยากรและการใชทรพยากรของสงคม และคอยๆปรบเปลยนทศนคตเรองการดแลสงแวดลอม ขณะเดยวกนกทดลองสรางรปแบบการจดการทรพยากรทสอดคลองสมดล คอ โครงการปลกปาถาวรเฉลมพระเกยรตฯ ฟนฟเขาแผงมา ในป 2537-2545 จนทกวนนผนปาเขาแผงมาพนทรวมกวา 22,000 ไร ไดรบการฟนฟและคนความสมบรณอกครง เปนทอยของสตวปา โดยเฉพาะกระทงกวา 100 ตว สรางคณคาทเปลยนเปนมลคามหาศาลตอการทองเทยวในอาเภอวงนาเขยว การเรยนรทสรางใหเกดความรและจตสานกของชาวบาน ไดนามาเชอมโยงและขยายผลตอในชวงป พ.ศ. 2546-ปจจบน สงผลใหนอกจากจะเปนเกษตรกรทปลกตนไม ดแลปาเขาใหญและเขาแผงมาใหอดมสมบรณและเตบโต “ลงโชค” ในปจจบนยงเปนวทยากรอบรมแนวคดวธการทาเกษตรธรรมชาตดวย “ผมชอบเกษตร ผมเคยลองทามาเยอะ เชน เลยงเปดเลยงไก เลยงปลา เคยทาหมด แตสดทายสปลกตนไมไมได ซงผดไปจากเปาหมายแรกๆทผมมาอยวงนาเขยวน เปาหมายจรงๆคออยากไดเงนมาทาเกษตรสงตลาด แตพอลมเหลว ไมประสบความสาเรจตรงนน เปาหมายชวตกเปลยน กลายเปนเรองของความสข ทาอยางไรใหมความสข ชวตทมความสขกตองมกนมอยมใช ไมเจบไมไข ครอบครวอบอน ฉะนนถาเราเอาคาพดของอาจารยระพ สาครก ทวาเกษตรไมใชอาชพ แตเกษตรเปนวฒนธรรม เกษตรเปนเรองของความงดงาม เปนเรองของภมปญญา ความร จตวญญาณ จารตประเพณ และวฒนธรรม” ปจจบน ลงโชคเปดสวนใหเปนแหลงเรยนรการเกษตรเพอการพงตนเองและตนแบบการอนรกษสงแวดลอมสาหรบผสนใจ แบงปนความรและประสบการณใหชมชนรอบขาง ปลกฝงเยาวชนในรปแบบคายและการฝกอบรมเพอใหคนตระหนกถงคณคาของธรรมชาต “เมอมทดน ควรปลกตนไมลงไป ปลกอะไรกตามใจ การปลกตนไมกคลายการนาเงนไปฝากธนาคาร ถอเปนการออมชนดหนงทมหลกประกนแนนอน ไมมใครโกงได ธรรมชาตจะกลบมา เรากมอยมกน" สาหรบลงโชค ชวตทกวนนมความสขด ความสขของลงคอการให การไดพดคยกบคนคอเดยวกน และการใชชวตอยางเรยบงาย

Chokedee Paralocanond

15

2. การจดการนา สรางแหลงนาใหมากทสดเพอใหความชมชนในสวน ซงมหลก 2 ขอ คอ สรางบอเกบนาในพนทเหมาะสม สามารถเกบนาไดตลอดป และกรองตะกอนและสงปนเปอนกอนลงบอดวยวธธรรมชาต คอ ใชพชนากรองและดดซบตะกอน เชน ตนสงฆรกษา ตนคลา ผกหนาม ผกกด โดยปลกตามรองนา หรอกรองตะกอนดวยระบบนาขาว คอใหนาไหลผานนากอนแลวคอยปลอยลงบอเกบนา ตะกอนยงเพมหนาดนใหแปลงนาดวย 3. การจดการตนไม ใชวธสงเกต พนทตรงไหนปลกตนไมแลวขนไดด กเลอกปลกตนไมชนดนน อกวธการหนง คอ การปลกไมแซม ดวาแสงสองลงตรงไหนกปลกตนไมตรงนน 4. การคดเลอกพนธ ใชวธธรรมชาต คอ ปลกพชใหเหมาะกบดน ปลกหลายชนดในพนทเดยวกน พชทโตเรวคอพชทเหมาะ พชทปลกแลวไมโตกแสดงวาไมเหมาะกบพนทนน นอกจากปลกไมยนตนและพชผกสมนไพรแลว ยงมไมตดใบและตดดอก เชน เฟน หนาวว ชานาด จงจน โดยชานาดและหนาววจะปลกในโรงเรอนเพราะตองการความชนสง สวนจงจนจะปลกแซมตนไมในสวน เปนการปลกเพมความหลากหลาย สรางทอยใหสตวตางๆ เพอใหมไมใชสอย เปนแหลงอาหาร ยา พลงงาน โดยใชกงทาฟน เผาถาน และทานาสมควนไม และเพมมลคาดวยการแปรรปสมนไพร 5. การปลกไมตดใบ 1. เลอกพชใบแขง หนา กานใบยาว เชน จง ยางอนเดย เฟนหนง ซานาด 2. วสดปลก เลอกทมความโปรง ระบายนาด เชน กาบมะพราว ใบไมผ หากยอยสลายตองเตมหรอเปลยนวสดปลกใหมเพอปองกนตนลม ทาใหใบบดเสยรปทรง 3. การพรางแสง ปองกนใบไหมจากแสงแดดเผา ควรพรางแสงใหพชรบแสงประมาณ 20-30% หรอปลกแซมในสวนปาใตรมไม 4. การใหนา หากเปนฤดรอนควรใหนาเชา–เยน 5. การใหปยสตร 15-15-15 ทก 15 วน ผนปาดงพญาเยน < อรวรรณ คาเลาขานครงเกากอนของชาวบานทาใหเรารวา ปาเขาใหญทเหนอยวนนเคยมชอวา "ปาดงพญาไฟ" อนรกทบ เตมไปดวยสตวราย ไขปา และภยนตรายนานปการ ทคราชวตผเดนทางผานผนปาทเชอมระหวางภาคกลางกบภาคอสานมาแลวนบไมถวน ปาดงพญาไฟถกตดออกจากกนครงแรกเมอหลายสบปกอน ทตดทางรถไฟเชอมภาคกลางกบภาคอสาน ตามดวยการสรางทางหลวงหมายเลข 2 (ถนนมตรภาพ) ในเวลาตอมา แมการสรางถนนกลางปาดงดบนจะทาใหคนงานจานวนมากเสยชวตจากไขปา แตเมอถนนและทางรถไฟแลวเสรจ ผคนเรมอพยพเขามาตงรกราก "ดงพญาไฟ" กไดแปรเปลยนเปน "ดงพญาเยน" พรอมกบอนตรายของไขปาและสตวรายทลดนอยลงเรอยๆ เขาใหญวนนปราศจากไขปาและสตวรายทเคยชกชม แตภายใตเรอนยอดอนแนนทบของปาทหลากหลาย ทงปาดบขนไปจนถงปาดบเขา ยงเตมไปดวยสรรพชวต ทงพรรณไม สตว และแมลง ใหชนชมและศกษาไดไมรจบ นกเงอก hornbill < อรวรรณ บนยอดไมในอทยานแหงชาตเขาใหญ เราอาจเหนนกเงอกอนเปนสญลกษณแหงความสมบรณและความหลากหลายทางชวภาพของปาดงพญาเยน บนเปนฝง นกเงอกเปนนกขนาดใหญ จดอยในวงศ Bucerotidae มลกษณะพเศษ คอ ปากบนจะม "โหนก" ประดบ ขนมกมสดาและขาว ขอบตามขนตายาว เสยงรองดง ทงโลกพบราว 52 ชนด โดยพบในปาเขตรอนของแอฟรกาและ

16

เอเชยเทานน ในประเทศไทยพบ 13 ชนด โดยอทยานแหงชาตเขาใหญและกลมปาดงพญาเยนม 4 ชนด คอ นกกก นกเงอกกรามชาง หรอนกกก นกเงอกสนาตาลคอขาว และนกแกก

นกเงอก 4 ชนดในเขาใหญ ไดแก นกกก นกแกก นกเงอก

กรามชาง และนกเงอกสนาตาลคอขาว ตามลาดบ นกเงอกถอเปนดชนชวดความอดมสมบรณของปาทสาคญ เพราะมนมกจะอาศยอยในปาทมตนไมใหญและมความอดมสมบรณสง ดวยความทมขนาดตวใหญถงใหญมากและชอบทารงดวยการหาโพรงไมบนตนไมขนาดใหญทอยลบตา ทงยงมนสยตกใจงาย หากถกรบกวนมากๆ นกอาจไมเขาโพรงรง ทาใหไมไดผสมพนธในปนน ตามปกตนกเงอกออกไขไดคราวละไมกฟอง และไขเหลานนกใชวาจะรอดทงหมด หรอเมอฟกเปนตวกใชจะอยรอดจนถงวยเจรญพนธทกตว นกเงอกกนไดทงผลไมและสตว จงจดเปนสตวทมบทบาทสาคญ (Keystone species) ในระบบนเวศ การกนผลไมสกและนาเมลดไปทงในทตางๆ ทาใหนกเงอกมสวนชวยในการปลกปา กระจายเมลดพนธไมในปากวา 200 ชนด ทงยงจดเปนชนดพนธทใหรมเงาแกสตวอน (Umbrella species) รกษาความหลากหลายของพชและสตว ทาใหสงคมพชเกดสมดล ขณะทพฤตกรรมการลาของนกเงอกชวยควบคมประชากรสตวขนาดเลกในปา ถอเปนผปกปองระบบนเวศทสาคญ

วงจรชวตของนกเงอกม 2 ชวง คอ ฤดผสมพนธ ระหวาง ม.ค.–พ.ค. นกเงอกจะอยเปนค จะทารงโดยหาโพรงวางๆ เมอตวเมยเขาไปวางไขแลว จะปดปากโพรงดวยวสดตางๆ เชนเปลอกไม เหลอเพยงชองเลกๆไวรบอาหารจากพอนก แมนกจะขงตวอยขางในเพอกกไขและผลดขน พอนกจะหนาทหาอาหารมาใหแมและลก ดงนน หากพอนกตายดวยการลาหรอสาเหตอนใดในฤดทารง แมนกกบลกนกกจะอดอาหารตายตามไปดวย แตถาแมนกและลกนกออกจากรงได นกเงอกจะอยรวมกนเปนฝงตลอดฤดฝน เกาะกลมกนโดยไมทารง ลวงเขาฤดหนาว จงแยกกนเปนคอกครงเพอหาโพรงรงและออกไข หมนเวยนเปนวงจรเชนน นกเงอกเปนสญลกษณของ "รกแท" เนองจากเปนสตวรกเดยวใจเดยว จะอยกบคเดมตลอดชวต และพอนกยงมลกษณะของหวหนาครอบครวทด คอยหาอาหารและปกปองแมนกกบลกนกใหปลอดภย

Wildlife

17

ตงแตป 2547 ไดมการกาหนดใหวนท 13 ก.พ. เปน "วนรกนกเงอก" เพอใหคนไทยเกดความตระหนกและเหนความสาคญของการอนรกษนกเงอกใหคงอยคปา โดยจะจดกจกรรมระดมทนสาหรบการศกษาวจย และอนรกษนกเงอกในไทย กระทงแหงเขาแผงมา < ชญานศ กระทง หรอเมย (Gaur, Indian bison) เปนววปาชนดหนงในวงศ Bovidae ขนยาว คอสน และมพม (เหนยงคอ) หอยยาวลงมาจากใตคอ เขามสเขยวเขม ปลายเขามสสดบรเวณโคนเขามรอยยน ซงรอยนจะมมากขนเมอสงวยขน ลาตวสดาหรอดาแกมนาตาล เวนแตหนาผากเปนสขาวเทาหรอเหลองทอง เรยกวา "หนาโพ" รวมถงครงลางของขาทงส ตงแตเขาไปถงกบเทา ซงทาใหดเหมอนสวมถงเทา สขาวอมเทาดงกลาวเกดจากคราบนามนในเหงอซงเปนลกษณะเฉพาะ กระทงตวผมขนาดใหญกวาตวเมย ลกทเกดใหมจะมสนาตาลแกมแดงเหมอนสขนของเกง มเสนสดาพาดกลางหลง ลกกระทงขนาดเลกยงไมมถงเทาเหมอนกระทงตวโต โดยมการกระจายพนธในภาคใตของจน อนเดย ภฏาน เนปาล พมา ไทย ลาว กมพชา เวยดนาม มาเลเซย โดยแบงออกเปนชนดยอย 5 ชนด แตกระทงทพบในไทยและมาเลเซยคอ B. g. hubbacki กระทงมลกษณะอยรวมกนเปนฝง โดยฝงหนงมสมาชก 2-60 ตว ประกอบดวยตวเมยและลก บางครงอาจหากนรวมฝงกบววแดง (B. javanicus) หรอสตวกนพชชนดอน ตวผมกอยตามลาพงแตจะรวมฝงเมอถงฤดผสมพนธ ฝงกระทงจะเดนหากนสลบกบการนอนตลอดวน โดยบางตวจะนอนหลบทายนหรอนอนราบกบพน กระทงอยไดทงปาเบญจพรรณ ปาเตงรง ปาดบแลง ปาดบเขา หรอบางครงกเขาไปหากนตามไรราง หรอปาทกาลงฟนฟสภาพ แตจะหากนไมไกลจากแหลงนามากนกเนองจากอดนาไมเกง ชวงฤดหลงเกดไฟปา กระทงจะกนยอดไมออนและหญาระบดทมอยมากตามทงหญาและปาเตงรง ในประเทศไทย กระทงมสถานะเปนสตวปาคมครองประเภทท 2 สวนสถานะทสหภาพสากลเพอการอนรกษธรรมชาตและทรพยากรธรรมชาต (IUCN) จดใหอยในระดบ CR (Critically Endangered) หมายถงมความเสยงตอการสญพนธ ปจจบนพบกระทงเพยงทเดยว คอ เขาแผงมา ในอทยานแหงชาตเขาใหญ ในอดตเขาแผงมาเคยเปนปาผนเดยวกบเขาใหญซงเตมไปดวยความอดมสมบรณ มสตวปานานาชนดอาศยอยชกชม แตการปลกพชเศรษฐกจดวยปยเคมทาใหสภาพปาเรมเสอมโทรม เกดไฟไหมปาบอยครง อยางไรกตาม การอนรกษและฟนฟสภาพปาชวยใหสภาพปาบรเวณเขาแผงมาฟนตวดขน และปรากฏการณสาคญทยนยนถงการฟนตวของสภาพปาเขาแผงมากคอการกลบมาของฝงกระทงปา 4-10 ตวในชวงฤดฝนของป พ.ศ. 2538 ตอมาในป 2547 เรมมคนเขามาลาสตวปาในพนทบอยครง โดยเฉพาะกระทงซงเปนสตวปาขนาดใหญทเสยงตอการสญพนธ จงไดมการตงกลมรกษกระทงเขาใหญขนเพออนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม โดยเฉพาะสตวปาทยงพบปญหาการลาอยเสมอ ทางานรวมกบมลนธคมครองสตวปาและพรรณพชฯ จนกระทงมลนธฯ ยตการดาเนนการชวคราวในป 2550 กลมอนรกษนจงกลายเปนตวหลกในการดแลพนท ปจจบนคาดวา มกระทงทเขาแผงมาประมาณ 50 ตว เปดใหนกทองเทยวเขาชมกระทงไดทกวนตลอดทงป โดยชวงเวลาทกระทงออกหากนมกเปนในชวงบายและเยนทมโอกาสไดพบเหนตวไดมากกวาเวลาอน

18

สลด-พรานปายง "กระทงจาฝง" เขาแผงมาสาหส-ตกไหลเขาตาย 15 กนยายน 2554 - นายโชคด ปรโลกานนท ประธานกลมอนรกษเขาแผงมา ต.วงนาเขยว อ.วงนาเขยว จ.นครราชสมา เปดเผยเหตการณพรานปายงเจากางชยวา กลมอนรกษเขาแผงมารบแจงจากพลเมองด บานไทรทองหมท 7 ต.วงนาเขยว จ.นครราชสมา วา พบกระทงขนาดใหญถกยงไดรบบาดเจบหลบเขามาอย

ในปาตนเขาแผงมา เมอวนท 12 ก.ย.2554 ทผานมา จงประสานไปยงเขตหามลาสตวปาเขาแผงมาและอทยานแหงชาตเขาใหญ ใหนากาลงเจาหนาทออกตดตามชวยเหลอ ซงกลมอนรกษเขาแผงมาไดสนธกาลงกบเจาหนาทจากเขตหามลาสตวปาเขาแผงมาและอทยานแหงชาตเขาใหญ รวม 20 นาย ออกตระเวนตามหาจนพบกระทงตวนเมอเวลาประมาณ 08.00 น. วนท 13 ก.ย. 2554 อยในพนทบานไทรทอง หมท 7 ต.วงนาเขยว หางจากแนวเขตหามลาสตวปาเขาแผงมา ประมาณ 200 เมตร กางชยเปนกระทงเพศผ อายประมาณ 25 ป นาหนกกวา 700 กโลกรม คาดวาถกยงพรานปาดวยอาวธปนไมทราบขนาดเหนอขาหนาซายเปนแผลฉกรรจ หลบซอนอยในพงหญาเชงเขาสงชน ทาทางอดโรย และหวาดระแวงอยางมาก เจาหนาทพยายามกระชบพนทเพอหาทางยงยาสลบและนาตวมารกษา แตภมประเทศทเปนเขาสงชนไมเอออานวย จงพยายามนากาลงโอบลอมและตอนกระทงตวดงกลาวใหเขาสสภาพแวดลอมทเหมาะสม แตไมเปนผล จนเจาหนาทตองประชมกนเพอกาหนดมาตรการใหความชวยเหลอใหมโดยวางกาลงสวนหนงคอยเฝาตดตามความเคลอนไหว และประเมนวากระทงจะออกจากทซอนเขามาอยในสภาพแวดลอมทเหมาะสมใหยงยาสลบเพอนาตวไปรกษาในชวงเชาวนท 14 ก.ย.2554 แตพอมาถงชวงเชา กระทงกลบหลดรอดสายตาของเจาหนาทไป ประมาณ 14.00 น. วนเดยวกน กพบกระทงกางชยลม หรอตาย อยบนไหลเขาลงชะลอในเขตอนรกษพนธสตวปาเขาแผงมา สภาพศพอยในลกษณะตกจากทสง เขาพนเถาวลยและกงไม หวกระแทกพน คอหก สนนษฐานวากระทงตวนพยายามหนขนยอดเขาลงชะลอ แตเกดพลดตกลงมา โดยประธานกลมอนรกษเขาแผงมา ต.วงนาเขยว เขาแจงความและลงบนทกประจาวนไวเปนหลกฐานกบพนกงานสอบสวน สภ.วงนาเขยว เพอใหตดตามหาตวคนรายมาดาเนนคดตอไป นายโชคดกลาววา จากการสบประวต ทงในสวนของภาพถายและขอมลทเคยรวบรวมไวตงแตป 2537 สามารถระบไดชดเจนวาเจากางชย หรอกระทงทถกยงตวน เปนกระทงเพศผ ซงเปนจาฝงของกระทงชดแรกทอพยพจากอทยานแหงชาตเขาใหญเขามาตงถนฐานทเขาแผงมาตงแตป พ.ศ. 2537 โดยครงนนมกระทงเขามาตงถนฐานทเขาแผงมา 7 ตว และไดจดทาประวตพรอมภาพถายบนทกกจกรรมและชวประวตอยางใกลชด โดยเฉพาะจาฝงทเพงเสยชวตลง จนท.ตงชอใหวา "กางชย" ถอเปนกระทงจาฝงตวแรกทนาฝงลงมาหาแหลงทอยอาศยใหมกอนกระทงกลมอนจะอพยพตามลงมาจนปจจบนมกวา 100 ตว ความตายของ “กางชย” ถอเปนการสญเสยกระทงเขาแผงมาตวท 14 ตงแตป พ.ศ. 2552

เพลงโคราช เปนศลปะพนบานทมการรองราเปนภาษาโคราช มความไพเราะ สนกสนาน ประวตเลาวา พรานชอเพชรนอยออกไปลาสตวในเขตหนองบนนาก อาเภอโชคชย คนหนงแกแอบฟงลกสาวพญานาคขนมานงรองเพลงคนเดยวรมหนองนา และประทบใจความไพเราะกบเนอหาของเพลง จงจาเนอและทานองมารองใหคนอนฟง ลกษณะเพลงทรองเปนเพลงกอม หรอเพลงคสอง อกตานานเลาวา ชาวโคราชไดเพลงโคราชจากอนเดย โดยพระยาเขมเพชรเปนผนามาพรอมลเกและลาตด โดยใหลเกอยกรงเทพฯ ลาตดอยภาคกลาง และเพลงโคราชอยนครราชสมา โดยเปนเพลงกอม ตานานทงสองเลาตรงกนวาเพลงโคราชระยะแรกเปนเพลงกอม (กอม เปนภาษาโคราชและภาษาอสาน แปลวาสน เพลงกอมหมายถงเพลงสนๆ วาโตตอบกลาวลอยๆ ทงมความหมายลกซงหรอไมมความหมาย) นอกจากน หมอเพลงสวนหนงยงเลาวา ในสมยรตนโกสนทรมสงครามไทยกบเขมรบอยครง เมอไทยชนะครงใด ชาวบานจะเฉลมฉลองดวยการขบรองและรายรากนในหมสกทเรยกวา "ซมบานสก" ใกลชมทางรถไฟถนนจระ เพลงโคราชจงเรมทหมบานน ทาทางการรารกราถอย และการปองห สนนษฐานวาประยกตจากการเลนเจรยง ทเปนเพลงพนบานของชาวสรนทรผสมกบเพลงทรงเครองของภาคกลาง แตหลกฐานในการเลนเพลงโคราชปรากฏในป 2456 ทสมเดจพระศรพชรนทราบรมราชนนาถ พระราชชนนพนปหลวง เสดจฯ มาเปดถนนจอมสรางคยาตรและเสดจฯ เยอนพมาย ในโอกาสรบเสดจครงนน หมอเพลงชายรนเกาชอเสยงโดงดงมากชอนายหร บานสวนขา ไดเลนเพลงโคราชถวาย

19

องคกรอนรก กลมรก

ประโยช กลมอน

สรางเว

กษสาคญในวงนาเขยว กษกระทงเขาใหญ รวบรชน และเปนสอกลางในนรกษเขาแผงมา (กลมวทเครอขายชมชนรอบผ

รวมสมาชก 32 คนกอตนการแจงขาวหลงจากพบมกลวยปา) ระดมทนเพอผนปาในการสงเสรมการ

ตงเมอปลายป 2547เพอบวากระทงทเขาใหญถกอจดกจกรรมเฝาระวงแลรมสวนรวมรกษาฐานทร

ออนรกษ บาเพญกลาบอยครงในชวงนน ละปองกนไฟปาและรพยากรธรรมชาต

กฤชกนก > โครงการจดสรรทดนทากนแกราษฎรผยากไรในพนทปาสงวนเสอมโทรม (คจก.) เปนโครงการของกองอานวยการรกษาความมนคงภายในทรฐบาลชดพลเอกชาตชาย ชณหวณ อนมตตงแตวนท 17 เมษายน 2533 เพอเพมพนทปาไมของประเทศใหได 40 % พรอมกบจดสรรทดนทากนใหประชาชนผยากไรทบกรกปาสงวนอยอยางผดกฎหมาย ใหมหลกแหลงทากนทชดเจนและกฎหมายรองรบ สานกงานการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม (ส.ป.ก.) ไดปฏรปทดนเพอเกษตรกรรมมาตงแตป 2518 โดยนาทดนของรฐและทดนทจดซอจากเอกชนมาจดใหเกษตรกรทไมมทดนทากนเปนของตนเอง หรอไมเพยงพอแกการครองชพ เขาทาประโยชน เชา หรอเชาซอ พรอมจดอบรมการทาเกษตร การสนบสนนสนเชอ และโครงสรางพนฐานให โดยแตละโครงการจะมการจดสรรพนทเปนสวนๆ อาท แปลงปาชมชน แปลงเกษตรกรรม แหลงนา ถนน และธรณสงฆ เปนตน กฤชกนก > นคม คจก. นครราชสมา ในป 2546 กรมปาไมมอบให ส.ป.ก. นาทดน 3,798 ไรของบรษทเอกชน (วนาวาส จากด) ไปจดสรรใหเกษตรกร (ยากจน) ในจงหวดนครราชสมาเพอทาการเกษตร จนรวมตวกนเปนนคมเศรษฐกจพอเพยง นคมเศรษฐกจพอเพยง เขตปฏรปทดน อ.วงนาเขยว ตงอยในทองทบานคลองบง หมท 9 ต.วงนาเขยว และบานโคกสนตสข หมท 9 ต.วงหม อ.วงนาเขยว จ. นครราชสมา ในเขตพนทปาสงวนแหงชาตเขาภหลวง (โซนอ) โดยเรมนาเกษตรกรรนใหมทผานกระบวนการพฒนาและฝกโดยวทยาลยเกษตร เขามาบกเบกเมอราวป 2551 แตละคนไดรบจดสรรทดนราว 2 ไรเศษๆ และดาเนนการจดสรรแลวกวา 100 ราย โดยเกษตรกรเลหานสามารถใชทดนและความรทอบรมมาในการสรางรายไดเฉลยนไมตากวาเดอนละ 25000 บาท หกตนทนการผลตประมาณครงหนง เทากบพวกเขามรายไดสงกวาเงนเดอนปรญญาตร ปจจบนนคมแหงนดาเนนการในระบบสหกรณ ปลกผกปลอดสารพษและเลยงสตว โดยเกษตรกรทาปยหมกชวภาพใชเองและปลกพชสมนไพรไลแมลงแทนสารเคม มการสาธต ฝกอบรม และถายทอดประสบการณตามแนวทางเศรษฐกจพอเพยงในนคมฯ และจดการทองเทยวเชงเกษตร ไฟปา wildfire, forest fire เปนปรากฏการณธรรมชาตของระบบนเวศปาไม ในอดตไฟปาจะจากดอยในเขตปาผลดใบ เชน ปาเตงรง หรอปาเบญจพรรณ ทมใบไมรวงสะสมในฤดแลง เพราะเมอไปถงปาดงดบหรอเขตชมชน เชน บรเวณ ลมนา ไฟจะลดความรนแรงและดบไปในทสด สาเหตทไฟปาเกดขนบอยในฤดแลงเนองจากเปนฤดทอากาศแหง หญา หรอตนไมเลกๆ แหงตายกลายเปนเชอเพลง แตตวการสาคญกคอมนษย ทงการเผาไรจนไฟลกลาม การเผาปาเพอลาสตวและเกบของปา การทงกนบหรขณะใชเสนทางในปา การเผาปาใหเกดหญาระบดเพอเลยงสตว รวมถงความรเทาไมถงการณของนกทองเทยว และการกลนแกลงหรอคกคะนองของคนในพนท การจดการไฟปาระดบชมชน ตองทามากกวาประกาศหามเผา การจดการทดคอการเฝาระวงและปองกนไฟปาในพนทโดยรอบชมชน ประกอบดวยการสรางจตสานก ใหความรเรองอนตรายของไฟปาและแนวทางปองกนไฟทถกตอง เชน การทาแนวกนไฟ วธการเฝาระวง เชน สงเกตปรมาณเชอเพลง กาจดวชพช การลาดตระเวน การแจงขาว และการดบไฟ ซงตองอบรมและจดเครองมอให ทงอปกรณดบไฟ เครองมอสอสาร และยานพาหนะ การชงเผา early burning คอ การเผาโดยกาหนด (prescribe burning) ซงนยมทาในชวงตนฤดไฟปาเพราะมหญาและใบไมแหงเปนเชอไฟ การชงเผาชวยลดปรมาณเชอเพลงในปาและเกดหญาระบดเปนอาหารสตวปา แนวกนไฟ firebreak คอ แนวกดขวางตามธรรมชาตหรอทมนษยสรางขนเพอหยดยงไฟปา หรอเปนแนวตรวจการณไฟ โดยกาจดเชอเพลงททาใหเกดไฟปาออกเพอตดชวงความตอเนองของเชอเพลง ปองกนไฟลกลามเขาพนทคมครอง หรอปองกนไฟลกลามออกจากพนททกาหนด เปนการทาลวงหนากอนเกดไฟปา โดยใชการเผา ใชสงทมอย เชนลาหวย ผาหน ถนน ทางรถไฟ ใชสารเคม เชน ยากาจดวชพชหรอสารหนวงไฟ (มผลกระทบตอสงแวดลอม) หรอใชวธใหนาแกพชหรอปลกพชสเขยวตลอดป เชน กลวย หรอปาชมชน ซงเปนแนวกนไฟถาวร แนวดบไฟ Fire line แนวกนไฟททาขนขณะเกดไฟไหมเพอชวยในการดบไฟทางออม หรอการดบไฟดวยไฟ

Life & Land Forest & Fire

21

การเขยนสารคด สารคด คอ การใหขอมลความรในลกษณะทนาสนใจ ชวนอาน โดยใชกลวธหรอเทคนคของงานวรรณกรรม สอดแทรกองคประกอบทนาสนใจเพอใหผอานอยากตดตามและไดความสนกสนานเพลดเพลน สารคดทดควรมธมหลกเพยงหนงธม (หรอสอง) เทานน และควรนาเสนอประเดนทตองการใหมเอกภาพ ลาดบความใหตอเนองสอดคลองกนทงเรอง ผเขยนควรทาตวเปน ห ตา จมก ปาก ใหผอาน ดวยการสงเกต ฟง ถาม และบอกเลาหรอบรรยายสงทไดเหน ฟง และปฏบตอยางละเอยด

โครงสราง ชอเรอง ความนา สวนเชอม เนอเรอง >>> ความจบ

เนอหา ธมหลกทตองการนาเสนอ (เนอหา/ประเดนหลก) ประเดนท 1 ประเดนท 2 ประเดนท 3

องคประกอบ < Thread (ตวละครเลาเรอง, สงของทเชอมโยงเรอง) < ขอเทจจรง (สถต ตวเลข ประวตความเปนมา) < ประจกษพยาน (บคคล เรองเลา) < เสยง (คาสมภาษณ, บทสนทนา) < ภาพ (การบรรยายสถานท เวลา บรรยากาศ) < การสงเกต (ความรสกของตวละคร ความรสกและ < ความคดเหนสวนตว สมผสทงหาของผเขยน)

 

การเกบขอมล ขอมลในการเขยนสารคดประกอบดวย ขอมลโดยตรง (จากการสมภาษณหรอการซกถามผร การสงเกตพฤตกรรม ปฏกรยาของคนรอบขาง และบรรยากาศแวดลอม การมสวนรวมหรอลงมอปฏบตดวยตนเอง) และ ขอมลโดยออม (การคนควา การอานหนงสอ ตารา เอกสารตางๆ การฟงคาบอกเลาของผอนตอเรองหนงๆ) ซงควรจะมทงสามอยางประกอบกน ไมวาจะเขยนสารคดอะไรกตาม แนวทางการเกบขอมลบคคล ควรสอบถามคนหลายคนในแตละประเดน อยาคดวาไดแลว พอแลว ทงนเพอตรวจสอบความถกตองของขอมลทได และเพอใหเหนแงมมความคดตาง นอกจากน ควรสอบถามคนหลายๆกลม เพอเปนตวแทนความคดเหนของผมสวนไดสวนเสยทกฝาย เนอหาทนาเสนอจะไดครบถวน รอบดาน และเปนกลางทสด การสมภาษณคนจานวนมากยงเออใหผเขยน "เลอก" บคคลทนาเสนอประเดนไดชดเจนและแหลมคมทสด ทาใหงานเขยนมพลงมากขน ขอมลยงมาจากการสงเกตบคลก สหนาแววตา คาพด พฤตกรรม ลกษณะนสย รวมไปถงบรบทรอบตวของบคคล เชน บานเรอน ททางาน ผคนแวดลอม สตวเลยง อกดวย ทงน นอกจากการบนทกเสยง ผเกบขอมลควรจดบนทกสวนตวไวดวย สงหลกๆ ทควรจดม 3 อยางดวยกน คอ (1) ขอความสาคญ ทฟงแลวมนใจวาตองใชหรอมโอกาสไดใช (อาจจะจดขอความนนและ/หรอ ชวงเวลาในแถบบนทกเสยงเพอใหรตาแหนงและสามารถกลบไปฟงซาไดงาย) (2) อากปกรยาของผพด สหนา แววตา รวมทงบรรยากาศแวดลอม ทงสถานท เวลา อากาศ ผฟงคนอนๆ อารมณโดยรวมของกลม (3) ทสาคญทสดคอบนทกความรสกของตวเองในขณะนน เชน ชอบ ไมชอบ เหนดวย ไมเหนดวย แงคดทไดจากการฟง ประเดนคาใจเพอไวถามตอหรอถามบคคลอน เปนตน หลกสาคญในการเกบขอมล คอ การศกษาประเดนลวงหนา มเรองราวทตองการร ชองวางทตองการเตมเตม คาถามทตองการคาตอบ และแสวงหาผรหรอชองทางทจะตอบ เตม หรอใหขอมลทตองการไดถกตองครบถวนทสด ทงในแงวชาการ ผลกระทบ ความรสก และอนๆ โดยเลอกบคคลทเชอถอได รลก

22

รจรง ในเรองนนๆ ควรใหความเคารพผใหขอมลไมวาจะเปนใคร ควรนดหมายเวลาลวงหนาหากทาได และรกษาเวลาทตกลงไวอยางเครงครด ซกถามอยางมมารยาทและมสมมาวาจา ใชความออนนอมจรงใจเปนทตง ไมใชอคตหรอตดสนคนลวงหนา และใชเวลาของเขาใหเกดประโยชนสงสด เชน ไมถามคาถามพนๆทหาคาตอบเองได เปนตน

ขอคดในการเขยนสารคด อยาเสยดาย ทงเวลาและขอมล พยายามใชเวลาในการเกบขอมลใหไดมากทสด แตเวลาเขยน ให

เลอกแลวเลอกอก คดและตดทอนเฉพาะขอมลทใช นาสนใจ และมพลงในการนาเสนอประเดนทตองการดทสดเทานน อยาโออวดวาทางานหนกดวยการใสขอมลทไมจาเปน

ไมหลงประเดน สงทตองการนาเสนอจะตองชดเจนตงแตตนจนจบ มเอกภาพทงเรอง เชคความถกตองของขอมลทกครง (วนเดอนป ชอนามสกล ยศ ตาแหนงหนาท ขอมลเฉพาะทไม

ควรผด) อยาเชอแหลงขาวทกอยาง ตองตรวจสอบเสมอแมเรองเลกนอย ฟงคาแนะนาของ บ.ก. และ คาวจารณของผอาน ระวงประเดนทางกฎหมาย (การละเมด) และจรรยาบรรณ ทงการเขยนเรองและถายภาพ

การเขยนทด

• เปนตวของตวเอง • ใชภาษาไทยทด ถกอกขระ ไวยากรณ (หลกเลยง passive voice “ไดรบ” ≄ “ถก”) • เขยนใหเขาใจงาย หลกเลยงภาษาตางประเทศหรอศพทเฉพาะ หลกเลยงคาศพทหรอสานวนทใช

กนเกรอจนเฝอ (ใบหนาเปอนยม) • เฉพาะเจาะจง เลอกกรยาทมพลงแสดงการกระทา อธบายดวยรายละเอยด อยาใชคาพดลอยๆ

หรอคาคณศพทดาดๆ เชน สวย แพง ถก จานวนมาก เยอะ เตมไปหมด (ซงแตละคนกาหนดนยามไมเทากน) แตใหเลอกคาทเจาะจง อธบายชดเจน เหนภาพ เขาใจไดตรงกนโดยไมผดเพยน

• การใชคาหยาบคาย ตองอยใน “-” และมเหตผลทดพอเทานน • เลอกใชภาษาเขยนหรอภาษาพดใหเหมาะกบบรบทของเรอง แนวหนงสอ และกลมผอาน • ใหความสาคญกบ lead และ ending ความนาชวยดงความสนใจใหเขาสเรอง ความจบทหกมม

หรอกระแทกใจชวยใหผอานจดจาเรองนนไปอกนาน • เรยบเรยงขอมลใหเปนลาดบ ลนไหล ไมสะดด ระวงการเขยนวกวน ซาซาก หรอยาประเดนเดม

เมอพดเรองหนงจบแลว ไมจาเปนตองพดซาหรอตอกยาอก • อยาสรปความ ใหตวละครพดเองหรอแสดงใหผอานเหนจากการเลาเรอง การพรรณนา

โดยเฉพาะบกลก ลกษณะ การกระทา คาพด ปฏกรยาของบคคล • ใชสมผสทงหาบรรยายใหเกดความรสก เหนภาพ ไดกลน รบรรส และตระหนกถงรายละเอยด • เครองหมายคาพดมคณคาและความหมาย ใชเมอมสงทนาสนใจและตรงใจ หรอเปนสงทผพดจะ

ทาไดดกวาเราเขยน อยาใสเครองหมายคาพดกบการเอยถงขอเทจจรงทวไป แตเกบไวสาหรบความคดเหนและประสบการณทพเศษเฉพาะจรงๆ

• ใชความคดสรางสรรค ทดลองนาเสนอวธการใหมๆ • เขยนแลวเขยนอกจนกวาจะดทสด (ในเวลาทอานวย) 

Feature writing

23

Notes

25

นฤภร แกวยวน (กลวย) หทยรตน รตนจงกล (แอม) ธญชนก จตรการณรตน (มก) นภสรณ ไชยวฒกรณวานช (ตก) จดาภา เอกอนทร (ออม) ศภกตต แสวงการ (บล) ศากน บางกระ (โจ) ฐชาภทร ศรหมนไวย (ขง) อรวรรณ ธรพฒนไพโรจน (มก) ศกษก ศขถงทอง (ไอซ) กฤชกนก ศรเมอง (เมย) รญชดา คนยมเวคน (รง) วรางคณา บราณเดช (แตงโม) ชมพนท ทบทมชย (พลอย) มนตประไพ หรญบรณะ (ยม) พรยา เวชชศาสตร (แอม) วรญญา ดอยลอม (อาย) ธมวรรณ สมครอภรกษ (เบลล) สรกานต กตตลกษณวงศ (มก) ชญานศ สงเสรมสวสด (มว) คทลยา แวนแกว (พพ) กญญา ลาซอน (พบ) กญญชลา นาวานเคราะห (พกอย) ราชศกด นลศร (พฮก)

ราชศกด นลศร (พฮก) นกเขยนประจากองบรรณาธการนตยสาร เนชนแนล จโอกราฟฟก (ภาษาไทย) มประสบการณในการเขยนสารคดหลากหลายรปแบบ มลลาในการสบคนขอมล และเทคนคเขาถงชาวบานทไมเหมอนใคร (และยากทใครจะลอกเลยนแบบได) แตมหลายสง ทสามารถ และสมควร เรยนรจากผชายคนน

กญญชลา นาวานเคราะห (พกอย) นกเขยนสารคดและนกแปลฟรแลนซทเปยมความ

สามารถ ทงเขยนสารคดให เนชนแนล จโอกราฟฟก (ภาษาไทย) ทงมาชวยสอน visual culture ในวชา

วส 316 แตงานหลกทอยากเอาดคอการวาดลายเสนเกๆและสนาเทๆ ขอชมฝไมลายมอและอดหนนผลงาน

Findland by Hand ไดทรานหนงสอทวประเทศ

Trippers

อยนา จงรคณนา อยถา รคณคหา อยนา จงรคณนา รคณขาวปลานาด อยปา จงรคณปา รจกรกษาราศ รกไม รกปาพนาล รกชวตสตวสารพน ทงนา ไมรคณนา ทงถา ทงคหาสวรรค ทงไร ทงนาเนองนนต ขาวปลาเคยปนเปลยนไป ทงปา ไมรคณปา สงหสาราสตวนอยใหญ เปนผด เปนพษ เปนภย เหนไม เปนเงน งอกงาม ยงใหญยงดตตรา ราคากาไรหลายหลาม จบใสโสรงโยงยาม เปนไมมนามสาแดง อยเมองจงมตาเมอง ไวคอยชาเลองหลกแหลง ปราบทงเปนทางลายแทง เปลยนแปลงเปนตกใหญโต คอความเจรญเดนหนา คอความพฒนากวาโก ทางดวน ทางเอก ทางโท ทางใจไหวโหว วงเวง ไมรคณฟาคณดน ลมทงลมถนขมเหง อานาจบาตรใหญยาเยง ลวนคนกนเองทงนน คนกนเองทงนน สบเจตนาซ ปางามแผนดนงาม และโมงยามกยนด ผนเคลอนใหเดอนป เปนปกตฤดกาล ใจทรามคอใจสตว อบาทววบตประหตประหาร คลาดเคลอนทงจกรวาล แลววกฤตทงโลกา ใจสบจงพสจน เพอใจสบเจตนา ใจสบใจรกษา ใหปางามแผนดนงาม ใจสบคอใจส กบใจสตวอนแสนทราม ฟองยคประจานยาม อนทรยคไปทกสมย เอาชพเขาแลกชพ อนเปนทพยอมนไตย สบภและสบไพร ใหคงชพ ณ ใจชน ปลดชพเพอปลกชพ ชประทปแกสากล ปลกจตสานกคน ใหรกถนแผนดนจรง สนสบไมสนสบ สบเจตนานใหญยง ทอดชพใชทอดทง จงชพจดเปนบทเรยน สบเจตนา สบ นาคะ- -เสถยร สถตยเสถยร สบเทยนเพอสงเทยน สวางทวแผนดนเทอญ

"เดอนหงายกลางปา" เนาวรตน พงษไพบลย

 

 

 

 

“The Road Not Taken”

Two roads diverged in a yellow wood, And sorry I could not travel both And be one traveler, long I stood

And looked down one as far as I could To where it bent in the undergrowth;

Then took the other, as just as fair

And having perhaps the better claim, Because it was grassy and wanted wear;

Though as for that, the passing there Had worn them really about the same,

And both that morning equally lay In leaves no step had trodden black Oh, I kept the first for another day!

Yet knowing how way leads on to way, I doubted if I should ever come back.

I shall be telling this with a sigh Somewhere ages and ages hence:

two roads diverged in a wood, and I — I took the one less traveled by,

And that has made all the difference.

Robert Frost

ทางแยก

ถนนสายน แยกเปนสองเสนทาง หนงนนพราวพราง สอางดวยความวไล

สวยดวยแสงเงนทอง ทกายกองทวไป โรยกลบดอกไม อนสดใสตระการ

อกทางหนงนน เปยมดวยความยากเยน สงทมองเหน คอทกขทรมาน

ทางมนแสนลาเคญ ใครแลเหนไมผาน

เพราะไมสราญ ดงทางอนสดใส

เจาพราบเอย เจาไดเหนผานมา สงทเจาหา อยบนหนทางเสนใด

ทางหนงแสนเปนสข ทางหนงทกขยงใหญ

หนทางเสนไหน เจาโบยบนสมน

เพลงเพอชวต - นรนาม

โครงการนเปนสวนหนงของวชา วส 318 การเขยนสารคด กลมวชาหนงสอพมพและสงพมพ คณะวารสารศาสตรและสอสารมวลชน

มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2555