พระราชประวต รชกาลท 6

พระบาทสมเดจพระปรเมนทรมหาวชราวธฯ พระมงกฎเกลาเจาอยหว เปนพระมหากษตรยรชกาลท 6 แหงพระบรมราชจกร

วงศ เสดจพระราชสมภพเมอ วนเสาร เดอนย ขน 2 ค า ปมะโรง ตรงกบวนท 1 มกราคม พ.ศ. 2423 เปนพระราชโอรสพระองคท

29 ในพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว เสวยราชสมบตเมอวนเสารท 23 ตลาคม ปจอ พทธศกราช 2453 และเสดจ

สวรรคตเมอวนท 26 พฤศจกายน พ.ศ. 2468 รวมพระชนมพรรษา 45 พรรษา เสดจด ารงราชสมบตรวม 15 ป

พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ทรงพระราชอจฉรยภาพและทรงบ าเพญพระราชกรณยกจในหลายสาขา

ทงดานการเมองการปกครอง การทหาร การศกษา การสาธารณสข การตางประเทศ และทส าคญทสดคอดานวรรณกรรมและ

อกษรศาสตร ไดทรงพระราชนพนธบทรอยแกวและรอยกรองไวนบพนเรอง กระทงทรงไดรบการถวายพระราชสมญญาเมอ

เสดจสวรรคตแลววา "สมเดจพระมหาธราชเจา" พระองคเปนพระมหากษตรยใน พระราชวงศจกรพระองคแรกทไมมวดประจ า

รชกาล แตไดทรงมการการสถาปนาโรงเรยนมหาดเลกหลวง หรอวชราวธวทยาลยในปจจบน ขนแทน ดวยทรงพระราชด ารวา

พระอารามนนมมากแลว และการสรางอารามในสมยกอนนนกเพอบ ารงการศกษาของเยาวชนของชาต จงทรงพระราชด ารให

สรางโรงเรยนขนแทน

พระบรมราชานสาวรยแหงแรกของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว สรางแลวเสรจเมอพ.ศ. 2485

ประดษฐาน ณ สวนลมพน ซงเปนบรเวณทดนสวนพระองค ทพระราชทานไวเปนสมบตของประชาชน เพอจดงานสยามรฐ

พพธภณฑแสดงสนคาไทยแกชาวโลกเปนครงแรก เพอบ ารงเศรษฐกจและพาณชยกรรมของประเทศ (แตมทนไดจดกเสดจ

สวรรคตเสยกอน) และทรงตงพระราชหฤทยวาเมอเสรจงานแลว จะพระราชทานเปนสวนสาธารณะพกผอนหยอนใจแหงแรกใน

กรงเทพฯ ทงน ในวนคลายวนสวรรคตของทกป วนท 25 พฤศจกายน พระบาทสมเดจพระเจาอยหว หรอผแทนพระองค จะ

เสดจพระราชด าเนนไปทรงวางพวงมาลา ถวายบงคมพระบรมราชานสรณ ณ สวนลมพนแหงน ในวนนนมหนวยราชการ

หนวยงานเอกชน นสตนกศกษา พอคาประชาชนจ านวนมากไปวางพวงมาลาถวายราชสกการะ และยงทรงพระกรณาโปรด

เกลาฯ ใหบ าเพญพระราชกศลอทศถวาย ณ วชราวธวทยาลย

ใน พ.ศ. 2524 องคการการศกษาวทยาศาสตรและวฒนธรรมแหงสหประชาชาต (UNESCO) ไดยกยองพระเกยรต

คณของ พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว วาทรงเปนบคคลส าคญของโลก ผมผลงานดเดนดานวฒนธรรม ในฐานะท

ทรงเปนนกปราชญ นกประพนธ กว และนกแตงบทละครไวเปนจ านวนมาก

พระนามเตม

พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว มพระนามเตมวา "พระบาทสมเดจพระปรเมนทรมหาวชราวธ เอกอรรค

มหาบรษบรมนราธราช พนตประชานาถมหาสมมตวงศ อดศยพงศวมลรตนวรขตตราชนกโรดม จาตรนตบรมมหาจกรพรรด

ราชสงกาศ อภโตสชาตสงสทธเคราะหณจกรบรมนาถ จฬาลงกรณราชวรางกรบรมมกฏนเรนทรสรสนตตวงศวสฐ สสาธตบ

รพาธการ อดลยกฤษฎาภนหาร อดเรกบญฤทธ ธญลกษณวจตรโสภาคยสรรพางค มหาชโนตมางคประณตบาทบงกชยคล

ประสทธสรรพศภผลอดม บรมสขมาลยทพยเทพาวตาร ไพศาลเกยรตคณ อดลยวเศษสรรพเทเวศรานรกษ บรมศกดสมญาเทพ

วาราวด ศรมหาบรษสทธสมบต เสนางคนกรรตนอศวโกศล ประพนธปรชา มทวสมาจาร บรบรณคณสารสยามาทนครวรต

เมกราชดลก มหาปรวารนายกอนนตมหนตวรฤทธเดช สรรพวเศษศรนธร บรมชนกาดศรสมมต ประสทธวรยศมโหดมบรมราช

สมบต นพปฎลเศวตฉตราดฉตร สรรตโนปลกษณมหาบรมราชาภเษฏาภสต สรรพทศทศวชตไชย สกลมไหศวรยมหาสวามนทร

มเหศวรมหนทรมหารามาธราชวโรดม บรมนาถชาตอาชาวศรยพทธาธไตรรตนสรณารกษ อดลยศกด อรรคนเรศราธบด เมตตา

กรณา สตลหฤทย อโนมยบญการสกลไพศาล มหารษฎาธบดนทร ปรเมนทรธรรมกมหาราชาธราช บรมนาถบพตร พระมงกฏ

เกลาเจาอยหว"

ตอมาใน พ.ศ. 2459 ไดทรงเปลยนค าน าหนาพระปรมาภไธยของพระองคเองใหมวา "พระบาทสมเดจพระรามาธบด

ศรสนทรมหาวชราวธ อรรคมหาบรษบรมนราธราช พนตประชานาถมหาสมมตวงศ ฯลฯ พระมงกฏเกลาเจาอยหว"

พระราชประวต

พระราชสมภพ

พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ทรงเปนพระโอรสองคท 29 ในพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว

รชกาลท 5 และทรงเปนพระโอรสองคท 2 ของสมเดจพระศรพชรนทราราชนนาถ พระบรมราชชนนพนปหลวง(สมเดจพระนาง

เจาเสาวภาผองศร)พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ทรงพระราชสมภพเมอวนเสาร เดอนย ขน 2 ค า ปมะโรง ตรงกบ

วนท 1 มกราคม พทธศกราช 2423 ร.ศ. 99 เมอเวลา 08.55 นาฬกา ทรงไดรบพระราชทานพระนามวา “สมเดจพระเจาลกยา

เธอ เจาฟาวชราวธ” เมอพระชนมายได 8 พรรษา ในปพทธศกราช 2431 ทรงไดรบการสถาปนาขนเปนสมเดจพระเจาลกยาเธอ

เจาฟามหาวชราวธ กรมขนเทพทวาราวด ปรากฏพระนามตามทจารกในพระสพรรณบฏวา “สมเดจพระเจาลกยาเธอ เจาฟา

มหาวชราวธ เอกอครมหาบรษบรมนราธราช จฬาลงกรณนาถราชวโรรส มหาสมมตขตตยพสทธ บรมมกฎสรยสนตตวงศ

อดสยพงศวโรภโตสชาต คณสงกาศวมลรตน ทฤฆชนมสวสดขตตยราชกมาร” ทรงมพระเกยรตยศเปนชนท 2 รองจากสมเดจ

พระบรมโอรสาธราช เจาฟามหาวชรณหศ สยามมกฎราชกมาร ทรงมสมเดจพระพนางเธอ สมเดจพระเจานองนางเธอ

และสมเดจพระเจานองยาเธอ รวมสมเดจพระบรมราชชนก สมเดจพระบรมราชชนน ดงน

1. สมเดจเจาฟาหญงพาหรดมณชย กรมพระเทพนารรตน

2. สมเดจเจาฟาชายมหาวชราวธ(รชกาลท 6)

3. สมเดจเจาฟาชายตรเพชรรตมธ ารง

4. สมเดจเจาฟาชายจกรพงศภวนาถ กรมหลวงพษณโลกประชานาถ

5. สมเดจเจาฟาชายสรราชกกธภณฑ

6. สมเดจเจาฟาหญง (สนพระชนมวนทประสต)

7. สมเดจเจาฟาชายจฑาธชธราดลก กรมขนเพชรบรณอนทราชย

8. สมเดจเจาฟาชายประชาธปกศกดเดชน กรมขนสโขทยธรรมราชา (รชกาลท 7)

การศกษา

พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ในขณะทรงพระเยาวไดทรงศกษาในพระบรมมหาราชวง พระอาจารย

ภาษาไทย คอ พระยาศรสนทรโวหาร (นอย อาจารยางกร) พระยาอศรพนธโสภณ (ม.ร.ว. หน อศรางกร) และหมอมเจา

ประภากรในสมเดจพระเจาบรมวงศเธอ เจาฟามหามาลา กรมพระยาบ าราบปรปกษ

ส าหรบภาษาองกฤษทรงศกษาจากครชาวองกฤษชอ โรเบรต มอแรนต (Robert Morant) ซงพระองคทรงใหความ

สนพระทยและทรงพระปรชาสามารถแปลอปรากร เรอง “มกาโด” ซงเปนบทประพนธระดบวรรณกรรมโลกของวลเลยมกล

เบรต เมอทรงพระชนมายได 10 พรรษา เสดจเขารบการศกษาในโรงเรยนราชกมาร ซงตงอยในเขตพระบรมมหาราชวงนนเอง

ภายหลงพระราชพธโสกนต (โกนจก) ในเดอนธนวาคม ปพทธศกราช 2435 แลว ในปตอมาทรงพระชนมายได

เพยง 12 พรรษาเศษ ไดเสดจไปทรงศกษาตอ ณ ประเทศองกฤษ ตามพระบรมราโชบายของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลา

เจาอยหว พระบรมชนกนาถ ทจะทรงสงพระเจาลกยาเธอหลายพระองคไปทรงศกษาวชาการในสาขาตางๆ ณ ทวปยโรปเพอ

น าความรกลบมาพฒนาประเทศใหเจรญทดเทยมกบนานาอารยประเทศตอไป จงนบไดวาพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลา

เจาอยหวเปนพระมหากษตรยไทยพระองคแรกททรงไดรบการศกษาจากตางประเทศ มผ โดยเสดจฯ คอ

1. พระองคเจาสวสดโสภณ (สมเดจพระเจาบรมวงศเธอ กรมพระสวสดวดนวศษฎ)

2. พระองคเจาอาภากรเกยรตวงศ (พระเจาบรมวงศเธอ กรมหลวงชมพรเขตอดมศกด)

3. หมอมราชวงศสทธ สทศน (นายพลโท พระยาวชตวงศวฒไกร)

4. พระมนตรพจนกจ (เจาพระยาพระเสดจสเรนทราธบด นามเดม หมอมราชวงศ เปย มาลากล)

ซงท าหนาทเปนพระอภบาล และถวายอกษรเมอเสดจถงประเทศองกฤษ ทรงรบการอบรมความรเบองตนจาก

เซอรเบซลทอมสน (Sir Basil Thomson) ณ เมองแอสคอต (Ascot) ในระหวางประทบอยทแอสคอตนน สมเดจพระบรม

โอรสาธราช เจาฟามหาวชรณหศ สยามมกฎราชกมาร สวรรคตเมอวนท 4 มกราคม พ.ศ. 2437

พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวจงไดทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ สถาปนาสมเดจพระเจาลกยาเธอ เจา

ฟามหาวชราวธ กรมขนเทพทวาราวด ขนเปนสมเดจพระบรมโอรสาธราช สยามมกฎราชกมารแทน

เมอวนท 19 พฤศจกายน พ.ศ2439 ทรงยายไปประทบทบานใหมชอ เกรตน (Graitney) ต าบลแคมเบอรลย

(Camberley) ใกลออลเดอรชอต (Aldershot) โดยมนายพนโท ซ ว ฮม (C.V. Hume) เปนผถวายการสอนวชาทหาร สวน

วชาการพลเรอนมนายโอลเวยร ( Olivier) ชาวองกฤษเปนผถวายการสอน และนายบวเยร (Bouvier) ชาวสวส เปนผถวาย

การสอนภาษาฝรงเศส

ตอมาในปพทธศกราช 2440 ทรงเขาศกษาวชาการทหารบกทโรงเรยนนายรอยทหารบกแซนดเฮสต (Royal

Military, Sandhurst) เมอทรงส าเรจการศกษาแลว กทรงเขารบราชการทหารในกรมทหารราบเบาเดอรม (Derham Light

Infantry) ทนอรธแคมป (North Camp) ณ ออลเดอรชอต และเสดจไปประจ าหนวยภเขาท 6 คายฝกทหารปนใหญทโอค

แฮมปตน (Okehampton) ตอมาอกเดอนหนงเสดจไปทรงศกษาทโรงเรยนปนเลกยาวทเมองไฮยท (School of Musketry

of Hythe) ทรงไดรบประกาศนยบตรพเศษและเหรยญแมนปน หลงจากนนทรงเขาศกษาวชาประวตศาสตรและกฎหมายท ไค

รสตเชช ( Christ Church) มหาวทยาลยออกซฟอรดระหวาง พ.ศ2442 ถง พ.ศ2444 ซงเปนหลกสตรทมหาวทยาลยจดถวาย

แดพระราชวงศองกฤษ จงไมมการรบปรญญาบตร พระองคทรงพระราชนพนธวทยานพนธทางประวตศาสตรเรอง The War

of the Polish Succession (สงครามสบราบสมบตโปแลนด) ตอมามผสนใจน าไปแปลเปนภาษาฝรงเศลอกดวย

ในดานกจกรรม พระองคทรงกอตงสโมสรคอนโมโปลตน (Cosmoplitan Society) เพอเปนแหลงชมนมนสต มการ

บนเทง การแลกเปลยนกนอานค าตอบวชาทศกษาอย นอกจากนยงทรงเปนสมาชกสโมสรบลลงตน( Bullington Club)

สโมสรคารดนล (Cardinal Club) และสโมสรการขมาดวย ในดานภาษาศาสตรทรงเปนนกปราชญองคหนง ทมพระปรชา

สามารถและมความเชยวชาญเปนเลศ จะเหนไดจากการทพระองคทรงออกหนงสอรายสปดาหเปนภาษาตางประเทศ ซงออก

ในประเทศองกฤษ ชอวาสกรชโอว ซงเปนหนงสอส าหรบเดกทไดรบการยอมรบและมความเหนพองตองกนวาเปนหนงสอทอาน

สนกและมคนตดใจกนมากมาย ตอมาทรงออกหนงสอ เดอะลคเกอรออนอกฉบบหนงดวย

ผแทนพระองคสมเดจพระชนกนาถ

เมอพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวไดเสดจประพาสประเทศทางยโรปครงแรกในปพทธศกราช 2440

สมเดจพระบรมโอรสาธราช เจาฟามหาวชราวธ สยามมกฎราชกมาร กเสดจจากลอนดอนไปเฝารบเสดจฯ ทเมองเวนส ประเทศ

อตาล หลกจากนนยงทรงรบมอบพระราชภาระเปนผแทนพระองคสมเดจพระบรมราชนกนาถเสดจไปรวมงานพระราชพธฉตร

มงคลสมโภชในโอกาสทสมเดจพระราชนวคตอเรยเสวยราชสมบตครบ 60 ป ในปพทธศกราช 2440 นอกจากนยงเสดจไปงาน

พระราชพธบรรจพระศพพระราชนลยซาแหงเดนมารก ในปพทธศกราช 2441 พระราชพธบรมราชาภเษกพระเจาอลฟองโซท

13 แหงสเปน และพระเจาเอดเวรดท 7 แหงองกฤษ และพระราชพธบรรจพระศพสมเดจพระราชนวคตอเรย แหงองกฤษในป

พทธศกราช 2445

การเสดจเยอนประเทศตางๆและนวตกรงเทพ

ในระหวางปดภาคเรยนขณะทรงศกษาทประเทศองกฤษ พระองคทรงศกษาภาษาฝรงเศส และเสดจ

ทอดพระเนตรกจการทหารของประเทศในภาคพนยโรปเปนเนองนจ ในปพทธศกราช 2445 ขณะทรงพระชนมาย 22 พรรษา

หลงจากทรงส าเรจการศกษาจากมหาวทยาลยออกซฟอรดแลว พระองคไดเสดจพระราชด าเนนไปประทบทกรงปารส ประเทศ

ฝรงเศส และเสดจพระราชด าเนนทรงเยยมประเทศตางๆ ในทวปยโรปจนถงประเทศอยปต เพอเปนการเจรญสมพนธไมตร

จากนนประทบอยในกรงลอนดอนระยะหนงเพอเตรยมพระองคนวตประเทศไทย รวมเวลาททรงศกษาในประเทศองกฤษทงสน

9 ป

ครนในวนท 3 ตลาคม พ.ศ. 2445 พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวเสดจนวตประเทศไทยทางเรอ ขาม

มหาสมทรแอตแลนตก สสหรฐอเมรกา และเสดจประพาสตามหวเมองตางๆ ของสหรฐอเมรกา เพอทอดพระเนตรการปกครอง

และการบรหารบานเมองของสหรฐอเมรกา เปนเวลาเดอนเศษ ในราวตนเดอนธนวาคม พทธศกราช 2445 เสดจออกจาก

ประเทศสหรฐอเมรกาโดยทางเรอ ถงเมองโยโกฮามา ประเทศญป น แลวประทบ ณ ประเทศญป นเปนเวลาเดอนเศษ จากนน

เสดจไปประทบ ณ เกาะฮองกง แลวจงเสดจถงประเทศไทย ในวนท 29 ธนวาคม พ.ศ2446 โดยประทบ ณ พระราชวงสราญ

รมย และทรงเขารบราชการทหารทนท ตอมาทรงไดรบพระราชทานพระยศนายพลเอกราชองครกษพเศษและจเรทพบก กบทรง

เปนนายพนโทผบงคบการกรมทหารมหาดเลกรกษาพระองค นอกจากนนทรงชวยเหลอกจการของสภาทปรกษาสวนพระองค

ของสมเดจพระบรมชนกนาถ

ทรงผนวช

พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ทรงมพระราชศรทธาในพระบวรพทธศาสนาอยางมาก และเปนไปตาม

โบราณราชประเพณ หลงจากทรงรบราชการทหารไดระยะหนง จงเสดจออกผนวก ในวนท 20 สงหาคม พ.ศ2447 ณ พระ

อโบสถวดพระศรรตนศาสดาราม โดยมสมเดจพระมหาสมณเจา กรมพระยาวชรญาณวโรรส ทรงเปนพระอปชฌาย ประทบจ า

พรรษาทพระต าหนกปนหยาวดบวรนเวศวหาร เปนเวลา 1 พรรษา ทรงไดรบสมณฉายาวา “วชราวโธ”

ตลอดระยะเวลาทผนวชนน พระองคทรงศกษาคนควาหลกธรรมวนยในพระพทธศาสนาอยางเตมท จากนนทรง

ลาสกขา ทรงเปนองคอปถมภกของสยามสมาคมและทรงด ารงต าแหนงสภานายกหอพระสมดวชรญาณส านกพระนคร

ระหวางปพทธศกราช 2448 ถงพทธศกราช 2453

ตามเสดจพระชนกนาถ

หลงจากทรงลาสกขาแลว ในปพทธศกราช 2448 พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว พระบรมชนกนาถ เสดจ

ประพาสภายในประเทศ โปรดใหพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวตามเสดจดวยทกคราว ดวยมพระราชประสงคจะให

ทรงคนเคยกบสภาพบานเมอง ขาราชการ และพสกนกรของประเทศซงอยในชนบททหางไกลเมองหลวง นอกจากยงเสดจโดย

ล าพงพระองคเอง เชน เสดจประพาสหวเมองฝายเหนอครงแรกเมอพทธศกราช 2448 และครงท 2 เมอพทธศกราช 2450 (หว

เมองฝายเหนอ : ก าแพงเพชร สโขทย สวรรคโลก อตรดตถ พษณโลก) เปนผลใหทรงพระราชนพนธเรอง “เทยวเมองพระรวง”

และ “ลลตพายพ” ทรงใชพระนามแฝงวา “หนานแกวเมองบรพ”

มาเสดจไปหวเมองปกษใตใน พ.ศ. 2452 และทรงพระราชนพนธเรอง “จดหมายเหตประพาสหวเมองปกษใต” ทรง

ใชพระนามแฝงวา “นายแกว” นอกจากนไดทรงมสวนรวมในการรางกฎหมายหลายฉบบ และกอนหนาทจะทรงขนครองราชย

เพยง 2 – 3 เดอน ทรงไดรบมอบหมายใหทรงก ากบราชการกระทรวงยตธรรม ซงขณะนนยงไมมเสนาบด จงนบวาทรงม

พนฐานเกยวกบการบรหารของประเทศชาต

เสดจเถลงถวลยราชสมบต

เมอพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวเสดจสวรรคต ณ พระทนงอมพรสถาน พระราชวงดสต ในวน

อาทตยท 23 ตลาคม พ.ศ. 2453 เวลา 24.45 น. สมเดจพระบรมโอรสาธราช เจาฟามหาวชราวธ สยามกฎราชกมารไดเสดจ

เถลงถวลยราชสมบตสบแทนเมอเวลา 0.45 น. ทรงพระนามวา พระบาทสมเดจพระปรเมนทรมหาวชราวธฯ พระมงกฎเกลา

เจาอยหว เปนพระมหากษตรยพระองคท 6 แหงพระบรมราชจกรวงศ มพระราชพธบรมราชาภเษกจดเปน 2 งานคอ งานพระ

ราชพธบรมราชาภเษกเฉลมพระราชมนเทยรเมอวนศกรท 11 พฤศจกายน พ.ศ. 2453 และงานพระราชพธบรมราชาภเษก

สมโภช เมอวนท 20 พฤศจกายน พ.ศ. 2454 ในขณะนนพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ทรงพระชนมมาย 30

พรรษา ทรงมพระราชปณธานในการปกครองพสกนกรและแผนดนโดยธรรม ดงความในพระราชหตถเลขาบางตอน ถงพระ

สหาย นายเฟรเดอรคเวอรนย ทปรกษาสถานเอกอครราชทตไทย ประจ ากรงลอนดอน เมอวนท 25 พฤศจกายน พ.ศ. 2453

ความวา"… พระมหากษตรยผยงใหญสวรรคตแลวแตฉนรสกประชาชนผจงรกภกดจะระลกถงพระมหากรณาธคณตอไป และ

คงจะใหความรกและภกดตอฉนผสบราชสมบตตอจากพระองคบางการทจะปฏบตตามรอยพระยคลบาทนนคงจะยาก แตฉนก

จะพยายามอยางมากทสดจะท างานเพอประชาชนซงบดนเปนหนาทของฉนแลว ต าแหนงของฉนเปนถงพระเจาแผนดนแตเชอ

วาในไมชาประชาชนกคงจะรสกวาฉนเปนมตรทซอสตย และเตมใจรบใชพวกเขาทงหลาย เพอความสขและเจรญของเขา…..ใน

พระราชพธบรมราชาภเษก พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวรชกาลท 6 ทรงมพระนามจารกในพระสพรรณบฎ วา

พระบาทสมเดจพระปรเมนทรมหาวชราวธ เอกอรรคมหาบรษพบรมนราธราชพนประชานารถมหาสมมตวงษ

อดศยพงศวมลรตนวรขตตยราชนกโรดม จตรนตบรมมหาจกรพรรดราชสงกาศ อภโตสชาตสงสทรเคราะหณ จกรบรมนารถ

จฬาลงกรณราชวรางกร บรมมกฎเรนทรสร สนตตวงษวสฐ สสาธตบรพาธการ อดลยกฤษฎาภนหาร อดเรกบญฤทธ ธญ

ลกษณวจตรโสภาคยสรรพางค มหาชโนตตะมางคประณตบาทบงกชยคล ประสทธสรรพศภผลอดมบรมสขมาลยทพยเทนาว

ตาร ไพศาลเกยรตคณ อดลยพเศษสรรพเทเวศรานรกษ บรมศกดสมญาเทพทวาราวด ศรมหาบรษสตสมบต เสนางคนกรรตน

อศวโกศล ประพนธปรชา มทวสมาจาร บรบรณ คณสารสยามมาทนครวรตเมกราชดลก มหาปรวารนายกอนนต มหนตวรฤทธ

เดช สรรพวเศษศรนธร บรมชนกาดศรสมมต ประสทธวรยศมโหดม บรมราชสมบต นพปฎลเศวตฉตราดฉตร ศรรตโนปลกษณ

มหาบรมราชาภเษกาภษต สรรพทศทศวชตไชย สกลมไหศวรยมหาสวามนทร มเหศวรมหนทรมหารามาธราชวโรดม บรมนาถ

ชาตอาชาวไศรยพทธาทไตรรตนสรณารกษ อดลยศกดอรรคนเรศราธบด เมตตากรณาสตลหฤทยอโนปไมยบญการ สกล

ไพศาลมหารษฎาธเบนทรปรเมนทรธรรมกมหาราชาธราช บรมนารถบพตร พระมงกฎเกลาเจาอยหวตอมาภายหลงเปลยนจาก

“พระบาทสมเดจพระปรเมนทรมหาวชราวธ” เปน “พระบาทสมเดจพระรามาธบดศรสนทรมหาวชราวธ”

ในวนท 3 ธนวาคม พทธศกราช 2454 พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว เสดจเลยบพระนครทาง

สถลมารค และในวนท 4 ธนวาคม พทธศกราช 2454 เสดจเลยบพระนครทางชลมารค ซงเปนงานใหญ มขบวนเรอ

ประกอบดวยเรอกวา 30 ล า ทรงพระชฎามหากฐนรอยตามราชประเพณ มเรอพระทนงศรสพรรณหงสเปนเรอพระทนง เรอพระ

ทนงอนนตนาคราชเปนเรอพระทนงรอง เสดจพระราชด าเนนจาก ทานราชวรดษฐ ไปวดอรณราชวราราม เพอถวายผาทรง

สะพกแดพทธปฏมากร พรอมดวยปจจยถวายส าหรบบรณะพระอารามดวย ทรงใชเรอพระทนงศรประภศรไชย ซงมบษบกอย

กลางล า เปนทประดษฐานสงทจะน าไปถวาย ขากลบทรงใชเรอพระทนงอนนตนาคราชเปนเรอพระทนง

มเหสและพระราชธดา

เมอพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ทรงมพระชนมาย 40 พรรษา ทรงประกาศพระราชพธหมนกบหมอมเจา

หญงวรรณวมล วรวรรณ

(หมอมเจาหญงวลลภาเทว) พระธดาในพระเจาบรมวงศเธอ กรมหมนนราธปประพนธพงศ พรอมทงทรงประกาศ

สถาปนาขนเปนพระวรกญญาปทาน พระองคเจาวลลภาเทว เมอวนท 9 พฤศจกายน พทธศกราช 2463 จดใหมขน ณ พระ

ต าหนกจตรลดารโหฐาน หลงจากนน 4 เดอน ทรงประกาศยกเลกการพระราชพธหมนเมอวนท 15 มนาคม พทธศกราช 2463

ดวยเหตทพระราชอธยาศยมไดตองกน

ตอมาพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ทรงมความรกกบ หมอมเจาหญงวรรณพมล วรวรรณ (หมอมเจา

หญงลกษมลาวณ) พระธดาในพระเจาบรมวงศเธอ กรมหมนนราธปประพนธพงศ จงโปรดเกลาฯ สถาปนาเปนพระวรวงศเธอ

พระองคเจาลกษมลาวณ เมอวนท 8 กนยายน พทธศกราช 2464 และทรงมพระราชประสงคจะมพธราชาภเษกสมรสดวย

ตอมาในปพทธศกราช 2465 ขณะทพระวรวงศเธอ พระองคเจาลกษมลาวณ มพระชนษา 23 ป ทรงไดรบสถาปนาขนเปน พระ

นางเธอลกษมลาวณ เมอวนท 27 สงหาคม แตภายหลงตอมาพระนางเธอลกษมลาวณ มสามารถมพระราชโอรส หรอพระราช

ธดาได จงทรงแยกอยตามล าพงไปประทบ ณ ต าหนกลกษมวลาส และด ารงพระชนมชพอยางสงบ สนโดษ

เมอวนท 27 ตลาคม พทธศกราช 2464 พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวทรงประกอบพระราชพธอภเษก

สมรส กบคณเปรอง สจรตกล ธดาของเจาพระยาสธรรมมนตร (ปลม สจรตกล) กบทานผหญงสธรรมมนตร (กมไล) และทรง

พระกรณาโปรดเกลาฯ แตงตงขนเปน พระสจรตสดา พระสนมเอก ตอมาในวนท 12 มกราคม พทธศกราช 2464 ทรงประกอบ

พระราชพธอภเษกสมรสกบ คณประไพ สจรตกล ผ นอง และทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ แตงตงขนเปน พระอนทราณ ตอมาทรง

สถาปนาขนเปนพระวรราชชายาเธอ พระอนทรศกดศจ ในวนท 10 มถนายน พทธศกราช 2465 และทรงสถาปนาขนเปน

สมเดจพระนางเจาอนทรศกดศจ พระบรมราชน ในวนท 1 มกราคม

พทธศกราช 2465 (พทธศกราช 2466 ตามปฏทนในปจจบน) แตดวยเหตผลตามประกาศพระบรม

ราชโองการ ลงวนท 14 กนยายน พทธศกราช 2468 ทมสามารถถวายรบราชการฉลองพระเองพระคณไดในหนาทท

ควรของต าแหนงสมเดจพระบรมราชน จงทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ เปลยนพระอสรยยศ เปนสมเดจพระนางเจาอนทรศกดศจ

พระวรราชชายา และเมอพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวเสดจสวรรคต สมเดจพระนางเจาอนทรศกดศจ พระวรราช

ชายา เสดจไปประทบ ณ วงคลองภาษเจรญ ฝงธนบร จนตลอดพระชนมชพ

ในปพทธศกราช 2467 พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ทรงประกอบพระราชพธอภเษกสมรสกบคณ

เครอแกว อภยวงศ (สวทนา) ธดาของพระยาอภยภเบศร (เสอม อภยวงศ) เมอวนท 10 สงหาคม และทรงพระกรณาโปรดเกลา

ฯ สถาปนาเจาจอมสวทนาขนเปน พระนางเจาสวทนา พระวรราชเทว เมอวนท 11 ตลาคม พทธศกราช 2468 พระนางเจาสวท

นา พระวรราชเทว ทรงมพระประสตกาลเปนพระราชธดา ในวนท 24 พฤศจกายน พทธศกราช 2468 กอนทพระบาทสมเดจ

พระมงกฎเกลาเจาอยหว จะเสดจสสวรรคาลยเพยงวนเดยว โดยพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหวทรงพระราชทานพระ

นามวา สมเดจพระเจาภาตกาเธอ เจาฟาเพชรรตนราชาสดาสรโสภาพณณวด

พระราชานกจ

พระราชานกจ คอ ก าหนดเวลาทพระเจาแผนดนจะทรงประพฤตพระราชกจตางๆ ประจ าทกวน เรยบเรยงโดยพระ

ยาอนรทเทวา (ม.ล.ฟน พงบญ) จางวางมหาดเลก ดงน

11.00 น. ถง 11.30 น. บรรทมตน เสวยเครองเชา ทเฉลยงขางหองพระบรรทม ทรงเครองแลวเสดจเขาหองพระ

อกษรราชาเลขาธการเขาเฝาถวายหนงสอราชการทรงงานแผนดนอยจนถงเวลาเสวยเครองใหญกลางวน

13.00 น. ถง 13.30 น. เสวยกลางวนอยางไทย ดวยประทบพระยภ เสวยดวยพระหตถในชามหยก วางบนโตะเลก

เสวยเสรจราว 15.00 น. บางวนเสนาบด กระทรวงวง เขาเฝากราบบงคมทลเรยนพระราชปฏบตในเรองพระราชพธตางๆ ใน

ตอนเสวยแลว แลวเสดจเขาประทบในหองทรงพระอกษรจนถงเวลาเยน ราว

17.00 น. เสดจลงทรงการเลนตางๆ มเทนนส ราวเดอรหรอแบดมนตน เสรจออกพระก าลงกายแลวเสวยเครองวาง

และเสดจขนราวเวลาย าค าครง ถามการพระราชพธหรองานพเศษกไมไดเสดจลงสนาม

เสดจออกขนนางทกวน เวลาบาย 17.00 น วนจนทรเสดจไปเฝาสมเดจพระพนปหลวงทพระราชวงพญาไท ในเวลา

ยงด ารงพระชนมอย ตอมาอกวนจนทร เสดจทรงรถประพาสตามถนน โปรดใหขบรถยนตพระทนงชาๆ ดวยมพระราชด ารสวา

ใหราษฎรไดเฝา สบเปลยนกนเชนนทกวนจนทร

ทกวนศกร เวลา 17.00 น เสดจออกขนนาง แลวมประชมเสนาบด ถามราชการพเศษกเรยกประชมเปนพเศษ บาง

คราวกโปรดเกลาฯ ใหเสนาบด เขาเฝาพเศษ

ย าค าครง สรงน าทรงเครอง เสดจเขาหองทรงพระอกษรจนถงเวลาเสวยเยน

20.30 น. เสดจลงประทบโตะเยน พรอมดวยขาราชบรพาร มขาราชการชนผใหญทงในราชส านก และนอกราชส านก

บางคนเสวยแลว บางวนทรงบลเลยดหรอไพบรดส บางวนมซอมละคร

24.00 น. เสวยเครองวาง เสดจขนราว 01.00 น. บางคนกดกกวาน ทรงบชาพระรตนตรยและเทพเจา เสดจเขาท

พระบรรทม

พระราชลญจกรประจ ารชกาลท 6

พระราชลญจกรประจ าพระองคพระบาทสมเดจพระมงกฏเกลาเจาอยหว ไดแก พระวชระ ซงมาจากพระบรม

นามาภไธยกอนทรงราชย นนคอ "มหาวชราวธ" ซงหมายถง สายฟาอนเปนศาตราวธของพระอนทร พระราชลญจกรพระวชระ

นน เปนตรางา รปร กวาง 5.5 ซ.ม. ยาว 6.8 ซ.ม. มรปวชราวธเปลงรศมทยอด ประดษฐานบนพานแวนฟา 2 ชน มฉตรบรวาร

ตงขนาบทง 2 ขาง

พระราชกรณยกจดานการปกครอง

พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ทรงเปนพระมหากษตรยผทรงพระปรชาสามารถหลายดาน โดยเฉพาะใน

ดานการปกครอง การศกษา การศาสนา การทหาร การเมองระหวางประเทศ อกษรศาสตร ศลปกรรมพระองคทรงปรบปรงการ

ปกครองแผนดนทงในสวนกลางและสวนภมภาค เปลยนค าเรยกชอเมองเปนจงหวด รวมมณฑลเปนภาค ทรงจดตงและ

ปรบปรงกระทรวงทบวงกรมตางๆ มากมายเชน ยก กรมทหารเรอเปนกระทรวงทหารเรอ เปลยนชอ กระทรวงธรรมการเปน

กระทรวงศกษาธการ ทรงจดระเบยบกระทรวงยตธรรมใหม โดยแยกหนาทฝายธรการ และฝายตลาการออกจากกน ทรงจดตง

เนตบณฑตยสภา ทรงตงกรมศลปากร กรมพาณชย กรมสาธารณสขพระองคทรงเปนนกประชาธปไตยไดพระราชทานเสรภาพ

แกนกเขยน นกหนงสอพมพในการเขยนวพากษวจารณการปฏบตใด ๆได ทรงพระราชนพนธบทความตาง ๆเกยวกบการเมอง

โดยทรงใชพระนามแฝงวา " อศวพาห" บาง "รามจตต" บางสงไปลงหนงสอพมพ ถามคนเขยนโตแยงจะทรงตอบดวยน าพระราช

หฤทยเปนนกประชาธปไตยมไดทรงใชพระราชอ านาจ

เมองดสตธาน

พระองคทรงตงเมอง " ดสตธาน " ขนเพอทรงทดลองการปกครองระบอบประชาธปไตย เมองดสตธาน เปนเมอง

จ าลองเลกๆ ตงอยภายในเขตพระราชฐาน ทรงจดการปกครองแบบคณะนคราภบาล เพอเปนการทดลอง และทรงอบรมสง

สอนการบรหารการปกครองระบอบประชาธปไตย ทรงเนนการวางผงเมอง การสาธารณปโภค การสขาภบาล และการจด

สวนสาธารณะ ทรงก าหนดใหคนไทยมนามสกล โดยประกาศใชพระราชบญญตนามสกล เมอพ.ศ.๒๔๕๖เพอเปนการใหคน

ไทยมนามสกลใชตอทายชอเปนสกลวงศของครอบครว และเพอปองกนความสบสนในกรณทมชอซ ากน และยงชวยท าใหคน

ในสกลท าความดเพอรกษาเกยรตยศของวงศตระกลในปพ.ศ. ๒๔๕๖ ไดทรงประกาศใหเลกใชจลศกราช และใชพทธศกราช

แทนในปพ.ศ. ๒๔๖o โปรดใหเลกโรงหวย ก. ข. รวมทงโรงบอนการพนน

พระราชกรณยกจดานการศกษา

พ.ศ. ๒๔๕๓ โปรดเกลาฯพระราชทานทดนและพระราชทรพยสวนพระองคจดตงโรงเรยนมหาดเลกหลวง เปน

โรงเรยนในพระองค ปจจบนคอ โรงเรยนวชราวธวทยาลย จดการศกษาระดบประถมศกษาถงมธยมศกษาตอนปลาย

พ.ศ. ๒๔๕๔ ทรงรวมกรมโยธา และกรมพพธภณฑเปน กรมศลปากร เพอใหการศกษาและอนรกษวฒนธรรม

ศลปกรรม โบราณคดทรงจดตงโรงเรยนพาณชยการ เพอใหการศกษาอาชวศกษา ดานวชาการกฏหมาย ทรงยกฐานะโรงเรยน

กฏหมาย ตอมาโปรดเกลาฯใหตงเนตบณฑต ท าหนาทใหการศกษาดานกฏหมายและควบคมจรรยาบรรณของนกกฏหมาย

พ.ศ. ๒๔๕๖ ทรงจดตงโรงเรยนฝกหดครสตร เพอสงเสรมการศกษาของสตร เปดโรงเรยนสตรตามจงหวดตาง ๆ ท า

ใหการศกษาของสตรแพรหลายพฒนามาแตบดนน

พ.ศ. ๒๔๕๙ โปรดเกลาฯ ใหยกโรงเรยนมหาดเลกหลวงเปนโรงเรยนขาราชการพลเรอน และไดสถาปนาเปน

จฬาลงกรณมหาวทยาลย ในเวลาตอมา นบเปนมหาวทยาลยแหงแรกของไทย

ทรงวางรากฐานการศกษาแผนใหมในระดบประถมศกษา โดยทรงจดตงโรงเรยนครประถมกสกรรม เพอใหการศกษา

ดานเกษตรกรรมแพรหลายออกไป ทรงจดตงโรงเรยนแพทยทหารบก ตอจากการจดตงโรงเรยนการพยาบาลแลว ในป พ.ศ.

๒๔๖๑ โปรดเกลาฯ ใหตราพระราชบญญตประถมศกษา เปนการเรมตนการศกษาการจดการเรยนการสอนภาคบงคบใน

ประเทศไทย

พระราชกรณยกจดานการลกเสอ

ทรงตงกองเสอปาขนเมอวนท ๖ พฤษภาคม พ.ศ.๒๔๕๙ เพอฝกฝนใหประชาชนไดเรยนรวชาทหาร ท าใหเปนคนม

วนย ปลกใจใหมความจงรกภกด และปองกนชาต ศาสนา พระมหากษตรย ปลกฝงความสามคคในหมคณะ ชวยประเทศชาต

ในยามสงคราม

ในวนท ๑ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๔๕๔ ทรงโปรดเกลาฯ จดตงกองลกเสอไทยขนพรอมประกาศขอบงคบลกษณะการ

ปกครองลกเสอไทยฉบบแรก และไดพระราชทานคตประจ าใจลกเสอทกคนวา " เสยชพอยาเสยสตย" กจการลกเสอของไทยได

เจรญรงเรองเปนคณประโยชนแกบานเมองของไทยมาจนปจจบน และไดววฒนาการแตกสาขาออกไปเปนกองอาสารกษา

ดนแดน ลกเสอชาวบาน เนตรนาร เปนตน พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวจงทรงเปน พระบดาแหงลกเสอไทย

พระราชกรณยกจดานการศาสนา

พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ทรงศรทธาเลอมใสในพระพทธศาสนามาก ทรงผนวชทวดบวรนเวศวหาร

เปนเวลา ๑ พรรษา ทรงมความรพระพทธศาสนาอยางแตกฉาน ทรงพระราชนพนธบทสรรเสรญพระรตนตรย ทรงเปนคนไทย

คนแรกททรงแสดงตนเปนพทธมามกะ ทรงพระราชนพนธเรองเกยวกบศาสนาไวหลายเรอง เชน เทศนาเสอปา พระพทธเจา

ตรสรอะไร พระราชนพนธแปลเทศนามงคลวเศษกถาทรงไวเปนภาษาองกฤษดวย

นอกจากนนทรงบรณะปฏสงขรณพระปฐมเจดย เปนพระเจดยทสงใหญทสดของไทย เปนปชนยวตถทศกดสทธและ

ส าคญทสดแหงหนงทประชาชนมากราบไหวสกการะอยเนอง ๆ ทพระปฐมเจดยแหงน มพระรวงโรจนฤทธ เปนพระพทธรป

ประดษฐานในวหารทศเหนอทเรยกวา วหารหลวงพอพระรวง พระรวงโรจนฤทธเปนพระพทธรปประทบยนปางหามญาตทม

ความงดงามเปนเลศองคหนงในประเทศไทย ทใตฐานพระรวงโรจนฤทธ เปนทบรรจพระองคารของพระบาทสมเดจพระมงกฎ

เกลาเจาอยหว

พระราชกรณยกจดานวรรณกรรมและศลปกรรม

พระบาทสมเดจพระมงกฏเกลาเจาอยหวทรงเชยวชาญในดานอกษรศาสตรเปนอยางยง ทรงพระราชนพนธรอยแกว

และรอยกรองไดทกแบบ ทงโคลง ฉนท กาพย กลอน เปนพระมหากษตรยททรงพระราชนพนธหนงสอมากทสด แมจะทรงมพระ

ราชภาระในการบรหารราชการแผนดนมากมายเพยงใด ชวระยะเวลา ๑๕ ปททรงครองราชย ไดทรงพระราชนพนธหนงสอไวถง

๒,oooเรอง ทงยงเปยมไปดวยคณภาพ โดยแบงออกเปน ๗ หมวด ไดแก โขนและละคร / พระราชด ารส พระบรมราโชวาท พระ

บรมราชานศาสนย เทศนาปลกใจเสอปา / นทานและบทชวนหว / บทความทลงหนงสอพมพ / รอยกรอง / สารคด / อนๆ เชน

พระราชบนทก พระราชหตถเลขา

บทพระราชนพนธบทหนงของพระองคทแสดงถงความส าคญของวรรณกรรมและศลปกรรมคอ

นานาประเทศลวน นบถอ

คนทรหนงสอ แตงได

ใครเกลยดอกษรคอ คนปา

ใครเยาะกวไซร แนแท คนดง

อยากลวถกตพน เกนสมยหนอยเลย

ใครเยาะกชางใคร อยาเกอ

เราไทยอกษรไทย เราแตงสอา

ใครตซคอเสอ ไมรสสา

หรอ

ชนใดไมมดนตรการ ในสนดานเปนคนชอบกลนก

อกใครฟงดนตรไมเหนเพราะ เขานนเหมาะคดขบถอปลกษณ

พระราชนพนธททรงคณคาของพระองควรรณคดสโมสรไดคดเลอกพระราชนพนธบทละครพด หวใจนกรบบทละครพดค าฉนท มทนะพาธา เปนวรรณกรรมเอก

นายต ารา ณ เมองใตไดยกยองปกณกคดของอศวพาหโดยเฉพาะเรอง เมองไทยจงตนเถดบทละครค าฉนท มทนะพาธา

บทละครววาหพระสมทร และพระนลค าหลวง เรองแปลทมชอเสยงมากคอ ตามใจทานโรเมโอและจเลยตนนทาสโมสรเวนสวานชทเราจดจ าร าลกกนไดกคอ

อนวาความกรณาปราน จะมใครบงคบกหาไม

หลงมาเองเหมอนฝนอนชนใจ จากฟากฟาสราลยสแดนดน

เปนสงดสองชนอนปลมใจ แหงผใหและผ รบสมถวล

เปนก าลงเลศพลงอนทงสน เจาแผนดนผทรงพระกรณาฯ

หรอ แมแตบทเพลงทไพเราะไดน ามาจากพระราชนพนธของพระองคคอ เพลงสชง

สชงชงชอแลวอยาชง อยาโกรธทจรงจงจตของ ตวไกลแตใจยงเนาแนบ

เสนหสนทนองนจโออาดร สชงชงแตชอจตนองฤาจะชงใคร ขอแตแมทรามวยอยาชงชงทจงจรง ตวไกลใจพอยเปนคนองตองยนยง หางเจาเฝาแลหลงตงใจตดมตรสมาน

ดวยพระอจฉรยภาพในดานอกษรศาสตรพระปรชาสามารถในดานตางๆพระราชกรณยกจอนเปนคณประโยชนแกประชาชนและประเทศนานปการพระองคจงทรงไดรบการยกยองเทดพระเกยรตคณวา "สมเดจพระมหาธรราชเจา "ซงหมายถงมหาราชผซงเปนจอมปราชญ

องคการศกษาวทยาศาสตรและวฒนธรรมแหงสหประชาชาตหรอยเนสโกไดยกยองพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวเปนบคคลส าคญของโลกพระองคหนงโดยพระราชเกยรตคณ พระราชประวตททรงประกอบพระราชกรณยกจเอนกอนนตองคการยเนสโกไดสดดฉลองวนพระราชสมภพครบรอบ ๑๐๐ ปในวนท ๑มกราคมพ.ศ.๒๕๒๔พรอมกนนรฐบาลไดเปดอาคาร หอวชราวธานสรณในบรเวณหอสมดแหงชาต ทาวาสกร เปนสถานทจดแสดงนทรรศการกจกรรมตางๆ เกยวกบพระราชกรณยกจ พระราชประวต ผลงานดานวรรณกรรมเปนตน ส าหรบประชาชนไดศกษาหาความรตลอดไป

ทมา

http://th.wikipedia.org/wiki/พระบาทสมเดจพระมงกฏเกลาเจาอยหว

http://www.phyathaipalace.org/main/index.php/2009-02-16-02-45-22/2009-02-19-05-56-10

http://www.lib.ru.ac.th/journal/royal6.html