Δέκα χρόνια μετά την καταστροφική πυρκα-γιά της 24ης Αυγούστου του 2007, ο ξένοςπου ανηφορίζει από τη Ζαχάρω για τη Μά-

κιστο, θα περάσει, θέλοντας και μη, από τον τόποτου μαρτυρίου. Θα σταματήσει ίσως για λίγο καιμπορεί να νιώσει συγκίνηση αντικρίζοντας τα ει-κονοστάσια στη σειρά και τις φωτογραφίες τόσωνανθρώπων που χάθηκαν σε εκείνον τον τόπο. Tημάνα με τα τέσσερα παιδιά…

Δέκα χρόνια μετά, ο Μακισταίος, κάνοντας τηνίδια διαδρομή, θα κοντοσταθεί και θα δει μπροστάτου τον Νιόνιο, την Ελένη, τη Γιαννιά, τον Γιώρ-γο και τη Γεωργία, δικούς του ανθρώπους, από τηΜάκιστο. Θα δει τη μάνα που ήταν η Αθανασία μετα τέσσερα παιδιά της, τον Χαρίλη, την Παναγιώ-τα που ήταν οι ρίζες τους από τη Μάκιστο και τό-σους άλλους συγγενείς, φίλους και γνωστούς, απότην Αρτέμιδα, που χάθηκαν στη φωτιά.

Ο ξένος θα συνεχίσει την πορεία του ως το γε-φυράκι, στα «Πετσούρια», θα δει το εκκλησάκι μετο κυπαρίσσι και θα αναρωτηθεί, ίσως, τι συνέβη.

Ο Μακισταίος θα δει εκεί, μπροστά του, τον

Νίκο και τη Μαριγούλα… Ο ξένος φτάνοντας στον Αϊ Γιώργη θα αντι-

κρίσει την καινούργια εκκλησία, τα νεαρά πλατά-νια, τη βρύση με το νερό. Θα δροσιστεί στο όμορ-φο τοπίο και θα ξαποστάσει.

Ο Μακισταίος θα παρηγορηθεί με την αναγέν-νηση αλλά σίγουρα θα αναστενάξει με την απου-σία του γέρου πλάτανου που σκίαζε την εκκλησιάκαι τον γύρω τόπο… Συνεχίζοντας, ο ξένος θα αν-τικρίσει και θα θαυμάσει, ίσως, το νέο χωριό με ταωραία ωχρά σπίτια, με τα πράσινα, καινούργια πα-ράθυρα και τις στέγες. Και μπαίνοντας στη Ράχη,στην πλατεία με τους κυβόλιθους, θα σταθεί στομνημείο των ευεργετών, οι οποίοι συνέβαλανστην ανοικοδόμηση του κατεστραμμένου τόπου καιθα διαβάσει και τα ονόματα των θυμάτων. Θα ρί-ξει το βλέμμα στον Κάμπο και στον Λαπίθα και ανα-κουφισμένος θα σκεφτεί, ίσως, ότι μια χαρά απο-καταστάθηκαν τα πάντα εδώ! Ο επισκέπτης όμως,έχει ένα πλεονέκτημα. Δεν ξέρει το πριν την 24ηΑυγούστου 2007.

Έτος 22ο • Μάρτιος - Απρίλιος - Μάιος 2017 • Φύλλο 89 • Τιμή: 0,03 Ευρώ �

Διεύθυνση εφημερίδας: Ερυμάνθου 10 Ηλιούπολη Τ.Κ. 16344 • www.makistia.gr • e-mail: makistia@gmail.com

ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΜΑΚΙΣΤΑΙΩΝ ΟΛΥΜΠΙΑΣ

ΙΛΙΟΝ Κωδικός: 213087

ΜΑΚΙΣΤΙΑ 83

Δέκα χρόνια μετά… λίγες σκέψεις…

10 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ ΤΙΣ ΦΩΤΙΕΣ

Συνέχεια στη σελ. 6

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΜΝΗΜΗΣ - ΜΑΚΙΣΤΟΣ 24 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2017

Με εκλεκτούς καλλιτέχνες φαγητό και ποτά

Κλαρίνο: Κώστας Κοπανιτσάνος

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΠΑΝΗΓΥΡΙ ΣΤΗ ΜΑΚΙΣΤΟ

Η συμπατριώτισσά μας και πρώην Γεν. Γραμματέας του Συλλόγου μας Δήμητρα Κοκκαλιάρη, στο παρακάτωκείμενο περιγράφει τις σκέψεις και τα συναισθήματα που μας διακατέχουν αναλογιζόμενοι τις φωτιές και τα προ-βλήματα που δημιούργησαν. Οι κατοικίες αποκαταστάθηκαν από την Μεγάλη Ευεργέτιδα του χωριού μας κ. Μα-ριάννα Β. Βαρδινογιάννη. Πολλά όμως ζητήματα (Δρόμος, Ύδρευση κ.λπ.) παραμένουν άλυτα…

Στις 31 του Μάρτη στον Ιερό Ναό τουΑγίου Γεωργίου στη Μάκιστο είπαμε τοτελευταίο αντίο στον αγαπημένο σεόλους μας Γιάννο Μπάμη. Είχα την τιμήνα τον αποχαιρετήσω εκ μέρους όλωντων συγγενών, χωριανών και φίλων.

Κάνοντας λοιπόν μια σύντομη αποτί-μηση της ζωής του μπάρμπα Γιάννου,είπα τα παρακάτω λόγια:

Μαζευτήκαμε εδώ σήμερα για νααποχαιρετήσουμε τον αγαπημένο μαςμπάρμπα Γιάννη, τον Γιάννο όπως τουάρεσε να τον φωνάζουμε. Ο Γιάννος Μπάμης πουστα 91 χρόνια της ζωής του απ’ όπου κι αν πέρα-σε είχε μόνο φίλους. Ο Γιάννος που με το απλό-χερο χαμόγελό του σε κέρδιζε αμέσως γι' αυτό καιτώρα θα μας κοιτάζει με το καλοσυνάτο βλέμματου και θα εύχεται να φτάσουμε και να ξεπερά-σουμε τα έτη του ταπεινού αλλά έντιμου βίου του.Ο Γιάννος γεννήθηκε εδώ στου Μπαράκου το 1926,πατέρας του ήταν ο κουτσό-Νικόλας και μητέρατου η Παναγιώτα που ήρθε νύφη από την Καλή-δονα. Ήταν το τρίτο παιδί τους αφού είχαν προ-ηγηθεί ο Κώστας και η Ολυμπία, ενώ μετά το Γιάν-νο γεννήθηκε και η Δήμητρα. Μεγάλωσε μέσα στηφτώχια και την ανέχεια αλλά πήρε από τους γο-νείς του τις αρχές της εντιμότητας, της καλοσύ-νης, της αγάπης και της φροντίδας για την οικο-γένειά του.

Γι’ αυτό και αυτές τις αρχές τις εκδήλωσε απλό-χερα όταν το 1947 σκοτώθηκε στον πόλεμο ο με-γάλος αδερφός του ο Κώστας αφήνοντας ορφα-νό ένα κοριτσάκι 2,5 ετών, την Παναγιώτα που όλοισήμερα την γνωρίζουμε και την αγαπάμε για το πιοόμορφο χαμόγελο που έχει η Μάκιστος, τη γυναίκα

του Νίκου Πόθου. Ο Γιάννος συμπα-ραστάθηκε στην οικογένεια του αφα-νισμένου αδερφού του, του Κώστα, με-γαλώνοντας και στηρίζοντας την ανι-ψιά του την Παναγιώτα, σα να ήτανδικό του παιδί. Το 1952 παντρεύτηκε μετην Μαριωρή Αθανασοπούλου και δη-μιούργησε πλέον το δικό του σπιτικό.Μετά από δύο χρόνια το 1954 απέ-κτησαν τον γιο τους, τον οποίο βά-φτισαν Κώστα, τον αγαπημένο φίλομας τον Ντίνο, ξαναζωντανεύονταςέτσι τον προ ετών χαμένο του αδερφό.

Το 1957 ήρθε στον κόσμο η κόρη τους, στην οποίαέδωσαν το όνομα της μάνας του, της Παναγιώτας.Με καθημερινό μόχθο και αγώνα μεγάλωσαν με τηνΜαριωρή τα παιδιά τους, τους αγαπημένους σεόλους μας Ντίνο και Γιώτα. Παρά την ανέχεια καιτις δυσκολίες, έκαναν όπως λέει και ο λαός μας,με συμπαθάτε για την φράση, «το σκατό τους πα-ξιμάδι» και τα σπούδασαν.

Πάνω απ’ όλα όμως τούς έδωσαν τις αρχές τηςεργατικότητας, της συνέπειας, της καλοσύνης, τηςεγκαρδιότητας, της κοινωνικότητας και της φιλο-ξενίας που όλοι εμείς οι φίλοι τους έχουμε βιώσειστα σπίτια τους, είτε εδώ είτε στην Εύβοια, είτεστον Κακόβατο όπως έχουμε ζήσει και πάρα πολ-λές άλλες αρετές τους, μέσα από την ανοιχτό-καρδη συμπεριφορά τους. Όταν ο Ντίνος και η Γιώ-τα ανέβηκαν στην Αθήνα για να συνεχίσουν τιςσπουδές τους, ο Γιάννος και η Μαριωρή τους ακο-λούθησαν και δούλεψαν ακούραστα για να βοη-θήσουν τα παιδιά τους να ολοκληρώσουν τιςσπουδές τους, όπως και έγινε. Μετά το τέλος των

ΕΦΥΓΕ ΑΠΟ ΚΟΝΤΑ ΜΑΣ ΣΕ ΗΛΙΚΙΑ 91 ΧΡΟΝΩΝ Ο ΓΙΑΝΝΟΣ ΜΠΑΜΗΣ Γεννήσεις

• Η Ελεάννα Κοκκαλιάρη, κόρη του Δη-μήτρη και της Σίας, με τον σύζυγό της Πα-ναγιώτη Καράμπελα απέκτησαν ένα υγιέ-στατο αγοράκι στις 03/07/2017.

Η «Μακιστία» εύχεται να τους ζήσει.

Γάμοι-Βαπτίσεις • Η Αναστασία Λαμπροπούλου, κόρη

του Γεωργίου και της Στέλλας Λαμπρο-πούλου και ο Αναστάσιος Κασσάρας τέ-λεσαν τον γάμο τους στο Νιοχώρι Κυλ-λήνης στις 08/07/2017, ενώ παράλληλαβάπτισαν τον υιό τους με το όνομα Διο-νύσης-Ηλίας.

Η «Μακιστία» εύχεται βίο ανθόσπαρ-το και να τους ζήσει.

Θάνατοι • Η Φωτεινή Λαμπροπούλου, σύζυγος

Κωνσταντίνου, απεβίωσε στις 14/06/2017και ετάφη στη Μάκιστο στις 16/06/2017 σεηλικία 86 ετών.

Η «Μακιστία» εκφράζει τα θερμά τηςσυλλυπητήρια στους οικείους της.

ΜΑΚΙΣΤΙΑ2 Μάρτιος - Απρίλιος - Μάιος 2017

Κ Ο Ι Ν Ω Ν Ι Κ Α

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ -ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΟΡΓΑΝΟ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΜΑΚΙΣΤΑΙΩΝ ΟΛΥΜΠΙΑΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΜΑΚΙΣΤΑΙΩΝ ΟΛΥΜΠΙΑΣ

«Η ΜΑΚΙΣΤΟΣ» Ερυμάνθου 10 Ηλιούπολη

Τ.Κ. 16344 • www.makistia.gr

Εκδότης:Φώτης Βλάχος

Κιν.: 6972719139 e-mail: vlachosfotis@gmail.com Διευθυντής:

Διονύσης Κοκκαλιάρης Ρούμελης 107 Αργυρούπολη

Αρχισυντάκτης:Μαίρη Καριώρη

Συντακτική Επιτροπή Σταυρούλα Καραμπέτσου-Βλάχου, Μιχαέλλα Βλάχου

Διεύθυνση αλληλογραφίας: Ερυμάνθου 10, 16344 Ηλιούπολη

Ηλεκτρ. ταχυδρομείο: makistia@gmail.com• Ανώνυμες επιστολές δε δημοσιεύονται.

• Χειρόγραφα δεν επιστρέφονται.• Τα άρθρα, οι συνεργασίες και οι αγγελίες

δημοσιεύονται δωρεάν.• Τα ενυπόγραφα άρθρα δεν εκφράζουν απαραίτητα

τη σύνταξη της εφημερίδας.Ηλεκτρονική Σελιδοποίηση

Εκτύπωση - Διεκπ/ση έκ δο σηςKαρ πού ζη Αριστέα & Υιοί Ο. Ε.

Eκδόσεις - Γρα φι κές Τέ χνες Θεοδοσίου 23 Ίλιον Τ.Κ. 13121

Tηλ-Fax: 210 2619003 e- mail: karpouzi@ otenet.gr

ΜΑΚΙΣΤΙΑ

Ε Ν Ι Σ Χ Υ Σ Τ Ε Τ Η Ν Ε Π Ι Σ Κ Ε Υ Η - Α Ν Α Β Α Θ Μ Ι Σ Η Τ Ο Υ

Ι . Ν . Α Γ Ι Ο Υ Ι Ω Α Ν Ν Η Μ Α Κ Ι Σ Τ Ο Υ Αρ. Λογ/σμού 346/001146-06

Εθνική Τράπεζα Ελλάδος ΙΒΑΝ: GR.3001103460000034600114606

Συνέχεια στη σελ. 4 Ας τους μιμηθούμε

Καρβέλας Ευάγγελος ............................ 100€ Φουρλής Βασίλης (Ζαχάρω) .................... 20€ Κάσσαρη Χρυσούλα (Ν. Φιγαλία) ............ 20€ Κυριακοπούλου Τούλα (Χρυσοχώρι) ........ 20€ Πούρνου Χριστίνα (Κακόβατος) .............. 10€ Κοπανιτσάνος Φώτης (Χρυσοχώρι) .......... 10€

ΕΝΙΣΧΥΣΤΕ ΤΗΝ “ΜΑΚΙΣΤΙΑ”Αρ. Λογ/σμού 112/296129-62

Εθνική Τράπεζα Ελλάδος

ΙΒΑΝ: GR2001103460000034676833832

ΜΑΚΙΣΤΙΑ 3Μάρτιος - Απρίλιος - Μάιος 2017

Η Ι Σ Τ Ο Ρ Ι Α Τ Η Σ Μ Α Κ Ι Σ Τ ΟΥ

ΟΙ ΒΟΥΛΕΥΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΤΟΥ ΕΤΟΥΣ 1872 ΚΑΙ ΟΙ ΜΑΚΙΣΤΑΙΟΙ ΕΚΛΟΓΕΙΣ Σύντομη αναφορά

Με Διάταγμα της Βουλής στις 27 Δεκεμβρίου

1871 προκηρύχτηκαν βουλευτικές εκλογές οι

οποίες έγιναν στην 26 Φεβρουαρίου 1872 από την

Κυβέρνηση Δημ. Βούλγαρη.

Το σχετικό διάταγμα δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ

55/23.12.1871

ΕΚΛΟΓΙΚΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ τ. ΔΗΜΟΥ ΑΡΗΝΗΣ ΤΟΥ 1871 Οι σωζόμενοι στα Γενικά Αρχεία του Κράτους εκλογικοί κατάλογοι με βάση

τους οποίους έγιναν οι εκλογές του 1872 στον τέως Δήμο Αρήνης περι-λαμβάνουν 15 χωριά και 1.184 ψηφοφόρους.

Η πλειονότητα των εκλογέων είναι γεωργοί. Σε όλα τα χωριά του δήμουοι εκλογείς δηλώνουν γεωργοί και μόνο στη Ζαχάρω έχουμε ένα σανδαλο-ποιό και δύο κτηματίες.

Η εγγραφή των εκλογέων στους καταλόγους έγινε κατά αλφαβητική σει-ρά, με βάση το βαπτιστικό όνομα των εκλογέων και περιλαμβάνει: Ονομα-τεπώνυμο, ηλικία, όνομα πατρός και επάγγελμα.

Η ηλικία πρέπει να λαμβάνεται υπόψη με επιφύλαξη γιατί οι κατάλογοιέχουν αναθεωρηθεί σε προηγούμενα χρόνια και πιθανόν να υπάρχουν και απο-κλίσεις.

Ο εκλογικός κατάλογος για το χωριό Μπαράκου περιλαμβάνει 38εκλογείς με αύξοντα αριθμό 939 έως 976.

Τον κατάλογο αυτό για να είναι πιο εύχρηστος τον αντέγραψα κατά αλ-φαβητική σειρά επωνύμου, αναγράφοντας δίπλα σε κάθε εκλογέα και τοναύξοντα αριθμό που έχει στον κατάλογο.

Ετσι διευκολύνεται και η εύρεση όλων των μελών κάθε οικογένειας κα-θώς και η εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων για τη μελέτη του οικογενειακούδέντρου κάθε οικογένειας.

Στους καταλόγους αυτούς βλέπουμε μερικά επώνυμα που δεν υπάρχουνσήμερα στη Μάκιστο, είτε γιατί έφυγαν πριν πολλά χρόνια από το χωριό, είτεγιατί δεν υπήρξαν απόγονοι.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ - ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ Όπως φαίνεται και στον παραπάνω κατάλογο πολλά επώνυμα προέκυ-

ψαν από πατρωνύμια δηλ. από το βαπτιστικό όνομα του γενάρχη τους όπωςστον παραπάνω κατάλογο οι με α/α 1, 2, 3, 8, 9, 11, 12, 15, 16, 17, 18, 19,21, 28, 29, 31 και 32.

Από τα τεκμήρια αυτά (εκλογικοί κατάλογοι 1844-1852 και 1871) που πα-ρουσιάστηκαν σε 2 δημοσιεύσεις νομίζω ότι φωτίσαμε κάποιες άγνωστες πτυ-χές της ιστορίας της Μακίστου και οι φίλοι Μακισταίοι θα βγάλουν χρήσι-μα συμπεράσματα για τις ρίζες κάθε οικογένειας και την προέλευση μερι-κών επωνύμων συμπατριωτών τους.

Αγαθοκλής Προκ. Παναγούλιας Ιούλιος 2017

Γράφει ο Αγαθοκλής Παναγούλιας

ΜΑΚΙΣΤΙΑ4 Μάρτιος - Απρίλιος - Μάιος 2017

Τι να είναι η ζωή μας; Όνειρο! Κι εμείς; Ψυ-χές στο χρόνο. Το έζησες αγαπημένε μου θείε τοόνειρο και έγινες ψυχή στο χρόνο. Ζεις πια παν-τού. Τριγυρνάς όπου θέλεις. Συναντάς όποιον θέ-λεις. Δε χρειάζεσαι κανέναν να σε μεταφέρει, πε-τάς και φτάνεις. Φτάνεις εκεί που γεννήθηκες,στον τόπο όπου μεγάλωσες, ανδρώθηκες και αγά-πησες πολύ. Πατέρα δε γνώρισες, μου έλεγες,ήσουνα δεν ήσουνα δυο χρονών, που έφυγε. Άφη-σε πίσω του μεγάλη φαμίλια. Τον θείο παπά Δήμο,εσένα και πέντε αδύναστα, καθώς συνηθίζεταιστον τόπο μας να λένε τα κορίτσια. Τυχερός στηνατυχία σου. Τελευταίο παιδί στην οικογένεια. Πή-γες σχολείο, σπιρτάδα το μυαλό σου. Και εκεί πουόλοι οι άλλοι δούλευαν σκάβοντας με τα νύχιατην άγονη γη, εσένα ο αδελφός σου σε έστειλεστο Σχολαρχείο. Έμαθες γράμματα πολλά για τηνεποχή σου. Κι ύστερα ήλθε το όνειρο. Να φύγειςνα αξιοποιήσεις τις γνώσεις σου να βοηθήσεις τααδύναστα. Και το όνειρο έμεινε όνειρο. Γερμανικάστρατεύματα παρελαύνουν. Ξανά πείνα, δυστυ-χία, κατοχή. Και μετά εκείνα τα μισαλλόδοξα χρό-νια του εμφυλίου. Τότε έριξες το δισάκι σου στονώμο και πήρες τον δρόμο τον μακρινό, τονάγνωστο. Έπιασες τη ζωή από τα μαλλιά. Την τα-ρακούνησες δυνατά. Στο διάβα σου συνάντησεςτη θεία μας τη Νούλα. Ω! Θεέ μου πόσο τυχερός!

Απέκτησες το ζείδωρον. Το σπιτάκι σας μικρό κιαπέριττο. Κι όμως γέμιζε πάντα και γινότανε με-γάλο, χωρούσε πολλούς, αδέλφια, ανίψια, συγ-χωριανούς αμέτρητους να φαν, να πιουν, να κοι-μηθούν και να βοηθηθούν. Η πόρτα ορθάνοικτη,το τραπέζι και το κρεβάτι στρωμένα, κανείς μα κα-νείς δεν τη βρήκε κλειστή. Ανήσυχο πνεύμα, γί-νεσαι μαζί με άλλους συμπατριώτες μας ένας απότους ιδρυτές του Συλλόγου των Πλατιανέων τοέτος 1956 στην Αθήνα. Ο Σύλλογός μας σε τιμάσήμερα και σε ευγνωμονεί. Σε ευγνωμονούν καιόλοι οι συμπατριώτες σου, γιατί ως διοικητικό μέ-λος του Συλλόγου θεμελιώσατε και ανεγείρατετην Αγία Τριάδα την εκκλησία του χωριού μας. Μαστη δύση της ζωής σου δεν σταματάς σε αυτά,το παιδικό σου όνειρο το πραγματοποιείς ανα-στηλώνοντας εκ θεμελίων το ξωκλήσι στο τρί-σβατο με το προσκυνητάρι του Αγίου Παντελε-ήμονος. Προσκύνημα του οδοιπόρου και δοξασίατου ταξιδιώτη. Όλα αυτά με δικές σου οικονομίεςκαι δωρεές ανθρώπων, που στηρίζονταν στην εν-τιμότητά σου. Με τη θεία μου τη Νούλα αποκτή-σατε ένα γιο. Τον Κώστα, τον δικό μας Κώστα πουσπούδασε γιατρός. Ευτυχήσατε να τον καμα-ρώσετε παντρεμένο με τη Νότα μας, τη δική μαςΝότα, τη γιατρίνα μας, που έχει πάντα να πει ένακαλό λόγο για όλους μας. Που σε στήριξε όταν

τόσο γρήγορα και άδικα, έχασες τη σύντροφόσου. Σας χάρισαν τρία χαρισματικά εγγόνια.Τον Νικήτα μας τον γιατρό μας, τον Σπύρο και τηνΙωάννα τους φαρμακοποιούς μας. Στέκονταιεδώ μπροστά στο σκήνωμά σου όλοι. Η μικρή δι-σεγγονή σου ονειρεύεται τον προπάππου της.Δεν έχουν όλοι τούτη τη στιγμή παρά να ζουν τιςθύμησες αγάπης που τους χαρίσατε. Εσύ πο-λυαγαπημένε μου θείε έδωσες το ζην και τα παι-διά σου και τα εγγόνια σου ανταπέδωσαν το ευζην ως τα βαθιά σου γεράματα. Σήμερα διανύειςτον δρόμο τον αλαργινό. Οδυνηρή, σκληρή,ανείπωτα πικρή, η είδηση του θανάτου σου.Τρεις γενιές Θανασουλαίων στηρίζονταν σε μιακολώνα. Κι αυτή ήσουν εσύ. Ο αιωνόβιος. Σήμε-ρα είναι σαν να κηδεύουμε εκ νέου τους γεννή-τορές μας. Ας είναι μακαρία σου η οδός. Δώσεχαιρετίσματα σε όλους που θα συναντήσεις. Πεςτους σας αγαπάμε… Καλό σου ταξίδι αγαπημέ-νε μας θείε. Το χώμα που θα σε σκεπάσει ελαφρύ.Και να θυμάσαι πάντα ότι σε αγαπάμε… Στα αγα-πημένα μας ξαδέλφια και ανίψια μας ευχόμαστενα πάρουν τα χρόνια σου, να σε θυμούνται πάν-τα και να ξεπεράσουν τα 102 χρόνια που έζησες.

Αιωνία σου η μνήμη. Τα ανίψια σου Βιργινία

και Φώτης Θανάσουλας

Αποχαιρετισμός του αγαπημένου μας Θείου Νικήτα Κων/νου Θανάσουλα

σπουδών τους και το γάμο της Γιώτας, ο Γιάννοςκαι η Μαριωρή επέστρεψαν πάλι στη Μάκιστο.Όμως το Νοέμβριο του 1991 ο Γιάννος έμεινε χή-ρος αφού έφυγε από τη ζωή η Μαριωρή.

Ήταν πλέον μόνος του στο χωριό, αλλά όχι γιαμεγάλο χρονικό διάστημα, αφού η κόρη του η Γιώ-τα μαζί με τον άνδρα της τον Βασίλη Αβραμό-πουλο, τον πήραν κοντά τους, στο σπίτι τους στονΚακόβατο και έτσι ζούσε πλέον εκεί, αλλά έρ-χονταν και στου Μπαράκου όποτε ήθελε. Με τηνΓιώτα έμεινε μαζί πάνω από 20 χρόνια και στον Κα-κόβατο ο πάντα χαμογελαστός και καλοσυνάτοςΓιάννος έκανε μόνο φίλους και όλοι έχουν να πού-νε έναν καλό λόγο γι’ αυτόν. Ο Γιάννος ήταν πολύπερήφανος για τα παιδιά του, που σπούδασαν καιεξελίχτηκαν σε ξεχωριστές και σπουδαίες προ-σωπικότητες. Καμάρωνε για τον γαμπρό του το Βα-σίλη, για την εργατικότητα και τη νοικοκυροσύνητου και το πώς τον φρόντιζε σαν πατέρα του. Κα-μάρωνε και για τη νύφη του την Γεωργία που τονφρόντιζε και τον περιποιόνταν και αυτή σαν πατέρατης.

Εκεί όμως που έλαμπαν τα μάτια του ήταν ότανμίλαγε για τις εγγονές του, την Ειρήνη, την Βα-σιλική, τη Νεφέλη, την Ίριδα και την Λήδα. Όπωςέλεγε με τον δικό του ξεχωριστό τρόπο, ναι μενήταν διαφορετικές προσωπικότητες, είχαν πάρειόμως από αυτόν την εγκαρδιότητα και την καλο-σύνη. Αλλά και οι εγγονές του τον είχαν σαν πρίγ-κιπά τους, μου έχουν μείνει αξέχαστα τα γλέντιαπου κάναμε, που τον παίρνανε όλες και χορεύα-νε και μάλιστα και σύγχρονους χορούς και αυτόςπρόθυμα τις ακολουθούσε.

Όμως ο Γιάννος εκτός από καλός οικογενει-άρχης ήταν και ένας ξεχωριστός πολίτης του χω-ριού μας αλλά και πολίτης όλου του κόσμου, έναςιδιαίτερα κοινωνικός άνθρωπος με μοναδικό επι-κοινωνιακό χάρισμα που σε κέρδιζε μέσα σε λίγαλεπτά. Ο λόγος του ήταν πάντα θετικός, μεστόςκαι κυρίως συναινετικός. Δεν του άρεσαν οι κα-

βγάδες και οι εντάσεις, γι’ αυτό και στα 91 χρόνιατου βίου του δεν είχε πατήσει ποτέ σε δικαστήριο,ούτε καν σαν μάρτυρας. Ίσως κάποιοι να είχαν ερ-μηνεύσει την πραότητά του σαν αδυναμία του. Καιόμως αυτή η πραότητα και οι χαμηλοί τόνοι ήτανη δική του δύναμη, γιατί έτσι είχε παντού μόνο φί-λους.

Ένα άλλο χάρισμα του Γιάννου ήταν το ταλέντοτου στο τραγούδι, αφού με την απαράμιλλη φωνήτου μπορούσε να τραγουδάει με τις ώρες με ένανμοναδικό τρόπο και θυμόνταν τα λόγια από όλα ταδημοτικά μας τραγούδια. Δεν υπήρχε γάμος ή άλληχαρά στο χωριό που να μην ήταν παρόν χαρίζον-τας απλόχερα διασκέδαση. Όταν ήρθα γαμπρόςστου Μπαράκου, είχα την τύχη να είναι γείτονάςμου ο Γιάννος. Αμέσως γίναμε φίλοι και μιλάγαμεμε τις ώρες. Είχε το χάρισμα να σου διηγείται μεέναν ιδιαίτερο τρόπο ιστορίες. Έτσι μέσα από τιςδιηγήσεις του γνώρισα όλο το χωριό. Πιο πολύ μεβοήθησε να γνωρίσω τον αείμνηστο πεθερό μουτον Γιώργο Παπαδόπουλο, με τον οποίο ήταν γεί-τονες και παιδικοί φίλοι. Μου περιέγραφε ταγλέντια τους, αλλά και την παρέα τους όταν πή-γαιναν για μεροκάματο στις σταφίδες.

Τώρα θα μου επιτρέψετε να απευθυνθώ στον«ταξιδιώτη» μας.

Αγαπημένε μας μπάρμπα-Γιάννο το ευαγγέλιοτης θρησκείας μας λέει «χους ην και εις χουν απε-λεύσει», που σημαίνει: «το μόνο που μένει από αυ-τόν που φεύγει είναι αυτό που έκανε κατά τη διάρ-κεια του βίου του».

Και εσύ μπάρμπα-Γιάννο πιστεύω ότι σε όλη τηροή της ζωής σου έκανες το σωστό και δίκαιο.

Η αναχώρησή σου από τον περίεργο σημερινόκόσμο έδωσε σε εμάς την αφορμή να ανιχνεύ-σουμε μέσα από αυτά που είπαμε την πορεία τηςζωής σου και την καθολική αποδοχή σου σαν έναςσωστός και τίμιος άνθρωπος που είχε δική του ιδι-αίτερη προσωπικότητα, την ευγένεια, την πραό-τητα, το χαμόγελο και την καλοσύνη. Όμως δενφεύγεις χωρίς να αφήσεις ίχνη. Άφησες πίσω ταπαιδιά σου που σε έκαναν να νιώθεις υπερήφανος.

Ο Ντίνος και η Γιώτα μαζί με τους συντρόφουςτους, το Βασίλη και τη Γεωργία, έχουν χτίσει σεγερά θεμέλια δύο υπέροχες οικογένειες. Έχουνστεριώσει καλά, οπότε μπορείς να φύγεις ήσυχοςότι οι κόποι σου δεν πήγαν χαμένοι.

Φύγε λοιπόν περήφανος και ευτυχισμένοςόπως ήσουν πάντα κι εκεί που θα πας θα σε κα-λωσορίσουν η γυναίκα σου η Μαριωρή, κι ο με-γάλος σου αδερφός ο Κώστας. Θα έχεις καλή πα-ρέα, θα βρεις τον κουνιάδο σου το ΓιαννάκοΑθανασόπουλο, τους φίλους σου και γείτονές σουΓιώργο και Ντίνα, τον αξέχαστο φίλο μας Δημή-τρη Κοκκαλιάρη αλλά και όλους τους συγχωρια-νούς που έφυγαν από εδώ πριν από εσένα.

Εμείς εδώ είμαστε σίγουροι ότι θα έχουνστρώσει τραπέζι, για να φάτε και να τραγουδήσετε,όπως τραγουδάγαμε κι εδώ μέχρι και πέρυσι το Πά-σχα κάτω από τη μουριά. Είναι σα να ακούω να τρα-γουδάτε το τραγούδι της τάβλας «μη με παίρνειςχάρε μη με παίρνεις γιατί δεν με ξαναφέρνεις...»

Εμείς δεν θα σε ξεχάσουμε, όπως δεν θα σε ξε-χάσουν τα παιδιά σου και οι σύντροφοί τους και οιεγγόνες σου. Θα σε θυμόμαστε πάντα με αγάπηκαι συγκίνηση. Κι όταν καθόμαστε στο τραπέζικάτω από τη μουριά για να φάμε και να τραγου-δήσουμε, θα νιώθουμε ότι ανάμεσά μας θα είσαικαι εσύ. Και όταν ακούμε το θρόισμα από τα φύλ-λα της μουριάς θα ξέρουμε ότι δεν είναι από τοναέρα, αλλά θα είναι η ψυχούλα σου που θα μαςσυντροφεύει γλυκοτραγουδώντας.

Μια τελευταία χάρη, προσωπική μπάρμπα-Γιάννο, αν δεις τον αδερφό μου το Σωτήρη πες τουότι δεν τον ξέχασα ούτε μια στιγμή και τον θυμά-μαι πάντα.

Ακριβέ μας μπάρμπα-Γιάννο μια μέρα σαν καιαυτή, που η φύση έχει ανθήσει, σε αποχαιρετάμεμε το αγαπημένο σου τραγούδι, «ο κάμπος επρα-σίνησε απ’ τα πολλά λουλούδια….».

Καλό σου κατευόδιο, θα σε θυμόμαστε πάντα. Ο αγαπημένος σου γείτονας και φίλος

Παναγιώτης Γιάχος

ΕΦΥΓΕ ΑΠΟ ΚΟΝΤΑ ΜΑΣ ΣΕ ΗΛΙΚΙΑ 91 ΧΡΟΝΩΝ Ο ΓΙΑΝΝΟΣ ΜΠΑΜΗΣ Συνέχεια από τη σελ. 2

Ο αγαπητός φίλος της “ΜΑΚΙΣΤΙΑΣ” Φώτης Θανάσουλας και επί σειρά ετών Πρόεδρος του Συλλόγου της Πλατιάνας μας έστειλε το παρακάτω:

Όταν η ιστορία γράφεται με δημοτικό τραγούδι Ο ρόλος που έπαιξε το δημοτικό τραγούδι στην Επανάσταση, προσδιορίστη-

κε με απόλυτη ακρίβεια από τον πρωταγωνιστή αυτής της Επανάστασης, κλέφτηαπό τα είκοσί του χρόνια, και γιο και απόγονο κλεφτών και αρματωλών προγό-νων, το Γέρο του Μωριά, που είπε:

«Μία φορά όταν επήραμεν το Ναύπλιον, ήλθεν ο Άμιλτον [δηλαδή ο ΆγγλοςΑντιναύαρχος] να με ιδή. Μού είπε ότι “πρέπει οι Έλληνες να ζητήσουν συμβιβασμόκαι η Αγγλία να μεσιτεύση”. Εγώ του αποκρίθηκα ότι: - “Αυτό δεν γίνεται ποτέ,ελευθερία ή θάνατος. Εμείς, καπετάν Άμιλτον, ποτέ συμβιβασμόν δεν εκάμαμενμε τους Τούρκους. Άλλους έκοψε, άλλους εσκλάβωσε με το σπαθί και άλλοι, κα-θώς εμείς, εζούσαμεν ελεύθεροι από γενεά σε γενεά. Ο βασιλέας μας εσκοτώ-θη, καμμία συνθήκη δεν έκαμε. Η φρουρά του είχε παντοτεινόν πόλεμον με τουςΤούρκους και δύο φρούρια ήτον πάντοτε ανυπότακτα”. Με είπε: - “Ποιά είναι η βα-σιλική φρουρά του, ποιά είναι τα φρούρια;” – “Η φρουρά του βασιλέως μας είναιοι λεγόμενοι Κλέφτες, τα φρούρια, η Μάνη και το Σούλι και τα βουνά”. Έτσι δενμε ωμίλησε πλέον».

Είπε, δηλαδή, ο Κολοκοτρώνης, από το δεύτερο κιόλας χρόνο της Επανά-στασης, ότι οι κλέφτες που είχαν μεταβάλει τα βουνά της πατρίδας τους σε απά-τητα κρησφύγετα και φρούρια τής ελευθερίας είναι εκείνοι που και τώρα, όπωςτότε, συνεχίζουν τον πόλεμο με τους Τούρκους, απογόνους του άλλοτε Πορθη-τή τής Βασιλεύουσας, και όπως τότε ο τελευταίος αυτοκράτορας αρνήθηκε τηνπαράδοση της Πόλης στο βάρβαρο επιδρομέα και πρόσφερε θυσία τη ζωή του πε-ριφρονώντας τα προσφερόμενα από τον κατακτητή ανταλλάγματα, έτσι και οι νε-ότεροι απόγονοι αυτών ακολουθούν την ίδια γενναιόψυχη και ασυμβίβαστη συμ-περιφορά.

Η συμπεριφορά αυτή φθάνει με απόλυτη θεματική ταύτιση και εμφανή συνάφειαακόμη και στην υπερήφανη θέληση τού περικυκλωμένου από τους Τούρκους ει-σβολείς Αυτοκράτορα και του επαναστατημένου πληγωμένου Κλέφτη, όταν καιοι δύο ζητούν να μην τους μολύνει το ξίφος τού κατακτητή, αλλά να τους πάρειτο κεφάλι κάποιος από τους Χριστιανούς, όπως ζήτησε εναγωνίως ο Παλαιολό-γος και όπως αναφέρεται το ίδιο και στο ισοδύναμο δημοτικό τραγούδι:

Που είσαι καλέ μου αδελφέ, πολυαγαπημένε, γύρισε πίσω πάρε με, πάρε μου το κεφάλι, να μην το πάρη η παγανιά και ο Γιουσούφ Αράπης και μου το πάη στα Γιάννινα, τ’ Αλή Πασά του σκύλου.

Πράγματι, ο ρόλος του Δημοτικού Τραγουδιού, του Κλέφτικου, κυρίως, είναιβασικός συντελεστής της Παλιγγενεσίας αφού σ’ αυτό υπάρχει διάχυτη η μνή-μη της αγωνιστικής και αναμφισβήτητης ιστορικής συνέχειας σε όλες τις στιγμέςτου Ελληνισμού από τις τραγωδίες του μέχρι τους θριάμβους του. Από τους παι-άνες και τα εμβατήρια της λαϊκής ποίησης των Περσικών Πολέμων «Ίτε παίδεςΕλλήνων, ελευθερούτε πατρίδα… νυν υπέρ πάντων ο αγών» και τους ενδιάμε-σους σταθμούς της πορείας του, τα Ακριτικά, με τους φρουρούς των συνόρωνστον Πόντο, την Καππαδοκία, τον Ευφράτη, μέχρι τα Ιστορικά, όπως οι «Θρήνοι»για την Άλωση, όπου εκφράζεται η εγκαρτέρηση για την εθνική συμφορά, αλλάταυτόχρονα και η βεβαιότητα του υπόδουλου Γένους για την απολύτρωση από ταδεσμά, όπως και έγινε. Και στη συνέχεια του Ελληνισμού έχουμε τα περίφημα Κλέ-φτικα τραγούδια, δημιουργήματα τής Τουρκοκρατίας, μετά τον 16ο αι., που φέρ-νουν μέσα τους ατόφιο και ανόθευτο το ελληνικό φρόνημα και το διαχρονικό ελ-ληνικό ήθος. Στα Κλέφτικα είναι διάχυτη η προετοιμασία του ένοπλου αγώνα. Εί-ναι εθνικά μνημεία στα οποία αποτυπώνονται σχεδόν αναλλοίωτα τα χαρακτη-ριστικά του ελληνικού εθνικού χώρου, στις διαστάσεις της ελληνικής γης του Μ.Αλεξάνδρου και της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, δηλαδή της ελληνικής πατρίδαςκαι όχι στα όρια που την ήθελαν οι Φιλέλληνες.

Η πατρίδα, λοιπόν, των Δημοτικών Τραγουδιών ξεκινάει από τις ναυμαχίες καιμάχες από τη Σαλαμίνα και τον Πόντο και εκτείνεται στην Πόλη, τη Μακεδονίακαι την Αδριανούπολη για να περάσει αργότερα με τα Κλέφτικα στην Πελοπόν-νησο, τη Στερεά, την Ήπειρο, τη Θεσσαλία και τη Μακεδονία. Οι Έλληνες αντι-μετώπισαν πάντα τους εχθρούς τους και το πλήθος τών παντοειδών εισβολέων,εξιστορώντας και τραγουδώντας τα γεγονότα με τα λαϊκά τραγούδια της εκάστοτεεποχής τους. Τραγουδήθηκαν παντού όπου υπήρχε Ελληνορθόδοξη ψυχή στη Θρά-κη, Μακεδονία, Ρούμελη, Μωριά, Νησιά, Πόντο και μαρτυρική Κύπρο.

Από το Διγενή, την ακατάλυτη ψυχή των Σαλαμίνων που στην Εφτάλοφη έφε-ρε το σπαθί των Ελλήνων, κατά τον Παλαμά, γίνεται το πέρασμα στον δημοτικόθρήνο:

Πήραν την Πόλη, πήραν την, πήραν τη Σαλονίκη! Πήραν και την Αγιά Σοφιά, το μέγα μοναστήρι.

και σε λίγο:

Ο Θοδωράκης κάθεται στης Ζάκυνθος το κάστρο Βλέπει την Αλωνίσταινα, το δόλιο Λιμποβίτσι Τον πήρε το παράπονο και κάθεται και κλέει.

Σιγά σιγά, όμως, έρχονται και τα πρώτα μηνύματα τού ξεσηκωμού.

Αχός βαρύς ακούεται, πολλά τουφέκια πέφτουν

και ξαναζωντανεύει το παράγγελμα του Διάκου:

«Καρδιά, παιδιά μου, φώναξε παιδιά μη φοβηθήτε, σταθήτε αντρειά σαν Έλληνες και σα Γραικοί σταθήτε»

και τότε:

Κρυφά το λένε τα πουλιά κρυφά το λεν τ’ αηδόνια, κρυφά το λέει ο γούμενος από την άγια Λαύρα: ‘παιδιά για μεταλάβετε, για ξεμολογηθήτε· δεν είν’ ο περσινός καιρός κι’ ο φετεινός χειμώνας. Μας ήρθε γη άνοιξη πικρή, το καλοκαίρι μαύρο, γιατί σηκώθη πόλεμος και πολεμάν τους Τούρκους. Να διώξουμ’ όλη την Τουρκιά ή να χαθούμε ούλοι.

Και έρχεται ο θρίαμβος:

Πήραν τα κάστρα, πήραν τα, πήραν και τα ντερβένια πήραν και την Τριπολιτσά, την ξακουσμένη χώρα.

Το τραγούδι δείχνει την αδιάκοπη ηρωική φυλετική συνέχεια και την εθνικήκαταγωγή σε πράξεις και συμπεριφορές. Το πρώτο σκίρτημα των ψυχών έδωσετο Δημοτικό τραγούδι και η Χριστιανική Πίστη. Υπήρξε συντελεστής κύριος καιεμψυχωτής τής εθνικής παλιγγενεσίας και εξυμνούσε τις ηρωικές πράξεις τών Κλε-φτών, καταπολεμούσε το φόβο, γεννούσε την ελπίδα και οδηγούσε τους νέουςστα απάτητα κορφοβούνια.

«Κάθε κορφή και φλάμπουρο, κάθε κλαδί και κλέφτης» «Μετριούνται οι Τούρκοι τρεις φορές και λείπουν τρεις χιλιάδες Μετριούνται τα κλεφτόπουλα και λείπουν τρεις λεβέντες».

Η προγονική αξιοπρέπεια είχε εξυψώσει από νωρίς τις ψυχές και τις είχε οδη-γήσει να εκφράσουν τον άφθαστο ελληνικό πατριωτισμό και τη βαθιά και πλού-σια ευαισθησία της προσφοράς.

Ακούγεται έτσι η φωνή του Γέρου του Μωριά, σ’ ένα τραγούδι που ο ίδιος σχε-δίασε:

Καλά τρώμε και πίνουμε και λιανοτραγουδάμε δεν κάνουμε κι ένα καλό, καλό για την ψυχή μας; Να πάμε να φυλάξουμε στης τρίχας το γιοφύρι που θα διαβή ο Βόιβοντας με τους αλυσσομένους να κόψουμε τις άλυσσες να βγούν οι σκλαβωμένοι.

Τα αριστουργήματα του Τουρκοκρατούμενου λαού, τα Δημοτικά του τραγούδια,γεννούσαν το δάκρυ αλλά άναβαν και τον πατριωτικό ενθουσιασμό και οδήγησανστην εθνική δόξα. Το δημοτικό τραγούδι γίνεται κατά τον Παλαμά ο καθρέφτηςτης ψυχής της Ελλάδας και αυτό οδήγησε στην Επανάσταση του Εικοσιένα καιαυτό καταγράφει τα ιστορικά γεγονότα, αφού Αρματωλοί και Κλέφτες δίδαξανεπί χρόνια τον ατέλειωτο κατά των τυράννων κλεφτοπόλεμο.

Κατά τον Ακαδημαϊκό και ποιητή Σωτήρη Σκίπη «όποιος θέλει να νοιώσει τοθαύμα του Εικοσιένα, μαζί με την ιστορία, ας μελετάει και τα κλέφτικα τραγού-δια. Αυτά θα τον μεταφέρουν στην προεπαναστατική Ελλάδα. Αυτά θα του δώ-σουν κάποια ιδέα της κλεφτουργιάς που αποτελούσε μια ξέχωρη Ελλάδα μέσαστην Ελλάδα που είχε πάρει τα βουνά για να ζήσει ελεύθερη και για να προ-ετοιμάσει τη λευτεριά και της άλλης, της Ελλάδας του κάμπου».

Και το θαύμα έγινε. Ο αναλφάβητος λαός τα αγκάλιασε, τα ενστερνίστηκε καιέτσι δημιούργησε το Εικοσιένα. Φλυαρούν όσοι θέλουν να θεωρούν το υπέρλαμπροαυτό Ελληνορθόδοξο κίνημα αντίλαλο της Γαλλικής Επανάστασης, ενώ είναι βγαλ-μένο από τα κόκκαλα των Ελλήνων τα ιερά. «Η δική μας Επανάσταση δεν ομοι-άζει με καμία άλλη», βροντοφώνησε ο Κολοκοτρώνης.

Ο έλληνας δημοτικός ποιητής τραγουδάει τα περιστατικά καλά ή κακά ενόςκλέφτη, ενός ήρωα, τη νίκη ή το θάνατο και έτσι γράφει την ιστορία τους. Δεν έχειτίποτε το υπερφυσικό ή μυθικό, όπως συμβαίνει στα Βαλκανικά δημοτικά τραγούδια,που τόλμησαν μερικοί αμαθείς να τα παρομοιάσουν με τα ελληνικά.

Όλη η ελληνική ιστορία και κυρίως αυτή του Εικοσιένα γράφεται στα τραγούδιακαι αντίστοιχα, δημιουργείται η ιστορία από τα τραγούδια, που οδηγούν σε ηρωι-κές πράξεις. Την ιστορία έγραψαν πρώτα, πριν το ξεσηκωμό, στα βουνά της Ελ-λάδας, σ’ όλο το διάστημα που ακολουθούσε την Άλωση της Πόλης. Δεν έχασεποτέ την ελπίδα ο Έλληνας, δεν έπαψε ούτε στιγμή να χύσει το αίμα του σε φο-βερούς άνισους αγώνες για να φέρει την ποθητή Ανάσταση.

Μαρία Μαντούβαλου - Καθηγήτρια Φιλοσοφικής Σχολής Παν/μίου Αθηνών

Από την ομιλία της στην Αίθουσα του Φιλολογικού Συλλόγου «Παρνασσός» με θέμα: «Ο ρόλος που έπαιξε το Δημοτικό Τραγούδι

στην Επανάσταση»

Σημ. “ΜΑΚΙΣΤΙΑΣ”: Το άρθρο της κ. Μαντούβαλου θα ολοκληρωθεί στα επό-μενα δύο φύλλα της “ΜΑΚΙΣΤΙΑΣ”.

Συνέχεια στο επόμενο φύλλο

Ο Δήμος Ήλιδας με πρωτοβουλία του Δημάρχου κ. Χρήστου Χριστο-δουλόπουλου διοργανώνει για δεύτερη χρονιά Πανηλειακό Αντάμωμα Ομο-γενών στην οικία Τατάνη στην Αμαλιάδα το Σάββατο 29 Ιουλίου 2017 και ώρα21:00. Ως γνωστόν πρόκειται για την ιστορική οικία της οικογενείας του Πέ-τρου Τατάνη, του πρώτου εκδότη και ιδρυτή της μεγάλης Ομογενειακής εφη-μερίδας των ΗΠΑ «Εθνικός Κήρυξ». Είμαστε βέβαιοι ότι οι ομογενείς θα τι-μήσουν με την παρουσία τους την εκδήλωση αυτή ώστε να γίνει θεσμός για

την Ηλεία μας.

ΜΑΚΙΣΤΙΑ 5Μάρτιος - Απρίλιος - Μάιος 2017

«Ο ρόλος που έπαιξε το Δημοτικό Τραγούδι στην Επανάσταση»

29 ΙΟΥΛΙΟΥ 2017 2ο ΠΑΝΗΛΕΙΑΚΟ ΑΝΤΑΜΩΜΑ ΟΜΟΓΕΝΩΝ

ΜΑΚΙΣΤΙΑ 6 Μάρτιος - Απρίλιος - Μάιος 2017

Ο Μακισταίος χαίρεται και κείνος με την ανα-γέννηση της φύσης, την παρακολουθεί διαρκώς. Ταπεύκα στον Λαπίθα μεγαλώνουν σιγά, σιγά και να… οι ελιές μας άρχισαν να αποδίδουν καρπούς,χρόνο με το χρόνο καλύτερα, και τα κυπαρισσάκιαψηλώνουν και κείνα και οι κουτσουπιές το Πάσχαφαίνονται ανθισμένες και η γη την άνοιξη γεμίζεικαι πάλι αγριολούλουδα.

Δεν μπορεί όμως να ξεχάσει ότι το σπίτι τουΝιόνιου και της Ελένης, αν και έμεινε άθικτο απότη φωτιά, από τότε δεν άνοιξε ξανά ποτέ. Το σπί-τι του Νίκου και της Μαριγούλας, άθικτο κι αυτό,με τα μπλε παράθυρά του, σφραγίστηκε και κείνοκαι η Γιαννιά δεν είδε ποτέ το καινούργιο σπίτι πουτης έφτιαξαν…

Ο Μακισταίος δεν μπορεί να ξεχάσει τα αι-ωνόβια δέντρα, σημεία αναφοράς στα τοπωνύμιατου χωριού, τον πλάτανο στον Αϊ Γιώργη, τον Λουμ-παίϊκο ασφένταμο, την πεύκα στα Γιαννακέικα, την

ελιά του Ντούζου και τόσα αναρίθμητα… Καιστον οικισμό πώς να ξεχαστεί η σμιλευμένη πέτρα,τα θαυμαστά αγκωνάρια, τα ξύλινα δοκάρια πάνωαπό τα παράθυρα και τις πόρτες, που σκεπάστηκανόλα με τον σοβά και έγιναν καινούργια ομοιόμορ-φα σπίτια. Να ξεχάσει ότι σε τούτο το χωριό υπήρ-χαν αμπάρια, βαρέλια, αλέτρια, λεβέτια, αργαλει-οί, κοφίνια, σαμάρια, ένας ολόκληρος αγροτικός πο-λιτισμός που έγινε στάχτη…

Μα πάνω από όλα οι σχέσεις των ανθρώπων. Σεκείνη τη δίνη δοκιμάστηκαν οι αντοχές της μικρήςκοινότητας, αποδομήθηκαν οι ανθρώπινες σχέσεις,σε κείνα τα δύσκολα, πρώτα χρόνια μετά τη φω-τιά και μείνανε πληγές ανεξίτηλες σε πολλούς αν-θρώπους, που δύσκολα επουλώνονται.

Η δυσκολία αντιμετώπισης μιας ακραίας πρω-τόγνωρης κατάστασης, ενώ θα μπορούσε να είναιαφορμή συσπείρωσης των ανθρώπων, έγινε αφορ-μή διάλυσης του κοινωνικού ιστού. Κατηγορήθηκανάδικα άνθρωποι, γιατί διατύπωναν διαφορετικέςπροτάσεις για την αντιμετώπιση της κρίσης, απει-

λήθηκαν ή και εξοστρακίστηκαν, ειπώθηκαν πικρέςκουβέντες. Και τούτο είναι ίσως η αιτία, μετά απόμια τέτοια ολοκληρωτική καταστροφή, που στη Μά-κιστο έγιναν τόσα λίγα. Γιατί έλειψε η ομοψυχία.Το μεγάλο έργο των ευεργετών κάλυψε μόνο τασπίτια, πραγματικά ένα σημαντικό μέρος της ανα-γέννησης. Δεν απαιτήθηκε από την πολιτεία και δενδιεκδικήθηκε, τότε που έπρεπε, τίποτα παραπάνω.Και η Μάκιστος, δέκα χρόνια μετά, στερείται βα-σικών υποδομών, και βρίσκεται στην ίδια θέση ή καιχειρότερη από πριν τις φωτιές, να αναζητά λύσειςσε προβλήματα που υπήρχαν δεκαετίες πριν (δρό-μος, αποχέτευση, δίκτυο ύδρευσης κ.λπ.).

Τα μαθήματα αλληλεγγύης που μας έδωσαν οιαπλοί άνθρωποι, οι ανώνυμοι χωρίς προσωπικά οφέ-λη που έσπευσαν κοντά μας σε κείνες τις δύσκο-λες ώρες ας μην ξεχαστούν…

Στη Μάκιστο που σήμερα αναζητά την ίδια τηνιστορική της μνήμη, την ίδια την ψυχή της.

Δήμητρα Κοκκαλιάρη

Δέκα χρόνια μετά… λίγες σκέψεις…

Η ΒΟΗΘΕΙΑ ΤΗΣ Ι. Μ. ΤΡΙΦΥΛΙΑΣ & ΟΛΥΜΠΙΑΣ ΤΟ 2007 Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Τριφυλίας και Ολυμπίας κ. κ. Χρυσόστομος (λόγω συμπλήρωσης 10 χρόνων από τις φωτιές) μας απέστειλε το πα-

ρακάτω φυλλάδιο που παρουσιάζει τη βοήθεια της Ιεράς Μητρόπολης προς τους πυρόπληκτους αμέσως μετά τις φωτιές του 2007. Ένα πραγματικά

μεγάλο έργο για ολόκληρη την περιοχή της Μητρόπολης αλλά και τη Μάκιστο.

Θυμηθείτε λοιπόν:

Συνέχεια από τη σελ. 1

Συνέχεια στη σελ. 7

7Μάρτιος - Απρίλιος - Μάιος 2017 ΜΑΚΙΣΤΙΑ

ΟΔοξαπατρής Βουτσαράς, οΚαστελάνος, του κάστρου τουΑρακλόβου ή το κάστρο της

Ωριάς όπως είναι γνωστό, βρίσκεταιστο Χρυσούλι πάνω από την Άλβαι-να.

Πέρα από την ιστορία του και τηνάμυνα που αντέταξε ο Δοξαπατρήςνα κρατήσει το κάστρο από τουςΦράγκους, ως άλλος Ηρακλής με τορόπαλο χτυπούσε τους εχτρούς στοκούτελο στο Δοξαπατρή και απόεκεί το όνομά του, η παράδοση λέεικαι για την κόρη του Μαρία.

Για όλα αυτά μας πληροφορεί μελεπτομέρειες ο μακαριστός Νικό-λαος Κοντοβουνήσιος στη μελέτητου «Η αντίσταση των Ελλήνων τουΜοριά στους Φράγκους κατακτη-τές».

Η Μαρία ήταν κλεισμένη μέσα στο κάστρο καιαγνάντευε από τη βίγλα της κάτω στον Φραγ-κόκαμπο κοντά στη Φραγκόβρυση, και έβλεπετους Φράγκους ιππότες καβάλα στα φαριά τουςπου έκαναν βόλτες.

Ανάμεσα σ’ αυτούς ένα ψηλό και εύσωμο πα-λικάρι, όταν περνούσε καβάλα στο άλογό τουέλαμπε όλο το κάστρο στο πέρασμά του.

Τον είδε η Μαρία, τον πρόσεξε,τον ξεχώρισε από τους άλλους, τονερωτεύθηκε. Κρυφά από τον πατέρατης, ψηλά στο κάστρο, από τη βίγλατης κουνούσε το τσεμπέρι της. Κά-ποτε ο ιππότης την κατάλαβε.

Όταν όμως οι Φράγκοι δεν μπο-ρούσαν να πατήσουν το κάστρο, σκέ-φτηκαν να το πάρουν με μπαμπεσιά.

Έντυσαν ένα φραγκόπουλο, γυ-ναίκα γκαστρωμένη και έτρεχε προςτην καστρόπορτα με κάποια δυσκολίααπό την εγκυμοσύνη της και από τηνανηφοριά του τόπου, να φτάσει ναμπει στο κάστρο γιατί κινδύνευε απότους εχθρούς της που έκαναν πωςτην κυνηγούσαν.

Όταν πλησίασε την καστρόπορταφώναξε με κλαψιάρικη φωνή: «αφή-στε και μένα τη δόλια και την ορφα-

νή που είμαι Ρωμιοπούλα γκαστρωμένη με αρ-σενικό παιδί».

Την λυπήθηκε ο φύλακας και άνοιξε να μπειμέσα. Μα όταν ο Φράγκος πέρασε γύρισε από-τομα και έσπρωξε δυνατά τον φύλακα και τονέριξε κάτω στο γκρεμό. Μπήκαν και οι άλλοι καισκότωσαν άλλους 6 από τους 7 που φύλαγαν τοκάστρο. Τούτο ήτανε άπαρτο δυναμάρι. Το Χρο-

νικό του Μορέως γράφει «ολίγοι το φυλάσσουν». Όταν η Μαρία αντίκρισε την άγρια και άκαρ-

δη συμπεριφορά στους δικούς της από τουςΦράγκους, καταπικραμένη για τον άτυχο και αταί-ριαστο αυτό έρωτά της, κατέβηκε από το κάστρο,από κρυφό μονοπάτι, ανέβηκε στο άλογό της πουέβοσκε κοντά στη Φραγκόβρυση και έφυγεκατά τη Σηλίμνα. Στο σκάπετο την αντιλήφθηκανοι Φράγκοι. Ήξερε καλά τους δρόμους και το μο-νοπάτι το άτι της. Την έβγαλε χαμηλά στης Κούμ-πας τη στράτα για να πιάσει τον κάμπο να γλυ-τώσει από τους εχθρούς.

Σαν έφτασε στη ράχη, βρήκε μπροστά της κα-βαλαραίους ξένους που όρμησαν κατά πάνω της.Εκείνη λοξοδρόμησε προς το Τσιογκάνι, βράχοτης Τσεμπερούλας. Ευρέθη σε αδιέξοδο. Κέν-τρισε το άλογό της προς το γκρεμό. Έπεσε στοβάραθρο του φαραγγιού της Τσεμπερούλας,γκρεμίστηκε, τσουρουλιάσθηκε μέσα στα νεράτου ποταμού. Πήρε λένε το ποτάμι το κατατσα-κισμένο σώμα της και το έκρυψε κάπου εκεί σταβράχια και δεν βρέθηκε.

Λένε ακόμη πως το λευκό τσεμπέρι της τοπήρε το ποτάμι και το πηγαινοφέρνουν τα νεράτου.

Γι’ αυτό και το ποτάμι το ονόμασαν από τότεΤσεμπερούλα.

ΤΟ ΚΑΣΤΡΟ ΤΗΣ ΩΡΙΑΣ - Ο ΔΟΞΑΠΑΤΡΗΣ ΒΟΥΤΣΑΡΑΣ ΚΑΙ Η ΚΟΡΗ ΤΟΥ ΜΑΡΙΑ

Γράφει ο Δημήτρης Πρίγγουρης

π. Δ/ντής Δημοσίας Βιβλιοθήκης Ανδρίτσαινας

Επίτιμος Πρόεδρος του Συνδέσμου

Ιστορικών Συγγραφέων

Η ΒΟΗΘΕΙΑ ΤΗΣ Ι. Μ. ΤΡΙΦΥΛΙΑΣ & ΟΛΥΜΠΙΑΣ ΤΟ 2007 Συνέχεια από τη σελ. 6

ΜΑΚΙΣΤΙΑ 8 Μάρτιος - Απρίλιος - Μάιος 2017

Μ ι κ ρ ά α λ λ ά σ η μ α ν τ ι κ ά

Ο συμπατριώτης μας Μακισταίος Αρ-χιτέκτονας Ανδρέας Λαμπρόπουλος στις13 Ιουνίου 2017 διακρίθηκε σε ΠαγκόσμιοΔιαγωνισμό Αρχιτεκτονικής για την με-λέτη ανάπλασης της πόλης του Καρπε-νησίου. Μία από τις τρεις κορυφαίες θέ-σεις διάκρισης κατέκτησε το Καρπενήσιστον Διεθνή Aρχιτεκτονικό Διαγωνισμό«UIA Friendly and Inclusive Spaces Awards– Φιλικοί και Ανοιχτοί Χώροι σε όλους»που διεξάγεται κάθε τρία χρόνια από την«International Union of Architects – ΔιεθνήΈνωση Αρχιτεκτόνων». Ο Δήμος Καρπε-νησίου απέσπασε βραβείο στον τομέα «Public Space - ΔημόσιοςΧώρος», συμμετέχοντας με το έργο της Ανάπλασης του εμπο-ρικού του κέντρου. Έργο του συμπατριώτη μας Αρχιτέκτονα Αν-δρέα Λαμπρόπουλου και των συνεργατών του.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στον διαγωνισμό συμμετείχαν 76 πό-λεις από 28 χώρες και το Καρπενήσι, εκτός από το βραβείο, κέρ-δισε και την ιδιαίτερη αναφορά της κριτικής επιτροπής που εστία-

σε στην λειτουργικό-τητα των έργων πουέγιναν στο εμπορικόκέντρο του δήμου καιτην αναβάθμιση τηςποιότητας ζωής γιαόλους. Το έργο τηςανάπλασης του ιστο-ρικού κέντρου ξεκί-νησε το 2011 από τηδημοτική αρχή τουΚώστα Μπακογιάννη,και συνεχίστηκε απότον σημερινό δήμαρ-χο Νίκο Σουλιώτη.

Η βράβευση θαπραγματοποιηθεί στις6 Σεπτεμβρίου, στοUIA Award Ceremo-ny, στη Σεούλ κατά τηδιάρκεια του 26ουΠαγκοσμίου Συνεδρί-ου Αρχιτεκτόνων,όπου θα γίνει και πα-ρουσίαση του έργου.

Η “ΜΑΚΙΣΤΙΑ” εύ-χεται στον Ανδρέαυγεία και άλλες τέ-τοιες επιτυχίες.

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΝΔΡΕΑ ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟ

Το έτος 1925 κατασκευάζεται από την εταιρεία Τ.Τ.Τ. (Ταχυ-δρομείο-Τηλεφωνείο-Τηλεγραφείο), το τηλεφωνικό κέντρο στη Ζα-χάρω. Σταδιακά εντάσσονται και τα γύρω χωριά.

Το χωριό μας ήταν από τα πρώτα που αισθάνθηκε την ανάγκη τηςεπικοινωνίας. Αποφασίσθηκε, επί προέδρου Νικ. Λαμπρόπουλου καιμε την υπ. αριθμ. 125 / 24-06-1928, πράξη του Κ.Σ., η σύνδεση με τοΤ.Τ.Τ. Ζαχάρως.

Η γραμμή επρόκειτο να γίνει από τη Ζαχάρω έως την ΚοινότηταΜακίστου-Κουμουθέκρας. Χρησιμοποιήθηκαν κυπαρισσόξυλα από τοχωριό για ευκολία και οικονομία, καθώς και οι κορμοί των δέντρωνόπου περνούσε κοντά η γραμμή των μεταλλικών αγωγών. Τους στύ-λους τους μετέφεραν και τους τοποθετούσαν οι ίδιοι οι κάτοικοι. Ηεγκατάσταση του τηλεφώνου έγινε στο τότε Δημοτικό Σχολείο Μα-κίστου, στου Φώτη του Παύλου. Το τηλέφωνο ήταν τηλέγραφος βα-σικά, και για να ακουστείς φώναζες δυνατά στο μικρόφωνο. Αργό-τερα το 1952 μεταφέρθηκε στο σπίτι του παπα-Δήμου του Πόθου, απότον ΟΤΕ. Το 1964 έγινε αυτόματο.

To 1976 τοποθετήθηκε από τον ΟΤΕ, μικρός συνδρομητικός πί-νακας και τοποθετήθηκαν τηλέφωνα σε 8 σπίτια, αλλά όχι αυτόματα.

Τη δεκαετία του 1980 (προϊστάμενος του ΟΤΕ στη Ζαχάρω ήτανο συμπατριώτης μας Γιάννης Πόθος) με φερέσυχνο, τοποθετήθηκαναυτόματα τηλέφωνα.

Το 2003 το κέντρο έγινε ασύρματο. Η νέα τεχνολογία όμως έφε-ρε και το internet, αλλά στο χωριό μας μέχρι τώρα, δεν είναι δυνα-τή η σύνδεση.

Στάθης Α. Κοκκαλιάρης

Σημείωση “ΜΑΚΙΣΤΙΑΣ”: Η δυνατότητα σύνδεσης με το internetέχει πραγματικά υπερβολικά καθυστερήσει. Εργαζόμαστε για την δι-ευθέτηση του θέματος και στο επόμενο φύλλο θα σας ενημερώσουμε.

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΤΗΣ MAKΙΣΤΟΥ

ΕΚΛΟΓΕΣ ΣΤΗΝ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΟΛΥΜΠΙΑΣ

ΠΟΔΗΛΑΤΕΣ ΖΑΧΑΡΩΣ ΙΙ

Από τις εκλογές της Ομοσπονδίας Τοπικών Συλλόγων Επαρχίας Ολυμπίας “Η ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ΠΡΟ-ΟΔΟΣ” που διεξήχθησαν στις 2 Ιουλίου 2017 προέκυψε το παρακάτω Δ.Σ.:

1. Κωνσταντίνος Μαρίνης του Βασιλείου, Πρόεδρος Δ.Σ. (Πετράλωνα) Κιν.: 6974460462 2. Κωνσταντίνος Σμυρνής του Τζαννέτου, Α’ Αντιπρόεδρος Δ.Σ. (Λυνίσταινα) Κιν.: 6936919776 3. Φώτιος Βλάχος του Γεωργίου, Β’ Αντιπρόεδρος Δ.Σ. (Μάκιστος) Κιν.: 6972719139 4. Βασίλειος Φουρλής του Κωνσταντίνου, Γενικός Γραμματέας (Ζαχάρω) Κιν.: 6945596734 5. Σοφία Τζαβέλλα του Παναγιώτη, Ταμίας (Κουφόπουλο) Κιν.: 6937055164 6. Δημήτριος Χρυσός του Φρατζέσκου, Ειδικός Γραμματέας (Θεισόα) 7. Ιωάννης Κοκκίνης του Δημητρίου, Αναπληρωτής Ταμίας (Φιγαλία) Κιν.: 6977502791 8. Παναγιώτα Κυριακοπούλου του Ηλία, Μέλος (Χρυσοχώρι) Κιν.: 6977401698 9. Γεώργιος Παπαγρηγορίου του Γρηγορίου, Μέλος (Δαφνούλα) Κιν.: 6976652077

10. Ιωάννης Πάπαρης του Σωκράτη, Μέλος (Φανάρι) Κιν.: 6986087042 11. Διομήδης Μπίθας του Χαριλάου, Μέλος (Καλλιθέα) Κιν.: 6977005440 12. Ευθύμιος Αλεξόπουλος του Θεοχάρη, Μέλος (Περιβόλια) Κιν.: 6993834172 13. Αθανάσιος Τράπαλης του Δήμου, Μέλος (Ανδρίτσαινα) Κιν.: 6978332815 14. Αθανάσιος Θεοχάρης του Παναγιώτη, Μέλος (Ανδρίτσαινα) Τηλ.: 2106460907 15. Δαβιλάς Νικόλαος, Μέλος (Μύλοι) Κιν.: 6945311454

Η “ΜΑΚΙΣΤΙΑ” εύχεται στο νέο Δ.Σ. καλή επιτυχία.

Οι «Ποδηλάτες Ζαχάρως» στις 30 Απριλίου 2017 πραγματοποίησαν στο Δημ. Σχολείο Ζα-χάρως σε συνεργασία με τον Σύλλογο “Όραμα Ελπίδας” την εκδήλωση “Μήνυμα Ελπίδας καιΘάρρους μέσα από τον αθλητισμό”. Η συμπατριώτισσά μας (από τη Ζαχάρω) Έφη Βλάμη πρω-ταθλήτρια Ελλάδας στην ξιφασκία έδωσε το παρών και πέραν των άλλων έκανε και επίδει-ξη του αθλήματος της ξιφασκίας σε μικρούς και μεγάλους φίλους.

Η Έφη Βλάμη μεταξύ του Προέδρου και του Αντιπροέδρου του Συλλόγου

Το κέντρο του Καρπενησίου μετά

Το κέντρο του Καρπενησίου πριν

Ο Αρχιτέκτονας Ανδρέας Λαμπρόπουλος

ΠΟΔΗΛΑΤΕΣ ΖΑΧΑΡΩΣ Ι Στις 2 Ιουλίου 2017 οι «Ποδηλάτες Ζαχάρως» πραγματοποίησαν για μια ακόμα χρονιά

τον “Δρόμο της Φωτιάς”. Η εκδήλωση σημείωσε μεγάλη επιτυχία και η διαδρομή ήταν: Ζαχάρω-Αρήνη-Μηλέα-Χρυ-

σοχώρι-Παλαιοχώρι-Μάκιστος-Αρτέμιδα-Σμέρνα-Ξηροχώρι-Καϊάφα-Ζαχάρω. Ο Σύλλογός μας βοήθησε με την εθελοντική του παρουσία.

ΔΑΣΙΚΟΙ ΧΑΡΤΕΣ Λήγει η προθεσμία στις 27 Ιουλίου 2017 για α) αντιρρήσεις, β) πρόδειλο σφάλμα, γ) εξα-

γορά και δ) νομιμοποίηση χρήσης. Πιθανόν δεν θα δοθεί παράταση.

ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΑΓ. ΙΩΑΝΝΗ Στην τελική ευθεία βρίσκεται η χρηματοδότηση από το Τ.Α.Σ. της εκκλησίας μας του Αγ.

Ιωάννη. Λίγη υπομονή ακόμα.

ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΔΡΟΜΟΣ ΑΠΟ ΜΑΚΙΣΤΟ ΠΡΟΣ ΜΗΛΕΑ, ΧΡΥΣΟΧΩΡΙ ΚΑΙ ΑΡΤΕΜΙΔΑ Η ανάδοχος εταιρεία ΤΖΙΚΑΚΗΣ ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ, μειοδότησε στις 2-5-2017 στο διαγωνισμό

και ανέλαβε την επισκευή του παραπάνω οδικού δικτύου. Η οικονομική επιτροπή του ΔήμουΖαχάρως την ενέκρινε με την απόφασή της Α.Α. 177/2017 στις 12-7-2017. Σημειώνεται ότιτο παραπάνω έργο 247.400,00€ θα χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Μολυβιάτη.