Առաջին համաշխարհային պատերազմ. Հանրապետական Դիջիթեք...
description
Transcript of Առաջին համաշխարհային պատերազմ. Հանրապետական Դիջիթեք...
• Պատերազմի համար առիթ ծառայեց Պատերազմի համար առիթ ծառայեց 1914- . թ հունիսին1914- . թ հունիսին -սերբական նացիոնալիստների կողմից ավստրո -սերբական նացիոնալիստների կողմից ավստրո
հունգարական թագաժառանգ ֆրանց Ֆերդինանդի հունգարական թագաժառանգ ֆրանց Ֆերդինանդի: - սպանությունը ավստրո Հունգարիան Սերբիայի վերջնագիր: - սպանությունը ավստրո Հունգարիան Սերբիայի վերջնագիր
, ներկայացրեց որով վիրավորում էր նրա ազգային, ներկայացրեց որով վիրավորում էր նրա ազգային; , արժանատվությունը Չնայած նրան որ Սերբիան ընդունել; , արժանատվությունը Չնայած նրան որ Սերբիան ընդունել
, -էր այդ վերջնագրի գրեթե բոլոր կետերը ավստրո , -էր այդ վերջնագրի գրեթե բոլոր կետերը ավստրո , Հունգարիայի կառավարությունը Գերմանիայի , Հունգարիայի կառավարությունը Գերմանիայի
, : հրահրմամբ պատերազմ սկսեց Սերբիայի դեմ Դա, : հրահրմամբ պատերազմ սկսեց Սերբիայի դեմ Դա համաշխարհային պատերազմի բացահայտ պրովոկցիա համաշխարհային պատերազմի բացահայտ պրովոկցիա
:էր:էր• Ռուսաստանը հովանավորում էր Ռուսաստանը հովանավորում էր
: սերբիային Ռուսական կառավարությունը հայտարարեց: սերբիային Ռուսական կառավարությունը հայտարարեց : , ընդհանուր զորահավաք Գերմանաիայի վերջնագիրը որով : , ընդհանուր զորահավաք Գերմանաիայի վերջնագիրը որով
պահանջվում էր դադարեցնել պահանջվում էր դադարեցնել, :1914 . 19- ( 1- ) զորահավաքը մերջվեց թ հուլիսի ին օգոստոսի ին, :1914 . 19- ( 1- ) զորահավաքը մերջվեց թ հուլիսի ին օգոստոսի ին
: Գերմանիան պատերազմ հայտարարեց Ռուսաստանին : Գերմանիան պատերազմ հայտարարեց Ռուսաստանին , Այնուհետև պատերազմի մեջ մտավ ֆրանսիան իսկ այն , Այնուհետև պատերազմի մեջ մտավ ֆրանսիան իսկ այն
, բանից հետո գերմանին հարձակվեց Բելգիայի , բանից հետո գերմանին հարձակվեց Բելգիայի, վրա Գերմանիայի դեմ պատերազմի մեջ մտավ նաև, վրա Գերմանիայի դեմ պատերազմի մեջ մտավ նաև
: ;Անգլիան Այդպես սկսվեց Համաշխարհային պատերազմը: ;Անգլիան Այդպես սկսվեց Համաշխարհային պատերազմը
Պատերազմից առաջ ամեն երկիր Պատերազմից առաջ ամեն երկիր , ցանկանում էր գրավել տարածքներ , ցանկանում էր գրավել տարածքներ
, թուլացներ մյուս երկրներին գրավել , թուլացներ մյուս երկրներին գրավել :ամբողջ եվրոպան :ամբողջ եվրոպան Այստեղ կան որոշ երկրների Այստեղ կան որոշ երկրների
:մտադրությունները:մտադրությունները
Գերմանիա
Գերմանիան Գերմանիան մասնավորապես
ձգտում էր ինգերիշխանությու
նը հաստատել:Եվրոպայում Բաց
ի այդ նա նպատակ ուներ
զավթեր Անգլիական գաղութները և
մասնատեր:Ռուսաստանը
-ԱվստրոՀունգարիա
-Ավստրո-ԱվստրոՀունգարիաՀունգարիանն նպատակ
ուներ իրազդեցությո
ւնը հաստատեր
ողջբալկաններում
Բալկաններ
Օսմանյան տերության
ծրագրին էր գրավել
,Կովկասը Ղ, րիմը
ԻրանականԱտրպատ
ականը և հասնել
մինչև Միջին: Ասիա
Մեծ Բրիտանիան խնդիր ուներ
կործանելու Գերմանիայի հզորությունը և պահպանելու իր
գաղութային:տերությունը
Գերմանիա
Ֆրանսիան հույս ուներ ետ
-բերել ֆրանս պրուսական պատերազմի
ժամանակ կորցրած
: տարածքները
Ռուսաստանը խնդիր էր դրել
` գրավելու
Բոսփոր և Դարանդել
նեղուցները և դուրս գալու
Միջերկրական, ծով մյուս` կողմից
Արևմտյան Հայաստանը և
ամուր հաստատվելու
Մերձավոր
: Արևելքում Այդհաջողությունն
երը պետք է
մասնատեին Օսմանյան: տերությունը
Զավթողական նպատակներ ունեին նաև
, Իտալիան Բուլղարիան և շատ:երկրներ
Զավթող
աականնպատակներ
Զավթողաակ
աննպատակներ
• Ինչ նպատակներ էին հետապնդում պետությունները այդ Ինչ նպատակներ էին հետապնդում պետությունները այդ : , պատերազմում Պատերազմը զավթողական իմպերլիստական բնույթ էր : , պատերազմում Պատերազմը զավթողական իմպերլիստական բնույթ էր
: կրում երկու թշնամական ծմբավորումների կողմից այն մղվում էր հանուն : կրում երկու թշնամական ծմբավորումների կողմից այն մղվում էր հանուն , բուրժուազիայի և կալվածատերի շահերի որոնք իրենց բարեկեցությունը , բուրժուազիայի և կալվածատերի շահերի որոնք իրենց բարեկեցությունը
: ստեղծել էին ժողովուրդների արյամբ ու տառապանքով Անգլիան ձգտում : ստեղծել էին ժողովուրդների արյամբ ու տառապանքով Անգլիան ձգտում էր պահպանել իր էր պահպանել իր
• տիրապետությունը համաշխարհային շուկայում և տիրապետությունը համաշխարհային շուկայում և• , վիտխարի գաղութները որոնց թալանումը տալիս , վիտխարի գաղութները որոնց թալանումը տալիս• , էր հսկայական շահույթնոր Հանձին Գերմանիայի , էր հսկայական շահույթնոր Հանձին Գերմանիայի• ; վերցնել իր վտանգավոր մրցակցին Ֆրանսիան ; վերցնել իր վտանգավոր մրցակցին Ֆրանսիան• , հույս ուներ ետ վերադարձնել էլզասը լոթարինգիան և զավթել իր դիրքերը , հույս ուներ ետ վերադարձնել էլզասը լոթարինգիան և զավթել իր դիրքերը
,բալկաններումու մերձավոր Արևելքում ,բալկաններումու մերձավոր Արևելքում• , ընդլայնել իր արևմտյան սահմանները իսկ գլխավորը գրավել Բոսֆոր ու , ընդլայնել իր արևմտյան սահմանները իսկ գլխավորը գրավել Բոսֆոր ու
; դարդանել նեղուցները Առանձնապես մեծ էր գերմանական բուրժուազիայի ; դարդանել նեղուցները Առանձնապես մեծ էր գերմանական բուրժուազիայի: ախորժակը Գերմանիան հավակնում էր գրավել անգլիական ու: ախորժակը Գերմանիան հավակնում էր գրավել անգլիական ու
, ֆրանսիական գաղութների մեծ մասը հույս ուներ հաստատվել , ֆրանսիական գաղութների մեծ մասը հույս ուներ հաստատվել , Բալկաններում մերձավոր Արևելքում պլանավորում էր զավթել , Բալկաններում մերձավոր Արևելքում պլանավորում էր զավթել
, , Լեհաստանը Ռուսաստանից անջատել Ուկրաինան Մերձբալթիկան և, , Լեհաստանը Ռուսաստանից անջատել Ուկրաինան Մերձբալթիկան և:Բելառուսիան:Բելառուսիան
Պաշտպանեց
Պաշտպանեց
-Ավստրո-ԱվստրոՀունգարիաՀունգարիաՍերբիաՍերբիա
ՌուսաստանՌուսաստան
ԳերմանիաԳերմանիա
Պատերազմ հայտարարեց Պատերազմ հայտարարեց
ՖրանսիաՖրանսիաԱնգլիաԱնգլիա
Պատերա
զմ հայտա
րարեց
Պատերա
զմ հայտա
րարեց
Օսմանյան Օսմանյանտերությունտերություն
• 1914 . 1- թ օգոստոսի ին1914 . 1- թ օգոստոսի ին տեղի է ունենում տեղի է ունենում առաջին առաջին : համաշխարհային պատերազմը Ա յն մղվում էր : համաշխարհային պատերազմը Ա յն մղվում էր
երկու խոշոր ռազմաքաղաքական խմբավորումների երկու խոշոր ռազմաքաղաքական խմբավորումների , 1915 անտանտի և եռյակ իսկ թվականից Քառյակ , 1915 անտանտի և եռյակ իսկ թվականից Քառյակ
: , միության միջև Եվ Անտանտը և Եռյակ միությունն : , միության միջև Եվ Անտանտը և Եռյակ միությունն այս պատերազմում հետապնդում էին զավթողական այս պատերազմում հետապնդում էին զավթողական
: նպատակներ Թուրքիան: նպատակներ Թուրքիան ցանկանում էր ցանկանում էր գրավել գրավել, Կովկասը Ղրիմը Իրանական Ատրապատականը և, Կովկասը Ղրիմը Իրանական Ատրապատականը և
:Միջին Ասիան :Միջին Ասիան նա դ նա դ րանով իրագործվելու էր րանով իրագործվելու էր : Երիտթուրքերի պանթուրկական ծրագիրը իր : Երիտթուրքերի պանթուրկական ծրագիրը իր
հերթին ցարական Ռուսաստանը նպատակ ուներ հերթին ցարական Ռուսաստանը նպատակ ուներ , . , գրավել Արևմտյան Հայստանը Կ Պոլիսը , . , գրավել Արևմտյան Հայստանը Կ Պոլիսը
• :Բոսֆորի և Դարդանելի նեղուցները :Բոսֆորի և Դարդանելի նեղուցները Կովկասյան ճակատում մարտական Կովկասյան ճակատում մարտական 1914 .գործողությունները սկսվում են թ 1914 .գործողությունները սկսվում են թ
29-30- : հոկտեմբերի ին Թուրքերը 29-30- : հոկտեմբերի ին Թուրքերը ունեին ունեին300 : հազար զինվոր Ռուսական զորքերի300 : հազար զինվոր Ռուսական զորքերի
200 : թիվը հասնում էր հազարի Մարտական 200 : թիվը հասնում էր հազարի Մարտական գործողություններն ընթանում էին Սև ծովից մինչև գործողություններն ընթանում էին Սև ծովից մինչև
720 :Ուրմիա լիճը կմ երկարությամբ 720 :Ուրմիա լիճը կմ երկարությամբ
• Պատերազմի հիմնական պատճառը Պատերազմի հիմնական պատճառը • իմպերլիստական խոշոր պետությունների և իմպերլիստական խոշոր պետությունների և
պետությունների խմբերի միջև հակասությունի պետությունների խմբերի միջև հակասությունի :սրումն էր :սրումն էր ԼԼ , ենինը սովորեցնում էր որ պատերազմները , ենինը սովորեցնում էր որ պատերազմները
XX հանդիսանում են կապիտալիզմի դարաշրջանում XX հանդիսանում են կապիտալիզմի դարաշրջանում. , դ սկզբերին կապիտալիստական երկրների. , դ սկզբերին կապիտալիստական երկրների
, անհավասար թռիչքաձև զարգացման պատճառով, անհավասար թռիչքաձև զարգացման պատճառով տնտեսական տեսակետից աշխարհում առաջին տնտեսական տեսակետից աշխարհում առաջին
տեղերից մեկը դուրս եկավ տեղերից մեկը դուրս եկավ: Գերմանիան Համաշխարհային տիրապետության: Գերմանիան Համաշխարհային տիրապետության
հավակնող գերմանական իմպերիալիզմը պայքար հավակնող գերմանական իմպերիալիզմը պայքար , սկսեց աշխարհի վերաբաժանման գաղութների , սկսեց աշխարհի վերաբաժանման գաղութների
, զավթման համար ձգտելով առաջնակարգ տեղ , զավթման համար ձգտելով առաջնակարգ տեղ ապահովել իր համար համաշխարհային ապահովել իր համար համաշխարհային
: շուկայում հակասություններն առանձնապես սուր էին: շուկայում հակասություններն առանձնապես սուր էին . Գերմանիայի ու Անգլիայի միջև անգլիան աշխարհի . Գերմանիայի ու Անգլիայի միջև անգլիան աշխարհի
բոլոր ծայրերում ուներ գաղութային հսկայական բոլոր ծայրերում ուներ գաղութային հսկայական:տիրապետություններ:տիրապետություններ
• Ռուսական ցարիզմը տնտեսական կանխման մեջ էր Ռուսական ցարիզմը տնտեսական կանխման մեջ էր գտնվում իմպերլիստական մյուս գտնվում իմպերլիստական մյուս
, պետություններից առանձնապես ֆրանսիայից և, պետություններից առանձնապես ֆրանսիայից և: անգլիայից Սակայն նա էլ ուներ իր իմպերլիստական: անգլիայից Սակայն նա էլ ուներ իր իմպերլիստական
, , , նպատակները իսկ հակասությունները մի կողմից, , , նպատակները իսկ հակասությունները մի կողմից , ցարական Ռուսաստանի և Գերմանիայի միջև մյոս , ցարական Ռուսաստանի և Գերմանիայի միջև մյոս
, կողմից Գերմանիայի դաշնակից Ավստրոհունգարիայի, կողմից Գերմանիայի դաշնակից Ավստրոհունգարիայի : միջև հասան ծայրահեղ լարվածությն Այդ : միջև հասան ծայրահեղ լարվածությն Այդ
հակասություններն առանձնապես ուժեղ էին մերձավոր հակասություններն առանձնապես ուժեղ էին մերձավոր : Արևելքում և Բալկաններում Այստեղ ուժեղ կերպով : Արևելքում և Բալկաններում Այստեղ ուժեղ կերպով
, ներթափանցում էր գերմանական կապիտալը սպառնալով , ներթափանցում էր գերմանական կապիտալը սպառնալով վեռջնականապես վերացնել Ռուսաստանի վեռջնականապես վերացնել Ռուսաստանի
:ազդեցությունը այդ շրջաններում :ազդեցությունը այդ շրջաններում• Սանձազերծելով համաշխարհային Սանձազերծելով համաշխարհային
, պատերազմը իմպերլիստները ձգտում էին քայքայել, պատերազմը իմպերլիստները ձգտում էին քայքայել միջազգային պրոլետարիատի ամրապնդվող միջազգային պրոլետարիատի ամրապնդվող
, միասնությունը տարբեր երկրների բանվորներին գրգռել, միասնությունը տարբեր երկրների բանվորներին գրգռել : միմիանց դեմ Այդ ձևով նրանք նպատակ ուներին խեղդել : միմիանց դեմ Այդ ձևով նրանք նպատակ ուներին խեղդել
հեղափոխական աճող շարժումը հեղափոխական աճող շարժումը::
• Իմպերլիստական տերությունների միջև Իմպերլիստական տերությունների միջև հակասությունների սրումը հանգեցրեց երկու հակասությունների սրումը հանգեցրեց երկու
: թշնամական խմբավորումների ստեղծմանը Մի : թշնամական խմբավորումների ստեղծմանը Մի, XIX . 80- , կողմից դեռևս դ ական թվականներին ռազմական, XIX . 80- , կողմից դեռևս դ ական թվականներին ռազմական ( դաշինք ստեղծվեց Գերմանիայի միջև եռյակ ( դաշինք ստեղծվեց Գերմանիայի միջև եռյակ
): , XIX . , միություն մյուս կողմից դ թվականներին): , XIX . , միություն մյուս կողմից դ թվականներին -Ռուսաստանի ու ֆրանսիայի միջև կնքվեցին անգլո -Ռուսաստանի ու ֆրանսիայի միջև կնքվեցին անգլո - ֆրանսիական և անգլո ռուսական - ֆրանսիական և անգլո ռուսական
: համաձայնագրերը Դրանով ավարտվեց իմպերլիստական: համաձայնագրերը Դրանով ավարտվեց իմպերլիստական , պետությունների Ռուսաստանի ֆրանսիայի և անգլիայի , պետությունների Ռուսաստանի ֆրանսիայի և անգլիայի
( ) եռյակ համաձայնություն կամ Անտանտ երկրորդ բլոկի( ) եռյակ համաձայնություն կամ Անտանտ երկրորդ բլոկի:ձևավորումը:ձևավորումը
• Ռազմական այդ երկու բլոկների միջև Ռազմական այդ երկու բլոկների միջև հակասությունների սրումը հանգեցրեց առաջին հակասությունների սրումը հանգեցրեց առաջին
համաշխարհային պատերազմի համաշխարհային պատերազմի: առաջացմանը պատերազմի սանձազերծման: առաջացմանը պատերազմի սանձազերծման
, նախաձեռնությունը պատկանում է Գերմանիային որը , նախաձեռնությունը պատկանում է Գերմանիային որը մյուսներից ավելի լավ էր նածապատրաստվել մյուսներից ավելի լավ էր նածապատրաստվել
պատերազմին և որոնում էր հարմար պահ ու պատերազմին և որոնում էր հարմար պահ ու :համապատասխան առիթ հարձակման համար :համապատասխան առիթ հարձակման համար
• , Ռուսական բուրժուազիան ինչպես նաև մյուս երկրների , Ռուսական բուրժուազիան ինչպես նաև մյուս երկրների, , բուրժուազիան հավանություն տվեց պատերազմին որը նրան, , բուրժուազիան հավանություն տվեց պատերազմին որը նրան
, խոստանում էր շահույթ ռազմականպատվերներից և նոր , խոստանում էր շահույթ ռազմականպատվերներից և նոր : շուկաների զավթում Բուրժուազիան ու ազնվականությունը : շուկաների զավթում Բուրժուազիան ու ազնվականությունը
, հայտարարեցին որ ամբողջովին պաշտպանում են, հայտարարեցին որ ամբողջովին պաշտպանում են; ինքնակալոիթյունը պատերազմող պետությունների; ինքնակալոիթյունը պատերազմող պետությունների
բուրժուական և մանրբուական բոլոր կուսակցությունները բուրժուական և մանրբուական բոլոր կուսակցությունները : անցան իրենց կառավարության կաղմը Եվրոպական երլրների : անցան իրենց կառավարության կաղմը Եվրոպական երլրների- , սոցիալ դեմոկրատական կուսակցությունները ռուսաստանի- , սոցիալ դեմոկրատական կուսակցությունները ռուսաստանի
մենշևիկները դավաճանեցին բանվոր դասակարգի մենշևիկները դավաճանեցին բանվոր դասակարգի, : գործին գնացին բուրժուազիայի հետքերով Նրաք, : գործին գնացին բուրժուազիայի հետքերով Նրաք
պաշտպանում էին ցարիզմի կողմից առաջ քաշված պաշտպանում էին ցարիզմի կողմից առաջ քաշված շավինիստական լոզունգը բոլոր ուժորի միավորումը շավինիստական լոզունգը բոլոր ուժորի միավորումը
<< >>, , , հայրենիքի պաշտպանության համար որը ըստ էության<< >>, , , հայրենիքի պաշտպանության համար որը ըստ էության :նշանակում էր ցարիզմի պաշտպանություն :նշանակում էր ցարիզմի պաշտպանություն
• , . . Միայն բոլշևիկյան կուսակցությունը Վ Ի Լենինի , . . Միայն բոլշևիկյան կուսակցությունը Վ Ի Լենինի, գլխավորությամբ հավատարիմ մնաց իր, գլխավորությամբ հավատարիմ մնաց իր
, ինտերնացիոլիստական պարտքին Բոլշևիկները պատերազը , ինտերնացիոլիստական պարտքին Բոլշևիկները պատերազը , բնորոշեցին որպես Թալանչիական զավթողական ևառաջ , բնորոշեցին որպես Թալանչիական զավթողական ևառաջ
քաշեցին իմպերլիստանպատերազմը քաղաքացիական քաշեցին իմպերլիստանպատերազմը քաղաքացիական , պատերազմի վերածելու լոզունքը պատերազմ ընդեմ իրենց , պատերազմի վերածելու լոզունքը պատերազմ ընդեմ իրենց
, կառավարությունների ընդեմ իրենց կապիտալիստների ու, կառավարությունների ընդեմ իրենց կապիտալիստների ու : կալվածատերերի : կալվածատերերի
Պատերազմի ռազմաճակատները
• Եղեռնը նախապատրաստե Եղեռնը նախապատրաստելլ ու թուրքական ու թուրքական : իշխանությունների քաղաքականությունը : իշխանությունների քաղաքականությունը
Սկսված պատերազմը հնարավորություն էր Սկսված պատերազմը հնարավորություն էր ընձեռում թուրքական կառավարությանը ընձեռում թուրքական կառավարությանը
հաշվեհարդարտեսնել կայսրության հայ հաշվեհարդարտեսնել կայսրության հայ : հպատակների հետ Երիտթուրքերն : հպատակների հետ Երիտթուրքերն
1910-1911 . իրականացնում էին թթ Սալոնիկ 1910-1911 . իրականացնում էին թթ Սալոնիկ քաղաքում կայացած իրենց կուսակցության քաղաքում կայացած իրենց կուսակցության
; գաղտնի ժողովների որոշումները Այն ; գաղտնի ժողովների որոշումները Այն , նախատեսում էր որ կայսրության , նախատեսում էր որ կայսրության
տարածքում բնակվող և թուրք ազգությանը տարածքում բնակվող և թուրք ազգությանը չպատկանող մա հմեդականները պետք է չպատկանող մա հմեդականները պետք է, թուրքացվեն իսկ քրիստոնյաները, թուրքացվեն իսկ քրիստոնյաները
: ոչնչացվեն: ոչնչացվեն
• Արևմտյան Հայաստանում ևփոքր Արևմտյան Հայաստանում ևփոքր Ասիայի հայաբնակտարածքներում Ասիայի հայաբնակտարածքներում
բնակվող հայ ժողովուրդը դարձավ այս բնակվող հայ ժողովուրդը դարձավ այս հրեշավոր քաղաքականության առաջին հրեշավոր քաղաքականության առաջին
: զոհերից մեկը Այդ ծրագրի : զոհերից մեկը Այդ ծրագրի , հեղինակներն էին Թալեաթփաշան , հեղինակներն էին Թալեաթփաշան
, Ջեմալ փաշան Բեհաէդդին Շաքիր բեյը , Ջեմալ փաշան Բեհաէդդին Շաքիր բեյը : և ուրիշներ : և ուրիշներ
• Մտադրելով ոչնչացնել հայերին Մտադրելով ոչնչացնել հայերին երիտթուրքերը ձգտում էին վերացնել երիտթուրքերը ձգտում էին վերացնել
: Հայկական հարցը Հայերը և : Հայկական հարցը Հայերը և Հայաստանը արգելք էին հանդիսանում Հայաստանը արգելք էին հանդիսանում
պանթուրքական ծրագրի պանթուրքական ծրագրի : իրականացման ճանապարհին Նրանց : իրականացման ճանապարհին Նրանց
<< >> երազած Մեծ Թուրանը պետք է << >> երազած Մեծ Թուրանը պետք է ձգվեր Բոսֆորից ձգվեր Բոսֆորից
• : մինչև Ալթայ Երիտթուրքերը : մինչև Ալթայ Երիտթուրքերը• ցանկանում էին այդ ստեղծվելիք ցանկանում էին այդ ստեղծվելիք• պետության մեջ ներգրավել բոլոր պետության մեջ ներգրավել բոլոր• : թուրքալեզու ժողովուրդներին : թուրքալեզու ժողովուրդներին
• Առաջին համաշխարհային Առաջին համաշխարհային պատերազմի պատերազմի, տարիներին բացի հայերի զանգվածային, տարիներին բացի հայերի զանգվածային
, տեղահանությունից և կոտորածներից , տեղահանությունից և կոտորածներից օսմանյան իշխանություններն օսմանյան իշխանություններն
իրականացնում են կայսրության մի շարք իրականացնում են կայսրության մի շարք այլ հպատակ ժողովուրդների այլ հպատակ ժողովուրդների
, ասորիների հույների և արաբների, ասորիների հույների և արաբների :մասնակի ջարդեր :մասնակի ջարդեր
• Թուրքական իշխանությունների Թուրքական իշխանությունների վայրագությունները հանկարծակի վայրագությունները հանկարծակի
: բերեցին նաև այդ ժողովուրդներին : բերեցին նաև այդ ժողովուրդներին•
• իրենց հրեշավոր քաղաքականությունն իրենց հրեշավոր քաղաքականությունն իրագործելու նպատակով թուրքական իրագործելու նպատակով թուրքական
իշխանությունները հայերին զրկում են իշխանությունները հայերին զրկում են : դիմադրելու հնարավորությունից նրանք : դիմադրելու հնարավորությունից նրանք
1915 . թ գարնանը առաջին հերթին սկսում են1915 . թ գարնանը առաջին հերթին սկսում են օսմանյան բանակ զորակոչված հայ օսմանյան բանակ զորակոչված հայ
տղամարդկանց զինաթափումն ու տղամարդկանց զինաթափումն ու: ոչնչացումը Նրանք ռազմաճակատից: ոչնչացումը Նրանք ռազմաճակատից
, տեղափոխվում են թիկունք ընդգրկվում , տեղափոխվում են թիկունք ընդգրկվում : բանվորական գումարտակներում Հայ : բանվորական գումարտակներում Հայ
զինվորների հետ զինաթափվում են օսմանյան զինվորների հետ զինաթափվում են օսմանյան : բանակում ծառայող հույները Զինաթափված : բանակում ծառայող հույները Զինաթափված
հայերին հանձնարարվում է ամենածանր հայերին հանձնարարվում է ամենածանր աշխատանքը աշխատանքը
, ճանապարհների ամրությունների, ճանապարհների ամրությունների :կառուցումը և բեռների տեղափոխումը :կառուցումը և բեռների տեղափոխումը
• Ապա անասելի ծանր աշխատանքներց և Ապա անասելի ծանր աշխատանքներց և 50-թերսնվլուց հյուսված հայ զինվորներին 50-թերսնվլուց հյուսված հայ զինվորներին
100- ական կամ ական խմբերով զինվորական 100- ական կամ ական խմբերով զինվորական կամ ոստիկան հսկողության ներքո դուրս էին կամ ոստիկան հսկողության ներքո դուրս էին
բերում իրենց տեղակայված վայրից և բերում իրենց տեղակայված վայրից և:ոչնչացնում:ոչնչացնում
• Դրանից հետո երիտթուրքական Դրանից հետո երիտթուրքական, իշխանությունները զանազան միջոցներ, իշխանությունները զանազան միջոցներ
, բանեցնելով բռնագրավում են հայ, բանեցնելով բռնագրավում են հայ բնակչության ունեցած սակավ զենքն ու բնակչության ունեցած սակավ զենքն ու:զինամթերքը:զինամթերքը
2008 Եղեռնթվական
• Օսմանյան կառավարության հաջորդ Օսմանյան կառավարության հաջորդ , , քայլը կուսակցական աշխարհիկ հոգևոր , , քայլը կուսակցական աշխարհիկ հոգևոր
ներկայացուցիչների և մասնավորապես ներկայացուցիչների և մասնավորապես հայ մտավորականության ձերբակալումն հայ մտավորականության ձերբակալումն
: ու ոչնչացումն էր Այդ քայլով : ու ոչնչացումն էր Այդ քայլով իշխանությունները ցանկանում էին զրկել իշխանությունները ցանկանում էին զրկել
հայության նրա ղեկավարող և հայության նրա ղեկավարող և : կազմակերպող ուժերից Ամենածանր : կազմակերպող ուժերից Ամենածանր
. :1915 . հարվածը հասցվում է Կ Պոլսում թ . :1915 . հարվածը հասցվում է Կ Պոլսում թ 24- Ապրիլի ին այստեղ ձերբակալվում և 24- Ապրիլի ին այստեղ ձերբակալվում և
600- աքսորվում են ից ավելի հայ 600- աքսորվում են ից ավելի հայ, , ,գրողներ արվեստագետներ բժիշկներ ման, , ,գրողներ արվեստագետներ բժիշկներ ման
, :կավարժներ հասարակական գործիչներ, :կավարժներ հասարակական գործիչներ
• Ձերբակալվածների թվում էին Ձերբակալվածների թվում էին նշանավոր երգահան նշանավոր երգահան, Կոմիտասը գրողներ Գրգոր, Կոմիտասը գրողներ Գրգոր
, , Զոհրապը Ռուբեն Սևսկը Դանիել, , Զոհրապը Ռուբեն Սևսկը Դանիել, , Վարուժանը Սիամանթոն բժիշկ, , Վարուժանը Սիամանթոն բժիշկ
Նազարեթտաղավարյանը և Նազարեթտաղավարյանը և: ուրիշներ Աքսորի ճանապարհին հայ: ուրիշներ Աքսորի ճանապարհին հայ
մտավորականները ենթարկվում էին մտավորականները ենթարկվում էին զանազան զրկանքների և զանազան զրկանքների և
: ,նվաստումների Կոմիտասը չդիմանալո: ,նվաստումների Կոմիտասը չդիմանալո վ իր ժողովրդի դեմ կատարվող վ իր ժողովրդի դեմ կատարվող
, : վայրագություններն խելագարվում է, : վայրագություններն խելագարվում է Հայ մտավորականության մեծ մասը Հայ մտավորականության մեծ մասը
:սպանվում է :սպանվում է
• Հայ մտավորականության մեծ մասը Հայ մտավորականության մեծ մասը :սպանվում է ջարդարարների կողմից :սպանվում է ջարդարարների կողմից
• . Հունիսին Կ Պոլսում կեղծ . Հունիսին Կ Պոլսում կեղծ ամբաստանությունների համան վրա ամբաստանությունների համան վրա
ձերդակակվում և մահապատժի են ձերդակակվում և մահապատժի են ենթարկվում Հնչակյան կւսակցական ենթարկվում Հնչակյան կւսակցական
19 նշանավոր գործից Փարմազը և իր 19 նշանավոր գործից Փարմազը և իր :կուսակցական ընկերները :կուսակցական ընկերները
• Հիմնականում աքսորելով և ոչնչացնելով Հիմնականում աքսորելով և ոչնչացնելով18-45 տարեկան հայ տղամարդհանց18-45 տարեկան հայ տղամարդհանց
երիտթուրքական իշխանությունները երիտթուրքական իշխանությունները ձեռնամուխ են լինում գրեթե ձեռնամուխ են լինում գրեթե
անպաշտպան մնացած հայ անպաշտպան մնացած հայ, կանանց երեխաների ու ծերերի, կանանց երեխաների ու ծերերի
:բռնագաղթին և կոտորածին :բռնագաղթին և կոտորածին