2ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΜΑΛΑΚΟΠΗΣΤΑΞΗ Γ2

ΜΑΘΗΤΡΙΑ: ΛΙΤΣΑΡΔΑΚΗ ΜΙΧΑΕΛΑ

ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ ΑΠΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

ΘΕΜΑ: ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΕΛΕΝΗΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ Κ.Θ.Β.Ε. 1982-1986

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΜΑΡΤΙΟΣ 2008ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

1η ΕΝΟΤΗΤΑ: Σχετικά με την παράσταση

2η ΕΝΟΤΗΤΑ: Συντελεστές3η ΕΝΟΤΗΤΑ: Στοιχεία παραστάσεων4η ΕΝΟΤΗΤΑ: Επικεφαλίδες άρθρων από τον τύπο 5η ΕΝΟΤΗΤΑ: Κριτικές6η ΕΝΟΤΗΤΑ: Αξιοπερίεργα7η ΕΝΟΤΗΤΑ: Φωτογραφίες από το σκηνικό8η ΕΝΟΤΗΤΑ: Άλλες φωτογραφίεςΠηγές

1 η ΕΝΟΤΗΤΑ «Ο Ευριπίδης αντιστρέφει τον Τρωικό θρύλο και μεταβάλλει την ιστορία της ωραίας Ελένης, που εξαιτίας της απαγωγής της από τον Πάρη έγινε ο Τρωικός πόλεμος, σε φάρσα. Σύμφωνα με αυτό το μύθο, οι Έλληνες πολέμησαν στην Τροία για μια σκιά, αφού ο Πάρης δεν την έκλεψε ποτέ από τη Σπάρτη, αλλά άρπαξε μονάχα ένα έμψυχο ομοίωμα της, ενώ η πραγματική Ελένη μεταφέρθηκε στην Αίγυπτο από τον Ερμή, όπου παρέμεινε κοντά στον βασιλιά Πρωτέα, πιστή στον

άντρα της και βαθιά πικραμένη για την τύχη της. Μετά την άλωση της Τροίας ο Μενέλαος φτάνει ναυαγός στην Αίγυπτο. Οι δυο σύζυγοι αναγνωρίζονται και μετά από νέες περιπέτειες φεύγουν μαζί για την Ελλάδα.»

Από το πρόγραμμα της παράστασης

Σχετικά με την παράσταση Η παράσταση της Ελένης θεωρήθηκε από τον Ανδρέα Βουτσινά όχι ως μία τραγωδία αλλά ως μία κωμωδία με τραγικές αιχμές μέσω της οποίας ο Ευριπίδης γελοιοποιεί τους θεούς, το μαντείο των Δελφών, το θρύλο της Ωραίας Ελένης καθώς και τα ιδανικά του πολέμου. Για το λόγο αυτό, ο σκηνοθέτης βασισμένος στην μετάφραση της Δώρας Μοάτσου-Βάρναλη ανέβασε μία Ελένη πολύ πρωτοποριακή για τα ελληνικά δεδομένα. Συγκεκριμένα, στο σκηνικό μία στέρνα κατάβρεχε τη μούμια-μνήμα του Πρωτέα, η Θεονόη και οι ακόλουθές της εμφανίζονταν γυμνόστηθες και ο χορός τραγουδούσε "Ώρα καλή στην πρύμνη σου και αέρα στα πανιά σου…"-τη στιγμή που έφευγε η Ελένη και ο Μενέλαος- και παράλληλα άπλωνε γύρω από το μνήμα μπουγάδα. Επίσης, το ότι η μάντισσα αυτομαστιγωνόταν μπροστά στο κοινό και εκδήλωνε φανερά τον έρωτά της για την Ελένη, τα σπορ κοστούμια των Διόσκουρων όπως και τα σιντριβάνια και τα πυροτεχνήματα σε καίρια σημεία του έργου, καθιστούσαν την παράσταση άκρως ανατρεπτική και ενδιαφέρουσα. Όλα τα προαναφερθέντα από τις πρόβες προσπάθησαν αρκετοί να αποτρέψουν τον Βουτσινά να τα εισάγει στην Ελένη ισχυριζόμενοι πως η κριτική που θα του ασκήσουν θα είναι σκληρή. Παρ' όλα αυτά όμως ο Βουτσινάς τους αγνόησε. Τέλος, παρά τις καινοτομίες του έργου ο σκηνοθέτης διατήρησε αρκετά χορικά του Ευριπίδη θέλοντας να μην αλλοιώσει τα διαχρονικά μηνύματα που προβάλλει. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το "Ποιος τάχα από τους θνητούς μπορεί που έψαξε χρόνια για να βρει την άκρη να μας πει αν θεός υπάρχει ή δεν υπάρχει…" που παρουσιάζεται με τη μορφή τραγουδιού στο τέλος της παράστασης "Ποιος τάχα να μας κυβερνά κάποιος θεός ή η τύχη…".

2 η ΕΝΟΤΗΤΑ Συντελεστές:

Συγγραφέας: ΕυριπίδηςΣκηνοθέτης: Ανδρέας Βουτσινάς Μεταφραστής: Δώρα Μοάτσου-Βάρναλη Σκηνογράφος/Ενδυματολόγος: Διονύσης ΦωτόπουλοςΣυνθέτης: Γιώργος Κουρουπός Χορογράφος: Έρση Πήττα Μουσική Διδασκαλία: Αίγλη Χαβά-Βάγια

Βοηθός Σκηνοθέτη: Στέλιος ΓούτηςΒοηθός Σκηνοθέτη, αντικατάσταση: Τάσος Ποταμιάνος Ηθοποιοί: Αλεξάνδρα Λαδικού, Ελένη

Δημήτρης Καρέλλης, Μενέλαος Δημήτρης Βάγιας, Θεοκλύμενος

Λύδια Φωτοπούλου, Θεονόη Ρήγας Αξελός, Τεύκρος

Μαρία Φωκά, Γερόντισσα Μιράντα Οικονομίδου, Γερόντισσα

(αντικαταστάτρια) Κώστας Ματσακάς, Έλληνας Αγγελιαφόρος Στέλιος Καππάτος, Αιγύπτιος Αγγελιαφόρος

Ζαφείρης Κατραμάδας, Κάστορας Τάσος Πανταζής, Πολυδεύκης

Σάκης Πετκίδης, Πολυδεύκης (αντικαταστάτης) Γιώργος Ντουμούζης, Α' Υπηρέτης Θεονόης

Κώστας Ίτσιος, Β' Υπηρέτης Θεονόης Νίκος Κολοβός, Β' Υπηρέτης Θεονόης

(αντικαταστάτης) Γιώργος Μουστάκας, Α' Ακόλουθος Γιάννης Μπρουκάκης, Β' Ακόλουθος Χρήστος Ευθυμίου, Ακόλουθος (αντικαταστάτης) Χορός: Ρίκα Γαλάνη, Λίνα Τριανταφύλλου, Καίτη Χρονοπούλου, Πέπη Γεωργιάδου, Γιάννα Κούρου, Δέσποινα Σφάντζικα, Αφροδίτη Ιωαννίδου, Ανέζα Παπαδοπούλου, Φιλαρέτη Κομνηνού, Ιφιγένεια Δεληγιαννίδη, Δήμητρα Χατούπη, Δήμητρα Παπαχρήστου, Τατιάνα Λύγαρη, Ισαβέλλα Βλασιάδου, Κατερίνα Γιαμαλή, Κάτια Δεσποινιάδου, Μαρία Μαρκοπούλου, Τώνια Μποτωνάκη, Ζωή Πατερέσκου, Όλγα Παπά, Μαρία ΧατζοπούλουΑντικαταστάτες: Μητροπούλου, Κώτσος, Γεωργιάδου, Βαΐδου, Νικολαΐδου, Λιθάρης, Σταυρόπουλος, Κλεοβούλου,

Παπά, Κιτσοπούλου, Μανωλούδη, Αμανίτου Αφροδίτη Κοτζιά (Μουσικός - φλογέρα)

Αλλαγές στην διανομή1985-1986

Βοηθός σκηνοθέτη: Τάσος Ποταμιάνος Ηθοποιοί: Μιράντα Οικονομίδου, Γερόντισσα

Χρήστος Ευθυμίου, Ακόλουθος Σάκης Πετκίδης, Πολυδεύκης Χορός: Καίτη Μητροπούλου, Αφροδίτη Ιωαννίδου, Πέπη

Γεωργιάδου, Γιάννα Κούρου, Γιώργος Κώτσος, Νίκος Κολοβός, Ελένη Γεωργιάδου, Λίτσα Βαΐδου, Φιλαρέτη Κομνηνού, Ντίνα Νικολαΐδου, Ιφιγένεια Δεληγιαννίδου, Λευτέρης Λιθαρής, Νίκος Σταυρόπουλος, Δήμητρα Παπαχρήστου, Τατιάνα Λύγαρη, Σμάραγδος Κλεοβούλου, Όλγα Παπά

1986-1987Ηθοποιοί: Μιράντα Οικονομίδου, Γερόντισσα

Νίκος Κολοβός, Β' Υπηρέτης Θεονόης Γιώργος Μουστάκας, Α' Ακόλουθος Γιώργος Μπρουκάκης, Β' Ακόλουθος Σάκης Πετκίδης, Πολυδεύκης Χορός: Καίτη Μητροπούλου, Αφροδίτη Ιωαννίδου, Πέπη Γεωργιάδου, Γιάννα Κούρου, Γιώργος Κώτσος, Ελένη Γεωργιάδου, Λίτσα Βαΐδου, Μόνα Κιτσοπούλου, Θηρεσία Μανωλούδη, Φιλαρέτη Κομνηνού, Ντίνα Νικολαΐδου, Ιφιγένεια Δεληγιαννίδου, Λευτέρης Λιθαρής, Δήμητρα Παπαχρήστου, Αντιγόνη Αμανίτου, Σμάραγδος Κλεοβούλου, Όλγα Παπά,

Ακόλουθες Θεονόης: Στέλλα Καζαντζή, Δήμητρα Καλπάκη, Ελένη

Κεφαλοπούλου, Αγγελική Λεμονή, Κυριακή Μαθέ, Μαρία Πασχαλίδου, Χριστίνα Συμεωνίδου, Άννα Τσολακίδου, Εύη Υφαντίδου, Ελένη Χασαπίδου

3 η ΕΝΟΤΗΤΑ

Στοιχεία Παραστάσεων

Πρώτη Παρουσίαση: Αρχαίο Θέατρο Φιλίππων - 07/08/1982Πρεμιέρα στο Κ.Θ.Β.Ε.: Θέατρο Ε.Μ.Σ.(Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών)-Κεντρική Σκηνή - 19/11/1982 1982-198320 παραστάσεις - 20.465 θεατές θέατρα: Αρχαίο Θέατρο Φιλίππων, Αρχαίο Θέατρο Θάσου, Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου, Θέατρο Μποζάρ των Βρυξελλών

14 παραστάσεις (19.11-5.12.1982)Θέατρο Ε.Μ.Σ.-Κεντρική Σκηνή

1983-1984 2 παραστάσεις - 3.753 θεατέςΘέατρο Ε.Μ.Σ.-Κεντρική Σκηνή

Αθήνα, Ωδείο Ηρώδου του Αττικού (09/07/1983 - 10/07/1983)

1985-19864 παραστάσεις - 4.209 θεατέςΘέατρο Ε.Μ.Σ.-Κεντρική Σκηνή

Θέατρο Δάσους (27/07/1985 - 28/07/1985)

Καβάλα, Αρχαίο Θέατρο Φιλλίπων (03/08/1985 - 04/08/1985)

1986-19872 παραστάσεις - 4.221 θεατέςΘέατρο Ε.Μ.Σ.-Κεντρική Σκηνή

Επίδαυρος, Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου (20/06/1986 - 21/06/1986)

Γενικά, δόθηκαν πάνω από 25 παραστάσεις της Ελένης τις οποίες συνολικά παρακολούθησαν πάνω από 30.000 θεατές.

4 η ΕΝΟΤΗΤΑ Επικεφαλίδες άρθρων από τον τύπο

5 η ΕΝΟΤΗΤΑ

Κριτικές Η παράσταση του Βουτσινά δέχθηκε από τους συντηρητικότερους σκληρή κριτική κυρίως για την γυμνοστηθεία αλλά απέσπασε και πολύ θετικά σχόλια από μεγάλη μερίδα του τύπου. Ο σκηνοθέτης πάντως φαίνεται ότι αντιμετώπιζε την αρνητική κριτική χωρίς να τον ενοχλεί ιδιαίτερα και την απέδιδε στην αγάπη που έδειχνε το κοινό για την παράσταση, πράγμα που αρκετοί ονόμαζαν εμπορικότητα. Σε μία δήλωση του είχε πει: "Νομίζω πως αυτή η στάση των κριτών είναι ένα χαστούκι για το κοινό. Διότι σημαίνει ότι το ένστικτο των 10.000 θεατών της Επιδαύρου είναι λανθασμένο και του ενός κριτικού είναι σωστό. Αν αυτό δεν είναι δικτατορία τότε ποιο είναι;". Παρά ταύτα πολύ καλές κριτικές απέσπασαν οι ερμηνείες των Α. Λαδικού (Ελένη), Λ. Φωτοπούλου (Θεονόη), Δ. Βάγια (Θεοκλύμενος) και Σ. Καππάτου (Αιγύπτιος Αγγελιαφόρος). Απ' ότι φαίνεται όμως την παράσταση απόλαυσε το κοινό που αποχωρούσε με χειροκροτήματα και επιδοκιμασίες.

[Η συντηρητική κουλτούρα] "που κινήθηκε έξαλλη στην Επίδαυρο με τους χαρακτηρισμούς της ιεροσυλίας και της βεβήλωσης ας είναι βέβαιη ότι με την παράσταση αυτή ο Ευριπίδης ο νεωτεριστής και προοδευτικός Ευριπίδης τιμήθηκε."

Θεσσαλονίκη, 25/08/1982, Τ.Τσιριμπίνος

6 η ΕΝΟΤΗΤΑ

Αξιοπερίεργα

Μίκα Η Μίκα ήταν μία σκυλίτσα ράτσας πεκινουά, την οποία ο Ανδρέας Βουτσινάς ποτέ και για τίποτα δεν αποχωριζόταν. Αυτό γινόταν φανερό κυρίως με τα φινάλε των παραστάσεων όπου ο σκηνοθέτης εμφανιζόταν στη σκηνή μαζί με τη Μίκα και είτε την σήκωνε θριαμβευτικά είτε την αγκάλιαζε τρυφερά. Αυτό όμως που πολλοί δεν γνωρίζουν είναι το ότι επειδή δεν της δόθηκε άδεια εισόδου στην Αγγλία, ο Αν. Βουτσινάς αρνήθηκε να σκηνοθετήσει την "Μήδεια" για το National Theatre of London. Χάρη στην άρνησή του αυτή η συνεργασία του με το Κ.Θ.Β.Ε. συνεχίστηκε και έτσι η "Ελένη" ξανανέβηκε. Τέλος, εξαιτίας αυτού του τετράποδου το Κ.Θ.Β.Ε. αναγκάστηκε να προσθέσει στη σύμβαση του σκηνοθέτη για τη φεστιβαλική παράσταση της Ελένης ειδική παράγραφο που όριζε ότι ο Βουτσινάς θα έβγαινε στην αποθέωση για το χαιρετισμό στην Επίδαυρο αγκαλιά με το πεκινουά!

"Παραλίγο συμπλοκή στην Επίδαυρο" Στην παράσταση της "Ελένης" της 21-8-1982, πριν αρχίσει το έργο, ο αντιπρόσωπος των ηθοποιών του Κ.Θ.Β.Ε., διάβασε μία ανακοίνωση συμπαράστασης στο λαό της Παλαιστίνης. Η κίνηση αυτή προκάλεσε απροσδόκητη αναστάτωση στο κοινό. Πολλοί θεατές άρχισαν τους χλευασμούς, τις αποδοκιμασίες και τις βωμολοχίες. Και ενώ ήταν έτοιμοι να πιαστούν στα χέρια, ο ηθοποιός αφού είπε την ακόλουθη φράση αποχώρησε: "Αυτήν την παράσταση την αφιερώνουμε σ' αυτούς τους ανθρώπους που έχουν μείνει χωρίς πατρίδα".

7 η ΕΝΟΤΗΤΑ

Φωτογραφίες σκηνικού Το σκηνικό όπως και τα κοστούμια επιμελήθηκε ο Διονύσης Φωτόπουλος. Το σκηνικό αποτελούνταν από το παλάτι και τον τάφο του Πρωτέα και αγάλματα που θύμιζαν αιγυπτιακές μούμιες. Γύρω από τον τάφο υπήρχε μία τάφρος απ' όπου ξεπετάγονταν πίδακες νερού.

8 η ΕΝΟΤΗΤΑ

Άλλες φωτογραφίες

ΠΗΓΕΣ

Ιστότοπος Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδοςwww.ntng.gr

Δραματική Ποίηση, Ευριπίδη Ελένη, Βιβλίο Γ' Γυμνασίου, ΟΕΔΒ