Ε.Λιαναντωνάκη Βιολόγος

Ερειστικό σύστημα

Ποιος είναι ο ρόλος του ερειστικού;

ΤΙ ΒΛΕΠΕΤΕ;

Ερειστικό Σύστημα

Ερειστικό ή Σκελετικό Σύστημα

• Οστά

• Συνδέονται με τις

ΑΡΘΡΩΣΕΙΣ

• Αποτελούν το 24,5% της

σωματικής μάζας

Λειτουργίες του Ερειστικού Συστήματος

1. Στήριξη και καθορισμός

μορφής σώματος.

2. Προφύλαξη ζωτικών

οργάνων (πνευμόνων,

εγκεφάλου).

3. Συμβάλλει στην κίνηση του σώματος μαζί με τους

σκελετικούς μυς.

4. Βασική μονάδα παραγωγής ερυθρών

αιμοσφαιρίων (στον ερυθρό μυελό).

5. Αποθηκεύει ασβέστιο και φώσφορο.

ΔΟΜΗ ΤΩΝ ΟΣΤΩΝΑποτελούνται από οστίτη ιστό.

α. Οστεοκύτταρα

(οστεοβλάστες, οστεοκλάστες).

β. Μεσοκυττάρια ουσία

(1/3 οργανικά συστατικά (κολλαγόνο),

2/3 ανόργανα (φωσφορικό ασβέστιο, μαγνήσιο)

κ.α.

• Το κολλαγόνο (οργανική ουσία)

κάνει τα οστά εύκαμπτα.

(ελαστικότητα & ενίσχυση αντοχής)

• Τα μεταλλικά άλατα (ανόργανα συστατικά) κάνουν τα οστά

ανθεκτικά & σκληρά.

• Το H2O στα διάμεσα κενά αποθηκεύει θρεπτικά συστατικά.

•Εάν απομακρυνθεί το κολλαγόνο, το οστό γίνεται πολύ εύθραυστο,•Εάν απομακρυνθούν τα μεταλλικά άλατα, το οστό γίνεται πολύ εύκαμπτο.

•Ο οστίτης ιστός εμφανίζεται με δύο μορφές:

• τον συμπαγή

και

• τον σπογγώδη

Στο συμπαγή οστίτη ιστό…

• οστεοκύτταρα και μεσοκυττάρια ουσία

διατάσσονται σε ομόκεντρα στρώματα γύρω από έναν

αγωγό (σωλήνας του Havers) σχηματίζοντας έτσι μια

μονάδα με κυλινδρικό σχήμα, τον οστεώνα 

• περιέχονται αιμοφόρα αγγεία, για τη θρέψη του

οστού, και νεύρα .

Ο σπογγώδης οστίτης ιστός…

• εμφανίζει κοιλότητες, τις μυελοκυψέλες, και

αποτελείται επίσης από οστεοκύτταρα και από

μεσοκυττάρια ουσία.

• Μέσα στις μυελοκυψέλες βρίσκεται

• ο ερυθρός μυελός των οστών,

• που είναι αιμοποιητικό όργανο.

μυελοκυψέλες

Χαρακτηριστικά Οστών

• Συμπαγές οστούν: εξωτερική σκληρή

επιφάνεια (αιμοφόρα αγγεία & νεύρα).

• Σπογγώδες οστούν: μαλακό εσωτερικό,

με κοιλότητες (μυεολοκυψέλες)

Συμπαγές οστούν/ Σπογγώδες οστούν

Είδος οστών ανάλογα με το σχήμα τους

• Βραχέα (σπονδυλική

στήλη, άκρο χέρι,πόδι)

• Μακρά ή επιμήκη (βραχιόνιο, μηριαίο)

• Πλατιά (μετωπιαίο, λεκάνη-

ανώνυμα οστά)

Μορφολογία Οστών

Τα μακρά ή επιμήκη

οστά έχουν δύο άκρα που

λέγονται επιφύσεις, ενώ το

μεταξύ τους κυλινδρικό τμήμα

είναι η διάφυση.

Εσωτερικά κατά μήκος της

διάφυσης, υπάρχει μία

κοιλότητα, ο μυελώδης αυλός

(μυελός των οστών).

• Η διάφυση επενδύεται, με πυκνό συνδετικό ιστό,

που ονομάζεται περιόστεο και ενδόστεο.

• Περιέχουν μεγάλο αριθμό οστεοβλαστών, που

παίζουν ρόλο στην κατά πάχος αύξηση του

οστού και στην αναγέννησή του στην περίπτωση

που σπάσει (κάταγμα).

• Το περιόστεο, έχει πολλά αγγεία και

νεύρα, χρησιμεύει:

• για τη θρέψη του οστού, και

• για την πρόσφυση μυών και συνδέσμων.

περιόστεο

Επίφυση

Σπογγώδες οστό

Επίφυση

Συμπαγές οστό

Διάφυση Ωχρός μυελός

Οι επιφύσεις

περιβάλλονται από ένα

στρώμα χόνδρου, τον

 αρθρικό χόνδρο 

Αρθρικός χόνδρος

Τα βραχέα και τα πλατιά οστά:

• α. καλύπτονται από

περιόστεο

• β. έχουν κεντρικό τμήμα με

σπογγώδη οστίτη ιστό,

που περιβάλλεται από

συμπαγή οστίτη ιστό.

Ο μυελός των οστών

• Ειδικός τύπος συνδετικού ιστού.

• Βρίσκεται στο μυελώδη αυλό των μακρών οστών

και στις μυελοκυψέλες της σπογγώδους ουσίας.

• Διακρίνεται σε ερυθρό

και ωχρό.

Ο ερυθρός μυελός των οστών είναι αιμοποιητικό όργανο.

Αρχίζει να παράγει ερυθροκύτταρα προς το

τέλος της εμβρυϊκής ζωής.

Μετά τη γέννηση, εκτός από ερυθροκύτταρα

παράγει  αιμοπετάλια και λευκοκύτταρα. 

Ερυθρός μυελός (αιματοποίηση)

Σοβαρή αναιμία: ο ωχρός μυελός κόκκινος

Ωχρός μυελός

• Από την παιδική ηλικία και

ύστερα (έως τα 20) προοδευτικά

συγκεντρώνει λίπος, γίνεται

κίτρινος και χαρακτηρίζεται

ως ωχρός μυελός.

Στις μυελοκυψέλες

των σπονδύλων,

του στέρνου,

των πλευρών,

των οστών της λεκάνης, του κρανίου συνεχίζεται η αιμοποίηση καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής.

Οστεοπόρωση Η οστεοπόρωση (πορώδη οστά)

είναι μία νόσος που χαρακτηρίζεται

από:

ελαττωμένο σχηματισμό οστίτη

ιστού

αυξημένη αποικοδόμηση του

και τα δύο 

Εμφανίζεται συχνότερα σε:

ηλικιωμένους,

γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση

ασθενείς που βρίσκονται σε

κατάκλιση για μεγάλο χρονικό

διάστημα.

Απεικόνιση α) φυσιολογικού και β) οστεοπορωτικού τμήματος σπογγώδους οστού

Κάταγμα

• Στο κάταγμα έχουμε καταστροφή της

μεσοκυττάριας ουσίας, καθώς και νέκρωση

των γειτονικών οστεοκυττάρων.

• Τα αιμοφόρα αγγεία καταστρέφονται και

προκαλείται τοπική αιμορραγία και

σχηματισμός πήγματος αίματος.

Εμφυτεύματα-Αντικατάσταση γονάτου

ΑΡΘΡΩΣΕΙΣ

• Το σημείο που

συνδέονται

2 ή περισσότερα

οστά μεταξύ τους με

συμμετοχή μαλακού

ιστού.

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΣΕΩΝ

Ανάλογα με τη δυνατότητα κίνησης:

• Συναρθρώσεις

ο μαλακότερος ιστός παρεμβάλλεται

μεταξύ των δύο οστών και δεν

επιτρέπει σχεδόν καμία

κινητικότητα (κρανίο).

• Διαρθρώσεις

ο μαλακότερος ιστός περιβάλλει τα

οστά στην περιοχή της άρθρωσης με

τέτοιο τρόπο, ώστε να επιτρέπει

σχετικά μεγάλη κινητικότητα (ώμος,

ισχίο, αγκώνας, γόνατο).

Είδη αρθρώσεων: α. Συνάρθρωση β. Συνάρθρωση γ. Διάρθρωση

ΕΥΡΟΣ / ΤΥΠΟΙ ΚΙΝΗΣΗΣ

• ΚΑΜΨΗ

• ΕΚΤΑΣΗ

• ΠΡΟΣΑΓΩΓΗ

• ΑΠΑΓΩΓΗ

• ΣΤΡΟΦΗ

Κινήσεις αρθρώσεων

ΜΕΡΗ ΜΙΑΣ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗΣ

• ΚΥΡΙΑ ΜΕΡΗ

• ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΑ ΜΕΡΗ

Αρθρικός χόνδροςΑρθρικός χόνδρος

• Καλύπτει τα άκρα των οστών.

• Απορροφά τις φορτίσεις.

• Σχηματίζει λείες αρθρικές επιφάνειες. (άρθρωση με διπλανά οστά)

Ανθρώπινος σκελετός...

• Σκελετός Κορμού

Κεφαλής

Σπονδυλική Στήλη

Θώρακας

• Σκελετός Άκρων

Άνω άκρα

Κάτω άκρα

1. ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΤΗΣ ΚΕΦΑΛΗΣ

• Εγκεφαλικό κρανίο(8)

(μετωπιαίο, 2 βρεγματικά, 2κροταφικά, ινιακό)

• Προσωπικό κρανίου(14)

• (2ζυγωματικά, κάτω γνάθος, 2άνω γνάθους και

2υπερώια)

2. Η ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗ ΣΤΗΛΗ

• Η «κεντρική κολόνα»

του σκελετού πάνω στην

οποία στηρίζονται άμεσα

ή έμμεσα όλα τα

υπόλοιπα τμήματά του.

• Εμφανίζει 4 κυρτώματα

(αύξηση ευλυγισίας,

αντοχή σε βάρη)

• Η ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗ ΣΤΗΛΗ

Α) ΣΠΟΝΔΥΛΟΙ 33-34

Β) ΜΕΣΟΣΠΟΝΔΥΛΙΟΙ ΔΙΣΚΟΙΕλαστικότηταΑπορροφούν τραντάγματαΕυκαμψία

• ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΣΠΟΝΔΥΛΩΝ

• ΑΥΧΕΝΙΚΟΙ (7)

• ΘΩΡΑΚΙΚΟΙ (12)

• ΟΣΦΥΪΚΟΙ (5)

• ΙΕΡΟΙ (5)

• ΚΟΚΚΥΓΑΣ (4)

Σπονδυλική Στήλη (ΣΣ) – Ακτινολογική Απεικόνιση

• Στέρνο

• 12 θωρακικοί Σπόνδυλοι

• 12 ζεύγη πλευρές

Περιέχει και προστατεύει καρδιά,

πνεύμονες, μεγάλα αγγεία και νεύρα

Σκελετός του Θώρακα

Θώρακας

Θώρακας - Ακτινολογική Απεικόνιση

• ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΑΝΩ ΑΚΡΩΝ

• Ωμική ζώνη

(ωμοπλάτη, κλείδα)

• Βραχίονας (βραχιόνιο)

• Πήχης (κερκίδα, ωλένη)

• Χέρι (καρπός,

μετακάρπιο, φάλλαγες)

• ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΚΑΤΩ ΑΚΡΩΝ

• Πυελική ζώνη

(2 ανώνυμα οστά)

• Μηρός

(μηριαίο, επιγονατίδα)

• Κνήμη (κνήμη, περόνη)

• Πόδι (ταρσός, μετατάρσιο,

φάλαγγες)

Σκελετός Άκρων - Ακτινολογική Απεικόνιση