выпуск №1 журнала Астана Innovations

1

№ 1

(01) 2

011

Қымбатты оқырмандар!

Еліміз тәуелсіздіктің 20-шы жылына қадам басты. Жүріп өткен осы жылдар ішінде біз алып шыңдарды бағындырып, көптеген жетістіктерге жеттік, бірақ алдымызда әлі де күрмеуі шешілмеген күрделі шаруалар тұр, атқаратын міндеттер тұр.

Бүгінгі күні инновациялық даму мен инновациялық экономика – мемлекетіміздің бәсекеге қабілеттілігінің және әлемдік қауымдастықтағы табысты ықпалдастығының кепілі. Елбасының алға қойған мынадай міндеті бар: ең алдымен еліміздің экономикасы мен индустриалдық-инновациялық үдемелі дамуына ерекше басымдық таныту. Сондықтан да бұл маңызды үдерісте елордаға ерекше ықылас аударылып отыр. Аста-на – тек бүгінгі мегаполис қана емес, ол – барлық ауыл мен қала өмірінің күретамырына қан жүгіртіп, дем беруші еліміздің жүрегі. Елорда бүгінгі күні өз аумағында ең жаңа үлгідегі технологиялардың, инновациялық үдерістердің басын біріктіріп, жан-жақты даму үстінде. Астана – Орталық Азиядағы инновациялық тоғыз жолдың торабы және жоғары технология-лар мен үлкен мүмкіндіктер қаласы болуы керек. Бүгінде осы бағыттарда ауыз толтырып айтарлықтай істер атқарылуда, біз батыл қадаммен алға жылжудамыз, бірақ ол жөнінде ақпараттар аз таратылып отыр.

Осыған байланысты «Астана Innovations» журналының жарық көруі ай-тулы жаңалық. Астананың инновациялық дамуына арналған бұл журнал өзекті мәселелерді және елорда өміріндегі атаулы өзгерістерді уақытылы қала тұрғындарына жеткізіп, құлағдар етіп тұрады.

Тың идеялар мен шешімін таппай келген мәселелердің оң шешімін та-буы, жаңа мүмкіндіктер мен шынайы болмыстар, кешегі күні қиял болып көрінген нәрселердің бүгінгі күні көз алдымызда шындыққа айналуы, жаңа жетістіктер мен елорданың дамуына бағытталған күш-жігер, білім мен білік – осының барлығы жаңа журналымыздың беттерінен орын алады.

Біздің алдымызда ауқымды да маңызды жұмыстар тұр. Бірақ, мен, Астананы дәулетті де сәулетті Болашақтың қаласы етуге біздің біріккен еңбегіміз бен күшіміз жетеді деп толық сеніммен айта аламын!

Иманғали Тасмағамбетов, Астана қаласының әкімі

2

№ 1

(01) 2

011

4 АҚПАРАТТЫҚ КӨРІНІС

8 АЛҒАШҚЫ КӨЗДЕН

ЕРЛАН ҚОЖАГАПАНОВ: БІЗ «АҚЫЛДЫ ҚАЛА» ТҰРҒЫЗАМЫЗ

14 ИННОВАЦИЯЛЫҚ БІЛІМ БЕРУ

ШИГЕО КАТСУ: БІЛІМ БЕРУДЕГІ ИННОВАЦИЯЛАР ЖАЛПЫ ӨМІРДІ ЖАҚСАРТАДЫ

18 ӘРЕКЕТТЕГІ ИННОВАЦИЯЛАР

«АҚЫЛДЫ ҚАЛА» АСТАНА

22 БҮГІНГІ ТАҢДАҒЫ БОЛАШАҚТЫН ҚАЛАСЫ

26 ИННОВАЦИЯЛАР&ИНВЕСТИЦИЯЛАР

МЕДЕР МАСЕЛОВ: БІЗ АДАМДАРДЫ ЖАҢАША ОЙЛАУҒА ЫНТАЛАНДЫРАМЫЗ

28 А-ДАН Я-ҒА ДЕЙІНГІ БИЗНЕС-ИНКУБАТОР

БИЗНЕСКЕ ҚОЛДАУ

32 ИННОВАТОР

ҚАЙРАТ АХМЕТОВ: ӘРҚАШАН ДА ТАЛПЫНУ, ІЗДЕНУ ЖӘНЕ ТӘУЕКЕЛГЕ БАРУ ҚАЖЕТ

36 INNOVATION TRAVELERS

ДЖУХА АЛА-МУРСУЛА: БІЗ АЛМАСУЛАРДЫ КӨЗДЕУДЕМІЗ

МАЗМҰНЫ СОДЕРЖАНИЕ/CONTENT

5538 ИНФОПАНОРАМА

42 ИЗ ПЕРВЫХ УСТ

ЕРЛАН КОЖАҒАПАНОВ: МЫ СТРОИМ «УМНЫЙ ГОРОД»

48 ИННОВАЦИОННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ

ШИГЕО КАТСУ: ИННОВАЦИИ В ОБРАЗОВАНИИ УЛУЧШАТ ЖИЗНЬ В ЦЕЛОМ

52 ИННОВАЦИИ В ДЕЙСТВИИ

«УМНЫЙ ГОРОД» АСТАНА

56 ГОРОД БУДУЩЕГО – УЖЕ СЕГОДНЯ

60 ИННОВАЦИИ&ИНВЕСТИЦИИ

МЕДЕР МАСЕЛОВ: МЫ БУДЕМ СТИМУЛИРОВАТЬ ЛЮДЕЙ ДУМАТЬ ПО-НОВОМУ

62 БИЗНЕС-ИНКУБАТОР ОТ А ДО Я

БИЗНЕС ПОД КРЫЛОМ

66 ИННОВАТОР

КАЙРАТ АХМЕТОВ: ВСЕГДА НУЖНО ПЫТАТЬСЯ, ИСКАТЬ, РИСКОВАТЬ


ДЖУХА АЛА-МУРСУЛА: МЫ НАЦЕЛЕНЫ НА ИННОВАЦИОННЫЙ ОБМЕН

20

3

№ 1

(01) 2

011

Журнал«Астана Innovations»№ 1, желтоқсан, 2011

СОБСТВЕННИКАО «Астана Innovations»

ПРЕДСЕДАТЕЛЬ РЕДАКЦИОННОГО СОВЕТАЕрлан Кожагапанов

РЕДАКЦИОННЫЙ СОВЕТ: Нуралы БектургановНурлан ИзмайловМедер МаселовПетри КариненСаят Нюсупов Айгуль АспандияроваАзамат АбдымомуновМухтар Манкеев

Координатор проектаАлтынай Аскар

Издатель:

ДиректорАйдос Кыдырма

Главный редактор Шолпан Сыздыкова

Ответственный редакторНадежда ШаяхметоваДизайнерКамила АхметоваЛитературный редакторГулянда Колтубаева

Тираж: 1000 экз.

Адрес редакции: Казахстан, г. Астана, ул. Сыганак, 25, БЦ «Ансар», оф. 10/02тел./факс: +7(7172) 550-658, 550-657е-mail: [email protected], [email protected]

Мнение авторов публикаций не обязательно отражает мнение редакции. Перепечатка материалов из журнала только по согласованию с редакцией.

Система менеджмента качества ТОО “Деловой Мир Астана” сертифицирована аккредитованным органом по подтверждению соответствия и соответствует требованиям СТ РК ИСО 9001-2009

МАЗМҰНЫ/СОДЕРЖАНИЕ/ CONTENT

72 INFOPANORAMA

74 FIRSTHAND

YERLAN KOZHAGAPANOV: WE BUILD SMART CITY

78 INNOVATIVE EDUCATION

SHIGEO KATSU: INNOVATION IN EDUCATION WILL IMPROVE LIFE IN GENERAL

80 INNOVATION IN ACTION

ASTANA – SMART CITY

84 CITY OF THE FUTURE - TODAY

88 INNOVATION & INVESTMENT

MEDER MASELOV: WE WILL ENCOURAGE PEOPLE TO THINK ORIGINALLY

90 BUSINESS INCUBATOR A TO Z

BUSINESS IS TAKEN UNDER THE WING

92 INNOVATOR

KAIRAT AKHMETOV: NEVER STOP TRYING, SEARCH-ING AND RISKING


JUHA ALA-MURSULA: OUR AIM IS EXCHANGE

78

4

№ 1

(01) 2

011

ЖАҢАЛЫҚТАРАҚПАРАТТЫҚ КӨРІНІС

«Астана Innovations» АҚ жұмыс істеп жатқанына көп бола қойған жоқ. Алайда сөйте тұра атқарған істері аз емес, журнал беттерінде оқитын үлкен жобадан басқа ауқымы шағын, бірақ одан маңызы кеми қоймайтын жобалар да бар.

АСТАНАЛЫҚ ИННОВАЦИЯЛАР ТОЛҚЫНЫНДА

Астана қаласының әкімдігі Астанадағы жобаларды технологиялық бизнес-инкубациялау бағдарламасының іске қосылғаны туралы хабар-лады.

Технологиялық бизнес-инкубациялау - бұл шағын инновациялық кәсіпорындар мен инноваторларға қызмет көрсету процесі, жаңа фир-маларды «өсіру», олардың даму жолындағы қалыптасуы мен сәтті қызмет етуіне көмек көрсету болып табылады.

Технологиялық бизнес-инкубациялаудың атқарар қызметіне жобалық менеджмент, бизнес-жоспарлардың зерттемелері, жобалық құжаттамаларды жасау, байланыс шараларын ұйымдастыру, кеңсе орындарын, ұйымдастыру техникасын, зертханалық кешендерді, бизнес-сервис (заңгерлік, бухгалтерлік, аударма қызметі) ұсыну, инвестицияларды тарту, патенттеуге жәрдемдесу, соңғы ҒИЗ-дар, тәжірибелік нұсқасын жа-сау, сынақтар мен қабылдау емтихандарын (жобаға қарай), сертификациялау мен лицензиялауды өткізу және т.б. жатады. Басқаша айтқанда, инновациялық қызмет субъектісінің жобасын инкубациялаумен тікелей немесе жанама түрде байланыстылардың барлығы жатады.

Технологиялық бизнес-инкубациялауға тапсырыстарды қабылдау мен қарау жыл бойы тұрақты негізде жүргізіледі. Түскен тапсырыстарды «Астана Innovations» АҚ негізінде тұрақты жұмыс істейтін Сараптау кеңесі қарайтын болады. Аталмыш Сараптау кеңесінің құрамына ғылым, бизнес, мемлекеттік органдар және т.б. өкілдері енеді.

Ай сайын жобалардың пакеттері жасалып, сыртқы сараптамаға жолданады, содан соң Сараптау кеңесінің талқысына салынады, соңында технологиялық бизнес-инкубациялау мен мемлекеттік қолдау көрсету қызметін ұсыну туралы шешім шығарылады.

АСТАНА + ХАКЕРЛЕР + МАРАФОН =

АСТАНАЛЫҚ ХАКАТОН

Келесі жылы 21-22 қаңтар күндері біздің елордада Астаналық Хакатон (24-сағаттық зерттеушілерге арналған марафон) өткізіледі.

Идея бір тәулік ішінде бағдарлама, хак немесе қосымшаны жазып шығуға тіреледі. Оның тілін, технологиясын және платформасын қатысушылар

өздері таңдайды- не жасасаңда өз еркің - бір тәулік бойы жан қалауына берілесің. Ақтық сында шараны ұйымдастырушылар қатысушылардан іске жа-

рамды шығармашылықтарының бір бөлшегін күтеді. Бір жаңашыл өнертабысты жасау, баяғыда ұмыт болған ескілерін аяқтау, жай ғана жақсы адамдар мен

әріптестерді табу - осының барлығын хакатонда жасауға болады. Жеңімпаздарға демеушілік сыйлықтар беріледі және, мүмкін, осы жерде ең қызықты шайқастар өтетін болар.

5

№ 1

(01) 2

011

ЖАҢАЛЫҚТАР

ҚЫТАЙ ИННОВАЦИЯЛАРДЫҢ ӘЛЕМДІК ОРТАЛЫҒЫНА АЙНАЛА МА?

Соңғы әлеуметтанушылық сауалнаманың нәтижелері бойынша Қытай жақын арадағы

10 жылда ең инновациялық ел бола алады. Солай деп сауалнамаға қатысқандардың 27% есептейді. Одан әрі – Үндістан, ол 17% дауыс жинаса, АҚШ пен Жапония тиісінше

14% және 12% дауысқа ие болды. Бүгінгі күні Қытай экономикасы жалпы әлемдік есепте екінші орында тұр, бұл таң қалатын

жағдай емес – тұтыну тауарларының көп бөлігі осы елде өндіріледі. Қытайдың табысы басқа елдер ғылыми зерттеулерді аз жүргізетіндігінде емес, ал олардың

нәтижесі табысты болмауында жатыр. Бұл туралы соңғы бірнеше жыл ішіндегі табысты жаңалықтардың статистикасы дәлелдейді. Ағымдағы күштерге қатысты қазіргі уақытта біріншілік пальмасын АҚШ - 30% дауыспен ұстап тұр, екінші орында Жапония - 25%, көшбасшы үштікті Қытай - 14% дауыспен аяқтап тұр.

НАНОКЕУЕКТІ МАТЕРИАЛДЫ ЖАСАУДЫҢ ЖАҢА ӘДІСІ

Бұл жаңалықты суды тазалау мен химиялық датчиктерге дейінгі көптеген салаларда қолдануға бо-

лады. Кеуекті материал өндіру үшін түрлі

компоненттерді пайдалану керек. Екінші дәрежелі компонент жоғалғанда, оның орнында кеуек қалады. Осы уақытқа дейін нанокеуекті материалды жасау шектеулі болды, өйткені екінші дәрежелі компонент бүкіл құрылыммен байланы-сты болуы керек еді. Алайда жаңа зерттеу кеуекті құрылымды жасау үшін жинақтық осмотикалық соққы деп аталатын тиімдірек әдісті ойлап шығаруға мүмкіндік берді. Кембридж университетінің ғалымдары жүргізген зерттеу осмотикалық күшті пайдалана отырып, тіпті матрицада

капсуладағы екінші дәрежелі компоненттің өзі кеуекті немесе бұл жағдайдағы тағы да бір теңеу – нанокеуекті бола алады. Зерттеушілер бірегей процесс кезінде жасалған нанокеуекті материал-дар судан микроскопиялық бояуларды жоюға қабілетті сүзгілерді әзірлеу үшін пайдалануға болатынын көрсетті.

«Қазіргі уақытта бұл сүзгілеудің ең тиімді жолы, оны таза ауыз суға қол жеткізілуі шектеулі елдерде немесе топырақ суынан ауыр металдар мен өнеркәсіптік қалдықтарды жою үшін пайдалануға бола-ды», - деп атап өтті зерттеушілер.

Электронды молибденнің артықшылықтары табылғаннан кейін ғалымдар келесі сенімді қадамдарын жасады. Наноөлшемді электроника лабораториясында және Лозанна құрылымында, миниатюризацияда жеткен жетістік тұрғысынан қарағанда қуат көзін

пайдалануда және механикалық икемділігі жағынан молибдениттің кремнийден артықшылығын растайтын чип (интегралды желі) жасалды. «Біз дәйекті түрде екіден бастап төрт транзисторға дейін біріктіре алатын алғашқы тәжірибелік үлгімізді жасадық және бинарлық логиканың негізгі операцияларының мүмкін екенін дәлелдедік, демек, біз чипті де көп мөлшерде шығара аламыз», – деп мәлімдеді лаборатория директоры Андрас Кис мырза. Молибденит электрондық дабылды күшейту тұрғысынан кремниймен тең: одан шығатын дабылдың дыбысы кіретін дыбыстан төрт есеге дейін күштірек. Бұл маңызды потенциалдың күрделірек чиптер жасап шығаруға болатындығын дәлелдейтіндігіне сеніммен қарайындығын айтады Кис мырза. «Графенмен қосылған жағдайда ауытқу шегі 1-ге тең, ал бұдан төмен болған жағдайда шығарылатын қуат күші осы тәріздес екі чипті қамтамасыз етуге жетпейді». Сондай-ақ молибденит, бума сияқты оралатын компьютерлерді және теріге пластырь түрінде жабысатын ағазаны диагностикалауға арналған чиптер сияқты иілгіш электрондық құрылғылар жасауға арналған механикалық қасиетке ие.

АЛҒАШҚЫ МОЛИБДЕНДІ МИКРОЧИП ЖАСАЛДЫ

АҚПАРАТТЫҚ КӨРІНІС

6

№ 1

(01) 2

011

ЖАҢАЛЫҚТАРАҚПАРАТТЫҚ КӨРІНІС

СУТЕКТІ САҚТАУҒА АРНАЛҒАН ИННОВАЦИЯЛЫҚ МАТЕРАЛ ШЫҒАРЫЛДЫ

Бұл жаңа материалдың бірегейлігі – оның негізі қатты зат емес, сұйықтық екендігінде.

Жаңа өнім отын саласының қайта өркендеуіне мүмкіндік береді. Орегон университетінің химиктері материал-ды бөлме температурасында өте жақсы әрекеттесетін, сондай-ақ ауа-ылғалға төзімді азот пен бор негізінде жасады.

Шыдамдылығы мен температуралық қасиеттерінен басқа, ғалымдар фазаның қандай да бір өзгеруінсіз сутектің сіңірілмеуі туралы сөз қозғайды. Темір хлориді сіңірмеу катализаторы ретінде пай-даланылады, ал одан басқа, оны қолдану зарядталған күйіндегі пайдаланылған от-ынды қайта өңдеуге мүмкіндік береді. Әзірлемені ендіру жолындағы негізгі проблема сутекті көптеп жинау және регенерациялық механизмнің энергия жағынан тиімділігін әзірлеу қажеттігі бо-лып табылады.

Университеттің материалтану институ-тының химия профессоры Шин-Ян Лю: «Сутекті сақтау технологиясын дамыту сутектік энергетикалық инфрақұрылымның қалыптасу жолындағы маңызды міндет бо-лып қала береді», - деп атап өтті.

Жаңа зерттеу қандай автомобиль-дердің бағдаршамның жүруге тыйым салған көзі жанғанда көше

қиылысынан өтіп кететін ықтималдығы бар екенін көрсетті.

АҚШ-та 2008 жылы көше қиылыстарында шамамен 2,3 млн. автомобиль авариясы болды, олардың 7000 өлімге әкеп соқты. Оқиғалардың 700-ден астамы бағдаршамның қызыл көзі жанған кезде көше қиылысынан өтіп кеткен көлік жүргізушілерінің кінәсінен болды. Осыған ұқсас оқыс оқиғалар салда-рынан қайтыс болған адамдардың тең жарты-сына жуығы – бағдаршамның жүруге рұқсат беретін көзі жанғанда өткен жүргізушілер, жаяу жүргіншілер немесе жолаушылар болғаны өкінішті-ақ.

Көше қиылысындағы жол-көлік апаттарын қысқарту үшін Массачусет технологиялық институтының ғалымдары қандай автомо-биль жол қозғалысы ережесін бұзатынын болжауға мүмкіндік беретін алгоритм ойлап тапты.

Көлік құралының тежелуі және бағдаршамға дейінгі ара қашықтық сияқты өлшемдерге сүйене отырып, ғалымдар қандай автомобильдер ықтимал бұзушылар, ал қандай автомобильдер, керісінше, көше қиылысын бағдаршамның жүруге рұқсат беретін көзі жанғанда ғана өтетінін анықтай алды.

Зерттеушілер алгоритмді Вирджиниядағы көше қиылыстарында жиналған дерек-термен тексерді және бағдаршамның қызыл көзі жанғаннан кейін бірнеше секунд ішінде - жол қозғалысының басқа қатысушылары қауіпке әрекет етуі үшін жеткілікті - ықтимал бұзушыларды дәл анықтауға мүмкіндік берді.

ЖАҢА АЛГОРИТМ КӨЛІКТІ ҚАУІПСІЗ ЖҮРГІЗУІ ЖЕТІЛДІРЕДІ

КЕЗ КЕЛГЕН САҢЫЛАУҒА КІРІП КЕТУГЕ ҚАБІЛЕТТІ РОБОТЖАСАЛДЫ

Ғалымдар тар кеңістіктен өтіп кете алатын, ширақ әрі икемді роботтың жаңа түрін ойлап тапты.

Бұл дамып жатқан жұмсақ денелі роботтар саласындағы соңғы тәжірибелік үлгі. Гарвард университетінің ғалымдары машина-ларды жасау кезінде кейінгі кезде металдарға қарағанда майысқақ әрі әмбебап тірі табиғаттан шабыт алып жүр. Химик Джордж

Уайтсайд бастаған топ кальмар, теңіз жұлдызы және қатты сүйегі жоқ басқа жануарлар негізінде топырақтан жасалған мультипликациялық Гамби персонажына ұқсас төрт аяғы бар кішкене резиналы робот жасады.

Соңғы жылдары адам әрең жететін бұрыштарға, мысалы, жер сілкінісінен кейін ғимараттардың үйіндісіне енуге қабілетті, осыған ұқсас зат жасау үшін біраз тер төгілді.

«Жұмсақ роботтардың деформациялану сияқты бірегей қабілеті оларға қатты денелі механизмдер кіре алмайтын саңылауларға енуге мүмкіндік береді», - деп атап өтті Массачусет технологиялық институтының роботехнигі Мэтью Уолтер.

7

№ 1

(01) 2

011

ЖАҢАЛЫҚТАР АҚПАРАТТЫҚ КӨРІНІС

ЖАСАНДЫ ПАРАҚ ЖАҢА ЭНЕРГЕТИКАЛЫҚ ДӘУІР ТУРАЛЫ ЖАРИЯЛАЙДЫ

Жасанды парақ жасау технологиясы жылдам энергия дәуірін ашу әлеуетіне ие.

Ғалымдар бұл дәуір адамдарға электрді үй жағдайында арзан жабдықпен өндіруге мүмкіндік береді дейді және бұл дамыған елдерде тұратын және

АҚШ үй иелеріне 3 млрд. адам үшін ең қолайлы болып табылады. Басылымда аға корреспондент Стивен Риттер күн энергиясын және су мен

көмірқышқыл газ сияқты жаңартылатын компоненттерді пайдаланумен жасалған электрлік отынның зерттелуін суреттеген.

Жасанды парақ - электрлік отын технологиясының бірі. Қымбат емес металдар-дан жасалған парақ қарапайым суды оттек пен сутекке ерітеді, нәтижесінде электрді өндіретін отын элементін әрекеттестеруге қабілетті. Ол үшін көлемі кредит картасынан үлкен емес құрылғыны суы бар шелекке салып, күнге қою жеткілікті.

3D-КАМЕРАНЫҢ ЖАҢА ТҮРІ ЖАСАЛДЫ

Лозаннаның федералдық политех-никалық мектебінің (EPFL) ғалым-дары 360-градустық камераның екі

үлгісін жасады. Біріншісінің көлемі апель-син сияқты, екіншісінікі – гольфқа арналған доптай. Олар кішкене объективтердің (үлкенінде 100 аса және кішісінде 15 аса версия) жинағымен жабдықталған. Оптикасы көршілес камералардың көру алаңы бір-бірімен қиылысатындай етіп жасалған. Осындай камераның жұмысы нәтижесінде алғашында басқаша түсіретін кадрлардың көпшілігі өңделмеген бола-ды. Негізгі «сиқыр» софтта: зерттеушілер күрделі бағдарламалық алгоритмді ар-найы әзірленген аппараттық платформаға кіріктірді.

Соңғысы камера мен кадрдағы заттардың нақты ара қашықтығын айқындайды және олардың үш еселік об-разын қалпына келтіреді, сонымен қатар мозаиканың кішкене кесектерінен толық па-нораманы біріктіреді. Бұл орайда дәстүрлі камералардың екі проблемасы – көру алаңы және көз шағылу тереңдігі шешіледі.

КОНТАКТЫЛЫ ЛИНЗА-ТЕЛЕДИДАРЛАР ЖАСАЛДЫ

Вашингтон университетінің (АҚШ) және Аалто Университетінің ғалымдары Финляндияда бейнені тікелей көз торына көрсететін кіріктірілген жарық диодтық экраны бар контактылы линзалардың прототипін ұсынды.

Тестілегенде проекцияланатын бейне бар болғаны бір пиксельді болды. Болашақта биоинженерлер нүкте санын біртіндеп көбейтуді және оларды қысқа ғана электрондық хаттарды немесе SMS-хабарламаларды көз алдында көрсету үшін жеткілікті бірнеше жүзге жеткізуді жоспарлауда.

Ұсынылған технология адамдарға ашылатын мәтінді және электрондық хаттарды оқу немесе көру сапасын жақсартуды ұсынады. Өнертабыстың авторлары линза-лар қауіпсіз және толықтай шынайы дейді, бірақ бір проблема бар: қуат көзі керек. «Росбалт» әзірше прототип сымсыз батареядан радиусы бірнеше сантиметрде ғана жұмыс жасайды, ал оның микросхемасы бір ғана жарық диодына жетеді.

8

№ 1

(01) 2

011

АЛҒАШҚЫ КӨЗДЕН

«Астана – қарқынды дамып келе жатқан қала, мегаполистің эконо-микасы мен инфрақұрылымы жыл санап өсіп келеді. Астанада болған әрбір адамға ел астанасының болашағы зор екендігі айқын білінеді. Алайда сол болашақ қандай болады? Оны кім тұрғызады? Қаламыз өзге мегаполистерден несімен ерекшеленбек? Бұл сұрақтардың барлығына және қаланы дамыту жөнінде маңызды стратегиялық шешімдерге қалалық басқару органы жауапты. Астана қаласы әкімінің орынбасары Ерлан Қожағапановпен әңгімелесу барысында біз қаланы дамытудың жақын арадағы перспективалары мен жу-ырда құрылған «Астана Innovatіons» құрылымы туралы білдік. Дәл осы компания Астананы дамытудың инновациялық стратегиясын жүзеге асырады.

Ерлан Қожағапанов: «БІЗ «АҚЫЛДЫ ҚАЛА» ТҰРҒЫЗАМЫЗ»

– Ерлан Тоқтарханұлы, , Қазақ-станның ешбір қаласында өзінің жеке инновациялық даму страте-гиясы жоқ. Бұл ретте Астананы ре-спублика пионері деп атауға бола-ды. Бірақ бұл іс жүзінде не береді?

Астананы қаншалықты «иннова-цияландыру» қажет?

– Астана танымал, бұл дәлелдеуді қажет етпейтін шындық. Алайда мегаполистің алдағы өмірі мен да-

муы үшін бұл аз – қаладағы өмір мен жұмыс барынша жайлы болатындай жағдайлар жасалуы тиіс. Және де бұл идея тек астанаға ғана қатысты емес. Елімізде жеделдетілген индустриялық инновациялық да-му бағдарламасы қабылданды. Ол республикамыздың барлық тұрғындарын қамтиды. Ал Астана – шын мәнінде пионер. Осы жерде жаңалықтарды ендіріп, оны одан әрі Қазақстан бойынша тарату керек.

– Ал инновациялық астана-ны құру жобасы қандай жолмен іске асырылмақ? Бұған бұрын не кедергі болып еді?

– Бір нәрсе кедергі болды деп айтуға болмайды. Жұмыс шама-сына қарай бұрын жетіспегендерді ендіріп жатырмыз. Президентіміз Нұрсұлтан Назарбаевпен ұсынылған жеделдетілген индустриаландыру базалық бағдарламасы экономи-каны әртараптандыруға арналған барлық бағыттар бойынша дамыту-ды қарастырады. Яғни, шынында, ЖИИД іске асыру – бұл жаңа эконо-миканы жасауға бастар жол, жаңа сапалы инвестицияларды тартуға

апаратын жол. Қазақстан қазір әлемдік инновациялық кеңістікке белсенді түрде кірігіп келеді. Біз шикізаттық ресурстарды дамыту-мен салыстырғанда маңыздылығы жағынан кем түспейтін техно-логиялар деңгейіне жеттік. Бұл халықаралық тәжірибе әрі оны өзімізде белсенді түрде ендіреміз. Алайда, иннвациялар – қаншалықты көп қатысушысы болса, соншалықты жоғары нәтижесі көрінетін про-цесс екендігін түсінуіміз қажет. Ал қазіргі жағдайымызда біз барлығын мемлекеттік сектордың иығына ар-тып қойдық; жауапты министрліктер мен ведомствалар тағайындалды, қажетті институттар мен рес-

9

№ 1

(01) 2

011


Республика деңгейінде иннова-цияны қолдау бойынша көптеген құралдар – инвестициялық агенттіктер, инновациялық гранттар, қазақстандық құрам агенттігі және басқа да механизмдер бар

публикалық деңгейде индустриалды инновациялық бағдарламаны ендіру мен дамытуға бағытталған басқа да құрылымдар құрылды. Бірақ бұл тек квазимемлекеттік сектор тарапы-нан ғана. Әлі жергілікті жерлердегі нақты іске асырушылар – барлығын өңірлерге таратушылар қажет.

Бұл идея Астана әкімі Иманғали Тасмағамбетовтың қолдауына ие болды. Мысалы, биылғы жылдың 19 маусымында «Астана-innovations» компаниясы тіркеуден өтті. Оның міндеті – мемлекет беріп отырған барлық мүмкіндіктерді құрылымдау. Республика деңгейінде иннова-цияны қолдау бойынша көптеген құралдар – инвестициялық агенттіктер, инновациялық грант-тар, қазақстандық құрам агенттігі және басқа да механизмдер бар. Бір ғана құрал емес, бірнеше көмек түрін қажет ететін жобалар да кездеседі. Біздің міндетіміз осын-дай қолдауды қажет ететіндер бір нүктеден барлығын ала алуына жағдай туғызу. Басқаша айтқанда, біз уақытты, ақшаны үнемдейміз әрі инноваторларға қолайлы жағдай жа-саймыз. «Астана Innovations» - бұл Үкіметтен нақты адамға жететін «то-лассыз арна», барлық құралдардың басын біріктіретін бірыңғай меха-низм.

– Сіздің ойыңызша, Астана мұндай өзгерістерге қаншалықты дайын? Қазақстан алдына осын-

дай маңызды міндеттерді қоя ала-тындай әлемдік инновациялық оңалысқа жеткілікті түрде енді ме?

– Бүгінде, Тәуелсіздіктің 20-жыл-дығы қарсаңында, біз Астананы Еуразияның інжу маржаны, дамыған инфрақұрылымы, коммуникация-лары, жаңа архитектуралары мен дамыған көліктік жүйесі бар ең за-манауи қала деп нық сеніммен айта аламыз. Әлемнің кез келген жерінде 3G кездесе бермейді, ал біздің Қазақстанда бұл форматпен жұмыстар жүргізіліп жатыр, оның үстіне, келер жазда елімізде жаңа дәуірдің байланысы 4G – яғни, ең озық технология іске қосылмақ. Сондықтан, біз батыл түрде «ақылды қала» мәртебесі үшін жарысқа түсе аламыз, әлемде мұндай қалалар көп емес, отыз шақты ғана. Бұған қоса барлық беталысты бақылап, осындай smart-cityлерге дамуға көмектесетін Ақылды қалалар қауымдастығы жұмыс істейді. Астананың әлемнің ешбір қаласында жоқ бәсекелестік артықшылығы бар. Астана – жаңа қала. Барлық коммуникациялары, әсіресе Сол жағалауда, судай жаңа, ғимараттары ең жаңа, тиімді тех-

Жұмыс шамасына қарай бұрын

жетіспегендерді ендіріпжатырмыз. Президентіміз

Нұрсұлтан Назар-баевпен ұсынылған

жеделдетілген инду-стриаландыру базалық бағдарламасы экономи-

каны әртараптандыруға арналған барлық

бағыттар бойынша дамы-туды қарастырады

Фот

о: В

лади

мир

Шап

овал

ов

10

№ 1

(01) 2

011

Қызыл кресті мен жарқылдаған айнал-ма шамы бар күйменің әрбір минуты, әрбір секунды – денсаулық, тіпті көбінесе адам өмірі тәуелді болып келетін алтыннан қымбат уақыт

нологияларды пайдалана отырып салынған, сондықтан бұл қала осы ақылды жүйелерді ендіру үшін бейімделген.

– Сіз әлемде отызға жуық smart-city бар деп айтып өттіңіз – олардың қайсысын бағдарымызға ала аламыз?

– «Smart Астана» тәрізді жоба-лар қалаларды дамытудағы жаңа трендтер екендігін атап айтуымыз қажет. Мысалы, Амстердам қазір өзін «ақылды қала» ретінде танытып жүр: онда электронды аялдамалар пай-да болды, қызметтерді тұтынудың дистанциялық есеп жүйесі және басқа да жаңалықтар енгізілуде. Әрбір қаланың өз келбеті, өз үйлесімі бар. Біз Астананың үйлесімін ұзақ талқылап, ақырында өз концеп-циямызды қабылдадық. Алайда талқылау кезінде біз миллиондаған мегаполистерді емес, шағын табы-сты қалаларды бағдарымызға алдық. Мұндай екі мысалы бар: Бостон – «силиконды алқап» ретінде танылған қала; және Финляндиядағы Оулу де-

ген кішкене қала – оның халқы бар жоғы 230 мың адам ғана, және олар қаланың ішкі жалпы өнімін 6 млрд. долларға жеткізіп

отыр. Салыстыру үшін: 700 мың тұрғыны бар Астана 1 млрд. долларға жеткізген. Біз олардың өз жетістіктеріне қалай жеткендігін білу үшін тәжірибесін зерттедік. Әрине

– инновация арқылы, жасалған жағдайлар арқылы жетті. Бұл қалаға ең білімді, көреген жандар көптеп келген. Оулу Қазақстанмен ұқсас, онда жүзден аса ұлттар мен ұлыстар өмір сүреді, осы қаланың концеп-туальды негізін ескере отырып, Ба-тыс қалаларының үлгісін негізге алдық. Біз олардың қалыптасу та-рихына, олардың инновациялық бизнес хабтарының қызметтерін қалай орындап жатқандығына көз жүгірттік, енді осының барлығын синтездеп, біріктіріп, өзіміздің ақылды қалаға бейімдейміз. Нә-тижесінде smart-Астана ерекше жоба болып шығады, өйткені Оулу да емес, Бостон да, Амстердам да емес, біздің Астана мүлдем бөлек әлем, халқы да басқа, мәдениеті де, ділі де өз ерекшеліктері мен талаптары бар қала, сондықтан түрлі қалалардың үздік тәжірибелерін іске асырып, ендіру барысында бірегей жоба ала-мыз. Бұл біздің артықшылығымыз – тәжірибе мен технологияны ала-тын жеріміз бар – ол Батыстан – алға адымдаған Еуропа, Шығыстан – тез дамығыш Азия елдері, олардың ең үздік принциптерін инновациялық Астананы құруда пайдаланатын бо-ламыз.

– Қазір «Aстана Innovations» компаниясы ірі үш қала жоба-ларын іске асырумен айналы-сып жатқаны белгілі. Олардың ерекшелігі неде?

– Қала өсіп келеді, тұрғындар саны артып, туристер саны да көбеюде. Ал мұның барлығы Астананың өмірлік маңызы бар кәсіпорындары мен мекемелері үшін қосымша жүк. Сондықтан, біз қаланың денсаулық сақтау басқармасымен және қалалық орталық жедел жәрдем станция-сымен бірлесіп бірінші кезекте ең өзекті проблема – жедел жәрдем бригадасын күту ұзақтығын шешу қажеттігін анықтадық. Қызыл кресті мен жарқылдаған айналма шамы бар күйменің әрбір минуты, әрбір секунды – денсаулық, тіпті көбінесе адам өмірі тәуелді болып келетін


11

№ 1

(01) 2

011

алтыннан қымбат уақыт. Бұл шұғыл көмек көрсетудің бірінші проблема-сы. Екіншісі – команда құрамы мен білім деңгейі. Шақыруларға көбіне дұрыс шешім қабылдауға тәжірибесі жеткіліксіз магистранттар мен фельдшерлерді жібереді. Медиктердің үшінші бас ауыртар проблемасы – байланыс. Дәрігерлердің үнемі мобильді операторлар қызметін пайдалануға қалталары көтере бермейді. Автокөлікте орнатылған рацияның да кемшіліктері жетерлік: біріншіден, онда байланыс дис-петчер арқылы жүргізіледі – яғни, кеңес алу үшін тар шеңберлі маман-мен тікелей байланысуға мүмкіндік жоқ, екіншіден, ақпаратты жіберу сапасы туралы айтпаса да түсінікті. Сондықтан, біз осы саладағы халықаралық тәжірибені зерттеуді ұсындық. Әлемде жедел көмек көрсетудің екі жүйесі бар: біріншісі – дәрігердің пациентке баруы, екіншісі – пациенттің дәрігерге келуі. Мы-салы, Америка Құрама Штатын-да науқас клиника табалдырығын аттаған сәттен бастап көмек көрсетіледі – яғни пациент дәрігерге өзі келеді. Бізде қабылданған мо-дель – еуропалық, едәуір әлеуметтік бағытта: пациент дәрігерге қоңырау шалса болғаны, дәрігер өзі барады. Біз бұл жүйені уақытты үнемдеуіне қарай тиімді деп есептейміз. Сондықтан жедел жәрдем жүйесінде медициналық планшетниктерді ендіруді ұсындық. Бұл Ipad неме-се соған ұқсас нәрсе емес. Мұндай жүйелерді әлемде АҚШ пен Жапо-нияда санаулы ғана компаниялар өндіреді. Онда үш түйме орнатылған пайдалану қарапайымдылығы жа-сау кезінде ескерілген. Бірінші түйме мониторға қала картасын шығарады. Мекен жай сұралғанда, жүргізушіге бағыты ұсынылады (айтпақшы, картаны біз үнемі реттеп отырмақпыз). Екінші түйме – кезекші дәрігермен диспетчер және басқа да адамдарсыз тікелей байланысуға арналған. Қазір біз денсаулық сақтау басқармасымен науқастың жағдайы қиын болғанда жас дәрігердің кеңес ала алуы үшін жоғары санаттағы

тар шеңберлі мамандарды байла-ныс тізіміне енгізу туралы идеяны талқыламақпыз. Бұл планшетникте, сонымен қатар, жедел жәрдем брига-дасы өз беттерінше шешім қабылдай алмайтын аса қиын жағдайларға арнап тікелей трансляция камера-сы орнатылған. Үшінші түйме түрлі аналитикалық анықтамалар мен басқа да медициналық әдебиеттерге қолжетімділікті қамтамасыз етеді. Мұндағы іздеу жүйесі – терминді жазып, барлық мәліметтерді ала беруге құрылымдалған. Идея ме-диктерге ұнады, қазірдің өзінде олар пленшетникті жетілдіруге өз ұсыныстарын білдіруде: мысалы, дәрі-дәрмектердің штрих кодта-

рын санауға арналған бағдарлама орнату. Бұл оның құрамымен, нұсқаулығымен және қолдануға арналған көрсетілімдерімен же-дел түрде танысуға мүмкіндік береді. Бір сөзбен айтқанда, біз соңғы әлемдік ақпараттық зерттемелерді адамдарға көмекке бағыттамақпыз. Биылғы жылдың желтоқсан айында планшетниктерді пилоттық тәртіпте іске қосамыз деп отырмыз. Егер жаңалығымыз Астанада жақсы қабылданса, оны одан әрі Қазақстанның басқа да өңірлерінде ендіруге болады. Әрине, барлығын тестілеуден өткізу ке-рек – бұл шамамен алты айға жуық уақытты қамтиды. Содан кейін ғана


12

№ 1

(01) 2

011

Басты мақсат -

Қазақстанның бас

қаласын белсенді

түрде жаһандану

процесі жүріп жатқан,

барлығы өсіп, қызу

құрылып жатқан

Батыс пен

Шығыстың жай ғана

қиылысқан жері емес,

Болашақ Қаласы,

Ақылды Қала жасау

болып отыр

жобаның табыстылығы мен оны қаржыландыру жайлы сөз қоғзай аламыз.

– Осы қаржыландыру мәселесіне толығырақ тоқталсақ... Бұған кім және қандай талаптарда қаржы бөлмек?

– Біз пилоттық тәртіпте өз бетімізше, яғни өз қаражатымызбен қаржыландырамыз деп шештік. «Астана Innovations» жобаны тапсырыс беруші (Денсаулық сақтау басқармасы) оның тиімді екендігіне толық көзін жеткізгенше қаржыландыратын болады. Тек толық «сынақтан» өткен соң ғана олар біздің шығынымызды өтейтін бола-ды. Оның үстіне біз мұны несиелік негізде жасамаймыз, қанша деген-мен, аурухананы модернизациялау – ең алдымен әлеуметтік жоба.

- Осының қабатында «Астана Innovations» тағы да екі ірі жоба-мен жұмыс жасап жатқаны белгілі. Ол туралы айтып берсеңіз?

– Екінші жоба – біздің финдік әріптестерімізбен жасалған болашақ-тың мектебі жобасы.

Бұл жан-жақты идеяның мазмұны білім беру жағынан да, әдістемелік және ақпаратты ұсыну турасы-нан да инновациялардың болуын көздейді. Енгізілетін принципи-алды жаңашылдық – балаларда оқушы кәртішкесі пайда болады. Қазір біздің оқушыларда олардың жеке басын куәландыратын, маңызды мәліметтер беретін не-месе олардың сабаққа баруы мен үлгерімін бақылауға мүмкіндік беретін ешқандай құжат жоқ. Сондықтан оқушы кәртішкесі – ол кәдімгі «несие кәртішкесіне» ұқсас чип орнатылған электронды кар-та болмақ. Оған бала туралы барлық мәліметтер жинақталады: аты-жөні, жасы, оқитын мектебінің нөмірі, ата-анасының телефон нөмірі, қан тобы және т.б. Бұл кәртішке жеке куәлік ретінде де, жол жүру мен тамақтануда есеп-айырысу құралы ретінде де пай-

даланылады. Сол сияқты ол оқушының жасаған маңызды әрекеттерін де белгілеп отырады: мектепке кіру және шығу уақыты, оқу үлгерімі және ана-аналардың қалауына қарай смс-хабарламалар арқылы хабардар етіп отырады. Балаларға бақылау жасау - бұл маңызды басымдылық және ол Қазақстанның әлемдік инновациялық кеңістікке енуі үшін үлкен мүмкіндіктерге жол ашады.

Біздің үшінші жоба – «Open WI-FI». Кез келген дамыған елдер секілді біз ақпаратқа барынша қолжетімді болуды қамтамасыз етуіміз ке-рек. Бұл бағытта біз техникалық жағынан ең дамыған қалалардың тәжірибесімен алмасамыз - қо-ғамдық жерлерде: саябақтарда, стадиондардың маңында, ірі сауда орталықтарында сымсыз интер-нетке кіру мүмкіндігін ұсынамыз. Ал ең маңыздысы - интернетке кіру қызметі еркін түрде болмақ. Яғни, қалаған адам қаланың кез келген жерінде ақысыз интернетті пайда-лана алады. Жоба мемлекеттік-жеке ынтымақтастық принциптерінде қаржыландырылады: яғни, ин-фрақұрылым мен қаржылай шығындарды «Астана Innovations» өз мойнына алады, ал трафик пен қызмет көрсету үшін төлем жасау-ды біздің серіктестеріміз көтереді. Сол жақ жағалауды біз үстіміздегі жылы «Open WI-FI»-ға қосуды жос - парлап отырмыз, ал келесі жылдың көктемінде Астананың оң жақ жағалауын да қосуды аяқтаймыз деп ойлаймыз.

- Бұл Астананың инвестициялық

тартымдылығын арттырып, бас қаланың туристік бизнесіне оң әсерін беретін көрінеді...

– Бүгінгі таңда ең маңыздысы – бұл ақпаратты уақытында алып, жіберу болып табылады. Әлем мобильді бо-лып келеді. Адамдар мен капиталдың жаһандық көші басталды, олар өзінің әлеуетінің дамуына ыңғайлы және өздерін жайлы сезінетін жерлер іздестіруде. Қазақстан жаһанданудың белсенді қатысушы болып отырған соң, біз өзімізде жайлылықтың


13

№ 1

(01) 2

011

Ал ең маңыздысы

- интернет-

ке кіру қызметі

еркін түрде болмақ.

Яғни, қалаған адам

қаланың кез кел-

ген жерінде ақысыз

интернетті пайда-

лана алады

барлық белгілері барын көрсетуіміз керек, яғни өмір сүру, жұмыс істеу, демалу мен ақпарат алмасуға барлық жағдайлар жасалғанын байқатуымыз қажет. Туристер, инвесторлар – менің ойымша, бұл «Open WI-FI» жобасын өз деңгейінде бағалай алатындардың толық тізбесі емес. Егер интернет-ке кіру жолдары ақысыз еркін бо-латын болса, жеке кәсіпкерлер де өз бизнестерінің бір бөлігін осы виртуалды кеңістікке көшірулеріне мүмкіндік туады, сәйкесінше, кірісті молайтып, экономикаға өз пайдасын тигізеді.

- «Жедел жәрдемге арналған планшетниктер», «Болашақ мек-тебі» және «Open WI-FI» - бұл «Астана Innovations» АҚ бастапқы жобалары ғана деп ойлаймын. Ал ұзақмерзімді пер-спективада қандай жобалар бар?

– Старттық жобалар – бұл ең қиыны. Біз осының барлығын тақыр жерден бастап, барлық тәуекелдіктерді өз мойнымызға алып отырмыз. Алайда өз жоспар-ларымызды жүзеге асырған соң, одан әрі соншалықты қиын бола қояр деп ойламаймын. . Әрине, біздің инновацияларды дамыту жөніндегі 2015 жылға және 2020 жылға дейінгі жоспарларымыз бар - қазір оны келісу жұмыстарын аяқтау үстіндеміз. Оның ба-сты мақсаты- Қазақстанның бас қаласын белсенді түрде жаһандану процесі жүріп жатқан, барлығы өсіп, қызу құрылып жатқан Батыс пен Шығыстың жай ғана қиылысқан жері емес, Болашақ Қаласы, Ақылды Қала жасау болып отыр. Өйткені кез келген инновация әдетте соңынан жаңа бірнеше инновацияны ту-дырады және ол міндетті түрде Астана қаласының өміріне пайда-сын әкеледі. Бұл қауіпсіздік, ме-дицина, білім беру, бизнес, сервис, транспорт салалары. Өздеріңізге елестетіп көріңіздерші: «ақылды қондырғылар», «ақылды автобу-стар», «ақылды қоршаған орта».

Алайда бұл бір сәтте пайда болатын процесс емес.

«Инновацияландыру» – бұл әлемдегі ең жаңа тренд, өйткені планетамыздағы қалалар – Ба-тыста да, Шығыста да, өздерінше дамудың орбитасына шығуда. Бүгінгі таңдағы мегаполистер өз заңдары мен дамуы бар жеке өмірін сүруде. Сарапшылардың пайым-дауынша, 10-20 жылдан кейін тұрғындардың 70% қалаларда өмір сүретін болады. Урбанизация қала өмірі мен инфрақұрылымына кесірін тигізбеуі керек, сондықтан бұл процеске ертерек дайын болу қажет. Оның үстіне, мемлекет-тер, корпорациялар мен адамдар ғана бір-бірімен бәсекелестікте болады деу қате, қалалар да ада-ми, материалдық, табиғи ресур-стар үшін күреседі. Әсіресе, жоғары зияткерлік адами капитал үнемі жайлы жағдайлары бар жерлерді іздейді және Астана олардың баруға ынтық қаласына айналуы керек. Астана бүтін Қазақстанның және кем дегенде Орталық Азияның ауқымды «инновациялануының» қозғаушы күшіне, мегаполисіне айналуы қажет. Біз осында кел-ген адамдар өздерінің идеяларын қалдырып, оларды міндетті түрде біздің жерде жүзеге асыруына, өздерінің саналық, қаржылық және еңбек капиталдарын Қазақстанның игілігі үшін жұмсауларына барлық жағдайлар жасаймыз. Ал сондай білікті мамандар Астанаға көптеп тартылуына қарай, бас қаламыз да дамудың қарқынды жолына түспек. Біз осындай зияткерлігі, білімі жоғары адамдардың көптеп шоғырлануына жеткен кезде және олар атомдар секілді бір-бірімен әрекетке түсіп, реакция тізбесін жасағанда инновациялық оңалыс тұрақты құбылысқа айналады. Міне, ұзақмерзімді перспективада біздің қол жеткізгіміз келетіні - осы.

Камшат МАРАТОВА


14

№ 1

(01) 2

011

Шигео Катсу:

«БІЛІМ БЕРУДЕГІ ИННОВАЦИЯЛАР ЖАЛПЫ ӨМІРДІ ЖАҚСАРТАДЫ»

Инновациялар – кез келген елдің дамуындағы жаңа иірім және нақ соларға отандық инновациялық экономиканың қалыптасу жолына үлкен үміт арттырылады. Елдің ба-сты ресурсы ретінде барлық салалардағы кәсіби сау-атты мамандар – адами капитал танылуы тиіс. Қазіргі заманғы ғылымның міндеті өзіміздің бәсекеге қабілетті және кәсіби шеберлігі жоғары кадрларды өсіру және да-мыту. Қазақстандық ғылымның жаңа буынының негізгі көшбасшысы – Назарбаев Университеті. Оның ректоры Шигео Катсу «Aстана Innovatіons» басылымына ғылым мен білім берудің негізгі жетістіктері мен болашақ та-быстары жайында әңгімелеп берді.

ИННОВАЦИЯЛЫҚ БІЛІМ БЕРУ

- Катсу мырза, Сіз ұзақ уақыт бойы дамыған және прогрессивті елдерде жұмыс істедіңіз. Өз тәжірибеңіз тұрғысынан білім беруде қандай инновациялардың бірінші кезектегі маңыздылығы бар екендігін айтып беріңізші?

- Жалпы инновациялар – бұл күнделікті өміріміздің құбылысы және олар барлық салаларда кездесетіндігінен бастайық. Бұл жаңа өнім, ғылыми талпыныс және қандай да бір қызмет барысындағы процесс. Бұл ұғым түрлі, тіпті қарапайым заттарға да қатысы бар. Мыса-лы, сіз қарындаш ұштап отырсыз. Егер біреу келіп, оны орындаудың неғұрлым қарапайым және ыңғайлы тәсілін ұсынса, онда осының өзі өзіндік бір инновация болып табы-лады. Қазір инновациялар туралы көп айтылады. Менің түсінігімдегі индустриалды дамыған қоғамдағы инновациялар дегеніміз, ол – нақ сол индустриалдық тұрғыдағы неғұрлым озық қоғамға өтудің әдістері. Білім берудегі инновация-ларды білім алуды жақсартатын және онысын индустрияның қандай да бір ғана саласына емес, жалпы қоғамның өмірінде пайдаланудың әдісі ретінде қарастыруға да болады.

- Сіздің пікіріңізше Қазақстанға қандай инновациялар қажет?

-Қазақстандағы инновациялар-дың дамуына қатысты айтсақ, онда республиканың бәсекелестік артықшылықтарын ескеру қажет. Қазақстанда үнемі болған тарихи артықшылықтарды пайдаланған маңызды, оларға бірінші кезекте, минералдық және көмірсутекті пайдалы қазбалары, ауыл шаруашылығы жатады. Азық өнімдерін өндіруге артықшылық беру қажет, бұл аграрлық ресурстардың мүмкіндігі тұрғысынан ең күшті бәсекелестік артықшылығы бола алады.

Фот

о: В

лади

мир

Шап

овал

ов

15

№ 1

(01) 2

011

ИННОВАЦИЯЛЫҚ БІЛІМ БЕРУ

Ең бірінші атқарылуы

тиіс іс – ғылыми зерт-

теу жұмыстарына жақсы

жағдайлар ұсыну

Қазақстанның үлкен континент орталығындағы геосаяси орнала-суы да оң әсер бере алады.

Қазақстанның қазір күшті бо-лып отырған индустрия салала-ры – өндірістің күрделі қаржы сыйымдылығын талап етеді және олардың көп жұмыс орындарын ашпайтындығын атап өту қажет. Дегенмен, екінші жағынан қаржы сыйымдылығын талап ететін технологиялар технологиялық тұрғыдан инновацияларды қабылдайды. Бұл өнеркәсіптің басқа салаларына да тән. Мұнда өндірісті әртараптындырудың (диверсификация) мүмкіндігі бар. Әртараптандыру арқылы жұмыс орындары ашылып, жаңа нарықтарда өткізілетін өнімдер шығарылады. Бұл тұрғыдан Қазақстан үшін Кедендік одаққа кіру өте пайдалы болуы мүмкін, өйткені бұл жағдайда 170 млн. адамды қамтитын нарыққа жол ашылады. Бұл өткізу нарығының кеңеюімен қатар, индустрияның ілеспе салаларының дамуына да жол ашады.

Сонымен қатар, ішкі нормативтік базаны, кедендік реттеуді, яғни болашақта ин-весторлар пайдалана алатын барлық құралдарды дамыту қажет. Қазақстан инвестициялық орта-ны жақсарта отырып, білім мен инновацияларды алып келетін шетелдік инвестицияларды тарта алады.

Егер біз жүйелік ұстаным туралы айтатын болсақ, онда Қазақстанға сервистік қызмет көрсету нарығын дамыту қажет. Яғни, елдің да-муы және өмір сүру деңгейінің жақсаруы жағдайында қоғамдағы түрлі қызметтер және инвестор-лармен қарым-қатынас жасау қажеттілігі туындайды.

Қызмет көрсету нарығының да-муы жағдайында жоғары білімді мамандар қажеттілігі туындайды. Халықтың кәсіби деңгейін арт-

тыру үшін қаржыны білімге салу қажет. Қазақстан Үкіметі ғылымға ақша салу қажеттілігі туралы ойлана бастады. Өйткені ғылым ғана елдің кадрлық дамуын нақты алдыға жылжыта алады.

- Назарбаев Университеті Қазақ-стандағы инновациялардың да-муына қандай үлес қосуда?

- Назарбаев Университетінің өмір туралы ғылым орталығы қазіргі уақытта генеративті медицинада, геномикада, жасанды органдарды трансплантациялауда тоғыз жоба-мен айналысады. Мысалы, таяу-да біздің кардиоорталығымызда жүрекке арналған жасанды «сорғыға» жан беру бойынша опе-рациялар жасалды. Дәл осы жұмыс бұрын болмаған инновацияларға жатады. Жасанды өкпеге жан беру бойынша әзірлемелеріміз де бар. Сондай-ақ онкологиялық ауру-ларды емдеу бойынша жобалар да бар. Егер энергетикалық зерттеу орталығының жұмысы туралы айта-

16

№ 1

(01) 2

011

тын болсақ, онда негізінен балама-лы энергия көздерінің әзірлемелері жүргізілуде. Оған мысалдардың бірі – күн энергиясын жинақтап, оны техникалық энергияға айнал-дыратын биологиялық қабықшалар әзірлемелері жүргізілуде. Ядролық энергетикада да плазмалық мате-риалдар әзірлемелері жүргізілуде. Сондай-ақ бізде жел энергетика-сында да жаңа жобалар бар. Ірі

жобаларымыздың бірі – Smart Grid («Ақылды желілер»). Бұл – түрлі көздерден жиналған энергияның артық шығындануына жол бермейтін компьютер. Сонымен қатар, бізде болашақтағы энергияға сұранымның есебі жасалуда.

Біздің инженерия мектебімізде

топырақтың үлкен зақымдануы жүріп жатқан Оңтүстік Қазақстанда арнайы жоба әзірленуде. Бұл топырақты химиялық ласта-нудан тазартатын жоба. Бұған дейін бұл технология ешқайда қолданылмаған.

- Осы инновациялық процес-тердің бәрін жер-жерлерде енгізу қаншалықты оңайға түспек?

- Әзірше бізге қандай да бір тех-нологияны жер-жерлерге енгізу туралы айтуға ертерек. Дегенмен, зерттеу жұмыстарымыздың нақты өндірісте, нақты өмірде қолданылу мүмкіндігін ойластырып жатырмыз. Ғылыми жобалар «дүкенін» немесе орталығын ашуды жоспарлап отыр-

мыз, оған ғылыми зерттемелердің нақты нәтижелерін сұрап отыратын кәсіпкерлер де, жергілікті атқару органдары да, Үкімет те кіре ала-тын болады. Қандай да бір техноло-гиялар бойынша олардан сұраныс түсіп тұрады, демек, бизнестің және қоғамның мұқтаждықтарын зерт-теуге қажеттілік туындайды.

- Халықаралық пәнаралық аспа-птық орталық жұмысының мәні неде?

- Бүгінгі күні бұл орталық өмір және энергетикалық зерттеулер туралы екі басқа орталық сияқты соншалықты дамымаған. Оны құрудың орындылығы – бір ғана

пәндік зерттеудің емес, бірнеше сабақтас ғылымдарға сұранымның болуында. Бұл үшін бір нәтижеге қол жеткізу мақсатында түрлі зертханаларды пайдалану қажет. Орталық бірнеше ғылымның басын біріктіріп, зерттеулерді шоғырландырумен айналысады. Бізде ғылымның түрлі салаларының 30-ға жуық зертханалары ашылады.

- Назарбаев Университетінің ғылыми зерттелімдерінің қандай да бір нақты нәтижелері туралы қазірден бастап айтуға бола ма?

- Университетіміз әлі 2 жаста ғана. Ал егер халықаралық ауқымдағы зерттеу университеттері жайын-да айтатын болсақ, сол деңгей мен

Индустриалды дамыған қоғамдағы инновациялар дегеніміз, ол – нақ сол индустриалдық тұрғыдағы неғұрлым озық қоғамға өтудің әдістері

17

№ 1

(01) 2

011

табысқа жету үшін ондаған жылдар кеткен. Бізге әзірше қандай да бір нәтижелермен мақтануға әлі ерте. Дегенмен, екінші жағынан қарасақ, Қазақстан экономикасы шапшаң дамып келе жатқан ел екенін түсінеміз. Сондай-ақ, Елбасының қысқа мерзім ішінде елімізді дамыған елдер деңгейіне жеткізуді талап етуі өте орынды. Ал, еліміздің дамыған елдер ортасынан лайықты орын алуға асығуы да өте жақсы. Алайда, кейде бұның ғылыми зерт-теу жұмыстарына қатысы болмауы мүмкін. Солай десек те, атқарылған жұмыс көлемі де әжептәуір жетістікке қол жеткізгенін айта кеткеніміз жөн.

- Қазақстаннан білімді азамат-тардың кетуін тоқтатып, замана-уи ғылымның үздіктерін елімізге тарту үшін не істеу керек?

- Ең бірінші атқарылуы тиіс іс – ғылыми зерттеу жұмыстарына жақсы жағдайлар ұсыну. Бұл жағынан Назарбаев Университеті жұмыс жасап жатыр. Біраз қазақстандық ғалымдарды тауып, қайтардық. Ғылыми орталықтарда шетелден қайтарылған бірнеше қызметкер жұмыс істеп жатыр. Сонымен бірге зерттеу жұмыстарымен айналыса-тын «Болашақ» бағдарламасының бітірушілерін де тартып жатырмыз. Оған қоса, Қазақстанның өзінде зерттеу жұмыстарын жасау үшін шетелдік ғалымдарды да тартып жатқанымызды айта кету керек. Осылайша ғылым базасын құрып жатырмыз.

- Сіз қалай ойлайсыз, мысалға, Жапония, Оңтүстік Корея немесе Қытай сияқты еліміз технология жағынан алдыға озып шығып, белсенді түрде инновациялар енгізе бастауы үшін не қажет?

- Таяуда Қазақстанда ғылымды қаржыландыру 2012 жылы екі есе-ге артатыны атап өтілген. Алайда,

мысалы, Жапонияда ғылымды да-мыту ісіне жыл сайын ІЖӨ-нің 3-4% жұмсалады. Ал Қазақстан болса, ІЖӨ-нің 0,2% ғана жұмсайды. Деген-мен, ІЖӨ көлемі әр түрлі болуы да ықтимал. Қаржыландыруды үзбей үнемі жалғастырып отыру, нақты жобалар бойынша ұзақ мерзімдік шарттарға отыру – өте маңызды. Тағы бір айта кететін мәселе – жо-баларды бағалаудың халықаралық деңгейі. Мысалға, Назарбаев Университеті зерттеу жұмыстарын бағалауда халықаралық жүйеге қосылуды жоспарлап отыр. Жобаның қаншалықты маңызды екенін анықтау үшін Peer review, яғни зерттеу жұмысын бірнеше ел ғалымдарының бағалауы қажет. Тек өте маңызды деп шешкен зерттеу жұмыстарын ғана қаржыландырған жөн. Үшінші мәселе – тәжірибе ал-масу мақсатында бүкіләлемдік зерт-

теу университеттері арасындағы байланыс. Төртіншіден, бұл – зерт-теу жұмыстары, нақты өндіріс және үкімет арасындағы байланыс.

- Инновациялық даму жағынан 10 жылдан кейінгі Қазақстанды қалай елестетесіз?

- Ол үшін «қолданбалы ғылым» деген түсінік бар, ол – нақты өмірде қолданылатын зерттеме-лер, олар да дамып келеді, бірақ төмен дәрежеде. Жалпы ғылымның дамуы жағынан 10 жылдан кейін оң нәтижелерге қол жеткізілетіні, тұтас алғанда Қазақстанның да-муы, әсіресе, медицина саласында неғұрлым жоғары деңгейде бола-тыны анық. Бірақ ғылымға уақыт беріңіздер. Бұл едәуір ұзақ мерзімді алуы мүмкін.

Ирина СЕМИБРАТОВА

18

№ 1

(01) 2

011

АҚЫЛДЫ ҚАЛА АСТАНА Қазақстан астанасының дамуын жаңа деңгейге көтеруге бағытталған «Smart Astana» («Ақылды қала») концепциясының тұсаукесері болып өтті. Астананың инновациялық болашағын құру және дамытумен астаналық әкімдікпен арнайы құрылған, мақсаты мен міндеті – өз инновациялық инфрақұрылымын құрып, қалалық ұйымдар мен кәсіпорындарда жаңа технологиялардың игерілу процесін іске қосу болып табылатын «Aстана Innovatіons» АҚ құрылымы айналыспақ.

Әуел бастан ақ Астана елдің әкімшілік және саяси орталығы болып саналатын астана ғана емес, сонымен қатар жайлы өмір сүруге арналған қала ретінде де ойластырылған болатын. Дәл осы үйлесім концепция авторы атақты жапон сәулетшісі Кисе Курока-ва болып табылатын жаңа астана құрылысының Бас жоспарына негіз болды. Астана өмірінің алғашқы жылдары онда жайлы өмір сүру орындалмас армандай еді. Бірақ, қазір бұл арман шындыққа ай-налып келеді. Қараша айында «Smart Astana» («Ақылды қала») концепциясының тұсаукесері бо-лып өтті, бұл оқиға астананың жаңа даму кезеңінің басталуын, бір кездері жайлы қаланың орындал-мас арманы шындыққа айналып келе жатқандығын аңғартты.

Астананы ауыстырған 15 жыл ішінде көптеген істер атқарылды. Қаланың тұрғын үй қоры үш есе-ге артты, сол жақ жағалауда жаңа

әкімшілік орталығы салынды, қазір Астана дамыған көліктік инфрақұрылымға ие. Жас астана көптеген қонақтар мен қалалық тұрғындарды өзінің ауқымды да өжет ойларымен, әрі сол ойлар-ды іске асыруымен таң қалдырып келеді. Астанада іске асырылған бірегей сәулет жобалары әлемнің басқа мемлекеттерінің бірнеше астаналарына татиды. Туындылары қала көрінісінің ажырамас бөлігіне айналған атақты сәулетшілердің есімдері тіпті заманауи сәулет өнерінен хабары жоқ жандардың бойында да құрмет пен ризашылық сезімдерін тудырады. Енді, әуел ба-стан Астана адамдарының – оның тұрғындары мен қонақтарының жайлы өмір сүруін қамтамасыз етуді басты мақсат еткен істерді қорытып, біріктіретін уақыт жетті. Сол үшін де қала инфрақұрылымын кешендік модернизациялауға бағытталған «Smart Astana» («Ақылды қала») концепциясы жа-

салды. Бұл жоба астана өмірінің қалалық жүйесін экономикалық және экологиялық жағынан қара-стыратын инновациялық техноло-гиялар есебінен заманауи өмір са-пасын қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.

«Smart Astana» («Ақылды қала») концепциясының негізіне: «Smart Economy» («Ақылды экономи-ка»), «Smart Governance» («Ақылды басқару»), «Smart Environment» («Ақылды қоршаған орта»), «Smart Living» («Ақылды өмір»), «Smart People» («Ақылды адамдар»), «Smart Mobility» («Ақылды мобильділік») деген алты сипаттамаға негізделген еуропалық қалалардың даму үлгі-лері енгізілді.

Қалалық әкімдік алып қала шаруашылығын басқарудың шашы-раған тетіктерін бір жерге біріктіру үшін өте үлкен жұмыстар атқаруы тиіс. Ол үшін әкімдікпен мақсаты мен міндеті – өз инновациялық инфрақұрылымын құрып, қалалық

ӘРЕКЕТТЕГІ ИННОВАЦИЯЛАР

19

№ 1

(01) 2

011

ұйымдар мен кәсіпорындарда жаңа технологиялардың игерілу процесін іске қосу болып табылатын «Aстана Innovations» АҚ арнайы құрылымы құрылды.

Бүгінде Астанада түрлі меншік түріндегі жүздеген кәсіпорындар жұмыс істеуде, көп мөлшерде энер-гия көзін тұтынатын жүздеген шақырым инженерлік коммуни-кациялар салынды. Тәуелсіздіктің жиырма жылы ішінде ора-сан зор өзгерістер болды: егер бұрын қалалық әкімшілік Аста-наны жылу және электр энер-гиясымен қалай қамтамасыз

ету керектігіне бас қатырса, қазір, қалалық инфрақұрылым дамудың айтарлықтай жоғарғы деңгейіне жеткен уақытта, астана басшылығы алдына қолда бар ре-сурстарды едәуір тиімді басқару міндетін қойып отыр. Қазір қысқа мерзім ішінде қаланың барлық коммуналдық және инженерлік инфрақұрылымын толығымен ауыстырып шығу мүмкін емес, алайда, жаңа технологиялардың көмегімен оларды пайдаланудағы тәуекелдерді біраз төмендетуге болады. Мысалы, егер инже-нерлік жүйені цифрлық техноло-гияларға ауыстыратын болсақ, онда олардың өзара байланы-сы Астананың коммуналдық қызметіне авариялық немесе басқа да төтенше оқиғаларды дер кезінде анықтауға, алдын алуға немесе оның салдарын азайтуға мүмкіндік береді. Сонымен қатар климаты құбылмалы әрі өте бол-жауы қиын Астана үшін электр

энергиясы шығынын айтарлықтай азайтуға және қалалық орталық жылыту жүйесінің жұмысын жетілдіруге мүмкіндік беретін «интеллектуалдық» электр және жылу желілерінің жүйесі өте қызықты болуы ықтимал.

Халықаралық тәжірибе көрсет-кендей, «ақылды» қалаларды дамыту үш кезеңнен тұрады. Үш жылға созылатын алғашқы кезеңде, қарапайым басқару ша-раларын – ресурстар шығынын бақылауды күшейту, оларды пай-далану үшін едәуір тиімді тарифтік саясатты қолдану нәтижесінде

ресурстардың негізгі түрлерін тұтыну қысқарады. Екінші кезеңде басқарудың жаңа технологияла-рын инфрақұрылымның түрлі салаларымен – су және жылу жабдықтарымен, энергетикамен, көше жарықтандырумен, көлікпен белсенді ендіру жүргізіледі. Ең үлкен әрі қиын кезең – үшіншісі. Сегіз жылға созылатын бұған адамдардың өздері тартылады. Әрбір тұрғыны өзінің қанша жылу мен электр энергиясын шығындап жатқанын, қанша қоқыс шығарып, қала экологиясына қаншалықты зиян келтіріп жатқандығын ой-

ланбаса, онда қала шын мәнінде «ақылды» бола алмайды.

«Smart Астана» концепциясын іске асыру нәтижесінде біз қала инфрақұрылымының нысанда-рын едәуір орталықтандырылған әрі шұғыл басқаруды, тұрғын үй коммуналдық шаруашылығы қыз-метінің артуы мен жақсартылған сапсын, жаңартылған инженерлік желілерді, Астанада өмір сүру қауіпсіздігінің артуын, әлеуметтік бағдарламалардың жаңа түрлерін: едәуір қолжетімді білім беру мен денсаулық сақтауды, халықты әлеуметтік қорғауды алуымыз ке-

рек. Жоба негізін ақпараттық ком-муникация жүйесі – желі құрайды. Дәл осы желі барлық ұсынылған жаңалықтарды, сервистер мен өнімдерді жасаушы база болып та-былады. Бұл жобаның ең шығыны көп бөлігі. Оны тартылған жеке инвестициялардың көмегімен ше-шуге болады. Осы ретте «Aстана Innovations» АҚ басшылығы барлық қызығушылық танытқан тұлғалар мен ұйымдарды «Ақылды Аста-на» концепция аясында іске асы-рылуы мүмкін болатын өз бизнес идеялары мен жобаларын ұсынуға шақырады.

«Smart Астана» концепциясын іске асы-ру нәтижесінде біз қала инфрақұрылымының нысандарын едәуір орталықтандырылған әрі шұғыл басқаруды, тұрғын үй коммуналдық шаруашылығы қызметінің артуы мен жақсартылған сапасын алуымыз керек


20

№ 1

(01) 2

011

ҚР Премьер-Министрінің орынбасары - Индустрия және жаңа технологиялар министрі Әсет Исекешев:

- Ұлттық инновациялық жүйе көбінесе аймақтардағы инно-вациялық процестердің ағымымен байланысты және Астана Прези-дентіміздің жобасы ретінде, біздің ойымызша, инновациялық болуға міндетті. Елдің бас қаласы ретінде Астана ең озық технологиялар үшін тартылу нүктесі әрі басқа өңірлер үшін үлгі болуы тиіс. Біз Астананың жүйелік инновациялық жолға бірінші болып бет бұрғанына қуаныштымыз. «Smart Astana» кон-цепция астанада сервистік техно-логиялық экономиканың, білім экономикасының жаңа технология-ларын дамытуға үлес қосатынына сенімдімін. Астанада инжиниринг,

құрылыс, ТКШ жүйесі, халыққа қызмет көрсету, бизнес қызметтер, денсаулық сақтау, білім беру тәрізді салаларда жаңа технологияларды қолдану қажет. Инновациялардың ғылым жасау орталықтары үшін ғана емес, бүкіл әлем мен Қазақстандағы дарынды адамдарды орталыққа тартудағы инноваторлардың жа-сампаздық өмірінің атмосферасы үшін де маңызды екендігін атап айтқан жөн.

«Ақылды қала» концепция инно-вациялық экономика үшін маңызды мағынаға ие: ол адамдардың өмірін жақсартады – бұл көлік жүйесі, экология, қауіпсіздік, мобильдік қызмет, ал екіншіден, ол адамдар-ды инновациялық белсенділікке тәрбиелейді. Мұның бәрі тек Астанада ғана емес, елдің басқа өңірлерінде де ақпараттық жүйені қалыптастырудың қуатты түрткісі болып, «ақылды» қала жобаларының пайда болуына итермелейді. Қазақ-станның инновациялық саясаты – бұл өміріміздің тек индустриялық емес, басқа да барлық салаларын-да инновацияларды ендіру мен

дамыту қажеттігін айтып жүрген Президентіміздің айқын да бірізді саясаты. Соңғы екі жыл ішінде ЖИИД бағдарламасын іске асыру аясында көптеген істер атқарылып, жетістіктерге қол жеткізілді. Атап айтсақ, Астанада Назарбаев Университеті мен ғылыми орталық құрылды. Бұл Елордада білім, өнертабыс және интеллектуалдық ойлар орталығын қалыптастыратын маңызды инновациялық жоба. Елбасының өткізген кеңесінде Алматыда ақпараттық техноло-гиялар паркін дамыту жоспа-ры мақұлданды. Биылғы жылы Президенттің тапсырмасы бойынша ғалым инноваторларды, және жал-пы инновациялық бизнесті қолдау үшін заңнамаға айтарлықтай өзекті өзгерістер енгізуді қарастыратын «Индустриалдық инновациялық са-ясат туралы» заң жобасы жасалды. Үстіміздегі жылы инноваторларға теңдессіз қолдау көрсетіліп, инновациялық гранттар бөлініп жатқандығын, бүгінде 600 ден аса өтінім түсіп үлгергенін айтқым келеді.

ҚР Байланыс және ақпарат министрі Асқар Жұмағалиев:

Құрметті конференцияға қатысу-шылар! «Smart Astana» концеп-циясын инфокоммуникациялық платформасыз және оның құрамдас бөлігінсіз іске асыру мүмкін емес. Телекоммуникациялық са-ла жөнінде айтар болсақ, оның

айтарлықтай қарқынмен дамып келе жатқандығын атап айтқан жөн. Бұл абоненттер мен интер-нет пайдаланушылар санындағы нақты көрсеткіштерден айқын көрінеді. Бүгінгі күні мобильдік желі абоненттерінің саны 137% асады. Бұл дегеніңіз, бүгінде әрбір тұрғынның мобильдік телефоны, ал


21

№ 1

(01) 2

011

көптеген азаматтарда тіпті бірнеше телефоннан бар дегенді білдіреді. Интернет пайдаланушылар саны 41% асып түседі, ал Астана бойынша айтсақ, мұндағы интернет пайда-ланушылар 47% құрайды. Бүгін біз цифрлық телевизияны – эфирлік және спутниктік ұсыныстарды ендірудеміз, ол Астанада 2012 жылдың бірінші тоқсанында пайдалануға берілмек.

Елбасының біздің алдымызға қойған басты мақсаты әрбір от-басында телефон мен интернетті пайдалану мүмкіндігі болуы-

на негізделген. Біз осы мақсатқа ұмтылудамыз. Тарифтер жыл сай-ын азайтылып келеді, биылғы жылы да мобильдік байланыс операторларының желі ішіндегі тарифін 33%, ал Интернет кон-нектті 20% төмендетуге қол жеткіздік. Биылғы жылы көтерме сауда интернеті 65% арзан сатылды, ал абоненттік төлем 8% төмендеді. «Smart Astana» жобасы туралы ай-тар болсақ, бүгінде «Электрондық

үкімет» бағдарламасы аясында 13 қызметті Интернет арқылы алуға болады, тағы да 7 қызметті ендірумен айналысудамыз. Біз қызықты жобаны іске асырдық, қалалықтарға ұнайды деп ойлай-мыз: олар енді Интернет порталдар арқылы өздерінің коммуналдық қызметтерін төлей алатын болады.

- Астана – қарқынды дамып келе жатқан қала. Оның өсу белсенділігін көрсететін бірнеше сандарды атап айту жеткілікті. Ағымдағы жылдың алғашқы жартыжылдығында ЖӨӨ 865 млрд. теңгені құрады, бұл елдің ЖІӨ 7,9% құрайды. Өнеркәсіп өндірісінің көлемі 910 млн. АҚШ долларын құрады, бұл өткен жылғы көрсеткіштерге қарағанда 20% артық. Негізгі капиталға инве-стициялар жайлы айтсақ, 10 ай ішінде ол 409 млрд. теңгеге жетіп, өткен жылдың осындай кезеңімен салыстырғанда 29% артық болды. Құрылыста – жалға берілетін баспа-на көлемі биыл 1400 мың шаршы метрді құрайды. Қала экономи-касы жыл сайын өсіп келеді, егер

алдыңғы жылдармен салыстырсақ, құрылыс көлемі соңғы 6 жыл-да 6 есеге артты. Қаланың ЖӨӨ құрамында басқа да қызметтердің үлесі басым - 35,4%: бұл қонақ үй, мейрамхана, қаржылық бизнес, банк қызметтері кәсіпорындары. Астананы ауыстырған сәттен бері Астана әлеуметтік экономикалық даму бағдарламасын табысты іске асырып келеді. Сонымен қатар, біз қаласақ та, қаламасақ та, қала жағдайы бізге өте зор әсерін тигізіп жатқандығын атап айтқым келеді. Яғни, біз қаламызды, ең басты-сы адами көзқараспен бағдарлап, басқара отырып, қалай едәуір өмірге бейім ететінімізді ойлауы-мыз қажет. Біз әлемнің өзгеріп жатқандығын жақсы түсінеміз...

Қалалар өзгереді, қаланы басқару бойынша шешім қабылдайтындар баяу құлдырауға алып келетін ескірген әдістер мен шешімдерді

басшылыққа алуы мүмкін, неме-се біз дамудың жаңа әлеуеті мен жаңа өмір сапасын іздестіреміз. Көп жағдайларда ескі әдістер кәдеге аспайды. 21 ғасырдың про-блемаларын 19 жүзжылдықтағы біліммен шешуге болмайды. Бұл ай-дан анық, өйткені жұмыс қарқыны мен әлемдік урбанизациялық жүйе түбегейлі өзгерді. Сондықтан біздің қалаларды түбегейлі көшіру дәуіріндегі міндетіміз астананың техникалық жарақталуына, интел-лектуалды дамуына, қала өмірінің жаңа технологиялық шешімдерге сүйенуіне тырысуымызға негіз-делген. Сөйтіп, Астананың одан әрі қалай дамитынын түсіну мен елестету үшін «Smart Astana 2011» жоба концепциясы жасал-ды. Бүгінде осы концепцияны іске асырудағы алғашқы қадамдардың бірі денсаулық сақтау және білім беру салаларындағы әлеуметтік бағыттағы бірнеше ұшқыр жоба-ларды ендіру болып табылады. Бұл жобалар «ақылды» қаланың барлық элементтеріне сәйкес келеді. Атал-мыш жобаларды ағымдағы жылдың соңына қарай іске қоспақпыз.

Астана қаласының әкімі Иманғали Тасмағамбетов:


22

№ 1

(01) 2

011

БҮГІНГІ ТАҢДАҒЫ БОЛАШАҚТЫН ҚАЛАСЫ

Астананың дамуындағы жаңа кезеңді жүзеге асыру, «Ақылды қала» концепциясын қойып отырған мақсаты да осы, бірнеше онжылдықтарға есептелген. Алайда «Астана Innovations» АҚ қазірдің өзінде «Smart Аstana» концепция-сы аясында үш тәжірибелік жобаны жүзеге асыруға кірісіп кетті. Олар: «Болашақ мектебі - бүгін», «Е-жедел жәрдем» және «Open WI-FI». Осы үш жобаның әлеуметтік бағдары айқын көрініп тұрғанын атап өту қажет. Олардың барлығы да Аста-наны жайлы өмір сүру қаласына айналдыруға бағытталған.

«Е-жедел жәрдем» жобасы аста-налық жедел жәрдемдерінің ар-


23

№ 1

(01) 2

011

«Астана Innovations» АҚ «Смарт Астана балалары» балалар суреті байқауының

қорытындысын шығаруда. Астана

қаласы әкімінің орынбасары

Ерлан Кожағапанов жеңімпаздарды марапаттауда

найы медициналық планшетник-термен жабдықталуын көздейді, олардың ішінде дәрігерлерге, фельдшерлер мен «Жедел жәрдем» автокөліктерінің жүргізушілері үшін қажетті функциялар енгізіледі. Ол функциялар үшеу.

Біріншісі – машина жүргізу-шілеріне арналған GPS-навигация. Бұл опцияның маңыздылығы сөзсіз: Астанада құрылыс белсенді түрде жүріп жатыр, қала одан әрі дамып келеді және бұл бірқатар өзіндік қиындықтарын да әке-леді: үнемі көшелердің атау-лары, үйлердің нөмірлері ауы-сып отырады, сондықтан шұғыл шақырулар кезінде «Жедел жәрдем» автокөліктерінің жүргізушілері мекен-жайларды жиі шатастырады.

Ал GPS-навигация бойынша жай ғана бір тетікті басу арқылы қала картасын мониторға шығаруға бо-лады. Егер мекен-жайды нақтылау қажет болса, жүргізушіге бірден ең қысқа және жылдам жүру бағыты ұсынылады.

Планшетниктің екінші функ-циясы – араға диспетчерлерді сал-май, кезекші дәрігермен тікелей байланысқа шығу мүмкіндігі. Қазір «Жедел жәрдем» көлігінде тек рация ғана орнатылған, егер бригада қалалық байланыс желілері арқылы байланысқысы келсе, оған мүмкіндік жоқ, өйткені ондай желілер қазір оларда орнатылмаған. Ал планшетниктер арқылы оны жүзеге асыру оп-оңай. Сол сияқты, бригаданың диагноз қоюына


24

№ 1

(01) 2

011

қиындық туа қалған жағдайлар үшін кезекші дәрігермен онлайн-бейнебайланысты орнату мүмкін-дігі қарастырылуда.

Планшетниктің үшінші қажетті функциясы – электронды медици-налық анықтамалық, ол арқылы оңай табу жүйесін пайдалана от-ырып (негізгі сөздер немесе диа-гноз арқылы) медициналық бригада сырқат адамға қандай дәрі-дәрмек және қандай мөлшерде қажет екенін

анықтай алады. Желтоқсан айын-да осындай планшетниктер Аста-на қаласының алғашқы 30 «Жедел жәрдем» күймелерінде орнатылатын болады. Алдағы уақытта қалалық «Жедел жәрдем» автокөліктерінің 64-ін де осы планшетниктермен қамтамасыз ету жоспарланып отыр.

Екінші жоба «Open WI-FI» атауына ие болды. Бұл - бас қаланың қоғамдық орындарында: саябақтарда, үлкен демалыс және сауда кешендерінде, стадиондардың маңында ақысыз сымсыз интернетпен қамтамасыз ету. Осы жылдың аяғына дейін «Open WI-FI» Астананың сол жағалауын толығымен интернет жабындысымен қамтамасыз етеді, ал келесі жылдың көктемінде «Aстана Innovations» АҚ бас қаланың оң жағалауын да қосуды жоспарлап отыр.

Үшінші жоба «Aстана Innovations» АҚ - «Болашақ мектебі - бүгін» - финдік серіктестер - Оулу қала-сының әкімшілігімен бірге Аста-на қаласының №54 орта мектебінде жүзеге асырылуда. Қазіргі уақытта

қояды. Бұл әлеуметтік мектеп желісі «Aстана Innovations» АҚ зерттемесі болып табылатынын атап өту керек.

ПЕТРИ КАРИНЕН, «Business Oulu» бизнесті дамыту бөлімінің бас кеңесшісі, «Aстана Innovations» АҚ бірлесе отырып «Болашақ мектебі – бүгін» жобасын жүзеге асырушы:

- Каринен мырза, жобаны жүзеге асыру процесінен алған әсеріңіз қандай?

Өте жақсы әсер алдым. «Aстана Innovations» компаниясымен бірге біз Астанада қолдануға болатын әдістерді, сол сияқты, осы концепцияны жүзеге асыру аясында қолданылуы қажет қадамдар мен әрекеттерді қараймыз. «Aстанa Innovations» компаниясының өкілдері Оулу қаласында болып қайтты, енді біз Астанаға келіп, бар мүмкіндіктер мен жобаны жүзеге асыру үшін жасалған жағдайлармен танысуды жөн көрдік. «Smart Astana» концепция аясында біз білім беру саласы бойынша «Ақылды мектеп» атты алғашқы жобаны бастап кеттік, осы жоба бойынша сәтті жұмыс жасап жатқанымызға бірнеше айдың жүзі болды.

- Сіздің ойыңызша, «Smart Astana» сияқты ауқымды жо-баны инженерлік коммуника-циялары тозығы жеткен қалада жүзеге асыру мүмкін бе?

- Әрине, мүмкін. Осындай ауқым-ды инновациялық жобаларды жүзеге

Бұл әлеуметтік

мектеп желісі

«Aстана

Innovatіons» АҚ

зерттемесі болып

табылатынын атап

өту керек

«Aстана Innovations» АҚ фин-дік серіктестерімен бірге оқу процесін оңтайландыру жөніндегі ұсыныстар беру үшін қажетті зерт-теулер жүргізуде. «Болашақ мектебі - бүгін» жобасын жүзеге асырудың негізгі міндеті оқушылардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету бо-лып табылатынын атап өту керек. Қазір оқушыларда олардың жеке тұлғасын куәландыратын, бала, ата-анасы, олармен байланысу туралы мәліметтері бар бірде бір құжаттары жоқ. Сондықтан «Болашақ мектебі- бүгін» жобасының аясында оқушы куәлігін енгізу жоспарланып отыр. Онда оқушы туралы барлық қажетті мәліметтер көрсетілетін болады: аты-жөні, тегі, жасы, мектеп нөмірі, үйінің мекен-жайы, ата-аналарының телефон нөмірлері, қан тобы және т.б. Бұл кәртішке оның жеке басын куәландыратын, жол жүру мен тамақ ішу үшін төлем жасайтын құжаты болып табылады. Сол сияқты оқушы өміріндегі маңызды оқиғалардың көрсеткіші ретінде қолданылады: оқушының мектепке келу және кету уақытын, оның оқу үлгерімін көрсетіп, ол жайында ата-анасын смс-хабарламалар арқылы хабардар етеді. Мектептерде арнайы турникеттер орнатылатын болады, олар баланың оқу уақытын белгілеп отырады. Тур-никеттермен қоса мектептер «интел-лектуалды» бейнебақылау және өрт сөндіру жүйелерімен жабдықталады. Сонымен қатар, оқушылар үшін ар-найы әлеуметтік желі әзірленеді, оған электронды оқулықтар, сабақ кестелері орналастырылады, ата-аналар кез келген уақытта желіге кіріп, баласының қай сыныпта, қандай пәнді оқып жатқанын көруіне болады. Сол сияқты, осы мектеп желісінде оқушылар өздерінің жеке парақтарын ашып, фотосуреттерін, бейнематериалдарын, байланыс нөмірлерін орналастыруына, ха-барламалар жазуына болады, бірақ сабақ кезінде жеке параққа кіруге техникалық жағынан мүлдем бол-майды. Арнайы бағдарлама бұл кез-де оқушыларды сабақтан назарын ау-дармау үшін жеке парақтарын жауып


25

№ 1

(01) 2

011

асыру үшін алыс болашаққа көз та-стап, өткенге назар аудара бермеу өте маңызды.

- «Smart Astana» жобасын жүзеге асыру үшін қанша уақыт керек деп ойлайсыз?

- Бұл сауалға нақты жауабым жоқ. Бірте-бірте қадам басып әрекет ету керек. Өйткені Аста-наны «Ақылды қалаға» айналды-ру үшін көп инфрақұрылымдық және инновациялық объектілерді салу қажет. Оулу қаласындағы қазіргі инфрақұрылым бірнеше онжылдықтардың жемісі. Біз бұл жұмысты өткен жүзжылдықтың 50-60 жылдарында бастаған бола-тынбыз. Оулу қаласындағы қазіргі жетістіктердің барлығы 40-50 жыл-дық жұмыстың нәтижесі. Бірақ менің айтайын дегенім, егер осын-дай жұмысты біз Астанада қазір ба-стап кетсек, бірнеше жылдан кейін қала тұрғындары осының нәтижесін сезетін болады және бұл қала өміріне өзінің оң әсерін тигізетініне сенімдімін.

- ВЛАДИМИР ЛОБАНОВ, «NEC» (Жапония) компаниясының ТМД елдері бойынша өкілі:

- Біздің компания Жапония, Гон-конг және Финляндияда жүзеге асырылған қоғамдық қауіпсіздік жүйелері бойынша мәселелердің шешімін ұсынғысы келеді. Бұл жерде биометрия жүйесі бой-ынша сөз қозғалып отыр, соның көмегімен жеке тұлғаны бет-әлпеті, саусақ, алақан іздері, көздің құбылмалы қабыршағы, ДНҚ арқылы сәйкестендіруге мүмкіндік бар. Біз белгілі бір ведомствоға, ұйым немесе мемлекеттік органға қажеттілігіне қарай жеке тұлғаны сәйкестендірудің әртүрлі әдістерін ұсына аламыз. Сол сияқты, біз «интеллектуалды» бейнебақылау жүйесін, сонымен қатар, арнайы турникеттермен қоса периметрлерді күзету жүйесін ұсына аламыз. Био-метрия жүйесі - ол адамды бет-

әлпеті бойынша сәйкестендіру әдісі. Бұл жүйе қазір түрлі ұйымдарда қолданылып жүрген карточкалар немесе рұқсат қағаздары пайдала-нылатын өткізу жүйесін алмастыра алады. Осы жүйені ендіру көптеген ұйымдардың жұмысын жеңілдетеді. Адам тек камераның әрекет ету аумағына енуі қажет, жүйе бірден оның беп-әлпетін «оқып» есікті не-месе турникетті ашады. Бұл 0,5-тен 2 секундқа дейін уақыт алады. Бұл қандай да бір компанияның жұмысында бет-әлпетті сәйкестен-діру жүйесін пайдалануға боларлық-тай мысалдардың бірі ғана. Тағы бір мысал Оңтүстік Африка, онда бет-әлпетті сәйкестендіру ұлттық деңгейде жүргізіледі: көшелерде немесе адамдардың көп жинала-тын жерлерінде бейнекамералар орнатылған, олар адамдардың бет-әлпетін жаппай «оқып», іздеуде тұрған тұлғаларды анықтайды. Мен атап өткендей, «интеллекту-алды» бейнебақылау жүйесі тур-никет арқылы бір мезетте екі адам өтуге әрекет еткеннен бастап, кез келген жерлерде немесе белгілі бір аумақтарда қажетсіз заттардың бо-луына жол бермеуге дейін көптеген сценарийлерді жүзеге асыруға көмектеседі және ондай жағдайларды анықтаған сәтте тиісті дабыл ды-бысын шығарады. Осы әдістердің барлығын қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөніндегі кешенді шешімге біріктіруге болады. Осын-дай шешім Гонконгта пайдаланы-лады. Онда әуежайға келгеннен бастап, ұшаққа отырғанға дейінгі уақыт аралығында адамның жасаған барлық әрекеттерін бақылауға бо-лады. Осылайша, биометрия плат-формалары және «интеллектуалды» бейнебақылау көмегімен қоғамдық қауіпсіздіктің өте жоғары деңгейін сақтауға болады.

ДОКТОР ЭБЕРХАРД БЛЮМЕЛЬ «Фраунгофер қоғамы» Өндірісті ұйымдастыру және автоматтан-дыру институтының виртуалдық интерактивтік оқыту бөлімшесінің жетекшісі

Біздің компаниямыз әріптес-теріне арнайы үшөлшемді бей-нелермен бөлмелер ойлап табуға көмектеседі. Бұл үшөлшемді бөлмелерді елестетін ғимарат, адам ішінде жүргенде өзін виртуалды әлемге тап болғандай әсерде болу үшін жасалмақшы. Яғни, аталмыш бейне арқылы адам болашақтың қаласына оңай тап болады. Ол тек 3-5 жылдан кейін ғана көруге мүмкін болатын көріністі көре алады.

Бөлме ішіндегі адам арнайы көзілдіріктер мен құрылғыларды кию арқылы үшөлшемді виртуалды шындыққа қол жеткізу нәтижесіне ие болады. Осылайша ол толықтай виртуалды әлемге енеді.

Мұндай үшөлшемді бөлмелердің артықшылығы – адамның құрыл-ғыны виртуалды сынақтан өткізуіне және тек болашақта ғана кәдесіне жарата алатын заттармен бүгіннен бастап жұмыс істеп үйрене бастауы-на үлкен мүмкіндіктер тудырады. Мысалы үшін, ол машинаны вир-туалды түрде бұзып, қайтадан жи-найды немесе станоктармен жұмыс істейді.

Біз «Астана Innovations» АҚ бірігіп, компания әрі қарай әлеуетті тұтынушылармен қызметтің әр са-ласы үшін: инфрақұрылым, қала құрылысы, машинақұрастыру, ауыл шаруашылығы, медицина және т.б., үшөлшемді технологияны енгізуші орталық құру мақсатымен жұмыс істеп жатырмыз

Максим КОЗИН


26

№ 1

(01) 2

011

Медер Маселов:

«БІЗ АДАМДАРДЫ ЖАҢАША ОЙЛАУҒА ЫНТАЛАНДЫРАМЫЗ»

Астанаға, Қазақстанның ең жас, дамыған қаласына инновация ауадай қажет. Жаңа елордада қолайлы да жайлы өмір сүруге жағдай туғызу үшін Астананың инновациялық дамуына үлес қосуға бағытталған «Астана – Жаңа қала» Арнайы экономикалық аймағы және «Астана Innovatіon» АҚ құрылды. Елорда әлемнің ең үздік отыз астанасының қатарына ену үшін қандай іс-шаралар жа-салып жатқандығы жай-ында біздің журналымыз «Астана – Жаңа қала» АЭА басқармасының бастығы Медер Маселовпен сұхбат жүргізді.

- Медер Хамидуллаұлы, айты-ңызшы, «Астана – Жаңа қала» АЭА және «Астана Innovation» АҚ құрылуы жайында идея қалай туды? Бұл компаниялар қандай мақсаттармен құрылды және олардың алдында қандай міндеттер тұр?

- Қазақстанның негізгі бағдар-ламалық құжаты бүгінгі күні еліміздің Индустриялық-ннновациялық үдемелі даму бағдарламасы екені белгілі. Ел-ордамыз Астана әлі жас қала болғандықтан, өндірістік сектор-лар әлсіз дамуда. Сондықтан Ел-басы мен қала әкімінің ұйғарымы бойынша елордада құрылыс секторы мен инновациялық өндірісті дамытуға шұғыл шешім қабылданды. Осы мақсаттар үшін Мемлекет басшысының Бұйрығымен салықтық және кедендік жеңілдіктер көрсетілген құрылыс саласының жобаларын іске асыратын «Астана – Жаңа қала» Арнайы экономикалық аймағы құрылды. Сондай-ақ мұнда басқа да, Сол жағалауда және Астананың Индустриалдық паркі аймағында құрылыс жұмыстарын жүргізіп жатқан құрылысшыларға арналған басқа да арнайы құқықтық тәртіптер бар. Индустриалдық парк қала ішінде орналасқан. Оның аумағы – 600 га жерді алып жатыр. Бүгінде онда инфрақұрылым аяқталып, бірнеше зауыттар жұмыс істеуге

кірісіп кетті, жылына олар құны 40 млрд. теңгеден артық тұратын өнім шығарады. Бірақ мұнда ешкім де үлкен металлургиялық өндіріс ор-нын салуды жоспарлап отырған жоқ, әрине.

Осыған байланысты Елбасы мен әкімнің бұйрығы бойынша «Астана Innovations» АҚ тарапы-нан өнертапқыштарды қолдау мақсатында интеграторлар құру туралы шешім қабылданды. Биылғы жылы денсаулық сақтау және білім саласында әлеуметтік жобалар қатарын іске асыру жоспарланып отыр. Сонымен қатар, елорда тұрғындары мен қонақтарының күнделікті өмірінің негізгі қызмет көзіне айналдыру мақсатымен Wi-Fi желісіне тегін қосылуға жағдай жасалмақшы. Қазір Астана қаласының әкімдігінің қолдауымен Индустриалдық пар-кте инновациялық негізі бар бірнеше жобалар іске асырылуда. Кәсіпорындардың басым бөлігі кіші және орта бизнес өкілдері, бірақ біз олардың технологиясының бүгінгі күнге сай болуын қатаң қадағалап отырамыз. Өткен жылы «General Electric» локомотив зау-ыты сияқты өндіріс алпауыты өз жұмысын бастады, биыл испан ком-паниясымен және басқа да өндіріс орындарымен бірігіп «Тальго» жо-лау - шылар вагондарын шығару кәсіпорындары іске қосылады. Аталмыш кәсіпорындардың бәрі өз құрылысын аяқтап, өнімдерін бере

ИННОВАЦИЯЛАР & ИНВЕСТИЦИЯЛАР Ф

ото:

Вла

дим

ир Ш

апов

алов

27

№ 1

(01) 2

011

Жобаға салынған әр доллар он еселеніп 10 доллар болып қайтады, бірақ нәтижесін дамдылықпен ұзақ күту қажет

ИННОВАЦИЯЛАР & ИНВЕСТИЦИЯЛАР

бастаған кезде еліміздің, оның ішінде қаламыздың экономикасының да-муына жан бітіріп, «күретамырының соғуына» қуат береді деген үміттеміз. Ірі өндірістік кәсіпорындардың жұмыс істеуі кіші кәсіпорындардың ашылуына септігін тигізеді, мысалы, қосалқы бөлшектермен жабдықтау қызметі және т.б. қызмет көрсету түрлері. Бұл қала бюджетінің толығуы арқасында қала экономикасының нығаюына мүмкіндік туғызады.

- Өндірістік алып зауыттарға жасалатын жеңілдіктер мен артықшылықтар жайындағы мәселе түсінікті. Ал ұсақ кәсіпорындарға қандай жәрдем көрсе-тіледі? Олардың қайсысы әкімдіктің қолдауына сенім арта алады?

- Үкімет деңгейіндегі қабылданған бағ-дарлама бойынша, барлық кәсіпорындар, ешқандай бөліп-жарусыз, өз кәсіпорындарын өркендетуге көмек ала алады. Бұл – «Бизнестің 2020 жол картасы» және АЭА тарапынан көрсетіліп отырған жеңілдіктер. Егер кәсіпорындар мемлекеттік қолдау әрекеттерін ор-нымен пайдалана алып, басқарудың оңтайлы жолын тауып жатса, бұл бизнесті құруды жеңілдетіп, кредиттік жүктемелерді азайтып, тіпті салық төлеудің бірнеше түрінен босатылатын еді.

- Инновациялық саясат көзқа-расы бойынша, Сізге қандай жоба-лар қызығырақ?

- Астана инновациялық өнді-рістерге бағыт-талған. Осыған бай-ланысты қала әкімдігі инноватор-ларды – өз бизнесін ашқысы келетін адамдарды және тың жаңалық ойлап табушыларды қолдау мақсатымен бірнеше шаралар құрды. Бұл идея-дан бастап, ары қарай ізденуіне көмек көрсету және инвесторларды тартуға, технология трансфертіне, патенттеуге, барлық қажетті инфрақұрылыммен қамтамасыз етілген Индустриалдық паркте кәсіпорнын ашуды ұйымдастыруға дейін бизнес-инкубаторлау. Мемле-кет жолдарды, электр қуаты сияқты барлық желілерді салып берді. Бұның

барлығы бизнестің жан-жақты әрі жылдам өркендеуіне мүмкіндік береді. Осылайша Астанада бизнестің жүргізілуіне қолайлы жағдайлар жасалған.

- Астана базасында иннова-циялық тех-нологияларға инве-стициялар тарту қалай жүргізіліп отыр? Астана инно-вациялық жобасына жәрдем көрсетуге ын-талы ірі қаржы институттары көп пе?

- Инновациялық жобаларды іске асыруды бір аумақпен шектеп ұстауға болмайды. Бұл жаһандық үдеріс болғандықтан, ақпараттық алмасу-ларды және қолдау шараларын қажет етеді. Сондай-ақ қаржы көзі де қажет. Қаржы тек бір тетіктен ғана алын-байды. Тәуекел етіп, инновациялық жобаларға мол қаражатын салатын венчурлық қорлар, инвестициялық компаниялар да бар. Жобаға салынған әр доллар он еселеніп 10 доллар болып қайтады, бірақ нәтижесін шыдамдылықпен ұзақ күту қажет, та-быс табуда бұл бұрыннан дәлелденген тәжірибе. Өйткені 10 инновациялық жобаның тек екеуі ғана нәтижелі бо-лып, кірістерін әкеледі. Ал қалған 8-і экономикалық тиімсіз тәуекел жасайды. Бірақ сәтті болған 2 жоба инвесторларға қаржы табудың басқа жолымен салыстырғанда, 2 еселен-ген пайда әкеледі. Сондықтан да біз әр түрлі инвестициялық ком-паниялармен ынтымақтасамыз. Жос- парда «Астана Innovations» АҚ базасында 2012 жылы өз венчурлық қорымызды құру тұр. Біз АҚШ-тың жүздеген жылдар бойы үздіксіз жұмыс істеп келе жатқан Массачусетс технологиялық институтымен (МІТ), Гарвард университетімен белсенді жұмыс істейміз. Яғни Астана АЭА бұл жолдардан өткен, бағыты айқын елдермен және ұйымдармен бірігіп жұмыстар атқарады. Осылайша біз инновацияның ортақ жүйесінде бірге болып, жиі-жиі ақпараттармен, жо-балармен алмасулар жасап тұрамыз. Менің ойымша, біздің инновациялық кәсіпорнымыздың осындай моделі ғана жетістіктерге қол жеткізуге мүмкіндіктер ашады.

- Ыңғайлы әрі технологиялық «ілгері летілген» қалаға айнал-дыратын Аста-наның «Ақылды қала» болашақ жобасын қалай елестетесіз? Әлемнің ең үздік 30 астанасының қатарына ену қаншалықты шындыққа жанаса-ды?

- «Smart Astana» концепциясы – бұл қалалық қызметтер де, сондай-ақ осы қалада өз ісін жасайтын жеке меншік компаниялар да жетекшілік ете алатын идеология. Прогресс бір орында тұрмайды, біз үнемі алға жылжудамыз, тыңнан жаңалықтар табамыз, қолданысқа жаңа техно-логиялар енгіземіз. Біздің «ақылды экономика» құрғымыз келеді, қала тұрғындарының тұрмысын жеңілдетіп, халыққа қызмет көрсету саласын жақсартқымыз келеді. Осыған сәйкес біз адамдардың жаңаша ойлауын ынталандырып, жаңа технологиялар енгіземіз. Қала әкімшілігі жоғарытехнологиялы ақылды қала салу үшін өз тарапы-нан бар күшін салады.


28

№ 1

(01) 2

011

Астаналық ғалымдардың өнертапқыштығы және жаңа өнімді әзірлеуге құштарлығы ешқашан тоқтап қалған жоқ, бірақ пайдалы идеяны өмірде жүзеге асыруға мүмкіндік бола бермеді. Көптеген тың дүниелер бірқатар ресурстарды үнемдеуге бағытталғанымен, оларға қашанда қаражат тапшы болды. Енді жағдай түбегейлі өзгерді.

Астаналақ өнертапқыштар өздерінің жаңадан ашқан жаңалықтарын күнделікті өмірге енгізуге мүмкіндік алып отыр. Астана қаласының әкімшілігі бағдарламаны жүзеге асыруға септігін тигізетін «Астана Innovatіons» АҚ көмегімен жаңалық табушыларға қаржылай дем беріп, шаруаларының жүзеге асуына атсалысады.

БИЗНЕС ҚОЛДАУ

А-дан Я-ға ДЕЙІНГІ БИЗНЕС-ИНКУБАТОР

Алдымен түсінікті болу үшін нақты терминдер арқылы олардың мағынасы мен мәніне назар аударайық. Бизнес-инкубатор– бұл жақсы жағдай жасайтын мамандандырылған және шағын инновациялық фирмалардың тиім-ді қызметі үшін құрылған құрылым.

Отандық бизнес-инкубаторлар компанияларға келесі қызмет түрлерін көрсетеді:

- ақыл-кеңес, сондай-ақ, компа-ния мен клиент арасында қарым-қатынас жасап, бизнес-қызмет са-ласында кәсіби кеңес береді;

- оқыту (басқа компаниялар-да машықтануды қоса алғанда), менеджерлер мен мамандардың біліктілігін арттырады;

- адами ресурстарды басқару (басты мамандарды жалдау мен іздестіру);

- ішкіжелілік іс-шараларды өткізу және жұмыстарын енді бастаған компаниялармен байланыс жасап,

жаңа бизнесті дамыту мақсатында бизнес-жәрмеңке ұйымдастыру;

- тауарды тарату немесе өздерінің технологияларын енгізу үшін ірі компаниялармен пайдалы қарым-қатынас жасау мақсатында істерін енді бастаған жас компанияларға демеу көрсету;

- әлеуетті инвесторлармен қарым-қатынас орнату;

- техникалық мәселелерді шешу және өз күшімен техникалық қолдау мақсатында қарым-қатынас орнату;

- кеңселік инфрақұрылымды ұйымдастыру (ғимарат, жиһаз, кеңселік техника, компьютерлер, ішкі желі, сыртқы байланыс, интер-нетке қол жетімділік, конференц-залдар т.б);

- мамандандырылған құрал-жабдықтарға қол жетімділікті қамтамасыз ету, мәселен, бизнес-инкубатор территориясы мен уни-верситет зертханаларында, ғылыми

29

№ 1

(01) 2

011

ұйымдар немесе басқа орындарда;- заңгерлік және бухгалтерлік

қызмет.Осылайша, технологиялық биз-

нес-инкубатор қызметін пай-далана отырып, кәсіпкер бір мақсатты көздеп, өнім (қызмет көрсету) шығаруды бастау арқылы жаңа нарық көзін табады. Басқа мәселелерді шешу үшін бизнес-инкубатор тобын (әкімшілік, сарап-шы, ақыл-кеңес беруші) іске тартады.

Бұл кәсіпкерге өз бет-бейнесін қалыптастыруға, нарықта өз ор-нын ойып алуға көмектеседі. Сыртқы ортада өзінің мүддесін қалыптастыруға, жарнамалық қыз-мет тұжырымдамасын жүргізуді қалыптастырады.

Техникалық бизнес-инкуба-торландыру бойынша қызмет ақыл-кеңес беруді топша-лау және қайтарымсыз негізде инновациялық жобаларды ба-стаушылар үшін материалдық-техникалық база береді. Бұл әлемдік тәжірибедегі мемлекеттің инновациялық белсенділікті қол-даудың ең басты іс-әрекеті. Бұл келесі факторларға негізделген:

1) инновациялық жобаларды бас- таушыларда ең бастапқы кезеңде істерін жүзеге асыруда бизнес-инкубаторландыруды нарықтық бағада қызмет көрсеткені үшін төлеуге қаражат болмайды;

2) инновациялық жобалардағы жоғары тәуекелді күштерде және бастамшы жеке қаражатты салу қажеттілігі, толыққанды инно-вациялық қызметпен шұғылдану үшін дәлелденген уәжқалып- таспаған.

Қазіргі таңда «Астана Innovations» АҚ инновациялық жобаларда биз-нес-инкубаторландыру техноло-гияларының тәртібіне сәйкес қыз-мет көрсетуге мүмкіншілік беруде.

Бизнес-инкубаторландыру техно-логияларының бағдарламаларын жүзеге асыру екі кезеңде жүргізіледі.

Бірінші кезеңнің негізгі міндеті – жинау үшін іс-шараларды жүзеге асыру, сараптау және инновациялық жобалардың технологиялық биз-

нес-инкубаторландыруға түскен инновациялық жобаларды іріктеу.

«Астана Innovations» АҚ тех-нологиялық бизнес-инкубаторлан-дыру іс-шараларын өткізу үшін арыздарды қарайтын сарапшылық кеңестің яғни, алқалық ұйымның қарауына ұсыну үшін үнемі

инновациялық жобалардың жиын-тығын қалыптастыру мақсатында жұмыс жүргізеді.

Сарапшы бағалауының қоры-тындысы бойынша жобаның алдағы коммерциялау келешегін анықтап, жобаны бизнес-инкуба-торландыруға шешім қабылдайды.

Жоба өткен жағдайда және са-рапшы кеңесінің қолдауын алғанда «Астана Innovations» АҚ-пен инно-ватор/кәсіпкер арасында келісім-шарт жасалады. Онда бизнес-инкубаторландыруға жобаны жүзеге асыру үшін «Астана Innovations» АҚ тарапынан қаржылық көмек көрсету қарастырылған.

Екінші кезеңде істеліп біткен және бірінші кезең қорытындысы бойынша мақұлданған иннова-циялық жобаларды жүзеге асыру қарастырылған.

Жоғарыда айтылған қызмет негізінде бизнес-инкубаторлан-дыру қызметін алған кәсіпкер/инноваторға басқа қосалқы жұмыстарға (бухгалтерия, заңдық сұрақтар т.б) алаңдамай, жобаны топтап жинауға мүмкіндік береді. Инвесторлар (лицензия, сертифи-каттау, сынау және т.б.) тарапы-нан берілетін қаржыландыру үшін дайындық кезеңі аяқталады.

Инновациялық жобаны техно-логиялық бизнес-инкубаторлан-дырудың ең ұзақ мерзімі – 24 ай. Белгіленген уақытта инновациялық жоба өзін-өзі ақтайтын деңгейге жету немесе болашағынан үміт күттіретіндей болу керек. Сәттілік ара-қатынасы және болашағы жоқ жобалар оның құрылымдық тиімділігінің негізгі бағасы бо-лып есептеледі. Сондай-ақ, ТБИ инновациялық жоба белгілі бір деңгейге көтерілмесе, «Астана Innovations» АҚ қаржыландыруды тоқтатуы мүмкін.

Технологиялық бизнес-инкуба-торландыруда инновациялық мене-джмент, отандық және халықаралық сарапшылардың қатысуымен жоба-ны басқару негізі бойынша дөңгелек үстелдер, тренингтер, дәрістер үнемі ұйымдастырылады. Онда келіссөз жүргізуге, болашақта жүзеге асыруға болатын жобаны талқылауға барлық жағдай жасалады.

Технологиялық бизнес-инкубаторландыру– бұл шағын инновациялық кәсіпорындарды қолдауға арналған үрдіс. Жаңа ғылымды қажет ететін және инновациялық-пәрменді компания-лар құруды көздейді. Олардың алғашқы даму кезеңінде қолдау көрсетеді. Технологиялық бизнес-инкубаторландыру технологиялық биз-нес инкубаторлардың негізгі құралы болып табылады


30

№ 1

(01) 2

011

Бұған қоса, технологиялық бизнес-инкубаторландыруда Қа-зақстанда жоғары жылдамдықпен 120 Мбит/сек жұмыс жасайтын ин-тернет қосылған.

Бүгінгі күнге дейін «Астана Innovations» АҚ-та 6 дөңгелек үстел мен 3 дәріс өткізілді.

2011 жылғы қазан айынан бастап, 2012 жылы технологиялық бизнес-инкубаторландыру үшін байқауға түскен 32 инновациялық жобаның бесеуін сарапшылар кеңесі іріктеп алды.

Атап өту керек, технологиялық бизнес-инкубаторландыру инно-вациялық жобаларының берілген міндеттерді уақытында сапа-лы орындалғаны үшін, «Астана Innovations» АҚ байқауға түскен барлық инновациялық жобаларға тәуелсіз сараптама жүргізу үшін бір сарапшы ұйымды жұмысқа тартты.

Қазақстан Республикасының аумағында ғылыми, инженерлік және ғылыми-зерттеу қызметін жүзеге асырушы сарапшы ком-паниялардың жұмысы таразы-ланды. Көптеген сараптамадан өткендер – экономиканың белгілі бір саласындағы қызметті жүзеге асырушы тар мамандандырылған компаниялар. Іздеудің нәтиже-сі көрсетіп отырғандай, эконо-миканың барлық саласында ғы-лыми-техникалық қызмет жасап отырған сарапшы компаниялар анықталды.

Сараптама мен іздеудің нәти-жесінде экономиканың барлық

тармағында жобаларға ғылыми-техникалық қызмет көрсеткен сараптама компаниясы таңдап алынды: «Ғылыми-техникалық ақпараттық ұлттық орталығы» АҚ.

Сондай-ақ, жеке тұлға мен заңды тұлға арасындағы заңдық аху-ал бойынша арыз берушінің ара-қатынасы төмендегідей:

Бұған қоса, инновациялық жоба-лар байқауына қатысушылар сала бойынша сараптамадан өтіп, орна-ластырылды:

Диаграммадан көрсетілгендей, IT-технология саласы жобалардың негізгі бөлігін иемденіп отыр, барлығы – 13 жоба. Басқа сала-ларға, атап айтқанда, мұнай-газ өндірісіне, қайта өңдеу және қалдықтарды пайдаға асыруға – 12 жоба. Құрылыс саласында – 4, энер-гетика саласында – 3 жоба.

Сараптау кеңесі 2011 жылдың қазан айынан бастап Инновациялық жобалар байқауына түскен 32 жобаның 2012 жылға технологиялық бизнес-инкубаторландыруға 5-ін таңдап алды

Жобалар саны

13

4

3

12

IT

63 %

38 %– жеке тұлға

– заңды тұлға

Арыз берушілердің ара-қатынасы

Құрылыс

Басқалары

Энергетика


31

№ 1

(01) 2

011

32

№ 1

(01) 2

011

Кайрат Ахметов:

«ӘРҚАШАН ДА ТАЛПЫНУ, ІЗДЕНУ ЖӘНЕ ТӘУЕКЕЛГЕБАРУ ҚАЖЕТ»Қайрат Ахметов self-mademan деп атайтындардың бірі. Жас, шамасына қарай шамшыл және, сөзсіз, дарынды (алайда бұл фактіні өзі сыпайы түрде жоққа шығарады). Идеялық шабыт береді және 2008 жылы негізін қалаған «The one capіtal» компаниясының техникалық директоры қызметін қоса атқарады. Соңғы кезге дейін тек инноваторлардың астаналық IT-жиналыстарына ғана белгілі тұлға болған. Алайда «Астана Innovatіons» АҚ жүзеге асыратын өзінің «Open Wі-Fі» жобасының арқасында Қайрат әйгілі астаналыққа айналды. Жобаның мазмұны барлық Қазақстан бойынша сым-сыз интернеттің біркелкі желісіне қолжеткізу болып табылады.

ИННОВАТОР

Ол туралы- Сіздің болашақ маман-

дығыңызға деген қызығушылы-ғыңыз бала кезіңізде оянды ма?

- Иә. Әкем инженер болған, мені өзімен бірге жұмысқа жиі ала бара-тын. Университеттегі жұмысында алғаш рет компьютерді көргенімде мен үш не төрт-ақ жаста болатын-мын. Бағдарламалы калькулятор-

ларды сыйлыққа алатынмын және бала кезімнен математикаға де-ген қызығушылығым оянған бо-луы керек. Үйімізде компьютер болған жоқ, бірақ мен оны доста-рымнан көретінмін, үйірмелерге барып дәріс алатынмын. Менің қорқынышты түстерім компью-тер үйірмесіне бару уақытында

Фот

о: В

лади

мир

Шап

овал

ов

33

№ 1

(01) 2

011

ИННОВАТОР

Менің қорқынышты түстерім компью-тер үйірмесіне бару уақытында ұйықтап қалғаным туралы болатын!

Журналдың бір нөмірінде менің екі мақалам жарық көргенде, мен өзімді университет-те нағыз жұлдыз ретінде сезіндім!

ұйықтап қалғаным туралы бола-тын!

- Физика пәнінен болған олим-пиадаларда жеңіп алған жүлделі орындар алдағы өміріңізге әсе-рін тигізді ме?

- Иә, Мәскеу физика-техникалық институтына түскен кезде кө-мектесті. Мені онда ақысыз және конкурстан тыс оқуға алды. Ол әлемдегі ең мықты ЖОО-лардың бірінен саналады. 2010 жылғы физика пәні бойынша Нобель сыйлығының лауреаттары өзім бітірген «Жалпы және қолданбалы физика» факультетінде оқыған. Бұл сонда болғандардың ішіндегі ең «физикалық» факультет еді, бірақ менде «Жүйелі интегра-ция және менеджмент» деген ең компьютерлі мамандық болды. Бұл мәні жағынан қазір менің ай-налысып жүрген ісім.

- Оқу процесінде ең қиыны не болды, әлде Сіз барлығына да оңай қол жеткізіп отырдыңыз ба?

- Физтех мені бірден өз ор-ныма қойды. Мен халықаралық олимпиадалардың жүлдегері бол-сам да бірінші семестрді физика пәнінен алған екі төрттен басқа барлық пәндер бойынша үздік бағалармен аяқтадым. Екінші курстың соңында жұмыс істей ба-стадым. Менің көп жылғы арманым орындалды, мен «компьютерлік темірдің» шолушысына айналдым. Маған жаңа ноутбуктарды әкелді, мен оларды тестілеп, бағаладым. Мәскеуде «Компьютерра» деп аталатын жетекші компьютерлік апталық басылым бар. Сол ком-пания жаңалықтар редакторының лауазымына конкурс жарияла-ды. Мен онда барып өтініш беріп едім, алған жоқ. Бірақ мен сон-да да олардың форумдарына мақалалар жазып, кеңестер беруді тоқтатпадым. Ақырында Жаңа жылға қарай бас редактордың орынбасары қоңырау шалып, ынтымақтастық қарым-қатынас жасауды ұсынды. Кейіннен журналдың бір нөмірінде менің екі мақалам жарық көргенде, мен өзімді университетте нағыз жұлдыз ретінде сезіндім! ЖОО-ны аяқтаған соң, жұмысымды Мәскеуде жалғастыруға мүмкіндік болды, Ресейдегі ноут-буктерді шолушылардың топ-үш-тігіне

ендім. Көбі мен неге қалғым келмегеніне таңдана қарады. Бірақ ол жат ел, Мәскеу түнерген қала, мен үшін елге қайту дұрыс шешім болды.

- Сіздің мансабыңыз Қазақ-станға оралғаннан кейін қалай жалғасын тапты?

- Қазақстандағы ресейлік «АйТи» компаниясының қызмет көрсету бизнесін бір жолға қоюды байқап көрдім, бірақ тәжірибем жетпеді ме, білімім аздау бол-ды ма, жұмысым оңға баспады. Маған тағы да Мәскеуге оралуға ұсыныс жасады, алайда мен тағы да бас тарттым. Содан соң IT-ортада кеңінен танымал BIPS компаниясының қызметкері бол-дым. Үшінші буын операторла-рына софт әзірлеп шығардым, сол жағынан өз ісімді аштым. 2006 жылы Алматыда қазір құрамына «The one capital» ЖШС да енетін «Open technologies» компаниясының тобын құрдым. Жас компаниямыздың еліміздің Премьер-министрінің назарына іліккені қуантады. Жуырда болып өткен Инновациялық форумда «Үздік инновациялық кәсіпорын» ретінде дипломға ие болдық.

- Өзіңіздің жеке компани-яңызды құра отырып, қандай қиындықтармен бетпе-бет кез-дестіңіз? Нақты айтқанда, кадр мәселесін қалай шештіңіз?

- Кадрлар мәселесі оп-оңай шешілді. Соңғы курстың студенттерін жалдадық, қолда-рынан келетіндерін жұмысқа қабылдадық. Алдымен Алматы Университеттеріндегі олимпиада-ларға жәрдем көрсеттік. Қазір менің штатымда 25 маман жұмыс істейді.

- Өз тәжірибеңізге сүйене отырып, жаңа бастап жатқан инноваторларға кеңес бере ала-сыз ба?

- Бірдеңе қолдарыңыздан кел-мей жатса, бірден беріле сал-маңыздар. Әрқашан да талпы-ну, әр түрлі нұсқаларды іздеп, тәуекелге барудан қорықпау керек. Әрине, қаржылық қолдау қажет, қандай капиталмен бастасаңыз да, ақша әрқашан да бітеді. Бұндай жағдайларда ақшаны қайдан, кімнен және қандай шарттармен қарызға алуға болатынын жан-жақты ойластыру қажет.

34

№ 1

(01) 2

011

ИННОВАТОР

Біз пайдалану-шылардың Wi-Fi желісіне сапалы кіру қызметіне үйреніп, ал мекеме иелері бізбен ынтымақтастық қарым-қатынас орнатуға мүдделі болғанын қалаймыз

Кез келген шығармашыл адам өз идеяларын іске асыруды ойлайды, идеяларды құпия ұстаудың қажеті жоқ, оларды жүзеге асыру керек.

- Сіз көп жүмыс істейсіз, ал қалай демалуды қалайсыз? Жеке өміріңізге уақытыңыз жете ме?

- Үстел футболын ойнауды жақсы көремін, сноубордпен (фрирайд) шындап айналысамын. Алма-тыда тұрған кезімде қыздарға, тіпті, назар аудармайтынмын, барлық бос уақытымды спортқа жұмсайтынмын. Алғашында мен Мәскеуде парашютпен секірдім, бірақ сноубордтан адреналинді көбірек аласың.

Бұрын, шынымды айтсам, айы-на бір рет қана шашымды тарай-тынмын, бірақ ештеңеге қара-мастан менің жұбайым маған назар аударған соң, түр-әлпетім соншалықты нашар болмағаны ғой. Енді ол менің сырт келбетіме көз сала жүреді. «Әлеуметтік желі» фильмінен кейін менің қыздар арасында танымал болуым күрт артты, бірақ қазір менде сүйікті жарым бар, сондықтан әйелдердің назарына зәру емеспін.

Жоба туралы- «Open Wi-Fi» жобасының

идеясы неде және ол қалай ту-ындады?

- Мен кез келген айтишы сияқты кафе мен мейрамханаларға келе сала үнемі Wi-Fi-ды іздедім. Жиі белгілі бір қиындықтар туындай-тын: жүйе жұмыс істеп тұрып, істен шығатын, даяшылар пароль-дарын ұмытып қалатын, күтуге көп уақыт кететін. Барлығы осы жағдайларды қалай да шешу, белгілі бір жүйені құру қажеттігін түсінетін. Барлық жерде бір ғана парольді, біркелкі атауды пай-далану ыңғайлы болар еді. Біз жаңа параметрлері бар жүйені құра бастадық. Енді өз ноутбук-тарын, iPod немесе iPhone-дарын қосқанда пайдаланушы интер-нетке парольсіз шығуына болады, экранда бірден «Welcome Page» ашылады. Егер клиентте төленген логин мен пароль бар болса, ол жоғары жылдамдықтағы интер-нетке қол жеткізе алады немесе бізде жылдамдығы секундына 128 Кбит болатын ақысыз режим қарастырылған. Бұл, мәселен, поштаны қарау үшін жеткілікті. Клиенттер OpenWi-Fi желісінің қызметтерін скретч-карталар, банктік карталар, SMS немесе қолма қол ақшамен төлей алады.

Кейбір мекемелер үшін бізде арнайы ұсыныс бар. Иелері егер студенттер бір шәшке кофе алып, бес сағат бойы отыратын болса, ұнатпайды. Кофелер үшін біз 20-30 минуттық промо-кодтарды қарастырдық. Олар қалай жұмыс істейді? Мәселен, сіз бір шәшке кофе сатып алдыңыз, даяшы сізге белгілі бір уақытқа ақысыз код береді, егер интернетте тағы да отырғыңыз келсе, тағы бір шәшке кофе сатып алыңыз да интернет-ке кіргеніңізді төлеңіз, осылай ету арқылы біз мекемеге түскен пайдадан ақша төлейміз. Бұл кафе, мейрамханалар мен пай-даланушылар үшін де ыңғайлы. Оның үстіне біз, ал «біз» дегенім, «Астана Innovations» АҚ ұжымы мемлекеттік құрылымдармен бірге Үкімет, министрліктер, әкімдіктердің сайттарына жоғары жылдамдықтағы ақысыз кіруге қол жеткізу жолында жұмыс жа-сап жатырмыз.

35

№ 1

(01) 2

011

ИННОВАТОР

Iсті жаңа бастап жатқан

кәсіпкерлерге беретін менің

кеңесім: мол қаражатқа

қызығудың қажеті жоқ,

мемлекет сіздерге ақша

салса, сіздерді үнемі

материалдық тұрғыдан

да, байланыс тармен

қамтамасыз ету жағынан

да қолдау көрсетіп

отырады

- Астанада жаңа желінің істеп тұрған жерлері бар ма?

- «Open Wi-Fi» жобасы «Керуен», «Сары-Арқа», «Хан-Шатыр» сауда-көңіл көтеру орталықтарында жұмыс істей бастады. Біздің орталықтар кейбір шағын ка-фелерде де бар. Желтоқсан ай-ында біз желімен сол жағалауды толығымен қамтамасыз етуді жоспарлап отырмыз: қоғамдық орындар, қалалық саябақтар, спорткешендер, үш үлкен стади-он, жағалаудың бір бөлігін және Сулы-Жасыл бульварды қайтадан қосамыз. Ұзақмерзімді перспек-тивада Астана қаласын толық, кейіннен Қазақстанның барлық қонақүйлері мен кафелерін де қосу ойластырылуда.

Біз пайдаланушылардың Wi-Fi желісіне сапалы кіру қызметіне үйреніп, ал мекеме иелері бізбен ынтымақтастық қарым-қатынас орнатуға мүдделі болғанын қалай-мыз. Қазір көбі бұны өз күштерімен ғана ұйымшылдықсыз жасап жатыр, сондықтан оларда трафик бітіп қалады, не болмаса желі істен шығады. Біз болсақ, бұл мәселелерді өз мойнымызға алып, шешуге дайынбыз.

- Сіздің бастамаларыңызды кім қолдады?

- Кейде біз өз қаражатымызды салдық, ал кей кездері мемлекеттік институттар көмектесті. «Open Wi-Fi» жобасы «Астананың өңірлік технопаркі» ЖШС-інде бизнес-инкубацияландырудан өтті. Біз биллингті дамытуға грант алдық. Биллинг – әр провайдерде кли-ент үшін қызметтің төлемақысын есептеуге, жылдамдықты дифферен-циациялауға, кей кездері ақысыз кіруге мүмкіндік беруге, кей уақытта лимиттелген кіру қызметін беруге мүмкіндік беретін бағдарламалық кешен. Бұл бізді желіні өз күшімен орната-тын қарапайым қолдан жасалған Wi-Fi орындарынан айыратын қасиетіміз. Қазір жоба «Астана Innovations» АҚ-мен сәтті жүзеге асырылуда және мен осыған өте қуаныштымын.

- Қанша уақыт күту керек болды және көмек қандай мөлшерде бөлінді?

- Тапсырыс беру мен ақшаны алуға дейінгі процедура екі ай шамасында уақыт алды. Бізге

1,5 млн. теңге шамасында қаражат бөлді. Істі жаңа бастап жатқан кәсіпкерлерге беретін менің кеңесім: мол қаражатқа қызығудың қажеті жоқ, мемле-кет сіздерге ақша салса, сіздерді үнемі материалдық тұрғыдан да, байланыстармен қамтамасыз ету жағынан да қолдау көрсетіп оты-рады. Бұл бәрінен де маңыздырақ.

Қазір біз инновациялық компа-ниялардың арасында жаңа шыл-дықтар ең бірінші бізге жететіндердің қатарындамыз. Алайда басқаларда да нақты қолдау мен қаржылай көмек алу мүмкіндігі бар. Бұл тек өз адамдарының арасында ақшаны бөліп алатын жабық клуб емес, барлығы шынайы және айқын.

- Жобаны жарыққа шығарар алдында қанша уақыттан бері ойыңызда ұстадыңыз?

- Идея үш жыл бұрын туындаған. Егер мен басында шенеуніктерге барып: «Жігіттер, мынадай идея-ны жүзеге асырайық» дегенде ешкім қызығушылық танытпаса, енді бар-лығында заманауи айпад, айфондар пайда болған соң, менің ұсынысыма басқаша қарайтын болды.

- Болашаққа қандай жоспа-рыңыз бар?

- Жоспарлар өте көп. Егер «Open Wi-Fi» жобасы турасында айта-тын болсақ, әрбір кафе, мейрам-ханаларда ақысыз парақтардағы чатқа орын болады. Оған өз пікір-іңді жазуға, бейнематериалды қосуға мүмкіндік туады. Осының барлығын ақысыз режимде жасау қарастырылуда. «Хан Шатырда» арнайы карталардың иелері үшін ақысыз жоғары жылдамдығы бар кіру қызметін енгізу жоспарла-нып отыр. Біз, сол сияқты, онлайн-супермаркеттерді де қосамыз, онда бутиктердің иелері ақысыз виртуалды дүкендерін ашуға мүмкіндік алады, ал тұтынушылар тауарлар ассортиментін ешқайда шықпастан үйде отырып қарап, тапсырыс бере алады. Осы жаңашылдықтардың барлығы 2012 жылдың басында іске қосылады деп ойлаймын, негізінен барлығы біздің өзімізге байланысты емес пе. Қазір мемлекет қолдау көрсетіп жатыр, тек ал да, іске кіріс.

Юлия ГУСАРЕНКО

36

№ 1

(01) 2

011

Джуха Ала-Мурсула:

«БІЗ ТӘЖІРИБЕ АЛМАСУ МАҚСАТЫН ҚОЙДЫҚ»

Биобұрандалар, навигация және ауа райын бақылау жүйелері, биобензин, никотинге тәуелділік, соқырларға арналған сенсорлық мониторлар, коттедж-мұзтаулар... Соңғы кездері «фин ғалымдары бірегей жоба әзірледі» деген сөзбен ешкімді де таңғалдыруға болмайды. Инновациялық технологияларға ерекше ден қоюдың арқасында Финляндия 10 жылдың ішінде еуропалық көрсеткіштерден басып озып, экономиканың рекордты өсіміне (5,1% IЖӨ) қол жеткізді. «Ақылды қала» Аста-наны құру негізіне осы фин тәжірибесі алынды, ал «Астана Innovatіons» компа-ниясы «Busіness Oulu» әлімдік көшбасшы хабы үлгісінде құрылды. Бізбен сұхбат барысында «Busіness Oulu» директоры Джуха Ала-Мурсула бай инновациялық тәжірибесімен бөлісті.

- Инновациялық технологияларға басым ден қоюдың арқасында Финляндия 10 жылдың ішінде еуропалық көрсеткіштерден басып озып, экономиканың рекордты өсіміне (5,1% ІЖӨ) қол жеткізді. Ұлттық инновациялық инфрақұрылымды қалыптастырудағы алғашқы қадамдар қандай бол-ды?

- Финляндия – пайдалы қазбалары аз, мұнай мен газы жоқ, негізінен, тек ормандардан тұратын ел. Адамдар – ең басты ұлттық ресурс, сондықтан да Фин-ляндия көп жылдар бойы назарды сапалы білімге бе-руге шоғырландыруда. Біз білім беруге басқа мемле-кеттерге қарағанда көп шығындаймыз, ІЖӨ-де көп үлесті жоғары қосымша құны бар инновациялық сектор өнімдері алады.

- Қандай жобаларға (зерттеулерге) мемлекеттік, ал қайсысына жеке қаражат жұмсалады, ба-сымдықтардың нақты бөлінісі бар ма?

-Мемлекет негізгі қаражатты зияткерлік меншікке инвестициялайды. Бұған қоса біз биотехнология-ларды дамытудамыз, бұл – университеттердегі ең

дамыған тақырыптардың бірі. Сондай-ақ біз адамдар-ды кәсіпкерлікке баулимыз. Алайда қаржыландырудың басым бөлігі ғылыми бағыттарға жұмсалады. Мұның өзінде мемлекет жобаның 100%-дық қатысушысы болмайды – мемлекеттік қаржыландыру үлесі 30-70% шегінде, ал жеке инвесторлардың ақшасы біз үшін аса маңызды.

- Оулу қаласының негізгі серіктесі әлемге әйгілі «Nokia» концерні болып табылады. Сіздердің өзара тиімді серіктестіктеріңіз қандай шарттарда құрылған?

- «Nokia» - Оулу үшін аса маңызды компания. Ол және оның еншілес компаниялары қалада 4,5 мың адамды жұмыспен қамтуда. Біз экономикалық дағдарыс жағдайында «Nokia» өз өндірісін Финлян-диядан Бразилия, Оңтүстік Африка, Қытай, Мексика секілді елдерге ауыстыратындығын түсінеміз. Себеп – Финляндиядағы еңбек пен ресурстардың жоғары құны, салық салу және логистика деңгейі. Дегенмен де концерн Финляндиядағы өндірісін толығымен жабуды көздемейді.

INNOVATION TRAVELERS

Фот

о: В

лади

мир

Шап

овал

ов

37

№ 1

(01) 2

011

- Оулудың бүгінгі таңдағы негізгі міндеттері мен функциялары қандай, негізгі мамандану неге шоғырландырылған?

- Бізде азаматтарымыздың құзыреттілігі мен кәсіби-лігін дамытатын университет бар. Сондай-ақ біз сараптамалық бизнесті дамытудамыз – мұнда арнайы ғылыми сараптамалар жүргізілуде. Бірқатар компани-ялар инфрақұрылым саласында жұмыс істеуде, ішінара – электрмен, сумен жабдықтау саласында. Қалада 500-ге жуық адам тестерлармен жұмыс жасайды – олар жаңа бағдарламалар мен аспаптардың қолайлылығын тексереді, кейіннен олардың әсерлері бойынша түзетулер мен ұсыныстар әзірленеді.

- Электроника және биотехнологиялар – сіз-дің университеттің негізгі бағыттары, басқа бағыттарды зерттеу жоспарларыңызда бар ма?

- Біз дамыған ақпараттық қалаға айналуды қалаймыз – осы бағытта жұмыс жасаудамыз. Бұған қоса фарма-цевтиканы дамытудамыз.

- Қазақстанда инновацияларды дамытуға бағыталған және инновациялық жобаларды қаржыландыруды қамтамасыз ететін мемлекеттік бағдарлама бекітілді, Сіз онымен таныссыз ба, қандай баға бересіз?

- Мен көптеген мемлекеттерде болдым – Жақын Шығыс, Латын Америкасы. Ал Қазақстанға алғашқы келуім. Сіздердің мемлекет-теріңіздің ерекше, нақты инновациялық серпілісті қалай-тындығы байқалады. Үкімет барлық процестерді мұқият әзірлеуде – білім беру, жаңа идеяларды әзірлеу және оларды енгізу. Барлық қоғамның қайда жаңғыртылуы жүруде. ҮИИДМБ – орасан бағдарлама.

- Қазіргі кезде «Аста-на Innovations» АҚ және «Business Oulu» (Финлян-дия) арасында жобаларды бизнес-инкубацияландыру шеңберінде, соның ішінде инновациялық жобаларды қолдаудың фин құралдарына

рұсқат алу және отандық перспективалық жобалардың сыртқы нарықтарға шығуына сеп-тесу бөлігінде ынтымақтастық туралы келісімге қол жеткізілді. Мұндай ынтымақтастық үлгісінің келешегі қандай?

- Біздің ойымызша, бір нәрсеге Астананы үйретсек, бір нәрселерді өзіміз одан үйрене аламыз. Сіздерден біз құрылыстағы, сондай-ақ мұнай-газ секторындағы инновация тәжірибесін ала аламыз. Өзіміз қоғамды жаңғыртуда, білім беру мен өндіріске технологияларды енгізуде көмек көрсете аламыз. Біз IT-бағыттар бойын-ша Финляндиядағы көшбасшы болып табыламыз және өз дағдыларымызбен бөлісуге әзірміз.

- Сіздің ойыңызша, Қазақстан астанасына озық технологияларды енгізу саласында серпілісті қамтамасыз ету және әлімнің «ақылды» қалалары қатарында өз орнын алуы үшін қанша уақыт қажет болуы мүмкін?

Күрделі сұрақ. Мұны азғантай уақыт ішінде іске асыру мүмкін емес. Сіздің қалаңыз үшін лайықты технология-ларды іріктеу, оларды енгізу қажет. Менің ойымша, егер осындай қарқында жұмысты жалғастыратын болсаңыз, «ақылды» қалаға айналу үшін сіздерге 5-10 жыл керек. Бұл – мүмкін нәрсе.

- Сіз және Сіздің әріптестеріңіз Қазақстан Республикасының астанасы – Астанада жиі бо-

ласыздар. Қалалық инфра-құрылымның дамуын қалай бағалайсыз, Сіздің пікіріңізше, нені толықтыру қажет, ал не нәрсе астаналықтардың мақтанына айналуы мүмкін?

- Астана дұрыс бағытта да-муда. Әсерді күшейту үшін ба-лаларды балабақшадан бастап инновацияларға үйретіп, кейіннен білім берудің барлық жүйесін қамту қажет. Сіздің қалаңыздың әлеуеті жоғары, ресурстармен бекітілген ірі индустрияланды-ру бағдарламасы бар. Бастамалар көп, сондықтан да табысқа қол жеткізуге болады деп ойлаймын.

Жанибек КАБИДЕНОВ


38

№ 1

(01) 2

011

НОВОСТИИНФОПАНОРАМА

АО «Астана Innovations» существует совсем недавно. Но сделано при этом уже немало, кроме больших проектов, о которых вы будете читать на страницах журнала, есть и другие, не менее значимые.

ЗАПУЩЕНА ПРОГРАММА ТЕХНОЛОГИЧЕСКОГО БИЗНЕС-ИНКУБИРОВАНИЯ

Акимат города Астаны объявил о запуске программы технологического бизнес-инкубирования проектов в городе Астане.

Технологическое бизнес-инкубирование – это процесс обслуживания малых инновационных предприятий и инноваторов, «взращива-ние» новых фирм, оказания им помощи в становлении и успешной деятельности на ранней стадии их развития.

Технологическое бизнес-инкубирование включает в себя проектный менеджмент, разработку бизнес-планов, организацию проектной докумен-тации, контактных мероприятий, предоставление офисных помещений, оргтехники, лабораторных комплексов, бизнес-сервис (юридические, бух-галтерские, переводческие услуги), привлечение инвестиций, содействие в патентовании, финишные НИР, создание опытного образца, проведение испытаний и апробации (в зависимости от проекта), сертификацию, лицензирование и т.д. Иными словами все то, что прямо или косвенно связано с инкубированием проекта субъекта инновационной деятельности.

Прием и рассмотрение заявок на технологическое бизнес-инкубирование проводится на постоянной основе в течение года. Рассматривать поступившие заявки будет Экспертный совет, функционирующий на постоянной основе на базе АО «Астана Innovations». В состав данного Экс-пертного совета войдут представители науки, бизнеса, государственных органов и т.д.

Ежемесячно будет формироваться пул проектов, которые будут направляться на внешнюю экспертизу, а затем выноситься на рассмотрение Экспертного совета, после чего - приниматься решения по проектам о предоставлении услуг технологического бизнес-инкубирования и оказания государственной поддержки.

АСТАНА + ХАКЕРЫ + МАРАФОН = АСТАНИНСКИЙ ХАКАТОН

В следующем году, 21-22 января, в нашей столице состоится Астанин-ский Хакатон (24-часовой марафон для разработчиков).

Идея заключается в том, чтобы написать программу, хак или при-ложение за сутки. Язык, технологию и платформу для написания участники

выбирают самостоятельно – делать можно что угодно - сутки для души. В фи-нале мероприятия организаторы ждут от участников работающий кусочек их

творения. Создать что-то новое, закончить давно забытое старое, найти просто приятных людей и соратников - все это вы сможете сделать на хакатоне. По-

бедителей ждут спонсорские призы и, возможно, именно здесь пройдут самые интересные битвы.

39

№ 1

(01) 2

011

КИТАЙ СТАНЕТ МИРОВЫМ ЦЕНТРОМ

ИННОВАЦИЙ?

Согласно результатам последних социологических опросов, Китай в ближайшие 10 лет ста-нет самой инновационной страной. Так считает 27% опрошенных. Далее следует Индия – у нее 17% голосов, а вот США и Япония получили всего по 14% и 12% голосов соот-

ветственно.На сегодняшний день экономика Китая находится на втором месте в общемировом зачете, и это неу-дивительно – львиная доля потребительских товаров изготавливается именно в этой стране.Успех Китая заключается не в том, что другие страны проводят меньше научных исследований, а в том, что их результаты оказываются менее успешными. Об этом свидетельствует статистика наиболее успешных открытий за последние несколько лет.Что касается текущей расстановки сил, то в данный момент пальму первенства удерживает США – 30% голосов, на втором месте находится Япония с 25%, замыкает тройку лидеров

Китай с 14% голосов.

НОВЫЙ МЕТОД СОЗДАНИЯ

НАНОПОРИСТОГО МАТЕРИАЛА

Потенциальное применение новинки предполагается во многих областях, от очистки воды до химических дат-

чиков. Чтобы произвести пористый материал, не-обходимо использовать различные компо-ненты. Когда второстепенные компоненты удаляются, на его месте остаются поры. До сих пор создание нанопористого материала было ограничено, поскольку предполагает-ся, что второстепенный компонент должен быть связан со всей структурой.Однако новое исследование показало на-много более эффективный гибкий метод под названием собирательный осмотиче-ский удар для создания пористой структуры.Исследование, проведенное учеными из Кембриджского университета, показало, как, используя осмотические силы, даже структуры с второстепенными компонента-

ми, полностью заключенными в капсулу в матрице, могут стать пористыми, или, если использовать более емкий в данном случае эпитет, нанопористыми.Исследователи продемонстрировали, как нанопористые материалы, созданные в ходе уникального процесса, могут использовать-ся для разработки фильтров, способных к удалению микроскопических красок из воды.«В настоящее время это эффективная си-стема фильтрации, которая могла бы ис-пользоваться в странах с ограниченным доступом к чистой питьевой воде или для удаления тяжелых металлов и промышлен-ных отходов из грунтовых вод», - заметили разработчики.

ИНФОПАНОРАМА

После обнаружения электронных преимуществ молибденита ученые сделали следующий уверенный шаг. В Лаборатории наноразмерной электроники и структур в Лозанне сделан чип (интегральная схема), подтверждающая, что молибденит лучше кремния с точки зре-

ния достижения миниатюризации, энергопотребления и механической гибкости.«Мы создали первый опытный образец, совмещающий от двух до шести транзисторов последо-вательно, и доказали, что основные операции бинарной логики возможны, и, следовательно, мы способны изготовить больший чип», - пояснил директор лаборатории Андрас Кис.

Молибденит с точки зрения способности усиливать электронные сигналы равен кремнию: ис-ходящий сигнал в четыре раза мощнее входного. Это доказывает наличие «существенного потен-циала для создания более сложных чипов», - уверен Кис. «В случае с графеном эта амплитуда равна 1, а ниже этого порога выходное напряжение было бы недостаточным для питания второго подобного чипа».Также молибденит обладает механическими свойствами, которые делают его перспективным для использования в создании гибких электронных устройств, таких как скатывающиеся в рулон компьютеры или диагностирующие организм чипы, закрепляемые на коже в виде пластыря.

СОЗДАН ПЕРВЫЙ МОЛИБДЕНИТОВЫЙ МИКРОЧИП

40

№ 1

(01) 2

011

НОВОСТИИНФОПАНОРАМА

РАЗРАБОТАН ИННОВАЦИОННЫЙ МАТЕРИАЛ ДЛЯ ХРАНЕНИЯ ВОДОРОДА

Уникальность нового материала в том, что в его основе не твердое вещество, а жидкость.

Новинка может способствовать преоб-разованию топливной отрасли.

Химики из Орегонского университета разработали материал на основе азота и бора, который отлично функционирует при комнатной температуре, а также явля-ется воздухо- и влагоустойчивым.

Помимо стабильности и температурных свойств, учеными также упоминается во-дородная десорбция без какого бы то ни было изменения фазы. Хлорид железа используется как катализатор десорбции, а кроме того, применение делает возмож-ным переработку использованного топли-ва в заряженном состоянии.

Основной проблемой на пути внедре-ния разработки является необходимость повышенного сбора водорода и разработ-ка более энергоэффективного регенера-ционного механизма.

«Развитие технологий хранения во-дорода остается важной задачей в ходе становления водородной энергетической инфраструктуры», - отметил профессор химии Шин-Ян Лю из института материа-ловедения университета.

Новое исследование показало, какие автомобили с большей вероятностью проедут перекресток на запрещен-

ный сигнал светофора.В 2008 году в США на перекрестках прои-

зошло порядка 2,3 млн. автомобильных ава-рий с 7000 смертельных исходов. Более 700 инцидентов произошло по вине водителей, проехавших перекресток на красный свет. Пе-чально, но до половины людей, погибших в результате подобных несчастных случаев, — это другие водители, которые ехали на раз-решенный сигнал, пешеходы или пассажиры.

Чтобы сократить количество инцидентов и жертв на перекрестках, ученые из Массачусет-ского технологического института разработа-ли алгоритм, который позволяет спрогнози-ровать, какой автомобиль нарушит правила дорожного движения.

Основываясь на таких параметрах, как тор-можение транспортного средства и расстоя-ние до светофора, ученые сумели определить, какие автомобили являются потенциальными

нарушителями, а какие, напротив, с большей вероятностью проедут перекресток толь-ко на разрешающий сигнал.

Исследователи проверили алгоритм на данных, собранных на перекрестках в Вир-джинии, и установили, что он позволяет точно выявить потенциальных нарушителей в течение нескольких секунд после включения красного — времени достаточно, чтобы другие участники движения смогли среагировать на угрозу.

НОВЫЙ АЛГОРИТМ УСОВЕРШЕНСТВУЕТ БЕЗОПАСНОЕ ВОЖДЕНИЕ

СОЗДАН РОБОТ, СПОСОБНЫЙ ПРОЛЕЗТЬ В ЛЮБУЮ ЩЕЛЬ

Ученые разработали новый тип робота, который достаточно подвижен и гибок, чтобы просачиваться через тесное пространство.Это последний опытный образец в растущей области мягкотелых роботов. Ученые из Гарвардского университета все чаще черпают вдохновение в живой природе при создании машин, которые гибче и универсальнее металлических.

Группа во главе с химиком Джорджем Уайтсайдом, на примере кальмаров, морских звезд и других животных без твердого скелета создала маленького резинового робота с четырьмя конечностями, похожего на мультипликационного глиняного персонажа Гамби.

За последние годы было сделано немало попыток создать нечто подобное, способное проникать в самые труднодоступные уголки, к примеру, в развалины зданий после землетрясения.

«Уникальная способность мягких роботов деформироваться позволяет им проникать туда, куда точно не могут попасть твердотелые

механизмы», - сообщил роботехних Мэтью Уолтер из Массачусетского технологического института.

41

№ 1

(01) 2

011

ИНФОПАНОРАМА

ИСКУССТВЕННЫЙ ЛИСТ ПРОВОЗГЛАШАЕТ О НОВОЙ ЭНЕРГЕТИЧЕСКОЙ ЭПОХЕ

Технология создания искусственного листа обладает потенциалом для открытия эры быстрой энергии.

Ученые полагают, что эта эпоха позволит людям самостоятельно вырабаты-вать электричество в домашних условиях с помощью дешевого оборудования, и это бу-дет как нельзя лучше и для 3 млрд. человек, живущих в развивающихся странах, и даже для домовладельцев в США.

В издании старший корреспондент Стивен Риттер описал исследование электрото-плива, сделанного с использованием солнечной энергии и возобновимых компонентов, таких как вода и углекислый газ.

Искусственный лист — одна из электротопливных технологий. Сделанный из не-дорогих материалов, лист расщепляет обычную воду на кислород и водород и в итоге способен привести в действие производящий электричество топливный элемент. Доста-точно бросить устройство размером не больше кредитки в ведро с водой и поставить емкость на солнце.

ПОСТРОЕН НОВЫЙ ТИП 3D-КАМЕРЫ

Ученые из федеральной политехниче-ской школы Лозанны (EPFL) построи-ли две модели 360-градусных камер.

Первая размером с апельсин, вторая — с мячик для гольфа. Они снабжены масси-вом небольших объективов (более 100 в старшей версии и 15 в младшей). Оптика настроена так, что поля зрения соседних камер пересекаются.В результате работы такой камеры спер-ва получается сырой поток из множества кадров, снимаемых немного с иной точки зрения. Основная «магия» заключена в софте: сложный программный алгоритм исследователи встроили в специально раз-работанную аппаратную платформу.Последняя определяет фактическое рассто-яние между камерой и предметами в кадре и восстанавливает их трёхмерный образ, а также аккуратно сшивает полную панораму из кусочков мозаики. При этом решаются две проблемы традиционных камер — поле зрения и глубина резкости.

СОЗДАНЫ КОНТАКТНЫЕ ЛИНЗЫ-ТЕЛЕВИЗОРЫ

Ученые из Вашингтонского университета (США) и Университета Аалто в Фин-ляндии представили прототип контактных линз со встроенным светодиодным экраном, который позволяет предавать изображение прямо на сетчатку глаза.

На тестах проецируемое изображение содержало всего один пиксель. В будущем биоинженеры планируют постепенно наращивать число точек и довести их до не-скольких сотен, которых хватит для отображения коротких электронных писем или SMS-сообщений прямо перед глазами.Предложенная технология предлагает людям читать всплывающий текст и электрон-ные письма, или улучшить качество зрения. Авторы изобретения утверждают, что линзы безопасны и вполне реальны, но возникает проблема: нужен источник пи-тания. «Росбалт» отмечает, что пока прототип работает лишь в радиусе нескольких сантиметров от беспроводной батарейки, а его микросхем хватает только для одного светодиода.

42

№ 1

(01) 2

011

ИЗ ПЕРВЫХ УСТ

Астана – это динамично развивающийся город, экономика и инфра-структура мегаполиса ежегодно растут. Каждому, кто побывал в Астане, становится ясно: у столицы Казахстана впереди большое будущее. Но каким будет это будущее? Кто будет его строить? Чем наш город будет отличаться от других мегаполисов? За все эти вопросы и стратегически важные решения по развитию города не-сет ответственность городской орган управления. В беседе с Ерла-ном Кожагапановым, заместителем акима города Астаны, мы узнали о ближайших перспективах развития города и созданной недавно структуре АО «Астана Innovatіons». Именно этой компании предстоит претворять в жизнь инновационную стратегию

развития Астаны.

- Ерлан Токтарханович, ни в одном городе Казахстана нет своей отдельной инновацион-ной стратегии развития. В этом смысле Астану можно назвать пионером республики. Но что это

даст на деле? Какова потребность в так называемой «инновацио-нализации» столицы?

- Астана состоялась, и эта аксиома уже не требует доказательств. Одна-

ко для дальнейшей жизнедеятель-ности и развития мегаполиса этого мало – важно создать такие условия, чтобы жизнь и работа в этом городе были максимально комфортными. Причем эта идея распространяется не только на столицу. В стране при-нята Программа форсированного индустриально-инновационного развития. Она касается жителей всей республики. Просто Астана – это на самом деле пионер. Отсюда нужно начинать внедрение нов-шеств и дальше распространять их по Казахстану.

- А каким образом будет во-площаться проект по созданию инновационной столицы? Что мешало этому прежде?

- Нельзя сказать, чтобы что-то мешало. По мере работы мы вне-дряем то, чего прежде не доставало. Базовая программа форсированной индустриализации, предложенная Президентом Нурсултаном Назар-баевым, предполагает развитие по всем направлениям для диверси-фикации экономики. То есть, по

сути, реализация ФИИР – это путь к созданию новой экономики, путь к привлечению новых качествен-ных инвестиций. Казахстан сейчас очень активно интегрируется в ми-ровое инновационное простран-ство. Мы достигли того уровня, ког-да технологии играют роль не менее важную, чем развитие сырьевых ре-сурсов. Это международная практи-ка и мы ее активно внедряем у себя. Но надо понимать, что инновации – это процесс, в котором чем боль-ше задействовано участников, тем лучше, и тем выше будет резуль-тат. А в нашем случае мы все пере-ложили на плечи государственного сектора: назначены ответственные министерства и ведомства, соз-

«МЫ СТРОИМ «УМНЫЙ ГОРОД» Ерлан Кожагапанов:

Фот

о: В

лади

мир

Шап

овал

ов

43

№ 1

(01) 2

011


даны необходимые институты и другие структуры, призванные на республиканском уровне вне-дрять и развивать индустриально-инновационную программу. Но это только со стороны квазигосудар-ственного сектора. А ведь еще нуж-ны конкретные реализаторы на ме-стах – те, кто будет это переносить в регионы.

В этом смысле широкий отклик эта идея нашла у акима города Астаны Астаны Имангали Тасма-гамбетова. Так, 19 июня этого года была зарегистрирована компания «Астана Innovations». Ее задача - структурировать все те возмож-ности, которые дает государство. На уровне республики есть много инструментов по поддержке инно-ваций – инвестиционные агентства, инновационные гранты, агентство по казахстанскому содержанию и прочие механизмы. Но бывают про-екты, которым требуются не один

инструмент, а сразу несколько ви-дов помощи. И наша задача сделать так, чтобы тот, кто в этой поддерж-ке нуждается, мог в одной точке все получить. Проще говоря, мы эконо-мим время, деньги и нервы инно-ваторов. «Астана Innovations» - это единый механизм, объединяющий все инструменты, такой «сквозной канал», который идет от Правитель-ства до конкретного человека.

- А насколько, по-Вашему, Аста-на готова к таким переменам? Достаточно ли Казахстан инте-грирован в мировой инноваци-онный прогресс, чтобы ставить перед собой и главное – испол-нять такие амбициозные задачи?

- Сегодня, в преддверии 20-летия

Независимости, мы можем утверж-дать, что Астана – это жемчужина Евразии, ультрасовременный го-род с развитой инфраструктурой, коммуникациями, новейшей архи-тектурой и развитой транспортной системой. Не везде в мире есть 3G, а мы в Казахстане уже работаем по этому формату, и более того, сле-дующим летом в стране запускается

По мере работы мы внедряем то, чего

прежде не доставало. Та же наша базовая

программа форсированной индустриализации,

предложенная Президентом

Нурсултаном Назарбаевым, предполагает

развитие по всем направ-лениями для диверсифика-

ции экономики

На уровне республики есть много инстру-ментов по поддержке инноваций – инвести-ционные агентства, инновационные гранты, агентство по казахстанскому содержанию и прочие механизмы

44

№ 1

(01) 2

011

связь нового поколения 4G – то есть самые передовые технологии. Поэ-тому мы смело вступаем в гонку за статус «умного города», тем более, что в мире их не много – не более тридцати. Помимо этого существу-

ет Ассоциация умных городов, ко-торая следит за всеми тенденциями и помогает таким smart-city разви-ваться. У Астаны есть конкурент-ное преимущество, какого нет ни у одного города в мире. Астана – но-вый город: все коммуникации, осо-бенно на Левом берегу, совершенно новые, здания построены с приме-нением новейших и самых эффек-тивных технологий, поэтому этот город приспособлен к тому, чтобы внедрять эти умные системы.

- Вы сказали, что в мире суще-ствует порядка 30 smart-city – на кого из них мы ориентируемся?

- Надо сказать, что такие проекты, как «smart-Астана» – это новейшие тренды в развитии городов. Напри-мер, Амстердам сейчас заявляет о себе в качестве «умного города»: там появляются электронные оста-

новки, внедряется система дистан-ционного учета потребления услуг и прочие новшества. Каждый город имеет свое лицо, свою конфигура-цию. И мы очень долго обсуждали конфигурацию Астаны и в итоге

приняли свою концепцию. Но при обсуждении мы больше ориентиро-вались не на многомиллионные ме-гаполисы, а скорее на компактные успешные города. Таких есть два

примера: Бостон – он состоялся как «силиконовая долина»; и малень-кий город Оулу в Финляндии – его население всего 230 тысяч человек, и они генерируют внутренний ва-ловой продукт города – порядка 6 млрд. евро. Для сравнения: Астана с населением в 700 тысяч жителей генерирует около 1 млрд. долларов. Мы изучали их опыт – как они до-стигли своих вершин. Конечно – за счет инноваций, за счет условий – в эти города стремились люди, при-чем самые продвинутые, самые светлые головы. Оулу схож с Казах-станом, там проживает более 100 национальностей и народностей, и, учитывая концептуальную основу этого городка, мы взяли за основу пример городов Запада. Мы посмо-трели на их историю становления, на то, как они теперь исполняют свою функцию инновационных бизнес-хабов, теперь все это син-тезируем, объединяем и адаптиру-ем уже для своего умного города. В итоге smart-Астана будет особен-ным проектом, потому что это не Оулу, не Бостон и не Амстердам. Наша столица – это совершенно другой мир, с другим населением, с другой культурой, ментальностью и своими специфичными усло-виями и требованиями, поэтому по ходу реализации и внедрения лучшего опыта разных городов мы получим уникальный проект. Это наше преимущество – у нас есть от-куда черпать опыт, технологии – с Запада – это продвинутая Европа, с Востока – быстроразвивающиеся Азиатские страны, и все их луч-шие принципы мы будем исполь-зовать при построении иннова-ционной Астаны.

- Известно, что компания «Aстана Innovations» сейчас работает над реализацией трех крупных го-родских проектов. В чем их спец-ифичность?

- Город растет, численность жи-телей увеличивается, растет коли-чество туристов. А все это – допол-

Каждая минута, каждая секунда пути кареты с красным крестом и мигалкой – это драгоценное время, от которого зависит здоровье, а зачастую и жизнь человека


45

№ 1

(01) 2

011

нительная нагрузка на жизненно важные предприятия и учреждения Астаны. Поэтому мы вместе с управ-лением здравоохранения города и центральной городской станцией скорой помощи выявили, что пер-вым делом надо решить извечную проблему – длительность ожидания бригады скорой помощи. Каждая минута, каждая секунда пути кареты с красным крестом и мигалкой – это драгоценное время, от которого за-висит здоровье, а зачастую и жизнь человека. Это первая проблема опе-ративной помощи. Вторая – состав команды и уровень их знаний. За-частую на вызовы отправляют ма-гистрантов и фельдшеров, которым порой не хватает опыта для приня-тия правильных решений. И третья головная боль самих медиков – это связь. Врачи не так много зараба-тывают, чтобы постоянно пользо-ваться услугами мобильных опера-торов. Установленная в автомобиле рация также имеет множество не-достатков: во-первых, там связь идет через диспетчера – значит, нет прямого доступа к узкоспециализи-рованному специалисту за советом, во-вторых, само качество переда-чи информации – думаю, это даже комментировать не нужно. Поэтому мы предложили изучить междуна-родный опыт в этой области. В мире существуют две системы оказания скорой помощи: первая – когда врач едет к пациенту, и вторая – пациент к врачу. К примеру, в США помощь начинается с момента, когда боль-ной переступает порог клиники – то есть пациент сам едет к доктору. Принятая у нас модель – европейская, более социально-ориентированная: пациенту достаточно позвонить и врач приедет к нему. Мы считаем эту систему более приемлемой из-за экономии времени. Поэтому пред-ложили внедрить в системе скорой помощи медицинские планшет-ники. Это не Ipad и не что-то по-добное. Такие системы производят единичные компании по миру – в США и в Японии. На нем установ-лено три кнопки – простота ис-

пользования учитывалась при его разработке. Первая кнопка выводит на монитор карту города. Нужно запросить адрес и водителю будет представлен маршрут (кстати, кар-ты мы намерены постоянно актуа-лизировать). Вторая кнопка – это прямая связь с дежурным врачом без участия диспетчеров и прочих посредников. Сейчас мы думаем над такой идеей, которую предсто-ит обсудить с управлением здраво-охранения: заложить в список кон-тактов узких специалистов высокого класса, чтобы молодой врач мог по-советоваться с ним, если случай тя-желый. Кстати, в этом планшетнике установлена камера для трансляции, опять же в крайне тяжелых ситуаци-

ях, когда бригада скорой помощи не может принять решение самостоя-тельно. И третья кнопка дает доступ к разнообразным аналитическим справочникам и другой медицинской литературе. Здесь структурирована поисковая система – вписал термин и получил все данные. Идея понра-вилась медикам, и они уже предлага-ют свои идеи усовершенствования планшетника: например, устано-вить программу для считывания штрих-кодов с лекарств. Это позво-ляет мгновенно ознакомиться с его составом, инструкцией и показа-ниями к применению. Словом, мы хотим направить последние миро-вые информационные разработки на помощь людям. Ожидается, что


46

№ 1

(01) 2

011

в декабре этого года сможем запу-стить планшетники в работу в пи-лотном режиме. Если новшество найдет распространение в Астане, дальше его можно будет внедрять в других регионах Казахстана. Ко-нечно, предстоит все протестиро-вать – это займет порядка шести месяцев. И лишь после этого мы сможем говорить об успехе проекта и его финансировании.

- Вот на вопросе финансиро-вания хотелось бы остановиться подробнее. Кто будет за это пла-тить и на каких условиях?

- Мы принципиально решили, что в пилотном режиме финансиро-вать будем самостоятельно – то есть из собственных средств. «Астана Innovations» будет сопровождать проект до тех пор, пока заказчик (Управление здравоохранения) не убедится в его эффективности. Только после полной «обкатки» они будут возмещать нам деньги. При-чем мы это делаем не на кредитной основе: все-таки, модернизация больниц - это социальный, в пер-вую очередь, проект.

- Известно, что параллельно «Астана Innovations» работает еще над двумя крупными проек-тами. Что это будет?

- Второй проект – школа буду-щего, разработанный с нашими финскими партнерами. Это много-гранная идея, которая включает в себя инновации как в самой обра-зовательной части, в методологии и в передаче информации. Прин-ципиальное новшество – у детей появится карточка школьника. Сейчас у нашего ученика, по сути, нет никакого документа, который бы идентифицировал его личность, содержал важные данные или по-могал отслеживать посещаемость и успеваемость. Поэтому карточка школьника – это электронная карта с чипом, похожая на обычную «кре-дитку». Там будет прописана вся

информация о нем: имя, возраст, номер школы, телефон родите-лей, группа крови и так далее. Эта карточка будет служить и удосто-верением личности, и платежным средством для проезда и питания, а также будет фиксировать важные действия: время входа в школу, выхода, успеваемость и будет уве-домлять желающих родителей по-средством смс-сообщений. Надзор за детьми – это важное преимуще-ство, которое дает Казахстану уча-стие в мировом инновационном пространстве.

Третий наш проект – «Open WI-FI». Как и любая продвинутая страна, мы должны обеспечивать макси-мальный доступ к информации. Здесь мы перенимаем опыт самых технически развитых городов – предоставление беспроводного ин-тернета в общественно-доступных местах: в парках, возле стадионов, крупных торговых центров. Са-мое важное, что доступ будет сво-бодный. То есть любой желающий сможет бесплатно пользоваться интернетом в любой точке горо-да. Финансироваться проект будет на принципах государственно-частного партнерства: то есть ин-фраструктуру и капитальные за-траты «Астана Innovations» берет на себя, а плату за трафик, за об-служивание – наши партнеры. Ле-вый берег мы планируем покрыть «Open WI-FI» в этом году, а в сле-дующем году весной намерены за-вершить подключение и правого берега Астаны.

- Вероятно, это позитивно ска-жется на инвестиционной при-влекательности Астаны и на ту-ристическом бизнесе в столице…

- Сейчас самое важное – это вовремя передавать, получать информацию. Мир становится мобильным. Идет глобальное пере-мещение людей, капиталов, кото-рые ищут лучшие места для раз-вития своего потенциала, где при этом они будут чувствовать себя ком-

Главная его цель – сделать столицу

Казахстана не просто точкой, где пересекаются

Запад и Восток, где идет

активная глобализа-ция, где все растет

и строится, а построить

Город Будущего, Умный Город


47

№ 1

(01) 2

011


фортно. А поскольку Казахстан – уже активный участник глобализации, то мы показываем, что у нас есть все признаки комфорта: условия для жизни, для работы, для от-дыха и для передачи и получения информации – для всего этого. Ту-ристы, инвесторы –думаю, это еще не полный перечень тех, кто суме-ет оценить по достоинству проект «Open WI-FI». Если точки доступа к интернету будут свободными, то и частные предприниматели смо-гут переносить часть бизнеса в это виртуальное пространство, соот-ветственно, наращивать прибыль и приносить пользу экономике.

- «Планшетники для скорой помощи», «Школа будущего» и «Open WI-FI» - это, нужно пола-гать только стартовые проекты «Астана Innovations». А что в дол-госрочной перспективе?

Пожалуй, стартовые проекты – это и есть самое сложное. Мы вне-дряем все это буквально «с нуля» и берем на себя практически все риски. Но, когда мы претворим в жизнь наши планы, то, думаю, дальше будет уже не так сложно. Конечно, у нас есть план по раз-витию инноваций до 2015 года и до 2020 года – сейчас мы заканчи-ваем его согласование. Главная его цель – сделать столицу Казахстана не просто точкой, где пересекают-ся Запад и Восток, где идет актив-ная глобализация, где все растет и строится, а построить Город Буду-щего, Умный Город. Ведь каждая инновация влечет за собой новую и зачастую не одну инновацию, которая обязательно пригодится в жизнеобеспечении Астаны. Это и сфера безопасности, медицина, об-разование, бизнес, сервис, транс-порт. Только представьте: «умные остановки», «умные автобусы», «умная окружающая среда». Но это не одномоментный процесс.

«Инновационализация» – это но-вейший тренд в мире, потому что города на планете - как на Западе,

так и на Востоке - выходят на некую самостоятельную орбиту развития. Мегаполисы сегодня живут своей собственной жизнью, со своими за-кономерностями и ритмами. Экс-перты подсчитали, что через 10-20 лет 70% населения Земли будет жить в городах. И урбанизация не должна наносить ущерб старожи-лам или инфраструктуре – поэтому нужно готовиться заранее к этому процессу. Плюс к этому, не только государства, корпорации или люди конкурируют друг с другом, но и города также борются за ресур-сы – человеческие, материальные, природные. Особенно высокоин-теллектуальный человеческий ка-питал всегда ищет лучших условий, и Астана должна быть тем городом, куда он будет стремиться. Астана должна стать тем мегаполисом, генератором масштабной «инно-вационализации» всего Казахстана и, по меньшей мере, Центральной Азии. Мы создаем условия, чтобы люди, приезжая сюда, оставляли здесь свои идеи, реализовывали их именно на нашей земле, вклады-вали в Казахстан свои умственные, финансовые и трудовые капита-лы. А чем больше таких квалифи-цированных специалистов будет привлечено в Астану, тем быстрее и лучше наша столица станет раз-виваться. И когда мы выйдем на такую высокую концентрацию вы-сокоинтеллектуальных, высоко-образованных людей, которые во взаимодействии друг с другом, как атомы, будут создавать реакцию, тогда инновационный прогресс будет постоянным явлением. Вот чего мы хотим в долгосрочной пер-спективе.

Камшат МАРАТОВА

Самое важное,

что доступ будет

свободный. То есть

любой желающий

сможет бесплатно

пользоваться

интернетом

в любой точке

города

48

№ 1

(01) 2

011

Шигео Катсу:

«ИННОВАЦИИ В ОБРАЗОВАНИИ УЛУЧШАТ ЖИЗНЬ В ЦЕЛОМ»

Инновации - новый виток в развитии любой страны и имен-но на них сделана большая ставка на пути к становлению отечественной инновационной экономики. Главным ресурсом страны должен стать человеческий капитал – грамотные профессионалы во всех сферах. Взращивание и развитие собственных конкурентных и высокопрофессиональных кадров и есть задача современной науки. Главный же флаг-ман казахстанской науки нового поколения - Назарбаев Университет. Его ректор Шигео Катсу рассказал «Aстана Innovatіons» об основных достижениях и будущих успехах науки и образования.

ИННОВАЦИОННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ

- Г-н Катсу, Вы долгое время ра-ботали в развитых и прогрессив-ных странах. Исходя из Вашего опыта, расскажите, какие инно-вации в образовании первосте-пенно важны?

- Начнем с того, что инновации вообще – это явление нашей по-вседневной жизни, и они могут присутствовать везде. Это может быть новый продукт, научный про-рыв или процесс в ходе какой-либо деятельности. Данное понятие от-носится к разным вещам, даже са-мым простым. Например, как вы то-чите карандаш. Если кто-то придет и предложит более простой и удоб-ный способ – это уже будет своео-бразной инновацией. Сейчас очень много говорится об инновациях. В моем понимании, инновация в индустриально развитом обществе - это методы по переходу к более продвинутому обществу именно в индустриальном плане. Инновации в образовании можно рассматри-вать как метод, который улучшит получение знаний и использование их для жизнедеятельности обще-ства в целом, причем не только для узкого сектора индустрии.

- В каких инновациях, на Ваш взгляд, нуждается Казахстан?

Что касается развития инноваций в Казахстане здесь нужно учесть конку-рентные преимущества республики. Важно использовать те исторические преимущества, которые Казахстан всегда имел, это, в первую очередь, минеральные и углеводородные по-лезные ископаемые, сельское хо-зяйство. Нужно сделать акцент на производстве продуктов питания, что, исходя из имеющихся аграрных ресурсов, может быть одним из силь-ных конкурентных преимуществ. Ге-ополитическое расположение Казах-стана в центре большого континента также имеет положительный эффект.

Фот

о: В

лади

мир

Шап

овал

ов

49

№ 1

(01) 2

011

Стоит отметить, что те отрасли индустрии, в которых Казахстан уже силен – это капиталоемкие производства, которые не созда-ют большого количества рабочих мест. Но, с другой стороны, капи-талоемкие технологии принима-ют инновации в технологическом плане. Это же относится и к другим отраслям промышленности. Здесь есть возможность диверсифика-ции производства. Через диверси-фикацию создаются рабочие ме-ста, продукты, которые могут быть реализованы на новых рынках. В этом плане для Казахстана может быть очень полезным свершившее-ся вхождение в Таможенный союз, ведь здесь открывается рынок в 170 млн. человек. Тем самым, с расши-рением рынков реализации раз-виваются сопутствующие отрасли индустрии.

Кроме того, нужно развивать вну-треннюю нормативную базу, тамо-женное регулирование, т.е. все те инструменты, которыми впослед-ствии могут воспользоваться ин-весторы. Улучшая инвестиционную среду, Казахстан может привлекать иностранные инвестиции, которые привносят и знания, и инновации.

Если мы говорим о системном подходе, нужно сказать, что Казах-стану необходимо развитие рынка сервисных услуг. То есть при раз-витии страны и улучшении уров-ня жизни возникает потребность в различных услугах в обществе и в общении с инвесторами

При развитии широкого рынка услуг возникает необходимость в высокообразованных специали-стах. Нужно вкладывать в образо-вание населения, чтобы поднять уровень его профессионализма. Правительство Казахстана начина-ет задумываться над необходимо-стью вложения денег в науку. Пото-му что только наука может реально сдвинуть с места кадровое разви-тие страны.

- Какой вклад привносит в раз-витие инноваций в Казахстане Назарбаев Университет?

- Центр наук о жизни Назарбаев Университета в настоящее время занимается девятью проектами в генеративной медицине, геноми-ке, трансплантации искусственных органов. К примеру, недавно в на-шем кардиоцентре были проведе-ны операции по вживлению искус-ственного «насоса» для сердца. Это как раз-таки инновации, которых раньше не было. Есть разработки по вживлению искусственного легко-го. Также есть проекты по лечению онкозаболеваний. Если говорить о работе центра энергетических ис-следований, то в основном ведутся разработки альтернативных ис-точников энергии. Один из при-меров – разработка биологической пленки, которая будет накапливать солнечную энергию и переводить ее в техническую энергию. В ядер-ной энергетике ведутся разработки плазмоматериалов. Также у нас есть проекты в ветроэнергетике. Один из крупных наших проектов – Smart


Первое, что нужно

сделать – это предло-

жить хорошие условия

для научных

исследований

50

№ 1

(01) 2

011


Grid («Умные сети»). Это компьютер, который распределяет энергию, со-бранную с различных источников, таким образом, чтобы не было ее перерасхода. Также у нас разраба-тывается расчет спроса на энергию, который возникнет в будущем.

Нашей школой инженерии уже разрабатывается проект в Южном Казахстане, где идет сильное зара-жение почвы. Это проект очистки почвы от химических загрязнений. До этого данная технология нигде не применялась.

- Насколько легко удается вне-дрить все эти инновационные процессы на местах?

- Нам пока еще рано говорить о том, чтобы внедрять какие-либо технологии на местах. Но мы уже задумываемся над тем, чтобы наши исследовательские работы могли быть использованы на реальном производстве и в реальной жизни.

Мы планируем создать либо «мага-зин» научных проектов или центр, в который будут входить и предпри-ниматели, и местные исполнительные органы, и Правительство, которые бу-дут запрашивать у нас конкретные ре-зультаты научных разработок. От них будут поступать запросы по той или иной технологии, а значит, возникнет необходимость в исследовании по-требностей бизнеса и общества.

- В чем состоит суть работы Международного междисципли-нарного инструментального цен-тра?

- На сегодня данный центр не на-

столько развит, как другие два цен-тра – наук о жизни и энергетических исследованиях. Целесообразность его создания в том, что существует спрос на исследования не в одной дисциплине, а в нескольких смеж-ных науках. Для этого необходимо использовать разные лаборатории с целью достижения одного результа-та. Центр будет заниматься аккуму-ляцией исследований, вбирая в себя сразу несколько наук. У нас будут открываться около 30 лабораторий в различных сферах науки.

- Можно ли говорить уже о каких-то конкретных результатах в на-учных разработках Назарбаев Университета?

- Нашему университету всего 2 года. А если говорить об исследователь-ских университетах международно-го масштаба, то для достижения их уровня и заслуг ушли десятилетия. Нам пока рано хвалиться какими-то результатами. Но, с другой стороны, мы понимаем, что Казахстан – это страна с быстрорастущей экономи-кой, и требования, которые ставит Президент, чтобы страна в сжатые сроки достигла уровня развитых

Инновации в инду-стриально развитом обществе - это мето-ды по переходу к более продвинутому обще-ству именно в инду-стриальном плане

51

№ 1

(01) 2

011


стран – правильны. То, что страна торопиться занять достойное место среди развитых стран - хорошо. Но иногда это не может относиться к научным исследованиям. Однако надо отметить, что уже достигнутые нами наработки достаточно серьез-ны.

- Что нужно сделать, чтобы остановить «утечку мозгов» из Казахстана и привлечь в нашу страну лучшие умы современной науки?

- Первое, что нужно сделать – это предложить хорошие условия для научных исследований. В этом пла-не Назарбаев Университет уже ведет работу. Некоторых казахстанских ученых мы нашли и вернули, в на-учных центрах уже есть несколько работников, которые были возвра-щены из зарубежья. Кроме того, мы привлекаем выпускников програм-мы «Болашак», которые занимаются исследовательской деятельностью. Также можно отметить, что мы при-влекаем иностранных ученых для того, чтоб они проводили исследо-вания именно в Казахстане. Тем са-мым мы создаем научную базу.

- Как Вы думаете, что необходи-мо для того, чтобы страна совер-шила технологический прорыв, стала активно внедрять иннова-ции, как, к примеру, Япония, Юж-ная Корея или Китай?

- Недавно было отмечено, что фи-нансирование науки в 2012 году в Казахстане удвоится. Однако, к при-меру, в Японии на развитие науки тратится ежегодно 3-4% от ВВП. Казахстан же тратит 0,2% от ВВП. Однако и объем ВВП может быть разным. Важно отметить, что фи-нансирование необходимо под-держивать постоянно, заключать долгосрочные договоры под кон-

кретные проекты. Второй момент – это международный уровень оцен-ки проектов. К примеру, Назарбаев Университет планирует присоеди-ниться к международной системе оценки исследований. Необходима так называемая Peer review – оцен-ка исследования учеными из не-скольких стран, чтобы определить, насколько важен данный проект. Следует финансировать только наи-более важные исследования. Тре-тий вопрос – это связь между ис-следовательскими университетами по всему миру для обмена опытом. Четвертый пункт – это связь между исследованиями, реальным произ-водством и властью.

- Каким Вы видите Казахстан через 10 лет в плане развития ин-новаций?

- Для этого есть понятие «при-кладная наука» - это те разработки, которые будут применяться в реаль-ной жизни, они тоже развиваются, но в меньшей степени. Однознач-но можно сказать, что через 10 лет будет положительный эффект от общего развития науки, и в целом развитие Казахстана будет на до-статочно высоком уровне, особенно в медицине. Но дайте науке время. Возможно, это займет гораздо более долгий срок.


52

№ 1

(01) 2

011

ИННОВАЦИИ В ДЕЙСТВИИ

«УМНЫЙ ГОРОД» АСТАНАСостоялась презентация концепции «Smart Astana» («Умный город»), призваннанной вывести развитие казахстанской столицы на новый уровень. Строить и развивать инновационное будущее Астаны будет специально созданная столичным акиматом структура АО «Астана Innovatіons», среди целей и задач которой – создание собствен-ной инновационной инфраструктуры и запуск процесса освоения городскими организациями и предприятиями новых технологий.

Изначально Астана задумывалась не только как столица – админи-стративный и политический центр страны, но и как город, комфорт-ный для проживания. Именно этот симбиоз лег в основу Генерального плана строительства новой столи-цы, автором концепции которого стал выдающийся японский ар-хитектор Кисе Курокава. В первые годы жизни столицы комфорт про-живания в ней казался несбыточ-ной мечтой. Но сейчас эта мечта становится реальностью. В ноябре состоялась презентация концепции «Smart Astana» («Умный город»), и это событие ознаменовало, что на-ступает новый этап развития столи-цы, что когда-то несбыточная меч-та комфортного города становится явью.

За 15 лет, прошедшие с момента переноса столицы, сделано очень много. Жилищный фонд города увеличился в три раза, на левом берегу построен новый админи-стративный центр, сейчас Астана

обладает развитой транспортной инфраструктурой. Молодая столица удивляет многочисленных гостей и самих горожан масштабностью и дерзновенностью замыслов и са-мое главное – тем, как эти замыслы претворяются в жизнь. Уникальных архитектурных проектов, уже реа-лизованных в Астане, хватит на не-сколько столиц других государств планеты. Имена выдающихся архи-текторов, творения которых стали неотъемлемой частью городской визуальной среды, внушают уваже-ние и почтение даже тем, кто имеет весьма отдаленное представление о современном архитектурном ди-зайне. Теперь наступило время под-ытожить сделанное, объединить для достижения главной цели, для кото-рой, собственно, все и строилось – для более уютного и комфортного проживания в Астане людей – жи-телей и ее гостей. Именно для это-го разработана концепция «Smart Astana» («Умный город»), направ-ленная на комплексную модерни-

зацию городской инфраструктуры. Этот проект позволит обеспечить современное качество жизни за счет применения инновационных технологий, которые предусматри-вают экономичное и экологичное использование городских систем жизнедеятельности столицы.

В основу концепции «Smart Astana» («Умный город») легли мо-дели развития европейских горо-дов, которые базируются на шести характеристиках: «Smart Economy» («Умная экономика»), «Smart Governance» («Умное управление»), «Smart Environment» («Умная окру-жающая среда»), «Smart Living» («Умная жизнедеятельность»), «Smart People» («Умные люди»), «Smart Mobility» («Умная мобиль-ность»).

Городскому акимату предстоит провести очень большую работу для того, чтобы собрать воедино сейчас разрозненные рычаги управления огромным городским хозяйством. Для этого акиматом была создана

53

№ 1

(01) 2

011

специальная структура АО «Aстана-Innovations», среди целей и задач которой – создать собственную инновационную инфраструктуру и запустить процесс освоения город-скими организациями и предприя-тиями новых технологий.

Сегодня в Астане работают сот-ни предприятий различных форм собственности, проложены сотни километров инженерных коммуни-каций, потребляющих большое ко-личество энергии. За двадцать лет независимости произошли большие перемены: если раньше городская администрация думала, как обе-

спечить снабжение Астаны теплом и электроэнергией, то сейчас, когда городская инфраструктура достиг-ла значительного уровня развития, перед руководством столицы стоят задачи более эффективного управ-ления имеющихся ресурсов. Сейчас невозможно в кратчайшие сроки произвести полную замену всех се-тей коммунальной и инженерной инфраструктуры города, но с помо-щью новых технологий можно суще-ственно снизить риски в их эксплу-атации. Например, если перевести инженерные системы на цифровые технологии, то связывание их меж-ду собой позволит коммунальным службам Астаны оперативно реа-гировать, предотвращать или ми-нимизировать последствия аварий или других чрезвычайных происше-ствий. Также очень интересной для Астаны, с ее резко континенталь-ным и очень непредсказуемым кли-матом, могут стать системы «интел-лектуальных» электро- и теплосетей,

которые позволяют значительно уменьшить потери электроэнергии и усовершенствовать работу город-ского центрального отопления.

Как показывает международный опыт, развитие «умных» городов со-стоит их трех этапов. На первом этапе, длящемся около трех лет, в результа-те применения простых управлен-ческих мер – ужесточения контроля за расходом ресурсов, применения более гибкой тарифной политики на их использование – происходит сокращение потребления основных видов ресурсов. На втором этапе происходит активное внедрение

новых технологий управления раз-личными отраслями инфраструк-туры – водо- и теплоснабжением, энергетикой, уличным освеще-нием, транспортом. Самый боль-шой и трудный этап – это третий. На этом этапе, который занимает около восьми лет, в строительство «умного» города вовлекается…сам город. А точнее – люди, которые в этом городе живут. Город никогда не станет по-настоящему «умным», если каждый житель не будет за-думываться над тем, сколько теп-ла и электроэнергии он расходует, сколько мусора он производит и

какой ущерб он наносит городской экологии.

В результате реализации кон-цепции «Smart Astana» мы должны получить более централизованное и оперативное управление объек-тами городской инфраструктуры, увеличение и повышение качества услуг жилищно-коммунального хозяйства, обновленные инженер-ные сети, повышение безопасно-сти проживания в Астане, новые виды социальных программ: более доступные и качественные образо-вание, здравоохранение, социаль-ную защиту населения. В основу

проекта заложено создание систе-мы информационных коммуника-ций – сеть. Именно сеть является базой для создания всех предла-гаемых нововведений, сервисов и продуктов. Это и самая затратная часть проекта. Решить ее предпо-лагается за счет привлечения част-ных инвестиций. В этой связи ру-ководство АО «Aстанa Innovations» приглашает всех заинтересованных лиц и организаций предлагать свои бизнес-идеи и проекты, которые могут быть реализованы в рамках концепции «Smart Astana».

«УМНЫЙ ГОРОД» АСТАНА

В результате реализации концепции «Smart Astana» мы должны получить более централизованное и оперативное управле-ние объектами городской инфраструктуры, увеличение и повышение качества услуг жилищно-коммунального хозяйства


54

№ 1

(01) 2

011

Заместитель Премьер-министра РК, Министр индустрии и новых технологий РК Асет Исекешев:

- Национальная инновационная система во многом зависит от тече-ний инновационных процессов в регионах, и Астана, как проект на-шего Президента, на наш взгляд, просто обязан быть инновацион-ным. Как главный город страны, Астана должна стать центром при-тяжения для самых передовых тех-нологий, стать примером для других регионов. Мы рады, то Астана пер-вой заявила о системном иннова-ционном подходе. Уверен, что кон-цепция «Smart Astana» внесет вклад в развитие в столице новых техно-логий, сервисо-технологической экономики, экономики знаний. В Астане необходимо применение

новых технологий в таких сферах, как: инжиниринг, строительство, система ЖКХ, услуги для населения, бизнес-услуги, здравоохранение, образование. Важно отметить, что инновации важны не только для центров создания науки, но и для самой атмосферы созидания, жиз-недеятельности инноваторов, для центра притяжения талантливых людей со всего мира и Казахстана.

Концепция «Smart Astana» име-ет важное значение для иннова-ционной экономики: он улучшает жизнедеятельность людей – это и транспортная система, экология, безопасность, мобильный сервис, а во-вторых, – он воспитывает инно-вационную активность людей. Все это станет мощным стимулом для формирования информационной системы не только в Астане, но и бу-дет способствовать появлению про-ектов «умных» городов и в других регионах страны. Инновационная политика Казахстана – это четкая и последовательная политика наше-

го Президента, который в послед-ние годы говорит о необходимости внедрения и развития инноваций во всех сферах жизни, а не только в индустриальных. За последние два года в рамках реализации про-граммы ФИИР уже многое сделано и достигнуто. В частности, в Астане создан «Назарбаев-Университет» и научный центр. Это важный инно-вационный проект, который будет формировать в Астане центр зна-ний, изобретений и интеллектуаль-ных идей. На совещании у Главы государства одобрен план развития парка информационных техноло-гий в Алматы. В этом году по по-ручению Президента разработан законопроект «Об индустриально-инновационной политике», кото-рый предусматривает ряд очень серьезных изменений в законода-тельстве для поддержки ученых, инноваторов, и в целом – инно-вационного бизнеса. Хотелось бы сказать, что в этом году, при бес-прецедентной поддержке иннова-торов, выделяются инновационные гранты и уже поступило свыше 600 заявок.

Министр связи и информации РК Аскар Жумагалиев:

- Уважаемые участники конфе-ренции! Концепцию «Smart Astana» невозможно реализовать без инфо-коммуникационной платформы и ее составляющей. Если говорить о телекоммуникационной отрасли, то я хотел бы отметить, что она раз-

вивается значительными темпами. Это выражается в конкретных по-казателях - в количестве абонен-тов и Интернет-пользователей. На сегодняшний день количество абонентов мобильной сети превы-сило 137%. Это означает, что сегод-ня каждый житель имеет мобиль-ный телефон, а многие граждане


55

№ 1

(01) 2

011

имеют их несколько. Количество Интернет-пользователей перева-лило за отметку 41%, а если гово-рить об Астане, то здесь количество Интернет-пользователей состав-ляет 47%. Сегодня мы внедряем цифровое телевидение – эфирное и спутниковое предложения – оно бу-дет введено в эксплуатацию в Аста-не уже в первом квартале 2012 года.

Основная цель, которую поста-вил перед нами Глава государства, заключается в том, чтобы каждая семья имела возможность пользо-ваться телефоном и интернетом.

И мы к этой цели стремимся. Тари-фы снижаются ежегодно, и этот год тоже не стал исключением: внутри сети операторов мобильной связи нам удалось понизить тарифы на 33%, а Интернет-коннекта – на 20%. В этом году оптовый Интернет про-давался дешевле на 65%, а абонент-ская плата понизилась на 8%. Го-воря о концепции «Smart Astana»», мы можем сказать, что уже сегодня граждане могут получить 13 услуг

через Интернет в рамках програм-мы «Электронного правительства», над внедрением еще 7 услуг мы про-должаем работать. Мы уже реализо-вали очень интересный проект, ко-торый, как мы надеемся, горожанам очень понравится: через Интернет-порталы они смогут оплачивать свои коммунальные услуги.

- Астана – это динамично разви-вающийся город. Достаточно приве-сти несколько цифр, демонстрирую-щих ее динамический рост. Объем ВРП за первое полугодие текущего года составил 865 млрд. тенге, это составляет 7,9% ВВП страны. Объем промышленного производства со-ставил 910 млн. долларов США, это на 20% больше, чем показатели про-шлого года. Что касается инвестиций в основной капитал, то за 10 меся-цев он составил 409 млрд. тенге, что на 29% больше по сравнению с ана-логичным периодом прошлого года. В строительстве – объем сдаваемого жилья по этому году составит 1400 тыс. кв. метров. Экономика города ежегодно растет, и если сравнивать

с предыдущими годами, то объем строительства за последние 6 лет вырос в 6 раз. В составе ВРП города велика доля прочих услуг - 35,4%: это предприятия гостиничного, ресторанного, финансового биз-неса, банковских услуг. С момента переноса столицы Астана успешно реализует программу социально-экономического развития. Но на-ряду с этим, я должен отметить, что хотим ли мы этого или нет, город-ская среда оказывает на нас очень большое влияние. Это значит, что мы должны думать, как сделать наш город наиболее жизнеспособным и самое главное – ориентируясь и управляя человеческим воображе-нием. Мы прекрасно понимаем, что мир меняется…

Меняются города, и те, кто при-нимает решения по управлению городом, могут руководствоваться методами и решениями устаревши-ми, которые будут приводить к мед-

ленному упадку, или же мы будем искать новый потенциал развития и новое качество жизни. В большин-стве случаев старые методы уже не годятся. Невозможно решать про-блемы 21 века со знаниями 19 сто-летия. Это очевидно, ибо динамика работ и мировая урбанистическая система кардинально изменились. Поэтому наша задача в эпоху кар-динальной трансформации городов заключается в стремлении к тому, чтобы столица стала технически оснащенной, интеллектуально раз-витой, чтобы ее жизнедеятельность основывалась на новых технологи-ческих решениях. Поэтому для по-нимания и представления того, как должна дальше развиваться Аста-на, и была разработана концепция «Smart Astana 2011». Уже сегодня одним из первых практических ша-гов по реализации этой концепции является внедрение нескольких пи-лотных проектов, имеющих соци-альную направленность – в области здравоохранения, образования. Эти проекты соответствуют всем эле-ментам «умного» города. Мы пла-нируем запустить эти проекты уже в конце текущего года.

Аким города АстаныИмангали Тасмагамбетов:


56

№ 1

(01) 2

011

Реализация нового этапа в разви-тии Астаны, а именно это является целью концепция «Smart Astana», рассчитана на несколько десяти-летий. Но уже сейчас АО «Aстанa Innovations», в рамках концепции «Smart Astana» , приступила к реа-лизации трех пилотных проек-тов: «Школа будущего - сегодня», «Е-скорая» и «Open WI-FI». Необ-ходимо отметить, что все три про-екта имеют ярко выраженную со-циальную направленность. Все они призваны сделать Астану городом более комфортного проживания.

Проект «Е-скорая» представляет собой оснащение столичных ско-рых специальными медицинскими

ГОРОД БУДУЩЕГО – УЖЕ СЕГОДНЯ


57

№ 1

(01) 2

011

планшетниками, в которые будут заложены функции, необходимые для врачей, фельдшеров и водите-лей «Скорой помощи». Этих функ-ций три.

Первая – GPS-навигация для во-дителей машин. Актуальность этой опции бесспорна: Астана активно застраивается, город продолжает развиваться, что имеет и ряд своих недостатков: постоянно меняют-ся названия улиц, их нумерация, и при экстренных выездах водители карет «Скрой помощи» очень часто не могут определиться с адресом вызова. Простое нажатие кнопки – и на монитор выводится карта го-рода. Если нужно уточнить адрес, то водителю будет сразу представ-лен наиболее короткий и быстрый маршрут движения.

Вторая функция планшетни-ка – прямая связь с дежурным вра-чом, исключающая посредников-диспетчеров. Сейчас в карете «Скорой помощи» есть только ра-ция, и если бригада захочет выйти на связь через каналы городской связи, то это невозможно, так как этих каналов сейчас у них нет. А че-рез планшетники это очень легко сделать. Также сейчас разрабаты-вается возможность осуществления онлайн-видеосвязи с дежурным врачом, в случае если бригада за-трудняется с диагнозом.

Третье достоинство планшетни-ка – электронный медицинский справочник, в котором через удоб-ную поисковую систему (по клю-чевым словам или по диагнозу) медицинская бригада может сразу

АО«Aстана Innovations»

подводит итоги

конкурса детских рисун-

ков и сочинений

«Дети Смарт Астаны».

Заместитель акима

г. Астаны

Ерлан Кожагапанов лич-

но награждает

победителей


58

№ 1

(01) 2

011


определить, какое лекарство и его объем необходимы больному. Уже в декабре такие планшетники бу-дут внедрены на первых 30 каретах «Скорой помощи» в Астане. В пер-спективе - обеспечение ими всех 64-х машин городской «Скорой по-мощи».

Второй проект получил назва-ние «Open WI-FI». Это обеспечение бесплатным беспроводным интер-нетом в общественных местах сто-лицы: в парках, в больших развле-кательных и торговых комплексах, возле стадионов. До конца этого года покрытие «Open WI-FI» обеспе-чит интернетом всю левобережную часть столицы, а весной следующего года АО «Aстана Innovations» пла-нирует завершить подключение и правобережной части Астаны.

Третий проект АО «Aстанa Innovations» - «Школа будущего – сегодня» - реализуется совместно с финскими партнерами – адми-нистрацией города Оулу в средней школе №54 города Астаны. В настоя-щее время специалисты АО «Aстана Innovations» вместе с финскими партнерами производят необходи-мые исследования для последую-щих рекомендаций по оптимиза-ции учебного процесса. Отметим, что основная задача реализации проекта «Школа будущего - сегодня» - это обеспечение безопасности уча-щихся. Сейчас у школьников фак-тически нет никаких документов, идентифицирующих их личность, которые бы содержали данные о ре-бенке, его родителях и их контакты. Поэтому в рамках проекта «Школа будущего – сегодня» планируется ввести удостоверение школьника, в котором будут содержаться все не-обходимые сведения: имя, фами-лия, возраст, номер школы, домаш-ний адрес, телефоны родителей, группа крови и т. д. Эта карточка будет служить удостоверением его личности, платежным средством для проезда и питания, а также бу-дет фиксировать важные события в жизни школьника: время его входа в школу и выхода из нее, а также бу-дет уведомлять об этом родителей посредством смс-сообщений. В шко-лах будут ставиться специальные турникеты, которые будут фиксиро-вать учет учебного времени ребен-ка. Кроме турникетов школа будет оборудована системами «интеллек-туального» видеонаблюдения. Для школьников также будет разрабо-тана специальная социальная сеть, в которую будет интегрированы электронные учебники, расписание уроков, и родители смогут в любой момент зайти и посмотреть, в каком классе он сейчас находится и ка-ким предметом занимается. И еще в этой социальной школьной сети школьники могут оформлять свою персональную страничку – поме-щать фотографии, видео, контакты, оставлять сообщения, но во время

уроков посещать эту страничку тех-нически невозможно. Специальная программа в это время будет бло-кировать персональные страницы учеников, чтобы не отвлекать ребят от уроков. Отметим, что эта школь-ная социальная сеть является разра-боткой казахстанских специалистов АО «Aстана Innovations».

ПЕТРИ КАРИНЕН, главный со-ветник отдела по развитию бизнеса «Business Oulu», реализующий со-вместно с АО «Aстана Innovations» проект «Школа будущего – сегодня»:

- Господин Каринен, каково

Ваше впечатление от процесса реализации проекта?

- Самое положительное! Вместе с компанией «Aстана Innovations» мы рассмотрим те методы, какие могут быть применены в Астане, а также шаги и действия, которые должны быть совершены в рам-ках реализации этого проекта. Представители компании «Aстана Innovations» уже посетили город Оулу, теперь мы приехали в Астану, чтобы ознакомиться с тем, какие имеются возможности и какие соз-даны условия для реализации про-екта. В рамках концепции «Smart Astana» у нас уже начат первый про-

Школьная

социальная сеть

является разработ-

кой казахстанских

специалистов

АО «Aстанa

Innovatіons»

59

№ 1

(01) 2

011


ект в сфере образования «Умная школа», мы над ним успешно рабо-таем уже несколько месяцев.

- На Ваш взгляд, возможна ли реализация такого глобального проекта как «Smart Astana» в го-роде с изношенными инженер-ными коммуникациями?

- Конечно, возможно. Для того чтобы внедрять такие глобальные инновационные проекты, нужно смотреть далеко в будущее и не об-ращать внимание на прошлое.

- Как Вы считаете, сколько лет займет реализация концепции «Smart Astana»?

- У меня нет четкого ответа на этот вопрос. Нужно действовать по-степенно – шаг за шагом. Ведь для того, чтобы сделать Астану «Умным городом», нужно построить много инфраструктурных и инновацион-ных объектов. Та инфраструктура, которая есть сейчас в городе Оулу, была построена не за одно деся-тилетие. Мы начали работать еще в 50-60-е годы прошлого столетия. То, что мы имеем сейчас в Оулу – это результат 40-50-летней работы. Но я хочу сказать, что если начать подобную работу в Астане сейчас, то уже через несколько лет жители города начнут ощущать результаты этой работы, и это положительным образом скажется на жизни всего города.

ВЛАДИМИР ЛОБАНОВ, предста-витель компании «NEC» (Япония) по странам СНГ:

- Наша компания хочет предло-жить решение по системам обще-ственной безопасности, которое уже реализовано в Японии, Гонкон-ге и Финляндии. Речь идет о систе-ме биометрии, благодаря которой можно идентифицировать лич-ность по лицу, отпечаткам паль-цев, ладони, радужной оболочке глаз, ДНК. Мы можем предоставить

разные способы идентификации личности, в зависимости от того, что может потребоваться тому или иному ведомству, организации или государственному органу. Также мы можем предложить систему «интел-лектуального» видеонаблюдения, а также системы охраны периметров, включая специальные турникеты. Система биометрии – это способ идентифицирования человека по лицу. Эта система может заменить существующие сейчас в различных организациях пропускные системы, в которых используются карточ-ки или пропуски. Внедрение этой системы может значительно упро-стить работу различных органи-заций. Достаточно человеку войти в зону действия камеры, система «считает» его лицо и откроет дверь или турникет. Это займет от 0,5 до 2 секунд времени. Это лишь один пример того, как можно использо-вать идентификацию лица на уров-не какой-нибудь компании.

Система «интеллектуального» видеонаблюдения позволяет реа-лизовать множество сценариев и все эти способы могут быть объеди-нены в единое комплексное реше-ние по обеспечению общественной безопасности, как это сделано, в частности, в Гонконге. Там можно отслеживать движение человека, начиная с его прибытия в аэропорт и до посадки в самолет. Так, с помо-щью совмещения платформ биоме-трии и «интеллектуального» видео-наблюдения можно поддерживать очень высокий уровень обществен-ной безопасности.

ДОКТОР ЭБЕРХАРД БЛЮМЕЛЬ, руководитель подразделения по виртуальному интерактивному обу-чению Института организации и ав-томатизации производства «Обще-ства Фраунгофера» (Германия):

- Наша компания совместно с АО «Астана Innovations» созда-ет специальные комнаты с трех-мерным изображением. Это по-мещение, которое продуцирует

трехмерное измерение, чтобы че-ловек, находясь в этой комнате, чув-ствовал себя в виртуальном мире. То есть, благодаря данному эффекту реалистичного изображения, чело-век виртуально находится в городе будущего. Он будет видеть облик того, что будет произведено только через 3-5 лет.

Эффект трехмерной виртуальной реальности достигается за счет того, что человек, находящийся в комна-те, надевает специальные очки и дат-чики. Таким образом, он полностью погружается в виртуальный мир.

Преимущество такой трехмер-ной комнаты – это возможность виртуального испытания челове-ком оборудования, обучения ра-ботать с теми вещами, с которыми еще только предстоит иметь дело. К примеру, он может виртуально разобрать и собрать машину, или работать со станком.

Мы совместно с АО «Астана Innovations» работаем над создани-ем центра с внедрением трехмер-ных технологий для дальнейшей работы компании с потенциаль-ными клиентами для любых сфер деятельности: инфраструктура, гра-достроительство, машиностроение, сельское хозяйство, медицина и т. д.

Максим КОЗИН

60

№ 1

(01) 2

011

Медер Маселов:

«МЫ БУДЕМ СТИМУЛИРОВАТЬ ЛЮДЕЙ ДУМАТЬ ПО-НОВОМУ»

Астане, самому молодому и развитому городу Казах-стана, инновации нужны в первую очередь. Для того чтобы сделать молодую столицу самодостаточной и максимально комфортной для проживания, и создана Специальная экономическая зона «Астана – Новый го-род», а затем и подведом-ственная ей компания АО «Астана Innovatіons», чья деятельность направлена на инновационное разви-тие Астаны. О том, что сегодня делается для того, чтобы Астана вошла в тридцатку лучших столиц мира, наш журнал побесе-довал с начальником управ-ления СЭЗ «Астана - Новый город» Медером Маселовым.

- Медер Хамидуллаевич, расска-жите, как появилась идея созда-ния СЭЗ «Астана - Новый город», а затем и АО «Астана Innovations»? С какой целью компании были созданы и какие задачи стоят пе-ред ними?

- Как известно, основным про-граммным документом в Казах-стане на сегодняшний день явля-ется Государственная программа форсированного индустриально-инновационного развития стра-ны. Однако столица Астана – город молодой и здесь пока еще слабо развит промышленный сектор. По-этому руководством страны и аки-матом города было принято реше-ние развивать в молодой столице строительный сектор и инноваци-онное производство. Для этих це-лей Указом Главы государства была образована специальная экономи-ческая зона «Астана – жана қала», где реализуются проекты в области строительства, предоставляются налоговые и таможенные льготы. Также здесь действуют и другие специальные правовые режимы в отношении застройщиков, которые ведут строительство на территории Левого берега, а также развивают Индустриальный парк на терри-тории Астаны. Индустриальный парк находится в черте города. Его

площадь – около 600 га. Вся инфра-структура уже завершена, работает ряд заводов, выпускают продук-цию более чем на 40 млрд. тенге в год. Но, разумеется, в Астане никто не планирует создавать большие ме-таллургические производства.

В связи с этим руководством стра-ны и акиматом принято решение создать интеграторы инструментов поддержи инноваторов в лице АО «Астана Innovations». В этом году планируется реализация ряда со-циальных проектов в области здра-воохранения, образования. Также будет создан бесплатный доступ к сети Wi-Fi для того, чтобы завтра эта платформа стала основой сервисов для жителей и гостей столицы. Сей-час акиматом Астаны реализуется ряд проектов в Индустриальном парке, многие из которых имеют ин-новационную основу. Большое число предприятий являются представи-телями малого и среднего бизнеса, но также мы следим, чтобы их тех-нологии отвечали требованиям со-временности. В прошлом году стали функционировать такие промыш-ленные гиганты, как локомотивный завод «General Electric», в этом году запускается производство пасса-жирских вагонов «Тальго» совместно с испанской компанией и ряд других производств. Все это позволяет ска-

Фот

о: В

лади

мир

Шап

овал

ов

61

№ 1

(01) 2

011

ИННОВАЦИИ & ИНВЕСТИЦИИ

зать, что когда эти предприятия бу-дут построены, запущены и выйдут на полную проектную мощность, это даст мощный импульс разви-тию экономики страны и города в частности. Действие крупных про-мышленных производств позволит создать вокруг них слой малых пред-приятий – сервисных поставщиков запчастей, услуг и т. д. Это позволит сделать экономику города более крепкой, в том числе и за счет по-полнения городского бюджета.

- Вопрос привилегий и льгот для промышленных заводов-гигантов понятен. А какая под-держка предоставляется малым предприятиям? Какие из них мо-гут рассчитывать на поддержку акимата?

- На уровне Правительства принят ряд программ, которые позволяют всем без исключения предприяти-ям получать меры поддержки – это и «Дорожная карта бизнеса 2020» и льготы СЭЗ. Если умело управлять и пользоваться инструментами го-споддержки, это значительно облег-чит задачу по построению бизнеса, по снижению кредитной нагрузки, вплоть до освобождения от уплаты ряда налогов.

- С точки зрения инновацион-ной политики, какие проекты для Вас наиболее интересны?

- Астана ориентирована на инно-вационное производство. В связи с этим акимат города выделил ряд мер поддержки инноваторов – людей, которые хотят открыть свой бизнес и внедрить что-то новое. Это ин-струменты бизнес-инкубирования, начиная от идеи, оказание содей-ствия в поиске и привлечении ин-вестиций, трансферт технологий, патентование, затем организация производства в Индустриальном парке, который полностью оборудо-ван инфраструктурой. Государство построило все сети, дороги, электри-ческие мощности. Все это позволяет бизнесу очень быстро и динамично развиваться. Таким образом, в Аста-не созданы идеальные условия для ведения бизнеса.

- Как обстоят дела с привлече-нием инвестиций в инновацион-ные технологии на базе Астаны? Много ли крупных финансовых институтов желают вложиться в инновационные проекты в Аста-не?

- Реализацию инно-вационных проектов нельзя ограничивать в одной территори-альной единице. Это глобальный процесс и здесь очень важен обмен информацией и инструментами под-держки. Так же и фи-нансирование. Финан-сы не сосредоточены в одних руках. Существу-ет ряд венчурных фон-дов, инвестиционных компаний, которые сознательно рискуют, финансируя инно-вационные проекты. Ведь давно доказано, что каждый доллар, вложенный в инновацион-ный проект, приносит 10 долларов, но это процесс долгий. Потому что из 10 инновационных проектов мо-гут выстрелить только 2, и принесут доход, а остальные 8 рискуют ока-заться экономическими нецелесоо-бразными. Однако эти 2 успешных проекта принесут инвесторам гораз-до большую прибыль, чем обычные финансовые инструменты. Поэто-му мы сотрудничаем с различными инвестиционными компаниями. В планах - создание в 2012 году на базе АО «Астана Innovations» своего вен-чурного фонда. Мы активно работа-ем с США, где уже столетиями функ-ционируют такие университеты как Массачусетский технологический институт (MIT), Гарвард, на базе ко-торых тоже созданы инструменты венчурной поддержки, т. е. СЭЗ Аста-ны взаимодействует с теми странами и организациями, которые прошли этот путь и знают, куда идти. Таким образом, мы открыты, находимся в общей системе инноваций, посто-янно обмениваемся информацией,

проектами. Я думаю, только такая модель развития нашего инноваци-онного предприятия позволит нам прийти к успеху.

- Как будет реализовываться концепция «Smart Astana» ко-торая сделает город удобным и

технологически «продвинутым»? Насколько реалистично войти в число лучших 30 мировых сто-лиц?

- Концепция «Smart Astana»– это идеология, которой должны руковод-ствоваться как городские службы, так и частные компании, работающие в этом городе. Прогресс не стоит на месте, мы постоянно идем вперед, находим что-то новое, внедряем но-вые технологии и, несомненно, мы к этому придем. Мы хотим построить умную экономику, облегчить жизнь и сделать более доступными сервисы для наших горожан. Соответственно, мы будем стимулировать людей ду-мать по-новому, внедрять новые тех-нологии. Администрация города со своей стороны будет делать все, для того чтобы построить высокотехно-логичный умный город.


Каждый доллар, вложенный в инновацион-ный проект,приносит 10 долларов, но это процесс долгий

62

№ 1

(01) 2

011

Изобретения и разработки в головах столичных ученых рожда-лись всегда, другое дело – не всегда были возможности воплотить в жизнь полезную идею. Многие из разработок были предназначены экономить те или иные ресурсы, но вот именно денежных ресурсов новаторам всегда и не хватало. Теперь ситуация в корне изменилась: у астанинских ученых появился шанс внедрить свои изобретения в повседневную жизнь. Столичный акимат в лице реализатора данной программы АО «Астана Innovatіons» готов помочь инноваторам с финансированием и продвижением ноу-хау.

Для этого выделяются средства и привлекаются консультанты, а наиболее привлекательные с точки зрения бизнеса проекты по-мещаются в инкубаторы. Весь этот процесс и именуется бизнес-инкубированием. Технологическое бизнес-инкубирование инноваци-онных проектов в АО «Астана Innovatіons» взяло старт в октябре этого года и является одним из основных направлений деятельно-

сти компании.

БИЗНЕС ПОД КРЫЛОМ

Для начала следует определиться с точными терминами и значения-ми и уяснить, что бизнес-инкубатор - это структура, специализирую-щаяся на создании благоприятных условий для возникновения и эф-фективной деятельности малых ин-новационных (венчурных) фирм.

Отечественные бизнес-инкуба-торы оказывают следующие услуги компаниям:

- консультирование, а также нала-живание связей между компанией-клиентом и профессиональными консультантами в сфере бизнес-услуг;

- обучение (включая стажировку в других компаниях), повышение уровня компетенции менеджеров и специалистов;

- управление человеческими ре-сурсами (поиск и наем требуемых ключевых специалистов);

- проведение внутрисетевых ме-роприятий и бизнес-ярмарок с це-лью помочь начинающим компа-ниям наладить контакты и развить новый бизнес;

- поддержку начинающих компа-ний в налаживании полезных свя-зей с крупными компаниями для внедрения своих технологий или реализации товара;

- налаживание связей с потенци-альными инвесторами;

- налаживание связей для реше-ния технических проблем и техни-ческая поддержка собственными силами;

- организацию офисной инфра-

БИЗНЕС-ИНКУБАТОР ОТ А ДО Я

63

№ 1

(01) 2

011

структуры (помещение, мебель, офисная техника, компьютеры, вну-тренняя сеть, внешняя связь, доступ в Интернет, конференц-залы и т.п.);

- обеспечение доступа к специа-лизированному оборудованию как на территории бизнес-инкубатора, так и в лабораториях университе-тов, научных организаций или в других местах;

- юридические и бухгалтерские услуги.

Таким образом, пользуясь услу-гами технологического бизнес-инкубирования, предприниматель сосредотачивается на одной задаче- начать выпуск продукции (услуги) и выйти на рынок, в решении осталь-ных проблем ему содействует ко-манда бизнес-инкубатора (админи-страция, эксперты, консультанты). Она помогает приобрести пред-принимателю «свое лицо», занять свою нишу на существующем рын-ке, представляет его интересы во внешней среде, создает концепцию ведения рекламной деятельности.

Деятельность по технологическо-му бизнес-инкубированию пред-полагает оказание консультаци-онных услуг и предоставление материально-технической базы для инициаторов инновационных проектов на безвозмездной основе, что в мировой практике является одним из ключевых инструментов государственной поддержки ин-новационной активности. Это обу-словлено следующими факторами:

1) у инициаторов инновацион-ных проектов на ранних стадиях их реализации отсутствуют сред-ства для оплаты услуг бизнес-инкубирования по рыночной стои-мости;

2) в силу высокой рискованности инновационных проектов и необ-ходимости вложения собственных средств у их инициаторов, отсут-ствует надлежащая мотивация для полноценного занятия инноваци-онной деятельностью.

В настоящее время АО «Астана Innovations» располагает возмож-ностями предоставления услуг по

инновационным проектам согласно правилам технологического бизнес-инкубирования.

Реализация программы техноло-гического бизнес-инкубирования проводится в два этапа.

Основной задачей первого этапа

является реализация мероприятий по сбору, анализу и отбору инно-вационных проектов, поступив-ших на технологическое бизнес-

инкубирование.АО «Астана Innovations» на посто-

янной основе проводит работы по формированию портфеля иннова-ционных проектов для предостав-ления на рассмотрение Экспертно-го совета - постоянно действующего коллегиального органа, созданного для рассмотрения заявок на целе-сообразность проведения меро-приятий технологического бизнес-инкубирования.

По результатам экспертной оценки определяется перспектив-ность проекта для дальнейшей коммерциализации и принимает-ся решение о вступлении проекта на стадию бизнес-инкубирования. В случае прохождения проекта и получения одобрения Экспертного совета, заключается договор между АО «Астана Innovations» и инно-ватором/предпринимателем, со-гласно которому предоставляются услуги бизнес-инкубирования как силами АО «Астана Innovations», так и привлекаемыми со стороны услугами за счет финансовых ресур-сов АО «Астана Innovations» в целях продвижения проекта.

Второй этап предусматривает реализацию инновационных про-ектов, отобранных и одобренных по результатам первого этапа.

Действия, указанные выше, по-зволят предпринимателям/инно-ваторам, получающим услуги биз-нес-инкубирования, сконцентриро-ваться на проекте, не отвлекаясь на второстепенные работы (бухгалте-рия, правовые вопросы и т. д.) и за-вершить подготовительные стадии для финансирования со стороны инвесторов (лицензии, сертифика-ция, испытания и т.д.).

Максимальный срок технологи-ческого бизнес-инкубирования ин-новационного проекта – 24 месяца. За указанный срок инновационный проект должен выйти на уровень окупаемого бизнеса или перестать поддерживаться, как бесперспек-тивный. Соотношение удачных и бесперспективных проектов являет-ся основой оценки эффективности

Технологическое бизнес-инкубирование– это процесс, наце-ленный на поддержку малых инновационных предприятий, созда-ние новых наукоем-ких и инновационно-активных компаний, оказание им помощи в становлении и успешной деятель-ности на ранней стадии их разви-тия. Технологическое бизнес-инкубирование является основным инструментом технологических бизнес-инкубаторов


64

№ 1

(01) 2

011

его функционирования. Также фи-нансирование ТБИ инновационно-го проекта может быть прекращено в случае нереальности достижения

проекта по причинам, не завися-щим от заявителя и АО «Астана Innovations».

В технологическом бизнес-инку-баторе на постоянной основе про-водятся круглые столы, тренинги и лекции по инновационному ме-неджменту и основам управления проектами с привлечением отече-ственных и международных экс-пертов. Специальное помещение инкубатора постоянно доступно для посещения, в нем есть условия для проведения переговоров, обсужде-ния идей и последующей их реали-зации.

Кроме того, в технологический бизнес-инкубатор проведен высо-коскоростной интернет в Казахста-не. Скорость передачи данных со-ставляет 120 мбит/сек.

На сегодняшний день в техноло-гическом бизнес-инкубаторе АО «Астана Innovations» проведено более 6 круглых столов и более 3 лекций.

Из 32 проектов, поступивших с октября 2011 года на Конкурс ин-новационных проектов, на техно-логическое бизнес-инкубирование в 2012 году Экспертным советом было отобрано 5 проектов.

Кроме этого следует отметить, что для оперативного и качественного выполнения поставленных задач по проведению технологического бизнес-инкубирования инноваци-онных проектов в срок, АО «Астана

Innovations» было принято решение о привлечении одной экспертной организации для проведения неза-висимой экспертизы всех иннова-ционных проектов, поступивших на конкурс.

Были проанализированы экс-пертные компании, осуществля-ющие научную, научно-иссле-довательскую и инженерную деятельность на территории Рес-публики Казахстан. Большинство проанализированных компаний являются узкоспециализирован-ными компаниями, осуществляю-щими научно-техническую дея-тельность в конкретной отрасли экономики. По результатам поис-ка также были найдены эксперт-ные компании, осуществляющие научно-техническую деятельность во всех отраслях экономики.

В результате проведенного по-иска и анализа была отобрана экспертная компания, оказываю-щая услуги в области экспертизы научно-технического уровня про-екта во всех отраслях экономики: АО «Национальный центр научно-технической информации».

Также следует отметить, что соот-ношение заявителей по юридиче-скому статусу между физическими и юридическими лицами было сле-дующим:

Кроме этого, проекты, участво-вавшие в Конкурсе инновационных проектов, были проанализированы и распределены по отраслям:

Из диаграммы следует, что основ-ная доля проектов относится к от-расли IT-технологии – 13 проек-тов. К прочим отраслям, а именно: нефтегазовая промышленность, переработка и утилизация отхо-дов, относится 12 проектов. В сфере строительства – 4 проекта и в сфере энергетики – 3 проекта.

Из 32 проектов, поступивших с октября 2011 года на Конкурс инновацион-ных проектов, на технологи-ческое бизнес-инкубирование в 2012 году Экспертнымсоветом было отобрано 5 проектов

63 %

38 %физические лица

юридические лица

Соотношение заявителей

Количество проектов

13

4

3

12

IT Строительство

Энергетика

Прочее


65

№ 1

(01) 2

011

66

№ 1

(01) 2

011

Кайрат Ахметов:

«ВСЕГДА НУЖНО ПЫТАТЬСЯ, ИСКАТЬ, РИСКОВАТЬ»Кайрат Ахметов один из тех, про кого говорят self-made man. Молод,в меру амбициозен и, без-условно, талантлив (хотя сам этот факт скромно отрицает). Идейный вдох-новитель и по совмести-тельству технический директор компании «The one capіtal», которую соз-дал в 2008 году, личность в Астане до недавнего времени известная только узкому кругу инноваторов столичной IT-тусовки. Но благодаря одному из сво-их проектов «Open Wі-Fі», воплощать в жизнь ко-торый будет АО «Астана Innovatіons», Кайрат стал популярным астанчанином. Суть проекта заключает-ся в создании единой сети доступа к беспроводному интернету по всему Ка-захстану. О нем

- Вы еще в детстве заинтересо-вались будущей профессией?

- Да. Отец был инженером, часто брал меня с собой на работу. Мне

было три или четыре года, когда я впервые увидел компьютер у него в университете. В подарок получал программируемые калькуляторы и с детства, видимо, проявлял спо-собности к математике. Компью-

ИННОВАТОР

Фот

о: В

лади

мир

Шап

овал

ов

67

№ 1

(01) 2

011

тера у нас дома не было, но я видел у друзей, ходил на занятия в кружки. Мои ночные кошмары были на тему того, что я проспал свой компьютер-ный кружок!

- Призовые места в международ-ных олимпиадах по физике помог-ли Вам в дальнейшем?

- Да, при поступлении в Московский физико-технический институт. Меня зачислили туда бесплатно и вне кон-курса. Он считается одним из самых сильных вузов в мире. Нобелевские лауреаты 2010 года по физике учились на том же факультете «Общей и при-кладной физики», что и я. Это самый «физический» факультет из всех, что там были, но у меня была самая ком-пьютерная специальность «Систем-ная интеграция и менеджмент». Это по сути то, чем я занимаюсь сейчас.

- Что было самым сложным в про-цессе учебы или Вам все давалось легко?

- Физтех сразу поставил меня на место. Хотя я призер международных олимпиад, первый семестр окончил с отличными оценками по всем пред-метам, кроме двух четверок по фи-зике. В середине второго курса стал работать. Сбылась моя мечта – я стал обозревателем «компьютерного же-леза». Мне приносили новые ноутбу-ки, я их тестировал и давал оценку. В Москве есть такой ведущий компью-терный еженедельник «Компьютер-ра». Эта компания объявила набор на должность редактора новостей. Я подал туда заявку, меня не взяли. Но я все равно писал на их форумах, давал советы. И где-то к Новому году позвонил заместитель главного ре-дактора, предложил сотрудничество. Потом, когда в одном номере жур-нала вышли две мои статьи, я ощу-тил себя в университете настоящей звездой! После окончания вуза мог продолжить работу в Москве, входил в топ-три обозревателей ноутбуков в России. Многие удивлялись, почему не захотел остаться. Но для меня это

чужая страна, Москва город хмурый, не по мне.

- Как складывалась Ваша карьера после возвращения в Казахстан?

- Пробовал наладить сервисный бизнес российской компании «АйТи» в Казахстане, но или опыта не хвати-ло, или знаний. Мне снова предло-жили вернуться в Москву, но я опять отказался. Затем стал сотрудником компании BIPS, широко известной в IT-кругах. Разрабатывал софт для операторов третьего поколения, от-туда ушел в свой бизнес. В 2006 году в Алматы создал группу компаний «Open technologies», куда теперь вхо-дит и основанная мною компания, ТОО «The one capital». Приятно, что наша молодая компания была отме-чена Премьер-министром страны. На прошедшем недавно Инноваци-онном форуме мы получили диплом, как «Лучшее инновационное пред-приятие».

- С какими проблемами столкну-лись, создавая собственную ком-панию? В частности, как решали кадровый вопрос?

- Проблему кадров решали просто. Нанимали студентов последнего кур-са, смотрели, что у них получается, как правило, потом брали на работу. Спонсировали олимпиады в универ-ситетах, сначала в Алматы. Сейчас у меня в штате 25 специалистов.

- Можете дать совет начинаю-щим инноваторам, исходя из соб-ственного опыта?

- Не опускайте руки, если что-то не получается. Нужно пытаться, искать варианты, не бояться рисковать. Ко-нечно, нужна финансовая поддержка, потому что деньги всегда кончаются, с каким бы капиталом вы не начина-ли. На этот случай лучше продумать, где, у кого и на каких условиях их за-нять.

Любой творческий человек хочет самореализоваться, лучше не дер-

ИННОВАТОР

Мои ночные кошмары были на тему того, что я проспал свой компьютерный кружок!

Когда в одномномере журнала вышли две мои статьи, я ощутил себя в университете настоящей звездой

68

№ 1

(01) 2

011

жать какие-то идеи в тайне, нужно их воплощать в жизнь.

- Работаете Вы много, а как пред-почитаете отдыхать? Хватает ли времени на личную жизнь?

- Люблю играть в настольный фут-бол, серьезно увлекаюсь сноубордом (фрирайд). Когда жил в Алматы, на де-вушек даже не смотрел, все свободное время уделял спорту. Сначала я прыгал с парашютом в Москве, но от сноубор-да адреналина больше.

Раньше я, честно сказать, и расче-сывался раз в месяц, но раз моя жена все-таки меня заметила, значит, вы-глядел не совсем плохо. Теперь она следит за моим внешним видом. От-мечу, что моя популярность среди де-вушек сильно возросла после фильма «Социальная сеть», но теперь у меня есть любимая супруга, и женское внимание мне ни к чему.

О проекте- Как родилась и в чем заключа-

ется идея проекта «Open Wi-Fi»?

- Я, как и любой айтишник, приходя в кафе и рестораны, всегда искал Wi-Fi. Чаще всего возникали определен-ные трудности: система то работала, то нет, официанты забывали пароли, уходило время на ожидание. Все по-нимали, что с этим нужно что-то де-лать, строить какую-то общую сеть. Удобней было бы везде использовать один и тот же пароль, единое назва-ние. И мы стали создавать сеть с но-выми параметрами. Теперь, включая свой ноутбук, iPod или iPhone, пользо-ватель может выходить в интернет без пароля, на экране сразу появляется так называемая «Welcome Page». Если у клиента уже есть оплаченный логин и пароль, то он получает доступ к вы-сокоскоростному интернету, или же у нас предусмотрен бесплатный режим со скоростью 128 Кбит/с. Этого вполне достаточно, чтобы, например, просмо-треть почту. Оплачивать услуги сети Open Wi-Fi клиенты могут посред-ством скретч-карт, банковских карт, SMS или наличными.

Для некоторых заведений у нас есть специальное предложение. Владельцы не любят, если приходят студенты, за-казывают чашку кофе и сидят по пять часов. Для кофеен мы предусмотрели промо-коды на 20-30 минут. Как они работают? Допустим, вы покупаете чашку кофе, официант дает вам бес-платный код на определенное время, если хотите еще посидеть в интернете, то купите еще чашку кофе или опла-тите платный доступ, с продажи кото-рого мы делимся с заведением прибы-лью. Это удобно для кафе и ресторанов

ИННОВАТОР

Мы стремимся, чтобы пользова-тели привыкали к качественному доступу Wi-Fi, а владельцы заведений были заинтересованы в сотрудничестве с нами

69

№ 1

(01) 2

011

и для пользователей. Кроме того, мы, а под «мы» я имею в виду коллектив «Астана Innovations», работаем с госу-дарственными структурами над тем, чтобы сделать бесплатным высоко-скоростной доступ на сайты Прави-тельства, министерств, акиматов.

- В Астане есть места, где новая сеть уже работает?

- Проект «Open Wi-Fi» уже начал дей-ствовать в ТРЦ «Керуен», «Сары-Арка», «Хан-Шатыр». Наши точки есть и в не-которых небольших кафе. В декабре мы планируем охватить сетью весь Левый берег: общественные места, городские парки, спорткомплекс, три больших стадиона, часть набережной и зано-во покроем Водно-Зеленый бульвар. В долгосрочной перспективе это будет вся Астана, а потом все гостиницы и кафе Казахстана.

Мы стремимся, чтобы пользователи привыкали к качественному доступу Wi-Fi, а владельцы заведений были за-интересованы в сотрудничестве с нами. Сейчас многие делают это своими сила-ми, неорганизованно, поэтому у них то трафик заканчивается, то сеть «зависа-ет» или не работает. Мы все эти пробле-мы готовы брать на себя и решать.

- Кто поддержал Ваши начинания?

- Где-то мы вкладывали свои сред-ства, где-то помогали государственные институты. Проект «Open Wi-Fi» про-шел бизнес-инкубирование в ТОО «Ре-гиональный технопарк Астаны». Мы получили грант на развитие биллинга. Биллинг – у каждого провайдера тот программный комплекс, который по-зволяет рассчитать стоимость услуги для клиента, дифференцировать скоро-сти, где-то давать бесплатный доступ, где-то лимитированный. Это то, что нас отличает от обычной, кустарной реали-зации Wi-Fi в заведениях, которые уста-навливают сеть своими силами. Сейчас проект успешно реализуется «Астана Innovations», и я этому очень рад.

- Сколько пришлось ждать и в ка-ком объеме была выделена помощь?

- Процедура от подачи заявки до полу-чения денег заняла около двух месяцев. Нам выделили около 1,5 млн. тенге. Мой совет начинающим предпринимателям: не обязательно гнаться за большими деньгами, государство, вложив в вас, бу-дет поддерживать вас не только матери-ально, но и так сказать, связями. И это даже важнее.

Сейчас мы находимся в таком пуле ин-новационных компаний, до которых в первую очередь что-то доходит. Хотя и у других есть реальная возможность полу-чить поддержку и финансирование. Это не какой-то закрытый клуб, где распре-деляют деньги только среди своих. Все честно и прозрачно.

- Сколько времени «вынашивали» проект перед тем, как сделать пер-вые шаги?

- Идея родилась года три назад. И если раньше я приходил к чиновникам и говорил: «Ребята, давайте сделаем это» и никто не проявлял интереса, то теперь, видимо, когда у всех появи-лись модные айпады, айфоны, уже по-другому смотрят на эту идею.

- Какие планы у Вас на будущее?

- Их очень много. Если говорить кон-кретно по проекту «Open Wi-Fi», то в каждом кафе, ресторане будет место для чата на бесплатной страничке. Здесь появится возможность написать отзыв, комментарий, пустить видео. Все это предполагается сделать в бесплатном режиме. В «Хан Шатыре», для владель-цев спецкарт, планируется бесплатный высокоскоростной доступ. Мы также будем запускать онлайн-супермаркеты, когда владельцы бутиков смогут бес-платно открывать виртуальные магази-ны, таким образом, потребитель, про-смотрев ассортимент не выходя из дома, сможет заказать доставку. Думаю, что все эти нововведения начнут действо-вать в начале 2012 года и, в принципе, все зависит от нас самих. Сейчас госу-дарство оказывает поддержку, остается только брать и делать.

Юлия ГУСАРЕНКО

ИННОВАТОР

Мой совет начинающим предпринимателям: не обязательно гнаться за большими деньгами, Государство, вложив в вас, будет поддерживать вас не только материально, но и так сказать, связями

70

№ 1

(01) 2

011

Биошурупы, системы навигации и наблю-дения за погодой, биобензин, лекарство от никотиновой зависимости, сенсорные мо-ниторы для слепых, коттеджи-айсберги… В последнее время никого не удивишь фразой «финские ученые разработали уникальный проект». Благодаря ставке на инновационные технологии, Финляндия за 10 лет добилась рекордного роста эко-номики (5,1% ВВП), побив все европейские показатели. Именно финский опыт взят за основу построения «Умного города» Астаны, а компания «Астана Innovatіons» создана на примере лидирующего миро-вого хаба «Busіness Oulu». В интервью с нами поделился богатым инновационным опытом директор «Busіness Oulu» Джуха Ала-Мурсула.

- Благодаря ставке на инновационные техноло-гии, Финляндия за 10 лет добилась рекордного ро-ста экономики (5,1% ВВП), побив все европейские показатели. Какими были первые шаги по выстра-иванию национальной инновационной инфра-структуры?

- Финляндия это страна, у которой мало природных ресурсов, нет нефти, газа, в основном это только лес. Люди – наш самый главный национальный ресурс, поэтому Финляндия долгие годы концентрируется на качественном образовании. Мы тратим на образование больше других стран и в нашем ВВП занимает большую долю продукция инновационного сектора с высокой добавленной стоимостью.

- На какие проекты (исследования) направляются государственные средства, а на какие - частные, есть ли четкое разделение приоритетов?

- Государство инвестирует основные средства в интел-лектуальный капитал. Кроме того, мы развиваем био-технологии, это очень развитая тема в университетах. Также мы учим людей предпринимательству. А вообще,

основная часть финансирования идет на научные на-правления. Причем государство никогда не становится 100%-ным участником проектов – доля государственно-го финансирования колеблется в пределах 30-70%, для нас важны деньги частных инвесторов.

- Главным партнером города Оулу является все-мирно известный концерн «Nokia». На каких усло-виях выстроено Ваше взаимовыгодное сотрудниче-ство?

- «Nokia» - очень важная компания для Оулу. Она и ее дочерние компании дают работу 4,5 тыс. человек в го-роде. Мы понимаем, что«Nokia» в условиях экономиче-ского кризиса переводит производство из Финляндии в другие страны, такие как Бразилия, Южная Африка, Китай, Мексика. Причина – высокая стоимость труда и ресурсов в Финляндии, уровень налогообложения и ло-гистика. Тем не менее, концерн не намерен полностью сворачивать производство в Финляндии

- Какова основная задача и функции Оулу на се-годняшний день, на чем сосредоточена основная специализация?


Джуха Ала-Мурсула:

«МЫ НАЦЕЛЕНЫ НА ОБМЕН ОПЫТОМ»

Фот

о: В

лади

мир

Шап

овал

ов

71

№ 1

(01) 2

011

- У нас есть университет, развивающий компетенции и профессионализм наших граждан. Также мы развива-ем экспертный бизнес – здесь проводятся специальные научные экспертизы. Ряд компаний работает в сфере инфраструктуры, в частности, в сфере электрификации, водообеспечения. В целом, во всех сферах мы развива-ем инновации. Около 500 человек в городе работает тес- терами – они проверяют новые программы и приборы на удобство, затем по их впечатлениям разрабатывают-ся поправки и рекомендации.

- Электроника и биотехнологии – основные на-правления работы вашего университета, планируе-те ли вы также взяться за изучение других направ-лений?

- Мы хотим стать развитым информационным горо-дом – и работаем в этом направлении. Кроме того мы развиваем фармацевтику.

- В Казахстане также утверждена государствен-ная программа, направленная на развитие инно-ваций и обеспечивающая финансирование инно-вационных проектов, знакомы ли Вы с ней, как Вы ее оцениваете?

- Я имел возможность посетить много стран – на Ближнем Востоке, Латинской Америке. Сейчас я в первый раз в Казахстане. Ваша страна особенная, сразу видно, что вы очень хотите реального инно-вационного рывка. Власть вни-мательно отрабатывает все про-цессы – образование, разработку новых идей и их внедрение. Идет модернизация всего общества. ГПФИИР – грандиозная про-грамма.

- В настоящие время меж-ду АО «Астана Innovations» и «Business Oulu» (Финляндия) достигнута договоренность о сотрудничестве в рамках бизнес-инкубирования про-ектов, в том числе в части по-лучения доступа к финским инструментам поддержки ин-

новационных проектов и оказания содействия в выходе отечественных перспективных проектов на внешние рынки. Каковы перспективы такой мо-дели сотрудничества?

- Мы думаем, что можем научить чему-то Астану, и сами можем чему-то научиться. У вас мы можем взять опыт инноваций в строительстве, а также в нефтегазо-вом секторе. Сами мы можем помочь в модернизации общества, внедрении технологий в образование и про-изводство. Мы лидеры в Финляндии по IT-направлению и готовы поделиться своими навыками.

- Как Вы думаете, какой период времени потребу-ется, чтобы обеспечить прорыв в плане внедрения передовых технологий в столице Казахстана и за-нять свое место в линейке «умных» городов мира?

- Сложный вопрос. Это невозможно сделать за корот-кое время. Надо отбирать подходящие для вашего горо-да технологии, внедрять их. Это сложный, очень слож-ный выбор. Я думаю, что вам нужно 5-10 лет, чтобы стать «умным» городом, если вы продолжите работать в таком же темпе. Это осуществимо.

- Вы и Ваши коллеги часто бываете в Астане – столице Республики Казахстан. Как Вы оценивае-

те развитие городской инфраструктуры, что на Ваш взгляд нуждается в доработке, а что может стать предметом гордости астанчан?

Астана движется в пра-вильном направлении. Для усиления эффекта надо начинать учить детей ин-новациям с детского сада, пронизывая ими затем всю систему образования. У ва-шего города большой по-тенциал, есть большая про-грамма индустриализации, подкрепленная ресурсами. Много стартапов, так что, думаю, можно добиться успеха.

Жанибек КАБИДЕНОВ


72

№ 1

(01) 2

011

NEWSINFOPANORAMA

JSC ‘Astana Innovations’ exists not for a long time. However, the company has already done a lot besides large-scale projects that you can read about in this magazine. There are the other projects, they are not so large-scale but highly significant as well.

PROGRAM ON TECHNOLOGY-BUSINESS INCUBATION LAUNCHED

The akimat of Astana announced the launch of the program on technology business incubation of projects in Astana.

Technology-business incubation is a process of rendering services to small innovative enterprises and innovators, ‘raising’ of new firms, assisting them in their activity at the initial stages of their development.

Technology-business incubation includes project management, development of business plans, preparation of project documentation, contact events, provision of office space, office appliances, laboratory complexes, business services (legal, accounting and translation services), attraction of investments, assistance in patenting, final research works, prototype work, conduction of tests and approbations (depending on the project), certification, licensing, etc. In other words, this is everything that concerns directly or relatively the incubation of a project of an entity of the innovative activity.

The applications for technology business incubation are received on the regular basis year-round. The Expert Council functioning on the permanent basis under JSC ‘Astana Innovations’ will consider the applications. Representatives of science, business, state bodies and others will be among the members of the Council.

The pool of projects will be formed every month. The projects are to be submitted for an external expertise and then for the consideration of the Expert Council. The decision on rendering services on technology business incubation and state support will be made following these procedures.

ASTANA + HACKERS + MARATHON = ASTANA HACKATHON

Our capital will host Astana Hackathon (24 hours marathon for web developers) on January 21-22, 2012.

The main idea of the event is to write a program, hack or application in 24 hours. The participants may choose the APL, technology and platform for

writing a program themselves. They are free to choose what to do for 24 hours. The organizers expect the participants to prepare a fully functioning creation for

the finals. The Hackathon will provide an opportunity to create something new, to finish something unfinished and long-forgotten and meet new interesting people and

colleagues. The winners will be awarded valuable prizes from sponsors. The most interesting battles are likely to happen at the Hackathon.

73

№ 1

(01) 2

011

WILL CHINA BECOME WORLD’S INNOVATION CENTER?

In accordance with the results of the recent sociological polls, China will become the world’s most innovative country in the next 10 years. 27% of respondents believe so. India follows with 17%, while the USA and Japan gained 14% and 12% of votes respectively.

Presently, the economy of China is ranked second in the world. It is not surprising as long as the biggest share of the consumer goods is produced in this country. The China’s success is not in a fewer number of researches conducted in other countries but in the fact that they are less successful. The statistics of the most successful innovations over recent years clearly demonstrates it. Regarding the current ranking, the USA now holds a leading position with 30% of votes followed by Japan with 25% of votes and China is third gaining 14% of votes.

NEW WAY TO CREATE NANOPOROUS

MATERIALS

The material has a potential for applying it in many spheres from water purification to chemical sensors.

It is necessary to have different components while producing porous materials. Small pores are left in the place of minor components after their removal. The creation of nanoporous materials was limited so far as it was believed that the minor component had to be connected throughout the structure. However, the new research demonstrated a much more effective, flexible method for creating porous structures called collective osmotic shock. The research conducted by scientists of the University of Cambridge showed how structures with minor components entirely encapsulated in a matrix can be made porous or so called nanoporous by using osmotic forces. The researchers demonstrated how nanoporous materials that were created as a result of a unique process can be used for development of filters capable of removing microscopic dyes from water.

‘Currently, it is an efficient filter system that could be used in the countries with limited access to safe drinking water or for removing heavy metals and industrial waste products from ground water,’ the researchers noted.

After having revealed the electronic advantages of molybdenite, researchers have now made the next step. A chip or integrated circuit confirming that molybdenite can be better than silicon in terms of miniaturization, electricity consumption and mechanicalflexibility was built in the

Laboratory ofNanoscale Electronics and Structures in Lausanne.‘We have built a prototypecombining from two to six transistors serially and proved that basic binary logic operations were possible and accordingly we can make a larger chip,’ LANES director AndrasKis explained.Molybdenite is equal to silicon in terms of its ability to amplify electronic signals with an output signal four times stronger than the incoming signal. This proves that there is a considerable potential for creating more complex chips,A. Kis says. ‘Taking graphene as an example, we can say that the amplitude is about 1. Being below this threshold the output voltage would not be sufficient to feed a second similar chip,’ he explained.Molybdenite has mechanical properties that make it possible to use this material for creating flexible electronics such as computers that could be rolled up or devices that could be affixed to the skin.

FIRST MOLYBDENITE MICROCHIP BUILT

INFOPANORAMA

74

№ 1

(01) 2

011

FIRSTHAND

Astana іs dynamіcally developіng cіty and іts іnfrastructure іs constantly developіng as well. Everyone who has been іn thіs cіty understands that Astana has brіght future ahead. The cіty admіnіstratіon body іs responsіble for all these іssues and strategіcally іmportant decіsіons on cіty development. In the іntervіew Deputy Mayor of Astana Yerlan Kozhagapanov told about the prospects of development of the cіty and recently establіshed structure JSC ‘Astana Innovatіons’. JSC ‘Astana Innovatіons’ іs a company that іmplements the іnnovatіve development strategy of Astana

«WE BUILD SMART CITY»

Mr. Kozhagapanov, no city of Kazakhstan has its own innovative development strategy. In this context, Astana can be called a pioneer of the country. What results will it bring in practice? What is the real demand for so-

called ‘innovationalization’ of the capital city?

Astana is real and this axiom does

not need to be proved. However, it is not enough for further development of the metropolis. It is crucial to

create such conditions that life and work in this city would be comfortable to the maximum. Though, this idea is relevant not only for Astana. The Program of Forced Industrial-Innovative Development has been adopted in the country and it concerns all the people of the country. The point is that Astana is a true pioneer. It is the city where the introduction of innovations has to be started from and then they will spread all over Kazakhstan.

How will the project on creation of an innovative capital be implemented? What did prevent you from implementing it before?

I cannot say that there was anything that prevented us from doing it. We just gradually introduce what was missing before. The basic Program of Forced Industrialization initiated by President Nursultan Nazarbayev provides for development in all directions to diversify the economy. In fact, the implementation of the Forced Industrial-Innovative Development Program is a way to build a new

economy and attract new investments. Kazakhstan is actively integrating into the global innovative space. We have reached the level when technologies play as significant role as development of raw materials recourses. This is an international practice and we are actively applying it here. Nevertheless, we have to remember that innovations are a process that requires involvement of as many participants as possible for a better result. In our case, the government sector undertakes all responsibilities, in particular, responsible ministries and departments were designated, necessary institutions and other structures were established. They are called on to introduce and develop

Yerlan Kozhagapanov:

75

№ 1

(01) 2

011

We just gradually

іntroduce what was

mіssіng before. The

basіc Program of Forced

Industrіalіzatіon іnіtіated

by Presіdent Nursultan

Nazarbayev provіdes

for development

іn all dіrectіons

to dіversіfy the economy

There are a lot of support tools at the national level such as investment agencies, innovative grants, agency for development of the local content and other mechanisms

industrial-innovative program at the national level. Though, it is only at the quasi-public sector’s level. After all we need executives at the places, those who will transfer it to the regions.

In this context, this idea was strongly supported by Astana Mayor Imangali Tasmagambetov. Thus, JSC ‘Astana Innovations’ was founded on June 19 this year. Its main goal is to systemize the opportunities provided by the state. There are a lot of support tools at the national level such as investment agencies, innovative grants, agency for development of the local content and other mechanisms. Though, there are projects that require several different support tools at once and our task is to ensure that those who need the support can receive it in one place. Put simply, we save time, money and nerves of the innovators. ‘Astana Innovations’ is a single mechanism combining all the instruments like a link between the Government and people.

You said that there were around 30 smart cities in the world. Which of them is an example for us?

We need to say that such concepts as ‘Smart Astana’ are the latest trends in city development. For instance, Amsterdam positions itself as a ‘smart city’. It has electronic stops, the system of remote service meters and other innovations have been

introduced in the city. Every city has its own image and configuration. We discussed the configuration of Astana for a long time and finally adopted our own configuration. To the point, as an example we took small and successful cities instead of multimillion megacities while discussing our concept. There are two such examples. These are Boston which is recognized as the Silicon Valley and small Oulu city in Finland with population about 230 thousand people generating the GDP of the city for the amount of around EUR 6 billion. For instance, Astana is a city with about 700 thousand people and it generates around USD 1 billion. We studied their experience. Thanks to innovations and conditions that were created in these cities the most intelligent people were coming there. Oulu reminds Kazakhstan because more than 100 ethnic groups are residing there. Therefore, taking into account the concept of this city we took cities of the West as the basis for our configuration. We have considered the history of their establishment, the ways they perform their present function of innovative business-hubs and now we combine and adopt it for

FIRSTHAND

76

№ 1

(01) 2

011

precious time and lives and health of people depend on it. This is a primary problem of ambulance service. The second one is ambulance crews and the level of their proficiency. Nurses are often on ambulance crews and they do not have enough experience to make

right decisions. The third problem of the sphere is communication. Healthcare workers cannot afford using mobile phones very often. The radios of ambulance cars have many disadvantages as well. First of all, it is a lack of direct communication with a specialist. Secondly, it is low quality of communication by radio

Every minute and every second of waiting for the ambulance arrival is precious time and lives and health of people depend on it. This is a primary problem of ambulance service

our concept of the ‘smart city’. As a result Smart-Astana project will be unique because it is not Oulu, Boston or Amsterdam. Our capital is different, its population, culture, world outlook, specific conditions and requirement are different. Therefore, during the

introduction of the best experience of many different cities we will have a unique project as a result. We have decisive advantage – we have many sources to learn from, technologies from West and well-developed Europe and all the best principles of rapidly developing Asian countries from East. We will use all these details while building innovative Astana.

As we know, you are currently

working on the implementation of three large city projects. What are their specifics?

The city is growing as well as the number of population and the number of tourists. Though, it is additional pressure on strategic enterprises and organizations of Astana. In this regard, jointly with the healthcare department of Astana and the city central ambulance station we decided that the first problem that needed to be addressed was the ambulance waiting time. Every minute and every second of waiting for the ambulance arrival is

which I don’t even want to comment on. In this regard, we proposed to study the international experience in this sphere. There two models of ambulance services in the world. The first is when a doctor comes to a patient, and second – when a patient comes to a doctor. For instance, in the USA a patient receives medical care when he comes to a hospital – i.e. the patient comes to the doctor himself. In our country we adopted more socially oriented European model, i.e. a doctor comes to a patient. We consider this model more acceptable as long as it saves time. Therefore, we proposed to introduce medical tablet PCs in this sphere. It is not an iPad or something like this. These tablet PCs are produced by a few companies in the world – in the USA and Japan. It has only three buttons. One of them is used to display a map of the city. An ambulance driver can type the address he looks for in the search bar and have the information about the route (to the point, the maps will be regularly updated). The second button is for direct communication with duty doctor excluding dispatchers. We are currently working on the idea of adding contacts of high-class specialists to the tablet PC’s contact list for a young doctor could have an opportunity to consult a specialist in case the patient’s condition is bad. This idea is still to be discussed with the healthcare department. Besides, the PC has a camera for online video communication and it will help when a crew has difficulties with making a diagnosis. The third button provides and access to different analytical reference books and other medical literature. The searching engine is structured – type a keyword to receive the information. The healthcare workers liked this idea and they put forward their proposals to upgrade the tablet PC. For instance, they suggested installing barcode software to scan barcodes of medications. It will allow to familiarize with the ingredients, instructions and indications for use. In other words, we want to apply the

FIRSTHAND

77

№ 1

(01) 2

011

advanced information technologies to help people. These tablet PCs are planned to be in use of several ambulance car crews in pilot mode in December. If this innovation is popular in Astana it will be introduced in other regions of the country. Certainly, they will be tested for around six months. After tests it will be possible to speak about the success of the project and its further funding.

Could you elaborate on the issue of financing? Who will fund the project and what the conditions are?

We decided that the pilot mode would be financed at our own expense. ‘Astana Innovations’ will support the project until our client – the healthcare department – is satisfied with its efficiency. The healthcare department will cover our expenses after the testing period is completed. Besides, we are not doing it on the credit basis as long as the modernization of hospitals is a social project.

It is known that ‘Astana Inno-vations’ also works on two large projects. What are they?

The second project is a school of

the future project that was developed jointly with our Finnish partners. It is a versatile idea that includes introduction of innovations in the educational process, methodology and transfer of information. The essential innovation is introduction of ID cards for school students. Presently, our school students do not have any identification documents that would contain important information and held monitor the attendance and academic progress. Therefore, a school student’s ID card which is basically an electronic card with chip will have all the essential information about a child such as name, age, school number, contact phone number of parents, blood group, etc. The card will serve as an ID card and means of payment for transport and food. It will also collect

important data of school student’s life such as the time when a school student comes to school and when leaves as well as academic progress. Children’s parents will receive SMS-notifications about all these things. Supervision of children is an important advantage of Kazakhstan’s participation in the global innovative space. The third our project is ‘Open Wi-Fi’. We have to ensure maximum access to information as any developed country. We learn from the experience of the most technologically advanced cities working in this sphere. The project provides for ensuring free wireless access to the Internet in public places of the capital – parks, entertainment and trade centers, nearby stadium areas. The point is that it will be free of charge and anyone willing to use the global network can have an access anywhere in the city. The project will be financed on a public-private partnership basis. ‘Astana Innovations’ is responsible for infrastructure and it also covers the main expenses. Our partners will take the responsibilities for ensuring internet traffic and service. The implementation of the ‘Open Wi-Fi’ project will provide internet and cover all left bank part of the capital this year. The right bank part of Astana will have this service in spring of the next year.

Probably, it may have a positive impact on investment attractiveness of Astana and on its tourist business…

The most important thing now is to receive and transfer information quickly. The world becomes mobile. Global movement of people and capitals is active now. They are in search of better and more comfortable places for development of their potential. Considering that Kazakhstan is an active participant of the globalization it shows that it has all necessary conditions for comfortable life, work, recreation and receiving of information. I think tourists and investors are not the only people who will appreciate the ‘Open Wi-Fi’ project. If the access points are free private entrepreneurs will be able to move their business partially into this virtual space and accordingly increase profits and benefit the economy.

‘School of the Future – Today’, ‘E-Ambulance’ and ‘Open Wi-Fi’ are most probably only startup projects of ‘Astana Innovations’ but what about long-term perspectives?

Well, startup projects are the most difficult part. Literally, we introduce all this from scratch and face many risks. I believe when we fulfill these plans our work will not be as complicated as at the initial stage. Certainly, ‘Astana Innovations’ has a plan on development of innovations till 2015 and till 2020 which it is under consideration nowIts main purpose is not just to make the capital of Kazakhstan a link between East and West and rapidly developing city where active globalization is taking place but build the City of the Future, Smart City. The point is that each innovation results in another innovation and sometimes several ones which will be useful in Astana development. These are security sphere, healthcare, education, business, service, transport and many others. Just imagine ‘smart bus stops’, ‘smart environment’, but it is not an issue to resolve at once.

Kamshat MARATOVA

FIRSTHAND

78

№ 1

(01) 2

011

Shigeo Katsu:

«INNOVATION IN EDUCATION WILL IMPROVE LIFE IN GENERAL»

Innovatіon іs a new mіlestone іn the development of any country and that they made a bіg bet on the way to becomіng a natіonal іnnovatіon economy. The maіn resource of the country should become a human capіtal - educated professіonals іn all areas. Cultіvatіng and developіng іts own competіtіve and hіghly traіned and have the task of modern scіence. The chіef іs the leader of Kazakhstan's new generatіon of scіence - Nazarbayev Unіversіty. Its rector Shіgeo Katsu talked «Astana Innovatіons» on the maіn achіevements and future successes of scіence and educatіon

INNOVATIVE EDUCATION

- Mr. Katsu, you worked for a long time in developed and advanced countries. Based on your experience, in your opinion, which innovation, including education, are required to Kazakhstan?

- To begin with, that innovation in general is a phenomenon of our everyday lives, and they may be present everywhere. In my understanding, innovation in the industrialized society - these are the methods of transition to a more advanced society namely in an industrial cross-section. Innovations in education can be regarded as a method that will improve the knowledge and use them for the life of society as a whole.

And as for the development of innovations in Kazakhstan, it is necessary to consider the competitive advantages of the country. It is important to use the historical advantages that Kazakhstan has always had it in the first place, mineral and hydrocarbon minerals

and agriculture. You need to focus on food production, which, based on available agricultural resources, may be one of the strongest competitive advantages. The geopolitical location of Kazakhstan in the center of a large continent also has a positive effect.

It should be noted that those industries in which Kazakhstan is strong - this is capital-intensive production that do not generate a large number of jobs. But on the other hand, capital-intensive technologies are taking innovations in terms of

technology. This also applies to other industries. There is an opportunity to diversify production. Through the diversification jobs are created, products that can be implemented in new markets. In this regard, in Kazakhstan can be very useful to what happened entry into the Customs Union, because this opens the market to 170 million. Thus, the implementation of the expansion of markets develops related industries.

You also need to develop internal regulatory framework,

79

№ 1

(01) 2

011

INNOVATIVE EDUCATION

Innovatіons іn іndustrіalіzed

socіetіes - are the methods

of transіtіon to a more

advanced socіety іs іn an

іndustrіal plan

customs regulation, ie All those tools that can later be used by the investors. Improving the investment environment, Kazakhstan can attract foreign investments, which bring both knowledge and innovation.

If we are talking about a systems approach, it must be said that Kazakhstan needs to develop the service market. That is, when the country's development and improvement of living standard there is a need for various services in the community and in dialogue with investors.

With the development of a broad market for a need for highly qualified specialists. Need to invest in education of the population to raise its level of professionalism. The Kazakh government begins to ponder the necessity of investing in science. Because only science can really budge personnel development.

- What contribution the Nazarbayev University brings to the development of innovations in Kazakhstan?

- Center of Life Sciences Nazarbayev University is currently engaged in nine projects in generative medicine, genomics, transplantation of artificial organs. For example, recently in our Cardiology center the operation was conducted to implant an artificial «pump» for the heart. This is exactly the same innovation, which did not exist before. There are design to implant an artificial lung. Also, there are projects for the treatment of cancer. If we talk about the work of the center of energy research, they primarily conduct developing of alternative energy sources. One example - the development of bio-film, which will collect solar energy and convert it into a technical energy. In nuclear power plasma materials are being developed. We also have projects in wind power. One of our major projects - Smart Grid («Intelligent Network»). This computer, which distributes the energy gathered from various sources, so that there is no overrun. We also have developed the calculation of demand for energy which will appear in the future.

Our School of Engineering has developed a project in southern

Kazakhstan, where there is a severe infestation of the soil. This project is cleaning the soil from chemical pollution. Until then, this technology was never used.

- What is the essence of the International Interdisciplinary Tool Center?

- Today, this center is not as

developed as the other two centers - the life sciences and energy research. The expediency of its creation is that there is no demand for research in one discipline, and several allied sciences. You will need different laboratories in order to achieve the same result. The Centre will undertake research accumulation, incorporating several of Sciences. We will open about 30 laboratories in various fields of science.

- What should I do to stop the «brain drain» from Kazakhstan and to attract to our country's best minds of modern science?

- The first thing to do - is to offer good conditions for research. In this respect, Nazarbayev University is already working. Some Kazakh scientists, we found and returned in the research centers already have a few employees who had returned from abroad. In addition, we employ the graduates of the program «Bolashak», which are engaged in research activities. You can also note that we attract foreign scientists to ensure that they conduct research in Kazakhstan. Thus we create a scientific base.

- In your opinion, what we need to make the technological breakthrough of the country to become actively innovate, as, for example, Japan, South Korea or China?

- Recently, it was noted that funding for science in 2012 in Kazakhstan will double. However, for example, in Japan on the development of science is spent annually 3-4% of GDP. Kazakhstan spends 0.2% of GDP. However, the GDP may be different. It is important to note that funding must be maintained permanently, enter into long-term contracts for

specific projects. The second point is an international level of project evaluation. For example, Nazarbayev University plans to join the international system of evaluation studies. Requires the so-called Peer review - evaluation study by scientists from several countries to determine how important this project. Should fund only the most important research. The third question - is the relationship between research universities around the world to share experiences. Fourth paragraph - this is the relationship between research, manufacturing and authorities.

- How do you see Kazakhstan after 10 years in terms of innovation?

- This is the concept of «applied science» - these are developments that will be applied in real life, they also develop, but to a lesser degree. We can say that after 10 years there will be a positive effect on the general development of science and the general development of Kazakhstan will be quite high, especially in medicine. But give science time. It may take much longer.

Irina SEMIBRATOVA

80

№ 1

(01) 2

011

ASTANA – SMART CITYThe presentatіon of the ‘Smart Astana’ (Smart Cіty) concept was held іn November. The project іs called on to promote development of the capіtal to a new qualіty level. The Astana Mayor establіshed JSC ‘Astana Innovatіons’ for the purpose of development of іnnovatіve future of Astana. Thіs structure has the establіshment of іts own іnfrastructure and launch of a process of masterіng new technologіes by the cіty organіzatіons and enterprіses as іts task and goal.

Initially, Astana was conceived not just as the capital, administrative and political center of the country but as a comfortable city as well. Famous Japanese architect Kisho Kurokawa put these concepts together when developed the Master Plan of Astana. During the first years of Astana with the status of the capital it seemed to be an impossible dream to make the city comfortable just as planned. Though, presently, the dream is becoming a reality. The presentation of the ‘Smart Astana’ (Smart City) concept was held in November and it was quite symbolic because it meant a new stage of development of the capital, it meant that what once was considered to be an illusion was becoming true.

A lot has been accomplished over 15 years since moving the capital. The housing fund of the city increased 3 times, a new administrative center was built on the left bank in Astana. Presently, the city possesses a well-developed transport infrastructure.

The new capital – Astana surprises its guests and city residents themselves with the immensity, defiant ideas and with the ways of realization of these bold ideas. The number of unique architectural projects that have already been implemented in Astana is so great that it would be enough for several others world capitals. The names of the architects who contributed to building the architectural image of the city are respected by those who know the modern architectural design thoroughly as well as by those who are really far from it. Now, it’s time to sum up the results of what has been done and unite them for achieving the main goal - creating a more comfortable city for Astana residents and its guests. The ‘Smart Astana’ project was developed for this exact purpose. It is aimed at complex modernization of the city infrastructure. This project will allow to ensure modern life quality by means of applying innovative technologies that provide for economic and

environmentally sound use of city infrastructure systems.

The ‘Smart Astana’ concept includes such models of European cities development as ‘Smart Economy’, ‘Smart Governance’, ‘Smart Environment’, ‘Smart Living’, ‘Smart People’ and ‘Smart Mobility’.

The city akimat will have to do great work in order to put together all separate control mechanisms of the municipal services. Special structure JSC ‘Astana Innovations’ was established for this purpose. The main goal of this structure is to establish its own infrastructure and launch a process of mastering new technologies by the city organizations and enterprises.

There are hundreds of enterprises of different ownership forms functioning in Astana, there are kilometers of engineering networks that consume large amounts of energy. Significant changes took place over the independence years.

INNOVATIONS IN ACTION

81

№ 1

(01) 2

011

Formerly, the city administration had to think how to provide Astana with heat and electricity but now when the city infrastructure reached a certain level of its development the top officials of the city have a little bit different tasks – they have to think how more effectively manage the present recourses. It is impossible to fully replace all housing and utilities, engineering networks right away but using new technologies we can essentially reduce the risks of their operation time. For instance, in case of switching all utility networks to digital technologies the public utility service workers of Astana will have an

opportunity to timely react, prevent and minimize the consequences of emergencies. Besides, the systems of ‘intellectual’ electricity and heating networks that allow to significantly reduce the losses of electricity

and improve the work of the city’s centralized heating can be very useful for Astana taking into account its unpredictable and even severe winter climate.

As the international experience shows, the process of development of ‘smart’ cities has three stages. The first stage lasts around three years and includes use of simple management measures – strengthening of control over consumption of recourses, using more flexible tariff policy and it leads to reduction of consumption of the main types of recourses. The second stage includes active introduction of new management technologies in

different spheres of the infrastructure – water and heating supply systems, energy, street lightning and transport. The most difficult and long-lasting stage is the third one. This stage lasts around eight years and it includes

the involvement of the city itself in creating a ‘smart’ city. In particular, it means that the people living in the city are involved in the process. The city will never become truly ‘smart’ without its citizens being really smart and thinking of how much heat and electricity they use, how much waste they make and how it is dangerous for the environment of the city.

As a result of the implementation of the ‘Smart Astana’ concept we will have more centralized and quick management of the city infrastructure, increase and improvement of the quality of housing and utility services, renewed utilities network, increase of security of living in Astana, new types of social programs such as more affordable and high quality education, healthcare, social protection of people. The project is planned to be based

on the establishment of information communications system – network. The network will serve as the basis for all expected innovations, services and products. It is also the most costly part of the project. This issue is expected to be resolved through attraction of investments. In this regard the heads of JSC ‘Astana Innovations’ propose all interested in the project people and organizations to submit their business ideas and projects that can be implemented within the framework of the ‘Smart Astana’ concept.

As a result of the іmplementatіon of the ‘Smart Astana’ concept we wіll have more centralіzed and quіck management of the cіty іnfrastructure, іncrease and іmprovement of the qualіty of housіng and utіlіty servіces

INNOVARIONS IN ACTION

82

№ 1

(01) 2

011

Deputy Prime Minister - Minister of Industry and new tehnologies of the Republic of Kazakhstan:Aset Isekeshev:

- The national innovation system mostly depends on the innovative processes in the regions. Thus, Astana as a project of our President just has to be innovative. Being the main city of the country, Astana has to become a point of attraction of advanced technologies and an example for other regions. We are glad that Astana was the first to announce about its systemic innovative approach. I am confident that the Smart Astana concept will contribute to development of advanced technologies, service and technology economy and knowledge

economy. Astana needs advanced technologies to be introduced in such spheres as engineering, construction, housing and utilities system, public services, business services, healthcare, education. It is worth noting that innovations are important for science centers as well as for the creative environment, activity of innovators and for establishment of a center of attraction of talented people from all over Kazakhstan.

The Smart City concept has a special importance for innovative economy as long as it improves living conditions of people. These are the transport system, environment, security, mobile service, etc. Secondly, it promotes innovative activity of the population. It is called on to become a great impetus for forming an information system in Astana and will promote development of projects of “smart” cities in other regions of the country. The innovative policy of Kazakhstan is a clear and consistent policy of our

President who has emphasized the necessity to introduce and develop innovations in all spheres, not just in industry. A lot has been achieved within the implementation of the State Forced Industrial-Innovative Development Program over the last two years. In particular, the Nazarbayev University and the science center were established in Astana. This is a significant innovative project aimed at forming of a center of knowledge, inventions and intellectual ideas in Astana. The plan on development of the Information Technology Park in Almaty was approved at the session chaired by the President. On the instruction of the President, the draft Law “On industrial and innovation policy” was developed this year. It provides for a number of amendments to the current legislation to support scientists, innovators and innovation business in whole. It should be noted that innovation grants are allocated under unprecedented support of innovators and over 600 applications have already been received.

Minister of Communications and Information of Kazakhstan Askar Zhumagaliyev:

- Dear participants of the conference! It is impossible to implement the Smart Astana project without information and communication platform and its components. Speaking of the telecommunication sector, it should

be noted that the sector is rapidly developing. It is evidenced by specific figures such as the number of subscribers and Internet users. Presently, the number of mobile network subscribers increased 137%. It means that every citizen of the country has a mobile phone, and many of them have several ones.


83

№ 1

(01) 2

011

The number of Internet users has exceeded 41% and regarding Astana the percentage of Internet users is 47. We are introducing digital television which is planned to be launched in Astana as early as the first quarter of 2012.

The main task set by the President of Kazakhstan is to provide every family with an opportunity to use telephone communication and internet. We are striving to fulfill this task. The tariffs are annually reduced and the current

year is not an exception. We managed to reduce the tariffs of mobile operators for on-net calls by 33% and tariffs for Internet-content – by 20%. This year, the wholesale Internet access was 65% cheaper and the subscription fee – 8% cheaper. Speaking of the Smart Astana project, we can state that presently the citizens of the country have an access to 13 online services within the

E-Government program. We continue developing another 7 services. We have already implemented an interesting project that, we hope, will be popular with the city residents – paying utility bills via Internet portals.

- Astana is a dynamically developing city. There is a number of figures that clearly demonstrate its rapid growth. The volume of the GRP made KZT 865 bln in the first half of the year which is 7.9% of the GDP of the country. The volume of industrial production made USD 910 mln and it is a 20% increase compared to the last year. Regarding the investments into the main capital, they reached KZT 409 bln in ten months of the current year and it was 29% more than the last year’s figures. The volume of commissioned housing made 1400 thousand sq meters this year. The economy of the city is growing and comparing the volume of construction of different years it should be said

that it has increased 6 times over the last 6 years. The share of the other services in the GRP of the city is 35.5%. These are the enterprises of hotel, restaurant, financial business and banking services. Astana has been successfully implementing a program on social and economic development since the moving of the capital. Besides, it should be noted that the city environment has a great impact on us even against our will. It means that we have to develop a plan how to make our city more prosperous taking into account and managing people’s potential. We are fully aware that the world is changing …

The cities are changing and those who take the decisions on city management can use the old systems that inevitably lead to slow decline or can look for a new impetus for

development and new quality of life. In most cases, the old methods are not applicable. It is impossible to address a problem of the 21st century using knowledge of the 19th century. It is evident as long as the dynamics of work and the global urban system have cardinally changed. Therefore, our main task in the days of cardinal cities transformation is to strive to make the capital city technically equipped, intellectually developed so that its development could be based on technological decisions. The “Smart Astana 2011” project was developed in order to fully realize and understand the ways of the city’s further development. Presently, the introduction of several pilot projects in the healthcare and education spheres serves as practical steps towards the implementation of this project. These projects meet all the requirements of a “smart” city. We plan to launch these projects as early as the end of this year.

Mayor of Astana cityImangali Tasmagambetov:


84

№ 1

(01) 2

011


CITY OF THE FUTURE – TODAY

Implementation of a new stage of Astana development which is the main purpose of the ‘Smart City’ concept is scheduled for several decades. However, JSC ‘Astana Innovations’ has already begun implementation of three pilot concept: ‘School of the Future – Today’, ‘E-Ambulance’ and ‘Open Wi-Fi’ within the ‘Smart Astana’ concept. It is worth noting that all of the three projects are socially oriented. These projects are designed to make Astana more comfortable for living.

The ‘E-Ambulance’ project aims at equipping the municipal ambulance service with special medical tablet PC with functions necessary for doctors,

85

№ 1

(01) 2

011


JSC «Astana

Innovations» resumes

the children's drawings

competition «Children

of Smart Astana».

Yerlan Kozhagapahov,

Deputy Mayor of Astana

personally awards the

winners

nurses and drivers. The number of essential functions is three.

The first is GPS-navigation for ambulances. The relevance of this option is undisputable. Astana is actively building up and developing, it also has a number of disadvantages such as renaming of the streets, constantly changing house numbering and as a result, the ambulance drivers cannot find the right address very often. Just click the button and a tablet PC will display a map of the city on the monitor. In case the address needs to be specified, the driver will be provided with the information about the shortest route.

The second function of the tablet PC is an opportunity to directly communicate with duty doctor excluding dispatchers. Presently,

ambulance car is equipped only with the radio so that in case the ambulance crew wanted to establish contact through city channels it would not be able to do this due to absence of these channels at their disposal. It will be possible and easier to do it by means of tablet PCs. Besides, the opportunity to have online video connection with duty doctor is developed now. It will help when a crew has difficulties with making a diagnosis.

The third advantage of the tablet PC is electronic medical reference book that will help ambulance crew define which medicine has to be prescribed and what the volume this medication is needed for a patient. The search system of the reference book works by key words or diagnosis. These tablet PCs will be in use of 30 ambulance car

86

№ 1

(01) 2

011

crews in Astana in December. In future all 64 ambulance cars of the city will have them at their disposal.

The second project is called ‘Open Wi-Fi’. It provides for ensuring free wireless access to the Internet in public places of the capital – parks, entertainment and trade centers, nearby stadium areas. The implementation of the ‘Open Wi-Fi’ project will provide internet and cover all left bank part of the capital by the end of the year. JSC ‘Astana Innovations’ plans to complete

network will be developed for school students. The network will have electronic textbooks and timetable. Parents will have an access to the network which allows to see what classes their child is having at the moment. Moreover, school students will be able to personalize their pages in this social school network – add photos, videos, contacts and leave comments. Though, they will not be technically able to access the network during the classes. The program will be blocking personal pages of children in lesson time to prevent children’s distraction from lessons. It also worth noting that this social school network has been developed by specialists of JSC ‘Astana Innovations’.

PETRI KARINEN, Senior Advisor for Business Development of ‘Business Oulu’ company which implements the ‘Schools of the Future – Today’ project jointly with JSC “Astana Innovations”

Mr. Karinen, what is your impression of the process of the project implementation?

It is positive! Jointly with ‘Astana Innovations’ we will consider the methods that can be used in Astana as well as the steps and actions that have to be taken within the framework of the project

It also worth notіng

that thіs socіal

school network has

been developed by

specіalіsts of JSC

‘Astana Innovatіons’

providing internet to the right bank part of the city in spring of the next year.

The third project of JSC ‘Astana Innovations’ – ‘School of the Future – Today’ is implemented jointly with our partners from Finland – the administration of Oulu city in secondary school No.54 in Astana. Presently, the specialists of JSC ‘Astana Innovations’ jointly with Finnish partners conduct necessary researches for developing recommendations on optimization of the education process. It should be noted that the main task of the

project implementation is ensuring security of the school students. Currently, school students practically have no identification documents that would include information about a child, his or her parents and their contact numbers. Therefore, it is planned to introduce a school student’s ID card within the implementation of the project ‘School of the Future – Today’. The ID card will contain all necessary information such as name, last name, age, school number, home address, parents’ telephone numbers, blood group, etc. The card will serve as an ID card, means of payment for transport and food and collect important data of school student’s life such as the time when a school student comes to school and when leaves and education progress. Children’s parents will receive SMS-notifications about all these things. The schools will be equipped with special turnstiles that have to clock a child’s learning time. Besides turnstiles, the schools will be equipped with intelligent video surveillance systems and fire-extinguishing systems. A special social


87

№ 1

(01) 2

011

facial recognition system, fingerprint identification technology, hand vascular pattern recognition system, iris identification technology, DNA. We provide different identification methods depending on the needs of a department, organization or state government body. We also offer intelligent video surveillance system as well as the perimeter intrusion systems including special turnstiles.

The biometrics system is a facial recognition method. This system can replace the pass entry system existing in many organizations where ID cards are required. The introduction of this system can essentially ease the work of different organizations. A person just needs to be in the camera capture zone and the system will scan and identify the face and open the door or turnstile. It only takes 0.5 to 2 seconds. This is just one example of the facial recognition system application in a company. Another example is South Africa where the facial recognition is used at the national level. The cameras are installed in the streets or other public places where by means of these cameras mass facial recognition is conducted in order to detect people on the wanted list. As I have already mentioned, the intelligent video surveillance system provides multifunctional control including detection of multiple people tailgating, detection of objects such as packages, luggage, and carts that are left unattended for a specified period of time and sound alerts. All of these methods can be combined in one complex solution to ensure public safety as it is done in Hong Kong, in particular. It is possible to track the movement of people starting from their arrival in the airport till boarding. Thus, it is possible to ensure quite high level of public safety by means of combining the platforms of biometrics and intelligent video surveillance.

DR. EBERHARD BLUEMEL, the Director of the Division of Virtual Development and Training of the

implementation. Representatives of ‘Astana Innovations’ already visited Oulu city and now we arrived in Astana to familiarize with the existing opportunities and the conditions that were created for implementation of this project. We have already launched the first project in the sphere of education – ‘Smart School’. It is launched within the ‘Smart City’ program and we have successfully worked on it for several months.

Do you think it is possible to implement such large-scale concept as ‘Smart Astana’ in a city with worn-out utilities?

I believe, it is possible. We need to look forward to the future regardless of the past in order to introduce such large-scale innovative projects.

How many years do you think the implementation of the ‘Smart Astana’ concept will take?

I think I do not have a certain answer now. The steps have to be carefully chosen and taken gradually. The point is that many infrastructural and innovative facilities are to be constructed to make Astana ‘Smart City’. The infrastructure that Oulu city has now was not built in one decade. We started working in far 50-60s of the last century. What Oulu city can boast of now is the result of 40-50 years of long work. Though, I want to say that if such work started in Astana now the result of the work would be seen in the city in several years already. Moreover, it is certainly going to have a positive impact on the quality of life of the whole city.

VLADIMIR LOBANOV, the repre-sentative of the NEC Corporation for the CIS

Our company wants to offer a public safety solution that has been already implemented in Japan, Hong Kong and Finland. This is a biometrics system that includes

Fraunhofer Society’s Production Technology and Automation Institute

Our company helps our partners to create three-dimensional rooms. The rooms are projecting three-dimensional measurements so that people could feel like in virtual reality being in such rooms. Thus, a person can virtually be in a city of future thanks to this effect of three-dimensional measurements. A person can see things that will yet be created in 3-5 years.

The effect of three-dimensional virtual reality is achieved because of special glasses and sensors that a person takes on in the room. Thus, people fully sink into virtual reality.

One of the advantages of such rooms for people is an opportunity to virtually test equipment or learn how to work with devices that are yet to be put into service. For instance, people can virtually assemble or take a car apart or operate a machine.

Jointly with JSC ‘Astana Innovations’ we are working on establishment of a center on introduction of three-dimensional technologies for further work of the company with its potential clients in different spheres including infrastructure, town planning, engineering, agriculture, medicine, etc.

Maksim KOZIN


88

№ 1

(01) 2

011

Meder Maselov:

«WE WILL ENCOURAGE PEOPLE TO THINK ORIGINALLY» Astana as the youngest and the most developed cіty of Kazakhstan requіres іnnovatіons fіrst of all. The specіal economіc area represented by «Astana іs a New Cіty» and JSC «Astana Innovatіons» was formed іn order to make the young capіtal self-suffіcіent and comfortable for lіvіng. The purpose of actіvіtіes of the above economіc area іs іnnovatіve development of Astana. Meder Maselov, Head of the Department (SEZ) was іntervіewed by our magazіne and gave some іnformatіon about the actіvіtіes, whіch are performіng іn order to make Astana one of the top thіrty world capіtals.

Q: Meder Hamidullaevich, please tell us how the idea about creation of SEZ «Astana is a new city» and JSC «Astana Innovations» have appeared? For which purpose the companies were formed and what challenges are they facing?

A: As you know, the main policy document in Kazakhstan as on date is a State program of forced industrial and innovative development of the country. However, the capital Astana is a young city and industrial sector is still developing. Therefore, the government of the country and Akim of the city decided to develop construction sector and innovative production in the young capital. For these purposes a special economic area «Astana - жана қала « was established based on Act issued by

President of the country. Projects are implemented in the construction industry, tax and customs privileges are granted within this area. There are also other special legal regimes in respect of building owners constructing building at the territory of the Left Bank. Industrial park of Astana located within the city is developing as well and have the total area of about 600 hectares. The whole infrastructure is already formed, a number of operating factories produce goods for more than 40 million tenge per year. It goes without saying that no large metallurgical steel production plants to be constructed in Astana.

Thereby government of the country and akim of the city decided to form JSC «Astana Innovations», which will be the tools' integrator for innovators

support. It is planned to implement a number of social projects in the fields of health and education this year. Free access to Wi-Fi networks will be set up in order that this platform would be the basis of main services for residents and visitors of Astana. Akimat of Astana is implementing currently some projects in industrial park; many of them have an innovative framework. Many companies belong to small and medium businesses, but we also monitor to make them meet the requirements of modern technology. Such industrial giants as the locomotive plant «General Electric» started operation last year; production of passenger cars «Talgo» jointly with the Spanish company and a number of other productions will be put into operation this year. Based on it we can conclude that when the

INNOVATIONS & INVESTMENTS

89

№ 1

(01) 2

011

above enterprises will be completed, start running and achieve the design capacity, it will provide a powerful impulse for economy of the country and for the city in particular. Operation of large industrial enterprises will result to formation of small businesses, suppliers of service parts, services, etc. Both the above practice and replenishment of municipal budget will stabilize economy of the city.

The issue regarding privileges and benefits for industrial giant plants is clear. And what kind of support is available for small businesses? Which of them can count on the support of akimat?

A: Some programs have been accepted at the governmental level that allows one and all businesses to get support. These programs are: «Road Map of Business 2020» and SEZ benefits. Instruments of state support if well-handled will significantly facilitate the business formation; reduce the credit load up to the exemption from some taxes.

Which projects are the most interesting to you from point of view of innovation policy?

Astana is focused on innovative production. In this regard, akimat of the city identified some measures to support innovators, people who want to start their own business and implement something new. These instruments are: business incubation starting from idea, assistance in searching and attraction of investments, technology transfer, patenting and further organization of production in the industrial park, which has all required infrastructure. The state has constructed all roads, electrical power. These factors provide good basis for fast and dynamic development of business. Thus, ideal conditions for doing business are created in Astana.

Construction is one of the most important trends in the

industry of Astana. Shopping and entertainment complex «Khan Shatyr» is one of the most vivid examples of architecture. Could you give some more examples?

Development of Astana is under tactful guidance of the Head of State. In this particular case SEZ provides additional form of investor’s stimulation. Based on it each investor can take advantage of exemption from taxes, customs duties or use special migration regime in respect of manpower. All these things make Astana attractive for investments. Currently we can observe development of such projects as «Khan Shatyr,» which is already functioning, «Abu-Dhabi Plaza,» the first line of light rail trams, all infrastructures will work for the city's economy and will attract further investment as well.

What is the situation in Astana with attraction of investments for innovative technologies? How many major financial institutions are willing to invest in innovative projects in Astana?

Implementation of innovative projects should not be limited to a single territorial unit. This is a global process and it is very important to exchange information and support tools. The same situation is with financing. Finances are not concentrated in one hand. There are a number of venture funds, investment companies that knowingly risk by funding innovative projects. It is already a proved fact that every dollar invested in an innovative project brings $ 10 profit but it takes much time. Only 2 innovative projects out of 10 will be developed and profitable, while the remaining 8 run risk to become economic inappropriate. But these two successful projects will bring investors much higher returns compared to traditional financial instruments. Therefore, we collaborate with different investment companies.

In 2012 we are planning to establish our own venture capital fund on the basis of JSC «Astana Innovations».We are very active in cooperation with U.S. where supporting venture funds are developed and tested in such universities as Massachusetts Institute of Technology (MIT) and Harvard, which have been functioning for centuries. I.e. Astana SEZ interacts with those countries and organizations which have experience in this area and know what to do. Thus, we are transparent and belong to general system of innovation. We are constantly exchanging the information and projects. I think that such model of our innovative venture development will allow us to achieve success.

In your opinion what will be the future of the concept «Smart City» in Astana that will make the city a comfortable and technologically «advanced» place? What are our chances to be among the top 30 world capitals?

The concept of Smart Astana is the ideology, which should be guidance both for urban services and private companies existing in the city. Progress does not stand still, we are constantly developing, we find something new, implement new technologies and finally we will achieve the goal. We are planning to form a smart economy, make life easier and make services available to our citizens. Accordingly, we will encourage people to think originally implement new technologies. City administration will do their best to build high-tech smart city.

Irina SEMIBRATOVA

It іs already a proved fact that every dollar іnvested іn an іnnovatіve project brіngs $ 10 profіt but іt takes much tіme

INNOVATIONS & INVESTMENTS

90

№ 1

(01) 2

011

Scіentіsts of the capіtal always had some good іdeas about the new іnventіons and developments but not always they could realіze them. Many of such developments had іntentіon to save one or other resources, but lack of fіnancіal support requіred for іts іmplementatіon was the maіn problem. Now the sіtuatіon has changed fundamentally and scіentіsts of Astana have a chance to іntroduce theіr іnventіons іn everyday lіfe. The cіty admіnіstratіon represented by «Astana Innovatіons» іmplementіng thіs program іs ready to provіde fіnancіal support to іnnovators and help them to develop theіr know-how.

The funds are allocated for thіs purpose, consultants are іnvolved and the most attractіve from the perspectіve of busіness projects are placed іn іncubators. The above process іs called the busіness іncubatіon. In October of the current year the technologіcal busіness іncubatіon of іnnovatіve projects іn JSC «Astana Innovatіons» has been started and іt іs

one of the maіn actіvіtіes of the company.

BUSINESS IS TAKEN UNDER THE WING

BUSINESS INCUBATOR A to Z

Let's determine and understand the exact meaning of the terms. So, business incubator is a structure providing the favorable conditions for formation and efficient operation of small innovative (venture) firms.

The domestic business incubators provide the following services to the companies:

- Counseling and networking between the client companies and professional advisers in the business services;

- Training (including training in other companies), raising the competence level of managers and specialists;

- Human Resource Management (search and recruitment of main specialists);

- Organizing of intranet measures and business exhibitions to assist young companies to establish contacts and develop new business;

- Support of young companies in establishing of good relationships

with the major companies in order to introduce their technologies or sale the goods;

- Contacting with the potential investors;

- networking to solve the technical issues and engineering support with usage of own recourses;

- Arrangement of office infra-structure (premises, furniture, office equipment, computers, internal network, external communications, Internet access, conference rooms, etc.);

- Access to specialized equipment in the business incubator, laboratories of universities, research institutions or in other places;

- Legal and accounting services.Thus, using the services of

technology business incubation the entrepreneur can focused on the main goal, namely how to start production (services) and enter the market. The team of the business incubator (administration, experts, and con-

sultants) assists in solving of other problems. It helps the entrepreneur to find «the own character» and own place in the existing market, represents its interests, form the concept of advertising.

Technology business incubation assistance presupposes consulting and providing the facilities and equipment for the initiators of innovative projects at no cost what is one of the key levers of state support of innovative activity in the world. The reasons of it as follows:

1) The initiators of innovative projects do not have funds to pay for business incubation at market value in the first stages of its implementation;

2) There is no proper motivation for employment of innovative activity because the risk of innovation projects is rather high as well as requirements of own investments.

At present JSC «Astana Innovations» has the capacity to provide services on innovative projects in accordance

91

№ 1

(01) 2

011

with the rules of technology business incubation.

There are two stages for imple-mentation of business incubation program.

The main objective of the first stage includes measures for collection, analysis and selection of innovation projects received in business incubation.

JSC «Astana Innovations» conti-nuously forms the portfolio of innovative projects to provide it to the Advisory Board. It is a permanent collegial body which studies and selects the best applications for technological business incubation.

Depending to the verdict issued by the experts, the prospects of the project is determined for further commercialization and decision is taken about business incubation of the project. When Advisory Board approves the project, JSC «Astana Innovations» and innovator / entrepreneur sign the contract. For further development of the approved project JSC «Astana Innovations» and the involved parties providing services at the expense of JSC «Astana Innovations «start their activities in accordance with the above contract.

The second stage is implementation of innovative projects selected and approved during the first stage.

The above steps will allow entrepreneurs / innovators selected for business incubation to focus on a project itself, forget about auxiliary works (accounting, legal issues, etc.) and complete the preparatory stage required for getting of financial support from investors (license, certification, tests, etc.).

The maximum period of technology business incubation of innovative project is 24 months. During this time the innovative project shall either enter the level of payback period of business or to be recognized as unpromising. The basis for evaluating of its effectiveness is correlation of successful and uneconomic projects. Financial support of TBI of innovative project may be terminated if the

project cannot be implemented due to reasons beyond the control of the applicant and JSC «Astana Innovations».

Such measures as round tables, seminars and lectures on innovation management and project management basis are organized regularly in technology business incubator. Local and international experts are involved in this process. The special office of incubator is continuously available. It has all means required for negotiations, discussions of ideas for their further implementation.

Technology business incubator has the high-speed Internet in Kazakhstan as well. Data transfer rate is 120 Mbit / sec.

Over 6 round tables and 3 lectures took place in the technology business incubator JSC «Astana Innovations».

Since October 2011 Advisory Board has selected 5 out of 32 competed innovative projects for technological business incubation in 2012.

In addition, it should be noted that «Astana Innovations» decided to attract just one expert organization to conduct an independent assessment of innovative projects received for the competition. It will help to accomplish the tasks for the technology business incubation of innovation projects well and fast.

Expert companies engaged in research, scientific research and engineering activities at the territory of the Republic of Kazakhstan were analyzed. Most of these companies are highly specialized companies in the field of scientific and technical activities in a particular sector of the economy. The expert companies engaged in scientific and technical activities in all sectors of the economy were found as well.

Finally one expert company was selected providing services in areas of expertise of scientific and technological level of the project in all sectors of the economy, namely JSC «National Center of Scientific and Technical Information».

It also should be noted that ratio

of applicants by legal status, the individuals and legal entities are as follows:

Besides, the projects participated in the contest of innovation projects were analyzed and distributed by industries:

The diagram shows that the most of the projects (13 projects) belong to IT-technology .Other projects are distributed as follows: 12 projects in oil and gas industry, processing and recycling of waste; .4 and 3 projects in the construction and energy sectors correspondently.

BUSINESS INCUBATOR А to Z

63 %

38 %Individuals

Legal entities

Ratio of applicants

Number of projects

13

4

3

12

IT Construction

Energy

Other projects

92

№ 1

(01) 2

011

Kairat Akhmetov:

«NEVER STOP TRYING, SEARCHING and RISKING»Kaіrat Akhmetov іs one of those people who are called self-made man. He іs young, moderately ambіtіous and obvіously talented (though, he modestly denіes thіs fact). He іs also an іdeologіcal іnspіrer and technіcal dіrector of ‘The one capіtal’ company that he founded іn 2008. K.Akhmetov had been a well-known fіgure only іn the IT іnnovators communіty of Astana untіl recently. Mr. Akhmetov became popular thanks to one of hіs projects – ‘Open Wі-Fі’ that would be іmplemented by JSC ‘Astana Innovatіons’. The maіn purpose of the project іs to establіsh a network of wіreless іnternet access all over Kazakhstan.

PersonalityWere you interested in your future

profession when you were a child?I was. My father was an engineer, he

often took me to his work. I was three or four years old when I first saw a computer in the university where he worked. I used to receive programmable calculators and had a gift for mathematics since early childhood. We did not have a computer at home, but my friends had and I was a member of different computer hobby groups. My nightmares were about oversleeping my computer hobby group.

What was the most difficult part of your education or it was coming natural to you?

The physics department put me back into my place. Despite the fact that I was a prize winner of international physics Olympiads I had all A marks except for two B marks in physics after the first term. I found a job and started working in the middle of the second year. My dream came true – I became an observer of hardware. People brought me new laptops, I tested them

and evaluated their functionality. There is a leading computer weekly publication “Computerra” in Moscow. This company had a vacancy of a news editor. I applied for the position and was hired. Though, I continued to write forum posts and helped people with advice. Then, around New Year’s Day, my deputy chief editor called me and offered cooperation. Later, when two of my articles were published in one issue of the magazine I felt like a star. After graduation I could continue working in Moscow, I was one of top three observers of laptops in Russia. Many people were surprised that I did not stay there. But it is a foreign country and Moscow is a somber city.

What problems did you have establishing your own company? In particular, how did you address the personnel issue?

The personnel issue was resolved simply. We hired undergraduates and depending on their work results we gave them permanent jobs. We sponsored Olympiads at universities in Almaty. Now I have a staff of 25 professionals.

INNOVATOR

93

№ 1

(01) 2

011

Can you give some advice for amateur innovators based on your own experience?

Do not give up in case of a failure. We need to try, seek after our goals and dare to risk. Certainly, the financial support is important because it does not matter how large your capital is when you begin but you will run out of money anyways. Therefore, you better think about it beforehand, where to borrow and on what conditions.

Any creative people would like to realize their potential and it is right not to hide good ideas but materialize them.

About projectHow did you come up with an

idea of the ‘Open Wi-Fi’ project?Like many other IT specialist when I

went to a café or a restaurant I needed a Wi-Fi access. Mostly I had problems with it such as the system was not working stably, waiters usually forgot passwords and it usually resulted in a waste of time. Everybody understood that this problem had to be resolved and common network was to be created. It would be really convenient to use the same password and name everywhere. Thus, we started to create a new network with new parameters. Now, turning on a laptop, iPod or iPhone a user may connect to the internet without a password and a device displays so-called ‘Welcome Page’. If a user already has paid-up login and password he or she is provided with high speed internet or there is a free access regime with limited speed – 128 kbit/s. It is actually enough for checking e-mail, for example. The users can pay for Open Wi-Fi services by means of scratch card, bank cards, SMSs or cash.

We also have special offers for some organizations. The owners of cafes would not like people to come to their cafes order a cup of coffee and sit there for five hours surfing the internet. In this case we have promotional codes for 20-30 minutes. Obvious question is how they work. Let’s say somebody comes to a café orders a cup of coffee and a waiter

gives him a code for certain time. If you need to use the internet more you have to buy something again or pay for prepaid high speed access. We also share the profits from the sale of codes with cafes. It is convenient for cafes and restaurants and users. Besides, we, I mean all personnel of ‘Astana Innovations’, work jointly with the state agencies on making high speed access to web sites of the Government, ministries and akimats free.

Does Astana already have such places where these services are available?

The ‘Open Wi Fi’ project is already working in trade and entertainment centers ‘Keruen’, ‘Sary-Arka’ and ‘Khan Shatyr’. The access points are also available in several small cafes. We plan to provide the services all over the left bank part of the city, providing access points in public places, parks, sport complexes, three large stadiums, a part of embankment and the Water-Green Boulevard in December. In the long-term perspective the service will be available all over Astana and then in all hotels and cafes of Kazakhstan.

We are trying to show that we provide high quality Wi-Fi access and the owners of cafes and centers have to be sure in it and interested in the cooperation with us. Currently, many people are trying to do it by their own forces and this is the reason why they have problems with slow traffic or their systems hang up. We are ready to deal with these issues and resolve them.

Who supported you at the beginning?

Partially we used our own funds and the state institutions provided assistance as well. The ‘Open Wi-Fi’ underwent business incubation in LLP ‘Regional Industrial Park of Astana’. We received grants for development of billing. The billing of any provider is a program complex that helps to calculate the cost of services for clients, differentiate speed to know the limits for free access and so on. It is what differs us from regular providers of Wi-Fi in organizations

who are trying to establish it by their own forces. Presently, the project is successfully implemented by JSC ‘Astana Innovations’ and I am very glad.

How long did you wait and what assistance you were provided?

The procedure starting from submission of application to receiving the funds took around two months. We received about 1.5 million tenge. My advice for amateur entrepreneurs is not to chase big money because if the state financed you it would continue to support you by many other means such as establishment of contacts. It is even more important.

Now we are in such pool of innovative companies that are first to receive support among others. Though, all the rest also have an opportunity to receive support and financing. It is not a membership club that distributes money among its members. Everything is clear and transparent here.

What are your plans for the future?

I have a lot of plans. Regarding the ‘Open Wi-Fi’ project, we plan to organize a place for free chatting in every cafe and restaurant. A visitor will have an opportunity to post comments, feedbacks or videos. All these services will be free. Free broadband internet access is planned to be provided for holders of special cards in “Khan Shatyr” Entertainment Center. We also plan to launch online supermarkets where boutique owners could open virtual shops for free. Thus, the customers will be able to familiarize with the assortment online and order home delivery. I think these projects will be launched in early 2012 and, basically, everything depends on us. The Government renders support, all you have to do is accept it and act.

Juliya GUSARENKO

My nіghtmares were about oversleepіng my computer hobby group

INNOVATOR

94

№ 1

(01) 2

011

Bіoscrews, navіgatіon and weather observatіon systems, bіogasolіne, cure for nіcotіne addіctіon, touchscreens for the blіnd… The phrase ‘Fіnnіsh scіentіsts developed a unіque project’ wіll not surprіse anyone now. Fіnland has achіeved the record economіc growth over the last 10 years (5.1% of GDP) makіng accent on development of іnnovatіve technologіes. It іs Fіnnіsh experіence that became a basіs for the ‘Smart Cіty’ concept of Astana and JSC ‘Astana Innovatіons’ was founded by example of the global leadіng hub ‘Busіness Oulu’. Dіrector of ‘Busіness Oulu’ Juha Ala-Mursula shared hіs rіch experіence іn the sphere of іnnovatіonswіth us.

- Finland could achieve the record economic growth over the last 10 years (5.1% of GDP) making accent on development of innovative technologies and have become a leader as per all European economic indicators. What were the first steps in formation of national innovation infrastructure?

- Finland is a country that has little natural resources. It does not have oil, gas, it mostly has timber. People are our main national resource, therefore Finland has been concentrated on high quality education for many years already. We spend on education more than other countries and a big share of our GDP falls at the products of innovative sector with high added value.

- When decision is taken regarding financial support of the projects, what kind of projects (studies)are covered by public funds, and which ones under private funds? Is there a clear separation of priorities?

- The state invests mostly in intellectual capital. Besides, we develop bio technologies and it is a hotly discussed topic at universities. We also teach entrepreneurship. Generally, the most of the funding is spent in scientific field.

Thereat, the Government never becomes a 100% investor of projects, the share of government funding varies from 30% to 70%. The funds of private investors are more important for us.

- The world-famous concern Nokia is a main partner of Oulu city. What are the terms of mutually beneficial cooperation with Nokia?

- Nokia is a very important company for Oulu. The company and its subsidiaries provide 4.5 thousand people in the city with jobs. We realize that Nokia forced by the economic crisis moves its production from Finland to such countries as Brazil, South Africa, China and Mexico. The reason is high cost of labor and resources in Finland, taxation and logistics. Nevertheless, the company has no plans to completely shut down the production in Finland.

- What is the main primary objective and function of Oulu city to date? What is the main activity of Oulu specialization?

- We have the University developing compe-tence and professionalism of our citizens. Weal sodevelop expert business. Special scientific expertise is conducted here.


Juha Ala-Mursula:

«OUR AIM IS INNOVATIVE EXCHANGE»

95

№ 1

(01) 2

011

A number of companies are involved in the sphere of infrastructure, in particular, in the electrification and water supply spheres. In whole, we develop innovations in all of these spheres. Around 500 people in the city are working as testers – they are testing new programs and devices for convenience. Then, amendments and recommendations are developed on the basis of their impressions.

- Electronics and biotechnology are the major areas of your university, Are you also planning to study other areas?

- We want to become a developed information city and we are working on this direction. Besides, we develop the pharmaceuticals industry.

- The state program aimed on development of innovations and providing financial support of innovative projects is approved in Kazakhstan. Do you aware with this? How do you assess it?

- I had an opportunity to visit many countries in the Middle East, Latin America. This is my first visit to Kazakhstan. Your country is unique. Obviously, you badly want areal innovative breakthrough. The Government is thoroughly working on all components of the process including education, development of new ideas and their implementation. Themodernizationofsocietyisunderway. The State Program of Forced Industrial-Innovative Development is a great program.

- At present time the agreement is concluded between JSC Astana Innovations and Business Oulu (Finland) to cooperate within the limits of business incubation projects inclu-ding access to Finnish tools of financial support of innovative projects and to assist in implementation of domestic long-term projects in foreign markets

. In your opinion is there a prospect of such model of cooperation?

- We think that we can teach Astana something and learn something from Astana as well. We can learn from your experience in introducing innovations into the construction sphere and oil and gas sector. We, in our turn, can help modernizing society, introducing technologies in education and production. In Finland, we are the leaders in the IT sphere and we are ready to share our knowledge.

- As we know company «Astana Innovations» is established by example of leading global hub Business Oulu .In your opinion what time is required to achieve success in terms of advanced technology in capital of Kazakh and take their place in the line of «smart» cities in the world?

- It’s a delicate question. It is impossible to do it in a short period of time. It is necessary to select the right technologies for your city and introduce them. Thechoiceisdifficult. I think you will need around 5-10 years to become a ‘smart’ city in case you continue to work hard. It is possible.

- You and your colleagues often visit Astana, the capital of the Republic of Kazakhstan. How do you assess the development of urban infrastructure? In your opinion which areas to be improved and which areas are developed well and can be mark of pride?

Astana is heading the right way. In order to intensify the effect you need to start teaching children innovations already in kindergartens and continue it throughout the process of education. Your city has great potential, you have your huge industrialization program and resources base. You also have many start-ups, so, I think, you can achieve success.

Zhanibek KABIDENOV


96

№ 1

(01) 2

011

выпуск №1 журнала Астана Innovations

Documents

Transcript of выпуск №1 журнала Астана Innovations