Post on 11-Jan-2017
Werkconferentie Implementatie Zorgmodule
Programma Palliatieve zorg bij dementie
16 juni 2016
Werkgroep
Natascha van Kats, Avoord Zorg en Wonen
Anjo Kommeren, Elisabeth Breda
Gerry ‘t Lam, Rivas
Magda Wallenburg, Raffyzorg
Kitty van de Ven, Netwerk PZ Stadsgewest Breda
Kopje maken?
Opsommingstekens aanbrengen of verwijderen?
Gebruik daarvoor alleen de groen gemarkeerde knoppen, nooit de rood gemarkeerde!
Implementatie en borging
Zorgmodule palliatieve zorg Presentatie voor het Netwerk Palliatieve Zorg stadsgewest Breda en het Dementienetwerk Breda e.o.
Breda, 16 juni 2016
Marie-Josée Smits
ZorgEssentie smits@zorgessentie.nl
Kopje maken?
Opsommingstekens aanbrengen of verwijderen?
Gebruik daarvoor alleen de groen gemarkeerde knoppen, nooit de rood gemarkeerde!
Zorgmodule palliatieve zorg 3
Presentatie
De Zorgmodule palliatieve zorg: totstandkoming en doel
Proefimplementatie: aanpak en centrale vragen
Waarom het zinvol is ermee aan de slag te gaan
De Zorgmodule als ‘levend’ document: de inhoud aanscherpen n.a.v. de proefimplementatie (bv voor specifieke doelgroepen als mensen met dementie)
Aanpak om met de zorgmodule aan de slag te gaan / benutten van de hulpmiddelen
Bouwstenen en normenoverzicht: Klikbare PDF
Vragenlijst: wat doen we al en wat kan beter?
Praktijkgids
Kopje maken?
Opsommingstekens aanbrengen of verwijderen?
Gebruik daarvoor alleen de groen gemarkeerde knoppen, nooit de rood gemarkeerde!
Zorgmodule palliatieve zorg 4
Totstandkoming van de Zorgmodule
Inhoudelijk deskundigen (wetenschap en praktijk) hebben de
inhoud verzorgd voor een ‘State of the art’ ten aanzien van
palliatieve zorg.
Wat moeten we doen en regelen voor het bieden van goede
palliatieve zorg?
Kopje maken?
Opsommingstekens aanbrengen of verwijderen?
Gebruik daarvoor alleen de groen gemarkeerde knoppen, nooit de rood gemarkeerde!
Zorgmodule palliatieve zorg 5
Versies van de Zorgmodule
Versie 1.0 van de Zorgmodule is in december 2013 vastgesteld.
Hierin staat wat van hulpverleners, zorgorganisaties, ketens en
netwerken wordt verwacht.
In april 2014 is de cliëntversie van de Zorgmodule gepubliceerd.
Hierin staat wat patiënten en naasten van palliatieve zorg mogen
verwachten.
Dit is dus geen verkorte versie of samenvatting van de
Zorgmodule versie 1.0!
Kopje maken?
Opsommingstekens aanbrengen of verwijderen?
Gebruik daarvoor alleen de groen gemarkeerde knoppen, nooit de rood gemarkeerde!
Zorgmodule palliatieve zorg 6
Doelen van de Zorgmodule
Inzicht geven in wat nodig is op drie niveaus:
Inzicht in wat van individuele zorgverleners wordt gevraagd
Inzicht in wat van organisaties wordt gevraagd (om
professionals te faciliteren)
Inzicht in de benodigde regionale samenwerkingsverbanden
Landelijk kader vormen voor kwaliteitsbewaking en -
bevordering
Basis vormen voor contractering van de zorgverlening met
zorgverzekeraars
Kopje maken?
Opsommingstekens aanbrengen of verwijderen?
Gebruik daarvoor alleen de groen gemarkeerde knoppen, nooit de rood gemarkeerde!
Zorgmodule palliatieve zorg 7
Proefimplementatie: aanpak en vragen
Zeven organisaties / netwerken zijn met de zorgmodule aan de slag
gegaan
De zorgmodule is ‘in actie’ onderzocht in het brede veld van de
gezondheidszorg
Ziekenhuis, eerstelijns zorg, mensen met verstandelijke of
cognitieve beperking, psychiatrische stoornis en kinderen
Centrale vragen van de proefimplementatie waren:
Wordt de zorgmodule als zinvol, bruikbaar en werkbaar ervaren?
Is de Zorgmodule bruikbaar als basis voor contracteerbeleid van
zorgverzekeraars?
Wat kan de praktijk helpen om te doen wat de Zorgmodule
aanbeveelt?
Kopje maken?
Opsommingstekens aanbrengen of verwijderen?
Gebruik daarvoor alleen de groen gemarkeerde knoppen, nooit de rood gemarkeerde!
Zorgmodule palliatieve zorg 8
Ga aan de slag met de Zorgmodule, want …
Deze fungeert als kwaliteitsstandaard voor praktijkverbetering, stip op de horizon.
Er staat in wat erin moet staan. Dit is waar palliatieve zorg over gaat! Ook voor verschillenden doelgroepen en branches. Wel is:
Altijd een vertaalslag naar de eigen praktijk nodig. Van het WAT naar het HOE. Daarvoor zijn de hulpmiddelen, praktijkgids en een rapport met advies voor landelijke stakeholders)?
Een aanscherping (bv voor specifieke doelgroepen) wenselijk. Dat staat in bijlage 3 van het adviesrapport.
Deze is bruikbaar als basis voor financiering.
Legt bloot wat wordt gevraagd, nu vaak al wordt gedaan, maar niet gefinancierd, zoals: overleg en afstemming, ketenregie, screening en advies, preventie, begeleiden van naasten, nazorg, geestelijke verzorging
Kopje maken?
Opsommingstekens aanbrengen of verwijderen?
Gebruik daarvoor alleen de groen gemarkeerde knoppen, nooit de rood gemarkeerde!
Zorgmodule palliatieve zorg 9
Aanscherpen van de Zorgmodule
Op basis van de proefimplementatie zijn aanbevelingen gedaan ten aanzien van:
Onderscheid tussen wat van hulpverleners en zorgorganisaties wordt gevraagd
Aansprekender maken voor specifieke doelgroepen
Cultuursensitiever maken
Uitleg en aandacht voor Shared desicion making en Advance care planning
Duidelijkheid over het toepassingsgebied
De surprise question / markeren van verschillende stadia
Deskundigheidsniveau van centrale zorgverlener
Meer aandacht voor andere leden van het MD team
Consultatie aanscherpen
Waarde van indicatoren voor praktijkverbetering
Kopje maken?
Opsommingstekens aanbrengen of verwijderen?
Gebruik daarvoor alleen de groen gemarkeerde knoppen, nooit de rood gemarkeerde!
Zorgmodule palliatieve zorg 10
Aan de slag met de Zorgmodule
De Zorgmodule vraagt om een vertaalslag. Hoe gaan wij doen en regelen in de organisatie/keten/netwerk wat de Zorgmodule van ons vraagt?
Om dat te ondersteunen is in het kader van de proefimplementatie gemaakt.
Een overzicht van de normen / vereisten uit de zorgmodule geordend in 6 bouwstenen met doorlinks naar de Zorgmodule (klikbare PDF).
Een vragenlijst (op basis van de 6 bouwstenen): wat moeten we doen en regelen om aan de Zorgmodule te voldoen?
Een praktijkgids met aandachtspunten en goede voorbeelden voor zorgorganisaties/ketens/netwerken die met de Zorgmodule aan de slag willen gaan.
Kopje maken?
Opsommingstekens aanbrengen of verwijderen?
Gebruik daarvoor alleen de groen gemarkeerde knoppen, nooit de rood gemarkeerde!
Zorgmodule palliatieve zorg 11
Komen tot een plan van aanpak voor implementatie
Gebruik de vragenlijst en het hulpmiddel om zicht te krijgen op de vraag ‘Wat doen we al en wat kan beter?’.
Vraag verschillende mensen (rollen, functies, cliëntvertegenwoordigers) uit de organisatie die palliatieve zorg aangaat de lijst in te vullen.
Benut ook informatie uit andere inventarisaties / evaluaties om de vragen uit de vragenlijst te beantwoorden.
Bundel de informatie en bespreek de uitkomsten met relevante betrokkenen, vooral ook de verschilpunten.
Stel met elkaar vast: Wat doen we al? Wat kan beter?
Wat gaan we (eerst) doen?
In de praktijkgids staan goede voorbeelden en aandachtspunten daarvoor.
Kopje maken?
Opsommingstekens aanbrengen of verwijderen?
Gebruik daarvoor alleen de groen gemarkeerde knoppen, nooit de rood gemarkeerde!
Zorgmodule palliatieve zorg 12
Inspirerende voorbeelden, zie H 2 van de praktijkgids
PaTz door ontwikkeld voor goede samenwerking in de eerste lijn (NPZR&o).
Cirkelteams voor goede samenwerking in de eerste lijn (de Bilt / Hospice Demeter).
Zorgprogramma’s met palliatieve zorg in het ziekenhuis (Deventer Ziekenhuis / netwerk Salland).
Zorgpad palliatieve zorg (Maasstad ziekenhuis / NPZR &o).
Individueel zorgplan voor kinderpalliatieve zorg (UMC Groningen en stichting PAL).
Een ‘checklist’ voor permanente aandacht voor palliatieve zorg in de gehandicaptenzorg (Maasveld / Koraalgroep).
Palliatieve zorg in de GGZ, een bundel van hulpmiddelen (GGZ Centraal / netwerk Amersfoort - Eemland).
In bijlage 3 staat hoe de verschillende goede voorbeelden uit het Verbeterprogramma Palliatieve Zorg zich verhouden tot de zorgmodule
Kopje maken?
Opsommingstekens aanbrengen of verwijderen?
Gebruik daarvoor alleen de groen gemarkeerde knoppen, nooit de rood gemarkeerde!
Zorgmodule palliatieve zorg 13
Tips voor implementatie en borging, zie H 3 van de praktijkgids
Visie en beleid
Markering van het palliatieve traject
Inrichten en gebruiken van een individueel zorgplan
Deskundigheidsbevordering voor alle stadia van de palliatieve
zorg
Samenwerking tussen verschillende zorgaanbieders
Kopje maken?
Opsommingstekens aanbrengen of verwijderen?
Gebruik daarvoor alleen de groen gemarkeerde knoppen, nooit de rood gemarkeerde!
Zorgmodule palliatieve zorg 14
Oefenen met de vragenlijst
Doel van de oefening:
Een beeld krijgen van de bruikbaarheid van de vragenlijst.
Kan de vragenlijst behulpzaam zijn in de eigen organisatie?
Doel van de vragenlijst:
Wat doen we al? Wat kan mogelijk beter?
Elke tafel heeft een voorzitter:
Die zelf ook meepraat!
Kopje maken?
Opsommingstekens aanbrengen of verwijderen?
Gebruik daarvoor alleen de groen gemarkeerde knoppen, nooit de rood gemarkeerde!
Zorgmodule palliatieve zorg 15
Wie start met welke bouwsteen
Groep 1: bouwsteen 1 en 5
Groep 2: bouwsteen 2 en 3
Groep 3 : bouwsteen 3 en 4
Groep 4: bouwsteen 5 en 3
Groep 5: bouwsteen 2 en 5
Groep 6: bouwsteen 4 en 3
Groep 7: bouwsteen 2 en 3
Kopje maken?
Opsommingstekens aanbrengen of verwijderen?
Gebruik daarvoor alleen de groen gemarkeerde knoppen, nooit de rood gemarkeerde!
Zorgmodule palliatieve zorg 16
Aan de slag!
In gesprek met elkaar aan de tafels tot 19.00 uur.
Pauze
Plenaire terugkoppeling om 19.15 uur
Kopje maken?
Opsommingstekens aanbrengen of verwijderen?
Gebruik daarvoor alleen de groen gemarkeerde knoppen, nooit de rood gemarkeerde!
Zorgmodule palliatieve zorg 17
Plenaire terugkoppeling
Kan de vragenlijst helpen om zicht te krijgen op de stand van
zaken t.a.v. palliatieve zorg in de eigen organisatie? Netwerk?
Hoe pak je dat aan?
Kan de vragenlijst helpen om een plan van aanpak te maken?
Zijn er knelpunten gesignaleerd die gezamenlijk in de netwerken
opgepakt kan worden?
Kopje maken?
Opsommingstekens aanbrengen of verwijderen?
Gebruik daarvoor alleen de groen gemarkeerde knoppen, nooit de rood gemarkeerde!
Zorgmodule palliatieve zorg 18
Meer over de inhoud van de Zorgmodule
De zes bouwstenen worden hierna kort langsgelopen
Visie en beleid
Markering van het palliatieve traject
Het individueel zorgplan als hulpmiddel
Deskundigheid van hulpverleners in alle fasen van het palliatieve
traject
Organisatie van zorg in de regio
Kwaliteit van zorg vaststellen en verbeteren
Kopje maken?
Opsommingstekens aanbrengen of verwijderen?
Gebruik daarvoor alleen de groen gemarkeerde knoppen, nooit de rood gemarkeerde!
Zorgmodule palliatieve zorg 19
Inhoud van de Zorgmodule in 6 bouwstenen
Van zorgorganisaties, ketens, netwerken wordt gevraagd:
Visie en beleid ten aanzien van palliatieve zorg
Markeren van het palliatieve traject
Benutten van een Individueel Zorgplan als hulpmiddel voor
multidisciplinaire samenwerking
Deskundige hulpverleners (houding, kennis en vaardigheden)
Samenwerking in de regio om 24/7 palliatieve zorg te realiseren
De kwaliteit van de geboden zorg vaststellen en bijstellen
Kopje maken?
Opsommingstekens aanbrengen of verwijderen?
Gebruik daarvoor alleen de groen gemarkeerde knoppen, nooit de rood gemarkeerde!
Zorgmodule palliatieve zorg 20
Visie en beleid voor palliatieve zorg
In de zorgmodule staat dat in visie en beleid van de organisatie/keten/netwerk aandacht moet zijn voor:
Aard van de palliatieve zorg (WHO definitie, markeren, niet medicaliseren, generalistische zorg die specialistisch wordt ondersteund)
Vier stadia in de fase van palliatieve zorg
Patiëntgerichtheid: gedeelde besluitvorming en Advance care planning
Afstemming tussen formele en informele zorg
Randvoorwaarden realiseren (samenwerking, scholing, ICT, financiering)
Een op de regio afgestemd implementatietraject
Kopje maken?
Opsommingstekens aanbrengen of verwijderen?
Gebruik daarvoor alleen de groen gemarkeerde knoppen, nooit de rood gemarkeerde!
Zorgmodule palliatieve zorg 21
Markering van het palliatieve traject
In de zorgmodule staat dat het palliatieve traject gemarkeerd moet worden
De zorgmodule gaat primair over dát stadium van een palliatief traject waarin het antwoord op de surprise question ‘nee’ is: Zou ik verrast zijn als deze patiënt over een jaar is overleden?
Het is het stadium dat de patiënt snel achteruitgaat kan gaan en het maken van goede afspraken (shared decision making) en vooruitkijken (advance care planning) – nog meer dan anders – nodig is
Palliatieve zorg kan en zal ook vaak al eerder aan de orde zijn. En ook dan is hetgeen in de zorgmodule staat bruikbaar om de zorg waar nodig te verbeteren
Kopje maken?
Opsommingstekens aanbrengen of verwijderen?
Gebruik daarvoor alleen de groen gemarkeerde knoppen, nooit de rood gemarkeerde!
Zorgmodule palliatieve zorg 22
Markering van het palliatieve traject
In de zorgmodule staat over de markering dat:
Het stellen van de surprise question geborgd moet zijn.
Anderen dan de behandelend arts weten dat ze met de
behandelend arts contact op moeten nemen als zij niet verrast
zouden zijn als de patiënt binnen een jaar is overlijden.
De arts het gesprek voert naar aanleiding van de surprise
question met de patiënt en diens naasten.
De arts acties in gang zet n.a.v. dat gesprek (start het palliatieve
traject op).
Ook de markering van de andere stadia van de palliatieve fase
geborgd zijn (stervensfase en nazorg).
Kopje maken?
Opsommingstekens aanbrengen of verwijderen?
Gebruik daarvoor alleen de groen gemarkeerde knoppen, nooit de rood gemarkeerde!
Zorgmodule palliatieve zorg 23
Individueel Zorgplan als hulpmiddel
Realiseren van continuïteit van multidisciplinaire zorg vraagt om een Individueel Zorgplan dat:
Door de centrale zorgverlener samen met de cliënt en naasten wordt opgesteld (shared decision making) in afstemming met de hoofdbehandelaar.
Gebaseerd is op advance care planning.
Afspraken zijn vastgelegd over wie hoofdbehandelaar is, wie (BIG geregistreerde) centrale zorgverlener, de taakverdeling tussen hen en bereikbaarheid.
Aandacht geeft aan objectieve en subjectieve gegevens, doelen en aanpak, evaluatie.
Aandacht heeft voor de vier dimensies.
Beschikbaar is voor alle relevante betrokkenen én de cliënt.
Kopje maken?
Opsommingstekens aanbrengen of verwijderen?
Gebruik daarvoor alleen de groen gemarkeerde knoppen, nooit de rood gemarkeerde!
Zorgmodule palliatieve zorg 24
Deskundige hulpverleners
Deskundigheid ten aanzien van palliatieve zorg in alle stadia gaat over:
Afstemmen en inleven (met aandacht voor draagkracht en draaglast)
Zichzelf kennen (waarden en normen)
Zichzelf de surprise question kunnen stellen en bespreken
Anamnese afnemen (artsen)
Voeren van gesprekken met cliënten en naasten (afgestemd op functie en rol)
Op maat (taal, cultuur, begripsvermogen) patiënt en naasten informeren
Deskundigheid van anderen kunnen inschakelen (consultatie)
Zorg kunnen geven afgestemd op de verschillende stadia van palliatieve zorg
Regelen van (structurele) deskundigheidsbevordering
Kopje maken?
Opsommingstekens aanbrengen of verwijderen?
Gebruik daarvoor alleen de groen gemarkeerde knoppen, nooit de rood gemarkeerde!
Zorgmodule palliatieve zorg 25
Organisatie van zorg in de regio
Het gaat om het creëren van een persoonlijk en dynamisch
netwerk rondom de individuele patiënt en diens naasten,
daarvoor moeten in de regio afspraken gemaakt worden over:
Beschikbaarheid en bereikbaarheid van zorg(verleners)
Deskundigheid van zorgverleners en consultatie
Organisatie van de zorgketen (bindende afspraken en
protocollen over documentatie, communicatie, aansturing,
kwaliteitsborging, hantering van klachten)
Kopje maken?
Opsommingstekens aanbrengen of verwijderen?
Gebruik daarvoor alleen de groen gemarkeerde knoppen, nooit de rood gemarkeerde!
Zorgmodule palliatieve zorg 26
Kwaliteit van zorg vaststellen en verbeteren
In de zorgmodule staan een aantal kwaliteitsindicatoren
Ze gaan over: communicatie met de patiënt en gedeelde
besluitvorming, multidimensionele en multidisciplinaire zorg,
aanspreekpunt en coördinatie van zorg, zorgplan / documentatie
Deze zijn bedoeld voor het evalueren van de kwaliteit van de
zorg
Deze zijn bedoeld voor het vaststellen van de mate van
implementatie van de zorgmodule
Kopje maken?
Opsommingstekens aanbrengen of verwijderen?
Gebruik daarvoor alleen de groen gemarkeerde knoppen, nooit de rood gemarkeerde!
Zorgmodule palliatieve zorg 27
Advies aan landelijke stakeholders, zie rapport
Praktijk ondersteunen bij het implementeren van de Zorgmodule
Draagvlak creëren bij relevante beroepsverenigingen met name artsen
Palliatieve deskundigheid in scholing opnemen
De inhoud en financiering van consultatie opnieuw bezien
Bijdragen aan het debat voor één dossier
Stimuleer dynamische individuele netwerken rondom de patiënt en naasten
Doorontwikkeling / actualisering van de Zorgmodule
De Zorgmodule als verbindend kader voor landelijke ontwikkelingen
Ondersteuning door palliatieve netwerken continueren
Het aanzwengelen van een landelijke discussie over de betekenis van palliatieve zorg
Zorg voor adequate financiering