1

X-ray machine โดย ผศ.เพชรากร หาญพานิชยภาควิชารังสีวิทยา คณะแพทยศาสตร มหาวิทยาลัยขอนแกน

2

วัตถุประสงคการศึกษา

1.เพื่อใหนักศึกษาสามารถบอกถึงชนิดและหนาที่ของเครื่องตรวจดานรังสีวนิิจฉัย2.เพื่อใหนักศึกษาสามารถบอกถึงสวนประกอบและอปุกรณของเครื่องตรวจดานรังสีวนิิจฉัย

3

คําถาม

4

1.กระแสไฟฟาที่ใหในประเทศไทยเปนแบบใด?1. 110 V. , 50 Hz.

2. 220 V. , 50 Hz.3. 110 V. , 60 Hz.

4. 220 V. , 60 Hz.

5

2.บุคคลในภาพ คนใดคนพบรังสเีอกซ?

1 2 3 4

6

3.ภาพใดคือเครื่อง CT Scan?

1. 2.

4.3.

7

4.ขอใดไมเปนอุปกรณในการตรวจทางดานรังสีวินิจฉัย?

1. Cassette2. Grid 3. Image Intensifier4. Probe

8

5.อะไรไมใชสวนประกอบของหลอดเอกซเรย?

1. Anode2. Cathode 3. Focusing cup 4. Rectifier

9

ชนดิของเครือ่งเอกซเรย

10

Wilhelm Conrad Roentgen นักวิทยาศาสตรชาวเยอรมัน กําลังศึกษารังสีแคโธด เมื่อใชความตางศักยไฟฟาสูงมากๆ เขาพบรังสปีระหลาดชนดิหนึง่ถูกสงออกมาจากหลอดรังสีแคโธดในวนัที่ 8 พย. คศ.1895 ตอมาเขาจึงไดประกาศการคนพบรังสีประหลาดและเรียกชื่อวา รังสีเอกซ

11

ตอมาไดคนพบวารังสีเอกซ มีอํานาจทะลุทะลวงสงู ไดทดลองนํามาใชในถายภาพอวัยวะ โดยทดลองถายภาพมือของภรรยา Roentgen

12

เครื่องเอกซเรยทัว่ไปGeneral Radiography หรือ General X-ray

เปนเครื่องที่ใชในการถายภาพอวยัวะตามสวนตางๆ ของรางกาย เชน ทรวงอก ปอด ชองทอง กระดูก เปนตน เปนเครื่องเอกซเรยที่ใชกันอยางแพรหลายทัว่ไป

13

หลักการ คอื การฉายรังสีผานรางกายผูปวยและมากระทบกบัแผนฟลมที่อยูในตลับใสฟลม (Cassettes) ทําใหเกดิภาพแผงและเมื่อนําฟลมที่ผานการถายภาพแลวมาผานขบวนการลางฟลม จะไดภาพไปใชสําหรับวินิจฉัยและรักษาโรค

14

Dental X-ray Unitเปนเครื่องเอกซเรยที่ใชในการถายภาพ อวยัวะที่อยูในสวนของชองปาก และฟน

15

เครื่องเอกซเรยฟนชนิดพิเศษที่สามารถถายภาพของภาพ กระดูกขากรรไกรทั้งหมดแสดงอยูบนแผนฟลมเดยีวกัน สําหรับใชประกอบการรักษาหรือจดัฟน เรียกวา Panoramic

16

Mobile Unit (Portable X-ray)เปนเครื่องเอกซเรยที่ตดิอยูบนลอเลื่อนเคลื่อนที่ได ใชถายภาพเอกซเรยอวยัวะสวนตางๆของรางกายผูปวย ที่พักตามหอผูปวย หองผาตดั

17

18

Mammography Unitเปนเครือ่งเอกซเรยที่ใชพลังงานต่ําที่ใชในการถายภาพเตานม เพื่อตรวจหาสิ่งผิดปกติของเตานม

19

Fluoroscopyเปนเครื่องเอกซเรยชนิดพิเศษที่ใชในการตรวจการทํางาน การเคลื่อนไหวของอวยัวะที่อยูภายในรางกายที ่เชน กระเพาะอาหาร ลําไส มดลูก รังไข หวัใจ หลอดเลือด เปนตน

20

หลักการ คือ การฉายรังสีผานอวยัวะที่ตองการตรวจไปกระทบตัวรับรังสีทีอ่ยูตรงขามหลอดเอกซเรย เรียกวา Image Intensifier tubeซึ่งภายในประกอบไปดวยแผนเรืองแสงพวก Phosphor เชน สารแคลเซี่ยมทังสเตท ซิงคแคดเมี่ยมซัลไฟต ขั้วไฟฟา เลนส อุปกรณแปลงรังสีเอกซใหเปนแสงสวางและไฟฟา ทําใหเกิดภาพที่สามารถแสดงผานจอโทรทศัน

21

เครือ่งตรวจชนิดนี้มีใชงานหลายแบบแตกการกันตามประสิทธิภาพและลักษณะการใชงาน จึงทําใหมีชื่อเรียกแตกตางกันออกไป เชน Fluoroscopy C- arm or U- arm Digital Fluoroscopy (DF) Digital Subtraction Imaging (DSI) Digital Subtraction Angiography (DSA)

22

ขอดี1.สามารถมองเห็นภาพการตรวจของอวยัวะที่สนใจไดทนัทีผานจอโทรทัศน2.สามารถบันทึกขอมูลภาพไดหลายวธิี

23

ขอเสีย1.ผูทําการตรวจหรือผูชวยเหลือตองใสเสื้อตะกั่วปองกันรังส ีขณะทําการตรวจ2.ปริมาณรังสีและระยะเวลา ที่ใชในการตรวจสงูและนาน

24

Computed Tomographyที่นิยมเรียกกันวา CT Scanเปนการนําหลกัการของ Tomographyมาใชรวมกับระบบคอมพิวเตอร

25

หลักการ คือ การฉายรังสีผานอวัยวะที่ตองการตรวจและมากระทบหวัวัดรังสีที่ เรยีกวา Detector ที่อยูตรงกันขามกับหลอดเอกซเรย เพื่อแปลงปริมาณรังสีที่ผานมาเปนสัญญาณไฟฟา จากนั้นจะมีการแปลงสัญญาณไฟฟา เปนสัญญาณคอมพิวเตอรดวย Analog Digital Converter (ADC) เขาระบบคอมพิวเตอร เพื่อคํานวณและสรางเปนภาพตัดขวางของอวัยวะออกมา

26

Computed Tomography

27

Digital Radiographyเปนการถายภาพดวยเครือ่งเอกซเรยรวมกบัระบบการบันทึกขอมูลภาพดวยคอมพิวเตอร โดยการใช Solid stage เปนตัวรับขอมูลและสงเขาระบบคอมพิวเตอรเพื่อสรางภาพสําหรับการวินิจฉัยคลายภาพเอกซเรยทั่วไป แตเปนภาพแสดงในลักษณะดิจิตอล

28

Computer Radiographyเปนการใชเครื่องเอกซเรยรวมกบั

Cassette ทีม่ีผลึกเรืองแสงอยู เมือ่นําไปผานเครื่องอานความรอน จะนําพลังงานที่สะสมไดไปแปลผลเปนสัญญาณ และแสดงภาพสําหรับการวินิจฉัย

29

Computed radiography

30

31

ขอดี1.สามารถสงขอมูลเขาระบบคอมพิวเตอรงายและสงไปที่ตางๆงาย2.สามารถแกไขภาพทีไ่มไดคุณภาพใหเปลี่ยนเปนมีคุณภาพไดงาย3.ประหยัดฟลม

32

ขอเสยี1.ตนทุนวัสดุทีใ่ชมีราคาสูง2.ตองใชอุปกรณดวยความ ระมัดระวังสูง