ΜΑΡΙΑ ΒΕΝΙΕΡΗ

ΤΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ ΚΑΤA ΤΗΣ ΙΔΙΩΤΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

ΚΑΙ ΤΑ QUALIA

ΚΑΡΤΕΣΙΟΣ

• ΣΧΕΣΕΙΣ ΝΟΥ ΚΑΙ ΣΩΜΑΤΟΣ- ΔΥΪΣΜΟΣ • ΘΕΜΕΛΙΩΤΗΣ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ• ΕΖΗΣΕ 1596 -1650• Gogito ergo sum• ΑΜΦΙΒΟΛΙΑ ΣΤΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΩΝ ΑΙΣΘΗΣΕΩΝ

ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ - QUALIA

QUALIA : ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΕΣ ΝΟΗΤΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ

Π.χ. αίσθημα πόνου, εμπειρία χρώματος, ήχου κλπ.

IΔΙΩΤΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ: ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ ΤΗΣ ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΣΤΑ ΑΜΕΣΑ, ΙΔΙΩΤΙΚΑ

ΑΙΣΘΗΜΑΤΑ ΑΥΤΟΥ ΠΟΥ ΤΗΝ ΟΜΙΛΕΙ

Για τα qualia

Έκφραση του Νέηγκελ: “πώς είναι”

τι αισθάνεται κανείς να έχει την αίσθηση του πόνου ή του χρώματος

Ερωτήματα

• Υπάρχουν τα qualia;

• Αν υπάρχουν, Ποια είναι η φύση τους;

Θεωρίες

Μπιχεβιορισμός (υλιστική ή κατά το σύγχρονο φυσικαλιστική θεωρία): Με τα νοητικά φαινόμενα εννοούμε την τάση μας να συμπεριφερόμαστε κατά έναν ορισμένο τρόπο.

Ερέθισμα - αντίδραση - και αντίδραση σε ερεθίσματα του οργανισμού

(σπασμός)

Ταύτιση νοητικών καταστάσεων με τη συμπεριφορά

Θεωρίες

Ταυτότητας νοητικών και φυσικών καταστάσεων

Ταυτίζει τις νοητικές καταστάσεις με νευροφυσιολογικές καταστάσεις ή καταστάσεις του εγκεφάλου

Του Λειτουργισμού

Κυριαρχεί από τη δεκαετία του ΄60 μέχρι σήμερα

Οι νοητικές καταστάσεις ορίζονται μέσω των σχέσεών τους με τις αιτίες που τις προκαλούν και τα αποτελέσματα σε άλλες εσωτερικές καταστάσεις και στη συμπεριφορά

Δε την ενδιαφέρει η φυσική σύσταση των νοητικών καταστάσεων

Του Λειτουργισμού

Την ενδιαφέρει ο ρόλος, η λειτουργία των νοητικών καταστάσεων μέσα στο σύστημα

Οι νοητικές καταστάσεις μπορούν να πραγματώνονται όχι μόνο στον εγκέφαλο των ανθρώπων και άλλων έμβιων όντων, αλλά και στο υλικό, ρομπότ, πνεύματα.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΑ QUALIAQUALIA

• Αυτοί που ΔΕΝ τα ΑΠΟΔΕΧΟΝΤΑΙ, Αυτοί που ΔΕΝ τα ΑΠΟΔΕΧΟΝΤΑΙ, πχ. πχ. Dennett: Dennett: Ιδιωτικές, εγγενείς, μη Ιδιωτικές, εγγενείς, μη εκφράσιμες ιδιότητεςεκφράσιμες ιδιότητες

• Αυτοί που τα ΑΠΟΔΕΧΟΝΤΑΙΑυτοί που τα ΑΠΟΔΕΧΟΝΤΑΙ ΦυσικαλιστέςΦυσικαλιστές, που τα ανάγουν σε , που τα ανάγουν σε

φυσικές ιδιότητεςφυσικές ιδιότητες

Δεδομένων των αισθήσεωνΔεδομένων των αισθήσεων

Φυσικαλιστές

Δυσκολεύονται να εξηγήσουν πώς από τις νευροφυσιολογικές διαδικασίες προέρχονται υποκειμενικά αισθήματα ή qualia

Εξηγητικό Χάσμα (explanatory gap): Πώς η φαινομενική συνείδηση εξαρτάται από τον εγκέφαλο.

Δεδομένων Αισθήσεων Τα qualia μη φυσικές οντότητες, άρα

πρόβλημα δυϊσμού – αλληλεπίδραση qualia – φυσικού κόσμου

Δυϊσμός: Ύπαρξη Φυσικού Κόσμου Ύπαρξη μη φυσικού, νοητού κόσμου

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΔΥΪΣΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΔΥΪΣMOYMOY

Σκεπτικισμός για ύπαρξη εξωτερικού Σκεπτικισμός για ύπαρξη εξωτερικού κόσμουκόσμου

Πρόβλημα σχέσης νοητού με το Πρόβλημα σχέσης νοητού με το φυσικό κόσμοφυσικό κόσμο

ΣολιψισμόςΣολιψισμός

WITTGENSTEINWITTGENSTEIN, , χαρακτηριστικά:χαρακτηριστικά:

Σκοπός του είναι η διάλυση των Σκοπός του είναι η διάλυση των φιλοσοφικών προβλημάτων που φιλοσοφικών προβλημάτων που οφείλονται σε παρανόηση του τρόπου οφείλονται σε παρανόηση του τρόπου λειτουργίας της γλώσσαςλειτουργίας της γλώσσας

Εξετάζει τα προβλήματα από τη σκοπιά Εξετάζει τα προβλήματα από τη σκοπιά του ανθρώπου ως μέλος της κοινωνίαςτου ανθρώπου ως μέλος της κοινωνίας

Στις Έρευνες δεν κατασκευάζει Στις Έρευνες δεν κατασκευάζει φιλοσοφική θεωρία, αλλά η … έρευνά του φιλοσοφική θεωρία, αλλά η … έρευνά του έχει άμεση σχέση με τα προβλήματα της έχει άμεση σχέση με τα προβλήματα της φιλοσοφίας του νουφιλοσοφίας του νου

WITTGENSTEINWITTGENSTEIN,,

• Επιχειρεί κατά της ιδιωτικής γλώσσας:Είναι η γλώσσα της οποίας οι λέξεις αναφέρονται στα άμεσα, ιδιωτικά αισθήματα αυτού που την ομιλεί. Τα αισθήματα αυτά είναι ιδιωτικά και μόνο ο κάτοχός τους μπορεί να τα γνωρίζει. Εδώ, τα αισθήματα χαρακτηρίζονται ως qualia με την έννοια των ιδιωτικών αισθημάτων

• Καταρρίπτει το γραμματικό μύθο που συνίσταται στην άποψη ότι πίσω από κάθε λέξη που αναφέρεται σε αίσθημα βρίσκεται και ένα ιδιωτικό αντικείμενο

• Αποκλείει τον καταδεικτικό ορισμό • Δεν παίρνει μέρος στη διαμάχη φυσικαλιστών – δυϊστών• Πιστεύει ότι η μορφή της ζωής μας αποτελεί το υπόβαθρο

όλων των πεποιθήσεών μας και της συμπεριφοράς μας προς τους άλλους ανθρώπους

• Βλέπει τους ανθρώπους ως έμψυχα όντα και όχι ως αυτόματα

WITTGENSTEINWITTGENSTEIN,,• Προτείνει το Γλωσσικό Παιχνίδι:Είναι τα

συστήματα συνεννόησης, τα οποία μοιάζουν με τα απλά παιχνίδια και αντιπροσωπεύουν μια πλήρη γλώσσα συνεννόησης των ανθρώπων

• Τους Δημόσιους Κανόνες: είναι προσιτοί και συνδέονται με τη συμπεριφορά των ανθρώπων, των οποίων η γλώσσα αποτελεί μέρος μιας κοινής μορφής ζωής που έχει τους δημόσιους κανόνες της, μέσω των οποίων τα αισθήματα αποκτούν τη σημασία τους

Τι είναι τελικά τα αισθήματα;Τι είναι τελικά τα αισθήματα; Ο Ο Wittgenstein Wittgenstein αρνείται ωστόσο να προσδιορίσει τη φύση των αρνείται ωστόσο να προσδιορίσει τη φύση των

αισθημάτων ανεξάρτητα από τη γλώσσααισθημάτων ανεξάρτητα από τη γλώσσα Τα αισθήματα άχουνμια εσωτερική σχέση με τη φυσική Τα αισθήματα άχουνμια εσωτερική σχέση με τη φυσική

έκφρασή τους και συνδέονται με τις υπόλοιπες αντιδράσεις έκφρασή τους και συνδέονται με τις υπόλοιπες αντιδράσεις μας στο πλαίσιο μορφής ζωής μαςμας στο πλαίσιο μορφής ζωής μας

Μας ωθεί να δούμ τον κόσμο και τους εαυτούς μας μέσα από Μας ωθεί να δούμ τον κόσμο και τους εαυτούς μας μέσα από τη γλώσσα και τη μορφή ζωής μας,τη γλώσσα και τη μορφή ζωής μας, sub specie humanitatis sub specie humanitatis

Η γλώσσα μας και η μορφή ζωής μας μεταβάλλονται. Και τα Η γλώσσα μας και η μορφή ζωής μας μεταβάλλονται. Και τα αυτονόητα αλλάζουναυτονόητα αλλάζουν

Τι μας εμποδίζει να δούμε κάποτε τους άλλους Τι μας εμποδίζει να δούμε κάποτε τους άλλους ως αυτόματα;ως αυτόματα;