Post on 23-May-2020
Leerstofomschrijving RadiotherapieRaad BRL
Juni 2008Pagina 2 van 21
Inleiding
Conform besluit 551 stelt de Raad BRL de leerstof van de opleiding tot radiotherapeutisch laborant vast. De leerstof is gebaseerd op de eindtermen van de opleiding tot radiotherapeutisch laborant. Eind 2007 zijn deze eindtermen, mede naar aanleiding van de uitkomsten van de managementconferentie en de Delphirondes, geactualiseerd. Deze actualisatie maakte evaluatie en actualisatie van de leerstofomschrijving noodzakelijk.
Binnen de Raad BRL heeft de werkgroep aanpassing leerstofomschrijving (WAL) zich, in opdracht van het bestuur en de Commissie Onderwijs, beziggehouden met de aanpassing van de leerstofomschrijvingen. Bij hun evaluatie hebben zij geconcludeerd dat de opzet van de vigerende leerstofomschrijving in 4 separate leerstofomschrijvingen (medisch, technisch, stralinghygiëne en beroepsoverstijgende) en het tot op microniveau ingevulde niet passend is in de huidige visie van decentralisatie van regelgeving daar waar dit mogelijk en gepast is.
De werkgroep heeft bij deze actualisatie van de leerstofomschrijving gekozen voor het formuleren van leerstof per CanMedsgebied op hoofdonderwerpen. Deze opzet past in de logische structuur van het deskundigheidsgebied en de eindtermen en vormt daar één geheel mee. Daarnaast worden de transparantie en mogelijkheden voor het werk- en opleidingsveld vergroot. Een aantal onderwerpen komen in meerdere CanMedsgebieden voor omdat zij passen bij verschillende eindtermen. Het werkveld en de regionale opleiding dienen in gezamenlijk overleg een verdere onderverdeling en accenten aan te brengen afhankelijk van de ontwikkelingen binnen hun regio en het eigen curriculum.
Tot slot dient opgemerkt te worden dat deze leerstofomschrijving de ondergrens vormt van wat binnen de opleiding aangeboden dient te worden. Alle onderwerpen dienen zowel in zijn algemeenheid als beroepsinhoudelijk behandeld te worden. Dit in verband met eventuele toekenning van vrijstellingen op basis van eerder verworven competenties.Elke instelling is uiteraard vrij om meer aan te bieden.
Leerstofomschrijving RadiotherapieRaad BRL
Juni 2008Pagina 3 van 21
Verantwoording structuur en opbouw
M ed i sch
Deze indeling is op een andere leest geschoeid omdat hierbij uitgegaan wordt van een weergave van de leerstof op hoofdlijnen en dus op een abstracter niveau dan de eerdere versie. Dit geeft opleiders in het veld de mogelijkheid om in overleg met hun regio meer of minder aandacht aan bepaalde elementen te geven, overeenkomstig de mate waarin onderzoeken en pathologie binnen de regio zich voordoen.
T echn i ek
Om aansluiting te zoeken bij de reeds nieuw vormgegeven leerstof van de anatomie, fysiologie, pathologie en oncologie zijn de leden van de werkgroep voornemens geweest om een gelijkluidende indeling van deze leerstofomschrijving van de techniek te formuleren (conform de indeling van de leerstofomschrijving radiodiagnostisch laborant).
Horizontale twee eerste rijenAls eerste zijn de modaliteiten verdeeld in drie hoofdgroepen. Deze hoofdgroepen staan horizontaal in dikke letters hierboven weergegeven. Twee hoofdgroepen bevatten meerdere onderdelen, één hoofdgroepen bevat slechts één onderdeel. De hoofdgroepen zijn zodanig ingedeeld dat overeenkomende onderdelen samengevoegd zijn onder één hoofdgroep.
Verticale eerste kolom en de gekleurde horizontale balkenAls tweede zijn alle overeenkomende technische onderwerpen zoveel als mogelijkgeclusterd. Zo kan bij het eerste onderdeel gedacht worden aan kwaliteitsbewaking. Dit geldt letterlijk voor alle modaliteiten, zoals de blauwe balk (2) laat zien
De basisvraag die geleid heeft tot deze indeling is steeds geweest: ”Hoe algemeen geldend of hoe specifiek is een techniekonderdeel?”
De theorie- en/of de praktijkopleider kan nu aan de hand van dit model het onderwijs verder op microniveau invullen, met dien verstande dat deze nieuwe omschrijving slechts een minimum aangeeft.
Beeldvorming Therapie (Behandeling)
Hulp- appara-
tuurDiagnostiek- appararuur
Diagnostiek-+ bestralings-
toestel
Vaste gantry/ statische bundel
Bewegende gantry/
bewegende bundel
Bronnen + applicato-
ren
Bundeleigen- schappen (1) (1) (1)
Kwaliteits- controle (2) (2) (2) (2) (2) (2)
Voorberei- ding en planning
(3) (3) (3) (3) (3)
Doel- gebieden (4) (4) (4) (4) (4)
Leerstofomschrijving Radiotherapie Juni 2008Raad BRL Pagina 4 van 21
Leerstofomschrijving RadiotherapieRaad BRL
Juni 2008Pagina 55 van 21
S tr a l i ngsh y g i ëne
Het onderdeel stralingshygiëne is ingedeeld in de gebieden van CanMed 1 (vakinhoudelijk handelen) en van CanMed 5 (maatschappelijk handelen). Er is voor deze indeling gekozen omdat de leerstof van stralingshygiëne zowel componenten bevat die de directe patiëntenzorg aangaan alsmede onderdelen die veel abstracter zijn en eigenlijk niets met de directe patiëntenzorg te maken hebben.
De leerstof van stralingshygiëne is tot in detail weergegeven. De reden hiervoor is dat licentie afgegeven is op de inhoud van het onderwijs, weergegeven door deze leerstof. Wanneer de indeling, die gehanteerd is bij de andere twee onderdelen, doorgevoerd zou worden in de leerstof stralingshygiëne zou in theorie het volgende kunnen gebeuren. Door interpretatieverschillen kan een theorieopleider van een onderwijsinstelling zodanig afwijken van de huidige inhoud dat de inhoud van desbetreffend onderwijs niet (meer) overeenkomt met de inhoud waarvoor de licentie is afgegeven. Dit zou in het ergste geval kunneninhouden dat de studenten van die onderwijsinstelling geen diploma stralendeskundigheid en derhalve ook geen getuigschrift zullen ontvangen.
De grenzen waar binnen de leerstof onder CanMed 1 of onder CanMed 5 valt worden hieronder gedefinieerd.
CanMed 1Voorzorgsmaatregelen die genomen worden door de radiotherapeutisch laborant die tot doel hebben de stralenbelasting voor de patiënt, de bij het onderzoek/behandeling aanwezigeberoepsbeoefenaren alsmede de bij het onderzoek/behandeling aanwezige derden tijdenshet uitvoeren van het/de met straling gepaard gaande onderzoek/behandeling zo laag mogelijk te houden. (Leerstof 5a)
CanMed 5Voorzorgsmaatregelen die genomen worden door de radiotherapeutisch laborant en de instelling die tot doel hebben de stralenbelasting voor de populatie patiënten, deberoepsbeoefenaren zich niet bevindend in de onderzoeks-/behandelruimte en derden zich niet bevindend in de onderzoeks-/behandelruimte tijdens het uitvoeren van het/de metstraling gepaard gaande onderzoek/behandeling zo laag mogelijk te houden. (Leerstof 4a)
Wanneer de leerstof zowel binnen CanMed 1 als binnen CanMed 5 te plaatsen is, is gekozen voor de meest praktische indeling door onderwerpen bij elkaar te plaatsen die veel met elkaar gemeen hebben.
Leerstofomschrijving RadiotherapieRaad BRL
Juni 2008Pagina 66 van 21
Leerstofomschrijving radiotherapeutisch laborant
1. VAKINHOUDELIJK HANDELEN
De ziekenhuisprofessional integreert alle vakinhoudelijke kennis en vaardigheden en een professionele attitude ten behoeve van optimale patiënt-gecentreerde zorg en/of werkprocessen ten behoeve van optimale patiënt-gecentreerde zorg.
LEERSTOF• ALARA (Kernenergiewet)• Arbowetgeving• Eerste hulp verlening
Procedure Advanced Trauma Life Support (ATLS) Basic Life Support (BLS)Reanimatie
• Methodisch handelen• Richtlijnen werkgroep infectie preventie (WIP)• Voorraadbeheer• Belang, wijze en duur follow-up bij verschillende tumoren
M e d i s c h
Algemeen• Cytologie• Histologie• Embryologie• Medische terminologie• Lichaamshoudingen, lichaamsbewegingen, lichaamsvlakken en lichaamslijnen
Anatomie, fysiologie, pathologie en embryologie van onderstaande orgaansystemen
• Tractus locomotorius• Tractus digestivus• Systema respiratorium• Tractus circulatorius• Systema lymphaticum• Tractus uropoeticus• Tractus genitalis• Systema nervorum• Systema sensorius• Tractus endocrinologicus• Huid en adnexa
Leerstofomschrijving RadiotherapieRaad BRL
Juni 2008Pagina 77 van 21
Specifieke pathologie: ontstaanswijze, diagnose, behandeling, prognose en(na)zorg van onderstaande tumorgroepen:
• Mammatumoren;• Gynaecologische tumoren;• Tumoren de tractus urogenitalis• Tumoren van de tractus digestivus• Tumoren van de tractus respiratorius• Tumoren in het hoofd/halsgebied• Tumoren van het centraal zenuwstelsel• Tumoren van het lymfatische systeem; multipele myeloom en plasmocytoom• Huidtumoren• Tumoren van bot en weke delen• Tumoren bij kinderen
Radiotherapeutische zorg: bestralingstechnieken en fractionering bij radiotherapie van onderstaande(tumor)groepen en de hierbij te verwachten bijwerkingen:
• Radiotherapie van mammatumoren• Radiotherapie van gynaecologische tumoren• Radiotherapie van tumoren van de tractus urogenitalis• Radiotherapie van tumoren van de tractus digestivus• Radiotherapie van tumoren van de tractus respiratorius• Radiotherapie van tumoren in het hoofd/halsgebied• Radiotherapie van tumoren van het centraal zenuwstelsel• Radiotherapie van tumoren van het lymfatische systeem; multipele myeloom en
plasmocytoom• Radiotherapie van huidtumoren• Radiotherapie van tumoren van bot en weke delen• Radiotherapie van tumoren bij kinderen• Radiotherapie van benigne aandoeningen
Verificatie en registratie• Dosismeetsystemen• Dosisregistratiesystemen• Patiëntenregistratie- en verificatiesystemen• Digitale route patiënt en behandelinformatie• Administratieve verwerking, opslag en archivering van beeldmateriaal en
patiëntgegevens• Wijze waarop en frequentie waarmee gecontroleerd dient te worden
Leerstofomschrijving RadiotherapieRaad BRL
Juni 2008Pagina 88 van 21
Farmacologie• Contrastmiddelen
bouw, samenstelling, werking en eventuele reacties in het menselijk lichaam soorten contrastmiddelenwijze van toedieningwijze van uitscheiding concentratietoxiciteit
contrastnefropathie voorzorgsmaatregelen bij contrasttoediening handelen in geval contrastreacties en/of complicaties nazorg
huidverzorgende zalfrichtlijnen contrasttoediening wet op geneesmiddelen
• Inhoud van de crashcar farmaca
bouw, samenstelling, werking en eventuele reacties in het menselijk lichaam wijze van toediening
hulpmiddelenwerking en wijze van gebruik
• Cytostatica• Hormoonpreparaten
Verpleegtechnische aspecten• Houding- en tiltechnieken• Hygiëne• Steriel werken• Perifeer intraveneus prikken• Gereedmaken infuussysteem• Bloeddrukmeting• Zuurstoftoediening• Huidverzorging• Aangepaste voedingspatronen
Leerstofomschrijving RadiotherapieRaad BRL
Juni 2008Pagina 99 van 21
M e d i s c h b e e ld v or me nd e t e c h n ie k e n
AlgemeenBouw, functie, werking en toepassing van beeldproductieapparatuur:
• Röntgenapparatuur• Echo• MRI• (PET)CT• Nucleaire technieken
Beeldproductie en verwerkingBouw, functie, werking en toepassing van beeldproductieapparatuur: Algemene principes
• Hardware• Communicatie, opslag en beheer• Detectoren• Bewerkingstechnieken• Beeldregistratie en beeldopslag
KwaliteitscontroleBouw, functie, werking en toepassing van kwaliteitscontroleapparatuur:
• Mobiele statieven• Vaste statieven• (PET)CT• Echo
Apparatuur met vaste en statische bundelBouw, werking, toepassingsmogelijkheden en eigenschappen van:
• Fotonen versnellingsapparatuur• Deeltjes versnellingsapparatuur
Apparatuur bewegende gantry of bundelBouw, werking, toepassingsmogelijkheden en eigenschappen van:
• Tomotherapie• Novalis• Cyberknife
Apparatuur met radioactieve bronnen, radioactieve applicatorenBouw, werking, toepassingsmogelijkheden en eigenschappen van:
• Apparatuur voor LDR, HDR en PDR• Gammaknife• Ruteniumschildje, naalden,draden, zaadjes etc.
Leerstofomschrijving RadiotherapieRaad BRL
Juni 2008Pagina 1010 van 21
Hulpapparatuur• Technische hulpmiddelen en hun eigenschappen
mouldroom materialenfixatieafdekkingsmaterialen opbouwmaterialen
markers tbv 4-D planning en positieverificatie ademhalingscontrole systemen
• (Dagelijkse) kwaliteitscontrole van bovenstaande apparatuur, hulpmiddelen en persoonlijke beschermingsmiddelen
BundeleigenschappenFotonen en corpusculaire straling
• BSF en TAR• Dosisverdelingen• Asymmetrische velden• Correctiefactoren• Begrip PDD, isodosendiagrammen, decrementlijnen en profielen• Veldgrenzen, penumbra• Wiggen• Compensatiefilters• Weefselequivalent materiaal, wasopbouw• Afschermingmogelijkheden (mlc's op toestel en patiënt)
Voorbereiding en planning• Lokalisatie, simulatie en aantekenen met behulp van simulator• Lokalisatie, virtuele simulatie en aantekenen met behulp van CT (sim)• Matching en beeldfusion (is afdelingsgebonden, wellicht verwijderen)
Onderscheid doelgebieden (ICRU 50 EN 62)• Beeldherkenning• Bestralingsplanningen
forward plannen2D plannen3D plannen4D plannen
inverse plannen• Keuze bestralingstechniek• DRR ’s en Beeldreconstructie in driedimensionalevlakken• Beams Eye View (BEV)• Target volumes (gtv, ctv, ptv enzovoorts)
Leerstofomschrijving RadiotherapieRaad BRL
Juni 2008Pagina 1111 van 21
S t r ali ng s h y g ië ne
CanMed 1Voorzorgsmaatregelen die genomen worden door de radiotherapeutisch laborant die tot doel hebben de stralenbelasting voor de patiënt, de bij het onderzoek/behandelingaanwezige beroepsbeoefenaren alsmede de bij het onderzoek/behandeling aanwezigederden tijdens het uitvoeren van het/de met straling gepaard gaande onderzoek/behandeling zo laag mogelijk te houden. (Leerstof 5a)
Stralingseffecten op tumoren• Radiobiologie
totaal dosisbehandelingsduur reirradiatie
radiosensitisers
Stralingsfysica• Bouw van het atoom
elektronen, protonen, neutronen, schillen bindingsenergie van elektronenatoomnummerperiodiek systeem massagetalisotopen, isomeren, isobaren, isotonen
• Elektromagnetische straling golf- en deeltjestheorie elektromagnetisch spectrumvergelijking van röntgen- en gammastraling
• Corpusculaire straling soortenmassa, lading
• Eigenschappen en aard van ioniserende straling fotonen
röntgenstralingremstraling, karakteristieke straling, spectrale verdeling gammastraling
corpusculaire stralingsoorten
elektronen, neutronen, protonen, alfadeeltjes, pi-mesonen directe en indirecte ionisatieioniserend vermogen
ioniseren van gassen, luminescentie biologisch effect
doordringend vermogenfotonenafhankelijkheid van het atoomnummer, de dichtheid van de materie, de energie van de stralingcorpusculaire straling
LETdracht
Leerstofomschrijving RadiotherapieRaad BRL
Juni 2008Pagina 1212 van 21
• Ontstaan van ioniserende straling ontstaan van röntgenstraling
in röntgenbuizen (orthovolt), in versnellingsbuizen (megavolt)ontstaan van gammastraling
• Ontstaan van corpusculaire stralingelektronenstraling uit versnellingsbuizen, uit radioactieve bronnen protonenstraling uit versnellingsbuizen, uit radioactieve bronnen neutronenstraling uit een kernreactoralfastraling
• Wisselwerking van straling en materie fotonenstraling
klassieke verstrooiing, fotoelektrisch-effect, paarvorming, annihilatie, kernfotoeffectcomptoneffect
verband tussen verstrooiingshoek energie en energieverlies secundaire processen
halveringsdikte, linëieke verzwakkingcoëfficiënt, massiekeverzwakkingcoëfficiënt
invloed van fotonenergie en spectrale samenstelling op de transmissie
effectieve fotonenergie voor bundel röntgenstralinghomo- en heterogeniteitsgraadinvloed dichtheid en atoomnummer van de materie op de transmissie invloed wisselwerkingsprocessen op de transmissiepraktische aspecten van absorptie en verstrooiing
transmissieverhouding, intreedosis en uittreedosiscorpusculaire stralingelektronen
ionisatie en verstrooiinginvloed dichtheid en atoomnummer van de materie ontstaan van remstralingdracht
neutronenelastische botsingen invangen
Biologische effecten• Cel en celbouw
celmembraan, celorganellen chromosomen
autosomen, geslachtschromosomen, genenDNA, RNA
Leerstofomschrijving RadiotherapieRaad BRL
Juni 2008Pagina 1313 van 21
• CelcyclusG0-, G1-, S-, G2-, M-fase celdeling, reductiedeling
delingfasen mitose, meiose proliferatiecellijn, kloon differentiatie
stamcellen, eindcellen gameten, zygotepre-implantatieperiodeorganogenese foetale periode
• Mutatiesdefinitie, soorten mutaties
erfelijkheid, recessief, dominantoorzaken
chemisch, fysisch, ziekteverwekkers• Effecten van ioniserende straling
op moleculair niveauexcitatie en ionisatie
vorming van radicaleninvloed van zuurstofreversibele en irreversibele veranderingen interfasedood, celdoodmitose-uitstel, indirecte celdood
• Factoren van invloed op het biologisch effect van ioniserende straling geabsorbeerde stralingsenergie, equivalente dosis, geabsorbeerde dosis
totaal geabsorbeerde stralingsenergie,equivalente dosis, effectieve dosis, stralingsweegfactor, weefselweegfactor, drempeldosis, letale dosisstralingssoort en LETdosistempofractioneren, protraheren intrinsieke stralingsgevoeligheid
• Bescherming tegen ioniserende stralingafscherming tegen primaire, secundaire en lekstraling gonadenbescherming
Leerstofomschrijving RadiotherapieRaad BRL
Juni 2008Pagina 1414 van 21
2. COMMUNICATIE
De ziekenhuisprofessional faciliteert op een effectieve wijze de patiënt – professional relatie en de communicatie voor, tijdens en na het directe patiëntencontact.
LEERSTOF• Klantgericht werken• Communiceren in relatie tot patiëntengroep
waarnemen, observeren en interpreteren gespreksvaardigheden(non) verbale communicatie communicatie stoornissencommunicatiestijlen interactie in communicatieinterculturele communicatie
• Informeren in relatie tot patiëntengroep informatie overdrachtaansluiten belevingswereld patiënt en/of diens begeleider
• Ethieknormen waarden en overtuigingen religies
• Omgaan met emotiesinvloed van ziekte op gedrag en omgeving individuele benadering patiënteninvloed psychosociale omstandigheden op de behandelingsmogelijkheden van de patiënt
• Ontwikkelingsfasen van de mens• Beroepshouding• Beroepsgeheim / geheimhoudingsplicht• Wet op de geneeskundige behandelingovereenkomst (WGBO)• Privacy wetgeving• Tuchtrecht
Leerstofomschrijving RadiotherapieRaad BRL
Juni 2008Pagina 1515 van 21
3. SAMENWERKING
De ziekenhuisprofessional werkt effectief samen binnen een multidisciplinair team ten behoeve van optimale patiëntenzorg.
LEERSTOF• Intramurale gezondheidszorg• Extramurale gezondheidszorg• Wet bescherming persoonsgegevens• Patiëntinformatiesystemen• Patiëntoverdracht• Ketenzorg• Werken in teams• Inzicht in het werk van andere disciplines binnen de zorg• Deskundigheidsgebieden van de verschillende ziekenhuisprofessionals• Op samenwerking gerichte communicatie
conflicthanteringbesluitvorming en onderhandeling prioriteiten stellenmacht en onmacht stresshanteringomgaan met veranderingen en weerstanden feedbackvergadertechnieken
Leerstofomschrijving RadiotherapieRaad BRL
Juni 2008Pagina 1616 van 21
4. KENNIS EN WETENSCHAP
De ziekenhuisprofessional committeert zich aan het werkzame leven met reflectief lerenevenals met het creëren, verspreiden en toepassen van (wetenschappelijke) kennis.
LEERSTOF• Leermethodieken
leerstijlen leren lerenreflectiemethodes sterkte zwakte analyse kennisontwikkeling
• Kwaliteitsmethodieken• Onderzoeksmethodieken
onderzoeksmethodologie voor de gezondheidszorg wetenschap,onderzoek en gezondheidszorg onderzoekstechnische begrippenmethoden voor het verwerven van gegevens het verwerken en interpreteren van gegevens kwalitatief onderzoekkritisch gebruik van onderzoek
inzicht verkrijgen in (vak)literatuurbronselectie literatuurstudie
inzicht verkrijgen in wetenschappelijke ontwikkelingen presentatietechniekenprojectmatig werken rapportagemethodeninzicht verkrijgen in opbouw rapportage
• Ontwikkelen van voorlichtingsmateriaal voor specifieke doelgroep• Didactische methodieken
werk- en/of stagebegeleidingopstellen persoonlijk ontwikkelingsplan (POP) en persoonlijk actie plan(PAP) intervisiemethodieken coachingstechnieken
Leerstofomschrijving RadiotherapieRaad BRL
Juni 2008Pagina 1717 van 21
5. MAATSCHAPPELIJK HANDELEN
De ziekenhuisprofessional gebruikt op een verantwoorde wijze haar of zijn expertise en invloed ten voordele van de gezondheid en het welzijn van individuele patiënten, de gemeenschap en de bevolking.
LEERSTOF• Infectiepreventie• Bacteriologie• Steriliteit• Prikaccident• Ziekenhuishygiëne• Patiëntveiligheid• Wet en regelgeving• Melding Incident Patiënt / Fona melding• Geheimhoudingsplicht• Wet medisch wetenschappelijk onderzoek met mensen• Wet op het bevolkingsonderzoek• Wet op orgaandonatie• Wet op dierproeven
S tr a l i ngsh y g i ëne
CanMed 5Voorzorgsmaatregelen die genomen worden door de radiotherapeutisch laborant en de instelling die tot doel hebben de stralenbelasting voor de populatie patiënten, de beroepsbeoefenaren zich niet bevindend in de onderzoeks-/behandelruimte en derden zich niet bevindend in de onderzoeks-/behandelruimte tijdens het uitvoeren van het/de met straling gepaard gaande onderzoek/behandeling zo laag mogelijk te houden. (Leerstof 4a)
Beschermings- en beveiligingsmiddelen en –maatregelen voor de omgeving• bouw- en inrichtingseisen• stralingsverzwakkende voorzieningen
Stralingsbelasting van de bevolking• stralingsbronnen
natuurlijke stralingsbronnen kosmische stralingradionucliden: in bodem en lucht, in het lichaam, in voedingsmiddelen;uit bouwmaterialen
kunstmatige stralingsbronnenradiodiagnostiek, radiotherapie, nucleaire diagnostiek, nucleaire therapie fall-out, kernreactoren
Leerstofomschrijving RadiotherapieRaad BRL
Juni 2008Pagina 1818 van 21
• stochastische effecten genetische effecten
dominante mutaties, recessieve mutaties genmutaties, puntmutatiesverdubbelingsdosischromosoomafwijkingen
depletie, duplicatie, inversie, translocatie, non-disjunctie spontane mutatiefrequentie
late somatische effecten tumorinductie
risicofactoren, lineariteitsprincipe• deterministische effecten (non-stochastische effecten)
vroege somatische effectenmalaise, erytheem, haaruitval, diarree darmsyndroom, beenmergsyndroom, CZS-syndroom
late somatische effectenblijvende huidbeschadiging, fibrose, atrofie, necrose, cataract, afwijkingen in het bloedvormende systeem, steriliteitstoring organogenese
congenitale afwijkingen, retardatie door bestraling in utero groeibeperkingen in groeiend bot
Dosimetrie• dosimetrische grootheden en eenheden
geabsorbeerde dosis, dosistempo, (Gy, Gy·s-1) kerma, kermatempo, (Gy, Gy·s-1)integraal geabsorbeerde dosis, (J) lineïeke energieoverdracht (LET) relatief biologisch effect (RBE)
stralingsweegfactor WR, equivalente dosis (H), sievert (Sv). effectieve dosis (E), weefselweegfactor (WT)verband tussen geabsorbeerde dosis en equivalente dosis exposie en exposietempo(C·kg-1,C·kg-1·s-1)
elektronenevenwichtverband tussen exposie en geabsorbeerde dosis in verschillende media bij verschillende fotonenergiebackscatterfactor, buildupfactor
• dosimetrische methoden ionometrische dosimetrie
ionisatievaten, waaronder condensatorvaten type, bouw, eisenverband tussen fotonenergie en wanddikte, elektronenevenwicht directaanwijzende meetmethoden, integrerende meetmethoden toepassingsgebied en meetgebiedexposieoppervlakte product, dosisoppervlakte product, kermaoppervlakte product
typen dosimetersG.M. Buizen, proportionele tellers, ionisatiekamers
dode tijd, statistische spreiding, achtergrond straling, efficiëntie calibratiemethodenijkbronnenlekstromen
Leerstofomschrijving RadiotherapieRaad BRL
Juni 2008Pagina 1919 van 21
densitometrische dosimetrieverband tussen fotonenergie, exposie en zwarting, verband tussen stralingsoort, dosis en zwartingzwartingsmetingtoepassingen
dosimetrie bij elektronenstraling luminescentiedosimetrie
scintillatietellers, gammaspectroscopie thermoluminescentie dosimetrie
LiFafmetingen, toepassingsgebieden, uitleesprocedure
halfgeleiderdosimetriemeetsystemen
kwaliteits/energieafhankelijkheid, nauwkeurigheid meetprocedures
bepaling van:exposietempo/exposie, halveringsdikte, geabsorbeerde dosis, PDD, isodosen
fantoommaterialendosismetingen aan de patiënt op de huidin lichaamsholten
Radioactiviteit• desintegratieprocessen
stabiele en instabiele kernen isotopen, isobaren, isomeren
soorten radioactiviteitα, ß+, ß-, gammaradioactiviteit, elektronvangst, interne conversie, augerelektronen
halveringstijd (HVT), vervalconstanteeenheid van radioactiviteit, becquerel (Bq)
specifieke activiteit: becquerel per kilogram (Bq·kg-1)• natuurlijke radioactiviteit
reeksvormingradioactief evenwicht
• kunstmatige radioactiviteit productie in de kernreactor
kernsplijting, splijtingsproductenproductie in de lineaire versneller en het cyclotron
• radioactieve stoffen fysische eigenschappenCo-60, Cs-137, I-131, Tc-99m, I-123, Ir-192, I-125, Sr-90, Yt-90
luchtkermatempoconstante, Γ-factoractiviteit van bronnenspecifieke activiteit effectieve/absolute activiteitzelfabsorptie
Bescherming van de blootgestelde werknemer, niet-blootgestelde werknemer en patiënten
• Afschermingsberekeningen
Leerstofomschrijving RadiotherapieRaad BRL
Juni 2008Pagina 2020 van 21
6. ORGANISATIELIDMAATSCHAP
De ziekenhuisprofessional draagt als organisatielid bij aan de continuïteit en effectiviteit van de ziekenhuisorganisatie en de gezondheidszorg.
LEERSTOF• Organisatie van de gezondheidszorg
opbouwverwijsstromen ketenzorg
• Economische stromen gezondheidszorg• Diagnosebehandelcombinatie (DBC’s)• ARBO
• CAO
houding en tiltechnieken transferhulpmiddelen
• (Leer)arbeidsovereenkomst• Instituut gebonden regelgeving:
rapporteren en registrerenmelding Incident Patiënt / Fona melding klachtenprocedureongewenste intimiteitenpesten op het werk agressie op het werk gedragscode functieprofielen ontruimingsplan calamiteitenplan
• Verantwoordelijkheidsstructuur• Patiëntenbelangenverenigingen• Kostenefficiëntie• Kostenbewustzijn• Timemanagement• ICT
beveiliging patiëntgegevens patiëntinformatiesystemen
• Economische stromen gezondheidszorg
Leerstofomschrijving RadiotherapieRaad BRL
Juni 2008Pagina 2121 van 21
7. PROFESSIONALITEIT
De ziekenhuisprofessional committeert zich aan de gezondheid en het welzijn van individuen en de samenleving door een ethische beroepsuitoefening, door de professie geleide regulatie van het beroep en hoge persoonlijke gedragsstandaarden.
LEERSTOF• Kwaliteitswet zorginstellingen• Wet beroepen individuele gezondheidszorg (BIG)• Wet op geneesmiddelen• Wet op de geneeskundige behandelingovereenkomst (WGBO)• Wet Klachtrecht Cliënten Zorgsector (WKCZ)• Richtlijnen en protocollen• Richtlijnen geformuleerd door International Commission on Radiological Protection
(ICRP)• EG-Euratom
EG-richtlijnen voor de lidstaten• Wetten nationale Overheid
KernenergiewetBesluit stralingbescherming (BS)
• Euthanasiewetgeving• Wet bescherming persoonsgegevens• Kwaliteit
kwaliteit van zorgkwaliteit beroepsuitoefening kwaliteitsbevorderingkwaliteitsregisteraccreditatie, kwaliteitstoetsing en –certificeringDocumenten kwaliteitssysteem (DKS)
• Ontwikkelingen binnen de professie• Beroepsprofiel• Beroepscode• Beroepsvereniging• (Intercollegiale) toetsing• Civiel rechtelijke en strafrechtelijke aansprakelijkheid