Post on 08-Nov-2020
'
? _ vjf, :
^**;.j'.-u--.-.»',*,-
'>'-^'^. -'iM^- ■■■■it -'^^V. .|J^
I /1
J..A -yit.- -;»: .- . - : W/M'i^
\4\ ■m'
f-
r^'^.. 'İT-.-
" WV'
A
KURDE (
IP Ê^t^ 2-^' ^
KURDISCHE TEXTE
gesammelt und herausgegeben von
A. V. Le Coq.
Zweiter Teil.
- Berlin 1903 Gedruckt in der Reichsdruckerei.
INSTITUT KURDE DE PARIS
ENTRÊE N° v/j^O 8
Die Texte in Transkription.
I.
Hikäyätarii yäyib oylu yüsib gälika.
Hikäyei dünyä güzele.
Wdyß zamanda ezingih hdbü, dö laûM%â Mbü, zinikä'yß, dakikäyß pır hdbü,
/üqara bü, här rö düâû pUtik êzîng danin (tanin) , dö yrüsa dqfurtün pe geänmiS bü.
ruke diso, cü ezingä, bin darike terik ferîa, SU êunê, hakik dt, Mk Mlänt, hate mal.
bire cârSÛye, || yahudXkî dugo: vê hâke bâmede. dugo: az nadim, ya^hudi dugo: säd yrûü 5
bä ta dim. dugo: tü bä min dekanı, dugo: az dösöd yruS bä tâ dim. düa dugo: fü bä
min dekanı. nihSyât piâng säd yrus bä ta dim. ezinği mâskir, e kö zS rast Uda, dugo:
Udepäräl pianğ säd yrui daiye, anı, Mt, ze %âra %ärc kir. sûbada düâu suna hâke , disS
dîhâkik, anî, hat, da yahûdî piânğ säd yrus. här ro hâkek tanı (dam), piâng säd yruS
dada. roke âândâ zinekä Ur ze yahudtrâ dahat, yahudî zinekavâ \\ sSra%ä dikirinä yak, 10
dugo: merki tâ mâ hâre iûm ter, hâke dikâ, btrikä bukölä, fer kesik U digr/ß, ürkmis
diwä, dehâre dâme din, hâke dikâ. merek dehâre calike däkolä sar däni%ämä, ter te, hake
bukä, ningrâ digerâ, tına mal. yäm dikâ, här rö hakike dikâ. tzinği dimirä. yahudt
zinekära diwe: tar drzekä. zinik diwe: rû^ piâng säd yrus tına. ydhudı diwe: yâ tü
Sâriikı, yâ ğaka din nâ-ama ğâm-ta. zinik Sarzedikâ, tjzt dikâ, dikältnä. sare dü lauka
'ezinği do^n. yahudı ■gvari ta gam \\ zinike, diwe: kanı tar? zinek didâ bâr. diwe: kam 15
sare dilf diwe: laukimin jßdrin. diwe: tarzı tu-bo%ä! yâ tü lauka bukuiı, ya ğakadin
nâ-ama gam tâ. diwe: aza eârzekim. da-pira laükS dizi laûka ra dikâ, ha iäv direvä,
diwe: ddkâtâ bä yahudıvâ äewä bükûime. djıârin bazarekî nüni hdläbe, rudinin, läwik
dü%oän rue piâng säd yruS bärhyßda dewinä. dSptra%â dimirä. diwe: rawe, am härem
istdmbülä! dehârin, ra bä dö ğa diwä, berai dil%oäri diwe tü bä ve raedä\\ hâre, dzi bä 20
vteda härim. yäk dehâre misin, yâkzî dehâre stämbult,- âeki (yâki hepsi bir) sarâ%oarİ
dä%a misire bü Sähe misiri mfi hü, dauldt quSe bârdan, cü sar âeke sâriyjjar'î, dânist,
dugo: azmış bü, iaS bü. bä iûndS dihirin, bardadan, disS hat lasâr lawûk, daniêt, dugo:
dvB nâbü. lamük Uma %aniK, vesartin, far bâra dan, da po%Srâra dähatä sâri lawûk,
danist. lawik birin, kinğ M kirin, pâdiSahemâ aval ita'at kirin, ma av sahlç-ji büke. tu,
wârre aeki dilxoärt \\ doyru 6ü stämbulä, rüe piânğ säd yruä^ä hdbü. dünyâ gazele dini'^ä 25
piâng säd yrus bü. här ro piâng säd yruS dibir, dünyâ güzele dadi dau rûa sm- dekir,
eavi%â hazarı bü, hazar däda'i. düâü gam dünyâ güzelie. helikä qönayä ûzi kir. pâsia
para lawûk nSt. sâvike lawûk disâ ğü ğam kââkî, dugo: dza tâeme, tûzt mınnî, M gam
min mâre. araqinä haß sala maiye daiye lawûk, Uwuk vârSiâ, dü zä davda ket, düSut,
%oe kir, dâgultdnd, nihgrâ girt, avite dar. lawuk \\ sühâda ra bü, ize dârvâiye bärta%ä 30
mâskir, para tunnen. eü gam dünyâ güzeli, gâutdnd. ruke durüâ mâskir, para tünnen.'
dugo: az sari%â halinim, härim. âü, mâskir sä märu ta- ene, dehatene gam. dugo: kuda
djıârine? dugo: bavemâ mir, vâ sufra, vâ qdmdia, vâ kulükd za maiyä, am läsär hav
na^ı. dugo: ve ürâ bavim, Täzäwa zü gêêti, sufra ide, î pasa kulukkjfl. tır âvİt, huriêra
kulük ki dâ sär-i-yß käs nammä, süfrä kö aâil mübarek türlÛ türlü tadm badârin,
35 yâkzî laniSt bä qämöi || la%a: la fülan däre min dinä. här s'ê p'S tträ cün, wî kuluk
kiSdndä säri%ä lä süfrä niSt, ba-qämci fayjst, dugo: lägam dünyâ güzelie tä do%odzim!
hat bä dünyâ güzelie. kuluk daiyä säriyß, kêsî nädidt. bäru parä zä dükangie, dedirni,
dugo: dünyâ güzele gämalinge göstär sänga bei y'ûz yruS. bä sâv dähate dekete gäm dünyâ
güzele. %aû IS bü hdsrät, dugo: dzâ tä^me, tü minnî. qandermis dekir, dugo: wäre päle
40 m süfraerw. pale süfrä-na qamcikî la%ist gö: dâreke kes || qa tünnei tä dojßazim, üaki
îhgK ÎSİZ tä do^oäzim. ciâkî ingli îsiz danî. rüke dodiâ dünyâ güzelievä kefü zaüq kirin;
pSsä Mvike dünyâ güzeli sufra nİst, qamâi läyjst: qönayä tä do%oâzim! qonayä danî.
lawûk rawü sär%ä, nä dünyâ güzälie nä sufräe nä qdmcie- âyj kulük dâ sariyß, lä
wedärä gärüa, hauzik di, mäskir sä gugercin lä sär paiya bün, yß tazi kirin, bunä sä
45 käöke, ketenä haus, mägär kacke sahi peria bunä. dizikt hat, kingi || 'äeke Urin, kuluk
säriyß kir, käcika mäskir, mârûkî lagam, dudia kinyifyß läyß kirin, ferian, yâ bäcuk
da haüzda mä, sönd %odr, zä widärä nä-amedär. qandermis kir, kinğ danî, dö qainat
dânî, dugo: vânâ hdlinä lä kedäre säqilmih bui, tütmus bukä, dzö Mz'irim, az käika saht
pêrîanim, här têik zä däst-min fa^dâr. käöike lâ-ûk hdltinä, diwä nâf haqcakî sîva, seveke
dikä, dedä lawuk , diwä käriki, way^! diwe, dünyâ güzele zä väqds malî kirim, vâzî 11
50 kirmä kâr. sevikä din dedâi, disâ diwä märu. haqtbäk sef ze wana dedai, diwe: behâre
qönayS dünyâ güzeli, bidä ttnä, qöhay'e palaniki hqfsarikî disttnä, sevâ defroeä. pe dünyâ
güzelie mäskir, sevenî rindin, diwe: una! dzâ gîa bistınim. tına, semke sipn dikâ, dâdi
dünya güzele, doyjiä, diwä kârikî. pâlin ledikä, hävsir dikâ, sâre nardiwaneda dik^nä
hdftâ misere. qamci süfrä haltına, dehâre misere. Sahi misere qönayeke lauk bügere.
55 kavra II dekiSmä, %alk bârikî tmö, au dö bârd tına, evarî ğöhur bos bä sâri dayına,
yflhäre dädinä sahi misirä, diwen: märueki haiwanekeyß heiye: yfllk barîki finä, au do-
bârâ ttnä, Ivari yäm nadi. sahî miserä dugo: bdnkin mS Wuarre! bânâ dekin, diwe: dzî
karîyfl ntlim narim. yßhär danî sahi misere, dugo: mâ bä kärevä Wuärre. kär dikisdnd
närdiwaneda, cü gäm sahi misre, dugo: lauk tü âimâ zâlimleyıe diki? yäm nadî kaiwanä,
60 %alk barekî tmä, tü || dödiâ tını. diwe: male min nä-iye, az dir hükim? lawuk nasdikâ,
sahi misrä (sie) bäraeyß, dugo: yjdfdt büke, aze hikâyi kärtyß ze târâ biwim. dugö:
yßlfdt! härkesik cü. dugo: wdyjikä bâvikî min häbü, am ezing taninä, döfürtinä. rueke
Um Ğâlıke häkikä dewtnä, ttnä, pidnğ säd yrus dädä yahudtki, diwe: fär unä mal. ttnä
mâl. bävimin dimirä. daka-min tär särze dikä, bärajü-min din hdln, sära aü d6y^,ß, dil
65 az doyßm. bäraeye-min dehärä misirä, dzi || dehärimä stämbulä. dünyâ güzele hdHî,
dtniyß piânğ säd yrüsä, min äuncäl elâ âyjrnâ qadar diwe sârilmis hav diwin diwe: tü
bäräye-minnî. reğâ dekim, semkä v'ê kärä- da, mâ disâ dünya güzele- bä. s'mikâ dâdt,
diwä dünyâ guzäle. qönayeke ağar êekîr didä bärayeyß. dünyâ güzelî nikdh dikâ, tut
käake sahi periân disäuttnä, käaik teiyä, au hîn dünyâ güzelie rîndtarâ, aûzî bärofyß îdin
amri ypdd nikdh dikä. cäl doli, däl zurnî lä%a mâr dikä. 'amrî pasa kêfu zaûq dazöh. ||
70 deharin, yahudt dukuzin, dakayß dûkuzin. sunda teänä misiri, zihkayßvä zaûqu kef dikirin.
au gestenä bär muraziyß, hûnzî peiyän. tamam olmusdür hu Idkaye, wuärre kö am hârnî
(liärfiiX) yake din. JJ6 yüz m yädi fârîyjnda yüsif effêndi hikâyâsi musi kökle effendia
taVê ölunmüsdür fî ombes Sübbat 1317.
iSeix mus wä Inga yüsib dästäni
ğei% müs âyei âstrâteke bü, pismameyß Inge yüsib purri paqil bü, âyaleye ze döst
sdy müs girt; Sei% müs haß beroe bün, înğâ yüsûb daûdö berâ bün. ypdhgeke sei% mus
hdbü, naviyfl sitti bü, dugo (rueke) iyßiara înga yüsûb sandinä (Sandin) gam sei% müs,
bä dmrî ypdi sitftye bämide, kö nâdâ, bä hünerî pteyß hâ sürtyâ zora zor dze ze histinim.
düâuna ğam Sä% \\ mus, gotin: tuiye sifâye amrî ypde bä ınğâ yûsüb di gö: boî b^gleye 5
hûnö bämidin, dm haß bäranî, haß kaiikâ bamâdin. âyâler yaytdin, gisük cûna ğâm
înğe yusib, gö: doäzdä hdzâr mal, doäzdä hdzâr suar hârem, zora zor sittiä Ûninî. lakin
vd sora Sei% müs bist, täkrar Sei% mus bana bärayeyp, kir, gö: sittirâ huwîn, ci daqimeyß
heiye mâ lâyake, koni ger kin, hestirâ Ûnin, bar kin, sârî heUirâ dane däst sittie, bâr
male 'înğâ yüsûbrâ buksTne. Seiy || müs hârSes baravâ suar râ helt göçe ketin, yätaU 10
heitirâ kândere kon kive, gö: ğomâre rabe ptsî goce, sittie- bä zora huwä. süwä bü, suwä
zu hü, siUte havsârî hestirâ däsfiyß kir, têsî mÛSî, sİ ärzerume, hartri same. dähär köni
înğe yüsibrâ rawûrt, yatahî hestirâ kânderı kön ayjsf, înğâ yüsûb säriyß Italanî ypde
besäuttne mala seîy müs sittie dâqım gî läyß kirie, särt hestirâ dik'âne, înğâ yüsub mâskir,
câv lä sere golî %uni, dâstâ darî \\ rdme îze virdâ widâ dahaztne, nûnî bistregî girgîn 15
köpuki diĞİne, ses heraeyâ mınân heri be havsara 'äe ğar ha ğar yßlä yßni zîn de.ayßne.
sei% mus hdn kir: pismam dabârâ gulıe sor hahât ze târâ gö (kö?) tü ğomârî, bubä ze
yßrä. tü dengi ze nat, uğî Murine girt, avit sär sari%ârâ. haß rüâ, haß sava göö
kisdnd bä râevâ därbase nav töprayî pir kal yäztd bü. lä dâriki konî dodzdâ sunî vügirt,
âîtu pardâ sawranî kisand, dabârâ yabâr dane pir kal, malikä || yanedan ö hatî lä sär 20
tâ, danîê. pir kal gö: rawin, am cänd suar am hâreni gäm wî marul hatin sär seiy
müs, paiya bün, dösâk balif zerâ danîn, nân zerâ anîn, qahwä vayparin. hara hâryak
sär pazdâ 6ün, pir kel rahü, dästiyß busu, sittie gö kî, herai min sei% müs dibe, ave
dâsti vî yezidî-ke. rahü, misin däst-yß kir, av lä dâste pir M k'ır, pir kel daste-yß
süsf, ğâki sâr-yflrâ mâskir 6av sürati sittie ket âqİl hoqa qarismis kir yjzmatğie le mäskir,
pür kal II hdmân lä yâneJcîdâ ger bü, lakin sittie di, gö: rindhûnâ min sär-i-min hoyel 25
disâ az detirsim, sär-i-min da bälaye he! hdmân reoiâ, cû pâs pârdâ, ^izmatği häryäk
da däst balihgâ girtin, birin yanî oda, zämaneki sikini, aqil hate sâr^e, 'hdmân rawin,
hdspâ 6abükin, am hurin! 6Ûn, geste malaya, hdmân pir kel piânğ yjzmatğt nâv dströ
yezidyßm re svp. mâl mazin kähialeriyß: gisfik mâwârin! tu wäre sex *""* bärakeyß
dbdäle üstü bä sank, lakin päzl^a wd^ta âv-danî käria bü, kârie || pir kel haradan sär 30
hw-a, lâkin dbdel kariSyß lä bâr wdn bârdan sâr bira, lakin bds sevan ban kir: lau
seoan^! päziyä lä sär Urä hädarkint pâzî pir kel âm ki av din! dhdel gö: pädmin nobâ
a mine, az pâzîyâ sebeb öte az hadârkim? lakin sevanî pir kele: päz a pir kele ava pir
kele, az ntlim, tu av di, âslîtâ ğinsitâ balisize! lakin âbdali Ğalmg av iorâ yayatlâ gügâ
1*
hEt, Ser kirin häziäne hav, dö sevanî pir kel ptanğ ses lä âbdel le ğivian, lakin âbdel ha
35 föpûz särt II sevanî ptr kel %ist, küSt, havale gt riviân, 6un, yßhär kirin, danä pir köl:
av male nühâfi, Sevâniya bä zore nohä avebir, sar-SevaıiS-tâ küst. nihâyâtpir kel : hârin,
vi meytti vasêrtn, lâkin az ki tämUäki bäwädime, wä yayod sevanî wdn yaypd gdvân
wa yayod yjzmatgî wan särbäst mâ lä nav topraye min bügären; ägär kizân lä sakar
taâltir kö buwin, dze kökî y'êr qazmd-inen dzê bûkölüm. lâkin dü suar nuenî mârüö Sdnd
40 Sar sey müs, mâ wäre qöniSmiS hini. mâ av lä vir hiskine, \\ tu wäre minü pir kel.
öiqds hdvdä hazar yânii yäddyßne ciqds âyâlere yß wä kähäyß gistik läsärpir Ml hatim
hav pır kel go: yâyâlernü! male sei% müs wêhatî sär mâ, kä6iki da maledä! yâ warin
hûn min bûkuzin, yayßt rawin, 6iqds mati mulTn yädd yßne hai gtstika pedin, ze mûrâ
boypazin! wayßki näda, bä zore mûrâ le bisttnin!-. hdttâ wê Gaye seiy müs suar-ln, hate
^ mâla pir kÖl, paiya hü; nehayät gistik rawun, diwan dawestian, sex '"'^^ ^h ^uyûr
45 kir, II pir kel rünist, nihayät sä rüâ qurban İzzât ikram ze-râ kir. sex '""* qdlbixadä
göt: berâekî-min sevanikî pir kel kûst hâlkî säht wt daim az wäsandim. säx mus gö:
pir kal! beren min dehgsiz kir, sevanitâ küM, ddwâ bûberin. pir kelgö: seixmüs! yay^t
barâkîtâ sevanitâ roye häryäk däh märuä bukuze da heretâ âsiratâdâ, tu hafi sâr mä,
dânî, sewt tä havda hdzâr mali pir kel gistik vâ gte hin dâsti -târâ. Sey mus gö qalbi-
60 xadä: tsikîW da vi sörädä wi heiye. lenist häsb-e-xa, hate maldxä, heist dâ ruâ sikinin,
säd pdängä suar 6ün male seix müs, paiya bün, dmmâ pir köl göt: âyâlemü! kî süfrâ kö
hat pist wä, mäyjin. sex '"'■^ °-e Vıbi- âyâlemü! anğaq mârUe nanî düzminâ naxoe. wâzi
bibm: seix müs! dllâ dmr-tlä xoanQÖ-ta sittie am pir kelrâ doxoazînî. lakin sex ^^
anglâmiS kir, dugo: da midâ min-dâ, dmmâ lakin ses bäraye-min hâna, az bä wä-zi
55 bedänisim. hamân mazini, gîstika || tûyi, sör lä tâ qöt ha. lâkin dö hdzâr zar äre-kirin
dänä, qalingä ze pasa wâra birin, dmmâ sex '''"* 9Ö: pir kal wi dalike zina lama do-
Xoäze, az bä qurbanä pir kel kim. au rawün, 6Ûn, dmmâ lâkin ses bärae sex *""*
eoarî hatin, dmmâ sêiy^ müs gö: beranü! pür kal im sittie doxoaze, am ptdin. bâra gö:
am nadinî. seix "*"* 9^ ^^' ^ön nadin, hdmân a« bä zore lä wä hisline, bâra go kî: am
60 hdrkent kî yeztdxane diba mîlâ pis-mame-mâ înğe \\ yusûb hibe hâre. 6âr ruâ sikinin;
seix '"'■^ 9''- iäranü! Kön barkin, az hârim ğâm pir kel. sex '""* *"«'' ^H) ^ ğâm pn-
kel, dö rüâ zerâ qönismis bü, sûndâ pir kel göt: sex "*"* harı-mâ hâili hûke! sex ''*"*
gö: lä vedäre af sorma âiha! hön rawin häsbt-min! 6äbukin! hdmân sex "*"* ^H^ yayät
lä güğd hât, lä häshe suar hü, dart-rdme dästyßda kir, sür kisdnd, dästxadä kir, dmmâ
65 sex »"^ 9°- P^i" ^öll min näzani tü va nuni || kÛ6ikâ, migo vâ märuke ! az hafim lä sâr
tä danî, kî öt lä bär tä wä büke, mâla mâ hdr kir, az 6üm %a>ê tä. dmmâ pir kel gö:
tâ bä min kir qaulixada wake mûrâ hiskine, dzi tü bä (tojn) yezidxane dzö gistike qirmis
kim, pasa dze sittie dze bä zore histinim; mâli seix "*^* ^^^ »"«^^ sd sâvâ âün, töpraye
yeztd dar nat dmmâ bâra gö drrCS lâbâr girt kusane dinin, sex '"'■^ 9°' iaranü! pir
70 kâl yayät kâflrikî zorbdze, yayät äskari-xa purre, öi bä dümâ-keve. hâmân: || Sêiix
müs I tü öiqds marukî tirsuke, am Jıaft bärarff, am hâryak yjsmi ördi kênî, hâmân ha vö
A(ğli (x°'^^) ^urlâ hoi bâgleye ze târâ sandin. hâmân sex '""^ 9^1 wdllah, min näzam,
hŞn wdqas (aûqas) ğömâr bunä, dmmâ az ze neha Sûndâ hdttâ kî giStik qirilmiê nâunn.
hdmân Sex " hdsbî mermêndi lûyjst, kûrkî kiSdndä sarixa, au pir kâlrS dawa nakim.
süwadä zü piMa âskâre yezidxane dar öeoirmä, sindin, hamm pir kal hdn kir, gö: Sex
müs, öiqds || märurü soisiz, liawa sär sevan kust, dö hazar zär hir, hün rivian, wäkü a 75
ze merâbimine, sittie bä medin, Icüva dehäri, häre. hdmân sittie gö: sey müs bäraö! rawe
sarxd! suri kirmani bidä harxä! kurki cabrazä hä havyä lä haryß! minanä gûrâ, häryäk
da yanikidâ hä navxä pir kal la%ä sere ze-lae, bide tärkteyä, lä min' süe hi säfaqe zär
kir, âskârâ pir kel pêsi sär medâ dar kir. sittt rabü, tâhgi qöldn hdsbî âbü bakir cİ kir,
minanä \\ sörilci hdmra da nav âskârâpir kel war kir; sittie, dilimin dine, sahahenâ zilyä- 80
tike Mlöbİ girân dtnä ze haraiyjrâ. dilimin hokir, âbü bakir sür kisand, da nav war kir,
sâri si ü haft liwdn la Icir. dil-î-min diwe, %orfe danî mala pir kel! ze para dan rdmä
lä âbü bakir yptine. diliminnî diwe, aman häräenü! kiki dbü bakir yezidyßne sähtd kirine,
aman! dilimin hawa kir, bâra dauris rahü sarxd, hâzene %ä ha kir, sûrî Icirmam däst-
yfldâ II râkir; sittie gö: g{rî kusane hä pûse, âskârî pir kal sär mâda yßSe, seix '""* ^^
kekö! rawe sarxd, ğarike mas ke, sâri ptenği ü pienğ ze kir, bä sdrdâ sahid bü, barâitd
dauris Sdlıtd kirin, xoangê tâ sitti birin mâ ze târâ qä nâmûse; da rabe, seix '"'■'"^ kekö!
har haß häraemä hahâvrâ härdani! diliminnî dine , x^de mala seix müs dine! gürâgure tapa
seix '"'■^ sârixâ layjiwi. lıalnine; rahü sarxd bâra hüsmn, minanä gûrî dav -bäyßn; yâ ||
âllâh! yâ xorfe'/ dikâ, sitti! tü minâtâ lä Sex '""* <Pf-T^dr mâke , sahahenâ tü däsii-tä 90
dävixa yjne, tü hülöbike gtran kikiyarâ dine, tnsä dllâh horte âskâre pür kel tü bibim!
dilimin dine yâ allâh yâ yode lingi %ä da zengüî wärttne nav yezidyßne deyj,ne, säd u
haftî lä yedd deyßne. %orfe besdütine mâla pir kel! pârâ dâzut sär husein, bä rdmä harte
hürdü pilâ deyßne, hüsein sähtd kirine, sittie dugo: dilimin dine, hestiri yßni dehârine
tebdil sasmis kirin, || hä sär Sex "*"* âyadâ revtne, tezi dêngîxa bdnkir dilimin debse 95
beräixara sex Msenrâ muhdmmed: hün hârin, x^^^'i'^ *^^'"' doanzdäh pismamä min wäki
ser mılâ warin sär gri kusane, berai min gi Säwutin bä er, âbdali cük beraye qamiSe nohä
bisine dawa. sittie dugo: ähdal! diRmin dehe, tu rohe sarxd! tu hä Sür lä mix^! min
yflldske azaU dünne! vd rindbunî serî min box«! az humä sähahe härane! dilimin läyane,
dbddl dugo: sittt! rabe sarxä! öehukim häspe, az ğâekî rawin vâ kafiran nakim nalädnim,
inSä dllâh, ad || bä nâv yezidxane yjnim, %w«? sûr (sör = sür) waki öaya behär kinim, 100
dine yâ allah ! yâ xode! dike, ze hêbatî âbdilrâ revtne, pir kel âmân ze para imdad xodstine,
haß hdzâr asker hatene, gest lä sär âbdel ğevtne, da rabe, sex "*" ^^kö! dilimin dewe,
rabe! âskerâ pür kel dikişe, paSe qênê, dilimin dewe, sîtfîe hdmân abdal lä piSî 6âvewändä
dibe, öalmiS dike, pöriyd zä dikâ, dihdze sär Sex II '^"^ ^ hâ yâqe haurâne diğere , öâdike, 105
dewe: rawe! bäraye-tä yäk nâma, gistik mirin! Sex müsradiwe. Sur dikiSine, dzî dewemä
min râ mâke zä x'^'^^V^ ^drve sittie debâze, sitti däv hârzîr derçve. du askere pari sitft
digerê, dikdne, hatta ve öay'ê hära lä îöî male X'^^yt nakin, dilimini dtne , minane girgtnt
dävane köpİki dictne, yâ dllâh, yö%orfe/ minane gûrikî dav-bä-x^ne hänav der/jne, minân
pâzikî v'êxoddî lähäv diSidtne, minanä kaniâ yßne därestne, sittie hä täne || lä sär girt 110
kuSäne rm-yß, lä ârde datina: yâ ildhäl âhmîn! tü bä ruemin delä sdr bä duman maski,
hozatli yjxir dlehi sälam da ğare häraki-e-min Sex mus âyâ hiStnä, yâ rMî! doäzdäh
pismam min wäki Sör tü mıgînî. dilimin dewême sittiä sär bä dumrni ğarike sarixd ^ arde
radikä, barve Sex ^V^ mâsdike (mäsiike), sê% mus wäki hakt mazin ki lä dehgizä
dedr^ne pawa diöilqe, Sey, müs wi ze vîrdâ veedä un lä rfe%e, süße barve Sex müs \\ bdh- HB
dike: Sex *""* kâkö! dilimim dme, lä mixä fuqarada xdlkt maxine, ğarike säri säklawi
äibä sär pir^ kel UfteUnä, sär säbabe bäraye-min pir kâl tü ğarike Sürt kirmârn bukEnä,
6
tu lä süi vi kaferi yßnä, tulä sär häshe beayßne ! diliminnî debi, af Sorei sittie iê% müs
âyâ dtbize, ğârîke ze virdâ veda pir kala yeztd sikini pasî ordîe, cavexä Isket derhö Sex
120 müs âyâ näwörexä bide ddwâ ze dura dura wtlä askere dike || qûrune, Söy^ müs âyâ dam
säklawi digärtne särpir kel, bdndike, debi: pir kâl! dilimin dehe, tâ du (auch dö) bäraye-
min tä kuSt äxist ârde, mûrâ dewin sex müs âyâ, hoi häge doäzdäh hdzâr male, lä hdmrä
târâ dewen pir kal, xodanä hdvdä hdzâr mâla, dâstî ârde bä pivâne, hä sdka Sakei dâri
rdma gültesör tüye min hûkuzî gûlîesör hexadî himine, dilimin debi, sex müs pir kâl
125 râdeıdne hav hä dâri rdmä, diliminnî layâne, wäki marî rdS lähav || garüâne, hörti dâ
seh saat bdhdvrâ Sär dânine dilimin dehe, pir kal mâskir agälip/ß hafiê bä dâsti sex müs
âyâye, hdmân debi: takır minü sittie. däv digärtne, cölä derive, hdmân sex '""^ ^7^ ^'^
sär däxtne, hdmân darî rdmä, Sür, sörânî zâryjm nähere hdttâ ve cayö töpûzî hawesî
dikiStne lä här qarpûzi zîn, yâ dllâh! yâ xodâ! ğarike töpûz hdlfine, lä sârîpir kal däyßne,
130 noene hakİke dârmî dâyin dike. dilimin debi. Sex müs âyâ sârîpir köl (sie) ktrâ || qur-
bâne ğümadfi. dilimin dehi, ğarike sittie sär râ pismâmâ mâsdike, toz râbü âzmânâ, pis-
mamixä înğe yusib doäzdä pismam we ğâm sittiedâ dâr fe, înğâ yüsih dugo: diliminni
layâne sittie tâ peckir sare -sex müs âya hürdü bärayexa abdal sü-bâ-sehgü âmân diUmin
dine, lä vayânî âbdel mäskine %ä pegine tirsae min sähtd bunä. dilimin debi, minane Sera
häryäk helikidâ %d bârdan, nâv âskâre ptr kel dâne, âhdal dânâv yßneda där-äntne. \\
135 diliminnî dehi isi dö sadtâ âskârîpir köl bozmis dike; sex ^^ dehi, diliminnî dine , piSia
lä boyâze tähg biftütne, mini sönd xoari hä nam ruh el alämtn, dz ki wân lä elâ pir kel
qâ vänagärfnim , dili mini dehte düdte zore zör ÛSema x^tri sitfw dehax^nim.
Hikayêi Riswan.
Am râSünî. rdSû didige daûdö . hâvin, hâvik ğalikâne, hazar male, mäzinä %ö male
morS, yâksi male isma'tl âyâ. mâli more taU'xä kdrâne, piânğsid malixä heiye, mustafa
âyâ diwin ayäxa, Säs lawexa hâbüne. rüikâ Sûrbâke dike, bara didä täSde, hä här SeSa
käfgik dädi. yäk döxoe, didä dästidin, aûB döxoe, nihayet tävehav doyßn, nufiX: bäryß.
radiwe sarxd, diğere, diwe: \\ uğâyi minnî köre ze mera zinike biwinin. diwin: lä fâlân^ 5
däre mâlike x"^nedâne, am zç târâ kâckî wî boxoazenî, Şm diwin mâla qaplan âyâ. ses
haß mârü Sandin ^oa^^iJîj?«; cûnd mala qaplan âyâ, götün: am hä dmrî xodä käökUä
ze lâwî yaquh mustafa âyârâ am doxoazenî. ägär %crfo yazmiS kiriâ dmme hidini. pâsd
hä dmrî xo<iâ anin, dâni, qalingä wä säd zart Urin, dânî. lä widdr'ê käcik rawun, suâr
kirin, anin mâla mustafa âyâ. lä wedärö cäl rûi döle || %İ5if. rûekd suâr rabün ğiritd, 10
piânğd suar târafikd dâvoastiâ, piânğa târafikd dawästia, iki gecelûk bün.' lä widäre hä
ğîrita bdrâ dddâne hav, yäk ğiritikd lä yâki %««(;, dâgdpûredâ fâ%w;^ 6âv Idzo hâte dar,
mir. mustafa âyâ kmikiyß ağer kir, vägirt, nähä sunî bü. mâla pür hârSeS lâwerâ hiSt,
ce nuqsanixä hâbün, kirin, konikixa lä Uli lâwâ vägirt, lawekixa ie wi kacke bü, nâv
îinan hdse rnor'ê. tamir pâSâva dawa kirin, laûka tamir pâsâ lä wî\\ ddwimirtbü. tämir 15
pâsâ yätik dâ däst sâ'il evâ sând mâla more: hâlake veke hât sârimâ, âStr bâvd dSirane,
öi suaraxä hâna, mâ k&râmke Wu&rre haifimä. mustafa âyâ märu sandin nâvi dsiratäxd,
dike (?) mâ wßrre. gî hatin. hdsen âyâ rt^yß tûnne bün, Sâk dâ rûexârâ kir, hât âskâre.
hârSes lâmke râbün, mustafa âyâ dugo: oyul! hâre allâh taûle İSd tä-hä. äskär hdlânî,
öü mâla tamir pâsâ zâhgü zârinî. cÛnd sär âSirâta. girık hdbü, âskârâ âsîrâte \\ la gir bü. 20
öärxägi zä suarrâ hârine gir, ddwâ bibinin, hdsen âyâ dö x^zmetgiawa dâzûtene gir. öiqâs
askär âSirâti heiye haradan, hdsen âyâ dâbindâ sd-h hâspâ Uxtsiin , hâspeki din gidndäne,
hairaq dâgirdâ kirinä x»«''- âsîrât reviâ, pür mirin, dukûStün. bd Sûndâ hâtin a^ bä
tamir pâsâvâ saqalasmiS bün. tämir pâSâ gö: âyâlemü hûne wi qacikt hâmidin. wâna qidm
kir, hegü xodane âstrâkî nihâyât här kesik 6ü malaxd- hitun râSö ğdlikâvâ bunä dûzmin.
6iqâs riğâ bü \\ râsö qabûl nâkir. daûyâk bâv hÛnd yäk, hatine sär ğâlikâ, ze mâli more 25
mâli isma'tl âyâ mâli hahâS âyâ wa yäk kdöikâ hä ğehizvâ dedani. am lä häv Wuärreni,
öârâ nadinddwäkt mazin kirin, ze male möre nâl qfân yâyib âyâ hdbü, haß harâe bün,
möyâi mâhmâd âyâ dakdxä hü. mäct hoöivâ lä wi ddwe m{ri bün. yâyib âyâ ze (zä) ser
nä6ü hü, ifki hati bdrâdâi, haûrâna gi zä d«%« sür bü, qurSuna kiri bü särat. %a6ör
dâ bünî möye, || götü bü: lawe ta mirin düdo. gö: yâyib xodSä? yâ rdbî Sûkr! gö: mâ 30
yâyîb xoäSbä, här piânğ din mâ bimrin! lä wî dâwâi âke ğömâr han kir, gö: mâ yÖFfb
bddâre meidanî! yâyib âzût, hdsp bä hênî ânına häv, bä süreki y'êyih hä omizä %»;, lä
düdio'kir, hilik lä wt yâni häsp ket, helik ze lä wt yanihäsp ket. x"^^ warmis kir, räSo
8
hözmiS kirin, bä qolî gö ki fâzi kirin, häsp ze bin girtin, pür mirin, zi küstün. 2ç pâsâ
35 tâzi 6ünä mâl. d || id mâl gö: hün zd kü tiene? gö: am zä bärdtr Süstâne tienî, 6i höı
öi tünne, fülân filân küstün ägde zî tâzi kirin, am riviânî, hâteni. ğaelik fdrmânli bü,
mâli möre dâket. girt zinğîrlî haği omâr öylu hdbü, enteli gâliö öylu hdU, dûzmenâ
häv bunä. gâliö öylu rûeke ödl suârivâ te male more, dewe: hdâi omar öylu wä kûst, dzir _ T , ^ r i '
käökixä zizä bä öäl bari häStiravd ğehis az tädim (auch didim gelesen), hdsen âyâ suâr
40 diwä, doyrû dazu âskâre || %a?i/ âyâ, nâv âskâre desaqtnä, ce silâh hâna, härddädt, nî-
kâna Idxd. tdkrâr silahexä tizi dikâ, disâ ze nâv âskâre deqauttnä, bä silâha gid bärd-
dddi, disâ nikâna fc'%ä. häspe ze para nâegî, disâ silâh tizi dikâ, dâzü %a/Ä aya, dâ¬
bindâ lä häsp dikcDä, cäwirmis dikin, xa7?7 âyâ bdri-dikä, diwS: lä qäö/d more ma^nin!
äskär lö naeyjhe. x^Kl âyâ fêe, diwi: hdsen â^/â! tö düSmdnleyö minu wä tünne! si ğârâ
45 zä nâf dskäre qautdndin täyßr bü || dügo: gälic oylü käökixä zîz öäl bârî hâstirâ ğdhisvâ
kü hä midä, am-zi kü az %a7t7 âyâ hûkuzim, singüxä bä sär sihgi zîzâ^dim. x'^^^ ^y^
dugö: fulSn häshi bä hdsan âyâ din! ddrmânenî pidin! mâ hasan âyâmin bûkuzâ, singüxä
bäsär singî zizä-hä! kurd hdsen âyâ suâr bü hâttâ bd mâl, öü. Tıdği ömar oylu pâsâ
käökaxd mim da hdsen âyâ, gâliö oylu hdsen bâlâ kirin, zä w'ê bâsündâ âsirâtö gö: am^
80 bdrkeni, hami yailâ, lä yailâ ame || hûkenî kifu zauqä. âsirdt-i-mâ karaf/ß tüğârîa;
hdnd härxo- bistinin, hänä pâzîferidi hiöerinin hdttâ hä pâyîzi, lä widärä âSîrâtâ hdrkä
hä k'êf hä zauq a Wuärrin bini mardSe, hâna rizä hûkin, hattâ sär wârî qislä, lä wedäre
päz (erst »joä«« gesprochen) kirin, hehârin hälähä, befsrosün. bahar kö hat, am bedâr-
kêtenî kona sär öâ'ire, kona vagirenî. känderemä drizin, pari: kohâ dme hdlinî; id dyzT
mdrâ am kö lâva rdyjii, öîte pdrdâ öärx-kini. yâni mâle päz, gând, hâsbe nîerin, mä-
55 htnin. lä waqtä häre, havimin häspiki || xöyi cd hdbü, rueki mâle morävä lähäv süwä
- hau hün, här kir hâttâ râhdnli, lä sär gdnğ âyâning oylu omer âyâ rüniSti bü. ruke
hdğî mustafa pâSâ istämbulä tie, %a6ar lä mâ wâ hü, suare rahânlie gistek suâr bün bârvâ
hdğî mustafa pâsâ öün. dâhin hâvimâda hdspikî öi hdhü, hdğîmüstafâpâsâ dedi, got: yâyib
âyâ! tü vî hdspi hemêdi! yâyub âyâ diwi: az häspixd nadim! fäe mâl. hdğî müstafâpâsâ
60 marüâ distnd ğâm yâyib âyâ, diwi: tü häsp || i xâ hä omär âyâ di. dini: az haspixa
nadim! küre min, wdyja min hm, az nadim lıâspiyâ. id wedärä mârüye hâği mustafa
pdSâ dehârin, diwin: yâyib âyâ häspixä nâda. id widärä hâ hdfft suarâ suâr diba, täe
sär yayûb âr/â. Sav rds diba, yayih âyâ malaxä bdrdike, näh mäyd dike qäntir lä häspe
Sidinä rahili nähä mäyd dikävä, dästi hir hdhge dd lä sär bträ gaurä mâsdike hdßi suâr
tMye, p~ê masdikä-ki vâ hdğî mustafa pasâyâ. yayub âyâ diwe: zinilc, dzi târâ mâl hästir
65 öe II %ä diwä mâ b^häre. hdğî mustafa pâsâ nîztk diwâ, hdngdikd, diwi: yayib seni âl
âta qurhan öderim, nirie âlûb qaöêrsing? yayib âyâ diwi: seni qurban ederim âl âtihg
dimâyene! ze %« wedâ däst didä sär taliki, dirivä. fıdği müstafâ pâsâ bä sâr doxa bä
hıdfti suârî, zd pârâ nâgt, hdttâ 'hinge yayib âyâ tâ diärt arfin, mâskir ğütkâri, seoân,
yolği pûrrin. lä widärä (sie) kendi fikir dikâ. id im sâ'ate, x'^'^olik lä bär dâriki sindi-
70 gând xa^öZ rahü, min dahärxä || siqätdnd (qauetdnd farq yok), min bir ava ärfin qälä-
wand, gäöi wale kätim, min mäskir suâr hatin, diârî ärfin dawästian, lä wedärä aqil
näbirin. hä Sundä öün mala mä, sah mâya, ğûtük söl, orke häsp Urin, cü. pasä hâve-
min döyrû hât nâv dsirätdxä, hcJıâr hü, dSirät hdr-kirin, öunä Um marasi. lä wedärä
X^fSiä pasa pOSia dsiräte öärx kir. lä widärä hâvimin häspi-x^i 6e dâ %««*i/ii pdeâ bä.
9
siüdâ kisâ pfsiâ âsîrâfe mâ hara dan, am öünî ydHa, sah mâhda kifü zauq dâhÛnî.sah mâh II bd sunda haği mustaß pdSâ wİB hdr -kiri bü, hâte Ungulâ. âsırâta-md ketene
namüsi, piânğ säd suâr töp -kirin kö hârine sär hdğî mustafa pdSa. pâsâ ayalar häglär
ketene aralİyö, tö ddwa nâkirin, hârsdh mayâyema dân. am lä widärä mä harkir,Jiateni
vdföprâye. âdâtike mä heiye, payU âmme gmim, gä, nûkâ, nüka,kisenä diötm. paSä
âmme da sär wari qßlä kiveni. qislä mâ drizâ, panixä târâfikâ 6dä, tärafik êwKgd^, tärafik
axürleyd. sâri mä bârda driî dikin, kara || hâvimin tim hâspi öö suâr hä, häre awä, bazi
hâre tüğârie hdläbe, Sâme,pâz befrüSe. wjrre einämä kaöikämä, dawästianä, kdräxä dâimaXälie,parda, namâzleyâ, 6üy,âlâ bûkin. min wê waxta doypdnd lä islâhiye ^o^'a^nîö 5ä
täraft hükümâtödd gîrÜ bün, hâlki piânğe kürûk hdbün, doxodndin. pâsâ rûeke b^âyemm^
mazin öü küisâ, îa vtdâ hâüne, lä gûndfkt x^^r, nimi Sâvâ sanğûka girt, hdtta Ä(auch ntwî) Säve lä m Sâm ruh, tâslîm Ur. pâSd x^öar dânimâ, am öünt, m^t ant,
Vera pür \\ harakä lä sär bü, pâSd Urin, dafin kirin, tamam bü öf hîkaye.
75
80
85
10
Hikayêî tesi
Awwêla siffê lä lisâne bjıârö päs (sie) o huberin, härte ä gerddin, une mal. lä mâl
a ruekt käöka topkin, härin bär âvö, ä härye hüsün, pâsâ a une mâl. lä mâl a rayjn,
härie züa buwä. pâsâ d käcikä disâ a topkin härie, a ze sâ vdnin, â pö biskînin dö pir
ä mntn, auzie bä kulukin. pâsd a beresin, a yßvakin. pâsâ märüke a behâre marâse, lä
5 marâse waq% miwe || siest pärä, di hesin ä dü yruse. d vânâ a vânge. tu wäre qirmiz. lä
mal a gäringü öikin, päSä säwö wtnin, bisäimnin; ze bä Suva a tîrS wtnin, da âvejein.
disâ a härene marâse, därhdmi qirmis dähä dirhdmâ hä TeûrSikî a bükerin, a warene mâl,
ä öäkin. zä bä sûndâ somerä wtnin, yj,zikü zär d pe cäbükin. zä we bä sûvâ ruine winin,
10 pö wärkin. zä vö häSünda || a res zirä gäffe wtnin, Mkältnin, pasä qard höyi a ze wtnin,
res pe bükin. surtäre a härin öälüi güzä ä wtnin, pö cäbukin; pâsâ bä dästikin. ze wä
Suva, tu wäre kesk. a härene de, gärehgä bükölin, vnne mal. lä mal paSä hur bûkin, d
pê öäbükin (so sagt er stets im Diktat, auf Befragen aber immer ^öahûkin«). vö ğâre,
tu wäre täVena. äwwälä baslämiS kin, bare sihgâ bukufm, beniki le bügerin, kâ yjjıâre kâ
döyrte. pasä pâlikâ bähär sihgädin pit buwin, tävnia bä pasdin. här lielike tävnia bä sih-
15 gâdâ hälind bükin (erst ydikin«). bä || hênikî bä siiıgâda gerädin, gülokike d unnin, sârö
da tävni gerädin, ä hûltSînin, ben dâhin tävm vâkin, da sär tdvnîrâ winin. catmä sä nin-
gixd hänä, häryäkt wä hä Klike din, yäke hä pasdin, hênî därgur le grädin, winin, da
öStmä gerädin. päSä dargür wtnin, dergurü cdtmä dähäv grädin, häfsiki da pist râkin,
dargurikî da pâSe râkin, gülokike winin. sârî wê därgur grädin, hävdaeki fidltnin, hav-
20 däeki dmin, benixä dabin râkin, girä älä här kin, dlrgûr || masûr lê kin, rriSsûr ûzî
buwä, bâfS vânin, masûr tirâ hâvin, häfs dinin, bä pîS liyjn; pâsâ bä kirkit bûkütin.
dadâne pisi sisäne, kirkit dädaneyß purrin, hurin, hä dâstâ hâldîcinin, bä nênûga dik-
Mnin. tavnî sit hü, bä dâriki deriz dâ navberî sihgü tävnt kin. ztk-i-xdbä der-din, zore
pidin, kävriki da navhiri siiıgü tävnt kin, hükSİnin, pît bukin. lä wederê de pâSd huberin
dävt tävni a hûımnin. tu wäre v'ê ğâre İsi mâla mä. atraßyß diware sâr öâtune au hizan ||
25 dü kutek d id hârin, sâr wân qamÛse, sarı qämuS hä bdyliâ gerädin. da tu wäre, tärafik
êwlige, tärafik odä, tärafik ayirliq. se qapieyß habin; täraft ewlvyS siriyß hä bärda driz
hukin. pert ser qabü qagaya a pidin; bäsär serdâ d nivinâ hdlöînin. dâ tu wäre îsî îcî
male, ğılike reS rayjn, läsär wân dö döSdyâ räyjn, hä sär widâ (oder wanda) öârSdvâ
rayjn, dü halivâ lä bär säre dinin, hâlivike lä hdlingâ dinin, yoryâne hä sdrdâ räxin.
30 bä sdr II yoryânödâ pârdâke râyjn (zum Schmuck), mâselâ lawixd ğie wt nunö wan a
buwin. êvari bu, lä bär İr dzS rünim, ğümadta wäre ze wi^â, salam âlUkum, dzi buwim:
âlMkum sälam! de wäre, rûne; dze buwim: mdrhabâ! fülan aûzî buwö: mârhabâ! dze
dü bâlivâ dinmä hile, dze pâSa dâkime qdhwä dzS ıdnim, zerâ qdhwä bûkaltnim. ze w'ê
11
hdsûndâ, dzê filğânâ wtnim, qdhwä bâlâkim lä ğümadfe. ğümadtâ qdhwä växoe, dmmê gäoe
rûnî, qöniSmis bent. paSä ğümaâtâ hâlâ buwä, hârkes || häre malaxä, räkive. süwäda zü ämmö 35
rawenî ze x^^e (sie), düâ ğümadtâ lä mâleke behâvke, qahwä öäebe, yâ lä ğümadte bâlâ
buwä. âdetika-mâ din heiye: kâökikemâ dm bideni tärtthixä. bdrê dö märü hârin x'^'"'^'
gingt, d hoxodzin, bä âmri x°'^^ " boyjjdzin, aûzî sozê pidin. pâSâ dähä päzdä märü ä
lıârin, öâr piânğ pâzâ hehärin, sârzi kin, nen cäbükin, nikâhe hoxumin, wärin. hä sunda
pâSd qäling (qalang farq yoq) nâm tlä da gä, 6äl päzi, da zära ä zerâ \\ hismin. pasä 40
ze öäl rui bâsûndâ, disâ piânğâ pâzî, dö haspa, piânğ zara disâ zirâ bisinin. tdkrâr öâr
mdhâ-din, disâ bist pâzâ, yâxod dâ pâzâ, pîânğ gâ, /laft zârâ, öâr piânğ märü bä xöHr
hârin wê mâle, pidin. d ze batn kâökerâ, yar/pd ze bgrera bûwin: höxodze! aûzîe buwe:
dzê dö lıâspâ, piânğd pâzî, dâlıâ gâgdin boxodzim. ğümaâtâ ze gendi reğâke, pâsd av mär
ruâ lä widäre mulahazê büke, ä huwi: ä gümaät! säwt x^^^ '"^ä bist || päz ze wära! 45
piânğ gâ ze wârâ! pasä ğümadtâ bûwe: sây ol! ze târâ vâ hdndike, lâkin ze mdrâ pure,
am ze tä reğâ hanä din dikini, aûzî bûwö, mddâmâ säwt yßtri wä dähä päze din ze wära,
art'iq ze vä hâSündd hûild mâzûna sâr min. ğümaâtâ bİMÖ: ypde ze tâ râzibâ ! ğümadtâ
râle, wäre malexd. pasä xo^oraF male d râbe, häre bâzârekî, râlâ bükere, wäre mal.
pâSd mârûkî hiMne ğâm hâvi kâckö yo^od berâi käckö, d buwö: tü izine hä mädi, \\ am 50
ke dawetayß bûkerü. aûzî. hûwê: hârin, gûlâguld hukin, ypde ikî bdsli rast unne. au
mârüâ râbe, mârûki hanâv asiräfeyßda bistne, märüe hâ yßtir vnne, däfü dölâ bd-^âriÂ
bide au marûnâ di âdâm İsi tâ yprlibä, ypde rast hdVine ikt hasli. märüe lä dölä läx^,
gövdndâ bûgârö, bä säv hä sînsık hilîzin, hâttâ hä öâr rüâ. pâSâ öâl suâr, dähä käöik,
öâr piânğ zin râhin, hahâvrâ lıârin hä raedâ, hä haûul hilîzin, hdttâ bâr || mâle kâckî. 55
lä widäre büke suar kin, bäraixd yfllâtd böyodze, haspeHi behâre. hukd ünnd (sie) mâl.
bä ro dawätika gırân bädärx^> nen und meidâne, ğümadtâ böyp. pâSd ğümadtâ buwö:
m" tâ yprWbe, izine mâ hâ mâda. au mârüâ: e âyâler! härin, gülägülä! x*"^^ ze wä râzi
bä! dzi râzimd. ğümadtâ hâlâ bd, wäre nikahö, bd tâkhvr, bd sälawat winine gärdege,
ypdi ämr kir murazî wân d buwä.
.12
Hikayêi asirät.
Asiräte mä ğiüikane piânğ säd mâle gelelim kt gundi zînğirli gündeki ze si mâlî
daûyâk tirkâne dähä mal ermanî milleti âyöyd mâlö more ze im gundî märüeyß hdfff heiye
da tu wäre tâbiei mâle mörî yäk täbikane ze tâbikâ mâl mäziri^yß yäk mâlö qöduzä yâgzt
male hdğî üsüf mäste yägzi male yaqühö usö sädüpiängä märüxä heiye säd zinü käöik
5 hänä yägzi || kömçrâne mal mazine/ß yäk mâlö ali külle yägzi mâle SeiyJ mâmö hâfti
märüxä hänä pienğd zinü käöik zenadtixd mârâ tüöârleye ğütkârleyi zinü käökixä zenadfi
wan x^^ ^är gelelim kî yägzi kâmezâne sädüpiängä märüxä hänä käökü zinexä kân wan
xali bär pärdä ävin märüeyß ğütkârînâ tüöârin äwin mâl mazinöxä yäk mâlö qardke yägzi
mâle qara tbis yägzi mâlö mûnlâ mustafa yägzi mâlö ümâre zenadfi wan tüöârleye ğüikâr-
10 leyi II mâlî vân päzä gând hdspin gelelim kî ğâlikâ dö oimâyin yak male sili ismail âyâ
tâbei wdn yäk qara hüyuke zenadfi wân ğütkârleyi tüöârleye kâökû zine wân yfllç pärdä
dikin öi qâs mâU wân sâd ü piânğe maViyß heiye mâl mazine wân yâk mâlö salmânî kendn
yägzi mâlö hâsî maciydle käökü zinöyß säd heiye yâgzî qirsiqale sâd ü piânğâ maKxd heiye
zenadfi tüöarleyi ğütkârleyi m.ärüeyß söftne nimi hâ âhdâst dikin käökü zinöxd sâd ||
15 heiye märüsxä yâyât purin tahieixä yägzi topilmäne mâl mazine wân yâk mâlö munlâ
mâhmâde yâgzî mâlö hdmî âmirzâ zenadfi wân ğütkârleyi piânğâ märüsyß heiye käökü
ziriSyâ hîst hänä hdsqa zenadteyß tunnçn yäyzi kurdukâne mâl mazine wân yâgzî mâlö dâlî
süt kêhgö yâgzî mâlö ömmî töllâ zenadfi wân ğütkârleyi märüxä lä hâspi nier dinin keökü
20 zinêwan xâ^ü pdrdâ öûwâl ğil i hdspâ qölanî hâspâ bä-ötn dilcin aûzî || rind dikin (auch
dikin) pür purâ (immer mit teSdîd gesprochen) dikin hahai wân düsûdi defrosin bdre
yägzi silâ sixO'ne mal mazine wan yäk male ose kili yägzi mali dâlî qäsö zenadtö wan
ğütkârleyi tücârleyi märeyß sâd märüxd heiye aûSî^ dizi dikin käökü zinê wan pärdä xalü
namâsleye 6üâl dikin yßlä dikin gistik bä töqazen rindin täUeixa yâgzî ârah uSaye virâ
diwin kâri wân mâzîâ bäräv dikin Sälqorka ğâffö harâv dikin diwine antobe lit^rî wân bä
25 btstü II pidnğâna sâmikö dekalesin bârökî finin zö hîst lîtir (= batman) qatran tinine dar
debine ântâbö Itterî wî dau piânğ yrûsâ difroSin zenadiî wân äwä mirexä heistt märüxä
hänä käökü zinöxd zenadfi wän öuâle tir dikin merexä hdzî ğütkârle.ge dikin ze vâ hürdü
âyâ mâlö morî hä sürixd ğomirin lâkin mâli ismail âyâ mâlike öğâq zade hdrkes yßtir ziâdâ
dezânin mâle möre (sie) zö dyzi ğö?narie kes ptsî wân kes nähere dâ tu wäre dâlika dö ||
30 âryâeyp, hâna yâk mâlö mir Sem öylu süUimân âyâ yägzi mâlö kösâ îhrâhtmzâde küsâ âyâ
yâğzt mân ökês âya tahiiiye suleimân arja yâk nurükâne sâdu piânğd mâlı dusüd mârüyd
hänä zenadfi niêrewan tüöârleye dikin kdöikü zinewan yßlu pärdä öüâl dikin kdöikü zinö-
wân säd heiye mâl mazinö wan yâk ahmdd âyâ yägzi muqdad âyâ tahieikip/ß Sdrikâne
35 m.âlö wân dusid mâle zenadfi wân gâ distinin pâs distinin tücârleyi dikin bdzî || ğütkârleyö
dikin tahmkfxd iaidarkâne heısti märüxä zenadfi wân ğütkârleyi käökü zinöwan bazi
13
öüâl pârdâ dikin gelelim ki kusa âyâ tâbtii wî mâmâdkane säd mâl düsudü püanğd hâlki
daha ziâdâ meröxa hdUn käökü zinöwan düsûd heiye zenadfi wân tüöârleyie bdSqa tunne
mâl mazım wan yäk mâlö sex ^7^ ydgd mâlö râsûl âyâye ze vö bitir zenadfi wân tunnen
iabîekîxd mûsikânâ mâl mazinö wân mâlö mûnlâ muhdmmede yâgzî mâle sâri dddö zenadfi
wân II ğütkârleyi bazi rizâ diöinin mârîwân öäl märüxä heiye käökü zinöwan karih/ß daima 40
die dikin marewan zinewan kaökiwan fasad u müfsid dikin İsı guği wan dâima dide dikin
ndrindiâ dikin fähieike mâmâdkâ heiye sdd mâl kâri wân ğütkârleyi tüöârleye mirö wân
dâima lä İsi hükümetine isi hükümâtödâ mazin hûnâ kâökü zinö wân sâd u piânğd hâna
kâökî wan zenadtîxa dâima pârdâ öüâlâ zilli öüâlî helingâ dikin kâökî x« ^är?|| salmânğ 45
dikin käökixä bârî ödrkes dikin kâökî wân pür rindin u paqilin tu wäre mâre wân düsudü
bist mir hâna halâlzâdene mârûnâ purre rindin dâ gelelim wäre âyâlere mârund ypnedânin
mârûnâ gömerin mâl mazine wân hâmî hdğî aya yâgzî ökes âyâ lâkin siest märü hänä
pürre halâlzâdene zenadiî wân dizi qabul nâkin mârund doyrûnâ käökü zinöwan yßliapârdâ
zilU öüwale däve dâbdn öüâlâ qil qûwirme öuâld hildârî \\ öuâld taxtalä dikin namâzlp-je 50
yâninî dikin namazleyi däst-hälöinin dikin hâkîhâ haspan dikin ğile haspan dikin kâd
dikin ğûere haspan kaökîwan pûrre maqbûlin ğöhtzi wän purre marifeti pûrrin mire wân
mârund ğdsÛrin ğömirin ze oğâyî wân dyît hdnâ hârö ze dyzö hükümdfe pârcoe ki îS rind
nawînin lakin id malîx^ dâima ğömârin gelelim kî tâbiei süliman âyâ ööläqlerä v'öra diwin
mârûnâ pûrre qalawin märünä doyrunä dâima tsi gûğî || wân läsär tücârleyi ğütkârleyö 55
dikin mdrûe wân lâkin pürr nâğomerin märünä füqara daquminä lâkin lä mälöxä ze nâni-
xâvâ ğömârin mere wân sâdü piânğâ hâna zenaâtîwân id sâr tücârleyii ğütkârleyi zenadti
wân bdSqa tü zenadt tunnen kâökü zinöwan dikin hâre salmânğ '■dikin bâre zillânî dikin
öüâle bildâr dikin öüâle dâve dâbdn dikin dikin öüâlâ dirâkli hdkihâ bâr halgid dikin ğil i
haspa kâd nâve hâspâ dikin ğüen haspa (sie) dikin namazUyö yâninî \\ dikin bârî öârkds 60
bârî däst- hdlöinîn rui hâlivö yâleni öadikin kâbö hâ hisk dikin öuâle dirâkli dikin xaHä
kâökü zinö .wân zenadti wân âve da tu wäre mira wân düsud märu heiye mâl mazinöyâ
mâlö hdskî silûye yâgzî mâle hamoye mârund pürre qalawin ze iäräfi hükümâtödâ sülöimân
âyâ muawenat dikâ hdsqa kêsixa tünne da tu wäre bdrviâ hâlki öäl mâl heiye öâlğı märüxä
heiye lakin marûi wân dâima hä hâspö ööçne zenadti wân dâima dizie ad || wäre suârin 65
bâzme bâr dävt ântekî id videri d( liyjn bist gâ bazı sd häsp öâr piânğ ıdnin hâzün Uniâ
marâSe lä widäri d^ hüfroSin a^ warene mâl dähä rö hârin disâ 3ç suârin (erst , wie auch
oben r,suâr bin>^) vê ğâre bâzon hârene bozüqe lâ widäre lä sâri râ äeda sârge kivin lä
sâr ökindü ä lä kaurânâ x^n kauren hâlâ hûkin ä lâ wedäre hä rö Säv hukin bâzon wärin
hârçne bâr dävt ântekö mâli kû anîn a hi'fçroSin bâzön wärene mâl zenadti wân dmmd
dide II dâimd ğömârin agitin kârü kisbî w.ân âve kâökü zinöwan zenadti wân hdzî ekseri 70
yâlû pârdâ kâlim dikin ze ve bitir tüye din nâkin zenadti kâckî wân âvin mâl mazinö
wân sili silS yâgzî mâli dddoye baSqd zenadti wân tunnen kâm kisb âve gelelim kî tu wäre
âyâlera mir Sâm öylü sülöimân âyâ wä kösâ ibrahimzâdd köse aya wä hâğîSâhin dylü x^^
âyâ âv hârsiânâ yâkin gelelim kî Sİx dyâ bostan âyâ wä muqtad âyâ dv zî \\ ydkin bd- 75
hâvrâ düzmenin yâgzî mor oylü salman âyâ wä gücûk suleimân âyâ dv hürdü ydkin lâkin
arâleyö tarafenleyi dmmâ mir Sâm öylu sülöimân âyâ zö gia târâfî hükümâtödâ ze giâ
ğömire kes pe nikâne ze wân bâsûndâ salman âyâ wä güöûk (sie) sülöimân âyâ täräfe
hükümâföe dâ aûzî ğömârin zö wân bä sunda Sex ^^ bostan âyâ wa m,uyßäd öyâ aûâi
14
tdrafî hukumätöeda hâha hâse giâ mir sâmzâde sülöimân âyâye gelelim kî tayfd qapuli
80 âyâlere wân || yâk kösâ bakirzade qurSid (y^rSid) âyâye yâgzî înğâ bâg tâbiii qurSûd
âyâ yâk qartäl mârüye wân hândikin lâkin fuqârâne hâ hâli x«'^« mâsyulin zenadfi wân
ğütkârleyi baya dâdinin kâökü zinewan ğile res dikin bdsqa zenadti wân tunne yâgzî tdr-
kâne märüe wân zenadtixd tütüne dâdinin ğüfkârleyie dikin kâckü zinö wân tu zenadt ze
däst ndedâr yâgzî qarağâ werane mire wân zenadfi wân hâyin ğütkarlşye dikin kâckü zinö
85 wân bdzî || ğil i res dikin basqd tü zenadte din nâkin yâgzî burünsiz merö wân yâyât fü-
qarana hdzî ğütkârlçyii dikin dv gündanâ da mâhâyâti gistik yjırsid âyâne yjiTSİd âyâ
merukt qalabe tarafe hükümateedâ nâğâsurd ânğâx {q hier = x) ^d malöxa ğomere zenadti
wân rıze pür dicinin su'âlö vâ gündânâ gistikâ ze vî mârûi diwä dâ tu wäre nâheiyâ wân
käfer diz verâ diwen öqöa âz ed dtn nâheiyesi âye wân yâk qürüm üse (qürû müse) gûndi
90 wî yâgzî entelî || sâd mâl sâd ü piânğâ merüxa hâna zenadfi wân ğütkârleyi ganim pür
diöinin kâckü zinö wân zenadti wân ğil i res hdzı öüâlâ sijn dikin ze vö bitir tS ze däst
nâenedâr lâkin meröxa ğömârin baSqä zenadtö din nâkin dâ tu wäre dönek âv gûndâ gun-
dikî si malixä heiye merueX& pürre döyrûne halâlzâdene zenginin zenadti wân ğütkârleyii
95 bdzi tüöârleyii dikin kâckü zinöwan ğilö res âuâlö sâi dikin su'âlö vd hdrsö gûndâ || müsâ
âyâ mazinöxä ze târâfî hükümdteedd zäraraxä tunne tu wäre kâlâ âyi wân dlî efendi
pienğd mâl heiye zenadfi wân ğütkârleye bdzi tien gri zinğîrlte düsoyulin bdzi dide dikin
kâökü zinöwan ğilö reS öualö sâİ dikin hasqa zenadti wân tunnen di efendi ze târâfî hü-
kümdtöedâ tSâ gurulmiS dikâ efendim su'âle vî gûndi al efende dikâ tu wäre öäröia âyö
100 wän hayöê yßn âyazî qahaqlêr âv gundanâ su'alö wân giâ hdğî muhdmmed âyâ Uda ||
zenadfi wân giâ ğütkârleyii tücarleytö (ğütkârleyi ğütkârleytö farq yoq) mdrûexa d pür
qäpi hükümdfödâne hdğî muhdmmed öawuS mârûkî ğömire gerek tdrdfi hükümatögdâ bä ze
täräfi ahaUedâ gömere kâökü zinöwan zenadfi wân ğilö reS öuâle sipt sâyi (sât sâyt farq
yok) dikin bdSqa zenadfi din ndzânin bdzi märüexa zâptiând pûrre zânginin lakın mârüexâ
muvafiqleyi tidâ hänä müzäwirin narindin här îSik la föne dînî dmmâ sâyâ hdğî muhdmmed
105 öaûSdâ qdlbü quwwäfi wän hdğî muhdmmed ödusâ wässälam || tamâm oldu bü hikâye.
15
r
Hikäyei gäwendä.
Märüi gäwendä äwwela hdshö ^alixä dânimâ ge'rre mâselâ d ze vrâ bârkin hârne
sär gundi ayâekî au âyâ bani kd ö wäre aûzî ze âyerâ sâzikî d bükâ au âyâ baxSise idî
gäwendt ä pide yây^d topuk alağâ wä yâyjud dü mâğidia wä bazi âya hâna yâ gaekî
wä yâypd bârgtriki wâ yayud kârikî pide birinğî zenatdî wdn kâföiâ ä öikin ımnin bä
sadnik ard Udin wä yâyjıd ä kâvnikî kinğâ d pidin d dâri tütüne â cikin wä batikâ
öikin II bdzî tamûrâ d öökin deXd pö geöinmiS hûwin dâ tu wäre dv gäwendana nimönâkin 5
sdr öavaxä nâsün bdzi göSU mirâr doyßn kälimä Sdhâdât ndzânin hä ahwalö dehârin da
tu wäre ahwälö dölâ lä âsirâtâ märük daweta läweyß bukä d mârûkî topuk âlağa aûzî
rabd hdre mâla wî gäwendi â töpî âlâğâ âlâ bâr gäwendä dtne a büwî sâlâfâ fülân âyâye
ze II târâ hâna au gäwendä hamân d râbe x'^^^re hâ gäwendä- dâ dähä pazdâ d râbin 10
döle zumö hâlinin d hârin addtî wan d zäwigi d dâ xi^l^ ^in a näzäwigi nâkene yjste
wayß ğimadte rune nön höxe au gäwendenä yâke râbe horetö ğimadtedâ dawesti ğimâdtö
sebâS kd hdr kesik daha yrus bdzi hîst yrus hdzı âyâlere mazin d zârikî d pidin gö-
vânda bugere gäwendä ze hile bâr gövândd delâ döle yßne gövândâ hiltz pâSd kö döl
tamâm hü ypdarii dola a râbe || bayMseke gıran pide gäwende aûzî lâhâv dö parvâkin 15
pâsâ ö wärene mâl ârfıq lâ mâl rabin hârin nâv âsirâte-dâ b'ügârin pârsö bûkin hdsbü
haler/ß vâhge hâ ru hârne ötâ dâri kâföiâ wä dâri tUtunö wä dâri tamûrö ä bûkin pâsâ
wärene mâl lä mâl d runin öabukin pâsâ d râhin hânâv âsîrâtödâ hârin hâ hülyur wä bä
ert wä bä kâvene kinğâ d Udin da tu wäre sâr nikâhç vân âve kâckikö akî hoxodzin dü
märüexd d hârin wê kâckö || hoxodzin lâ wideri hâvi kâökö yâ kârikî wä yaxod du süd 20
yruS hoxodze aûzî yâ käriki wä yaxod säd yrüsi ä pedin nikâhö nâzânin ä râhin wo
käökö bä pm hugerin winin mâl lä mâl d râhin yâ mriskikö wä yaxod yßrözeki winin
d Särzikin gendte böy^n pasä disâ ä râhin hârne nâv âsiratâdâ hûgârön kârü kisböxä
wân dâima âve tu wäre ğinsî vân ğibil ânuq piânğ sâd hârin drödgyß hâhü î ah,mâq hü
ruke dahâte melâfi ğî melâti || nâhalüke kûre nirigexa dâdâ hâr hilikî nahâlö dugo dzî 25
miskim mâ hün dâhdr âvö mize härin hune yâ kfrasekî ze mera bûkin öiqds gawî meläfi
hdhü zirâ kime krâs pö näwestia zö bdSûndâ wâyjâ hazrâfî nuh zamânindâ gemte kö
öibükâ ğibil anur/jâ gö dâri gêmî winä ğihil dnüx gö tâ ziki min tör kir dzö dârâ uinim
nüh gö dzö zikitd tör hukim öü ctö dâr bd kokâvâ halkırin dana sdr ömizeyp anin Saitân
âlöhî Idanât gestd gö nüh nikâne || ziki -tâ fer büke lä widäre dâr âvitin ödndik anin 30
hazräti nuhtrâ gö dkîmin tör hukd gö (kü?) az zi târâ dârâ gid wtnim nuh dlöhi salam
tßi têStik bulyûr kdldnd ânî bardânî dâ gö hûwî hismillâhî gö vâyâ hdndike ğâkİ tânö
dzö dävt x^^im nüh gö pâse pûrre bismillah hûwî go az nikam bûmm dügo tö öi nikanî
dugo hismillâhî az nekânim dügo böyp ypdr dkeyß tir hü öu dar anin hazraM «öj gemi
16
35 öâkir gûnâ hazrdfî musâ kârgü (kir kö?) hâre sdr ğibil dnüx II ^^^uze ödnd märu sandin
ğâm ğibil dnüx '"'axteyß Mzir hä hazräti müsâ bä târâ ddwe büke dahâtine ğâm ğibil
dnüx ian kirin wayföyä hâzır bd dugo nâhtzemd wärin ğâm min dahâtine ğâm ndgeStine
güskö xodrvä hat dddâne sâr dästtxä halânın dugo wayßre dugo hazrâfî musâ dleht sälam
bd tdrâ dawä büke davitene ârdö gulâ gulâ mâ dawd büke au mâruna bd sûndâ hâtine ğdm
40 hazräti müsâ dleht sâlâm dugo hâle mağâlâ mâ vaye musâ || dleht sälam dugo zö kesirâ
tü sdrd makin zinöyßra tü Sörd ğibil anÛqra makin bazârî ântâbörâ dugo hûnö zö mûrâ
zîrieke buvöînin mazinö bâzer kesik dâmisâ vt nahe hâzer gerîân bukik din bûkö gö hum
zihiU îöi hâdr gîe lä dârike top kin haldân bd qâse nivf gendi haldân bük halkisiâ sär
dbü dawästia dugo ğibil dnux wäre ğibü anûq xdhazir kir hate kö geste bukS kö öalmîs
45 ke büke yâ bä dbildâ bârda ğibü dnüx ^*''* ^^ ^'^ peedâ |j bösalmıS bü zi lun gä¬
wendä ğinsî vân ze ğibil anûxe hazräti musâ alehî sâlâm hâte sdr ğibil anûx id âmrt
X(Äfe ^ki âvite nihgö ğibil anûx X^^ 'ni^9 sikâst bä wT nihgt mir gäwendä ze wt ğinsinâ
tamâm bü âv hikâye lâkin gäwendä ze ziUlin.
n.
Hikäyätarii gafar oylu seidi biâ.
Hikayêi zämbtl /eros.
Zämbtl feroS zdmhtlâ tine cârsü hâzârâ digärtne o gül yßnim lä qdsra Sept di-
udne » bä dsqa delâ dehabtne » sähru qarar lä sär nomine >> ruhe düöü qalih demine vd
ğârie dâdu dişine » laukê zämbtlferos vädegertne e dugö tu wäre maslahâte bä tädim » maU
dauläti fü hihine s> vi lazeti âlâ' ilâhi sahi qudräfi » ğikâ dinim ypukd md-fê » nä min ||
mâle nä min hâle » nä min x<^^'*^ ^d min yßle husnatä e yüsüf nä lä mâle ustte min ärzü 5
âyâle e qäöike hirötne lä mâle gül yßtun az tohädarim e yfltûriiipur harirî hürmeti pur hä
harträ öi doypâzi o zä min faqîrî tü läyaqä lawe mirî » gül yßtun az töbâdârim e zämbtl
feroS lauka faqfrä » fü kärämke wäre kûskâ mire » bd tädim, züfü hartre » zä târâ öikim
qahweke tträ » lä mir harâme lata lialale wäke || strä e az hâvöme nihge mtre qdidü zen- lo
girä » öikme zindana kurä mträ haß sola hukeme yästrä » zämbtl feros laukä hârâvâ tu
wäre nâv gülü raihânu sövâ « râmusâ hurdo Idvâ zd tŞrâ caıyü sârhdfe -s zâmbîlferos lauka
däwrtse » tü kärämke wäre kûskâ pâse bâhâi zâmbUâ bebeze ze hüsnatd debum kdrrü
gize o x'^^Hnt lä hurmäfi hâşâ mäkä vö hikäyäti topa sultân mûrad lâ qûlâ öâvâ ket o az
durum zä wö maslahâfi naxoazim a vi (wi) malü || dauldtî ägär gähännäma bâğin keti 15
tirsâ-min zä roiyâ qiamäti a tirsâ-min pâdîsâK qudräti tu wäre » sdr maslahâti UUnî vî
lâzâfi ğikâ » dine ypuka-min ta âlâ'llâhi sâhî qudräte » tnsä âllâh am dästi hav bjgârînî »
hârnî bäqöä ğânnâti allâh kârim zâ roıya qiamäti » gül yßtun az tohädarim s läwik » lauka
âbhâs dâhâr tänd kurdüke kirâse e wâi mahbûbu tü zd hâr ddsfî- min kuda yfilaswî « gül
yßnüm az töbadärim mahhühi » az töhadârim || zâmbilferös lawuke kötuke lâ bäzenö därpä 20
ö kurduke » tu wäre tâvdâ zilfü mâmike zâmhil ferûs läwukö bä täne kurdûke » kirâs lâ-
bedenî zämbtl ferös zâmhilâ tine e günd bâ günd digärtne e gül xâfun lâ zor devine e gül
Xâtun az töbâdârim lä sär rdhhî ğâhârim » lâ röiyâ qiamäti az üstü xoarim gul yßtun
az töbâdârim e zamhîl feros lauka hâ râvâ az hairân dâvü lâva a gül xdnum az töbâ¬
dârim » zâmhil ferös lauka ddurise || » dâstâ qaryilä qamusä mämike min ze târâ hâx- 25
sisä « gül yßtun az töhadârim lä rie rdbbî ğâhârim a lâ qiamäti üstü ypârim gül yßtun
az töhadârim » zämbtl feros lauka seyâde dâ üstûedâ zämbtl döâde » gül yßtun zilifâ
bâda » gül xdnim az töhadârim id sâr râbhi ğâbarem o zâmbilferös hâte haiyâti az durum
zâ maslahâtö » detirsim ze qiamäti tö biskin vd yûsrâti. gul yßtun az tohädarim lä sär
rdbhî ğâhârim » zämbtl feros zdmhtlâ || wtne lä qönayä mtr-xd dtne o ğannâtâ deräudn 30
hä öâvâ-xd bibine » gül yßtun qasrd mir bâdârîne o gül yßtun âzî töhadârim lä sär rîa
haqqe ğâhârim e Sävi räSe dd Savda zdmhil feros di zd widâ » gähännäm râSe art tedS
gül xânim dzi töhadârim lä sâr riâ haqqi ğâhârim * zämbtl f^oS ndkır dö rikaât nimi
id hoyi xodä kir » yâ rdbbî min xîff'^ mâke gül xoft<w az töhadârim lâ sdr rtâ hdqqö
ğâhârim »
18
Dastäni mämi dwan.
"Waxti zämandä lä mämläkäti musilä märuk hâhü yâyât zdnğtn hü äp-i-xä hâhü
muhdmmed häg wa gêndesi mämi dwan bü käöikä muhdmmed begi hdhü nav-i-xä diSan
bü mämi dwan vâ käöikä dlamrtlä xodst muhdmmed bäge gö ägär mâme mülki mâl malixä
dâ min äze disäne pidim mäme ägär öiqandir mülk u mâl kafası dai âiSân bir dmmâ hasp
5 we qöhdq nâdâ hadâhu bd ddv sâs we suhbdt âisân || ânî mürazexa di bade dau piânğ
rüâ mämi dwan dûSkün ket hâne dakaxä kir İi ânî dzi däwlet düSkÛnî bum dz ki hârim
bâ dauläti âH dsman vilâyatî isldmbuld drzü pâl büküm dâkd mâmi awân gö İi oyul te
nüzäwigi lä kİfü zauqä xafie mämt dwan göt İi ânî zaûqu sefa hä mile tu wäre lä min halâlke
stri bdrâ emegixd lâkin bälki dzi nâhâtim dâkd gö ii oyul dili min dehi hâna diSe-ke
10 mölâ lä tä haläl-ke nänü || x'"^ (duz) mamı äwdn hâne disâne dike İi âİSan bavî-tâ-i
zalim ze min distdnd mülkü mdllal lâ min halal-ke nâno ypâ (xoe) âz kt hârim wälate
istämbulä disâne gö İi mdmü dili-min debie tü zâvâî dau piânğ ruâ dmmâ âiba âz lâtâ
hdlal nakim nanoxod lakin hdre tö amândtd rdhbi âldme we x*"^«^ ^d tä haldi bü nmoxoa
dâkd mâmî dwan hâne mäme kir gö mâmö oyul lä tâ haldi- hä Sîri baran xavt Sdvân hâre
15 wälati islamhûlâ mâme gö ditimin dine ğütük \\ x^zmätkari-xa halâni lihgi x« dâ rikiba
säklawi girgin halâni bärixä da wälati islamhûlâ qönâq bd qönâq däxil islambuld hü lâ
üsküdâre paiyâ bü kiSiâ yildiz sere diwani pâdiSe yädtyirdä tâmdnd sâkizinğî el-pânöe diwan
däwestia pâdisi saâtikâ bâ sunda sâri xâ halâni hazân ü ğâmâlö mâmi tamâsâ kir İi oyul
dârde tâ öiö wä âslitd ze kedere sdbâb ctö tu hâti dtwânâ min mâmî dwan tâm.anâ kir 'öi
20 padiSahim ze wilayätt musilä min x^ dähgi tä girt âz hätim säbi maslahâtü \\ yjzmâtî
pâdîsâhî-xa hiwtnim dmmâ dz mâruekî dauläti büm lä halü wayfi düSkun ketim mârifâti
padiSahiyß yjzmätü imägi tä-da wärmädtni pâdişâh mâ müsa'dâ ikram kir pienğ säd
osmdnli wä dölihâsî kürdü amdut taşlım mâmö kir mâmi âwân sâh sala yizmâfî daulâti
kir hâde sâh sâlâ bâ rûx^dt pâdisâ silii mämläkät bu mâmlâkât müsilâ lâ Unte hâzir
öâdir vâgirtin pienğ sid osmdnli kürdü wä amdut rüniSt sah ruâ bade sdh ruâ tâğrübâ
25 yöqlama îöun öü qönayä diSâ || âiSân di paiyâekî bâr siri diSâ rûnistte âiSâ buk dâptmâmi
âwan-râ ypdeiyâ taâlâ aulâdiki dai disâne nâv li-kir mArzâ häg bâ mirza bâgevâ raketi
mämi dwan bane âisâ kir âisân zâ x^we râ- kir dili min dehee âiSana mâmi dwan nâsdikâ
mâmîâwâh hâ âisâ-râ x<^'"' ^i^^ ^^ dmrî xoAâ dekeve xâwe ğûtük tâd mama hdbü id qönwya
mâmö öunä hâtin kuru kura tâziâ bü dakâ mâma hâ dâhge taziârâ rabü hâte sâr ğte diSä
30 Aö II ösmâlikî id ğâm âiSd gö diVimin kani qdlhe yplusäyßda âiSâne vâ osmâlia zâ kü ânÂİ
diKmin debi kete yamm fukra âiSd dâsti mirza - hâgi baöûk dig^i zä ğâm âiSâ dâr da,f/ßne
hä âmri xo<^ mâmi dwân bä âiSavâ ketene xâwi dakâ mâmî dwan gö diRmin kârü dâka
mâmî gärüd lä pisya qönayö kävrUn mazin halâni lä sâr sâri mâmî äwm. danî diMmin
19
debi mämi dwan ruhi sirin idslim dikä âisâ buk särixä halanî bana dâkd mämä dikä
dugo ptr'öi av Vt ci yâkâ kirte särt mäme gö diKmin dehi zalim mivâne minnî Sava tâ kire 35
drdö dakâ mâme gö ö âisi min di ğûtük tad ğâurtne yßläki üstü zârine taziâ mâmöemin
halleke üstûya tuzu x^^dkä min qä nezânî düzminâ mamt minriji câv hâllek dilmin debi
min dt osmâltkî mini tâ min qä nâzânt mâmî minnî âwân mivänä disâ bük sâve mâmi min
awânâ-min sârîk-a piânğ sid suârî ddliânö sâri âiSâ bük wa dâkâpir bü qurban az hatim ||
mirza-bägexä hiwtnim dikim sdrd âiSâ bük dörâ sdrd mâmi dwân bugärtnim mâmiemin 40
âwânâemin Sâve râs bü min nâsnâkir mirza -bdgö hâcuk mînm ze x^'«'* ra-kir mâmî dwan
lä hämzä âiSânâ bük min qa nâs -nâkir mâmü qurban räbä sär Sürî qählemä bide bärxd
piânğ säd suârî delid wine särxä säve mämu ypas sâve ci x^we âiSe bük huke tâlâfe häv
mdme-e-min âwâni-e-min sârıki deliânü dâekâ mâmı âwân gö az hätim aisäxä hiwtnim
sây mâmi || ze vâ delühâsâ hâlinim mamiemin dwanêemin säfilemin särü gardânegmin sänkt 46
pienğ säd suârî deliânü mdmiemin âwâneemin hâspi mârriö herdytâ qönayä mâmiemin pän-
ğdrü bewayfä mâmiemin awaneenin sdftleemin sârü gârdâne min ditimin dine zâhgüiâ ma-
me^in zârtm mâmiemin hâte disâ buk biwtne mämäemin dwansemin säftlü sär gärdane min
âmân wärin makin yßbäre märm min da delu osmaliä kin mâmiemin wärin mämi min zä
yjiwê râ-kin mâmiemin dwaneemin süwadä min || hdn kir aiSä tä ddhgixä nâkir mirza 50
häg bäöuk min zä x"^*^^ râ-kir min ruyi mâme äwöh qe nâsnâkir mâmiemin dwaneemin
taziâ mämeemin daudu-ne min di bârî haûlie djiärine ti- ene min qe nâs nâkir lade ta
mämeene mâmiemin dwarngmin safilerin sär gdrdâneemin xodaekt wärin mämi ze murä
râ-kin minne rdyfü busala lä häspi mämijün särt diso buk wä dâekapir qurbane mämejein
mâmiemin dwaneemin hün bane aiyânâ uğufâ kin mämt-min nâzlu zä ypwê rS-kin ||
mäme^in dwaneemin. 55
20
r r T t
Dästanl mîrî dkärl ğâbâlı äyä.
Dilmin debi rÖke lä hârâ bârtz xodane dâudö hazar mâl ğdhâlt âyâ radiwe ze ârde
ban kir lä âyâlerö lä bdgâ gö wärin tsâl haß salin vîrdS az hä dâr nâketim sär äsira
girân min häräv ndkir hasil wä mahsulü kete sär örhanâ girân az kî râbim bärixä bidim
nâv âsirdtd härävkim hasilü- mahsule keti sâr ürbânâ girân öiqdndär âyâlâr hä ğdbâlî ||
5 âyârâ rabün bärixä dân nâv ürbânâ girân âeki hârin ğdhâlt âyâ gö ö âsîrdt az mdrÛJci
bätänämä wdktlikî ze mera biwtnin bâr mâle -min ä âyâlâr dmmâ lâ Ûğî dsirâtö' mdrûekî
hdbü zerâ dugotin ahmâde gawände hân kirin id ahmâde gäwande gö wäre tubä wäktli
ctyihe âm ke hami nâv dsîrdtâ girân ahmâde gäwande gö peki ğahâli âyâ öü sâr âsîrâtö
dâhârâ dhmâdi gäwände wakîle âyeye tağrühd îöun cü ğâm zina gehält âyâ gö yßtun ||
10 diVimin dehe mîvânekî mini hâtîe hä mâde saânek bülyur kavMkî bâ mâde rÛnî az kî mî-
vanixä verâ bûkim bd yßtune gö ahmâdö tü wäkile âyiî rabe hâre ödâ bülyur tunne ah-
mddi gäwände gö yâfun dilimin dehe az suâr Um lahdsbö Sİ az bâ dästyß bûkim dârî
öungerö az hârim nâv âsîrâtö girân ze ayöxära bügârim lä zinekî yptûnö gö râbe bdğame
ze vedäre dilimin diliki kani ahmddi gäwände suâr bü öûhgir hâlârü bärixä gârdnd nâv ||
15 âSîrdtd girân nâv âsirâtâ hângzdde âyâ kâsik läyaqe âyi nâdi ze v^a bärixä gârândâ nâv
dsîrdtâ züwidä âyâ kdökik läyaqe âyi nâdi ze widärö bärixä dâ nâv âsirâtâ fâris hâgö
lä sâr kâm sâğurö mâskir kâckik bük wd hâtine âve ahmâde gäwände hâlâxd dâiye kâckâ
bükâ mâzakir mdwälike ze widâ tüye häzäne zerâf qamûsî gole qartke bä öêhge sisiekî
gülyârjö öävö räsin buru öatmâne sankîkî quirûye ahmâde göwande gö İi mäwaH häzäne ||
20 tâ zerave nd läyaqe kdsâye yeirı ğebaR dkârî mäwäli göt de ahpıâdû az nd läyaqe ğöbâU
âyaemd läyäqe ğöbdlı âyâ kâckı fâris bâge bänäfSä yßtune läyaqe göbält âyâyâ az ğârîâ
bânâfscema ahmâdö gäwände härixä dâ odâ fâris hâgî lâ odâ rüniSt dârî cwhgere däst/ß
kir zd fâris hâgerâ hikâyatik qisä kir bâdehü wâ rabü öü- uğî mâle piStaxä gärdndd koza
25 bânâfse dârî cûngere hdlânî dästixä kdlâmik ze bdnâfsirâ gö râbe xafän || lâ hoî xoâİ
min rast ke hânâfsö gö gäwändö dilimin debi milâ dâtke min bâ sedeqâke_ bâtâde aJımâd
gö az dsiqekî dinim tölaxd peciâ lâ dârî cuhgerê dıhazînim izan mârifâtâ ze tâ hdUnim
diHmin dehi bülbül doypdndî lâ İsqi guld az nâ gäwändö sedaqe tâeme az âSiğö ğâmâli
tâ^e mila ypdsbe ğâbâlı mîrî âkârî az ypazginğıö ğâmâli tâeme yßturiögö ahmâdö dilimin
tunne nâ pölâte wä nd hastne ayaitâ bö zine nâ qasawâfâ mine az hdndfSim hänäfsike ||
30 säklawi dinim bâr etteki zâ hdr közä-bädärinim az bä nâvî güetâ layjnim az tazeâ^eitârâ
körü poSmân Ustnim ahmddi gäwände gö yfltûnö dilikt dewe az ypdâ doxoazim tü zd bâr
öitikt sârî mäyfm min kör posmân bistne ğemâlexd rindâ tûbâ äsqixä lä min pö böimini
ahmadi gäwände gö dilikî debi îSqi girân kuluke girâne lä a/ımddigäwändä diliki dibi (sie)
36 qosûrêtd pûrin dâ zö bâr qosÛrS kirie pâS koza u pârdâ gö rabe sarxd || az bâzenö tâ
21
Uwtnim dili min dileki dêhö nüânike hämade az härim hâ ğdbâlî âyâye x^tune gö ze târâkdyâtik üstü lä peciâ nâv kdyâdike war -kir sând zä ğâhâli âyârâ ahmâde gäwände öü ğâm
âye dâhârâ ahmâd hawayî göt ahmâdö tü wäktle mâlâmin bü sâhâb cî hü cuiye pârsö au
gâriâ ahmdd gö de âyâm kdrâmke bamede izine az hätädim ğuâbö âyö gö â izin ahmdd
gö âyâö ägär av zina teiye tûiyi kör oğâyi ze târâ kayâdâ hânâfsö rue piânğd piânğsâd ||
suarîxd halâni hâre xoazgingîe hânâfSe âyâ râ bü id häshe suâr hü piânğ säd suâr halâni 40
bärixä dâ"âsfrâ fâris bâgi lâ mala fâris bâge paiyâ hü ahmâdi gäwände cü ğâm hânâfsö
gö râbe âye mini tüye bibini lasâr hâsbeiye bânâfs râhü cü pisi bäsär ğânî vtdâ milâ id
min goSfîpdzİ niâr harâmâ id min ğdbâU âyâ paiyâ bü fâris bâge qahwä wä ydmâk hâ-
darxist bûir âyâlâr kâsik nâte sdr süfri fâris bâge gö dilimin debö â âyâlâr sâhâb de
hün nâene süfrâye piânğ sâd suar dâhg nd || ze kâsî ahmâdi gäwände sari ğümaâte zere 46
bâzdd zâ ârde bâzî dâsti fâris bâgî efendim ze tâ dikim riğâ zineki fâris bâge go mild au
zenS fedâe ğâbâlî âyâ hiwe âyâlâr wä ğumaat hâlene sûfrâ badehu ğâbâlî âyâ niSânik
hazar qâd dâwö faris hâge ğebâK âyâ suâr hü öâl rü muqawele dâwö fâris hâge ze gûndi
fâris bâge meruk ser haram bärixä fitiland gündâ däwrts âyâ wälate taurizi bd dauris
nârdpİS âyâ Idbdr dauris âyâ dânî dö sâre sakar || x'^^^9İnd däwrts âyâ öi oyul av öi 50
Sâkdre gö av sakar yj)azgin'a bänäfsiye dâurıS âyâ dth tünne bänäfS dânâ vâ Serî /lârâm
gö bânâfs dane gawandêkî âstra däwrts âyâ râbü wälati taureze gö dilimin kani dö hdzâr
suâr hdlânî bâ sâr gûndâ fâris bâgeeda ânî lä wdxteke suâbe hânâfsö halâni bir wälati
taurizi dânî wäre sär Mkây'âfâ ğâbâli öâl rü tamâm kir hazar suârîxâ halâni hdvsid käöikä
wä buk hdlânt cü kö hûkâxâ \\ loine bärixä dâ gûndd fâris bâgî mâskir Sünâ wer dilimin 56
dehe mâlik wä kâsik tünne ğâbâli âyâ hdn kir ahmâdi gäwände de ahmâdö kâ bânâfs na¬
rini wä gundâ fâris bâgi ahmâd gö âyâö hâlki asil bäläsiz hü dästixä bâ sâr yâke-din^
din xß^OÄ^e ö« ~orö kesa lâ dunnö ğâhâli âyâ gö mini töbâ kirie hä sär ğânî hânâfsâ
nârinda min x« ^öhâ kir goStî pâzî mâlıâ ğahâli âyâ hâ Suna werdä teiye hâlâca dâİ
pârĞak xä* lä sıma közâ hânâfSö yazmîs kirie || haß sâlâ bd Sunda kö tu wârî dzâ tdemâ 60
tuiye a mini dzâ deharimd wilâyâfi taurözö ğâhâli âyâ gö he âyâlâr lâmin halalkin^ nâno
Xoe âyâlâr gö ğâbâlt âyâ mâke vö yâke âSirâtî iırhâne-mâ girâne bö âyâ nâbâ ğahâli aya
gö ahmâdi gäwände wäktle mâla mine az kî hârim wîlâyâfi taurize ğâbâlî âyâ hâspu silâh
dane âyâlârâ paiyâ kete p'S sopa hânâfsö dau doâzdâ riâ hä riedâ dehâre râste gündeki te
sâkir pirik têSieXd darese ğâbâlî âyâ gö süwadä \\ dilimin dere süwaye suâtâ häxere pirie 65
gö ditimin dilikî hawafî tü bd sdr öâve mûrâ hâti gö pireî dilimin debö Vıiıgİmin qa bar¬
dam zd hdr ğizmâ gö mûdâ tâsik âv tanık xo« sürâvikö b'ûkim Uye pîriâ gö tü hörtekî
öâlâhgî tü mîvânö mini döSâge ğâbâlt âyâ gö ptrî âiyihâ az ze tâ doxoazim haUk xod
jnrö gö hilâ kecka min mtrxan ze birie hde hä tâ dâ tâsik av hâbik x"« °e bâtddâ ğâhâU
âyâ kete x«"« mtryßn zä hirîe tiye || mâskir paiyâekî kette, xa^iê 9^ ânî liî paiyâî qä 70
nds nâkî dv ğöbâlî mirî âkârî lä dunnö kêfie pö sopa bânâfsöye mirxam gö ğâbâlî âyâ
râbe ze ârde tü ki piöiki hänäße/i min hûwe dâStâ surûğö ze târâ bûkim bârmaleyi pirii
gö miryßn yaûrüm Sâvö cunî min x««»**« (%ä) âî bü (ze) târâ mûrâ tu hâre bugere
yâki wdyföyßra tü m bilâ ze dâkî x"-'''^ ğâbatî dyâ xdi^i râbü gömilâıSdv hiskine wdy^ ||
eüan lä nîmî yâsiâ diVimin debi ğâbâli âyâ ze bâr pirâ derive gö id min harâmbâ obö 75
kurmânğî ğâbâlî âyâ sâ mâ hâ râdâ dehâre dâyjle dMrâta drdbî nâSâ dihd könıkî mazin
lä ptSi ğâbâlt âyS Un vi köhidâ rudinâ pmk ze dârvS tüye gö tä%ere gäbäH âyâ gö ê
22
piri bämede därdke vâ-sâri ze lihgixa bâdârtnim az ki härim pfrö hâ rdye pİrâ bâm
käckaxä dike wädühS yaûrüm tü vî istd hddâryjne iUye wädühSe gö ^dttâ sozike nâdd ||80 minhädär ndeyßm zÜye ğâhâU âyâ râhü zâ ârde bâriyâ dâwu dâste derive wä kî öâr
maha bä râ^â dehâre wilayafî taurizö rasta sâ käöikä tiiye lâsâr Evi vd hârsi kâökİ gögäbäU_ a^a küvâ dehân tü kûvâ tiî ğâbâlî âyâ gö dzî keteme pö Söpâ bânâfsö wä härsökâckâ go ğâbâlt aya zd ma hârsİ yäkexä begamiSkâ mdkûve pö trd bânâfSö waxtt xodiaulâdik bä bänäfsi dd ğâbâli aya gö bâ sâr ğânt bânâfsiM min harâmkir göSfîpâd mähä
86 ägär II xodi kir murâzt minu hânâfsö dzö vizî bäyßrä bÛwin daStİ sürüğö ğöhâlt âyâ
wdxteke din hä räjd dehâre rasta Sevânekî tiiye ğöbdlt âryâ düsünmiS bü yâ râbhi âv öte
dzıjindim wâ kinğe min rindin az hä vt sevanî hügd^rim Utta pö ße) rahattkexä hiwtnimdüımtndebi^ hane vt Sevâm dike gö wäre kinğeş^a bâgdrenî secin (Sevân hâzi Sevin) gö
märuekt ayaiyt kinğâjâ naläyaqe mine Jıâsil ğöbâlt âyâ kinğâ dügd^e âkive riye dehâre
90 da^Üe gundâ hânâfse^ diwelä ödd däwds âyâ \\ rüdinâ dauris âyâ bâlâxâ dâiye Seoânekila oda däwris aya hâne ğehâlîjyâ dike gö di oyul tü lâ öi (öi) digârî ğöbdlt âyâ gö âzı
digäriemä lâ Sevanie däwdS aya gö oylum hazar pâzî mini heiye tü nâöirini ğâbâlî âyâgo pjkı tûiye SeSjnahâ min b&hert go az bÛkim Sevânte ses mdha ğöhâH âyâ dehire bâhazan dauriS aya ğumaâtâyfivâ dehâre sär daawafî ğâbâlî âyâ verS dehâre dâudS âyâ
95 hane^ ğâhâli dikâ gö^ tüjiäre nanäkixä böxä lä hârâmte ğöbâU âyâ \\ vâdigârâ id hdramî
balaxädaye zÜifie ğârıa hânâfSe bâm hânâfsö dike gö bânâfi wäre laukâtâ ğöbâVi digrîeğebâlf ayajuläxädim balâya dâiye benâfsd narin tiiye ğöhâlî âyâ lâ Urämie rüdûıebânâfs yatune bdlaxä dd Sdxzî gäbäU âyâ av mârüe nâ-i sevâne târtiht âyâne dmmdkingäexäiye Sevanâne hânâfSÖjö dilimin kânî^dârgûsâ ğâbâlt bâöûk läharxä dânî gö dzîkâlamiki ze vt Sevanira bÛwim (hçwim) hâlki ğâbâlt âyâbâ diİîmin kânî böSigl hâcük lâ-
100 häryß^ dânî dâlore Möre ddrgûia \\ bâcük dâlödnim az pö ydmmü qasawdtaxä dêrednvmsärixä bidä dädore sân min zerâf xodani daüdû hdzâr mâl digärÜm dilimin dilikî dehgğdhati bäöuk dâlödnim ze dâste lömâ yßlke ki az nalârtnim kâzâbe öâtin? dâhâr nâhd diVi¬
min deli^ ğibelt aya^ müa lâ tâ diyânbâ däwriS âyâ az anim bâ dâsti zöre dâlörâ dâlöre
dârguS lora därwiS aya az^ änim bä zörä dälörä dälörä ddrgûS lörä dilimin debiye bÛlhül
105 doxodndîe isqu^ rnuhahbäte gûlö az dârgüSâ ğâhâl^âi \\ häöük dilörinim ze däst löme dâ
Xdlki kl aznälortnim. kâzâbe öätine dâhâr nâbâ dâlöre dâlöre dârgûsâ bâcük dâlöre dâlöre
hânâfsl nârın go dzâ dârgûSâ häöük dilöAnim pe ydmmü qasawdföxä pö deremnim dâlâredâlâre dândS ayâı narâpis âyâ az anim hâ zöre bâdehü ğâhâli âyâ nân nikanî hoxoebânâfsa -narin go bâlkt^ âv nâ ğâbâli âyâye bânâfSâ gö e amm öylü tü ÖÛtül Sivânekî tü
110 nikânt nenböxoe tu a^âı wä yoqsam tü sevanî \\ xoarinî sivânâ nähwam ğöbâlî gö IXatunjähiati min hawam xodma min hâve bâdehü ğâbâli âyâ râhü öü bâr pâz dâurü
wyagara pâz (pâs) nâöörandie râ hü perîkî pâs däbärxä âu kir kiSdnd öü bâ dmrî xodi
Xogei xi^ir älöhijdläm hâte imdâde ğöbâli âyâ kete ptSiä vi pâzî kisdnd bir öü dâStâ
halerawäne ddâkt hdbü yâyât yailim pûr bü Ses mâhâ vâ pâzâ lä vi märük mâ hâde SesIIB mahİ vi päd zâ hâryp kâvir gi yâk hün xizir \\ âlehî sâlâm kete pİSÎS vîpäd anî wUa
yâtö taurizö lajnêrga^ girikt zira lâ sâr ğÛrri sür Ure mäxal xi^ir alöhî sâlâm cü bâdehü
därwü^ bä a^alarexavd lä âdâ, rünisd bün därwü âyâ gö ö âyâlâmü isal sâlike qiriye tüpäz nâma lakin âeki mirî mir dmmâ vâ Sevanemâ kî hâzâr pâzîmâ Ur ÖÛ wäre kt mâm-läkäte min iävir kirin vâ päzamin nâdi dğaÛ av ievânS za kü bü âyâlârâ gö ö därwü
23
âyâ âmzî nezânini zâkü bü id vö \\ Sorö dikirin tu wäre ğdbâlî âyâ lâ sâr ğurnö sör lâ 120
ğâm pâz hü aüğîk ze âwö tâ vîpäd diwine pirs dike ze ğâbâlî âyâ debi lâü âv pâzeke
ğahâli gö pâzi däwriS âyâye vî auğt hâte hâ därwis âyâ av pâzö i tii kt hindâ hüye wihafî
sär ğûrnâ sor dmmâ pdz yâydtdn î bd kife däwris âyâ x^^ätik dâ wî mârüyî bana hâ¬
nâfSö kir gö a hânâfs pâzii tei kö hânda hûî wîliatî sâr ğûrnâ sor hâre dö ğarîâ biSme
mâ II pâz bidûs bânâfSö gö därwis âyâ tü hâre sâyt büke wäre därwiS âyâ bä car mdrüava 125
öunâ sâr ğûmd sor ğâm seven däwris âyâ halaxä dâi m pâzî yâyât pâzî bâcilö zik dâiye
därwiS âyâ hâne Seven kir gö ö oyul hâttâ dzü tâvd sân hâvüdö kâfin nâkin az tâ hâr
nadim tö Sevânekî rindi wä haldlzâdiî bâdehü ses mahâ td päzt min ânî gähäU âyâ gö a
ayam tu dezânî badehu därwis âyâ hâte mâl hâne hânâfsö kir gö bânâfS ğârîâ biSîn min ||
pâz dt bânâfSİ hâne ğârîâxâ zilfie kir gö zilfî dilimin debiye tü hâre beriye züfie gö di- 130
lîmin kani dlbü sâtil hâlânî düöu sâr ğûrnâ sor bâ Sevin sâkir sevin x'^ncärike gowahtra
ê dâstâye zilfie gö dv nâ iivâne hâlki ğâhâli mirî dkârî bdxdiye ö hâtîe säwä bânâfSö
zilfîe go Sala az aqil vî tähdil bûkim milâ min behâre zilfie gö sevânü diVimin debiye az
dezânim tü nâ sevâm tü ğâbâlî mirî dkârî lâkin tu hâti säwä || bânâfSö ägär tü bânâfsö 138
pirs diki az ğârîâ bânâfsiemâ bânâfs laukîxa hûiye nâve tâî lâ nane âmmâ dilimin debie
tü wäre min behâre dâstâ hâle rawanî az ze târâ bûkim bârmâleye ğâbâli âyâ gö dilimin
min dehie bülbül dox^tne lâ isqö güle lä dili xodê girdn nüye mûrâ bargtrâ daûsîkaheilâ
gerâdd zilfîe gö tü min nahî hâ mûrâ dekeve (tikeve) de kâr ägär tü nâkevi kâr âze dâr-
lihgixä büqatinim âzö härim ğâm däwris âyâ az hûwin därwis âyâ dilimin dehie || öâvö 140
sevin sor hÛnâ lä ööle däst âvite drzâ min dile Seven gö az td nâbim wä nâ bâ târâ de-
kivimâ kâr dilimin debie ğâriâ därling qatdndin bärixä fitiland ğâm därwis âyâ hânâfsö
mâskir ğâriâ bos tiye hânâfsö öü peSî ğârîe gö laxere bos tiyi ğârie gö e bânâfs Sevin
dâst âvite min dâle bânâfsö gö mâre Sakewd âyiye az sakim bänäfSe bd dâste ğârie girt
ânî hondurî mâle dâreh: bä dastxä kir liyjst la ğârie ban. kir lä ğâriâdin lâ äwiS || gö 145
dwis gö tû râbe hâre h'örie dwâs öü birie mâskir sâyzî sevin nä Sevâna sdyzî dâre-
bdgâne dmmâ gândî sevâne âıvdse gö lö tü ğâhâVi âkârâne diVi min debie wäre bd dâsti
min bugere dzü bä tava hârin dâstâ hâle rawane az zi târâ hûkim bârmaleyi ğâhâli âyâ
gö lö ğârîö dilimin debiye azim ğâhâli mirî âkârî az tâ nâbim dâstâ liälö rawane ğârie
âwâse gö dilimin dehie az hârim ğâm därwü âyâ Säkwaye az hûıoim ğâhâli âyâ hatîe td
kî hûwe II bânâfse ğârie ddrlingîyd qatdndin bârî fitiland sär koni âyiye bâ râvâ dugo 150
dilimin dehie bülbül doyjdne lä dârî güli dâlore sevânö dâlore diVimin dehee hânâfsö baläxä
dâi ğâriâxâ dwöse tiye hânâfsâ narin bârve dwöSe dehâre dugo dwes tayßr bü tü hoS tiyi
dwöse gö bânâfs öâve seven sor buna lä öole bâ zore bozmis kir arza min dile âzî dârim
Sâkwa âyiye hânâfsö pirs kir gö q'izim döyrû hawdlde dzî tâ histnim Säkwd || ğâne dugö 188
av Sevânâ ğâhâVi mirî âkâriânâ wîhatte dikâ tâ hiremne bûwe dâstâ hâle rawäne öü mâs-
kânâ kefiye bânâfse öok dâsty^â kir lixist lâ ğârî gö diVimin debie mâke vö bohtânîye lâ
dwise dâxe dângi dweSe därwtS âyâ dihtze därwis âyâ râhü hât ze höndurt ödâ hane hâ¬
nâfsâ narin kir gö bânâfs yßre sdbâb öte tü lâ ğârie dâyj bänaße gö az dişinim börtye
hoS tiâne ze börtye därwis âyâ gö bânâfs min gumi hâvini tü \\ öûmâ lâ ğâr'îs däyßii rabe 160
tü bâxâ hâre berîe bânâfsö gö därwis âyâ têrbe hâvi x^nm hâr wdqtekî tü hâ murâ dewt
vâ pirsâ diki az hârim bönye hânâfSö ğâbâlî bâöûöik lâ Sünaxä hîSt dlbü âiyâri sır halam
bârgîriki ânî Vö suar hü öü bene bânâfs geSt sâr ğûrnâ sor ğdm sevâne%a hämäfSS go
24
dälöre dâlore Sevânü dâlore därwis âyâyî nârepâs ayayi nârehâme az ântmâ hä zore dâlore
168 sevânü dâlore kulave gaurû az qurbanü kûmîxa \\ îzâ âiyâri härxanü dâlore dâlore kulave
gaurû az qurbänü dâlore dâlore dilimin debie wäre min paiyake ze bârgfri âviye az rdmü-
sânçke bätädim hdqqe Ses mahâ sevânîye tûzî kira diki Sevânîye ddlâre dâlore sevânü dâlâre
dilimin dilikî lâ wäkir tâ Sevanî hä sâr xäHere hârgirâ taûlâ nizdiâ wâ qantere tüliâ wä
karte mtâ öikir dilimin debiye öâve hânâfsö kür bûwin ğâbâVî âyâ ze mûrâ dike Sevânîe
170 dâlore dâlore az bä qurban sevânü dâlore \\ dâlore kulâvg gaûrü az qurbänü dâlore dâlore
dilimin dehie ğâhâVi âyâ râ bü ze ardiye dästtxä âvite gûlie bânâfSö dânî ze bârgirî âveye
bânâfse bâ ğebâli âyâvd ketene kifü zauqaye hade sä öâr saaiâ nimiâ ökindîdiwa ğârîâ bânâfsö
âwâsö ze mâl radiwä bâm därwis âyâ dikâ gö därtois âyâ bânâfs cü biriye ğöhâlî bâöuk
digtd had nahe derwiS âyâ gö âğâİb süwâ hü bânâfs cü henye ökindi hü ci sâhâb nât ze
175 bme derwis âyâ hâne öâr piânğ \\ atbâe dikâ gö râbin am hâmî sâr ğûrnâ sör hânâfsö
nât ze hirîe därwis âyâ hâ piânğ atbaâvd öunâ sär ğûrnâ sor bânâfsö narin mâzdike dârıms
. î tiye hânâfsö ğöhâlî âyârâ gö ğâhâVi dilimin debiye däwris âyâ piânğ suârâva tiiye gö
râbe tu hâre kulâf särixä wâr-ke x« noxods büke sâlâ kt az ğuâba dewris ayâ pidim
yoqsdm hâspi silâhetâ tunnene ög mâ hûkuze dilimin dehie ğahâVi âyâ xäkire bin kulif kete
180 x'^''*^ därwis II â-yö ze wedâ tiiye dewi bânâfsö âv ce wdyja börtye bânâfsö gö nâtûhî nä
börî-he dilimin dehe az kâcikâ fâris hâge -mâ az zî ümri^â ruke nâtemâ böriye urö säwä
ğufük ğârî xälkö säwe el qizia tuiye min disinî h'êrte därwis âyâ gö bânâfs öi sahabe rö
hâti ekindi tü nahâtî ze bönye bânâfsö gö nä tûbî wä nä sevânbe sevân sâri dmrî tâ boxe
diVimin debie az dehârim. sdr seven râ- dikim, râ-nâbe dikim nâkim särixä lâ min râ-nâke
188 «ä II sâri pâzikö digrö wâ nâzî mûrâ tine wä nâ bârgirî âve mm wâ nâ bârgirî dehawtne
dilimin layâne mte qär wi bârâne diVimin debiye ze vûrü vidd x« lä alba Sİr däyßne bâ
dâstmidâ deröztne tu hâre seven râ-ke ze x^wey« därwis âyâ öü hâr sâre Sevin gö Sevâne
min tâypre t'ü dang nâekî bânâfsö gö därwü âyâ dilimin dehee sevanî noxodse dikâ hûmre
tü râbe bd öâr atbaâvd hâre pâs hav sevânâ agâr bâ sär tâdâ hûmre xodânexâ ze tâ \\
190 bisttnin dâwâye derwü âyâ gö am öi hûkenî bânâfse gö râbe tü kingteyß bä seven -dâ kulâfi
Sevin lâ x«^"^'« ^^ ^' pâs (j am Ende oft ^ gesprochen) sevin bisine mal ägär kö
öi hü hdqqe wi pide mâ hâre därwis âyâ râhü kürkiyß wä sûre wä râmâxâ wä sälwar
wä ğizmâ täsVimä seven kir ğâbâVi âya lä hâspö suâr bü kdlâM bânâfsö ket hâtine mâl
därwis âyâ bâ öâr atbaäxävä cÛnâ pâs bânâfsö hâ ğâbâlî âyâvd hâtin bâ koza bânâfse
195 ğikî ze ğâhâli âyârâ dânî övâreke inâ bü \\ bânâfsö narin dargusâ ğâbdlte hâcuk bânâfsö
gûrzik yânî sd câr dârzî dästxäkir dâ ğâbdlte bâcûkrâ kirin gö âv mahsumâ x«« nâke
gö dâlore dâlore dârgûsâ bâöÛk dâlore dâlore därwis âyâ bâvî tâ az ântmâ bd zore diVimin
debie az dârgûsâ bdcucik delönnim ze däst lomä x^lki ki az nâlörtnim kâzâbe caline dâ
bâr nähe dâlöre dâlâre az ğabâlîe bdcucik de x«we kim ğûfö îpâga dâhâr pütö (e tâ) kim
200 särixä hatâm qurhana ğâbâlt kim dâlore dâlore \\ bösige dâlore dilimin dine i bd külli
bâberme dâlöre dâlore därwü âyâ az ântmâ hâ zore hânâfsâ gö dilimin dehie ddrdi tsqö
öätme dâbü sdr ddrdi kâzâbö äsqö dilimin râbü minâne dalyâekî dâhgizi diVimin bâda mi¬
nane mörike Sâne (auch zâne) dâlore dâlâre dârgûS dâlore dârdÂ, isqö öâtin hü lâ kâzâbö
dekire zore dâlöre dâlöre dârgûsâ hâöûcik dâlönnim pö yâmmü qasawâföxâ deremnim sârîxâ
205 hâ täne dâ dörâ ğâbâlî || mîrî dkârâ digârinim dilimin dehie bânâfSö narin bana ğâbâlî
gö ğâbâlî âyâ tü bä midä dârî xä'ni^ö az m kul vö keti kî az xi^laskim ze dzâbi
25
dûnö hânâfsö x^ncara gewahir ze däst ğâbâlî diğere lâ sâr dile ğâhalte bâöuk dâxe X«^^bü ze âzâbi done bânâfs gö dilimin dehie öâvö minö ğöhâVie bâöuk kete x^wö gö xo-nöârağehâVie min dabâne sauqöxä UdS dâstâ hâle rawäne hä sârdâ közâ hâlikânü miyâne ğâbâU
âyâ min zânî tü nâ sevanî tii \\ ğâbâli mîrî âkârâni dâlore dâlore ğâbdlte bâöuk ddl&re dd-^ 210
löre bâvitd az ânîmd bd zore xancârâ ğöbdlie min ğemâhire milâ sauqixä bidä öolâ taurizi
diba sîre ğdhâVi âyâ min zâni tü neiyi sevanî tu ğâbâlî lâwe mîrî dâlore dâlore dârde âsqöi
öâtin bü lä kâzâbö kire zore gäbäU âyâ ve bârâne cilkö öilkö tü râbe säklawi därwis âyâ
ze minü x« ğ^l'ke. wälati yanbe öola taurizö ze minü târâ nâdehû mâlü nadehü mülke
dâlore \\ dâlore dârgûsâ bâcÛk dâlore bânâfs hä qurban dâlore diVimin dehee ğâbâlt âyârâ 215
diwe ze ârde küdndi hu öifte qolane sâklâmî siiye bânâfsö narin kete bâr dâvi pârdiye
bädarxistin xargUêyekê ciye läxa kirin kinğâ dd bükte bd dmrî xdde^ «« sâvöpûke yddeb^
dibü bânâfsö narin hâ ğehâVi âyâvâ hürdü suâr hün lä säklawi siye bärixäfitilandin ötâga
sübhdn dayi âzMn hâttâ nimiâ sûwö lâ wdxiêke süwi x« âv'ite x«»«^ läntäre tu wäre ||ze dasfö bârjü yäzebe badehu tü wäre sâr däuris âyâ diVimin debie süwadä ypbârâ bânâfse 220
dânâ däuris âyâ dâurü âyâ ze bâr pas tiiye gâzıke girân hâ sär âsiratâdâ dike^ piÂnğ^
säd suâr haMne dekive pö ğâhâli âyâ bânâfs x^* därwis âyâ sä rüâ sä sava bä pe
dikwe İzâ hâspö ğebâVi âyâ lä etâgâ sübhdn dayi diıdm dd hârfö gö bâzön am härin Se-^
kâftâ lântdre tu wäre dmrî xodö X'««'' «^«^' ««^^^"^ ^* ^^-PW *^^'"f ^^ ^^Pİ_ 9°^^^ "^'^dike dd II ötâgâ öiâî sübhdn dayerâ därbdz dike däwrü âyâ bä piânğ säd^ suâr îzâ hdspe^ 225
xizir âlehî sâlâmrâ dehâre badehu sâ öâr rfıâ hârv hdliâ ğâbâli âyâ bânâfsö xätanvd ra
bun lä säklawi suâr hün bärixä dân dâste kete pe därwü âyâ diVimin dehi lodxtû zâmân
pûr öün badehu roke lä bin roye xodö lä horetö dâstikî däwris âyâ paiyâ bün lârahdüyd^
wä hâspö (= hâspâ) din tângü tädaräkixa kirin ârtİq hâ râ kivin hä râ ketin lâ dâmdaurândikî \\ paiyâ bün dâvİ boyâze ğâhâVî âyâ hâ bânâfsö x^taneva hâtin^ hâ sâr^ däwris^ 230
âyâdd hâtin (hâhâtin) däwrü âyâ hâ câvöxâ bânâfsö narin bâ ğöhâlî âyavâ^ din hâtta^
süwadS dâvi böyâzö daurând asi M grâdan ğebaK âyâ hânâfs halâni piSfv^^â dajîâikt^
rünist hâttâ süwadä ğöbâlî âyâ hânâfsâ narin lâ bâr ete dânîgândû lâ hâspe suâr hu dahât
(dehât) bâ därwü âyârâ däwö danî ğâbâli âyâ ze târâfî däwrü âyâ öâl mâme täläf kir^
badehu tu wäre sâr ahmâde gäwände lâ \\ nâv âsirâtâ âkâriâ gândüsü wäktle ğahâK a^â^ 238
bü roke hâna âyâlâre dâ âsîrâtö kir dugo â âyâlâmü vâ sâlike ses mahâneJdbâVi a^a öu^
nahât râhin âyâlâr piânğ sdd suâr hajânin gütik suâr hâlö fülân oyU fülân lawedd haval'hdspâ suâr hün bärixä dând mamîâkâte taurizö hä xäriliq gir^n qonaq hä qonaq öunrtkä raste särri ğöbâlî hâtin sä rönd ki göbält äyä bä däwrü âyarâ dawa dikâ ahmâdegäwände gö äi âyâlâmü häv göbält \\ âyâye i bä däivrü âyârâ d&wa dike^ havudö ndskirin 240
a-hmâde gäwände piânğ säd suariyßvä lä ârqâ ğebâli âya râ hun da'waki girân hâ^ däwdS
âyârâ kirin ahmâde gäwände bä dâstiyâ däwris âyâ küst wâ âskârâ därwü aya bozmis^
bü ğöbâlî âyâ V ahmâde gäwandevd hä âyâlârö âsirâtövS bânâfse narin hakinin anin dasta^
hâlö rawäne âvitin hin köni ğehâVî âyâ bâdehü ğöhâU âyâ hiyâfi âsîrâtö dawat kir ömmûmt
âsîrâtö lâ sâr ğebâli âyâ köm bün däwatv^ä \\ kirin bade Uß rüa haß Sâva dawatê^a 248
kirin muraziyß din. ^ _
Lâ sanğâye hdläbe U qazaê kilü lâ nahiii btâ id qariii möhâtâ bd mÛrâ dewen lawe^
ğafer âyâ siidi efendi dewin lâkin vâ kitâbâ bd mâriJfâii min yäzilmis hü amma âsirâtâ
btâ dâdigö âsîrâteke gingiSe wä hâr gündiki mâ ze piânğî wâ Siâst mâl heiye wä mal mä-
4
26
zÎTİö dsirâtö hdğî ömârliâm wä yâgzî lawe söx ismail ösmân wä ahmâd âyâye badehu gûn-
250 dimä gûndikî mazine dö süd mal \\ heiye wä xanädane gûndi yâk mâle hamide yâgzîmale
bâgoîye ilâ yägzi mâle räsoi fodula wa yak mâlö saböî ağülâ wä yäk mâlö mistoî topöî
wä yäk m&s /lûsöT ati keheî wä yâgzî mâHma zânaaM mâ ğütkârleyö wä tüöârleye dikin
wä här mâlike mä dö hdzâr mêwe râzâ heiye wä här malike mâ hdzâr dârî x&î zdtune
heiye wâ gûndimâ ses mdhsâre zeıte hâna badehu minü yüsüf efendi vâ kitaba hä mârufâtima265 hûrdüa tasnif kir || lâ hoî mûslt kokö efendi töbeêi wi bûwe lakin lä sâlö tsâl lâ mâlö
hamü öohü mâ tasnif kir tamam bü sânnâ üö yüz on sâkis lissân lä yâki.
27
Dästanl yasın bäg.
Lä wilayätt qdrsö tcprâyâ wanö lä bâzârî perie qöö yasin häg hdhü yayät daüläte
mdlum necâ nöââ dârâbâgarâ öärpismü hü käs yadn häge alt näkir dmmâ yasin bâg x"-
dâne heisit osmânVi wä döVibdsa bü ruke dâ x^"^"^ xädä di kö (go) dilimin debi Sâvö
öuni min dt bü mînö girfie sâri benikî râs driz âzî piedâ dehârim uğî hisâhî vî benî bâ
dâsti mêda || qâ nâ süwadä hah kir lâ h^âyî piânğ x^^^^ güngûl ayâse bairâqdâr me- 8
hdmmed aVi gö wäre mehammed âVı y'âdi yîrde tâmânâ elpânöe diwän sikini d efendim
hûiruh âmrâ tâ de yasin bâg göt a« mohâmmed âVi min Sâve öÛnî min xä'^'onikexä di-hü
Xäwnt min tâbir -ke mehammed aVî hûiruh efendim xäwna tâ öte yasin bâge go min sävi
cum xä'<«nikexä dibü mini hä sân heniki râs girtte uğî vî benî qä niye mohâmmed âlî
göt ê efendim rizqäe mä râbü ze \\ hazarı pirîe râwe hûke tâdârâkika riye yasin bâge hah 10
kir lâ dilibâsâ wä gühgül âyâsi lâ câusâ wä lâ zoitârâ gö öi oyul halâlesmü bin hdddr-
yjnin âiftî hairayâ wä cifti dâÛl-bâzâ bd dmrî yasin hâge dâryütin ğûfidâülhâza wâ zoye
bairâyâ heisit osmânVi câv liösîn sömâl bâdâî fistan lâ kâba bädarxistin hasbî heüin qir
pösiâ qdsre qönaye hü qiriltî hâzâri porte arzu âiyâl nâma hâtin sörâ wä tamâsi yasin
bâgâ yasin hâgâ ze ârde râbü || öü qönaye nâv drzü diyäläxä haldi kir nänoxoä yasin 18
hdgâ bâdârket nâv dilibâsâ öi oyul az kî hârim wälateki dür kd ze wâ diliyß heiye wä
kd tûnneye sdcilmis hin heiset osmânVi bd dârâbâgâ hah kiriı ö yasin häg ğânî mâ wâ sârî
mâ lâ bâr ri-î-tâ fâdâye dâst- i -mâ ze drzü ayal bü ze tâ nahe râbe am hâmî hâttâ wî-
lâyâtî kö tâ gotîe yasin bâg gö dilimin kânî delihâsa wâ zoitâriâ dang lâhâv dânî yasin
bâg suâr bü dâkâ g'mıgül âyâsi || hât göt a yasin bâg gûni pîânğ yucikä gûnîmin behâre 20
id sûitd gühgül âyâsi muhdmmed ali bairâqdâra deharî lä süitâyâ sây hibe wâ ^ sây um
yasin bâg gö peki bâ âmri xodä qöc yasin häg yirmü bü bâriyâ fitiland sâr qälä haya-
ddi ha pismamäxa saUh bâgi de saleh häg âgâr lâ äträfü ğüâre-tâ darin ase hänä rabe
min hidne pisi dö sâleke ıcd ses mâhâ rune Idha haramtaxä sâleh hâgi gö tü ddremin âsi
tünnene az tâ \\ hisinmd pisi dmmâ dâhgî loîlâyâtî hdlâbi âsi xoâs tiye yasin häg bdh kir 28
id sârdâr gühgül âyâsi gö oyul bâdâryinin bairâyâ daulbâzâ (auch dümhûl bâza) am
râbenî bärixä hıftilînin ıcîlâyâiî hdläbe lâ pîsiâ yasin bâğe hü qiriltia delübâsa bärixä
fitiland hâzâri hdläbe qönaq bä qönaq kete hdläbe lä x^n wädripaiyâ hü hâne dâlübSsa
kır gö uro roiyâ tnd am hârnî hâ hazräti zökdnâ am dö rikaat nime tnä hûkenî tü bä
(topä?) dilibâsâ bä qöö yasin -bägrä ketene gamw || hazräti zekâna yasin bâg bü İmâm 30
dö rikaat nâmö İnâ kirin yasin bäg got yâ râbhi min rast wtnî lä dârdke äse yoqsam min
yjğil mâke yasın häg râhü harix^ fitiland bâ lâwî qätar âyâsi bâ dnoânö ket tdmânnâ
kir lâwî qatâr âyâsi göt tayßre yasin bdgî göt âgâr dârim tâ ase hâna wSäyafi pöne az
hatim lâwî qätär âyâsi gö zir mârâ ârah wä dâ zur mârâ kürd kürmânğ tö däre mine
4*
28
35 âsö tunnene âmmâ lâ töprâye Sâme hâlki dâre || âsö hâna yasin bâg râbü hât wäztr x^nö
hâne dâlübâsa kir därxistin ğutî daulbâzâ mazin wa dyânâ îıdlâhe hâdârketin sdlâmVvyö
qöö yasin bâgi bärixä fitiland qapi hah üs sâme qönâq ha qönâq lä mârği Sâme dâni öâdir
vâgirtin qöö yasin häge bdh kir lâ mehammed âlî gühgül âyâsi gö râbe âm hârnî hazrâtî
yahya dö rikaat nâme bukenî töpî dölibasa yasin bâge râ bärixä dânâ hazrâtî yd^yâ abtâz
40 tâzâ girtin lä sâr nemîa sikinin yasin || bâge göt yâ râbhi fâthi'ı bâheke vâke yasin bâg
pidnğ dölübâsî hâlani öü mahâlla sâlihiiye ğâm haği husein pâSâ tâmânâ kir lâ dîwanê
sikini haği Tıusein pâsâ ğî lä yasin hâge temendi rünıSt hâği husein pâsâ bärixä fitiland
yasin hdge go aslî td ziküî säwt öi tü verâ dahâtî yasin bâge go efendim aslimin ze wi¬
layätt qdrsö wä zä föprâyâ wane hâzâri porte az mdruekt zörhâzim dauläte mâlûmim
45 amma efendim risqö nasth min râbü öü mirikî minö tâ ägär || därv)ß asö hâna âze hârim
pİSî lıâğî İTMsein pâsâ İyâ yasin bâg tö dârâ minâ âsö tünnene dâ zir mâda arabî lâğ dâ
sâr marâ öiâî dörüziâ hâr kâsik dâ mehayâfî m,üfî mâda asâleye tunne ö efendim hâlkî
töprâye misirö lâ ha ğâzâir mehammed âlî pâsâ verâ dtn yasin bdg efendim râbü hât mdrğie
ğâm dilibâsâ gö İi oyuller râbin öâdirâ dinin hâsbâ USedtnin âm bärixä Udini mlâyâfi
50 misirö ğâm ğâzâir mehammed âli pâSâ râhü bärixä dâ quded qapusi || y'örmü hü qönâq
bd qönâq kete qudesi särtfe lä här tûrb'öi hazräti moiram dö rikaât nimö kirin râhü bärixä
dâ wîlaydfi misire qönaq bä qönaq kete misirö dilimin kânî lâ mârğâ müîrâ dârü hâna
mâhdmmed âlî kir wä piânğ dilibâsi din kir bäriyß dâ tûrhâ hazrâfî zâlÂryfi wâ sitti ziinâh
tuwaf kir bärixä fitiland qönayä ğâzâir muhdmmed âVi pâSâ Siâst öâr närdiwanerä halkisiâ
66 diwäna ğâzâir muhâmmed aVi pasa yâdtyirde tâmânna sâkizinğî elpânğe diwan sikini || hiyet
mâglts lâ hâzenî wâ lâ husnî ğâmâlâ yasin bâge tâmâsd kirin pozî döyân âsmâr bdhgesli
bâzenî hilind qardqaS sürati âspir sâmâl lä quläqä nâvkelö qändil pö bâdâî dâstî râste lä
sâr sihgî wâ dâstî öâpö lâ sâr quläyö pâld qirq närdiwän zuyö îpâgâ hîyâti mâğlis Vd
tâmasâ kirin ğâzâir muhâmmed aVi paSa särixä hâlani lâ yasinhâge mâskir go e oyul âslu
60 nâsli tâ ze kedâre sâhâb ete tü Saukâtğî yoqsam dâwâği qöö yasin bâge ypir || efendim az
zâ hâzâri pärtye föprâyö wanö hä heüet ösmanlixä min lâ xä nâvü dâhgî tâ girt az hatim
âgâr dârenâ tâ asi hänä râbe min bistne pİSî âgâr tö dâre âse tünnene däqim wä hödûdî-
tâ yoqsam lâ hahâs yoqsam lä südân tuiye ruke dâhin ruiye xodida tâ dâhge topu tüvâhgö
qöö yasin bâge tuiye hihizte âmân dili min dehie hiyeti mâğlis misirö x'^^^är dana hav mâ-
68 rüfâtî sîû dö qadiliyä misire marufâti mâğlisi hdqqi yasin bâgera yazmış kirin || bâ dmrö
mehdmmed âli pâSâ mââs yasin häge gerâdan lâsâr x^zna misirö mââs yasin bâge hisfü
piânğ hdzâr piânğ sâd wä hâr näfär'''ki ailiq wdn hazârî dilimin dilikî kânî yasin bâgâ
âmrü färmanaxä hâlânî lâsâr delibaş gâzike dânî hân topu tüvihgâ bäsär misirödâ hâlani
lâsâr nizâma qusläsi dânî yasin hâge dilimin debi sâlike wä Ses mahâ rünüf lâ misere
ruke tnâ lâ ülü ğâmı lâ nimie tnä yasin bâg ze ğâmtd bâdârket mâskir sârdâr hairaq-
70 dârâ 11 barâi pidnğ yßöikä mehdmmed âlî lâ qâpî ğâmî sikinîe sâmâl sikiane sär lâve
bâhgzi hözûqe yasin bâge göt ö oyul täyßre wä sâbâbe de gühgül âyâsi gö efendim td am
bädäryjstin ze bâzârî porte hattâ hâ misirö tâ am anini sâhâb de roke ze hin rüiye ypdd
nâ sdrük wä nd dawük lä diwäna ğâzâir TnüJıdmmed alî pâsâ td fürtönekeyß kir tâ gö
bä heisit osmânli dzî habâS wä râSike histinim âgâr tü agitî râbe sârikî büke yoqsam
76 âgâr || am ypdd dân ze damârâ âgâr am âksigin xäfd am râbenî nâv ddhgî dilîbasâ ze
särxä hâttmin qöö yasin bâge gö 'öi oyul diHmin debi râbe nizâma qiSlisî hana dölîbâsiâ ke
29
diBnin dehi az hirinği büm bas tüfâhgğt bâzârî misire urö dü dö qadilfyö müîrö dau seS
qadiliya x^dä sär min Udin ahwalexä hârö diVimin dilikt kânî hairäqdar mehdmmed äli
hä sâr qiSläedä gäztk dâni dölihâsâ dâhge hdlânî bairaq vdrSândin dûmbül bâz dâr -anin \\
yasin hâgâ diVimin debi ze mdrâ bistinin bâzârî misire tdxti mehdmmed âH hüfînin zö di- 80
lîmin dilikî wäkir qöö yasin bâgi kürkü hâlânî pala qirq närdiwän zö qin x^^askir lä
qäpi ulu ğâmie sârki tâv râ kir dili min debö tu wäre hüabe ahâli müire wä yasin hâgi
dilimin dehe heisit osmânli yasin bâge bü qirilti döVS)âsa wä zöitâria Vöxistin lä ahâlie mi¬
sire rö nimi nivrü ze qâpi ğâmîe hâttâ hâ sâri bâzâre Söpâdân bâ âgâri \\ xodä niöâ ğân 86
tâlâf kirin ze ahâliö müire nimi ekindi yasin hâge ban kir lä deli hâsa id zöitâria gö
hinin xä ^« nizâma qisläste ginin diUmin dehi id nime ökindi pulise da müârö wä quid
wä marufâti ğâzâir muhdmmed aVî pâsâ hâtin diwäna yasin hâgi yädtyirdä tämäna kirin
gö efendim diVimin dehi ğezâir muhdmmed alî pâsâ de td doxodze am ndzânenî sawâ mâ
âSâ yoqsam sawâ qönismêgî qöö yasin hâgi gö peki yasin hdge bdh kir lä sârdâr gühgül \\
âyâsi wä piânğ agit wâ ptanğ dilühâsî x«« hâlânin öü ğâm ğâzâir mehdmmed âUpâsâ 90
lâ diwäna sikinin bûimh âmrâ tâ ete mehdmmed ali pâsâ gö oylum sahabe câ hü tâ war
kir zâ ailİyâ noqsdn bü dilimin debi muhâmmed ali pâsâ dästixä dabü dam pânğârâ gö
yasin häg maske lâ dâıcöğtâ wä kinğî bäxun wä läse märuä wä mäske lä drzü diyäl han
dekin âmân âl âmân zâ dâsti yasin hâge diVimin debie mâruî sur yaramış min nâbâ hîn
min dâsti \\ hâ tâ nâkirî hâdârkiv zâ hâzâri misirâ yasin bâge gö efendim az nehâ bâ 98
dmrî tâ lıâttmâ misirä ki az bâ âmri tâ hâdârkevim ze müirâ az bd zorîpâlâ ketemä
misirä ânğâq diUmin dilikt lawakir efendiedâ misirö hiyâfi mâğlü cav lä hâv kir dilimin
dehie qoö yasin bâg bâdârkev ze bâzârî misire yasin bâg de mohdmmed âli bdg hüähixä
mâasând tâ-u-xa âgâr qurSikîta bd sâr midâ hâti az Udim di'ıdûâ dmmâ az id ta dikim
tdxt däwäsi diVimin debiye yasin \\ bâg hâ sÛndâ vâgöriâye dâvî qönaye lâ närdiwanä di- loo
lîmin kânî ğâzâir mohdmmed alî pâsâ hiyâti mâğlü kûrsî hâlânin azûtene yasin häge diU¬
min diliki läwäkir yasin bâg pala qirq närdiwän ze qin x^lds kir dd pixä doäzdä dârâ¬
bâgâ ze kâba kir dilimin dine dibu qirilU homzâne tâburî qard nizâma lä pesiâ qoâ yasin
häge kum debûne piânğ delebasî yasin yasin bâge bd nâv qard nizâmda dücum qöö yasin
bäg go makin mäleztnin hune pâlâ da qirq närdiwän \\ ze qinâ bâdârimn dilimin düikî 105
debie yasin häg bâre fitiland nizâma qisläsi diBnin lewikir yasin bâg wä piânğ dilebâsîxâ
häryiki Iıafti u piânğ âskâr ze kâba kirin diVimin dehee lâ nimi ökindi^ yasin häg kete ni¬
zâma qiSläsi gö makin mäleztnin haspexä bâdârinin häd föpâ dâ mârğıe küinin diUmin
dine topu ti'fâhg yasin bâg lä marğiâ misire dânin siiwadä dau ses qädiliye^ ârqa yasin
bâge râ bunä muhdmmed âU pâsâ htstu öâr qadile-yiä yasin bâgörâ lä ^ \\ mârğiâ misirö 110
ğânk dânin hâttâ sä rÛâ sä sâvâ ulü ğdnk dânine bade sä rüâ sâ sâvâ dölehâsi yasin
hâge hairäqdar herâî piânğ x«*« sârdâr gühgül âyâsi muhdmmed ali gö e yasin bâg di¬
Umin dehee wtläyaU misirö hîn pür kâsî nâ htst tü keti müire wäre 5ä qolayi bâdâr kive
zMye yasin bâge diUmin dine dölehâsi lâ gühgül âyâsi kire qirînî âgâr kâstkî sây heiye
ârâlâSmü hin zä nâv ahâli müire diUmin dim hu dâhgikî dâwulhâza \\ dilebâsi yasin bâgi 115
kum debûne ze heüit suâr yasin hâgö kdsikî tâlâf nâhüm wä pozî yâki bd x«« nähune
dilmin dilikî dine bâ pürinö bairâyâ hâ dâhgî dâ'ulbâzâ ze misire hâdârketin lä ükändärüa
müire lâ gâmiâ suâr hün süwadä ükâlâdedâ hâdârketin diUmin läxane qonaq âvitin dn-
tâki yppâm diUmin lâ kurd ğûmâ hdbü bdtâl häg lâwö ommö bâ heisÜ suâr hârve yasin
30
120 häge dehâre lä pûrâ ğisir hadtdö bârvö dehâre bdtâl bdg lawö omme || gö ö yasin bdg
tahgrâ musafere mini lâ qälä bâsûfö diUmin dehee qirilti dâhgî daulbâzâ ketene qâlâ hâsufö
T).âttâ hâ haftaki tahgrâ musafere demim bade haftaki yasin bâg gö öi efendim hdtâl bäg
halâlke nenoyoâ az kî bärixä bidim qälä periye lâkin hoî hâgik dzâz İle mââğun âyâ lâ
gâdûgâ qûpnd x^bar Sandı hü ze yasin hâgerâ mâ nüye gâdûgâ qûtmd dâ zerdâ nâv kurdu
125 kurmânğterâ dârbâzbe hâre yasin hâge gö ö hâtâl bäg halâlke nino j| xoe bâtdl hâgö lâıoö
ommö bä yasin bâgevâ İtdttâ hini gûndi maSalö lä här zîârâfö hannân wä männan dö rikaât
nimö kirin lâ âskârö mââğun tamâsâ kirin bâtâU ömmö gö ö yasin bâg dilimin dehie tü
sâbirki az bâ mââğun âyârâ hûkim dawiye yasin bdg gö â hâtâl bâg tu sâhirki az bâ
mâdğûnrâ tiktvemd dawiye yasin bâgi lä pisi heüit osmdnli bairaq vdrSândin yasin bdg
bâm sârdâr göhgûlâyâsî muhdmmed aU kir gö İi mulıdmmed aU diUmin debie wasîyatd \\
130 dâkâ bâr wä piânğ yßökä. dâ kinğö lâ sâr minö tu bâ midâ hairâyö az hârim pisîâ dili¬
bâsâ ğâhgö muhdmmed aU bairäqdar gö e yasin bdg dârî börâyö dâm ârdö ddst âvite pala
qirq ndrdüeân gö ö yasin bdg az vö qdndêra wdxtü zaman ze târâ haldigrim hairaye sewi
roke az tikivim dawiye yasin hâgö gö ö mohâmmed aU böräqdar tâğmhâ iöûn zö doxodzim
börâyö hâre dârî heraye mâ tâbe härixä fitiland gâdûgâ qûtmö hä mââğÛn ayârâ kete \\
138 dawiye maâğûn âyâ sâ sâât ddwâ dikâ bozmis kir âskârâ maâğûn âyâ dârbâs diwe lä
kilüä lä sär mâla ğân pölad (auch pölât) paiyâ diwe hä dmrî xodö vö Sâve xodä taalä
aulädiki didä ğân poläd nâvö yasin hâgi lä vi mahsûmî dike tu wäre sârî yasin bâgi sü¬
wadä bâdâr dikevä ze kilü bärixä fitiland bâzârî bdrâğigö bä dâhgî dmllbâzâ pürinî bai-
140 râyâ bâdârket ze berâğigö leite bâzârî ûrfa qonaq bä qonaq kite qälä hâyâztdö bâ || pis-
mämixä sälih hägö haftaki dodüa mâ badehu gö diUmin dehie de sâlih bdg halâlke nâno-
XOä halâlâsmis dibü nänoxoä yasin bâgö hdn kir lâ dölihâsâ wâ lâ gûiıgül âyâsigö makin
mâlednin cifU bairâyâ bâdârinin dâryjstin zodâ bairâyâ bärixä fitilandin qälä porte pö
dânin dilimin dtne hükmi saleki wä Ses mahâ rahatixä dedfne bâdehü id bâzârî misirö kör
wäztr hdbü âv kör wäztr lâ isldmbûle lä bâ daulâfö bü rûke la bin rûiye xödö muhara-
145 hâke dauläte \\ pedâ bü muharahâ yâydtdn qizy'in hü bâ mühürî daulâti hâ mârufâU kör
wädr lâkin pâdüi x^bar tö tûnne bü mâktûbik kör wäzir sând ze yasin -bâgerâ diUmin
debie mâ wäre lâ tûnö âddsi hûke dawiye yasin hâgi âv mühri yâ daulâtö hâlkî marufâtâ
pâdişâha gö diUmin debie han kir lâ sârdâr güngûl âyâsi muhâmmed ali gö ö oyul dilimin
dehie bädarxin bairâyâ hûkin tâdârâyâ reye bü püre pün bairâyâ tde dâhgî daulbâzâ
İSO yâdn bâg bâ drzü aiyalexavd hallâlesmü \\ bü bâ sarxadä vârsând sdxzî hazrâü fâtimâ
wâ heüit osmdnUxä kirin kinğü kisbâti ğâhgö gistik öâv heüin sâmel bâdâi kumu qalpdq
fistan lâ kâbö hä tüvâhgî hâği sââhân wä hâ pâlö qirq närdiwän därxistin zoö berayâ wä
daulbâzâ bari fitilandin âdâ qanli tûnö Ses mahâ diUmin kânî Ûlü ğâhgigâ girân dânî
hâde ses mahâ gö diUmin debiye arzâq wâ gihilxanä x^las bü lä yasin bâgö yasin bdgö
188 amäriÄr-fß kir pâdisâhî arzâq u || gebeh/ßnä doxoaze âmmâ xâbârî daulâtö ze tünniye âv
tsâ mdrüfdti kör wäztre hâttâ bâ haß ğârâ amanixä dike pâdisö x^iarö pâdüö tûnne zi
-yasin bäg râbü hattânî sâ mahâ yasin bâg mahsârâ debû lâ ^öndûri mûskov hattâ ki ho-
qäkik gosfî hdspâ bâ qäztki dikere badehu yasin bâg kayatik Sând mûskov fi'I hdqqîqat az
düzminim lakin quwwdiu göbelyßnö min Anneye riğâ wä minnât az yayâtân hâUminifânâye
160 arzäqu gebeV/ßnä min tûnnöye dmmâ nd \\ sâm pâdisâhe havuda dâ tâhgiâdâ bugere lâkin
as ze td doxoäzim arzäqu geUlxanä bâdehü az bä târâ bûkim dawiye mûskov arzaqt sä
31
mâh wä gäbelxanä mükämmäl Sând yasin bâgera yasin bäge ddwa kir wä x'^^ös bü ze
mähsärö bä dmrî xodö bäresiyö müsköv pädüe bü yasin bäg heüit osmdnU haläni härixä
da islamhûlâ lä bâ pädise paiyâ hü dilimin dîne yasin bâgi ämrixä hdlâni öü qönayä
daulâtö yädtyirdä tämänna sâkizinğî el-pänöä || diwan sikini amrtxä lä ptsi pädisö darn
pâdişâh äv âmrd hâlânî gözdä gäcirmis kir ki âv İsö kör loaztrö id kör wazir pirsia kör
wazir Inst kî yasin bdg kefîe islamhûlâ diUmin debie kor waztr reme vö dmre pâdisi öüiye
misirö pâdisi arâmis kir kör wäztr kö tûnnöye yasin häg tâmânna kir lâ dücanâ pâdüe kî
efindim izinü ruyßat tûiye hâ midi âgâr kullu hâl me cirkir tûiye qusÛrö nämtm pâdisi
hâre oyul || mâ âmri- tâ he yasin bâgi tâmânnâyî pâdise kir amnyâ hâlânî hä dâhgî
daulbâzâ görunî bairâyâ töpü tüvähgixä hâlânin bâriyâ fitiland hâhrü dihgize lâ süwödd
iskâlâsî pö dânî badehu sa rüya rahatvyß kir tdkrârân lâ gâmiâ suâr bü diUmin dîne
wâyfü zdmânekî iskändärä müirö pö dâni süwadä bârîyd fitiland kölemdndâ misire lâ
mârğiâ misirö pö dânî x'^^är sând kör wäztr wä ğâzâir muhâmmed alt pâsâ kî diUmin
dehee bâ midâ îzinü ruxsätö || misirö wâ yaxûd illâ kor wäztre kör waztr räbu nâkir benik
âvite süxä wä pıe%a kÛrkî hâlânî hâte âmâne yasin häg gö diUmin kârü pâlâ qirq när¬
diwän ze qin hädär â?ıî läsär üstte kör wädr dânî diVimin debie x'^^äs kir ze âzâbî dum
yâyâtân häv tsâ id ğâzâir m/uhammed ali gtrân tiye muhdmmed âli pâsâ râbü id yasin
bâgörâ kite ğâhgö yasin bâgi haß rüâ u haß sâvâ yâyâtân ülü ğâhgeke girân dike dmmâ
âskârö misirö yâyât püre âskârâ |{ yasin bâge heisit osmânli ö'üt'ül to mütik ganim öâkî
nâv hâzâr simil gârü cûtül nâvdâ wändä bûwe wärki wändä hü badehu doäzdä rüâ doäzdä
sâvâ ülû muhdrabe dânî roke lâ hin rÛye xodö zinike laûkekî (lawiikekî) öâlî dâ hamüöedâ
digri râstd sârdâr guhgul âyâsi muhâmmed âVı hâti vö âksigö dâstiyâ lâ pistöwîmahsumî
Xist gö ö oyul xö«We yasin bâg tiye hä âmri xode m mahsÛm kite x'^'^^ sârdâr gühgül
âyâsi muhdmmed \\ âlî hairäqdar berâi pîânğ x"'-'*'^'^^ ^^ âğâihö diıvtne bairaqdär muhdmmed
âlî hâne yasin hâgö kir ö yasin häg ze ypınfö-târâ qäöikö öâlî dekivenâ x^wS^ '''dbe ärtiq
hâse sâr zâ nuvâ am härin mlâyâfi pönye öâlüdo qadîliyê müirö hin qä nâ bist ki tü
hafi misirö âgâr ğâzâir muhdmmed âU pasa kir hä kötüliyekı yßre mä namme yasın hâge
pirsâ muhdmmed âli girt gö bânilce bairäqdarä mâ daulbâz likivin milâ delihäS kum hin
deliânü zoiteriâ bânâ || Mv kirin dilihâsia kum kirin yasin bäge hisâb kir ze heisit os¬
mânli hâ âmri xodi kâsik zi tâlâf nâbîe yasin bagİ bärixä fitiland iskândârâ müirö
hâne qaptdn bâsi kir diUmin binin ö qaptdn hâsi tu qäiyä wä fâyUna winin anin yasin
bâg lâ gâmİe suâr hü lâ süıoide ükâlâsirâ dârlcet x^^dr sând bâtal bâge ömme gö diU¬
min dehee qöc yasın bâg mührü fârmân berâîtd yasin bâg teiye hâtali ommö bâ heisit os- .
mânli hârvö yasin hâgi dehâre lä || hazar qapust lâ dntikî qärislesmis dike görüsmiS hû
hä yasin hâgerâ d berâ ahwalä müire pirs dike badehu suar bün âzütin qälä bâsÛtd (er^t
nach lıâmuk leilûn dâyindâ) hafiâekî läsär hâtâle mîvân demine badehu yasin häg bäläxä
dâ hâtâl bâgö xdHriyß zi ypdst halâl kir nänoxoä yasin bdg bd delihaSieXä'oa ketene
rö hâtin X'^n wäztre lä hdläbe paiyâ debÛ hdttâ royâ mâ lâ bâr hazrâU zekâna dikâ dö
rikaât nimö lä pisi lıeisit osmdnU dikâ imamliyie badehu ze \\ hdläbe bâdârket hate kilüä
lâ sâr ğân pölâd (in Damaskus von den Kurden ıpölâ'^ gesprochen) paiyâ diwe bade
sä ruä wä sä Sâvâ mîvân dimine badehu suâr hü ze kilü âzüte b'örâğigö diVimin dine lâ
kâlâkâ suâr hÛne lâ hâzâri ûrfa qönaq danin lä bär x^-i^^^ rahman diVimin dehie yasin
bäg dölebditxava dike dö rikaât nimö badehu suar hü lä diârhokerö râıaûrt adiâmomerâ
168
170
175
180
188
190
'^THÊO^^
200
32
därhds bü qßnaq bä qonaq lä qalä pörte qönaq dâni dil debie apikî yasin bâgö hdhü
208 naveyß râğâb bäg bü kâckîkâyâ || hdbü naviyß ziinâh yßtün bü diVimin karü yasin bâgö
Ûhı dâvoaüke gfrân dara dâhgi daulbâzâ wä püre püre bairâyâ wä hieisit suar râ bune
ğiHft zinab yßtum anî x^dâ murâzt wSn kir murazî âlâmö verâ.
Vâ kîtâbâ lä qazaî kilü qanöi rriobâtâ seidü ğâfar yazmıS kirin dâ hikâyâtâ yasin
hâgö katibex^ ^ qazat işldfıtye qariii ğelikâ lâ oimayö mâVö nwri ze gundi tabaka yaquh
210 dyßJ yûsüf efendi yazmis kir lä mâlö Sİrekâ id mâlö || osi (osman) hdğt âU yjtâm bü wä
ze hä mârufâfi sMdü wä bä marüfâfi yusuf efendi yazmîs kirin tamam bü âv lAkaye.
33
Dästam dämäz oylu gücuk häsän äya.
Bâzârî âdiâmâne ahmâd bäg hdbü wä muhdmmed häg hdhü wä mtri lawi muhâmmed
hâgî dâmâz oylu güâûk hasan âyâ lä SÛm mâ wä zi ahmdd bâge telâ atsan kâökâ ahmad
bâgö hü wdxtü zâmân gdömü hün roke tamir pâsâye milU zd saiah wä zdngtnâ wä zä
tüğâra pirs kir dg âyâlâr lä wîlayatd wä lä qaza pirs kin zineke läyaqi min biUnin az M
hâzâûağim saiâhâ wa tüöârâ (sie) gö öi \\ ayam l' âdiâmânö kâökik ahmäd bägi tile äüan 5
(gewöhnlich telâ-ÎSan) läyaqäte tämir päSä xf^^är dâbü âyâlârâ sâd suâr bädärxist Sand
âdiâmâne sär ahmâd hâge allah amnnen telâ üâne doxodze ahmdd bâge han kir tila Uâne
wä dâmâz oylu güöÛk hasan âyâ hûrdö anim ârâki de âyâlâr mâskin telâİSan ddsgirtia
güöûk hasan âyâye dgâr läyaqe deminin az bd tamir pâsâ dim âmmâ lâkin dzi kör oğâyem
güöûk hdsen âyâ lâwö hârâyî mim telâıSdn däsgirtiaxä âgâr hün || münâsib diıdnin az lo
pedim âyâlâre gö münâsibe bâ hasan âyâ dâ bâ sûndâ hâlene hâ tämir pâsâ gö âyâ kâökikd
yâyât öirkim narinde naläaqitä piânğ suâr ze wân suârân müfsidî kirin gotin yâydt kdökikd
rinde tamir pâsâ tdkrârin kayâdik Sând ze ahmâd bdgirâ gö milâ kdckîöxa ze mira biSîne
wä yây^ıd dzö ödl hdzâr suâr âdiâmânö bâsâutinim wä telâ üâne bä zore behârim ahmdd
hâge hane güöÛk hâşân âyâ kir öi oyul tamir pâsâ bâ öâl hdzâr dskar || e H wärö {gele- 18
ğek türk.) âdiâmânö hesdû'tîhi tölâtsane buwö tû kî bi'iwe ci güöÛk ^asdn âyâ gö âpü
tamir pâSâ yâiyât dskâr püre quwâU min nâgî lâkin dze hârim diârî yûrhâfî mila öâvö-
min nawinin kî diwö milâ behâre dâmâz oylu hasan âyâ hah kir ğufük dilihas ânî wä zö-
uk daulbâz därxist ânî bânâ dilibâsâ gö wärin bairäqö vârsînin dz kî hârim kölâmândâ
müirö döVibâsâ gö kani dâhg lâhâvudö ânî piânğ sâd suâr suâr bü bairaq halâni dämäz
oylü II güöûk hasan âyâ lihgî da rikehâ hâsbe ânî tel disâne hâne ddmâz öylü Jıasân âyâ 20
kir d hasan âyâ tû kî hârî diâre yûrbdti berâi min tûnne hâvimin iyfiâre tu ki gunâhî
min hä suî keU güöÛk hasan gö telâısân tamir pâsâ yâyât quwatltye wâ âskâr pure az pö
nikânim üömi yßtritä bütÛn âdiâmânö hâ İr nâsâuttnim diUmin dehie lâ min 'h.aldlke na-
noxöe az kî hârim wälati yarîbte tilâîsâne gö diUmin debie tamir pâsâ bd öğâyi || kür-he 25
dâsU minu tâ zehâv kirte bd zore tû kî hani diâre yûrhate kizân kölâmdndökö dz kî hârim
kölâmândâ müirö di âmu oylü min zihir mâke ze kâyâtâ wä ze silâfâ gö diUmin kani
bairäqdarä bäiraq hâlânî drzü âydlrâ halâllas bü hârv/fi fitiland kohmânda misirö dehâre
gö diUmin dehi hâre dutmâm min gunâhetâ da sût x'^dÊye hasan âyâ bd piânğ sdd suâr
lä diârbokrö wä lâ ûrfa wä lä bârâğigö dârbâs bü id qöğâ || lıâlahe lâ xân wädrä paiya 30
diwä hdn kir id dİlibaSâ gö rawin (râhin) am hârnî ülû ğâmîe bâ hazrdfî zdkdrtâ bukenî
dö rikaat nımî bâdehü dö rikaat nîmî hât x«« wädre demäz öytü güöÛk hasan âyâ öü
qahwä aslan dedâ vadoxe qahwä hä qahwägtra diwe sadiq hera süraniaxä dü piang küa
lä qdhwä asldn dâdâ lä ha qahwägt ze hir dikä barixa gärdndd x«»» wädrä suar hü bä-
5
34
35 raqdara wa daulbâzâ wä zöitâria bärik/ß gärdndd kölamändd misirö || dileki debö qönaq hä
qonaq lâ bâzârî müiröğâzâir muhâmmed âUpâSâ paiyâ diwe bä diwanä muhdmmed âUpâsâ
dikevä muhdmmed âUpâSâ de oyul asli nasMtd zâ kütöi efendim dsUmin İze âdiâmâne peki
&yul yazmis kir maâsö hasan âyâ hâft hâzâr lä sâr yßznämüiri bâdehü sâlike wa ses mahaye
rÛdenıSt lâ müirö sdvikö dömâz öylu hıasân âyâ kite fükrâu düsuntia de yâ râbhi âğaih tämir
40 pâSâ tile âüân Ur id nâUr kite fukrü düSûntia rö ze roye ydmü |i qasawdt pür hün dâmâz
öylü güöûk hasan âyâ yâyâtân noxods kite tâinu tâinâtâ kdsilmiS bü roke ğdzair muhdmmed
âUpâSâ hât sdr hasan âyâ ö hasan âyâ av ce hâle hasan âyâ av öe ydmu qasawätin tayßre
wä säbdb öte Itasän âyâ gö ii efendim ddrdimin ziâdâdle purin dmmâ dütmâmeke min hdbü
dz näzänim tämir päSaye milU Ur la nähir tilä aiSäne fukrü qasawäta min hawö (hâve)
ğâzâir muîıâmmed âU pasä gö de oyul zarar tünniye de hasan âyâ az ğâriâke bätädim ze ||
45 vö sauda dâiye dmmâ de mulıdmmed âUpâsâ tü hazar ğâriâ tü hâmidi mümldn tûnne illâ
tile âisân nâfsi bâ gämalexä wäre zihâstkî ze diârbökere häxärä wine lä bälgt sârimin
rûne wi zäwäsi bä dilimke dävt muke angaq mümktne huwine yoqsam loqmane häktm wäre
tü öâre lä min nawine ğâzâir muhâmmed âU pâSâ kâyâtik yazmis kir ze tile aisanârâ dişini
kî hasan âyâ yâyâtin noxoäse milâ aüân wäre zâbâSikı ze diârhokerî häxärä tdne yoqsam
50 nanoxod lıalâlke kdyâde || dişine av kayada dd dâstî tele aiSâne diwine tila aüan nâke
dilddne hakıbdk zdr hâlüne qätik kinğî mârâ lâ xä dikä Sürikî wä ğûtük ddbanöä wä
tüvihk hâgî Saban hdltine lä hâspi boz suâr diwä bärvä diarhökäre delâztne diUmin dtne lä
diârhokerö lä qarpûz yßnä zäbäseki hälUne ğûtük däwidbäz dibine bah dikâ lä güngûl aya-
siki ze mira zöitânkî bûımne diUmin dilikî kânî düâ min nâviki gdnğ ayâlv^kî lâ särxä
55 dârU gühgül âyâsi hah kir nâvötd || de âüâne gö nâvîmin gânğ âyâye diUmin dehie guhgul
öfyâsî ban kir kiki hâre wäläU müirö gımgûlu wärin yäzilmis bin lä sär gânğ âyâ diUmin
dtne bütüpiäng suâr yäzilmis bûne dd kânî bairäqdarä bairaq halâni lä söräke bairaq dânî
dİUbâSâ bah kir zoitâriâ dähg halâm ze söräkö bîstüpianğ suârâdin halâni bü qirilti bairâyâ
halânı lâ bâzârî ûrfa dârU deldi (dâlldl) öayirmis gö diUmin dtne ddlübds hâna müa wärin
60 yäzilmis Un diVmin dine sâdu piânği || suâr ze ûrfâ bä gânğ âya suâr hÛnâ da kânî gdnğe
âyâ bäraq halâni lâsâr höqlû bârâğigi dânî gö diUmin dehie dâlübâs hana (hâna) mila
wärin yäzilmis hin diUmin dtne hdftö suâr ze hörâğigö bâ gânğe âryârâ suâr bûnd da kânî
gdnğe âyâ suâr bü bärixä fitiland nizihö lâ nizihö pö dâni diUmin dine ze nizıhö lä kilüî
pd dârU ze kilüä sdd suârî- din halâni suar bü id ^âlâbe lä yp/n wäzträ pe dânî diUmin
66 debie gdnğ âyâ öü qahwä asldn dâdâ hah dike lâ qahwigî || mâsdike sûrâniâ ttasân âyâ
ö lä qdhwä de qahwägiö av sürânid köe qahwagî gö mâke pirsi sûrârn gânğ âyâ gö hâv
sürâniâ deli basâye td zd kö anî qahwdgî gö av sürâniâ ydkî dilihâsdye vâ bämidä qah-
wdgî gö av sorâniâ tahgre âmânâte nâfrötâne gânğ âyâ gö amânâti kig, qahwagîgö güöûk
Ijâsdn âyâ dämäz oyliyd gdnğ âyâ kâyatik ze hartaya dâr -ânî lâ bâr qahwdgî dânî av
70 kâyddâ ä dämäz öylü hdsân gö ditimin dine bârâye ayjâte qahwägt || sürânî min bâ gânğ
âyâ bistne diUmin dtne gânğ âyâ sürânie ze qahwagî düfme bana qahwägi dike düöûnâ
ülû ğâmte lä hazräU zäkärta dö rikaat nemi inä kirin pö dİlihâSiâve bâdâr kitin suâr bün
bâbe antaMrâ bâdâr ketin bärixä dând öiâî sämain wä ddsfî Jidmuqe wä lä äntäki wä ü-
kalä süwede hana qaptdn bast kir lä gämte suâr bün gdnğ âyâ dg qaptdn bâsiû dölehâSîe
min âskâre ârahüstâne nâzik wä feztk hawälenmis büke gämte lä ükändärunä müirö min ||
76 bäddrme gämigt gämi hawälänmiS kir ükändärunä misirerä bädäräm postak ze ğâzâir mu-
35
hdmmed aU pâsârâ didne dölihâSik gdnğe âyâ nâmindâ wi tâ ğâzâir muhdmmed âUpâSâ
lä midrö wä dilihâsia kira qirini dİlihâSiâ müirö suar bÛnd daûdö hdzâr suâr bdrve gânğe
âyâ düöûnâ sâ ruâ qönaq dânine roke id müire id mârği dânine gdnğ âyâ hâne dilihâsie
müiri giâ kir wä hdm dâwât wä tdklîf kir gö deluhâsia wä kie gö dİlubâSid-ma güÖuk
lıasân âyâ dömâz öylu gdnğ âyâ diUmin lä wäkir band dömäz oylu || hasän âyâ kir gö az 80
noypdsim diUmin dehi mild gânğ ayâ hä dilimin dehee bd selafi hasän äyä gdnğ âyâwä ğutük
yjzmdtkârvâ düöû sär ddwatä gücuk hasän âyâ diUmin debee güöÛk hasän âyâ hdn dika
lä ğâzâir muhâmmed ali pasa wä hîyâti mâğlü wä hîydfî dilübdsia dawdt dikä demäz öylü
güöûk hasan âyâ gö d âyâlâr dzî noxodsim hdr kâsik haldlkin nänoxoä hiyâfi mâğlü wä
deluhâsia wä dd âyâlâr || misire hdn kirin de hasan âyâ mdtirse İnSallâh tûiye râht bâdehü 88
dayelmü bün lä hiyifi mâğlü gdnğ âyâ bdtâne dimine hasan âiyâ hane gdnğ âyâ kir d
gânğ âyâ âsU ndsU tâ ze kiddrö gdnğ âyâ gö âsU min ze ha/ydâdö amma nâsılnmin hâte
Verâ güöûk hasan âyâ de gânğ âyâ âğâib tu hâti âdiâmânö tu xabärikä bâmidi gânğ âyâ
tâârubâ iöûn tû kî öi âdiâmânö sâhâb öte tü pirs dikt güöÛk hasan äyä gö de amo oylu
dâsgirftkâ min hâhü kâckâ || ahmâd bâge telâ âisân âğâib tamir pasa milU doxodst ağeb 90
bir id nâhir gdnğ äyä gö dilimin debie az hatim âdiâmânö Sdv lä yasiâ dskdri giran kete
âdiâmânö mügo av öte gö âskârâ tamir pâSâg milU mügo tamir pâsâ ypre gö hätte kdöikâ
ahmâd bâgî tela diSân ö ki bûwe bä zore gö diUmin dehi ze tdrafi ahmâd bdgeda hât ğutük
yjzmâtkâr mügo wayßre gö ahmâd bdg tâ doxodzä az râ bÛm öûm qönayä ahmâd bâgî
hâ mira göö gânğ âyâ tû || ke hân kölâmândâ müirö tämir pasâjiî kâcki min hibe hâ zöre 98
allâh amnlâ min tila âüân -min da tâ qalahgî âisi kölamândö müirö tûiye tâsMm /lasän
äyä kî diUmin debi hasan âyâ go râbe düzmânö bâr sâri min dilî min debi hasan âyâ
yoryân dâ ve sär sâri x^ 9anğ âyâ dilimin debi fdzö mahmûd tümâni wä daqimixä dälu-
haSlêyö ze sarxd dânî âüânâ sihgü bärixä ööîq kır zäwäsi diarbokere lä har xä danî gö
râbe pismâmö ze târâ dhgü || hdn min lä gä dûr^ ddrmâne murine avâ âhu havyate 6ar 100
kârü höndûri ğanâtö ze tara sâvae (sifâe) râbe no%odÂö rabe sârimin qurbanä
36
Hikayêi märm alan.
Ei efindim lä mlâyâfi mwyrîhö nâfsi hâzâri mwyribö diUmin yßne hazan muyribö
hazâriln raSi pâne lä sâri öalü öâr koSâne lä sârî btstü öâr öiane lâsâr sösûdü Siöstu SeS
mahaUane wä här mahalldkexd säsudü Süstü seS minare zärave tidâ vänane lâkin sä bâge
vi bâzârî hanä härsö heraye hâvin amma aulâd tunnen köre kör oğâyin wärwändane rojte ||
6 id Un ruye yjıdö lâ bâzârii moyribö pmnğ td gâStine hâv yâk idâ ânsarâm yak tdâ yahü-
diane yagzt 'idâ müslimânâne yâgzî royâ ğülûs hümâyûn yâgzi royâ nâbiâ wä enhiâ royâ
mâ tdâ paiyâmbârane vâ hdrsö bâgâna pâdîSâhî moyribiâne hâdarkitin sär taxU sultana
sörü tamaSe kirin lâ ahâU moyribiâne sâkirin hârkâsikî yßru wä ypirät dehârine sär mâlö
bâvane hukâ bâ dâsU auladixä girtin dehârin sdr mâU hâvâne läwiki öârdâh sâU suâr jj
10 dehune lä hâspâne hâdârketin kifü zauqäi vâ härsö hâgâ ser dikirin lâ sâr tâyfi sultâna
qönäfye hdrsö bâgâ lâ piânğ böyane va harsi hâga Sâdîmdnleyi bâzârî muyrihö dddîne bä
hürdü öâvane harsi bâg lâ öâvö hdvudö mas kirin râ bÛne sänxä bâ dastxä kirin kilide
Xäznau däfinane diU van hünik ndhûne zd xäznanu wä nä zâ dâfînâne vâ tıârse bâgâ
pî hdvudö girtin dârkâtin sâr tdyji sultâna harydkî tümâlik dästixä kir bd sär hâvdâ di¬
li gîriâne lä || bâzârî muyrihi öârsûdü pidnği göyp wä ölemâ kûm debÛne düöûne ıdâ hdrsö
bägäm SİyJ lıuhkâre kite pisi ülemâne bd Siistu öâr nardîwânâdâ hdlkisıâne yâdîyirdd il-
pdnöd diwan sikinin haläxd dâiye harsi bâgâ digîriâne av seyp ülamâ sä saätäxa dddâne
bär kösâne söyıj, Ttûmkâr tämänt kir ze harsö bdgâne ö efindim sdhâh öte urö roeke maqhûle
Idu drâfatane tirsemâ tünniye ze h,aft qeralä wa ze daulâti âU ösman tirsimâ tünniye
20 nâ ze \\ hahâs wa nâ ze daulâti hindistâne mü^tâğîmâ tünniye nä ze yjznânü wa nâze
ddfân ne sdbdh Sie wä hdrsö berâ roiye Jdü ârafatâ bâ sâr havûdûda hokür hokür
dignane saati bâ Sunda va hdrsö bâgâ fâriy debûne ze gnu Mne bdh kirin Six^ huhkârî
öi Söyße min fi' I haqiqat tirsâmâ tünniye nâze haß qfoVa wa nâzî daulâti aU ösman
lakin az xodanö wiläyäU moyrihie wa ör kî âğâmüstâne dâhin hükmî midä lakin girîmd
25 sâhâbeyd am \\ sä bârâne am hdrsö köre kör oğâyin war wändane fâlâk nahe mârâ
nä bäraye lakin äxir mirine da pi mira kâsik tünniye rune id sâr tayßi sultana tap^â
mâ pö Umme bä öl üSâyia u bd kdsane gir% min sdwî aulâdekî lâwâne sİyJ lıuhkâr wa
öârsudü piânğe üldmat ze intdzân va hârsö hâgâ râhûne zä hâr davî köSâne bd sâr havü-
duda hokv/r hökur digîriâne sixd wa mäSäyixa abtâzi tâzâ girtin hâneyfi fitilandin mâke
30 mukarrâm wä mâdiheî || münäwuärre sikinin id maqamî nimi Idbdr ruhi âlâma digeriane
wä ölämat hädär yjstin ismi azim wä mühûri muqdrrem mâskirin istârku falaîwan doxo¬
dndin kitabe dnâ wa ilmî pirîâne 7/âttâ sâ rüâne lä bâr rîAî âldme digeriane öoârâke İnâ
Sava lä yâsiane saate lä süiâne sex^ huhkarî dkinî lä sär maqamî nimt bâdehü nimt yasia
dü rikaât nimt kir lä bot rübi âlâmî dö rikaât nimî kir bäläxä daî ide oahgi öâr heranä
37
ICO haröar heranâ yäk dzraile yâgzî ğâhraıle wä || yâgzî mekaıle wä yagzî üraftle âliK 35
sâlâm hdn dekine ö Söyß huhkâr öğâyi bdgi-td Sen nähä yeirî ze mâla qoreiSiäne söy^
h/ûhkâr düöû bü ğdm hdrâiyi mddn riğal hasan ö Seyje min vâ Sâvö tä-yßr hü seyp
hünkâr gö ö pâdüâhim min dt sâvö lä yasıâ dehate dâhge öâr berâ vâ haröâr heranâförista
ruhî \alâmane bd dmrî xodö nidâî förütâ öğw^-wa d sön buwe ze mâla Siyf qoreisiane
süwadä hah dekirin lâ seyp || mäSäyiyß wä sädiqu söftâ wä öldmâü üläma dâ moyribta 40
kum debûne suwâr bün lâ hâspâ wa lâ mehdnâ bârî gdrdndin mala seyß qoröiSiane sä rüâ
sä sâvâ lä bâzârî moyribta digdriâne rast hâtin lä qädi ğâmiestki mds kirin nimiâ mâ kirin
bddâr kitin ze qâdi ğâmiesi mds kirin yßnike bä öâr qapiane bä ödlü öär qdntirmane sä¬
sudü Siist pdnğdrâne pirs dekirin äv mâla kte dügo mâla sİyJ qoröisiäm paiya dehune lä
bâr dâvi qapiane baläxä dâne här qaptkt näöe sex || wä bäköi Vö däwästiane (h)av söxönä 45
taqstm dehûne lä ödâne SeyJ hûhkâr düöu diwäna SiyJ qör'öisianä sä rüä wä sä sdväna
lö debûne mivâne bâdehü sä rüâne Sixi hûhkâr debdzî däsU SİyJ qoreisiän ö söyße min
uro sä rund wä sä Sdvin bd öârsûdü piânğd öldmaî moyribte lä tä dehümä mivâne de efendim
tu qä pirs nâeki SİyJ qoriiSia de söyße min az 6e (nä)zanim tü säwä öi tü bû mtvane si%ê
hımkâr gö ö efendim malûme bâgö tä || moyribte ypdane tdyti sultân harsi hera köre kör 50
öğâ/yin wärwändane zä tä dikine riğâ käöikä zinâne hä dmrî xodö bä nidaö feriStânö SİyJ
qorüSiä gö ö efendim bdh kin lä SeyJZ mäsä-tyß bah kirin ölâmâî dâ moyribiâne säsudü
Ustu 6ä/r däuris wä söfiane wä öärsudü piängi ölâmâi moyribiâne bädäryjstin ğutî bairâyâ
wa ârahâna wa eldâfâne söyj qoriiSiä gö diVimin diliki dine ze murâ ârahâne wä pöetünâ
wtnin käöikt min zölixa yfltûne ze höndûri || bâdârinin ze ypdâne tâyfi sultânirâ hütnin 65
bä dmrî xodö bâ Sâriât wä bâ Sürüâte pâyambdrâ ze höndûri bâdâryjnin diUmin dehi
zäUxä bädarxistin ze qönayä SİyJ qoriiSia däryJsUn bari gärändin sâr qönayä häge dâ
moyribta lä miri moyribta kirne nüvâne SeyJ huhkâr düöu bü ğâm berâyî mazin ö mire
min min ze târâ ânî kâökâ sİyJ qoriiSia riğâl hdsdn dügö i efindim sâle-min id heUfî
piânğ min nâgardge tü zenâye wayß-min || gâökine min makin hâr ddsfî tü zçnane zâ min 60
bdöûktdr hâna dö berând SöyJ huhkâr dahâte ğdm hdrât hortö söx i^Tohim ö Söx İhrâhim
min ze târâ ani kâökâ SİyJ qorOsia söx i^râhimi gö sâle-min piânği pidnğâne min nägä-
räge tü zenâne ze min öûktâr heiye şirin almâne seiyi lıûhkar dehäte ğâm Sırin âlmâ ö
mire min bâ âmri xodö bä nidâî föristâne hâ hüsnü rizâî sİyJ qoreüiäne dâhgi arabana
pure pûrö bairâyâ mârufâü ölâmâne || min ze târâ ânî kâökâ seiyj qoremane sâm öğâyi- 65
wä Sin bûwe ze kââika qoreisiane Sirin alman dugo ze min mâstir hâna dü herane bö dmrî
berâ az nârim tü gördâgâ zenâne siiyi hûhkâr wä Söx iT^^oıhim wä marufäU ölemâi moyri¬
biâne zälixd yßtun nikâhı, kirin lâ şirin almâne kite roiyâ wayju saatäne lâ nähä mâ wä
nähä ruâ wä näha saatâne wä ndhâ daqîqane ze zdUyâ wdznî ârdö bü aulâdil^ lawane
dâlâl öayirmis bü lâ öreke dlâlâu moyribiâne \\ öi qander hâzâri moyribö hapü wä mahpus 70
xâm.e hâna gütik hoS dekirin hdr dedane wä nâöe haxds wä sädäqä dedane däldl öâyirmiS
kirin lä hâzâri moyribiâne xodâ taalâ roiyâ kö äv mahsûma dâ xodi taâlâ säsudü Süstü
SeS mâ^Ûm dedane aüiq wä maaS ze vâ mâlfsümârâ id sâr yjzna mire mâSyÛl gerädedane
&ıü tcRnât dâ ü hâve vâ mâlısûmâ dedane rû kitene sisiâm seyp öldmâö moyrüiie kum
dehûn lâ sâr m mahsûmi we öâvâne \\ nâvö liî malısûmî le-kirin Şirin mämi alane ömre 76
mâmö kite SeS mahâne lä lıâmzi dâ-u bavâne sâlâ mâmî kitene SeSâne aeki öav lâ mame
dikîve dewê bälkt doäzdä sali diVimin dilikt ^ne âekî mdme divdne hdmä ziäräfme wä hdrnS
38
ffändtme diUmin dilikt läxane sâlâ mämö kitene dähane ägki lä ruiye mämö difkire näzane
Sêmsu qdmer kizâne mamö girtin zä bär näfsi dd-u bavâne wa ^urdü âpâne dane här dâsU
80 ypğâne ölâmâne mäm öekirin küSkî mddirsane hâttâ bä SeS sâlâ qadäm || kire haftâne
mâma doxodnd zâbûr wä inğil wä tawat wä furqan öâr kitabî sînâ yßtim kirin doypând
lâ isrm âzem id mühurî muqdrrem lä ihm pönane mäm bâdâr yjstin zâ bâr dâsti ölâmâna
roeke tdrğî bâhrâ tar davitin tdrğiâ bâdâr xi^^n ğoantki bahre av ğuânia dihirin g^adedân
lä taûlâ SİyJ qoreüian SöiyJ qoreüia hâdiye wä haxds tarğia dedane seiyJ qoreista dâhin
86 dös^/Jidâ av ğüânia bd^ri sandi hü mämt âlânrâ lâ taûlâ mâmö gerddidan || mâmî nâv
lekir vâ haiwânâ serak hasan hozî rawan mâmî hah kir lâwî siyp mâsâîyp dästyßkir
teri sinğâr hâlânin tâzu boği gö diUmın läyßne düöû hü saidâ pâs küviâne ze bâr mâme
raim v'ö/padtke kdrgüane mŞme höğt bdrdânî bögt dd mäme hoS vdgöriâne zebâr mâmö
raim vöypadike pâs küviâne mâma tazixä hdr dedane tade mâmö-dd boS vâdegöriâne da
perâ dârket rdvük qumriane mämö tere sinğâr bârda qumriane bü sdka Sâkî qeinade wdn
90 ^a sinğâr bârî qümriä || dâiye azmam Jjaftâne wändä hü töri sinğâr tâve qumriane mâma
hah kir e âyâlâr warin lâ min haldlkin nenoype selâfikî ze mera likin lä de-u bavâne wä
lä hürdü âpâne tâzi wâ höğte min bos vâgâriâne töre sinğâr wända hü tâve qumriane diU¬
min düikî läyane dehu qiriltia söxd wä mäSaixane de mîrîe min lä min ^ardmhä hâzâri
moyrihiane hdttä nähtnim förä sinğâr vänägdrim lä häzäri moyribiâne söypü wä mäsätyß
98 dasU usti mämerä däbärine bä särdd digriäne d mire min am || bä öe rûyî hârnî hâzâri
mieyrilne ğdm dä-ü bavâne (dd u diâ hepsi Ur) hârini kite mâmi de bdranu âwâ mine
siffö bos vdgiriâne az bd öe rüi häremä hâzâri^ moyribiâne mâmö zdhgü kutane bozi rawäne
minâne öüöikîkö dârket ze mütä-wane häriyß gdrând öölâ wä kdrbdlâne wä ölâmâi mo¬
yribte bä Sundä boS vägeriäne xäbärä mâmö didâne dä-ü bavâne wä hürdü âpâne saba
mâmö digriäne mämö bärixä fitiland dâsfü kârhâlâne hâ tıûkmî hozî rawäne düöû hü htstu
100 öâr saatâne sâr hozî rawäne || kite nâv baxöikî gülâne mâm paiyâ bü lâ bin dârike sâlüö
sâr kântke gülâne ahtâztke tâzâ girt sikini lâ sâr maqamî nimiye bälexä dâiye bü Saka
saka qainadä pörîânâ vâ hdrsö qumrianä kitene Sâr/jsî dnâne kitene haûzî gülâne xo^nga
bâöÛk nSvixä Sİrüând öâve Serüâne kitene sâre mâmt âlâne fıüsnû ğâmâlâ mâmö <Me kinğû
wä busâfâ hürdü yßöikä halâni halferdn sâr dârö bdh kir de yßöikanü ze mûrâ häwdldin
106 hayßllim zi mâ öitir wa zimâ maqhûltur wa ze \\ mâ rindtir ze inşân öylû wä ze zina
wa ze mira kizâne yjiMkâe mazin navixä qdmer tat d yßöiki ze insdn oylü ze mâ maq-
bultu/r kas tünniiye lâkin äv dünyâ bolla fdraie bö inşân öylü nahe kinğd-mâ dine ze sâr
da/re öam berU âdâm läsär md-kive ze âyfâU mârâ gûriö Sörwane gö ö ypdhgâ-min diUmin
lÜF/ptne hdtta hün halnadin ze mâ öetir ze mâ maqhultûr bar/ßHim kizane az dinânim tü
110 kinğü büsatâ x^^^^ horetö nävixä mäht beirûz gö de Sirüân diU || mın debiye fü kınğöe
mâ dtne ze sar dâreye dv dünyâ bolla ferâye hö inşân öylü nâbâ- ye âma pirina ze ây^âU
mera güm sirüâne de yJUÜkânü wallah hüm, ze mûrâ hawalnddin insan öyVü wä ze mârâ
wä ze zvnâ baxolljm ze mâ öâtir kizâne mâht beirÛz gö ä xod min dilimin layâne roke az
sua/r bumla qainadüpenane az digâriam kösâ bä koSd dünyâye rast hatim id bâzârekî dewin
116 hâzaıre moyrihiane bâzârekî yayät mazine lä sär säsudü Süstü seS ma^llâne || mddt lä
horetö bâzir qmiaiyike bä öâr böyane lä ptsî qdnaryö hüğrâke fäqianä lä ptsi hüğrd Tıauzikî
gülâne wä kävriki hînak daSî wä magâmeK merana mâdt U rünüti bü sâugülüki lâwâne
min pirs hir mügo äv lawe Tde dugo mtrö maSyûl mdniö âlâne Säht muuyıibime min balöyß
39
dâi Idbdr nihgâ kävriki maqbüle lâbâr sârö kävriki gowahtre hâ sârda mûmi şamadan
vöyjstine zangıre dâ zdrane lä sâr wi mârûyi kÛrkî sâmûr ypdâne qdsir qönayä qûhha ||
sâr-bâ-tûnğ verâ dewen mâmî âlân ze mâ öâtir wä ze mâ maqbûUur Şirin mämt âlâne 120
kinğü busâtd-md dind ze sâr dâre ypâhgt diUmin layâne ze mâ öitir mâmî âlâne sirwane
gö ö yßöiki diUmin layâne ze zina ze mâ öetir kizâne qam.är tâî gö ö xö^ min az roke
gâriam hâzâr bâ hâzâr digâriam rast hatim lâ bâzârekî hâöûk lâ sâr haft malıallâne hâr
mahalläkäxä bd sä minârane verâ dewin ğaztrâ hötâne min balixä dai qönayike hä sä
höyäne lä || ^am" qönaye qönäyike ğdlâliâne min bälöxä daipîsî qönayö ğâlâliâ qubbake 126
sär hä tûnğe Ii rünüti säugüluke qizäne min pirs kir äv qiza kte dugo qiza mirî äzim
yßöikä mir zändin dutmama häsän ödkö qumst-bäkü qarataSdtne näviyä dilbâr dm ze mâ
öötire wä zemä maqbûlture diUmin x^ne yäk mämi âlâne yägzi ztna zeidâne diUmin debie
tii kinğü busâfö-md Mnä ze sär dâre Serüane gö diUmin yßne ze wirä sond böyjim bä
ilrm pirîâne hâttâ kî hün || zinä lä mämi näkine mivâne tu kinğâ dinânim ze sär dâriye 130
diUmin dehi hdwe beni äddmin dmä pörine lakin hihgi (hihki) öâvi hinî âdâm lä mä nâkefî
am hâreni ze vä dârâna diUmin läxane nävbäri ğâzirî hotan wä bâzârî moyribta qöhäyä
SeS mahâne am nekäneni zind wä mämevd lähäv bukenî mivâne lâkin Sirwane gö yßöikamin
mârûki sikinü lä sie däre selwte diUmin debiye hdttâ nädinä-min sözikö tu kinğâ dinânim
ze sär dârİye diUmin || diliki läxane vd qumrianä käöiki Sâhî perîâne ketene saxzî qum- 138
riane diUmin dehie iqrar dedân Söruane diUmin läxane äme tSâv zinö lä mâmö hûkenî mi¬
vâne diUmin dehee kinğde mâ dtne ze sâr dâriye av dünyâ dünyâke förâye bö inşân oylû
nahiye diUmin dehie harsi pirîâ kingäxd läxd-kirin dilimin läxane bârî gärändin sâr
ğâztrâ bötâne dilimin debie mâm fâriy bü zä sär nimİye mâmö bälöxä dâi dâ pi va hârsö
qûmria bü Saqirtiä qainädä terö sinğâr xd || harda sÛnâ harsi qumrianä mâme rahü gö 140
diUmin debiye girt törâ sinğâr dâ sâr ötrâyö gö diUmin debiye mâm suâr hü id bozi rawan
häriyß fitiland bâzârî moyribte diUmin diliki Idyfine mâmt âlân kite bâzârî moyribiâne
sâdemanle^ke g^rân kite nâv bâzârî muyribe sâwâ x^ld mâme âlâne x^^är giste hürdü
âpâne säwayä mire mâsyûl suare bozi rawan mâma âlâne diUmin debie mâm kite qubba
sdr bd tûnğe rünüt lâsâr tâyfi sultâna diUmin dilikî || layâne vâ hdrsö qûmria bârîyd 146
gdrdndin ğâztrâ hötâne wdyji Sâvâ lâ nâvbârî yâsiâne xd-dâne dâvi pânğârâ wa taqanä
ze yßrä sİr dikirin lâ hüsnü ğâmâlâ zinâ ziidan diUmin dilikî debie zinö han kir lâ ödl
gänxä dmmâ gädexä diUmin diliKî läxane öâl ğârî hahâvrâ dehâzine ğâriâp/fi mazin nâ
mxä reilıâne zina hah kir gö xoähginü i ğâriânü diUmin dehi min Sam öünı xä^'^nikexd
dt-hü min bälöxä dâi az mâSyûlim ze xä'^'^ü ypiyalâ diUmin debiye min || Sâvi hâre 150
hâttâ nimiâ sûwö diVimin dilikî lewäkir hârsö qûmria öâv lähäv kir go dilimâ dilikî läxane
mâhî birûs gö yjiöikâ min Sörüârn bälöxä pide lâ zine lâ ğâriane sirwänögö diUmin diliki
wakir tsmî azim doxodnd bäsär zinä-ü ğânâda piv-kir diUmin dehee ztnd hä ğâriâva
kitene ypweye Sêrwanî gö diVimin dehie bdh kir id pöriaye zine Sdddndin lä qainade pö-
ridiye üim doxodndin diUmin läxane hdn gdrdndin bâzârî moyribiâne sdât id siSd âvmn ||
qöhäyä quhhä sär hä tûnğ lä maqämi mämt älane U dikirin mivane qümriä xd âvitin davt 156
pânğdrâne lä mämö ztriö kirin serü tamâSâke geräne mämö särir/ß halant mäskir lä bälgt
sâre rünisti siugülüke qizäne mämö go dilimin debee tü käöka ke-i sâvö lä ntve Savö tü
lä bälgie min lä 6İ digärii ägär bohtânin lä tä bune yöx^O'm tä nâvî-min histt büze bdlgT
sâri min râbe tü 1/asâSe yoqsam tü särxöse ztnö gö diUmin debe tü lawe kei Sävä lä || ntve 160
40
sâve bälgt sârî min lä öi digärii karö mdrûî âyâye bä riswatü wäre sär ğte yptûnâye râbe
dzâ hdh kim lä ğdlaliâ wädä qasabe mörä dtâ büküzin nâvîmin hä tarapts buwe lâ dünyei
(dönee) mâme lii diUmin dehie kare dnâye bohtâna bûwön lüye ägär bohtânin id td bÛne
hinkî kâd nâdiye az tâ hidnim ğiû maqâme-ta dili zîni go mâke vö pirsö diUmin läxane
ava ğî maqame mine tü lâ dewt xodane dzâ bana gänaxdktm mîlâ td risua bukin lâkin
166 âibe tü II lâwö kii râbe ze vidârö mâme dügo diUmin debee tü kdöikâ kiî id ğte maqami
min tü diki ypadileye az x^^osre pidim dârebâgd wa dgite möyribe vögâvö we tâzi murâ
hûkuztn x^daskin ze âzâbî dûnö wäre xä TÜua mâke lâ ğte lâ ğie maqamîmin ypdanleye
mâke zinö gö diUmin läxane bdh dekir lâ ğâriâne ö ğâriânü av öi haSâSeki vö sâvö hâte
sär ğte min äksige x^'^^*'* pidin hä pümamemin lä ğâlâliâ lä qasabe mârâ milâ vî haêasi
170 ze mûrâ hütnin || ayfâtiye mâmö gö diVimin debee lâ haSâSî tu kâöika kei diUmin läxane
lä ğte maqämi min deht xodane diUmin debie tu ze kuvâ hâti tu häneka dikt tu lä ğie
maqami min deid xodane ztne mämevä yâyât pür lä här häv dedäne nä mäm dezäne wä
nä dn dezäne maqamixä kizâne mämö gö lii dilimin debiye tu lä ğte maqami min x*"^"
düeyi dikî diUmin läxane ğî maqame tä kizâne diUmin debie ze murä hawdlde pismame
175 tâ kine tu qizä || kü ztne gö diUmin dtne pümâme min hasan öäkö qumsi bâkû qarataS
dtne bâvce min mir dzime herâyce min mir zändtne bä murä dewin dilbär ztne diUmin läxane
ğt maqamema hazârikî b'âöûke läsär haß mahallâne verâ dewen ğâztrâ hötâne ğî maqame
qasabe dd mirä ğdlâliâne dilimin dtne ze mûrâ dilbär ztne mämi gö diUmin läxane bazänmä
hazârikî resi pâne lä sär sâsûdu Siistu SeS mahallâne wa här mahällakeyß säsudü Süstü
180 SeS minare tidâ venâne lä \\ sâre btstüöär öiâne öâlüöâr köSâne ze dewin bâzare moyribiâne
qönayö min lâ horetö bâzârî virâ dewin qûhha sär bä tunğ hä öâr böyane hä Süstü öär
närdiwanane lä pisi qönayö min hauztki âvö hüğrâke faqiane kävriki hinäk dâste haûzîmin
Jjaûzd gülâne da sâr dârö salwüa ddhindâ sä dâre hanâra ddbdrdâ dâre gülâne bd mdrâ
dewen lawe Säht moyribta sirin mâmî alâne lâbâr nihgî min kävriki maqbüle lä bär sârî
185 min kävriki jj gowahtra hä särmädä mûme sâmedân vö ketine zânğırâ dd zärâne âpi min
riğâl Ifosâne wä Sex tb^<^hime hâvimin sirin almâne diUmin debiye tü käöikä kei tu wäre
am bügäreni lä ğte maqamä baqdllim maqamce mä kei mäme bä ztnevd däsfihäv girtin kösä
bä köSâ-î qönaye digdriâne bä süstü câr närdiwanane dehâtin bâr nihgö ğuânî bâhrö hözî
rawane öâvâ zinö liket âx T^ii" kabe ztne Sikiâne ztne gÖ mämö diUmin layâne süöitd tûnnöye
190 süöie mâ zinâye \\ diUmin dilikî dtne dgâr maqämi min lä küye rohe min pigîne diUmin
läyane mämä hä zinivd närdiwanadd hdlkisiâne käöike gö diUmin dtne qönäyimin kidärö
mâmö xodiikî min pigine diUmin läxane mämö gö az näzänim qönayätä kizane gö diUmin
düikî dihirî zine bâ särxadä difkiri hdn dekir id hasdnü ödkö qumd bdkû qarataSdtne gö
diUmin debie lo herânü wärene minu vö yâki av öi yâkâ hât sâri min âksigiye dâhgu hüs
195 kâsâ dâ qa neye mârriö || gö zinö tü sâhirke az hdhkim mâmi dugo berâhö ö heräxdnü ö
ddrâbdgânü diUmin dehee hün id kûne dkdgâ lanâv baqöa lâbâr dâsU haSaSâ wä särxoSa
kötie qönayä mâme hä zînevâ hatöxa dâne lä zur qönofyö dilimin läxone hie girqä ğirka
Sürâ kösâ misriane qörûne kite därähägane mâmö mdtirse kâm au dkdgâ kizâne ztne xä
âvite hâr nihge mâmeye gö ö mâmö mikîr tü mäke mârriö hdh kir gö ö däräbägianü diUmin
200 x^ne käs tünniye bä min dikânöye |j lâânet üllah dleht kor Saıtâne biköîe mâmö dârebâgl
bä Sûndâ hoS vâgâriâne diUmin lâ yirmiS hÛ güsturâ mâmö zinö pöötâ havu doda dehgümiS
ÖM diu min dehee käöikä Säht pirîâ Jjaersi qümriä gö yßöikänü diUmd dehe maqamt smö
41
dûre qönayä SeS mahâne râhin am ztriö hâvin maqarrü dä-ü bavâne diUmin läwäkir Sörüäne
isrm äzäm ypdnd bä sär mämi zinie da pifkir hâne hav kirin zîn hâlânin lâ qainade
pöriâ Seddndin hârve ğâztrâ hötan ferdndin diUmin || dehie lâ âzmânîhdfta mâlâika sİr kir 205
diUmin dehie mâlâika bâ dâstî pöriâdâ ğânâzikî bini âdâm mâlâıkâ yâ bârdan pisi
tâyfi dne distândin ze pöriâne diVimin layâne mâlâıkâ gö av öi ğânâzî mârüâne perîâ gö
av ğânâzd zİnâ ziidâne lâ ğâztrâ hötâne mâ halinâ lâ hâzâri^ muyribte lâ mdmökîre rrüvâne
hävä täyfö ziriiye dm kî buwin sär ypdâne dilimin debi tayfı ziniî kite ddsUmâlâıkâpörw,
Xd âvite hdr mdlâîkâ gö âmdn süwä nîdke ğâztrâ || bötâ dÛre bä mdrâ yârdim kin am 210
zine hâvin maqämi dä-ü hâviye dibe ztne güriiye diUmin kânî mâlâika wä perîâ dâhg
lâhâv dânî zîn anin lä qönayä mir zändin dânî diUmin debiyi süwadä zıh râhü ze xa'^^ö
dâ piciâ yßdä güstûrâ mâmö diımniye kete isqu muhahbâta mâmiye süwadä mâm rabü ze
yßwiye lä maqami nimiye güsturâ zîne diımniye hdh kir ö heräyßnü dilimin layâne min
di güstünke zinane mügö hâlkî bâ min dikâıü lâânât ûllâh âlehî kör Saitân tü || «âSe dut- 215
mâma hasan öäkö qumsi häkü qarataSdtne kdöikâ mir âzime x^^^d, mir zändtne dehene
virä dilbär ztne diUmin läxane ze murä bahkin lä hurdü âpâne baqdllim, rtä ğâztrâ botän
kizâne bah kirin lä hurdu äpä x^^är dâne mire hûhkâr Sâhî pirîâne hâve mämö sirin al¬
mâne dâkâ mârtü âlân kum dehüne lâsâr mâmî âlâne âpi mâmî riğâl hdsân gö mâmö ö
oyul diUmin debie av öi saudâke sârtd ket vö süwiye mâme gö âpü dilimin läxane ze min
makin || tü pirsâne ze murâ bâdâryjn kâri hdhre hozî rawan ze murâ hawaldin dâ ğedrâ 220
hotan kizâne api mârriö gö mämö ğâzırâ hötan didige mâ nâzî dılî tüğâra wä nâzî saiyahâ
ndhisti ğdzirâ hotan kizâne ânğdq md histie bd kitaba lä föprâyö osmdnli heiye ğâztrâ hotan
oyul av nd tü saudâye lâânât ullâh dUK kör Saitâne sâletâ dauSeSäne hâ târâ dewin lawe
sâhî moyribiâne ze târâ dewin miri hûhkâr şirin mâmî âlâm diUmin debie || bâdârkin vö 228
saudâye ze tara wtnin kâökâ moyribta lâ dimiye mâme gö âpü diUmin läyßne saudie min
saudâke girâne nâ Saitâne lâânât ûllah dmmâ minnât dikim diUmin dine bözî rawan ze
mûrâ bâdânne min bâ sâr rtâ ğâztrâ yjne âpi mârriö (sie) söx ü)râhim bah kir gö mârriö
diUmin läyßne bâ mûrâ dewen mire hûhkâr sâhî- da muyribiâne i öyûl yoxsulimä tünniye
nâ ze yjznâne wä nâ zâ däfinane lâkin am sd bdgin kör öğâyin wdrwändanä ze mâ kâs ||
ndzâne nâ ğâztrâ hotan öi oyul tu xodane qûbha sär hä tûnğî qönayä ğâlâliâna tu xodane 230
Xazînau däfinane tu wäre bädärktne vä xd'^'^U Sävane ze tärä dökmis kim täyfu taği ze
zârâne mämi gö âpü diUmin dine tü dewi mämi siftle qönayömin ze kävri almâsî wä ğâ-
wahtre äzim ypdâne tâyfi zârâne diUmin dilikt debiri mämi hä säryädä difkiri däsU da
usti âpiyârâ debiri mämä hä sär xädä didä gin äpt mämö riğâl hasän bah kir gö diU \\
min dehie hdh kin SeyJ qoreüia mä biye bdh kirin lä SeyJ qoreüia teye hâne mäme kirin 238
gö mämö râbe Siyi qoreüia tiye mämi âlâ bärve SİyJ qoriisia dehâre söyj qorüSia lä
tâyfi tâğî mäme rûdeniye seiyJ qoriüia hâna mâmö dike gö min bist tü kite saudâke ê
oyul dilimin yßne hâzâri muyribte hazareki râsî pane bä târâ dewin xodane tÖFyße Sultane
wäre bädärktne vö saudiye ze tärä imnim käöiki ze qaMU qor'öüiana mäme gööSix^i min ||
minâtâ ze tâ dekim tu ğiddd mini ze mûrâ hawdldi nä ğâztrâ hötan kizâne SöyJ qoriiSia 240
CM-â wä mümkin mämä nädi gö diUmin läxone ze mämärä därxistin IteüU suari moyribiâne
därxistin kun bahre bozi rawane bä sâdîmanleyîke girän mäm bädarxistin ze bazâri^moyri¬
biâne däpe mâmî debÛ qira qira di-ü bavâne bä zûniâ kitene ârdö hürdu apö mäme di¬
griäne Söxi qoreiSiä suar hü lä häspe hdn kir lä hävalä mäme lä därähägam lolohagem
6
42
248 diu II min dine mäm bä Sundä vägännin diUmin dtne sä rüä sä Sävä hä mamirä düöüne
gö diUmin läyane mâm anin sär rike madn gö mämö nä ğâdrâ hötan häväye dilimin
läxane heiStt (wie oben auch heüid) suare därähägane hä mämävd bäSundä lä bâzârîmuyrihte
vâgâriâne mâm äntne lä bazârî moyribte lä täyß zârinî danine x'^^är däne äpi mämö sü¬
wadä düä lä sâr mâmö kum debûne mâm süwadä râbÛ kî lâsâr täyß zârinî dânine mâme
280 gö lo lo dârâbâgeriö düîmin läwäkir wä öi-yäkä bä || sâri min kisâ diUmin dine bâvî
mârriö bä sâr mdmedâ kirin gnu dne mâme gö diUmin dehie ze murâ bädarxin hozirawän
min buwin sär riye öi qdndärä bazârî moyribte häbü hâtin riğâ märrU gö lö lU däräbägiriö
lä min haldlkin nänoxoä ze mûrâ hâne tücârâu sayâhâ kin ğâztrâ hotan lä ki hile diUmin
läxane mäm birin sär rîâna bâ gidu dne bä duâî dâ-u bavâne gö mâmö vaye nâ ğâzırâ
2B6 hötâne Seyß masä-iyß ze pö mârriö vadegeriâne bd hükmî bözî || rawdn mamö kite riane
doâzdâ ruâ doäzdä sâvâ hât bâ hûkemî hozî rawäne mârriö dugö düîmin läyane ahßizike
tâzâ girMe lä sdr maqämi nimiye id hdr roht alâmö digeriâye yâ illâhî avöi saudâye hât
sâriemin min wändä kir qûhha sâr hä tûnğ hazârî moyribiâne bade nimî suâr hü lâ bözî
rawane bârîxâ fitiland hazârî ğâztrâ hötâne öâl rÛyî öâl Sävi dükûtâ riâ ğâztrâ hötâne hâde
260 öâl rÛî lâ hâmpârâ ğâztrâ hotan âvikâ Ûlü hâhü diUmin layâne mämö || mâskir kâikik lä
wâU âvö mâme gö lö diUmin layâne gâöÛU vö âvö kuzâne vö kâcikö hana mâmö kir gö
diUmin debee tü bâ mâde qaûlu sozike ze târâ hawaldim gâöÛUâve kizânâ kâöikö gö diUmin
dehie tu qa nasnâekî dzim ztna zeîdan yjiiikâ mir zändtnim dilbär dnim mämä gö diUmin
dine tü nd dilbär zine diUmin dehie hâlkî tü ğâriâ zinie bî tü dd pe sär reye dmmâ ze
265 mûrâ hawalda gdöûte âvö lä kiderö kâSkî gö düîmin läyßne hâttâ tü || nddümin sozike
gerâne az ze târâ hawdl nadim gdöÛte âve kizâne mâmi gö diUmin dehie ze mü/râ hawdlde
gâöûfö âve kizâne hâlki tâ läxä kiri hin kinğâ zîniye gâöûfî âvö hawdlde dzö tdzî buwim
hâzâri muyribiâne kâökö gö wäre gâöûte âve pisya tiye mämä gö diUmin layâne qönayä
Jfâsdn öâkö lâ hor^â ğâztrâ bötâne zirâ dewen ğdlâliâne mami azût hozî rawäne paiyâ dehû
270 lâ qönayä ^dsän ödkö dehÛ mîvâne \\ x"^""" ^*'* ğâztrâ hötâne Siyß ölâmâ kisik nâma
hâtin diwäna mâmî bâ öâvâne kis nâzâne lıûsnü ğâmâli mâma htv u ro kizâne ahâU ğâ¬
drâ bötdn pirs kirin gö lâwe sahi moyribiâne düîmin debi ğâriâ ztriö hâte bâr qönayä häsän
cdkö qarataSdtne hälixä dâi ahâli ğâztrâ hotan kum dehÛne ğâriâ ztne lâ kösâkâ qönwyö
öädxä lä sârî mämi ket dâsti pö lö sâr dehÛne Ijattâ bâ nimî niv rü bâ Sunda dlbü sâtil
275 bos vâg'öriâne ztriö hâne ğâriâ kir \\ sebeb de hün ze ave hoS vdgöriâne ğariâ gö de dnî
dilimâ layâne lâ qönayä hâşan ödkö paiyâ bie lâwi sâhî moyribiâne virâ dewin Şirin mâmî
âlâne ztne gö dilimin kâra dlhu sâtil hdlânî harîxd diUmin dehirî dâ bâr qönayä hdsân
öâkö râ Un diUmin debie hâre gârdnd sâr kani âve öâvi hdsân öäkö ket lä zine köwa
dehârö sâr kani hasan bdh kir lâ mâmö gö mämö râbe hâre âv dâ hözî rawdn ğuanî
280 bahriye mâmö gö mâ yäk le nd hibe âvö \\ hdsân gö lö kes mârin ğâm hözt rawan ze pirâ
hari hä gezâye ze pârâ hârî bâ öiftâye ydri ze mâmö kes nikâne suarhe lä bozi rawane
mämä anamiS kir kö zinâ öûiye âve diUmin yßne mâm suar bü lâ hozî rawane hâre fiti¬
land sär käniä gülâne ztne mâskir tiiye Säht moyribiâne Şîrîn mâmî âlane mâma bälöyß
daî lâsâr kâm zinâ zöidâne mâma lö Ut diVimin debiye bozi rawäne teiye dine hdr sâtüi
288 âveye dm gö dilimin layâne bâ târâ dewen || lawe Säht moyribiâne tu wäre paiyâ be id
sär kârda gülâne az râmusândki hâtâdim ze hürdü rüiyâne mâmi gö dilimin düikî dine
ramusaneMyß ze dne disÊne mâme gö diRmin läyme av-dä daim bözî rawane vägeria
43
qönayä hasän öäkö qönayä ğâlâliâne diUmin dtne x^^är dedäne mir zändtne mir zändin
gö diUmin läyane ürö sä rund mäm lä tä büye mivâne diVimin dtne mämä alan wä hasän
ödkö qarataSdtne || tdvdä dücunä qönayä mir zändtne diUmin läyane hukemi haftaki lä mir 290
zändin debûne mîvâne bâdehü häsän öäkö hdn dekirin lä mir zändtne gö diMmin läxane
am hâlinin taziâ fä-u höğiâne am härin äwä pâzköviâne bäh kirin lä ğâlâliâne suâr hÛn
lâ hâspâne mâm suâr bü lä hozî rawäne bärixä dânâ dastu kârhâlâne hasan öâkö hâna
mämi kirin gö tü dâmis nâbi läsär hozî rawäne tü bâsûndâ vâgerö lâ qönwyö || ğâlâliâne 298
mämä bâ SÛndâ vâgâriâ paiyâ dehu lâ qönayä häsän cdkö diUmin dtne zinâ hasan öâkö
dn anine lâ qönayö lä hâ mämö dânine gö diUmin läxane lâ pâskoviâ ypbdr dedane mir
zändtne qumsi hakû gö d mir zândin diUmin läxane vâgâriâ mâl suare bözî rawäne säwä
yßöikä tä zinä zöidâne mir azim hâna hâşân öâkö kir gö râbe am hârrü male hasän öäkö
gö am nareni qönäyö am lıâtenî âwâ pâskövıânâ qumd häkü gö diUmin xäne öü mala ||
sabâ zinâ zöidâne bâ sûndâ hoS vâgöriâne dehâtin paiyâ hün lâ qönayä hdrsö herâne hasan 300
ödkö bälöxä dânî mämä bin kÛrkî mdmddâ xoiy^ debe däwuke zinâne qaratdsdin nazânî
zinâ hdsâne wä nâzânî yüöikâ mir zändtne wa nâzânî zinä mir zändtne diUmin dtne öâv
kirin lä häsän öäkö agäbä vâ nä dilbär ztne hdsän öäkö râ bün gö dilimin dehie Sür hä
dästyä kir kite taulä hdspä häsp dedâ bâr süre qaratäsdin hâne mir zändin kir gö häre
pöStä hasän öäkö || dilimin debiye hasp gi küstün lä tauleye mir zändin râhü särxä kö 305
häre pisiye qumsi häkü hä kürki sämürt diğere här näde hdsän öäkö Sür küänd âzûte qö¬
näyö är (bazi ör) bärdä qönäyö qaratäsdin bane mir zändin kir gö râbe hâre pm, qumd
häkü bä dawä kûrk digerd här nâdâ qumsi hâkû ö mir zändin mäske hin kürki mämiye
mir zändin pirsâ qumsi bâkÛ nägirt öü hdsän öäkö mir zändin bä sundä fitiU bäläxä dâi
dâm pânğâre dili || min läxane xoâ dibü pöSike zinâne dilimin debie mir zändin kite 310
Suphi nâzânî kî yjicikdyâ yâyud driäfyß diUmin läyßne mir zändin bane mâmi kir gö
diVimin debie wäre am hilizinî bâ dâmd düliqä min niye âmmâ bâ Sârtü sürût âm hurdü
hdvudö gerddeni kândüre zânğir listin hâ dâmâ mâme sâ ğârâ oyun mir zândİn dö ğârâ
ğâre qumd hdkû hâne mâmö dike dugo mir zändin lä SÛn yazûre tiye ğârekî m/ün bide
âihe mir zändin mâ || id girân niye mämö öyünek dâbü mir zândîn gö mâmü tü bâ ci zâp 315
(zâb) deıd mâmö gö az hâ qaidü zânğirâ zähdewim qaidu zânğir anin mâm grâdân mâmö
yâ âllâh qaidü zânğir qatdndin mir zändin gö mämö tu hä nävi ümi ritbi äläme ki tü bä
öi zäp dewi mämä gö az ängäq hädile boği bozi rawan zäh dewim mir zändin meruk Sand
mâla hasän öäkö ze dile boci bozi rawan gürzik anin pte mämö gerddan mäm öoari Urin
ävitene zindâne « || zine pirs kir go mäm kuda öüe gotin mäm mir ävete zindane zinä ^/ßgäk 320
ânî kayâtik yazmiz kir kî hdsân öâkö yâ wallah mir zândİn mâm âvite zindâne tü ndskîne
wäre hasan öâkö qaratäsdin hdmân lâ widäre suâr hün hâtin pirs kirin götin mâm mir
zândin âvite zindâne lâ widäre häsän öâkö öü sâr zindâne hah kir gö mämö mdniö gö ha has
nûriö wäzä has daye mâm ze zindane anine ddr ânî mâl qumsi bâku öü gam ztriö gö tü
xä dönatmiS hûke || hdre sâr mamö kâtânikâ öamr/ß hâinine driö lâ widärö rahü xä dö- 325
nafmü kir hâte sär mâmö öavixä lä ztnö ket âx kir id widäre mäme ruh drin faslım kir
mâm anin sär tâbütd sûStin Urin ddfin kirin zina gö berâö roiye hdftâ dzîâ bumrüm min
behâre ğâm tdrbî mdme ddfin hûke roke ze roye x^dö höh Itstin hä ğirîtd ginäkä lä tärhö
minü mâmö yßne ägär pütä min u mämö kö hä häv daiye duriö ze werä dimine zinä roye
hdftä rü^ie drin täsUm dike zinä || diwin gäm tärhö mâmö dafin dikin mv/razt wän a lä 330
6*
44
ar^râfî hüwe lä dünyâye murazî wän nähü e efendim vâ kitâbâ bd mârufâU ğâfer âyânihg
öylû seidî efindî yazilmiS bûye hâde wî lä wilayäfi hdläbe lä qazai kilüä wä la nähia mö-
bätä virä dewen läwö ğafâr seidu efendi wa tabti bÛye wä katihöxä yasüf efindie fi Ur
lüan üö yüz öh säkts sinnäsi.
45
Hikayei yusib aziz dö heraye hav bun.
Lä wäyßkd lä kälä botan xalid bäg hdhü herä-e-wi iskän äyä xaVid häg hdhü
yayät adil wä zähgtn wä ğömârt wa Tiuküm wä hukümätgi lä mähaU müU x^^id hâgedâ
hü zineke yßlid bäge hâhü nâveyâ hâzirâ x^tiin hü käökikä^/ß hdhü navexä qudrät hü
dö lawe yß hdbün yäk yusüh wä yäke dztz hü dö lawe ükin liähün yäk thu yäk osu bü
âmmâ hâzire yßtun || diUyä kite iskân âyâ roke dâ bin rÛiye xodä käökt yßlid bâgi ze 5
dar da hat d'akdyß häzire xdti^n lä bä ükän âyâ di hazire yßtun gö äv min bûkuzin
bide ükân âyâ tû hdre ze öârSüî ayunî wtne âze bâ x^üd häge dim bûkuzim azî tâ hûkim
wa qudräte dzö qudräte hâ lâwî tâ ibâ dim iskin âyâ âyû ânî dd haztre yßtune hazire
yâtune neâmâtkidâ dâ yßlid bâgi yßlid bäq mir badehu hazİre xaiun gö diUmin debi xdlkü
Sene de tö yâsâ x'^^id || hâgi tü wine dâfü döle b'ükâ tâdârakâ däwätö minü qudralî däfü lo
döl anin tâdârakâ däwäU kirin haft rüâ hâft Sävä kirin bä zore sür qudrät yßtün dânâ
îhâ wâ hazire xdti^n dânâ iskâne sâr kâr s'üwädä yüs'üh haft sali hü wä dztz piânğ sâU
hü süwäda x^^ê" râhün haztre tunne âzİz hane yüsub kir gö berâ diUmin debi kâ hazİre
kova öûiye x^^drike tûiye hâ midi yusûb haft saU sika debi gö dzizö berâ qudrät birin
hä zore wä hazîrâ || cü bâr mâla iskân bäge dztz gö âzî hirdmd tıdye nânike hamide 15
yüsub dästi dztz girt cÛnâ mâla hdzîrö seS haft rüâ rüdinin lâ här dästi haztre yßtune
ğâmâlâ ükân âyâ qâ tör nahe âzız gö yi'ısi'ıb herâ rÛe hâte nivrü tü nâriike hâmedd yüsûb
ö âzîz sâhirke hattâ köft vö qdngiye haztre teiye haziri hane iskân äyä kir gö maske ze
nehâda ustıi üsiih lâ min gefä dedi üsi mazin hiwe d mâSi hükuze tâzi bükuze hîn mârî ||
bâcüke öârâike huke zö iskân âyâ râhü zä ârdö nâlci ğizmâ hât sâri üsâ gö ze nâhâda 20
dâwe dikî tâyfi xdUd bâgi dâsU Ûsö âzîz girt âvita colä Ûse âzizvd öÛne mâla x«-
drâti yjıdrâte hâzin yßlid häge qudrätä bärve üsâ âzız teiye üs kire hdmezikäyä wâ dztz
kire hamezikäyä anî höndûri mâle hatta hä haß rüä timâr dike iskân äyä ypbâr Sând ze
îhârâ gö İi oyul usa âzİz beqaû'uttne ze maUyd Ûsî mazin bûwe mä hûkuze || ze mâ 25
bütine täyß yälid bägi ihâ däsU Ûsî girt âvjtâ colä qudräte go mäke vö yâke üse âzîz
gund üsâ âzızvâ kitene cârsi tûrî pârsi zivistâne hdrfü hârân dehârö qudräta hazin digid
säwä Ûsö süwadä üse âztzvâ hatme mala x^^'' ii 'âsü mata tcî mâle az bä tâdim nânikî
nanik dana dâst Ûsö Ûsö gö yâlö öğâyi xâUd bâgi sen nâhe nânike nân bâ sâr yßleda
âvit bâ mütikâ lâ sâri üSâ däxe hä dästi âzız || digre dâve töî öârSîe Ûsü hä âzizvd 30
hatene mala qudräti qudräte dästixä dâ süe Ûsî âztzrâ diwe ânî hondüre mâle İbâ dâriki
lâ qudräte dâyıne bâ dâsU Ûsi aziz diğere öârsievâ dâve Ûsö hah kir de qudrät yßöü lä
min halâlke nânoypâ az hârim yârihte qudräte hdh kir lä Ûsö gö âdzî hâöûke tûiyi lâ
sünöxä mile üsâ bärixä gârândâ yârihte qönayä hâft rüâ dehâre lâ mârûki araba rast te
■hâft sâlâ lä bâ mdrö ârahS demine ze l/âft sâlâ bä Sundä \\ lä gûndâ merö araba dâmâtek 35
46
diwe Ûs bäläxä dedâtye kawraniki mazin tiiye ğûtük suârî lä nâv x'^'"^â diwö üsâ hana
aziz dike hâse nanoxde xälkiye rabe am Udini pö m bâzirgânî hâlbât xodä taâla â risqekî
Udiye Ûsü âzîz öÛnâ mire arahâ h,aläl kirin nänoxoä kitene pö bâzirgânî lâ öolâ haft
Sâvâ kilem pö bâzirgânî au dizie tü tahdlâ nâkirin ziiye Sâvâ heiStadâ kileni kâurin bd-
40 dâryjstin ğütük hâspi ceye kinğü silâh sandin || ziiye hürdü suâr bün bärixä fitüandîn
sâr kâlâ bötdn lâ qâpt kâlâ diskine süwäda qäpi kälä fedii Ûsü âztzvâ Sür kiSândin btstü
piânğ mârü kûStün ze qâpî kâlâ'i qapätmiS kirin Ûse bä âztzvâ mdne lâ öolâ bärixä dâne
öîâki mazin dehâre dau pidnğ rüâ demine bädä dau pidnğ rüâ lâwi ükân âyâ îhâ sâd
suâriyd hdltine bâ şâir âsirâtikâda dehâre xoazginä käöiki qudrät x'^l'^n bah dikä lä
45 kaleki dewi ze tärä zärük häre pö âdz wa || üsi müä wärin sär rtä the bûkuzin x^^^skin
ze dzâbi dunriö Ûsö gö de âpü qäpigie kâlâ mä kie dstö giaurä üsä go häre Ûsd bä ddzvS
suâr hün lä hâsbâ bärixä dänä kilä hötan teiye ntvi Sävö da qapie kälä hâne astoye giaûr
dike qipu vä-ke dstö vä-nake qäpie kälä hdttä süwä üsä hâne astoye giaûr dike dugo az
märüe thä dehärim bâ iskân âyâ müzdâ vä-ke qäpte kälä az hätädim pidnğ zärä zä päräe
50 müzdä bü girqä girqa kilttä astoiye || giai'tr vdkir qäpuye kälä yusub ö dztz vä-bü qäpri
kälä dz ki hidim xä^ateke üsi dästi (süri) kire sürî kisand ze qine ävitä süi ästöye giaûr
yßlaskir ze âzâbî dünnö hä ze tärä pidnğ zär müzdä üsä qäpie kälä dâ bär kilifö gö dztz
berâ tü rûne qäpi kälä üsä härixä gârândâ tcî cârSî sär qahpa hazîri süwadä kite qäpie
ükän bägi ükän äyä bäh kir öi oyul tä ze kidärei bäzu häre ödä äv därä qapiiä haränOe
65 üsä gö ö ^ ükân âyâ tü qâ min nâsnâjcî az yusûfim lawe x^üd häge-e-mä sehähe öi hü
tä bävi min küSt hä äyüye tä qudrät yßtün bin hü hä zöre tä dästi-min girit bü tä öähg
kiri İĞİ öârde ükin âyâ öi oyul âihe tunne min silake li yjsti bü säwä färbte üsä gö ö
üken âyâ hâ ze târâ bâ sürî kirmârn dânî sâr süiyt ükin bâgi x^^dskir ze âzâbî donne
Sürî kisdnd kete höndûri hdrâmîe ğâriâ bdh kir lâ haztre yßtune gö yßtwn paiyâekî Sür
60" hâ dâstâ || t tâye höndûri hdrâmîe haztre yßtiüne gö hâh-ke Ula niye yusüh ban kir lâ
hdzwö gö ddm yûsüb lâwe yßlid bâge Sür kisand kite ğâm hazîrâ Süreki lö-yjst yßlaskir
ze dzâbi dunnö daw/yß kire gûla yßne- sä mist yßn vddoyp,e zie hâr öâr ğâriâ dükûzâ
ziiye suâr hü lä hâspi hate mala qudräti bdh kir da baya sâlâm âliiküm zör ösmân wyâ
dilimin debe qudrät yßtuun kite däsU nihge Ûsö sünki lâ süiyi ösmân âyâ yjst x°dä kir ||
68 murâd qudräte kânî dztz lâ kiderö öe yßöü ddze la qapi kälä üs suar hü lä häshö azüte
mala yß^ gö yßVö hâ ze târâ h,âqqe nariâ bd tdne yßl kust tâv J^drârrü ban kirin lä âzız
go müâ bö âzîz hâte ğdm qudräti yßtuns bâdehü X'^^är gaste lawö ükän âyâ thä gö kedk
nâma lä hmdwrt male thä bä säd suârî tMye Ûsü hä dzizva qarm djiärin peSid thä dawakî
70 girmi dikin bä îhârâ lä öolä täldf kirin sdd suar kuStün täv || thä ahale kaVde bötcm kite
dästi, use u âdz xodä mwazi wdn öe qudräti xodä büke murazî gumlä xaVka Jßkum yirmiS
kirin lä Sünâ x^id hage.
47
r
Dästam muhdmmed yemm.
Läwö miri âliâ muhdmmed yİnUn sälop/ß dau piânğ dakâ verâ gö az tä hizäuägtnim
ämmä (ze) âsirâtâ muhdmmed yimin gö ki az näzäwägim dâkî verâ go ki yaûrüm öimd
nazäwägi âriî Sâvikî tnä min xa'^mixäda dt läsär nimmie yâsiâ dt ki öâr märüe yäk gä-
hrail yäk mükail yäk israfil yâgzt dzrail got muhdmmed yimin ze ddki xä fü zäwagi
mäypaze ägär tü bezäwägi Sävä || girdägä az xodane ämanätt xäme ägär tü nazäwägi 8
husni fâlâk bâzenî az hä tärä heranâ dâke göt 'öi oyul nâ yßwnt Sâvâ nâ gö^rii dâva
nânâririî öavâ öi oyul mîrî aliâ mäUxä pure hä zore pârâ wä zore yßznä az tä hezâuâğinim
ägär bä äswätä nâ wä ze hâgâ wa yoqsam wä ze wadra äzitä hezâuâğinim âzîkör uğâyem
yßr ze tä tö aulâde min tunnene badi piânğ zinä xodä te dâiye min muhämmäd yimin got
ki öi anî äv dünyâ dereuine hazär päz sipi därikä || mäyale yägzi yäke lä bd râhî alâmö 10
hâzâr zî yâke az tü zäwagi naxoazim dâke öü ğâm mirî âliâ gö muhdmmed yimin zäwägö
naxoaze mirî âliâ hâte ğâm muhdmmed yemin öi oyul sebebe öte tü zawâğî nâypazi mâU
min pure böS kim ddiıgizi d tezi büke sebeb de fü nazäwägi hâde piânğ zina ypdâ te dâir
yemin öima nazäwägi oyul tü nazäwägi emâgîyâ lâ tâ haldi nâkim dâke got az sid hârâ
wä ~êmagî xä'i ^dvd lä tâ haldi nâkim muhdmmed yemin got kî ö ânî ö [| bavö az râwim 15
suârbim piânğ yjzmâtkârâ hâlinim ze ötâgî sörâke hâdârkövim dâûrî dünyâ bügârim hâttâ
yäkexä bjbînim kî az bezaûağim râbü piânğ yjzmetkârâya hâlânin häriyß gârândâ öolâ ze
itdgî sörâke dsır wä hä âStr gârüd hâttâ bâ hämuqä wä yötâgâ giaûr dâyö lö bü mursâlıâ lâwe
miri mursdlia sâ saf kön vâgirtine a lâ safi horetö koriö mursâl oylu doäzdä sûriî Upaiyâ bü
hâlâya daiye közike pööaî wâ ötteke säwrarii kisandie kâökikâ || da pâSdâ mir muhdmmed âv 20
käöikä di hâr piânğ suarâ suâr bü bärixä bâ Sûndâ fitiland etdga sörâke ğâm have wâ dâke
de bavö az ze tâ tü zawäginaypazim âgâr tuiye min bezäwagini hâre dâstİ hamûqe lä obömursâl
oylu kâökt mursâl öylu zälixd ze mürâ boxoäze ägär tu näxoazi az ze tä tü zaıedğînaxoazim
ägär tä zäwga dim (?) illd käöki mursâl oylü zäUxä gürğüiân güziU hâvi mtri âliâ öäl
suariyß häUnä bdnyä fitiland || öolä hamûqe läsär mursâl oylü paiyâ bün hdttä bä sä 28
rüâ wd sä Sävä mtri' ältä bärixä fitiland sär mursâl oylü ö mursäl oylü tu qa nabî tayßre
mursäl oylu göt az öi zanim tü miväneki mtri âliâ göt allah amnlä az käöki tä gürğütân
güzili zilixä x^^ne doypazime lâıdkî mini hiiye ypdä dâiye min badi piânğ zina bâ nam
drin mir muhdmmed az ki hezduğtnim mursâl oylu göt Itâttâ az nârim bâ käökixä az tü
söze nadim || mursâl oylu hâriyp fitiland közâ wä pâS pârdâ ğdm ^Uyß got Tn 5,- zaliyß 30
ürö (erst so gesprochen, dann »«rö"«) sä rûenâ sä Sävin lä sär minin paiya buiye lawe-
leixä heiye salexä dau piânğ naw/ß drin muhdmmed ydrrixne allah amnlä tä do%oâze
käökä got kt bâvö az nâkim ^dttâ wälateki dÛre tirU x^^dbi lä Ûğa rabe ze âyaekt yoqsam
ze mâl mazâniM wä yoqsam xizmätkariki%a min bä äjdde az nakim ha/rim loalaH yarih
48
38 Ötâgâ sorâkî hûkim hüklçyte yanha mursm, oylü ö qizim ziUxä nâvîmin |[ mäzinä bâöÛk
mâke sozike bâ mâde az bâ mâliki pür yoqsam qalihgikî girân virâ dâhg kim Sâlâ yp/rahie
ze wtda bûwe az tâ nadim kâcki göt ö bâvö az sozâ tâdim âmmâ qalähgi min girân büke
mursâl öylü hâte ğâm mirî aliâ ö mtri âliâriö aze sözî gürğütân güzile zeliyß yßturiö bä
tâ dim lâkin hârî min bârikt girâne mîrî âliâ göt ö mursâl oylu mâU dûnyö püre kişi pö
40 tü âvü nâkir lâkin tu sozi zölixä yßtünö tä dâ min az bä tä dim || itägä söräkö hâttâ
qaragä äaryö bä sözi huğât qä az nä qäöikikim bä (väeki) qalähgi gürğistâne min detirsini
boxoäze da käökatä öie mîrî mursäl ii mîrî äliänü az zä tä doxoäzim cäl häshi ze häshi
selûmü ârah sâd hâStirî ze hâstirî haidâr âyâ-î dâlikî piânğ sâd mî ze mte dhbâs öylü wä
ödl Sürî dâhân wa heüU qateri ze qätirö mördiriö wä qurü pärä priânğ säd ktsä hâs ari
48 kirinâ gürğütâne güziVö ziUyß x^^^ne qalihgä zeUxä hîrii lâği dimine mirî aliâ || ö mursäl
öylü sahi yßtri mir muhdmmed maU dunyö nâtutûSte lâkin az hâtâdim qalähgi gürğütâne
ze sörâke hâttâ hâ âlif sûiyâ wä qaräge qirkä wä gundä giaûr koiye wa mirkä dümhurU
Jidttä hä qaräge dâye dzö bätädim hüğâte dâpî dike sözî ziUxä hamide mâU dünyâ kişi pö
âvil nâkir mîrî âliâ pidnğ suariyß müzdâğt Sândin ötâgâ sorâkî ğâm mir muhdmmed müz-
dägia gö râbe mirî âliâ hâvi- tâ ze tdrâ gürğütân güzile zöliyâ x°-^^n xo'Wif^ mir mu-
80 hâmmed || râhü lâ hasbi suâr bü dârket nâv âsîrâtö zie bâdâryjst öâl hasbî (auch hdspi)
xâlü wä mûyjüs ze häshö sâlÛmü ârah wä öäl Sûri dâhan pidnğ sâd mt zä mte âhbas
oylü sâd hâSdrî ze hâStiri haidâr âyâyî dâlikî wä heüti qätiri ze qätirö merdine väqätänd
piânğ sâd kisâ qurû pârâ hâzâr suâr wa hdzâr zin wä bük wä käöik hä däv u bairäq
haUnä bar'v/ß fitiland bä mtri âliâ sär mursäl öylü deki bukä wine zindxd lä dâstâ hämuqe
85 lä sär mursâl || oylu paiyâ bü ivârî dikin bükâ hannä kin lä päS pärdä gürğütân güzelie
zälixd yßtune däryjstin haUxä dânâ zäUxä hüsnü ğâmâl hâzene zerâf dâreke sälwie öäve
râs buru câtemâ rûöikî sür gulİe muhdmmed öâhge zerâfmiriîfilğâne lâve yûkâ mini karyâde
zemâriüyâ miriî qaläm qerikeyß hä öin sisi gulyâyö sihgiyâ tâyjiki ğâmâdi mmî bdsrrii
âğâmütâne qazatii ütambûlö ölâmâ lâsâr gärändin gfriu sin nävkäle zerâf mmâ qändile
60 föpiyöxä kâvöikî hdnriö \\ zânde sipî x'darî ddanö kefe bd hdnne piöixä bdlmümtne ndnü-
göxä zâre qaitanî x«^^« kibar hdnne kirin süwäda lâ hâspö suâr kirin hânfitilandin ötâgâ
sörâke bâ ddv bd zihyât suâr bd ğertd hä Sânçkâ mazin anine söräkö cdkirin pâS pârdâ
dânî saat lä düdüd nikâh kirin x^didr dânin mir muhdmmed râbe hâre gârdâgî zdUxä mir
muhdmmed göt âriî rabe lâ min halâl- ke Sİrî bâra x'^^i- sävä lûrkâ dârgûsâ 'ömâgî sâ sala
65 kî az hârim ğâm bûkâ yartbâ || dâekâ göt İi oyul nâ xd'vU sâvâ nd narini cava nâ götinî dâva
mâtirse (mdrtisefarq yoq) rabe hâreğâm hûkâyartbâlâ tâ halâl-be Siribdräwä xäwisävd 'ömâgî
sâ sâlâ lâ tâ haldlhe mir muhdmmed öü, ğâm hukd yanbâ ö hûkî diUmin dere dire rü hdlaU
ze mâlö xödö sauqixä dâ wawire övârö övârâtâ bd yßre zdltyd göt diUmin dilikî lâ hawäeU
häzeriö te zerâve minâne gülü raihâneke mine lähäv hâUtu hâfîbd sdr öâve mira tü hâti bd ||
70 x^* mir muhâmmed bä zilixavä kite dmrî xode sä saâfâ bâ Sûndâ lâ qâpî odâ bü Säqa säqt qä-
nâdâ âzrâil dlehi sâlâm de mir muhdmmed az hatim sâr amânâti%a râbe mir muhâmmed hdh kir
ö zaliyß öökiyä dtne az särixä sär ööki tädim qasidifäläkiâzrâil (mära kö?) haUämanäUxä
doxoaze zaUxä göt de mir muhdmmed dünyâ Sirinä dâsU minoxä ze häv mäke mir mu-
78 hämmed göt fâlâk hati amanatixä hä dmrî x^dö mir muhdmmed lä || sär kâba zäUxä
kite xo*"«*« girâne düîmin wi läyändä särixä dâ bü sär kâhâ zälixd ğân da zäHr/ß bäh
kir lä min aliâ göt äe mtrü wäre hdhke mir muhdmmed ze qasidi fälak minät-ke ze yßwe
49
râke zälixd bdh kir gö diUmin dilikî läyändä zâv'i Sâvikî särixä dâ hü sdr kâhi min ğân
dd mîrî âliâ gö de zilîxe tä cikir diUmin diliki wî id häwadä sâvâ gârdâgî tâ rrUr mu¬
hdmmede min âyû dâ mtri aUâ bâvö mir muhâmmed gö wuärin (bûkin) makin hane Siyß
wä ypğâe kin muhdmmed yemin || min ze fdlâki minnât kin wärin hükö min kinga zö 80
hükin vâgârinin bibinin bâ sâr mursâl oylü ginin öikir av cİ yâke zölixä hä särö min kir
hâtin ğûtük yjzmâtkâr nâkirin kinğö zâUyâ zi- kirin ntvi sâvö gö sürgin kin zäUxä gö
âpü mâke vd yâke bd sârimin mâke abake lä mû-ke dârdke dâ hdrâ-ke az yjzmâti qajn-
tâ-kim diUmin dilikî tûnne hâttâ ypdâ awladiki dide minne mirî âliâ gö ö ziUxä düîmin
debi min nâgdrâge aulâdnâ tü b'ıgerî ze \\ aralvya aûzî xä^ki mirî aUâ gö rabin wtnin 85
zäUxä ze pâs pdrdâ bâdârinin hd öölâdâ heqaiiuUnin diUmin kâm
50
Dästam saudah.
Hära lawdndX iûzi ka'ûke rü rifä min bärdidä dthü ämäk ğâfâ hâlkî az humrüm
XdVkä ğâmâli- tä büke kifü safä hâre lawändi tü ba xodiki bülbulö tûiye pmagäxä zä-
sär gerî âdilbİSe râ kî wäre sär g^n yârim ddpä öekî hdr sâl lä ve wdyß dmûSâ minnö
akinğt bü sâlâ hisâl pûr süafâ ze mira id xäHU gö ödrkin hdrrö lawändi min Sâvî öûnî
6 yßwntke dibü \\ dâreke sâlüî lâ hausö mâhü zök öirâ ela sârbü zöjc qumrm i lâ sdr bü
mârîkî râsî lâ gâriâ bü x^^i^^ dğdm lä räyjstt bü köpdkikî rdsî lâ râkâti bü az dezanim
Xäwnita öibû wä dârö sâluö ğâmâlâ tâ -iye wä öirâ öâve tane wä zâye qümriä mâmtkâ tane
wä x^^ dğâm sihgu herâ tâ-iye wä kopâkî râS mdretä yßwnitä ypirähä äqubäte lä däbe
azt düöûemâ bâr fdrâtü dö käöikä qüm diht tü xodä-u tä murâzi minne ämuSä dmmö
10 hûkrâ lä sâr üstte min hatâ SÛrö ğdlitü lä \\ tülmânâ SâûeU lâ dâru paiyâ lâ kânîfâta
âmre lâ bâr yfımâ lâ bâzârî ûrfa diUmin kite sâsâ lâ sân hâzâri düâ haU wä ülâmi
zildi ârâheke kola harre lawändi dâlor dârdi %sqd ödtäne lä gâzü girî zore hâttâ qiamäti
az nâkim tdrkii gülİe sor harre lawändi lä İmü qantäre x^âS qantäre sema dt heSaÜute
bä qönayä kurä lä hambârâ fdrâti boqli bârâğikd xä zir va dabere pozda quid tedä x'*^^'
16 rmkî zâre âf noqûtî zä kâvrî märmare dili || min bä kûlî bâ kadere sihgî ti gdûri qaläm
lâ sâre td dzî kirim Seixtkî saudalä säre tä dzî kirim xogaekî kitâh lä bâra tä âzî kirim
hindtki ze hindîe hâlqu puyßre iâ gârdndim dâr hd dâre hâre lawändi dâlore bâ İmüSd dzî
lâ hâmbâre tü lâ hâmbâre af noqufî zä kävn märmare tä dzi kirim ğütankî kir mirîUder
sâu'ûiî gârândim dâr bâ dâre tâ âzî kirim xogdekî ğâmî hafız hâgi âzı diskinim lâ pisi
20 ğümaafî dox^inim dllâhu âkhâr || dllâhu dkhâr hâre lawändi dewâi wäre wâi bâzâne zärave
rahaneke minrU hawâi öiqdnder âyâlâr bözû hawai hâhün giStd bâlâyfi dâi td dzi kirim
mâdkî zä golö xdlH rahmâi tâ dzi kirmâ hindiki ze hindîe xorasow? degârândim lâ dün¬
yâye tâ âzi kirim lokeki müsila bârî haft ödmbârâ dâ üstüdd mâi tâ âzi kirim seidvâniki
haft tada boğia lâ bözâ bârdâi nâvkdl zdraf kdmbâri âindli kütâiye töpeyi td x«^%o^û'
26 kutâi td dzî kirim seixiki nafâs lä sâr \\ ndmâî ddlor lewändä min dalar hâttâ daûrı
qiamäti rûze mahSere nekdm bûkim târkî öâve râSü hâllek gülte id sör dârdi isqä öätine
lä qäzawe dekime zâre hâre lawändi öiäyi hâli bilindä râ de bâra göcä hâvi tiî târes teiye
öü de sara dqle min cü bâzeni târâ âmre-e-min nâma bd rindia târâ tu wäre minna öayaki
30 îıaft rS«M lä üzün yâiVâ min hügenne hâ ğâni x«»"« hâre \\ lawända min häre lâ laö az
İemim xoâs İemim kdhilike id sâri tauläemä kis nezâne zd lıazârü dosdd yßreU gundî
qantiri sdwûff kis nezâne dzî risqu nâsiba kâ^ıâ hâre lawändi âzi noxoaSim wäre sär min
tü halini yoryâne wäre ğâm min dâsti min sâr hÛnâ sihgî min hänä zä tara ket
51
Dästani. hüsein ayaye zilli.
Lä Spraye arzihane xodane öäl hdzâr mali züld hüsiin bâg zähgü zârinî dum bjiare
dilimin düiki dine lihgi xä ^d ğizma däcf^ne kûrkî samûri vädärädne gärikä ddrdtâ dllâ
ğârikâ kira qûruni ägär hdğî qimât-i-xd dezâne milâ lâ dhele dânav gârmd qa riâminâ
âm hâreni sâr yâüâ zözanâ âyâlâre zillâ hahâvrâ kön dânine bärixä dând yâüa öunâ sâr
zözând qönEyä dau || piânğ rüana öÛnâ hâzâri^ arzihâne dânine lawe Sahi âğâm sädüpiängä 6
suârî id sär Ifusiin âyâ paiyâ debûn gö kam raheina zözâriö hüsiin âyâ han dekir id âyâ¬
lârö zillâ gö wärin âyâlârenü öâl liäzär zär mûrâ ıdnin raheina zözânâ bâ sâhî âğâm dim
âyâlârâ İi husiin bâg dilimâ dine tü zd ktsd-xä raheinike dine yoqsam am bä tärä nârenî
zözâna hüsein âyâ gö makin melâdnin rahiinike ze kisä-xä dinin husiin âyâ gö İi âyâlâr
kisâkî min tûnne ki || rahiin himtne âyâlârâ gö kâöiki âpü-tâ ahmâd bâgî zilifâ yßtün lo
rahdn dtne hdttâ am lıatenî sâr zözânâ hüsein âyâ gö âyâlâr zilifâ x^^n dâsgirttâ minne
rahdnâ zözânâ qâ riâmine sâd ktsä min qalihg dâiye az -İd däwätaxä büküm lâ sâr zöza/na
âyâlârâ İi /tusun âyâ kisik ze mâ târâ nâre sär zözâna hüsein âyâ İi âsîrât melâzinin
zilifâ yßtune rahiin da minin belâ koni-min hä arzu dydlva lâ verâ bemine zilifâ nâzlu
rahmna zözân qâ riâminâ âyâlârâ nâkir pirsâ || husein âyâ qabul nâkir diUmin dtne hüsein 15
âyâ bdrve koni ahmdd bâgi delâztne gö İi âpü dsîrdU gerân dikin zilifâ nâzlü rahiin dinin
âpe husein âyâ gö tü bö âsîrât nâbi milâ dlifa nâzlü dawäta öâl hazar zâr milâ lâ verâ
bemtnâ husein âyâ nâlâdnâ zilifâ ndzlü hâlUnâ bdrve karOr/ß delâzinâ gö wärin âyâlâmü
müSawäräkt dinin ödl hazar mâl hâmî zözânâ zHifâ nâzlü rahiin benine ıdnin öâl kâöiki
wä öâl suârî bâ züifârâ ralıiin dinin || anin öâl suâr wâ öâl ğâriâ rahiin danin dilî min 20
dinâ zilifâ nâzlü öâl ğârivâ öâl suârî birin qönayä Säht âğâm dânin öâl hâzâr mali dllâ
ÖÛnâ sâr zözânâ lâwö sahi âğâm sâd suâriyd hdltînâ lâ kefü zäuqä digânnâ zilifâ ndzlü
lâ qönayä diwinä lawe sâhî âğâm havexärä dugo diU (min) dine zilifâ '^/ßtune dâzgirtia
husein bâgi zâ mârâ vdnâ sâhî âğâm nâlaztnâ dugo oyul âtbâ tü vö pirsâ hätärktne lawe
sâhî âğâm gö hâvü yâ qurSUnikä || lâ mâ yine yâ zilifâ yßfünä ze mera wtne Sâhî âğâm 25
tü öâre mümkin qa nâbîne ö oyul tü Sâhî âğâm râbe hdre sär zözâna ze husiin hâgi boxoäze
rahünâ zözanâ lâwi sâhî âğâm havda hâzâr suariyß heltmä wä öäl wäzirixd hdltine öäl
häghä zär hälfine hdn xä dâiye yaila sär zözanâ qönaryä dau piânğ rüâ lä sär korU husein
bâge pä däUne husiin äyä lä dsirätä g^ân kire qurenü päs Särzi kirin sofrajee g^an dar
anin dilt min dinä lä || sofra husiin bäge Sahi âğdm delazinä gö Jmsiin äyä tu bä min dT 30
ralieinä zözâna ä^ldre zillâ naläztnin da husein ayä zä SahÄ âğâmrâ müSawerake dättne
dugo 'öi Sâhö hârekü bä tärä yplatine silahe bä tärä nüäntne häsbü we kinğü här mâlîne
öäl ^äzär zär ze âyâlârerâ xälättm sär zözan ze zillârâ mülk dine qalihgä zUifa yßtune
lä ğt (ği) demine gö âskâri pure sâri här mâleke yäk piSfi ödhg dine diU käöikä hûkâ zä
T
52
38 tâ nâmine lawe Sâhî âğâm \\ id kâreki suâr kirin ze âğâmrâ didne laım ağam lâ arzi¬
hane sândine sâhî âğâm dugo et oyul diU min debi min hâ târâ göt mârre ypâzgina zilifi
hıusiin âyâ âMrâte azi âğâmim zilifâ nâdöiye dzi detirsim ze min hisline tâyfi sultanî Sahi
âğâm İi oyul tü qoraake âğâr dinâ âskârikâ gırân dtnâ ypznâke girân lâ râö zilifâ dinä
lâ arzihâne pirike hdbü lawö pire âskâr bü ]dre hâte ğâm zilifâ İi zilifâ zâ târâ müzdâ
40 tü dâni lâwe \\ sâhî âğâm gö lâwöe min zâ âskârte bâdârînî zilifâ gö ze murâ bibine seheriki
ıdne hâ diU lâwi tâ ze min hisline ziUfâ delâdne kâyâteke yazmis dikä sâr bä yjme zâ
hıusdn bâge zâhgü zdrinîrâ didne öi husein âyâ zâ dürsâyâ sâhî âğâm min bâdârîne kâyadâ
h,usein lâ sâre yâüâ dâste husein âyâ dibine husein âyâ âyâlâre zillâ säwä zilifâ yßtün
48 dcmt bün gnu dne öäl hâzâr maU dllâ hairâyekâ râs vâgirtin hahâvrâ kön || dânin kâyâtik
sär âdrâ zerâ bâ ürbâmdd düândine âsîrât du dö âsirâtâ behâvrâ kon danîn lâ dorâ arzi-
hâna hün rûnin kâyâtik sândin sâlU âğâmrâ mila bârde rahünâ zözanâ Sahî âğâm gö na¬
lädnim rahiina zözin (zözân) zilifâ yßtunä qä riädnim diUmin dtne öâl hdzâr maU zillâ
lâsâr ağam dawä dânin husein zâhgü zârim lâ tiVyrâfe däayßne za stämbulä pâdüaKî os-
Tmlâ/râ didne wäztre istämbulä sârö hal-ânine lâ qöU osmânli zâ hüdüdi âğâm âskâr töp
80 kir bâ || sär ağamda didne sârÛ sâ sâvâ Ûlü muhârahe dâttnin zilifâ yptün dârU hü gin
u dne bâ ödl ğâriai wä öäl suâri dursayä âğâm dimine dlifa yßtün gö diliM dine postâkî
köyâde zä lyusein äryä deSİne zalim hüsein âyâ zâ vö dursâye min bâdârîne husiin hâge
îıavsid suâr halline hairâyeke kâsku sür vädärädne sür kiSdndin xä ^d qönayä âğâmdâ
delâdne âlâ'i sökmiS kir suâr hande mândin lâ piSü qönäyö zilifâ yßtwm bairag dânin
88 küSt lâwt âğâm bä zora sür \\ dlifd x^^^'n anin Sâhü âğdm girtin xä'rägike girän läsär
dârün diUmin läwi kir h,usein âyâ lä bâzârî arzihâne bairäq vâgirtin dawäta xä-'"' zilifâ
kir dilmin dme suar râ-wûnâ ğiritd sadimdmVöyeki g{rân danme bâ zilifâ yßUmärä taısün
häg mu/raz didine.
m.
31
Hikäyätarii aU gäwände dälika.
Hikayêi mämi alan.
DiUmin läyane bâzârî moyribö bâzârekî pâne lâ sär öâlü öâr qantermane säsudü
Siâstü sâs märdiwanä hafti u dö minârânâ piânğâ u dö ğâmîânâ bâ Sâzdâh koskanâpâzdâh
närdiwänand sâv dahâte idânü drâfâtâne lâ bâzârî moyribö pö debûnd sd herane köre kör
ögârye war wändane wä lâkin sâdu piânği ğindî zâ bötâne dösudüpiânği därähägane dâhatin
diwanö âztzö berâne dügo \\ âzizö diUmin dere dire süwä bü hayâni maqami rmrü (ze din- 8
dârâ wä nâhüm tire) huh qa nâhin dyânânü wayßre dehibözin âyânânü az d heheMm hün
sâ berâne hâriâk hâ sâ yjznâne wä hä öâr däfinane hä Sâzdâh koSkâne hâ täyß zârâne
sârûkü sârâbe zö hârdâne hÛnö kör öğâyö wärwändane dâstiyâ dinin kâökikâ mârâne bide
zurâtekî zinâtâ ğömârâm dztz gö bö diUmini dine sâlâe mini lâ heisUe piânğâne az zawâğö
meriädbixä näwtnim ü layâne || bâzön ğâm âU bârâne saläyß öâlü diidiane düöûnâ ğâm 10
âu bârâne wä sikinin diwanä âU berâne lö âlö dilimini dtne dästiyß dtne kâökikâ mârâ
râhgine âle dugo diU mini debiye az läyäqixä nâbinim kâckike möyribe läyaqixä näwtnim
âlâ dugo diUmini layâne minö xäwriö diye kâcikâ seyJ qoröidanä wä lâkin qiza SİyJ Söyâne
Xodariä toqane sängäqane xodanä ashdhü xO'^^^ne suâr dewin sâdu piânğâ ğindî hötâne
dösüdo piânğâ därähägane kitene nâ koni qöröüianä wä \\ lâkin paiyâ hune läsär düSdgö 16
qöröisianä wä lâkin âyâne dugo Sİyp diUmini debiye am rüniStin lâsâr döSdgö- tâ bâ dmrî
xodö diUmin debi tûye sen hûki öğâyi aU herâ lâ bâzârî möyribe wä lâkin sİyJ Uhö diU¬
mini dtne kâökikâ mine hiye menâsibe hâzâri: moyribö nâmnirn dugo dekü dqülyä gisteni
golün qahûle âli berâne diUmin dine gö Sora wâ besewnnim diUmin debiye râ täbdtle bä
dâsU xodeye ğârâ he harâme sözdxd nâdâyâ \\ kisî diUmini dine hä âmrâ xodeî ze konî 20
«eX bddâr ddyßne bâ sängaqä obe arabana dâv bâzârî mo^hö digânnin anin kûsku fyığrâ
dânin nâhâ mâ nâhâ rüe nâhâ saätä näh ddqiqa X'^dä muräze wan bä aulädiki dikä öäve
râs hurû doyâne sâmâl qaitane ze nâzirâ ' kirine Sazda kûskâ dânine pisi sâ kitabe yâkâ
âyânâne yâkâ olumâne wä lâkin yâgzî yâsinâne sitârâ ruhî alâme nâv dânine sırin mâmi âlâne
lâwî âlîpâSâne dâlâlö dâ-ü âpâm saugûlie \\ sixe qorösiane hâşâ sâdupiânği suârîğindie hötâne 28
nâzirö dusûdü piânğâ dârâbâgâne xodane qärsi zârâne virâ dewen kâlâe tunğinî id bani
Ûha sârdâ bârda Sirûko sârâbe zârâne dâhindd hozî rawäne lâsâr dâstâ târî döyane lä sâtû
bâzâre liär kävriki kâlâyî histü öâr zârâne saläxä lä doäzdäh hurdö qolaqäxä göhari zä-
râriâ hau kir topî kûrkî iawisi tâziânâ lâ hâzâri miöyribe htalâle dâ-ü bavâne sala kete
laftane dâûrî kete dâûrî || haütâm virâ dewin sâ qizin horiand paiya bün lä kaniâ kaûr 30
ke,sârâ nâvi xoähga mddn qdmär dllâh nâvö yâ horetö Sdmd qäläm yâ bâöuk äSqulbaye
yâ mddn lEilâ gozâ dimiye yâ hörM aqil dana döneye wä yâ bâöuk elimdarS döniye wä
lâkin xd<^â mâzân gö dOîmini dtne yjlöûkânö (auch yjjükâriö) posU periâ heyjnin lä hin
54
dârâ sâlüö hön dinin yphârdin haûzî sînâne âve lä binîe qainädä herednin wä lâkin hdlkiSin
36 sdr dârö gûlâ bâröfkin diUmini layâne xodhgd \\ bâöuk nâkile haûzî sinânâ diUminî layâne
wä lâkin xoâ bâöÛk bäläxä dâye hürdü xo^ene hüsnü ğâmâlâ vân dadâne dârö gülâne
Xoä bâöÛk gö bâğtriö diUmiriî debiye wä lâkin rind hänä âğâbâ lâ düneye xoâ min mâke
mâledne vö Sorö mäSäwnne diUmiriî debie dü rind hâna lâ düniye dzü tâvd dehârin demiz-
gtne diUmım läyane xoâ bäöuk ketâ gümane top kir postt penana xod dilimin dehie bd-
40 midâ (hâmâdâ) posU pirîând mâ resud mâke id rü dûnö xoâ bdöûk gö || diUminî dim. az
nahä nöfÛsi âzmâriî h,aftâ dinim sä kitabe sînâne lä ârde yJnim az aömis kim hazarü yak
ismi hoyßinim âza hihgö tâvd hûrdö rindâ bâdârînim hâ hazar yruS beğeridnim wâ lâkin
hsürdö ypâ mazin gö layâne gö tu hâmâdâ posti perîâne vd rinda lâ dmiö dewin yâk mâmî
âlâne läwö âl päSäne yägzi zinâ zindâne qizä Säht âzimâ ypdhga mir âlâne dutmâmâ hasan
45 öâkö qaratarztne dutmâmâ qömd häkü nadlät ğözirâ hötâne xoâ bdöÛk gö || dilimini debiye
râbe tü line tâxUpiriâ lâ maqämi suwä tü bâzö hugra mâmiye tü dtne nâvbârâ minü mâmö
pârdâ zâsürâ mâ öâvikî lixe bâzenü ğâmâle min dile dilimini dtne höndûri miriî bâ kûU
haberine layâne layâne sâve lâ ntvi sâvâne saate lä öarâne daqtqa lâ sâzdâne dibü gurâ
güre hârianü mâlâikâne paiyâ bün lâ hoğrâ mâmî âlâne tir nâbü hûsnu ğâmâlâ mâmî
âlâne râ bün lentstitı tayß pöriâne dikin bâzön bâzâre ğözİrâ bötâne dikin hîwtnin dnâ \\
50 zindâne diU mini debiye bülbül do^/ßtne lä haûÂu haiyâti zinâye diUmin dehee qaraqöl zinâ
hdrdâye ypweye zin hâlânin sdr tâyfi pirîâne dâv gärändin hoğrâ mâmî âlâne mâm lâ
gül baqöasî nâv âyânâ bü waqit hü mâğalâ övârö mâm hâte hüğrdye sitârî rûb'i alâmö
minâne fânûsike hüğrâne zinâ tânö gö yâ mdrÛ diUmiriî debiye yßre Sâvâ ntvi sâvö tü dü-
kuU qäpi hâramte min dile az nâhâ gâd dinim hasan öäkö pismâmîyâ min dike âe tâ
55 heSäwüttne bâ ârî xodäye \\ wâ lakin mâmö gö lâ dnî diU miriî dehi az mâmî âlânim
sâlâ- e -min lä doäzdane hä hdrâmî mdsnakim lä İl qizîe xälkane zinâ rabü piıye halkisiâ
nâv öâvi h,üğrâye dâv dâ qölhî târâfî qirtnî dânî lâ oimâyö gâzîâ zinö hü gâzikâ ze deriwa
nüh (nöb) hate mâmî âlâne hdlküiâ qönayä bä gâziâ siftârâ ypalü hâvi ze insânâ nâge
ârde wä lâkin ztne gö diUmiriî debiye hüğraemin hâzâri ğezîriye ziriö gö diUminî dtne zin-
60 ğirâ zârâ dâdûr bâzârî gezîrii öärx kinns || sâri zinğirâ anîn hoğrâ ztne sikine mâmö gö
ziriö dıUmini dehe bülbül doyßOie lâ dârî güleye hâse hâzirâ Saitân bâ zinâ kâniyâ pö kiti
vödâriye mâm paiyâ bü lâ höğrâye hadi hidi hâte ğâm zîniye 'kaba dâiye sâr kâba zîniye
dâst pikirin hânâkö döniye mühür bâhâv güârih Sâv bâ ntvi Sâvö sür hamİU dânine nâv
beräxä nÛnî (nöriö) yjiâ berâ diUmiriî dehi hü gûrâ gûrâ malâ^İkâ lä qönäyö mâmiye sâvâ
65 riivi Sâvö qaraqölö driö mâmö hârdâne x'^^wey« zin hâlânin || dânâ sâr täyßpöriana Sâv
lâ ntvî Sâveye zin düâ birine sünâye wä lâkin mâm râbü piye mâskir zîn tûnne ze ypwiye
zer hü hü portoqale sâr dukâriî bd öârtikâ liy^e x^n tö niye mâme gö dllâ âv d bü lâ
düniye dv isi horiâ bü âv İsi pirîâ hü lâ düniye wä lâkin mâm râ hü piiye bädäryjstin
nâv âyânâ bâzârî moyrib tele mâm suâr kirin lâ hozî rawäne lâ düniye dikin bâddryjnin
70 gül haqödsi hügârinin sör ântye mâme gö layâne dârdi miriî girâne || hâr sâri min qulaqûli
Xogä müane lâ bâr nihgî min tdqßräqö tavrânü berâne lä öavî min kifâsâhÛrCö äyß gorü-
Gûıâne diUmin dine höndûri min kulu hähänne hülbulâ säsudü Sidstü SeS dUd doyßine lâ
dan gulö diUmin dine sâdü piânğd ğindî bötâne bâdârttnin mâme beSäwnnin mârriö lixä
danine diUminî debiye mâm dikâ hâdârö ze bâzârî ğâztrâ bötâne virâ dewen kozaxä hartre
75 ü mal)âlla pidnt zinğirâ zârrâ dddorâ sarürâ ğâdrâ bötame öärx kirme sâri hoğrâ || zim
55
sikimn diUmin läyane mäm bâdârket dyânü ölâmâne ddvî da ğâztrâ hötâne ÛSema ztnâ zin¬
dâne diUmin dehe mâm suâr hü lâ düni kete sopa ziriö diUmin dine sâdupiânğâ suârîpi
kette mâme bâ sûvâ qau'ütändie herâ girmsine dâiye diUminî dehie hozî rawan rä bü ze
ardiye kete Sopa zîniye mâmö lâ wäyfeke paiyâ bü lä sär kante lä maqämi rUv-rü sikirit
läsär doäzdä rikaäti nimiye mäme selaf da lä pte raste yjzir âVöM sälam girt säläfä mâ¬
meye gö II mämö dilimini dtne muräze kü tu kett piiye mfrä büäwrtne märriS virä na- 80
Säwnne diUmin debiye mâm rabü piiye yJzir dlehi säläm mütä leyjst lä qölûngö diUmin
debie xodä dtne mala bävi hâkâkûrî sübhâriî lä dönii mäm kite xdi'i^êye xodä dtne mâla
qumd häkü dikä diläztne qirini lä periä dättne suäriki teye az näzänim ze mirä USäwrtne
pöria gö häkö diUmiriî debiye layâne vâi kö teye mâme âlâne xodane qärsi zârâna bâSt
sâdupiânği ğindî hötâne nâzirö dösudü piânği dârâbâgâne dilimin debiye lâ || x^iU Sâvdbâ 86
dâstî höriâ ztnu mâmeva mîvânö sâveye dilimin dehi mâm keiıe pö zîniye gâvö d wäre lä
maqämi nivrü kaniâ ğâzırâ diUmin dine xodä mâla qumsi häkü biSdutİne gâzî lä yßökäxä
ztriö dättne ypdhğö tûyâ büke hexcmeltne siudo pSkovâ (pükövâ) lâ sihgî befiltine izhare
lâ särixä ıdne tü bâzö sâr kânıö sâlö tü mâmö düsürmiS ki ze mürâ ıdriî diUmin debiye
mârrn hate sâr kâniö tasik âv ypdsU ze zîniye zinö ze rüeyd gün || ziye mdniö gö hö 90
âdâm diUmin dine tü nd dâzgirtia miri. tü rü^d ze min diftiUnî ziriö gö mâmü diUmirU
debiye tü säwä öi (sewt öe hepisi bir) kiU rdye nd säwä min liild gözdye mâmö gö diU¬
mirU dine tü izhâre sâr öâvâ haline câviki liyjnim az dezânim ziriö bäcä hawätne diUminî
dtne nâvbârâ sihgi zinâ zindan kutâîne säsudü dâstu Ses Vöyjstine ddqäxd sdmâmne mûhrâ
sultân suleimân id hortö dânine diUmin debie âf dâlâ dike mârriö düsürmü-ke ze riye tu
wäre II İSİ ypdiye hasan öäkö qaratarzin bâdârket bâzerî ğâzîrâye hâlene äw quseye öâv 95
lökitin mâme zîniye bârdan sâri hâspâ lâ colöye dahâtine ğâm mdmiye diUmin dine hasan
öâkö qaratardnvd dikin delâztnin vö dile ze ğdm mâme deqautinin hârsö herâ sidqe safine
dâv dânâ ğâztrâ râhgine paiyâ hün lâ odâ qaratarztne narin öâve mâme id sitUyßne kitene
Xdlä noypâSe dânine qaratarzin gö berâö diUmin dine tü särixä lä vi dösäge häUne herai ||
tä sünâ tä särixä dtne mäme gö diUmiriî läyane därdi mini giräne lä bär sârî min qula 100
qulä ypğânâ wä m,üllâna dârdi min âyf göristänäne az fadi dikim ze vö härsö beräne
dârdi min ddrdi delâne az kitemd pö sopä ztnâ zindâne qaratarzin gö dilimini: debiye tü
öiqdsî yarâbî kifî dösige mirine girtinu bârdan bä däst berâi td lä düneye qaratarzin râhü
pö düöû ğdm zîniye zîn râdebû piye pümâm diUmiriî layâne tü dindârî harita gırânâ az
bätädim || yjh-î xä hârâ sä lökâne gö nâhe dutmâm hârî min ^/ipds nâhe lä bâzârî ğâztrâ 105
hotan qaratarzin gö diUmiriî debiye az nâtmâ harâü bâzârî ğâzîriye dilimin dtne hatim so-
rekî ze tâ haltnim ztnö gö dilimin layâne ägär qumsi bâkvrâye kö az bûmrüm dÊriğâriâzöi
min nâUne hâzâri ğâztrâ bötâne x^*'" zinî nâ qumd hâkoye pismâmö gö mâmî âlâne suârö
hozî rawäne xodane qärsi zârâne hâsa sâdupiânği ğindî hötâne nâzerö düsûdu pridnği dârâ-
hdgâna || gö tü dezârU pümâmü diUmin debiye girtinü hârdânü bâ dâsU wä min dild hd 110
dâstî wä lâ dûnö qaratarzin gö layâne tü kâram ke râbe bâzö x^ne hâshâna tü hâUne ötnd
sâr dâstâne az hidnim suârî hozî rawäne tu yßrä hüwine kifü zauqane qaratarzin hâte
ğâm mäme berâne berâö diUmiriî dtne kâram ke râbe timârâ hozî rawäne bä dästixä hüwtne
diUminî debiye mäm öü ğâm zîniye kâhâ dârU sâr kâbiye dâstîpi kir hânâki düniye tahââU
ndkete ğând qumsi bdkÛ || diUmiriî dine qumsi hdkÛ qirini lä perîâ dâtine zinü mämä gö 118
(kö) dâye diUmin debiye pirö kitene riye hâlene nâv bâzârî ğözîrdye zin u mâm dtn lä
I*
56
höğrâye hâlene ğâm qumsi häkü nadläU ğâzîriye qumsi häkü râbü piiye dehâte ğâm herake
zinöye mîr âlâye bâ tane gö mtrü hândd sürötâ hadrü diUmin debie tu kâram ke râbe piiye
ke am hârnî âwö quseye lä öölâ ğâzîriye gâzî dânine lâ mâmiye lıasân öâkö qaratarzin
120 hâlene ödiye mâm menât kir zâ mir || âlâye bâ tane mir âlaî bâ qumd bäküva hasan öakö
qaratärzinvd öÛnâ âwö qüsi ztn dahâte ğâm mamiye lâ hâkö dyân hü lâ äwiyefitilin hatene
ödiye zîni gö mâmö hât mir âlâye hâtâne mâmö gö dnî rabe dâ pâs hau/ranî mikeve lâ
düniye layâne layâne mir sâlâf dâ lâ mâmö râ nâbü piiye qumsi bdkÛ gö diUmirU dine tü
filğânâ qahwä bükâltne filğânâ ğümââti bügddne yâ mâmi lä hortd maidâni dine mârris
125 giräge mâ haline sitti yßtün dikâ delâztne dö lawexä hänä qirinü || Vö dättne hâre
filğânâ apö wä mâmö hörtâ maidâne hâUnin kärämke bärve äpäyß märtiö hidnin fil¬
ğâne lä hâr yßleyß mir âlâi lä ârde yßne hasän öäkö dikä diläztne sâmö zäraf
dikdne areki bärä hogrö didä diSäuttne diU min debiye mir rä nähü da imdädte riobe
hâte qaratardne dtne qirini sitti yßtwriö dättne tü gäzte lä berayexd lä mir dtne hâte im¬
dada tä am ztnö ze päs mämö hddärini gö nâte imdada tä ğâne tä zä ğânö märris nä sirin-
130 täre sitti yßtün digri dilöbtne || gâzîö lä berayeyß mir dättne mir râbü täe imdâdâ qumd
häkü girt hä pösiye diU min säwüfi pö sitU xdlu,fU ztn bädäryjstin Se gäm mämiye da
pängdrärä bärdane Iföğriye li kete haleye mtrü mdmivâ listin hä dâmâye mâm hâre mir
giran kir lä ödiye xodä dine mâla qumsi hâkoye lâ düniye gö mâmü diU miriî debiye mîr
id sünâ yflzûretâ h,iğâb-ke ziye öi girân kir lâ ödiye mâma dalryâ Sâs kir dâ nâr id ödiye
138 mîr dikä diläztne bârî girdn bd sdr mämi däyßne || mdmü dilimini debie tü bd öe zapdebî
lâ duriöi gö az bd qaidü zinğirâ zäpdewim lä bâzârî ğâzîriye diUmiriî dine mâm zdnğtrü
qaidawä deqattne gö mâmü diUmin debie wäre doyrü bûwö lä düniye härin hoöi hozî rawan zö
bukin winin picîâ midâ dinin qumsi hâkÛ dikâ dilâdne gûrzük böö tine dâ picî mâmİdS
dâtine mâmö davine zindane qumsi bdkÛ dikâ diläztne qirini ztnö dättne siudo piSkovâ sihgî
140 bfilttne ziriî td sär zindâne düktne zirii bârda girt u || Sine hâsterik ztriö dehâre lä öâvi
mâme dekive mâm zi dâr tinin diUmin debie mâm bädarxistin ze zindâne (dâhine) sâr
darî bönâfSeye rawâ kirin qdlbi tarie diUminî dine ztne bârda g{nu sine Soru misawere
beräixä dättne go mirö diUmin dehi bülbül doypıtne darî gülâye süwäda lä maqämi ntv
rü dzâ humrüm lâ duriöe x'dru guriö lâ sü tiye lä düneye tuiye pütâemin hidipisfâ mâmiye
148 rûke ze roiye idü ârafatâ hün listin hä ğirttd darİki lâ tirhâ mine mâmö || yßnin âgâr
puta mâ kö hâhâv dâye dûrCö ze wärä dimine diUmin dehi ztriö mir id hâzâri gädrm/e dn
Urin ğâm mämiye wä lâkin rûke ze roiye xodeye mir Ust bä ğirîteye ğiritik lİyJst iirha
zîniye dtlmim debee hûrdö hÛna dö gûlâ sarilmü hûnâ lä weye mir gdlât bârâdân qumd
boku lä düniye ze sârî kirin lä düniye dne hâriSîn sdr zîniye mâniöye ğdllad hatene din-
150 dârâ x'^da dine mâla rÛKö qumd bdkÛ lâ düniye hü qard öâlikö bazda liorfö j| murâzi
mâmö wä driö nâkir piye inâ liUâh.
57
Zämbil feros.
Düîmin dine laukt ğindi dü zâmhilâ lâhâv ttne « öârsü hâzârâ digânne gül yßtun
lä zor dewtne aqil öü sauda dimine » laûkö tü kâram -ke hâlkiSe zore tü bâlöze hiböze »
hahâî zâmhilâ tü hibeze kü az hâtâdim dö zâre sare « âmân gül yßtun az töbâdârim m
âyâla yûsüf lâ mâle lä bär däsU xä^^ ğâhârim a ze x'^'^f^ illâhi az nekânim laukâ
ğindi laukâ \\ dbbâsd bâr tana kurdukü kirâse « âmdn gül yßtun az tohädarim töbadarö 5
XO^S'e ğâhârim a ze x°''^f'^ illâhi az nekânim lö lawö lâım kinikö lâbâr tâqî ky,rdukü
tü kâram ke wäre qurnukü tü mütâ dlfü mâmike a wä lâkin az töbâdârim gul yßtwn toha-
dârö yßlqö sâtârim « ze bâr dâsti x^^3* z&rö nikânim âyâla yusuf lâ mâle a yßtüriä hdläbe
morî Söyûl nâhin kutikü hä zari a tü käräm-ke diUmırU dtne tu wäre qönaryä mire tü
växoe hä Sivâ mire tü mütä zilfü hanre || a lâ tâ halâle lâ mir harâme a gül yßtim az lo
töhadârim tobadârö xâ^9} yafârim s gül yßturiö gö düiminî dine bülbül lä darı güle do¬
yßine a tü käräm-ke wäre hüğrânâ zore ze târâ siudödö pükovâ hepiSkİvim e öifUmâmıkâ
bedârînim ddsfî laûkî ğindî lâ sär dinim ^s tü ze xdi'ä zönâtâ doriö (dûnö) biwtnî hazar
rdhmö lâ häsUö bâvd-min wtnî a aman gül yßtun az töhadârim az töbadarö yßlqögabarim
âyâVâ yusuf id mâle âv yßtune pür beze gül yßtun || yäke särxöSö « gül x'^^n az tohä- 15
dârim tohâdarö xd^9} sâtârim ze yflûfâ illâhi nikânim a
IV.
Hikâyâi hafiz.
ZämhU feros.
Nä min mâle nä min hâle nâkö xo?<«Ae nâkö x«^« » hûsriî tâ yusûf lä male zämhtl
feröS zämhdä ttne a sihgû bâzarâ digânne gül x^Uin lä zor deline aqel öü sauda demine «
zâmhil feroS laukd därwtse kâram- ke tü wäre ptsö a zâmbilferös laukâfaqträ tü rÛne lâsâr
5 döSdgö mire c pö växoe qalûne mire muti züfü hanre e gül x«fe« az töhadârim || toha-
dâre hö qararim faqtre rdbî ğâhârim a yßturU pur lä anî tu sâkrâ tâlvd sîri tu Vâİqö lâwe
mtri: a zâmhil feroS laukâ kenike bd abâe kür dike tu wäre rûne qangûhe « bä tâ dim züfü
mâmike a yßtuni qerik bä morî is nahe kutâkü hâ zorî a x^Hfäe min roht lâ zari x^Ä«"
we Vö hürmâti ârt sor bâ bâdânö keU e az dûnım ze wî yjzmâtî nä min mâle nâ min hâle
10 husriö tâ yusûf lâ male e hün hûkin bilâztnin qazikî bâcÛk wdrtnin || pirinğike Ukdlinin
rünîmâld bükavilinin a lauki biröte âqâl tünniye tir bûkin aqil wärtnin a gül yßtun az töha¬
dârim töbadârî bö qararim faqtre yßlqiğâhârim s tu wäre sär maslahâte Söyûl büke xdberäte
tde âlâ riâhî sâhîqudräti a gül yßtun az töhadârim töbadârî böqararim « zâmbilferös laukâ
faqträ td hâvim toqu zdnğire a haft sâlâ hûkim yâsire a td öekim ikdpesi zindâne a nâ mın
15 mâle nâ min hâle Tfûsni tâ yusuf lâ mâle e gül x^tun az töhadârim töhadâri || x^^î* ğâ¬
hârim a lawûk läwukö berävd dästtxä bâ dästä midä kö am hârpıî baqöi rahânu sewä a
tu rawüse hurdu Idvä Id mahhûhî az töhadârim töbadârî höqararim » ze rdbî lä zor nikânim az
ditirdm wahid âl qahär zâlimi az töhadârim tohadâre x^^^i ğâhârim lâ-ûk läwuke kinike tu
wäre xdbäti qurgike tävdä zilfu mâmike zâlim az töhadârim dindâre lauki qaharim ze xß^f/ä
20 xodä nikânim dâbödos däbödos zâmhil feros nihî muhämmäd x'i^(lO'Pos am bûkin || qüä
laukâ zâmbİlferoS hii zâlim az töhadârim hâr dâstö wahid âl qaharim zâmhil feroS lauki
kenike hä dârpü kurdûke xd wäre bide qongûke dâstâ tâ dim zilf u mâmûke âz töbâdârim
güh/ßtUrU tohâdarö bâr dâstö wdhid âl qaharim x»«/^ rdhixa nawerim zämbtl ferÛS laukâ
därwtSe käräm büke wtne pise ze xd hûke kinğâ qerise lä tâ kim qûtriî qumase kârâm-ke
wäre pİSe gülxatun az tohädarim töbadârî râhî ğâhârim â zâlimi az töhadârim td rühâ
25 min anî bâr hâlakî topa || sultân mûrâd lâ qulä hürdü öâvâ keU tirâ seidi waqds horjâ
nave kiU hii zâlim az foba dârim zâmhil feroS lâukâ dâlale nâ min mâle nâ (min) mäwale
nä ârzü nä âyâle hüsna yüsûf nd lâ mâle zârü biröine lä mâle hd zâlime az töhadârim
bâr dasfö yßlixjü ğâhârim x'^'^f^ rdhUr/fi näwerim zämbtl feroS laukâ ğindiye öâdike sâlâke
dârî öârSu hâzâri gârdndi gül x^^n lä här ğte devine aqil düöû sauda demine rü}, düöÛ
30 qälih demine gül xâtun dâhgiki ğâriâ dikâ qirî || bâ yâkö läwukö zämhtl feroS girttye lâ
hâmbâri gül yßturis däwestiaye gül yßtune dang lâ ğâriâ kir qiri kärämke laukâ zämbtl
feroSrä bükäHne rune mâl gte Vö hüqalemne lä pisiä laukä zämhtl feroS dtne hâlkî Uröiwä
aqil wäre sänye laukä zämhtl feros laukâ Uhnâze tu wäre peSe bä tâ dim mMu mäwale
59
Äe zâlim az töbâdârim bä dästi wdhid dl qdharim zämhtl feroz laukâ ğindiye ban kin
mahhühi softe hilâ wäre qdsrä zore haqqa sdldkâ hûwe az yßtUrU || töhadârim bä dâstö 35
wahid dl qaharim sitttye az töhadârim tobadâri bö qararim ze x'^^fä rähhiyß az nekânim
lä hdmbäri gül yßturiö däwestia dâstiyâ bide sâr dâstö gül yßturU yßtUnä hälähä morî
söyûl nâhin hâ köteku bä zorîgül yßtun âz töhadârim hâ dâstö yßliqi ğâhârim laukâ zâmhil
ferös laukâ ğindiye ğârtâ hd pî girfiye bd sâr qäsrämtre räwan zore kettye pölûk pölûkmü y߬
türiä zâr lâ anî yßfuriä tiqtiq keniye laukä zämbtl ferÛS misin ahtâze ze || gül yßtune xoc^sttys 40
gül xdtûne dähg lä ğâne kirtye heiU laukâ bilmâz am pâvdâ hûkenî yantye yßtüriä lä im harn
öâvö digri wt dar kavâni laukâ zämbilferoS misine abtâzö hälgirttye ahtâzik tâzi giriiye dtUye
az töhadârim bâr dästi wahid al qaharim kâlâ mtri rdıcan öâl gâz kÛre bâr zür nedye gö
kiri bâr dr nertye dâg^tye ^.ûrdu câveya grâdâye xä sâr kâlâ mire räwan wärkirie
rahhie min ämr kir ğâhrâ'il hä pte laukâ zâmhil fros pî \\ girttye hâ sâre ârde nârmûk 45
dântye gül yßturiö mahhûbî lâ zor dedtye bâ hürdü öavâ dâgiriye bâ hürdü dâstâ läxä
Xisttye läsär kâlâ mire räwan kettye öü sd-kiriye misini abtâzâ bi xoddî mahbûhö dâhg
lâ ğârie kir qinye cfâpû girtte miftâh ânî gül yßtune mahbûbî âkâzâ dastxä kirie mâl bä
mâl gärte hâzir hâ bâzir tdvdâye mâla laukâ zâmhil ferûs didtye qäpu taqtäq kutâye dnâ
laukä zâmbilferös qâpû vâkiriye yßtüriä hälähä morî hağâğiki lâ sûnö || hdğia maye dnâ 50
laukâ zämbtl feros ğilü dösäge zerâ dântye gül yßtunö lâ sâr ğilU dösâgâ rünüfiye övârâ
xodä dahâtî Sâv hâ nivî kettye laukâ zämbtl feros ze därwa hawiye taqtdq qöpi yjstie mâh-
hühe dilhäre az tohädarim töbadârî höqararim ze X'^^f''' i'âhhî zorî az nikânim gül yßturiö
bä pte laukä zämbtl feroS girttye da kälikaxadä rünisttye kenu hdnek pö kirtye gül yßtün
az tohädarim töbadârî rdhhi ğâbârim ze x«'^^ yßlqi sâtârim || heiyâ rabW l âlâmın urö 55
haß rûene az nâöüm sär ğie vi iksigö bâlkim vö iksige talih kiriye laukâ zâmUlferÛS râbü
Sar T},urdü kâhâ rünistiye däst âvûie nihgö gül yßturiö hâlântyö laukâ zämbtl ferÛS remye
eyâ rdbbî' I âlâmın tü min harami nâıvî sdr maslahata yßtUrii laukä zämbil ferÛs remye
gül xâtün vö dekette piye laukâ zâmhil feros süıvâ meta dûnö kes/ diıcâ ahtâzik tâzâ girttye
laukä zâmbilferûs sâr pi râste silaf || vâ-daye sâkir gül yßturiö sär pî raste däwestiaye ä 60
gül xdtun az töba dârim hä dâstö wahid âl qaharim ze x^"f^ rabhixä az nikânim ägär
gähinnemä pö mä tiye hö gül x^tun hö rnahbubö hö zâlim topä sultan murâd lä qöf ked
tträ sildi waqds horetä nävi kett malıbûbö hö gül xatiin az durum ze wö maslahâtö hâse
mäke wö hikäyäti zämbil ferös lauke âbbâse hä dârpü kirâse hö lä-uko tu ze wevä hâU
min lä tä dikire nâse bär dâstö min \\ nâbi xdlase laukâ zâmbilferös tazi höretâ dâSteedd 65
revtye gül x^lt'n az töhadârim ze dâstö loâhid âl qaharim ze x^'^f^ rabhixä az nekânim
laukâ zâmhil ßos däwestiaye lä dâstö laukâ zämbil feros gül ^/ßturü kira qiriye lâ widere
lä adäbäxd däwestiaye laukä zämbil ferus lä bär robi alämö giriâye dö rekaat nimt kinye
rohVl aldmin dilâke laukä zämbtl feroS qabul kirie robi'l alämin ğâhrâ'il dleht sâlâm rühi
vn tdsitm Mrie gül x^^n heiyâ ruhi' I aldmin \\ Sükûr di hamdillaht laukâ zämhü feroS 70
id bêndd min däwestiaye gül x^Uin mahbûhe ze ği hasdâye rülie lâukâ zämhtl froS tâvdâ
sakinye Idukd zdmbil frÛS tdsitm bÛye heiyâ ruhî' I âlâmîn tâ öâ sârî min iksige kirte bä
İ,urdü dâstâ lâ xä yjs^ bâ hürdü öâvâ gül yßtune dâ dâgidye tâ öâ sârîmin eksiğe xâlke
kinye tu rûliö minze tâslim hûke robi'l âlâmîn tâsltm kir.
n.
Hikäyäti ömar ihn äU kosä.
Hikäyäti ibrahim pasa lâfzı zaza.
Hä zämariddä ibrähtm paSä äst bi pâsâe müiri bi misirö vdğiâ mämläkdff zapt hu-
hä/rö padsä püro âmâ bä yadäh wä aziriö nâi öiöuö az pädiSah wem pâsâini äst bî nâma
ği hıâfiz pâsâ bî âmri di kdrd wâ sö bä sär hqfiz pâsâ dskârîyp top kârd d hd sdr Sî
bä niztbä ördt wuğâ qurmü kärda ördiâ ibrahim pâsâ âmâ bä muzârdd rohâ beharî(?)
5 yßbä/ri rösü ibrahim || pâsâ elöteyß röSit hü ördiâ hafiz pâsâi miyân . . . tayjäfyß qurmiS
kärdö wä kî hafizdä x'ddäyßdä kifu zauqdä dero ibrahim pâsâ ämr kärd bä ardiayß
hd/rkäsi hazir bäin hä silähöyorö äzö ämsö bädt bä ordiâ hqfiz pâsâi ibrahtm
päSä ämri Umhasiä kärd wä härkäs tähurayß tämhih bûkârd äskär härkäs öädiräyßdä
10 .... agäftrU fänär ağâvüUnâ täpiä pasö saät päödä ardri ant 6â ordiâ || Jßfiz pâSâi
fâlbûkî x^^ärä Tıâfiz pâSâi öidrä öiniä dyâ täpiä ibrahim pâSâ basxûn dâ bä 'Ifâfiz pâSai
topu tüvâhgi haşlamış kârdU bç muhârabâ âSdû sdât pdğ 'hâttâ sahâhırâ ibrahim pâSâ yalib
ht ordiâ hafiz pâSâ bozulmü bî wä ntmâ küfî wä ntmdzi yâdr kârdi bî öiqa arzaq ğebel-
yßne äst bî zapt kdrdt i,âfiz pâsâ firar kârd Si bä stambûl pâdsâh püro âmâ hâ yadâb
wâ min tä redfö tü mirö âi bûgârö tö ördiâ bâtirmis kârd td âmâi bâ mâ sâ/rdd âyâ
15 tapiä ibrahtm || pâSâ ördimyß grötâ sî bä müir.
Anliang.
Zâzâ-tTbersetzımg der Erzählungen y>Dünya güzele«.
und y>Yusib âzîz« nebst kürzeren Erzählungen und
Sätzen in B^bä-Kurdisch, Lölö-Kurdisch und Zäzt,
in Transskription.
Übersetzung der Erzählungen -^Brnya güzeh«- und fYusiJib dziz«- aus
dem Kurmânğî ins Zäzä.
(Notiz des Übersetzers, omar ihn aU, kosä, genannt x«^> über sich selbst, in
Kurman^ :
xâlâ âSirât zäzä.
Azî ze oimayä kosanim wälateemin hârö öermûye pasä rizqu nas& hä dmri yßde öü
az hatim Sami Särtf lä mahidllä saliJdyye rudanimä sâlâ min J/âftu heüti.)
Hikäyäti dünya güzele fî lâfzî zäzä.
"Wdyfe veröde köliöi äst ht dü lägekiyß genindayß mä'indayße p,râ äste hi fuqarie hi
här röğ da (auch dd) Sâlâge költeyp ardin hä dü yrusih rotih, pöi gâöinmü hte roğe
mğinâ Sî bä köUâ dârö binde tairâ pârâ sî hâ hârûne akindoyß di ak wäddrt âmâ bä ke
bâr hä öârSu || yahudt wä nd âkî hâ mide wd az nddâna yahudt wâ dzo sah yrus bä todî 6
wâ fü bä min hüwärii wä dzo di'i sâi yruS bâ todî ânğinâ wa tü bd mın hüwânî nihâyât
pdğsâi yrus bä todî köliöi auna wâ â ke rasta bta hidö wâ ka bide pârâ pâğ sâi yms dâ
hiğe örd âmâ yßrö xäi'6 ^drd sabahrâ Sî hâ hârûriâ âke âke ânğinâ di âk grot ârd dâ
bä yahudî bä pâğ sâi yruS hâr röö (auch röğ) akindoyß ârdi pdğsâi yrus daü öând roği
ğeniâkd bârd yahudirö pâğ sâi yrus dâi ö âmin yahûdi bâ ğeniâka || meSäwreyß kärd wâ 10
mârdito wä Sorö hârûriâ teiri âkö ki kânü haruna aidâ bire hûköle hadö kise dânâ bâ tdrîrö
ürkmiS hânö hâdö Sİriö bâ gâedö Un âka kenü mârde sınö öâld kârienü sere ğe nayjh nânü tdr-
köharöâk bukerö agâmâ gâriö yâriö bâ ki yâm kano hâr röğ âkîkâriö kölidmerânöyahuM
ğemakdröwariö teiri seriğike ğenik wâriâ roğe pâğ sâi yruS âna yahudt wânö yâ tûköseriğikâre
ya az daûmâ nma hâ tö hât ğeniâka seriğö kâna pür kâna ö gtrânânâ lâğekö koliad serâu
bä zin wännü yahÛdi Sauda yâriö hâ || ğeniâka hât wânö kâne tdr ğenâk bâdö nanâ hâvârâ 16
wârw kane serâu bâ zirii wânâ lâği-mâ ward wano teirid tü hürâ yâ tûkö lâğekâ hûkiSö
yS azo daûreria rieri hä to hât wanä dzö seri-ğeken dapîrâ lâğekâ bâ dizi lâğekâ wärzainena
hä Sau ramdnâ wanä mâyato bä yahudiâ Ökusema hûküö driö sÛqöna âzend hdläbe röSönä
lâğükö zêrî warde rogdä pagsäi yruS da pütinexo- da vinânü ptrikär/ß merâriâ wariö wä/rze
mâ Simä hütämböl Siriö râi hä di ğâî hâna berâi zirî wärda wand tü bä na roidä || iö" 20
dzözö hä nâ räidd Sori zau Sinü bä müir zaüzt sinü bästambul öke sire wardö dâyJH mi-
dri ht Sahî midr^ mird bî teiri daulâti viradâ St oke sere ward bä ai seröi sêrö äniSf wS
Saê ht SzmiS hi täpiä hardi verda anğina amä hä lâğeln serêi sêro âniSt wä nö-Sl «cfST
64
lâğö kârdi debâne nümifi tir verâdâ da Vöğiriarâ âmâ hä sere lâğikî ânüt lâğik bdrdi ödkî
dâi pârâ pâdüâhe ma noyö itaat kârdi ğirö mâ ö sahâleyiyp hukârö tü biri öki zen
25 wardä II döyri si hä stamhol roğdâ pdğsâi yrusexo äst bî keinikä dünyâ güzele dEriÄyß
pdğsâi yruS bî hâr roö pdğsâi yrusexo bdrdi dünyâ güzeli die dâsu hirâ röğî tamâsa kârdi
Saûaxo bâ hazar hi hazar dâi biği Sie bâ dünyâ güzeli hât kiStindâ qönayipûr kârdpeinia
para nd lâğeki niâmâ säwi lâğik ânğinâ si hä keinike hat wâ aza töâ tüzî ö mini mdhatrâ
mâSö ârâkâke haut seri mindevi dâ bd lâğeki lâğeki vörit ziriâ ği fikerâ kaût zeri Sita
30 sola kdrdd dâkultenî bâ nihgö lâğeki girot äst bâtâbâr lâğek jj sabârâ wärüt tâbârâö aûriâ
hâ gehayß pärai öinid st bä dünyâ güziUe hat qdwurnä röğe du rögä auna paräi öinnia wä
dzö sereyß wädäri sori si auna hträ märdimi yini amäi hä hat wä serä sinä wä pie min
mârd nâ süfrâ riö qamöi riö kuluk ğirâ mând mâ häsirö wärö ntmin wä nä firä härza
kâm Sımârâ vâre vasâ bi ğa süfrâ eiyâ ö pitßi kulükö eiyö tirâ âStâ hünirö kulükî kaminâ
öyß sera kis kö niviriö sifrâ kâ aho mübarek türlü türlü taâmi ğirâ vdği zaûzi nüt öğe
35 bä qämöi \\ perodö fülanğâ min di bî hirâ hâmâ hâ tirâ dimâ Si âi kuluk nâ öxo seri
nüt ö süfrâ ser bâ qamö'i dapürö wä bâ dünyâ güziU hâte tö wäzänä âmâ bâ dünyâ güziU
hat kuluk nâ öyß sere kis niviriö bâroğ pärä dukanöîârâ terânü wä dünyâ güziU ğâmâ-
leyp hâ mâ mözenâ vâğe torö pdğ sâi yrus bâ sâ-u âmâ kaûte de dünyâ güzili hât haûn
ğirö U bä hasrât wä dze toa tiö minö kandirmü kârdi wâ beri pâînâ önâ süfrâ pâina önd
40 süfrâ qamöie dapürö wä ğdö kis \\ öinniö tö ıvâzenâ koindö îsisdd tö wäzinä hü koindo
îsis dâ ronâ roğe didâ hä dünyâ güzilidâ kofu zauq kârdi bâdö sauö dünyâ güzeU sußärö
nİSt qamöi dapürö tö da qönaydä wäzinä da qönaydä peiye bî lâğik wärüt bşxo sir nä
dünyâ güziU nä qämöi nä sufrâ âx uıâ kulûk nâöyp sere wiğâ gifrâ haûzi di auriâ hirâ
gögeröini be sirö ânisU yp verdn kârdi bî hirâ keineki kaûti dâ lıaûza mâgâr keinikö Sâhî
48 pöriân bî dizö âmâ öâkö \\ keineki hârdi kulûk nâoxo seri keinekâ aunS mârdimâ dâ häterö
didinâ öâköyp dâi bäyßrä pârâi â kâ ğa dâ hauzdâ mânda sönd loârd wä az itärä nâve-
ğiinâ kandirmü kârd öâki dâi bâ ğa dü pari dâi hi ğâ wä nîna wädä köfike tü seryilmiS
imi wiğâ büwisine dzö hazıra az keinekâ Sâhi pöriâna hâr gürwi min ddstrâ vdğienü keinike
lâğeki wädariä hänä lâ bâyöi saia rriiä saî ğekiriâ dânâ hâ lâğeki bâriö bä hâri wâx wariö
80 dünyâ güzili az hindâ malrâ kârda nâra || az kârda bä h,dr sâindâ hind dâ hi ğe ânğinâ
hânö bd mdrdi haqiha sâi înârâ dâi bâ ğa wânâ hâre bâ qönäyö dünyâ güzeli biği dâ ana
bâ qönaq ğild wasare ärinänü sâiâ rösiriü dünyâ güziU bâ dimâ auna säyedä haüli wana
hta âzö hamine hâherînî ânö sâi sepi kâriö dânâ bi dünyâ güzili wäna hânö bd liäre ğild
nariö oğe wâsârî kâriö da sere närdiwanrä ânğinâ haiyan bä mürö qämöi u sufra wädanö
68 Sİriö bâ müir sâhi misiri qönaye lâğekire hugârö siâ || oqühägö sâr bâre ânö ö di harî ariö
Sâudâ förbâî vâhg bâ sera finânü x^^äre dâriö hä sahi müiri wariömârdîmî haiwänindoyß
bâriö Sâr bârî âriö ö di hân ânö Sâudâ yäm nâdâriö sâhi müirö wariö vâhg dâ wä bärü
vâhg darw bä ğâ wânâ az h,äriyß nâverdânâ näSeriä yßbäre dâ bâ Sâhîmisiri wâ bâ hârya
hârö här and da närdiwärä si bd sâhî mürö hât wâ lâğâ tü öinne zâlimleyîna kinâ yäm
60 nadânî bä Jfaiwaneyß sâr hârö ânö tü || di bâra âriî wanö mâle min niö az sent bükeri
lâğek nâskâriö Sâhî müiri berâyeypyö wâ mûrö x^'^'^ät hûke hikâyâtö häröyß töre hâğîwâ
yßulät höır kis sî wâ wäyfödä piömin äst bî mâ koU ârdin rotin röğe di iâltâ Unda âkî
mnânü ariö hi pdğ sâi yruS dâriö hi yökûdi wariö tü kö teire bw hd kiid ânö bd (bi) keid
p^ min merêröi maya ma tdrî seriğe kâna heraindö minö hm äst hî seri ai ward zêrê az
65
Warna herâe min driö hä misir äzö || Sori bütambol dünyâ güzili ästähi dtriiyo pağ säi yrus 68
bi min värö äwweVöge bâyjröğe az wanä pesiai tirâ wä tü heräö mini riğâ känä tü sâi bä nä
häre dâ ânğinâ bâ dünyâ güziU ho sâi dânâ bânâ dünyâ güziU qönäyindö näwd vöräst da
bä berayeyß dünyä güzeVö mähre kärd tûiye keineke Sâhî pöriâ väsnä keinike yenä ä haunä
dünyâ güziU rindörä âzi heraeyße btni bä ämri allahi mahrä känä öauräs däpä hä öauräs
zümâ bäyßrö mahrä kâna âmre piini kifu zauq känä || siriö yahu(M küänö mäyäyß küdne 70
täpiä yirid hä misir da ğeniâypdâ kifu zauq kärdin ö rasâi hä mürâdeyö dmäzi bä mura-
deyß râsî tamâm hî riâ hikâyâ waböri mâ sime zaü-dâ hine hirâ sâiyu dâsu haut fönir/fiâ
yusûf efindî, hikâyesi musi koko efendiyd tab'olunmûSdür fi omhêS Subbat 1317.
Sâm i Serîfdâ muqdyim sali^iyye mahalâsindâ omar ihn âU marufât "İlâ bü Tfikâyâyi
zâzâ lüân ilâ târğumâ musi koko efendiâ wâ yusuf efendi wähsitäsilä tah'olunmüedür.
66
' fr
Hikäyäti yusüb wä âzız fî lâfzî zäzä.
Da wayjeädä da qälä höhtândd xa^id heg äst bî berâi âyi ükân äyä xaVid heg äst
hi yayät adalätini äst hi wä zähgin bi wä ğömârt hi wa hiukumiyß hol In wä h,ukü,mätgt
hi mdhyät da x'^^id ^egi dästä bi ğenia x^^id iegi astä bi nämiyß hâzirâ x^Ä« H
keinindäyß ästä hi riärriöyß qudräta bî dö lagöyß äst bi yau yüsüp (yüsüb) hî yau dztz
8 bi dö läge iskânı äst bi yau tb bi yau osman hi ämmä h,azirä x^Äe || zeriayß kaute
ükän âryâi röğendö allâi keinâ y'd'îd higi tâbârâ âmâ mäyäyß hâzirâ xâiun dd ükân âyâ
hâte di hazîrâ yßtun wa ö kü min (ökümin) wä min hûdö ükân âyâi fü Sorî cârSüdâ
ayu bta az bâ x^^id üge di wâ ayu bûkâSü dzo to bûgdrî dzo qudratö hä lâğito ibramı
di ükan aya ayu ârt dâ bd hazire yßtune hazire yßtune niamâti miâ kärd dâ bd x^Kd
hdge x^^id ^dg mârd hadö hâzirâ yßtuna wä ziriâmin wäna yalku sâre bârü besine
10 X'^^id II iegi tu bîâ dâf u zûrriâ hûke tâdârakâ däwätö büke miri qudrätä dâf u zurna
ârdâ tâdârakâ dawäte kârda haut roği haut saûı kârd hä zore simSerî qudrät dâ bâ ibra-
hıme lıazirâ yßtüna dâ hâ iskâne sâri îıâri sabâhrâ yusüb haut sera bî wa âztz pdğ sera
hî sabahrâ haûnrâ wäriSU hâzirâ cinnia âztz vâın dâ bâ yüsihî wä herâimin ziriâmin wana
kä hâzirâ sira sta tü kö yßbäri mirie biarâ yusûh haut sera sika binu bâ gürüa wä âztzö
18 hirâ qudräti bardi bâ zoröyß wä hazire || si hd ke iskân bâge azizi wd dzo vösân tu kö
nând bdmidî yusüh dâsti âzizî girot sie bä ke hazıra ses haut röeği röniSti dâste luzzirâ
virde lıazirâ x^^'^^n ğâmâle ükân ayâirâ kamird nâbena âzizî wä yusub herâe min röğ
âmâ bâ dehire tû kö nânâ bâ mi di yusub wâ âzîz sâber hûke haiân kefe nâ maki lıazirâ
birü 'h.adrâ vin dâ bâ iskân äyä wâ mavinde wâ nekârâ usö bä mirü gefä dânu Ûsüh ptl hûbö
20 öqömûzi bûkisö tozî hûküö haûriâ mârî || kükâka (kâSkâka) öârâ ğirâ hûke ükân aya wäriSt
ârdrâ ndlâi ğizmâği âmâ bâ sâri üsibe wä nikârâ däwe keriâ bâ tdyfi yßlid bâgiro bâ
dâsU usuhi âztz gerot äst bi yaba Ûsö u âztz Sİ ke-di qudräti yjıdrâte hazine x^^id heg
qudräte verâ Ûse wä âdz yiriâ iısib kärd doqogayeyß wä dztz kärd doqogayeyßva yâUn
ârdâ hä zârii kii haut roği Umar kârd iskân âyâ xdbär rösite bd İhirö wä ö oyul Ûsüh âzizi
25 büqauwümä kiyßrä Ûs pil hûhö oqomâ hûkiSö \\ oqomarä bûgârö tâyfâ x^^id hâgi ibâ
dâsti udhî girot iâpüt âst hî yâbâ qudräte wâ mâke ni gru'İi usihe dztz günâha Ûse âztz
kaûte deöârSü geirdni förhä pârsi zimistâne vaûru vârâtâ vârâna qudrätä iazin bârmena
kaide üsuhî sahäJirä üsibe âztzyâ âmâ-t x^^lß %âle wä ö Ûsüh tü bâ öi yini bâ kig mâ
dzö hâ to dî nâriö nariö da bâ dâstö üsûhî üsıbî wâ yßVö oğaye x^lid bâg Sin nabenü hä
30 nane nân hâ x^^i sâr dâ âSi bâ mistayß da bâ sârö üsihirö bâ dâsti âztzî || grot âSt bä
öârsü Ûsuh bä âzizya ânun bd kiedâ ypjdrâte qudräte dasteyß dâ müVö üsuhî âztzrâ bârd
ardı zdrö ke-i İbâ bâ dâre dâ bâ qudrafrö bä dâsU üsibe âztzî g^ot âSt bâ öârdi Ûse vâhg
dâ ö yßdrät wayämä nânu sola bâ mârö halalkä dzo Sorî wä yârihte qudräte vâhg da bä
67
ûse wä âztz qükakö tû kö da ğârd naverdi üsibe veräyß âöârnâ bâ yâriMdd haut röğî si
bâ mârdâkedö ârabrö rast âmâ haut sârvi mârdâki drabi hätte mând haut sârvirâ tâpiâ ||
daûda mârdâki ârdbîdâ dawati bie usûb baläxo dâriö qarwanddo ptlo yâno ğile spar dâ- 35
miyândâ âi sinä üsûh vâhg dâriö dztze hâs nânö sola sâri wärze mä sime riö hazirgâni
dime hâlbât allahu taâlâ rizqä kö bä mâ dö usu âzizya stâ bâ mördâ drahi hât halâl kârdi
nânu sola kiaûti â bâzirgânî dimâ dâsdede haut saûî kaûfî ä bâzirgânî dimâ dizırâ tö inâ
tazila tö nâkârdî sâtoâ heistine dâkaûU bü qaurwan vâfö ğilö üstore haûlö öiki u dla^e inâ
ğirâ giToU || hürdi espâr bî viröyp âöarnâi hâttî qäl'a bötâne kö virî qdl'ä vârdâ vinddeti 40
sahdhra kö-virî qäl'ä görid usib u azizi Simsir ânt vistu pâğ mârdimi kisU kö-verâ qäl'ä
da qapatmiS kârdi usu âztz mändi yavanda veröyp dâi hâ koindo pil sie dâsu pâğ röğî
mândî hadö dâs u pâğ roğâ lâğe ükân äyai îhâ sâ spâreyp wäddrt hä âSirâtindâ btnedâ
si bâ wdstinä keinâkd qudrät x^^^ne vâhg dânâ hä kale wânâ bâ törö zârnâ Sörö bâ
âztz II usâ dime wâ biri brâya İbi sâr wä hûkise azâbö dinyârâ berâini usi wä d dâdö 45
qapuöte qäl'ama kâmö dstö gaûwirö usâ wâ sorî usa âzizya spar hî vireyo dâi bâ qäl'ä
bötâne âmâ-i nîmâ säwä ke-veri qäl'ä vâhg dâi hâ dstö giaûri vâ ke-veri a-ke âsfö niâ-
kânu hayânî sabâhrâ usâ vaiıg dânâ hä dstöe gaûri wâno az mârdimâ ibie wä az Sinä bâ
ükân ayâi hât müzdiâni â-ke kövirî qäl'ä az hä to di pâğ zärnd pârânî müzdianirâ bî
ğilka ğilka kilitâ astoyö || giaûri â-kârd kö-verî qäl'ä üsihi wä d âztz a-hî köviri qäl'ä 80
dzo bâğidî x^^^fe üse bd dastixo simser ânt kalariöyßrä äst hä mille ästöye gaûri x«^^
kärd azâbö dinyârâ hâ torö pdğ zârni müzdiând Ûsö kövirî qäl'ä nâv kilitâ vâr wä âzız
herâ te rosâ hü kövirî qâl'âdâ Ûse vâröyp âöârnâ hä miyäne öârsûdd hä qdhpä hazire
sabâhrâ kaût dâ-keverö iskân âyâ ükân ayâi vâhg dâ ö lâğıma tü koU râö buram sö bâ
odâ ttâ keverö harâmâö use wä d \\ iskân aya kd tâ min näs-näkäni az usûbâ lâğe x^üd 56
b'âgiyd sâhâb öiöi hî pie-min kiSt bä âyÛ tö yjıdrâte ^^ßtune bärdä hä zor tö däsU min
grot tö az âstam häzirö öârsü iskân ayâ a lağimin âihöyp ciniü mi sîlö dâ bâ föro
kâ'ida târbiyâ üsâ wâ â iskân âyâ hä torö SimSİre kirmâni nâo milli âisâr iskân bâg
Xalâs kârd azâbi d'ünyârâ sim'sör and si bä zirö harâme ğâriâ vâhg dâ bä hazirâ yßtunä
wä pâyân hauyânü simSer bâ dâsterö || zirö lıarâme haziri x^'^^^e wä vähgdä hiğâ wa 60
nerü yusûh vâhg dâ hä haztre wä az usiba lâği x^^id hägiyä Simsör ânt sî hd hazıra hdt
SimSere dâ püro x"i^ kârd azâbö dûnyârâ fekiyp kärd de golä günî hirö müU gûnî
dmitd öd'âr hâmâ ğâriâ küiriö ğira espâr bî ö üstore âmâ ködâ qudräte vâhg dâ dâ lâ
bâyö sâlâm aliik'üm zör osmân âyâ zeriamâ wanä qudrät kaut däst nihgâne üsi SimSere
dâ bä millö osmân ayâyö allâi kärd || mürâde qudrätä kânî âztz kot'üö d yßöü âzız dâ 65
kiverö qäl'ä deru üs espâr hî dâ storöyp ramût kö yßleyß wâ x^lö hâ torö hdqqe nâna
toya bâ tâniyâ x^^ ^ist hârâmâ pta vâiıg daî hä dzizi wâ hirö âztz âmâ bâ yp,drdt yßtune
hât hadö x^-^är rasâ hä lâğe ükân ayâi İbâ wâ kâse niemand zirö kiidd ibd sd spar-râ
yân'ü üsü hä âzizya virâ tvî Siriö däwenä girâne kani da îbtdâ dâ dâstedâ tâlaf kârdi sä
spar küti tâve || thia ahâliâ qäl'ä botân kaût dâ dâstö usibî âztz allah muradö înânü qu- 70
drâte bûkerö murade sârî hamine hukûm yermiS kârdi hârûriâ ypid bâgidâ.
Vier Anekdoten, aus dem Türkischen in das Zäz5 übersetzt
durch
Omar ihn alt Msä.
Ekmekgiää musewerä.
Cindim az pärä wäzena haunä öitüe tö htä bä qogaye koU!
Nä öitêle hämä ö mai?
E kartUe hämä ö toi.
Qpgaye koU öiöi kâriö?
Wcmekgt suâle nä yanhi tü ahlamiS nâkdrd Ifälode muieliayirdä mänd bä pdğ yrûii ğuah
dâ biği.
Höniü mnd öitiU dâi bä to. Pdğ yrûd al-elhisÊ).
Wcmekgt âziriö fürine qizmiS hî.
2.
r
Latifä.
Efinda röğe ahbâhârö tdzkdre yazmiS kârd.
Bûgö bâra fülân efindire wä midâ bâ lâğe ği.
Lâğökî öenyedâ hiğâ tâpid âyâira âma bä âi hat.
Tö â mdktûhâ arda?
Min bârda.
Tö mâktuhd dâ d mârdirrU?
WdStä dmmâ mâ nâdâ hiğâ.
Wä heri wâ fö öanne nâgdâ biğâ? (oder säbäbeyp âîâi Jn?
69
Tö mârö wä bârd fö nawä hiğâdâ ki az Uğtdi min bärdä qarSuddn moznä bägi ânğinâ
min tâpiâ ârdâ.
Tö tü wändiSda?
Na (oder mä wändü nädi).
Efendi qahqah hüwa.
Torö öie nä-wa?
Mine wä: hârö! Torö wä ya mirö wä mä ahlamiS näkärd.
Latifä.*)
Märdimindo holdö öirkin da kuöeädä neinikâ di, atma büf/ß, wä, tu kö r&id iw«;
Sari' tä niäStin bä riö kHöä, bâdö fükerhätö tüdai hä drö.
Latîfa.
Roğe qaraqus U kûrdia üstorö qöSmisö pö kârdi üstorö kürdi üstore didâ wfS/rd
qaraqus âmâ hä yazab wä riö hafta Sie mädä hä nä üstorö ämr kärd sa ü äske Sie nacU
h'üstarö ökö hälak hûhö däwafüdä mâdâm kä az öte nâdi hiğâ ämr mâke ma qöSmiS
kârim dauma.
*) Dies und das folgende Stück erscheinen unsicher.
Die Kardinalzahlen.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
30
31
40
41
50
60
70
80
90
Zâzâ
Omar Ihn AM Kosä
zau, yau
dudi
Krä
öâ'âr
pâğ
SeS
haut
heüt
nau
das
züendäs
duäs
däsuKra
däsuöä'ar
däsvpäg
däsuSeS
ddsuhaût
däsuheüt
däsunau
vist, vist
vütuzaû
hiris
öauris, öawrês
pâğds
SeSti
hautai
heiStai
näwai
Baba Kurden
Mahmud Mukn
yäk
dü
si, sä
öudr
pinğ
Ses
haut
hast
nü
da
yäzda
doâzdâ
dzdd
öârda
pâzda
Sazda
hdvdai
hdzda
riözda
hüt
btstuyäk
si
siwyäk
öil
öiluyäk
pânğâ
Siest
haflâ
haSta
nav/wdt
LoVö Kurden
Yusuf Efendi Gäikä
yäk
düdü, dödö, dö
d, sä
öär
piânğ
SeS
haft
l)aüt
nähä
däh, dähä
dau yäk
dau düdo, dodzdäh
dau sä
dau öÖKr
dau piânğ
daû SeS
daû Jjaft
daû haist
daû nâhd
Ust
sih
öäl
piö/nğd
Süt, Siösf
luzfU
haiSU
nüt, riat
71
100
200
300
400
500
600
700
800
900
1000
1 000 000
Zaza
ömar Ihn Ali Kosä
sä
dusdi
hiräsäi
öä'arsäi
pâsâi
Sisäi
haûsâi
heisä/i
nausäi
hazar
Baha Ku/rden
Mahmud Mukn
sdd
dü sdd
usw.
hazar
külûr*)
Lolo Kurden
Yusuf Efendi Ğelikâ
säd
dö säd
usw.
İâzâr, lıazâr
*) Dies Wort (welches hlndust. jjj =* entsprechen muß) bedeutet auch jede Ungewisse
sehr hohe Zahl ; es war Yusuf und Mahmud ganz unbekannt. Das Wort ^ V kamtte keiner
von den dreien.
72
Einige Sätze in Zäzä,
Nr. Deutsch Zaza
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
Ich bin gekommen, imi dich zu sehen.
Lachen ist besser als Weinen.
Wir wollen Feierabend machen.
Der Elefant ist gröiBer als das Pferd.
Die Eose ist schöner als die Tuİ2:)e.
Der Mensch ist verständiger als die
Tiere.
Mein Messer ist stumpf.
Dein Messer ist stumjjfer als mein
Messer.
Der Säbel ist lang.
Der Säbel ist länger als das Messer.
Der Perser ist von den Kaufleuten
der schlaueste.
Der Konsul ist reich, der Schah von
Persien ist reicher als ei', der Kaiser
von Deutschland ist reicher als sie
alle.
Ich war im Begriff zu gehen.
Es ist nötig zur Schule zu gehen.
Ich bin eigens um zu studieren nach
Stambul gekommen.
Er ist spazieren gegangen.
VergangeneWoche war ich sehr krank.
Der Ort, an dem ich wohne, ist weit
entfernt.
Der Bruder ist gut.
Die Schwester ist gut.
Dieser Bruder ist gut.
Diese Schwester ist gut.
iDiese Brüder sind gut.
[Diese Schwestern sind gut.
Welche von diesen beiden Uhren ist
billiger?
Wer sind diese Herren?
Wem geben Sie diesen Brief?
Wessen Söhnehen ist dies?
Wessen Bücher sind das?
az âmâ tö huwint.
hüwäyis härmt haulerû.
mâ kö paitos kirim,
fil üstore prilerö.
gül lälä haulirö.
märdim haiwani aqilerö.
kärdia miri tozä.
kärdia tö kärdia min tözörä.
simser därgö.
simsir kârdirâ därgö.
âğâm tuğârâra iSguzârö.
qonsül zähgtn Sâhi ağam äi zâ/hgîriirö
pâdişâhı alman tnä hâmiriö zâhgîriirö.
az de Siai sı sero bİa.
Söri bd mäktäbä gerek,
maxsüs kâidâ wändinä az Sta bâ stam¬
hol.
d bä gezmäx-
hafto varin az böl ridwas biâm.
[ğâo kö mâ püro röniSttm dûrö.
imalıdlla püro röSinâ düriâ.
herâ lıaûlö.
wâyâ haûlâ.
riö herâ haûlö.
riâ wayä haûlâ.
nâ herâtinâ hıaûlâ.
nd wâî haûlie.
nâ hürdü saatdrâ kömğinâ erzânâ?
nd efindî kâmîe?
nä mâktuhd bd kânü
nâ Cögûqö kâmîö?
nd kitâhö kâmîö?
73
Bâbâ- und Lölö-Kurdisch.
Nr.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
Baba Lolo
au du saatana ki heian h^zaninf
au piawariä kten?
au mektûhö dedai hä ktöf
au mindalä ktef
au kfebanäi kiel
ze va i,ûrdü saatana kuäwtä ärzwtef
äv efer>disria Id^w'i
vä mekfubê dedme kif
äv lauka kif
av küabme a kanef
10
74
Einige Sätze in Zâzâ,
Nr.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51.
52.
53.
54.
55.
56.
Deutseh
Es sind unsere.
Ist das dein Stock?
Nein, es ist nicht der meine, es ist
der deinige.
Was wünscht ihr?
Woran denkst du?
Wovon sprecht ihr?
Wozu dient das?
Habt ihr mein Buch gefunden?
Welches?
Ist dieses dein Pferd oder ist es jenes?
Dies ist meins, jenes ist meines Bruders.
Dies sind meine Schwestern.
Er ging lachend davon.
Es ist 2 Stunden her, daß er hierher¬
gekommen ist.
Bis du wiederkommst bleibe ich hier.
Als er das sah, fing er an zu lachen.
Was ist (aus ihm) geworden?
Hat der Bäcker uns frisches Brot
gebracht ?
Mein Vater ist seit einer Woche krank.
Was fehlt ihm? [Was ist diese Krank¬
heit?]
Er hat sich erkältet.
Man sagt, daß das Dampfschiff nicht
gekommen ist.
Hattest du deinen Freimd nicht ein¬
geladen?
Sie hatten ihre Hände nicht gewaschen.
Ein Mann hat auf der Straße ein
Goldstück gefunden.
Hatten sie die Früchte nicht gegessen ?
Er war sehr zurückgeblieben.
Er war von fernher gekommen.
Zaza
e mäe.
riö öüe toyö?
yßr ê min ntö ö toyö.
simä öiöi wäzinä?
tü öi düSünmü hiriö?
Mmâ öiöirä ba^ kinö?
nâ öiöirö yaramiS hena?
dma kitabe min di?
kâmî?
üstore tö noyö yä ö btnö?
nö e minö ö hin e heraye miriö.
nä wäyä mirid.
hüwai Si.
dt saäti U ämä hä itâ.
haydn tü kö börö azo îta roSt.
nö di baSlamüe huwatiSö kärd.
ekmekğt mâre nano tâzâ ârdö?
pie min haftena täpia nawäSö.
nd wäSinä öiöiä?
särd gi^ofö.
wapöre ntämä wariö.
tö döstixo däwet nakärdt ii?
däsUxo näSiti U.
märdimä de koöadä zärna dt ht.
mäiwai nawärdi bî?
böl tâpiâ mänd In.
dûrîrâ âmm hi.
75
Bâbâ- und Lölö-Kurdisch.
Nr.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
Babä
Î möe.
au bastüne föya?
t min nia, t töya.
öit diwö (diwi)?
bö öä mâdemâım?
ksêi öi dika?
aûa boöi öaka?*)
kitabe min die wä?
kiihâ?
dspeka ki aûe ya aûeya?
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51.
52.
53.
54.
55.
56.
aûana yßSki minin.
(dâsti mä) d dehat?
nânfroS nârU tâzâ Kna wa?
hâbim hafföeke nâf/pse.
näxost öte?
sârmâi hua.
delin vapar nahât wâ.
döstit miwanêt näkird?
dâstian naSuSt.
piaûek lä zöqaqä Uriek c^ wä.
miwäkan vaypard?
lä duaü mâ bü.
lä regâekî dür hât hü.
Lolo
d mdne. (bald kurz, bald lang.)
av öûa d wä?
nâmine, d wä. (euer.)
d* doxoadm?
âimâ düsümiS dewt?
hûhzi öi hdr/ß dekine?
av d yaramiS diwe?
tä kit&)a min (M?
kuzâne?
hâspi wä kuzâne âvâ yöxz<i îdine? (das
andere.)
hâspe mine, İdin ä iera% mine.
vânâ ypâhgö mine.
*) Wozu ist dies gut?
öir hîe?
ekmekğt ze mârâ âğâr nan ânie?
hâvemin haftaekî virdâ ri^odSe.
noxoasîex"' <^
sdrmâ li keti.
vapor dewenä nafî.
dosU tâ tâ dawef nâkin bUf
dästixä ndsütm.
merukt Ut zoqaqe zörik d^.
meiwê naryıparî hün.
pür iâSundâ mau.
ze darike dûr Mâ hü.
10*
76
Einige Sätze in Zâzâ,
Nr. Deutsch
57.
58.
59.
60.
61.
62.
63.
64.
65.
66.
67.
68.
69.
70.
71.
72.
73.
74.
75.
76.
77.
78.
79.
80.
81.
82.
83.
84.
85.
86.
87.
88.
Aslan efendi ist vom Pferd gefallen.
Hattet ihr meinen Namen vergessen?
Bist du schon lange in Stambul?
Es sind zehn Jahre.
Dann bist du fast ein Einheimischer
geworden.
Was hast du in der Zeitung gelesen?
Ich fragte , . .
Heute morgen sind viele Soldaten aus
Stambul gekommen.
Er hatte alle eure Bücher gelesen.
Morgen früh werde ich auf jeden Fall
kommen.
Wird der Lehrer heute in unser Haus
kommen ?
Dies habe ich nicht vergessen.
Was wirst du heute abend tun?
Ich werde schreiben und lesen.
Wann wirst du auf den Markt gehen?
Ich werde noch nicht gehen.
Er wird bereit sein.
Wir werden zufrieden sein.
Ihr werdet reich sein.
Sie werden sehwach sein.
Werde ich Papier haben?
Wirst du Federn haben?
Wird unser Freund ein Federmesser
haben ?
Ich werde keinen Wagen haben.
Er wird keinen Leuchter haben.
Würde ich ein Zimmer haben?
Würdet ihr eine Blume haben?
Dies würde nutzlos sein.
Wenn du diese Sache nicht tust, bist
du töricht.
Guten Morgen!
Wie befindest du dich?
Es geht mir gut.
Zazä
asUn efende estorörâ kaûtö.
dmä nâme mih drä kärd bi?
stambölrä ämäjsö tö rau nabî?
das siri äst bi.
tä azirid märdimö yerU hi.
kazätadä tö öiêi wand?
min pars kärd . . .
riö sabalyrä stambölrä dskärendobol âmâ.
kitabe Sima hämä wandî bî.
mâsfâ sabâhrâ mûtlaq âzö heri.
xogä efindî aûrö ökö hero bä ki^a?
min nâ drâ näkärd.
riö Sânda tû kö se kerâ?
âzö yazmıS kân boânî (bûwanj).
tu kö kai sorö be öârSü?
daha az nednâ.
oqu hâzir bö.
mâ kö mâmnûn hüm.
Sima kö zähgtn bûwö.
zâ'if hüben.
kâyide mu kö bûwö?
qalämeto kö hûwö?
qalämteraSe dosti mâ kö hûwö?
ârabe mukö nâbö.
Samdâne ğikö (ğûkö) nâbö.
öddndö mûkö hûhö?
vilike Mmâ kö bûbİ.
no fäidexo öinniâ.
dgâr tâ nä g{ruêi nâkirt tä aqtlsizö.
sâbâhi to boyßr hol
kefi iö senvriö?
Sükr, haûlS.
âz haûlâ.
77
Bahâ- und Lölö-Kurdisch.
72.
73.
74.
75.
76.
77.
78.
79.
80.
81.
82.
83.
84.
85.
86.
87.
88.
Nr.
57.
58.
59.
60.
61.
62.
63.
64.
65.
66.
67.
68.
69.
70.
71.
Baba
aslan l'âspi kaûto xoäre.
nivîmin lâ fikr öü bü?
lâstambûle zor dânüU?
da sâlâ heie.
hâr wäk âstâmbüliani.
lâ kitâbidâ dt xoênd?
au shhaine zör âskâr hâte âstamhûle.
hdmü kföhekân ypinde.
sühhainie zü dedm.
Xoğd efindî aûrö dietd kine
aûwdi wün nâkim.
'övârö öi dekdî?
dinüsim der/penim.
kânie ded bazârî?
mâ?
Lolo
asldn ze hâspda keti bü (görbû hu).
nâmmin wä ze btr (hir) kiri hü?
ze ki kü tü stambülâi pür bûmi?
dâ sâl hänä.
tüi hemân yerlt hîn.
lâ yazetâ tâ öi ypând?
min pirs kir . . .
vâ sübö ze stambûle pûr âskar hafi.
kitaba vd (wä) gia ypa/ndi hü.
daha nâeöim.
hâzir dehi.
mâmnûn debin,
daulamdn dehi (Sing.).
läwdz debin,
kâyâzi min debie?
qalämakan debee?
qalämbiri doste debee?
arabö min nabie.
Sâmdânt nâ ine.
öddeki heie?
gulekâna «T?
au be fdrra.
sühhaina ha yßr!
ktifü öi ima?
zdr Sükûr öakim (öâqim).
köfi ta 6&e?
ysfi mm pkri rinde.
78
Einige Sätze in Zâzâ,
Nr.
89.
90.
91.
92.
93.
94.
95.
96.
97.
98.
99.
100.
101.
102.
103.
104.
105.
106.
107.
108 a.
108b.
109.
110.
111.
112.
113.
114.
115.
Deutsch
Bringe einen Teller, wir wollen
essen.
Komm schnell!
Komm, laßt uns nach Hause gehen!
Setz dich hier nicht!
Setz dich!
Traue diesem Mann nicht, er ist ein
Dieb.
Bitte lies diesen Schein.
Geh auf den Berg! (sie soUen auf den
Berg gehen!)
Gib (mir) etwas Pilaf!
Gib auch Brot!
Sie sollen mir helfen! (yardim etdnler!)
Fragen wir seinen Bruder.
Suchen Sie Ihre Handschuhe!
Stehe ruhig! (rahat dur!)
Ich bin sehr durstig.
Trinken wir eine Tasse Tee!
Geh, suche (sehe) du den Gärtner,
sprich mit ihm !
Jeden Tag spielt ihr!
Anstatt fleißig zu sein, spielt ihr!
Hast du etwas zu tun?
Ich habe nichts zu tun.
Ich habe deinemVater etwas zu sagen.
Hat der Koch etwas zu bekommen?
(von uns)
Man hat den Mann gefunden, der Ihre
Uhr genommen hat. (?)
Das Haus, das wir gesehen haben,
gehört meinem Bruder.
Der Mensch, der nicht arbeiten will,
verdient nicht zu leben.
Man hat eine Kiste mit 100 Gold¬
stücken gefunden.
Ich weiß nicht was ich tun werde.
Zäza
fahâge Ha, ma yemik hurim.
raû b'ön!
bin mâ kö dmä bä (U) keye!
a'itä märoSd!
roSäl
na märdimi inan mäbä, nâ dizö.
az riğâ kdnd, nâ sänädä hämä.
Sorö bü ko!
täi pilawä bidä!
nänzi bidä!
yardime mih bûkerö.
berâî tora pars kân. (?)
läpükö Sima bûgârd!
raj^dt mndâ!
böl teüân bîâ.
mâ kö qäzä öaiyd bidmin!
Sorî hofyöäd bûwme wä ğira bağe !
hdr rö Sima kai kârdth!
ğâö Umâ öâlismtS biriî, wugä sima kai
kârdih !
öiâka verâzö dstö?
ötâ minö öqu verâzio dnniö.
pıö torö wätüäma âsfö.
aStöuiâ alâğâgimâ âsfö?
ö kö saätä dmâ harda âmâ diaiS. (?)
kö ö kâ mâ di kö berâö minö.
mârdimâ kä öâlismtS nâbö pi?a ğt lätq
niâ.
mârdimâ quitû damîâhda sä zär di.
sent bükeri näzänä. '
79
Baba- und Lolo -Kurdisch.
Nr.
89.
90.
91.
92.
93.
94.
95.
96.
97.
98.
99.
100.
101.
102.
103.
104.
105.
106.
107.
108 a.
108b.
109.
110.
111.
112.
113.
114.
115.
Bäbä
tabaq hidne nânin boxöin.
zü wäre!
wäre, hdnä mala!
leredä mdnüe!
dânüe!
hau piäwäi häwör mäke.
tkâ dekim, au sännätä hêyijAna!
hdnä Säyß!
Uräk püao bidä/
nâriî bidä!
kömigö min bukin!
dästäwänakanä peidä büke 1
rahdt danüä!
sord imüm.
finğanek öai boypin!
So bayöewani hurine pö hile!
Lolo
zü wäre!
wäre, am harem möd!
rûne (runä)!
TmndOe pHao bä midä!
narm btdä!
80
Einige Sätze in Zaza,
Nr. Deutsch
116.
117.
118.
119.
120.
121.
122.
123.
124.
125.
126.
127.
128.
129.
130.
131.
132.
133.
134.
135.
136.
137.
138.
139.
140.
141.
142.
143.
144.
145.
146.
Zäzä
Er hat keine Zeit mit euch zu spielen.
Seit dem Tag, an dem ich hierher
gekommen bin, habe ich meinem
Vater nicht gesehrieben.
Bevor du mich sahst, öffnete ich die
Tür.
Ich bin müde.
Seid ihr müde?
Ich bin nicht müde.
Ist der Markt weit (entfernt)?
Nein, er ist nicht weit, er ist nahe.
Wie geht es euch heute?
Ich befinde mich gut.
Der Lehrer ist mit dir nicht zufrieden,
Darüber bin ich betrübt.
MeinBefinden ist schlecht (nicht amOrt)
Gibt es besseres Tuch als dieses?
Besseres als dies gibt es nicht.
Mein Vater war (ist?) krank.
Wo wäret ihr gestern?
Wir waren zu Hause.
Sind diese Leute nicht reich?
Vor einem Jahr waren sie sehr reich,
aber jetzt sind sie arm.
Wünscht ihr etwas zu kaufen?
Wenn auf dem Markt bühge Teppiche
sind, werde ich kaufen.
Wenn es so ist, gehe ich.
Im Garten sind sehr viele Rosen.
Heute war ich in einem schönen Garten.
Ich bin klein.
Ich bin nicht groß.
Du bist groß.
Er ist alt.
Wir sind arm.
Wir sind nicht reich.
di simâdâ wäxU ğİ dnniö kai kero.
ze rü ko kä az âmâ bâ âitâ min pw
yßri yazmis näkärd.
fö az nâdîâm vârö mâ fö kê-bar 5-
kärd. (?)
bätiliawd.
Mmâ bätiliäih?
nd bätiliäwd.
öârSü duriä?
X^iV dûrî nîâ, näzw.
dmâ seniih aûrö?
az haûlâ.
xogä tora haûl nto.
az ğirâ kâderliâ.
köifi mih ğâdâ ntö.
nâi haulal (lauler) ööhâ âsfö?
nâ haulir dnriîü.
pie min nöwäSo.
vâzir dmâ koU hten?
de kedâ hin.
nd märdimi zähgtn ntö?
nâ sererâ vârö böl zdhğtriö hî fdqat
nikâ faqiriê.
Sima de Mrinânîn wazênîn?
da öärSüdä x«^« erzâni âsfö az İçerir
nând.
hinİö, âzö sön.
dd bayöâdd pek gûU hoUe.
aûrö da hayöddâ (bayöädo) rinde bîİ.
az kiSkâkd.
az pil niâ.
tü ptVö.
ö iyßarö.
mâ füqärä 'imâ.
zähgtn ntmâ.
81
Bahâ- und Lölö-Kurdisch.
Nr. Baba
116.
117.
118.
119.
120.
121.
122.
123.
124.
125.
126.
127.
128.
129.
130.
131.
132.
133.
134.
135.
136.
137.
138.
139.
140.
141.
142.
143.
144.
145.
146.
Lolo
mandûm.
rriändün?
mândû ntim.
hâzâr dûre?
dür nie, nîzîka.
öi lonî aûrö? (Sing.)
öaqim (öâkim).
melâ lä to nârâzıe.
lä wäi Subhäm heie. (?)
kißm lâ ğieyp nie.
lä wö maûti öäqdir heie?
lä wö maûti öäqdir nie.
hâbim näsäza.
duänä lä küindere hm?
ämä lä mala huin.
au pnauäna daulamändin?
sâlâ lä wi pisdir zör daulamdn bün
âstakâni faqtrin.
öitieK diwö bûkân?
lä bâzârî âgâr seğâdâ harzân heiye,
dikârim.
âgâr wäye âmı deöim.
lâ hayöâi zör gül hdye.
aûrö id hayöâki zirtf bîm.
amin mindâlim.
gaûra ntim.
gaurâü
au pirâ.
âma faqtrî.
âma daülamän ntn.
westiamin.
hÛna westiäne?
lam näwestiane. (PI.)
iaz nawestiamä. (Sing.)
öarSiâ dÛre?
nâdûre, nîdke.
hüh ürö öirıe?
rindim.
ypğa ze tâ nârâzî.
ze vö taqdira min.
kifimin nâldği (nd lä ğî).
ze vâî rindtir öay hdye?
bâvömin noxods bü.
döhö hûnâ lâ ko bün?
lâ mâl bünî.
vâ merûnâ nâzehginin?
sâleke dehârvö püre zengin hün âmmâ
nahâ fuqara bÛne.
tistik (fiştik) sândine hüh (höh) dxryß-
azine?
lâ cârdö x^ff harzân (ârzân) hänä dd,
hütinim.
kö vâhe, dzî hârim.
lâ ba/yöi gül pûrin.
urö az lä bayöê rind hüm.
dzî öûkim (baöûküm).
nemâzınim.
tûî madnî (mazin mazin hepd Ur).
âtü (âwt) kale.
âme fuqaram.
11
82
Einige Sätze in Zaza,
Nr.
147.
148.
149.
150.
151.
152.
153.
154.
155.
156.
157.
158.
159.
160.
161.
162.
163.
164.
165.
166.
167.
168.
169.
170.
171.
172.
173.
174.
175.
176.
Deutseh
Sind sie hier?
Wenn er nicht krank ist, wird er
kommen.
Er war in Stambul.
Gestern war ich in der Moschee.
Ist eure Feder gut?
Seid üir bereit?
Du bist faul!
Wir waren beschäftigt.
Sein Fenster war geschlossen.
Ich bin nicht taub.
Seid ihr traurig?
Ist jemand im Hause?
Im Hause ist niemand.
War Geld in der Truhe?
Es war keines (darin).
Ich habe nur einen Freund.
Habt ihr gute Milch?
Ich habe viel.
Haben sie einige Bücher?
Was hat der Mann?
Träger! hast du Zeit?
Ja, ich habe (Zeit).
Ich habe zu tun {iSim war).
Hast du Brot (kehl Brot)?
Ich habe Brot.
Wieviel Geld hat er?
Wenn du Zeit hast, gehe mit mir.
Dieser Mann ist sehr reich; was nützt
es, da er krank ist!
Er hat Fieber (genpmmen).
Er hat Schnupfen.
Zaza
umgäedä hi?
ndwäSö öqö birö.
da stamboldä hî.
vüzer (väzer) ğâmi'da Um.
qalämi Simä rindö?
dmâ hâzır bön?
tämbiU!
mâ mdsyûl Um.
pânğârâ äi qapanmiS Übt.
az kär nîâ.
Sima kâderli-ih?
de kiedâ kâse äst bî?
kiedâ kâsö dnniö.
dâ sandiqdä pärä äsff bî?
d nihî.
dostendo mih täniä âsfö.
dâ Sima hâte dtö rind âsfö?
dâ mih hâte böl âsfö.
tnâ hâte öând kitabi äste?
riö mardim öiöiyß âsto?
hammâl! wayfölß dstö?
hâli ästö.
gürwi mih âsfö.
nam tö âsfö?
nane mih âsfö.
öiqa para ği âsfö?
wdxli lo dstö bâ dämidä.
nö märdim böl zdhğtriö, öare öiöi,
wdSö.
taû aenü."a 0
netcâsMö âi astö."a
nd-
83
Bahâ- und Lölö-Kurdisch.
Nr.
147.
148.
149.
150.
151.
152.
153.
154.
155.
156.
157.
158.
159.
160.
161.
162.
163.
164.
165.
166.
167.
168.
169.
170.
171.
172.
173.
174.
175.
176.
Baba Lolo
lä wenderin?
ägär naxos nie
qalämakan zirifä? (PI.)
hâzirî? (Sing.)
tämbiU!
meSyßlim. (?)
pânğârâkâi qapalie. (?)
kar nim.
ypmnâk rit? (Sing.)
lä mâle käs heie? (?)
käs nie.
lä sändüqdä para heie?
ntä.
amin hä täriö döstekûm heie.
lä kin (kün) to dri öaq heie? (Sing.)
lä kine (kûne) min zöre.
lä wanä öänd kitâbik heie?
au piauwa öi heiya?
hambal! bi kâri?**)
heiyâ (heiya).
kârim heiya.
nâni nie?
riänim heiye.
öändit para heiye ?
âgâr tamâhât heia, wäre pe kowd.
zör daulamända; öi fäida? näxösel
nobäti heiye.
halamätim hdye. (?)
lä widäräne?
au nariöxoas btäna d batâne.*)
lä stdmbüle hü.
dö äzi lä ğâmi' hüm.
hûnâ hâzir bunä? (?)
tü temhiU!
ämä fukra da bürU.
pânğârâ xä qapanmiS hü.
az rU kârim.
lä mâl kisik heiye?
kes tûnne.
dâ sandûyödd para hâbün?
tûnne.
min târiö dostildyß heiye.
lä wä Mrî rind heiye?
lâ min pure.
lä wä öând kitâh hänä?
öi vî merÛ Tıdye?
lo hammâVö! wäyjx, tä heiye?
heiye.
Soyûle min hdye.
nânitd tünne?
närUmin heiye.
öi qäs paraxä hänä?
wäyj,e tä heiye wäre hä murä.
pure kalawe; öâra öi? naxoaSe!
tâ diğere,
newazüim min hdye.
*) az nänö)(oaS htämä, äze hatama: wenn ich usw.
tü nânO)(oâS biäi, tü bätai: wenn du usw.
am nänö)(OaS biändi, äme bdtanäi: wenn wir usw.
hüri nänöxoäS hiânâ hûne hâtâne: wenn ihr usw.
au nän5)(odS biânâ ä hâtâne: wenn sie usw.
* Bist du unbeschäftigt?
11*
84
Einige Sätze in Zaza,
Nr.
177.
178.
179.
180.
181.
182.
183.
184.
185.
186.
187.
188.
189.
190.
191.
192.
193.
194.
195.
196.
197.
198.
199.
200.
201.
202.
203.
204.
205.
206.
207.
208.
Deutsch
Ich habe keinen Zweifel.
Wenn du ein Streichholz hast, gib es
mir.
Habt ihr keine Handtücher?
Du hattest keine Uhr.
Er hatte keine Stühle.
Hatte er keine Flasche?
Ich habe keinen Löffel.
Er hat ein Messer.
Gib mir eine Gabel!
Da du eine Gabel hast, was brauchst
du (sie)?
Hat dein Vater ein Pferd?
Ich habe einen Bruder und eine
Schwester.
Duhast zweiBrüderund eine Schwester.
Ihr habt viele Äpfel.
Wir haben Butter und Käse.
Habt ihr meine Feder?
Ich habe sie nicht , dein Bruder hat sie.
Hat er ein schönes Pferd?
Er hat keins.
Ich habe etwas.
Er hat nichts.
Ich habe deine Stahlfeder.
Was machst du?
Ich trinke Kaffee.
Wohin gehst du?
Ich gehe ins Bad.
Der Knabe ist krank.
Er geht nicht in die Schule.
Er liest ein gutes Buch.
Wünschen sie etwas Schönes zukaufen?
Sie (3. PI.) wünschen gar nichts zu
kaufen.
Was lernst du?
Zäza
sübhee mih öinnio.
dätodä kihnte ästö bimidä.
düsmâlâ dmä dnniä?
saâU to dnriö hi.
ükemte ğt dnriö ht.
SüSâ ği dnriö bî?
kauöikä mih öinniâ.
kârdiâ ği ästä.
ödfâle bimidä!
öatdl tö häte ästö, öänd ihtiyağö?
üstorindo pie tö äst bi?
herâendo mih wäenda mih ästä.
di beräeto waendä tö äst hi.*)
sat dma hol ästö.
rüine mä Ökäre ö pentre mâ ästö.
qalämi mih da dmä häterö?
da mä häte dniö, berâi to häterö.
âi ustorerä haûlö ästo?
öiendo äi dnniu.o
qalämi ädni to dämiderö.
tü şikeni?
qdhwä dmänä.
tü serä driö?
Sori bä hämmämä.
lâğek näwiSö.
nadriâ bä mäktäbä.e
kitoS)endo rind wäninö.
öiendo rind ^srinäne wäzinä?
ka de Jıerinâü nawäzanä.
tü dd mügsenä?
*) hdye (kurm.) = örf 6»
hdhü (kurm.) = äst 6».
85
Bahâ- und Lölö-Kurdisch.
Nr.
177.
178.
179.
180.
181.
182.
183.
184.
185.
186.
187.
188.
189.
190.
191.
192.
193.
194.
195.
196.
197.
198.
199.
200.
201.
202.
203.
204.
205.
206.
207.
208.
Bäbä
Skumlä nie.
ätö kibrite pia bidä bä
dâsmâU to nia (nähü)?
saäti to nähü.
kursikâni äwi nähü.
sÛSei bü?
kauSkie min nie.
öäkm hdye.
öätdleki bidä bä min!
bahito äspi heia?
heräeko yp,ökeekim hdd
dü berau x^skiekit heit
ama tereyâyi penirman
qalämi min hä toya?
bä min niye, hä hera i
bä wi äspi iaq heie?
riten. (Plur.)
dmin . ötiekim heie.
aüe hiöt nie.
d dekâî?
qahwäi doxom.
deöi küindere?
deöemâ hammamä.
mindäläkä naxoS.
naöe ktähyßnd^.
dtiki öäq dikerin?
hîöian nawö.
öi fördM?
min.
(?)
(XuSkeekim).
1^
heia.
aye.
Lolö
Sûphe min tûnne.
kihntik bä tärä hdye, bä midä.
tismâle wä sär dâstâ tûnne bün?
saäti tä tunne hü.
ükimö wi tunne hün.
SiSäkixä hdbü?
kefcike min tûnne.
kerimin hdye. (1. Sing.)
kefäik (Löffel) bä midä.
keföîetâ hdye! hdsqa dmä do%odd,?
hâvitâ haspikixa heiye (heie)?
herâeki mini Im, x^ngeke mim
heiye.
hurdu beraitä xoähgeki ha (hdye).
seve wä purin.
mä rûni ägär wa pentri hdye.
qalämä min lä wä?
lä mä tunne, lä berâi wö.
lä WÎ (vi) hdspikî rindi hdye?
wi tunne.
tiStiki min hö (heiye).
âvn tütikixä tunne.
qalämä tâ hdsini lä ğdm mine.
öi id dikt?
qdhwä vädoyßmä.
kövâ dehârî?
dehärimä hammamä.
laukä riöypdSe.
nâre mäktehe.
kitâbeke rind doyßihe.
tiStiki rind doypadne hislin?
tiSt nâ/padne.
d öirenmii diki?
86
Einige Sätze in Zaza,
Nr.
209.
210.
211.
212.
213.
214.
215.
216.
217.
218.
219.
220.
221.
222.
223.
224.
225.
226.
227.
228.
229.
230.
231.
232.
233.
234.
235.
236.
237.
238.
239.
240.
241.
242.
Deutseh
Ich lerne arabisch (kurdisch).
Warum gehst du nicht ins Dorf?
Regnet es?
Es regnet.
Der faule Knabe liest nicht.
Knabe, warum weinst du? (wohl:
warum weint der Knabe!*)
Ich weine nicht, m. H.
Sie ißt die Birne.
Was macht ihr hier?
Wir erwarten unsern Freund.
Er kommt aus dem Garten.
Im Frühling sind die Bäume grün.
Ich sehe meine Feder nicht, wo ist sie ?
Das erstaunt mich.
Woran denkst du?
Wir verkaufen schöne Ware.
Wie (teuer) verkaufst du deine Knüpf¬
teppiche ?
Ich erwarte meinen Lehrer.
Wohin geht er?
Er geht nach Hause.
Liest er?
Er liest nicht, er schreibt.
Wünscht ihr Brot und Butter?
Ich wünsche (es) nicht.
Mein Bruder kommt heute nicht nach
Hause.
Das Mädchen lacht.
Das Kamel geht schnell.
Das Pferd geht schneller als das Kamel.
Was wünscht ihr?
Woher kommst du?
Ich komme vom Hause.
Frierst du?
Ich friere nicht.
Ist euch heiß oder kalt?
Zäza
drdbğe müsenâ.
öänä tü hä daû näsiriö?
vârete värinä?
ä värinä.
lâğik tdmbêtö nawänäriö.
lâğik öänä härmäriö?
nâ hârmenâ efendim.
meroe wäna.
sima ifâ sâkeriî?
mä döstexo päwänim.
hdyöârâ vâğenö.
wasaridä dâri kühoö.
az qalämiyß ndvinâriö, kötîö?
näidä Sas hend.
tü öänä düSür-mis bina?
mâlö rind röSênim.
XdHeyß bä dd tä danî?
%âğâyp päwinä.
dnâ bä koU?
dno bä köyä.
wönäno?
nawänäriö, yazmiS känä.
nâriö rüinö kerö dma wäzeris?
az nawäzenä.
herâe mih aûrö hä köyä ntrw.
keinike hüinä (hüwenä).
dewi raû sino.
härgtr dewirä raû dnâ.
dmâ öiöi wäzinä?
tü koürä yêriö?
köyerä yinä.
tä käfilyanä?
nakäfilyänd.
simä gärmö yä sdrdö?
87
Bahâ- und Lölo -Kurdisch.
Nr.
209.
210.
211.
212.
213.
214.
215.
216.
217.
218.
219.
220.
221.
222.
223.
224.
225.
226.
227.
228.
229.
230.
231.
232.
233.
234.
235.
236.
237.
238.
239.
240.
241.
242.
Babä
drahi ferdebim.
höd nâöi di?
hârân dehâri?
dehâri.
aıd temhil bie naxdne.
höd dign? mindâl!
nâgrim.
harmide deypd.
öi dekâî lire? (Sing.)
lä sär dostum vösägim.
lâ hayöö dârded.
lâ ewili hâhâr dârâkân Sinin.
qalimikäi nâbinim lâ küe?
lâ wäi maytilmaum.
lâ öi fikir dekâî?
mâli zertf defrodm.
seğâdakân hä öân (öând) defrosî't
dâ meVäeyß râ westaum.
deöitâ küe?
deöietâ mâl.
deyßinä? (deyßinä)
nâypind, denüsm.
nânu tereyâyi dewe?
namewi.
herâm aûrö nâete mâla.
qöika dekênd.
dewi zü broa.
dsip lä wiStn öäbuqtir derwa.
d deför bui?
lä küindere di?
lä mâla dtim.
sermâ tä?
serma nie.
gärma tä yä särda?
Lölo
kurmânğî öirenmiS dikim.
öûmâ nârî günd?
haran dehârâ?
drö, dehârâ.
laûkî tembel nayßmi.
laûkö! öûmâ dign?
nâgirîmâ (nâ ginmâ).
hârmâ doxd (doypi).
öi dikine (dekine) lä verâ?
dostemä âm dawesUärii.
ze hayöâ tö.
pozî h'âre dârö kesk hûne.
qalämä min nâımnmâ, lâ kedâre? (min
nâdi ich habe nicht gesehen.)
lä vö SaS dewimä.
dma düSümis diwi?
mâlenî rind diifroSem.
xali tä bä öi büfröSeni?
lä xoffa
kûvâ dehâre?
dehâre mâl. (Ich gehe = dehâre -mâ.)
doyßtni?
nâypihi, yazmiS diki.
nân wä rÛne âğâr doxoazî? (Sing.)
az naxoazim.
berâemin ürö nie mâl.
kâökö dikiriö.e
hiStir pit dehâre (fast däre).
härgtr ze TıeStirâ pdr djıâre.
d amir dekine? (Sing, öe amir dikt.)
ze kö tiî?
az ze mâl tiima.
tü dekaftU?
nâkafümâ. (Pİ. am nakafilrU.)
hûne gârmin yâ hün dekafünä?
88
Einige Sätze in Zaza,
Nr.
243.
244.
245.
246.
247.
248.
249.
250.
251.
252.
253.
254.
255.
256.
257.
258.
259.
260.
261.
262.
263.
264.
265.
266.
267.
268.
269.
270.
271.
272.
273.
274.
275.
276.
277.
Deutsch
Fürchtest du dich?
Ich fürchte mich nicht.
Ich fürchtete mich.
Schämst du dich nicht?
Siehst du den Vogel?
Ich sehe ihn nicht.
Es klopft jemand an die Tür.
Die Fische leben im Wasser.
Rauchst (trinkst) du Tabak?
Nein, ich rauche nicht.
Wie (teuer) verkaufst dii die Birnen?
Ich gebe sie zu 5 yrus die oqa.
Die Eisenbahn geht schnell.
Die Schüler gehen zur Schule.
Morgen gehe ich nach Brussa.
Den ganzen Tag spielen sie.
Kommt das Mädchen herauf?
Sie kommt nicht herauf.
Die schönen Blumen liebe ich sehr.
Wie oft wöchentlich geht der Dampfer
nach Stambul?
Dies genügt nicht.
Wie teuer verkaufst du deine Sachen?
(Um) zehn Piaster.
Das ist zu teuer ; soviel gebe ich nicht.
Liebt ihr den Wein?
Ich liebe ihn sehr.
Was machst du den ganzen Tag?
Ich lese und schreibe.
Er ist faul; gar nichts tut er.
Wie gehts dir?
Ich danke (mein k'öf), ist gut.
Kennst du diesen Mann?
Ich kenne ihn nicht.
Das Kind spaziert mit seiner Mutter. (?)
Dies Buch nehme ich nicht an.
Zäzä
tä tärsänä?
ndtdrsdnä.
az tärsäwd.
tä nesermâyeriö?
tä mridke winänä?
az äi näimnönä.
zau kö-viri kuiriö.
mäsei dd aû-dd ömr kenü.0
tutun Mmäriö?
yßre, nädmdna.
meruêî tü hä dd dänä?
hoqa ği az hä pâğ yrûM danä.
râyâ ädni rau dnä.
suyj,ei hä mädräsä Uriö.
maStä az hä brüsä Söri.
här röS (sie) kai-keni.
keineke yinä bi gor?ä
ninä bi ğör.
vilikö rindä az hol hidz kena.
wapor haftaendä öänd daurt dnä
stämböl?
riö qim näkänu.
öenaiyß bä öiöi danî?
das yrüsi.
vae, bä vâö; hä nä vaye nâdânâ.
sarâbîrâ haz kinin?
böl hâz kenâ.
hâr röz tâ sâkeni?e
az wânânâ, yazmis kenâ.
tâmbilö; öie ndkinü.
kifito haûlö?
Sükûr kenâ, IjaiıVö.
nâ mârdimi tü nâskinî?
az âi nâsndkenâ.
ööğûq dâ märdötyßda (sie) ğörânâ.
nä kitabe qabul nakänä.
89
Bahâ- und Lölö-Kurdisch.
Nr.
243.
244.
245.
246.
247.
248.
249.
250.
251.
252.
253.
254.
255.
256.
257.
258.
259.
260.
261.
262.
Babä Lölo
dätirst?
nâtirsim.
detirdm. (?)
Serim nâkî?
dâ'ahâ debini?
naibinim.
âikyek dirkekâi dâtakainî.
mâd da äwidä dazı.
tutun dekiisi?
nâkeSim.
hârmiâ bâ öänd dâfrösî?
hoqâi hâ pinğ krus dadam.
qara vapör yöS därwä (dâroâ).
Sagirdekân devin mâdrâsât.
sühhaina deömä brusâi.
hdmü röğe kaiâ dekin.
qöekd deetâ ser'e?
neetâ sirö.
gi'ılei ğûân zör yps'ım dewi.
vapör hâftâi cänd söfâr dcöötâ ütamhül?
263.
264.
265.
266.
267.
268.
269.
270.
271.
272.
273.
274.
275.
276.
277.
au dâst mâdie.*)
au hä öândi dedâi?
hä dâ kruS.
girânâ, böwendäi nâ-idem.
Sarah naxd?
doyßm.
hämu röze öi dekäi?
dexûinim denudm.
tämbila, Kö kare nâeka.
köfi öaqa? (öaka)
iltifat ziâd hö, öâkim.
au piauwa denasi?
dmin aüdi nanäsim.
mindal da gdldâekî dâgdrâ
au kitaba qabûl nakim.
tu detirsi? (PI. hün detirsine?)
nâtirsimd. (PI. am nâtirdni.)
detirsimä. (am detirsirii.)
fddd nâeki?
ter deımnî? (Pf. tâ ter (M?)
wdiyi nawinmä.
yâki lä qipi deyßni (dükûte).
mâsiâ d'âvödâ yaSamiS bunä.
tütüne vädoyßi?
vanâyjım (vänaxom).
härmd tu hâd dedi?
hoqä piânğ yrus dedimâ.
ri hadrUpit dehâre.
sagirdâ dehârene mâktibö.
suwä dzö hâremâ hûrsâ.
tim tim delizine.
kiöik tie zür?
nâe zür.
guld rind pür has dekim,
vapör dd haftada ödnd ğârâ dehâre
samûle? (sie!)
vâ ddst nadd.
tisti (tiSf) tâ hd d dedi?
*) Wohl mißverstanden; türkisch: bu el verm^.12
90
Einige Sätze m Zaza,
Nr.
278.
279.
280.
281.
282.
283.
284.
285.
286.
287.
288.
289.
290.
291.
292.
293.
294.
295.
296.
297.
298.
299.
300.
301.
Deutsch
Ißt du Eier?
Ich liebe Eier nicht.
Ist es möglich?
Dies ist unmöglich!
Meine Schwester hest bei Tag imd
bei Nacht.
In welcher Gasse wohnt der Arzt?
Was ißt du gewöhnlich?
Am liebsten esse ich Lammbraten.
Die Kaufleute verkaufen nicht immer
gute Ware.
Kannst du arabisch?
Wann gehst du schlafen? (?)
Ein alter Freund wird kein Feind.
Das Wasser schläft, der Feind schläft
nicht. (Türk. Sprichw.)
Ich gebe dir mein Wort , daß es so ist.
Wer in der Hitze schnell geht, wird
müde.
Wie dem auch sein mag, ich werde
schnell gehen, meine Angelegen¬
heit (?) hat Eile.
Was du wünschst, werde ich dir geben.
Wenn du so viel Reichtiun hättest wie
er, was würdest du tun? (?)
Willst du mir 100 Piaster leihen?
Wenn ich sie hätte, würde ich sie
dir geben.
So sehr er sieh auch mühete , konnte
er sich doch nicht retten.
Sprichst du türkisch?
Ich kann wenig.
Wenn du fleißig bist, wirst du in
drei Monaten gut sprechen können.
Zäza
âkî wäriö?
âkdrâ hâz ndkenâ.
riö bâriö?
riö näheriö.
wäyä mih bä Sau u röö wänänä.
haktm da kamğtn kuöiedâ röSênö?
ekseriya d yemek wäni?
kahâbe goSfö bärxd hamt rindir (rindil)
hâz kenâ.
t'üğârî tim mâlö haûl nârösend.
tâ ârahi zânİ?
saät da öândâ tü hoxo hasyind?
dosti qahân düzmin nâheriö.
auke raiüenâ, düzmin nârausinö.
az söz dânâ bâ tö hamt o.
märdim gârmrâ raû Sınö bâtilyânü.
hâr dd âsfö, dzö raû Sorî, ağilâ gfrüe
miri âsfö.
tâ öiöi wäzirid, dzö bdtö di.
zenaâteto sinä âî hü tû kö sd -bükeri?o
tû kö sâ yrus ddin hâmidâ?
âgâr mâlemih âst Udi, mûkö hâ to dâi.
hâr öiqasi öaliSmis bü nârâyinü.
bâ tûrki (tırkî) zânî?
tdi zânâ.
ÖâlismtS hûhö, hirâ aSmia tâpiâ tûkö
haûl tâkâllim bûkerö.
Baha- und Lölo -Kurdisch.
91
Nr.
278.
279.
280.
281.
282.
283.
284.
285.
286.
287.
288.
289.
290.
291.
292.
293.
294.
295.
296.
297.
298.
299.
300.
301.
Baba
hilke deyß'i?
helkäi nâypm.
aua debie?*)
au nâbö.
yßSkim Saue rös doyßinä, zör zirihgä**)
häktm lä kiehä sqaqt dädentSe?
hamu daf'a dypardin doypi?
käbahi bärx ^ä hdmân ziädtir doyßm.
tüğâranâ hie wdxtek mâli zertf nafrödn.
äraU dezâni?
lâ saäti öänd wär-dekivi?
dosU kon hä duSmän nâbö.
au war-dekevi, düSmin war -nâkevi.
min hä to rast daldm mirduä.
inşân hä gärmaye bürua zü mändü
dehi.***)
här öloneki hte, bädm, âğdldm heie.
här d diwö, dedimä.
ägär daulatito ha qadär auwai hüyayd
d dekird?
hä min sdd kruS qärü dedat?
ägär min pârdm bûyaya, dämda.
här öänd ki takaläi da x'dcis nabü.
tûrkî dezâni?
kam dezânim.
âgâr karibkâî lä duai sä mangan kelam
fer deht.
Lolo
*) Mißverstanden? türk.: olurmu.
**) Sie ist sehr fleißig.
Wird schnell müde.
12»
92
Einige Sätze in Zaza,
Nr.
302.
303.
304.
305.
306.
307.
308.
309.
310.
311.
312.
313.
314.
315.
316.
317.
318.
319.
320.
321.
322.
323.
324.
325.
326.
327.
Deutsch Zäzä
Wenn er kommt, gib mir Nachricht.
Was soU ich dir bringen?
Bringe Käse und zwei Eier.
Soll ich Ihnen (dir) etwas Schönes
zeigen? (?)
Laßt uns sehen, was es ist!
Nach welcher Seite sollen wir gehen?
Soll ich Ihnen (von) diesem Braten
geben?
Gebet mir ein Stück.
Wärest du doch gestern gekommen!
(türkisch[- persisch] .o^ö)
Hättest du doch zuerst gesprochen!
Wenn es passend wäre, würde er
kommen. (?)
Wenn ich an Ihrer Stelle gewesen
wäre, hätte ich dies nicht getan. (?)
Komm, ich wül dir etwas (eine Sache)
sagen.
Was suchet ihr dort?
Ich suche eine Feder.
Laß jetzt die Feder hegen und studiere.
Heute ist es sehrwarm; ich habe Durst.
Gehen wir in ein Cafe und nehmen
wir etwas Erfrischendes !
Ich habe großen Durst, ich werde
Limonade trinken.
Er hatte denWeg verloren, sich verirrt.
Morgen früh sollst du ins Dorf gehen.
Heute mußt Du dem Herrn Pascha
einen Brief schreiben.
Du mußt zufrieden sein!
Was ist zu tun?
Ein Paar Handschuhe.
Ich wünsche ein Buch zu kaufen,
mehr als 10 Piaster soll es nicht
kosten. (Ungenau.)
keitiko hird yphäre bä midä.
öiöi dzö torö biäri?
pänir dü äkä biärö.
öiendo haûl äzö räe Sima dî?
haûrU döiö!
kam kütedä Sori?
nä kdhâUrd dzö hd Sima di?
pâröâ sima kö hidö!
Xoäzikd tü mästä (irrtümhch für
iiväziri-?) hiamäi!
Xoäzika tö värö buwätat 1
laiq btäie öqü bıâmâi.
ägär az Udi mih nö näkärdä.
he, dzö torö Sie
Simä oöiöi geirdnin wöga?
bä qalamero geirdnä.
nikä qalämi rohe biri mutale 'a büke.
aûrö roö böl gärmö, harardte mih hol ästö.
mâkö Simi hä qahwä, öiendo särdin
bügârim !
hararâti mih bolö, dzö Idmünatä biiämi.
râidd vinî hî.
mäStä sabâhrâ bâ daû Sorö.
aûröpdSâ efdıdiri makfûbe yazmiS kâri.
wâS bubi!
sau kâri?
ğifö lâpûkî.
kitabe az wäzänä bugeren,
vâSer mdgörim.
las yrûSt
93
Bahâ- und Lölo -Kurdisch.
Nr.
302.
303.
304.
305.
306.
307.
308.
309.
310.
311.
312.
313.
314.
315.
316.
317.
318.
319.
320.
321.
322.
323.
324.
325.
326.
327.
Babä
här öi mdhle'ki hat, x^&är bämin bide.
öi hidnim hö to?
päntru dü helka htenä.
ötiki ğüân bâto nisan hidim?
bezânim da!
lä öte târâfikâva beötn?
lau kähähäi Udim bä to?
bidä biräeki !
kâSkî düenä hehâtiâî!
kâSkî äwäl hitkütaiä!
ägär laiq hü, dehâtim. (?)
âgâr min ato bümdye auum nädeMrd. (?)
wäre kseik*) pö huläm.
'
Lolö
*) Zu sprechen, als ob mit x geschrieben.
94
Einige Sätze in Zaza,
Nr.
328.
329.
330.
331.
332.
333.
334.
335.
336.
337.
338.
339.
340.
341.
342.
343.
344.
345.
346.
347.
348.
349.
350.
351.
352.
353.
354.
355.
356.
357.
Deutsch
Du mußt dich schämen.
Ihr hättet erst sprechen sollen
Um sieben Uhr muß er gehen
Dies hättest du nicht vergessen
Ich muß ihn sehen.
Sie tanzen mit Schwert und
t.
soUen.
Schild.
Seit zwei Monaten habe ich dich nicht
gesehen.
Vor zwei Monaten . . .
Wir zusammen mit den Freunden.
Ich bin gekommen, um dich
suchen.
Deinetwegen (für dich) habe
Buch gebracht.
Wie ein Soldat.
Im Kasten drin.
Unter dem Bett.
Über dem Hause.
Vor der Stadt.
Vor mir.
Hinter der Mauer.
Zwischen den Häusern.
Neben dem Garten.
Um den Wald herum.
Den Soldaten gegenüber.
Was für ein schöner Mann!
Jemand ist gekommen.
Ich habe nichts (keine Sache) g
Der Esel sehreit.
Der Hund bellt.
Das Pferd wiehert.
Der Hahn kräht.
Das Schwein grunzt.
zu be-
ich ein
esehen.
Zaza
nä Sermâ yänä. (?)
keyire böatäyeh. (?)
saät hautä Sörö.
nd tü mrä näken.
äi dzö buimrU.
bä dmSer u mdrtäle kdi kini.
dö âsmiâ täpiä min tä nâdie.
dö asmânrâ(?) värö . . .
[mä döständä vağiâ . . .
\mä döständä pia.
ämä käidä ziardtä to.
kâidâ fö min kitaba ard.
azina âskârî.
di qoU miandä.
da örtia hindä.
da kö sirö.
da sUqä räwU.
da vâreniâ min.
da däsi peidä.
da kiia mahindä.
da bayöi 1/atä.
dädorö ormantdä. -
da qarSÛi âskaridâ.
böl rnârdimindo rindö!
kâm htâmd.
karne Ste nadi.
hâr zirâ
kotüc lawinö
stör sîririâ
dik vâhgdanâ
ypz yprâriö
95
Baha- und Lölo -Kurdisch.
Nr.
328.
329.
330.
331.
332.
333.
334.
335.
336.
337.
338.
339.
340.
341.
342.
343.
344.
345.
346.
347.
348.
349.
350.
351.
352.
353.
354.
355.
356.
357.
Babä
dü mahq lä piSda.*)
(zusammen mit; pikowa.)
wäk âskâr.
lä nio qtûî (qutûî).
lä zör döSigidâ.
lä sêr mâla.
lä pes Sâfri.
lä pü dîwarî.
lâ mähöirU mâldndâ.
lä kenar hayöâi.
lä qarayi ğâhgâU.
herabiri âskârî.
Lolö
nû^ âskar (waM, minân).
da sandûyêdS. -
-
kär dizire.
kudk li dekim.
häsp did.
Xoros hah dike.
Xänzfr dike xore-xw".
*) lä duai dü maiigä: zwei Monate später.
96
Einige Sätze in Zaza,
Nr.
358.
359.
360.
361.
362.
363.
364.
365.
366.
367.
368.
369.
370.
371.
372.
373.
374.
375.
376.
377.
378.
379.
380.
381.
382.
383.
384.
Deutsch
Jemand, der auf dem Markt etwas
stiehlt, ist ein Dieb; sechs oder
sieben Berittene, die im Gebirge
Karawanen plündern, das sind
»Gürän«.
Bringe einen guten Apfel!
Ich habe ein schönes Mädchen ge¬
sehen.
Hast du die türkische Fahne gesehen?
Gib mir Brot!
Öl ist schwerer als Wasser.
Die Blätter des Baumes sind grün.
Ich brauche ein Buch.
Gibst du ihm das Brot?
Ich gebe es.
Das weiß ich auch.
Ich kenne sie.
Ich liebe dich.
Liebt ihr uns? (Liebst du mich?)
Kannst du Türkisch lesen?
Ich werde dich auf den Markt schicken.
Ich bin größer als du.
Seinetwegen bin ich gekommen.
Ist euer (dein) Haus groß?
Unser Haus ist groß.
Ist sein Freund hier?
Nein, mein Herr, er ist nicht hier,
er ist im Hause des Kau&aanns.
Ich habe meine Uhr verloren.
Meine Bücher sind hier, aber wo
sind deine Bücher? '
Euer Lehrer ist gekommen.
Meine Uhr ist billiger als die eure.
Wann wirst du deinem Freund
schreiben?
Zazä
97
Baha- und Lölö-Kurdisch.
Nr.
358.
359.
360.
Baba
piaûe lâ hazar öti didize au dize Ses
haut suâr lä sâxS kärwan rÛ dekd,
aûâ gürânâ.*)
sıvi öaq biane!
qöiki ğuânim dî.
L515
361.
362.
363.
364.
365.
366.
367.
368.
369.
370.
371.
372.
373.
374.
375.
376.
377.
378.
379.
380.
381.
382.
383.
384.
sanğâye osmânli dit?
nân Uda bâ min!
rüriî zeitûnî lâ aü sûktere
galâi dârî dnin.
âmin ktâbekim lâzime.
nâneke dâiya?
dâmâ.
âwâi âmin dezânim.
awand dmin dönäsim.
amin atom xös dewi.
aminit yßs dewi?
tûrki dezânî hxoint (henûsi)?
ätö didnörim bazârî.
âmin lâ tö gaurâtrim.
hö wä hâtema-wâ.
mâlakatân gaurdâ?
mâlakâman gaurdâ.
dosti awdî lirekânie?
nâypr âyâ lirekâne nie,
ğârekâia.
saâtekim wün kird.
kitâhakânimin lörekânâa,
lâ künderie?
melâki-ihgö hât.
lâ mâla tü-
kitâbakânito
saatimin lâ saâtihgo herzântire.
dostikât kdniâ denûsî?
') Resul , hämawand ,
piaû lä Sä-xeki gürünle dikin„-.
min keökika rind dî.
bairâyâ osmdrılie tâ dî?
nanî bâ midâ!
rûni zeite ze âvâ dvîktere.
öoleye dâre heUn.
kitâhik ze mera lâzime.
tu nânî wî dedei?
hâli, az dedimi (dedimâ).
az wä dezânim.
wanä nâs dekim.
az tâ haz dikim.
hüiı mâlî sewmiS dikin?
tu türkİ doyjnini?
âzi ki tâ bidnmâ ödrsüî.
az ze tâ mâztirim (mazintêrim).
säwä wä az hatim.
mâlö wä mazine?
mâU mâ mazine.
döşte wdî lâ vere?
Xair efindim lâvere tûnne î lâ mâle
tüöere.
sââta min min wända kir.
kitabe min lä viderane lakin kitâbâ tâ
lâ kiderâne?
yßga wä hât.
saäti min ze semti wä dahd erzantere.
dostiyârâ kâ wdxH yazmıS M?
auf die Frage, was er von den Gürän wüßte: haiut
13
98
Einige Sätze in Zaza,
Nr.
385.
386.
387.
388.
389.
390.
391.
392.
393.
394.
395.
396.
397.
398.
399.
400.
401.
402.
403.
404.
405.
406.
407.
408.
409.
410.
411.
412.
413.
414.
415.
Deutsch Zaza
Ist es wahr, daß du eins deiner Pferde
verkauft hast?
Ja, es ist wahr.
Jeder will recht haben.
Wie heißt du?
Warum hatte er gelacht?
Ich will zu euch gehen.
Meine Mutter aß Kirschen.
Was sagte der Lehrer?
Die Schüler kamen aus der Schule.
Ich ging an der Buchhandlung vorbei.
Nach dem Essen spazierten wir eine
halbe Stunde.
Ich wünschte auszugehen.
Das weiß ich sehr wohl!
Ich fürchtete ihn nicht.
Ist Herr Mehmed gekommen?
Er ist noch nicht gekommen.
Bist du heute auf den Markt gegangen?
Die Sonne ist aufgegangen (günes
doydu).
Ich klopfte an die Tür, aber man
öffnete nicht.
Ein Erdbeben entstand.
Was wollte jener Soldat von dir?
Ich habe ihn nicht gesehen.
Du bist spät gekommen.
Wo bist du gewesen?
Er ist nicht zur rechten Zeit ge¬
kommen.
Da fällt mir etwas ein!
Ich habe nichts gesagt.
Was hast du getan?
Ich habe nichts getan.
Ich habe nichts gehört.
Seit zwei Monaten habe ich keine
Nachrieht von meinem Bruder er¬
halten.
99
Bahâ- und Lölö-Kurdisch.
Nr.
385.
386.
387.
388.
389.
390.
391.
392.
393.
394.
395.
396.
397.
398.
399.
400.
401.
402.
403.
404.
405.
406.
407.
408.
409.
410.
411.
412.
413.
414.
415.
Baba
aspito yekikin ferotud, rasta?
drö, rastä.
här kis haqqiyß dewi.
nivitö cm?
hö öi pö dekent?
deöûmâ malahgö.
daikim gelâsî deyodrd.
milâ d degût?
sagirdekân lâ mektebâ dehâtin.
lâ bâr kfübyßnii doroyim.
lâ duai nan ypârdin nîm saat değerdin. (?)
aitam zör câq denâsî!
lâ wäi nâdetirsâm.
m. efendi hât?
dahd ndhât-wa.
aûrö öûiye hazâr'î?
taû halat.
derkâm rakând, nâân-kirdewa. (?)
bü lerzâ.
au sârbâza lâ to d dewi?
avam min nâdi (amin nâmdi).
âtö drehg hâti.
lâ küindere büi?
lâ wdxfiyß nâhâti.
öte hâte äqlim!
hidm ndgüt.
ötân kird?
hidm nâkird.
hidm nähist.
du mângcihîö x^^dim lä berâiyp näJnst.
Lölo
râste hdspiyß-yek fürtı?
hâli, râste.
här kisik doy(pâze haqqli badire.
nâvîtö öte?
öimâ dekdda?
dicûmâ wd.
dâkemın kiraz doxoärin.
ypğd dugote-öe?
sâgirdlir ze miktehd tedne.
kütübyßnedä tivä rawûrtum.
ze riênyparriê hesüvâ (bâsûndâ) rim saate
am digeriânî.
öunâ dar min doxodst.
vä rind dezânim!
ze wt nâdetirsiam.
m. efendi hâtemd?
hin nâti.
tu ürö öüî- öarsıe?
rö halat.
min lä yßpü yjst, vdnâkirin.
zelzeld bü.
vâ âskâra d ze td doypdze?
min au nâdi.
ddrihg haU.
Idkü bî?
dd wayjtieda nât.
tistik hâte x*^*"* 'min!
min tütik nägö.
tä dr dekir?
min tut nakir.
min tiSt qä nabist.
ze da mä drdä ze herai min tü yflhêr
halnanin.
13*
100
Einige Sätze in Zâzâ,
Nr.
416.
417.
418.
419.
420.
421.
422.
423.
424.
425.
426.
427.
428.
429.
430.
431.
432.
433.
434.
435.
436.
Deutsch
Ist er aufgestanden?
Er ist nicht aufgestanden.
Wie hast du diese Nacht geschlafen?
Ich habe gut geschlafen.
Ich habe lange auf dich gewartet.
Hast du gefrühstückt?
Du bist zur rechten Zeit gekommen!
Ich habe Kaffee getrunken.
Er trat aus dem Boote.
Warum haben die Diener die Flaschen
nicht gefüllt?
Haben Sie Ihre Lektion vergessen?
Die Diebe haben all mein Geld ge¬
stohlen.
Auf der Gasse habe ich fünf ^rui ge¬
funden.
Der Hund hat mich gebissen.
Hast du deinem Freund gesehrieben?
Nein, ich habe noch nicht gesehrieben.
Er fiel ins Wasser.
Warum hast du den Hund geschlagen?
Er gab keine Antwort.
Er ist hinausgegangen.
Ich habe meine Arbeit noch nicht
begonnen.
Zaza
101
Baha- und Lölö-Kurdisch.
Nr.
416.
417.
418.
419.
420.
421.
422.
423.
424.
425.
426.
427.
428.
429.
430.
431.
432.
433.
434.
435.
436.
Bäba
hâlistd?
hanästa.
au So (sau) öilon warkaüU?
zör rahät warkaütim.
atö zör heklemiS hüm.
qahwalttd kird?
tamâm lä waytexöi dahâu!
dmin qdhwim ypdrd.
lä qai'aye hate dar.
au yfzmetianä au SîSienâ hö öi pür
nâkird?
dersiyptân wün kird?
dizän hämu parä minian hird.
lä küöäi piinğ yrüSim die-wd.
säg âmini girt.
kayäs bö döstid nustd?
yßr, dahd nämnusi.
da au kauf.
lä sägeket hö d da?
dähgi näkird.
öü (öö) däre.
dahd ddstim näkird hä kariyßm.
Lolö
rabü?
hin rä ndU.
isäv tü öih (öäh) râkeU?
pür rahdt râ-mâdiâm.
pür lä tâ dawestidm.
qahwalti kiri hü?
tamâm lâ wär^fö hâU!
min qahwe vaypär.
ze qd^yye bedarkef.
yjzmetker dmä mSö tizö nâkirin?
dersa-wä wä ze btr kiri bü?
dizä paräemin gütik Urin.
lä zoqäqe pidig yruS min dîn.
küöik bä min girt.
tä döstixärä yazmiS kir?
hin min yazmiS näkiri.
kite âvö.
tä dmä lä küdk yjst?
ğu'ab nâdâ.
bedârket.
üe-min hin min baslamiS näkiri.
WortsamnÜTing',
in Damaskus aufgenommen.
r r
Deutsch, Bäba-Kurdisch und Zaza.
Deutsch
Abend, der
Ader, die
Adler, der
alt
alt (Mensehen)
Ameise, die
Apfel, der
Aprikose, die
Arm, der
Armband, das
Arznei, die
Auge, das
Augenbraue, die
Augenwimper, die
Bär, der
Bär, der große .(Sternbild)
Bart, der
Bauch, der
Berg, der
Blatt, das
Bettdecke, die
Bettstelle, die
Bettler, der
Biene, die
billig
Birne, die
Holzbirne
blau
Blei, das
blind
Bäba-Kurdisch
öwarö
req
hälo
siü, siö
qaid (t.)
hâsik
bäzinä
därman
öau
âbrö
müzöl
wuriö, wiriö
( haut herâ
\ haut täwanä
ridän
ziq
kyû, Säx
Ufa, dösik (a. , t.)
lifâ (a. lifa^)
faxt
su'âlkâr
zärgeta
herzân
hârmâ
Sikokâ
kesiq
guld (?)
kû^
Zazä
sânda
kahân
kâl
morğilâ
sâi
erûk (t.)
ehgela
hâzin .
dm
hurt
hiza
herö
erdis
ptza
köh, kö
ğâî
pârsik
mäSä hengamtni
mero
maun (a.- 1.)
kör
14
106
Deutsch Baba- Kurdisch Zäza
BKtzstrahl, der (yildirim)
Blut, das
Bogen, der
braun
breit
Brücke, die
Brunnen, der
Brust, die
Brust, die weibl.
bucklig
Büffel, der
Butter, die
Dach, das
Daumen, der
Decke, die
Deckel, der
Diener, der
Dorf, das
dort
Dunkelheit, die
Durst, der
Ei, das
Eiche, die
Eichhorn, das
Eidechse, die
Eis, das
Eisen, das
Ellbogen, der
eng, schmal
Ente, die
Erde, die
Esel, der
Essen, das
Falke, der
Fasan, der
Faust, die
Feder, die (beim Vogel)
Felsen, der
hauri trükâr
yßeh
kawan
äl (t.)
pän
pürt
öâlâö
dhg
mämä
püSt-kür
1,gamts
rûni kere
särhan
sârî kâmik
sen
mindâr, mindâl
di, da
târik
Unuma
hölkâ
ğühgul
simora
bizinm'd (t.?)
sâhol
âsin
ântSik
fang
hawerdä
yöl
kär
Xardk
bâz
mriski sabzäwar.
mist
pdr
hdrd
gunı
kuman
mör (t.)
hârâ
pöl
Ur (a.)
s'önä
öedk (t.)
ğâmûs
hân
ehgüta pHâ
oryan (t.)
lâğe
daû
tmğd
âkt
ğemad (a.)
hdre
här
zumzüq
107
Deutsch
Ferse, die
fett
Feuer, das
Fieber, das
Finger, der
Finger, der kleine
Fingerring, der
Fisch, der
Fischer, der
Fleisch , das
Fliege, die
Floh, der
Flügel, der
Fluß, der
Forelle, die
Frau, die
Frau, die junge
Frosch, der
früh
Frühling, der
Fuchs, der
Furcht, die
furchtsam
Furt, die
Fuß, der
Fundament, das (Haus-)
Galle, die
Gasse, die
Gastzimmer, das
Gaumen, der
Gazelle, die
Gehirn, das
Gelenk, das
gelb
Genital, das
Gerste, die
Gesicht, das
gestern
Baba - Km-disch
päniä
astûr
â'Ûr
noväft
kâmik
kamkiki ökola
âhgûstita
mâsî
mâsigir
göSt
mos
keö
hâl
ööm
mâsî hairân
zin
bük
baq
zü
bähär
rim, rem
tirsä
tirdnuk
bö^äd
pö
tamhdl
zärdau (kurm. zafrdri)
küöd
diwi rräwan
malaSÛ
aziq
mdyü
zärd
1 m. k'w
\ f. quz
gö
duenî (t. dün?)
Zäzä
âdir, âdil
engiSt
ehgüta kûğe
mgiStani
masa
goSt
kermes (Stechfliege)
keki
geni
büke
hâq
raû
vazart
lue
tdrsâ
nihg
küöa, kööä
mâzû
ğalrâ
zärd
n, rä
väzer
u*
108
Deutsch Babä -Kurdisch Zäza
Gift, das
Goldfinger, der (Ringfinger)
Goldschmied ,
Granate, die
Gras, das
grau
Greis, der
Greisin, die
groß
der
(Frucht)
Großvater, der
grün
Gürtel, der
zerihgir
hânâr
ismer (a.)
jnr
pirö dn
gaurä
bâpîr
Sin
pdStind
Haar, das
Hagel, der
Hahn, der
Hals, der
Halsband, das
Hand, die linke
Hand, die rechte
Handfläche, die
Handschiene (Panzer), die
Handtuch, das
Hase, der
häßlich
Haus, das
Haut, die
Helm, der
Hemd, das
Herbst, der
Herz, das
Heuschrecke, die
heute
hier
Himmel, der
Hirsch, der
Hirt, der
Hitze, die
( gilträ
{ tirzä
kälebab , käledr
gärdin
kürmäq
dästi öäp
dästi rast
bäri däst
dästawan
dâsmâl
kär-wädk
cüktn
mal
pteSt
kalaoyßt
kirâs
pâ^iz
dil
kuUd
aûrö
asman
gâ k'öım
öü^an
gârmâ
ehgUta ehgütâni
vaS
ismer
kâl
ğiniye ^rî
küTio
mte
( mü
\ mûye sârâ (Kopfhaar)
zipûk
dÂk (a.)
ddtsto Ğdp
dâsto rast
rte
auriS, arwiS
kö
post
zirx
zühûn
pâ^tıt
zeri
auro
îta
azman, Ijaur
hi'ân
109
Deutsch
Höhle, die
Holz, das
Honig, der
Hüfte, die
Huhn , das
Hühnehen, das
Hund, der
Himger, der
Husten, der
Hyäne, die
Jahr, das
jetzt
kahl
Kalb, das
Kälte, die
Kamel, das
Kamm, der
Katze, die
Kerze, die
Kessel, der
Keule, die
Kind, das
Kirsche, die
Kleidung, die
klein
Knabe, der
Knie, das
Knöchel, der
Knochen, der
Köcher, der
Kohl, der
Kohle, die
Kopfkissen, das
Kopfschmuck (der kurd.
Weiber)
Koralle, die
Korb, der
Körper, der
Bäbä- Kurdisch
askaût
dar
hehgün
simit
mrüik
färik
säk, säg
Urdna
köxa
kämtiar
säl
käöäl
paläq, päldx
särma
üStir
Sand
psild
Sem (a. Sem )
manğdl
gurz
mindal
gilas
ğü
ököld
kur
äzinü
öûki pö (kurm. güsk)
yedk, edk
tör
käläm
näM
senir
Sîlân
sauet
qdlbi (a.)
Zäza
költ
ehgämtn
karge (t.?)
kotiik
veüan
keftâr
sire
haüna, Iwna
särd
dewi (t.)
Sdûfta
pisingä
bärddS
öiris
öâki
küö, käö
lâğik
hästa
küwwr
bältSnä (Kissen)
Teore-zama
hädan (a.)
110
Deutsch
Krabbe (Süßwasser-), die
Kranich, der
Krug, der
Kürbis, der
Kuh, die
Kupfer, das
kurz
lahm
Lamm, das
lang
Laus, die
Leiche, die
leicht
Licht, das
Lippe, die
Locke, die
Löffel, der
Löwe, der
Luchs, der
Lüge, die
Lügner, der
Mädchen, das
Magen, der
Mandel, die
Mann, der
männlich
Mauer, die
Maultier, das
Maus, die
mehr
Melone (Wasser-), die
Melone (Zucker-), die
Messer, das
Milch, die
Milchstraße, die
Milz, die
Mittag, der
Mittelfinger, der
Baba- Kurdisch
kirzâl (kurm. räq)
kûmrî
külikä
mähga
mis
kösä
Säl
bäreX
äspi
mürdû
süq
rünak
Mu
kauöik (t.)
Ser
öu%Vü
duro
dv/rözin
qtö
bädem
piaû
diwar
estir
midk
Sütt
kaldq
öäko
sir
rd käldSä
sijnl
niwerû.Q
kdmkfi ntü rast
Zäza
kolûhg
hâbânâ
kûi
manga
kilm
haryß
dârg
ispidä
lau
tâmeri
Sör
zur^
keinêk
hür
öâklâ
märdim
nêrî
das
märä
vaSi
zäbäSä
bädlä
kârdt
ğenökâ pirä
'
ehgiSia oreiö
111
Deutsch
Mitternacht, die
Monat, der
Mond, der
morgen
Mücke (Stech-), die
Müller, der
Mund, der
Mutter, die
Nacht, die
Nacken, der
Nagel, der (Finger-)
Nase, die
naß
Nebel, der
Neffe (Schwestersohn), der
Nelke, die
neu
Niere, die
Ochse, der
Ohr, das
Ohrring, der
Ol, das
Onkel, der (x^
Bäba-Kurdisch
ntweSau
mdhq
mäh
mis Sülä
aSewan
zâr
dayä
Sau
mil
näyßn
kdpo
mü
rrUyp,
'
giurdla
gä
gûe
guard
dai
Tiäzä
nime Saue
aSmä
äSmä
mäste
fek'
Saud
mü (Hals, der)
nähgui
zinn
ht, dl
mä
yegân
'
näwa
gä
göS
göSSra
rü^ân
Panther, der
Pfeil, der
Pferd, das
Pfirsich, die
Pflaume, die
Quitte, die
Rabe, der
Rebhuhn, das
Regen, der
Regenbogen, der
Reif, der
Reis, der
Rheuma, das
kalau
kau
haran
körki zerini
züX^nt
hä
Ur
dsip
qaralû (t.?)
halûöâ
be
ftr
üstâr, estor, stör
qçrêk
zâreğ ,
kêsku sore
res
112
Deutsch
Riegel, der
Rosine, die
rot
Rücken, der
Rückgrat, das
Säbel, der
Salz, das
Sand, der
Sattel, der
sauber, gut
sauer
Sauermilch, die
Schaf, das
Schaum, der
Schenkel, der
schielend
Schild, der
Schildkröte, die
Schläfe, die
Schlange, die
Schloß, das
Schlund, der
Schlüssel, der
Sehmied, der
Sehmutz, der
Schnabel, der
Schnee, der
Schnupftuch, Handtuch, das
Schnurrbart, der
Schuh, der
Schulter, die
Schuster, der
Schwager, der
Schwalbe, die
schwarz
Schwefel, der
Sehwein, das
Schwelle, die
schwer
Bäbä -Kurdisch
stn-mâ
miwiS
sür
pist
yiski pist
SV
Xwä, x"^
XÎS
zm
tirtS
mäst
mär
käv, käf
rän
yßmatâl
küâl
lağdhk
mar
alkaris
kurkro
haöd
ädhgir
dündük
häfr
dâsterâ
sihir
kdwÛS
sem
kawûzdru
paradlirka
reS
gögûrd
herâs, herâe
niuderki
qirân
Zaza
sör, sür
päS
häsfie pâs
sola
zin
İaul
tirS
mast
mm
kef
mâirtâl
tüliq
mâr
kerikâ
Idnği
vawre
semil
dttS
bûrâ
siâ!/,
%oz, XOS
iia
Deutsch
Schwester, die
See, der
Seite, die (mensehl. Körper)
Silber, das
Skorpion, der
Sohle, die
Sommer, der
Sonne, die
spät
Speichel, der
Sperling, der
Spiegel, der
Spinne, die
Stahl, der
Staub, der
Steigbügel, der
Stein, der
Stern, der
Stier, der
Stirn, die
Stock, der
stolz
Stößer, der (Kaffee
bereitung)
Stotterer, der
Strauch, der
Strumpf, der
stumm
Stute, die
Tag, der
Tal, das
Tarantel, die
Tasche, die
Tau, der
taub
Taube, die
teuer
Tiger, der
Tod, der
Baba - Kurdisch
golaû (türk. göl?)
parasû
zio, ziu
djüpdk, düpiSik
bârîpi
hawin
rös
dêsrah
tif
ööilekä
awena
ğalğdluka
pölâ
yßk yßr
auzen^ (t.)
bârd
isterä
niuöau, mwöau
göödn
mäkol
däsJct
m
öalûq (t. ?)
görem
lâl
ma tn
röS
döl
züSık
güfa
Sehnim
kar
köûr
girom
bahr (a.)
mürd
Zäza
wayä
JeiSt
sim
dümük, düfiSk
dmnarU
röö, röğ
tÛkâ, tuqä
neinik
ptrikä
sT
istâra
dsterâ
öâre
öûa
kekiz
tâli (kuım. deri)
ğöritd
lâl
ûstora
röö, röğ
iaraö (kurm. kir)
Mr
vai
mardana
15
114
Deutsch
Ton, der
Töpfer, der
Träne, die
Traube, die
Treppe, die
trocken
Tiflpe, die
Tür, die
Ufer, das
Vater, der
Veüchen, das
viel
VoUmond, der
Wade, die
Walnuß, die
Wange, die
wann?
Wasser, das
Weber, der
Weg, der
weiblich
(hedr)
Weide, die (Salix)
weiß
Weizen, der
wenig
Werktag, der
Widder, der
wie?
wieder
Wiege, die
Wildkatze, die
Wind, der
Winter, der
wo?
Woche, die
Wolf, der
Wolke, die-
Babä- Kurdisch
qölasÛr
dizigözd
firmiSki öau
trä
pelekân
süesin
därka, derki
kerax
b&ä (t.)
wenaûSe
mâhk, mSnq
hälik
guez (a. t.)
kulma
au
ğolâ
rä
dare ht
spt
genim
lânık
kuluk
hä
zütan
hafta
gurg
1
Ziäzä,
heüri dmä
wük
sosün
kö-hêr
hol
göhök
dp, goSie a^ä
göz (a.)
rt
öu waxf (a.)? d zemân
aûkd
toben, tahin
râî
maki
dpi
tâi
roğe gûrüâ
heran
senif
anğt
vä
ztmistan
kod?
hauta
värg
fymr
(a.)?
115
Deutseh
Wunde, die
Wurfspieß, der
Wurm, der
Zahn, der
Zahnfleisch, das
Zeigefinger, der
Zelt, das
Zeltleine, die
Zeltpflock, der
Ziege, die
Zünmer, das
Zitrone, die
Zucker, der
Zunge, die
Bäbä-
Urtn
takld
dddân
Kurdisch
kdmki Sehädit
bizim
diu
Umâ
kant
zähm
Zäzä
^ärbä (a.)
kerm
dedi
püdû
ehgista Sade
Xoimä (a.)
rasan, drff
mme yp,imä
hizä
züwän
15*
Erzählung des Resul, Hämawand, aus
der Steppe Cemseman bei Suleimaniya.
(Entspricht der Anekdote Nr. 2, S. 68.)
Mozekî mtrzä käyäteki nüsand hö ayfiâUyoi kft hugerä au käyazai kâra! höfulana ked
htbä. pasä käyäzekim da hä riokäri. Tcurakd ntü saät hate-wä.
Käyäzekit hird?
Birdim.
nâ tâ?
TaläU leird, nêmdaya.
Bo öi?
Ato bä min göt -o htbä', nadegût ^htdäyai-. Birdim hêramhêri wf ram girt Kênêmawa.
Au piauwa kwyazekäi xodtdi yä narfpendewä?
Na, naxoendewä.
Mtrzä dästi bä pe kanini Mrd: d ksd hä to nägüt?
Kûfî: hd kdrä! au kerä hä toi gut yä bä mni gut tänäge isdim.
Index.
Ahteilung L
I. Hikäyätärti yäyib oylu yüsib ğâlikâ.-Seite
1. Hikâyü dünyä güzele1
2. Sdx müs wä wgä yusib dästarU 3
3. Hikäyii riSwan 7
4. Şikayêî têSt10
5. Hikäyii ddrat12
6. Hikayet gäwendä 15
n. Hikäyätdm ğafar oylu seidi htä.
1. Bikäyii zämhü feroS17
2. üästant mamî äwän18
3. DäsfarU irdrt âkârî ğâbâU ayä 20
4. Dâstânî yadn häg27
5. Dästani dämäz oylu güöûk hdsän âyâ33
6. Hikäyii mämi alan .... i36
7. Hikäyii yusib aziz dö heraye hav hün 45
8. Dästani muhâmmed yimm47
9. Dâstânî saudaU50
10. Dästani ftûsein âyâyi züU51
in. pikäyätäm alî gäwände dälika.
1. ^ikäyii mamî alam- 53
2. Zämbil feroS '. 57
rV. ^ikäyai ]f,âfiz.
1. Zämhtl feroS 58
16
118
Ahteilung E.
Hikäyäti cmar ibn alt kösä.-^ Seite
1. Hikäyäti ibrahim pâSâ lâfzî zâzâ60
Anhang.
Zäzä -Übersetzung der Erzählung ^Dünyä güzile' 63
Zäzä -Übersetzung der Erzählung »Ttisiib âdz 66
Zäzä -Übersetzung von vier türkischen Anekdoten 68
Die Kardinalzahlen in Zäzä, Bäbä- und Lölö-Kurdisch 70
Einige Sätze in Zäzä, Bäbä- und Lölö-Kurdisch 72
Wortsammlung; Deutsch, Bäbä -Kurdisch und Zäzä 103
Erzählung des Resfll, Hämawand116
INSTITUT KURDE DE PARIS
ENTREE N° /f^q ÎOO)
LUSo
..*>
,-ff' '.'.f ' .
-t
.>^
V. tA 1.^ *
''*^'
>?fc*'
c
Î "
>"<^^^?-'
* V ^ ... .
" '."
vi?^?4 -^
,.4^15^ :
^.:^' 'i
-^i^
:^M'
v.'-y
r i.
'^»
;şC*^^ «' .'"