Post on 28-Jan-2021
1 Groenland - IJsland - 2014
Vogels en zoogdieren tijdens een cruise naar Groenland, IJsland en Schotland
25-07-2014/09-08-2014
Lucie en Hidde Bult
We boekten deze cruise via een last-minute aanbieding in BN/de Stem. Op 25/07 vlogen we met Air
Berlin van Düsseldorf naar Kangerlussuag in West Groenland waar we aan boord gingen van de MS
Azores. Het schip voer eerst 190 km door de smalle Sondre Stromfjord en daarna noordwaarts
richting Kangia ijsfjord bij Ilulissat (Jakobshavn, 4500 inwoners) en daarna naar Qeqertarsuaq
(Godhavn) op Disko Eiland. Vandaar voeren we naar het zuiden langs de westkust. Het schip deed de
grootste steden van Groenland aan: Sisimiut (Holsteinsborg, met 5100 inwoners 2e stad), Nuuk
(Godthab, hoofdstad, 16000 inwoners) en in het zuiden Qaqortoq (Julianehab, 3200 inwoners). Op
01/08 voer MS Azores door de nauwe Prins Christian Sond bij de Zuidpunt van Groenland, om daarna
koers te zetten naar IJsland. Op 03/08 bereikten we Reykjavik waar bussen ons naar Thingvellir (kloof
waar het Amerikaanse en Europese continent 2 cm per jaar uit elkaar drijven), Gullfoss (een
imposante tweetraps waterval) en de Geysers brachten. De volgende dag bereikten we Akureyri
waar we de Godafoss waterval, het vogelrijke Myvatn en geothermische vlakte bezochten. Op 05/08
legden we aan bij Seydisfjordur, vanwaar we per bus naar de Henngifoss waterval reden. Die dag
bleef de top van die hoge waterval verscholen in de wolken. Om 21:00 ging het richting Schotland,
waar we op 07/08 om 14 uur in Invergordon afmeerden. Lucie en ik hadden een excursie naar
Dunrobin Castle geboekt en dat mooie kasteel voldeed volop aan de verwachtingen. Om 21 uur werd
met doedelzakken de aftocht geblazen en werd koers gezet naar Bremerhaven, waar we twee dagen
later (09/08) om 9:10 arriveerden.
MS Azores voer met een gemiddelde snelheid van 25 km/uur. Dat is een mooi gangetje om vogels
waar te nemen, en dat heb ik geregeld gedaan in de luwte op dek vijf of zes vanaf het achterschip.
Soms werd dit onmogelijk door zeemist, die ontstaat als koude lucht over relatief warm zeewater
strijkt, bij voorbeeld op de Atlantische Oceaan ten oosten van Groenland. Aantallen of schattingen
zijn gedurende periodes van één uur genoteerd. Van soorten die het schip bleven volgen, zoals
Noordse Stormvogels en soms Jan van Genten, is per uur het maximum aantal achter het schip
genoteerd. Voor een aantal soorten zijn die aantallen uitgezet ten opzichte van de route van het
schip. Voor walvissen bleek het vaak lastig om te schatten om hoeveel dieren het ging. Op grote
afstand was vaak niet duidelijk of de dampkegels van één of meerdere dieren afkomstig zijn wanneer
ze niet min of meer gelijktijdig stoom afbliezen.
In West-Groenland komt nauwelijks toendra voor en Sneeuw- en Kolganzen, steltlopers en
Witstuitbarmsijzen broeden dan ook in Noord(oost) Groenland. De Hutchins’ Gans is wel een
schaarse broedvogel in West-Groenland, maar daarvan werden op het Disko eiland alleen
uitwerpselen gevonden. Dit was geen vogelreis en daardoor was de tijd om naar vogels te kijken
soms beperkt. Vooral het muggenmeer Myvatn was heel vogelrijk en had vast meer soorten
opgeleverde als er wat langer dan 45 min was gepauzeerd.
Vogels Atlantic Ocean
Greenland Iceland North Sea
Scotland Totaal
IJsduiker 8 8
Kuifduiker 7 7
Noordse Stormvogel 491 1330 186 44 1 2052
Grote Pijlstormvogel 5 5
Noordse Pijlstormvogel 1 1
Jan van Gent 62 108 53 8 231
2 Groenland - IJsland - 2014
Vogels Atlantic Ocean
Greenland Iceland North Sea
Scotland Totaal
Aalscholver 2 + 2+
Kuifaalscholver 3+ 3+
Blauwe Reiger + +
Wilde Zwaan 110 110
Grauwe Gans 185 185
Smient 1500 1500
Wilde Eend 23 20 43
Pijlstaart 10 10
Kuifeend 1200 1200
Topper 30 30
Eider (subsp. borealis) 60 121 181
Harlekijneend 1 3 4
IJslandse Brilduiker 15 15
Middelste Zaagbek 7 7
Rode Wouw 1 1
Buizerd 5 5
Torenvalk 1 1
Smelleken 1 1
Giervalk 1 1
Scholekster 1 + 1+
Bontbekplevier 1 1
Watersnip 1 1
Grutto 15 15
Regenwulp 5 5
Wulp + +
Tureluur 10 + 10+
Middelste Jager 7 7
Kleine Jager 1 5 6
Kleinste Jager 2 2
Grote Jager 15 2 2 1 20
Jager spec. 1 1
Kokmeeuw + 1 1+
Stormmeeuw + + +
Kleine Mantelmeeuw 1 2 + 4 7
Zilvermeeuw + 1 + 1+
Kleine Burgemeester 3 3
Grote Burgemeester 834 20 854
Grote Mantelmeeuw 9 + + + 9+
Ross' Meeuw 1 1
Drieteenmeeuw 331 3570 123 31 82 4137
Grote Stern 1 1
Noordse Stern 1 1 4 6
Visdief/Noordse Stern 2 2
Zeekoet 11 6 17
Kortbekzeekoet 12 12
Alk 2 2
Alk/Zeekoet 8 8
Zwarte Zeekoet 18 18
Kleine Alk 35 35
Papegaaiduiker 2 1 8 11
Stadsduif 1 + 1+
3 Groenland - IJsland - 2014
Vogels Atlantic Ocean
Greenland Iceland North Sea
Scotland Totaal
Holenduif 2 2
Houtduif 600 600
Veldleeuwerik 1 1
Boerenzwaluw + +
Huiszwaluw + +
Graspieper + +
Grote Gele Kwikstaart 1 1
Witte Kwikstaart + +
Winterkoning + +
Roodborst 1 1
Tapuit 22 22
Merel + +
Kramsvogel 2 2
Koperwiek 1 1
Kauw 60 60
Roek 600 600
Bonte Kraai 12 12
Raaf 15 14 6 35
Spreeuw 3 3
Putter 2 2
Groenlandse Barmsijs 12 12
IJslandse Barmsijs + +
IJsgors 2+ 2+
Sneeuwgors 43 43
Zoogdieren
Kleine Zeehond 114 114
Dwergvinvis 4 4
Baardrob 4 4
Bultrug 10 10
Bruinvis 4 4
Gewone Vinvis 6 5 11
Grijze Zeehond 1 50 51
Ree 2 2
Butskopwalvis 1 1
Klapmuts 1 1
Dolfijn spec. 20 20
Totaal 1054 6155 3623 161 1426 12419
4 Groenland - IJsland - 2014
Verspreidingskaarten van enkele vogelsoorten en zoogdieren.
Aantal zee- of kustvogelsoorten per locatie of per uur. In de centrale Atlantische Oceaan en het
midden van de Noordzee was dat soms geen enkele vogel of slechts 1 soort per uur. IJsland was
duidelijk heel vogelrijk.
Pijlstaart, Smienten en Kuifduikers op Myvatn, IJsland. Hier ook kustvogels als Noordse Stern en
Kleine jager. Een digiscoopfoto, 04/08/2014.
10
3
Invergordon
Reykjavik
Akureyri
Seydisfjordur
Kangerlussuaq
Ilulissat
Nuuk
Sisimiut
Qeqertarsuaq
Qaqortoq
500 km
Zee- en kustvogels,
aantal soorten
1
5 Groenland - IJsland - 2014
Noordse Stormvogel op de Atlantische Oceaan ter hoogte van Far Oer, 06/08/2014. De vogels
volgden het schip omdat er af en toe keukenafval over boord werd gezet, waar ze dan massaal op
doken.
10
30
Invergordon
Reykjavik
Akureyri
Seydisfjordur
Kangerlussuaq
Ilulissat
Nuuk
Sisimiut
Qeqertarsuaq
Qaqortoq
500 km
Noordse Stormvogel
aantal/uur
100
Noordse Stormvogel. Meest verspreide zeevogel. Sterke trek naar zuiden langs West- en Oostkust
van Groenland. Concentraties bij IJsland, Far Oer en de “Long Forties” in de Noordzee ter hoogte van
Edinburgh. Bij Oost Groenland veel vogels van de donkere vorm.
6 Groenland - IJsland - 2014
Jan van Gent, Atlantische Oceaan ter hoogte van Far Oer, 06/08/2014.
30
10
Invergordon
Reykjavik
Akureyri
Seydisfjordur
Kangerlussuaq
Ilulissat
Nuuk
Sisimiut
Qeqertarsuaq
Qaqortoq
500 km
Jan van Gent
3
n/uur
Jan van Gent, niet gezien bij Groenland of in de westelijke Atlantische Oceaan.
7 Groenland - IJsland - 2014
Grote Burgemeester, Qaqortoq, 31/07/2014. Op eilandjes in het meer ten NW van dit stadje lagen
nesten met jonge vogels die nog niet konden vliegen en door hun ouders bewaakt werden.
100
30
Invergordon
Reykjavik
Akureyri
Seydisfjordur
Kangerlussuaq
Ilulissat
Nuuk
Sisimiut
Qeqertarsuaq
Qaqortoq
500 km
Grote Burgemeester
10
n/uur
Grote Burgemeester, wijd verspreid en talrijk in West Groenland en verder een groepje in de
Eyjafjördur bij Akureuryri. Voor de mondig van die lange fjord ligt het eiland Grimsey, waar in 1844
het laatste paar Reuzenalken werd gedood. Dichter kun je niet meer bij die uitgestorven soort
komen……
8 Groenland - IJsland - 2014
10
100
Invergordon
Reykjavik
Akureyri
Seydisfjordur
Kangerlussuaq
Ilulissat
Nuuk
Sisimiut
Qeqertarsuaq
Qaqortoq
500 km
Drieteenmeeuw
1000
n/uur
Drieteenmeeuw. Bij Nuuk en in de monding van de Sondre Stromfjord vlogen vele honderden
Drieteenmeeuwen en daar moeten grote kolonies in de buurt zijn geweest, maar MS Azores bleef te
ver uit de kust om die te kunnen zien. In Schotland waren vanaf het schip wel nog grote jongen op
nesten op de kliffen te zien.
Invergordon
Reykjavik
Akureyri
Seydisfjordur
Kangerlussuaq
Ilulissat
Nuuk
Sisimiut
Qeqertarsuaq
Qaqortoq
500 km
Jagers
Middelste
Kleinste
Kleine
Grote
Jagers. In de Diskobocht in West Groenland geregeld overvliegende of op ijsbergen rustende
Middelste Jagers met spatelstaarten. De enige Kleinste Jagers betrof een volwassen duo met
pijlstaarten dat ten oosten van Groenland over de Atlantische Oceaan naar het zuiden trok. Op
IJsland nog broedende en alarmerende Kleine Jagers op “Fjells” bij Myvatn en de Hengifoss waterval
bij Seydisfjordur. Grote Jagers kwamen vooral voor bij de Far Oer, maar ook bij IJsland, Schotland en
midden op de Noordzee.
9 Groenland - IJsland - 2014
Invergordon
Reykjavik
Akureyri
Seydisfjordur
Kangerlussuaq
Ilulissat
Nuuk
Sisimiut
Qeqertarsuaq
Qaqortoq
500 km
Robben
Kleine Zeehond
Grijze Zeehond
Klapmuts
Baardrob
1
3
10
Voorkomen van robben en zeehonden. Door aanhoudende bejaging waren alle robben in Groenland
extreem schuw en lastig te zien.
Invergordon
Reykjavik
Akureyri
Seydisfjordur
Kangerlussuaq
Ilulissat
Nuuk
Sisimiut
Qeqertarsuaq
Qaqortoq
500 km
Cetacea
Dolfijn spec.
Gewone Vinvis
Bruinvis
Bultrug
Butskop
Dwergvinvis
1
2
4
Voorkomen van walvissen en dolfijnen. Gewone Vinvis gedetermineerd op grond van de vorm van de
rugvin, de enorme grootte (ten zuiden van Sisimiut direct te vergelijken met Bultruggen), de vorm
van de dampkegel en de geleidelijke manier van onderduiken, zonder staartflip. De Dwergvinvissen
waren nogal klein en zwommen in vrij ondiep water in de Disko bocht.
10 Groenland - IJsland - 2014
IJsfjord (UNESCO werelderfgoed sinds 2004) bij Ilulissat, 27/07/2014
11 Groenland - IJsland - 2014
Wilde eend, vrouw met jongen. Groenland kent een paar endemische ondersoorten, de meest
bekende zijn Groenlandse Tapuit, die erg talrijk was en de Groenlandse Kolgans, die alleen in
Noordoost Groenland voorkomt. Maar, ook van de Wilde Eend is er een ondersoort (Anas
platyrhynchos conboschas) die alleen op Groenland voorkomt. De adulte vrouwtjes waren opvallend
grijzer en bleker dan de nominaatvorm. Ze zouden ook groter zijn en een kleinere snavel hebben,
maar zonder directe vergelijking was dat niet vast te stellen. Mannen heb ik niet gezien.
Qeqertarsuag, Disko eiland, 28/07/2014.
12 Groenland - IJsland - 2014
Duikende Bultrug, Nuuk 30/07/2014.
13 Groenland - IJsland - 2014
Bultruggen bij Nuuk, 30/07/2014
Hidde Bult,
Begoniastraat 31,
4645 CA Putte
Nederland
Hidde.Bult@home.nl