twitter.com/janrotmans

Verandering van Tijdperk: wat betekent dat voor Vlaanderen?

Gent, 08 Juni 2016

Duurzame Doelstellingen

3 doelstellingen gehaald

armoede gehalveerd

evenveel meisjes als jongens naar school

meer mensen in duurzamer leefmilieu

5 doelstellingen niet gehaald

kindersterfte

alle kinderen naar school

verbetering gezondheid moeders

bestrijding HIV & malaria

samenwerken voor ontwikkeling

Zijn Millennium Doelstellingen gehaald?

1. geen armoede 9. industrie, innovatie & infrastructuur

2. geen honger 10. ongelijkheid verminderen

3. goede gezondheid & welzijn 11. duurzame steden & gemeenschappen

4. kwaliteitsonderwijs 12. verantwoorde consumptie & productie

5. gendergelijkheid 13. klimaatactie

6. schoon water & sanitair 14. leven & water

7. betaalbare & duurzame energie 15. leven op het land

8. eerlijk werk & economische groei 16. vrede, veiligheid & publieke diensten

17. partnerschappen om doelen te bereiken

Duurzame Ontwikkelings Doelstellingen

Millennium Doelstellingen Duurzame Doelstellingen

2000 – 2015 2016 – 2030

8 doelstellingen 17 doelstellingen

armoedebestrijding armoede + duurzaam

experts van de VN brede groep actoren

ontwikkelingslanden universeel

Duurzame vs Millennium Doelstellingen

moreel kompas

Nut van Duurzame Doelstellingen

2016: Wereld in Systeem Crisis

economische crisis klimaat crisis

SYSTEMEN

voedsel crisis vluchtelingen crisis

de aarde raakt steeds verder uitgeput

De huidige voedselsystemen zijn niet houdbaar

UNEP, 2016

Oorzaken Vluchtelingen Probleem

armoede

oorlogen

politieke instabiliteit

economische motieven

ecologische rampen

klimaatverandering

Vluchtelingen

2015 60 miljoen mensen op de vlucht

2025 200 miljoen mensen op de vlucht

geopolitieke conflicten & klimaatverandering als katalysator

We leven niet in tijdperk van verandering

maar in een verandering van tijdperken

• Industriële revolutie

• Modernisering samenleving

• Machtswisseling

Laatste Kantelperiode

19de Eeuw vs 21ste Eeuw

industriële revolutie digitale revolutie

angst voor machines angst voor robots

langdurige onrust steeds meer onrust

sociale ongelijkheid sociale ongelijkheid

Marx Piketty

Verschillen

snelheid, omvang, impact, complexiteit is een

paar duizend keer groter dan in de 19de eeuw

Verandering van Tijdperk

1. samenleving krijgt andere ordening

2. economie krijgt nieuw fundament

3. nieuwe macht ontstaat

Samenleving 3.0

Doorontwikkelingsfase Voorontwikkelingsfase

Horizontaal

Decentraal

Bottom-up

Verticaal

Centraal

Top-down

Tijd

Opbouw van

Samenleving 3.0

We zitten hier

Kantelperiode

Kanteling naar Samenleving 3.0

Kanteling van de Samenleving

centraal decentraal

verticaal horizontaal

top-down bottom-up

collectief gepersonaliseerd

gelijkheid ieder het zijne

hokjes vloeibaar

natiestaat steden & regio’s

Arbeidsmarkt persoonlijk, geen onderscheid tussen vast & flex

Pensioenstelsel geen zekerheid voor ouderen, vrijheid voor jongeren

Zorg menselijker, eenvoudiger, goedkoper

Onderwijs gepersonaliseerd onderwijs op maat

Financieel stelsel eenvoudiger, rechtvaardiger, dienstbaar

Het Roer Moet Om

Chaos

Burger Initiatieven

Broodfondsen

Lokale energiemaatschappijen

Lokale zorg coöperaties

Explosieve Groei van Coöperaties

oude paradigma nieuwe paradigma

exploitatie co-operatie geld gedreven waarde gedreven zorgen voor zorgen dat bezit gebruik ik wij

Paradigma Wisseling

vloeibare samenleving met disruptieve burgers die zich organisch organiseren

Economie 3.0

banken financiële coöperaties energiebedrijven google, tesla, van de bron taxibedrijven Uber hotelketens Airbnb boekenwinkels Bol.com platenmaatschappij Spotify

Oude Economie vs Nieuwe Economie

Uber geeft de klant keuzevrijheid

transparantie

betere prijs en verspilt minder middelen

Disruptief Bedrijf Uber

Uber geeft de klant keuzevrijheid

transparantie

betere prijs en verspilt minder middelen

Disruptief Bedrijf Uber

Uber rush [supersnelle koeriersdienst]

Uber eats [versproducten & maaltijden]

Uber essentials [vervoer medicijnen]

Uber cargo [vervoer bedrijfsleven]

Uber mover [verhuizingen]

Uber verandert vervoersketen

Uber verbindt chauffeurs aan passagiers

Uber Digitaal Platform

Economische Kanteling

- robotisering en automatisering

- digitalisering van productieproces

- ontbundeling & ontvlechting

- circulaire & bio-economie

nieuwe industriële revolutie

digitale revolutie in de maakindustrie

fundamentele verandering van:

hoe wij dingen maken en vooral wie het maakt

álles kan op een pc worden gemaakt!

iedereen wordt producent

Nieuwe Maakindustrie

Economie 3.0

deeleconomie digitale economie

circulaire economie

maker-economie robot-economie

bio- en groene economie

de disruptieve technologie helpt de disruptieve mensen om zich nog slimmer en beter te organiseren

de disruptieve technologie helpt de disruptieve mensen om zich nog slimmer en beter te organiseren

Wenkend Perspectief:

Nederland in 2036

2000 windmolens op land en zee

na 25 jaar!

25.000 windmolens nodig

1 GW zonne-energie [4.5 miljoen panelen]

1500 voetbalvelden na 15 jaar!

50 GW nodig [75.000 voetbalvelden]

Biobased economie < 0.5% van economie

na 10 jaar!

100.000 m² groene daken in Rotterdam

na 8 jaar!

10 biobased woningen

na 5 jaar!

500 NOM-woningen

na 5 jaar!

Circulair Gebouw in Duiven

niets is nieuw in Liander gebouw

wedergeboorte van een bestaand gebouw

80% van oude gebouw is hergebruikt

toegevoegde materialen gerecycled

toiletpotten, werkkleding verpulverd tot isolatie

materialenpaspoort

1 circulaire gebouw na 5 jaar!

Dutch Research Institute For

Transitions

Groei Elektrische Auto’s Wereldwijd

Beroeps Onderwijs 3.0

innovatie-campussen voor maakindustrie 3.0

combinaties van leren, werken, ondernemen

makerwerkplaatsen als ‘living labs’

duurzaamheid als vertrekpunt voor nieuwe fabrieken Leerpark Dordrecht, RDM-campus

transitie naar duurzaam wonen en bouwen in 2004 gestart als pionierend project eerste transitietraject in België loopt al 12 jaar!

Duwobo

Transitie Arena Mei 2016

nieuwe business cases experimenten leertrajecten coachingsproces opschalingstraject REVIVE

Opbrengst Duwobo

C-Mine

transformatie van de mijnsite in winterslag

tot een cinema en cultureel centrum. Vormt

brug tussen het mijnverleden en de toekomst.

Genk: Ikoon Project

actieve burgerparticipatie ‘making the city together’ 450 lokale mensen 2000 ideeën uitkomst?

G360

transitie van drie mijnsites: van kolen naar duurzame energie met het Thorpark van kolen naar kosmopolitische diversiteit met La Biomista van kolen naar cultuur en creativiteit met C-Mine met Groen Genk, Stiemerbeekvallei en Nationaal Park met participatieprojecten en bottom-up projecten

Aanzetten voor Transitie van Genk

transitie van mijnstad naar industriestad is redelijk goed gelukt in Genk. Maar wat wordt de volgende transitie voor Genk? van industriestad naar ……stad

Conclusie

hoe de transitie te versnellen?

Evenwichtig investeren in sociaal, economisch en natuurlijk kapitaal

investeren in hardware

in digitale & fysieke infrastructuur

investeren in software

in sociale innovatie & competentie ontwikkeling vergt grootschalige investering van de overheid

Economisch Kapitaal

investeren in mensen

vaardigheden voor de nieuwe economie

radicale experimenten

basisinkomen, participatie inkomen, burgerbudget

schaf onnodige regels af

regelloze zones

Sociaal Kapitaal

ontwikkel ecologisch icoonproject

visie op Genk vanuit natuur: City of Nature

integreer groen in publieke ruimte

groene daken, verticale tuinen, moestuinen

maak van Genk een fietsstad

geef fietsers voorrang, verbonden fietspaden

Ecologisch Kapitaal

Stimuleer combinaties tussen de nieuwe en oude economie

3D-Printer maritieme industrie app-ontwikkeling containertransport bioraffinage biopolymeren in Haven maakindustrie 3.0 Stadshavens elektron. afvalverwerking Stadshavens

Nieuwe Combinaties Stimuleren

Faciliteer als Overheid

Richting Geven

richting geven

duidelijke, ambitieuze kaders stellen

opstellen van heldere spelregels

afstemmen van ontwikkelingen in samenhang

Ruimte Bieden

innovatieruimte bieden

mentale ruimte, juridische ruimte, organisatorische ruimte

belemmeringen wegnemen

ongedachte coalities stimuleren

niet alles zelf willen organiseren, maar het mogelijk

maken dat anderen het zelf kunnen organiseren

waar zitten de kantelaars in Vlaanderen?

minister, burgemeester, ondernemer, professor

wie neemt de leiding in de transities?

Leiderschap

Iedereen zei dat het onmogelijk

was, totdat er iemand langs

kwam die dat niet wist